CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>پدیده‌های انتقال - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"39fc484a-a9fc-4964-ac40-dce2e7fb6494","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"پدیده‌های_انتقال","wgTitle":"پدیده‌های انتقال","wgCurRevisionId":34338258,"wgRevisionId":34338258,"wgArticleId":48804,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود","پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت", "مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","پدیده‌های انتقال","مهندسی شیمی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"پدیده‌های_انتقال","wgRelevantArticleId":48804,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir": "rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q679643","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles": "ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="پدیده‌های انتقال - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-پدیده‌های_انتقال rootpage-پدیده‌های_انتقال skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-نگاهی_کلی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نگاهی_کلی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>نگاهی کلی</span> </div> </a> <ul id="toc-نگاهی_کلی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مشترکات_در_میان_پدیده‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مشترکات_در_میان_پدیده‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>مشترکات در میان پدیده‌ها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-مشترکات_در_میان_پدیده‌ها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های مشترکات در میان پدیده‌ها</span> </button> <ul id="toc-مشترکات_در_میان_پدیده‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-انتشار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#انتشار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱</span> <span>انتشار</span> </div> </a> <ul id="toc-انتشار-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رابطه_متقابل_آنساگِر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#رابطه_متقابل_آنساگِر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۲</span> <span>رابطه متقابل آنساگِر</span> </div> </a> <ul id="toc-رابطه_متقابل_آنساگِر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-انتقال_تکانه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انتقال_تکانه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>انتقال تکانه</span> </div> </a> <ul id="toc-انتقال_تکانه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انتقال_جرم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انتقال_جرم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>انتقال جرم</span> </div> </a> <ul id="toc-انتقال_جرم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انتقال_انرژی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انتقال_انرژی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>انتقال انرژی</span> </div> </a> <ul id="toc-انتقال_انرژی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کاربرد" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کاربرد"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>کاربرد</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-کاربرد-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های کاربرد</span> </button> <ul id="toc-کاربرد-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-آلودگی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آلودگی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>آلودگی</span> </div> </a> <ul id="toc-آلودگی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-لینک‌های_اضافی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#لینک‌های_اضافی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>لینک‌های اضافی</span> </div> </a> <ul id="toc-لینک‌های_اضافی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">پدیده‌های انتقال</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۳۱ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-31" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۳۱ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B8%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%82%D9%84" title="ظواهر النقل–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ظواهر النقل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%81" title="Перанос–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Перанос" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%81" title="Перанос–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Перанос" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B2mens_de_transport" title="Fenòmens de transport–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Fenòmens de transport" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Transport_phenomena" title="Transport phenomena–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Transport phenomena" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B3menos_de_transporte" title="Fenómenos de transporte–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Fenómenos de transporte" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9nom%C3%A8ne_de_transfert" title="Phénomène de transfert–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Phénomène de transfert" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B3menos_de_transporte" title="Fenómenos de transporte–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Fenómenos de transporte" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B9%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%98%E0%A4%9F%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="परिवहन परिघटना–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="परिवहन परिघटना" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Transzportjelens%C3%A9g" title="Transzportjelenség–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Transzportjelenség" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Proses_perpindahan" title="Proses perpindahan–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Proses perpindahan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Fenomeni_di_trasporto" title="Fenomeni di trasporto–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Fenomeni di trasporto" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%BB%E5%8B%95%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E8%AB%96" title="移動現象論–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="移動現象論" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B4%EB%8F%99%ED%98%84%EC%83%81" title="이동현상–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="이동현상" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Perna%C5%A1os_rei%C5%A1kinys" title="Pernašos reiškinys–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Pernašos reiškinys" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/P%C4%81rneses_par%C4%81d%C4%ABbas" title="Pārneses parādības–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Pārneses parādības" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%8D%D0%B2%D1%80%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AF%D0%B7%D1%8D%D0%B3%D0%B4%D1%8D%D0%BB" title="Тээврийн үзэгдэл–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Тээврийн үзэгдэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Fysische_transportverschijnselen" title="Fysische transportverschijnselen–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Fysische transportverschijnselen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Transportfenomen" title="Transportfenomen–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Transportfenomen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Zjawiska_transportowe" title="Zjawiska transportowe–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Zjawiska transportowe" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B4menos_de_transporte" title="Fenômenos de transporte–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Fenômenos de transporte" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81%D1%8B_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B0" title="Процессы переноса–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Процессы переноса" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Transportni_pojav" title="Transportni pojav–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Transportni pojav" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B0" title="Феномени преноса–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Феномени преноса" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Transportfenomen" title="Transportfenomen–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Transportfenomen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Transport_phenomena" title="Transport phenomena–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Transport phenomena" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ta%C5%9F%C4%B1n%C4%B1m_olay%C4%B1" title="Taşınım olayı–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Taşınım olayı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%83" title="Процеси переносу–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Процеси переносу" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B8%DB%81%D8%B1_%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C" title="مظہر منتقلی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مظہر منتقلی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Hi%E1%BB%87n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_v%E1%BA%ADn_chuy%E1%BB%83n" title="Hiện tượng vận chuyển–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hiện tượng vận chuyển" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%93%E8%BF%90%E7%8E%B0%E8%B1%A1" title="输运现象–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="输运现象" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q679643#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&oldid=34338258" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&id=34338258&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%25BE%25D8%25AF%25DB%258C%25D8%25AF%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D9%2587%25D8%25A7%25DB%258C_%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25AA%25D9%2582%25D8%25A7%25D9%2584"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%25BE%25D8%25AF%25DB%258C%25D8%25AF%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D9%2587%25D8%25A7%25DB%258C_%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25AA%25D9%2582%25D8%25A7%25D9%2584"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Transport_phenomena" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q679643" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p><b>پدیده‌های انتقال</b> در<a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="مهندسی">مهندسی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="شیمی">شیمی</a>، مطالعهٔ پدیده‌های انتقال(به انگلیسی:<a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Transport_phenomena">transport phenomena</a>) <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AC%D8%B1%D9%85" title="انتقال جرم">انتقال جرم</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="بار الکتریکی">بار</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تکانه">تکانه</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B2%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="تکانه زاویه‌ای">تکانهٔ زاویه ای</a> بین سیستم مشاهده شده و مطالعه شده را دربرمیگیرد. در حالیکه آن از موضوعات متفاوتی مانند <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="مکانیک کوانتوم">مکانیک کوانتوم</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="ترمودینامیک">ترمودینامیک</a> صحبت می‌کند، در عین حال بر مشترکات بین موضوعات صحبت شده هم تأکید دارد. جرم، تکانه، و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="انتقال حرارت">انتقال حرارت</a> همگی چارچوب ریاضیاتی بسیار مشابهی را در اشتراک دارند. و توازن‌های بین آنها در پدیده‌های انتقال *بیان می‌شوند تا به ارتباطات ریاضیاتی عمیقی که عموماً ابزار بسیار کاربردی در تحلیل یکی از زمینه‌هایی که بطور مستقیم از طریق سایر زمینه‌ها بدست می‌آیند را تأمین می‌کنند برسند. </p><p>اساس تحلیل در هر سه زیرشاخه جرم، حرارت و انتقال تکانه عموماً در اصل سادهٔ لزوم ثابت ماندن کمیتها بین سیستم و محیط آن (<a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="پایستگی انرژی">اصل پایستگی انرژی</a>) پیاده‌سازی می‌شوند. البته هر پدیدهٔ متفاوتی که هدایتگر انتقال در هر مورد می‌باشد بطور جداگانه با علم بر اینکه مجموع انتقالات آنها باید برابر صفر باشد مورد بررسی قرار می‌گیرند. این اصل برای محاسبهٔ بسیاری از کمیت‌های مرتبط کار آمد می‌باشد. برای مثال در <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="مکانیک سیالات">مکانیک سیالات</a>، یک کاربرد بسیار رایج تحلیل انتقال برای تعیین مشخصات سرعت یک سیال در حال جریان در یک حجم جامد است. </p><p>پدیده‌های انتقال بصورت فراگیر در تمامی اصول مهندسی وجود دارند. برخی از رایج‌ترین مثال‌های تحلیل انتقال در مهندسی در زمینه‌های فراوری، شیمیایی، زیستی و مکانیک مهندسی مشاهده می‌شوند<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ولی این موضوع یکی از اجزای اصلی طرح درس در تمامی اصولی که به هر نحوی با مکانیک سیالات ، انتقال حرارت، و انتقال جرم مربوط می‌باشند است. اکنون آن را همانند ترمودینامیک مکانیک و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="الکترومغناطیس">الکترومغناطیس</a> بعنوان قسمتی از اصول مهندسی درنظر می‌گیرند. </p><p>پدیده‌های انتقال تمامی ابعاد تغییرات فیزیکی را در سرتاسر جهان در برمیگیرد. فراتر از آن از آنها بعنوان بلوک‌های سازنده ای که موجب پیشرفت جهان هستی شدند و عامل موفقیت تمام هستی در روی زمین می‌باشند یاد می‌شود. بهرحال در اینجا دامنه ما محدود به روابط بین پدیده‌های انتقال در سیستهم‌های مصنوعی مهندسی می‌باشد. </p><p>در علوم <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="شیمی">شیمی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="مهندسی">مهندسی</a> به مکانیزم‌های مختلفی که توسط آنها <a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D9%87" title="ذره">ذرات</a> یا کمیت‌ها از مکانی به مکانی دیگر انتقال می‌یابند <b>پدیده‌های انتقال</b> گفته می‌شود.<sup id="cite_ref-J-L-Plawsky_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-J-L-Plawsky-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>سه نوع عمدهٔ پدیده‌های انتقال عبارت‌اند از: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AC%D8%B1%D9%85" title="انتقال جرم">انتقال جرم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="انتقال حرارت">انتقال حرارت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="انتقال اندازه حرکت">انتقال اندازه حرکت</a> (<a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="مکانیک سیالات">مکانیک سیالات</a>)</li></ul> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نگاهی_کلی"><span id=".D9.86.DA.AF.D8.A7.D9.87.DB.8C_.DA.A9.D9.84.DB.8C"></span>نگاهی کلی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: نگاهی کلی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a>، پدیده‌های انتقال تمامی فرایندهای <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="برگشت‌ناپذیر (صفحه وجود ندارد)">برگشت‌ناپذیرآماری</a> طبیعت هستند که ناشی از حرکت تصادفی <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84" title="مولکول">مولکول‌ها</a> می‌باشند که اکثراً در <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="سیالات">سیالات</a> دیده می‌شوند. هر جنبه از پدیده‌های انتقال ریشه در دو مفهوم اساسی دارد:<b>قوانین نگهداری و معادلات تشکیل دهنده</b> </p><p><b>قوانین نگهداری</b> که در زمینه پدیده‌های انتقال به عنوان <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="معادلات پیوستگی (صفحه وجود ندارد)">معادلات پیوستگی</a>، به صورت فرمول نوشته شده‌اند، توضیح می‌دهند که مقدار مورد مطالعه چگونه باید ثابت نگه داشته شود. </p><p><b>معادلات تشکیل دهنده</b> توضیح می‌دهند که کمیت مورد سؤال چگونه به محرک‌های مختلف از طریق انتقال پاسخ می‌دهد. </p><p>نمونه‌های برجسته شامل <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C_%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون رسانایی حرارتی فوریه (صفحه وجود ندارد)">قانون رسانایی حرارتی فوریه</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3" class="mw-redirect" title="معادلات ناویر-استوکس">معادلات ناویر-استوکس</a> هستند که به ترتیب پاسخ <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1" title="شار">شار</a> حرارتی به <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گرادیان">گرادیان</a> دمایی و رابطه بین شار سیالات و نیروهای اعمالی به <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="سیال">سیال</a> را توضیح می‌دهند. این معادلات همچین ارتباط عمیق بین پدیده‌های انتقال و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="ترمودینامیک">ترمودینامیک</a> را اثبات می‌کنند، رابطه‌هایی که نشان می‌دهند چرا پدیده‌های انتقال <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="برگشت‌ناپذیر (صفحه وجود ندارد)">برگشت‌ناپذیر</a> هستند. </p><p>تقریباً تمام پدیده‌های <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیزیکی">فیزیکی</a> در نهایت شامل سیستم‌هایی هستند که به دنبال کمترین سطح <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> برای حفظ حداقل انرژی هستند. وقتی آنها به این وضعیت نزدیک می‌شوند، تمایل دارند به <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="تعادل ترمودینامیکی">تعادل ترمودینامیکی</a> حقیقی دست یابند که در آن نقطه هیچ <a href="/w/index.php?title=%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%B1%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نیروی محرکی (صفحه وجود ندارد)">نیروی محرکی</a> در سیستم وجود ندارد و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="mw-disambig" title="انتقال">انتقال</a> متوقف می‌شود. جنبه‌های مختلف این قبیل <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84" class="mw-disambig" title="تعادل">تعادل</a>، به‌طور مستقیم به یک انتقال خاص مرتبط است. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="انتقال گرما">انتقال گرما</a>، تلاش سیستم برای رسیدن به <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تعادل گرمایی">تعادل گرمایی</a> با محیط خود است. همانگونه که <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AC%D8%B1%D9%85" title="انتقال جرم">انتقال جرم</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تکانه">تکانه</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" class="mw-redirect" title="سیستم">سیستم</a> را به سمت <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="تعادل مکانیکی">تعادل مکانیکی</a> و شیمیایی می‌برد. نمونه‌هایی از فرایندهای انتقال عبارت اند از: <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="انتقال حرارت">انتقال حرارت</a>(انتقال انرژی)، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="جریان سیال">جریان سیال</a>(انتقال تکانه)، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="انتشار مولکولی">انتشار مولکولی</a>(انتقال جرم)، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B4%D8%B9%D8%B4%D8%B9" class="mw-redirect" title="تشعشع">تشعشع</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="انتقال بار الکتریکی (صفحه وجود ندارد)">انتقال بار الکتریکی</a> در <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87_%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="نیمه هادی">نیمه هادی‌ها</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پدیده‌های انتقال کاربرد وسیعی دارند. برای مثال در <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a> حالت <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" title="جامد">جامد</a>، حرکت و <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="برهمکنش الکترون (صفحه وجود ندارد)">برهمکنش الکترون‌ها</a>، حفره‌ها و <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فوتون">فوتون‌ها</a> تحت عنوان <b>پدیده‌های انتقال</b> مورد مطالعه قرار می‌گیرند. مثال دیگر در <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="مهندسی پزشکی">مهندسی پزشکی</a> است، جایی که تنظیم مجدد <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="حرارت">حرارت</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%81%DB%8C%D9%88%DA%98%D9%86" title="پرفیوژن">پرفیوژن</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سیالات میکرونی (صفحه وجود ندارد)">سیالات میکرونی</a> تعدادی از موضوعات مورد علاقه و مرتبط با پدیده‌های انتقال هستند. در <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="مهندسی شیمی">مهندسی شیمی</a>، پدیده‌های انتقال در طراحی <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect mw-disambig" title="راکتور">راکتور</a>، آنالیز <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نتقالات مولکولی (صفحه وجود ندارد)">نتقالات مولکولی</a> یا نفوذی و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="متالورژی">متالورژی</a> مورد مطالعه قرار می‌گیرد. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AC%D8%B1%D9%85" title="انتقال جرم">انتقال جرم</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تکانه">تکانه</a> را می‌توان با حضور منابع خارجی تحت تأثیر قرار داد: </p> <ul><li>زمانی که منشأ بو در محل خود ثابت بماند، بو با سرعت کمتری پخش (و حتی تشدید) می‌شود.</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="سرعت">سرعت</a> خنک کردن یک <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" title="جامد">جامد</a> که <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="گرما">گرما</a> را هدایت می‌کند بستگی به این دارد که چه منبع گرمایی به کار برده می‌شود.</li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D8%B0%D8%A8%D9%87" class="mw-redirect" title="نیروی جاذبه">نیروی جاذبه</a> که به روی قطرات باران تأثیر می‌گذارد، <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA" class="mw-disambig" title="مقاومت">مقاومت</a> یا <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%B4" class="mw-disambig" title="کشش">کشش</a> ناشی از هوای اطراف را <a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%86%D8%AB%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="خنثی (صفحه وجود ندارد)">خنثی</a> می‌کند.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مشترکات_در_میان_پدیده‌ها"><span id=".D9.85.D8.B4.D8.AA.D8.B1.DA.A9.D8.A7.D8.AA_.D8.AF.D8.B1_.D9.85.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D9.BE.D8.AF.DB.8C.D8.AF.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>مشترکات در میان پدیده‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: مشترکات در میان پدیده‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>همچنین نگاه کنید به: <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="ضریب انتقال">ضریب انتقال</a> یک اصل مهم در بررسی انتقال پدیده‌ها، مقیاسی بین این پدیده‌ها است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="انتشار"><span id=".D8.A7.D9.86.D8.AA.D8.B4.D8.A7.D8.B1"></span>انتشار</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: انتشار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>برخی از شباهت‌های قابل توجه ای در معادلات <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="حرکت">حرکت</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AC%D8%B1%D9%85" title="انتقال جرم">انتقال جرم</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>وجود دارد که همگی می‌توانند توسط <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1" class="mw-disambig" title="انتشار">انتشار</a> منتقل شوند، همان‌طور که در مثال‌های زیر نشان داده شده‌است: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85" class="mw-disambig" title="جرم">جرم</a>: انتشار و پخش بوها در هوا نمونه ای از انتشار جرم است.</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a>: هدایت گرما در یک ماده جامد نمونه ای از انتشار گرما است.</li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="حرکت">حرکت</a>: <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%B4" class="mw-disambig" title="کشش">کشش</a> ناشی از افت باران هنگام باریدن در جو نمونه ای از انتشار حرکت است (قطره باران از طریق تنش‌های چسبناک حرکت را به هوای اطراف از دست می‌دهد و کاهش می‌یابد).</li></ul> <p>معادلات انتقال مولکولی <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون نیوتن (صفحه وجود ندارد)">قانون نیوتن</a> برای حرکت <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="سیال">سیال</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="قانون فوریه">قانون فوریه</a> برای <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="گرما">گرما</a> و <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%81%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون فیک (صفحه وجود ندارد)">قانون فیک</a> برای جرم بسیار شبیه یکدیگر هستند. به منظور مقایسه هر سه پدیده مختلف انتقال، می‌توان از یک تبدیل <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="ضریب انتقال">ضریب انتقال</a> به ضریب دیگر استفاده کرد.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><br /> </p> <center> <table class="wikitable" style="text-align: center; width: 40%;"> <caption>مقایسه پدیده‌های انتشار </caption> <tbody><tr> <th>کمیت انتقال یافته </th> <th>پدیدهٔ فیزیکی </th> <th>معادله </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تکانه">تکانه</a> </td> <td><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="گران روی">گران روی</a><br />(<a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون نیوتون (صفحه وجود ندارد)">قانون نیوتون</a>) </td> <td><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \tau =-\nu {\frac {\partial \rho \upsilon }{\partial x}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>τ</mi> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <mi>ν</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>ρ</mi> <mi>υ</mi> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>x</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \tau =-\nu {\frac {\partial \rho \upsilon }{\partial x}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9e8dc02bdfe83030d4a539471f56d75ef780d231" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:11.952ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle \tau =-\nu {\frac {\partial \rho \upsilon }{\partial x}}}"></span> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> </td> <td><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="انتقال گرما">انتقال گرما</a><br />(<a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="قانون فوریه">قانون فوریه</a>) </td> <td><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\frac {q}{A}}=-k{\frac {dT}{dx}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>q</mi> <mi>A</mi> </mfrac> </mrow> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <mi>k</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>d</mi> <mi>T</mi> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <mi>x</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\frac {q}{A}}=-k{\frac {dT}{dx}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9f8c9d4db690391b94dc63c8b39d5c5bcc6fa2a9" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:12.385ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle {\frac {q}{A}}=-k{\frac {dT}{dx}}}"></span> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85" class="mw-disambig" title="جرم">جرم</a> </td> <td><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="انتشار مولکولی">انتشار مولکولی</a><br />(<a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%81%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون فیک (صفحه وجود ندارد)">قانون فیک</a>) </td> <td><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle J=-D{\frac {\partial C}{\partial x}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>J</mi> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <mi>D</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>C</mi> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>x</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle J=-D{\frac {\partial C}{\partial x}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/496ae98508da7122716c4f1258c67d744e0a37c4" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:12.223ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle J=-D{\frac {\partial C}{\partial x}}}"></span> </td></tr></tbody></table> <p>(در زیر تعاریف این فرمولها آورده شده‌است). </p> </center> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="رابطه_متقابل_آنساگِر"><span id=".D8.B1.D8.A7.D8.A8.D8.B7.D9.87_.D9.85.D8.AA.D9.82.D8.A7.D8.A8.D9.84_.D8.A2.D9.86.D8.B3.D8.A7.DA.AF.D9.90.D8.B1"></span>رابطه متقابل آنساگِر</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: رابطه متقابل آنساگِر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/w/index.php?title=Onsager_reciprocal_relations&action=edit&redlink=1" class="new" title="Onsager reciprocal relations (صفحه وجود ندارد)">Onsager reciprocal relations</a></div> <p>در سیستمهای <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="سیال">سیال</a> که از نظر <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7" title="دما">دما</a> ، <a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="چگالی">چگالی</a> ماده و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1" title="فشار">فشار</a> شرح داده میشوند ، مشخص است که اختلاف دما منجر به جریان گرما از قسمتهای گرم تر به قسمتهای سردتر سیستم می شود ؛ به همین ترتیب ، تفاوتهای فشار منجر به جریان ماده از فشار بالا به مناطق کم فشار است (رابطه متقابل). چیزی که قابل توجه است این است که وقتی فشار و دما هر دو تغییر میکنند ، اختلاف دما در فشارثابت میتواند باعث جریان ماده شود(مانند <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B1%D9%81%D8%AA" title="همرفت">همرفت</a>) و اختلاف فشار در دمای ثابت میتواند باعث جریان گرما شود. به طور شگفت آوری جریان گرما به ازای هر واحد اختلاف فشار و <a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="چگالی">چگالی</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-disambig" title="ماده">ماده</a>) به ازای هر واحد از اختلاف <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7" title="دما">دما</a> برابر است. این تساوی توسط <a href="/w/index.php?title=Lars_onsager&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lars onsager (صفحه وجود ندارد)">lars onsager</a> با استفاده از <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مکانیک آماری">مکانیک آماری</a> به عنوان نتیجه برگشت پذیری زمانی از پویایی میکروسکوپی برخوردار بود. نظریه توسعه یافته توسط onsager بسیار عمومی تر از این مثال است و قادر به حل بیش از دو نیروی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="ترمودینامیک">ترمودینامیک</a> است.<sup id="cite_ref-onsager_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-onsager-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انتقال_تکانه"><span id=".D8.A7.D9.86.D8.AA.D9.82.D8.A7.D9.84_.D8.AA.DA.A9.D8.A7.D9.86.D9.87"></span>انتقال تکانه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: انتقال تکانه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در انتقال <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="مومنتوم">مومنتوم</a>(<a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تکانه">تکانه</a>)، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="سیال">سیال</a> به عنوان یک توزیع پیوسته ماده مورد مطالعه قرار میگیرد. مطالعه انتقال مومنتوم و یا <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="مکانیک سیالات">مکانیک سیالات</a> را میتوان به دو شاخه تقسیم کرد: <b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="استاتیک سیالات">استاتیک سیالات</a></b> (سیالات در حالت استراحت)، و <b><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="دینامیک سیالات">دینامیک سیالات</a></b> (سیالات در حال حرکت). هنگامی که سیال در جهت x به موازات سطح جامد جریان می یابد، سیال حرکت جهت دار x دارد و <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%B8%D8%AA" title="غلظت">غلظت</a> آن برابر است با <i>υ</i><sub>x</sub><i>ρ</i> . با انتشار تصادفی مولکولها ، مبادله مولکول ها در جهت z وجود دارد. پس مومنتم(تکانه) از راستای x به راستای z -یعنی از جهت سریع تر حرکت لایه به جهت کند تر آن-انتقال یافته است. معادله برای انتقال مومنتوم برابر با <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%88%DB%8C%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون ویسکوزیته (صفحه وجود ندارد)">قانون ویسکوزیته</a> است که به صورت زیر نوشته میشود: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \tau _{zx}=-\nu {\frac {\partial \rho \upsilon _{x}}{\partial z}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>τ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>z</mi> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <mi>ν</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>ρ</mi> <msub> <mi>υ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>z</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \tau _{zx}=-\nu {\frac {\partial \rho \upsilon _{x}}{\partial z}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c218de40df4facae45c64dc9f501d2690dba251e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:14.881ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle \tau _{zx}=-\nu {\frac {\partial \rho \upsilon _{x}}{\partial z}}}"></span></dd></dl> <p><i>τ</i><sub>zx</sub> شار اندازه حرکت در صفحه z و در جهت x. </p><p><i>ν</i> انتقال <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تکانه">تکانه</a>. </p><p><i>z</i> فاصله انتقال یا <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0" class="mw-disambig" title="نفوذ">نفوذ</a>. </p><p><i>μ</i> <a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="ویسکوزیته دینامیک (صفحه وجود ندارد)">ویسکوزیته دینامیک</a>(<a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="گرانروی">گرانروی</a>). </p><p><i>ρ</i><a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="چگالی">چگالی</a>(<a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="دانسیته">دانسیته</a>). </p><p><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون نیوتن (صفحه وجود ندارد)">قانون نیوتن</a> ساده ترین رابطه بین <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1" title="شار">شار</a> حرکت (<a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="مومنتوم">مومنتوم</a>) و <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="گرادیان سرعت (صفحه وجود ندارد)">گرادیان سرعت</a> است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انتقال_جرم"><span id=".D8.A7.D9.86.D8.AA.D9.82.D8.A7.D9.84_.D8.AC.D8.B1.D9.85"></span>انتقال جرم</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: انتقال جرم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>وقتی یک <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" class="mw-redirect" title="سیستم">سیستم</a> حاوی دو یا چند مولفه باشد که <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%B8%D8%AA" title="غلظت">غلظت</a> آنها از نقطه ای به نقطه ی دیگر تغییر میکند، یک تمایل طبیعی برای انتقال جرم وجود دارد که اختلاف غلظت درون سیستم را به حداقل میرساند. انتقال جرم در یک سیستم توسط <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%81%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون اول فیک (صفحه وجود ندارد)">قانون اول فیک</a> تعیین میشود<sup id="cite_ref-Griskey,_Richard_G_2006_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Griskey,_Richard_G_2006-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: شار انتشار از غلظت بالاتر به غلظت پایینتر متناسب با <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%BA%D9%84%D8%B8%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="گرادیان غلظت (صفحه وجود ندارد)">گرادیان غلظت</a> ماده و <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0" class="mw-disambig" title="ضریب نفوذ">ضریب نفوذ</a> ماده در محیط است. انتقال جرم میتواند به دلیل نیروهای محرک مختلف رخ دهد. بعضی از آنها عبارت اند از : </p> <ul><li>جرم را میتوان با عمل <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="گرادیان فشار">گرادیان فشار</a> منتقل کرد(نفوذ فشار).</li> <li>نفوذ اجباری به دلیل عملکرد نیروی خارجی رخ میدهد.</li> <li>نفوذ میتواند ناشی از <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%85%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="گرادیان دما (صفحه وجود ندارد)">گرادیان دما</a> باشد (نفوذ دما).</li> <li>نفوذ میتواند ناشی از تفاوت در <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%84_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پتانسیل شیمیایی">پتانسیل شیمیایی</a> باشد.</li></ul> <p>این موضوع میتواند با <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%81%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون فیک (صفحه وجود ندارد)">قانون فیک</a> برای یک گونه A در مخلوط دوتایی شامل A و B مقایسه شود: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle J_{Ay}=-D_{AB}{\frac {\partial Ca}{\partial y}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>J</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>A</mi> <mi>y</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <msub> <mi>D</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>A</mi> <mi>B</mi> </mrow> </msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>C</mi> <mi>a</mi> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>y</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle J_{Ay}=-D_{AB}{\frac {\partial Ca}{\partial y}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9e0d5c53b8c28e2a803e704aa5592e6c7702d1f7" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.505ex; width:18.265ex; height:6.009ex;" alt="{\displaystyle J_{Ay}=-D_{AB}{\frac {\partial Ca}{\partial y}}}"></span></dd></dl> <p>که در آن D <a href="/w/index.php?title=%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA_%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="ثابت نفوذ (صفحه وجود ندارد)">ثابت نفوذاست</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انتقال_انرژی"><span id=".D8.A7.D9.86.D8.AA.D9.82.D8.A7.D9.84_.D8.A7.D9.86.D8.B1.DA.98.DB.8C"></span>انتقال انرژی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: انتقال انرژی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تمام فرایندهای مهندسی شامل <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="انتقال انرژی (صفحه وجود ندارد)">انتقال انرژی</a> است. برخی از مثالها شامل ، گرمایش و خنک سازی جریانهای فرآیند ، تغییرات <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B2" class="mw-disambig" title="فاز">فاز</a> ، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B7%DB%8C%D8%B1" title="تقطیر">تقطیرها</a> و غیره است. اصل اساسی <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%88%D9%84_%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="قانون اول ترمودینامیک">قانون اول ترمودینامیک</a> است که برای سیستم <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="استاتیک">استاتیک</a> به شرح زیر بیان می شود: </p><p>تمام فرایندهای مهندسی شامل انتقال انرژی است. برخی از مثالها شامل ، گرمایش و خنک سازی جریانهای فرآیند ، تغییرات فاز ، تقطیرها و غیره است. اصل اساسی قانون اول ترمودینامیک است که برای سیستم استاتیک به شرح زیر بیان می شود: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle q=-k{\frac {dT}{dx}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>q</mi> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <mi>k</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>d</mi> <mi>T</mi> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <mi>x</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle q=-k{\frac {dT}{dx}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d4bff3a62efdc982960c7e6008c3d35a305712f6" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:10.876ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle q=-k{\frac {dT}{dx}}}"></span></dd></dl> <p>شار خالص <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> از طریق یک سیستم برابر است با <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-disambig" title="رسانایی">رسانایی</a> در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="سرعت">سرعت</a> تغییر دما نسبت به موقعیت. </p><p>برای سیستم های دیگر که شامل <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B4%D9%81%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="جریان آشفته">جریان آشفته</a> ، <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87" title="هندسه">هندسه</a> های پیچیده یا <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7_%D9%85%D8%B1%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="شرایط مرزی">شرایط مرزی</a> دشوار است ، استفاده از یک معادله دیگر آسان تر است: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle Q=h\cdot A\cdot {\Delta T}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>Q</mi> <mo>=</mo> <mi>h</mi> <mo>⋅</mo> <mi>A</mi> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mi>T</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle Q=h\cdot A\cdot {\Delta T}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6408dfc1c2280e604db5ed0f83eff00c0ea99ec5" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:14.949ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle Q=h\cdot A\cdot {\Delta T}}"></span></dd></dl> <p>که در آن A سطح است ، :<span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\Delta T}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mi>T</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\Delta T}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b2aa3bc02ebfff8dbef92721f42b496c5b5ef5db" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:3.572ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle {\Delta T}}"></span> <a href="/w/index.php?title=%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="نیروی محرکه (صفحه وجود ندارد)">نیروی محرکه</a> دما ، Q <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="جریان حرارتی (صفحه وجود ندارد)">جریان حرارتی</a> در واحد زمان و h <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="ضریب انتقال حرارت">ضریب انتقال حرارت</a> است. </p><p><br /> در انتقال گرما ، دو نوع <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B1%D9%81%D8%AA" title="همرفت">همرفت</a> می تواند رخ دهد: <b>همرفت اجباری</b> می تواند هم در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="جریان آرام">جریان آرام</a> و هم در <a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%85" class="mw-redirect" title="تلاطم">تلاطم</a> رخ دهد. در وضعیت جریان آرام در لوله های دایره ای ، از چندین عدد بدون بعد مانند عدد <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B3%D9%84%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="نوسلت (صفحه وجود ندارد)">نوسلت</a> ، عدد <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%84%D8%AF%D8%B2" class="mw-disambig" title="رینولدز">رینولدز</a> و عدد <a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="پراندل (صفحه وجود ندارد)">پراندل</a> استفاده می شود. معادله ای که معمولاً استفاده می شود به شرح زیر است: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle Nu_{a}={\frac {h_{a}D}{k}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>N</mi> <msub> <mi>u</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>a</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <msub> <mi>h</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>a</mi> </mrow> </msub> <mi>D</mi> </mrow> <mi>k</mi> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle Nu_{a}={\frac {h_{a}D}{k}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9cf1c87f3652ed2f34d5f6e957bd4f133e7262ed" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:12.795ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle Nu_{a}={\frac {h_{a}D}{k}}}"></span></dd></dl> <p><b>همرفت طبیعی</b> یا آزاد، تابعی از اعداد <a href="/w/index.php?title=Grashof&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grashof (صفحه وجود ندارد)">Grashof</a> و <a href="/w/index.php?title=Prandtl&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prandtl (صفحه وجود ندارد)">Prandtl</a> است. پیچیدگی های انتقال حرارت <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B1%D9%81%D8%AA" title="همرفت">همرفت</a> آزاد ، استفاده از روابط تجربی حاصل از داده های تجربی را ضروری می کند. </p><p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="انتقال گرما">انتقال گرما</a> در بسترهای بسته بندی شده ، <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="راکتورهای هسته ای">راکتورهای هسته ای</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D8%AF%D9%84_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="مبدل های حرارتی">مبدل های حرارتی</a> تجزیه و تحلیل می شود. </p><p><br /> در تحقیقات تلاش زیادی برای توسعه مقیاس‌ها در بین این سه فرایند انتقال برای <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B4%D9%81%D8%AA%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="انتقال آشفته (صفحه وجود ندارد)">انتقال آشفته</a> اختصاص داده شده‌است به طوری که امکان پیش‌بینی هر یک از دیگر موارد وجود دارد. مقیاس <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%84%D8%AF%D8%B2" class="mw-disambig" title="رینولدز">رینولدز</a> فرض می‌کند که همه نفوذپذیری‌های متلاطم برابر است و نفوذ مولکولی حرکت (μ / ρ) و جرم (D<sub>AB</sub>) در مقایسه با نفوذ آشفتگی ناچیز است. در حضور <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="مایعات">مایعات</a> یا هنگام کشیدن این، قیاس معتبر نیست. مقیاس‌های دیگر، مانند <a href="/w/index.php?title=%D9%88%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ون کارمان (صفحه وجود ندارد)">ون کارمان</a> و <a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="پراندل (صفحه وجود ندارد)">پراندل</a>، معمولاً نتایج مرتبط کمتری دارند. </p><p>موفق‌ترین و پرکاربردترین قیاس، قیاس <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_J_%DA%86%DB%8C%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%88_%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فاکتور J چیلتون و کولبرن (صفحه وجود ندارد)">فاکتور J چیلتون و کولبرن</a> است. این مقیاس بر اساس داده‌های تجربی <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="گازها">گازها</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="مایعات">مایعات</a> در هر دو حالت <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" class="mw-disambig" title="آرام">آرام</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%81%D8%AA%D9%87" title="آشفته">آشفته</a> است. اگرچه بر اساس داده‌های تجربی است، اما <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%88%D9%84" title="محلول">محلول</a> با جریان آرام را روی صفحه صاف به درستی برآورد می‌کند. تمام این اطلاعات برای پیش‌بینی انتقال جرم استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-Griskey,_Richard_G_2006_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Griskey,_Richard_G_2006-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کاربرد"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF"></span>کاربرد</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: کاربرد"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آلودگی"><span id=".D8.A2.D9.84.D9.88.D8.AF.DA.AF.DB.8C"></span>آلودگی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: آلودگی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>یکی از صدها کاربرد مطالعه فرایندهای انتقال در علوم و مهندسی، مربوط به درک انتشار و توزیع <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87" title="آلاینده">آلاینده‌ها</a> در <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="محیط زیست">محیط زیست</a> است. به‌طور خاص با مدل‌سازی دقیق می‌توان به یک <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="استراتژی">استراتژی</a> برای کاهش آلودگی ناشی از پدیده‌ها دست یافت. مثال‌ها شامل کنترل <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%A2%D8%A8" title="آلودگی آب">آلودگی آب</a> سطحی ناشی از <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8" class="mw-redirect" title="رواناب">رواناب</a> شهری و سیاست‌های مورد نظر برای کاهش مقدار <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3" title="مس">مس</a> سکوهای ترمز خودرو در <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="ایالات متحده">ایالات متحده</a> هستند.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="معادله سازنده (صفحه وجود ندارد)">معادله سازنده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="معادله تداوم (صفحه وجود ندارد)">معادله تداوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%AC" title="انتشار موج">انتشار موج</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B6" title="نبض">نبض</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%84_%D8%B9%D9%85%D9%84" title="پتانسیل عمل">پتانسیل عمل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="انتقال بیوگرم (صفحه وجود ندارد)">انتقال بیوگرم</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width" style="column-width: 35em;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFTruskeyYuan_FKatz_D2009" class="citation book cs1">Truskey, George; Yuan F; Katz D (2009). <i>Transport Phenomena in Biological Systems</i> (Second ed.). Prentice Hall. p. 888. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0131569881" title="ویژه:منابع کتاب/978-0131569881"><bdi>978-0131569881</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Transport+Phenomena+in+Biological+Systems&rft.pages=888&rft.edition=Second&rft.pub=Prentice+Hall&rft.date=2009&rft.isbn=978-0131569881&rft.aulast=Truskey&rft.aufirst=George&rft.au=Yuan+F&rft.au=Katz+D&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-J-L-Plawsky-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-J-L-Plawsky_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPlawsky2001" class="citation book cs1">Plawsky, Joel L. (April 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=huwzAAlNxzsC&q=transport+phenomena"><i>Transport phenomena fundamentals</i></a> <span class="cs1-format">(Chemical Industries Series)</span>. CRC Press. pp. 1, 2, 3. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-8247-0500-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-8247-0500-8"><bdi>978-0-8247-0500-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Transport+phenomena+fundamentals&rft.pages=1%2C+2%2C+3&rft.pub=CRC+Press&rft.date=2001-04&rft.isbn=978-0-8247-0500-8&rft.aulast=Plawsky&rft.aufirst=Joel+L.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DhuwzAAlNxzsC%26q%3Dtransport%2Bphenomena&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Plawsky, Joel., "Transport Phenomena Fundamentals." Marcel Dekker Inc.,2009</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Alonso & Finn. "Physics." Addison Wesley,1992. Chapter 18</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Deen, William M. "Analysis of Transport Phenomena." Oxford University Press. 1998</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">J. M. Ziman, <i>Electrons and Phonons: The Theory of Transport Phenomena in Solids (Oxford Classic Texts in the Physical Sciences)</i></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWeltyWicksWilson1976" class="citation book cs1">Welty, James R.; Wicks, Charles E.; Wilson, Robert Elliott (1976). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=hZxRAAAAMAAJ"><i>Fundamentals of momentum, heat, and mass transfer</i></a> (2 ed.). Wiley. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9780471022497" title="ویژه:منابع کتاب/9780471022497"><bdi>9780471022497</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fundamentals+of+momentum%2C+heat%2C+and+mass+transfer&rft.edition=2&rft.pub=Wiley&rft.date=1976&rft.isbn=9780471022497&rft.aulast=Welty&rft.aufirst=James+R.&rft.au=Wicks%2C+Charles+E.&rft.au=Wilson%2C+Robert+Elliott&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DhZxRAAAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">"Thomas, William J. "Introduction to Transport Phenomena." Prentice Hall: Upper Saddle River, NJ, 2000.</span> </li> <li id="cite_note-onsager-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-onsager_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFOnsager1931" class="citation journal cs1">Onsager, Lars (1931-02-15). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2Fphysrev.37.405">"Reciprocal Relations in Irreversible Processes. I."</a> <i>Physical Review</i>. American Physical Society (APS). <b>37</b> (4): 405–426. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1931PhRv...37..405O">1931PhRv...37..405O</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2Fphysrev.37.405">10.1103/physrev.37.405</a></span>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0031-899X">0031-899X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review&rft.atitle=Reciprocal+Relations+in+Irreversible+Processes.+I.&rft.volume=37&rft.issue=4&rft.pages=405-426&rft.date=1931-02-15&rft.issn=0031-899X&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2Fphysrev.37.405&rft_id=info%3Abibcode%2F1931PhRv...37..405O&rft.aulast=Onsager&rft.aufirst=Lars&rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.1103%252Fphysrev.37.405&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Griskey,_Richard_G_2006-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Griskey,_Richard_G_2006_10-0">۱۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Griskey,_Richard_G_2006_10-1">۱۰٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">"Griskey, Richard G. "Transport Phenomena and Unit Operations." Wiley & Sons: Hoboken, 2006. 228-248.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMüllerÖsterlundMarsalekViklander2020" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Müller, Alexandra; Österlund, Heléne; Marsalek, Jiri; Viklander, Maria (2020-03-20). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969719361212">"The pollution conveyed by urban runoff: A review of sources"</a>. <i>Science of the Total Environment</i> (به انگلیسی). <b>709</b>: 136125. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2020ScTEn.709m6125M">2020ScTEn.709m6125M</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.scitotenv.2019.136125">10.1016/j.scitotenv.2019.136125</a></span>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0048-9697">0048-9697</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31905584">31905584</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science+of+the+Total+Environment&rft.atitle=The+pollution+conveyed+by+urban+runoff%3A+A+review+of+sources&rft.volume=709&rft.pages=136125&rft.date=2020-03-20&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.scitotenv.2019.136125&rft.issn=0048-9697&rft_id=info%3Apmid%2F31905584&rft_id=info%3Abibcode%2F2020ScTEn.709m6125M&rft.aulast=M%C3%BCller&rft.aufirst=Alexandra&rft.au=%C3%96sterlund%2C+Hel%C3%A9ne&rft.au=Marsalek%2C+Jiri&rft.au=Viklander%2C+Maria&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2FS0048969719361212&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFUS_EPA2015" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">US EPA, OW (2015-11-10). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.epa.gov/npdes/copper-free-brake-initiative">"Copper-Free Brake Initiative"</a>. <i>US EPA</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-04-01</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=US+EPA&rft.atitle=Copper-Free+Brake+Initiative&rft.date=2015-11-10&rft.aulast=US+EPA&rft.aufirst=OW&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.epa.gov%2Fnpdes%2Fcopper-free-brake-initiative&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="لینک‌های_اضافی"><span id=".D9.84.DB.8C.D9.86.DA.A9.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A7.D8.B6.D8.A7.D9.81.DB.8C"></span>لینک‌های اضافی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: لینک‌های اضافی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://teaching.matdl.org/">Transport Phenomena Archive</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171008102901/http://teaching.matdl.org/">بایگانی‌شده</a> در ۲۰۱۷-۱۰-۰۸ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> in the Teaching Archives of the Materials Digital Library Pathway</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.syvum.com/eng/fluid/">"Some Classical Transport Phenomena Problems with Solutions - Fluid Mechanics"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Some+Classical+Transport+Phenomena+Problems+with+Solutions+-+Fluid+Mechanics&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.syvum.com%2Feng%2Ffluid%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.syvum.com/eng/heat/">"Some Classical Transport Phenomena Problems with Solutions - Heat Transfer"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Some+Classical+Transport+Phenomena+Problems+with+Solutions+-+Heat+Transfer&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.syvum.com%2Feng%2Fheat%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.syvum.com/eng/mass/">"Some Classical Transport Phenomena Problems with Solutions - Mass Transfer"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Some+Classical+Transport+Phenomena+Problems+with+Solutions+-+Mass+Transfer&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.syvum.com%2Feng%2Fmass%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></li></ul> <p><br /> </p> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist"> </div> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="موضوعات_مهندسی_شیمی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="الگو:مهندسی شیمی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="بحث الگو:مهندسی شیمی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مهندسی شیمی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="موضوعات_مهندسی_شیمی" style="font-size:114%;margin:0 4em">موضوعات <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="مهندسی شیمی">مهندسی شیمی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تاریخچه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="تاریخ مهندسی شیمی">تاریخ مهندسی شیمی</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="6" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:PlatformHolly.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/PlatformHolly.jpg/170px-PlatformHolly.jpg" decoding="async" width="170" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/PlatformHolly.jpg/255px-PlatformHolly.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/PlatformHolly.jpg/340px-PlatformHolly.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="360" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مفهوم ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF" title="عملیات واحد">عملیات واحد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF" title="فرایند واحد">فرایند واحد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="مهندس شیمی">مهندس شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فرایند شیمیایی">فرایند شیمیایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF" title="عملیات واحد">عملیات واحد</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="انتقال اندازه حرکت">انتقال اندازه حرکت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="انتقال گرما">انتقال گرما</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%AC%D8%B1%D9%85" title="انتقال جرم">انتقال جرم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF" title="فرایند واحد">فرایند واحد</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مهندسی واکنش‌های شیمیایی">مهندسی واکنش‌های شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سینتیک شیمیایی">سینتیک شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مدل‌سازی فرایندهای شیمیایی">مدل‌سازی فرایندهای شیمیایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">شاخه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="طراحی فرایند">طراحی فرایند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="دینامیک سیالات">دینامیک سیالات</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کارخانه شیمیایی">کارخانه شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ترمودینامیک شیمیایی">ترمودینامیک شیمیایی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">پدیده‌های انتقال</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="جستارهای مهندسی شیمی">جستارهای مهندسی شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فهرست مقاله‌های مهندسی شیمی">فهرست مقاله‌های مهندسی شیمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Education_for_Chemical_Engineers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Education for Chemical Engineers (صفحه وجود ندارد)">آموزش مهندس‌های شیمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_chemical_engineers&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of chemical engineers (صفحه وجود ندارد)">فهرست مهندس‌های شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%85%D8%B9_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فهرست جوامع مهندسی شیمی">فهرست جوامع مهندسی شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فهرست نرم‌افزارهای شبیه‌سازی فرایندهای شیمیایی">فهرست نرم‌افزارهای شبیه‌سازی فرایندهای شیمیایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span><b><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="رده:مهندسی شیمی">رده</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span><b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="درگاه:مهندسی">درگاه</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="رشته‌های_مهندسی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="الگو:رشته‌های مهندسی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:رشته‌های مهندسی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:رشته‌های مهندسی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="رشته‌های_مهندسی" style="font-size:114%;margin:0 4em">رشته‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="مهندسی">مهندسی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="تاریخ مهندسی">تاریخچه</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Outline_of_engineering" class="extiw" title="en:Outline of engineering">دید کلی</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_engineering_branches" class="extiw" title="en:List of engineering branches">فهرست رشته های مهندسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تخصص‌ها<br />و<br /><a href="/wiki/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مطالعات میان‌رشته‌ای">میان‌رشته‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهندسی عمران">مهندسی عمران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مهندسی ساختمان">مهندسی ساختمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="مهندسی ساخت">مهندسی ساخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="مهندسی محیط زیست">مهندسی محیط زیست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87" title="مهندسی زمین‌لرزه">مهندسی زمین‌لرزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="مهندسی ژئوتکنیک">مهندسی ژئوتکنیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="مهندسی هیدرولیک">مهندسی هیدرولیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86" title="مهندسی معدن">مهندسی معدن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87" title="مهندسی سازه">مهندسی سازه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="مهندسی ترابری">مهندسی ترابری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="مهندسی مکانیک">مهندسی مکانیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B5%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="مهندسی صوت‌شناسی">مهندسی صوت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%81%D8%B6%D8%A7" title="مهندسی هوافضا">مهندسی هوافضا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88" title="مهندسی خودرو">مهندسی خودرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="مهندسی دریا">مهندسی دریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%87%D9%86" title="مهندسی راه‌آهن">مهندسی راه‌آهن</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Thermal_engineering" class="extiw" title="en:Thermal engineering">Thermal</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D9%82" title="مهندسی برق">مهندسی برق</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1" title="مهندسی کامپیوتر">مهندسی کامپیوتر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D9%87_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="سیاهه مهندسی رایانه">فهرست رشته</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84" title="مهندسی کنترل">مهندسی کنترل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="الکترومکانیک">الکترومکانیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="مهندسی الکترونیک">مهندسی الکترونیک</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Microwave_engineering" class="extiw" title="en:Microwave engineering">ریزموجها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA" title="مهندسی قدرت">مهندسی قدرت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="مهندسی فرکانس رادیویی">مهندسی فرکانس رادیویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="مهندسی مخابرات">مهندسی مخابرات</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="مهندسی شیمی">مهندسی شیمی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مهندسی زیست‌شیمیایی">مهندسی زیست‌شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="مهندسی زیستی">مهندسی زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="مهندسی مولکولی">مهندسی مولکولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%86%D9%81%D8%AA" title="مهندسی نفت">مهندسی نفت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="مهندسی فرایند">مهندسی فرایند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مهندسی واکنش‌های شیمیایی">مهندسی واکنش‌های شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ترمودینامیک شیمیایی">ترمودینامیک شیمیایی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">پدیده‌های انتقال</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="میان‌رشته">میان‌رشته</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B5%D8%AF%D8%A7" title="مهندسی صدا">مهندسی صدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="مهندسی پزشکی">مهندسی پزشکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="مهندسی سرامیک">مهندسی سرامیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="ریاضیات مهندسی">ریاضیات مهندسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="مکانیک کاربردی">مکانیک کاربردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="فیزیک مهندسی">فیزیک مهندسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="فیزیک مهندسی">فیزیک مهندسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9_%D8%BA%D8%B0%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مهندسی ماشین‌های صنایع غذایی">مهندسی ماشین‌های صنایع غذایی</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fire_protection_engineering" class="extiw" title="en:Fire protection engineering">مهندسی آتش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9" title="مهندسی صنایع">مهندسی صنایع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_(%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87)" title="مهندسی اطلاعات (رشته)">اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF" title="علم مواد">علم مواد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="مهندسی مکاترونیک">مهندسی مکاترونیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="متالورژی">متالورژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="مهندسی نظامی">مهندسی نظامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88" class="mw-redirect" title="فناوری نانو">فناوری نانو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مهندسی هسته‌ای">مهندسی هسته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D9%88_%D9%84%DB%8C%D8%B2%D8%B1" title="مهندسی اپتیک و لیزر">مهندسی اپتیک و لیزر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="فوتونیک">فوتونیک</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Privacy_engineering" class="extiw" title="en:Privacy engineering">حریم خصوصی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="رباتیک">رباتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7" title="مهندسی بهداشت محیط">مهندسی بهداشت محیط</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="مهندسی امنیت">مهندسی امنیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="مهندسی نرم‌افزار">مهندسی نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="مهندسی سامانه‌ها">مهندسی سامانه‌ها</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="آموزش مهندسی">آموزش_مهندسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bachelor_of_Engineering" class="extiw" title="en:Bachelor of Engineering">کارشناسی مهندسی</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Master_of_Engineering" class="extiw" title="en:Master of Engineering">ارشد مهندسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="دکترای مهندسی">دکترای مهندسی</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Engineer%27s_degree" class="extiw" title="en:Engineer's degree">درجه مهندسی</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Engineering_studies" class="extiw" title="en:Engineering studies">مطالعات مهندسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA" title="فهرست اصطلاحات">فهرست اصطلاحات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>مهندسی <ul><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_engineering:_A%E2%80%93L" class="extiw" title="en:Glossary of engineering: A–L">A–L</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_engineering:_M-Z" class="extiw" title="en:Glossary of engineering: M-Z">M-Z</a></li></ul></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_aerospace_engineering" class="extiw" title="en:Glossary of aerospace engineering">مهندسی هوافضا</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_civil_engineering" class="extiw" title="en:Glossary of civil engineering">مهندسی عمران</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_electrical_and_electronics_engineering" class="extiw" title="en:Glossary of electrical and electronics engineering">مهندسی برق و الکترونیک</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_mechanical_engineering" class="extiw" title="en:Glossary of mechanical engineering">مهندسی مکانیک</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_structural_engineering" class="extiw" title="en:Glossary of structural engineering">مهندسی سازه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="font-weight:bold;"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="رده:مهندسی">رده:مهندسی</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="صفحهٔ ویکی‌انبار"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/commons:Engineering" class="extiw" title="en:commons:Engineering">کامانز</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:People_icon.svg" class="mw-file-description" title="ویکی‌پروژه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/16px-People_icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/24px-People_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/32px-People_icon.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Engineering" class="extiw" title="en:Wikipedia:WikiProject Engineering">ویکی‌پروژه</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="درگاه:مهندسی">درگاه:مهندسی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q679643#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q679643#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانه‌های ملی</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q679643#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX553533">اسپانیا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11979365w">فرانسه</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11979365w">(داده‌ها)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4185936-4">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007546105205171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85137024">ایالات متحده آمریکا</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پدیده‌های_انتقال&oldid=34338258">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پدیده‌های_انتقال&oldid=34338258</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="رده:پدیده‌های انتقال">پدیده‌های انتقال</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="رده:مهندسی شیمی">مهندسی شیمی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87_%D9%87%D8%AF%D9%81_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="رده:مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود">مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNE" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۳ مارس ۲۰۲۲ ساعت ۰۷:۳۸ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-6ttnd","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.420","walltime":"0.612","ppvisitednodes":{"value":1257,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":63968,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":351,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":51930,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 442.737 1 -total"," 46.55% 206.103 2 الگو:پانویس"," 24.43% 108.157 3 الگو:Navbox"," 23.32% 103.231 1 الگو:مهندسی_شیمی"," 22.94% 101.542 3 الگو:Cite_book"," 12.99% 57.529 2 الگو:Cite_journal"," 8.86% 39.231 4 الگو:Cite_web"," 7.05% 31.191 1 الگو:داده‌های_کتابخانه‌ای"," 6.89% 30.493 1 الگو:Main"," 3.53% 15.611 3 الگو:سخ"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.265","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4158577,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-565d46677b-92h26","timestamp":"20241128122818","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u067e\u062f\u06cc\u062f\u0647\u200c\u0647\u0627\u06cc \u0627\u0646\u062a\u0642\u0627\u0644","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q679643","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q679643","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-08-27T14:59:19Z","dateModified":"2022-03-23T07:38:45Z"}</script> </body> </html>