CINXE.COM

Servicios de software en Costa Rica representan el 1,3% de la producción local | El Financiero

<!DOCTYPE html><html lang="es"><head><meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1"/><meta charset="utf-8"/><title> Servicios de software en Costa Rica representan el 1,3% de la producción local | El Financiero</title><meta name="robots" content="max-image-preview:large"/><meta name="description" content="En 10 años, efecto del sector en economía tica creció 1,03%"/><meta name="keywords" content="servicios,software,informática,computación"/><meta property="og:type" content="article"/><meta property="og:url" content="https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"/><meta property="og:title" content=" Servicios de software en Costa Rica representan el 1,3% de la producción local"/><meta property="og:image" content="https://www.elfinancierocr.com/pf/https://static.themebuilder.aws.arc.pub/gruponacion/1690227884650.png?d=573"/><meta property="og:image:alt" content="El Financiero"/><meta property="og:image:width" content="1200"/><meta property="og:image:height" content="630"/><meta property="og:description" content="En 10 años, efecto del sector en economía tica creció 1,03%"/><meta property="og:site_name" content="El Financiero"/><meta property="twitter:title" content=" Servicios de software en Costa Rica representan el 1,3% de la producción local"/><meta property="twitter:url" content="https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"/><meta property="twitter:image" content="https://www.elfinancierocr.com/pf/https://static.themebuilder.aws.arc.pub/gruponacion/1690227884650.png?d=573"/><meta property="twitter:card" content="summary_large_image"/><meta property="twitter:description" content="En 10 años, efecto del sector en economía tica creció 1,03%"/><meta property="twitter:site" content="elfinancierocr"/><link rel="canonical" href="https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"/><script>window.isIE = !!window.MSInputMethodContext && !!document.documentMode;</script><script type="application/javascript" id="polyfill-script">if(!Array.prototype.includes||!(window.Object && window.Object.assign)||!window.Promise||!window.Symbol||!window.fetch){document.write('<script type="application/javascript" src="/pf/dist/engine/polyfill.js?d=573" defer=""><\/script>')}</script><script id="fusion-engine-react-script" type="application/javascript" src="/pf/dist/engine/react.js?d=573" defer=""></script><script id="fusion-engine-combinations-script" type="application/javascript" src="/pf/dist/components/combinations/default.js?d=573" defer=""></script><link id="fusion-output-type-styles" rel="stylesheet" type="text/css" href="/pf/dist/components/output-types/default.css?d=573"/><link id="fusion-template-styles" rel="stylesheet" type="text/css" href="/pf/dist/components/combinations/default.css?d=573"/><link id="fusion-siteStyles-styles" rel="stylesheet" type="text/css" href="/pf/dist/css/el-financiero.css?d=573"/><style data-styled="" data-styled-version="5.3.5">.deEXSG a{color:#b93461;}/*!sc*/ data-styled.g13[id="default__StyledText-sc-oqc75h-0"]{content:"deEXSG,"}/*!sc*/ .gJstQE{min-height:80vh;font-family:'Roboto',Sans-Serif;}/*!sc*/ .gJstQE h1,.gJstQE h2,.gJstQE h3,.gJstQE h4,.gJstQE h5,.gJstQE h6,.gJstQE figcaption,.gJstQE table{font-family:'Patua One',Sans-Serif;}/*!sc*/ .gJstQE .body-paragraph{min-height:45px;}/*!sc*/ .gJstQE .body-paragraph,.gJstQE .interstitial-link,.gJstQE ol,.gJstQE ul,.gJstQE blockquote p,.gJstQE blockquote{font-family:'Roboto',Sans-Serif;}/*!sc*/ data-styled.g15[id="default__ArticleBody-sc-oqc75h-2"]{content:"gJstQE,"}/*!sc*/ .cOOOuX{height:calc(100vh - 56px - 13px);}/*!sc*/ data-styled.g17[id="section-nav__StyledSectionMenuVariableHeight-sc-vf63zj-0"]{content:"cOOOuX,"}/*!sc*/ .kfrwmr{font-family:'Patua One',Sans-Serif;}/*!sc*/ data-styled.g18[id="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0"]{content:"kfrwmr,"}/*!sc*/ .cDcsYI{color:#fff;}/*!sc*/ .cDcsYI a{color:#fff;}/*!sc*/ data-styled.g19[id="default__ReadableTextNavigationBar-sc-15uibl0-0"]{content:"cDcsYI,"}/*!sc*/ .bIxVav{font-family:'Patua One',Sans-Serif;background-color:transparent;border-color:#fff;color:#fff;}/*!sc*/ .bIxVav:hover{color:#fff;}/*!sc*/ data-styled.g20[id="Button__StyledDynamicButton-sc-14a2cac-0"]{content:"bIxVav,"}/*!sc*/ .cIOejY{-webkit-align-items:center;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center;width:100%;position:-webkit-sticky;position:sticky;top:0;margin-bottom:0;z-index:1;}/*!sc*/ .cIOejY .news-theme-navigation-bar{background-color:#000;-webkit-transition:0.5s;transition:0.5s;z-index:9;}/*!sc*/ @media screen and (max-width:768px){.cIOejY .news-theme-navigation-bar{height:56px;}}/*!sc*/ @media screen and (min-width:768px){.cIOejY .news-theme-navigation-bar{height:56px;}}/*!sc*/ .cIOejY .nav-logo img{width:auto;max-width:240px;height:auto;max-height:60px;object-fit:contain;-webkit-transition:0.5s;transition:0.5s;}/*!sc*/ @media screen and (max-width:768px){.cIOejY .nav-logo img{max-width:100%;max-height:40px;}}/*!sc*/ @media screen and (min-width:768px){.cIOejY .nav-logo img{max-width:200px;max-height:50px;}}/*!sc*/ data-styled.g21[id="default__StyledNav-sc-3h37n7-0"]{content:"cIOejY,"}/*!sc*/ .ibiyRO{z-index:8;}/*!sc*/ @media screen and (max-width:768px){.ibiyRO{margin-top:56px;}}/*!sc*/ @media screen and (min-width:768px){.ibiyRO{margin-top:56px;}}/*!sc*/ data-styled.g22[id="default__StyledSectionDrawer-sc-3h37n7-1"]{content:"ibiyRO,"}/*!sc*/ .HGnrh{background-color:#b93461;font-family:'Patua One',Sans-Serif;-webkit-transition:fill 0.3s ease;transition:fill 0.3s ease;}/*!sc*/ .HGnrh:hover,.HGnrh:active{color:#fff;background-color:#e15c89;}/*!sc*/ data-styled.g25[id="default__Tag-sc-qptgnx-0"]{content:"HGnrh,"}/*!sc*/ @media (min-width:320px){.emEAQo{width:100%;}}/*!sc*/ @media (min-width:768px){}/*!sc*/ @media (min-width:1024px){}/*!sc*/ data-styled.g29[id="default__StyledContainer-sc-72shb9-0"]{content:"emEAQo,"}/*!sc*/ .kWaZVq .gnad > div[id^='google_ads_iframe']:not(:empty):before{content:"Publicidad";display:none;}/*!sc*/ .MfTzR .gnad > div[id^='google_ads_iframe']:not(:empty):before{content:"Publicidad";display:block;}/*!sc*/ data-styled.g30[id="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0"]{content:"kWaZVq,MfTzR,"}/*!sc*/ </style><link rel="stylesheet" href="/pf/resources/global/overwrite.css?d=573"/><link rel="icon" type="image/x-icon" href="/pf/resources/el-financiero/favicon.ico?d=573"/><link rel="preconnect" href="https://fonts.gstatic.com/"/><link rel="dns-prefetch" href="//fonts.googleapis.com"/><link rel="stylesheet preload prefetch" as="style" href="https://fonts.googleapis.com/css2?family=Patua+One&amp;family=Roboto:ital,wght@0,100;0,300;0,400;0,500;0,700;0,900;1,100;1,300;1,500;1,700;1,900&amp;display=swap"/><script type="text/javascript" data-integration="nativo-ad" src="https://s.ntv.io/serve/load.js" async=""></script><script type="text/javascript" data-integration="marfeel">function e(e){var t=!(arguments.length>1&&void 0!==arguments[1])||arguments[1],c=document.createElement("script");c.src=e,t?c.type="module":(c.async=!0,c.type="text/javascript",c.setAttribute("nomodule",""));var n=document.getElementsByTagName("script")[0];n.parentNode.insertBefore(c,n)}function t(t,c,n){var a,o,r;null!==(a=t.marfeel)&&void 0!==a||(t.marfeel={}),null!==(o=(r=t.marfeel).cmd)&&void 0!==o||(r.cmd=[]),t.marfeel.config=n,t.marfeel.config.accountId=c;var i="https://sdk.mrf.io/statics";e("".concat(i,"/marfeel-sdk.js?id=").concat(c),!0),e("".concat(i,"/marfeel-sdk.es5.js?id=").concat(c),!1)}!function(e,c){var n=arguments.length>2&&void 0!==arguments[2]?arguments[2]:{};t(e,c,n)}(window,1459,{} /*config*/); console.log("Ejecutando output-type marfeel-piano push1..."); // Se calcula el customer loyalty de Marfeel window.marfeel.cmd.push(['compass', (compass) => { compass.getRFV((rfvObj) => { console.log("Ejecutando output-type marfeel-piano push2..."); console.log(rfvObj); let mcUserTypeRfv; const rfv = typeof rfvObj.rfv !== 'undefined' ? rfvObj.rfv : 1; if (rfv <= 1) { mcUserTypeRfv = 'new'; } else if (rfv <= 10) { mcUserTypeRfv = 'fly-by'; } else if (rfv <= 35) { mcUserTypeRfv = 'casual'; } else if (rfv <= 60) { mcUserTypeRfv = 'loyal'; } else { mcUserTypeRfv = 'lover'; } console.log("Ejecutando output-type marfeel-piano push3..."); // Se inicializa Piano y se carga el customer loyalty de Marfeel para ser enviado a Piano-Composer window.tp = window.tp || []; window.tp.push(['setCustomVariable', 'compassEngagement', mcUserTypeRfv]); }); }]); </script><script type="text/javascript">var _gnsso = { "isAdmin" : "false", "environment": "gruponacion", "productCode": "ELF", "ssoBaseUrl": "https://sso.gruponacion.biz", "pianoDomain": "experience.piano.io", "pianoAppId": "J7nqeVAZPo", "pianoDisableExperience": "", };</script><script type="application/ld+json">{"organization":{"name":"El Financiero","alternateName":"Grupo Nacion GN, S.A.","url":"https://www.elfinancierocr.com","sameAs":["https://www.facebook.com/elfinancierocr","https://twitter.com/elfinancierocr"],"logo":{"@type":"ImageObject","url":"https://static.themebuilder.aws.arc.pub/gruponacion/1727472993271.png"},"contactPoint":{"@type":"ContactPoint","telephone":"+506 4107-1717","contactType":"customer service","areaServed":"CR","availableLanguage":"es"}}}</script><script type="text/javascript">let authors = ["Mónica Cordero"], _articleTags = ["servicios","software","informática","computación"]; tp = window.tp || []; // Agregamos el tipo de tipo de articulo como un tag _articleTags.push("article_metered"); _articleTags.push(["product_code_ELF"]); _articleTags.push(["environment_code_PRO"]); _articleTags.push(["content_type_STORY"]); tp.push(["setTags", _articleTags]); tp.push(["setZone", "Web"]); tp.push(["setContentCreated", "2013-12-15T06:16:00Z"]); if (authors.length > 0) { tp.push(["setContentAuthor", authors[0]]); } tp.push(["setContentSection", "/el-financiero/tecnologia"]);</script><script type="application/ld+json">{"@context":"https://schema.org/","@type":"NewsArticle","headline":" Servicios de software en Costa Rica representan el 1,3% de la producción local","datePublished":"2013-12-15T06:16:00Z","dateModified":"2021-07-27T15:11:28.314Z","image":{"@type":"ImageObject","url":"https://static.themebuilder.aws.arc.pub/gruponacion/1690227884650.png","width":1200,"height":900},"identifier":"KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI","description":"En 10 años, efecto del sector en economía tica creció 1,03%","keywords":"servicios,software,informática,computación","wordcount":1212,"isAccessibleForFree":false,"url":"https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/","articleSection":["Tecnología","Tecnología","El Financiero"],"author":[{"@type":"Person","name":"Mónica Cordero","url":"https://www.elfinancierocr.com/autores/monica-cordero/"}],"hasPart":{"@type":"WebPageElement","isAccessibleForFree":false,"cssSelector":".article-body-wrapper"},"mainEntityOfPage":{"@type":"WebPage","id":"https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"},"isPartOf":null,"publisher":{"@type":"Organization","name":"El Financiero","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https://static.themebuilder.aws.arc.pub/gruponacion/1727472993271.png"}}}</script><script type="text/javascript"> window.GN = window.GN || {}; window.GN.contentDataLayer = { "Section": "tecnologia", "Subsection": "", "SeoKeywords": "servicios|software|informática|computación", "Author": "|Mónica Cordero|", "ContentType": "story", "Visibility": "metered", "OutputType": "default", "DisplayDate": "2013-12-15" }; window.dataLayer = window.dataLayer || []; window.dataLayer.push({ content: window.GN.contentDataLayer }); </script><script> (function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start': new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0], j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src= 'https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f); })(window,document,'script','dataLayer','GTM-58RCN8'); </script><link rel="preconnect dns-prefetch" href="https://fonts.googleapis.com"/><link rel="preconnect dns-prefetch" href="https://cdn.tinypass.com"/><link rel="preconnect dns-prefetch" href="https://unpkg.com"/><link rel="preconnect dns-prefetch" href="https://www.googletagmanager.com"/><link rel="preconnect dns-prefetch" href="https://www.google-analytics.com"/><link rel="preconnect dns-prefetch" href="https://connect.facebook.net"/><link rel="preconnect dns-prefetch" href="https://fonts.gstatic.com"/><script src="https://cdn-clavis-gruponacion-prod.arc-perso.aws.arc.pub/clavis.main.js"></script><script type="text/javascript"> if (/Android|iPhone|iPad|iPod/i.test(navigator.userAgent)) { if (navigator.userAgent.match(/FBAN|FBAV|Instagram|Twitter/i)) { document.cookie = '_pc_gn-in-app-browser=true; expires=Mon, 24 Feb 2025 03:13:10 GMT; path=/;'; window.tp = window.tp || []; window.tp.push(['setCustomVariable', 'in_app_browser_url', window.location.href]); } } </script> <script>(window.BOOMR_mq=window.BOOMR_mq||[]).push(["addVar",{"rua.upush":"false","rua.cpush":"false","rua.upre":"false","rua.cpre":"false","rua.uprl":"false","rua.cprl":"false","rua.cprf":"false","rua.trans":"","rua.cook":"false","rua.ims":"false","rua.ufprl":"false","rua.cfprl":"false","rua.isuxp":"false","rua.texp":"norulematch","rua.ceh":"false","rua.ueh":"false","rua.ieh.st":"0"}]);</script> <script>!function(e){var n="https://s.go-mpulse.net/boomerang/";if("False"=="True")e.BOOMR_config=e.BOOMR_config||{},e.BOOMR_config.PageParams=e.BOOMR_config.PageParams||{},e.BOOMR_config.PageParams.pci=!0,n="https://s2.go-mpulse.net/boomerang/";if(window.BOOMR_API_key="K2F2J-U4J6X-CUK55-UT5LV-F8L4T",function(){function e(){if(!o){var e=document.createElement("script");e.id="boomr-scr-as",e.src=window.BOOMR.url,e.async=!0,i.parentNode.appendChild(e),o=!0}}function t(e){o=!0;var n,t,a,r,d=document,O=window;if(window.BOOMR.snippetMethod=e?"if":"i",t=function(e,n){var t=d.createElement("script");t.id=n||"boomr-if-as",t.src=window.BOOMR.url,BOOMR_lstart=(new Date).getTime(),e=e||d.body,e.appendChild(t)},!window.addEventListener&&window.attachEvent&&navigator.userAgent.match(/MSIE [67]\./))return window.BOOMR.snippetMethod="s",void t(i.parentNode,"boomr-async");a=document.createElement("IFRAME"),a.src="about:blank",a.title="",a.role="presentation",a.loading="eager",r=(a.frameElement||a).style,r.width=0,r.height=0,r.border=0,r.display="none",i.parentNode.appendChild(a);try{O=a.contentWindow,d=O.document.open()}catch(_){n=document.domain,a.src="javascript:var d=document.open();d.domain='"+n+"';void(0);",O=a.contentWindow,d=O.document.open()}if(n)d._boomrl=function(){this.domain=n,t()},d.write("<bo"+"dy onload='document._boomrl();'>");else if(O._boomrl=function(){t()},O.addEventListener)O.addEventListener("load",O._boomrl,!1);else if(O.attachEvent)O.attachEvent("onload",O._boomrl);d.close()}function a(e){window.BOOMR_onload=e&&e.timeStamp||(new Date).getTime()}if(!window.BOOMR||!window.BOOMR.version&&!window.BOOMR.snippetExecuted){window.BOOMR=window.BOOMR||{},window.BOOMR.snippetStart=(new Date).getTime(),window.BOOMR.snippetExecuted=!0,window.BOOMR.snippetVersion=12,window.BOOMR.url=n+"K2F2J-U4J6X-CUK55-UT5LV-F8L4T";var i=document.currentScript||document.getElementsByTagName("script")[0],o=!1,r=document.createElement("link");if(r.relList&&"function"==typeof r.relList.supports&&r.relList.supports("preload")&&"as"in r)window.BOOMR.snippetMethod="p",r.href=window.BOOMR.url,r.rel="preload",r.as="script",r.addEventListener("load",e),r.addEventListener("error",function(){t(!0)}),setTimeout(function(){if(!o)t(!0)},3e3),BOOMR_lstart=(new Date).getTime(),i.parentNode.appendChild(r);else t(!1);if(window.addEventListener)window.addEventListener("load",a,!1);else if(window.attachEvent)window.attachEvent("onload",a)}}(),"".length>0)if(e&&"performance"in e&&e.performance&&"function"==typeof e.performance.setResourceTimingBufferSize)e.performance.setResourceTimingBufferSize();!function(){if(BOOMR=e.BOOMR||{},BOOMR.plugins=BOOMR.plugins||{},!BOOMR.plugins.AK){var n=""=="true"?1:0,t="",a="bdpnbevydn5ycz5t7lcq-f-ace20e164-clientnsv4-s.akamaihd.net",i="false"=="true"?2:1,o={"ak.v":"39","ak.cp":"1079086","ak.ai":parseInt("642712",10),"ak.ol":"0","ak.cr":1,"ak.ipv":4,"ak.proto":"http/1.1","ak.rid":"22c75eb","ak.r":41571,"ak.a2":n,"ak.m":"dscr","ak.n":"ff","ak.bpcip":"8.222.208.0","ak.cport":53640,"ak.gh":"184.27.123.103","ak.quicv":"","ak.tlsv":"tls1.2","ak.0rtt":"","ak.0rtt.ed":"","ak.csrc":"-","ak.acc":"bbr","ak.t":"1739848389","ak.ak":"hOBiQwZUYzCg5VSAfCLimQ==oFe9lrljEa+NEJ1aEJOLl2Ko3dSBzJ1+2IwX4u9KdL9tL5cP/N+tbcIUUJZc+dmOkUjEem1Qa1/UGPY6C1vI/FsF6tNtegQ+m5Ym8aoKaL/cAtD8Cnm+R0VGdLT8WAFjsXZ1Y6sN5GhTKDZaXTzzBrcUIfoX8iZVW4qidC6gZczvQJnq1Bs12LShwgDXX6W8+A0aaZov0D0DjfQfcQKBJlHM0cl2nWpS3gECc3FuOL7KLKr4EB+BqwgJaSFTxM6sIP9To18CMpjHsZkBMh69MkfwBpQi7ubkcBCWaYW6d98mTAeknGQeB2wKUMNxUUZJM8lgKAiHv1axk1ql57cF6C7ZtY5VpM09Va62OeM87rWjVU15eYDb9Z7zPLT/kDIhjjb6tGfPL0mLkgGFKIZKBb4u4d1uDFYgs2tRsYqSoco=","ak.pv":"37","ak.dpoabenc":"","ak.tf":i};if(""!==t)o["ak.ruds"]=t;var r={i:!1,av:function(n){var t="http.initiator";if(n&&(!n[t]||"spa_hard"===n[t]))o["ak.feo"]=void 0!==e.aFeoApplied?1:0,BOOMR.addVar(o)},rv:function(){var e=["ak.bpcip","ak.cport","ak.cr","ak.csrc","ak.gh","ak.ipv","ak.m","ak.n","ak.ol","ak.proto","ak.quicv","ak.tlsv","ak.0rtt","ak.0rtt.ed","ak.r","ak.acc","ak.t","ak.tf"];BOOMR.removeVar(e)}};BOOMR.plugins.AK={akVars:o,akDNSPreFetchDomain:a,init:function(){if(!r.i){var e=BOOMR.subscribe;e("before_beacon",r.av,null,null),e("onbeacon",r.rv,null,null),r.i=!0}return this},is_complete:function(){return!0}}}}()}(window);</script></head><body class="body-el-financiero"><noscript><iframe title="gtm" src="https://www.googletagmanager.com/ns.html?id=GTM-58RCN8" height="0" width="0" style="display:none;visibility:hidden"></iframe></noscript><div id="fusion-app" class="layout-section"><div class="b-right-rail"><header class="c-stack b-right-rail__navigation" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div class="c-stack b-single-chain" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div class="c-stack b-single-chain__children-stack" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"></div></div><div id="gnad-feature-inread" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 kWaZVq dfp-container sin-padding" data-width="1" data-height="1"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-inread" id="gnad-f0fBtkQwc4Dy6dV-1f84eec96c29df" class="gnad ad-inread ad-1 ad-all" style="width:auto;height:1px"></div></div></div><nav id="main-nav" class="default__StyledNav-sc-3h37n7-0 cIOejY dark" aria-label="Menú de secciones"><div class="news-theme-navigation-container news-theme-navigation-bar logo-left horizontal-links"><div class="nav-left"><div class="nav-components--mobile"><div class="nav-widget"><button aria-label="Secciones" class="Button__StyledDynamicButton-sc-14a2cac-0 bIxVav xpmedia-button xpmedia-button--small el-financiero nav-sections-btn" type="button"><svg class="c-icon" width="16" height="16" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="#fff" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M25 96C25 78.33 39.33 64 57 64H441C458.7 64 473 78.33 473 96C473 113.7 458.7 128 441 128H57C39.33 128 25 113.7 25 96ZM25 256C25 238.3 39.33 224 57 224H441C458.7 224 473 238.3 473 256C473 273.7 458.7 288 441 288H57C39.33 288 25 273.7 25 256ZM441 448H57C39.33 448 25 433.7 25 416C25 398.3 39.33 384 57 384H441C458.7 384 473 398.3 473 416C473 433.7 458.7 448 441 448Z"></path></svg></button></div></div><div class="nav-components--desktop"><div class="nav-widget"><div class="nav-search nav-search-undefined"><div class="gsc-generic-box "><div class="gcse-searchbox-only" data-resultsurl="http://elfinancierocr.com/search/"></div></div><button additionalClassNames="" Size="SMALL" iconType="search" text="Buscar" class="c-button c-button--medium c-button--DEFAULT xpmedia-button xpmedia-button--small el-financiero" type="button"><span><svg class="c-icon" width="24" height="24" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M505 442.7L405.3 343c-4.5-4.5-10.6-7-17-7H372c27.6-35.3 44-79.7 44-128C416 93.1 322.9 0 208 0S0 93.1 0 208s93.1 208 208 208c48.3 0 92.7-16.4 128-44v16.3c0 6.4 2.5 12.5 7 17l99.7 99.7c9.4 9.4 24.6 9.4 33.9 0l28.3-28.3c9.4-9.4 9.4-24.6.1-34zM208 336c-70.7 0-128-57.2-128-128 0-70.7 57.2-128 128-128 70.7 0 128 57.2 128 128 0 70.7-57.2 128-128 128z"></path></svg></span></button></div></div><div class="nav-widget"><button aria-label="Secciones" class="Button__StyledDynamicButton-sc-14a2cac-0 bIxVav xpmedia-button xpmedia-button--small el-financiero nav-sections-btn" type="button">Secciones<span class="xpmedia-button--right-icon-container"><svg class="c-icon" width="16" height="16" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="#fff" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M25 96C25 78.33 39.33 64 57 64H441C458.7 64 473 78.33 473 96C473 113.7 458.7 128 441 128H57C39.33 128 25 113.7 25 96ZM25 256C25 238.3 39.33 224 57 224H441C458.7 224 473 238.3 473 256C473 273.7 458.7 288 441 288H57C39.33 288 25 273.7 25 256ZM441 448H57C39.33 448 25 433.7 25 416C25 398.3 39.33 384 57 384H441C458.7 384 473 398.3 473 416C473 433.7 458.7 448 441 448Z"></path></svg></span></button></div></div></div><div class="nav-logo nav-logo-left nav-logo-show "><a href="/" title="El Financiero logo"><img src="https://static.themebuilder.aws.arc.pub/gruponacion/1727472993271.png" alt="El Financiero logo" loading="eager"/></a></div><nav color="#fff" class="default__ReadableTextNavigationBar-sc-15uibl0-0 cDcsYI horizontal-links-bar" aria-label="Mejores enlaces"><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="http://www.elfinancierocr.com/boletines/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Boletines<span class="sr-only">(Opens in new window)</span></a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/finanzas/">Finanzas</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/economia-y-politica/">Economía y Política</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/negocios/">Negocios</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/ef-de-la-manana/">EF de la mañana</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/lab-de-ideas/">Lab de Ideas</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/tecnologia/">Tecnología</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/internacionales/">Internacionales</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/emprender/">Emprender</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/podcast/">Podcasts</a></span><span class="primary-font__PrimaryFontStyles-sc-1qhygeg-0 kfrwmr horizontal-links-menu">   <a href="/opinion/">Opinión</a></span></nav><div class="nav-right"><div class="nav-components--mobile"><div class="nav-widget"><div class="flex_align-items-center"><button class="flex_justify-center border border_all border_solid border_color_gray border_radius_all_8 font_xs color_black color_background_white margin-xs-all padding-xs-all"><svg class="c-icon" width="16" height="16" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M256 288c79.5 0 144-64.5 144-144S335.5 0 256 0 112 64.5 112 144s64.5 144 144 144zm128 32h-55.1c-22.2 10.2-46.9 16-72.9 16s-50.6-5.8-72.9-16H128C57.3 320 0 377.3 0 448v16c0 26.5 21.5 48 48 48h416c26.5 0 48-21.5 48-48v-16c0-70.7-57.3-128-128-128z"></path></svg><span class="margin-xs-left">Ingresar</span></button></div></div></div><div class="nav-components--desktop"><div class="nav-widget"><div class="flex_align-items-center"><button class="flex_justify-center border border_all border_solid border_color_gray border_radius_all_8 font_xs color_black color_background_white margin-xs-all padding-xs-all"><svg class="c-icon" width="16" height="16" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M256 288c79.5 0 144-64.5 144-144S335.5 0 256 0 112 64.5 112 144s64.5 144 144 144zm128 32h-55.1c-22.2 10.2-46.9 16-72.9 16s-50.6-5.8-72.9-16H128C57.3 320 0 377.3 0 448v16c0 26.5 21.5 48 48 48h416c26.5 0 48-21.5 48-48v-16c0-70.7-57.3-128-128-128z"></path></svg><span class="margin-xs-left">Ingresar</span></button></div></div><div class="nav-widget"><div id="fusion-static-enter:html-block-f0fGKgGok0Pv1Gr-0-2-1" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fGKgGok0Pv1Gr-0-2-1"></div><div><div style="width: 300px;" id="greenOfferHorizontal"></div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0fGKgGok0Pv1Gr-0-2-1" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fGKgGok0Pv1Gr-0-2-1"></div></div></div></div></div><div id="nav-sections" class="default__StyledSectionDrawer-sc-3h37n7-1 ibiyRO nav-sections closed"><div class="inner-drawer-nav" style="z-index:10"><div class="nav-menu"><div class="nav-components--mobile"><div class="nav-widget"><div class="nav-search nav-search-undefined"><div class="gsc-generic-box sections"><div class="gcse-searchbox-only" data-resultsurl="http://elfinancierocr.com/search/"></div></div></div></div></div><div class="nav-components--desktop"><div class="nav-widget"></div></div></div><ul class="section-nav__StyledSectionMenuVariableHeight-sc-vf63zj-0 cOOOuX section-menu"><li class="section-item"><a href="https://www.elfinancierocr.com/mis-beneficios/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" tabindex="-1">Exclusivo para suscriptores<span class="sr-only">(Se abre en una nueva ventana)</span></a></li><li class="section-item"><a href="http://www.elfinancierocr.com/boletines/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" tabindex="-1">Boletines<span class="sr-only">(Se abre en una nueva ventana)</span></a></li><li class="section-item"><a href="/finanzas/" tabindex="-1">Finanzas</a></li><li class="section-item"><a href="/economia-y-politica/" tabindex="-1">Economía y Política</a></li><li class="section-item"><div class="subsection-anchor "><a href="/negocios/" tabindex="-1">Negocios</a><button type="button" class="submenu-caret" aria-expanded="false" aria-label="Mostrar Negocios subsecciones" aria-controls="header_sub_section_negocios" tabindex="-1"><svg class="c-icon" width="20" height="20" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M416 256C416 264.188 412.875 272.38 406.625 278.62L214.625 470.62C202.125 483.12 181.875 483.12 169.375 470.62C156.875 458.12 156.875 437.87 169.375 425.37L338.8 256L169.4 86.6C156.9 74.1 156.9 53.85 169.4 41.35C181.9 28.85 202.15 28.85 214.65 41.35L406.65 233.35C412.9 239.6 416 247.8 416 256Z"></path></svg></button></div><div class="subsection-container "><ul class="subsection-menu" id="header_sub_section_negocios"><li class="subsection-item"><a href="/negocios/empleo-costa-rica/" tabindex="-1">Empleo Costa Rica</a></li></ul></div></li><li class="section-item"><a href="/ef-de-la-manana/" tabindex="-1">EF de la mañana</a></li><li class="section-item"><a href="/lab-de-ideas/" tabindex="-1">Lab de Ideas</a></li><li class="section-item"><a href="/tecnologia/" tabindex="-1">Tecnología</a></li><li class="section-item"><a href="/internacionales/" tabindex="-1">Internacionales</a></li><li class="section-item"><a href="/emprender/" tabindex="-1">Emprender</a></li><li class="section-item"><a href="/el-explicador/" tabindex="-1">El Explicador</a></li><li class="section-item"><a href="/foros/" tabindex="-1">Foros</a></li><li class="section-item"><a href="/podcast/" tabindex="-1">Podcasts</a></li><li class="section-item"><a href="/opinion/" tabindex="-1">Opinión</a></li><li class="section-item"><div class="subsection-anchor "><a href="/videos/" tabindex="-1">Videos</a><button type="button" class="submenu-caret" aria-expanded="false" aria-label="Mostrar Videos subsecciones" aria-controls="header_sub_section_videos" tabindex="-1"><svg class="c-icon" width="20" height="20" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M416 256C416 264.188 412.875 272.38 406.625 278.62L214.625 470.62C202.125 483.12 181.875 483.12 169.375 470.62C156.875 458.12 156.875 437.87 169.375 425.37L338.8 256L169.4 86.6C156.9 74.1 156.9 53.85 169.4 41.35C181.9 28.85 202.15 28.85 214.65 41.35L406.65 233.35C412.9 239.6 416 247.8 416 256Z"></path></svg></button></div><div class="subsection-container "><ul class="subsection-menu" id="header_sub_section_videos"><li class="subsection-item"><a href="/videos/negocios/" tabindex="-1">Negocios</a></li><li class="subsection-item"><a href="/videos/finanzas/" tabindex="-1">Finanzas</a></li><li class="subsection-item"><a href="/videos/tecnologia/" tabindex="-1">Tecnología</a></li><li class="subsection-item"><a href="/videos/pymes/" tabindex="-1">Pymes</a></li><li class="subsection-item"><a href="/videos/economia-y-politica/" tabindex="-1">Economía y Política</a></li></ul></div></li><li class="section-item"><a href="https://lanacioncostarica.pressreader.com/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" tabindex="-1">Edición Impresa<span class="sr-only">(Se abre en una nueva ventana)</span></a></li><li class="section-item"><div class="subsection-anchor "><a href="/brandvoice/" tabindex="-1">Brandvoice</a><button type="button" class="submenu-caret" aria-expanded="false" aria-label="Mostrar Brandvoice subsecciones" aria-controls="header_sub_section_brandvoice" tabindex="-1"><svg class="c-icon" width="20" height="20" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M416 256C416 264.188 412.875 272.38 406.625 278.62L214.625 470.62C202.125 483.12 181.875 483.12 169.375 470.62C156.875 458.12 156.875 437.87 169.375 425.37L338.8 256L169.4 86.6C156.9 74.1 156.9 53.85 169.4 41.35C181.9 28.85 202.15 28.85 214.65 41.35L406.65 233.35C412.9 239.6 416 247.8 416 256Z"></path></svg></button></div><div class="subsection-container "><ul class="subsection-menu" id="header_sub_section_brandvoice"><li class="subsection-item"><a href="/brandvoice/ecosistema/" tabindex="-1">Ecosistema</a></li><li class="subsection-item"><a href="/brandvoice/estrategia/" tabindex="-1">Estrategia</a></li><li class="subsection-item"><a href="/brandvoice/trends/" tabindex="-1">Trends</a></li><li class="subsection-item"><a href="/brandvoice/movilidad/" tabindex="-1">Movilidad</a></li><li class="subsection-item"><a href="/brandvoice/foros/" tabindex="-1">Foros</a></li></ul></div></li><li class="section-item"><div class="subsection-anchor "><a href="/blogs/" tabindex="-1">Blogs</a><button type="button" class="submenu-caret" aria-expanded="false" aria-label="Mostrar Blogs subsecciones" aria-controls="header_sub_section_blogs" tabindex="-1"><svg class="c-icon" width="20" height="20" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M416 256C416 264.188 412.875 272.38 406.625 278.62L214.625 470.62C202.125 483.12 181.875 483.12 169.375 470.62C156.875 458.12 156.875 437.87 169.375 425.37L338.8 256L169.4 86.6C156.9 74.1 156.9 53.85 169.4 41.35C181.9 28.85 202.15 28.85 214.65 41.35L406.65 233.35C412.9 239.6 416 247.8 416 256Z"></path></svg></button></div><div class="subsection-container "><ul class="subsection-menu" id="header_sub_section_blogs"><li class="subsection-item"><a href="/blogs/la-ruta-hacia-el-liderazgo/" tabindex="-1">La ruta hacia el liderazgo</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/la-riqueza-de-las-naciones/" tabindex="-1">La riqueza de las naciones</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/la-milla-extra/" tabindex="-1">La milla extra</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/inspirando-personas-perfeccionando-lideres/" tabindex="-1">Inspirando personas, perfeccionando líderes</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/tributario-cr/" tabindex="-1">#TributarioCR</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/la-ley-de-murphy/" tabindex="-1">La ley de Murphy</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/reflexiones/" tabindex="-1">Reflexiones</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/razones-de-peso/" tabindex="-1">Razones de peso</a></li><li class="subsection-item"><a href="/blogs/el-valor-de-su-patrimonio/" tabindex="-1">El valor de su patrimonio</a></li></ul></div></li><li class="section-item"><a href="https://www.elfinancierocr.com/suscripcion-digital/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" tabindex="-1">Planes de suscripción<span class="sr-only">(Se abre en una nueva ventana)</span></a></li><li class="section-menu--bottom-placeholder"></li></ul></div></div></nav><div class="ts-share-bar-black"><button id="article-share-email" aria-label="Share current article via email" type="button" class="ts-share-bar-black__button" data-click-category="Sharebar" data-click-action="email Share - bottom" data-click-label="/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"><svg style="fill:#C72A22" class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="#C72A22" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M502.3 190.8c3.9-3.1 9.7-.2 9.7 4.7V400c0 26.5-21.5 48-48 48H48c-26.5 0-48-21.5-48-48V195.6c0-5 5.7-7.8 9.7-4.7 22.4 17.4 52.1 39.5 154.1 113.6 21.1 15.4 56.7 47.8 92.2 47.6 35.7.3 72-32.8 92.3-47.6 102-74.1 131.6-96.3 154-113.7zM256 320c23.2.4 56.6-29.2 73.4-41.4 132.7-96.3 142.8-104.7 173.4-128.7 5.8-4.5 9.2-11.5 9.2-18.9v-19c0-26.5-21.5-48-48-48H48C21.5 64 0 85.5 0 112v19c0 7.4 3.4 14.3 9.2 18.9 30.6 23.9 40.7 32.4 173.4 128.7 16.8 12.2 50.2 41.8 73.4 41.4z"></path></svg></button><button id="article-share-facebook" aria-label="Share current article via facebook" type="button" class="ts-share-bar-black__button" data-click-category="Sharebar" data-click-action="facebook Share - bottom" data-click-label="/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"><svg style="fill:#4267B2" class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="#4267B2" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M504 256C504 119 393 8 256 8S8 119 8 256c0 123.78 90.69 226.38 209.25 245V327.69h-63V256h63v-54.64c0-62.15 37-96.48 93.67-96.48 27.14 0 55.52 4.84 55.52 4.84v61h-31.28c-30.8 0-40.41 19.12-40.41 38.73V256h68.78l-11 71.69h-57.78V501C413.31 482.38 504 379.78 504 256z"></path></svg></button><button id="article-share-twitter" aria-label="Share current article via twitter" type="button" class="ts-share-bar-black__button" data-click-category="Sharebar" data-click-action="twitter Share - bottom" data-click-label="/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"><svg style="fill:#1DA1F2" class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="#1DA1F2" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M389.2 48h70.6L305.6 224.2 487 464H345L233.7 318.6 106.5 464H35.8L200.7 275.5 26.8 48H172.4L272.9 180.9 389.2 48zM364.4 421.8h39.1L151.1 88h-42L364.4 421.8z"></path></svg></button><button id="article-share-linkedIn" aria-label="Share current article via linkedIn" type="button" class="ts-share-bar-black__button" data-click-category="Sharebar" data-click-action="linkedIn Share - bottom" data-click-label="/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"><svg style="fill:#2867B2" class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="#2867B2" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M100.28 448H7.4V148.9h92.88zM53.79 108.1C24.09 108.1 0 83.5 0 53.8a53.79 53.79 0 0 1 107.58 0c0 29.7-24.1 54.3-53.79 54.3zM447.9 448h-92.68V302.4c0-34.7-.7-79.2-48.29-79.2-48.29 0-55.69 37.7-55.69 76.7V448h-92.78V148.9h89.08v40.8h1.3c12.4-23.5 42.69-48.3 87.88-48.3 94 0 111.28 61.9 111.28 142.3V448z"></path></svg></button><button id="article-share-whatsApp" aria-label="Share current article via whatsApp" type="button" class="ts-share-bar-black__button" data-click-category="Sharebar" data-click-action="whatsApp Share - bottom" data-click-label="/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"><svg style="fill:#00BB2D" class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="#00BB2D" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M380.9 97.1C339 55.1 283.2 32 223.9 32c-122.4 0-222 99.6-222 222 0 39.1 10.2 77.3 29.6 111L0 480l117.7-30.9c32.4 17.7 68.9 27 106.1 27h.1c122.3 0 224.1-99.6 224.1-222 0-59.3-25.2-115-67.1-157zm-157 341.6c-33.2 0-65.7-8.9-94-25.7l-6.7-4-69.8 18.3L72 359.2l-4.4-7c-18.5-29.4-28.2-63.3-28.2-98.2 0-101.7 82.8-184.5 184.6-184.5 49.3 0 95.6 19.2 130.4 54.1 34.8 34.9 56.2 81.2 56.1 130.5 0 101.8-84.9 184.6-186.6 184.6zm101.2-138.2c-5.5-2.8-32.8-16.2-37.9-18-5.1-1.9-8.8-2.8-12.5 2.8-3.7 5.6-14.3 18-17.6 21.8-3.2 3.7-6.5 4.2-12 1.4-32.6-16.3-54-29.1-75.5-66-5.7-9.8 5.7-9.1 16.3-30.3 1.8-3.7.9-6.9-.5-9.7-1.4-2.8-12.5-30.1-17.1-41.2-4.5-10.8-9.1-9.3-12.5-9.5-3.2-.2-6.9-.2-10.6-.2-3.7 0-9.7 1.4-14.8 6.9-5.1 5.6-19.4 19-19.4 46.3 0 27.3 19.9 53.7 22.6 57.4 2.8 3.7 39.1 59.7 94.8 83.8 35.2 15.2 49 16.5 66.6 13.9 10.7-1.6 32.8-13.4 37.4-26.4 4.6-13 4.6-24.1 3.2-26.4-1.3-2.5-5-3.9-10.5-6.6z"></path></svg></button></div></header><section role="main" tabindex="-1" class="b-right-rail__main"><div class="c-stack b-right-rail__full-width-1" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div id="gnad-feature-top1" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container con-padding" data-width="728" data-height="90"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-top1" id="gnad-f0fUEFPZOzZS4bq-bd087e723e9ff" class="gnad ad-top1 ad-90 ad-all" style="width:auto;height:90px"></div></div></div><div id="fusion-static-enter:html-block-f0frbF4PAgoh1h0" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0frbF4PAgoh1h0"></div><div><style> .spacerInternasRR {display: block;height: 5px} @media screen and (max-width: 300px){ .spacerInternasRR {height: 5px} } </style> <div class="spacerInternasRR"> </div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0frbF4PAgoh1h0" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0frbF4PAgoh1h0"></div><a class="c-overline b-overline" href="/tecnologia/">Tecnología</a><h1 class="b-headline"> Servicios de software en Costa Rica representan el 1,3% de la producción local</h1><h2 class="c-heading b-subheadline">En 10 años, efecto del sector en economía tica creció 1,03%</h2><section class="horizontal-grid-chain"><div class="horizontal-grid-chain__container"><div></div><div id="textToAudioBtn" style="visibility:visible" class="texttoaudiobtn"><style>.ra-button {padding: .3em .9em; border-radius: .25em; background: linear-gradient(#fff, #efefef); box-shadow: 0 1px .2em gray; display: inline-flex; align-items: center; cursor: pointer;margin-bottom: 9px;margin-left:4px;} .ra-button img {height: 1em; margin: 0 .5em 0 0;width: 1em;}</style> <div id="ra-player" data-skin="https://assets.readaloudwidget.com/embed/skins/default"><div class="ra-button" onclick="readAloud(document.getElementById('ra-audio'), document.getElementById('ra-player'))"><img src="https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/2023/headphones-1.svg" alt="Escuchar"/ height="1em;" width="1em;">Escuchar</div></div> <audio id="ra-audio" data-lang="es-MX" data-voice="Amazon Mia" data-key="99743fa6a796bc54146d3765d5612cf9"></audio> <script>function readAloud(e,n){var s="https://assets.readaloudwidget.com/embed/";/iPad|iPhone|iPod/.test(navigator.userAgent)&&(e.src=s+"sound/silence.mp3",e.play(),"undefined"!=typeof speechSynthesis&&speechSynthesis.speak(new SpeechSynthesisUtterance(" ")));var t=document.createElement("script");t.onload=function(){readAloudInit(e,n)},t.src=s+"js/readaloud.min.js",document.head.appendChild(t)}</script></div></div></section></div><div class="c-grid b-right-rail__rail-container"><div class="c-stack b-right-rail__main-interior-item" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div class="c-attribution b-byline"><span class="b-byline__by">Por</span> <span class="b-byline__names"><a class="c-link" href="/autores/monica-cordero/">Mónica Cordero</a></span></div><time as="time" class="c-date b-date" dateTime="2013-12-15T06:16:00Z">15 de diciembre 2013, 12:16 a. m.</time><div class="default__StyledContainer-sc-72shb9-0 emEAQo"><div id="piano-inline-register"></div></div><article class="default__ArticleBody-sc-oqc75h-2 gJstQE article-body-wrapper"><figure class="c-media-item article-body-image-container"><picture style="padding-bottom:75.00%;height:0;overflow:hidden;display:block"><img data-chromatic="ignore" alt="" class="c-image" loading="lazy" src="https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg?smart=true&amp;auth=55f00cb044c85a1bd931f386c875862fab098bff7ad70efcecad40e87b62fdf3&amp;width=600&amp;height=450" srcSet="https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg?smart=true&amp;auth=55f00cb044c85a1bd931f386c875862fab098bff7ad70efcecad40e87b62fdf3&amp;width=768&amp;height=576 768w, https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg?smart=true&amp;auth=55f00cb044c85a1bd931f386c875862fab098bff7ad70efcecad40e87b62fdf3&amp;width=1024&amp;height=768 1024w, https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg?smart=true&amp;auth=55f00cb044c85a1bd931f386c875862fab098bff7ad70efcecad40e87b62fdf3&amp;width=1440&amp;height=1080 1440w" width="600" height="450"/></picture><figcaption class="c-media-item__fig-caption"><span class="c-media-item__caption">software </span></figcaption></figure><div id="inline-container" class="default__DivComponent-sc-oqc75h-3 hjNyME"></div><div class="skeleton-loader post"><div class="left-col"><div class="avatar"><span class="avatar-skeleton" aria-live="polite" aria-busy="true"><span class="react-loading-skeleton" style="height:100%">‌</span><br/></span></div><div class="user-name"><span class="avatar-skeleton" aria-live="polite" aria-busy="true"><span class="react-loading-skeleton" style="height:60%">‌</span><br/></span></div></div><div class="right-col"><h3><span aria-live="polite" aria-busy="true"><span class="react-loading-skeleton">‌</span><br/></span></h3><p><span aria-live="polite" aria-busy="true"><span class="react-loading-skeleton" style="width:90%;height:25px">‌</span><br/><span class="react-loading-skeleton" style="width:90%;height:25px">‌</span><br/></span></p><p><span aria-live="polite" aria-busy="true"><span class="react-loading-skeleton" style="width:80%;height:25px">‌</span><br/></span></p><p><span aria-live="polite" aria-busy="true"><span class="react-loading-skeleton">‌</span><br/></span></p></div></div><div class="default__DivComponent-sc-oqc75h-3 hjNyME article-body-wrapper__styled" style="display:block;height:172px;opacity:0;user-select:none;visibility:hidden"><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Hoy día, la economía de Costa Rica genera más servicios de <i>software</i> (como paquetes informáticos, <i>apps </i> y animaciones digitales) que exportaciones de café.</p><div class="default__StyledContainer-sc-72shb9-0 emEAQo"><div id="piano-inline"></div></div><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">El crecimiento de este sector, basado en el conocimiento, ha sido constante y exponencial en los últimos 10 años y con altos grados de sofisticación tecnológica. A futuro, su potencial es elevado en un mundo que se puebla de sensores y dispositivos móviles.</p><div id="gnad-feature-billboard1" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container con-padding-movil" data-width="728" data-height="90"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-billboard1" id="gnad-f0fRoI72FJbn6x3-97d7c1f553d4f" class="gnad ad-billboard1 ad-90 ad-mobile" style="width:auto;height:90px"></div></div></div><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">En el 2002, el sector vinculado a los servicios de <i>software</i> aportaba un 0,28% al Producto Interno Bruto (PIB), según cifras del Banco Central. Una década después, el peso de este sector en la producción local equivale a un 1,31% del PIB; es decir, ¢21.808,32 millones.</p><figure class="c-media-item article-body-image-container"><picture style="padding-bottom:105.96%;height:0;overflow:hidden;display:block"><img data-chromatic="ignore" alt="" class="c-image" loading="lazy" src="https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg?smart=true&amp;auth=de73e8ac1c1aad6218245005f383d3db1e49bb28bf86d2391a86a7fabeca4154&amp;width=604&amp;height=640" srcSet="https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg?smart=true&amp;auth=de73e8ac1c1aad6218245005f383d3db1e49bb28bf86d2391a86a7fabeca4154&amp;width=768&amp;height=813 768w, https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg?smart=true&amp;auth=de73e8ac1c1aad6218245005f383d3db1e49bb28bf86d2391a86a7fabeca4154&amp;width=1024&amp;height=1085 1024w, https://www.elfinancierocr.com/resizer/v2/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg?smart=true&amp;auth=de73e8ac1c1aad6218245005f383d3db1e49bb28bf86d2391a86a7fabeca4154&amp;width=1440&amp;height=1525 1440w" width="604" height="640"/></picture><figcaption class="c-media-item__fig-caption"><span class="c-media-item__caption">El Financiero | Archivo </span><span class="c-media-item__credit">( KAMSIÚ SING EF) </span></figcaption></figure><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">En este periodo, el aporte a la economía de las empresas que desarrollan y comercializan sistemas y aplicaciones de <i>software</i> en el país creció 594%en términos reales, equivalente a más de un punto porcentual del PIB.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Con ello, la industria de servicios de sistemas informáticos representó en el 2012 una cuarta parte de la producción agrícola (5,7%) en la economía y superó las exportaciones de café (1%).</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">El crecimiento del sector de servicios de <i>software</i> se ha mantenido constante, con un pico en el 2010 de un 53,95% con respecto al año anterior.</p><div id="gnad-feature-box1" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container con-padding " data-width="300" data-height="250"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-box1" id="gnad-f0flCgmJdv909hy-1e5653cf3e89b9" class="gnad ad-box1 ad-250 ad-all" style="width:auto;height:250px"></div></div></div><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Este efecto podría deberse a la valoración del colón frente al dólar y al ingreso de siete empresas multinacionales y nacionales vinculadas a las tecnologías de la información y comunicación.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph"><b>En ebullición </b></p><div id="gnad-feature-inhouse" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container con-padding-movil" data-width="728" data-height="90"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-inhouse" id="gnad-f0fBSotb5EmO1Yp-7bac117102e3b" class="gnad ad-inhouse ad-90 ad-mobile" style="width:auto;height:90px"></div></div></div><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Los cálculos de la autoridad monetaria se basan en los datos recaudados de todas las empresas ubicadas en el régimen de zona franca y una muestra representativa de aquellas que operan fuera del régimen.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Se trata de un registro de más de 1.400 empresas que realizan unas 30 actividades vinculadas al sector de servicios de <i>software</i> . Entre ellas, actividades de programación informática, servicios de diseño y desarrollo de aplicaciones, sistemas operativos, <i>software</i> de red, bases de datos, juegos en líneas y servicios de alojamiento web.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Empero, el tamaño de la industria tiende a ser mayor, si se toma en cuenta que la Dirección General de Tributación del Ministerio de Hacienda registra 7.600 contribuyentes registrados en actividades económicas vinculados con <i>software</i> .</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Son personas físicas y jurídicas cuyos ingresos provienen directamente de encadenamientos de esta industria o por medio de ella. Entre ellos, consultores en informática, diseñadores de páginas web, comerciantes al por mayor de paquetes informáticos y diseñadores de <i>software</i> .</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">La contribución de este grupo al fisco con el impuesto a la renta creció en un 70% entre los años 2008 y 2012, al pasar de ¢2.436,25 millones a ¢4.141,78 millones.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">“Estos son números grandes que dejan ver el potencial del ecosistema digital. Estamos hablando de un incremento de casi 470% en 10 años, sin ningún tipo de subsidio estatal”, comentó Alexander Mora, presidente de la Cámara de Tecnologías de la Información y Comunicación (Camtic).</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Empero, Mora advierte que las cifras del Banco Central no muestran todo el aporte de la industria a la economía.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Por ejemplo, el desarrollo de animaciones digitales en un medio de comunicación y de <i>apps</i> de un banco quedan fuera de la contabilización de la producción nacional, porque la actividad central de las empresas no está vinculada a la industria de <i>software</i> .</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">“Se necesita de política pública para actualizar la forma en que se contabiliza el ecosistema digital”, dijo Mora. Una tarea que está en proceso por parte del Central.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Dimensionar su tamaño pasa por adaptar las herramientas del Central a la transformación tecnológica y del modelo de negocios del sector. Y es que la industria de servicios de <i>software </i> no está en línea con el esquema de producción agrícola. A esto se suma nuevos subsectores como el diseño de <i> apps</i> y animaciones digitales que mezclan ingeniería y diseño.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">También el modelo de negocios del sector ha sufrido un cambio en los últimos años. Las empresas pasaron de vender paquetes de <i>software</i> a comercializar servicios en la nube.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph"><b>Aprovechar la ola </b></p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">La industria de <i>software</i> en el país se empezó a formar en la década de 1960, cuando empresas como IBM y Burroughs (Unisys) ingresaron y enseñaron a programar sus equipos a los jóvenes que contrataban. Quienes adquirían estos equipos eran las grandes instituciones del Estado para el manejo de sus planillas y facturas.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Crear <i>software</i> era una profesión que solo se enseñaba en el extranjero hasta que la Universidad de Costa Rica (UCR) y el Instituto Tecnológico (TEC) integraron este la enseñanza de este campo en su oferta en la década de 1970.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">En la actualidad, las carreras vinculadas con la computación están entre las profesiones más solicitadas en las universidades.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Del 2006 al 2011, se egresaron de la carrera de computación 9.256 estudiantes (un promedio de 1.851 personas por año) de universidades públicas y privadas, según datos del Consejo Nacional de Rectores (Conare). En tanto, en la carrera de ingeniería de <i>software</i> se egresaron 2.615 alumnos entre 2010 y 2012.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Lilliana Sancho, socia de Advansys, empresa del Grupo Babel, explicó que la industria tica ha sabido aprovechar los momentos de desarrollo tecnológico y las necesidades de otras industrias por modernizar sus procesos. Ejemplo de ello fue el cambio del milenio, que generó una demanda interna para actualizar y cambiar los sistemas informáticos en las empresas e instituciones que empleaban la variable de la fecha. “Esto generó nuevos negocios y el nacimiento de más empresas”, dijo Sancho, quien es profesora del TEC.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Y es que, a diferencia de otras actividades productivas, el sector de servicios de <i>software</i> ha estado ligado a la demanda interna de estas tecnologías.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Por ejemplo, un 43% de la producción de servicios de <i>software</i> en el 2012 se exportó, mientras que un 57% tuvo demanda interna, según el Banco Central. Lo anterior muestra que el sector ha acompañado la maduración tecnológica del parque empresarial del país.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Por su parte, Anabel González, ministra de Comercio Exterior, comentó que las exportaciones en tecnologías de la información y comunicaciones de Costa Rica lideran en América Latina en términos relativos y absolutos. Aseguró que el sector tiene mucho potencial y crece de manera importante.</p><p class="default__StyledText-sc-oqc75h-0 deEXSG body-paragraph">Ignacio Trejos, rector de la Universidad Cenfotec, opinó que el sector tiene el potencial de crecer más y de manera exponencial. Esto dependerá de factores con redes de comunicación que permitan navegar a mayor velocidad y el dinamismo para bajar y subir contenido a la nube, entre otros.</p></div></article><div class="default__StyledContainer-sc-72shb9-0 emEAQo"><div id="promoInternaB"></div></div><div id="fusion-static-enter:html-block-f0fSnpnHiaus5f" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fSnpnHiaus5f"></div><div><style> .spacerInternasRR {display: block;height: 19px} @media screen and (max-width: 1000px){ .spacerInternasRR {height: 15px} } </style> <div class="spacerInternasRR"> </div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0fSnpnHiaus5f" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fSnpnHiaus5f"></div><div class="google-news-button"><a class="google-news-link" href="https://whatsapp.com/channel/0029Va8tMZ01t90eMvF9NR2q" target="_blank" rel="noreferrer"><div class="google-news-banner google-news-banner-ef"><img alt="boton de WhatsApp Group" class="google-news-icon" src="/pf/resources/global/components/global/whatsapp-button/whatsapp.svg?d=573"/><div class="google-news-text">Únase al canal de El Financiero en WhatsApp</div></div></a></div><div style="display:none" id="f0fjzFfqrDIhcAH" data-fusion-collection="features" data-fusion-type="global/newsletter-subscription" data-fusion-message="Could not render component [features:global/newsletter-subscription]"></div><div id="gnad-feature-box1" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container con-padding" data-width="300" data-height="250"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-box1" id="gnad-f0f0fJkKV4cm6P2-e713a0f7593b9" class="gnad ad-box1 ad-250 ad-all" style="width:auto;height:250px"></div></div></div><div class="seo-keywords-holder"><a class="default__Tag-sc-qptgnx-0 HGnrh seo-keywords" href="/etiqueta/servicios/">servicios</a><a class="default__Tag-sc-qptgnx-0 HGnrh seo-keywords" href="/etiqueta/software/">software</a><a class="default__Tag-sc-qptgnx-0 HGnrh seo-keywords" href="/etiqueta/inform%C3%A1tica/">informática</a><a class="default__Tag-sc-qptgnx-0 HGnrh seo-keywords" href="/etiqueta/computaci%C3%B3n/">computación</a></div><div style="min-height:400px"></div><div id="fusion-static-enter:f0fOQwsI3ph82zF" style="display:none" data-fusion-component="f0fOQwsI3ph82zF"></div><div class="viafoura" id="KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI"><vf-content-recirculation vf-container-id="KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI" title="Artículos de tendencia" limit="4" days-published="6" trend-window="48" sort="comments"></vf-content-recirculation></div><div id="fusion-static-exit:f0fOQwsI3ph82zF" style="display:none" data-fusion-component="f0fOQwsI3ph82zF"></div><div class="viafoura"><p>En beneficio de la transparencia y para evitar distorsiones del debate público por medios informáticos o aprovechando el anonimato, la sección de comentarios está reservada para nuestros suscriptores para comentar sobre el contenido de los artículos, no sobre los autores. El nombre completo y número de cédula del suscriptor aparecerá automáticamente con el comentario.</p><vf-conversations vf-container-id="KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI" limit="10" pagination-limit="10" reply-limit="2" pagination-reply-limit="10" sort="newest" featured-tab-active-threshold="3" first-promo-position="2" promo-interval="7"></vf-conversations></div><div style="display:none" id="f0fmPC5D2yZz7hO" data-fusion-collection="features" data-fusion-type="viafoura/piano-integration" data-fusion-message="Could not render component [features:viafoura/piano-integration]"></div></div><aside class="c-stack b-right-rail__main-right-rail" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div id="gnad-feature-middle1" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container " data-width="300" data-height="250"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-middle1" id="gnad-f0fkgLjwNfYp51r-4cfeba707e2fb" class="gnad ad-middle1 ad-250 ad-all" style="width:auto;height:250px"></div></div></div><div id="fusion-static-enter:html-block-f0fLInhE37eT6ah" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fLInhE37eT6ah"></div><div><style> .spacerInternasRR {display: block;height: 19px} @media screen and (max-width: 1000px){ .spacerInternasRR {height: 15px} } </style> <div class="spacerInternasRR"> </div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0fLInhE37eT6ah" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fLInhE37eT6ah"></div><div class="c-stack b-single-chain" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div class="c-stack b-single-chain__children-stack" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><h2 class="c-heading b-header b-header--extra-large">Lo más leído</h2><div class="most-read-wrapper" data-mrf-recirculation="Lo más leído interno"><div class="most-read-container"></div></div></div></div><div class="position_sticky"><div id="gnad-feature-middle2" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container " data-width="300" data-height="250"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-middle2" id="gnad-f0fdyzBKMSAq7fD-1b8c9b0745638b" class="gnad ad-middle2 ad-250 ad-all" style="width:auto;height:250px"></div></div></div><div id="fusion-static-enter:html-block-f0fM6fe9YPus4La" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fM6fe9YPus4La"></div><div><style> .spacerInternasRR {display: block;height: 19px} @media screen and (max-width: 1000px){ .spacerInternasRR {height: 15px} } </style> <div class="spacerInternasRR"> </div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0fM6fe9YPus4La" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fM6fe9YPus4La"></div><div id="gnad-feature-middle3" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 MfTzR dfp-container " data-width="300" data-height="250"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-middle3" id="gnad-f0fiyBTsEBuy38N-12764a177e6f77" class="gnad ad-middle3 ad-250 ad-all" style="width:auto;height:250px"></div></div></div><div id="fusion-static-enter:html-block-f0fJGk2QiJyJ4GV" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fJGk2QiJyJ4GV"></div><div><style> .spacerInternasRR {display: block;height: 19px} @media screen and (max-width: 1000px){ .spacerInternasRR {height: 15px} } </style> <div class="spacerInternasRR"> </div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0fJGk2QiJyJ4GV" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fJGk2QiJyJ4GV"></div></div></aside></div></section><footer class="c-stack b-right-rail__footer" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div id="fusion-static-enter:html-block-f0funHCrWj0T5q" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0funHCrWj0T5q"></div><div><style> .spacerInternasRR {display: block;height: 19px} @media screen and (max-width: 1000px){ .spacerInternasRR {height: 15px} } </style> <div class="spacerInternasRR"> </div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0funHCrWj0T5q" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0funHCrWj0T5q"></div><div data-fusion-collection="features" data-fusion-type="@wpmedia/event-tester-block/event-tester"></div><div class="c-stack b-single-chain" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div class="c-stack b-single-chain__children-stack" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div class="c-stack b-footer" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><section class="b-footer__top-container"><div class="b-footer__social-links-container"><div class="c-stack b-footer__social-links" data-style-direction="horizontal" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><a class="c-link" href="https://www.facebook.com/elfinancierocr" rel="noreferrer" target="_blank"><svg class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M504 256C504 119 393 8 256 8S8 119 8 256c0 123.78 90.69 226.38 209.25 245V327.69h-63V256h63v-54.64c0-62.15 37-96.48 93.67-96.48 27.14 0 55.52 4.84 55.52 4.84v61h-31.28c-30.8 0-40.41 19.12-40.41 38.73V256h68.78l-11 71.69h-57.78V501C413.31 482.38 504 379.78 504 256z"></path></svg><span class="visually-hidden">Página de Facebook</span></a><a class="c-link" href="https://twitter.com/elfinancierocr" rel="noreferrer" target="_blank"><svg class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M389.2 48h70.6L305.6 224.2 487 464H345L233.7 318.6 106.5 464H35.8L200.7 275.5 26.8 48H172.4L272.9 180.9 389.2 48zM364.4 421.8h39.1L151.1 88h-42L364.4 421.8z"></path></svg><span class="visually-hidden">Fuente Twitter</span></a><a class="c-link" href="https://www.elfinancierocr.com/arc/outboundfeeds/rss/?outputType=xml" rel="noreferrer" target="_blank"><svg class="c-icon" width="48" height="48" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 512 512" fill="currentColor" aria-hidden="true" focusable="false"><path d="M128.081 415.959c0 35.369-28.672 64.041-64.041 64.041S0 451.328 0 415.959s28.672-64.041 64.041-64.041 64.04 28.673 64.04 64.041zm175.66 47.25c-8.354-154.6-132.185-278.587-286.95-286.95C7.656 175.765 0 183.105 0 192.253v48.069c0 8.415 6.49 15.472 14.887 16.018 111.832 7.284 201.473 96.702 208.772 208.772.547 8.397 7.604 14.887 16.018 14.887h48.069c9.149.001 16.489-7.655 15.995-16.79zm144.249.288C439.596 229.677 251.465 40.445 16.503 32.01 7.473 31.686 0 38.981 0 48.016v48.068c0 8.625 6.835 15.645 15.453 15.999 191.179 7.839 344.627 161.316 352.465 352.465.353 8.618 7.373 15.453 15.999 15.453h48.068c9.034-.001 16.329-7.474 16.005-16.504z"></path></svg><span class="visually-hidden">Fuente RSS</span></a></div></div><p class="c-paragraph">© 2025 Todos los derechos reservados, cualquier uso requiere autorización expresa y por escrito de Grupo Nación GN S.A.</p></section><div class="c-grid b-footer__links"><div class="b-footer__links-group"><h2 class="c-heading">Sobre Nosotros</h2><ul class="b-footer__links-group-list"><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gruponacion/" rel="noreferrer" target="_blank">Grupo Nación<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.lateja.cr/" rel="noreferrer" target="_blank">La Teja<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.elfinancierocr.com/" rel="noreferrer" target="_blank">El Financiero<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/revista-perfil/" rel="noreferrer" target="_blank">Revista Perfil<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/sabores/" rel="noreferrer" target="_blank">Sabores<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/apps/landing/index.html" rel="noreferrer" target="_blank">Aplicaciones<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://sso.gruponacion.biz/public/newsletter.html" rel="noreferrer" target="_blank">Boletines<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://lanacioncostarica.pressreader.com/" rel="noreferrer" target="_blank">Versión impresa<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li></ul></div><div class="b-footer__links-group"><h2 class="c-heading">Negocios</h2><ul class="b-footer__links-group-list"><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/todobusco/" rel="noreferrer" target="_blank">Todo Busco<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.parqueviva.com/" rel="noreferrer" target="_blank">Parque Viva<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/comercial/VARIOS/TARIFARIO_LNCOMERCIAL_2025.pdf" rel="noreferrer" target="_blank">Paute con nosotros<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://printea.com/es/" rel="noreferrer" target="_blank">Printea<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li></ul></div><div class="b-footer__links-group"><h2 class="c-heading">Términos y condiciones</h2><ul class="b-footer__links-group-list"><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/privacidad.html" rel="noreferrer" target="_blank">Políticas de privacidad<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/condiciones.html" rel="noreferrer" target="_blank">Condiciones de uso<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/estados-financieros.html" rel="noreferrer" target="_blank">Estados financieros<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/comercial/reglamentos/index.html" rel="noreferrer" target="_blank">Reglamentos<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li></ul></div><div class="b-footer__links-group"><h2 class="c-heading">Servicio al cliente</h2><ul class="b-footer__links-group-list"><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/contacto.html" rel="noreferrer" target="_blank">Contáctenos<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/centro_de_ayuda.html" rel="noreferrer" target="_blank">Centro de ayuda<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li><li class="b-footer__links-group-list-item"><a class="c-link" href="https://www.elfinancierocr.com/gnfactory/especiales/2021/landing/index.html" rel="noreferrer" target="_blank">Planes de suscripción<span class="visually-hidden">Opens in new window</span></a></li></ul></div></div><figure class="c-media-item"><img alt="El Financiero logo" class="c-image b-footer__logo" src="https://static.themebuilder.aws.arc.pub/gruponacion/1727473027187.png" height="64"/></figure><div></div></div><div id="fusion-static-enter:html-block-f0fSE64ddDvJ7xb-5-2-1" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fSE64ddDvJ7xb-5-2-1"></div><div><div style="text-align:center;margin: 0 auto;padding:10px 0px 30px 0px"><p style="font-size:14px">Miembro del Grupo de Diarios América <strong>(GDA)</strong></p></div></div><div id="fusion-static-exit:html-block-f0fSE64ddDvJ7xb-5-2-1" style="display:none" data-fusion-component="html-block-f0fSE64ddDvJ7xb-5-2-1"></div></div></div><div class="c-stack b-single-chain" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div class="c-stack b-single-chain__children-stack" data-style-direction="vertical" data-style-justification="start" data-style-alignment="unset" data-style-inline="false" data-style-wrap="nowrap"><div id="gnad-feature-ElFinanciero_Web-ITT" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 kWaZVq dfp-container "><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-ElFinanciero_Web-ITT" id="gnad-f0fJfxlwIlui7PM-5-3-0-6f8255db92d3f" class="gnad ad-ElFinanciero_Web-ITT ad-undefined ad-all"></div></div></div><div id="gnad-feature-slider" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 kWaZVq dfp-container " data-width="1" data-height="1"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-slider" id="gnad-f0fQF4lo18en1oI-5-3-1-a7939996a49bd" class="gnad ad-slider ad-1 ad-all"></div></div></div><div id="gnad-feature-floating" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 kWaZVq dfp-container " data-width="1" data-height="1"><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-floating" id="gnad-f0ftltAF9x8k7dN-5-3-2-16148b632f936d" class="gnad ad-floating ad-1 ad-all"></div></div></div><div id="gnad-feature-ElFinanciero_Bottom_Anchor" class="default__StyledAdUnit-sc-1dqdtve-0 kWaZVq dfp-container "><div class="gnad-container vertical-centered"><div data-test-id="adslot-ElFinanciero_Bottom_Anchor" id="gnad-f0fuVRwu5c097ap-5-3-3-19bc6b8cca7249" class="gnad ad-ElFinanciero_Bottom_Anchor ad-undefined ad-all"></div></div></div></div></div><div class="piano-slideup-meter-wrapper"><div class="piano-slideup-meter mobile-banner close" aria-hidden="true" role="dialog"><i role="button" class="close-me"></i><div id="counter_experience"></div></div></div></footer></div></div><script id="fusion-metadata" type="application/javascript">window.Fusion=window.Fusion||{};Fusion.arcSite="el-financiero";Fusion.contextPath="/pf";Fusion.deployment="573";Fusion.globalContent={"_id":"KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI","type":"story","version":"0.10.7","content_elements":[{"_id":"6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY","additional_properties":{"fullSizeResizeUrl":"/resizer/2Tlz4LCEhmOdXSKG0MbAvwKpRmw=/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg","galleries":[],"mime_type":"image/jpeg","originalName":"software_ELFIMA20131214_0003_1.jpg","originalUrl":"http://www.elfinancierocr.com/tecnologia/software_ELFIMA20131214_0003_1.jpg","proxyUrl":"/resizer/2Tlz4LCEhmOdXSKG0MbAvwKpRmw=/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg","published":"true","resizeUrl":"/resizer/2Tlz4LCEhmOdXSKG0MbAvwKpRmw=/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg","restricted":false,"thumbnailResizeUrl":"/resizer/RwYK0SmZsxL35KVeWgcjTuljZls=/300x0/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg","version":1,"roles":[],"keywords":[]},"address":{},"created_date":"2013-12-14T17:53:02-06:00","height":450,"last_updated_date":"2017-10-14T15:51:44Z","licensable":false,"owner":{"id":"gruponacion"},"source":{"additional_properties":{"editor":"photo center"},"edit_url":"","system":"Xalok","name":"La Nacion","source_id":"ELFIMA20131214_0003","source_type":"ELFANSContentExporter"},"type":"image","url":"https://cloudfront-us-east-1.images.arcpublishing.com/gruponacion/6A2YIIDRAJFUNFAWDMAWB4D6MY.jpg","version":"0.10.2","width":600,"caption":"software","auth":{"1":"55f00cb044c85a1bd931f386c875862fab098bff7ad70efcecad40e87b62fdf3"}},{"_id":"VHSSCN6VTJBUVERAN7JNHHZGIM","type":"text","content":"Hoy día, la economía de Costa Rica genera más servicios de <i>software</i> (como paquetes informáticos, <i>apps </i> y animaciones digitales) que exportaciones de café."},{"_id":"BI5JWBFRPJHPZKXTCIFAOQS5U4","type":"text","content":"El crecimiento de este sector, basado en el conocimiento, ha sido constante y exponencial en los últimos 10 años y con altos grados de sofisticación tecnológica. A futuro, su potencial es elevado en un mundo que se puebla de sensores y dispositivos móviles."},{"_id":"RR4MCPB75BDNTEA7HGSSKYGJ3M","type":"text","content":"En el 2002, el sector vinculado a los servicios de <i>software</i> aportaba un 0,28% al Producto Interno Bruto (PIB), según cifras del Banco Central. Una década después, el peso de este sector en la producción local equivale a un 1,31% del PIB; es decir, ¢21.808,32 millones."},{"_id":"T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI","additional_properties":{"fullSizeResizeUrl":"/resizer/UkHbaaQV-0jCo9vBNChy8uncUE4=/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg","galleries":[],"mime_type":"image/jpeg","originalName":"servicios-software-informatica-computacion_ELFCHA20131213_0009_1.jpg","originalUrl":"http://www.elfinancierocr.com/tecnologia/servicios-software-informatica-computacion_ELFCHA20131213_0009_1.jpg","proxyUrl":"/resizer/UkHbaaQV-0jCo9vBNChy8uncUE4=/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg","published":"true","resizeUrl":"/resizer/UkHbaaQV-0jCo9vBNChy8uncUE4=/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg","restricted":false,"thumbnailResizeUrl":"/resizer/qZc_DoVtHDqAIi4UxyGghJImFo0=/300x0/arc-anglerfish-arc2-prod-gruponacion/public/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg","usage_instructions":"","version":1,"roles":[],"keywords":["servicios","software","informática","computación"]},"address":{},"copyright":"","created_date":"2013-12-13T20:29:16-06:00","height":640,"last_updated_date":"2017-10-14T15:51:45Z","licensable":false,"owner":{"id":"gruponacion"},"source":{"additional_properties":{"editor":"photo center"},"edit_url":"","system":"Xalok","name":"La Nacion","source_id":"ELFCHA20131213_0009","source_type":"ELFANSContentExporter"},"type":"image","url":"https://cloudfront-us-east-1.images.arcpublishing.com/gruponacion/T3AMMTT4O5HQ7NPHNUYEIWAJPI.jpg","version":"0.10.2","width":604,"caption":"El Financiero | Archivo","credits":{"by":[{"byline":" KAMSIÚ SING EF","name":" KAMSIÚ SING EF","type":"author","version":"0.10.2"}]},"auth":{"1":"de73e8ac1c1aad6218245005f383d3db1e49bb28bf86d2391a86a7fabeca4154"}},{"_id":"ZQM3LUSTCNF6PPGZFORB2WSQPE","type":"text","content":"En este periodo, el aporte a la economía de las empresas que desarrollan y comercializan sistemas y aplicaciones de <i>software</i> en el país creció 594%en términos reales, equivalente a más de un punto porcentual del PIB."},{"_id":"5RL3XBS2TRCNRIRRFAXPDRKJLI","type":"text","content":"Con ello, la industria de servicios de sistemas informáticos representó en el 2012 una cuarta parte de la producción agrícola (5,7%) en la economía y superó las exportaciones de café (1%)."},{"_id":"4S7W67SX7NGFHI7NZIZTPZN4WE","type":"text","content":"El crecimiento del sector de servicios de <i>software</i> se ha mantenido constante, con un pico en el 2010 de un 53,95% con respecto al año anterior."},{"_id":"XKVBD7NCL5BNHAR7CJFYKZHKN4","type":"text","content":"Este efecto podría deberse a la valoración del colón frente al dólar y al ingreso de siete empresas multinacionales y nacionales vinculadas a las tecnologías de la información y comunicación."},{"_id":"QWLRY5PLLVD3PC7JIFDNGMLFTY","type":"text","content":"<b>En ebullición </b>"},{"_id":"CJZ6KYWKW5ASJNZHOUCQY3HFN4","type":"text","content":"Los cálculos de la autoridad monetaria se basan en los datos recaudados de todas las empresas ubicadas en el régimen de zona franca y una muestra representativa de aquellas que operan fuera del régimen."},{"_id":"QSMTFU54QRBH5H3XEOYLMA26YI","type":"text","content":"Se trata de un registro de más de 1.400 empresas que realizan unas 30 actividades vinculadas al sector de servicios de <i>software</i> . Entre ellas, actividades de programación informática, servicios de diseño y desarrollo de aplicaciones, sistemas operativos, <i>software</i> de red, bases de datos, juegos en líneas y servicios de alojamiento web."},{"_id":"5TCCOND7SJESVCE247ML24ILAI","type":"text","content":"Empero, el tamaño de la industria tiende a ser mayor, si se toma en cuenta que la Dirección General de Tributación del Ministerio de Hacienda registra 7.600 contribuyentes registrados en actividades económicas vinculados con <i>software</i> ."},{"_id":"YATXQGXPSFCF7L2KBMN4IDKXWM","type":"text","content":"Son personas físicas y jurídicas cuyos ingresos provienen directamente de encadenamientos de esta industria o por medio de ella. Entre ellos, consultores en informática, diseñadores de páginas web, comerciantes al por mayor de paquetes informáticos y diseñadores de <i>software</i> ."},{"_id":"QZR4CHLKY5BPFBMSJJZU2VWMVI","type":"text","content":"La contribución de este grupo al fisco con el impuesto a la renta creció en un 70% entre los años 2008 y 2012, al pasar de ¢2.436,25 millones a ¢4.141,78 millones."},{"_id":"ETXFN67LSZBBZD7XSM7Z66FR5Q","type":"text","content":"“Estos son números grandes que dejan ver el potencial del ecosistema digital. Estamos hablando de un incremento de casi 470% en 10 años, sin ningún tipo de subsidio estatal”, comentó Alexander Mora, presidente de la Cámara de Tecnologías de la Información y Comunicación (Camtic)."},{"_id":"MAU6OMZ7UVDNBJBKCJFNLDOUKU","type":"text","content":"Empero, Mora advierte que las cifras del Banco Central no muestran todo el aporte de la industria a la economía."},{"_id":"GTHGMUFN6FD5XBDVMXI4FLRBUU","type":"text","content":"Por ejemplo, el desarrollo de animaciones digitales en un medio de comunicación y de <i>apps</i> de un banco quedan fuera de la contabilización de la producción nacional, porque la actividad central de las empresas no está vinculada a la industria de <i>software</i> ."},{"_id":"CNHYJSTFYFDVVEJPFYY2J44LME","type":"text","content":"“Se necesita de política pública para actualizar la forma en que se contabiliza el ecosistema digital”, dijo Mora. Una tarea que está en proceso por parte del Central."},{"_id":"66C73VWIJBAFXGZWTEQVQC575M","type":"text","content":"Dimensionar su tamaño pasa por adaptar las herramientas del Central a la transformación tecnológica y del modelo de negocios del sector. Y es que la industria de servicios de <i>software </i> no está en línea con el esquema de producción agrícola. A esto se suma nuevos subsectores como el diseño de <i> apps</i> y animaciones digitales que mezclan ingeniería y diseño."},{"_id":"XHCYTYEI7ZGQRFBQXYV3DCCICE","type":"text","content":"También el modelo de negocios del sector ha sufrido un cambio en los últimos años. Las empresas pasaron de vender paquetes de <i>software</i> a comercializar servicios en la nube."},{"_id":"YB4UOGX3P5HGZGHSYXBPO6UNKM","type":"text","content":"<b>Aprovechar la ola </b>"},{"_id":"T7HU37EQMRF6REP67IVWTISU7Y","type":"text","content":"La industria de <i>software</i> en el país se empezó a formar en la década de 1960, cuando empresas como IBM y Burroughs (Unisys) ingresaron y enseñaron a programar sus equipos a los jóvenes que contrataban. Quienes adquirían estos equipos eran las grandes instituciones del Estado para el manejo de sus planillas y facturas."},{"_id":"H6VLPCZD25AMVJPN5MRUZYYPU4","type":"text","content":"Crear <i>software</i> era una profesión que solo se enseñaba en el extranjero hasta que la Universidad de Costa Rica (UCR) y el Instituto Tecnológico (TEC) integraron este la enseñanza de este campo en su oferta en la década de 1970."},{"_id":"TYROIKDGYZEXBNYED5HK5CLYRY","type":"text","content":"En la actualidad, las carreras vinculadas con la computación están entre las profesiones más solicitadas en las universidades."},{"_id":"4KRECHXRHBD5JHRNTEHDPNFZFU","type":"text","content":"Del 2006 al 2011, se egresaron de la carrera de computación 9.256 estudiantes (un promedio de 1.851 personas por año) de universidades públicas y privadas, según datos del Consejo Nacional de Rectores (Conare). En tanto, en la carrera de ingeniería de <i>software</i> se egresaron 2.615 alumnos entre 2010 y 2012."},{"_id":"D4PMRIN6JJHINEYBG2OQWWDVSY","type":"text","content":"Lilliana Sancho, socia de Advansys, empresa del Grupo Babel, explicó que la industria tica ha sabido aprovechar los momentos de desarrollo tecnológico y las necesidades de otras industrias por modernizar sus procesos. Ejemplo de ello fue el cambio del milenio, que generó una demanda interna para actualizar y cambiar los sistemas informáticos en las empresas e instituciones que empleaban la variable de la fecha. “Esto generó nuevos negocios y el nacimiento de más empresas”, dijo Sancho, quien es profesora del TEC."},{"_id":"VQJJRCMLDNCCPBI67M5GWUA4YE","type":"text","content":"Y es que, a diferencia de otras actividades productivas, el sector de servicios de <i>software</i> ha estado ligado a la demanda interna de estas tecnologías."},{"_id":"66SRUFGILVDI5B2EYRDXJQ4FDA","type":"text","content":"Por ejemplo, un 43% de la producción de servicios de <i>software</i> en el 2012 se exportó, mientras que un 57% tuvo demanda interna, según el Banco Central. Lo anterior muestra que el sector ha acompañado la maduración tecnológica del parque empresarial del país."},{"_id":"E3YV5HCNMFAUFHD2IVHPJPIUEM","type":"text","content":"Por su parte, Anabel González, ministra de Comercio Exterior, comentó que las exportaciones en tecnologías de la información y comunicaciones de Costa Rica lideran en América Latina en términos relativos y absolutos. Aseguró que el sector tiene mucho potencial y crece de manera importante."},{"_id":"KWE4I2PJGBEVROMT4TQPNUBJ7M","type":"text","content":"Ignacio Trejos, rector de la Universidad Cenfotec, opinó que el sector tiene el potencial de crecer más y de manera exponencial. Esto dependerá de factores con redes de comunicación que permitan navegar a mayor velocidad y el dinamismo para bajar y subir contenido a la nube, entre otros."}],"created_date":"2017-10-14T15:51:45.246Z","revision":{"revision_id":"K4YW4NMDBVG7TOAHQMA62LCPPA","parent_id":"W5DITJTL7NDVLIRTN7SR2XHGH4","editions":["default"],"branch":"default","published":true},"last_updated_date":"2021-07-27T15:11:28.314Z","canonical_url":"/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/","headlines":{"basic":" Servicios de software en Costa Rica representan el 1,3% de la producción local"},"owner":{"id":"gruponacion"},"display_date":"2013-12-15T06:16:00Z","credits":{"by":[{"_id":"mcordero@elfinancierocr.com","type":"author","version":"0.5.8","name":"Mónica Cordero","url":"/autores/monica-cordero/","slug":"monica-cordero","social_links":[{"site":"email","url":"mcordero@elfinancierocr.com"}],"socialLinks":[{"site":"email","url":"mcordero@elfinancierocr.com","deprecated":true,"deprecation_msg":"Please use social_links."}],"additional_properties":{"original":{"_id":"mcordero@elfinancierocr.com","type":"author","email":"mcordero@elfinancierocr.com","firstName":"Mónica","lastName":"Cordero","bio_page":"/autores/monica-cordero/","byline":"Mónica Cordero","slug":"monica-cordero","books":[{"title":"","url":"","publisher":""}],"podcasts":[{"name":"","url":"","download_url":""}],"education":[{"name":""}],"awards":[{"name":""}]}}}]},"subheadlines":{"basic":"En 10 años, efecto del sector en economía tica creció 1,03%"},"description":{"basic":"En 10 años, efecto del sector en economía tica creció 1,03%"},"first_publish_date":"2013-12-15T06:16:00Z","websites":{"el-financiero":{"website_section":{"_id":"/tecnologia","_website":"el-financiero","type":"section","version":"0.6.0","name":"Tecnología","description":"Tecnología","path":"/tecnologia","parent_id":"/","parent":{"default":"/"},"additional_properties":{"original":{"_id":"/tecnologia","site":{"site_title":"Tecnología","site_url":"/tecnologia","site_about":null,"site_tagline":null,"site_description":"Tecnología","site_keywords":"Tecnología","native_app_rendering":null},"social":{"twitter":null,"rss":null,"facebook":null,"archives":null},"_admin":{"default_content":null,"tracking_node":null,"alias_ids":["/el-financiero/tecnologia"],"commercial_node":null},"story_list":{"story_list_content":{}},"in_the_news":{"in_the_news_usefeature":null,"in_the_news_usesectionbar":"false","in_the_news_usebasepage":"/in-the-news-forsections/"},"navigation":{"display_in_top_strip":null,"nav_display":null,"nav_title":null},"advertisement":{"network_code":"175346488","unit_code":"financiero/financiero_tecnologia","ad_unit_section":"/175346488/financiero/financiero_tecnologia"},"_website":"el-financiero","name":"Tecnología","order":{"HamburgerMenu":220,"LNVideos":1059,"EF-Hamburguesa":1003,"EF_BusquedaAvanzada":1002,"hamburger-menu":1003,"default":1012,"composer":1003,"horizontal-menu":1003},"parent":{"default":"/","LN-Hamburguesa":null,"EF-Hamburguesa":"/","LN_BusquedaAvanzada2":null,"EF_BusquedaAvanzada":"/","hamburger-menu":"/","footer-menu":null,"composer":"/","horizontal-menu":"/"},"ancestors":{"default":["/"],"LN-Hamburguesa":[],"EF-Hamburguesa":[],"LN_BusquedaAvanzada2":[],"EF_BusquedaAvanzada":["/"],"hamburger-menu":["/"],"footer-menu":[],"composer":["/"],"horizontal-menu":["/"]},"inactive":false,"node_type":"section"}},"_website_section_id":"el-financiero./tecnologia"},"website_url":"/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"},"gruponacion":{"website_url":"/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"}},"additional_properties":{"has_published_copy":true,"originalBody":"<p> Hoy día, la economía de Costa Rica genera más servicios de <em>software</em> (como paquetes informáticos, <em>apps </em> y animaciones digitales) que exportaciones de café.</p><p> El crecimiento de este sector, basado en el conocimiento, ha sido constante y exponencial en los últimos 10 años y con altos grados de sofisticación tecnológica. A futuro, su potencial es elevado en un mundo que se puebla de sensores y dispositivos móviles. </p><p>En el 2002, el sector vinculado a los servicios de <em>software</em> aportaba un 0,28% al Producto Interno Bruto (PIB), según cifras del Banco Central. Una década después, el peso de este sector en la producción local equivale a un 1,31% del PIB; es decir, ¢21.808,32 millones. </p><p>En este periodo, el aporte a la economía de las empresas que desarrollan y comercializan sistemas y aplicaciones de <em>software</em> en el país creció 594%en términos reales, equivalente a más de un punto porcentual del PIB. </p><p>Con ello, la industria de servicios de sistemas informáticos representó en el 2012 una cuarta parte de la producción agrícola (5,7%) en la economía y superó las exportaciones de café (1%).</p><p>El crecimiento del sector de servicios de <em>software</em> se ha mantenido constante, con un pico en el 2010 de un 53,95% con respecto al año anterior. </p><p>Este efecto podría deberse a la valoración del colón frente al dólar y al ingreso de siete empresas multinacionales y nacionales vinculadas a las tecnologías de la información y comunicación.</p><p> <b>En ebullición </b> </p><p>Los cálculos de la autoridad monetaria se basan en los datos recaudados de todas las empresas ubicadas en el régimen de zona franca y una muestra representativa de aquellas que operan fuera del régimen. </p><p>Se trata de un registro de más de 1.400 empresas que realizan unas 30 actividades vinculadas al sector de servicios de <em>software</em> . Entre ellas, actividades de programación informática, servicios de diseño y desarrollo de aplicaciones, sistemas operativos, <em>software</em> de red, bases de datos, juegos en líneas y servicios de alojamiento web.</p><p>Empero, el tamaño de la industria tiende a ser mayor, si se toma en cuenta que la Dirección General de Tributación del Ministerio de Hacienda registra 7.600 contribuyentes registrados en actividades económicas vinculados con <em>software</em> .</p><p>Son personas físicas y jurídicas cuyos ingresos provienen directamente de encadenamientos de esta industria o por medio de ella. Entre ellos, consultores en informática, diseñadores de páginas web, comerciantes al por mayor de paquetes informáticos y diseñadores de <em>software</em> .</p><p> La contribución de este grupo al fisco con el impuesto a la renta creció en un 70% entre los años 2008 y 2012, al pasar de ¢2.436,25 millones a ¢4.141,78 millones.</p><p>“Estos son números grandes que dejan ver el potencial del ecosistema digital. Estamos hablando de un incremento de casi 470% en 10 años, sin ningún tipo de subsidio estatal”, comentó Alexander Mora, presidente de la Cámara de Tecnologías de la Información y Comunicación (Camtic). </p><p>Empero, Mora advierte que las cifras del Banco Central no muestran todo el aporte de la industria a la economía. </p><p>Por ejemplo, el desarrollo de animaciones digitales en un medio de comunicación y de <em>apps</em> de un banco quedan fuera de la contabilización de la producción nacional, porque la actividad central de las empresas no está vinculada a la industria de <em>software</em> . </p><p>“Se necesita de política pública para actualizar la forma en que se contabiliza el ecosistema digital”, dijo Mora. Una tarea que está en proceso por parte del Central.</p><p> Dimensionar su tamaño pasa por adaptar las herramientas del Central a la transformación tecnológica y del modelo de negocios del sector. Y es que la industria de servicios de <em>software </em> no está en línea con el esquema de producción agrícola. A esto se suma nuevos subsectores como el diseño de <em> apps</em> y animaciones digitales que mezclan ingeniería y diseño. </p><p>También el modelo de negocios del sector ha sufrido un cambio en los últimos años. Las empresas pasaron de vender paquetes de <em>software</em> a comercializar servicios en la nube. </p><p> <b>Aprovechar la ola </b> </p><p>La industria de <em>software</em> en el país se empezó a formar en la década de 1960, cuando empresas como IBM y Burroughs (Unisys) ingresaron y enseñaron a programar sus equipos a los jóvenes que contrataban. Quienes adquirían estos equipos eran las grandes instituciones del Estado para el manejo de sus planillas y facturas. </p><p>Crear <em>software</em> era una profesión que solo se enseñaba en el extranjero hasta que la Universidad de Costa Rica (UCR) y el Instituto Tecnológico (TEC) integraron este la enseñanza de este campo en su oferta en la década de 1970. </p><p>En la actualidad, las carreras vinculadas con la computación están entre las profesiones más solicitadas en las universidades. </p><p>Del 2006 al 2011, se egresaron de la carrera de computación 9.256 estudiantes (un promedio de 1.851 personas por año) de universidades públicas y privadas, según datos del Consejo Nacional de Rectores (Conare). En tanto, en la carrera de ingeniería de <em>software</em> se egresaron 2.615 alumnos entre 2010 y 2012. </p><p> Lilliana Sancho, socia de Advansys, empresa del Grupo Babel, explicó que la industria tica ha sabido aprovechar los momentos de desarrollo tecnológico y las necesidades de otras industrias por modernizar sus procesos. Ejemplo de ello fue el cambio del milenio, que generó una demanda interna para actualizar y cambiar los sistemas informáticos en las empresas e instituciones que empleaban la variable de la fecha. “Esto generó nuevos negocios y el nacimiento de más empresas”, dijo Sancho, quien es profesora del TEC. </p><p>Y es que, a diferencia de otras actividades productivas, el sector de servicios de <em>software</em> ha estado ligado a la demanda interna de estas tecnologías. </p><p>Por ejemplo, un 43% de la producción de servicios de <em>software</em> en el 2012 se exportó, mientras que un 57% tuvo demanda interna, según el Banco Central. Lo anterior muestra que el sector ha acompañado la maduración tecnológica del parque empresarial del país. </p><p>Por su parte, Anabel González, ministra de Comercio Exterior, comentó que las exportaciones en tecnologías de la información y comunicaciones de Costa Rica lideran en América Latina en términos relativos y absolutos. Aseguró que el sector tiene mucho potencial y crece de manera importante. </p><p>Ignacio Trejos, rector de la Universidad Cenfotec, opinó que el sector tiene el potencial de crecer más y de manera exponencial. Esto dependerá de factores con redes de comunicación que permitan navegar a mayor velocidad y el dinamismo para bajar y subir contenido a la nube, entre otros. </p>","originalUrl":"http://www.elfinancierocr.com/tecnologia/servicios-software-informatica-computacion_0_427157331.html","published":"true"},"source":{"additional_properties":{"originalUrl":"PRE El Financiero/NWS/2013-12/ELFNWS20131213_0051.json"},"name":"La Nacion","source_id":"ELFNWS20131213_0051","source_type":"ELFANSContentExporter","system":"Xalok"},"taxonomy":{"sections":[{"_id":"/tecnologia","_website":"el-financiero","type":"section","version":"0.6.0","name":"Tecnología","description":"Tecnología","path":"/tecnologia","parent_id":"/","parent":{"default":"/"},"additional_properties":{"original":{"_id":"/tecnologia","site":{"site_title":"Tecnología","site_url":"/tecnologia","site_about":null,"site_tagline":null,"site_description":"Tecnología","site_keywords":"Tecnología","native_app_rendering":null},"social":{"twitter":null,"rss":null,"facebook":null,"archives":null},"_admin":{"default_content":null,"tracking_node":null,"alias_ids":["/el-financiero/tecnologia"],"commercial_node":null},"story_list":{"story_list_content":{}},"in_the_news":{"in_the_news_usefeature":null,"in_the_news_usesectionbar":"false","in_the_news_usebasepage":"/in-the-news-forsections/"},"navigation":{"display_in_top_strip":null,"nav_display":null,"nav_title":null},"advertisement":{"network_code":"175346488","unit_code":"financiero/financiero_tecnologia","ad_unit_section":"/175346488/financiero/financiero_tecnologia"},"_website":"el-financiero","name":"Tecnología","order":{"HamburgerMenu":220,"LNVideos":1059,"EF-Hamburguesa":1003,"EF_BusquedaAvanzada":1002,"hamburger-menu":1003,"default":1012,"composer":1003,"horizontal-menu":1003},"parent":{"default":"/","LN-Hamburguesa":null,"EF-Hamburguesa":"/","LN_BusquedaAvanzada2":null,"EF_BusquedaAvanzada":"/","hamburger-menu":"/","footer-menu":null,"composer":"/","horizontal-menu":"/"},"ancestors":{"default":["/"],"LN-Hamburguesa":[],"EF-Hamburguesa":[],"LN_BusquedaAvanzada2":[],"EF_BusquedaAvanzada":["/"],"hamburger-menu":["/"],"footer-menu":[],"composer":["/"],"horizontal-menu":["/"]},"inactive":false,"node_type":"section"}},"_website_section_id":"el-financiero./tecnologia"},{"_id":"/el-financiero/tecnologia","_website":"gruponacion","type":"section","version":"0.6.0","name":"Tecnología","description":"Tecnología","path":"/el-financiero/tecnologia","parent_id":"/el-financiero","parent":{"default":"/el-financiero"},"additional_properties":{"original":{"_id":"/el-financiero/tecnologia","site":{"site_title":"Tecnología","site_url":"/tecnologia","site_about":null,"site_tagline":null,"site_description":"Tecnología","site_keywords":"Tecnología","native_app_rendering":null},"social":{"twitter":null,"rss":null,"facebook":null,"archives":null},"_admin":{"default_content":null,"tracking_node":null,"alias_ids":["/el-financiero/tecnologia"],"commercial_node":null},"story_list":{"story_list_content":{}},"in_the_news":{"in_the_news_usefeature":null,"in_the_news_usesectionbar":"false","in_the_news_usebasepage":"/in-the-news-forsections/"},"navigation":{"display_in_top_strip":null,"nav_display":null,"nav_title":null},"advertisement":{"network_code":"175346488","unit_code":"financiero/financiero_tecnologia","ad_unit_section":"/175346488/financiero/financiero_tecnologia"},"_website":"gruponacion","name":"Tecnología","order":{"HamburgerMenu":220,"LNVideos":1059,"EF-Hamburguesa":1003,"EF_BusquedaAvanzada":1002,"footer-menu":2003,"default":2011},"parent":{"default":"/el-financiero","LN-Hamburguesa":null,"EF-Hamburguesa":"/","LN_BusquedaAvanzada2":null,"EF_BusquedaAvanzada":"/","hamburger-menu":null,"footer-menu":"/el-financiero"},"ancestors":{"default":["/","/el-financiero"],"LN-Hamburguesa":[],"EF-Hamburguesa":[],"LN_BusquedaAvanzada2":[],"EF_BusquedaAvanzada":["/"],"hamburger-menu":[],"footer-menu":["/el-financiero"],"composer":[]},"inactive":false,"node_type":"section"}},"_website_section_id":"gruponacion./el-financiero/tecnologia"},{"_id":"/el-financiero","_website":"gruponacion","type":"section","version":"0.6.0","name":"El Financiero","description":"Sitio El Financiero","path":"/el-financiero","parent_id":"/","parent":{"default":"/"},"additional_properties":{"original":{"_id":"/el-financiero","site":{"site_title":"El Financiero","site_url":"/","site_about":null,"site_tagline":null,"site_description":"Sitio El Financiero","site_keywords":"el financiero","native_app_rendering":null},"social":{"twitter":null,"rss":null,"facebook":null,"archives":null},"_admin":{"default_content":null,"tracking_node":null,"alias_ids":["/el-financiero"],"commercial_node":null},"story_list":{"story_list_content":{}},"in_the_news":{"in_the_news_usefeature":null,"in_the_news_usesectionbar":"false","in_the_news_usebasepage":"/in-the-news-forsections/"},"navigation":{"display_in_top_strip":null,"nav_display":null,"nav_title":null},"advertisement":{"network_code":"175346488","unit_code":null,"ad_unit_section":null},"name":"El Financiero","order":{"HamburgerMenu":180,"LNVideos":1019,"LN-Hamburguesa":2153,"footer-menu":1002,"default":1002,"composer":1003},"parent":{"default":"/","EF-Hamburguesa":null,"LN_BusquedaAvanzada2":null,"hamburger-menu":null,"footer-menu":"/","composer":"/"},"ancestors":{"default":["/"],"EF-Hamburguesa":[],"LN_BusquedaAvanzada2":[],"hamburger-menu":[],"footer-menu":[],"composer":["/"]},"inactive":false,"_website":"gruponacion","node_type":"section"}},"_website_section_id":"gruponacion./el-financiero"}],"seo_keywords":["servicios","software","informática","computación"],"sites":[{"_id":"/el-financiero/tecnologia","type":"site","version":"0.5.8","name":"Tecnología","description":"Tecnología","path":"/el-financiero/tecnologia","parent_id":"/el-financiero","additional_properties":{"original":{"_id":"/el-financiero/tecnologia","site":{"site_title":"Tecnología","site_url":"/tecnologia","site_about":null,"site_tagline":null,"site_description":"Tecnología","site_keywords":"Tecnología","native_app_rendering":null},"social":{"twitter":null,"rss":null,"facebook":null,"archives":null},"_admin":{"default_content":null,"tracking_node":null,"alias_ids":["/el-financiero/tecnologia"],"commercial_node":null},"story_list":{"story_list_content":{}},"in_the_news":{"in_the_news_usefeature":null,"in_the_news_usesectionbar":"false","in_the_news_usebasepage":"/in-the-news-forsections/"},"navigation":{"display_in_top_strip":null,"nav_display":null,"nav_title":null},"advertisement":{"network_code":"175346488","unit_code":"financiero/financiero_tecnologia","ad_unit_section":"/175346488/financiero/financiero_tecnologia"},"name":"Tecnología","order":{"HamburgerMenu":220,"LNVideos":1059,"EF-Hamburguesa":1003,"EF_BusquedaAvanzada":1002,"footer-menu":2003,"default":2011},"parent":{"default":"/el-financiero","LN-Hamburguesa":null,"EF-Hamburguesa":"/","LN_BusquedaAvanzada2":null,"EF_BusquedaAvanzada":"/","hamburger-menu":null,"footer-menu":"/el-financiero"},"ancestors":{"default":["/","/el-financiero"],"LN-Hamburguesa":[],"EF-Hamburguesa":[],"LN_BusquedaAvanzada2":[],"EF_BusquedaAvanzada":["/"],"hamburger-menu":[],"footer-menu":["/el-financiero"],"composer":[]},"inactive":false,"node_type":"section"}}},{"_id":"/el-financiero","type":"site","version":"0.5.8","name":"El Financiero","description":"Sitio El Financiero","path":"/el-financiero","parent_id":"/","additional_properties":{"original":{"_id":"/el-financiero","site":{"site_title":"El Financiero","site_url":"/","site_about":null,"site_tagline":null,"site_description":"Sitio El Financiero","site_keywords":"el financiero","native_app_rendering":null},"social":{"twitter":null,"rss":null,"facebook":null,"archives":null},"_admin":{"default_content":null,"tracking_node":null,"alias_ids":["/el-financiero"],"commercial_node":null},"story_list":{"story_list_content":{}},"in_the_news":{"in_the_news_usefeature":null,"in_the_news_usesectionbar":"false","in_the_news_usebasepage":"/in-the-news-forsections/"},"navigation":{"display_in_top_strip":null,"nav_display":null,"nav_title":null},"advertisement":{"network_code":"175346488","unit_code":null,"ad_unit_section":null},"name":"El Financiero","order":{"HamburgerMenu":180,"LNVideos":1019,"LN-Hamburguesa":2153,"footer-menu":1002,"default":1002,"composer":1003},"parent":{"default":"/","EF-Hamburguesa":null,"LN_BusquedaAvanzada2":null,"hamburger-menu":null,"footer-menu":"/","composer":"/"},"ancestors":{"default":["/"],"EF-Hamburguesa":[],"LN_BusquedaAvanzada2":[],"hamburger-menu":[],"footer-menu":[],"composer":["/"]},"inactive":false,"node_type":"section"}}}]},"publish_date":"2013-12-15T06:16:00Z","canonical_website":"gruponacion","publishing":{"scheduled_operations":{"publish_edition":[],"unpublish_edition":[]}},"website":"el-financiero","website_url":"/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/"};Fusion.globalContentConfig={"source":"gn-content-api","query":{"uri":"/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/","website_url":"/tecnologia/servicios-de-software-en-costa-rica-representan-el-13-de-la-produccion-local/KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI/story/","arc-site":"el-financiero"}};Fusion.lastModified=1739848390348;Fusion.contentCache={"site-service-hierarchy":{"{\"feature\":\"header-nav-chain\",\"hierarchy\":\"hamburger-menu\"}":{"data":{"children":[{"_id":"link-YP3U7K26LFAY3PKEZCD5MPWKXY","children":[],"display_name":"Exclusivo para suscriptores","node_type":"link","url":"https://www.elfinancierocr.com/mis-beneficios/"},{"_id":"link-2K9EDMYJQ11K71G8VEVP75JB2W","children":[],"display_name":"Boletines","node_type":"link","url":"http://www.elfinancierocr.com/boletines/"},{"_id":"/finanzas","children":[],"name":"Finanzas","node_type":"section"},{"_id":"/economia-y-politica","children":[],"name":"Economía y Política","node_type":"section"},{"_id":"/negocios","children":[{"_id":"/negocios/empleo-costa-rica","name":"Empleo Costa Rica","node_type":"section"}],"name":"Negocios","node_type":"section"},{"_id":"/ef-de-la-manana","children":[],"name":"EF de la mañana","node_type":"section"},{"_id":"/lab-de-ideas","children":[],"name":"Lab de Ideas","node_type":"section"},{"_id":"/tecnologia","children":[],"name":"Tecnología","node_type":"section"},{"_id":"/internacionales","children":[],"name":"Internacionales","node_type":"section"},{"_id":"/emprender","children":[],"name":"Emprender","node_type":"section"},{"_id":"/el-explicador","children":[],"name":"El Explicador","node_type":"section"},{"_id":"/foros","children":[],"name":"Foros","node_type":"section"},{"_id":"/podcast","children":[],"name":"Podcasts","node_type":"section"},{"_id":"/opinion","children":[],"name":"Opinión","node_type":"section"},{"_id":"/videos","children":[{"_id":"/videos/negocios","name":"Negocios","node_type":"section"},{"_id":"/videos/finanzas","name":"Finanzas","node_type":"section"},{"_id":"/videos/tecnologia","name":"Tecnología","node_type":"section"},{"_id":"/videos/pymes","name":"Pymes","node_type":"section"},{"_id":"/videos/economia-y-politica","name":"Economía y Política","node_type":"section"}],"name":"Videos","node_type":"section"},{"_id":"link-UATH1VUQY96JKANN3N49EDYZF4","children":[],"display_name":"Edición Impresa","node_type":"link","url":"https://lanacioncostarica.pressreader.com/"},{"_id":"/brandvoice","children":[{"_id":"/brandvoice/ecosistema","name":"Ecosistema","node_type":"section"},{"_id":"/brandvoice/estrategia","name":"Estrategia","node_type":"section"},{"_id":"/brandvoice/trends","name":"Trends","node_type":"section"},{"_id":"/brandvoice/movilidad","name":"Movilidad","node_type":"section"},{"_id":"/brandvoice/foros","name":"Foros","node_type":"section"}],"name":"Brandvoice","node_type":"section"},{"_id":"/blogs","children":[{"_id":"/blogs/la-ruta-hacia-el-liderazgo","name":"La ruta hacia el liderazgo","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/la-riqueza-de-las-naciones","name":"La riqueza de las naciones","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/la-milla-extra","name":"La milla extra","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/inspirando-personas-perfeccionando-lideres","name":"Inspirando personas, perfeccionando líderes","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/tributario-cr","name":"#TributarioCR","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/la-ley-de-murphy","name":"La ley de Murphy","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/reflexiones","name":"Reflexiones","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/razones-de-peso","name":"Razones de peso","node_type":"section"},{"_id":"/blogs/el-valor-de-su-patrimonio","name":"El valor de su patrimonio","node_type":"section"}],"name":"Blogs","node_type":"section"},{"_id":"link-CRJD7YPPJ94RD012NHXK078H30","children":[],"display_name":"Planes de suscripción","node_type":"link","url":"https://www.elfinancierocr.com/suscripcion-digital/"}],"_id":"/"},"expires":1739848616232,"lastModified":1739848316190},"{\"feature\":\"links-bar\",\"hierarchy\":\"horizontal-menu\"}":{"data":{"children":[{"_id":"link-2K9EDMYJQ11K71G8VEVP75JB2W","display_name":"Boletines","node_type":"link","url":"http://www.elfinancierocr.com/boletines/"},{"_id":"/finanzas","name":"Finanzas","node_type":"section"},{"_id":"/economia-y-politica","name":"Economía y Política","node_type":"section"},{"_id":"/negocios","name":"Negocios","node_type":"section"},{"_id":"/ef-de-la-manana","name":"EF de la mañana","node_type":"section"},{"_id":"/lab-de-ideas","name":"Lab de Ideas","node_type":"section"},{"_id":"/tecnologia","name":"Tecnología","node_type":"section"},{"_id":"/internacionales","name":"Internacionales","node_type":"section"},{"_id":"/emprender","name":"Emprender","node_type":"section"},{"_id":"/podcast","name":"Podcasts","node_type":"section"},{"_id":"/opinion","name":"Opinión","node_type":"section"}],"_id":"/"},"expires":1739848657236,"lastModified":1739848357199},"{\"feature\":\"footer\",\"hierarchy\":\"footer-menu\",\"sectionId\":\"\"}":{"data":{"children":[{"_id":"/nosotros","children":[{"_id":"link-MWUYMRJ8AX3KF1CJPPZFA5FD0G","display_name":"Grupo Nación","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gruponacion/"},{"_id":"link-RP6V9T4M9X685AZ60B7F0BEW4R","display_name":"La Teja","node_type":"link","url":"https://www.lateja.cr/"},{"_id":"link-J4B0WBDPFH4HXF1ME1MMMX5B04","display_name":"El Financiero","node_type":"link","url":"https://www.elfinancierocr.com/"},{"_id":"link-3K5EHX6QMN4XV05EXFUFJ47064","display_name":"Revista Perfil","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/revista-perfil/"},{"_id":"link-ACFVMTVK0H7QT0P1X54W0MTQTM","display_name":"Sabores","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/sabores/"},{"_id":"link-WH6MNQFTPT2ZDCEH7DPHVGH0BW","display_name":"Aplicaciones","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/apps/landing/index.html"},{"_id":"link-BH6BDK50CH4T1B17RMAHW2NYJC","display_name":"Boletines","node_type":"link","url":"https://sso.gruponacion.biz/public/newsletter.html"},{"_id":"link-5CBB233XQX69HFDZRCYHMF6EHW","display_name":"Versión impresa","node_type":"link","url":"https://lanacioncostarica.pressreader.com/"}],"name":"Sobre Nosotros","node_type":"section"},{"_id":"/negocios","children":[{"_id":"link-20X386NGZX0GB79UZ547PYZVU8","display_name":"Todo Busco","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/todobusco/"},{"_id":"link-BA22HTFBPD0D96PD62NW683RHM","display_name":"Parque Viva","node_type":"link","url":"https://www.parqueviva.com/"},{"_id":"link-52V4DUXJ5N3150TB2EC05URJ10","display_name":"Paute con nosotros","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/comercial/VARIOS/TARIFARIO_LNCOMERCIAL_2025.pdf"},{"_id":"link-KJWDFPK9UN47ZDM2PRWYRWT068","display_name":"Printea","node_type":"link","url":"https://printea.com/es/"}],"name":"Negocios","node_type":"section"},{"_id":"/terminos","children":[{"_id":"link-K7M63DJ8ZD1RZ0V1A70U1N3WXC","display_name":"Políticas de privacidad","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/privacidad.html"},{"_id":"link-7U3ZBDEWNH2HQ18YNTBK7QP81G","display_name":"Condiciones de uso","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/condiciones.html"},{"_id":"link-FBP5HHXF9T2V52APQE02BXFT5G","display_name":"Estados financieros","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/estados-financieros.html"},{"_id":"link-Q6X1GRBQ1X35X660HJ6A91717C","display_name":"Reglamentos","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/comercial/reglamentos/index.html"}],"name":"Términos y condiciones","node_type":"section"},{"_id":"/servicio-cliente","children":[{"_id":"link-UMZQR044552JKBX99R1V1YB768","display_name":"Contáctenos","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/contacto.html"},{"_id":"link-QYUG52G3Q168123W36HFE75N6W","display_name":"Centro de ayuda","node_type":"link","url":"https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/gruponacion/centro_de_ayuda.html"},{"_id":"link-FTPPYYNXCD5UBF3CCH2D10RN64","display_name":"Planes de suscripción","node_type":"link","url":"https://www.elfinancierocr.com/gnfactory/especiales/2021/landing/index.html"}],"name":"Servicio al cliente","node_type":"section"}],"_id":"/"},"expires":1739848623056,"lastModified":1739848323000}},"exchange-rate":{"undefined":{"data":{"id":1813,"compra":503.51,"venta":509.5,"date":"2025-02-17T00:00:00-06:00","_id":1813},"expires":1739848496863,"lastModified":1739848196724}},"most-reading-marfeel-resolve":{"{\"arcSite\":\"el-financiero\"}":{"data":{"stories":[{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/estos-son-todos-los-grandes-contribuyentes-de/FHWYXEBXLFAYTCFCGW6LOCYB4M/story/","title":"Estos son todos los grandes contribuyentes de Costa Rica y el 20% que declaró cero ganancias o pérdidas en el período más reciente","pageviews":"7026"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/remates-del-ins-18-propiedades-en-alajuela-y/5QLNCG3QNZHSJOGQKFELQLWNTE/story/","title":"Remates del INS: 18 propiedades en Alajuela y Puntarenas desde ¢10 millones","pageviews":"5115"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/400-camaras-y-fotomultas-en-costa-rica-el-proyecto/Y2243IUYIVB47P6AZZDCK3ETF4/story/","title":"400 cámaras y fotomultas en Costa Rica: el proyecto avanza y así impactará a los conductores","pageviews":"1765"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/que-se-construye-y-donde-en-costa-rica-estos-son/3WRCX5YJPNDDFGGB66Y64T5DCQ/story/","title":"¿Qué se construye y dónde en Costa Rica? Estos son los datos más recientes del CFIA","pageviews":"1181"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/asi-puede-recuperar-hasta-15-gb-de-gmail-sin-pagar/AB6IGIIFXVCJTKYACMMXD4JZBY/story/","title":"Así puede recuperar hasta 15 GB de Gmail sin pagar almacenamiento ni borrar correos","pageviews":"1091"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/asi-se-obtiene-la-visa-de-turismo-de-estados/HXVQMPR7A5BE3GQLAEZUZSMGXI/story/","title":"Así se obtiene la visa de turismo de Estados Unidos en el nuevo sistema","pageviews":"1026"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/grandes-contribuyentes-en-costa-rica-como-se/3WWVJHX5SJFODBTETA3EUPD5UA/story/","title":"Grandes contribuyentes en Costa Rica: cómo se definen, cuántos son, quiénes son y cómo impactan en el pago de impuestos","pageviews":"980"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/a-que-tipo-de-carro-puede-acceder-si-tiene-un/S3ZQGO5SWZHN7B2NBLYPQ4WVMU/story/","title":"¿A qué tipo de carro puede acceder si tiene un salario menor a ¢1 millón?","pageviews":"946"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/que-tipo-de-carro-nuevo-puede-financiar-segun-su/SRJL7JEYBZDOJEN5ZQDQTTPKJU/story/","title":"Comprar carro nuevo en Costa Rica: ¿cuánto le prestan los bancos según su salario?","pageviews":"691"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/cuanto-salario-tiene-que-ganar-usted-para-estar/MT466J73HVAVFIW6LT6VSKCFQ4/story/","title":"¿Cuánto salario tiene que ganar usted para estar dentro del 1%, el 10% o el 30% mejor remunerado en Costa Rica?","pageviews":"543"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/nombres-de-bebe-en-costa-rica-estos-son-los-15-mas/3KENU7LO65DOFASAPCYSGOPXSM/story/","title":"Nombres de bebé en Costa Rica: estos son los 15 más populares para niños","pageviews":"460"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/pablo-fonseca-es-el-nuevo-director-de-el/GYCGNPUEY5BFVDXNDDLE7UTWPE/story/","title":"Pablo Fonseca es el nuevo director de ‘El Financiero’: esta es su trayectoria","pageviews":"441"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/internacionales/nuevo-accidente-avion-de-delta-air-lines-vuelca/JOSQHTU3VVASLC3FNQNJFFSDNA/story/","title":"Nuevo accidente: avión de Delta Air Lines vuelca durante aterrizaje en Canadá","pageviews":"399"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/las-senales-de-que-le-estan-espiando-a-traves-de/JAPSGOYF55ADHN7JO2IMC2VRBY/story/","title":"Las señales de que le están espiando a través de su móvil y WhatsApp (y cómo resolverlo)","pageviews":"358"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/fundacion-costa-rica-canada-vede-26-propiedades/XZ6RQXCZVBHARJA6WHKY3SXUUQ/story/","title":"Fundación Costa Rica - Canadá vende 26 propiedades desde los ¢3 millones: vea dónde se ubican","pageviews":"254"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/el-banco-central-y-la-sugeval-le-estan-cobrando/EW4GATK7SZCOPFP43VQWHU4JJA/story/","title":"El Banco Central y la Sugeval le están cobrando ¢1.697 millones a Bolcomer y Transcomer. Le explicamos por qué","pageviews":"237"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/asociaciones-solidaristas-afectadas-por/ZAZRYR2H4JBYXBZFICLMZJBCLQ/story/","title":"¿Cómo deben reportar las pérdidas las solidaristas por Coopeservidores y Desyfin? Estas son las opciones","pageviews":"228"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/lab-de-ideas/quiere-estudiar-un-posgrado-en-estados-unidos-la/G7WFLTWJWJB2DGA44BBKR3VBRA/story/","title":"¿Quiere estudiar un posgrado en Estados Unidos? La embajada ofrece becas para costarricenses","pageviews":"211"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/es-mejor-comprar-el-celular-en-un-comercio-o-con/JSM6YQ5UBJEEBE4PSA4TDOLXIU/story/","title":"¿Es mejor comprar el celular en un comercio o con un operador de telefonía? Revisamos los casos de dos modelos de teléfonos celulares","pageviews":"197"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/tarjetas-de-credito-con-cashback-solo-1-de-los-6/ZBTYJ2YR2BBD5G4CCK337G4FMY/story/","title":"Solo 1 banco de los más grandes de Costa Rica ofrece tarjeta de crédito ‘cashback’: le decimos cuál es","pageviews":"184"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/estos-son-productos-bancarios-donde-los-ahorrantes/SUEQRP6O5NATRLHPAUUMVO3WRQ/story/","title":"¿Ahorros a plazo sin pagar impuestos? Estos son los productos bancarios que no retienen renta","pageviews":"179"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/es-keylor-navas-una-marca-rentable-para/W3MLGQN44RBXTPG72ERAJEDT3Y/story/","title":"El efecto Keylor Navas: fichaje le dio al Newell’s un despegue en ventas y redes sociales","pageviews":"172"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/lab-de-ideas/el-camino-de-costa-rica-la-ruta-de-senderismo-que/RBNY2CA5MJH73BRF22IUSAIQHM/story/","title":"El Camino de Costa Rica: la ruta de senderismo que recorre el país de mar a mar y a la que NatGeo acaba de dedicarle un reportaje","pageviews":"169"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/estrenar-un-carro-en-costa-rica-por-10-millones-o/HB6CB27MD5D5HCA2HG7DFPVDTY/story/","title":"¿Carros nuevos a menos de ȼ10 millones? Estos son los modelos disponibles en Costa Rica","pageviews":"166"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/hazel-valverde-sera-la-nueva-superintendenta-de/YAF2IXNT3VA5PGSCO3A23GA75I/story/","title":"Hazel Valverde será la nueva superintendenta de Sugef","pageviews":"139"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/le-urge-renovar-o-sacar-su-pasaporte-asi-puede/LARIEJYXVFHTHL5R2PA5IR7LLM/story/","title":"¿Necesita un pasaporte urgente? Le contamos cómo obtenerlo en tiempo récord","pageviews":"134"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/nombres-de-bebe-en-costa-rica-estos-son-los-15-mas/APDBZTYJM5GEZDAIROEJQHV6NQ/story/","title":"Nombres de bebé en Costa Rica: estos son los 15 más populares para niñas","pageviews":"133"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/internacionales/postura-de-trump-con-rusia-aumenta-los-temores-en/DAKBUEIXK5DS7GTFC2FC3QNJHE/story/","title":"Postura de Trump con Rusia aumenta los temores en Europa","pageviews":"128"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/volaris-abre-vuelos-directos-desde-costa-rica-a/EIDNJMUJ3ZCGZGOU3YD2QDC4FM/story/","title":"Volaris abre vuelos directos desde Costa Rica. Vea los destinos y las fechas de inicio","pageviews":"112"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/quiere-viajar-a-canada-conozca-como-aplicar-a-la/2DLO2YLPEJFYBDQPZJ7QEIT7RI/story/","title":"Visa a Canadá: conozca el proceso para aplicar si usted no cumple con las condiciones para evitar este requisito","pageviews":"95"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/radiografia-de-los-cierres-de-chuck-e-cheese-y/ZLNOZSOROJGQNBXVF37MRXVIAI/story/","title":"Cierres de Chuck E. Cheese y Kidzania en Costa Rica: ¿Qué sucede con el entretenimiento infantil?","pageviews":"87"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/emprender/se-perdio-busco-senal-celular-y-subio-a-una-loma/WCGKYGTC3ZFPTN4BAKIQ5MNZVY/story/","title":"Se perdió, buscó señal celular y subió a una loma: descubrió un hermoso paisaje y fundó Suitree, un hotel con habitaciones a 9 metros de altura","pageviews":"76"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/lab-de-ideas/japon-financiara-con-hasta-33-mil-a-organizaciones/V5SDNEYPJBD3RC2XYKWU34O4HE/story/","title":"Japón financiará con hasta $33 mil a organizaciones comunitarias costarricenses: entérese aquí de cómo participar con su proyecto","pageviews":"71"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/esto-pagan-13-entidades-financieras-por/SHSIGQD4BJFLRFUMBW3KISM63M/story/","title":"Esto pagan 13 entidades financieras por certificados de depósito a plazo en colones en el inicio de 2025","pageviews":"70"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/pensiones-del-ivm-aumentaran-en-febrero-conozca-el/TPKRGELAGVFDFJLPDU5JFI4PDU/story/","title":"Pensiones mínimas del IVM aumentarán en febrero. Conozca el monto del incremento","pageviews":"66"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/empleo-costa-rica/ofertas-de-empleo/la-chef-sophia-rodriguez-le-dio-buenas-noticias-a/NDJOXDASBVDQJFU2O4W7N3TAMY/story/","title":"La chef Sophia Rodríguez le dio buenas noticias a la gente que busca un empleo","pageviews":"54"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/internacionales/milei-bajo-fuego-escandalo-por-criptomoneda-libra/FLBWYIEORNEK5PHWVL2QPDTHTQ/story/","title":"Milei bajo fuego: escándalo por criptomoneda $LIBRA y llamado a juicio político","pageviews":"54"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/blogs/la-ley-de-murphy/temu-se-cola-en-el-top-global-de-aplicaciones/22TIRP6RQND57NCZJB7H3KH7YY/story/","title":"Temu se cola en el top global de aplicaciones móviles","pageviews":"49"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/hasta-cuando-seguiran-por-las-nubes-los-precios-de/WPSCYJVD2ZBCTD4YJC6BD22ZRE/story/","title":"¿Hasta cuándo seguirán por las nubes los precios de los vegetales? Productores dan fecha de posible normalización","pageviews":"47"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/lab-de-ideas/colegio-de-abogados-y-abogadas-lanza-nueva/652CKX4GNJD27LOR3HU45CATK4/story/","title":"Colegio de Abogados y Abogadas lanza nueva aplicación móvil: lea aquí qué les ofrece a las personas agremiadas y al público general","pageviews":"44"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/tecnologia/grok-3-la-ia-de-elon-musk-se-presenta-el-lunes/7B6QBSY5H5GPPGUTJ3YCLRHRCA/story/","title":"Grok 3, la IA de Elon Musk, se presenta el lunes","pageviews":"39"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/lab-de-ideas/san-valentin-expertos-le-brindan-consejos-para/ZMVE3LR4GRHQPLZ7T4GB3PV4JU/story/","title":"San Valentín: expertos le brindan consejos para mejorar las finanzas en pareja","pageviews":"38"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/es-real-la-sensacion-de-que-fue-mas-facil-comprar/KHWAIHP4INB6ZNJ55WQE64EXIQ/story/","title":"¿Es real la sensación de que fue más fácil comprar casa, lotes o fincas en el pasado?","pageviews":"34"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/quiere-el-pasaporte-biometrico-no-tiene-que/SIAAWSFA4JGYFHF6KYYO4EJMDE/story/","title":"¿Quiere el pasaporte biométrico, pero aún tiene el “viejo” vigente? Esto es lo que tiene que hacer","pageviews":"31"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/conassif-ya-eligio-nueva-presidenta-para-el/VKWKC7SJXBE2TFEVSNJW2BOXAA/story/","title":"Conassif ya eligió nueva presidenta para el Consejo. Vea quién es.","pageviews":"30"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/negocios/planea-ir-a-nicaragua-o-a-panama-en-carro-esto-es/UTBZQNKSZZFM3CQFF6WJLVKT6A/story/","title":"¿Planea ir a Nicaragua o a Panamá en carro? Esto es lo que debe saber","pageviews":"27"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/incapacidad-laboral-seis-preguntas-y-respuestas/OQU6H23RZJAYRJYLK46PYBDZXU/story/","title":"Incapacidad laboral: Seis preguntas y respuestas sobre el trámite en Costa Rica","pageviews":"27"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/que-ha-pasado-con-coopeservidores-estas-son-las/64FFEZKMDBFH7BE6IKYDONVHXQ/story/","title":"Estas son las últimas decisiones sobre Coopeservidores. Conozca los avances de la resolución","pageviews":"26"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/finanzas/transcomer-plantea-la-posibilidad-de-convertirse/MVWGZDVYGNBGHFS5NU2QNMPAHM/story/","title":"Transcomer plantea la posibilidad de convertirse en emisor del mercado de valores","pageviews":"26"},{"canonicalUrl":"https://www.elfinancierocr.com/internacionales/estos-son-los-paises-con-altos-excedentes/UQRTCEE5FJAPXNIR3AWZLKPHSE/story/","title":"Estos son los países con altos excedentes comerciales con Estados Unidos que podrían ser sometidos a los “aranceles recíprocos”","pageviews":"24"}],"_id":"4e0113aebaf468f78ec7acf867e9e4ab4ae122b5056e795d9390409a1758fe5d"},"expires":1739848512670,"lastModified":1739845815000}}};Fusion.layout="@wpmedia/right-rail-block/right-rail";Fusion.metas={"page-type":{"value":"article","html":true}};Fusion.outputType="default";Fusion.template="template/article-right-rail";Fusion.tree={"collection":"layouts","type":"@wpmedia/right-rail-block/right-rail","props":{"collection":"layouts","type":"@wpmedia/right-rail-block/right-rail","id":"@wpmedia/right-rail-block/right-rail","childProps":[{"collection":"sections","id":0},{"collection":"sections","id":1},{"collection":"sections","id":2},{"collection":"sections","id":3},{"collection":"sections","id":4},{"collection":"sections","id":5}]},"children":[{"collection":"sections","props":{"collection":"sections","id":0},"children":[{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","props":{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","id":"c0fzUSLxTyQF6V9","customFields":{"heading":null},"displayProperties":{}},"children":[{"collection":"features","type":"analytics/session","props":{"collection":"features","type":"analytics/session","id":"f0fBuqFOXp4y6D0-0-0-0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"piano/login-logout-listener","props":{"collection":"features","type":"piano/login-logout-listener","id":"f0fxgCTmueDp85K-0-0-1","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fBtkQwc4Dy6dV","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":false,"classes":"sin-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":"inread","slotFI":"inread","slotTE":"inread","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"chains","type":"header-nav-chain-block","props":{"collection":"chains","type":"header-nav-chain-block","id":"0fyqVopZC0t22vx","customFields":{"hierarchy":"hamburger-menu","signInOrder":null,"logoAlignment":"left","desktopNavivationStartHeight":null,"shrinkDesktopNavivationHeight":null,"horizontalLinksHierarchy":"horizontal-menu","leftComponentDesktop1":"google","leftComponentDesktop2":"menu","rightComponentCustomIndexDesktop1":1,"rightComponentDesktop2":"custom","rightComponentCustomIndexDesktop2":2,"menuComponentDesktop1":"custom","showHorizontalSeperatorDots":false,"leftComponentMobile1":null,"leftComponentCustomIndexMobile1":1,"rightComponentMobile1":"custom","rightComponentCustomIndexMobile1":1,"rightComponentDesktop1":"custom","ariaLabel":null,"leftComponentCustomIndexDesktop1":null,"leftComponentCustomIndexDesktop2":null,"menuComponentMobile1":"google","menuComponentCustomIndexMobile1":null,"menuComponentMobile2":null,"menuComponentCustomIndexMobile2":null,"menuComponentCustomIndexDesktop1":null,"menuComponentDesktop2":null,"menuComponentCustomIndexDesktop2":null},"displayProperties":{}},"children":[{"collection":"features","type":"global/piano-header-nav-ui","props":{"collection":"features","type":"global/piano-header-nav-ui","id":"f0f5kSYlWtl91Jj-0-2-0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"signInButtonText":"Ingresar","signOutButtonText":"Salir","subscribeLinkText":"","subscribeLinkUrl":"","showViafouraBell":"No"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0fGKgGok0Pv1Gr-0-2-1","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<div style=\"width: 300px;\" id=\"greenOfferHorizontal\"></div>"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"features","type":"global/share-bar-gn","props":{"collection":"features","type":"global/share-bar-gn","id":"f0fPL0eaPgcZ9ip","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"identifier":"bottom","email":true,"facebook":true,"pinterest":false,"twitter":true,"linkedIn":true,"whatsApp":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"piano/CompassConversion","props":{"collection":"features","type":"piano/CompassConversion","id":"f0f6L9el1K9u1xX","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"receiverName":"marfeel","conversionName":"boton_suscripcion_paywall"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"piano/CompassConversion","props":{"collection":"features","type":"piano/CompassConversion","id":"f0f38UvRwJkf7AQ","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"receiverName":"marfeel","conversionName":"boton_suscripcion_sitio"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"piano/CompassConversion","props":{"collection":"features","type":"piano/CompassConversion","id":"f0fF5j87MrjM586","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"receiverName":"marfeel","conversionName":"boton_registrarse"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"sections","props":{"collection":"sections","id":1},"children":[{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fUEFPZOzZS4bq","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":"top","slotFI":"top1","slotTE":"top1","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0frbF4PAgoh1h0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<style>\n.spacerInternasRR {display: block;height: 5px}\n@media screen and (max-width: 300px){\n.spacerInternasRR {height: 5px}\n}\n</style>\n<div class=\"spacerInternasRR\">\n</div>"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/overline-block/overline","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/overline-block/overline","id":"0fAOeb6MSrT","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":false},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/headline-block/headline","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/headline-block/headline","id":"0fSJhe6MSrU","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":false},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/subheadline-block/subheadline","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/subheadline-block/subheadline","id":"0fWhal6MSru","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":false},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"chains","type":"horizontal-grid","props":{"collection":"chains","type":"horizontal-grid","id":"c0fHAEgxA5235xa","customFields":{},"displayProperties":{}},"children":[{"collection":"features","type":"piano/gift-articles","props":{"collection":"features","type":"piano/gift-articles","id":"f0fYDz10JBWf7kG","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"utmSource":"Gift Articles","utmMedium":"Popup","utmCampaign":"Button Share"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"texttoaudio/default","props":{"collection":"features","type":"texttoaudio/default","id":"f0fz9nEPDzaH2Ib","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"textToAudioComponentCode":"<style>.ra-button {padding: .3em .9em; border-radius: .25em; background: linear-gradient(#fff, #efefef); box-shadow: 0 1px .2em gray; display: inline-flex; align-items: center; cursor: pointer;margin-bottom: 9px;margin-left:4px;} .ra-button img {height: 1em; margin: 0 .5em 0 0;width: 1em;}</style> <div id=\"ra-player\" data-skin=\"https://assets.readaloudwidget.com/embed/skins/default\"><div class=\"ra-button\" onclick=\"readAloud(document.getElementById('ra-audio'), document.getElementById('ra-player'))\"><img src=\"https://www.nacion.com/gnfactory/especiales/2023/headphones-1.svg\" alt=\"Escuchar\"/ height=\"1em;\" width=\"1em;\">Escuchar</div></div> <audio id=\"ra-audio\" data-lang=\"es-MX\" data-voice=\"Amazon Mia\" data-key=\"99743fa6a796bc54146d3765d5612cf9\"></audio> <script>function readAloud(e,n){var s=\"https://assets.readaloudwidget.com/embed/\";/iPad|iPhone|iPod/.test(navigator.userAgent)&&(e.src=s+\"sound/silence.mp3\",e.play(),\"undefined\"!=typeof speechSynthesis&&speechSynthesis.speak(new SpeechSynthesisUtterance(\" \")));var t=document.createElement(\"script\");t.onload=function(){readAloudInit(e,n)},t.src=s+\"js/readaloud.min.js\",document.head.appendChild(t)}<\/script>"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]}]},{"collection":"sections","props":{"collection":"sections","id":2},"children":[{"collection":"features","type":"@wpmedia/byline-block/byline","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/byline-block/byline","id":"0fVwwx6MSr3","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":false},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/date-block/date","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/date-block/date","id":"0f7R2z6MSrh","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":false},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"piano/inline-experience","props":{"collection":"features","type":"piano/inline-experience","id":"f0feSZuNnm8c50J","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"applyGradient":false,"deleteContentBefore":false,"hideContainerEmptyExperience":true,"containerId":"piano-inline-register","mediaQuerySmall":"width: 100%;","pbInternal_cloneId":"f0feSZuNnm8c50J","removeArticleBody":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"chains","type":"article-body","props":{"collection":"chains","type":"article-body","id":"0fGdhB6MSrX","customFields":{"elementPlacement":{"1":"1","2":"2","3":"6","4":"6","5":"4","6":"6","7":"5","8":"8","10":"5","11":"3"},"shrinkToFit":true,"viewportPercentage":65,"hideImageTitle":true,"contentShortenerStyle":"{\n \"display\": \"block\",\n \"height\": \"172px\",\n \"opacity\": 0,\n \"user-select\": \"none\",\n \"visibility\": \"hidden\"\n}","contentShortener":true,"contentShortenerParagraph":2,"contentShortenerParagraphLN":1,"contentShortenerParagraphEF":1,"lazyLoad":false,"hideImageCaption":false,"hideImageCredits":false},"displayProperties":{}},"children":[{"collection":"features","type":"piano/inline-experience","props":{"collection":"features","type":"piano/inline-experience","id":"f0fs734FxdEn99H","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"applyGradient":true,"deleteContentBefore":true,"hideContainerEmptyExperience":true,"containerId":"piano-inline","mediaQuerySmall":"width: 100%;"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fRoI72FJbn6x3","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"mobile","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding-movil","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":"billboard1","slotTE":null,"saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0flCgmJdv909hy","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding ","injectUserTargeting":true,"slotFI":"box1","slotLN":null,"saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fKMFKLIKC09Xw","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding ","injectUserTargeting":true,"slotLN":"box2","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0f9twxdejVe6xQ","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"desktop","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding ","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":null,"slotTE":null,"pbInternal_cloneId":"f0f9twxdejVe6xQ","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0ftciEZxM7W5R0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":null,"slotTE":"box1","pbInternal_cloneId":"f0ftciEZxM7W5R0","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fzLmkqMR4BrJ","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"mobile","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding ","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":null,"slotTE":"inhouse","pbInternal_cloneId":"f0fzLmkqMR4BrJ","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fBSotb5EmO1Yp","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"mobile","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding-movil","injectUserTargeting":true,"slotLN":"inhouse","slotFI":"inhouse","slotTE":null,"pbInternal_cloneId":"f0fBSotb5EmO1Yp","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fWx8ca0OSM2ob","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":null,"displayAdLabel":true,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":null,"slotTE":null,"pbInternal_cloneId":"f0fWx8ca0OSM2ob","saveSpace":false},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fYbFEvjIEo19q","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":"box1","slotFI":null,"slotTE":null,"pbInternal_cloneId":"f0fYbFEvjIEo19q","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fVasZpOu0O2BN","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":null,"slotTE":"middle4","pbInternal_cloneId":"f0fVasZpOu0O2BN","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"features","type":"piano/inline-experience","props":{"collection":"features","type":"piano/inline-experience","id":"f0fSn1WaMfAw3sY","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"applyGradient":false,"deleteContentBefore":false,"hideContainerEmptyExperience":true,"containerId":"promoInternaB","mediaQuerySmall":"width: 100%;","pbInternal_cloneId":"f0fSn1WaMfAw3sY"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0fSnpnHiaus5f","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<style>\n.spacerInternasRR {display: block;height: 19px}\n@media screen and (max-width: 1000px){\n.spacerInternasRR {height: 15px}\n}\n</style>\n<div class=\"spacerInternasRR\">\n</div>","pbInternal_cloneId":"f0fSnpnHiaus5f"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"global/google-news-button","props":{"collection":"features","type":"global/google-news-button","id":"f0fqrHwjKx9u3Qe","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"googlenewsLinkLT":"https://whatsapp.com/channel/0029Va80XlV89inb9Xf1ET0z","googlenewsTextLT":"Únase al canal de La Teja en WhatsApp","googlenewsLinkEF":"https://whatsapp.com/channel/0029Va8tMZ01t90eMvF9NR2q","googlenewsTextEF":"Únase al canal de El Financiero en WhatsApp","googlenewsLinkLN":"https://whatsapp.com/channel/0029VaFVa4M5Ui2emSBR3W28","googlenewsTextLN":"Únase al canal de La Nación en WhatsApp"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"global/newsletter-subscription","props":{"collection":"features","type":"global/newsletter-subscription","id":"f0fjzFfqrDIhcAH","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"orientation":"horizontal","disclaimerText":"Deseo recibir comunicaciones","buttonText":"Suscribirme","bgColor":"rgba(0, 0, 0, 0.05)"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0ffBi161LHv1n","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":"billboard2","slotFI":null,"slotTE":null,"saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0f0fJkKV4cm6P2","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":"box1","slotTE":"box2","pbInternal_cloneId":"f0f0fJkKV4cm6P2","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fSKAzGo4PZl0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":null,"slotTE":"box3_n","pbInternal_cloneId":"f0fSKAzGo4PZl0","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"article/seo-keywords","props":{"collection":"features","type":"article/seo-keywords","id":"f0fTejEVOGFA9RG","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"lazyLoad":false},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/author-bio-block/author-bio","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/author-bio-block/author-bio","id":"f0fRYOkkJZb93Sy","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"global/clavis-recommendation","props":{"collection":"features","type":"global/clavis-recommendation","id":"f0fvNzQ6AAnMc1b","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"titleText":"LE RECOMENDAMOS","contentId":"","endpointText":"","numberRecommendations":3,"type":"popularity","lazyLoad":false},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"viafoura/trending-conversations","props":{"collection":"features","type":"viafoura/trending-conversations","id":"f0fOQwsI3ph82zF","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"title":"Artículos de tendencia","limit":4,"daysPublished":6,"trendWindow":48,"sort":"comments","vfContainerId":"KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"viafoura/conversations","props":{"collection":"features","type":"viafoura/conversations","id":"f0fxp2GIIFY92o1","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"limit":10,"paginationLimit":10,"replyLimit":2,"paginationReplyLimit":10,"sort":"newest","featuredTabActiveThreshold":3,"firstPromoPosition":2,"promoInterval":7,"vfContainerId":"KRWAF4ETORHSPCJIIBMWNIHDEI","allowWriteCommentsFor":"all","allowWriteCommentsForLN":"only-subscribers","allowWriteCommentsForEF":"only-subscribers","allowWriteCommentsForLT":"only-logged-in","subscribeLinkLN":"https://www.nacion.com/suscripcion-digital/?utm_source=landing&utm_medium=boton&utm_campaign=comentarios","subscribeLinkEF":"https://www.elfinancierocr.com/suscripcion-digital/?utm_source=landing&utm_medium=boton&utm_campaign=comentarios"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"viafoura/piano-integration","props":{"collection":"features","type":"viafoura/piano-integration","id":"f0fmPC5D2yZz7hO","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"sections","props":{"collection":"sections","id":3},"children":[{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fkgLjwNfYp51r","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":"middle","slotFI":"middle1","slotTE":null,"saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fTEwOHdCiI2YS","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"desktop","displayAdLabel":true,"classes":"con-padding ","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":null,"slotTE":"middle1","pbInternal_cloneId":"f0fTEwOHdCiI2YS","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0fLInhE37eT6ah","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<style>\n.spacerInternasRR {display: block;height: 19px}\n@media screen and (max-width: 1000px){\n.spacerInternasRR {height: 15px}\n}\n</style>\n<div class=\"spacerInternasRR\">\n</div>","pbInternal_cloneId":"f0fLInhE37eT6ah"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"global/exchange-rate","props":{"collection":"features","type":"global/exchange-rate","id":"f0fqG0UEIKDuEb","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"title":"Tipo de cambio del dólar","adType":"320x50","displayAdLabel":false,"injectUserTargeting":true,"slotTargeting":{"Pos":"x09"},"showOnSections":["/economia","/finanzas","/economia-y-politica","/finanzas-y-tecnologia"]},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","props":{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","id":"0fga4MgTQra","customFields":{},"displayProperties":{"columns":{}}},"children":[{"collection":"features","type":"@wpmedia/header-block/header","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/header-block/header","id":"f0fkhgxuce0f275","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"size":"Extra Large","text":"Lo más leído"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"global/most-reading","props":{"collection":"features","type":"global/most-reading","id":"f0fSDrf2daYy72W-3-4-0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"marfeelCompassMetadataRecirculation":"Lo más leído interno","sizeResult":5},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"chains","type":"sticky-group","props":{"collection":"chains","type":"sticky-group","id":"c0ft1srhJ2B69Gi","customFields":{},"displayProperties":{}},"children":[{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fMkvfQByOv68N","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"desktop","displayAdLabel":true,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":"middle2","slotFI":null,"slotTE":"middle2","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fdyzBKMSAq7fD","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":"middle2","slotTE":null,"pbInternal_cloneId":"f0fdyzBKMSAq7fD","saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0fM6fe9YPus4La","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<style>\n.spacerInternasRR {display: block;height: 19px}\n@media screen and (max-width: 1000px){\n.spacerInternasRR {height: 15px}\n}\n</style>\n<div class=\"spacerInternasRR\">\n</div>","pbInternal_cloneId":"f0fM6fe9YPus4La"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fiyBTsEBuy38N","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":true,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":null,"slotFI":"middle3","slotTE":null,"saveSpace":true},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0fJGk2QiJyJ4GV","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<style>\n.spacerInternasRR {display: block;height: 19px}\n@media screen and (max-width: 1000px){\n.spacerInternasRR {height: 15px}\n}\n</style>\n<div class=\"spacerInternasRR\">\n</div>"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]}]},{"collection":"sections","props":{"collection":"sections","id":4},"children":[]},{"collection":"sections","props":{"collection":"sections","id":5},"children":[{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0funHCrWj0T5q","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<style>\n.spacerInternasRR {display: block;height: 19px}\n@media screen and (max-width: 1000px){\n.spacerInternasRR {height: 15px}\n}\n</style>\n<div class=\"spacerInternasRR\">\n</div>","pbInternal_cloneId":"f0funHCrWj0T5q"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/event-tester-block/event-tester","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/event-tester-block/event-tester","id":"0fdKl3sZUizm86n","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","props":{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","id":"c0f6fVm613aL19D","customFields":{},"displayProperties":{}},"children":[{"collection":"features","type":"@wpmedia/footer-block/footer","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/footer-block/footer","id":"0flrDGVzp9dq40H-5-2-0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"navigationConfig":{"contentService":"site-service-hierarchy","contentConfigValues":{"hierarchy":"footer-menu","sectionId":""}}},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","props":{"collection":"features","type":"@wpmedia/htmlbox-block/htmlbox","id":"f0fSE64ddDvJ7xb-5-2-1","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"HTML":"<div style=\"text-align:center;margin: 0 auto;padding:10px 0px 30px 0px\"><p style=\"font-size:14px\">Miembro del Grupo de Diarios América <strong>(GDA)</strong></p></div>"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","props":{"collection":"chains","type":"@wpmedia/single-chain-block/single-chain","id":"c0ftP4rW7NeC520","customFields":{"heading":null},"displayProperties":{}},"children":[{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fJfxlwIlui7PM-5-3-0","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":false,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":"web-itt","slotFI":"web-itt","slotTE":"web-itt"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fQF4lo18en1oI-5-3-1","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":false,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":"slider","slotFI":"slider","slotTE":"slider"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0ftltAF9x8k7dN-5-3-2","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":false,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":"floating","slotFI":"floating","slotTE":"floating"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}},{"collection":"features","type":"gn-ads/default","props":{"collection":"features","type":"gn-ads/default","id":"f0fuVRwu5c097ap-5-3-3","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"display":"all","displayAdLabel":false,"classes":"","injectUserTargeting":true,"slotLN":"bottom-anchor","slotFI":"bottom-anchor","slotTE":"bottom-anchor"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]},{"collection":"features","type":"piano/slideup-meter","props":{"collection":"features","type":"piano/slideup-meter","id":"f0f0fLXlTUiA22R","contentConfig":{"contentService":"","contentConfigValues":{},"inherit":true},"customFields":{"closeButton":true,"mobileBanner":true,"showTime":3,"containerId":"counter_experience"},"displayProperties":{},"localEdits":{},"variants":{}}}]}]};Fusion.spa=false;Fusion.spaEnabled=false;</script><script type="text/javascript">(function (src) { var a = document.createElement("script"); a.type = "text/javascript"; a.async = true; a.src = src; var b = document.getElementsByTagName("script")[0]; b.parentNode.insertBefore(a, b); console.log("Cargando Piano..."); })("https://experience.piano.io/xbuilder/experience/load?aid=J7nqeVAZPo");</script><style>@media screen and (max-width: 960px){ .ad-all {display:block;} .ad-mobile {display:block;} .ad-desktop {display: none;} } @media screen and (min-width: 961px) { .ad-all {display:block;} .ad-mobile { display: none;} .ad-desktop {display: block;} }</style></body></html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10