Onze historie

<!DOCTYPE html> <html lang="nl" class="no-js"> <head> <meta charset="utf-8"> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=Edge"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <meta name="msapplication-TileColor" content="#0073bf"> <meta name="msapplication-config" content="~/static/img/favicons/browserconfig.xml"> <meta name="theme-color" content="#ffffff"> <meta name="description" content="Rijkswaterstaat zorgt al sinds 1798 voor rijkswegen en rijkswaterwegen op zich. In de loop van de eeuwen is ons werk veel veranderd."> <meta name="DCTERMS.identifier" content="tcm:26-296640-64"> <meta name="DCTERMS.title" content="Onze historie"> <meta name="DCTERMS.type" content="webpagina"> <meta name="DCTERMS.language" content="nl-NL"> <meta name="OVERHEID.authority" content="Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat"> <meta name="DCTERMS.creator" content="Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat"> <meta name="DCTERMS.modified" content="2024-11-07T09:27:23"> <meta name="DCTERMS.created" content="2015-03-30T17:22:29"> <meta name="DCTERMS.description" content="Rijkswaterstaat zorgt al sinds 1798 voor rijkswegen en rijkswaterwegen op zich. In de loop van de eeuwen is ons werk veel veranderd."> <meta name="DCSRVR.srvr" content="0"> <meta property="og:title" content="Onze historie"> <meta property="og:url" content="https://www.rijkswaterstaat.nl/over-ons/onze-organisatie/onze-historie"> <meta property="og:image" content="https://www.rijkswaterstaat.nl/static/img/open-graph-image.png"> <meta property="og:type" content="website"> <meta property="og:description" content="Rijkswaterstaat zorgt al sinds 1798 voor rijkswegen en rijkswaterwegen op zich. In de loop van de eeuwen is ons werk veel veranderd."> <meta property="og:locale" content="nl-NL"> <meta name="ContentTitle" content="Onze historie"> <meta name="ShortDescription" content="Rijkswaterstaat zorgt al sinds 1798 voor rijkswegen en rijkswaterwegen op zich. In de loop van de eeuwen is ons werk veel veranderd."> <meta name="SourceID" content="over-ons"> <meta name="ContentLanguage" content="nl-NL"> <meta name="PromotedTags" content=""> <meta name="tags" content="##OVERONS##; ##ORGANISATIE##; ##HISTORIE##"> <meta name="language" content="nl"> <meta name="pagetype" content="Default"> <meta name="root" content="over-ons"> <link rel="shortcut icon" href="/static/img/favicons/favicon-16x16.png"> <link rel="preload" href="/assets/js/libs.v4.49.2.js" as="script"> <link rel="preload" href="/assets/js/rws.v4.49.2.js" as="script"> <link rel="preload" href="/assets/js/forms.v4.49.2.js" as="script"> <link rel="stylesheet" href="/assets/css/main.v4.49.2.css?v=OWew36b-v7YseVg0pdtO1ZS_36a6repYmac6FWbjFf8"> <title>Onze historie</title> <link rel="apple-touch-icon" sizes="180x180" href="/static/img/favicons/apple-touch-icon.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="96x96" href="/static/img/favicons/favicon-96x96.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="48x48" href="/static/img/favicons/favicon-48x48.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="32x32" href="/static/img/favicons/favicon-32x32.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="16x16" href="/static/img/favicons/favicon-16x16.png"> <link rel="shortcut icon" href="/static/img/favicons/favicon.ico">  <script type="text/javascript"> (function (window, document, dataLayerName, id) { window[dataLayerName] = window[dataLayerName] || [], window[dataLayerName].push( { start: (new Date).getTime(), event: "stg.start" }); var scripts = document.getElementsByTagName('script')[0], tags = document.createElement('script'); function stgCreateCookie(a, b, c) { var d = ""; if (c) { var e = new Date; e.setTime(e.getTime() + 24 * c * 60 * 60 * 1e3), d = "; expires=" + e.toUTCString() } document.cookie = a + "=" + b + d + "; path=/; Secure" } var isStgDebug = (window.location.href.match("stg_debug") || document.cookie.match("stg_debug")) && !window.location.href.match("stg_disable_debug"); stgCreateCookie("stg_debug", isStgDebug ? 1 : "", isStgDebug ? 14 : -1); var qP = []; dataLayerName !== "dataLayer" && qP.push("data_layer_name=" + dataLayerName), qP.push("use_secure_cookies"), isStgDebug && qP.push("stg_debug"); var qPString = qP.length > 0 ? ("?" + qP.join("&")) : ""; tags.async = !0, tags.src = "https://statistiek.rijksoverheid.nl/containers/" + id + ".js" + qPString, scripts.parentNode.insertBefore(tags, scripts); !function (a, n, i) { a[n] = a[n] || {}; for (var c = 0; c < i.length; c++)!function (i) { a[n][i] = a[n][i] || {}, a[n][i].api = a[n][i].api || function () { var a = [].slice.call(arguments, 0); "string" == typeof a[0] && window[dataLayerName].push( { event: n + "." + i + ":" + a[0], parameters: [].slice.call(arguments, 1) }) } }(i[c]) }(window, "ppms", ["tm", "cm"]); }) (window, document, 'dataLayer', 'd700fdd3-510f-451c-b6a5-a75e39194540'); </script>   <script src="https://www.google-analytics.com/analytics.js" async=""></script> <script src="https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id=GTM-58Z3FSX" async=""></script> <script> (function (w, d, s, l, i) { w[l] = w[l] || []; w[l].push({ 'gtm.start': new Date().getTime(), event: 'gtm.js' }); var f = d.getElementsByTagName(s)[0], j = d.createElement(s), dl = l != 'dataLayer' ? '&l=' + l : ''; j.async = true; j.src = 'https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id=' + i + dl; f.parentNode.insertBefore(j, f); })(window, document, 'script', 'dataLayer', 'GTM-58Z3FSX'); </script> <script> window.dataLayer && window.dataLayer.push({ event: 'dataLayerInHeadLoaded' }) </script>  </head> <body class="lang-nl">  <noscript><img src="https://statistiek.rijksoverheid.nl/piwik/ppms.php?idsite=d700fdd3-510f-451c-b6a5-a75e39194540&rec=1" style="border:0" alt="" ></noscript>   <svg style="display: none !important;" id="icons"><symbol id="audio-description"><path d="M5.25415851,13.3113218 L7.03501345,13.3113218 L7.0245991,10.5515173 L5.25415851,13.3113218 Z M15.9392882,12.2803005 C15.9392882,11.6762678 15.7639798,11.1902645 15.4133632,10.8222906 C15.0627465,10.4543167 14.5541788,10.2703297 13.88766,10.2703297 L13.3252847,10.2703297 L13.3252847,14.3111 L13.8668312,14.3111 C14.4986355,14.3111 15.0019961,14.1132272 15.3769129,13.7174817 C15.7518297,13.3217361 15.9392882,12.8426757 15.9392882,12.2803005 Z M9.9614476,8.35408812 L9.97186195,16.2273415 C9.97186195,16.3245422 9.93888316,16.4078571 9.87292557,16.4772861 C9.80696798,16.5467151 9.72538885,16.5814297 9.62818819,16.5814297 L7.37868721,16.5814297 C7.28148655,16.5814297 7.19990743,16.5467151 7.13394984,16.4772861 C7.06799225,16.4078571 7.03501345,16.3245422 7.03501345,16.2273415 L7.03501345,15.5816514 L4.00443574,15.5816514 L3.43164614,16.4252143 C3.3622171,16.5293579 3.26501644,16.5814297 3.14004416,16.5814297 L0.35941101,16.5814297 C0.213610021,16.5814297 0.107730731,16.5189435 0.0417731406,16.3939712 C-0.0241844498,16.268999 -0.0120343674,16.1474981 0.0782233879,16.0294688 L5.86860554,8.14580099 C5.93109168,8.04860033 6.02482088,8 6.14979316,8 L9.60735948,8 C9.70456014,8 9.78787499,8.03471452 9.85730403,8.10414356 C9.92673307,8.17357261 9.9614476,8.25688746 9.9614476,8.35408812 Z M18.5741203,12.2803005 C18.5741203,13.620281 18.1384531,14.672131 17.2671186,15.4358505 C16.3957841,16.1995699 15.2692979,16.5814297 13.88766,16.5814297 L11.0757837,16.5814297 C10.9785831,16.5814297 10.8952682,16.5467151 10.8258392,16.4772861 C10.7564101,16.4078571 10.7216956,16.3245422 10.7216956,16.2273415 L10.7216956,8.35408812 C10.7216956,8.25688746 10.7564101,8.17357261 10.8258392,8.10414356 C10.8952682,8.03471452 10.9785831,8 11.0757837,8 L13.8668312,8 C15.2554121,8 16.3871055,8.37838828 17.2619114,9.13516485 C18.1367174,9.89194141 18.5741203,10.94032 18.5741203,12.2803005 Z M20.1987599,12.2907148 C20.1987599,12.3670868 20.1970242,12.4677589 20.1935527,12.5927312 C20.1900813,12.7177034 20.1623097,12.9659123 20.1102379,13.3373576 C20.0581661,13.708803 19.9835299,14.0628911 19.8863292,14.399622 C19.7891286,14.7363529 19.6346489,15.1112697 19.4228904,15.5243725 C19.2111318,15.9374753 18.9559801,16.2932991 18.6574352,16.591844 L18.126303,16.591844 C18.3901334,16.2794133 18.6209849,15.9166466 18.8188577,15.5035438 C19.0167305,15.090441 19.1607957,14.7016383 19.2510535,14.3371359 C19.3413112,13.9726334 19.4142117,13.6324311 19.469755,13.3165289 C19.5252982,13.0006268 19.5565413,12.7489465 19.5634842,12.5614881 L19.5738985,12.2803005 C19.5738985,12.2247572 19.5721628,12.1466496 19.5686914,12.0459775 C19.5652199,11.9453053 19.539184,11.7370182 19.4905837,11.4211161 C19.4419834,11.1052139 19.3725543,10.7875761 19.2822966,10.4682025 C19.1920388,10.1488289 19.0497093,9.76176195 18.8553079,9.30700173 C18.6609066,8.8522415 18.4317908,8.42004571 18.1679604,8.01041436 L18.6157777,8.01041436 C18.9004368,8.33673086 19.1503814,8.70817623 19.3656114,9.12475049 C19.5808414,9.54132474 19.7387925,9.92839166 19.8394646,10.2859512 C19.9401367,10.6435108 20.0199801,10.9767702 20.0789948,11.2857294 C20.1380095,11.5946887 20.1744598,11.8394261 20.1883456,12.0199416 L20.1987599,12.2907148 Z M22.1150015,12.2907148 C22.1150015,12.3670868 22.1132658,12.4677589 22.1097943,12.5927312 C22.1063229,12.7177034 22.0785512,12.9659123 22.0264795,13.3373576 C21.9744077,13.708803 21.8997715,14.0628911 21.8025708,14.399622 C21.7053701,14.7363529 21.5491548,15.1112697 21.3339248,15.5243725 C21.1186947,15.9374753 20.8618073,16.2932991 20.5632624,16.591844 L20.0321302,16.591844 C20.2959606,16.2794133 20.5268121,15.9166466 20.7246849,15.5035438 C20.9225577,15.090441 21.066623,14.7016383 21.1568807,14.3371359 C21.2471385,13.9726334 21.320039,13.6324311 21.3755822,13.3165289 C21.4311254,13.0006268 21.4623685,12.7489465 21.4693114,12.5614881 L21.4797258,12.2803005 C21.4797258,12.2247572 21.47799,12.1466496 21.4745186,12.0459775 C21.4710471,11.9453053 21.4450112,11.7370182 21.3964109,11.4211161 C21.3478106,11.1052139 21.2801173,10.7875761 21.193331,10.4682025 C21.1065447,10.1488289 20.9659508,9.76176195 20.7715495,9.30700173 C20.5771482,8.8522415 20.3480324,8.42004571 20.084202,8.01041436 L20.5320193,8.01041436 C20.8166784,8.33673086 21.066623,8.70817623 21.281853,9.12475049 C21.497083,9.54132474 21.6550341,9.92839166 21.7557062,10.2859512 C21.8563783,10.6435108 21.9362217,10.9767702 21.9952364,11.2857294 C22.0542511,11.5946887 22.0907013,11.8394261 22.1045871,12.0199416 L22.1150015,12.2907148 Z M24,12.2907148 C24,12.3670868 23.9982643,12.4677589 23.9947928,12.5927312 C23.9913214,12.7177034 23.9635498,12.9659123 23.911478,13.3373576 C23.8594062,13.708803 23.78477,14.0628911 23.6875693,14.399622 C23.5903686,14.7363529 23.435889,15.1112697 23.2241304,15.5243725 C23.0123719,15.9374753 22.7572201,16.2932991 22.4586753,16.591844 L21.9275431,16.591844 C22.1913734,16.2794133 22.4204893,15.9166466 22.6148906,15.5035438 C22.8092919,15.090441 22.9516215,14.7016383 23.0418792,14.3371359 C23.132137,13.9726334 23.2050375,13.6324311 23.2605807,13.3165289 C23.3161239,13.0006268 23.347367,12.7489465 23.3543099,12.5614881 L23.3647243,12.2803005 C23.3647243,12.2247572 23.3629885,12.1466496 23.3595171,12.0459775 C23.3560456,11.9453053 23.3300097,11.7370182 23.2814094,11.4211161 C23.2328091,11.1052139 23.1651158,10.7875761 23.0783295,10.4682025 C22.9915432,10.1488289 22.8509493,9.76176195 22.656548,9.30700173 C22.4621467,8.8522415 22.2330309,8.42004571 21.9692005,8.01041436 L22.4170178,8.01041436 C22.7016769,8.33673086 22.9516215,8.70817623 23.1668515,9.12475049 C23.3820815,9.54132474 23.5400326,9.92839166 23.6407047,10.2859512 C23.7413768,10.6435108 23.8212202,10.9767702 23.8802349,11.2857294 C23.9392496,11.5946887 23.9722284,11.8394261 23.9791713,12.0199416 L24,12.2907148 Z"></path></symbol><symbol id="search"><path d="M23.5515,21.387 L18.846,16.97775 C20.07,15.306 21,12.73275 21,10.50525 C21,4.93575 16.068,0 10.5,0 C4.932,0 0,4.935 0,10.50525 C0,16.07625 4.932,21.0105 10.5,21.0105 C12.7365,21.0105 15.384,20.02275 17.0595,18.78675 L21.3855,23.5515 C21.684,23.85 22.0755,24 22.4685,24 C22.8615,24 23.253,23.85 23.5515,23.5515 C23.8390296,23.2647346 24.0006265,22.8753383 24.0006265,22.46925 C24.0006265,22.0631617 23.8390296,21.6737654 23.5515,21.387 Z M3,10.50525 C3,6.624 6.6195,3.0015 10.5,3.0015 C14.3775,3.0015 18,6.6225 18,10.50525 C18,14.388 14.379,18.009 10.5,18.009 C6.6195,18.009 3,14.3865 3,10.50525 Z"></path></symbol><symbol id="arrow-right"><path d="M7.29 0.22l-1.070 1.070c-0.294 0.294-0.294 0.776 0 1.069l9.655 9.655-9.624 9.625c-0.294 0.294-0.294 0.775 0 1.069l1.069 1.070c0.294 0.294 0.776 0.294 1.069 0l11.214-11.214c0.152-0.152 0.222-0.351 0.217-0.549 0.005-0.198-0.067-0.399-0.217-0.549l-11.245-11.245c-0.294-0.295-0.776-0.295-1.069-0.002z"></path></symbol><symbol id="arrow-right-double"><path d="M3.26,0.220000638 C3.548,-0.0729993622 4.018,-0.0729993622 4.305,0.222000638 L4.305,0.222000638 L15.288,11.4680006 C15.434,11.6180006 15.504,11.8190006 15.5,12.0170006 C15.505,12.2150006 15.436,12.4140006 15.288,12.5660006 L15.288,12.5660006 L4.336,23.7800006 C4.048,24.0740006 3.578,24.0740006 3.291,23.7800006 L3.291,23.7800006 L2.246,22.7110006 C1.959,22.4180006 1.959,21.9360006 2.246,21.6420006 L2.246,21.6420006 L11.645,12.0160006 L2.215,2.36000064 C1.928,2.06700064 1.928,1.58500064 2.215,1.29100064 L2.215,1.29100064 L2.215,1.29000064 L3.26,0.220000638 Z M10.76,0.220000638 C11.048,-0.0729993622 11.518,-0.0729993622 11.805,0.222000638 L11.805,0.222000638 L22.788,11.4680006 C22.934,11.6180006 23.004,11.8190006 23,12.0170006 C23.005,12.2150006 22.936,12.4140006 22.788,12.5660006 L22.788,12.5660006 L11.836,23.7800006 C11.548,24.0740006 11.078,24.0740006 10.791,23.7800006 L10.791,23.7800006 L9.746,22.7110006 C9.459,22.4180006 9.459,21.9360006 9.746,21.6420006 L9.746,21.6420006 L19.145,12.0160006 L9.715,2.36000064 C9.428,2.06700064 9.428,1.58500064 9.715,1.29100064 L9.715,1.29100064 L9.715,1.29000064 L10.76,0.220000638 Z"></path></symbol><symbol id="file"><path d="M21.174 4.674l-3.348-3.348c-0.729-0.729-2.169-1.326-3.201-1.326h-11.25c-1.032 0-1.875 0.845-1.875 1.875v20.25c0 1.032 0.845 1.875 1.875 1.875h17.25c1.032 0 1.875-0.845 1.875-1.875v-14.25c0-1.032-0.597-2.472-1.326-3.201zM16.5 2.169c0.102 0.070 0.192 0.144 0.265 0.217l3.348 3.348c0.073 0.074 0.147 0.163 0.217 0.265h-3.831v-3.831zM21 22.125c0 0.204-0.171 0.375-0.375 0.375h-17.25c-0.202 0-0.375-0.171-0.375-0.375v-20.25c0-0.203 0.173-0.375 0.375-0.375h11.25c0.112 0 0.24 0.015 0.375 0.040v5.96h5.959c0.026 0.135 0.040 0.261 0.040 0.375v14.25zM6.421 9l-0.422 4.125h1.5l0.938-2.25h2.063v8.204l-2.296 0.984v0.938h7.546v-0.891l-2.25-1.077v-8.157h1.875l1.125 2.25h1.5l-0.516-4.125h-11.063z"></path></symbol><symbol id="file-excel"><path d="M17.415 9h-3.171l-2.244 3.306-2.244-3.306h-3.171l3.801 5.682-4.288 6.318h6.146v-2.147h-1.419l1.176-1.758 2.612 3.904h3.291l-4.288-6.318zM21.174 4.674l-3.348-3.348c-0.729-0.729-2.169-1.326-3.201-1.326h-11.25c-1.032 0-1.875 0.845-1.875 1.875v20.25c0 1.032 0.845 1.875 1.875 1.875h17.25c1.032 0 1.875-0.845 1.875-1.875v-14.25c0-1.032-0.597-2.472-1.326-3.201zM20.114 5.734c0.073 0.074 0.147 0.163 0.217 0.266h-3.831v-3.831c0.102 0.070 0.192 0.144 0.265 0.217l3.348 3.348zM21 22.125c0 0.204-0.171 0.375-0.375 0.375h-17.25c-0.202 0-0.375-0.171-0.375-0.375v-20.25c0-0.203 0.173-0.375 0.375-0.375h11.25c0.112 0 0.24 0.015 0.375 0.040v5.96h5.959c0.026 0.135 0.040 0.261 0.040 0.375v14.25z"></path></symbol><symbol id="file-pdf"><path d="M19.734 13.817c-0.319-0.315-1.029-0.482-2.109-0.497-0.73-0.008-1.61 0.057-2.535 0.186-0.414-0.239-0.841-0.499-1.176-0.813-0.901-0.841-1.655-2.010-2.123-3.295 0.030-0.12 0.057-0.225 0.081-0.333 0 0 0.508-2.885 0.373-3.86-0.018-0.133-0.030-0.173-0.066-0.276l-0.044-0.114c-0.138-0.318-0.409-0.655-0.834-0.637l-0.256-0.008c-0.474 0-0.86 0.242-0.96 0.604-0.307 1.136 0.011 2.833 0.585 5.033l-0.147 0.358c-0.413 1.005-0.928 2.018-1.385 2.91l-0.060 0.115c-0.48 0.939-0.915 1.736-1.31 2.41l-0.406 0.216c-0.030 0.015-0.728 0.386-0.891 0.485-1.389 0.83-2.309 1.77-2.462 2.517-0.048 0.239-0.012 0.543 0.234 0.684l0.394 0.198c0.171 0.085 0.351 0.129 0.535 0.129 0.989 0 2.138-1.232 3.72-3.993 1.827-0.594 3.906-1.089 5.729-1.362 1.389 0.782 3.097 1.326 4.175 1.326 0.192 0 0.357-0.018 0.491-0.054 0.207-0.056 0.381-0.173 0.487-0.333 0.209-0.315 0.252-0.748 0.195-1.192-0.016-0.132-0.121-0.295-0.235-0.407zM4.96 19.080c0.18-0.494 0.894-1.468 1.95-2.334 0.066-0.054 0.229-0.207 0.38-0.349-1.104 1.761-1.844 2.463-2.33 2.682zM11.214 4.68c0.318 0 0.499 0.801 0.514 1.553s-0.161 1.28-0.378 1.67c-0.18-0.577-0.268-1.488-0.268-2.084 0 0-0.014-1.138 0.132-1.138zM9.348 14.942c0.222-0.396 0.451-0.814 0.687-1.259 0.575-1.086 0.936-1.935 1.206-2.633 0.537 0.977 1.206 1.807 1.992 2.474 0.098 0.082 0.203 0.166 0.311 0.249-1.599 0.317-2.98 0.701-4.197 1.169zM19.428 14.851c-0.098 0.062-0.377 0.096-0.555 0.096-0.579 0-1.296-0.264-2.299-0.696 0.386-0.029 0.739-0.044 1.057-0.044 0.581 0 0.753-0.003 1.32 0.143s0.575 0.439 0.479 0.5zM21.174 4.674l-3.348-3.348c-0.729-0.729-2.169-1.326-3.201-1.326h-11.25c-1.032 0-1.875 0.845-1.875 1.875v20.25c0 1.032 0.845 1.875 1.875 1.875h17.25c1.032 0 1.875-0.845 1.875-1.875v-14.25c0-1.032-0.597-2.472-1.326-3.201zM20.114 5.734c0.073 0.074 0.147 0.163 0.217 0.266h-3.831v-3.831c0.102 0.070 0.192 0.144 0.265 0.217l3.348 3.348zM21 22.125c0 0.204-0.171 0.375-0.375 0.375h-17.25c-0.202 0-0.375-0.171-0.375-0.375v-20.25c0-0.203 0.173-0.375 0.375-0.375h11.25c0.112 0 0.24 0.015 0.375 0.040v5.96h5.959c0.026 0.135 0.040 0.261 0.040 0.375v14.25z"></path></symbol><symbol id="file-powerpoint"><path d="M4.5 12h4.5v1.5h-4.5v-1.5zM4.5 15h4.5v1.5h-4.5v-1.5zM4.5 18h4.5v1.5h-4.5v-1.5zM21.174 4.674l-3.348-3.348c-0.729-0.729-2.169-1.326-3.201-1.326h-11.25c-1.032 0-1.875 0.845-1.875 1.875v20.25c0 1.032 0.845 1.875 1.875 1.875h17.25c1.032 0 1.875-0.845 1.875-1.875v-14.25c0-1.032-0.597-2.472-1.326-3.201zM20.114 5.734c0.073 0.074 0.147 0.163 0.217 0.266h-3.831v-3.831c0.102 0.070 0.192 0.144 0.265 0.217l3.348 3.348zM21 22.125c0 0.204-0.171 0.375-0.375 0.375h-17.25c-0.202 0-0.375-0.171-0.375-0.375v-20.25c0-0.203 0.173-0.375 0.375-0.375h11.25c0.112 0 0.24 0.015 0.375 0.040v5.96h5.959c0.026 0.135 0.040 0.261 0.040 0.375v14.25zM13.5 16.5h4.425c-0.348 1.712-1.86 3-3.675 3-2.072 0-3.75-1.678-3.75-3.75 0-1.813 1.288-3.327 3-3.675v4.425zM15.75 10.5c2.072 0 3.75 1.678 3.75 3.75 0 0.256-0.026 0.507-0.075 0.75h-4.425v-4.425c0.243-0.050 0.494-0.075 0.75-0.075z"></path></symbol><symbol id="file-visio"><path d="M12 11.25h2.25l-2.25 6-3-8.25h-2.25l4.5 12h2.25l4.5-12h-6v2.25zM21.174 4.674l-3.348-3.348c-0.729-0.729-2.169-1.326-3.201-1.326h-11.25c-1.032 0-1.875 0.845-1.875 1.875v20.25c0 1.032 0.845 1.875 1.875 1.875h17.25c1.032 0 1.875-0.845 1.875-1.875v-14.25c0-1.032-0.597-2.472-1.326-3.201zM20.114 5.734c0.073 0.074 0.147 0.163 0.217 0.266h-3.831v-3.831c0.102 0.070 0.192 0.144 0.265 0.217l3.348 3.348zM21 22.125c0 0.204-0.171 0.375-0.375 0.375h-17.25c-0.202 0-0.375-0.171-0.375-0.375v-20.25c0-0.203 0.173-0.375 0.375-0.375h11.25c0.112 0 0.24 0.015 0.375 0.040v5.96h5.959c0.026 0.135 0.040 0.261 0.040 0.375v14.25z"></path></symbol><symbol id="file-word"><path d="M14.995 11.154h1.037l-1.195 5.301-1.554-7.454h-2.498l-1.807 7.454-1.354-7.454h-2.612l2.651 11.997h2.552l1.788-7.095 1.599 7.095h2.352l3.037-11.997h-3.994zM21.174 4.674l-3.348-3.348c-0.729-0.729-2.169-1.326-3.201-1.326h-11.25c-1.032 0-1.875 0.845-1.875 1.875v20.25c0 1.032 0.845 1.875 1.875 1.875h17.25c1.032 0 1.875-0.845 1.875-1.875v-14.25c0-1.032-0.597-2.472-1.326-3.201zM20.114 5.734c0.073 0.074 0.147 0.163 0.217 0.266h-3.831v-3.831c0.102 0.070 0.192 0.144 0.265 0.217l3.348 3.348zM21 22.125c0 0.204-0.171 0.375-0.375 0.375h-17.25c-0.202 0-0.375-0.171-0.375-0.375v-20.25c0-0.203 0.173-0.375 0.375-0.375h11.25c0.112 0 0.24 0.015 0.375 0.040v5.96h5.959c0.026 0.135 0.040 0.261 0.040 0.375v14.25z"></path></symbol><symbol id="file-zip"><path d="M9.75 3h2.25v1.5h-2.25zM7.5 4.5h2.25v1.5h-2.25zM9.75 6h2.25v1.5h-2.25zM7.5 7.5h2.25v1.5h-2.25zM9.75 9h2.25v1.5h-2.25zM7.5 10.5h2.25v1.5h-2.25zM9.75 12v1.5h-2.25v5.25c0 0.414 0.336 0.75 0.75 0.75h3c0.414 0 0.75-0.336 0.75-0.75v-6.75h-2.25zM11.25 18h-3v-1.5h3v1.5zM21.174 4.674l-3.348-3.348c-0.729-0.729-2.169-1.326-3.201-1.326h-11.25c-1.032 0-1.875 0.845-1.875 1.875v20.25c0 1.032 0.845 1.875 1.875 1.875h17.25c1.032 0 1.875-0.845 1.875-1.875v-14.25c0-1.032-0.597-2.472-1.326-3.201zM20.114 5.734c0.073 0.074 0.147 0.163 0.217 0.266h-3.831v-3.831c0.102 0.070 0.192 0.144 0.265 0.217l3.348 3.348zM21 22.125c0 0.204-0.171 0.375-0.375 0.375h-17.25c-0.202 0-0.375-0.171-0.375-0.375v-20.25c0-0.203 0.173-0.375 0.375-0.375h11.25c0.112 0 0.24 0.015 0.375 0.040v5.96h5.959c0.026 0.135 0.040 0.261 0.040 0.375v14.25z"></path></symbol><symbol id="menu"><path d="M1.228,7.5 L22.829,7.5 C22.827,7.5 23.999,7.543 23.999,5.912 C23.999,4.499 22.847,4.5 22.847,4.5 L1.257,4.5 C1.257,4.5 -0.001,4.503 -0.001,6 C-0.001,7.495 1.227,7.5 1.227,7.5 L1.228,7.5 Z M22.848,10.5 L1.258,10.5 C1.258,10.5 2.13162821e-14,10.503 2.13162821e-14,12 C2.13162821e-14,13.495 1.228,13.5 1.228,13.5 L22.83,13.5 C22.828,13.5 24,13.543 24,11.912 C24,10.499 22.848,10.5 22.848,10.5 Z M22.848,16.5 L1.258,16.5 C1.258,16.5 2.13162821e-14,16.503 2.13162821e-14,18 C2.13162821e-14,19.495 1.228,19.5 1.228,19.5 L22.83,19.5 C22.83,19.5 24.001,19.544 24.001,17.912 C23.999,16.499 22.847,16.5 22.847,16.5 L22.848,16.5 Z"></path></symbol><symbol id="external"><path d="M3.93833 22L2 20.0617L17.301 4.76065H6.58414V2H22V17.4159H19.2394V6.69897L3.93833 22Z" /></symbol><symbol id="x"><path d="M18.3246 2H21.6997L14.3281 10.4233L23 21.887H16.2116L10.8909 14.9361L4.81008 21.887H1.43025L9.31334 12.8757L1 2H7.96045L12.7649 8.35332L18.3246 2ZM17.1391 19.8696H19.0083L6.9422 3.91221H4.93438L17.1391 19.8696Z" fill="currentColor"/></symbol><symbol id="facebook"><path d="M13.497,24 L9,24 L9,12 L6,12 L6,7.865 L9,7.863 L8.995,5.427 C8.995,2.054 9.91,0 13.883,0 L17.192,0 L17.192,4.137 L15.123,4.137 C13.575,4.137 13.502,4.714 13.502,5.793 L13.496,7.863 L17.216,7.863 L16.778,11.999 L13.499,12.001 L13.496,24.001 L13.497,24 Z"></path></symbol><symbol id="linkedin"><path d="M19.97,-1.77635684e-15 L4.032,-1.77635684e-15 C1.813,-1.77635684e-15 -1.77635684e-15,1.814 -1.77635684e-15,4.032 L-1.77635684e-15,19.97 C-1.77635684e-15,22.187 1.814,24.002 4.032,24.002 L19.97,24.002 C22.187,24.002 24.002,22.189 24.002,19.97 L24,4.032 C24,1.813 22.187,-1.77635684e-15 19.97,-1.77635684e-15 Z M9,19.5 L6,19.5 L6,9 L9,9 L9,19.5 Z M7.5,7.5 C6.672,7.5 6,6.828 6,6 C6,5.172 6.672,4.5 7.5,4.5 C8.328,4.5 9,5.172 9,6 C9,6.828 8.328,7.5 7.5,7.5 Z M19.5,19.5 L16.5,19.5 L16.5,13.5 C16.5,12.672 15.828,12 15,12 C14.172,12 13.5,12.672 13.5,13.5 L13.5,19.5 L10.5,19.5 L10.5,9 L13.5,9 L13.5,10.863 C14.118,10.012 15.064,9 16.125,9 C17.989,9 19.5,10.678 19.5,12.75 L19.5,19.5 Z"></path></symbol><symbol id="youtube"><path d="M19.5,3 L4.5,3 C2.025,3 0,5.025 0,7.5 L0,16.5 C0,18.975 2.025,21 4.5,21 L19.5,21 C21.975,21 24,18.975 24,16.5 L24,7.5 C24,5.025 21.975,3 19.5,3 Z M9,18 L9,6 L16.5,12 L9,18 Z"></path></symbol><symbol id="instagram"><path d="M16 12c0-1.104-0.39-2.048-1.171-2.829-0.784-0.781-1.725-1.171-2.829-1.171s-2.048 0.39-2.829 1.171c-0.781 0.784-1.171 1.725-1.171 2.829s0.39 2.048 1.171 2.829c0.784 0.781 1.725 1.171 2.829 1.171s2.048-0.39 2.829-1.171c0.781-0.784 1.171-1.725 1.171-2.829zM18.157 12c0 1.709-0.6 3.162-1.797 4.36-1.2 1.197-2.651 1.797-4.36 1.797s-3.162-0.6-4.36-1.797c-1.197-1.2-1.797-2.651-1.797-4.36s0.6-3.162 1.797-4.36c1.2-1.197 2.651-1.797 4.36-1.797s3.162 0.6 4.36 1.797c1.197 1.2 1.797 2.651 1.797 4.36zM19.843 5.594c0 0.395-0.141 0.736-0.421 1.016-0.283 0.283-0.624 0.424-1.018 0.424-0.395 0-0.736-0.141-1.016-0.422-0.283-0.28-0.424-0.619-0.424-1.014s0.141-0.736 0.422-1.016c0.28-0.278 0.619-0.419 1.014-0.419s0.736 0.141 1.016 0.421c0.278 0.283 0.419 0.624 0.419 1.018zM12 2.157l-1.195-0.008c-0.725-0.005-1.274-0.005-1.648 0-0.376 0.005-0.88 0.021-1.509 0.048-0.63 0.024-1.168 0.077-1.61 0.155-0.442 0.080-0.816 0.176-1.117 0.288-0.52 0.208-0.979 0.512-1.376 0.907-0.395 0.395-0.696 0.854-0.906 1.376-0.112 0.301-0.208 0.672-0.288 1.115s-0.131 0.979-0.157 1.61-0.042 1.133-0.048 1.509c-0.003 0.374-0.003 0.923 0 1.648l0.010 1.195-0.008 1.195c-0.005 0.725-0.005 1.274 0 1.648 0.005 0.376 0.021 0.88 0.048 1.509 0.024 0.63 0.077 1.168 0.155 1.61 0.080 0.442 0.176 0.816 0.288 1.117 0.208 0.52 0.512 0.979 0.907 1.376 0.395 0.395 0.854 0.696 1.376 0.906 0.301 0.112 0.672 0.208 1.115 0.288s0.979 0.131 1.61 0.157 1.133 0.042 1.509 0.048c0.374 0.003 0.923 0.003 1.648 0l1.195-0.010 1.195 0.008c0.725 0.005 1.274 0.005 1.648 0 0.376-0.005 0.88-0.021 1.509-0.048 0.63-0.024 1.168-0.077 1.61-0.155 0.442-0.080 0.816-0.176 1.117-0.288 0.52-0.208 0.979-0.512 1.376-0.907 0.395-0.395 0.696-0.854 0.906-1.376 0.112-0.301 0.208-0.672 0.288-1.115s0.131-0.979 0.157-1.61 0.042-1.133 0.048-1.509c0.003-0.374 0.003-0.923 0-1.648l-0.013-1.195 0.008-1.195c0.005-0.725 0.005-1.274 0-1.648-0.005-0.376-0.021-0.88-0.048-1.509-0.024-0.63-0.077-1.168-0.155-1.61-0.080-0.442-0.176-0.816-0.288-1.117-0.208-0.52-0.512-0.979-0.907-1.376-0.395-0.395-0.854-0.696-1.376-0.906-0.301-0.112-0.672-0.208-1.115-0.288s-0.979-0.131-1.61-0.157-1.133-0.042-1.509-0.048c-0.374-0.003-0.923-0.003-1.648 0l-1.192 0.013zM24 12c0 2.384-0.026 4.037-0.080 4.954-0.102 2.166-0.749 3.843-1.936 5.030s-2.864 1.834-5.030 1.936c-0.917 0.054-2.568 0.080-4.954 0.080-2.384 0-4.037-0.026-4.954-0.080-2.166-0.102-3.843-0.749-5.030-1.936s-1.834-2.864-1.936-5.030c-0.056-0.917-0.080-2.57-0.080-4.954s0.026-4.037 0.080-4.954c0.101-2.166 0.747-3.843 1.936-5.030s2.864-1.834 5.030-1.936c0.917-0.056 2.57-0.080 4.954-0.080s4.037 0.026 4.954 0.080c2.166 0.102 3.843 0.749 5.030 1.936s1.834 2.864 1.936 5.030c0.054 0.917 0.080 2.568 0.080 4.954z"></path></symbol><symbol id="mastodon"><path fill="currentColor" d="M20.94 14c-.28 1.41-2.44 2.96-4.97 3.26c-1.31.15-2.6.3-3.97.24c-2.25-.11-4-.54-4-.54v.62c.32 2.22 2.22 2.35 4.03 2.42c1.82.05 3.44-.46 3.44-.46l.08 1.65s-1.28.68-3.55.81c-1.25.07-2.81-.03-4.62-.5c-3.92-1.05-4.6-5.24-4.7-9.5l-.01-3.43c0-4.34 2.83-5.61 2.83-5.61C6.95 2.3 9.41 2 11.97 2h.06c2.56 0 5.02.3 6.47.96c0 0 2.83 1.27 2.83 5.61c0 0 .04 3.21-.39 5.43M18 8.91c0-1.08-.3-1.91-.85-2.56c-.56-.63-1.3-.96-2.23-.96c-1.06 0-1.87.41-2.42 1.23l-.5.88l-.5-.88c-.56-.82-1.36-1.23-2.43-1.23c-.92 0-1.66.33-2.23.96C6.29 7 6 7.83 6 8.91v5.26h2.1V9.06c0-1.06.45-1.62 1.36-1.62c1 0 1.5.65 1.5 1.93v2.79h2.07V9.37c0-1.28.5-1.93 1.51-1.93c.9 0 1.35.56 1.35 1.62v5.11H18V8.91Z"/></symbol><symbol id="whatsapp"><path d="M24 11.691c0 6.457-5.274 11.691-11.782 11.691-2.066 0-4.007-0.528-5.695-1.455l-6.523 2.073 2.127-6.273c-1.073-1.762-1.691-3.828-1.691-6.037 0-6.457 5.275-11.691 11.782-11.691s11.782 5.234 11.782 11.691zM12.218 1.862c-5.462 0-9.906 4.409-9.906 9.829 0 2.151 0.701 4.142 1.887 5.763l-1.238 3.65 3.807-1.21c1.564 1.027 3.438 1.626 5.45 1.626 5.462 0 9.906-4.409 9.906-9.829s-4.444-9.83-9.906-9.83zM18.168 14.383c-0.073-0.119-0.265-0.191-0.554-0.334s-1.709-0.837-1.973-0.932c-0.265-0.095-0.458-0.143-0.65 0.143s-0.746 0.932-0.915 1.123c-0.169 0.192-0.337 0.216-0.626 0.072s-1.219-0.446-2.322-1.422c-0.858-0.759-1.438-1.697-1.607-1.984s-0.018-0.442 0.127-0.584c0.13-0.129 0.289-0.335 0.433-0.502s0.193-0.287 0.289-0.478c0.097-0.191 0.049-0.358-0.024-0.502s-0.65-1.553-0.891-2.127c-0.241-0.573-0.481-0.478-0.65-0.478s-0.361-0.024-0.554-0.024-0.506 0.072-0.77 0.358c-0.265 0.287-1.010 0.98-1.010 2.39s1.034 2.773 1.179 2.963c0.144 0.191 1.997 3.179 4.933 4.326s2.936 0.764 3.466 0.716c0.529-0.048 1.708-0.693 1.95-1.362 0.24-0.67 0.24-1.243 0.168-1.363z"></path></symbol><symbol id="tel"><path d="M16.9217 15.0189C16.042 15.8977 15.7871 17.156 15.0873 17.8551C14.3876 18.5542 11.6985 16.3871 9.64419 14.3598C7.5899 12.3325 5.45563 9.60619 6.14539 8.92211C6.83516 8.23803 8.10472 7.97339 8.98941 7.08958C9.87411 6.20576 6.10041 2.05135 5.51061 1.46215C5.37569 1.31446 5.21104 1.19695 5.02746 1.11732C4.84387 1.03769 4.6455 0.997741 4.44538 1.0001C4.24525 1.00246 4.04788 1.04707 3.86623 1.131C3.68457 1.21493 3.52274 1.33629 3.39134 1.48711C-0.507315 5.38187 0.307405 10.7347 6.23036 17.0012L6.9951 17.7702C13.2679 23.6922 18.6261 24.5061 22.5248 20.6114C22.6743 20.4779 22.7939 20.3144 22.8758 20.1315C22.9577 19.9487 23 19.7506 23 19.5503C23 19.35 22.9577 19.1519 22.8758 18.9691C22.7939 18.7862 22.6743 18.6227 22.5248 18.4892C21.9649 17.9 17.8064 14.1351 16.9217 15.0189Z" fill="white"/></symbol><symbol id="form"><path d="M18.8395 0.7072L16.5074 3.03931L20.0429 6.57484L22.3751 4.24273C22.7656 3.85221 22.7656 3.21904 22.3751 2.82852L20.2537 0.7072C19.8632 0.316675 19.23 0.316676 18.8395 0.7072Z" fill="white"/> <path d="M15.7501 3.82852L8.42163 11.157L8.46449 11.1998L7.99379 11.6705L7.76776 15.4321L11.5293 15.206L12.9105 13.8248L12.8677 13.782L19.2856 7.36406L15.7501 3.82852Z" fill="white"/> <path d="M5 1.00009H10V3.50009H5C4.72386 3.50009 4.5 3.72395 4.5 4.00009V20.0001C4.5 20.2762 4.72386 20.5001 5 20.5001H19C19.2761 20.5001 19.5 20.2762 19.5 20.0001V13.0001H22V20.0001C22 21.6569 20.6569 23.0001 19 23.0001H5C3.34315 23.0001 2 21.6569 2 20.0001V4.00009C2 2.34324 3.34315 1.00009 5 1.00009Z" fill="white"/></symbol><symbol id="check"><path d="M3.237 10.606l-3.275 3.51 10.509 9.805 14.438-20.958-3.953-2.723-11.281 16.375z"></path></symbol><symbol id="zoom-in"><path d="M9 6h3v9h-3v-9z"></path> <path d="M6 9h9v3h-9v-3z"></path> <path d="M23.552 21.377l-4.706-4.407c1.224-1.671 2.154-4.243 2.154-6.469 0-5.566-4.932-10.5-10.5-10.5s-10.5 4.932-10.5 10.5c0 5.568 4.932 10.5 10.5 10.5 2.236 0 4.884-0.987 6.559-2.223l4.326 4.763c0.299 0.298 0.69 0.448 1.083 0.448s0.784-0.15 1.083-0.448c0.599-0.597 0.599-1.566 0-2.163zM3 10.5c0-3.879 3.62-7.5 7.5-7.5 3.878 0 7.5 3.62 7.5 7.5s-3.621 7.5-7.5 7.5c-3.88 0-7.5-3.621-7.5-7.5z"></path></symbol><symbol id="zoom-out"><path d="M6 9h9v3h-9v-3z"></path> <path d="M23.552 21.377l-4.706-4.407c1.224-1.671 2.154-4.243 2.154-6.469 0-5.566-4.932-10.5-10.5-10.5s-10.5 4.932-10.5 10.5c0 5.568 4.932 10.5 10.5 10.5 2.236 0 4.884-0.987 6.559-2.223l4.326 4.763c0.299 0.298 0.69 0.448 1.083 0.448s0.784-0.15 1.083-0.448c0.599-0.597 0.599-1.566 0-2.163zM3 10.5c0-3.879 3.62-7.5 7.5-7.5 3.878 0 7.5 3.62 7.5 7.5s-3.621 7.5-7.5 7.5c-3.88 0-7.5-3.621-7.5-7.5z"></path></symbol><symbol id="close"><path d="M14.469 12l4.372 4.371-2.469 2.469-4.372-4.371-4.372 4.371-2.469-2.469 4.371-4.371-4.371-4.371 2.469-2.471 4.372 4.371 4.372-4.371 2.469 2.471-4.371 4.371zM12 0c-6.628 0-12 5.371-12 12 0 6.626 5.372 12 12 12 6.627 0 12-5.374 12-12 0-6.629-5.373-12-12-12v0z"></path></symbol><symbol id="close-big"><path d="M13.068 12l10.711-10.712c0.296-0.294 0.296-0.772 0-1.068-0.294-0.294-0.773-0.294-1.068 0l-10.712 10.712-10.712-10.712c-0.296-0.294-0.772-0.294-1.068 0-0.294 0.294-0.294 0.772 0 1.068l10.712 10.711-10.712 10.712c-0.294 0.294-0.294 0.773 0 1.068 0.295 0.294 0.772 0.294 1.068 0l10.711-10.711 10.712 10.711c0.295 0.294 0.773 0.294 1.068 0 0.296-0.295 0.296-0.773 0-1.068l-10.711-10.712z"></path></symbol><symbol id="download"><path d="M20.571 20.571v-5.143h3.429v5.143c0 2.366-0.787 3.429-3.429 3.429h-17.143c-2.398 0-3.429-0.987-3.429-3.429v-5.143h3.429v5.143h17.143zM13.732 0v9.091h6.061l-7.784 8.051-7.974-8.051h6.251v-9.091h3.446z"></path></symbol><symbol id="expand"><path d="M24 0v9.75l-3.75-3.75-4.5 4.5-2.25-2.25 4.5-4.5-3.75-3.75h9.75zM10.5 15.75l-4.5 4.5 3.75 3.75h-9.75v-9.75l3.75 3.75 4.5-4.5 2.25 2.25z"></path></symbol><symbol id="home"><path d="M22.7164 11.1748L12.2982 1.61602C12.1298 1.46133 11.8711 1.46133 11.7027 1.61602L1.28445 11.1748C1.10313 11.3407 1 11.5753 1 11.8202V12.4708C1 12.7131 1.1968 12.9099 1.44 12.9099H3.2V22.125H9.8V15.5422H14.2V22.125H20.8V12.9099H22.56C22.8032 12.9099 23 12.7131 23 12.4708V11.8202C23 11.5753 22.8969 11.3407 22.7155 11.1748H22.7164Z" fill="#154273"/></symbol><symbol id="calendar"><path d="M22.35,3.45 L19.235,3.45 L18.465,6.037 C18.418,6.183 18.3,6.138 18.3,6.138 L18.3,3.449 L18.297,3.449 C18.29,2.883 18.271,1.943 18.215,1.595 C18.166,1.296 18.113,0.749 17.677,0.749 L16.392,0.749 C15.956,0.749 15.863,1.302 15.814,1.601 C15.758,1.949 15.679,2.885 15.635,3.449 L8.436,3.449 L7.666,6.036 C7.619,6.182 7.501,6.137 7.501,6.137 L7.501,3.448 L7.498,3.448 C7.491,2.882 7.472,1.942 7.416,1.594 C7.367,1.295 7.314,0.748 6.878,0.748 L5.593,0.748 C5.157,0.748 5.064,1.301 5.015,1.6 C4.959,1.948 4.88,2.884 4.836,3.448 L1.652,3.448 C1.155,3.448 0.752,3.851 0.752,4.348 L0.752,22.348 C0.752,22.845 1.155,23.248 1.652,23.248 L22.352,23.248 C22.849,23.248 23.252,22.845 23.252,22.348 L23.252,4.348 C23.252,3.851 22.849,3.448 22.352,3.448 L22.35,3.45 Z M21,21 L3,21 L3,9.3 L21,9.3 L21,21 Z"></path> <polygon points="4.8 11.55 8.4 11.55 8.4 14.25 4.8 14.25 4.8 11.55"></polygon> <polygon points="10.2 11.55 13.8 11.55 13.8 14.25 10.2 14.25"></polygon> <polygon points="15.6 11.55 19.2 11.55 19.2 14.25 15.6 14.25"></polygon> <polygon points="4.8 16.05 8.4 16.05 8.4 18.75 4.8 18.75 4.8 16.05"></polygon> <polygon points="10.2 16.05 13.8 16.05 13.8 18.75 10.2 18.75"></polygon> <polygon points="15.6 16.05 19.2 16.05 19.2 18.75 15.6 18.75"></polygon></symbol><symbol id="play"><path d="M4.5,0.912 C4.5,0.009 5.421,-0.273 6.096,0.291 L18.993,10.998 C19.668,11.562 19.668,12.486 18.993,13.052 L6.157,23.693 C5.484,24.257 4.5,24.033 4.5,23.129 L4.5,0.913 L4.5,0.912 Z"></path></symbol><symbol id="gallery"><path d="M2.4,0 L21.6,0 C22.9256,0 24,1.06320833 24,2.375 L24,16.625 C24,17.9367917 22.9256,19 21.6,19 L2.4,19 C1.0744,19 0,17.9367917 0,16.625 L0,2.375 C0,1.06320833 1.0744,0 2.4,0 Z M9.928,12.2447083 L9.9288,12.2439167 C9.9288,12.2439167 9.9288,12.2439167 9.928,12.243125 C9.4128,11.8306667 8.6576,11.9090417 8.24,12.418875 L4.8,16.6242083 L19.8,16.6242083 C20.7944,16.6242083 21.6,15.827 21.6,14.8429583 L21.6,9.30841667 L19.0992,7.23979167 C18.616,6.84 17.9032,6.878 17.4656,7.326875 L12.5744,12.3468333 C11.9496,12.9880833 10.932,13.0498333 10.2328,12.4885417 L9.928,12.2447083 Z M6,8.3125 C7.3256,8.3125 8.4,7.24929167 8.4,5.9375 C8.4,4.62570833 7.3256,3.5625 6,3.5625 C4.6744,3.5625 3.6,4.62570833 3.6,5.9375 C3.6,7.24929167 4.6744,8.3125 6,8.3125 Z"></path></symbol><symbol id="info"><path d="M12,0 C5.373,0 0,5.373 0,12 C0,18.627 5.373,24 12,24 C18.627,24 24,18.627 24,12 C24,5.373 18.627,0 12,0 Z M12,21 C6.615,21 3,17.385 3,12 C3,6.615 6.615,3 12,3 C17.385,3 21,6.615 21,12 C21,17.385 17.385,21 12,21 Z M10.5,6 L13.5,6 L13.5,9 L10.5,9 L10.5,6 Z M15,18 L9,18 L9,16.5 L10.5,16.5 L10.5,12 L9,12 L9,10.5 L13.5,10.5 L13.5,16.5 L15,16.5 L15,18 Z"></path></symbol><symbol id="success"><path d="M12,3 C6.616,3 3,5.616 3,12 C3,17.384 6.616,21 12,21 C17.384,21 21,17.384 21,12 C21,5.616 17.384,3 12,3 Z M12,0 L12,0 C18.627,0 24,5.373 24,12 C24,18.627 18.627,24 12,24 C5.373,24 0,18.627 0,12 C0,5.373 5.373,0 12,0 Z M7.575,11.596 L6,13.284 L11.055,18 L18,7.919 L16.099,6.609 L10.673,14.486 L7.576,11.596 L7.575,11.596 Z"></path></symbol><symbol id="error"><path d="M12,2.25 C9.396,2.25 6.947,3.264 5.106,5.106 C3.264,6.947 2.25,9.396 2.25,12 C2.25,14.604 3.264,17.052 5.106,18.894 C6.947,20.736 9.396,21.75 12,21.75 C14.604,21.75 17.052,20.736 18.894,18.894 C20.736,17.052 21.75,14.604 21.75,12 C21.75,9.396 20.736,6.947 18.894,5.106 C17.052,3.264 14.604,2.25 12,2.25 Z M12,0 L12,0 C18.627,0 24,5.373 24,12 C24,18.627 18.627,24 12,24 C5.373,24 0,18.627 0,12 C0,5.373 5.373,0 12,0 Z M10.5,16.5 L13.5,16.5 L13.5,19.5 L10.5,19.5 L10.5,16.5 Z M10.5,4.5 L13.5,4.5 L13.5,13.5 L10.5,13.5 L10.5,4.5 Z"></path></symbol><symbol id="clear"><path d="M0.441994 0.4382C1.03018 -0.146067 1.97793 -0.146067 2.56612 0.4382L2.56804 0.440111L11.9993 9.8723L21.4306 0.440115C22.0175 -0.144896 22.9712 -0.147234 23.5585 0.440115C24.1457 1.02737 24.1489 1.9807 23.5577 2.5691L14.1281 12.0005L23.5566 21.4308C24.146 22.0188 24.1464 22.9731 23.5566 23.5608C22.9692 24.1464 22.0181 24.1464 21.4306 23.5608L11.9984 14.1286L2.56804 23.5599L2.56612 23.5618C1.97846 24.1455 1.02904 24.1469 0.441035 23.5608L0.439114 23.5589C-0.14584 22.9719 -0.147218 22.0191 0.440073 21.4317L9.87131 11.9996L0.438156 2.56637C-0.144999 1.97919 -0.147743 1.02799 0.440073 0.440115L0.441994 0.4382Z"/></symbol><symbol id="swap"><path d="M0.130788535,6.76629356 L7.62528224,0 L9.50394496,1.69626811 L5.2155647,5.56748248 L24,5.56694594 L24,7.96578751 L5.21434696,7.96605578 L9.50394496,11.8371604 L7.62517264,13.5333432 L0.130788535,6.76629356 Z M0,16.0338589 L18.8505584,16.0348344 L14.5629088,12.1628762 L16.4417541,10.4667056 L23.9357035,17.2333894 L16.4417541,24 L14.5629088,22.303927 L18.8493406,18.4334077 L0,18.432676 L0,16.0338589 Z"/></symbol><symbol id="target"><path d="M12 0C5.373 0 0 5.373 0 12C0 18.627 5.373 24 12 24C18.627 24 24 18.627 24 12C24 5.373 18.627 0 12 0ZM13.5 20.865V18C13.5 17.5845 13.164 17.25 12.75 17.25H11.25C10.8345 17.25 10.5 17.586 10.5 18V20.865C6.7335 20.232 3.7635 17.265 3.1305 13.5H6C6.4155 13.5 6.75 13.164 6.75 12.75V11.25C6.75 10.8345 6.414 10.5 6 10.5H3.135C3.768 6.7335 6.735 3.7635 10.5 3.1305V6C10.5 6.414 10.836 6.75 11.25 6.75H12.75C13.1655 6.75 13.5 6.414 13.5 6V3.1305C17.265 3.7635 20.232 6.7335 20.865 10.5H18C17.5845 10.5 17.25 10.836 17.25 11.25V12.75C17.25 13.1655 17.586 13.5 18 13.5H20.8695C20.2365 17.265 17.2665 20.232 13.5 20.865Z" /></symbol><symbol id="water"><path d="M0.841875 8.55002C2.30063 8.55002 3.35925 7.60127 4.293 6.76427C4.578 6.50927 4.85663 6.25914 5.1255 6.05327C5.127 6.05702 5.1285 6.06077 5.12925 6.06527C5.7075 7.64402 6.84263 8.55002 8.244 8.55002C9.702 8.55002 10.7543 7.60352 11.6828 6.76802C11.9708 6.50927 12.2528 6.25539 12.5254 6.04727C12.5273 6.05327 12.5291 6.05927 12.5318 6.06527C13.1089 7.64402 14.2436 8.55002 15.645 8.55002C17.1026 8.55002 18.1485 7.60502 19.0714 6.77177C19.3628 6.50852 19.6478 6.25164 19.9241 6.04164C19.9279 6.04914 19.9305 6.05777 19.9331 6.06564C20.4716 7.53752 21.5906 8.59089 23.0884 8.54964L23.6254 8.53464V7.03464L23.0468 7.05002C21.1961 7.05002 21.0244 4.05002 21.0244 4.05002C18.7789 4.05002 17.4956 7.05002 15.645 7.05002C13.7944 7.05002 13.623 4.05002 13.623 4.05002C11.4 4.05002 10.0943 7.05002 8.24363 7.05002C6.393 7.05002 6.22125 4.05002 6.22125 4.05002C4.02113 4.05002 2.6925 7.05002 0.841875 7.05002C0.670875 7.05002 0.518625 7.01739 0.375 6.97052V8.51252C0.52725 8.53614 0.6825 8.55002 0.841875 8.55002ZM4.293 12.0143C4.578 11.7593 4.85663 11.5091 5.1255 11.3033C5.127 11.307 5.1285 11.3108 5.12925 11.3153C5.7075 12.894 6.84263 13.8 8.244 13.8C9.702 13.8 10.7543 12.8535 11.6828 12.018C11.9708 11.7593 12.2528 11.5054 12.5254 11.2973C12.5273 11.3033 12.5291 11.3093 12.5318 11.3153C13.1089 12.894 14.2436 13.8 15.645 13.8C17.1026 13.8 18.1485 12.855 19.0714 12.0218C19.3628 11.7585 19.6478 11.5016 19.9241 11.2916C19.9279 11.2991 19.9305 11.3078 19.9331 11.3156C20.5103 12.894 21.645 13.8 23.0464 13.8H23.0674L23.0884 13.7993L23.6246 13.7843V12.2843L23.0468 12.3C21.1961 12.3 21.0244 9.30002 21.0244 9.30002C18.7789 9.30002 17.4956 12.3 15.645 12.3C13.7944 12.3 13.623 9.30002 13.623 9.30002C11.4 9.30002 10.0943 12.3 8.24363 12.3C6.393 12.3 6.22125 9.30002 6.22125 9.30002C4.02113 9.30002 2.6925 12.3 0.841875 12.3C0.670875 12.3 0.518625 12.2674 0.375 12.2205V13.7625C0.52725 13.7861 0.6825 13.8 0.841875 13.8C2.30063 13.8 3.35925 12.8513 4.293 12.0143ZM21.0244 14.55C18.7789 14.55 17.4956 17.55 15.645 17.55C13.7944 17.55 13.623 14.55 13.623 14.55C11.4 14.55 10.0943 17.55 8.24363 17.55C6.393 17.55 6.22125 14.55 6.22125 14.55C4.02113 14.55 2.6925 17.55 0.841875 17.55C0.670875 17.55 0.518625 17.5174 0.375 17.4705V19.0125C0.52725 19.0361 0.6825 19.05 0.841875 19.05C2.30063 19.05 3.35925 18.1013 4.293 17.2643C4.578 17.0093 4.85663 16.7591 5.1255 16.5533C5.127 16.557 5.1285 16.5608 5.12925 16.5653C5.7075 18.144 6.84263 19.05 8.244 19.05C9.702 19.05 10.7543 18.1035 11.6828 17.268C11.9708 17.0093 12.2528 16.7554 12.5254 16.5473C12.5273 16.5533 12.5291 16.5593 12.5318 16.5653C13.1089 18.144 14.2436 19.05 15.645 19.05C17.1026 19.05 18.1485 18.105 19.0714 17.2718C19.3628 17.0085 19.6478 16.7516 19.9241 16.5416C19.9279 16.5491 19.9305 16.5578 19.9331 16.5656C20.4716 18.0375 21.5906 19.0909 23.0884 19.0496L23.6254 19.0346V17.5346L23.0468 17.55C21.1961 17.55 21.0244 14.55 21.0244 14.55Z"/></symbol><symbol id="mobility"><path d="M13.572 21.3836L12.9538 11.1148H16.9785L20.3212 21.3836H13.572ZM13.7519 1.20001L15.3655 6.15739H12.6549L12.3568 1.20001H13.7519ZM10.2478 1.20001H11.6429L11.3444 6.15739H8.63378L10.2478 1.20001ZM10.4276 21.3836H3.67853L7.02051 11.1148H11.0459L10.4276 21.3836ZM1.20001 9.69836V7.21967H22.8V9.69836H21.3836V12.5311H18.9049V10.1608L20.5816 9.82726C20.6938 9.79114 20.6772 9.71819 20.6701 9.69836H3.32991C3.32283 9.71819 3.30619 9.79114 3.41844 9.82726L5.09509 10.1608V12.5311H2.61641V9.69836H1.20001Z" /></symbol><symbol id="environment"><path d="M4.59683 20.9091C4.25375 22.7905 7.62594 23.0965 7.7653 21.3239C7.85124 20.2309 7.91868 18.8195 8.61954 16.7688C15.3965 18.8962 22.0678 10.3365 20.2738 2.09093C20.1546 1.54283 19.4895 1.31708 19.0524 1.66852C11.6861 7.58985 8.21256 3.03958 4.61172 7.88524C3.36029 9.5693 3.22719 12.0211 4.44918 13.9412C6.69924 11.4788 9.12577 9.83859 10.8414 8.92732C11.1288 8.77474 11.2803 8.91595 11.3289 8.98329C7.2923 12.8687 5.60374 15.5246 4.59683 20.9091Z"/></symbol><symbol id="about-us"><path d="M20.6086 4.95648C20.4734 4.14451 19.8557 3.52676 19.0435 3.39139C16.6957 3 12.7825 3 12 3C11.2175 3 7.3043 3 4.95648 3.39139C4.14431 3.52676 3.52657 4.14451 3.39139 4.95648C3 7.3043 3 11.2175 3 12C3 12.7825 3 16.6957 3.39139 19.0435C3.52657 19.8555 4.14431 20.4732 4.95648 20.6086C7.3043 21 11.2175 21 12 21C12.7825 21 16.6957 21 19.0435 20.6086C19.8557 20.4732 20.4734 19.8555 20.6086 19.0435C21 16.6957 21 12.7825 21 12C21 9.65099 21 7.3043 20.6086 4.95648ZM13.1816 18.3019H10.596L10.8184 12.7877V9.63677H13.1816V18.3019ZM12.009 8.06129C11.1261 8.06129 10.6214 7.56761 10.6214 6.6658C10.6214 5.8998 11.09 5.30419 11.991 5.30419C12.8739 5.30419 13.3785 5.78057 13.3785 6.6658C13.3785 7.44854 12.91 8.06129 12.009 8.06129Z"/></symbol><symbol id="cooperation"><path d="M21.3117 5.0387L18.7515 5.89361C17.7588 6.22511 17.0977 5.66183 16.678 5.37882C15.7797 4.77301 14.6015 4.78134 13.7118 5.39986C12.8222 6.01837 11.4714 7.14943 9.41724 8.21761C8.80829 8.53425 8.66095 9.10544 8.95165 9.47748C9.63639 10.3539 11.8275 9.69659 12.8683 9.28574C15.0143 8.43863 15.2245 7.88401 16.4534 8.87778L20.649 12.2708C23.5019 11.3748 24.0001 10.5299 24.0001 10.5299L21.3117 5.0387Z"/> <path d="M15.9342 9.51925C15.3518 9.04829 15.3674 9.07991 14.4104 9.51779C13.6472 9.86721 11.7801 10.7358 10.1593 10.7358C9.31536 10.7358 8.69006 10.4833 8.30115 9.9854C7.69696 9.21175 7.95735 8.04668 9.03614 7.48569C9.91456 7.02898 10.6609 6.55762 11.2983 6.12135L10.2882 5.41913C9.39861 4.80061 8.22041 4.79229 7.32207 5.39809C6.89927 5.68324 6.23954 6.24382 5.24858 5.91289L2.68841 5.05801L0 10.5492C0 10.5492 0.403007 11.2241 2.52267 12.0068C3.79892 10.8501 4.29238 10.556 5.05842 10.556C5.8038 10.556 6.55446 10.9282 6.97749 11.5963C7.86788 11.273 8.89462 11.6286 9.45325 12.3047C9.71885 12.626 9.88865 13.034 9.94738 13.4605C11.2861 13.9127 11.7782 15.3185 11.3759 16.4028C12.3056 17.1424 12.4284 18.4666 11.7862 19.415C13.0131 20.4513 14.3132 19.1452 14.4173 18.2758C15.4873 18.1661 16.0707 17.596 16.1479 16.4193C17.1463 16.4209 18.127 15.6747 17.9889 14.5185C19.2782 14.7579 20.2589 13.0523 19.4464 12.3878C17.9564 11.1693 20.3147 13.062 15.9342 9.51925Z"/> <path d="M10.1059 16.7272L10.2841 16.5799C10.8198 16.1372 10.7993 15.2279 10.3566 14.6922C10.0558 14.3281 9.54981 14.1292 9.08759 14.1741C9.5065 12.7523 7.82123 11.8262 6.95049 12.5456L6.52769 12.895C6.53481 11.5806 5.08122 10.9536 4.17699 11.7009L3.15153 12.5482C2.32009 13.2353 2.41932 14.1173 2.86204 14.653C3.34034 15.2318 4.07503 15.2722 4.61379 14.9983C4.59196 15.3662 4.7039 15.7532 4.93797 16.0365C5.23883 16.4006 5.74477 16.5995 6.20699 16.5545C6.07574 17 6.17568 17.5343 6.47658 17.8984C6.83005 18.3262 7.466 18.5281 7.98158 18.3693C7.92222 18.7722 8.03172 19.216 8.2923 19.5313C8.73498 20.0671 9.64712 20.2396 10.2984 19.7014L10.7973 19.2892C11.4901 18.7167 11.5065 17.7769 11.0637 17.2412C10.8298 16.9581 10.4711 16.7753 10.1059 16.7272Z"/></symbol><symbol id="spotify"><path opacity="0.9" fill-rule="evenodd" clip-rule="evenodd" d="M3 12C3 6.47984 7.47984 2 13 2C18.5202 2 23 6.47984 23 12C23 17.5202 18.5202 22 13 22C7.47984 22 3 17.5202 3 12ZM16.6291 16.5685C16.7864 16.6612 16.8912 16.7136 17.0606 16.7136C17.3872 16.7136 17.6735 16.4596 17.6735 16.0927C17.6735 15.7257 17.5283 15.5846 17.2823 15.4273C14.4033 13.7056 11.0283 13.6411 7.72588 14.3709C7.42346 14.4354 7.17749 14.633 7.17749 15.0483C7.17749 15.3749 7.42346 15.6854 7.81459 15.6854C7.90641 15.6854 8.05294 15.6456 8.18778 15.609C8.22466 15.599 8.26066 15.5892 8.29443 15.5806C11.1856 14.9878 14.113 15.0523 16.6291 16.5685ZM18.1451 14.0685C17.9614 14.0685 17.8303 13.9972 17.7029 13.9281C17.685 13.9183 17.6671 13.9086 17.6492 13.8991C15.129 12.4072 11.371 11.8064 8.02821 12.7136C7.97702 12.7275 7.93204 12.7414 7.89021 12.7543C7.77385 12.7901 7.68183 12.8185 7.54837 12.8185C7.11692 12.8185 6.76611 12.4677 6.76611 12.0362C6.76611 11.6048 6.97579 11.3185 7.39111 11.2015C8.51208 10.887 9.65724 10.6532 11.3347 10.6532C13.9516 10.6532 16.4798 11.3024 18.4718 12.4878C18.7984 12.6814 18.9274 12.9314 18.9274 13.2822C18.9234 13.7177 18.5847 14.0685 18.1451 14.0685ZM18.8749 10.8387C19.0564 10.9435 19.1854 10.9959 19.3951 10.9959C19.887 10.9959 20.3306 10.6048 20.3306 10.0564C20.3306 9.57656 20.1249 9.32656 19.8104 9.14511C17.5564 7.83059 14.4717 7.21769 11.5281 7.21769C9.7983 7.21769 8.20959 7.41527 6.79024 7.83059C6.42733 7.93543 6.08862 8.24592 6.08862 8.7943C6.08862 9.33059 6.49588 9.74592 7.02814 9.74592C7.18955 9.74592 7.34255 9.70105 7.47311 9.66276C7.4991 9.65513 7.5242 9.64777 7.5483 9.64108C10.8709 8.71366 16.0039 9.12495 18.8749 10.8387Z" fill="#1DB954"/></symbol><symbol id="apple-podcast"><path d="M16.2266 16.5312C18.1211 15.3086 19.375 13.1758 19.375 10.75C19.375 6.95313 16.2969 3.875 12.5 3.875C8.70313 3.875 5.625 6.95313 5.625 10.75C5.625 13.1758 6.87891 15.3047 8.77344 16.5312C8.82031 17.207 8.92969 18.0156 9.05469 18.7617L9.0625 18.8008C5.9375 17.4609 3.75 14.3633 3.75 10.75C3.75 5.91797 7.66797 2 12.5 2C17.332 2 21.25 5.91797 21.25 10.75C21.25 14.3633 19.0625 17.4648 15.9375 18.8008L15.9453 18.7578C16.0664 18.0078 16.1797 17.2031 16.2266 16.5312ZM16.1367 15.043C16.0742 14.8203 15.9844 14.6094 15.8633 14.4102C15.6367 14.0313 15.3359 13.7461 15.0078 13.5352C15.7695 12.8477 16.25 11.8555 16.25 10.75C16.25 8.67969 14.5703 7 12.5 7C10.4297 7 8.75 8.67969 8.75 10.75C8.75 11.8555 9.23047 12.8516 9.99219 13.5352C9.66406 13.7461 9.36328 14.0313 9.13672 14.4102C9.01562 14.6094 8.92578 14.8203 8.86328 15.043C7.64844 14.0117 6.875 12.4688 6.875 10.75C6.875 7.64453 9.39453 5.125 12.5 5.125C15.6055 5.125 18.125 7.64453 18.125 10.75C18.125 12.4688 17.3516 14.0117 16.1367 15.043ZM12.5 14.1875C13.7852 14.1875 15 14.5234 15 15.8984C15 17.1875 14.4961 19.9648 14.1953 21.0898C13.9961 21.832 13.2383 22.0039 12.5 22.0039C11.7617 22.0039 11.0078 21.832 10.8047 21.0898C10.5 19.9766 10 17.1953 10 15.9023C10 14.5312 11.2148 14.1914 12.5 14.1914V14.1875ZM12.5 8.5625C13.0802 8.5625 13.6366 8.79297 14.0468 9.2032C14.457 9.61344 14.6875 10.1698 14.6875 10.75C14.6875 11.3302 14.457 11.8866 14.0468 12.2968C13.6366 12.707 13.0802 12.9375 12.5 12.9375C11.9198 12.9375 11.3634 12.707 10.9532 12.2968C10.543 11.8866 10.3125 11.3302 10.3125 10.75C10.3125 10.1698 10.543 9.61344 10.9532 9.2032C11.3634 8.79297 11.9198 8.5625 12.5 8.5625Z" fill="#B150E2"/></symbol><symbol id="soundcloud"><path d="M20.1621 11.3243C19.922 11.3243 19.6864 11.3498 19.46 11.3984C19.1569 8.32696 16.5653 5.91895 13.4238 5.91895C13.0519 5.91895 12.7501 6.2218 12.7501 6.5946V17.405C12.7501 17.7778 13.0519 18.0807 13.4238 18.0807H20.1621C22.0205 18.0807 23.5312 16.5658 23.5312 14.7025C23.5312 12.8403 22.0205 11.3243 20.1621 11.3243Z" fill="#F7620E"/> <path d="M10.7283 7.27002C10.3566 7.27002 10.0548 7.57269 10.0548 7.94568V17.4048C10.0548 17.7776 10.3566 18.0806 10.7283 18.0806C11.1005 18.0806 11.4023 17.7776 11.4023 17.4048V7.94568C11.4023 7.57269 11.1005 7.27002 10.7283 7.27002Z" fill="#F7620E"/> <path d="M8.03306 9.97266C7.6612 9.97266 7.35938 10.2753 7.35938 10.6483V17.4048C7.35938 17.7776 7.6612 18.0805 8.03306 18.0805C8.40502 18.0805 8.70708 17.7776 8.70708 17.4048V10.6482C8.70708 10.2753 8.40502 9.97266 8.03306 9.97266Z" fill="#F7620E"/> <path d="M5.33783 9.97266C4.96588 9.97266 4.66382 10.2753 4.66382 10.6483V17.4048C4.66382 17.7776 4.96588 18.0805 5.33783 18.0805C5.70974 18.0805 6.01157 17.7776 6.01157 17.4048V10.6482C6.01162 10.2753 5.70983 9.97266 5.33783 9.97266Z" fill="#F7620E"/> <path d="M2.64272 12C2.27058 12 1.96875 12.3027 1.96875 12.6757V16.7294C1.96875 17.1024 2.27053 17.4052 2.64272 17.4052C3.01458 17.4052 3.3165 17.1024 3.3165 16.7294V12.6757C3.3165 12.3027 3.01458 12 2.64272 12Z" fill="#F7620E"/></symbol><symbol id="news"><path d="M22.1827 4H5.42807C4.97668 4 4.61077 4.3659 4.61077 4.8173V14.6929C4.61077 15.3563 4.54551 15.974 4.42471 16.5162C4.42471 16.5162 4.30379 16.5574 4.28373 16.393C4.10858 14.9566 3.32516 8.0865 3.32516 8.0865H1.65795C1.23663 8.0865 0.958793 8.41811 1.00501 8.78901C1.16931 10.1071 1.4724 12.1396 1.72055 13.8036C1.82217 14.4851 1.91458 15.1047 1.98446 15.5882L1.98454 15.5888C2.36921 18.2454 2.73254 20.7546 5.83672 20.7546H18.9813C21.4225 20.7546 23 18.3754 23 14.6929V4.8173C23 4.3659 22.6341 4 22.1827 4ZM20.9568 14.6929C20.9568 16.6284 20.3386 18.7114 18.9813 18.7114H5.78086C6.34496 17.6705 6.65402 16.2595 6.65402 14.2162V6.04325H20.9568V14.6929ZM8.69727 11.3557H12.7838V11.3557H12.7857V12.5817H8.69922V12.5816H8.69727V11.3557ZM12.7857 14.6249H12.7838V14.6249H8.69727V13.399H8.69922V13.3989H12.7857V14.6249ZM12.5911 16.5268C12.6668 16.1924 12.7196 15.8279 12.7505 15.4422L12.7505 15.4422H8.67139L8.67138 15.4422H8.67135C8.64465 15.8602 8.59531 16.2604 8.52466 16.6408L8.51953 16.6682L8.51953 16.6682H12.5573C12.569 16.6217 12.5803 16.5745 12.5911 16.5268ZM8.69922 8.08652H18.9155V10.1298H8.69922V8.08652ZM14.0101 13.8076V14.6929C14.0101 15.398 13.9441 16.0566 13.8281 16.6681H18.6681C18.873 16.1982 18.9139 15.3527 18.9139 14.6249V11.3557H14.0101V13.8076Z"/></symbol><symbol id="expertise"><path d="M21.2842 12.8945L18.67 9.88632C18.5837 9.5054 18.7257 8.80219 18.67 8.48032C18.3888 6.85503 17.5659 5.05659 17.5659 5.05659C18.4559 3.35929 18.0212 2.02559 16.682 1.16467C15.1564 0.183914 9.6075 0.0832745 5.55838 2.28499C1.28756 4.60725 1.74959 8.76077 2.46879 10.9344C3.30546 13.4631 5.80529 17.0483 5.97823 19.7511C6.05407 20.9362 5.18054 24.5 5.18054 24.5H14.5927L14.5356 21.972L12.2181 20.7774C12.0948 20.71 12.1304 20.6283 12.1435 20.6067C12.1435 20.6067 15.6198 21.3553 16.9693 21.5322C18.3238 21.7097 19.6231 20.5576 19.6231 18.9124C19.6231 17.1071 19.6231 14.839 19.6231 14.839L21.0304 14.0936C21.4332 13.8335 21.5471 13.2954 21.2842 12.8945ZM13.532 3.87456L14.1285 4.47106L12.9355 5.66405L12.339 5.06755L13.532 3.87456ZM9.5312 2.56679H10.3748V4.25396H9.5312V2.56679ZM6.37395 3.87456L7.56695 5.06755L6.97045 5.66405L5.77746 4.47106L6.37395 3.87456ZM6.15686 8.47188H4.46969V7.6283H6.15686V8.47188ZM11.2184 10.7615V11.964C11.2184 12.1456 11.1022 12.3067 10.9299 12.3641L10.3748 12.5492V13.1116H9.5312V12.5492L8.97604 12.3642C8.80382 12.3067 8.68761 12.1456 8.68761 11.964V10.7615C7.667 10.2842 6.95826 9.25123 6.95826 8.05013C6.95826 6.3962 8.29906 5.05541 9.95299 5.05541C11.6069 5.05541 12.9477 6.3962 12.9477 8.05013C12.9477 9.25119 12.2389 10.2842 11.2184 10.7615ZM15.4363 8.47188H13.7491V7.6283H15.4363V8.47188Z" fill="currentColor"/></symbol><symbol id="projects"><g clip-path="url(#a)"><mask id="b" width="24" height="25" x="0" y="0" maskUnits="userSpaceOnUse" style="mask-type:luminance"><path fill="#fff" d="M24 .5H0v24h24V.5Z"/></mask><g mask="url(#b)"><mask id="c" width="24" height="25" x="0" y="0" maskUnits="userSpaceOnUse" style="mask-type:luminance"><path fill="#fff" d="M24 .5H0v24h24V.5Z"/></mask><g mask="url(#c)"><path fill="#154273" d="M22.29 2.865a.393.393 0 0 0-.58-.323c-.766.425-2.297 1.106-4.185 1.106-2.739 0-3.447-1.574-6.567-1.574-2.282 0-5.08 1.263-6.417 1.94V2.86h.393a.79.79 0 0 0 .787-.787v-.468C5.721.685 4.285.5 3.361.5 2.436.5 1 .681 1 1.606v.468a.79.79 0 0 0 .787.787h.393V24.5h2.361V10.958c.024-.008.122-.032.142.098.023.138.527 3.352.743 4.73 1.476-.678 3.671-1.515 5.532-1.515 3.12 0 3.832 1.573 6.567 1.573 2.042 0 4.107-.846 5.02-1.278a.781.781 0 0 0 .452-.764l-.712-10.937h.004ZM16.831 6.18l.17.531h.554l-.452.323.169.523-.445-.322-.444.322.169-.523-.453-.323h.555l.17-.53h.007Zm-1.499-.794.17-.532.168.532h.56l-.453.326.169.523-.445-.326-.444.326.169-.523-.453-.326h.559Zm-3.64 0 .17-.532.17.532h.554l-.453.326.17.523-.445-.322-.445.322.17-.523-.453-.326H11.694Zm-1.33 1.333.17-.53.17.53h.554l-.452.323.169.523-.445-.322-.444.322.169-.523-.453-.327h.555l.008.004ZM9.318 8.534h.56l.168-.531.17.531h.554l-.452.323.169.523-.445-.323-.444.323.169-.523-.453-.327.004.004Zm1.216 2.345-.444.327.169-.524-.453-.326h.555l.17-.531.168.53h.555l-.452.327.169.524-.445-.327h.008Zm1.779 1.656-.445-.322-.445.322.17-.523-.453-.326h.559l.169-.532.17.532h.554l-.453.326.17.523h.004Zm1.2-7.636.169-.531.169.53h.555l-.453.323.17.524-.445-.323-.445.323.17-.524-.453-.326h.555l.008.004Zm.613 8.116-.444-.322-.445.322.17-.523-.453-.323h.555l.169-.53.169.53h.555l-.453.323.17.523h.007Zm1.814-.484-.445-.322-.444.322.169-.523-.452-.326h.554l.17-.532.169.532h.554l-.452.326.17.524h.007Zm1.16-1.857.17.524-.445-.327-.444.327.169-.524-.453-.326h.555l.17-.531.168.53h.555l-.452.327h.008Zm.654-1.302-.445-.326-.444.326.169-.523-.453-.327h.555l.17-.53.168.53h.555l-.452.323.169.523.008.004Z"/></g></g></g></symbol></svg>  <div class="accessibility noindex"> <a href="#content">Direct naar de inhoud</a> <a href="#nav">Direct naar de hoofdnavigatie</a> <a href="#nav-search">Direct naar de zoekfunctie</a> </div> <div class="site"> <header class="site-header js-header" role="banner"> <div class="site-header__top noindex"> <a href="/" class="logo" title="Naar de homepage van Rijkswaterstaat"> <picture> <source srcset="/static/img/logo-nl.svg 270w" sizes="(min-width: 1024px) 270px" media="(min-width: 1024px)" /> <source srcset="/static/img/logo-mobile-nl.svg 300w" sizes="(min-width: 1px) 300px" media="(min-width: 1px)" /> <img src="/static/img/logo-nl.svg" width="270" height="88" alt="Logo Rijkswaterstaat | Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat" /> </picture> </a> </div><button class="site-header__menu-toggle js-menu-toggle" aria-label="Hoofdnavigatie" aria-expanded="false"> <svg class="icon icon-menu" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#menu"></use></svg> <span class="site-header__menu-toggle__label">Menu</span> </button> <button class="site-header__search-toggle js-search-toggle" aria-label="Zoeken" aria-expanded="false"> <svg class="icon icon-search" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#search"></use></svg> <svg class="icon icon-clear" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#clear"></use></svg> </button> <div class="site-header__menus js-menus noindex"> <a href="/" class="logo js-menu-link" title="Naar de homepage van Rijkswaterstaat"> <picture> <source srcset="/static/img/logo-nl.svg 270w" sizes="(min-width: 1024px) 270px" media="(min-width: 1024px)" /> <source srcset="/static/img/logo-mobile-nl.svg 300w" sizes="(min-width: 1px) 300px" media="(min-width: 1px)" /> <img src="/static/img/logo-nl.svg" width="270" height="88" alt="Logo Rijkswaterstaat | Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat" /> </picture> </a> <button class="menu-close js-menu-close" aria-label="Sluit"> <svg class="icon icon-clear" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#clear"></use></svg> </button> <nav class="menu menu--main js-main-menu" aria-label="Main" id="nav"> <ul class="menu__list"> <li class="menu__list-item js-menu-item"> <a class="menu__link js-menu-link " href="/" > <svg class="icon icon-home" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="homeIconTitle"><title id="homeIconTitle">Icon news</title><use xlink:href="#home"></use></svg> Home </a> </li> <li class="menu__list-item js-menu-item" aria-haspopup="true" aria-expanded="false"> <button class="menu__button js-menu-button" aria-label="Open"> <svg class="icon icon-water" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#water"></use></svg> Water <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="menu__link js-menu-link " href="/water" > <svg class="icon icon-water" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#water"></use></svg> Water </a> <button class="menu__link__expand js-menu-link-chevron" aria-label="Submenu van Water" aria-expanded="false" tabindex="0" hidden="true"> </button> <div class="sub-menu js-sub-menu"> <div class="sub-menu__head"> <button class="sub-menu__back js-sub-menu-back" aria-label="Terug"> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="sub-menu__link js-sub-menu-head" href="/water">Water</a> <button class="sub-menu__close js-sub-menu-close" aria-label="Sluit"> <svg class="icon icon-clear" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#clear"></use></svg> </button> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title js-sub-menu-link" href="/water">Water</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/projectenoverzicht" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Projectenoverzicht</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/vaarwegenoverzicht" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Vaarwegenoverzicht</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/scheepvaart" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Scheepvaart</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/wetten-regels-en-vergunningen" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Wetten, regels en vergunningen</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/waterbeheer" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Waterbeheer</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over water</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title" href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving">Waterdata</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterdata/getij" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Getij</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterdata/getij/golven" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Golven</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterdata/lobith-waterstanden-en-afvoeren" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Waterstanden en afvoeren Lobith</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterdata/contact-over-waterdata" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Contact over waterdata</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterdata" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over waterdata</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--water-warning"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title js-sub-menu-link" href="https://www.rijkswaterstaat.nl/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterbericht">Actueel Waterbericht</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a class="sub-menu__water-warning js-sub-menu-link sub-menu__water-warning--groen" href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterbericht/ijsselmeergebied"> <div class="sub-menu__water-warning__icon"> <svg version="1.2" baseProfile="tiny" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" x="0px" y="0px" width="64px" height="64px" viewBox="0 0 64 64" xml:space="preserve"> <g id="Box-5041_waterstanden"> <rect fill="none" width="64" height="64"></rect> </g> <g id="Icon-5041_waterstanden"> <g> <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="1.2" baseProfile="tiny" x="0px" y="0px" width="64px" height="64px" viewBox="0 0 64 64"> <g id="Box"> <rect fill="none" width="64" height="64" /> </g> <g id="Icon"> <g> <path d="M26.043,30l2.7007,2.0259c0.6069,0.4502,2.2671,1.3496,3.2993,1.3496c0.9985,0,2.6538-0.8657,3.3003-1.3501L38.043,30
 c2.8868,2.1655,2.9298,2.257,3.957,2.7563V27h-6v-3h6v-6H31v-3h11V8c0-2.2092-1.7908-4-4-4H26c-2.2092,0-4,1.7908-4,4v24.7985
 C23.0652,32.2961,23.1363,32.1807,26.043,30z" /> <path d="M56.043,35.8755c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75
 c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75
 c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-1.0184,0-2.1246-0.3893-3.043-0.8273v4.2183
 c0.9427,0.3047,1.9789,0.519,3.043,0.519c2.397,0,4.6631-1.0762,6-1.8633c1.3369,0.7871,3.603,1.8633,6,1.8633
 c0.6694,0,1.3254-0.0895,1.957-0.2277V61h20v-7H31v-3h11v-6h-6v-3h6v-2.4628c0.6579,0.1496,1.3429,0.2483,2.043,0.2483
 c2.397,0,4.6631-1.0762,6-1.8633c1.3369,0.7871,3.603,1.8633,6,1.8633c1.0322,0,2.0372-0.2025,2.957-0.4926v-4.203
 C58.1001,35.5093,57.0267,35.8755,56.043,35.8755z" /> </g> </g> </svg> </g> </g> </svg> </div> <div class="sub-menu__water-warning__title"> IJsselmeergebied </div> <div class="sub-menu__water-warning__label">Verhoogde waterstanden</div> </a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a class="sub-menu__water-warning js-sub-menu-link sub-menu__water-warning--groen" href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterbericht/rijn-maas"> <div class="sub-menu__water-warning__icon"> <svg version="1.2" baseProfile="tiny" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" x="0px" y="0px" width="64px" height="64px" viewBox="0 0 64 64" xml:space="preserve"> <g id="Box-5041_waterstanden"> <rect fill="none" width="64" height="64"></rect> </g> <g id="Icon-5041_waterstanden"> <g> <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="1.2" baseProfile="tiny" x="0px" y="0px" width="64px" height="64px" viewBox="0 0 64 64"> <g id="Box"> <rect fill="none" width="64" height="64" /> </g> <g id="Icon"> <g> <path d="M26.043,30l2.7007,2.0259c0.6069,0.4502,2.2671,1.3496,3.2993,1.3496c0.9985,0,2.6538-0.8657,3.3003-1.3501L38.043,30
 c2.8868,2.1655,2.9298,2.257,3.957,2.7563V27h-6v-3h6v-6H31v-3h11V8c0-2.2092-1.7908-4-4-4H26c-2.2092,0-4,1.7908-4,4v24.7985
 C23.0652,32.2961,23.1363,32.1807,26.043,30z" /> <path d="M56.043,35.8755c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75
 c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75
 c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-1.0184,0-2.1246-0.3893-3.043-0.8273v4.2183
 c0.9427,0.3047,1.9789,0.519,3.043,0.519c2.397,0,4.6631-1.0762,6-1.8633c1.3369,0.7871,3.603,1.8633,6,1.8633
 c0.6694,0,1.3254-0.0895,1.957-0.2277V61h20v-7H31v-3h11v-6h-6v-3h6v-2.4628c0.6579,0.1496,1.3429,0.2483,2.043,0.2483
 c2.397,0,4.6631-1.0762,6-1.8633c1.3369,0.7871,3.603,1.8633,6,1.8633c1.0322,0,2.0372-0.2025,2.957-0.4926v-4.203
 C58.1001,35.5093,57.0267,35.8755,56.043,35.8755z" /> </g> </g> </svg> </g> </g> </svg> </div> <div class="sub-menu__water-warning__title"> Rivieren </div> <div class="sub-menu__water-warning__label">Geen waarschuwingen</div> </a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a class="sub-menu__water-warning js-sub-menu-link sub-menu__water-warning--groen" href="/water/waterdata-en-waterberichtgeving/waterbericht/kust-rijnmondgebied"> <div class="sub-menu__water-warning__icon"> <svg version="1.2" baseProfile="tiny" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" x="0px" y="0px" width="64px" height="64px" viewBox="0 0 64 64" xml:space="preserve"> <g id="Box-5041_waterstanden"> <rect fill="none" width="64" height="64"></rect> </g> <g id="Icon-5041_waterstanden"> <g> <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="1.2" baseProfile="tiny" x="0px" y="0px" width="64px" height="64px" viewBox="0 0 64 64"> <g id="Box"> <rect fill="none" width="64" height="64" /> </g> <g id="Icon"> <g> <path d="M26.043,30l2.7007,2.0259c0.6069,0.4502,2.2671,1.3496,3.2993,1.3496c0.9985,0,2.6538-0.8657,3.3003-1.3501L38.043,30
 c2.8868,2.1655,2.9298,2.257,3.957,2.7563V27h-6v-3h6v-6H31v-3h11V8c0-2.2092-1.7908-4-4-4H26c-2.2092,0-4,1.7908-4,4v24.7985
 C23.0652,32.2961,23.1363,32.1807,26.043,30z" /> <path d="M56.043,35.8755c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75
 c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75
 c-2.4615,0-4.9159-1.9367-6-2.75c-1.0001,0.7503-3.4848,2.75-6,2.75c-1.0184,0-2.1246-0.3893-3.043-0.8273v4.2183
 c0.9427,0.3047,1.9789,0.519,3.043,0.519c2.397,0,4.6631-1.0762,6-1.8633c1.3369,0.7871,3.603,1.8633,6,1.8633
 c0.6694,0,1.3254-0.0895,1.957-0.2277V61h20v-7H31v-3h11v-6h-6v-3h6v-2.4628c0.6579,0.1496,1.3429,0.2483,2.043,0.2483
 c2.397,0,4.6631-1.0762,6-1.8633c1.3369,0.7871,3.603,1.8633,6,1.8633c1.0322,0,2.0372-0.2025,2.957-0.4926v-4.203
 C58.1001,35.5093,57.0267,35.8755,56.043,35.8755z" /> </g> </g> </svg> </g> </g> </svg> </div> <div class="sub-menu__water-warning__title"> Kust en Rijnmondgebied </div> <div class="sub-menu__water-warning__label">Verhoogde waterstanden</div> </a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="menu__list-item js-menu-item" aria-haspopup="true" aria-expanded="false"> <button class="menu__button js-menu-button" aria-label="Open"> <svg class="icon icon-mobility" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#mobility"></use></svg> Wegen <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="menu__link js-menu-link " href="/wegen" > <svg class="icon icon-mobility" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#mobility"></use></svg> Wegen </a> <button class="menu__link__expand js-menu-link-chevron" aria-label="Submenu van Wegen" aria-expanded="false" tabindex="0" hidden="true"> </button> <div class="sub-menu js-sub-menu"> <div class="sub-menu__head"> <button class="sub-menu__back js-sub-menu-back" aria-label="Terug"> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="sub-menu__link js-sub-menu-head" href="/wegen">Wegen</a> <button class="sub-menu__close js-sub-menu-close" aria-label="Sluit"> <svg class="icon icon-clear" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#clear"></use></svg> </button> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title js-sub-menu-link" href="/wegen">Wegen</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/wegen/projectenoverzicht" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Projectenoverzicht</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/wegen/wegenoverzicht" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Wegenoverzicht</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/wegen/ongeval-en-pech" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Ongeval en pech</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/wegen/wetten-regels-en-vergunningen" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Wetten, regels en vergunningen</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/wegen/wegbeheer" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Wegbeheer</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/wegen" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over wegen</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title" href="/wegen/verkeersinformatie">Verkeersinformatie</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="https://www.rwsverkeersinfo.nl/" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Actuele verkeersinformatie</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="https://www.rijkswaterstaat.nl/wegen/verkeersinformatie-en-werkzaamheden#geplande-werkzaamheden" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Geplande werkzaamheden</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/wegen/verkeersinformatie" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over verkeersinformatie</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--featured"> <a class="sub-menu-featured js-sub-menu-link sub-menu-featured--red" href="/wegen/wetten-regels-en-vergunningen/verkeerswetten/maximumsnelheid"> <picture class="sub-menu-featured__image"> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/snelheid-maximum_tcm26-314987.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=2&auto=format,compress&w=400&h=300 800w' sizes='(min-width: 1024px) 400px' media='(min-width: 1024px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1024px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='400' data-height='300' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/snelheid-maximum_tcm26-314987.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=1&auto=format,compress&w=400&h=300 400w' sizes='(min-width: 1024px) 400px' media='(min-width: 1024px)' data-width='400' data-height='300' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/snelheid-maximum_tcm26-314987.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=2&auto=format,compress&w=96&h=72 192w' sizes='(min-width: 1px) 96px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='96' data-height='72' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/snelheid-maximum_tcm26-314987.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=1&auto=format,compress&w=96&h=72 96w' sizes='(min-width: 1px) 96px' media='(min-width: 1px)' data-width='96' data-height='72' /> <img src="/static/img/1pxl.png" alt="" width="500" height="380" loading="lazy"> </picture> <div class="sub-menu-featured__title"> Hoe hard mag ik rijden in Nederland? </div> </a> </div> </div> </li> <li class="menu__list-item js-menu-item" aria-haspopup="true" aria-expanded="false"> <button class="menu__button js-menu-button" aria-label="Open"> <svg class="icon icon-environment" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#environment"></use></svg> Leefomgeving <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="menu__link js-menu-link " href="/leefomgeving" > <svg class="icon icon-environment" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#environment"></use></svg> Leefomgeving </a> <button class="menu__link__expand js-menu-link-chevron" aria-label="Submenu van Leefomgeving" aria-expanded="false" tabindex="0" hidden="true"> </button> <div class="sub-menu js-sub-menu"> <div class="sub-menu__head"> <button class="sub-menu__back js-sub-menu-back" aria-label="Terug"> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="sub-menu__link js-sub-menu-head" href="/leefomgeving">Leefomgeving</a> <button class="sub-menu__close js-sub-menu-close" aria-label="Sluit"> <svg class="icon icon-clear" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#clear"></use></svg> </button> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title js-sub-menu-link" href="/leefomgeving">Leefomgeving</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/visie-op-duurzame-leefomgeving" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Visie op duurzame leefomgeving</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/duurzame-projecten" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Projectenoverzicht</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/wetten-regels-en-vergunningen" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Wetten, regels en vergunningen</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over leefomgeving</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title" href="/leefomgeving">Thema's</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/energie-en-klimaat" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Energie en klimaat</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/duurzaam-werken" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Duurzaam werken</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/leefbaarheid-en-milieu" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Leefbaarheid en milieu</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/duurzame-mobiliteit" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Duurzame mobiliteit</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/leefbaarheid-en-milieu/natuur-en-biodiversiteit" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Natuur en biodiversiteit</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/leefomgeving/duurzaam-werken/duurzame-gebiedsontwikkeling" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Duurzame gebiedsontwikkeling</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--featured"> <a class="sub-menu-featured js-sub-menu-link sub-menu-featured--red" href="https://www.rijkswaterstaat.nl/leefomgeving/duurzaam-werken/klimaatneutraal-werken-in-2030#duurzaam-inkopen"> <picture class="sub-menu-featured__image"> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/Aflevering%20Ingezoomd_tcm26-334435.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=2&auto=format,compress&w=400&h=300 800w' sizes='(min-width: 1024px) 400px' media='(min-width: 1024px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1024px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='400' data-height='300' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/Aflevering%20Ingezoomd_tcm26-334435.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=1&auto=format,compress&w=400&h=300 400w' sizes='(min-width: 1024px) 400px' media='(min-width: 1024px)' data-width='400' data-height='300' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/Aflevering%20Ingezoomd_tcm26-334435.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=2&auto=format,compress&w=96&h=72 192w' sizes='(min-width: 1px) 96px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='96' data-height='72' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/Aflevering%20Ingezoomd_tcm26-334435.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=1&auto=format,compress&w=96&h=72 96w' sizes='(min-width: 1px) 96px' media='(min-width: 1px)' data-width='96' data-height='72' /> <img src="/static/img/1pxl.png" alt="" width="1920" height="1080" loading="lazy"> </picture> <div class="sub-menu-featured__title"> Ingezoomd: Hoe wordt de productie van asfalt en beton verduurzaamd? </div> </a> </div> </div> </li> <li class="menu__list-item js-menu-item" aria-haspopup="true" aria-expanded="false"> <button class="menu__button js-menu-button" aria-label="Open"> <svg class="icon icon-cooperation" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#cooperation"></use></svg> Zakelijk <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="menu__link js-menu-link " href="/zakelijk" > <svg class="icon icon-cooperation" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#cooperation"></use></svg> Zakelijk </a> <button class="menu__link__expand js-menu-link-chevron" aria-label="Submenu van Zakelijk" aria-expanded="false" tabindex="0" hidden="true"> </button> <div class="sub-menu js-sub-menu"> <div class="sub-menu__head"> <button class="sub-menu__back js-sub-menu-back" aria-label="Terug"> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="sub-menu__link js-sub-menu-head" href="/zakelijk">Zakelijk</a> <button class="sub-menu__close js-sub-menu-close" aria-label="Sluit"> <svg class="icon icon-clear" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#clear"></use></svg> </button> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title js-sub-menu-link" href="/zakelijk">Zakelijk</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/open-data" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Open data</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/werken-aan-infrastructuur" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Werken aan infrastructuur</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/verkeersmanagement" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Verkeersmanagement</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/innovatie" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Innovatie</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over zakelijk</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title" href="/zakelijk/zakendoen-met-rijkswaterstaat">Zakendoen met Rijkswaterstaat</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/zakendoen-met-rijkswaterstaat/inkoopbeleid" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Inkoopbeleid</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/zakendoen-met-rijkswaterstaat/marktconsultaties-en-marktdagen/inkoopplanning" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Inkoopplanning</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/zakendoen-met-rijkswaterstaat/werkwijzen" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Werkwijzen</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/zakendoen-met-rijkswaterstaat/werkwijzen/werkwijze-in-gww/werken-in-projecten/integraal-projectmanagement" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Integraal projectmanagement</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/zakelijk/zakendoen-met-rijkswaterstaat" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over zakendoen met Rijkswaterstaat</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--featured"> <a class="sub-menu-featured js-sub-menu-link sub-menu-featured--red" href="https://www.magazinesrijkswaterstaat.nl/zakelijkeninnovatie/2024/03"> <picture class="sub-menu-featured__image"> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/cover-liggend-03-2024-klein_tcm26-340015.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=2&auto=format,compress&w=400&h=300 800w' sizes='(min-width: 1024px) 400px' media='(min-width: 1024px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1024px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='400' data-height='300' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/cover-liggend-03-2024-klein_tcm26-340015.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=1&auto=format,compress&w=400&h=300 400w' sizes='(min-width: 1024px) 400px' media='(min-width: 1024px)' data-width='400' data-height='300' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/cover-liggend-03-2024-klein_tcm26-340015.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=2&auto=format,compress&w=96&h=72 192w' sizes='(min-width: 1px) 96px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='96' data-height='72' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/cover-liggend-03-2024-klein_tcm26-340015.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=4%3A3&dpr=1&auto=format,compress&w=96&h=72 96w' sizes='(min-width: 1px) 96px' media='(min-width: 1px)' data-width='96' data-height='72' /> <img src="/static/img/1pxl.png" alt="" width="500" height="380" loading="lazy"> </picture> <div class="sub-menu-featured__title"> E-zine Rijkswaterstaat& </div> </a> </div> </div> </li> <li class="menu__list-item js-menu-item" aria-haspopup="true" aria-expanded="false"> <button class="menu__button js-menu-button" aria-label="Open"> <svg class="icon icon-about-us" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#about-us"></use></svg> Over ons <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="menu__link js-menu-link is-ancestor" href="/over-ons" > <svg class="icon icon-about-us" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#about-us"></use></svg> Over ons </a> <button class="menu__link__expand js-menu-link-chevron" aria-label="Submenu van Over ons" aria-expanded="false" tabindex="0" hidden="true"> </button> <div class="sub-menu js-sub-menu"> <div class="sub-menu__head"> <button class="sub-menu__back js-sub-menu-back" aria-label="Terug"> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <a class="sub-menu__link js-sub-menu-head" href="/over-ons">Over ons</a> <button class="sub-menu__close js-sub-menu-close" aria-label="Sluit"> <svg class="icon icon-clear" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#clear"></use></svg> </button> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title js-sub-menu-link" href="/over-ons">Over Rijkswaterstaat</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Onze organisatie</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-missie" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Onze missie</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie/groot-onderhoud" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Groot onderhoud wegen en vaarwegen</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Onze historie</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Meer over onze organisatie</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title" href="https://werkenbij.rijkswaterstaat.nl/">Werken bij Rijkswaterstaat</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="https://werkenbij.rijkswaterstaat.nl/vacatures" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Vacatures</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="https://werkenbij.rijkswaterstaat.nl/uitdagingen" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Gun jezelf Rijkswaterstaat</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="https://werkenbij.rijkswaterstaat.nl/vakgebieden" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Vakgebieden</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="https://werkenbij.rijkswaterstaat.nl/studenten-starters" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Studenten & Starters</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="https://werkenbij.rijkswaterstaat.nl/contact" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Alles over werken bij ons</a> </li> </ul> </div> <div class="sub-menu__column sub-menu__column--list"> <a class="sub-menu__title js-sub-menu-title" href="https://www.rijkswaterstaat.nl/over-ons/contact">Contact</a> <ul class="sub-menu__list"> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/contact/voorwerp-dier-schade-melden" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Onveilige situatie melden</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/contact/schade-en-compensatie" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Schade melden en compensatie</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/contact/ontmoet-rijkswaterstaat" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Ontmoet Rijkswaterstaat</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/contact/adressen" class="sub-menu__link js-sub-menu-link">Adressen</a> </li> <li class="sub-menu__list-item"> <a href="/over-ons/contact" class="sub-menu__link js-sub-menu-link has-emphasis">Alle contactmogelijkheden</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="menu__list-item js-menu-item"> <a class="menu__link js-menu-link " href="/nieuws" > <svg class="icon icon-news" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="newsIconTitle"><title id="newsIconTitle">Icon news</title><use xlink:href="#news"></use></svg> Nieuws </a> </li> </ul> </nav> <nav class="menu menu--head js-head-menu" aria-label="Head"> <ul class="menu__list"> <li class="menu__list-item js-menu-item"><a href="/over-ons/contact" lang="nl" class="menu__link js-menu-link">Contact</a></li> <li class="menu__list-item js-menu-item"><a href="/en" lang="en" class="menu__link js-menu-link" title="Visit our International website">International</a></li> </ul> </nav> </div> <div class="site-header__search js-head-search noindex" id="nav-search"> <form method="get" action="/zoeken" role="search" class="header-search" aria-label="Zoeken"> <input class="header-search__query" type="text" name="keyword" placeholder="Zoeken" title="Zoeken" autocomplete="off"> <button class="button button--primary" type="submit" title="Doorzoek de website"> <svg class="icon icon-search" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#search"></use></svg> </button> </form> </div> <button class="backdrop js-backdrop" tabindex="-1"><div class="accessibility">Sluiten</div></button> </header> <div class="site-body"> <figure class="cover" data-size="3200x680"> <picture> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=1600&h=340 3200w' sizes='(min-width: 1200px) 1600px' media='(min-width: 1200px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1200px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='1600' data-height='340' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=1600&h=340 1600w' sizes='(min-width: 1200px) 1600px' media='(min-width: 1200px)' data-width='1600' data-height='340' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=1200&h=340 2400w' sizes='(min-width: 1024px) 1200px' media='(min-width: 1024px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1024px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='1200' data-height='340' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=1200&h=340 1200w' sizes='(min-width: 1024px) 1200px' media='(min-width: 1024px)' data-width='1200' data-height='340' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=1024&h=250 2048w' sizes='(min-width: 768px) 1024px' media='(min-width: 768px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 768px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='1024' data-height='250' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=1024&h=250 1024w' sizes='(min-width: 768px) 1024px' media='(min-width: 768px)' data-width='1024' data-height='250' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=768&h=150 1536w' sizes='(min-width: 500px) 768px' media='(min-width: 500px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 500px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='768' data-height='150' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=768&h=150 768w' sizes='(min-width: 500px) 768px' media='(min-width: 500px)' data-width='768' data-height='150' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=500&h=150 1000w' sizes='(min-width: 375px) 500px' media='(min-width: 375px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 375px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='500' data-height='150' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=500&h=150 500w' sizes='(min-width: 375px) 500px' media='(min-width: 375px)' data-width='500' data-height='150' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=375&h=150 750w' sizes='(min-width: 1px) 375px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='375' data-height='150' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=375&h=150 375w' sizes='(min-width: 1px) 375px' media='(min-width: 1px)' data-width='375' data-height='150' /> <img src="/static/img/1pxl.png" width="3200" height="680" alt=""> </picture> <figcaption class="figcaption figcaption--photo"> <span class="figcaption__credits"></span> </figcaption> <div class="gallery js-gallery" style="display:none;"> <figure class="gallery__thumb" data-size="3200x680"> <a href="https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg"> <picture> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=320&h=240 640w' sizes='(min-width: 650px) 320px' media='(min-width: 650px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 650px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='320' data-height='240' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=320&h=240 320w' sizes='(min-width: 650px) 320px' media='(min-width: 650px)' data-width='320' data-height='240' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=240&h=180 480w' sizes='(min-width: 1px) 240px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='240' data-height='180' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/trekken-sluisdeur_tcm26-280854.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=240&h=180 240w' sizes='(min-width: 1px) 240px' media='(min-width: 1px)' data-width='240' data-height='180' /> <img src="/static/img/1pxl.png" width="3200" height="680" alt="" loading="lazy"> </picture> </a> <figcaption class="figcaption"> <span class="figcaption__description">Werknemers gebruiken een lier om een sluisdeur te vervoeren</span> </figcaption> </figure> <figure class="gallery__thumb" data-size="3200x1400"> <a href="https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-haringvlietdam_tcm26-280841.jpg"> <picture> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-haringvlietdam_tcm26-280841.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=320&h=240 640w' sizes='(min-width: 650px) 320px' media='(min-width: 650px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 650px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='320' data-height='240' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-haringvlietdam_tcm26-280841.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=320&h=240 320w' sizes='(min-width: 650px) 320px' media='(min-width: 650px)' data-width='320' data-height='240' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-haringvlietdam_tcm26-280841.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=240&h=180 480w' sizes='(min-width: 1px) 240px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='240' data-height='180' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-haringvlietdam_tcm26-280841.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=240&h=180 240w' sizes='(min-width: 1px) 240px' media='(min-width: 1px)' data-width='240' data-height='180' /> <img src="/static/img/1pxl.png" width="3200" height="1400" alt="" loading="lazy"> </picture> </a> <figcaption class="figcaption"> <span class="figcaption__description">Werkzaamheden bij de Haringvlietdam</span> </figcaption> </figure> </div> </figure> <div class="page-detail"> <nav class="page-detail__subnav noindex" id="subnav"> <ul class="subnav"> <li class="subnav__item"> <a class="subnav__item__link" href="/">Home</a> </li> <li class="subnav__item"> <a href="/over-ons" class="subnav__item__link " aria-current = >Over ons</a> <li class="subnav__item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie" class="subnav__item__link " aria-current = >Onze organisatie</a> <li class="subnav__item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie" class="subnav__item__link is-current" aria-current = page>Onze historie</a> <ul class="subnav"> <li class="subnav__item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie/rijkswaterstaat-in-de-tweede-wereldoorlog" class="subnav__item__link " >Rijkswaterstaat in de Tweede Wereldoorlog</a> </li> <li class="subnav__item"> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie/onze-monumenten" class="subnav__item__link " >Onze monumenten</a> </li> </ul> </li> </li> </li> </ul> </nav> <div role="main" class="page-detail__content" id="content"> <section class="section section--intro"> <div class="section__body"> <div class="intro"> <div class="intro__back noindex"> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> <span class="icon-chevron-left" aria-hidden="true"></span> <a class="intro__back__link" href="/over-ons/onze-organisatie">Onze organisatie</a> </div> <h1 class="intro__title">Onze historie</h1> <div class="childnodes"> <button class="childnodes__title js-collapsible-toggle" aria-expanded="false" aria-controls="childnodesBody"> Onderliggende pagina's <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> <div class="childnodes__body" id="childnodesBody"> <ul> <li> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie/rijkswaterstaat-in-de-tweede-wereldoorlog">Rijkswaterstaat in de Tweede Wereldoorlog</a> </li> <li> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie/onze-monumenten">Onze monumenten</a> </li> </ul> </div> </div> <p class="intro__lead"> Rijkswaterstaat neemt al sinds 1798 de zorg voor weg en water op zich. In de loop der eeuwen is ons werk flink veranderd. </p> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <p>Deze pagina biedt een overzicht van de geschiedenis van Rijkswaterstaat, hoe de organisatie zich heeft ontwikkeld en enkele belangrijke, historische gebeurtenissen.</p> <h2 data-inpagenav-title="18e eeuw">18e eeuw: oprichting</h2> <h3>Oorsprong</h3> <p>De oorsprong van Rijkswaterstaat ligt in de Franse periode (1795 tot 1813). De zorg voor het water is dan nog versnipperd over het Rijk, de provincies, waterschappen en lokale besturen. Maar de staat van de rivierbeddingen is slecht en de dijken zijn zwak. Dat leidt tot rampzalige overstromingen. De grote hoeveelheid schade vraagt om een nationale aanpak.</p> <h3>Bureau voor den Waterstaat</h3> <p>Daarom wordt in 1798 een nationale organisatie opgericht, het Bureau voor den Waterstaat. In 1848 hernoemen we dit tot Rijkswaterstaat. De belangrijkste taken zijn aanleg, beheer en onderhoud van rivieren, kanalen, waterkeringen en droogmakerijen (polders).</p> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <blockquote> <p> Rijkswaterstaat is in 1798 opgericht als het Bureau voor den Waterstaat </p> </blockquote> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <h2 data-inpagenav-title="19e eeuw">19e eeuw: groei en meer verantwoordelijkheden</h2> <h3>Kanalen</h3> <p>Onder leiding van koning Willem I (1815 tot 1840) kent Rijkswaterstaat begin 19e eeuw een grote bloei. De koning-koopman draagt de Nederlandse handel en nijverheid een warm hart toe en op zijn initiatief graaft Rijkswaterstaat bijna 500 km aan nieuwe kanalen. Daarnaast investeert de koning in nieuwe droogmakerijen en het verbeteren van bestaande waterwegen.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__head"> <h2>Uitbreiding takenpakket</h2> </div> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <div class="facts"> <div class="facts__item"> <div class="facts__item__jumbo"> 1839 </div> <p class="facts__item__text">Opening eerste Nederlandse spoorlijn</p> </div> </div> <p>In de 19e eeuw breidt het takenpakket van Rijkswaterstaat uit door de opkomst van nieuwe vervoersmiddelen: de trein en de auto. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het spoornet. Ook nemen we de aanleg en het onderhoud van bruggen en wegen langs het water op ons.聽<p>Een logische stap, want Rijkswaterstaat was al verantwoordelijk voor het water waar de bruggen overheen moeten en de dijken waar veel wegen over lopen. <p></p> </div> </div> </section> <section class="section section--gallery"> <div class="section__body"> <div class="gallery js-gallery"> <figure class="gallery__thumb " data-size="2000x2000"> <a href="https://rijkswaterstaat.imgix.net/koning-willem-1_tcm26-279427.jpg" title="Naar vergroting van de afbeelding Koning Willem 1"> <picture> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/koning-willem-1_tcm26-279427.jpg?q=20&fit=crop&crop=faces&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=640&h=360 1280w' sizes='(min-width: 320px) 640px' media='(min-width: 320px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 320px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='640' data-height='360' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/koning-willem-1_tcm26-279427.jpg?q=55&fit=crop&crop=faces&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=640&h=360 640w' sizes='(min-width: 320px) 640px' media='(min-width: 320px)' data-width='640' data-height='360' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/koning-willem-1_tcm26-279427.jpg?q=20&fit=crop&crop=faces&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=320&h=180 640w' sizes='(min-width: 1px) 320px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='320' data-height='180' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/koning-willem-1_tcm26-279427.jpg?q=55&fit=crop&crop=faces&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=320&h=180 320w' sizes='(min-width: 1px) 320px' media='(min-width: 1px)' data-width='320' data-height='180' /> <img src="/static/img/1pxl.png" alt="" height="2000" width="2000" loading="lazy"> </picture> </a> <figcaption class="figcaption"> <span class="figcaption__description"> Koning Willem 1</span> </figcaption> </figure> <figure class="gallery__thumb " data-size="2000x1400"> <a href="https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-axelse-sassing_tcm26-279428.jpg" title="Naar vergroting van de afbeelding Aanleg Axselse Sassing"> <picture> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-axelse-sassing_tcm26-279428.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=640&h=360 1280w' sizes='(min-width: 320px) 640px' media='(min-width: 320px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 320px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='640' data-height='360' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-axelse-sassing_tcm26-279428.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=640&h=360 640w' sizes='(min-width: 320px) 640px' media='(min-width: 320px)' data-width='640' data-height='360' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-axelse-sassing_tcm26-279428.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=320&h=180 640w' sizes='(min-width: 1px) 320px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='320' data-height='180' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-axelse-sassing_tcm26-279428.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=320&h=180 320w' sizes='(min-width: 1px) 320px' media='(min-width: 1px)' data-width='320' data-height='180' /> <img src="/static/img/1pxl.png" alt="" height="1400" width="2000" loading="lazy"> </picture> </a> <figcaption class="figcaption"> <span class="figcaption__description"> Aanleg Axselse Sassing</span> </figcaption> </figure> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <h3>Invloed op de bouwkunst</h3> <p>Rijkswaterstaat heeft in de 19e eeuw veel invloed op de Nederlandse bouwkunst. Want tussen 1820 en 1880 is Rijkswaterstaat ook Rijksbouwmeester. We ontwierpen en bouwden overheidsgebouwen en andere gebouwen met een openbare functie. Voor veel gebouwen ontwikkelden we standaardontwerpen.聽</p><p>Vuurtorens, stoomgemalen, gevangenissen, postkantoren en kerken werden in een neoclassicistische stijl gebouwd die nu nog bekend staat als de waterstaatsstijl. Een groot aantal van deze gebouwen werd later gemeentelijk- of rijksmonument.</p> <h2 data-inpagenav-title="Begin 20e eeuw">Begin 20e eeuw: opkomst van de wetenschap</h2> <h3>Wetenschappelijke ontwikkelingen</h3> <p>Vanaf 1920 be茂nvloeden wetenschappelijke ontwikkelingen het dagelijks werk van Rijkswaterstaat. Dankzij nieuwe meettechnieken en betere materialen, zoals gewapend en voorgespannen beton, is het mogelijk om steeds grootschaliger projecten te bouwen. Daarnaast krijgen we greep op lastige vraagstukken als getijde- en rivierstromingen.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <blockquote> <p> Dankzij wetenschappelijke ontwikkelingen kreeg Rijkswaterstaat greep op lastige vraagstukken als getijde- en rivierstromingen </p> </blockquote> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <h3>Economische crisis</h3> <p>De jaren 30 brengen een wereldwijde economische crisis, maar dat houdt de technische en infrastructurele modernisering niet tegen. Denk bijvoorbeeld aan de opkomst van de luchtvaart, radio en telefoon, en de aanleg van diverse wegen en kanalen in die tijd.聽</p><p>Ook investeert de overheid in het kader van werkverschaffing in grote infrastructurele projecten, zoals de aanleg van het Twentekanaal, het Amsterdam-Rijnkanaal en de Afsluitdijk.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--cards"> <div class="section__body"> <div class="cards"> <div class="cards__item"> <div class="card"> <div class="card__content"> <div class="card__content__body"> <h3 class="card__content__body__title"><a class="card__content__body__title__link" href="/water/projectenoverzicht/afsluitdijk">Afsluitdijk</a></h3> <p class="card__content__body__text">Het dichten van de Afsluitdijk, een van de grote werkverschaffingsprojecten van de jaren 30.</p> </div> <div class="card__content__head"> <picture class="card__content__head__image"> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-afsluitdijk_tcm26-279213.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=600&h=337 1200w' sizes='(min-width: 1px) 600px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='600' data-height='337' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/aanleg-afsluitdijk_tcm26-279213.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=600&h=337 600w' sizes='(min-width: 1px) 600px' media='(min-width: 1px)' data-width='600' data-height='337' /> <img alt="" src="/static/img/1pxl.png" width="1200" height="674" loading="lazy"> </picture> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <h2 data-inpagenav-title="1945 - 1970">1945 - 1970: de oorlog en wederopbouw</h2> <h3>De Tweede Wereldoorlog</h3> <p>De <a title="Pagina Rijkswaterstaat in de Tweede Wereldoorlog" href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie/rijkswaterstaat-in-de-tweede-wereldoorlog">Duitse invasie in 1940</a> leidt tot de vernieling van veel bruggen en viaducten. In de beginjaren van de bezetting herbouwt Rijkswaterstaat wel enkele werken, maar tijdens de bevrijding van Nederland raakt het water- en wegennet weer zwaar beschadigd.</p> <h3>Wederopbouw</h3> <p>Na de oorlog werkt Rijkswaterstaat veel aan het rijkswegennet. We leggen veel nieuw asfalt, tussen 1945 en 1965 groeit het rijkswegennet van 100 naar 600 km. Maar ook verbreden en verbinden we bestaande autowegen en vervangen we veel kruispunten door tunnels, viaducten en fly-overs.聽</p><p>Ook op watergebied is er veel werk voor Rijkswaterstaat, zoals het repareren van de in 1944 door de geallieerden vernielde dijken op Walcheren.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <blockquote> <p> Tussen 1945 en 1965 groeit het rijkswegennet van 100 naar 600 km </p> </blockquote> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <h3>Watersnoodramp</h3> <p>In 1953 wordt Nederland hard getroffen door de <a title="Watersnoodramp 1953" href="/water/waterbeheer/bescherming-tegen-het-water/watersnoodramp-1953">Watersnoodramp</a>. Een combinatie van springtij en stormvloed stuwt het water in de Noordzee tot enorme hoogte op. Veel dijken kunnen het water niet aan en begeven het. Grote delen van Zuid-Holland, Zeeland, West-Vlaanderen en Noord-Brabant komen onder water te staan.</p><p>De ramp kost 1.836 mensen het leven en de schade aan veestapels, woningen, gebouwen en infrastructuur is nauwelijks te bevatten.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__head"> <h2>Deltawerken</h2> </div> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <div class="facts"> <div class="facts__item"> <div class="facts__item__jumbo"> 13 </div> <p class="facts__item__text">Deltawerken in totaal</p> </div> </div> <p>Om herhaling van de ramp van 1953 te voorkomen, besluit de overheid de <a target="_self" title="Pagina Deltawerken" href="/water/waterbeheer/bescherming-tegen-het-water/waterkeringen/deltawerken">Deltawerken</a> te bouwen. In 1954 gaat de bouw van het eerste Deltawerk van start en in 1997 is met de Maeslantkering het laatste werk opgeleverd.聽<p>Door de dijken en stormvloedkeringen van de Deltawerken is het gebied achter de waterkeringen beschermd tegen hoogwater. De Deltawerken zijn door de American Society of Civil Engineers verklaard tot een van de 7 moderne wereldwonderen. <p></p> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <h3>Welvaartsgroei</h3> <p>In de jaren 60 groeit de mobiliteit snel. Het hebben van een auto is steeds normaler en er is meer verkeer op de weg. Ook neemt de vrije tijd toe. Mensen gaan er steeds vaker op uit, wat leidt tot meer drukte op de weg. Over de geschiedenis van deze drukte hebben we een podcast gemaakt.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--audio"> <div class="section__body"> <div class="audio audio--html5"> <div class="audio__wrapper"> <div class="audio__wrapper__image"> <img src="https://rijkswaterstaat.imgix.net/file-a12_tcm26-314435.jpg" alt=""> </div> <div class="audio__wrapper__text"> <h3>De geschiedenis van de file</h3> <p> Vroeger gingen mensen er nog speciaal naar staan kijken. Nu is het een onvermijdelijke ergernis in het dagelijks leven. De file natuurlijk! </p> </div> <audio preload="auto" width="640" height="340" poster="https://rijkswaterstaat.imgix.net/file-a12_tcm26-314435.jpg" crossorigin="anonymous" title="Audio" tabindex="-1"> <source src="https://www.rovid.nl/ienw/rws/2023/ienw-rws-20231122-idou5hjop-audio.mp3" type="audio/mp3" /> <track srclang="nl" kind="captions" label="Ondertitelingsbestand" /> </audio> </div> <div class="audio__footer"> <div class="toolbar js-toolbar"> <div class="toolbar__buttons"> <a class="toolbar__buttons__item audio-download" href="https://www.rovid.nl/ienw/rws/2023/ienw-rws-20231122-idou5hjop-audio.mp3" download="Rijkswaterstaat audio - #27 Wederopbouwbruggen" aria-label="Download audio-bn"> <svg AriaHidden="true" class="icon icon-download" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="downloadIconTitle"><title id="downloadIconTitle">Download Icon</title><use xlink:href="#download"></use></svg> Download deze audio </a> <button class="toolbar__buttons__item js-toolbar-toggle" aria-controls="UitgeschrevenTekst_35465549" aria-expanded="false"> Uitgeschreven tekst <svg AriaHidden="true" class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="arrow-rightIconTitle"><title id="arrow-rightIconTitle">Arrow Right Icon</title><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> </div> </div> <div class="audio__footer__external"> <p>Of luister op</p> <a class="external-service" href="https://soundcloud.com/rijkswaterstaat/de-geschiedenis-van-de-file" target="_blank" aria-label="Soundcloud" title="Soundcloud"> <svg AriaHidden="true" class="icon icon-soundcloud" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="soundcloudIconTitle"><title id="soundcloudIconTitle">Soundcloud Icon</title><use xlink:href="#soundcloud"></use></svg> </a> </div> <div class="toolbar__tab" id="UitgeschrevenTekst_35465549" style="display: none;"> 22 Files (2).mp3
00:00:00
Nieuwslezer Polygoonjournaal: Niet één automobilist mopperde op het wachten. Iedereen reed geduldig mee in de langzaam voortkruipende, telkens weer stilstaande file.
00:00:07
Dame: Hoeveel kilometer heb je in totaal?
00:00:10
Respondent: Op dit moment 2175. Dat zijn alle files op alle A- en N-wegen. Dat is een absoluut record.
00:00:19
Botte Jellema: Van de zonnige pinksterdag in 1955, toen de eerste file in Nederland stond, tot de besneeuwde januaridag in 2019, toen er meer dan 2.000 kilometer file in ons land stond. Welkom bij de podcast van Rijkswaterstaat. Mijn naam is Botte Jellema. Deze aflevering gaat over de geschiedenis van de file. Afgelopen jaar waren ze er nauwelijks door de coronacrisis, maar de files lijken elk jaar nog te groeien. We zijn er niet blij mee, maar dat sentiment is wel eens anders geweest. Was die eerste file echt op die pinksterdag in 1955? De ANWB heeft de eerste file voor een commercial een keer nagemaakt in 2008.
00:01:03
Commercial maker: Een stuk of 30 auto's. We hebben 100 figuranten, en moeten allemaal in de kleding gezet worden uit 1955.
00:01:09
Botte Jellema: Het is historicus van de ANWB, Hans Buiter, die zegt dat hij geen direct bewijs heeft gevonden voor deze mythische eerste file van Nederland die zou hebben gestaan bij knooppunt Oudenrijn, toen nog een rotonde aan de zuidwestkant van Utrecht. Hans weet nog hoe deze plek eruitzag in zijn jeugd.
00:01:26
Hans Buiter: Ik zat op de achterbank bij mijn ouders. Als we naar het zuiden reden- we gingen altijd op vakantie in Frankrijk - was er een grasveld met een paar koeien erop. Dat kan ik me nog goed herinneren.
00:01:40
Botte Jellema: In het midden?
00:01:41
Hans Buiter: In het midden, ja. Koeien graasden op Oudenrijn. Dat was een vast markeringspunt.
00:01:47
Voice-over (Botte Jellema): Oudenrijn was het eerste knooppunt van autosnelwegen in Nederland en oorspronkelijk was het een rotonde. Hans neemt ons mee terug in de tijd naar de jaren '50, toen de eerste snelwegen werden aangelegd en het daar al snel ook druk werd.
00:02:07
Hans Buiter: Aan de ene kant kwam dat omdat het aantal personen- en vrachtauto's toenamen. In 1950 ongeveer waren er pakweg 150.000 auto's. Al snel waren dat 200.000 auto's en in 1960 een half miljoen personenauto's. Je kreeg een grote toename van het verkeer. Je kreeg vooral ook dat automobilisten bij voorkeur - als ze de gelegenheid hadden voor hun route - over de autosnelweg reden. Dat was sneller, maar vooral ook veiliger.
00:02:26
Botte Jellema: Personenauto's werden in de jaren '50 vooral gebruikt in het weekend en tijdens vakanties.
00:02:31
Hans Buiter: Daar danken we nog steeds de term 'zondagsrijder' aan.
00:02:42
Botte Jellema: Een ochtend- en avondspits bestond nog niet, maar behalve de andere momenten waarin ze voorkwamen, werden files toen ook anders beleefd. In de jaren '50 waren auto's en snelwegen het toonbeeld van moderniteit. Als je meer wil weten over die eerste snelwegen en hoe die ontstonden, luister dan even naar aflevering drie van deze podcastserie. Probeer het je voor te stellen: voor 1954 moest je van Amsterdam naar Utrecht rijden over smalle wegen door kleine dorpen.
00:03:09
Nieuwslezer Polygoonjournaal: Wie van Amsterdam naar Utrecht wilde, moest tot voor kort gebruik maken van de beruchte weg langs de Vecht. Over een afstand van maar 38 kilometer telt die weg liefst 126 gevaarlijke bochten, waarvan zelfs tien zeer gevaarlijke zoals onder andere in het dorp Abcoude.
00:03:24
Botte Jellema: Het Polygoonjournaal laat beelden zien van een grote vrachtwagen die langs kinderen op fietsen manoeuvreert door smalle dorpsstraten.
00:03:31
Nieuwslezer Polygoonjournaal: Voor Amsterdam en Utrecht en voor het hele land, was het van vitaal belang dat hierin verandering kwam. Die verandering is thans gekomen met de ingebruikneming van de vijf kilometer kortere Rijksweg nummer 2 en de nieuwe brug over de Amstel in Amsterdam.
00:03:45
Botte Jellema: In 1954 is de A2 geopend. Die sloot aan op de toen al bestaande A12, met die rotonde bij Oudenrijn. Dat was één jaar voordat die legendarische eerste file daar zou hebben gestaan.
00:03:58
Nieuwslezer Polygoonjournaal: Tweemaal zo snel als voorheen. Dat wil zeggen in een half uur kan men nu van Amsterdam naar de Domstad rijden over een veilige, kaarsrechte weg die niet meer gekruist wordt door wegen op gelijk niveau.
00:04:08
Botte Jellema: Toen in '55 had je voor het eerst een echte kruising hier.
00:04:14
Hans Buiter: Ja, en had je voor het eerst omvangrijke noord-zuid stromingen die oost-west stromen sneden. De eerste mogelijkheid tot de congestie was in mondjesmaat ook al in '39 al gebeurd. Daarna vanaf '54 kon het pas echt losgaan hier. Dat komt aan de ene kant doordat die weg er lag, die trok verkeer naar zich toe, dat is altijd met wegen. Ten tweede komt het door de toenemende welvaart in Nederland, dus door 200.000 personenauto's. Ook heel opmerkelijk, voor het eerst ook weer de stromen Duitsers die naar Nederland trokken. Wanneer trokken de Duitsers naar Nederland? In de zomervakantie, maar daarnaast ook vooral tijdens mooie weekenden in het voorjaar: Pasen, Hemelvaart en bij uitstek Pinksteren. Waarom Pinksteren? Tijdens Pinksteren hadden mensen min of meer drie dagen vrij. Of op z'n minst tweeënhalve dag. De vrije zaterdag bestond nog niet, maar wel de vrije zaterdagmiddag, dus dan had je tweeënhalve dag om ergens naartoe te gaan.
00:05:16
Botte Jellema: Alles was dus aanwezig voor een eerste opstopping op de snelweg. Als in 1957 de Velsertunnel wordt geopend, meldt het Polygoonjournaal het volgende:
00:05:28
Nieuwslezer Polygoonjournaal: Een twintigtal bezitters van oude auto's was op het idee gekomen om op de eerste zondag na de opening een ritje te maken door de Velsertunnel. Ze waren daartoe al vrij vroeg op stap gegaan en konden ongehinderd passeren. In de namiddag zouden ze onherroepelijk zijn vastgelopen, omdat bijna 40.000 bezitters van nieuwe auto's op hetzelfde idee waren gekomen. Het resultaat was een complete chaos. Op de aanvoerwegen die op zo'n drukte niet berekend zijn, liep het verkeer volkomen vast. Niet één automobilist mopperde op het wachten. Iedereen reed geduldig mee in de langzaam voortkruipende, telkens weer stilstaande file.
00:06:03
Botte Jellema: Maar hoe zit dat nu met die beruchte eerste file bij Oudenrijn in 1955? Hans heeft in diverse archieven gezocht naar een melding ervan.
00:06:11
Hans Buiter: Artikelen over de eerste omleidingen op Oudenrijn vind ik in 1955, bij een voetbalwedstrijd Nederland-Zwitserland. Volgens mij was Zwitserland op dat moment regerend wereldkampioen. Niet meer.
00:06:25
Botte Jellema: Ik heb dat niet paraat.
00:06:27
Hans Buiter: Ik heb het ook niet paraat. Laat ik niet speculeren.
00:06:30
Botte Jellema: Het maakt ook niet uit. Het was druk vanwege voetbalwedstrijden.
00:06:33
Hans Buiter: Het was druk vanwege voetbalwedstrijden. De eerste omleiding vanwege pinksterdrukte kom ik tegen in '57. In het voorjaar van '57, begin mei, zeiden ze dat vanwege de drukte van de voorgaande jaren op Oudenrijn het nodig was om allerlei maatregelen te nemen. Dus in '56 was het hier al vastgelopen. Het lijkt logisch dat het in '55 ook al gebeurd is, want op dat moment was Oudenrijn al een jaar in bedrijf als kruising. Het is allemaal een beetje indirect. Er is geen persbericht de wereld ingegaan. Nu hebben we de eerste file op Oudenrijn.
00:07:14
Botte Jellema: Er is dus een beetje een debat over of het toen is geweest.
00:07:17
Hans Buiter: Ja. In ieder geval, wat ik zeg als mensen mij vragen of dit de eerste files waren: dit waren per definitie niet de eerste files. Alleen, dit zouden goed de eerste files op een autosnelweg geweest kunnen zijn.
00:07:39
Botte Jellema: Zo gingen we de jaren '60 in met een modern fenomeen: files op de snelwegen. Die eerste files waren een bezienswaardigheid.
00:07:47
Hans Buiter: Mensen gingen massaal naar die files kijken. Er zijn heel mooie foto's van viaducten - viaduct Welgelegen bijvoorbeeld - over de A2, waar mensen massaal naar het vastlopend verkeer keken. Het was sowieso al een feest om mensen massaal te zien rijden, maar blijkbaar nog feestelijker om ze te zien stilstaan.
00:08:17
Botte Jellema: In de jaren '60 ontstond het eerste woon-werkverkeer op de snelwegen en daarmee dus de avond- en ochtendspits. Dat bracht nieuw werk met zich mee. Om automobilisten te waarschuwen voor filevorming schafte de rijkspolitie open sportwagens aan: Porsche cabrio's. Deze Porsche-groep heeft bestaan vanaf begin jaren '60 tot in de jaren '90. De eerste agenten die erin mochten rijden, moesten een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben. Als teken daarvan moesten ze minstens 25 jaar getrouwd zijn en bij voorkeur kinderen hebben. Rob van Rees is oud-agent van de Porsche-groep en vertelt in het tv-programma 'Andere Tijden' over deze open sportwagens.
00:08:58
Rob van Rees: Ze waren fantastisch, alleen al vanwege het feit dat die heel goed achteruit kon rijden. Normaal gesproken ga je alleen maar vooruit, maar wij moesten achteruit om bij de start van de file te kunnen blijven. Je had het voordeel dat jouw collega aan het stuur zat en rustig achteruit reed, terwijl jij aan de andere kant in de auto ging staan om het aankomende verkeer af te zwaaien.
00:09:18
Interviewer 2: Hoe ging dat?
00:09:19
Rob van Rees: Dat ging heel simpel. Je ging in de auto staan en dan kon je twee dingen doen: je kon zo op de stoel gaan staan en dan zwaaide je het verkeer af. Als het goed ging, remde men heel rustig af, maar soms had je ook mensen die terug zwaaiden omdat ze dat een sympathiek gebaar vonden. Vervolgens knalden ze achterin op die file. Dat was niet de bedoeling. Je moest rustig je snelheid minderen. Je correspondeerde met het verkeer door middel van je handen.
00:09:58
Botte Jellema: Het past bij mijn beeld van de jaren '60: auto's in wulpse vormen, nieuwe kaarsrechte wegen waar je tot voor kort onvoorstelbare snelheden kon rijden, en een Rijkspolitie in Porsche cabrio's. Dan is het niet erg om af en toe stil te staan, maar de lol gaat er in de loop van de tijd een beetje vanaf. In de jaren '70 hebben we die avond- en ochtendspitsen en begint de file onderdeel te worden van de dagelijkse sleur.
00:10:24
Hans Buiter: In de jaren '70 werd die file massaal en ook min of meer een maatschappelijk item. Ik kan me het nummer 'File' van André van Duin nog herinneren: zoveel 1000 wielen in de file. Dat is, denk ik, een sentiment uit de jaren '70.
00:10:49
Voice-over (Botte Jellema): Het feest was er af. Files zijn een probleem. Er wordt aldoor meer asfalt aangelegd, maar elke nieuwe rijstrook zorgt automatisch voor meer verkeer en binnen de kortste keren staat er weer evenveel file als voorheen. Het aantal auto's in Nederland neemt in de jaren '80 toe tot ruim vijf miljoen. Er was niet tegenop te asfalteren.
00:11:09
Hans Buiter: Pas in de jaren '80 werd het een politiek item. Naar aanleiding van het McKinsey rapport 'Afrekenen met Files' werd er een heel offensief ingezet om de congestie tegen te gaan.
00:11:28
Botte Jellema: In de jaren '90 komen er nieuwe plannen ter bestrijding van de files.
00:11:31
Minister Maij-Weggen: We gaan wat doen op de wege op het gebied van carpoolstroken en speciale stroken voor het vrachtverkeer.
00:11:38
Botte Jellema: Minister Maij-Weggen van Verkeer opent in 1993 de eerste carpoolstrook.
00:11:43
Nieuwslezer 2: Minister Maij die over het verkeer gaat, moest vanochtend vroeg uit bed om de carpoolstrook te openen.
00:11:50
Botte Jellema: Al na een week zijn er twijfels over of het werkt. De strook wordt nauwelijks gebruikt en de files tussen Muiden en Diemen zijn alleen maar langer geworden. Er gaan verhalen dat mensen het saboteren door te doen alsof ze aan het carpoolen zijn met een pop op de bijrijdersstoel. Een jaar later verandert de carpoolstrook in een wisselstrook voor al het verkeer. Het experiment mislukt, mede door weerwerk van de autolobby. Daarna wordt er ook in de jaren '90 al gepleit voor rekeningrijden ter bestrijding van de files. De lobby is daar fel op tegen en het is er niet gekomen. Elk jaar staat er meer file in Nederland. Dan lijkt het soms alsof we ons erbij hebben neergelegd.
00:12:29
Hans Buiter: In de jaren '90 vond een deel van de beleidsmakers de files heel problematisch. Ik heb een heel mooi essay Tracy Metz gelezen in de jaren '90. Ze haalt aan dat een deel van mensen het best fijn vonden om in de file te staan. Voor forenzen met name was dat een vast moment: ze luisterden de krant, aten hun boterhammen, en sommige scheerden zich zelfs in de file.
00:13:01
Botte Jellema: De A2 die in 1954 openging tussen Amsterdam en knooppunt Oudenrijn, is tien jaar geleden verbreed tot twee keer vijf rijstroken.
00:13:11
Hans Buiter: Inmiddels is het concept: je moet kunnen doorrijden. In 2021 lukt dat heel aardig, zelfs in de spits. Waar ik eerder bijvoorbeeld de spits op de A12 meed, kan ik nu - met dank aan corona - doorrijden.
00:13:30
Botte Jellema: In 2020 - het jaar van de coronacrisis - stond er in Nederland bijna 70 procent minder file. Maar de kantoren beginnen nu - aan het begin van de zomer van 2021 - langzaam weer vol te stromen. Zo ontstaat er langzaamaan weer een ochtend- en een avondspits met weer files voor knooppunt Oudenrijn.
00:14:06
Botte Jellema: Je hoorde Hans Buiter, historicus bij de ANWB. Ik ontmoette hem op een plek waar we uitzicht hadden op knooppunt Oudenrijn, waar waarschijnlijk met Pinksteren in 1955 de eerste file van Nederland heeft gestaan, maar waar de laatste waarschijnlijk nog niet heeft gestaan. Dit was een aflevering van de podcastserie over het werk van Rijkswaterstaat, met dank aan Andere Tijden van de NTR en de VPRO voor archieffragmenten. Bedankt voor het luisteren. </div> </div> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <p>De toename van de mobiliteit zorgt helaas ook voor meer verkeersslachtoffers. Om dit terug te dringen treft Rijkswaterstaat maatregelen die het verkeer veiliger moeten maken.</p><p>Daarnaast neemt ook de milieuvervuiling toe, met name op het oppervlaktewater. Om te voorkomen dat de situatie verergert, staat Rijkswaterstaat voor de uitdaging om nieuw milieu- en natuurbeleid te ontwikkelen.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--cards"> <div class="section__body"> <div class="cards"> <div class="cards__item"> <div class="card"> <div class="card__content"> <div class="card__content__body"> <h3 class="card__content__body__title"><a class="card__content__body__title__link" href="/wegen/projectenoverzicht/a16-onderhoud-en-vernieuwen-van-brienenoordbrug">Van Brienenoordbrug (A16)</a></h3> <p class="card__content__body__text">De Van Brienenoordbrug is een van de drukste bruggen van Nederland.</p> </div> <div class="card__content__head"> <picture class="card__content__head__image"> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/van-brienenoordbrug-a16_tcm26-279207.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=600&h=337 1200w' sizes='(min-width: 1px) 600px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='600' data-height='337' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/van-brienenoordbrug-a16_tcm26-279207.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=600&h=337 600w' sizes='(min-width: 1px) 600px' media='(min-width: 1px)' data-width='600' data-height='337' /> <img alt="" src="/static/img/1pxl.png" width="1200" height="674" loading="lazy"> </picture> </div> </div> </div> </div> <div class="cards__item"> <div class="card"> <div class="card__content"> <div class="card__content__body"> <h3 class="card__content__body__title"><a class="card__content__body__title__link" href="/water/waterbeheer/bescherming-tegen-het-water/waterkeringen/deltawerken/oosterscheldekering">Oosterscheldekering</a></h3> <p class="card__content__body__text">De Oosterscheldekering, wellicht het bekendste Deltawerk.</p> </div> <div class="card__content__head"> <picture class="card__content__head__image"> <source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/oosterscheldekering_tcm26-279208.jpg?q=20&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=2&auto=format,compress&w=600&h=337 1200w' sizes='(min-width: 1px) 600px' media='(min-width: 1px) and (-webkit-min-device-pixel-ratio: 1.25), (min-width: 1px) and (min-resolution: 120dpi)' data-width='600' data-height='337' /><source srcset='https://rijkswaterstaat.imgix.net/oosterscheldekering_tcm26-279208.jpg?q=55&fit=crop&crop=entropy&ar=&dpr=1&auto=format,compress&w=600&h=337 600w' sizes='(min-width: 1px) 600px' media='(min-width: 1px)' data-width='600' data-height='337' /> <img alt="" src="/static/img/1pxl.png" width="1200" height="674" loading="lazy"> </picture> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--full"> <h2 data-inpagenav-title="Eind 20e eeuw">Eind 20e eeuw: verandering en samenwerking</h2> <h3>Samenwerken met de markt</h3> <p>Vanaf de jaren 70 verandert de manier waarop Rijkswaterstaat zijn taken uitvoert. Niet langer zijn we allesbepalend in infrastructurele werken, maar steeds meer medespeler. Rijkswaterstaat gaat van bouwer naar beheerder en van maker naar manager.聽</p><p>De regie van een project, zoals het aanleggen of onderhouden van een weg of viaduct, blijft in handen van Rijkswaterstaat. De uitvoering daarentegen is zo veel mogelijk in handen van de markt.</p> <h3>Samenwerken met de burger</h3> <p>Naast de markt betrekt Rijkswaterstaat ook de (vaar)weggebruiker steeds meer bij planning en besluitvorming. Het betrekken van burgers en belangenorganisaties en het meewegen van hun belangen bij beleid- en besluitvorming is de nieuwe standaard.</p> <h2>Rijkswaterstaat en de vragen van morgen</h2> <p>De strijd tegen het water is nog niet gestreden. Dat blijkt uit de overstromingen van de grote rivieren in 1993 en 1995, de overstroming in Limburg in 2021 en nieuwe inzichten in klimaatverandering. We gebruiken ons verleden om aan de toekomst te werken.</p><p>Bescherming tegen hoogwater blijft in de 21e eeuw dan ook hoog op de agenda staan. Daarnaast zijn vraagstukken rondom leefbaarheid en mobiliteit onverminderd belangrijke agendapunten.</p><p>Samen met deskundige partners blijven we werken aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland.</p> </div> </div> </section> <section class="section section--audio"> <div class="section__body"> <div class="audio audio--html5"> <div class="audio__wrapper"> <div class="audio__wrapper__image"> <img src="https://rijkswaterstaat.imgix.net/Oude%20foto%20Rijkswaterstaat_tcm26-322477.jpg" alt=""> </div> <div class="audio__wrapper__text"> <h3>Podcast Al 225 jaar Rijkswaterstaat! Maar hoe begon het eigenlijk?</h3> <p> Rijkswaterstaat bestaat in 2023 maar liefst 225 jaar. Een mooi moment om de geschiedenis in te duiken. </p> </div> <audio preload="auto" width="640" height="340" poster="https://rijkswaterstaat.imgix.net/Oude%20foto%20Rijkswaterstaat_tcm26-322477.jpg" crossorigin="anonymous" title="Audio" tabindex="-1"> <source src="https://www.rovid.nl/ienw/rws/2023/ienw-rws-20231122-idng65q4w-audio.mp3" type="audio/mp3" /> <track srclang="nl" kind="captions" label="Ondertitelingsbestand" /> </audio> </div> <div class="audio__footer"> <div class="toolbar js-toolbar"> <div class="toolbar__buttons"> <a class="toolbar__buttons__item audio-download" href="https://www.rovid.nl/ienw/rws/2023/ienw-rws-20231122-idng65q4w-audio.mp3" download="Rijkswaterstaat audio - #27 Wederopbouwbruggen" aria-label="Download audio-bn"> <svg AriaHidden="true" class="icon icon-download" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="downloadIconTitle"><title id="downloadIconTitle">Download Icon</title><use xlink:href="#download"></use></svg> Download deze audio </a> <button class="toolbar__buttons__item js-toolbar-toggle" aria-controls="UitgeschrevenTekst_28633404" aria-expanded="false"> Uitgeschreven tekst <svg AriaHidden="true" class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="arrow-rightIconTitle"><title id="arrow-rightIconTitle">Arrow Right Icon</title><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </button> </div> </div> <div class="audio__footer__external"> <p>Of luister op</p> <a class="external-service" href="https://open.spotify.com/episode/0egseHi2qa1mKn8WYIliTj?si=aigQCxXLQ9u4_LOeQ4J1kw" target="_blank" aria-label="Spotify" title="Spotify"> <svg AriaHidden="true" class="icon icon-spotify" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="spotifyIconTitle"><title id="spotifyIconTitle">Spotify Icon</title><use xlink:href="#spotify"></use></svg> </a> <a class="external-service" href="https://podcasts.apple.com/nl/podcast/31-al-225-jaar-rijkswaterstaat-maar-hoe-begon-het-eigenlijk/id1388334689?i=1000612481832" target="_blank" aria-label="Apple podcast" title="Apple podcast"> <svg AriaHidden="true" class="icon icon-apple-podcast" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="apple-podcastIconTitle"><title id="apple-podcastIconTitle">Apple Podcast Icon</title><use xlink:href="#apple-podcast"></use></svg> </a> </div> <div class="toolbar__tab" id="UitgeschrevenTekst_28633404" style="display: none;"> 31 RWS 225 jaar V4 (1).mp3
00:00:02
Botte Jellema: Begrijp ik het dan goed dat wij Rijkswaterstaat - ons watermanagement, waar we zo over de hele wereld beroemd om zijn geworden ook - te danken hebben aan enerzijds de Fransen en anderzijds een Duitser, die dat dan vervolgens ging organiseren?
00:00:17
Toon Bosch: Ja, arbeidsimmigranten zijn familie.
00:00:28
Botte Jellema: Welkom bij de podcast van Rijkswaterstaat. Mijn naam is Botte Jellema. Rijkswaterstaat bestaat in het voorjaar 225 jaar. Dat is reden om diep de historie in te duiken en terug te gaan naar het jaar 1798. Toen begon in Nederland een nationaal instituut te ontstaan dat zich met ingenieurs bezighield met water. In deze aflevering maken we kennis met Christiaan Brunings, - de grondlegger van Rijkswaterstaat - horen we wat de aanleiding was voor het oprichten van een nationale organisatie en ontdekken we wat de Fransen en een Duitser hier precies mee te maken hebben.
00:01:10
Toon Bosch: Een beetje ijzig.
00:01:11
Botte Jellema: Het is koud.
00:01:13
Toon Bosch: Waar je naar kijkt, is de hangbrug bij het Duitse Emmerich, ze zeggen inmiddels ook Emmerik. Daar stroomt de Rijn nog behoorlijk breed onder die brug door.
00:01:24
Botte Jellema: Dit is Toon Bosch, gepensioneerd universitair hoofddocent en historicus. We zijn bij Pannerden, ten oosten van Nijmegen, waar de Rijn ons land binnenstroomt. We zijn precies op het punt waar het water van de Rijn zich splitst in de Waal en in het Pannerdensch Kanaal bij Ford Pannerden. Dat Pannerdensch Kanaal heeft alles te maken met het begin van Rijkswaterstaat en staat ook bijna symbool voor Nederlands watermanagement. Toon Bosch schreef een proefschrift over de eerste jaren van Rijkswaterstaat en weet er alles van. De splitsing bij Fort Pannerden was en is nog steeds van groot belang voor de waterhuishouding van het rivierengebied. Dat was ruim 225 jaar geleden nog niet zo goed georganiseerd. Van al het water dat vanuit de Rijn ons land binnenstroomde, ging er toen een veel te groot deel naar de Waal, vertelt Toon.
00:02:18
Toon Bosch: De Waal kreeg 90% van het water af te voeren. Dat was voor een aantal handelssteden tot en met Dordrecht toe fantastisch, want voor de scheepvaart was genoeg water natuurlijk een belangrijke voorwaarde, maar in de winter bracht dat ook soms hele ernstige overstromingsrampen met zich mee. De 18de eeuw kende echt seriële watersnoden, grote catastrofes, de 19de eeuw ook, maar op het einde van die 18de eeuw wordt hier in waterbouwkundig opzicht verschrikkelijk gesleuteld aan dit gebied - het splitsingsgebied - en dan zijn er - in ieder geval bij open water - geen dijkdoorbraken meer.
00:02:58
Botte Jellema: De splitsing is een charmante gebogen punt in het water met een grote betekenis voor de rest van het stroomgebied.
00:03:05
Toon Bosch: Met kribben- leikribben - stuurt dat die waterstroom naar rechts en naar links. Als je er met een drone zou boven vliegen, lijkt het wel een horenachtig, een beetje naar links buigend en echt spits in een punt toelopend stuk land.
00:03:23
Botte Jellema: Dat hebben wij zelf zo gemaakt: een betere verdeling tussen de afvoer van water via de Waal, de Nederrijn en de IJssel, met als voordeel dat er minder overstromingen waren langs de Waal - wat voor veiligheid zorgde - en dat de IJssel minder verzandde, wat een economisch voordeel had. Het had ook een militair voordeel. Fort Pannerden is niet voor niets gebouwd waar het nu staat. Eenvoudig was het niet, want in de 18de eeuw moest dat in overleg met drie eigenwijze provincies, die nog weinig sturing vanuit een centrale overheid hadden. Een spilfiguur bij het overleg wat er op deze plek moest gebeuren, was Christiaan Brunings. Dat samenwerkingsverband is de aanloop naar de vorming van Rijkswaterstaat. Dit punt hier is best wel een bijzondere plek.
00:04:11
Toon Bosch: Dit is een hele bijzondere plek. Je ziet hier de wijsheid van het land. Het is geografisch apart.
00:04:20
Botte Jellema: Het is trouwens ook prachtig.
00:04:20
Toon Bosch: Hier komt de cultuur echt heel dicht bij de natuur. Door mensenhand is deze punt gemaakt.
00:04:28
Botte Jellema: Zou je kunnen zeggen dat die punt het begin van Rijkswaterstaat markeert?
00:04:36
Toon Bosch: Ja. Het is in the eye of the beholder. Het is wie je het vraagt. Ik ben toch nog wel geneigd om te zeggen: als die politieke revolutie - de Bataafse Revolutie - er niet was geweest, dan hadden we het nog maar moeten zien hoe het was afgelopen.
00:04:52
Botte Jellema: Maar de politiek kwam pas in actie nadat duidelijk werd dat er een probleem was en dat probleem begon hier.
00:04:57
Toon Bosch: Men kwam erachter dat hier de cruciale kranen zitten voor de veiligheid, de welvaart - ook de economische welvaart - en de militaire veiligheid, zeker aan de oostgrenzen van het land, dat daar een groot causaal verband tussen bestond. Die waterverdeling moest op orde worden gebracht.
00:05:24
Botte Jellema: Het is prachtig daar bij Ford Pannerden, maar ook ijskoud. Toon Bosch en ik gaan in de luwte zitten om verder te praten over die Christiaan Brunings. We zitten nog maar net als Toon een boek voor ons zet met de afbeelding van Christiaan erop. Dat is hem. 1736-1805: waterstaat in opkomst.
00:05:50
Toon Bosch: De enige meest recente biografie die we hebben. Wat is het? Het boekje is - geloof ik - in 1986 of zo gedrukt.
00:06:00
Botte Jellema: Het valt helemaal uit elkaar.
00:06:02
Toon Bosch: Ja, ik heb het veel gebruikt.
00:06:05
Botte Jellema: Christiaan Brunings werd in 1798 benoemd tot president ter beheringe van de waterstaat van de Bataafse Republiek, de voorloper van Rijkswaterstaat. Hij ziet eruit zoals je verwacht dat iemand in 1798 eruitziet. Wacht: laat me dat plaatje wat beter schetsen. Dat is 225 jaar geleden. Ik moest voor mezelf even helder krijgen hoelang dat geleden is. Toen kwam ik erachter dat dat ook het jaartal is waarin Beethoven als 27-jarige componist de Pathétique schreef. Dat was een van zijn eerste werken. Zo lang geleden is het: 1798.
00:06:49
Toon Bosch: Brunings had ook een groot muzikaal talent. Hij kon vioolspelen, pianospelen enzovoort. Hij was een omnitalent. Hij is de zoon van een Duitse hervormde predikant in Amsterdam. Hij wordt in 1736 geboren.
00:07:09
Botte Jellema: In Mannheim, als ik het goed heb.
00:07:11
Toon Bosch: In Neckarau of zo, dacht ik.
00:07:13
Botte Jellema: In Duitsland in ieder geval.
00:07:14
Toon Bosch: In Duitsland. Zijn familie was - wat verder terug in de tijd - afkomstig uit Noord-Duitsland, Bremen. Het waren kooplieden, maar ook behoorlijk veel intellectuelen en geleerde predikanten. Toendertijd - in de 18de eeuw - spreken we over een gereformeerde Republiek van de Zeven Verenigde Provinciën.
00:07:34
Botte Jellema: Protestants in ieder geval.
00:07:35
Toon Bosch: Dat was de protestantse godsdienst. Daar was ook een grote behoefte aan geschoolde predikanten en ook aan predikanten met bepaalde visies op bepaalde theologische problemen, want niet iedere predikant mocht in iedere kerk. Zo komt die vader - David Brunings - ook in Amsterdam, in de Noorderkerk, geloof ik.
00:07:58
Botte Jellema: In de Noorderkerk. Dat kan.
00:07:58
Botte Jellema: Christiaan is een slimme jongen, gaat naar het gymnasium en studeert een tijdje aan de universiteit van Heidelberg, maar door geldproblemen thuis gaat hij terug naar Amsterdam en neemt hij verschillende baantjes aan, onder andere bij de azijnmakerij van zijn zwager. Daar ontmoet hij Jan Noppen, die opzichter is bij het Hoogheemraadschap van Rijnland in Leiden.
00:08:20
Toon Bosch: Die brengt Brunings in contact met de waterstaat. Daar had hij vermoedelijk al eerder belangstelling voor. Er zijn een soort mythen in die familie, dat hij ooit met een kano de Rijn zou zijn afgevaren, dat soort verhalen. Dat is allemaal niet meer na te gaan, maar in ieder geval heeft hij heel veel belangstelling voor waterstaat en voor de waterstaatsproblemen. Op gezag van die Noppen wordt hij ook in dienst genomen bij Rijnland. Dat is het begin van zijn carrière. Hij zit dan al - ook weer door die zwager - in erudiete gezelschappen. Die Noppen neemt hem mee in zijn netwerk naar toenmalige geleerde genootschappen: het Haarlemse Genootschap van Wetenschappen, de Hollandse Maatschappij van Wetenschappen. Dat waren 18de-eeuwse groepen, meestal mannen, alleen maar mannen in die tijd, die geïnspireerd waren door het verlichte denken. Het verlichte denken breekt met een wijsheid dat de wereld alleen maar met door God gegeven wetten functioneert en dat de mensen daar weinig aan kunnen doen, om het zomaar eens heel even breed te zeggen.
00:09:28
Botte Jellema: Dat overstromingen dan ook altijd een straf van God waren, maar daar kun je wel degelijk iets aan doen.
00:09:35
Toon Bosch: Deze verlichte denkers organiseren zich in geleerde genootschappen, waarin ze met onderzoek en experiment op rationele wijze ook de problemen van hun tijd proberen aan te pakken. Die kunnen uiteenlopen van hoe werkt een stoommachine tot hoe kunnen we die rivieren beter laten afstromen? Ze hebben het ook over betere manieren van begraven. Kortom, op alle maatschappelijke terreinen waar er echt problemen waren, dachten ze mee. Ze schreven prijsvragen uit. Mensen konden hun antwoorden, hun oplossingen insturen. Dat is een zeer dynamische wereld. Die speelt ook een rol, omdat daarin ook een aantal lieden elkaar tegenkomen die later ook weer in het waterstaatsbestuur, maar ook bij de nationale waterstaatsdienst vanaf 1798 een prominente rol zullen gaan spelen.
00:10:23
Botte Jellema: In die tijd werd ervaring belangrijker gevonden dan theoretische kennis.
00:10:28
Toon Bosch: Dat is een zienswijze die nog lang geduurd heeft, ook als er technische scholen komen, als er ingenieurs worden opgeleid aan polytechnische scholen en wat dan ook. In het begin zijn er nog steeds stemmen die zeggen: je moet ze niet met het zoet der wetenschappen in contact brengen, want je bederft ze voor het waterstaatsvak. Dat heeft heel lang geduurd voordat de formele kennisverwerving met onderzoek en gebaseerd op wiskunde - dat kennismodel - echt aan kracht won.
00:10:59
Botte Jellema: Maar in de 18de eeuw komen er meer technische scholen. Christiaan Brunings zit daar middenin. Hij komt in dienst bij het Hoogheemraadschap van Rijnland en gaat zowel werken als studeren. Hij maakt snel carrière en richt zich zijn hele leven op het rivierbeheer.
00:11:15
Toon Bosch: Hier is een van zijn eerste grote klussen. Hij was die besprekingen met de afgevaardigden van het gewest Utrecht. Die worden in Arnhem gehouden.
00:11:25
Botte Jellema: Arnhem ligt ongeveer aan de andere kant van het Pannerdensch Kanaal.
00:11:29
Toon Bosch: Als we het Kanaal oversteken, zouden we er snel zijn. Vanuit Arnhem worden de beraadslagingen gevoerd. Dat heeft tijden geduurd, want de besluitvorming was traag. We klagen nu wel eens over trage besluitvorming, maar in de 18de eeuw was dat traag door het systeem van ruggespraak. De mensen kwamen met een mandaat, de afgevaardigden van de provincie kwamen met een mandaat en die moesten, wanneer daar weer verandering in kwam, weer terug naar huis om het mandaat te herzien of nieuwe instructies te krijgen. Bovendien was men al decennialang - tientallen jaren lang - aan het overleggen en kwam men er maar niet uit. Dat had te maken met geld, want hoe gaan we dat betalen? Holland was natuurlijk wel de rijkste provincie, Gelderland een stuk minder. Overijssel deed soms mee, maar die zijn al een keer afgevallen. Utrecht deed mee. Er is een financieel probleem. Er was ook oppositie van riviersteden. Bijvoorbeeld langs de Waal, waar water wél goed doorstroomde, wilden die hun handelspositie niet verliezen. Nijmegen en Arnhem bijvoorbeeld, toen twee concurrerende steden.
00:12:40
Botte Jellema: Nu nog steeds, denk ik.
00:12:41
Toon Bosch: Dat is een heel oud verhaal, dat af en toe opvlamt, zeker twee keer per jaar in verband met de Eredivisie voetbal.
00:12:51
Botte Jellema: Oké, oh ja, die was ik nog even vergeten.
00:12:53
Toon Bosch: Er waren ongelooflijk veel belangen die in elkaar moesten vallen. Uiteindelijk is het gelukt om die knoop door te hakken om hier in dit splitsingsgebied grote werken te gaan uitvoeren in de jaren vanaf 1770 en daarna.
00:13:09
Botte Jellema: In hoeverre heeft Christiaan Brunings nu zelf boven een tekentafel gehangen? We hadden het er al over: misschien heeft hij hier wel gelopen waar wij net liepen. In hoeverre heeft hij zelf die metingen hier gedaan?
00:13:27
Toon Bosch: Er was natuurlijk personeel. Er was waterstaatspersoneel. Er waren landmeters bij. Ik denk dat er ook overleg met Duitse waterbouwkundigen is geweest, al heb ik daar niet hard de vinger op kunnen leggen. Ook de biografen suggereren zoiets. In ieder geval was Brunings zeer goed op de hoogte van de Duitse waterbouwkunde en ook van de gezaghebbende figuren daarin, al waren die toen nog een beetje in opkomst. Veel kennis werd toen ook wel vanuit Nederland - vanuit de Republiek - naar Duitsland geëxporteerd, maar in de laatste 30 jaren van de 18de eeuw is Pruisen in opkomst, is Frederik II de vorst die grootschalige openbare werken aandurfde, drooglegging van grote moerassen. Dan wordt er ook al gewerkt aan het verbeteren van de Elbe bijvoorbeeld.
00:14:20
Toon Bosch: Dat is ook een belangrijk voorbeeld later van: hoe pakken ze dat aan? Welke middelen gebruiken Duitse ingenieurs? Brunings is hier nog met zijn kennis en met waarnemingen - veel waarnemingen, veel overleg - het hele gebied gaan inspecteren. Dat moet. Hij moet hier ook geweest zijn, met de bestuurders en met waterbouwkundigen. Dat heeft ertoe geleid dat ze hier een complexe serie maatregelen hebben uitgevoerd, waaronder een stukje doorsnijden van een meander, van een stukje van de Rijn, om daar een kanaal aan te leggen.
00:15:00
Botte Jellema: Dat is zo'n sikkel die dan gevormd wordt.
00:15:00
Toon Bosch: Dat is het Bijlandsch Kanaal geworden. Al die maatregelen hebben ertoe bijgedragen dat er een betere verdeling van het water over de rivieren kwam, in die formule waar we het zojuist over hadden: 69 in de Waal, 29 in Nederrijn en iets verderop 19 naar de IJssel toe.
00:15:25
Botte Jellema: Het voert te ver om de hele Nederlandse geschiedenis in deze aflevering te behandelen, maar Christiaan Brunings en de eerste vorming van Rijkswaterstaat hebben er natuurlijk wel mee te maken. In 1795 vielen de Fransen Nederland binnen en werd de Bataafse Republiek gevestigd. Een centraal bestuurde eenheidsstaat, noemt Toon Bosch het.
00:15:46
Toon Bosch: Het moest een burgerlijke samenleving worden, met één regering, één grondwet en met regels en vrijheden die voor iedereen gelijk waren.
00:15:56
Botte Jellema: Gelijkheid, vrijheid en broederschap.
00:15:58
Toon Bosch: Juist. Ook de Rechten van de Mens werden afgekondigd enzovoort. Het is een hele progressieve periode, maar die liep toch weer vast in de eindeloze debatten: welke bevoegdheden krijgt die staat dan? Dat ging ook op het gebied van de waterstaat zo, want er waren zeker meer dan 3.000 waterschappen. Waterschappen waren ook belangenorganisaties van degenen die veel grond hadden. Die lieten zich zomaar niet de kaas van het brood eten en zich vanuit één punt vanuit Den Haag of Amsterdam of waar dan ook vertellen wat ze moesten doen. Dat heeft een hele tijd geduurd. Dan komt er in 1798 toch vrij plotseling een doorbraak. Dat is ook weer een soort klein staatsgreepje. In het parlement moest gestemd worden over de grondwet.
00:16:44
Toon Bosch: De Fransen hebben tijdelijk de tegenstanders - de erkende tegenstanders - opgehouden, even gearresteerd of anderszins even. Toen hebben ze voor gestemd en die wet is aangenomen. Dat is ook de wet waarmee het centraal waterstaatsbeheer wordt geparachuteerd of gekatapulteerd, kun je zeggen. Dat is ook het moment waarop Christiaan Brunings natuurlijk als zeer gezaghebbende waterbouwkundige in heel veel commissies en nota's en weet ik wat heel veel geraadpleegd is over: hoe moet dat er dan uitzien? Hoe gaan we dat dan doen? Hoe gaan we dat territoriaal regelen in het land? Wat voor districten moeten we maken? Wie komt waar te zitten? Wie nemen we überhaupt als collega's op in die nieuw te vormen waterstaatsdienst. In al die overleggen is hij vrijwel alomaanwezig. Hij drukt zijn stempel aan alle kanten op die centrale waterstaatszorg.
00:17:47
Botte Jellema: Begrijp ik het dan goed dat wij Rijkswaterstaat - ons watermanagement, waar we zo over de hele wereld beroemd om zijn geworden ook - te danken hebben aan enerzijds de Fransen, die het democratisch - zeg ik even met aanhalingstekens - voor elkaar hebben gekregen dat er überhaupt zoiets kon ontstaan als een nationaal instituut dat het waterbeheer ging doen, en anderzijds iemand van Duitse komaf, - een Duitser - die dat dan vervolgens ging organiseren?
00:18:17
Toon Bosch: Ja, arbeidsimmigranten zijn familie. Daar hebben we er nu ook heel veel van. Het leuke is: wat we zien, - en dat is niet alleen Brunings geweest - is dat arbeidsmigranten vaak heel veel bijzetten aan die kwaliteit en verbetering van hun nieuwe vaderland of zo. Het is een ironie.
00:18:45
Botte Jellema: Maar het is niet in steen gehouwen. Er blijft een machtsstrijd, ook over het waterschapsbeheer. Christiaan Brunings maakt dat maar deels mee. Hij overlijdt in 1805 op 68-jarige leeftijd, maar zijn centrale waterschapsbeheer overleeft, eerst nog onder de Fransen en vanaf 1813 in het Koninkrijk der Nederlanden. Christiaan Brunings formuleerde duidelijk dat er in een delta als Nederland een centrale waterstaatsdienst moet zijn.
00:19:14
Toon Bosch: Brunings zegt dat ergens heel mooi. Het gaat om eenvoud, eenheid en eenvormigheid of zo. Dat is een soort slogan. Je moet al die rijksdiensten - of het nu ook over de fiscus gaat of over iets anders - stroomlijnen, je moet een regering hebben, je moet een departement of ministeries hebben en die sturen we dan weer de beleidsterreinen aan. Waterstaat maakt - met een paar uitzonderingen - ook altijd deel uit van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Er zijn maar een paar jaren geweest dat het een zelfstandig ministerie heeft.
00:19:47
Botte Jellema: Brunings is tot zijn dood directeur van 's Lands Rivier- en Zeewerken. Hij wordt begraven in de Grote of Sint-Bavokerk in Haarlem. Op zijn grafsteen daar staat: "Nederlands Raad en Beschermer tegen de Woede der Zee en der Stormen."
00:20:02
Toon Bosch: Hij is in het harnas gesneuveld, zou je bijna kunnen zeggen. De man die zowel in praktische zin, in theoretische zin als in politiek-bestuurlijke zin zoveel heeft betekend, ook voor de talloze onderhandelingen. We hebben dan centraal waterstaatsbestuur, maar hoe gaan we nu de taken van het Rijk, van de staat, van de provincies, van de waterschappen afbakenen? Hoe ligt de verhouding? Deze man heeft 1.001 problemen moeten oplossen.
00:20:34
Botte Jellema: Brunings publiceerde over vervening, droogmakerijen, kustverdediging en zeker ook over de rivieren. Op basis van zijn werk en natuurlijk nieuw verworven kennis is in de loop van de 19de eeuw flink gewerkt aan de rivieren.
00:20:50
Toon Bosch: Toen hebben de rivieren de vorm gekregen zoals we ze nu op de kaart zien, zoals we uit de lucht kunnen zien en zoals we hier uit eigen waarneming kunnen zien: genormaliseerde rivieren. Dat betekent dat de rivieren over lange afstand trechtervormig uitlopen naar zee, - zodat de grote hoeveelheden ijs en water afgehandeld kunnen worden - dat de stroomdraad in het midden van de rivier ligt, dat er kribben komen. Ook de ligging van die kribben is allemaal tot op de millimeter uitgerekend. De bedoeling was ook dat het vaarbed zichzelf daardoor wat zou kunnen in stand houden, uitslijpen. Dat is dan weer tegengevallen. Er moest ook op goed Hollandse wijze verschrikkelijk veel gebaggerd worden. Er was de opkomst van de baggerindustrie, zeker vanaf de jaren 50 van de 19de eeuw krijgen. Ze kregen van het Rijk gegarandeerd werk en voorschotten en opdrachten. Die baggerindustrie is ook op die rivierverbeteringen en op de havenverbeteringen natuurlijk mee in een enorme vlucht gekomen tot de globale speler die ze nu op dit gebied mondiaal nog steeds is.
00:22:13
Botte Jellema: Christiaan Brunings, de grondlegger van Rijkswaterstaat, die met Duits bloed en Franse organisatiemethode Nederland voor een belangrijk deel heeft vormgegeven, in ons land minder bekend dan ingenieurs als Cornelis Lely en Johan van Veen.
00:22:29
Toon Bosch: Ja, het is ongelooflijk. Waar vinden we zijn naam nog? Een stoomijsbreker die vanaf 1900 gevaren heeft, ligt nu nog te dobberen bij het Maritiem Museum in Amsterdam.
00:22:45
Botte Jellema: Het Scheepvaartmuseum.
00:22:45
Toon Bosch: Het Scheepvaartmuseum. Hij komt voor in publicaties van Rijkswaterstaat, in de werken waar ik zelf met Willem van der Ham en met het hele team van TU Delft en TU Eindhoven destijds aan gewerkt heb. Kortom, ik zou bijna zeggen: als Rijkswaterstaat op 24 mei 2023 een feestje geeft, ook hier vlakbij, in Fort Lent of zo, heb ik begrepen...
00:23:10
Botte Jellema: Dat zou best kunnen.
00:23:10
Toon Bosch: Dan hangt daar de geest van Brunings volop boven. Het kan niet anders.
00:23:16
Botte Jellema: Ik denk dat u dan die avond wel een lekker wijntje drinkt.
00:23:18
Toon Bosch: Dan ga ik thuis een goed glas drinken.
00:23:20
Botte Jellema: Proost!
00:23:20
Toon Bosch: Ik heb hier de afbeelding van Brunings. Zonder nu een heiligenverering te doen: hij verdient wel een goede toost.
00:23:41
Botte Jellema: Een toost op Christiaan Brunings, die Rijkswaterstaat oprichtte vanuit zijn ideeën over samenwerken, omdat hij wist dat je meer kan bereiken wanneer je problemen samen aanpakt, en die van Nederland meer maakte dan de som der delen, een gedachte die nog altijd de grondslag is van Rijkswaterstaat - nu 225 jaar later - en een gedachte die ook voor toekomstige waterstaatkundige vraagstukken waardevol zal zijn. Je hoorde Toon Bosch, gepensioneerd universitair hoofddocent en historicus, die een proefschrift schreef over de eerste jaren van Rijkswaterstaat, dat dit jaar 225 jaar bestaat. Dit was een aflevering van de podcastserie over het werk van Rijkswaterstaat. Bedankt voor het luisteren.


 </div> </div> </div> </div> </section> <section class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--list"> <h2 class="panel-title">Zie ook</h2> <ul> <li> <a href="https://soundcloud.com/rijkswaterstaat/watersnoodramp?utm_source=clipboard&utm_medium=text&utm_campaign=social_sharing" title="Podcast over de Watersnoodramp ">Podcast over de Watersnoodramp </a> </li> <li> <a href="https://soundcloud.com/rijkswaterstaat/een-harde-knal-en-toen-kwam-het-water" title="Podcast Tweede Wereldoorlog: opblazen dijk Wieringermeerpolder">Podcast Tweede Wereldoorlog: opblazen dijk Wieringermeerpolder</a> </li> <li> <a href="https://soundcloud.com/rijkswaterstaat/ontstaan-van-de-snelweg?utm_source=clipboard&utm_medium=text&utm_campaign=social_sharing" title="Podcast Ontstaan van de snelweg">Podcast Ontstaan van de snelweg</a> </li> </ul> </div> </div> </section> <section id="path" class="section section--rich-text"> <div class="section__body"> <div class="rich-text rich-text--list noindex"> <h2>Onderliggende pagina's</h2> <ul> <li> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie/rijkswaterstaat-in-de-tweede-wereldoorlog">Rijkswaterstaat in de Tweede Wereldoorlog</a> </li> <li> <a href="/over-ons/onze-organisatie/onze-historie/onze-monumenten">Onze monumenten</a> </li> </ul> </div> </div> </section> </div> <nav class="page-detail__inpagenav"> <div class="inpagenav js-inpagenav"></div> </nav> </div> </div> <footer class="site-footer noindex"> <img class="site-footer__logo" src="/static/img/logo-footer-nl.svg" width="500" height="24" alt="Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Water. Wegen. Werken."> <div class="site-footer__breadcrumb noindex"> <ol class="breadcrumb"> <li class="breadcrumb__item"> <a class="breadcrumb__item__link" href="/"> <svg class="icon icon-home" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#home"></use></svg> <span class="accessibility">Home</span> </a> </li> <li class="breadcrumb__item"> <a class="breadcrumb__item__link" href="/over-ons">Over ons</a> </li> <li class="breadcrumb__item"> <a class="breadcrumb__item__link" href="/over-ons/onze-organisatie">Onze organisatie</a> </li> <li class="breadcrumb__item"> Onze historie </li> </ol> </div> <div class="site-footer__content"> <div class="site-footer__content__menu site-footer__content__menu--main"> <h2>Rijkswaterstaat</h2> <ul> <li> <a href="/over-ons" lang="nl">Over ons</a> </li> <li> <a href="https://werkenbij.rijkswaterstaat.nl" lang="nl">Werken bij Rijkswaterstaat</a> </li> <li> <a href="/zakelijk" lang="nl">Zakelijk</a> </li> <li> <a href="/en" lang="en">International</a> </li> <li> <a href="/over-ons/contact" lang="nl">Contact</a> </li> </ul> </div> <div class="site-footer__content__menu site-footer__content__menu--about"> <h2>Over deze site</h2> <ul> <li> <a href="/toegankelijkheid" lang="nl">Toegankelijkheid</a> </li> <li> <a href="/copyright" lang="nl">Copyright</a> </li> <li> <a href="/cookies" lang="nl">Cookies</a> </li> <li> <a href="/privacy" lang="nl">Privacy</a> </li> <li> <a href="/archief" lang="nl">Archief</a> </li> </ul> </div> <div class="site-footer__content__menu site-footer__content__menu--social"> <h2>Volg ons</h2> <ul> <li> <a href="https://www.twitter.com/Rijkswaterstaat"> <svg class="icon icon-x" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#x"></use></svg>X</a> </li> <li> <a href="https://www.facebook.com/Rijkswaterstaat"> <svg class="icon icon-facebook" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#facebook"></use></svg>Facebook</a> </li> <li> <a href="https://www.linkedin.com/company/rijkswaterstaat"> <svg class="icon icon-linkedin" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#linkedin"></use></svg>LinkedIn</a> </li> <li> <a href="https://www.youtube.com/user/Rijkswaterstaat"> <svg class="icon icon-youtube" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#youtube"></use></svg>YouTube</a> </li> <li> <a href="https://www.instagram.com/rijkswaterstaat"> <svg class="icon icon-instagram" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#instagram"></use></svg>Instagram</a> </li> <li> <a href="https://social.overheid.nl/@rijkswaterstaat"> <svg class="icon icon-mastodon" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#mastodon"></use></svg>Mastodon</a> </li> </ul> </div> </div> </footer> </div> <div class="pswp noindex" tabindex="-1" role="dialog" aria-hidden="true"> <div class="pswp__bg"></div> <div class="pswp__scroll-wrap"> <div class="pswp__container"> <div class="pswp__item"></div> <div class="pswp__item"></div> <div class="pswp__item"></div> </div> <div class="pswp__ui pswp__ui--hidden"> <div class="pswp__top-bar"> <div class="pswp__counter"></div> <button class="pswp__button pswp__button--close" aria-label="Afbeelding Sluiten"> <svg class="icon icon-close" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#close"></use></svg> <span class="accessibility">Sluiten (esc)</span> </button> <button class="pswp__button pswp__button--share"> <svg class="icon icon-download" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#download"></use></svg> <span class="accessibility">Downloaden</span> </button> <button class="pswp__button pswp__button--fs"> <svg class="icon icon-expand" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#expand"></use></svg> <span class="accessibility">Volledig scherm</span> </button> <button class="pswp__button pswp__button--zoom"> <svg class="icon icon-zoom-in" aria-hidden="true" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24"><use xlink:href="#zoom-in"></use></svg> <span class="accessibility">Zoom in/uit</span> </button> <div class="pswp__preloader"> <div class="pswp__preloader__icn"> <div class="pswp__preloader__cut"> <div class="pswp__preloader__donut"></div> </div> </div> </div> </div> <div class="pswp__share-modal pswp__share-modal--hidden pswp__single-tap"> <div class="pswp__share-tooltip"></div> </div> <div class="pswp__button pswp__button--arrow--left"> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="false" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="arrow-rightIconTitle"><title id="arrow-rightIconTitle">Vorige</title><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> <span class="accessibility">Vorige</span> </div> <div class="pswp__button pswp__button--arrow--right"> <span class="accessibility">Volgende</span> <svg class="icon icon-arrow-right" aria-hidden="false" role="img" viewbox="0 0 24 24" width="24" height="24" aria-labelledby="arrow-rightIconTitle"><title id="arrow-rightIconTitle">Volgende</title><use xlink:href="#arrow-right"></use></svg> </div> <div class="pswp__caption"> <div class="pswp__caption__center"></div> </div> </div> </div> </div> <script> var ViewSlideShowLabelSingle = 'Bekijk foto'; var ViewSlideShowLabelPlural = 'Bekijk foto\x27s'; </script> <script id="js-libs" defer src="/assets/js/libs.v4.49.2.js"></script> <script id="js-rws" defer src="/assets/js/rws.v4.49.2.js"></script> <script id="js-form" defer src="/assets/js/forms.v4.49.2.js"></script> <script> var ViewSlideShowLabelSingle = 'Bekijk foto'; var ViewSlideShowLabelPlural = 'Bekijk foto\x27s'; var StepActiveLabel = 'status: Actief'; var StepCompleteLabel = 'status: Voltooid'; var StepIncompleteLabel = 'status: Onvoltooid'; var SlideActiveLabel = 'status: Actief'; var SlideInactiveLabel = 'status: Inactief'; var ViewMapLabel = 'Bekijk kaart'; var INPAGE_TITLE = 'Op deze pagina'; var INPAGE_CLOSE = 'Paginanavigatie sluiten'; var EXTERNAL_LINK = '(externe link)'; var ClickToViewMapLabel = 'Klik hier om de kaart te bekijken'; window.HERE_API_KEY = "UmGEvJ9wadrscGHpawrMiJl8cvgvgfCUdEmRsi4k1B0"; </script> </body> </html>

CINXE.COM

Onze historie