CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="sq" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ngurtësia - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )sqwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janar","shkurt","mars","prill","maj","qershor","korrik","gusht","shtator","tetor","nëntor","dhjetor"],"wgRequestId":"00f7fe3a-36be-401d-a350-7888a7384d46","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ngurtësia","wgTitle":"Ngurtësia","wgCurRevisionId":2624914,"wgRevisionId":2624914,"wgArticleId":344354,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Vetitë CS1: Burime në anglisht (en)","Ngurtësia"],"wgPageViewLanguage":"sq","wgPageContentLanguage":"sq","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ngurtësia","wgRelevantArticleId":344354,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":2624914, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sq","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sq"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11438","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready", "user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.lidhjetejashtme","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sq&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8c/Insulincrystals.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="840"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/800px-Insulincrystals.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="560"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/640px-Insulincrystals.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="448"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ngurtësia - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sq.m.wikipedia.org/wiki/Ngurt%C3%ABsia"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktoni" href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (sq)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sq.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ngurt%C3%ABsia"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sq"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom feed" href="/w/index.php?title=Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ngurtësia rootpage-Ngurtësia skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Main menu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Main menu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Main menu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Lëvizje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-writearticle" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ndihm%C3%ABsi_i_Artikujve"><span>Shkruaj një artikull</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ArtikullIRast%C3%ABsish%C3%ABm" title="Shikoni një artikull të rastit [x]" accesskey="x"><span>Artikull i rastit</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi" title="Lista e ndryshimeve më të fundit në wiki [r]" accesskey="r"><span>Ndryshimet më të fundit</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-content" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-content" > <div class="vector-menu-heading"> Përmbajtja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-featuredarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_p%C3%ABrkryer"><span>Artikuj të përkryer</span></a></li><li id="n-goodarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_mir%C3%AB"><span>Artikuj të mirë</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-community" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-community" > <div class="vector-menu-heading"> Komuniteti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kuvendi"><span>Kuvendi</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Pyetje_e_P%C3%ABrgjigje"><span>Pyetje e Përgjigje</span></a></li><li id="n-complaints" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zyra_e_Ankesave"><span>Zyra e Ankesave</span></a></li><li id="n-administration" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Administrata"><span>Administrata</span></a></li><li id="n-robot" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Robot%C3%ABt"><span>Ofiçina</span></a></li><li id="n-deletion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Forumi_i_Grisjes"><span>Forumi i Grisjes</span></a></li><li id="n-embassy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ambasadat"><span>Ambasadat</span></a></li><li id="n-awards" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%C3%87mimet"><span>Çmimet</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Livadhi"><span>Livadhi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Faqja_kryesore" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="enciklopedia e lirë" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sq.svg" width="120" height="16" style="width: 7.5em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:K%C3%ABrko" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Kërko</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Kërko te Wikipedia" aria-label="Kërko te Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Kërko"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Kërko</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Mjete vetjake"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq" class=""><span>Dhuroni</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Ngurt%C3%ABsia" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme" class=""><span>Krijo llogari</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Ngurt%C3%ABsia" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hyni</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete vetjake" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mjete vetjake</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq"><span>Dhuroni</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribute</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Ngurt%C3%ABsia" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krijo llogari</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Ngurt%C3%ABsia" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hyni</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:DiskutimetVetjake" title="Faqja e diskutimeve të përdoruesve anonim për këtë adresë IP [n]" accesskey="n"><span>Diskutimi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contents" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contents</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">fshihe</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Fillim</div> </a> </li> <li id="toc-Përshkrimi_mikroskopik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Përshkrimi_mikroskopik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Përshkrimi mikroskopik</span> </div> </a> <ul id="toc-Përshkrimi_mikroskopik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klasat_e_lëndëve_të_ngurta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Klasat_e_lëndëve_të_ngurta"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Klasat e lëndëve të ngurta</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Klasat_e_lëndëve_të_ngurta-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Klasat e lëndëve të ngurta subsection</span> </button> <ul id="toc-Klasat_e_lëndëve_të_ngurta-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Metalet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Metalet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Metalet</span> </div> </a> <ul id="toc-Metalet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mineralet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mineralet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Mineralet</span> </div> </a> <ul id="toc-Mineralet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Qeramika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Qeramika"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Qeramika</span> </div> </a> <ul id="toc-Qeramika-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Qeramikë_qelqi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Qeramikë_qelqi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Qeramikë qelqi</span> </div> </a> <ul id="toc-Qeramikë_qelqi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lëndët_e_ngurta_organike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lëndët_e_ngurta_organike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Lëndët e ngurta organike</span> </div> </a> <ul id="toc-Lëndët_e_ngurta_organike-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Druri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Druri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.1</span> <span>Druri</span> </div> </a> <ul id="toc-Druri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polimeri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Polimeri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.2</span> <span>Polimeri</span> </div> </a> <ul id="toc-Polimeri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Materiale_të_përbëra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Materiale_të_përbëra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Materiale të përbëra</span> </div> </a> <ul id="toc-Materiale_të_përbëra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gjysmë_Përcjellësi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gjysmë_Përcjellësi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Gjysmë Përcjellësi</span> </div> </a> <ul id="toc-Gjysmë_Përcjellësi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nanoteknologjia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nanoteknologjia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>Nanoteknologjia</span> </div> </a> <ul id="toc-Nanoteknologjia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biomaterialet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Biomaterialet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>Biomaterialet</span> </div> </a> <ul id="toc-Biomaterialet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vetitë_fizike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vetitë_fizike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Vetitë fizike</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Vetitë_fizike-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Vetitë fizike subsection</span> </button> <ul id="toc-Vetitë_fizike-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mekanike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mekanike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Mekanike</span> </div> </a> <ul id="toc-Mekanike-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Termike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Termike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Termike</span> </div> </a> <ul id="toc-Termike-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Elekrtike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Elekrtike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Elekrtike</span> </div> </a> <ul id="toc-Elekrtike-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Elektromekanike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Elektromekanike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1</span> <span>Elektromekanike</span> </div> </a> <ul id="toc-Elektromekanike-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Optike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Optike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Optike</span> </div> </a> <ul id="toc-Optike-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Opto-elektronike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Opto-elektronike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.1</span> <span>Opto-elektronike</span> </div> </a> <ul id="toc-Opto-elektronike-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fushat_e_studimit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Fushat_e_studimit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Fushat e studimit</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Fushat_e_studimit-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Fushat e studimit subsection</span> </button> <ul id="toc-Fushat_e_studimit-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fizika_e_gjendjes_së_ngurtë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fizika_e_gjendjes_së_ngurtë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Fizika e gjendjes së ngurtë</span> </div> </a> <ul id="toc-Fizika_e_gjendjes_së_ngurtë-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kimia_në_gjendje_të_ngurtë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kimia_në_gjendje_të_ngurtë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Kimia në gjendje të ngurtë</span> </div> </a> <ul id="toc-Kimia_në_gjendje_të_ngurtë-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Shkenca_e_materialeve" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Shkenca_e_materialeve"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Shkenca e materialeve</span> </div> </a> <ul id="toc-Shkenca_e_materialeve-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Referime" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referime"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Referime</span> </div> </a> <ul id="toc-Referime-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ngurtësia</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 130 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-130" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">130 gjuhë</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Vaste_stof" title="Vaste stof – afrikanisht" lang="af" hreflang="af" data-title="Vaste stof" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Festk%C3%B6rper" title="Festkörper – gjermanishte zvicerane" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Festkörper" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="gjermanishte zvicerane" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – aragonezisht" lang="an" hreflang="an" data-title="Solido" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonezisht" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A0%E0%A5%8B%E0%A4%B8" title="ठोस – angikisht" lang="anp" hreflang="anp" data-title="ठोस" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angikisht" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%A9_%D8%B5%D9%84%D8%A8%D8%A9" title="حالة صلبة – arabisht" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حالة صلبة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabisht" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B3%D8%AD" title="قاسح – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="قاسح" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%84%D8%A8" title="صلب – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="صلب" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%A0%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="কঠিন – asamezisht" lang="as" hreflang="as" data-title="কঠিন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamezisht" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/S%C3%B3lidu" title="Sólidu – asturisht" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Sólidu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturisht" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/B%C9%99rk_cism" title="Bərk cism – azerbajxhanisht" lang="az" hreflang="az" data-title="Bərk cism" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajxhanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%A9_%D8%AC%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="برک جیسم – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="برک جیسم" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%A0%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Ҡаты есем – bashkirisht" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ҡаты есем" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bashkirisht" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/K%C4%97its_k%C5%ABns" title="Kėits kūns – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Kėits kūns" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Solido" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B2%D1%91%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%B5_%D1%86%D0%B5%D0%BB%D0%B0" title="Цвёрдае цела – bjellorusisht" lang="be" hreflang="be" data-title="Цвёрдае цела" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bjellorusisht" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D1%8C%D0%B2%D1%91%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%B5_%D1%86%D0%B5%D0%BB%D0%B0" title="Цьвёрдае цела – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Цьвёрдае цела" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B2%D1%8A%D1%80%D0%B4%D0%BE_%D1%82%D1%8F%D0%BB%D0%BE" title="Твърдо тяло – bullgarisht" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Твърдо тяло" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bullgarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%A0%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5" title="কঠিন পদার্থ – bengalisht" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কঠিন পদার্থ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalisht" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/%C4%8Cvrsto_stanje" title="Čvrsto stanje – boshnjakisht" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Čvrsto stanje" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="boshnjakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%83_%D0%B1%D1%8D%D0%B5" title="Хатуу бэе – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хатуу бэе" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/S%C3%B2lid" title="Sòlid – katalonisht" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Sòlid" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/G%C3%B3-t%C4%81%CC%A4" title="Gó-tā̤ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Gó-tā̤" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Solido_(butang)" title="Solido (butang) – sebuanisht" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Solido (butang)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="sebuanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A4%E1%8F%8D%E1%8F%93%E1%8F%B2%E1%8F%92" title="ᎤᏍᏓᏲᏒ – çerokisht" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎤᏍᏓᏲᏒ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="çerokisht" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%DB%95%D9%82" title="ڕەق – kurdishte qendrore" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕەق" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdishte qendrore" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cr mw-list-item"><a href="https://cr.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – Cree" lang="cr" hreflang="cr" data-title="Solid" data-language-autonym="Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ" data-language-local-name="Cree" class="interlanguage-link-target"><span>Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pevn%C3%A1_l%C3%A1tka" title="Pevná látka – çekisht" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pevná látka" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çekisht" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8B%D1%82%C4%83_%C4%95%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Хытă ĕскер – çuvashisht" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Хытă ĕскер" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="çuvashisht" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – uellsisht" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Solid" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uellsisht" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Fast_form" title="Fast form – danisht" lang="da" hreflang="da" data-title="Fast form" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danisht" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Festk%C3%B6rper" title="Festkörper – gjermanisht" lang="de" hreflang="de" data-title="Festkörper" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="gjermanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Hest" title="Hest – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Hest" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%8C" title="Στερεό – greqisht" lang="el" hreflang="el" data-title="Στερεό" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greqisht" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – anglisht" lang="en" hreflang="en" data-title="Solid" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglisht" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Solido" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/S%C3%B3lido" title="Sólido – spanjisht" lang="es" hreflang="es" data-title="Sólido" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spanjisht" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Tahkis" title="Tahkis – estonisht" lang="et" hreflang="et" data-title="Tahkis" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – baskisht" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Solido" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskisht" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/S%C3%B3liu" title="Sóliu – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Sóliu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" title="جامد – persisht" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جامد" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persisht" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kiinte%C3%A4_olomuoto" title="Kiinteä olomuoto – finlandisht" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kiinteä olomuoto" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Kaukauwa" title="Kaukauwa – fixhianisht" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Kaukauwa" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fixhianisht" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tat_solide" title="État solide – frëngjisht" lang="fr" hreflang="fr" data-title="État solide" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frëngjisht" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/F%C3%A4%C3%A4ststoof" title="Fääststoof – frisianishte veriore" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Fääststoof" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisianishte veriore" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Solad" title="Solad – irlandisht" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Solad" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/S%C3%B3lido" title="Sólido – galicisht" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Sólido" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicisht" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%98%E0%AA%A8" title="ઘન – guxharatisht" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ઘન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="guxharatisht" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Stooaltane" title="Stooaltane – manksisht" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Stooaltane" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manksisht" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Daskararre" title="Daskararre – hausisht" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Daskararre" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausisht" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ku-th%C3%AD" title="Ku-thí – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ku-thí" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%A6%D7%A7" title="מוצק – hebraisht" lang="he" hreflang="he" data-title="מוצק" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraisht" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A0%E0%A5%8B%E0%A4%B8" title="ठोस – indisht" lang="hi" hreflang="hi" data-title="ठोस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="indisht" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Solid" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Krutine" title="Krutine – kroatisht" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Krutine" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroatisht" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – kreolishte e Haitit" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Solid" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolishte e Haitit" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szil%C3%A1rd_halmaz%C3%A1llapot" title="Szilárd halmazállapot – hungarisht" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szilárd halmazállapot" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%AB%D5%B6%D5%A4_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B6" title="Պինդ մարմին – armenisht" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պինդ մարմին" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenisht" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Solido" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Padat" title="Padat – indonezisht" lang="id" hreflang="id" data-title="Padat" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Solide" title="Solide – gjuha oksidentale" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Solide" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="gjuha oksidentale" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – idoisht" lang="io" hreflang="io" data-title="Solido" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoisht" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Storkuhamur" title="Storkuhamur – islandisht" lang="is" hreflang="is" data-title="Storkuhamur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – italisht" lang="it" hreflang="it" data-title="Solido" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italisht" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BA%E4%BD%93" title="固体 – japonisht" lang="ja" hreflang="ja" data-title="固体" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonisht" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/sligu" title="sligu – lojbanisht" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="sligu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojbanisht" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98" title="მყარი სხეული – gjeorgjisht" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მყარი სხეული" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gjeorgjisht" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B_%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B5" title="Қатты дене – kazakisht" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қатты дене" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%98%E0%B2%A8" title="ಘನ – kanadisht" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಘನ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanadisht" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%A0%EC%B2%B4" title="고체 – koreanisht" lang="ko" hreflang="ko" data-title="고체" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreanisht" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Biring" title="Biring – kurdisht" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Biring" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdisht" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%83_%D0%B7%D0%B0%D1%82" title="Катуу зат – kirgizisht" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Катуу зат" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizisht" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Solidum" title="Solidum – latinisht" lang="la" hreflang="la" data-title="Solidum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latinisht" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Vaste_stof" title="Vaste stof – limburgisht" lang="li" hreflang="li" data-title="Vaste stof" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgisht" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kietasis_k%C5%ABnas" title="Kietasis kūnas – lituanisht" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kietasis kūnas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Cietviela" title="Cietviela – letonisht" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Cietviela" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Vainga" title="Vainga – madagaskarisht" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Vainga" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="madagaskarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B2%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0_%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%98%D0%B1%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D1%82%D0%B0" title="Цврста состојба на материјата – maqedonisht" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Цврста состојба на материјата" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="maqedonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%96%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ഖരം – malajalamisht" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഖരം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalamisht" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%83" title="Хатуу – mongolisht" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хатуу" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolisht" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pepejal" title="Pepejal – malajisht" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pepejal" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%B2" title="အစိုင်အခဲ – birmanisht" lang="my" hreflang="my" data-title="အစိုင်အခဲ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmanisht" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Faststoff" title="Faststoff – gjermanishte e vendeve të ulëta" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Faststoff" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="gjermanishte e vendeve të ulëta" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A0%E0%A5%8B%E0%A4%B8" title="ठोस – nepalisht" lang="ne" hreflang="ne" data-title="ठोस" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalisht" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A0%E0%A5%8B%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5" title="ठोस पदार्थ – neuarisht" lang="new" hreflang="new" data-title="ठोस पदार्थ" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="neuarisht" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Vaste_stof" title="Vaste stof – holandisht" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Vaste stof" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fast_stoff" title="Fast stoff – norvegjishte nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fast stoff" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegjishte nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Faststoff" title="Faststoff – norvegjishte letrare" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Faststoff" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegjishte letrare" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Solide" title="Solide – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Solide" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – oksitanisht" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Solid" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksitanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Jajjaboo" title="Jajjaboo – oromoisht" lang="om" hreflang="om" data-title="Jajjaboo" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromoisht" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A0%E0%A9%8B%E0%A8%B8" title="ਠੋਸ – punxhabisht" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਠੋਸ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punxhabisht" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Cia%C5%82o_sta%C5%82e" title="Ciało stałe – polonisht" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ciało stałe" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/S%C3%B2lid_(f%C3%ACsica)" title="Sòlid (fìsica) – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Sòlid (fìsica)" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%B9%DA%BE%D9%88%D8%B3" title="ٹھوس – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ٹھوس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" title="جامد – pashtoisht" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جامد" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashtoisht" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/S%C3%B3lido" title="Sólido – portugalisht" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Sólido" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalisht" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sinchiyasqa" title="Sinchiyasqa – keçuaisht" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sinchiyasqa" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keçuaisht" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – rumanisht" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Solid" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B2%D1%91%D1%80%D0%B4%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BE" title="Твёрдое тело – rusisht" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Твёрдое тело" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusisht" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DA%BE%D8%B1%D9%88" title="نھرو – sindisht" lang="sd" hreflang="sd" data-title="نھرو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindisht" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/%C4%8Cvrsto_agregatno_stanje" title="Čvrsto agregatno stanje – serbo-kroatisht" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Čvrsto agregatno stanje" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-kroatisht" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9D%E0%B6%B1" title="ඝන – sinhalisht" lang="si" hreflang="si" data-title="ඝන" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhalisht" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Solid" title="Solid – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Solid" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Pevn%C3%A1_l%C3%A1tka" title="Pevná látka – sllovakisht" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Pevná látka" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="sllovakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Trdnina" title="Trdnina – sllovenisht" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Trdnina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sllovenisht" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Godo" title="Godo – shonisht" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Godo" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shonisht" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Adke" title="Adke – somalisht" lang="so" hreflang="so" data-title="Adke" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalisht" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B2%D1%80%D1%81%D1%82%D0%BE_%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%BE_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Чврсто агрегатно стање – serbisht" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Чврсто агрегатно стање" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbisht" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fast_form" title="Fast form – suedisht" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fast form" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suedisht" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mango" title="Mango – suahilisht" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mango" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahilisht" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AE%AE%E0%AF%8D_(%E0%AE%87%E0%AE%AF%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D)" title="திண்மம் (இயற்பியல்) – tamilisht" lang="ta" hreflang="ta" data-title="திண்மம் (இயற்பியல்)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilisht" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%98%E0%B0%A8_%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%82" title="ఘన పదార్థం – teluguisht" lang="te" hreflang="te" data-title="ఘన పదార్థం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="teluguisht" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%87" title="ของแข็ง – tajlandisht" lang="th" hreflang="th" data-title="ของแข็ง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Solido" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kat%C4%B1" title="Katı – turqisht" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Katı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turqisht" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B5_%D1%82%D1%96%D0%BB%D0%BE" title="Тверде тіло – ukrainisht" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Тверде тіло" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainisht" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%B9%DA%BE%D9%88%D8%B3" title="ٹھوس – urduisht" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ٹھوس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduisht" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Qattiq_jism" title="Qattiq jism – uzbekisht" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Qattiq jism" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekisht" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kova_hibj" title="Kova hibj – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kova hibj" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BA%A5t_r%E1%BA%AFn" title="Chất rắn – vietnamisht" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chất rắn" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamisht" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Vaste_stoffe" title="Vaste stoffe – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Vaste stoffe" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Solido" title="Solido – uarajisht" lang="war" hreflang="war" data-title="Solido" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="uarajisht" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BA%E4%BD%93" title="固体 – kinezishte vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="固体" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="kinezishte vu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/I-solid" title="I-solid – xhosaisht" lang="xh" hreflang="xh" data-title="I-solid" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosaisht" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%90%D7%9C%D7%99%D7%93%D7%A2%D7%A8_%D7%A7%D7%A2%D7%A8%D7%A4%D7%A2%D7%A8" title="סאלידער קערפער – jidisht" lang="yi" hreflang="yi" data-title="סאלידער קערפער" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidisht" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BA%E4%BD%93" title="固体 – kinezisht" lang="zh" hreflang="zh" data-title="固体" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="kinezisht" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BA%E9%AB%94" title="固體 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="固體" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/K%C3%B2%CD%98-th%C3%A9" title="Kò͘-thé – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kò͘-thé" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BA%E9%AB%94" title="固體 – kantonezisht" lang="yue" hreflang="yue" data-title="固體" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonezisht" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Isinqumela" title="Isinqumela – zuluisht" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isinqumela" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zuluisht" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11438#sitelinks-wikipedia" title="Përpunoni lidhje ndërgjuhësore" class="wbc-editpage">Përpunoni lidhje</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Emërhapësira"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ngurt%C3%ABsia" title="Shikoni përmbajtjen e atikullit. [c]" accesskey="c"><span>Artikulli</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Diskutim:Ngurt%C3%ABsia&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskutim për përmbajtjen e faqes (nuk është shkruar akoma) [t]" accesskey="t"><span>Diskutim</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">shqip</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Shikime"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ngurt%C3%ABsia"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=history" title="Versione të mëparshme të artikullit. [h]" accesskey="h"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Mjete</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mjete</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ngurt%C3%ABsia"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=history"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Të përgjithshme </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:LidhjetK%C3%ABtu/Ngurt%C3%ABsia" title="Lista e të gjitha faqeve wiki që lidhen tek kjo faqe [j]" accesskey="j"><span>Lidhjet këtu</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:RecentChangesLinked/Ngurt%C3%ABsia" rel="nofollow" title="Lista e ndryshimeve të faqeve që lidhen tek kjo faqe [k]" accesskey="k"><span>Ndryshime të ndërvarura</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sq" title="Ngarko skeda [u]" accesskey="u"><span>Ngarkoni materiale multimediale</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:FaqetSpeciale" title="Lista e të gjitha faqeve speciale. [q]" accesskey="q"><span>Faqet e veçanta</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&oldid=2624914" title="Lidhja e përhershme tek ky version i faqes"><span>Lidhja e përhershme</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=info" title="Më shumë informacion për këtë faqe"><span>Informacioni i faqes</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Citim&page=Ngurt%C3%ABsia&id=2624914&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacion mbi mënyrën e citimit të kësaj faqeje"><span>Cito artikullin</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FNgurt%25C3%25ABsia"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FNgurt%25C3%25ABsia"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Shtyp/eksporto </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libra&bookcmd=book_creator&referer=Ngurt%C3%ABsia"><span>Krijo një libër</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&page=Ngurt%C3%ABsia&action=show-download-screen"><span>Shkarkoje si PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&printable=yes" title="Version i shtypshëm i kësaj faqeje [p]" accesskey="p"><span>Version shtypi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Në projekte të tjera </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Solids_(matter)" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11438" title="Lidhje për te objekt depoje të dhënash i lidhur [g]" accesskey="g"><span>Objekt Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">fshihe</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sq" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Insulincrystals.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/300px-Insulincrystals.jpg" decoding="async" width="300" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/450px-Insulincrystals.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/600px-Insulincrystals.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="717" /></a><figcaption>Forma e vetme kristalore e <a href="/wiki/Insulina" title="Insulina">insulinës</a> së ngurtë.</figcaption></figure> <p><b>Ngurtësia</b> është një nga <a href="/wiki/Gjendja_agregate" title="Gjendja agregate">katër gjendjet themelore të materies</a> së bashku me <a href="/wiki/L%C3%ABngu" title="Lëngu">lëngun</a>, <a href="/wiki/Gazi" title="Gazi">gazin</a> dhe <a href="/wiki/Plazma_(fizik%C3%AB)" title="Plazma (fizikë)">plazmën</a>. <a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">Molekulat</a> në një trup të ngurtë janë të paketuara ngushtë së bashku dhe përmbajnë sasinë më të vogël të energjisë kinetike. Një trup i ngurtë karakterizohet nga ngurtësi strukturore (si në trupat e ngurtë) dhe rezistencë ndaj një force të aplikuar në sipërfaqe. Ndryshe nga një lëng, një objekt i ngurtë nuk rrjedh për të marrë formën e enës së tij dhe as nuk zgjerohet për të mbushur të gjithë vëllimin e disponueshëm si një gaz. Atomet në një trup të ngurtë janë të lidhur me njëri-tjetrin, ose në një rrjetë të rregullt gjeometrike (ngurtësira kristalore, të cilat përfshijnë metale dhe <a href="/wiki/Akulli" title="Akulli">akull</a> të zakonshëm), ose në mënyrë të parregullt (një e ngurtë amorfe siç është xhami i zakonshëm i dritares). Lëndët e ngurta nuk mund të kompresohen me presion të vogël ndërsa gazrat mund të kompresohen me presion të vogël sepse molekulat në një gaz janë të paketuara lirshëm. </p><p>Dega e <a href="/wiki/Fizika" title="Fizika">fizikës</a> që merret me trupat e ngurtë quhet <a href="/w/index.php?title=Fizika_e_gjendjes_s%C3%AB_ngurt%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fizika e gjendjes së ngurtë (nuk është shkruar akoma)">fizika e gjendjes së ngurtë</a> dhe është dega kryesore e fizikës së lëndës së kondensuar (e cila përfshin gjithashtu lëngjet). <a href="/wiki/Shkenca_e_materialeve" title="Shkenca e materialeve">Shkenca e materialeve</a> merret kryesisht me vetitë <a href="/w/index.php?title=Tipar_fizik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tipar fizik (nuk është shkruar akoma)">fizike</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Veti_kimike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Veti kimike (nuk është shkruar akoma)">kimike</a> të trupave të ngurtë. <a href="/w/index.php?title=Kimia_n%C3%AB_gjendje_t%C3%AB_ngurt%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimia në gjendje të ngurtë (nuk është shkruar akoma)">Kimia e gjendjes së ngurtë</a> merret veçanërisht me <a href="/w/index.php?title=Sinteza_kimike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinteza kimike (nuk është shkruar akoma)">sintezën</a> e materialeve të reja, si dhe me shkencën e identifikimit dhe <a href="/wiki/P%C3%ABrb%C3%ABrje_kimike" class="mw-redirect" title="Përbërje kimike">përbërjen kimike</a> . </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Përshkrimi_mikroskopik"><span id="P.C3.ABrshkrimi_mikroskopik"></span>Përshkrimi mikroskopik</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=1" title="Redakto pjesën: Përshkrimi mikroskopik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Përshkrimi mikroskopik"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Fcc_lattice_4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Fcc_lattice_4.jpg/220px-Fcc_lattice_4.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Fcc_lattice_4.jpg/330px-Fcc_lattice_4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Fcc_lattice_4.jpg/440px-Fcc_lattice_4.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Modeli i atomeve të paketuara ngushtë brenda një trupi të ngurtë kristalor.</figcaption></figure> <p>Atomet, molekulat ose jonet që përbëjnë trupat e ngurtë mund të renditen në një model të rregullt përsëritës ose në mënyrë të parregullt. Materialet, përbërësit e të cilëve janë të rregulluar në një model të rregullt, njihen si kristale. Në disa raste, porositja e rregullt mund të vazhdojë e pandërprerë në një shkallë të madhe, për shembull diamante, ku çdo diamant është një kristal i vetëm. Objektet e ngurta që janë mjaft të mëdha për t'u parë dhe për t'u trajtuar rrallë përbëhen nga një kristal i vetëm, por përkundrazi përbëhen nga një numër i madh kristalesh të vetme, të njohura si kristalite, madhësia e të cilëve mund të ndryshojë nga disa nanometra në disa metra. Materialet e tilla quhen polikristaline. Pothuajse të gjitha metalet e zakonshme, dhe shumë <a href="/wiki/Materialet_Qeramike" title="Materialet Qeramike">qeramika</a>, janë polikristaline. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2311372/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box;text-align:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle .thumbcaption{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:408px;max-width:408px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Skeda:Silica.svg" class="mw-file-description"><img alt="Atoms of Si and O; each atom has the same number of bonds, but the overall arrangement of the atoms is random." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silica.svg/200px-Silica.svg.png" decoding="async" width="200" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silica.svg/300px-Silica.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silica.svg/400px-Silica.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="550" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Skeda:SiO%C2%B2_Quartz.svg" class="mw-file-description"><img alt="Regular hexagonal pattern of Si and O atoms, with a Si atom at each corner and the O atoms at the centre of each side." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/SiO%C2%B2_Quartz.svg/200px-SiO%C2%B2_Quartz.svg.png" decoding="async" width="200" height="117" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/SiO%C2%B2_Quartz.svg/300px-SiO%C2%B2_Quartz.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/SiO%C2%B2_Quartz.svg/400px-SiO%C2%B2_Quartz.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="350" /></a></span></div></div></div><div class="trow" style="display:flex"><div class="thumbcaption">Paraqitja skematike e një forme xhami të rastësishme në rrjet (majtas) dhe rrjetë kristalore e renditur (djathtas) me përbërje kimike identike.</div></div></div></div> <p>Në materialet e tjera, nuk ka rend me rreze të gjatë në pozicionin e atomeve. Këto lëndë të ngurta njihen si lëndë të ngurta amorfe ; Shembujt përfshijnë polistirenin dhe xhamin. </p><p>Nëse një trup i ngurtë është kristalor apo amorf varet nga materiali i përfshirë dhe kushtet në të cilat është formuar. Lëndët e ngurta që formohen nga ftohja e ngadaltë do të priren të jenë kristalore, ndërsa trupat e ngurtë që ngrihen shpejt kanë më shumë gjasa të jenë amorfe. Po kështu, <a href="/wiki/Struktura_e_kristaleve_reale" title="Struktura e kristaleve reale">struktura specifike kristalore</a> e adoptuar nga një solid kristalor varet nga materiali i përfshirë dhe nga mënyra se si u formua. </p><p>Ndërsa shumë objekte të zakonshme, të tilla si një kub akulli ose një monedhë, janë kimikisht identike në të gjithë, shumë materiale të tjera të zakonshme përfshijnë një numër substancash të ndryshme të paketuara së bashku. Për shembull, një <a href="/wiki/Shk%C3%ABmbi" title="Shkëmbi">shkëmb</a> tipik është një agregat i disa mineraleve dhe <a href="/w/index.php?title=Mineraloide&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mineraloide (nuk është shkruar akoma)">mineraloideve</a> të ndryshme, pa përbërje kimike specifike. Druri është një material organik natyral që përbëhet kryesisht nga fibra <a href="/wiki/Celuloza" title="Celuloza">celuloze</a> të ngulitura në një matricë të <a href="/w/index.php?title=Linjina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Linjina (nuk është shkruar akoma)">linjinës</a> organike. Në shkencën e materialeve, përbërjet e më shumë se një materiali përbërës mund të projektohen për të pasur vetitë e dëshiruara. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Klasat_e_lëndëve_të_ngurta"><span id="Klasat_e_l.C3.ABnd.C3.ABve_t.C3.AB_ngurta"></span>Klasat e lëndëve të ngurta</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=2" title="Redakto pjesën: Klasat e lëndëve të ngurta" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Klasat e lëndëve të ngurta"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Forcat midis atomeve në një trup të ngurtë mund të marrin forma të ndryshme. Për shembull, një kristal i <a href="/w/index.php?title=Klouri_i_natriumit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Klouri i natriumit (nuk është shkruar akoma)">klorurit të natriumit</a> (kripë e zakonshme) përbëhet nga <a href="/wiki/Natriumi" title="Natriumi">natriumi</a> jonik dhe <a href="/wiki/Klori" title="Klori">klori</a>, të cilat mbahen së bashku nga <a href="/wiki/Lidhja_jonike" title="Lidhja jonike">lidhjet jonike</a> . <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Në diamant <sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ose silikon, atomet ndajnë <a href="/wiki/Elektroni" title="Elektroni">elektrone</a> dhe formojnë <a href="/wiki/Lidhja_kovalente" title="Lidhja kovalente">lidhje kovalente</a>. <sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Në metale, elektronet ndahen në <a href="/wiki/Lidhja_metalike" title="Lidhja metalike">lidhjen metalike</a> . <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Disa lëndë të ngurta, veçanërisht shumica e komponimeve organike, mbahen së bashku me <a href="/wiki/Forca_e_Van_der_Waals" title="Forca e Van der Waals">forcat van der Waals</a> që rezultojnë nga polarizimi i resë elektronike të ngarkesës në secilën molekulë. Dallimet midis llojeve të lëndëve të ngurta rrjedhin nga ndryshimet midis lidhjes së tyre. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Metalet">Metalet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=3" title="Redakto pjesën: Metalet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Metalet"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Metali" class="mw-redirect" title="Metali">Metali</a></i></dd></dl></div> <p><br /> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Chrysler_Building_detail.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg/220px-Chrysler_Building_detail.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg/330px-Chrysler_Building_detail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg/440px-Chrysler_Building_detail.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Kulmi i ndërtesës Chrysler të Nju Jorkut, ndërtesa më e lartë në botë me tulla me çelik, është e veshur me çelik inox.</figcaption></figure> <p>Metalet zakonisht janë përçues të fortë, të dendur dhe të mirë si të <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABr%C3%A7ueshm%C3%ABria_elektrike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përçueshmëria elektrike (nuk është shkruar akoma)">elektricitetit</a> ashtu edhe <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABr%C3%A7imi_i_nxeht%C3%ABsis%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përçimi i nxehtësisë (nuk është shkruar akoma)">të nxehtësisë</a> . <sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pjesa më e madhe e elementeve në <a href="/wiki/Sistemi_periodik_i_elementeve" title="Sistemi periodik i elementeve">tabelën periodike</a>, ato në të majtë të një vije diagonale të tërhequr nga <a href="/wiki/Bori" title="Bori">bor</a> në <a href="/wiki/Poloniumi" title="Poloniumi">polonium</a>, janë metale. Përzierjet e dy ose më shumë elementeve në të cilat përbërësi kryesor është një metal njihen si <a href="/wiki/Aliazhi" title="Aliazhi">aliazhe</a> . </p><p>Njerëzit kanë përdorur metale për qëllime të ndryshme që nga kohërat parahistorike. <a href="/wiki/Fizika_e_trupave_t%C3%AB_ngurt%C3%AB" title="Fizika e trupave të ngurtë">Forca</a> dhe <a href="https://en.wiktionary.org/wiki/reliability" class="extiw" title="wiktionary:reliability">besueshmëria</a> e metaleve ka çuar në përdorimin e tyre të gjerë në ndërtimin e ndërtesave dhe strukturave të tjera, si dhe në shumicën e automjeteve, shumë pajisje dhe mjete, tuba, shenja rrugore dhe shina hekurudhore. Hekuri dhe alumini janë dy metalet strukturore më të përdorura. Ato janë gjithashtu metalet më të bollshme në <a href="/wiki/Korja_(gjeologji)" title="Korja (gjeologji)">koren e Tokës</a> . Hekuri përdoret më së shpeshti në formën e një aliazhi, çeliku, i cili përmban deri në 2.1% <a href="/wiki/Karboni" title="Karboni">karbon</a>, duke e bërë atë shumë më të fortë se hekuri i pastër. </p><p>Meqenëse metalet janë përcjellës të mirë të energjisë elektrike, ato janë të vlefshme në pajisjet elektrike dhe për bartjen e një <a href="/wiki/Rryma_elektrike" title="Rryma elektrike">rryme elektrike</a> në distanca të gjata me pak humbje ose shpërndarje të energjisë. Kështu, rrjetet e energjisë elektrike mbështeten në kabllot metalike për të shpërndarë energjinë elektrike. Sistemet elektrike shtëpiake, për shembull, janë të lidhura me bakër për vetitë e tij të mira përcjellëse dhe përpunimin e lehtë. <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABr%C3%A7ueshm%C3%ABri_termike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përçueshmëri termike (nuk është shkruar akoma)">Përçueshmëria e lartë termike</a> e shumicës së metaleve i bën ato të dobishme edhe për enët e gatimit në soba. </p><p>Studimi i elementeve metalikë dhe <a href="/wiki/Aliazhi" title="Aliazhi">lidhjeve</a> të tyre përbën një pjesë të konsiderueshme të fushave të kimisë në gjendje të ngurtë, fizikës, shkencës së materialeve dhe inxhinierisë. </p><p>Lëndët e ngurta metalike mbahen së bashku nga një densitet i lartë i elektroneve të përbashkëta, të delokalizuara, të njohura si " <a href="/wiki/Lidhja_metalike" title="Lidhja metalike">lidhje metalike</a> ". Në një metal, atomet humbasin lehtësisht <a href="/wiki/Elektroni" title="Elektroni">elektronet</a> e tyre më të jashtme ("valencë"), duke formuar <a href="/wiki/Joni" title="Joni">jone</a> pozitive. Elektronet e lira shpërndahen në të gjithë trupin e ngurtë, i cili mbahet së bashku fort nga ndërveprimet elektrostatike midis joneve dhe resë elektronike. <sup id="cite_ref-mortimer2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-mortimer2-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Numri i madh i <a href="/w/index.php?title=Modeli_me_elektron_t%C3%AB_lir%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modeli me elektron të lirë (nuk është shkruar akoma)">elektroneve të lira</a> u jep metaleve vlerat e larta të përçueshmërisë elektrike dhe termike. Elektronet e lira gjithashtu parandalojnë transmetimin e dritës së dukshme, duke i bërë metalet të errët, me shkëlqim dhe <a href="/w/index.php?title=Shk%C3%ABlqyesh%C3%ABm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shkëlqyeshëm (nuk është shkruar akoma)">me shkëlqim</a>. </p><p>Modelet më të avancuara të vetive metalike marrin parasysh efektin e bërthamave të joneve pozitive në elektronet e delokalizuara. Meqenëse shumica e metaleve kanë strukturë kristalore, ato jone zakonisht vendosen në një rrjetë periodike. Matematikisht, potenciali i bërthamave jonike mund të trajtohet me modele të ndryshme, më e thjeshta është <a href="/w/index.php?title=Modeli_pothuajse_i_lir%C3%AB_i_elektroneve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modeli pothuajse i lirë i elektroneve (nuk është shkruar akoma)">modeli pothuajse i lirë i elektroneve</a> . </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mineralet">Mineralet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=4" title="Redakto pjesën: Mineralet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Mineralet"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Different_minerals.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Different_minerals.jpg/220px-Different_minerals.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Different_minerals.jpg/330px-Different_minerals.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Different_minerals.jpg/440px-Different_minerals.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Një koleksion i mineraleve të ndryshme.</figcaption></figure> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Minerali" title="Minerali">Minerali</a></i></dd></dl></div> <p><br /> Mineralet janë lëndë të ngurta natyrale të formuara përmes proceseve të ndryshme gjeologjike <sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> nën presione të larta. Për t'u klasifikuar si një mineral i vërtetë, një substancë duhet të ketë një <a href="/wiki/Struktura_e_kristaleve_reale" title="Struktura e kristaleve reale">strukturë kristalore</a> me veti fizike uniforme. Mineralet variojnë në përbërje nga <a href="/wiki/Lista_e_elementeve_kimik%C3%AB" title="Lista e elementeve kimikë">elementë të pastër</a> dhe <a href="/wiki/Krip%C3%ABrat" title="Kripërat">kripëra</a> të thjeshta deri te <a href="/w/index.php?title=Silikat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Silikat (nuk është shkruar akoma)">silikate</a> shumë komplekse me mijëra forma të njohura. Në të kundërt, një mostër <a href="/wiki/Shk%C3%ABmbi" title="Shkëmbi">shkëmbi</a> është një agregat i rastësishëm i mineraleve dhe/ose mineraloideve dhe nuk ka përbërje kimike specifike. Shumica dërrmuese e shkëmbinjve të <a href="/wiki/Korja_e_tok%C3%ABs" title="Korja e tokës">kores së Tokës</a> përbëhet nga kuarci (SiO <sub>2</sub> kristalor), feldspat, mikë, <a href="/w/index.php?title=Grupi_i_klorit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grupi i klorit (nuk është shkruar akoma)">klorit</a>, <a href="/w/index.php?title=Kaolin%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaolinë (nuk është shkruar akoma)">kaolinë</a>, kalcit, <a href="/w/index.php?title=Epidot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Epidot (nuk është shkruar akoma)">epidot</a>, <a href="/w/index.php?title=Olivina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Olivina (nuk është shkruar akoma)">olivin</a>, <a href="/w/index.php?title=Augite&action=edit&redlink=1" class="new" title="Augite (nuk është shkruar akoma)">augit</a>, <a href="/w/index.php?title=Hornblende&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hornblende (nuk është shkruar akoma)">hornblende</a>, <a href="/w/index.php?title=Magnetiti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magnetiti (nuk është shkruar akoma)">magnetit</a>, <a href="/w/index.php?title=Hematiti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hematiti (nuk është shkruar akoma)">hematit</a>, <a href="/w/index.php?title=Limonit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Limonit (nuk është shkruar akoma)">limonit</a> dhe disa minerale të tjera. Disa minerale, si <a href="/wiki/Kuarci" title="Kuarci">kuarci</a>, <a href="/wiki/Mika" title="Mika">mika</a> ose <a href="/w/index.php?title=Feldspat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feldspat (nuk është shkruar akoma)">feldspat</a> janë të zakonshme, ndërsa të tjerët janë gjetur vetëm në disa vende në mbarë botën. Grupi më i madh i mineraleve janë <a href="/w/index.php?title=Mineralet_silikate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mineralet silikate (nuk është shkruar akoma)">silikatet</a> (shumica e shkëmbinjve janë ≥95% silikate), të cilat përbëhen kryesisht nga <a href="/wiki/Silici" title="Silici">silikoni</a> dhe <a href="/wiki/Oksigjeni" title="Oksigjeni">oksigjeni</a>, me shtimin e joneve të aluminit, <a href="/wiki/Magneziumi" title="Magneziumi">magnezit</a>, hekurit, <a href="/wiki/Kalciumi" title="Kalciumi">kalciumit</a> dhe metaleve të tjera. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qeramika">Qeramika</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=5" title="Redakto pjesën: Qeramika" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Qeramika"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Si3N4bearings.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Si3N4bearings.jpg/220px-Si3N4bearings.jpg" decoding="async" width="220" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Si3N4bearings.jpg/330px-Si3N4bearings.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Si3N4bearings.jpg/440px-Si3N4bearings.jpg 2x" data-file-width="530" data-file-height="468" /></a><figcaption>Si<sub>3</sub>N<sub>4</sub> pjesë mbajtëse qeramike</figcaption></figure> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Qeramika" class="mw-redirect" title="Qeramika">Qeramika</a></i></dd></dl></div> <p><br /> Lëndët e ngurta qeramike përbëhen nga komponime inorganike, zakonisht <a href="/wiki/Oksidet" title="Oksidet">okside</a> të elementeve kimike. <sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ato janë kimikisht inerte dhe shpesh janë në gjendje të përballojnë erozionin kimik që ndodh në një mjedis acid ose kaustik. Qeramika në përgjithësi mund të përballojë temperaturat e larta që variojnë nga 1000 në 1600 °C (1800 deri në 3000 °F). Përjashtimet përfshijnë materialet inorganike jo-okside, të tilla si <a href="/w/index.php?title=Nitridi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitridi (nuk është shkruar akoma)">nitridet</a>, boridet dhe <a href="/w/index.php?title=Karabit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karabit (nuk është shkruar akoma)">karbidet</a> . </p><p>Lëndët e para tradicionale të qeramikës përfshijnë mineralet <a href="/wiki/Deltina" title="Deltina">e argjilës</a> si <a href="/w/index.php?title=Kaolinit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaolinit (nuk është shkruar akoma)">kaoliniti</a>, materialet më të fundit përfshijnë oksid alumini ( <a href="/wiki/Alumini" title="Alumini">alumin</a> ). Materialet moderne qeramike, të cilat klasifikohen si qeramika të avancuara, përfshijnë <a href="/w/index.php?title=Karabit_silikoni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karabit silikoni (nuk është shkruar akoma)">karabit silikoni</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Karabit_tungsteni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karabit tungsteni (nuk është shkruar akoma)">karabit tungsteni</a> . Të dyja vlerësohen për rezistencën e tyre ndaj gërryerjes, dhe për këtë arsye gjejnë përdorim në aplikime të tilla si pllakat e konsumit të pajisjeve dërrmuese në operacionet e minierave. </p><p>Shumica e materialeve qeramike, të tilla si alumini dhe komponimet e saj, janë <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABrpunimi_i_qeramik%C3%ABs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përpunimi i qeramikës (nuk është shkruar akoma)">formuar</a> nga pluhurat e imta, duke prodhuar një <a href="/w/index.php?title=Mikrostruktura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mikrostruktura (nuk është shkruar akoma)">mikrostrukturë</a> <a href="/w/index.php?title=Polikristaline&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polikristaline (nuk është shkruar akoma)">polikristaline me kokrriza</a> të imta që është e mbushur me qendra <a href="/w/index.php?title=Shp%C3%ABrndarje&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shpërndarje (nuk është shkruar akoma)">shpërndarjeje të dritës</a> të krahasueshme me <a href="/wiki/Gjat%C3%ABsia_e_val%C3%ABs" title="Gjatësia e valës">gjatësinë e valës</a> së <a href="/wiki/Drita" title="Drita">dritës së dukshme</a> . Kështu, ato janë përgjithësisht materiale opake, në krahasim me <a href="/w/index.php?title=Materiale_transparente&action=edit&redlink=1" class="new" title="Materiale transparente (nuk është shkruar akoma)">materialet transparente</a> . Teknologjia e fundit në shkallë nano (p.sh. <a href="/w/index.php?title=Sol-xhel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sol-xhel (nuk është shkruar akoma)">sol-gel</a> ) ka bërë, megjithatë, të mundur prodhimin e <a href="/w/index.php?title=Qeramika_transparente&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qeramika transparente (nuk është shkruar akoma)">qeramikës transparente</a> polikristaline si alumini transparent dhe komponimet e aluminit për aplikime të tilla si lazerët me fuqi të lartë. Qeramika e avancuar përdoret gjithashtu në industrinë e mjekësisë, elektrike dhe elektronike. </p><p><a href="/w/index.php?title=Inxhinieri_qeramike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inxhinieri qeramike (nuk është shkruar akoma)">Inxhinieria qeramike</a> është shkenca dhe teknologjia e krijimit të materialeve, pjesëve dhe pajisjeve qeramike në gjendje të ngurtë. Kjo bëhet ose nga veprimi i nxehtësisë, ose, në temperatura më të ulëta, duke përdorur <a href="/w/index.php?title=Reshjet_(kimia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reshjet (kimia) (nuk është shkruar akoma)">reaksionet e precipitimit</a> nga tretësirat kimike. Termi përfshin pastrimin e lëndëve të para, studimin dhe prodhimin e përbërjeve kimike në fjalë, formimin e tyre në përbërës dhe studimin e strukturës, përbërjes dhe vetive të tyre. </p><p>Mekanikisht, materialet qeramike janë të brishta, të forta, të forta në shtypje dhe të dobëta në prerje dhe tension. Materialet <a href="/w/index.php?title=I_brisht%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="I brishtë (nuk është shkruar akoma)">e brishtë</a> mund të shfaqin <a href="/w/index.php?title=Forca_n%C3%AB_t%C3%ABrheqje&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forca në tërheqje (nuk është shkruar akoma)">rezistencë të konsiderueshme në tërheqje</a> duke mbështetur një ngarkesë statike. <a href="/w/index.php?title=Fort%C3%ABsia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fortësia (nuk është shkruar akoma)">Fortësia</a> tregon se sa energji mund të thithë një material përpara dështimit mekanik, ndërsa <a href="/w/index.php?title=Rezistenca_ndaj_thyerjes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rezistenca ndaj thyerjes (nuk është shkruar akoma)">qëndrueshmëria e thyerjes</a> (e shënuar K <sub>Ic</sub>) përshkruan aftësinë e një materiali me të meta <a href="/w/index.php?title=Defekt_kristalografik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Defekt kristalografik (nuk është shkruar akoma)">mikrostrukturore të</a> qenësishme për t'i rezistuar thyerjes nëpërmjet rritjes dhe përhapjes së çarjes. Nëse një material ka një vlerë të madhe të <a href="/w/index.php?title=Rezistenca_ndaj_thyerjes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rezistenca ndaj thyerjes (nuk është shkruar akoma)">rezistencës ndaj thyerjes</a>, parimet bazë të <a href="/w/index.php?title=Mekanika_e_thyerjeve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mekanika e thyerjeve (nuk është shkruar akoma)">mekanikës së thyerjes</a> sugjerojnë se ai ka shumë të ngjarë t'i nënshtrohet thyerjes duktile. Thyerja e brishtë është shumë karakteristike për shumicën e materialeve <a href="/w/index.php?title=Inxhinieri_Qeramike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inxhinieri Qeramike (nuk është shkruar akoma)">qeramike</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Qelqi-qeramike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qelqi-qeramike (nuk është shkruar akoma)">qelq-qeramike</a> që zakonisht shfaqin vlera të ulëta (dhe jokonsistente) të K <sub>Ic</sub>. </p><p>Për një shembull të aplikimeve të qeramikës, fortësia ekstreme e <a href="/w/index.php?title=Dioksidi_i_zirkonit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dioksidi i zirkonit (nuk është shkruar akoma)">zirkonit</a> përdoret në prodhimin e teheve të thikës, si dhe në veglat e tjera prerëse industriale. Qeramika të tilla si <a href="/wiki/Alumini" title="Alumini">alumini</a>, <a href="/w/index.php?title=Karabit_bor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karabit bor (nuk është shkruar akoma)">karabit bor</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Karabit_silikoni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karabit silikoni (nuk është shkruar akoma)">karabit silikoni</a> janë përdorur në <a href="/wiki/Jeleku_antiplumb" class="mw-redirect" title="Jeleku antiplumb">jelekët antiplumb</a> për të zmbrapsur zjarrin e pushkëve të kalibrit të madh. Pjesët <a href="/w/index.php?title=Nitridi_i_silikonit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitridi i silikonit (nuk është shkruar akoma)">e nitridit të silikonit</a> përdoren në kushineta me top qeramike, ku fortësia e tyre e lartë i bën ato rezistente ndaj konsumit. Në përgjithësi, qeramika është gjithashtu kimikisht rezistente dhe mund të përdoret në mjedise të lagështa ku kushinetat e çelikut do të jenë të ndjeshme ndaj oksidimit (ose ndryshkut). </p><p>Si një shembull tjetër i aplikimeve qeramike, në fillim të viteve 1980, <a href="/wiki/Toyota" title="Toyota">Toyota</a> hulumtoi prodhimin e një motori qeramik <a href="/w/index.php?title=Adiabatike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adiabatike (nuk është shkruar akoma)">adiabatik</a> me një <a href="/w/index.php?title=Temperatura_e_funksionimit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Temperatura e funksionimit (nuk është shkruar akoma)">temperaturë funksionimi</a> mbi 6000 °F (3300 °C). Motorët qeramikë nuk kërkojnë një sistem ftohjeje dhe për këtë arsye lejojnë një reduktim të madh të peshës dhe rrjedhimisht efikasitet më të madh të karburantit. Në një motor metalik konvencional, pjesa më e madhe e energjisë së çliruar nga karburanti duhet të shpërndahet si <a href="/w/index.php?title=Nxeht%C3%ABsia_e_mbeturinave&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nxehtësia e mbeturinave (nuk është shkruar akoma)">nxehtësi e humbur</a> në mënyrë që të parandalohet shkrirja e pjesëve metalike. Po punohet gjithashtu në zhvillimin e pjesëve qeramike për <a href="/w/index.php?title=Motori_me_ngrohje&action=edit&redlink=1" class="new" title="Motori me ngrohje (nuk është shkruar akoma)">motorët</a> <a href="/w/index.php?title=Turbin%C3%AB_me_gaz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turbinë me gaz (nuk është shkruar akoma)">e turbinave me gaz</a>. Motorët e turbinave të bëra me qeramikë mund të funksionojnë në mënyrë më efikase, duke i dhënë avionëve një rreze dhe ngarkesë më të madhe për një sasi të caktuar karburanti. Megjithatë, motorë të tillë nuk janë në prodhim, sepse prodhimi i pjesëve qeramike me saktësi dhe qëndrueshmëri të mjaftueshme është i vështirë dhe i kushtueshëm. Metodat e përpunimit shpesh rezultojnë në një shpërndarje të gjerë të defekteve mikroskopike që shpesh luajnë një rol të dëmshëm në procesin e sinterimit, duke rezultuar në përhapjen e çarjeve dhe në dështimin përfundimtar mekanik. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qeramikë_qelqi"><span id="Qeramik.C3.AB_qelqi"></span>Qeramikë qelqi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=6" title="Redakto pjesën: Qeramikë qelqi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Qeramikë qelqi"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Ceranfeld.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Ceranfeld.jpg/220px-Ceranfeld.jpg" decoding="async" width="220" height="119" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Ceranfeld.jpg/330px-Ceranfeld.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Ceranfeld.jpg/440px-Ceranfeld.jpg 2x" data-file-width="2618" data-file-height="1413" /></a><figcaption>Një pllakë gatimi qelqi-qeramike me qëndrueshmëri të lartë me zgjerim të papërfillshëm termik .</figcaption></figure> <p>Materialet qelqi-qeramike ndajnë shumë veti si me gotat jo kristalore ashtu edhe me <a href="/wiki/Materialet_Qeramike" title="Materialet Qeramike">qeramikën</a> <a href="/w/index.php?title=Kristalor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kristalor (nuk është shkruar akoma)">kristalore</a> . Ato formohen si një gotë, dhe më pas kristalizohen pjesërisht nga trajtimi termik, duke prodhuar faza <a href="/w/index.php?title=Amorfe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amorfe (nuk është shkruar akoma)">amorfe</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Kristalor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kristalor (nuk është shkruar akoma)">kristalore</a> në mënyrë që kokrrat kristalore të futen brenda një faze ndërgranulare jo kristalore. </p><p>Qelqi-qeramika përdoret për të bërë enë gatimi (fillimisht të njohura me emrin e markës <a href="/w/index.php?title=CorningWare&action=edit&redlink=1" class="new" title="CorningWare (nuk është shkruar akoma)">CorningWare</a> ) dhe soba që kanë rezistencë të lartë ndaj <a href="/w/index.php?title=Goditje_termike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Goditje termike (nuk është shkruar akoma)">goditjes termike</a> dhe <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABrshkueshm%C3%ABria_(l%C3%ABng)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përshkueshmëria (lëng) (nuk është shkruar akoma)">përshkueshmëri</a> jashtëzakonisht të ulët ndaj lëngjeve. <a href="/w/index.php?title=Koeficienti_i_zgjerimit_termik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koeficienti i zgjerimit termik (nuk është shkruar akoma)">Koeficienti negativ i zgjerimit termik</a> të fazës kristalore qeramike mund të balancohet me koeficientin pozitiv të fazës xhami. Në një pikë të caktuar (~70% kristalore) qelqi-qeramika ka një koeficient neto të zgjerimit termik afër zeros. Ky lloj qelqi-qeramike shfaq veti të shkëlqyera mekanike dhe mund të mbajë ndryshime të përsëritura dhe të shpejta të temperaturës deri në 1000 °C. </p><p>Qeramika e qelqit mund të ndodhë gjithashtu natyrshëm kur <a href="/wiki/Vet%C3%ABtima" title="Vetëtima">rrufeja</a> godet kokrrat kristalore (p.sh. kuarci) që gjenden në shumicën e <a href="/w/index.php?title=R%C3%ABr%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rërë (nuk është shkruar akoma)">rërës</a> së plazhit. Në këtë rast, nxehtësia ekstreme dhe e menjëhershme e vetëtimës (~ 2500 °C) krijon struktura të zbrazëta, të degëzuara si rrënjë të quajtura <a href="/w/index.php?title=Fulgurite&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fulgurite (nuk është shkruar akoma)">fulgurit</a> nëpërmjet <a href="/wiki/Shkrirja" title="Shkrirja">shkrirjes</a> . </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lëndët_e_ngurta_organike"><span id="L.C3.ABnd.C3.ABt_e_ngurta_organike"></span>Lëndët e ngurta organike</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=7" title="Redakto pjesën: Lëndët e ngurta organike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Lëndët e ngurta organike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:PaperAutofluorescence.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/PaperAutofluorescence.jpg/250px-PaperAutofluorescence.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/PaperAutofluorescence.jpg/375px-PaperAutofluorescence.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/PaperAutofluorescence.jpg/500px-PaperAutofluorescence.jpg 2x" data-file-width="6400" data-file-height="4800" /></a><figcaption>Fijet individuale të tulit të drurit në këtë mostër janë rreth 10 <a href="/wiki/Mikrometri" title="Mikrometri">µm</a> në diametër.</figcaption></figure> <p>Kimia organike studion strukturën, vetitë, përbërjen, reaksionet dhe përgatitjen me sintezë (ose mjete të tjera) të përbërjeve kimike të <a href="/wiki/Karboni" title="Karboni">karbonit</a> dhe <a href="/wiki/Hidrogjeni" title="Hidrogjeni">hidrogjenit</a>, të cilat mund të përmbajnë çdo numër elementësh të tjerë si <a href="/wiki/Azoti" title="Azoti">azoti</a>, <a href="/wiki/Oksigjeni" title="Oksigjeni">oksigjeni</a> dhe halogjenet: <a href="/wiki/Fluori" title="Fluori">fluori</a>, <a href="/wiki/Klori" title="Klori">klori</a>, <a href="/wiki/Bromi" title="Bromi">brom</a> dhe <a href="/wiki/Jodi" title="Jodi">jod</a>. Disa komponime organike mund të përmbajnë edhe elementet <a href="/wiki/Fosfori" title="Fosfori">fosfor</a> ose <a href="/wiki/Sulfuri" title="Sulfuri">squfur</a> . Shembuj të lëndëve të ngurta organike përfshijnë drurin, <a href="/w/index.php?title=Dyll_parafine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyll parafine (nuk është shkruar akoma)">dyllin parafine</a>, <a href="/w/index.php?title=Naftalina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naftalina (nuk është shkruar akoma)">naftalinën</a> dhe një shumëllojshmëri të gjerë <a href="/wiki/Polimeri" title="Polimeri">polimeresh</a> dhe <a href="/wiki/Plastika" title="Plastika">plastikë</a> . </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Druri">Druri</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=8" title="Redakto pjesën: Druri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Druri"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Druri" title="Druri">Druri</a></i></dd></dl></div> <p><br /> Druri është një material organik natyral që përbëhet kryesisht nga fibra <a href="/wiki/Celuloza" title="Celuloza">celuloze</a> të ngulitura në një matricë <a href="/w/index.php?title=Linjina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Linjina (nuk është shkruar akoma)">linjine</a>. Për sa i përket vetive mekanike, fibrat janë të forta në tension, dhe matrica e linjinës i reziston kompresimit. Kështu, druri ka qenë një material i rëndësishëm ndërtimi që kur njerëzit filluan të ndërtonin strehimore dhe të përdornin varka. Druri që do të përdoret për punë ndërtimore njihet zakonisht si <i><a href="/w/index.php?title=L%C3%ABnd%C3%AB_drusore&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lëndë drusore (nuk është shkruar akoma)">lëndë druri</a></i> ose <i>lëndë druri</i>. Në ndërtim, druri nuk është vetëm një material strukturor, por përdoret gjithashtu për të formuar kallëp për beton. </p><p>Materialet me bazë druri përdoren gjithashtu gjerësisht për paketim (p.sh. kartoni) dhe letër, të cilat të dyja krijohen nga tuli i rafinuar. Proceset kimike të tulëzimit përdorin një kombinim të temperaturës së lartë dhe kimikateve alkaline (kraft) ose acidike (sulfite) për të thyer lidhjet kimike të linjinës përpara se ta digjen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Polimeri">Polimeri</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=9" title="Redakto pjesën: Polimeri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Polimeri"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Selfassembly_Organic_Semiconductor_Trixler_LMU.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Selfassembly_Organic_Semiconductor_Trixler_LMU.jpg/220px-Selfassembly_Organic_Semiconductor_Trixler_LMU.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Selfassembly_Organic_Semiconductor_Trixler_LMU.jpg/330px-Selfassembly_Organic_Semiconductor_Trixler_LMU.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Selfassembly_Organic_Semiconductor_Trixler_LMU.jpg/440px-Selfassembly_Organic_Semiconductor_Trixler_LMU.jpg 2x" data-file-width="496" data-file-height="326" /></a><figcaption>Imazhi STM i zinxhirëve supramolekularë të vetë-montuar të gjysmëpërçuesit organik quinacridone në <a href="/wiki/Grafiti" title="Grafiti">grafit</a> .</figcaption></figure> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Polimeri" title="Polimeri">Polimeri</a></i></dd></dl></div> <p><br /> Një veti e rëndësishme e karbonit në kiminë organike është se ai mund të formojë komponime të caktuara, molekulat individuale të të cilave janë të afta të lidhen me njëra-tjetrën, duke formuar kështu një zinxhir ose një rrjet. Procesi quhet polimerizim dhe zinxhirët ose rrjetet polimere, ndërsa përbërja burimore është një monomer. Ekzistojnë dy grupe kryesore polimerësh: ato të prodhuara artificialisht quhen polimere industriale ose polimere sintetike (plastikë) dhe ato që ndodhin natyrshëm si biopolimerë. </p><p>Monomerët mund të kenë zëvendësues të ndryshëm kimikë ose grupe funksionale, të cilat mund të ndikojnë në vetitë kimike të përbërjeve organike, si tretshmëria dhe reaktiviteti kimik, si dhe vetitë fizike, si fortësia, dendësia, forca mekanike ose në tërheqje, rezistenca ndaj gërryerjes, nxehtësia. rezistenca, transparenca, ngjyra, etj. Në proteina, këto dallime i japin polimerit aftësinë për të adoptuar një konformacion biologjikisht aktiv në preferencë ndaj të tjerëve. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Plastic_household_items.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Plastic_household_items.jpg/250px-Plastic_household_items.jpg" decoding="async" width="250" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Plastic_household_items.jpg/375px-Plastic_household_items.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Plastic_household_items.jpg/500px-Plastic_household_items.jpg 2x" data-file-width="601" data-file-height="400" /></a><figcaption>Artikuj shtëpiake të bëra nga <a href="/w/index.php?title=Llojet_e_plastik%C3%ABs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Llojet e plastikës (nuk është shkruar akoma)">lloje të ndryshme plastike</a> .</figcaption></figure> <p>Njerëzit kanë përdorur polimere organike natyrale për shekuj me radhë në formën e dyllit dhe <a href="/w/index.php?title=Shellac&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shellac (nuk është shkruar akoma)">guaskës</a>, e cila klasifikohet si një polimer termoplastik. Një polimer bimor i quajtur <a href="/wiki/Celuloza" title="Celuloza">celulozë</a> siguroi rezistencën në tërheqje për fibrat natyrore dhe litarët, dhe në fillim të shekullit të 19-të, goma natyrale ishte në përdorim të gjerë. Polimeret janë lëndët e para (rrëshirat) që përdoren për të bërë ato që zakonisht quhen plastikë. Plastika është produkti përfundimtar, i krijuar pasi një ose më shumë polimere ose aditivë janë shtuar në një rrëshirë gjatë përpunimit, e cila më pas formohet në një formë përfundimtare. Polimeret që kanë ekzistuar dhe që janë në përdorim të gjerë, përfshijnë <a href="/wiki/Polietileni" title="Polietileni">polietileni</a> me bazë karboni, <a href="/w/index.php?title=Polipropileni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polipropileni (nuk është shkruar akoma)">polipropileni</a>, <a href="/wiki/Polivinil_Kloruri" title="Polivinil Kloruri">klorur polivinil</a>, <a href="/w/index.php?title=Polistireni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polistireni (nuk është shkruar akoma)">polistireni</a>, najlonet, <a href="/wiki/Poliesteri" title="Poliesteri">poliesterët</a>, <a href="/w/index.php?title=Rr%C3%ABshir%C3%AB_akrilike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rrëshirë akrilike (nuk është shkruar akoma)">akrilikët</a>, <a href="/w/index.php?title=Poliuretani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Poliuretani (nuk është shkruar akoma)">poliuretani</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Polikarbonat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polikarbonat (nuk është shkruar akoma)">polikarbonatet</a> dhe <a href="/wiki/Silikoni" class="mw-redirect" title="Silikoni">silikonet</a> me bazë silikoni. Plastika në përgjithësi klasifikohet si plastikë "mall", "specialitet" dhe "inxhinierike". </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Materiale_të_përbëra"><span id="Materiale_t.C3.AB_p.C3.ABrb.C3.ABra"></span>Materiale të përbëra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=10" title="Redakto pjesën: Materiale të përbëra" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Materiale të përbëra"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Stsheat.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Stsheat.jpg/250px-Stsheat.jpg" decoding="async" width="250" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Stsheat.jpg/375px-Stsheat.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/Stsheat.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="300" /></a><figcaption>Simulimi i pjesës së jashtme të <a href="/wiki/Anije_kozmike" class="mw-redirect" title="Anije kozmike">anijes hapësinore</a> pasi nxehet deri në mbi 1500 °C gjatë rihyrjes</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Kohlenstofffasermatte.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Kohlenstofffasermatte.jpg/250px-Kohlenstofffasermatte.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Kohlenstofffasermatte.jpg/375px-Kohlenstofffasermatte.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Kohlenstofffasermatte.jpg/500px-Kohlenstofffasermatte.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Një <a href="/wiki/Fibrat" title="Fibrat">pëlhurë</a> me <a href="/w/index.php?title=Fiber_karboni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiber karboni (nuk është shkruar akoma)">fije karboni</a> të endura, një element i zakonshëm në <a href="/wiki/Material_kompozit" title="Material kompozit">materialet e përbëra</a></figcaption></figure> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Material_kompozit" title="Material kompozit">Material kompozit</a></i></dd></dl></div> <p><br /> <a href="/wiki/Material_kompozit" title="Material kompozit">Materialet e përbëra</a> përmbajnë dy ose më shumë faza makroskopike, njëra prej të cilave shpesh është qeramike. Për shembull, një matricë e vazhdueshme dhe një fazë e shpërndarë e grimcave ose fibrave qeramike. </p><p>Aplikimet e materialeve të përbëra variojnë nga elementët strukturorë si betoni i përforcuar me çelik, te pllakat termoizoluese që luajnë një rol kyç dhe integral në <a href="/w/index.php?title=Sistemi_i_mbrojtjes_termike_t%C3%AB_anijes_hap%C3%ABsinore&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sistemi i mbrojtjes termike të anijes hapësinore (nuk është shkruar akoma)">sistemin e mbrojtjes termike të anijes hapësinore</a> të NASA-s, i cili përdoret për të mbrojtur sipërfaqen e anijes nga nxehtësia e re -hyrja në atmosferën e Tokës. Një shembull është <a href="/w/index.php?title=Karbon-Karbon_i_p%C3%ABrforcuar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karbon-Karbon i përforcuar (nuk është shkruar akoma)">karboni-karboni i përforcuar</a> (RCC), materiali gri i hapur që i reziston temperaturave të rihyrjes deri në 1510 °C (2750 °F) dhe mbron kapakun e hundës dhe skajet kryesore të krahëve të Space Shuttle. RCC është një material kompozit <a href="/w/index.php?title=I_laminuar&action=edit&redlink=1" class="new" title="I laminuar (nuk është shkruar akoma)">i laminuar</a> i bërë nga pëlhurë <a href="/w/index.php?title=Rajon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rajon (nuk është shkruar akoma)">prej pëlhure prej fije artificiale</a> <a href="/wiki/Grafiti" title="Grafiti">grafiti</a> dhe i ngopur me një <a href="/w/index.php?title=Rr%C3%ABshir%C3%AB_fenolike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rrëshirë fenolike (nuk është shkruar akoma)">rrëshirë fenolike</a> . Pas ngurtësimit në temperaturë të lartë në një autoklavë, laminati pirolizohet për të kthyer rrëshirën në karbon, ngopet me alkool <a href="/w/index.php?title=Furfural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Furfural (nuk është shkruar akoma)">furfural</a> në një dhomë vakumi dhe kurohet/pirolizohet për të kthyer alkoolin furfural në karbon. Për të siguruar rezistencë oksidimi për aftësinë e ripërdorimit, shtresat e jashtme të RCC konvertohen në karabit silikoni. </p><p>Shembuj të brendshëm të kompoziteve mund të shihen në këllëfët "plastikë" të televizorëve, telefonave celularë e kështu me radhë. Këto veshje plastike janë zakonisht një përbërje e përbërë nga një matricë termoplastike si <a href="/w/index.php?title=Akrilonitril_butadien_stiren&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akrilonitril butadien stiren (nuk është shkruar akoma)">akrilonitrili butadien stiren</a> (ABS) në të cilin shkumësa <a href="/w/index.php?title=Karbonat_kalciumi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karbonat kalciumi (nuk është shkruar akoma)">karbonat kalciumi</a>, <a href="/w/index.php?title=Talk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Talk (nuk është shkruar akoma)">talk</a>, fibra qelqi ose fibra karboni janë shtuar për forcë, masë ose shpërndarje elektro-statike. Këto shtesa mund të quhen fibra përforcuese ose dispersues, në varësi të qëllimit të tyre. </p><p>Kështu, materiali i matricës rrethon dhe mbështet materialet përforcuese duke ruajtur pozicionet e tyre relative. Përforcimet japin vetitë e tyre të veçanta mekanike dhe fizike për të përmirësuar vetitë e matricës. Një sinergjik prodhon veti materiale të padisponueshme nga materialet individuale përbërëse, ndërsa shumëllojshmëria e gjerë e materialeve matricë dhe forcuese i siguron projektuesit zgjedhjen e një kombinimi optimal. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gjysmë_Përcjellësi"><span id="Gjysm.C3.AB_P.C3.ABrcjell.C3.ABsi"></span>Gjysmë Përcjellësi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=11" title="Redakto pjesën: Gjysmë Përcjellësi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Gjysmë Përcjellësi"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Siliconchip_by_shapeshifter.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Siliconchip_by_shapeshifter.png/220px-Siliconchip_by_shapeshifter.png" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Siliconchip_by_shapeshifter.png/330px-Siliconchip_by_shapeshifter.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Siliconchip_by_shapeshifter.png/440px-Siliconchip_by_shapeshifter.png 2x" data-file-width="1276" data-file-height="891" /></a><figcaption>Çip gjysmëpërçues mbi nënshtresën kristalore të silikonit.</figcaption></figure> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Gjysm%C3%ABp%C3%ABrcjell%C3%ABsi" title="Gjysmëpërcjellësi">Gjysmëpërcjellësi</a></i></dd></dl></div> <p><a href="/wiki/Gjysm%C3%ABp%C3%ABrcjell%C3%ABsi" title="Gjysmëpërcjellësi">Gjysmëpërçuesit</a> janë materiale që kanë një rezistencë (dhe përçueshmëri) elektrike ndërmjet asaj të përçuesve metalikë dhe izolatorëve jo metalikë. Ato mund të gjenden në <a href="/wiki/Sistemi_periodik_i_elementeve" title="Sistemi periodik i elementeve">tabelën periodike</a> duke lëvizur diagonalisht poshtë djathtas nga <a href="/wiki/Bori" title="Bori">bor</a>. Ata ndajnë përçuesit elektrikë (ose metalet, në të majtë) nga izolatorët (në të djathtë). </p><p>Pajisjet e bëra nga materiale gjysmëpërçuese janë themeli i elektronikës moderne, duke përfshirë radion, kompjuterët, telefonat, etj. Pajisjet gjysmëpërçuese përfshijnë <a href="/w/index.php?title=Transistori&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transistori (nuk është shkruar akoma)">tranzistorin</a>, <a href="/w/index.php?title=Qeliz%C3%AB_diellore&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qelizë diellore (nuk është shkruar akoma)">qelizat diellore</a>, <a href="/wiki/Dioda" title="Dioda">diodat</a> dhe <a href="/wiki/Qarqet_e_integruara" class="mw-redirect" title="Qarqet e integruara">qarqet e integruara</a>. Panelet diellore fotovoltaike janë pajisje të mëdha gjysmëpërçuese që konvertojnë drejtpërdrejt dritën në energji elektrike. </p><p>Në një përcjellës metalik, rryma bartet nga rrjedha e elektroneve, por në gjysmëpërçuesit, rryma mund të bartet ose nga elektronet ose nga " <a href="/w/index.php?title=Vrima_elektronike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vrima elektronike (nuk është shkruar akoma)">vrimat</a> " e ngarkuara pozitivisht në <a href="/w/index.php?title=Struktura_e_brezit_elektronik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Struktura e brezit elektronik (nuk është shkruar akoma)">strukturën e brezit elektronik</a> të materialit. Materialet gjysmëpërçuese të zakonshme përfshijnë silicin, <a href="/wiki/Germaniumi" title="Germaniumi">germaniumin</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Arsenid_i_galiumit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arsenid i galiumit (nuk është shkruar akoma)">arsenidin e galiumit</a> . </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nanoteknologjia">Nanoteknologjia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=12" title="Redakto pjesën: Nanoteknologjia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Nanoteknologjia"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/wiki/Nanoteknologjia" title="Nanoteknologjia">Nanoteknologjia</a></i></dd></dl></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Nano_Si_640x480.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Nano_Si_640x480.jpg/220px-Nano_Si_640x480.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Nano_Si_640x480.jpg/330px-Nano_Si_640x480.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Nano_Si_640x480.jpg/440px-Nano_Si_640x480.jpg 2x" data-file-width="496" data-file-height="393" /></a><figcaption>Silikoni me shumicë (majtas) dhe nanopluhur silikoni (djathtas)</figcaption></figure> <p>Shumë lëndë të ngurta tradicionale shfaqin veti të ndryshme kur tkurren në madhësi nanometërsh. Për shembull, <a href="/w/index.php?title=Nanogrimca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nanogrimca (nuk është shkruar akoma)">nanogrimcat</a> e arit zakonisht të verdhë dhe silikonit gri kanë ngjyrë të kuqe; Nanogrimcat e arit shkrihen në temperatura shumë më të ulëta (~300 °C për 2,5 madhësia nm) sesa pllakat e arit (1064 °C); <sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> dhe nanotelat metalikë janë shumë më të fortë se metalet përkatëse. <sup id="cite_ref-pure2_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-pure2-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sipërfaqja e lartë e nanogrimcave i bën ato jashtëzakonisht tërheqëse për aplikime të caktuara në fushën e energjisë. Për shembull, metalet e platinit mund të ofrojnë përmirësime si <a href="/wiki/Katalizatori" title="Katalizatori">katalizatorët</a> e karburantit të automobilave, si dhe qelizat e karburantit <a href="/w/index.php?title=Membrana_e_shk%C3%ABmbimit_t%C3%AB_protoneve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Membrana e shkëmbimit të protoneve (nuk është shkruar akoma)">të membranës së shkëmbimit të protonit</a> (PEM). Gjithashtu, oksidet e qeramikës (ose cermetat) e <a href="/wiki/Lantani" title="Lantani">lantanit</a>, <a href="/wiki/Keriumi" title="Keriumi">ceriumit</a>, manganit dhe nikelit tani janë duke u zhvilluar si <a href="/w/index.php?title=Qeliz%C3%AB_e_karburantit_me_oksid_t%C3%AB_ngurt%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qelizë e karburantit me oksid të ngurtë (nuk është shkruar akoma)">qeliza karburanti me oksid të ngurtë</a> (SOFC). Nanogrimcat e litiumit, <a href="/w/index.php?title=Bateri_litium-titanate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bateri litium-titanate (nuk është shkruar akoma)">litium-titanatit</a> dhe tantalit po aplikohen në bateritë e joneve të litiumit. Nanogrimcat e silikonit janë treguar se zgjerojnë në mënyrë dramatike kapacitetin e ruajtjes së baterive të joneve të litiumit gjatë ciklit të zgjerimit/tkurrjes. Nanotelat e silikonit qarkullojnë pa degradim të konsiderueshëm dhe paraqesin potencialin për t'u përdorur në bateritë me kohë të zgjeruara të ruajtjes. Nanogrimcat e silikonit po përdoren gjithashtu në forma të reja të qelizave të energjisë diellore. Depozitimi i filmit të hollë të <a href="/w/index.php?title=Pika_kuantike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pika kuantike (nuk është shkruar akoma)">pikave kuantike</a> të <a href="/w/index.php?title=Pikat_kuantike_t%C3%AB_silikonit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pikat kuantike të silikonit (nuk është shkruar akoma)">silikonit</a> në nënshtresën polikristaline të silikonit të një qelize fotovoltaike (solare) rrit prodhimin e tensionit deri në 60% duke fluoreskuar dritën hyrëse përpara kapjes. Këtu përsëri, sipërfaqja e nanogrimcave (dhe filmave të hollë) luan një rol kritik në maksimizimin e sasisë së rrezatimit të absorbuar. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Biomaterialet">Biomaterialet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=13" title="Redakto pjesën: Biomaterialet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Biomaterialet"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="dablink"> <dl><dd><i>Artikulli</i> <i>kryesor</i>: <i><a href="/w/index.php?title=Biomaterialet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biomaterialet (nuk është shkruar akoma)">Biomaterialet</a></i></dd></dl></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Woven_bone_matrix.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Woven_bone_matrix.jpg/250px-Woven_bone_matrix.jpg" decoding="async" width="250" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Woven_bone_matrix.jpg/375px-Woven_bone_matrix.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ec/Woven_bone_matrix.jpg 2x" data-file-width="398" data-file-height="293" /></a><figcaption><a href="/wiki/Fibrat" title="Fibrat">Fijet</a> e <a href="/wiki/Kolagjeni" title="Kolagjeni">kolagjenit</a> të <a href="/wiki/Eshtrat_e_njeriut" class="mw-redirect" title="Eshtrat e njeriut">kockave</a> të endura</figcaption></figure> <p>Shumë materiale natyrore (ose biologjike) janë përbërje komplekse me veti mekanike të jashtëzakonshme. Këto struktura komplekse, të cilat janë ngritur nga qindra milionë vjet evolucion, janë shkencëtarët frymëzues të materialeve në hartimin e materialeve të reja. Karakteristikat e tyre përcaktuese përfshijnë hierarkinë strukturore, multifunksionalitetin dhe aftësinë vetë-shëruese. Vetë-organizimi është gjithashtu një tipar themelor i shumë materialeve biologjike dhe mënyra me të cilën strukturat janë mbledhur nga niveli molekular e lart. Kështu, <a href="/w/index.php?title=Vet%C3%AB-montim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vetë-montim (nuk është shkruar akoma)">vetë-montimi</a> po shfaqet si një strategji e re në sintezën kimike të biomaterialeve me performancë të lartë. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vetitë_fizike"><span id="Vetit.C3.AB_fizike"></span>Vetitë fizike</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=14" title="Redakto pjesën: Vetitë fizike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Vetitë fizike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vetitë fizike të elementeve dhe komponimeve që ofrojnë dëshmi përfundimtare të përbërjes kimike përfshijnë erën, ngjyrën, vëllimin, densitetin (masën për njësi vëllimi), pikën e shkrirjes, pikën e vlimit, kapacitetin e nxehtësisë, formën fizike dhe formën në temperaturën e dhomës (të ngurtë, të lëngët ose të gaztë ; kristalet kubike, trigonale, etj.), fortësia, poroziteti, <a href="/w/index.php?title=Indeksi_i_p%C3%ABrthyerjes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indeksi i përthyerjes (nuk është shkruar akoma)">indeksi i përthyerjes</a> dhe shumë të tjera. Ky seksion diskuton disa veti fizike të materialeve në gjendje të ngurtë. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mekanike">Mekanike</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=15" title="Redakto pjesën: Mekanike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Mekanike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Torres_del_Paine,_Patagonia_(2004).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Torres_del_Paine%2C_Patagonia_%282004%29.jpg/300px-Torres_del_Paine%2C_Patagonia_%282004%29.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Torres_del_Paine%2C_Patagonia_%282004%29.jpg/450px-Torres_del_Paine%2C_Patagonia_%282004%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Torres_del_Paine%2C_Patagonia_%282004%29.jpg/600px-Torres_del_Paine%2C_Patagonia_%282004%29.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Formimi shkëmbor <a href="/wiki/Graniti" title="Graniti">i granitit</a> në <a href="/wiki/Patagonia" title="Patagonia">Patagoninë</a> Kiliane. Ashtu si shumica e mineraleve <a href="/w/index.php?title=Inorganike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inorganike (nuk është shkruar akoma)">inorganike</a> të formuara nga oksidimi në atmosferën e Tokës, graniti përbëhet kryesisht nga <a href="/w/index.php?title=Silic%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Silicë (nuk është shkruar akoma)">silicë</a> <a href="/w/index.php?title=Kristalor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kristalor (nuk është shkruar akoma)">kristalore</a> SiO <sub>2</sub> dhe <a href="/wiki/Alumini" title="Alumini">alumin</a> Al <sub>2</sub> O <sub>3</sub> .</figcaption></figure> <p>Vetitë mekanike të materialeve përshkruajnë karakteristika të tilla si <a href="/wiki/Fizika_e_trupave_t%C3%AB_ngurt%C3%AB" title="Fizika e trupave të ngurtë">forca</a> dhe rezistenca e tyre ndaj deformimit. Për shembull, trarët e çelikut përdoren në ndërtim për shkak të forcës së tyre të lartë, që do të thotë se ata as nuk thyhen dhe as përkulen ndjeshëm nën ngarkesën e aplikuar. </p><p>Vetitë mekanike përfshijnë <a href="/wiki/Elasticiteti_(fizik%C3%AB)" title="Elasticiteti (fizikë)">elasticitetin</a>, <a href="/w/index.php?title=Plasticiteti_(fizik%C3%AB)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plasticiteti (fizikë) (nuk është shkruar akoma)">plasticitetin</a>, <a href="/w/index.php?title=Forca_n%C3%AB_t%C3%ABrheqje&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forca në tërheqje (nuk është shkruar akoma)">qëndrueshmërinë në tërheqje</a>, <a href="/w/index.php?title=Rezistenca_n%C3%AB_shtypje&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rezistenca në shtypje (nuk është shkruar akoma)">forcën në shtypje</a>, <a href="/w/index.php?title=Forca_e_prerjes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forca e prerjes (nuk është shkruar akoma)">rezistencën në prerje</a>, <a href="/w/index.php?title=Rezistenca_ndaj_thyerjes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rezistenca ndaj thyerjes (nuk është shkruar akoma)">rezistencën ndaj thyerjes</a>, <a href="/w/index.php?title=Duktiliteti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Duktiliteti (nuk është shkruar akoma)">duktilitetin</a> (të ulët në materiale të brishtë) dhe <a href="/w/index.php?title=Fort%C3%ABsia_e_dh%C3%ABmb%C3%ABzimit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fortësia e dhëmbëzimit (nuk është shkruar akoma)">fortësinë e dhëmbëzimit</a>. <a href="/w/index.php?title=Mekanika_e_ngurt%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mekanika e ngurtë (nuk është shkruar akoma)">Mekanika e ngurtë</a> është studimi i sjelljes së lëndës së ngurtë nën veprime të jashtme siç janë forcat e jashtme dhe ndryshimet e temperaturës. </p><p>Një trup i ngurtë nuk shfaq rrjedhje makroskopike, siç bëjnë lëngjet. Çdo shkallë e largimit nga forma e saj origjinale quhet <a href="/w/index.php?title=Deformim_(inxhinierik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deformim (inxhinierik) (nuk është shkruar akoma)">deformim</a> . Përqindja e deformimit me madhësinë origjinale quhet tendosje. Nëse <a href="/w/index.php?title=Stresi_(mekanika)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stresi (mekanika) (nuk është shkruar akoma)">sforcimi</a> i aplikuar është mjaft i ulët, pothuajse të gjitha materialet e ngurta sillen në atë mënyrë që sforcimi të jetë drejtpërdrejt proporcional me sforcimin ( <a href="/w/index.php?title=Ligji_i_Hukut&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ligji i Hukut (nuk është shkruar akoma)">ligji i Hooke</a> ). Koeficienti i proporcionit quhet <a href="/w/index.php?title=Modulet_e_elasticitetit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modulet e elasticitetit (nuk është shkruar akoma)">moduli i elasticitetit</a> ose <a href="/w/index.php?title=Moduli_i_Young&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moduli i Young (nuk është shkruar akoma)">moduli i Young-it</a>. Ky rajon i deformimit njihet si rajoni <a href="/w/index.php?title=Elasticiteti_linear&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elasticiteti linear (nuk është shkruar akoma)">linear elastik</a> . Tre modele mund të përshkruajnë se si një trup i ngurtë reagon ndaj një stresi të aplikuar: </p> <ul><li><a href="/wiki/Elasticiteti_(fizik%C3%AB)" title="Elasticiteti (fizikë)">Elasticiteti</a> - Kur një stres i aplikuar hiqet, materiali kthehet në gjendjen e tij të padeformuar.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Viskoelasticiteti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viskoelasticiteti (nuk është shkruar akoma)">Viskoelasticiteti</a> - Këto janë materiale që sillen në mënyrë elastike, por gjithashtu kanë <a href="/wiki/F%C3%ABrkimi" title="Fërkimi">amortizues</a> . Kur sforcimi i aplikuar hiqet, duhet të punohet kundër efekteve të amortizimit dhe të shndërrohet në nxehtësi brenda materialit. Kjo rezulton në një <a href="/wiki/Histereza" title="Histereza">lak histerezë</a> në lakoren stres-deformim. Kjo nënkupton që përgjigja mekanike ka një varësi nga koha.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Plasticiteti_(fizik%C3%AB)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plasticiteti (fizikë) (nuk është shkruar akoma)">Plasticiteti</a> - Materialet që sillen në mënyrë elastike zakonisht e bëjnë këtë kur sforcimi i aplikuar është më i vogël se vlera e rendimentit. Kur sforcimi është më i madh se stresi i rrjedhjes, materiali sillet në mënyrë plastike dhe nuk kthehet në gjendjen e mëparshme. Kjo do të thotë, deformimi i pakthyeshëm plastik (ose rrjedhja viskoze) ndodh pas rendimentit që është i përhershëm.</li></ul> <p>Shumë materiale bëhen më të dobëta në temperatura të larta. Materialet që ruajnë forcën e tyre në temperatura të larta, të quajtura <a href="/w/index.php?title=Refraktore&action=edit&redlink=1" class="new" title="Refraktore (nuk është shkruar akoma)">materiale zjarrduruese</a>, janë të dobishme për shumë qëllime. Për shembull, <a href="/w/index.php?title=Qelqi-qeramike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qelqi-qeramike (nuk është shkruar akoma)">qelqi-qeramikat</a> janë bërë jashtëzakonisht të dobishme për gatimin në tavolinë, pasi ato shfaqin veti të shkëlqyera mekanike dhe mund të mbajnë ndryshime të përsëritura dhe të shpejta të temperaturës deri në 1000 °C. Në industrinë e hapësirës ajrore, materialet me performancë të lartë të përdorura në projektimin e pjesëve të jashtme të avionëve dhe/ose të anijeve kozmike duhet të kenë një rezistencë të lartë ndaj goditjes termike. Kështu, fibrat sintetike të petëzuara nga polimere organike dhe materiale të përbërë polimer/qeramike/metal dhe polimere të përforcuar me fibra tani po projektohen me këtë qëllim. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Termike">Termike</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=16" title="Redakto pjesën: Termike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Termike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:1D_normal_modes_(280_kB).gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/1D_normal_modes_%28280_kB%29.gif/250px-1D_normal_modes_%28280_kB%29.gif" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/1D_normal_modes_%28280_kB%29.gif 1.5x" data-file-width="275" data-file-height="275" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=M%C3%ABnyrat_normale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mënyrat normale (nuk është shkruar akoma)">Mënyrat normale</a> të <a href="/w/index.php?title=Dridhja_molekulare&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dridhja molekulare (nuk është shkruar akoma)">dridhjeve atomike</a> në një trup të ngurtë <a href="/w/index.php?title=Kristalor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kristalor (nuk është shkruar akoma)">kristalor</a> .</figcaption></figure> <p>Për shkak se trupat e ngurtë kanë <a href="/wiki/Energjia_termike" title="Energjia termike">energji termike</a>, atomet e tyre vibrojnë rreth pozicioneve mesatare fikse brenda rrjetës së renditur (ose të çrregullt). Spektri i dridhjeve të rrjetës në një rrjet kristalor ose xhami siguron themelin për <a href="/w/index.php?title=Teoria_kinetike_e_trupave_t%C3%AB_ngurt%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria kinetike e trupave të ngurtë (nuk është shkruar akoma)">teorinë kinetike të trupave të ngurtë</a> . Kjo lëvizje ndodh në nivelin atomik, dhe kështu nuk mund të vëzhgohet ose zbulohet pa pajisje shumë të specializuara, siç është ajo e përdorur në <a href="/w/index.php?title=Spektroskopia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spektroskopia (nuk është shkruar akoma)">spektroskopi</a> . </p><p>Vetitë termike të trupave të ngurtë përfshijnë <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABr%C3%A7ueshm%C3%ABri_termike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përçueshmëri termike (nuk është shkruar akoma)">përçueshmërinë termike</a>, e cila është veti e një materiali që tregon aftësinë e tij për të <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABr%C3%A7imi_(nxeht%C3%ABsia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përçimi (nxehtësia) (nuk është shkruar akoma)">përcjellë nxehtësinë</a>. Lëndët e ngurta gjithashtu kanë një <a href="/w/index.php?title=Kapaciteti_specifik_i_nxeht%C3%ABsis%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapaciteti specifik i nxehtësisë (nuk është shkruar akoma)">kapacitet specifik të nxehtësisë</a>, që është kapaciteti i një materiali për të ruajtur energjinë në formën e nxehtësisë (ose dridhjeve të rrjetës termike). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Elekrtike">Elekrtike</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=17" title="Redakto pjesën: Elekrtike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Elekrtike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Flyingsuperconductor.ogv/250px--Flyingsuperconductor.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="250" height="176" data-durationhint="10" data-mwtitle="Flyingsuperconductor.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Skeda:Flyingsuperconductor.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/08/Flyingsuperconductor.ogv/Flyingsuperconductor.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="342" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/08/Flyingsuperconductor.ogv/Flyingsuperconductor.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="342" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/08/Flyingsuperconductor.ogv/Flyingsuperconductor.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="204" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/08/Flyingsuperconductor.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="341" data-height="240" /></video></span><figcaption>Video of superconducting levitation of <a href="/w/index.php?title=YBCO&action=edit&redlink=1" class="new" title="YBCO (nuk është shkruar akoma)">YBCO</a></figcaption></figure> <p>Vetitë elektrike përfshijnë si <a href="/w/index.php?title=Rezistenca_elektrike_dhe_p%C3%ABr%C3%A7ueshm%C3%ABria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rezistenca elektrike dhe përçueshmëria (nuk është shkruar akoma)">rezistencën dhe përçueshmërinë elektrike</a>, <a href="/w/index.php?title=Forca_dielektrike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forca dielektrike (nuk është shkruar akoma)">forcën dielektrike</a>, <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABrshkueshm%C3%ABria_(elektromagnetizmi)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përshkueshmëria (elektromagnetizmi) (nuk është shkruar akoma)">përshkueshmërinë elektromagnetike</a> dhe <a href="/wiki/Permitiviteti" title="Permitiviteti">lejueshmërinë</a>. Përçuesit elektrikë të tillë si metalet dhe lidhjet janë në kontrast me izoluesit elektrikë si gotat dhe qeramika. <a href="/wiki/Gjysm%C3%ABp%C3%ABrcjell%C3%ABsi" title="Gjysmëpërcjellësi">Gjysmëpërçuesit</a> sillen diku në mes. Ndërsa përçueshmëria në metale shkaktohet nga elektronet, si elektronet ashtu edhe vrimat kontribuojnë në rrymën në gjysmëpërçues. Përndryshe, jonet mbështesin rrymën elektrike në <a href="/w/index.php?title=P%C3%ABr%C3%A7ues_i_shpejt%C3%AB_jonik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Përçues i shpejtë jonik (nuk është shkruar akoma)">përçuesit jonikë</a> . </p><p>Shumë materiale gjithashtu shfaqin <a href="/wiki/Superp%C3%ABrcjellshm%C3%ABria" title="Superpërcjellshmëria">superpërçueshmëri</a> në temperatura të ulëta; ato përfshijnë elementë metalikë si kallaji dhe alumini, lidhje të ndryshme metalike, disa gjysmëpërçues shumë të dopuar dhe qeramika të caktuara. Rezistenca elektrike e shumicës së përçuesve elektrikë (metalik) në përgjithësi zvogëlohet gradualisht me uljen e temperaturës, por mbetet e kufizuar. Në një superpërçues, megjithatë, rezistenca bie papritur në zero kur materiali ftohet nën temperaturën e tij kritike. Një rrymë elektrike që rrjedh në një lak me tela superpërçues mund të vazhdojë pafundësisht pa asnjë burim energjie. </p><p>Një <a href="/w/index.php?title=Dielektrike&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dielektrike (nuk është shkruar akoma)">dielektrik</a>, ose izolues elektrik, është një substancë që është shumë rezistente ndaj rrjedhës së rrymës elektrike. Një dielektrik, siç është plastika, tenton të përqendrojë një fushë elektrike të aplikuar brenda vetes, e cila veçori përdoret në kondensatorë. Një <a href="/wiki/Kondensatori" title="Kondensatori">kondensator</a> është një pajisje elektrike që mund të ruajë energjinë në fushën elektrike midis një çifti përcjellësish të vendosura ngushtë (të quajtura 'pllaka'). Kur aplikohet tension në kondensator, ngarkesat elektrike me madhësi të barabartë, por me polaritet të kundërt, ndërtohen në secilën pllakë. Kondensatorët përdoren në qarqet elektrike si pajisje për ruajtjen e energjisë, si dhe në filtra elektronikë për të dalluar sinjalet me frekuencë të lartë dhe frekuencë të ulët. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Elektromekanike">Elektromekanike</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=18" title="Redakto pjesën: Elektromekanike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Elektromekanike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Piezoelektriciteti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piezoelektriciteti (nuk është shkruar akoma)">Piezoelektriciteti</a> është aftësia e kristaleve për të gjeneruar një tension në përgjigje të një stresi mekanik të aplikuar. Efekti piezoelektrik është i kthyeshëm në atë që kristalet piezoelektrike, kur i nënshtrohen një tensioni të aplikuar nga jashtë, mund të ndryshojnë formën me një sasi të vogël. Materialet polimer si goma, leshi, flokët, fibra druri dhe mëndafshi shpesh sillen si <a href="/w/index.php?title=Elektrik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elektrik (nuk është shkruar akoma)">elektrikë</a> . Për shembull, polimeri <a href="/w/index.php?title=Poliviniliden_fluorid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Poliviniliden fluorid (nuk është shkruar akoma)">poliviniliden fluori</a> (PVDF) shfaq një përgjigje piezoelektrike disa herë më të madhe se kuarci i materialit tradicional piezoelektrik (SiO <sub>2</sub> kristalor). Deformimi (~0,1%) i përshtatet aplikimeve teknike të dobishme si burimet e tensionit të lartë, altoparlantët, lazerët, si dhe sensorët dhe/ose transduktorët kimikë, biologjikë dhe akusto-optikë. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Optike">Optike</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=19" title="Redakto pjesën: Optike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Optike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Materialet mund <a href="/w/index.php?title=Materiale_transparente&action=edit&redlink=1" class="new" title="Materiale transparente (nuk është shkruar akoma)">të transmetojnë</a> (p.sh. qelqi) ose të reflektojnë (p.sh. metalet) dritën e dukshme. </p><p>Shumë materiale do të transmetojnë disa gjatësi vale ndërsa bllokojnë të tjerat. Për shembull, xhami i dritares është transparent ndaj dritës së dukshme, por shumë më pak ndaj shumicës së frekuencave të dritës ultravjollcë që shkaktojnë djegie nga dielli. Kjo veti përdoret për filtrat optikë që zgjedhin frekuencën, të cilët mund të ndryshojnë ngjyrën e dritës së rënë. </p><p>Për disa qëllime, si vetitë optike ashtu edhe ato mekanike të një materiali mund të jenë me interes. Për shembull, sensorët në një raketë <a href="/w/index.php?title=Sht%C3%ABpia_me_rreze_infra_t%C3%AB_kuqe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shtëpia me rreze infra të kuqe (nuk është shkruar akoma)">me rreze infra të kuqe</a> ("kërkuese të nxehtësisë") duhet të mbrohen nga një mbulesë që është transparente ndaj <a href="/wiki/Rrezet_infra_t%C3%AB_kuqe" title="Rrezet infra të kuqe">rrezatimit infra të kuqe</a> . Materiali aktual i zgjedhur për kupolat e raketave të drejtuara me infra të kuqe me shpejtësi të lartë është <a href="/w/index.php?title=Safir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Safir (nuk është shkruar akoma)">safiri</a> me një kristal. Transmetimi optik i safirit nuk shtrihet në të vërtetë për të mbuluar të gjithë gamën infra të kuqe të mesme (3–5 μm), por fillon të bjerë në gjatësi vale më të mëdha se afërsisht 4.5 μm në temperaturën e dhomës. Ndërsa forca e safirit është më e mirë se ajo e materialeve të tjera të disponueshme të kupolës infra të kuqe me rreze të mesme në temperaturën e dhomës, ai dobësohet mbi 600 °C. Ekziston një shkëmbim afatgjatë midis brezit optik dhe qëndrueshmërisë mekanike; materialet e reja si <a href="/w/index.php?title=Qeramika_transparente&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qeramika transparente (nuk është shkruar akoma)">qeramika transparente</a> ose nanokompozitet optike mund të ofrojnë performancë të përmirësuar. </p><p>Transmetimi i drejtuar i valëve të dritës përfshin fushën e fibrave optike dhe aftësinë e disa syzeve për të transmetuar, njëkohësisht dhe me humbje të ulët intensiteti, një sërë frekuencash (valë përcjellës optik me shumë mënyra) me pak ndërhyrje ndërmjet tyre. Drejtuesit e valëve optike përdoren si komponentë në qarqet optike të integruara ose si medium transmetimi në sistemet e komunikimit optik. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Opto-elektronike">Opto-elektronike</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=20" title="Redakto pjesën: Opto-elektronike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Opto-elektronike"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Një qelizë diellore ose një qelizë fotovoltaike është një pajisje që konverton energjinë e dritës në energji elektrike. Në thelb, pajisja duhet të përmbushë vetëm dy funksione: foto-gjenerimin e transportuesve të ngarkesës (elektrone dhe vrima) në një material thithës të dritës dhe ndarjen e transportuesve të ngarkesës në një kontakt përçues që do të transmetojë elektricitetin (e thënë thjesht, duke bartur elektrone largohet përmes një kontakti metalik në një qark të jashtëm). Ky konvertim quhet <a href="/wiki/Fotoefekti" title="Fotoefekti">efekti fotoelektrik</a>, dhe fusha e kërkimit në lidhje me qelizat diellore njihet si fotovoltaikë. </p><p>Qelizat diellore kanë shumë aplikime. Ato janë përdorur prej kohësh në situata kur energjia elektrike nga rrjeti nuk është e disponueshme, si p.sh. në sistemet e energjisë në zona të largëta, satelitët në orbitën e Tokës dhe sondat hapësinore, kalkulatorët e dorës, orët e dorës, radiotelefonat në distancë dhe aplikacionet e pompimit të ujit. Kohët e fundit, ato kanë filluar të përdoren në montimet e moduleve diellore (vargje fotovoltaike) të lidhura me rrjetin elektrik përmes një inverteri, që nuk do të funksionojë si një furnizim i vetëm, por si një burim shtesë i energjisë elektrike. </p><p>Të gjitha qelizat diellore kërkojnë një material thithës të dritës që gjendet brenda strukturës së qelizës për të thithur fotone dhe për të gjeneruar elektrone nëpërmjet <a href="/w/index.php?title=Efekti_fotovoltaik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Efekti fotovoltaik (nuk është shkruar akoma)">efektit fotovoltaik</a> . Materialet e përdorura në qelizat diellore priren të kenë vetinë e thithjes së preferencës së gjatësive valore të dritës diellore që arrijnë në sipërfaqen e tokës. Disa qeliza diellore janë gjithashtu të optimizuara për thithjen e dritës përtej atmosferës së Tokës. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fushat_e_studimit">Fushat e studimit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=21" title="Redakto pjesën: Fushat e studimit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Fushat e studimit"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fizika_e_gjendjes_së_ngurtë"><span id="Fizika_e_gjendjes_s.C3.AB_ngurt.C3.AB"></span>Fizika e gjendjes së ngurtë</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=22" title="Redakto pjesën: Fizika e gjendjes së ngurtë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Fizika e gjendjes së ngurtë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Fizika e gjendjes së ngurtë është studimi i lëndës së ngurtë, ose trupave të ngurtë, përmes metodave të tilla si kimia e gjendjes së ngurtë, mekanika kuantike, kristalografia, elektromagnetizmi dhe metalurgjia. Është dega më e madhe e fizikës së lëndës së kondensuar. Fizika e gjendjes së ngurtë studion se si vetitë në shkallë të gjerë të materialeve të ngurta rrjedhin nga vetitë e tyre në shkallë atomike. Kështu, fizika e gjendjes së ngurtë formon një bazë teorike të shkencës së materialeve. Së bashku me kiminë e gjendjes së ngurtë, ajo gjithashtu ka aplikime të drejtpërdrejta në teknologjinë e transistorëve dhe gjysmëpërçuesve. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kimia_në_gjendje_të_ngurtë"><span id="Kimia_n.C3.AB_gjendje_t.C3.AB_ngurt.C3.AB"></span>Kimia në gjendje të ngurtë</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=23" title="Redakto pjesën: Kimia në gjendje të ngurtë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Kimia në gjendje të ngurtë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kimia e gjendjes së ngurtë, e referuar ndonjëherë edhe si kimia e materialeve, është studimi i sintezës, strukturës dhe vetive të materialeve të fazës së ngurtë. Prandaj ka një mbivendosje të fortë me fizikën e gjendjes së ngurtë, mineralogjinë, kristalografinë, qeramikën, metalurgjinë, termodinamikën, shkencën e materialeve dhe elektronikën me fokus në sintezën e materialeve të reja dhe karakterizimin e tyre. Një gamë e larmishme teknikash sintetike, të tilla si metoda qeramike dhe depozitimi kimik i avullit, bëjnë materiale në gjendje të ngurtë. Lëndët e ngurta mund të klasifikohen si kristalore ose amorfe në bazë të natyrës së rendit të pranishëm në rregullimin e grimcave të tyre përbërëse. Përbërjet e tyre elementare, mikrostrukturat dhe vetitë fizike mund të karakterizohen nëpërmjet një sërë metodash analitike. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Shkenca_e_materialeve">Shkenca e materialeve</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=24" title="Redakto pjesën: Shkenca e materialeve" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Shkenca e materialeve"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Shkenca_e_materialeve" title="Shkenca e materialeve">Shkenca e materialeve</a> është një fushë ndërdisiplinore e kërkimit dhe zbulimit të materialeve. Inxhinieria e materialeve është një fushë inxhinierike e gjetjes së përdorimit të materialeve në fusha dhe industri të tjera. </p><p>Origjina intelektuale e shkencës së materialeve rrjedh nga Epoka e Iluminizmit, kur studiuesit filluan të përdorin të menduarit analitik nga kimia, fizika dhe inxhinieria për të kuptuar vëzhgimet e lashta, fenomenologjike në metalurgji dhe mineralogji.[14][15] Shkenca e materialeve ende përfshin elemente të fizikës, kimisë dhe inxhinierisë. Si e tillë, fusha është konsideruar prej kohësh nga institucionet akademike si një nënfushë e këtyre fushave të ndërlidhura. Duke filluar në vitet 1940, shkenca e materialeve filloi të njihej më gjerësisht si një fushë specifike dhe e veçantë e shkencës dhe inxhinierisë, dhe universitetet kryesore teknike në mbarë botën krijuan shkolla të dedikuara për studimin e saj. </p><p>Shkencëtarët e materialeve theksojnë të kuptuarit se si historia e një materiali (përpunimi) ndikon në strukturën e tij, dhe kështu në vetitë dhe performancën e materialit. Kuptimi i marrëdhënieve përpunim-strukturë-veti quhet paradigma e materialeve. Kjo paradigmë përdoret për të avancuar të kuptuarit në një sërë fushash kërkimore, duke përfshirë nanoteknologjinë, biomaterialet dhe metalurgjinë. </p><p>Shkenca e materialeve është gjithashtu një pjesë e rëndësishme e inxhinierisë ligjore dhe analizës së dështimit - duke hetuar materialet, produktet, strukturat ose komponentët, të cilët dështojnë ose nuk funksionojnë siç synohet, duke shkaktuar lëndime personale ose dëmtime në pronë. Hetime të tilla janë çelësi për të kuptuar, për shembull, shkaqet e aksidenteve dhe incidenteve të ndryshme të aviacionit. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referime">Referime</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&veaction=edit&section=25" title="Redakto pjesën: Referime" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Referime"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist references-column-width" style="column-width: 30em; -moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">^</a> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2706204">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFHolley2017" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Holley, Dennis (2017-05-31). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_uUlDwAAQBAJ&q=sodium+chloride+made+up+of+ionic+sodium+and+chlorine+ionically+bonded+together&pg=PA39"><i>GENERAL BIOLOGY I: Molecules, Cells and Genes</i></a> (në anglisht). Dog Ear Publishing. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/9781457552748" title="Speciale:BurimetELibrave/9781457552748"><bdi>9781457552748</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=GENERAL+BIOLOGY+I%3A+Molecules%2C+Cells+and+Genes&rft.pub=Dog+Ear+Publishing&rft.date=2017-05-31&rft.isbn=9781457552748&rft.aulast=Holley&rft.aufirst=Dennis&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_uUlDwAAQBAJ%26q%3Dsodium%2Bchloride%2Bmade%2Bup%2Bof%2Bionic%2Bsodium%2Band%2Bchlorine%2Bionically%2Bbonded%2Btogether%26pg%3DPA39&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFRogersAdamsPennathur2014" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Rogers, Ben; Adams, Jesse; Pennathur, Sumita (2014-10-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=HI9qBAAAQBAJ&q=in+diamond++atoms+share+electrons+forming+covalent+bonds&pg=PA93"><i>Nanotechnology: Understanding Small Systems, Third Edition</i></a> (në anglisht). <a href="/w/index.php?title=CRC_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="CRC Press (nuk është shkruar akoma)">CRC Press</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/9781482211726" title="Speciale:BurimetELibrave/9781482211726"><bdi>9781482211726</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nanotechnology%3A+Understanding+Small+Systems%2C+Third+Edition&rft.pub=CRC+Press&rft.date=2014-10-28&rft.isbn=9781482211726&rft.aulast=Rogers&rft.aufirst=Ben&rft.au=Adams%2C+Jesse&rft.au=Pennathur%2C+Sumita&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DHI9qBAAAQBAJ%26q%3Din%2Bdiamond%2B%2Batoms%2Bshare%2Belectrons%2Bforming%2Bcovalent%2Bbonds%26pg%3DPA93&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFNahumMelvin2013" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Nahum, Alan M.; Melvin, John W. (2013-03-09). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=on_SBwAAQBAJ&q=in+silicon+atoms+share+electrons+forming+covalent+bonds&pg=PA15"><i>Accidental Injury: Biomechanics and Prevention</i></a> (në anglisht). Springer Science & Business Media. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/9781475722642" title="Speciale:BurimetELibrave/9781475722642"><bdi>9781475722642</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Accidental+Injury%3A+Biomechanics+and+Prevention&rft.pub=Springer+Science+%26+Business+Media&rft.date=2013-03-09&rft.isbn=9781475722642&rft.aulast=Nahum&rft.aufirst=Alan+M.&rft.au=Melvin%2C+John+W.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Don_SBwAAQBAJ%26q%3Din%2Bsilicon%2Batoms%2Bshare%2Belectrons%2Bforming%2Bcovalent%2Bbonds%26pg%3DPA15&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFNarulaNarulaGupta1989" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Narula, G. K.; Narula, K. S.; Gupta, V. K. (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=oEvTt1ZFo_MC&q=in+metal+electrons+shared+through+metallic+bonding&pg=PA60"><i>Materials Science</i></a> (në anglisht). Tata McGraw-Hill Education. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/9780074517963" title="Speciale:BurimetELibrave/9780074517963"><bdi>9780074517963</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Materials+Science&rft.pub=Tata+McGraw-Hill+Education&rft.date=1989&rft.isbn=9780074517963&rft.aulast=Narula&rft.aufirst=G.+K.&rft.au=Narula%2C+K.+S.&rft.au=Gupta%2C+V.+K.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DoEvTt1ZFo_MC%26q%3Din%2Bmetal%2Belectrons%2Bshared%2Bthrough%2Bmetallic%2Bbonding%26pg%3DPA60&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFArnold2006" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Arnold, Brian (2006-07-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=0ID973WaVBoC&q=strong%2C+dense%2C+and+good+conductors+of+electricity+and+heat+metals&pg=PA58"><i>Science Foundation</i></a> (në anglisht). Letts and Lonsdale. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/9781843156567" title="Speciale:BurimetELibrave/9781843156567"><bdi>9781843156567</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Science+Foundation&rft.pub=Letts+and+Lonsdale&rft.date=2006-07-01&rft.isbn=9781843156567&rft.aulast=Arnold&rft.aufirst=Brian&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D0ID973WaVBoC%26q%3Dstrong%252C%2Bdense%252C%2Band%2Bgood%2Bconductors%2Bof%2Belectricity%2Band%2Bheat%2Bmetals%26pg%3DPA58&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFGroup2009" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Group, Diagram (2009-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=NH23yrRwbU4C&q=strong%2C+dense%2C+and+good+conductors+of+both+electricity+and+heat+metals&pg=PA78"><i>The Facts on File Chemistry Handbook</i></a> (në anglisht). <a href="/w/index.php?title=Infobase_Publishing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Infobase Publishing (nuk është shkruar akoma)">Infobase Publishing</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/9781438109558" title="Speciale:BurimetELibrave/9781438109558"><bdi>9781438109558</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Facts+on+File+Chemistry+Handbook&rft.pub=Infobase+Publishing&rft.date=2009-01-01&rft.isbn=9781438109558&rft.aulast=Group&rft.aufirst=Diagram&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DNH23yrRwbU4C%26q%3Dstrong%252C%2Bdense%252C%2Band%2Bgood%2Bconductors%2Bof%2Bboth%2Belectricity%2Band%2Bheat%2Bmetals%26pg%3DPA78&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-mortimer2-7"><a href="#cite_ref-mortimer2_7-0">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFMortimer,_Charles_E.1975" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Mortimer, Charles E. (1975). <span class="cs1-lock-registration" title="Kërkohet regjistrim"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/chemistryconcept00mort"><i>Chemistry: A Conceptual Approach</i></a></span> (në anglisht) (bot. 3rd). New York: D. Van Nostrad Company. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/0-442-25545-4" title="Speciale:BurimetELibrave/0-442-25545-4"><bdi>0-442-25545-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Chemistry%3A+A+Conceptual+Approach&rft.place=New+York&rft.edition=3rd&rft.pub=D.+Van+Nostrad+Company&rft.date=1975&rft.isbn=0-442-25545-4&rft.au=Mortimer%2C+Charles+E.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fchemistryconcept00mort&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFBar-CohenZacny2009" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Bar-Cohen, Yoseph; Zacny, Kris (2009-08-04). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=j9guFwAQZjsC&q=Minerals+are+naturally+occurring+solids+formed+through+various+geological+processes+under+high+pressures.&pg=PA666"><i>Drilling in Extreme Environments: Penetration and Sampling on Earth and other Planets</i></a> (në anglisht). <a href="/w/index.php?title=John_Wiley_%26_Sons&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Wiley & Sons (nuk është shkruar akoma)">John Wiley & Sons</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/9783527626632" title="Speciale:BurimetELibrave/9783527626632"><bdi>9783527626632</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Drilling+in+Extreme+Environments%3A+Penetration+and+Sampling+on+Earth+and+other+Planets&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons&rft.date=2009-08-04&rft.isbn=9783527626632&rft.aulast=Bar-Cohen&rft.aufirst=Yoseph&rft.au=Zacny%2C+Kris&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dj9guFwAQZjsC%26q%3DMinerals%2Bare%2Bnaturally%2Boccurring%2Bsolids%2Bformed%2Bthrough%2Bvarious%2Bgeological%2Bprocesses%2Bunder%2Bhigh%2Bpressures.%26pg%3DPA666&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190717132955/http://autocww.colorado.edu/~toldy3/E64ContentFiles/Construction/Ceramics.html">"Ceramics"</a>. <i>autocww.colorado.edu</i> (në anglisht). Arkivuar nga <a rel="nofollow" class="external text" href="http://autocww.colorado.edu/~toldy3/E64ContentFiles/Construction/Ceramics.html">origjinali</a> më 17 korrik 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=autocww.colorado.edu&rft.atitle=Ceramics&rft_id=http%3A%2F%2Fautocww.colorado.edu%2F~toldy3%2FE64ContentFiles%2FConstruction%2FCeramics.html&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFBuffatBorel1976" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Buffat, Ph.; Borel, J.-P. (1976). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://infoscience.epfl.ch/record/100337">"Size effect on the melting temperature of gold particles"</a>. <i>Physical Review A</i> (në anglisht). <b>13</b> (6): 2287. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Bibcode_(identifier)" class="extiw" title="w:en:Bibcode (identifier)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1976PhRvA..13.2287B">1976PhRvA..13.2287B</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:doi_(identifier)" class="extiw" title="w:en:doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevA.13.2287">10.1103/PhysRevA.13.2287</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+A&rft.atitle=Size+effect+on+the+melting+temperature+of+gold+particles&rft.volume=13&rft.issue=6&rft.pages=2287&rft.date=1976&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevA.13.2287&rft_id=info%3Abibcode%2F1976PhRvA..13.2287B&rft.aulast=Buffat&rft.aufirst=Ph.&rft.au=Borel%2C+J.-P.&rft_id=http%3A%2F%2Finfoscience.epfl.ch%2Frecord%2F100337&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-pure2-11"><a href="#cite_ref-pure2_11-0">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFWalter_H._Kohl1995" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Walter H. Kohl (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=-Ll6qjWB-RUC&pg=PA164"><i>Handbook of materials and techniques for vacuum devices</i></a> (në anglisht). Springer. fq. 164–167. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/1-56396-387-6" title="Speciale:BurimetELibrave/1-56396-387-6"><bdi>1-56396-387-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Handbook+of+materials+and+techniques+for+vacuum+devices&rft.pages=164-167&rft.pub=Springer&rft.date=1995&rft.isbn=1-56396-387-6&rft.au=Walter+H.+Kohl&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D-Ll6qjWB-RUC%26pg%3DPA164&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFShpakKotrechkoMazilovaMikhailovskij2009" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Shpak, Anatoly P.; Kotrechko, Sergiy O.; Mazilova, Tatjana I; Mikhailovskij, Igor M (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5090266">"Inherent tensile strength of molybdenum nanocrystals"</a>. <i>Science and Technology of Advanced Materials</i> (në anglisht). <b>10</b> (4): 045004. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Bibcode_(identifier)" class="extiw" title="w:en:Bibcode (identifier)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2009STAdM..10d5004S">2009STAdM..10d5004S</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:doi_(identifier)" class="extiw" title="w:en:doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1088%2F1468-6996%2F10%2F4%2F045004">10.1088/1468-6996/10/4/045004</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:PMC_(identifier)" class="extiw" title="w:en:PMC (identifier)">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Nuk kërkohet regjistrim"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5090266">5090266</a></span>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:PMID_(identifier)" class="extiw" title="w:en:PMID (identifier)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27877304">27877304</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science+and+Technology+of+Advanced+Materials&rft.atitle=Inherent+tensile+strength+of+molybdenum+nanocrystals&rft.volume=10&rft.issue=4&rft.pages=045004&rft.date=2009&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC5090266%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F27877304&rft_id=info%3Adoi%2F10.1088%2F1468-6996%2F10%2F4%2F045004&rft_id=info%3Abibcode%2F2009STAdM..10d5004S&rft.aulast=Shpak&rft.aufirst=Anatoly+P.&rft.au=Kotrechko%2C+Sergiy+O.&rft.au=Mazilova%2C+Tatjana+I&rft.au=Mikhailovskij%2C+Igor+M&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC5090266&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3ANgurt%C3%ABsia" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Marrë nga "<a dir="ltr" href="https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ngurtësia&oldid=2624914">https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ngurtësia&oldid=2624914</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciale:Kategorit%C3%AB" title="Speciale:Kategoritë">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kategoria:Ngurt%C3%ABsia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategoria:Ngurtësia (nuk është shkruar akoma)">Ngurtësia</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kategori e fshehur: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Vetit%C3%AB_CS1:_Burime_n%C3%AB_anglisht_(en)" title="Kategoria:Vetitë CS1: Burime në anglisht (en)">Vetitë CS1: Burime në anglisht (en)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Kjo faqe është redaktuar për herë te fundit më 1 dhjetor 2023, në orën 19:48.</li> <li id="footer-info-copyright">Të gjitha materialet që gjenden në këtë faqë janë të mbrojtura nga <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution/Share-Alike License</a>;. Shiko <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Terms of Use</a> për më shumë informacione.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Rreth të dhënave vetjake</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Rreth">Rreth Wikipedia-s</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Shfaj%C3%ABsimet_e_p%C3%ABrgjithshme">Shfajësimet</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programuesit</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sq.wikipedia.org">Statistikat</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklarata e cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sq.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ngurt%C3%ABsia&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Për celular</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-4zjqf","wgBackendResponseTime":180,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.246","walltime":"0.315","ppvisitednodes":{"value":1762,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":31421,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":810,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":38717,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 218.807 1 -total"," 72.77% 159.236 1 Stampa:Reflist"," 54.10% 118.371 9 Stampa:Cite_book"," 14.63% 32.015 1 Stampa:Multiple_image"," 8.72% 19.087 9 Stampa:Main"," 7.32% 16.006 2 Stampa:Cite_journal"," 4.69% 10.260 9 Stampa:Dablink"," 3.32% 7.269 1 Stampa:Cite_web"," 1.38% 3.028 1 Stampa:Column-width"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.117","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3929065,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8f644c877-82bjn","timestamp":"20241106015832","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ngurt\u00ebsia","url":"https:\/\/sq.wikipedia.org\/wiki\/Ngurt%C3%ABsia","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11438","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11438","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2023-11-07T19:23:19Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/8c\/Insulincrystals.jpg","headline":"l\u00ebnd\u00eb e ngurt\u00eb; materie e cila nuk deformohet leht\u00eb n\u00ebn presion"}</script> </body> </html>