CINXE.COM
یادگیری بی‌نظارت - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>یادگیری بی‌نظارت - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"8543d151-6850-4de0-910d-5029348929b6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"یادگیری_بی‌نظارت","wgTitle":"یادگیری بی‌نظارت","wgCurRevisionId":39813290,"wgRevisionId":39813290,"wgArticleId":2604090,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","خطاهای CS1: فاقد نام","مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی","CS1 maint: DOI inactive as of اکتبر 2020","یادگیری بی‌نظارت","یادگیری ماشین"], "wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"یادگیری_بی‌نظارت","wgRelevantArticleId":2604090,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1152135", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc", "skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/28/Autoencoder_structure.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="897"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/28/Autoencoder_structure.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="598"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Autoencoder_structure.png/640px-Autoencoder_structure.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="478"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="یادگیری بی‌نظارت - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-یادگیری_بی‌نظارت rootpage-یادگیری_بی‌نظارت skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-رویکردها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#رویکردها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>رویکردها</span> </div> </a> <ul id="toc-رویکردها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شبکه‌های_عصبی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#شبکه‌های_عصبی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>شبکه‌های عصبی</span> </div> </a> <ul id="toc-شبکه‌های_عصبی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-روش_گشتاورها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#روش_گشتاورها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>روش گشتاورها</span> </div> </a> <ul id="toc-روش_گشتاورها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">یادگیری بی‌نظارت</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۳۰ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-30" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۳۰ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%BA%D9%8A%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8" title="تعلم غير مراقب–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تعلم غير مراقب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Aprenentatge_no_supervisat" title="Aprenentatge no supervisat–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Aprenentatge no supervisat" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8E%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C_%DA%86%D8%A7%D9%88%D8%AF%DB%8E%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%95%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%88" title="فێربوونی چاودێرینەکراو–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="فێربوونی چاودێرینەکراو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/U%C4%8Den%C3%AD_bez_u%C4%8Ditele" title="Učení bez učitele–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Učení bez učitele" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Un%C3%BCberwachtes_Lernen" title="Unüberwachtes Lernen–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Unüberwachtes Lernen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B7_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B5%CF%80%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B7_%CE%BC%CE%AC%CE%B8%CE%B7%CF%83%CE%B7" title="Μη επιβλεπόμενη μάθηση–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Μη επιβλεπόμενη μάθηση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Unsupervised_learning" title="Unsupervised learning–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Unsupervised learning" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Aprendizaje_no_supervisado" title="Aprendizaje no supervisado–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Aprendizaje no supervisado" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Juhendamata_masin%C3%B5pe" title="Juhendamata masinõpe–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Juhendamata masinõpe" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ohjaamaton_oppiminen" title="Ohjaamaton oppiminen–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Ohjaamaton oppiminen" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Apprentissage_non_supervis%C3%A9" title="Apprentissage non supervisé–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Apprentissage non supervisé" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%9E%D7%99%D7%93%D7%94_%D7%91%D7%9C%D7%AA%D7%99_%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%97%D7%99%D7%AA" title="למידה בלתי מונחית–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="למידה בלתי מונחית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pemelajaran_tak_terarah" title="Pemelajaran tak terarah–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Pemelajaran tak terarah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Apprendimento_non_supervisionato" title="Apprendimento non supervisionato–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Apprendimento non supervisionato" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%95%99%E5%B8%AB%E3%81%AA%E3%81%97%E5%AD%A6%E7%BF%92" title="教師なし学習–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="教師なし学習" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B9%84%EC%A7%80%EB%8F%84_%ED%95%99%EC%8A%B5" title="비지도 학습–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="비지도 학습" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Uczenie_nienadzorowane" title="Uczenie nienadzorowane–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Uczenie nienadzorowane" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Aprendizagem_n%C3%A3o_supervisionada" title="Aprendizagem não supervisionada–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Aprendizagem não supervisionada" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Mana_qhawasqa_yachay" title="Mana qhawasqa yachay–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Mana qhawasqa yachay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D1%83%D1%87%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8F" title="Обучение без учителя–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Обучение без учителя" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/U%C4%8Denje_bez_nadzora" title="Učenje bez nadzora–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Učenje bez nadzora" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%99" title="การเรียนรู้แบบไม่มีผู้สอน–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="การเรียนรู้แบบไม่มีผู้สอน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Hindi_pinapatnubayang_pagkatuto" title="Hindi pinapatnubayang pagkatuto–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Hindi pinapatnubayang pagkatuto" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%B6zetimsiz_%C3%B6%C4%9Frenme" title="Gözetimsiz öğrenme–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Gözetimsiz öğrenme" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F" title="Некероване навчання–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Некероване навчання" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%8Dc_kh%C3%B4ng_c%C3%B3_gi%C3%A1m_s%C3%A1t" title="Học không có giám sát–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Học không có giám sát" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%84%A1%E7%9B%A3%E7%9D%A3%E5%AD%B8%E7%BF%92" title="無監督學習–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="無監督學習" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/B%C3%B4-k%C3%A0m-tok_ha%CC%8Dk-si%CC%8Dp" title="Bô-kàm-tok ha̍k-si̍p–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Bô-kàm-tok ha̍k-si̍p" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%9D%9E%E7%9B%A3%E7%9D%A3%E5%BC%8F%E5%AD%B8%E7%BF%92" title="非監督式學習–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="非監督式學習" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ukufunda_okungaqondisiwe" title="Ukufunda okungaqondisiwe–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ukufunda okungaqondisiwe" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1152135#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آنها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&oldid=39813290" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&id=39813290&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DB%258C%25D8%25A7%25D8%25AF%25DA%25AF%25DB%258C%25D8%25B1%25DB%258C_%25D8%25A8%25DB%258C%25E2%2580%258C%25D9%2586%25D8%25B8%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25AA"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DB%258C%25D8%25A7%25D8%25AF%25DA%25AF%25DB%258C%25D8%25B1%25DB%258C_%25D8%25A8%25DB%258C%25E2%2580%258C%25D9%2586%25D8%25B8%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25AA"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1152135" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="یادگیری ماشین">یادگیری ماشین</a> و<br /><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="داده‌کاوی">داده‌کاوی</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image" style="padding:0.25em 0.25em 0.75em;"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Kernel_Machine.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Kernel_Machine.svg/220px-Kernel_Machine.svg.png" decoding="async" width="220" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Kernel_Machine.svg/330px-Kernel_Machine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Kernel_Machine.svg/440px-Kernel_Machine.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="233" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">موضوع‌ها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="طبقه‌بندی آماری">طبقه‌بندی آماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوشه‌بندی">خوشه‌بندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86" title="تحلیل رگرسیون">تحلیل رگرسیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB%8C%D8%B5_%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="روش تشخیص ناهنجاری">روش تشخیص ناهنجاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C" title="یادگیری قانون وابستگی">یادگیری قانون وابستگی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="یادگیری تقویتی">یادگیری تقویتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="پیش بینی ساختاریافته">پیش بینی ساختاریافته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C" title="مهندسی ویژگی">مهندسی ویژگی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C" title="یادگیری ویژگی">یادگیری ویژگی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D8%B7" title="یادگیری ماشین برخط">یادگیری ماشین برخط</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="یادگیری نیمه‌نظارتی">یادگیری نیمه‌نظارتی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">یادگیری بی‌نظارت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Learning_to_rank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Learning to rank (صفحه وجود ندارد)">Learning to rank</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Grammar_induction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grammar induction (صفحه وجود ندارد)">Grammar induction</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="یادگیری با نظارت">یادگیری با نظارت</a><br /><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r30716427">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style><span class="nobold"><small style="font-size:85%;">(<b><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="طبقه‌بندی آماری">طبقه‌بندی آماری</a></b> •  <b><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86" title="تحلیل رگرسیون">تحلیل رگرسیون</a></b>)</small></span></div></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA_%D8%AA%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85" title="یادگیری درخت تصمیم">یادگیری درخت تصمیم</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C" title="یادگیری گروهی">Ensembles</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="تکنیک بگینگ">تکنیک بگینگ</a>, <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="بوستینگ">بوستینگ</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="جنگل تصادفی">جنگل تصادفی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85_%DA%A9%DB%8C-%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="الگوریتم کی-نزدیکترین همسایه"><i>k</i>-NN</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AE%D8%B7%DB%8C" title="رگرسیون خطی">رگرسیون خطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B2_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="دسته‌بندی کننده بیز ساده">دسته‌بندی کننده بیز ساده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="شبکه عصبی مصنوعی">شبکه‌های عصبی مصنوعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%84%D8%AC%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="رگرسیون لجستیک">رگرسیون لجستیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="پرسپترون">پرسپترون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7" title="ماشین بردار مرتبط">ماشین بردار مرتبط (RVM)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ماشین بردار پشتیبانی">ماشین بردار پشتیبانی</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوشه‌بندی">خوشه‌بندی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4_%D9%88_%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="کاهش و خوشه‌بندی ترازمند و بازکردی با بهره‌گیری از رده‌بندی">کاهش و خوشه‌بندی ترازمند و بازکردی با بهره‌گیری از رده‌بندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8%DB%8C" title="خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی">خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86" title="خوشه‌بندی کی-میانگین">خوشه‌بندی کی-میانگین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%E2%80%93%D8%A8%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="الگوریتم امید ریاضی–بیشینه کردن">الگوریتم امید ریاضی–بیشینه کردن</a></li> <li><br /><a href="/wiki/DBSCAN" title="DBSCAN">DBSCAN</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85_OPTICS" title="الگوریتم OPTICS">OPTICS</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86" title="انتقال میانگین">انتقال میانگین</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4_%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AF" title="کاهش ابعاد">کاهش ابعاد</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C" title="تحلیل عاملی">تحلیل عاملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="همبستگی کانونی">CCA</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84" title="تحلیل مؤلفه‌های مستقل">تحلیل مؤلفه‌های مستقل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2_%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%82%DB%8C_%D8%AE%D8%B7%DB%8C" title="آنالیز افتراقی خطی">آنالیز افتراقی خطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="فاکتورگیری نامنفی ماتریس">فاکتورگیری نامنفی ماتریس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="تحلیل مؤلفه‌های اصلی">تحلیل مؤلفه‌های اصلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T-distributed_stochastic_neighbor_embedding&action=edit&redlink=1" class="new" title="T-distributed stochastic neighbor embedding (صفحه وجود ندارد)">t-SNE</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" title="پیش‌بینی ساختاریافته">پیش‌بینی ساختاریافته</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="مدلهای گرافیکی">مدلهای گرافیکی</a> (<a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="شبکه‌های بیزی">شبکه‌های بیزی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D8%B7%DB%8C" title="میدان تصادفی شرطی">میدان تصادفی شرطی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%81" class="mw-redirect" title="مدل پنهان مارکف">مدل پنهان مارکف</a>)</li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB%8C%D8%B5_%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="روش تشخیص ناهنجاری">روش تشخیص ناهنجاری</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85_%DA%A9%DB%8C-%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="الگوریتم کی-نزدیکترین همسایه">الگوریتم کی-نزدیکترین همسایه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%BE%D8%B1%D8%AA%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C" title="فاکتور پرتی محلی">فاکتور پرتی محلی</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="شبکه عصبی مصنوعی">شبکه عصبی مصنوعی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1" title="خودرمزگذار">خودرمزگذار</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D9%85%DB%8C%D9%82" title="یادگیری عمیق">یادگیری عمیق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86_%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87" title="پرسپترون چندلایه">پرسپترون چندلایه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="شبکه‌های عصبی بازگشت‌کننده">RNN</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B2%D9%85%D9%86_%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF_%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="ماشین بولتزمن محدود شده">ماشین بولتزمن محدود شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ترانسفورمر بینایی">ترانسفورمر بینایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87" title="نقشه‌های خودسازمان‌دهنده">SOM</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%DA%86%D8%B4%DB%8C" title="شبکه عصبی پیچشی">شبکه عصبی پیچشی</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="یادگیری تقویتی">یادگیری تقویتی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="کیو-یادگیری">کیو-یادگیری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=State-Action-Reward-State-Action&action=edit&redlink=1" class="new" title="State-Action-Reward-State-Action (صفحه وجود ندارد)">SARSA</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="یادگیری تفاوت زمانی">یادگیری تفاوت زمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C" title="یادگیری تقویتی چندعاملی">یادگیری تقویتی چندعاملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C_(%D9%87%D9%88%D8%B4_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C)" title="خودبازی (هوش مصنوعی)">خودبازی</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">یادگیری با انسان</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84_(%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86)" title="یادگیری فعال (یادگیری ماشین)">یادگیری فعال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="جمع‌سپاری">جمع‌سپاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="انسان در حلقه (صفحه وجود ندارد)">انسان در حلقه</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="یادگیری تقویتی از بازخورد انسانی">RLHF</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">عیب‌یابی مدل</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%AA%D8%B9%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="ضریب تعیین">ضریب تعیین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%AF%D8%B1%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%DA%AF%DB%8C" title="ماتریس درهم‌ریختگی">ماتریس درهم‌ریختگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%AD%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_(%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86)&action=edit&redlink=1" class="new" title="منحی یادگیری (یادگیری ماشین) (صفحه وجود ندارد)">منحی یادگیری (یادگیری ماشین)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%AD%D9%86%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D9%87_%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" class="mw-redirect" title="منحنی مشخصه عملکرد سیستم">منحنی مشخصه عملکرد سیستم</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">نظریه</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bias-variance_dilemma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bias-variance dilemma (صفحه وجود ندارد)">Bias-variance dilemma</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="نظریه یادگیری محاسباتی">نظریه یادگیری محاسباتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Empirical_risk_minimization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Empirical risk minimization (صفحه وجود ندارد)">Empirical risk minimization</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Occam_learning&action=edit&redlink=1" class="new" title="Occam learning (صفحه وجود ندارد)">Occam learning</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A7_%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D8%A7_%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD" title="یادگیری احتمالا تقریبا صحیح">یادگیری احتمالا تقریبا صحیح</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Statistical_learning_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Statistical learning theory (صفحه وجود ندارد)">Statistical learning</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vapnik%E2%80%93Chervonenkis_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vapnik–Chervonenkis theory (صفحه وجود ندارد)">VC theory</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">حوزه‌های یادگیری ماشین</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Conference_on_Neural_Information_Processing_Systems&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conference on Neural Information Processing Systems (صفحه وجود ندارد)">NIPS</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_Conference_on_Machine_Learning&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Conference on Machine Learning (صفحه وجود ندارد)">ICML</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Machine_Learning_(journal)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Machine Learning (journal) (صفحه وجود ندارد)">ML</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Journal_of_Machine_Learning_Research&action=edit&redlink=1" class="new" title="Journal of Machine Learning Research (صفحه وجود ندارد)">JMLR</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://arxiv.org/list/cs.LG/recent">ArXiv:cs.LG</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="الگو:یادگیری ماشین"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:یادگیری ماشین (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:یادگیری ماشین"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">همچنین ببینید: <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="یادگیری نظارت‌شده">یادگیری نظارت‌شده</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Autoencoder_structure.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Autoencoder_structure.png/220px-Autoencoder_structure.png" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Autoencoder_structure.png/330px-Autoencoder_structure.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Autoencoder_structure.png/440px-Autoencoder_structure.png 2x" data-file-width="677" data-file-height="506" /></a><figcaption>ساختار یک <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1" title="خودرمزگذار">خودرمزگذار</a> که با روش خودران ویژگی‌های داده را می‌آموزد.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87.png" class="mw-file-description"><img alt="چند نمونه از کاربردهای یادگیری خودران و نظارت‌شده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87.png/220px-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87.png" decoding="async" width="220" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87.png/330px-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87.png/440px-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87.png 2x" data-file-width="1366" data-file-height="822" /></a><figcaption>چند نمونه از کاربردهای یادگیری ماشین به همراه روشی که معمولاً از آن برای حل این مسائل استفاده می‌شود. توجه کنید که عبور متن از مرز دایره‌ها به معنی این است که برای آن کاربرد هم از روش خودران و هم از روش نظارت‌شده استفاده می‌شود اما اکثر راه‌حل‌ها برای آن کاربرد مربوط به روشی است که متن مربوطه تماماً در دایره‌اش قرار دارد.</figcaption></figure> <p><b>یادگیری بی‌نظارت</b> <b>(خودران، خودسازمانده، یادگیری بی داده‌های برچسب‌دار)</b> نوعی <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="یادگیری ماشین">یادگیری ماشینی</a> است که به دنبال الگوهای ناشناخته در یک دسته <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="مجموعه داده">داده</a>ی بی برچسب با کمترین راهنمایی آدم است.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="یادگیری نظارت‌شده">یادگیری نظارت‌شده</a> (supervised) که بیشتر زمان‌ها از داده‌های برچسب‌گذاری‌شده بهره می‌برد، ولی، یادگیری بی‌نظارت (<a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%DB%8C" title="خودسازمان‌دهی">خودسازمانده</a>) امکان مدل‌سازی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84" title="تابع چگالی احتمال">تراکم احتمال</a> را نسبت به ورودی‌ها فراهم می‌کند. این یکی از سه دسته اصلی یادگیری ماشین است و در کنار آن می‌توان به <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="یادگیری تقویتی">یادگیری تقویتی</a> و <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="یادگیری با نظارت">یادگیری تحت نظارت</a> اشاره کرد. <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="یادگیری نیمه‌نظارتی">یادگیری نیمه‌نظارتی</a>، یک نوع مرتبط از یادگیری است که از ترکیبی از تکنیک‌های نظارت شده و بدون نظارت استفاده می‌کند.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>دو روش اصلی که در یادگیری بدون نظارت استفاده می‌شود، <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوشه‌بندی">تحلیل مولفه‌های اصلی</a> و <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوشه‌بندی">تحلیل مولفه‌های خوشه‌ای</a> است. <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوشه‌بندی">تجزیه و تحلیل خوشه‌ای</a> در یادگیری بدون نظارت برای گروه‌بندی یا تقسیم‌بندی مجموعه داده‌ها با ویژگی‌های مشترک به منظور <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="برون‌یابی">برون‌یابی</a> روابط <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85" title="الگوریتم">الگوریتمی</a> استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تجزیه و تحلیل خوشه‌ای شاخه‌ای از <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="یادگیری ماشین">یادگیری ماشین</a> است که داده‌هایی را که برچسب گذاری یا <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="طبقه‌بندی آماری">طبقه‌بندی</a> نشده‌اند را گروه‌بندی می‌کند. تجزیه و تحلیل خوشه‌ای به جای پاسخ دادن به بازخورد، نقاط مشترک داده‌ها را شناسایی می‌کند و بر اساس وجود یا عدم وجود چنین اشتراکاتی در هر قطعه جدید از داده‌ها واکنش نشان می‌دهد. این روش کمک می‌کند تا نقاط داده‌های غیرعادی که در هر دو گروه نمی‌گنجد، شناسایی شود. </p><p>تنها لازمه‌ای که می‌توان آن را استراتژی یادگیری بدون نظارت نامید، یادگیری فضای جدیدی است که با به حداکثر رساندن برخی از عملکردهای هدف یا با به حداقل رساندن برخی از عملکردهای از دست رفته، ویژگی‌های فضای اصلی را به تصویر می‌کشد؛ بنابراین، تولید یک <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="ماتریس کوواریانس">ماتریس کوواریانس</a> یادگیری بدون نظارت نیست، اما در نظر گرفتن <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87_%D9%88_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="مقدارویژه و بردارویژه">بردارهای ویژه</a> ماتریس کوواریانس به این دلیل است که عملیات ترکیب <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1_%D8%AE%D8%B7%DB%8C" title="جبر خطی">جبر خطی</a>، واریانس را به حداکثر می‌رساند. این به عنوان تجزیه و تحلیل مولفه‌های اصلی شناخته می‌شود.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به همین ترتیب، <a href="/wiki/%D8%AB%D8%A8%D8%AA_%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF" title="ثبت ورود">ورود به سیستم</a> یک مجموعه داده یادگیری بدون نظارت نیست، اما انتقال داده‌های ورودی از طریق چندین توابع سیگموئید در حالی که برخی از عملکردهای فاصله را بین داده‌های تولید شده و حاصل از آن به حداقل می‌رساند، شناخته می‌شود و به عنوان <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1" title="خودرمزگذار">خودرمزگذار</a> شناخته می‌شود. </p><p>یک کاربرد اصلی یادگیری بدون نظارت در زمینه <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Density_estimation" class="extiw" title="en:Density estimation">برآورد تراکم</a> در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="آمار">آمار</a> است، اگرچه یادگیری بدون نظارت بسیاری از حوزه‌های دیگر را شامل می‌شود که شامل جمع‌بندی و توضیح ویژگی‌های داده می‌باشد. این می‌تواند با یادگیری نظارت شده در تقابل باشد با گفتن اینکه یادگیری تحت نظارت قصد دارد یک <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B9_%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D8%B7%DB%8C" title="توزیع احتمال شرطی">توزیع احتمال مشروط</a> را استنباط کند <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\textstyle p_{X}(x\,|\,y)}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <msub> <mi>p</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>X</mi> </mrow> </msub> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>x</mi> <mspace width="thinmathspace" /> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo stretchy="false">|</mo> </mrow> <mspace width="thinmathspace" /> <mi>y</mi> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\textstyle p_{X}(x\,|\,y)}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/475bcbc42afccf4fcd3770dfff0d137d9ffd980e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; margin-left: -0.089ex; width:8.607ex; height:2.843ex;" alt="{\textstyle p_{X}(x\,|\,y)}"></span> که مشروط به برچسب <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\textstyle y}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <mi>y</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\textstyle y}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/db9936ddb2761b76fa640fb275cb5d1fa4d6fa23" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:1.155ex; height:2.009ex;" alt="{\textstyle y}"></span> از داده‌های ورودی می‌باشد. یادگیری بدون نظارت قصد دارد <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="احتمال پیشین">یک</a> توزیع <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="احتمال پیشین">احتمالات پیشینی</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\textstyle p_{X}(x)}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <msub> <mi>p</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>X</mi> </mrow> </msub> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>x</mi> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\textstyle p_{X}(x)}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/e7a0226309d31643df31b6abfcd9d1d6c56ec5ad" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; margin-left: -0.089ex; width:6.03ex; height:2.843ex;" alt="{\textstyle p_{X}(x)}"></span> را استنتاج کند. </p><p><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87" title="شبکه‌های زایای دشمنگونه">شبکه‌های خصمانه تولیدی</a> را نیز می‌توان با یادگیری نظارت شده استفاده کرد، اگرچه می‌توان آنها را برای تکنیک‌های بدون نظارت و تقویت نیز به کار برد.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="رویکردها"><span id=".D8.B1.D9.88.DB.8C.DA.A9.D8.B1.D8.AF.D9.87.D8.A7"></span>رویکردها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: رویکردها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>برخی از متداول‌ترین الگوریتمهای مورد استفاده در یادگیری بدون نظارت عبارتند از: (۱) خوشه بندی، (۲) تشخیص ناهنجاری، (۳) شبکه‌های عصبی، و (۴) رویکردهایی برای یادگیری مدلهای <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="متغیر پنهان">متغیر پنهان</a>. هر رویکرد از چندین روش به شرح زیر استفاده می‌کند: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوشه‌بندی">خوشه بندی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8%DB%8C" title="خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی">خوشه بندی سلسله مراتبی</a>،</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86" title="خوشه‌بندی کی-میانگین">خوشه‌بندی کی-میانگین</a></b><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AE%D9%84%D9%88%D8%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدلهای مخلوط (صفحه وجود ندارد)">مدلهای مخلوط</a></li> <li><a href="/wiki/DBSCAN" title="DBSCAN">DBSCAN</a></li> <li>الگوریتم OPTICS</li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB%8C%D8%B5_%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="روش تشخیص ناهنجاری">تشخیص ناهنجاری</a> <ul><li>عامل محلی دورریز</li> <li>جنگل انزوا</li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="شبکه عصبی مصنوعی">شبکه‌های عصبی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1" title="خودرمزگذار">رمزگذاران خودکار</a></li> <li>باورهای عمیق</li> <li>یادگیری Hebbian</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="شبکه‌های زایای دشمنگونه">شبکه‌های خصمانه تولیدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87" title="نقشه‌های خودسازمان‌دهنده">نقشه خودسازمانده</a></li></ul></li> <li>رویکردهایی برای یادگیری مدلهای متغیر پنهان مانند <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%E2%80%93%D8%A8%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="الگوریتم امید ریاضی–بیشینه کردن">الگوریتم انتظار - حداکثر</a> (EM)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_(%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1)" title="روش گشتاورها (آمار)">روش لحظه‌ها</a></li> <li>تکنیک‌های جداسازی سیگنال کور <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="تحلیل مؤلفه‌های اصلی">تحلیل مولفه اصلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84" title="تحلیل مؤلفه‌های مستقل">تجزیه و تحلیل مولفه‌های مستقل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="فاکتورگیری نامنفی ماتریس">فاکتوراسیون ماتریس غیر منفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AF" title="تجزیه مقدارهای منفرد">تجزیه مقدار منفرد</a></li></ul></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="شبکه‌های_عصبی"><span id=".D8.B4.D8.A8.DA.A9.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B9.D8.B5.D8.A8.DB.8C"></span>شبکه‌های عصبی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: شبکه‌های عصبی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مثال کلاسیک برای یادگیری بی نظارت در مطالعه شبکه‌های عصبی، اصل <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Donald_O._Hebb" class="extiw" title="en:Donald O. Hebb">دونالد هب</a> است، یعنی <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته عصبی">نورون</a>هایی که بهم متصل می‌شوند و با هم شلیک می‌شوند. در یادگیری Hebbian، صرف نظر از خطا، اتصال تقویت می‌شود، اما منحصراً تابعی از همزمانی بین پتانسیل‌های عمل بین دو نورون است.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نسخه مشابهی که وزن‌های سیناپسی را اصلاح می‌کند، زمان بین پتانسیل‌های عمل (<a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D9%81%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="انعطاف‌پذیری وابسته به زمان اسپایک">پلاستیک وابسته به زمان سنبله</a> یا STDP) را در نظر می‌گیرد. فرضیه یادگیری Hebbian این است که زیربنای طیف وسیعی از عملکردهای شناختی مانند <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88" title="بازشناخت الگو">شناخت الگو</a> و یادگیری تجربی است. </p><p>در میان مدلهای <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="شبکه عصبی مصنوعی">شبکه عصبی</a>، از <a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87" title="نقشه‌های خودسازمان‌دهنده">نقشه</a> خودسازمانده (SOM) و <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="نظریه تشدید انطباقی">تئوری تشدید تطبیقی</a> (ART) معمولاً در الگوریتمهای یادگیری بی نظارت استفاده می‌شود. SOM سازمانی توپوگرافی است که در آن مکانهای نزدیک به نقشه ورودیهای دارای خصوصیات مشابه را نشان می‌دهد. مدل ART به تعداد خوشه‌ها اجازه می‌دهد تا با اندازه مسئله متفاوت باشند و به کاربر اجازه می‌دهد با یک ثابت تعریف شده توسط کاربر به نام پارامتر هوشیاری، میزان شباهت بین اعضای همان خوشه‌ها را کنترل کند. شبکه‌های ART برای بسیاری از وظایف تشخیص الگو مانند شناسایی خودکار هدف و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%B3%DB%8C%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%84" title="پردازش سیگنال">پردازش سیگنال</a> لرزه‌ای استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="روش_گشتاورها"><span id=".D8.B1.D9.88.D8.B4_.DA.AF.D8.B4.D8.AA.D8.A7.D9.88.D8.B1.D9.87.D8.A7"></span>روش گشتاورها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: روش گشتاورها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>یکی از رویکردهای آماری برای یادگیری خودران، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_(%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1)" title="روش گشتاورها (آمار)">روش گشتاورها</a> است. در این روش پارامترهای ناشناختهٔ مدنظر در مدل، به گشتاورهای یک یا چند متغیر تصادفی وابسته‌اند و به این ترتیب می‌توان آنها را با داشتن این گشتاورها تخمین زد. گشتاورها معمولاً با استفاده از نمونه و به صورت تجربی تخمین زده می‌شوند. </p><p>گشتاورهای پایه‌ای، گشتاورهای مرتبه اول و دوم هستند. برای یک بردار تصادفی، گشتاور مرتبه اول بردار میانگین و گشتاور مرتبه دوم، در حالتی که میانگین صفر باشد، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="ماتریس کوواریانس">ماتریس کوواریانس</a> است. گشتاورهای با مرتبه‌های بالاتر به‌طور معمول با <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="تنسور">تنسورها</a> نمایش داده می‌شوند که در واقع آرایه‌های چند بعدی و تعمیمی از <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="ماتریس">ماتریس‌ها</a> برای مرتبه‌های بالاتر هستند. </p><p>روش گشتاورها به‌طور خاص در یادگیری پارامترهای مدل‌هایی با <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="متغیر پنهان">متغیر پنهان</a> به خوبی عمل می‌کند.<sup id="cite_ref-TensorLVMs_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-TensorLVMs-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این مدل‌ها، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مدل آماری">مدلهای آماری‌ای</a> هستند که علاوه بر متغیرهای مشاهده شده، مجموعه‌ای از <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="متغیر پنهان">متغیرهای پنهان</a> را هم در نظر می‌گیرند که از بیرون مشاهده نمی‌شوند. یک نمونهٔ عملی از چنین مدل‌هایی در یادگیری ماشین، مقولهٔ <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B9%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86" title="مدل عناوین"> مدل‌سازی موضوعی</a> است. </p><p>در <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B9%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86" title="مدل عناوین"> مدل‌سازی موضوعی</a>، یک <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مدل آماری">مدل آماری</a> برای تولید کلماتی در متن بر اساس موضوع و عنوان موردنظر برای آن سند ارائه می‌شود و به عبارتی در این کار، کلمات تولیدی همان متغیرهای مشاهده‌شده و عنوان و موضوع هم متغیر پنهان هستند. در این روش کلمات متن به ازای هر موضوع بر اساس توزیع آماری متفاوتی تولید می‌شوند. با فراهم بودن چند پیش‌شرط، روش گشتاورها می‌تواند پارامترهای یک ردهٔ بزرگ از مدلهای با <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="متغیر پنهان">متغیر پنهان</a> را بازیابی کند.<sup id="cite_ref-TensorLVMs_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-TensorLVMs-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>علاوه بر این، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%E2%80%93%D8%A8%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="الگوریتم امید ریاضی–بیشینه کردن">الگوریتم بیشینه کردن امید ریاضی</a> (EM) هم یکی از روش‌های معمول برای یادگیری در مدلهای با <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="متغیر پنهان">متغیر پنهان</a> است. با این حال، در این روش امکان این وجود دارد که الگوریتم در یک بهینهٔ محلی گیر بیفتد و تضمینی برای همگرا شدن به بهینهٔ سراسری وجود ندارد. در مقابل، در روش گشتاورها، با داشتن چند پیش‌شرط می‌توان از همگرا شدن به بهینهٔ سراسری اطمینان داشت.<sup id="cite_ref-TensorLVMs_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-TensorLVMs-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="یادگیری ماشین اتوماتیک">یادگیری ماشین خودکار</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="یادگیری نظارت‌شده">یادگیری نظارت‌شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوشه‌بندی">خوشه بندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB%8C%D8%B5_%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="روش تشخیص ناهنجاری">تشخیص ناهنجاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%E2%80%93%D8%A8%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="الگوریتم امید ریاضی–بیشینه کردن">الگوریتم امید ریاضی - حداکثرسازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_(%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1)" title="فرایادگیری (علوم کامپیوتر)">فرا یادگیری (علوم کامپیوتر)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="نظارت ضعیف">نظارت ضعیف</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">«<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ibm.com/es-es/topics/unsupervised-learning">¿Qué es el aprendizaje no supervisado? | IBM</a>» <span style="color:#555;">(en es-es)</span>. Consultado el 2023-11-13.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Patrick (2023-05-12). «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20231113215244/https://www.alexanderthamm.com/es/blog/asi-funciona-el-aprendizaje-maquina-sin-supervision/">Aprendizaje no supervisado: explicado de forma compactaنسخه آرشیو شده</a>» <span style="color:#555;">(en es-es)</span>. Archivado desde el <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.alexanderthamm.com/es/blog/asi-funciona-el-aprendizaje-maquina-sin-supervision/">original</a>, el ۱۳ نوامبر ۲۰۲۳. Consultado el 2023-11-13۲۹ فوریه ۲۰۲۴.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFvan_EngelenHoos2020" class="citation journal">van Engelen، J.E.؛ Hoos، H.H. (<bdi>۲۰۲۰</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/s10994-019-05855-6">«A survey on semi-supervised learning»</a>. <i>Machine Learning</i> (۱۰۹): <bdi>۳۷۳–۴۴۰</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Machine+Learning&rft.atitle=A+survey+on+semi-supervised+learning&rft.issue=%DB%B1%DB%B0%DB%B9&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B3%DB%B7%DB%B3-%DB%B4%DB%B4%DB%B0%3C%2Fbdi%3E&rft.date=2020&rft.aulast=van+Engelen&rft.aufirst=J.E.&rft.au=Hoos%2C+H.H.&rft_id=https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.1007%2Fs10994-019-05855-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFRoman2019" class="citation web cs1">Roman, Victor (2019-04-21). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://towardsdatascience.com/unsupervised-machine-learning-clustering-analysis-d40f2b34ae7e">"Unsupervised Machine Learning: Clustering Analysis"</a>. <i>Medium</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-01</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Medium&rft.atitle=Unsupervised+Machine+Learning%3A+Clustering+Analysis&rft.date=2019-04-21&rft.aulast=Roman&rft.aufirst=Victor&rft_id=https%3A%2F%2Ftowardsdatascience.com%2Funsupervised-machine-learning-clustering-analysis-d40f2b34ae7e&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSnow2020" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Snow, Dr Derek (2020-03-26). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://vixra.org/abs/2003.0581">"Machine Learning in Asset Management: Part 2: Portfolio Construction—Weight Optimization"</a>. <i>Journal of Financial Data Science</i> (به انگلیسی). <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3905%2Fjfds.2020.1.029">10.3905/jfds.2020.1.029</a> (inactive 2020-10-10)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-05-16</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Financial+Data+Science&rft.atitle=Machine+Learning+in+Asset+Management%3A+Part+2%3A+Portfolio+Construction%E2%80%94Weight+Optimization&rft.date=2020-03-26&rft_id=info%3Adoi%2F10.3905%2Fjfds.2020.1.029&rft.aulast=Snow&rft.aufirst=Dr+Derek&rft_id=https%3A%2F%2Fvixra.org%2Fabs%2F2003.0581&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: DOI inactive as of اکتبر 2020 (<a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:CS1_maint:_DOI_inactive_as_of_%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%A8%D8%B1_2020&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:CS1 maint: DOI inactive as of اکتبر 2020 (صفحه وجود ندارد)">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFNguyenTodorovic2020" class="citation journal">Nguyen، Khoi؛ Todorovic، Sinisa (<bdi>۲۰۲۰</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.48550/arXiv.2008.06982">«A Self-supervised GAN for Unsupervised Few-shot Object Recognition»</a>. <i>arXiv</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=arXiv&rft.atitle=A+Self-supervised+GAN+for+Unsupervised+Few-shot+Object+Recognition&rft.date=2020&rft.aulast=Nguyen&rft.aufirst=Khoi&rft.au=Todorovic%2C+Sinisa&rft_id=https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.48550%2FarXiv.2008.06982&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGarbade2018" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Garbade, Dr Michael J. (2018-09-12). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://towardsdatascience.com/understanding-k-means-clustering-in-machine-learning-6a6e67336aa1">"Understanding K-means Clustering in Machine Learning"</a>. <i>Medium</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-31</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Medium&rft.atitle=Understanding+K-means+Clustering+in+Machine+Learning&rft.date=2018-09-12&rft.aulast=Garbade&rft.aufirst=Dr+Michael+J.&rft_id=https%3A%2F%2Ftowardsdatascience.com%2Funderstanding-k-means-clustering-in-machine-learning-6a6e67336aa1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBouza-Rodríguez" class="citation journal cs1">Bouza-Rodríguez, José Benito. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.semanticscholar.org/paper/4059b77be03fea077350c106e6e9aa9fce23e8c7">"An application of Hebbian learning in the design process decision-making"</a>. <i>Journal of Intelligent Manufacturing</i>. <b>27</b> (3): 487–506. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs10845-014-0881-z">10.1007/s10845-014-0881-z</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0956-5515">0956-5515</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Intelligent+Manufacturing&rft.atitle=An+application+of+Hebbian+learning+in+the+design+process+decision-making&rft.volume=27&rft.issue=3&rft.pages=487-506&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs10845-014-0881-z&rft.issn=0956-5515&rft.aulast=Bouza-Rodr%C3%ADguez&rft.aufirst=Jos%C3%A9+Benito&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.semanticscholar.org%2Fpaper%2F4059b77be03fea077350c106e6e9aa9fce23e8c7&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Missing <code class="cs1-code">|author1=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#missing_name" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCarpenter,_G.A.Grossberg,_S." class="citation journal cs1">Carpenter, G.A.; Grossberg, S. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nezarat.com/">"نظارت"</a>. <i>Computer</i>. <b>21</b> (3): 77–88. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1109%2F2.33">10.1109/2.33</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Computer&rft.atitle=%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&rft.volume=21&rft.issue=3&rft.pages=77-88&rft_id=info%3Adoi%2F10.1109%2F2.33&rft.au=Carpenter%2C+G.A.&rft.au=Grossberg%2C+S.&rft_id=https%3A%2F%2Fnezarat.com%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-TensorLVMs-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-TensorLVMs_10-0">۱۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-TensorLVMs_10-1">۱۰٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-TensorLVMs_10-2">۱۰٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAnandkumarGeHsuKakade2014" class="citation journal cs1">Anandkumar, Animashree; Ge, Rong; Hsu, Daniel; Kakade, Sham; Telgarsky, Matus (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jmlr.org/papers/volume15/anandkumar14b/anandkumar14b.pdf">"Tensor Decompositions for Learning Latent Variable Models"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Journal of Machine Learning Research</i>. <b>15</b>: 2773–2832. <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D9%88_(%D9%88%D8%A8%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA)" title="آرکایو (وبسایت)">arXiv</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//arxiv.org/abs/1210.7559">1210.7559</a></span>. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2012arXiv1210.7559A">2012arXiv1210.7559A</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Machine+Learning+Research&rft.atitle=Tensor+Decompositions+for+Learning+Latent+Variable+Models&rft.volume=15&rft.pages=2773-2832&rft.date=2014&rft_id=info%3Aarxiv%2F1210.7559&rft_id=info%3Abibcode%2F2012arXiv1210.7559A&rft.aulast=Anandkumar&rft.aufirst=Animashree&rft.au=Ge%2C+Rong&rft.au=Hsu%2C+Daniel&rft.au=Kakade%2C+Sham&rft.au=Telgarsky%2C+Matus&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jmlr.org%2Fpapers%2Fvolume15%2Fanandkumar14b%2Fanandkumar14b.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBousquet,_O.von_Luxburg,_U.Raetsch,_G.2004" class="citation book cs1">Bousquet, O.; von Luxburg, U.; Raetsch, G., eds. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/springer_10.1007-b100712"><i>Advanced Lectures on Machine Learning</i></a>. Springer-Verlag. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-3-540-23122-6" title="ویژه:منابع کتاب/978-3-540-23122-6"><bdi>978-3-540-23122-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Advanced+Lectures+on+Machine+Learning&rft.pub=Springer-Verlag&rft.date=2004&rft.isbn=978-3-540-23122-6&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fspringer_10.1007-b100712&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDuda,_Richard_O.Hart,_Peter_E.Stork,_David_G.2001" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Richard_O._Duda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard O. Duda (صفحه وجود ندارد)">Duda, Richard O.</a>; <a href="/w/index.php?title=Peter_E._Hart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter E. Hart (صفحه وجود ندارد)">Hart, Peter E.</a>; Stork, David G. (2001). "Unsupervised Learning and Clustering". <a href="/w/index.php?title=Pattern_classification&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pattern classification (صفحه وجود ندارد)"><i>Pattern classification</i></a> (2nd ed.). Wiley. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-471-05669-3" title="ویژه:منابع کتاب/0-471-05669-3"><bdi>0-471-05669-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Unsupervised+Learning+and+Clustering&rft.btitle=Pattern+classification&rft.edition=2nd&rft.pub=Wiley&rft.date=2001&rft.isbn=0-471-05669-3&rft.au=Duda%2C+Richard+O.&rft.au=Hart%2C+Peter+E.&rft.au=Stork%2C+David+G.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHastieTibshirani2009" class="citation book cs1">Hastie, Trevor; Tibshirani, Robert (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/elementsstatisti00hast_621"><i>The Elements of Statistical Learning: Data mining, Inference, and Prediction</i></a>. New York: Springer. pp. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/elementsstatisti00hast_621/page/n503">485</a>–586. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2F978-0-387-84858-7_14">10.1007/978-0-387-84858-7_14</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-387-84857-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-387-84857-0"><bdi>978-0-387-84857-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Elements+of+Statistical+Learning%3A+Data+mining%2C+Inference%2C+and+Prediction&rft.place=New+York&rft.pages=485-586&rft.pub=Springer&rft.date=2009&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2F978-0-387-84858-7_14&rft.isbn=978-0-387-84857-0&rft.aulast=Hastie&rft.aufirst=Trevor&rft.au=Tibshirani%2C+Robert&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Felementsstatisti00hast_621&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHinton,_GeoffreySejnowski,_Terrence_J.1999" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Geoffrey_Hinton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geoffrey Hinton (صفحه وجود ندارد)">Hinton, Geoffrey</a>; <a href="/w/index.php?title=Terrence_J._Sejnowski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terrence J. Sejnowski (صفحه وجود ندارد)">Sejnowski, Terrence J.</a>, eds. (1999). <i>Unsupervised Learning: Foundations of Neural Computation</i>. <a href="/w/index.php?title=MIT_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="MIT Press (صفحه وجود ندارد)">MIT Press</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-262-58168-X" title="ویژه:منابع کتاب/0-262-58168-X"><bdi>0-262-58168-X</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Unsupervised+Learning%3A+Foundations+of+Neural+Computation&rft.pub=MIT+Press&rft.date=1999&rft.isbn=0-262-58168-X&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" class="Z3988"></span> (This book focuses on unsupervised learning in <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Neural_network" class="extiw" title="en:Neural network">neural networks</a>)</li></ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐f69cdc8f6‐542sp Cached time: 20241123155659 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.463 seconds Real time usage: 0.724 seconds Preprocessor visited node count: 1402/1000000 Post‐expand include size: 56447/2097152 bytes Template argument size: 2647/2097152 bytes Highest expansion depth: 13/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 44323/5000000 bytes Lua time usage: 0.314/10.000 seconds Lua memory usage: 6238441/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 494.103 1 -total 55.13% 272.396 1 الگو:پانویس 27.23% 134.562 1 الگو:یادگیری_ماشین 26.33% 130.098 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists 19.31% 95.431 2 الگو:Cite_web 14.81% 73.185 2 الگو:یادکرد_ژورنال 13.51% 66.745 4 الگو:Cite_journal 10.06% 49.731 4 الگو:Cite_book 5.84% 28.855 1 الگو:See_also 2.70% 13.321 1 الگو:Longitem --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:2604090-0!canonical and timestamp 20241123155659 and revision id 39813290. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=یادگیری_بی‌نظارت&oldid=39813290">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=یادگیری_بی‌نظارت&oldid=39813290</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:CS1_maint:_DOI_inactive_as_of_%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%A8%D8%B1_2020&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:CS1 maint: DOI inactive as of اکتبر 2020 (صفحه وجود ندارد)">CS1 maint: DOI inactive as of اکتبر 2020</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رده:یادگیری بی‌نظارت">یادگیری بی‌نظارت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="رده:یادگیری ماشین">یادگیری ماشین</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_CS1:_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D9%85" title="رده:خطاهای CS1: فاقد نام">خطاهای CS1: فاقد نام</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی">مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴ ساعت ۰۷:۵۳ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-6d2jl","wgBackendResponseTime":166,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.463","walltime":"0.724","ppvisitednodes":{"value":1402,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":56447,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2647,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":44323,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 494.103 1 -total"," 55.13% 272.396 1 الگو:پانویس"," 27.23% 134.562 1 الگو:یادگیری_ماشین"," 26.33% 130.098 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists"," 19.31% 95.431 2 الگو:Cite_web"," 14.81% 73.185 2 الگو:یادکرد_ژورنال"," 13.51% 66.745 4 الگو:Cite_journal"," 10.06% 49.731 4 الگو:Cite_book"," 5.84% 28.855 1 الگو:See_also"," 2.70% 13.321 1 الگو:Longitem"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.314","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6238441,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-542sp","timestamp":"20241123155659","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u06cc\u0627\u062f\u06af\u06cc\u0631\u06cc \u0628\u06cc\u200c\u0646\u0638\u0627\u0631\u062a","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1152135","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1152135","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2014-08-13T13:12:51Z","dateModified":"2024-07-01T07:53:55Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/28\/Autoencoder_structure.png"}</script> </body> </html>