CINXE.COM
Z - 위키백과, 우리 모두의 백과사전
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ko" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Z - 위키백과, 우리 모두의 백과사전</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ko", "wgMonthNames":["","1월","2월","3월","4월","5월","6월","7월","8월","9월","10월","11월","12월"],"wgRequestId":"c2a97780-8386-4f9c-8e2c-5458b075a1dd","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Z","wgTitle":"Z","wgCurRevisionId":38600326,"wgRevisionId":38600326,"wgArticleId":56578,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["해결되지 않은 속성이 있는 문서","위키데이터 속성 P18을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P41을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P373을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P7859를 사용하는 문서","영국 영어 표기를 포함한 문서","미국 영어 표기를 포함한 문서","출처가 필요한 글/2012년 4월","문자에 관한 토막글","모든 토막글 문서","로마자 낱자"],"wgPageViewLanguage":"ko","wgPageContentLanguage":"ko","wgPageContentModel": "wikitext","wgRelevantPageName":"Z","wgRelevantArticleId":56578,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ko","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ko"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":3000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9751","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.SectionFont":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directcommons","ext.gadget.edittools","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.siteNotice","ext.gadget.scrollUpButton","ext.gadget.strikethroughTOC", "ext.gadget.switcher","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.Calculator","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ko&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ko&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ko&modules=ext.gadget.SectionFont&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ko&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Z_cursiva.gif"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Z_cursiva.gif"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Z - 위키백과, 우리 모두의 백과사전"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ko.m.wikipedia.org/wiki/Z"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="편집" href="/w/index.php?title=Z&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="위키백과 (ko)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ko.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ko.wikipedia.org/wiki/Z"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ko"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="위키백과 아톰 피드" href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%B5%9C%EA%B7%BC%EB%B0%94%EB%80%9C&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Z rootpage-Z skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">본문으로 이동</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="사이트"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="주 메뉴" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="주 메뉴" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">주 메뉴</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">주 메뉴</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">숨기기</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 둘러보기 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%8C%80%EB%AC%B8" title="대문으로 가기 [z]" accesskey="z"><span>대문</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%B5%9C%EA%B7%BC%EB%B0%94%EB%80%9C" title="위키의 최근 바뀐 목록 [r]" accesskey="r"><span>최근 바뀜</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8F%AC%ED%84%B8:%EC%9A%94%EC%A6%98_%ED%99%94%EC%A0%9C" title="최근의 소식 알아 보기"><span>요즘 화제</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%9E%84%EC%9D%98%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="무작위로 선택된 문서 불러오기 [x]" accesskey="x"><span>임의의 문서로</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%ED%8A%B9%EC%88%98%EB%AC%B8%EC%84%9C"><span>특수 문서 목록</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-사용자_모임" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-사용자_모임" > <div class="vector-menu-heading"> 사용자 모임 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-projectchat" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%82%AC%EB%9E%91%EB%B0%A9"><span>사랑방</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%82%AC%EC%9A%A9%EC%9E%90_%EB%AA%A8%EC%9E%84" title="위키백과 참여자를 위한 토론/대화 공간입니다."><span>사용자 모임</span></a></li><li id="n-request" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%9A%94%EC%B2%AD"><span>관리 요청</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-편집_안내" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-편집_안내" > <div class="vector-menu-heading"> 편집 안내 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-helpintro" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EB%8F%84%EC%9B%80%EB%A7%90:%EC%86%8C%EA%B0%9C"><span>소개</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%8F%84%EC%9B%80%EB%A7%90" title="도움말"><span>도움말</span></a></li><li id="n-policy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%A0%95%EC%B1%85%EA%B3%BC_%EC%A7%80%EC%B9%A8"><span>정책과 지침</span></a></li><li id="n-qna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%A7%88%EB%AC%B8%EB%B0%A9"><span>질문방</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%8C%80%EB%AC%B8" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="위키백과" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ko.svg" style="width: 7.5em; height: 1.75em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ko.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B2%80%EC%83%89" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="위키백과 검색 [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>검색</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="위키백과 검색" aria-label="위키백과 검색" autocapitalize="sentences" title="위키백과 검색 [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="특수:검색"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">검색</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="개인 도구"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="보이기"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="문서의 글꼴 크기, 폭, 색의 모습을 변경합니다" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="보이기" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">보이기</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ko.wikipedia.org&uselang=ko" class=""><span>기부</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B3%84%EC%A0%95%EB%A7%8C%EB%93%A4%EA%B8%B0&returnto=Z" title="계정을 만들고 로그인하는 것이 좋습니다. 하지만 필수는 아닙니다" class=""><span>계정 만들기</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%A1%9C%EA%B7%B8%EC%9D%B8&returnto=Z" title="위키백과에 로그인하면 여러가지 편리한 기능을 사용할 수 있습니다. [o]" accesskey="o" class=""><span>로그인</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="더 많은 옵션" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="개인 도구" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">개인 도구</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="사용자 메뉴" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ko.wikipedia.org&uselang=ko"><span>기부</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B3%84%EC%A0%95%EB%A7%8C%EB%93%A4%EA%B8%B0&returnto=Z" title="계정을 만들고 로그인하는 것이 좋습니다. 하지만 필수는 아닙니다"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>계정 만들기</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%A1%9C%EA%B7%B8%EC%9D%B8&returnto=Z" title="위키백과에 로그인하면 여러가지 편리한 기능을 사용할 수 있습니다. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>로그인</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> 로그아웃한 편집자를 위한 문서 <a href="/wiki/%EB%8F%84%EC%9B%80%EB%A7%90:%EC%86%8C%EA%B0%9C" aria-label="편집에 관해 더 알아보기"><span>더 알아보기</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%82%B4%EA%B8%B0%EC%97%AC" title="이 IP 주소의 편집 목록 [y]" accesskey="y"><span>기여</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%82%B4%EC%82%AC%EC%9A%A9%EC%9E%90%ED%86%A0%EB%A1%A0" title="현재 사용하는 IP 주소에 대한 토론 문서 [n]" accesskey="n"><span>토론</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="사이트"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="목차" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">목차</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">숨기기</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">처음 위치</div> </a> </li> <li id="toc-역사" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#역사"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>역사</span> </div> </a> <ul id="toc-역사-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-빈도" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#빈도"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>빈도</span> </div> </a> <ul id="toc-빈도-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-컴퓨터_부호" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#컴퓨터_부호"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>컴퓨터 부호</span> </div> </a> <ul id="toc-컴퓨터_부호-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-쓰임" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#쓰임"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>쓰임</span> </div> </a> <ul id="toc-쓰임-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-관련_글자" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#관련_글자"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>관련 글자</span> </div> </a> <ul id="toc-관련_글자-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-같이_보기" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#같이_보기"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>같이 보기</span> </div> </a> <ul id="toc-같이_보기-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="목차" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="목차" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="목차 토글" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">목차 토글</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Z</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="다른 언어로 문서를 방문합니다. 141개 언어로 읽을 수 있습니다" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-141" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">141개 언어</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아체어" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Z" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="아체어" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아프리칸스어" lang="af" hreflang="af" data-title="Z" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="아프리칸스어" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 독일어(스위스)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Z" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="독일어(스위스)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 암하라어" lang="am" hreflang="am" data-title="Z" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="암하라어" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아라곤어" lang="an" hreflang="an" data-title="Z" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="아라곤어" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 고대 영어" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Z" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="고대 영어" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아랍어" lang="ar" hreflang="ar" data-title="Z" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="아랍어" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아람어" lang="arc" hreflang="arc" data-title="Z" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="아람어" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아스투리아어" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Z" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="아스투리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아제르바이잔어" lang="az" hreflang="az" data-title="Z" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="아제르바이잔어" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="Z" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 발리어" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Z" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="발리어" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Z" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Z" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/Z_(%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0)" title="Z (літара) – 벨라루스어" lang="be" hreflang="be" data-title="Z (літара)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="벨라루스어" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Z_(%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0)" title="Z (літара) – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Z (літара)" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Z" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 불가리아어" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Z" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="불가리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 벵골어" lang="bn" hreflang="bn" data-title="Z" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="벵골어" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 브르타뉴어" lang="br" hreflang="br" data-title="Z" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="브르타뉴어" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 보스니아어" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Z" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="보스니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 카탈로니아어" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Z" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="카탈로니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Z" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 소라니 쿠르드어" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="Z" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="소라니 쿠르드어" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 코르시카어" lang="co" hreflang="co" data-title="Z" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="코르시카어" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 크리민 터키어; 크리민 타타르어" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Z" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="크리민 터키어; 크리민 타타르어" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 체코어" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Z" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="체코어" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 카슈비아어" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Z" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="카슈비아어" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 추바시어" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Z" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="추바시어" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 웨일스어" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Z" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="웨일스어" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 덴마크어" lang="da" hreflang="da" data-title="Z" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="덴마크어" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 독일어" lang="de" hreflang="de" data-title="Z" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="독일어" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Z" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 그리스어" lang="el" hreflang="el" data-title="Z" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="그리스어" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Z" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 영어" lang="en" hreflang="en" data-title="Z" data-language-autonym="English" data-language-local-name="영어" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 에스페란토어" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Z" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="에스페란토어" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 스페인어" lang="es" hreflang="es" data-title="Z" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="스페인어" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 에스토니아어" lang="et" hreflang="et" data-title="Z" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="에스토니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 바스크어" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Z" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="바스크어" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 페르시아어" lang="fa" hreflang="fa" data-title="Z" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="페르시아어" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 핀란드어" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Z" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="핀란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 피지어" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Z" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="피지어" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 페로어" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Z" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="페로어" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Z_(lettre)" title="Z (lettre) – 프랑스어" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Z (lettre)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="프랑스어" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Z_(buksteew)" title="Z (buksteew) – 북부 프리지아어" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Z (buksteew)" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="북부 프리지아어" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 프리울리어" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Z" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="프리울리어" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 서부 프리지아어" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Z" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="서부 프리지아어" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아일랜드어" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Z" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="아일랜드어" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 간어" lang="gan" hreflang="gan" data-title="Z" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="간어" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 스코틀랜드 게일어" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Z" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="스코틀랜드 게일어" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 갈리시아어" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Z" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="갈리시아어" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 과라니어" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Z" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="과라니어" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 고론탈로어" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Z" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="고론탈로어" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 맹크스어" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Z" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="맹크스어" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 하우사어" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Z" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="하우사어" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 하카어" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Z" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="하카어" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 히브리어" lang="he" hreflang="he" data-title="Z" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="히브리어" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 크로아티아어" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Z" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="크로아티아어" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 고지 소르비아어" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Z" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="고지 소르비아어" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아이티어" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Z" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="아이티어" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 헝가리어" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Z" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="헝가리어" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/Z_(%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6)" title="Z (լատինական) – 아르메니아어" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Z (լատինական)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="아르메니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 인도네시아어" lang="id" hreflang="id" data-title="Z" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="인도네시아어" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 이그보어" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Z" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="이그보어" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 이로코어" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Z" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="이로코어" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 이도어" lang="io" hreflang="io" data-title="Z" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="이도어" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 아이슬란드어" lang="is" hreflang="is" data-title="Z" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="아이슬란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 이탈리아어" lang="it" hreflang="it" data-title="Z" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="이탈리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 일본어" lang="ja" hreflang="ja" data-title="Z" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="일본어" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 조지아어" lang="ka" hreflang="ka" data-title="Z" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="조지아어" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Z" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/Z_(%D3%99%D1%80%D1%96%D0%BF)" title="Z (әріп) – 카자흐어" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Z (әріп)" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="카자흐어" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Z_(t%C3%AEp)" title="Z (tîp) – 쿠르드어" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Z (tîp)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="쿠르드어" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 코미어" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Z" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="코미어" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 콘월어" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Z" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="콘월어" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 라틴어" lang="la" hreflang="la" data-title="Z" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="라틴어" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 룩셈부르크어" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Z" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="룩셈부르크어" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 롬바르드어" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Z" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="롬바르드어" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 리투아니아어" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Z" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="리투아니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 라트비아어" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Z" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="라트비아어" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 말라가시어" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Z" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="말라가시어" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/Z_(%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D1%88%D1%82%D0%B5)" title="Z (латин тиште) – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Z (латин тиште)" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 마케도니아어" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Z" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="마케도니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%B8%E0%B5%86%E0%B4%A1%E0%B5%8D_(%E0%B4%87%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%B0%E0%B4%82)" title="ഇസെഡ് (ഇംഗ്ലീഷക്ഷരം) – 말라얄람어" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഇസെഡ് (ഇംഗ്ലീഷക്ഷരം)" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="말라얄람어" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 마라티어" lang="mr" hreflang="mr" data-title="Z" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="마라티어" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 말레이어" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Z" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="말레이어" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%87%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%92%E1%80%BA_(%E1%80%A1%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%9B%E1%80%AC)" title="ဇက်ဒ် (အက္ခရာ) – 버마어" lang="my" hreflang="my" data-title="ဇက်ဒ် (အက္ခရာ)" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="버마어" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 마잔데라니어" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="Z" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="마잔데라니어" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Z" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Z_(letter)" title="Z (letter) – 네덜란드어" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Z (letter)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="네덜란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 노르웨이어(니노르스크)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Z" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="노르웨이어(니노르스크)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 노르웨이어(보크말)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Z" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="노르웨이어(보크말)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Z" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 오크어" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Z" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="오크어" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A9%88%E0%A8%A1_(%E0%A8%85%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A9%80_%E0%A8%85%E0%A9%B1%E0%A8%96%E0%A8%B0)" title="ਜ਼ੈਡ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰ) – 펀잡어" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜ਼ੈਡ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰ)" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="펀잡어" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 폴란드어" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Z" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="폴란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 포르투갈어" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Z" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="포르투갈어" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 케추아어" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Z" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="케추아어" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 루마니아어" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Z" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="루마니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 러시아어" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Z" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="러시아어" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 시칠리아어" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Z" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="시칠리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 스코틀랜드어" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Z" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="스코틀랜드어" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 북부 사미어" lang="se" hreflang="se" data-title="Z" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="북부 사미어" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 세르비아-크로아티아어" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Z" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="세르비아-크로아티아어" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Z_(Askkil)" title="Z (Askkil) – 타셸히트어" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Z (Askkil)" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="타셸히트어" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Z" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 슬로바키아어" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Z" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="슬로바키아어" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 슬로베니아어" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Z" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="슬로베니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 이나리 사미어" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Z" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="이나리 사미어" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 쇼나어" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Z" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="쇼나어" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Z_(%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE_%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5)" title="Z (слово латинице) – 세르비아어" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Z (слово латинице)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="세르비아어" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 스라난 통가어" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Z" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="스라난 통가어" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Z" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 순다어" lang="su" hreflang="su" data-title="Z" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="순다어" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 스웨덴어" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Z" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="스웨덴어" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 스와힐리어" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Z" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="스와힐리어" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tdd mw-list-item"><a href="https://tdd.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Tai Nuea" lang="tdd" hreflang="tdd" data-title="Z" data-language-autonym="ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ" data-language-local-name="Tai Nuea" class="interlanguage-link-target"><span>ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 텔루구어" lang="te" hreflang="te" data-title="Z" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="텔루구어" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 태국어" lang="th" hreflang="th" data-title="Z" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="태국어" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 투르크멘어" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Z" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="투르크멘어" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 타갈로그어" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Z" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="타갈로그어" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tn mw-list-item"><a href="https://tn.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 츠와나어" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Z" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="츠와나어" class="interlanguage-link-target"><span>Setswana</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 튀르키예어" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Z" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="튀르키예어" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 타타르어" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Z" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="타타르어" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 우크라이나어" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Z" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="우크라이나어" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 우르두어" lang="ur" hreflang="ur" data-title="Z" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="우르두어" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Z_(lotin)" title="Z (lotin) – 우즈베크어" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Z (lotin)" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="우즈베크어" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 베네치아어" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Z" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="베네치아어" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Z" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 베트남어" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Z" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="베트남어" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 볼라퓌크어" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Z" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="볼라퓌크어" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 와라이어" lang="war" hreflang="war" data-title="Z" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="와라이어" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 우어" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="Z" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="우어" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/Z_%D2%AF%D0%B7%D0%B3" title="Z үзг – 칼미크어" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Z үзг" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="칼미크어" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="Z" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 이디시어" lang="yi" hreflang="yi" data-title="Z" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="이디시어" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 요루바어" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Z" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="요루바어" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 중국어" lang="zh" hreflang="zh" data-title="Z" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="중국어" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 민난어" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Z" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="민난어" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/Z" title="Z – 광둥어" lang="yue" hreflang="yue" data-title="Z" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="광둥어" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9751#sitelinks-wikipedia" title="언어 간 링크 편집" class="wbc-editpage">링크 편집</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="이름공간"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Z" title="본문 보기 [c]" accesskey="c"><span>문서</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%86%A0%EB%A1%A0:Z" rel="discussion" title="문서의 내용에 대한 토론 문서 [t]" accesskey="t"><span>토론</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="언어 변종 바꾸기" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">한국어</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="보기"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Z"><span>읽기</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit" title="이 문서의 원본 코드를 편집 [e]" accesskey="e"><span>편집</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Z&action=history" title="이 문서의 과거 편집 내역입니다. [h]" accesskey="h"><span>역사 보기</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="페이지 도구"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="도구" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">도구</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">도구</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">숨기기</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="더 많은 옵션" > <div class="vector-menu-heading"> 동작 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Z"><span>읽기</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit" title="이 문서의 원본 코드를 편집 [e]" accesskey="e"><span>편집</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Z&action=history"><span>역사 보기</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 일반 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B0%80%EB%A6%AC%ED%82%A4%EB%8A%94%EB%AC%B8%EC%84%9C/Z" title="여기를 가리키는 모든 위키 문서의 목록 [j]" accesskey="j"><span>여기를 가리키는 문서</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%A7%81%ED%81%AC%EC%B5%9C%EA%B7%BC%EB%B0%94%EB%80%9C/Z" rel="nofollow" title="이 문서에서 링크한 문서의 최근 바뀜 [k]" accesskey="k"><span>가리키는 글의 최근 바뀜</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ko.wikipedia.org/wiki/위키백과:파일_올리기" title="파일 올리기 [u]" accesskey="u"><span>파일 올리기</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Z&oldid=38600326" title="이 문서의 이 판에 대한 고유 링크"><span>고유 링크</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Z&action=info" title="이 문서에 대한 자세한 정보"><span>문서 정보</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%9D%B4%EB%AC%B8%EC%84%9C%EC%9D%B8%EC%9A%A9&page=Z&id=38600326&wpFormIdentifier=titleform" title="이 문서를 인용하는 방법에 대한 정보"><span>이 문서 인용하기</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fko.wikipedia.org%2Fwiki%2FZ"><span>축약된 URL 얻기</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:QrCode&url=https%3A%2F%2Fko.wikipedia.org%2Fwiki%2FZ"><span>QR 코드 다운로드</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> 인쇄/내보내기 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%B1%85&bookcmd=book_creator&referer=Z"><span>책 만들기</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:DownloadAsPdf&page=Z&action=show-download-screen"><span>PDF로 다운로드</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Z&printable=yes" title="이 문서의 인쇄용 판 [p]" accesskey="p"><span>인쇄용 판</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 다른 프로젝트 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Z" hreflang="en"><span>위키미디어 공용</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9751" title="데이터 저장소에 연결된 항목을 가리키는 링크 [g]" accesskey="g"><span>위키데이터 항목</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="페이지 도구"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="보이기"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">보이기</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">숨기기</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">위키백과, 우리 모두의 백과사전.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ko" dir="ltr"><p><span class="nowrap"></span> </p> <div class="dablink hatnote"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%8F%99%EC%9D%8C%EC%9D%B4%EC%9D%98%EC%96%B4_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="위키백과:동음이의어 문서"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/23px-Disambig_grey.svg.png" decoding="async" width="23" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/35px-Disambig_grey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/46px-Disambig_grey.svg.png 2x" data-file-width="260" data-file-height="200" /></a></span> 다른 뜻에 대해서는 <a href="/wiki/Z_(%EB%8F%99%EC%9D%8C%EC%9D%B4%EC%9D%98)" class="mw-disambig" title="Z (동음이의)">Z (동음이의)</a> 문서를 참고하십시오.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38592357">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:640px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar nomobile nowraplinks width: 130px;"><tbody><tr><td class="sidebar-top-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Latin_alphabet_Zz.svg" class="mw-file-description" title="Z"><img alt="Z" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Latin_alphabet_Zz.svg/110px-Latin_alphabet_Zz.svg.png" decoding="async" width="110" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Latin_alphabet_Zz.svg/167px-Latin_alphabet_Zz.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Latin_alphabet_Zz.svg/220px-Latin_alphabet_Zz.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="35" /></a><figcaption>Z</figcaption></figure></td></tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background-color: #ccccff;"> <a href="/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90" title="로마자">로마자</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <table style="width:100%; text-align:center;"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td> <a href="/wiki/A" title="A">Aa</a> </td><td> <a href="/wiki/B" title="B">Bb</a> </td><td> <a href="/wiki/C" title="C">Cc</a> </td><td> <a href="/wiki/D" title="D">Dd</a> </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td> <a href="/wiki/E" title="E">Ee</a> </td><td> <a href="/wiki/F" title="F">Ff</a> </td><td> <a href="/wiki/G" title="G">Gg</a> </td><td> <a href="/wiki/H" title="H">Hh</a> </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td> <a href="/wiki/I" title="I">Ii</a> </td><td> <a href="/wiki/J" title="J">Jj</a> </td><td> <a href="/wiki/K" title="K">Kk</a> </td><td> <a href="/wiki/L" title="L">Ll</a> </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td> <a href="/wiki/M" title="M">Mm</a> </td><td> <a href="/wiki/N" title="N">Nn</a> </td><td> <a href="/wiki/O" title="O">Oo</a> </td><td> <a href="/wiki/P" title="P">Pp</a> </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td> <a href="/wiki/Q" title="Q">Qq</a> </td><td> <a href="/wiki/R" title="R">Rr</a> </td><td> <a href="/wiki/S" title="S">Ss</a> </td><td> <a href="/wiki/T" title="T">Tt</a> </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td> <a href="/wiki/U" title="U">Uu</a> </td><td> <a href="/wiki/V" title="V">Vv</a> </td><td> <a href="/wiki/W" title="W">Ww</a> </td><td> <a href="/wiki/X" title="X">Xx</a> </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td> <a href="/wiki/Y" title="Y">Yy</a> </td><td> <a class="mw-selflink selflink">Zz</a> </td><td> </td><td> </td></tr></tbody></table></td> </tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Z_cursiva.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Z_cursiva.gif/220px-Z_cursiva.gif" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Z_cursiva.gif/330px-Z_cursiva.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Z_cursiva.gif/440px-Z_cursiva.gif 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Z의 필기체</figcaption></figure> <p><b>Z</b>, <b>z</b>는 <a href="/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90" title="로마자">로마 문자</a>의 마지막 26번째 문자이다. 영어에서는 (<span lang="en-GB"><i>zed</i></span> <small>제드</small> <span title="IPA 발음" class="IPA" lang="und-Latn-fonipa">[zɛd]</span> 또는 <span lang="en-US"><i>zee</i></span> <small>지</small> <span title="IPA 발음" class="IPA" lang="und-Latn-fonipa">[ziː]</span>)로 발음한다. <a href="/wiki/%EB%AF%B8%EA%B5%AD_%EC%98%81%EC%96%B4" title="미국 영어">미국 영어</a>를 제외한 거의 모든 다른 영어에는 이 글자를 그리스어 <a href="/wiki/%CE%96" title="Ζ">Ζ</a>(제타)에서 유래한 이름인 <b>제드</b>로 부른다. 다른 <a href="/wiki/%EC%9D%B8%EB%8F%84%EC%9C%A0%EB%9F%BD%EC%96%B4%EC%A1%B1" title="인도유럽어족">인도유럽어족</a>에서도 이와 유사한 이름으로 불린다. 예를 들어 <a href="/wiki/%ED%94%84%EB%9E%91%EC%8A%A4%EC%96%B4" title="프랑스어">프랑스어</a>에서는 제드(zède), <a href="/wiki/%ED%8F%AC%EB%A5%B4%ED%88%AC%EA%B0%88%EC%96%B4" title="포르투갈어">포르투갈어</a>와 <a href="/wiki/%EC%9D%B4%ED%83%88%EB%A6%AC%EC%95%84%EC%96%B4" title="이탈리아어">이탈리아어</a>에서는 제타(zeta), <a href="/wiki/%EC%8A%A4%ED%8E%98%EC%9D%B8%EC%96%B4" title="스페인어">스페인어</a>는 세타(zeta), <a href="/wiki/%EB%84%A4%EB%8D%9C%EB%9E%80%EB%93%9C%EC%96%B4" title="네덜란드어">네덜란드어</a>에서는 제트(zet)라고 부르는 등이다. </p><p>미국 영어의 "지"라는 이름은 지금은 사어가 되어 버린 영국의 17세기의 한 방언에서 유래된 것이다. 다른 영어 방언에서는 이자드(izzard)라고도 부르는데 <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36482206">.mw-parser-output .fix{background-color:#fff9f9;color:DarkSlateGray;border:1px solid #ffdcdc}</style><span title="이 부분은 출처가 필요합니다." class="fix">이는 18세기 중반으로 거슬러 가고 아마도 프랑스 어의 제드나 강한 s란 뜻의 "s hard"(에스 하드)에서 유래 된 것으로 보인다.</span><sup class="정리_필요 noprint">[<a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%B6%9C%EC%B2%98_%ED%95%84%EC%9A%94" title="위키백과:출처 필요">출처 필요</a>]</sup> </p><p>한국어에서는 네덜란드어 zet에서 유래한 일본어 ゼット의 영향으로 제드보다는 제트로 불리며 외래어 표기법으로도 제트다. G를 '지'로 적기 때문에 충돌이 생겨서 미국 영어 발음을 바탕으로 한 '지'는 드물게만 쓰이는 편이다. </p><p>영어에서는 이 글자가 보통 <a href="/wiki/%EC%9C%A0%EC%84%B1_%EC%B9%98%EA%B2%BD_%EB%A7%88%EC%B0%B0%EC%9D%8C" title="유성 치경 마찰음">유성 치경 마찰음</a> 발음이다. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="역사"><span id=".EC.97.AD.EC.82.AC"></span>역사</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit&section=1" title="부분 편집: 역사"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Z는 무기를 뜻하는 것으로 추측되는 셈어의 문자 <a href="/wiki/%EC%9E%90%EC%9D%B8" class="mw-disambig" title="자인">자인</a>에서 비롯되었다. </p> <table align="center" border="0" cellpadding="5"> <tbody><tr> <td align="center" width="130px"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Proto-semiticZ-01.png" class="mw-file-description" title="셈조어 문자 '무기'"><img alt="셈조어 문자 '무기'" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Proto-semiticZ-01.png" decoding="async" width="64" height="64" class="mw-file-element" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span> </td> <td align="center" width="130px"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:PhoenicianZ-01.png" class="mw-file-description" title="페니키아 문자 자인"><img alt="페니키아 문자 자인" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/26/PhoenicianZ-01.png" decoding="async" width="64" height="64" class="mw-file-element" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span> </td> <td align="center" width="130px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Zeta_uc_lc.svg" class="mw-file-description" title="그리스 문자 제타"><img alt="그리스 문자 제타" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Zeta_uc_lc.svg/64px-Zeta_uc_lc.svg.png" decoding="async" width="64" height="43" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Zeta_uc_lc.svg/96px-Zeta_uc_lc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Zeta_uc_lc.svg/128px-Zeta_uc_lc.svg.png 2x" data-file-width="3000" data-file-height="2000" /></a></span> </td> <td align="center" width="130px"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:EtruscanZ-01.png" class="mw-file-description" title="에트루리아 문자 Z"><img alt="에트루리아 문자 Z" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/EtruscanZ-01.png" decoding="async" width="64" height="64" class="mw-file-element" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span> </td> <td align="center" width="130px"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:RomanZ-01.png" class="mw-file-description" title="로마 문자 Z"><img alt="로마 문자 Z" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/77/RomanZ-01.png" decoding="async" width="64" height="64" class="mw-file-element" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span> </td></tr> <tr> <td align="center" valign="top" width="130px">셈조어 문자 '무기' </td> <td align="center" valign="top" width="130px">페니키아 문자 자인 </td> <td align="center" valign="top" width="130px">그리스 문자 <a href="/wiki/%CE%96" title="Ζ">제타</a> </td> <td align="center" valign="top" width="130px">에트루리아 문자 Z </td> <td align="center" valign="top" width="130px">로마 문자 Z </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="빈도"><span id=".EB.B9.88.EB.8F.84"></span>빈도</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit&section=2" title="부분 편집: 빈도"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%EC%98%81%EC%96%B4" title="영어">영어</a> (0.074%)</li> <li><a href="/wiki/%ED%94%84%EB%9E%91%EC%8A%A4%EC%96%B4" title="프랑스어">프랑스어</a> (0.326%)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="컴퓨터_부호"><span id=".EC.BB.B4.ED.93.A8.ED.84.B0_.EB.B6.80.ED.98.B8"></span>컴퓨터 부호</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit&section=3" title="부분 편집: 컴퓨터 부호"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table style="float: right; width: 400px; text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <caption><b>로마자 Z의 다른 표기</b> </caption> <tbody><tr style="font-size: smaller; line-height: 125%;"> <td colspan="2" width="50%" style="border-left: 1px solid silver; border-top: 1px solid silver;"><a href="/wiki/NATO_%EC%9D%8C%EC%84%B1_%EB%AC%B8%EC%9E%90" title="NATO 음성 문자">NATO 음성 문자</a> </td> <td colspan="2" width="50%" style="border-left: 1px solid silver; border-top: 1px solid silver; border-right: 1px solid silver;"><a href="/wiki/%EB%AA%A8%EC%8A%A4_%EB%B6%80%ED%98%B8" title="모스 부호">모스 부호</a> </td></tr> <tr style="font-family: monospace; font-weight: bold; line-height: 100%;"> <td colspan="2" width="50%" style="border-left: 1px solid silver;">Zulu </td> <td colspan="2" width="50%" style="border-left: 1px solid silver; border-right: 1px solid silver; font-size: large;"><span class="plainlinksneverexpand"><a href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Z_morse_code.ogg" class="internal" title="Z morse code.ogg">––··</a></span> </td></tr> <tr style="height: 80px;"> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-top: 1px solid silver;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:ICS_Zulu.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/ICS_Zulu.svg/75px-ICS_Zulu.svg.png" decoding="async" width="75" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/ICS_Zulu.svg/113px-ICS_Zulu.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/ICS_Zulu.svg/150px-ICS_Zulu.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span> </td> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-top: 1px solid silver;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Semaphore_Zulu.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Semaphore_Zulu.svg/90px-Semaphore_Zulu.svg.png" decoding="async" width="90" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Semaphore_Zulu.svg/135px-Semaphore_Zulu.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Semaphore_Zulu.svg/180px-Semaphore_Zulu.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="500" /></a></span> </td> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-top: 1px solid silver;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Sign_language_Z.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Sign_language_Z.svg/59px-Sign_language_Z.svg.png" decoding="async" width="59" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Sign_language_Z.svg/88px-Sign_language_Z.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Sign_language_Z.svg/118px-Sign_language_Z.svg.png 2x" data-file-width="368" data-file-height="562" /></a></span> </td> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-right: 1px solid silver; border-top: 1px solid silver;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Braille_Z.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Braille_Z.svg/54px-Braille_Z.svg.png" decoding="async" width="54" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Braille_Z.svg/81px-Braille_Z.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Braille_Z.svg/107px-Braille_Z.svg.png 2x" data-file-width="154" data-file-height="215" /></a></span> </td></tr> <tr style="font-size: smaller; line-height: 125%;"> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-bottom: 1px solid silver;"><a href="/wiki/%EA%B5%AD%EC%A0%9C_%EC%8B%A0%ED%98%B8%EA%B8%B0" title="국제 신호기">신호기</a> </td> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-bottom: 1px solid silver;"><a href="/wiki/%EC%88%98%EA%B8%B0_%EC%8B%A0%ED%98%B8" class="mw-redirect" title="수기 신호">수기 신호</a> </td> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-bottom: 1px solid silver;"><a href="/wiki/%EC%88%98%ED%99%94" title="수화">수화</a> </td> <td width="25%" style="border-left: 1px solid silver; border-right: 1px solid silver; border-bottom: 1px solid silver;"><a href="/wiki/%EC%A0%90%EC%9E%90" title="점자">점자</a> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable template-charmap" style="text-align:right"> <caption>문자 정보 </caption> <tbody><tr align="center"> <th scope="row">미리 보기</th> <th colspan="2" style="font-size: 150%">Z</th> <th colspan="2" style="font-size: 150%">z </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td align="center"><b>유니코드 이름</b></td> <td colspan="2"><span class="smallcaps"><span style="font-variant: small-caps; text-transform: lowercase;">LATIN CAPITAL LETTER Z</span></span></td> <td colspan="2"><span class="smallcaps"><span style="font-variant: small-caps; text-transform: lowercase;">  LATIN SMALL LETTER Z</span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align:left;">인코딩</th> <th>10진</th> <th>16진</th> <th>10진</th> <th>16진 </th></tr> <tr> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8B%88%EC%BD%94%EB%93%9C" title="유니코드">유니코드</a></td> <td>90</td> <td>U+005A</td> <td>122</td> <td>U+007A </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/UTF-8" title="UTF-8">UTF-8</a></td> <td>90</td> <td>5A</td> <td>122</td> <td>7A </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/%EC%88%98%EC%B9%98_%EB%AC%B8%EC%9E%90_%EC%B0%B8%EC%A1%B0" class="mw-redirect" title="수치 문자 참조">수치 문자 참조</a></td> <td>&#90;</td> <td>&#x5A;</td> <td>&#122;</td> <td>&#x7A; </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/EBCDIC" class="mw-redirect" title="EBCDIC">EBCDIC</a> 계열</td> <td>233</td> <td>E9</td> <td>169</td> <td>A9 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/ASCII" title="ASCII">ASCII</a></td> <td>90</td> <td>5A</td> <td>122</td> <td>7A </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="쓰임"><span id=".EC.93.B0.EC.9E.84"></span>쓰임</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit&section=4" title="부분 편집: 쓰임"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>z는 <a href="/wiki/%EA%B5%AD%EC%A0%9C%EC%9D%8C%EC%84%B1%EA%B8%B0%ED%98%B8" class="mw-redirect" title="국제음성기호">국제음성기호</a>에서 <a href="/wiki/%EC%9C%A0%EC%84%B1_%EC%B9%98%EA%B2%BD_%EB%A7%88%EC%B0%B0%EC%9D%8C" title="유성 치경 마찰음">유성 치경 마찰음</a>을 나타낸다.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="관련_글자"><span id=".EA.B4.80.EB.A0.A8_.EA.B8.80.EC.9E.90"></span>관련 글자</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit&section=5" title="부분 편집: 관련 글자"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%CE%96" title="Ζ">Ζ, ζ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97" title="З">З, з</a>(키릴 문자)</li> <li><a href="/wiki/%D0%96" title="Ж">Ж, ж</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="같이_보기"><span id=".EA.B0.99.EC.9D.B4_.EB.B3.B4.EA.B8.B0"></span>같이 보기</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Z&action=edit&section=6" title="부분 편집: 같이 보기"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Z_(%EA%B5%B0%EC%82%AC_%EA%B8%B0%ED%98%B8)" title="Z (군사 기호)">Z (군사 기호)</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38501082">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box metadata side-box-right plainlinks"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36480595">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><b><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%AF%B8%EB%94%94%EC%96%B4_%EA%B3%B5%EC%9A%A9" title="위키미디어 공용">위키미디어 공용</a></b>에 관련된<br />미디어 자료가 있습니다. <div style="padding-left:1em;"><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Z" class="extiw" title="commons:Z">Z</a></b></div></div></div> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36480591">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist-pipe dd:after,.mw-parser-output .hlist-pipe li:after{content:" | ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-hyphen dd:after,.mw-parser-output .hlist-hyphen li:after{content:" - ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-comma dd:after,.mw-parser-output .hlist-comma li:after{content:", ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-slash dd:after,.mw-parser-output .hlist-slash li:after{content:" / ";font-weight:normal}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38501015">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="로마자" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r36480591"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38585741">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-보기"><a href="/wiki/%ED%8B%80:%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90" title="틀:로마자"><abbr title="이 틀을 보기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-토론"><a href="/wiki/%ED%8B%80%ED%86%A0%EB%A1%A0:%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90" title="틀토론:로마자"><abbr title="이 틀에 관해 토론하기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-편집"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%AC%B8%EC%84%9C%ED%8E%B8%EC%A7%91/%ED%8B%80:%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90" title="특수:문서편집/틀:로마자"><abbr title="이 틀을 편집하기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="로마자" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90" title="로마자">로마자</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">기본</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/A" title="A">Aa</a></li> <li><a href="/wiki/B" title="B">Bb</a></li> <li><a href="/wiki/C" title="C">Cc</a></li> <li><a href="/wiki/D" title="D">Dd</a></li> <li><a href="/wiki/E" title="E">Ee</a></li> <li><a href="/wiki/F" title="F">Ff</a></li> <li><a href="/wiki/G" title="G">Gg</a></li> <li><a href="/wiki/H" title="H">Hh</a></li> <li><a href="/wiki/I" title="I">Ii</a></li> <li><a href="/wiki/J" title="J">Jj</a></li> <li><a href="/wiki/K" title="K">Kk</a></li> <li><a href="/wiki/L" title="L">Ll</a></li> <li><a href="/wiki/M" title="M">Mm</a></li> <li><a href="/wiki/N" title="N">Nn</a></li> <li><a href="/wiki/O" title="O">Oo</a></li> <li><a href="/wiki/P" title="P">Pp</a></li> <li><a href="/wiki/Q" title="Q">Qq</a></li> <li><a href="/wiki/R" title="R">Rr</a></li> <li><a href="/wiki/S" title="S">Ss</a></li> <li><a href="/wiki/T" title="T">Tt</a></li> <li><a href="/wiki/U" title="U">Uu</a></li> <li><a href="/wiki/V" title="V">Vv</a></li> <li><a href="/wiki/W" title="W">Ww</a></li> <li><a href="/wiki/X" title="X">Xx</a></li> <li><a href="/wiki/Y" title="Y">Yy</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Zz</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">변형</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8B%88%EC%BD%94%EB%93%9C" title="유니코드">유니코드</a>에 있는 문자</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%80" title="À">Àà</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%81" title="Á">Áá</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%8D" title="Ǎ">Ǎǎ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%83" title="Ã">Ãã</a></li> <li><a href="/wiki/%C8%A6" title="Ȧ">Ȧȧ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%82" title="Â">Ââ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%84" title="Ä">Ää</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%85" title="Å">Åå</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%80" title="Ā">Āā</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%84" title="Ą">Ąą</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%82" title="Ă">Ăă</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%86" title="Ć">Ćć</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%88" title="Ĉ">Ĉĉ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%8C" title="Č">Čč</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%8A" title="Ċ">Ċċ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87" title="Ç">Çç</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%8E" title="Ď">Ďď</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%B8%90" title="Ḑ">Ḑḑ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89" title="É">Éé</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%9A" title="Ě">Ěě</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%92" title="Ē">Ēē</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%88" title="È">Èè</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%98" title="Ę">Ęę</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%BC" title="Ẽ">Ẽẽ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%96" title="Ė">Ėė</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8A" title="Ê">Êê</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8B" title="Ë">Ëë</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%94" title="Ĕ">Ĕĕ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%9C" title="Ĝ">Ĝĝ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%B4" title="Ǵ">Ǵǵ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%A6" title="Ǧ">Ǧǧ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%A0" title="Ġ">Ġġ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%A2" title="Ģ">Ģģ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%9E" title="Ğ">Ğğ</a></li> <li><a href="/wiki/%C8%9E" title="Ȟ">Ȟȟ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%A4" title="Ĥ">Ĥĥ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%AA" title="Ī">Īī</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%AE" title="Į">Įį</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8D" title="Í">Íí</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%8F" title="Ǐ">Ǐǐ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8F" title="Ï">Ïï</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%A8" title="Ĩ">Ĩĩ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0%EC%99%80_%C4%B1" title="İ와 ı">İi</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8E" title="Î">Îî</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%97" title="Ɨ">Ɨɨ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0%EC%99%80_%C4%B1" title="İ와 ı">Iı</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%AC" title="Ĭ">Ĭĭ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B4" title="Ĵ">Ĵĵ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%A8" title="Ǩ">Ǩǩ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%B8%B0" title="Ḱ">Ḱḱ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B6" title="Ķ">Ķķ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B9" title="Ĺ">Ĺĺ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%BB" title="Ļ">Ļļ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81" title="Ł">Łł</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%B8%BE" title="Ḿ">Ḿḿ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%87" title="Ň">Ňň</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%83" title="Ń">Ńń</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%91" title="Ñ">Ññ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%85" title="Ņ">Ņņ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%95" title="Õ">Õõ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%91" title="Ǒ">Ǒǒ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%96" title="Ö">Öö</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%90" title="Ő">Őő</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%93" title="Ó">Óó</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%92" title="Ò">Òò</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%98" title="Ø">Øø</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%8C" title="Ō">Ōō</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%AA" title="Ǫ">Ǫǫ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%8E" title="Ŏ">Ŏŏ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%94" title="Ô">Ôô</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%98" title="Ř">Řř</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%94" title="Ŕ">Ŕŕ</a></li> <li><a href="/wiki/%C8%92" title="Ȓ">Ȓȓ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9E" title="Ş">Şş</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9A" title="Ś">Śś</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%A0" title="Š">Šš</a></li> <li><a href="/wiki/%C8%98" title="Ș">Șș</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9C" title="Ŝ">Ŝŝ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%B9%A0" title="Ṡ">Ṡṡ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%A4" title="Ť">Ťť</a></li> <li><a href="/wiki/%C8%9A" title="Ț">Țț</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%A6" title="Ŧ">Ŧŧ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9C" title="Ü">Üü</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%AA" title="Ū">Ūū</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%95" title="Ǖ">Ǖǖ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%93" title="Ǔ">Ǔǔ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%99" title="Ǚ">Ǚǚ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%B2" title="Ų">Ųų</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%AE" title="Ů">Ůů</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%B0" title="Ű">Űű</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%A8" title="Ũ">Ũũ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9A" title="Ú">Úú</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%97" class="mw-redirect" title="Ǘ">Ǘǘ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%99" title="Ù">Ùù</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%9B" title="Ǜ">Ǜǜ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%AC" title="Ŭ">Ŭŭ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9B" title="Û">Ûû</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%B9%BC" title="Ṽ">Ṽṽ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%82" title="Ẃ">Ẃẃ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%8A" title="Ẋ">Ẋẋ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%8C" title="Ẍ">Ẍẍ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%8E" title="Ẏ">Ẏẏ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%B8" title="Ÿ">Ÿÿ</a></li> <li><a href="/wiki/%C8%B2" title="Ȳ">Ȳȳ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BB%B8" title="Ỹ">Ỹỹ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9D" title="Ý">Ýý</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BD" title="Ž">Žž</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%90" title="Ẑ">Ẑẑ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%B9" title="Ź">Źź</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BB" title="Ż">Żż</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8B%88%EC%BD%94%EB%93%9C" title="유니코드">유니코드</a>에 없는 문자</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=C%CC%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="C̃ (없는 문서)">C̃c̃</a></li> <li><a href="/wiki/G%CC%83" title="G̃">G̃g̃</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Q%CC%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Q̃ (없는 문서)">Q̃q̃</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%CC%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="H̱ (없는 문서)">H̱ẖ</a></li> <li><a href="/wiki/J%CC%8C" title="J̌">J̌ǰ</a></li> <li><a href="/wiki/N%CC%88" title="N̈">N̈n̈</a></li> <li><a href="/wiki/T%CC%88" title="T̈">T̈ẗ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=D%CC%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="D̈ (없는 문서)">D̈d̈</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%CC%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="L̈ (없는 문서)">L̈l̈</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=R%CC%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="R̈ (없는 문서)">R̈r̈</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">확장</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%86" title="Æ">Ææ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%9F" title="ẟ">ẟ</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%90" title="Ð">Ðð</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90" title="Đ">Đđ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%89" title="Ɖ">Ɖɖ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%8F" title="Ə">Əə</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%B7" class="mw-redirect" title="Ʒ">Ʒʒ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%A6" title="Ħ">Ħħ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%B6" title="Ƕ">Ƕƕ</a></li> <li><a href="/wiki/IJ_(%EC%9D%B4%EC%A4%91%EC%9D%8C%EC%9E%90)" title="IJ (이중음자)">IJij</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="ĸ (없는 문서)">ĸ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%88" class="mw-redirect" title="Lj">LJLjlj</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%8B" class="mw-redirect" title="Nj">NJNjnj</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%90" title="Ɛ">Ɛɛ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%86" title="Ɔ">Ɔɔ</a></li> <li><a href="/wiki/%C9%85" title="Ʌ">Ʌʌ</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%92" title="Œ">Œœ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C8%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ȣ (없는 문서)">Ȣȣ</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%9D%9A" title="Ꝛ">반 R (ꝛ)</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B8%B4_s" title="긴 s">ſ</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%9E" class="mw-redirect" title="ẞ">ẞ</a><a href="/wiki/%C3%9F" title="ß">ß</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9E" title="Þ">Þþ</a></li> <li><a href="/wiki/%C7%B7" title="Ƿ">Ƿƿ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%A2" title="Ƣ">Ƣƣ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%9C" title="Ɯ">Ɯɯ</a></li> <li><a href="/wiki/%C8%9C" title="Ȝ">Ȝȝ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%AE" title="Ʈ">Ʈʈ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%A9" class="mw-redirect" title="Ʃ">Ʃʃ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%A7" title="Ƨ">Ƨƨ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%BC" title="Ƽ">Ƽƽ</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%84" title="Ƅ">Ƅƅ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90_%EB%AA%A9%EB%A1%9D" title="로마자 목록">로마자 목록</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90%EC%99%80_%EC%9C%A0%EB%8B%88%EC%BD%94%EB%93%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="로마자와 유니코드 (없는 문서)">로마자와 유니코드</a></div></td></tr></tbody></table></div> <table class="notice metadata plainlinks stub" style="clear: both; font-size: smaller;"> <tbody><tr> <td style="width: 40px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EB%AC%B8%EC%9E%90%EC%97%90_%EA%B4%80%ED%95%9C_%ED%86%A0%EB%A7%89%EA%B8%80" title="분류:문자에 관한 토막글"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Fluent_Emoji_flat_1fab6.svg/40px-Fluent_Emoji_flat_1fab6.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Fluent_Emoji_flat_1fab6.svg/60px-Fluent_Emoji_flat_1fab6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Fluent_Emoji_flat_1fab6.svg/80px-Fluent_Emoji_flat_1fab6.svg.png 2x" data-file-width="320" data-file-height="320" /></a></span> </td> <td>이 글은 문자에 관한 <a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%ED%86%A0%EB%A7%89%EA%B8%80" title="위키백과:토막글">토막글</a>입니다. 여러분의 지식으로 알차게 <a class="external text" href="https://ko.wikipedia.org/w/index.php?title=Z&action=edit">문서를 완성해</a> 갑시다. </td></tr> </tbody></table> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐d8647bfd6‐4pmgg Cached time: 20250221150650 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.471 seconds Real time usage: 5.324 seconds Preprocessor visited node count: 6234/1000000 Post‐expand include size: 39746/2097152 bytes Template argument size: 3369/2097152 bytes Highest expansion depth: 23/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 13824/5000000 bytes Lua time usage: 0.180/10.000 seconds Lua memory usage: 1777281/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 5246.207 1 -total 41.82% 2194.074 1 틀:Charmap 27.74% 1455.366 1 틀:출처 26.45% 1387.595 2 틀:Charmap/multi-UTF 19.85% 1041.146 3 틀:일반_기타 16.23% 851.400 1 틀:날짜_정비_분류 11.79% 618.504 14 틀:First_word 10.85% 569.061 1 틀:날짜 10.38% 544.720 2 틀:Lang 7.75% 406.807 1 틀:정리_필요_알림틀 --> <!-- Saved in parser cache with key kowiki:pcache:56578:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250221150650 and revision id 38600326. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">원본 주소 "<a dir="ltr" href="https://ko.wikipedia.org/w/index.php?title=Z&oldid=38600326">https://ko.wikipedia.org/w/index.php?title=Z&oldid=38600326</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%B6%84%EB%A5%98" title="특수:분류">분류</a>: <ul><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9E%90_%EB%82%B1%EC%9E%90" title="분류:로마자 낱자">로마자 낱자</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">숨은 분류: <ul><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%ED%95%B4%EA%B2%B0%EB%90%98%EC%A7%80_%EC%95%8A%EC%9D%80_%EC%86%8D%EC%84%B1%EC%9D%B4_%EC%9E%88%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:해결되지 않은 속성이 있는 문서">해결되지 않은 속성이 있는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P18%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P18을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P18을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P41%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P41을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P41을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P373%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P373을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P373을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P7859%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P7859를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P7859를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%98%81%EA%B5%AD_%EC%98%81%EC%96%B4_%ED%91%9C%EA%B8%B0%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:영국 영어 표기를 포함한 문서">영국 영어 표기를 포함한 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EB%AF%B8%EA%B5%AD_%EC%98%81%EC%96%B4_%ED%91%9C%EA%B8%B0%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:미국 영어 표기를 포함한 문서">미국 영어 표기를 포함한 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%B6%9C%EC%B2%98%EA%B0%80_%ED%95%84%EC%9A%94%ED%95%9C_%EA%B8%80/2012%EB%85%84_4%EC%9B%94" title="분류:출처가 필요한 글/2012년 4월">출처가 필요한 글/2012년 4월</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EB%AC%B8%EC%9E%90%EC%97%90_%EA%B4%80%ED%95%9C_%ED%86%A0%EB%A7%89%EA%B8%80" title="분류:문자에 관한 토막글">문자에 관한 토막글</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EB%AA%A8%EB%93%A0_%ED%86%A0%EB%A7%89%EA%B8%80_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:모든 토막글 문서">모든 토막글 문서</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 이 문서는 2025년 1월 29일 (수) 08:46에 마지막으로 편집되었습니다.</li> <li id="footer-info-copyright">모든 문서는 <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ko">크리에이티브 커먼즈 저작자표시-동일조건변경허락 4.0</a>에 따라 사용할 수 있으며, 추가적인 조건이 적용될 수 있습니다. 자세한 내용은 <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/ko">이용 약관</a>을 참고하십시오.<br />Wikipedia®는 미국 및 다른 국가에 등록되어 있는 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a> 소유의 등록 상표입니다.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">개인정보처리방침</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%86%8C%EA%B0%9C">위키백과 소개</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%A9%B4%EC%B1%85_%EC%A1%B0%ED%95%AD">면책 조항</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">행동 강령</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">개발자</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ko.wikipedia.org">통계</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">쿠키 정책</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ko.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Z&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">모바일 보기</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>검색</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="위키백과 검색"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="특수:검색"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">검색</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="목차" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="목차 토글" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">목차 토글</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Z</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>141개 언어</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>새 주제</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-fd9f956dc-h7ndq","wgBackendResponseTime":145,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.471","walltime":"5.324","ppvisitednodes":{"value":6234,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":39746,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3369,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13824,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 5246.207 1 -total"," 41.82% 2194.074 1 틀:Charmap"," 27.74% 1455.366 1 틀:출처"," 26.45% 1387.595 2 틀:Charmap/multi-UTF"," 19.85% 1041.146 3 틀:일반_기타"," 16.23% 851.400 1 틀:날짜_정비_분류"," 11.79% 618.504 14 틀:First_word"," 10.85% 569.061 1 틀:날짜"," 10.38% 544.720 2 틀:Lang"," 7.75% 406.807 1 틀:정리_필요_알림틀"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.180","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1777281,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-4pmgg","timestamp":"20250221150650","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Z","url":"https:\/\/ko.wikipedia.org\/wiki\/Z","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9751","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9751","author":{"@type":"Organization","name":"\uc704\ud0a4\ubbf8\ub514\uc5b4 \ud504\ub85c\uc81d\ud2b8 \uae30\uc5ec\uc790"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-02-27T12:52:46Z","dateModified":"2025-01-28T23:46:35Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/71\/Z_cursiva.gif","headline":"\ub77c\ud2f4 \ubb38\uc790 \uc911\uc758 \ud558\ub098."}</script> </body> </html>