CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mińsk Mazowiecki – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"3f889fe2-acdf-4cad-9cd7-0c92904facb9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mińsk_Mazowiecki","wgTitle":"Mińsk Mazowiecki","wgCurRevisionId":75498460,"wgRevisionId":75498460,"wgArticleId":94625,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Strony używające rozszerzenia EasyTimeline","Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon Układ wielokolumnowy bez szerokości","Układ wielokolumnowy - 4 kolumny","Byłe Dobre Artykuły","Mińsk Mazowiecki","Miasta w Polsce lokowane w XV wieku","Miasta w województwie mazowieckim","Prywatne miasta szlacheckie I Rzeczypospolitej (województwo mazowieckie)"], "wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mińsk_Mazowiecki","wgRelevantArticleId":94625,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75498460,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgCoordinates":{"lat":52.180556,"lon":21.558333},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q648071","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready", "jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="801"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="534"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg/640px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mińsk Mazowiecki – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mińsk_Mazowiecki rootpage-Mińsk_Mazowiecki skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Mi%C5%84sk+Mazowiecki" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Mi%C5%84sk+Mazowiecki" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Mi%C5%84sk+Mazowiecki" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Mi%C5%84sk+Mazowiecki" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Położenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Położenie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Położenie</span> </div> </a> <ul id="toc-Położenie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Środowisko_naturalne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Środowisko_naturalne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Środowisko naturalne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Środowisko_naturalne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Środowisko naturalne</span> </button> <ul id="toc-Środowisko_naturalne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Warunki_wodne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Warunki_wodne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Warunki wodne</span> </div> </a> <ul id="toc-Warunki_wodne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przyroda" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przyroda"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Przyroda</span> </div> </a> <ul id="toc-Przyroda-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klimat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Klimat</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nazwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Nazwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Nazwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Demografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symbole" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbole"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Symbole</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbole-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polityka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Polityka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Polityka</span> </div> </a> <ul id="toc-Polityka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Gospodarka</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Gospodarka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Gospodarka</span> </button> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Charakterystyka_gospodarki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Charakterystyka_gospodarki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Charakterystyka gospodarki</span> </div> </a> <ul id="toc-Charakterystyka_gospodarki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Infrastruktura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Infrastruktura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Infrastruktura</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Infrastruktura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Infrastruktura</span> </button> <ul id="toc-Infrastruktura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ochrona_zdrowia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ochrona_zdrowia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Ochrona zdrowia</span> </div> </a> <ul id="toc-Ochrona_zdrowia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cywilne_służby_mundurowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cywilne_służby_mundurowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Cywilne służby mundurowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Cywilne_służby_mundurowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka_komunalna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka_komunalna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Gospodarka komunalna</span> </div> </a> <ul id="toc-Gospodarka_komunalna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Urzędy_i_instytucje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Urzędy_i_instytucje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.4</span> <span>Urzędy i instytucje</span> </div> </a> <ul id="toc-Urzędy_i_instytucje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Transport</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Transport-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Transport</span> </button> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Transport_kolejowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_kolejowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Transport kolejowy</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_kolejowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_drogowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_drogowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Transport drogowy</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_drogowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_autobusowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_autobusowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Transport autobusowy</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_autobusowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_lotniczy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_lotniczy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Transport lotniczy</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_lotniczy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Architektura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Architektura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Architektura</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Architektura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Architektura</span> </button> <ul id="toc-Architektura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Struktura_gruntów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Struktura_gruntów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Struktura gruntów</span> </div> </a> <ul id="toc-Struktura_gruntów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zabudowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zabudowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Zabudowa</span> </div> </a> <ul id="toc-Zabudowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Osiedla" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Osiedla"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Osiedla</span> </div> </a> <ul id="toc-Osiedla-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inne_podziały" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne_podziały"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.4</span> <span>Inne podziały</span> </div> </a> <ul id="toc-Inne_podziały-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Układ_przestrzenny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Układ_przestrzenny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.5</span> <span>Układ przestrzenny</span> </div> </a> <ul id="toc-Układ_przestrzenny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pałac_Dernałowiczów_wraz_z_zespołem_parkowym" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pałac_Dernałowiczów_wraz_z_zespołem_parkowym"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.6</span> <span>Pałac Dernałowiczów wraz z zespołem parkowym</span> </div> </a> <ul id="toc-Pałac_Dernałowiczów_wraz_z_zespołem_parkowym-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_rzymskokatolicki_pw._Narodzenia_Najświętszej_Maryi_Panny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_rzymskokatolicki_pw._Narodzenia_Najświętszej_Maryi_Panny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.7</span> <span>Kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_rzymskokatolicki_pw._Narodzenia_Najświętszej_Maryi_Panny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_starokatolicki_mariawitów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_starokatolicki_mariawitów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.8</span> <span>Kościół starokatolicki mariawitów</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_starokatolicki_mariawitów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inne_zabytki_chronione_prawem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne_zabytki_chronione_prawem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.9</span> <span>Inne zabytki chronione prawem</span> </div> </a> <ul id="toc-Inne_zabytki_chronione_prawem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inne_budynki_chronione_przez_plan_zagospodarowania_przestrzennego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne_budynki_chronione_przez_plan_zagospodarowania_przestrzennego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.10</span> <span>Inne budynki chronione przez plan zagospodarowania przestrzennego</span> </div> </a> <ul id="toc-Inne_budynki_chronione_przez_plan_zagospodarowania_przestrzennego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cenne_budynki_zniszczone" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cenne_budynki_zniszczone"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.11</span> <span>Cenne budynki zniszczone</span> </div> </a> <ul id="toc-Cenne_budynki_zniszczone-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pomniki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pomniki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.12</span> <span>Pomniki</span> </div> </a> <ul id="toc-Pomniki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zieleń_miejska,_pomniki_przyrody" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zieleń_miejska,_pomniki_przyrody"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.13</span> <span>Zieleń miejska, pomniki przyrody</span> </div> </a> <ul id="toc-Zieleń_miejska,_pomniki_przyrody-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Kultura</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kultura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Kultura</span> </button> <ul id="toc-Kultura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Instytucje_kulturalne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Instytucje_kulturalne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Instytucje kulturalne</span> </div> </a> <ul id="toc-Instytucje_kulturalne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wydarzenia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wydarzenia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Wydarzenia</span> </div> </a> <ul id="toc-Wydarzenia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Związki_ze_sztuką" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Związki_ze_sztuką"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.3</span> <span>Związki ze sztuką</span> </div> </a> <ul id="toc-Związki_ze_sztuką-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stowarzyszenia_i_organizacje_pożytku_publicznego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Stowarzyszenia_i_organizacje_pożytku_publicznego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.4</span> <span>Stowarzyszenia i organizacje pożytku publicznego</span> </div> </a> <ul id="toc-Stowarzyszenia_i_organizacje_pożytku_publicznego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Oświata_i_nauka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Oświata_i_nauka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Oświata i nauka</span> </div> </a> <ul id="toc-Oświata_i_nauka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Religia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Religia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Religia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Religia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Religia</span> </button> <ul id="toc-Religia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kościół_rzymskokatolicki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_rzymskokatolicki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>Kościół rzymskokatolicki</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_rzymskokatolicki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Starokatolicyzm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Starokatolicyzm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.2</span> <span>Starokatolicyzm</span> </div> </a> <ul id="toc-Starokatolicyzm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prawosławie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prawosławie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.3</span> <span>Prawosławie</span> </div> </a> <ul id="toc-Prawosławie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Protestantyzm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Protestantyzm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.4</span> <span>Protestantyzm</span> </div> </a> <ul id="toc-Protestantyzm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Judaizm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Judaizm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.5</span> <span>Judaizm</span> </div> </a> <ul id="toc-Judaizm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Świadkowie_Jehowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Świadkowie_Jehowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.6</span> <span>Świadkowie Jehowy</span> </div> </a> <ul id="toc-Świadkowie_Jehowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sport_i_rekreacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport_i_rekreacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Sport i rekreacja</span> </div> </a> <ul id="toc-Sport_i_rekreacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojsko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojsko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Wojsko</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojsko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współpraca_zagraniczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Współpraca_zagraniczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Współpraca zagraniczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Współpraca_zagraniczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Honorowi_obywatele" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Honorowi_obywatele"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Honorowi obywatele</span> </div> </a> <ul id="toc-Honorowi_obywatele-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">19</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">20</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">21</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Mińsk Mazowiecki</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 36 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-36" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">36 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%82%D8%B3%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="مینقسک مازوویتسکی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مینقسک مازوویتسکی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D1%96" title="Міньск Мазавецкі – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Міньск Мазавецкі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D1%96" title="Мінск Мазавецкі – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мінск Мазавецкі" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8" title="Минск Мазовецки – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Минск Мазовецки" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(kapital_sa_powiat)" title="Mińsk Mazowiecki (kapital sa powiat) – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Mińsk Mazowiecki (kapital sa powiat)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B3%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="مینگسک مازوویتسکی – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مینگسک مازوویتسکی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%AF%BC%EC%8A%A4%ED%81%AC%EB%A7%88%EC%A1%B0%EB%B9%84%EC%97%90%EC%B8%A0%ED%82%A4" title="민스크마조비에츠키 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="민스크마조비에츠키" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%A1%D7%A7_%D7%9E%D7%96%D7%95%D7%91%D7%99%D7%99%D7%A6%D7%A7%D7%99" title="מינסק מזובייצקי – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="מינסק מזובייצקי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%86ska_Mazovecka" title="Miņska Mazovecka – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Miņska Mazovecka" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Mazovijos_Minskas" title="Mazovijos Minskas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Mazovijos Minskas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA-%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8" title="Миньск-Мазовецки – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Миньск-Мазовецки" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%9A%D1%81%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%98%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8" title="Мињск Мазовјецки – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Мињск Мазовјецки" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA-%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Мінськ-Мазовецький – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мінськ-Мазовецький" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Mińsk Mazowiecki – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Mińsk Mazowiecki" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%A6%AC%E4%BD%90%E5%A4%AB%E8%88%8D%E5%9C%B0%E5%8D%80%E6%98%8E%E6%96%AF%E5%85%8B" title="馬佐夫舍地區明斯克 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="馬佐夫舍地區明斯克" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q648071#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Mi%C5%84sk_Mazowiecki" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&oldid=75498460" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&id=75498460&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMi%25C5%2584sk_Mazowiecki"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMi%25C5%2584sk_Mazowiecki"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Mi%C5%84sk+Mazowiecki"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" hreflang="pl"><span>Wikipodróże</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q648071" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks">Na mapach: <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52°10′50″N 21°33′30″E"><span class="latitude">52°10′50″N</span> <span class="longitude">21°33′30″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52,180556 21,558333"><span class="latitude">52,180556</span> <span class="longitude">21,558333</span></span></span></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: <a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Mińsk Mazowiecki (ujednoznacznienie)">inne znaczenia tego słowa</a>.</span></div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Mińsk Mazowiecki</div> </caption> <tbody><tr style="background:#eee; color:black; text-align:center; font-style:italic; border-bottom:1px solid #aaa;"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Miasta_w_Polsce" title="Miasta w Polsce">miasto</a> i <a href="/wiki/Gmina_miejska" title="Gmina miejska">gmina</a> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg" class="mw-file-description" title="Zdjęcie lotnicze znad wschodniej części miasta w kierunku zachodnim"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg/240px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg" decoding="async" width="240" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg/360px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg/480px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="534" /></a></span><br />Zdjęcie lotnicze znad wschodniej części miasta w kierunku zachodnim </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_COA.svg" class="mw-file-description"><img alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_COA.svg/100px-POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_COA.svg.png" decoding="async" width="100" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_COA.svg/150px-POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_COA.svg/200px-POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_COA.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="1000" /></a></span> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_flag.svg" class="mw-file-description"><img alt="Flaga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_flag.svg/100px-POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_flag.svg.png" decoding="async" width="100" height="70" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_flag.svg/150px-POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_flag.svg/200px-POL_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_flag.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Herb_Mi%C5%84ska_Mazowieckiego" title="Herb Mińska Mazowieckiego">Herb</a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Flaga_Mi%C5%84ska_Mazowieckiego" class="mw-redirect" title="Flaga Mińska Mazowieckiego">Flaga</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">Państwo</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/22px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/33px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/44px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Polski" title="Podział administracyjny Polski">Województwo</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_flag.svg/22px-POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_flag.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_flag.svg/33px-POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_flag.svg/44px-POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie" title="Województwo mazowieckie">mazowieckie</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Powiat_(Polska)" title="Powiat (Polska)">Powiat</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Powiat_mi%C5%84ski" title="Powiat miński">miński</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Aglomeracja" title="Aglomeracja">Aglomeracja</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Aglomeracja_warszawska" title="Aglomeracja warszawska">warszawska</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data założenia </th> <td> <p>XIV wiek </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Prawa_miejskie" title="Prawa miejskie">Prawa miejskie</a> </th> <td> <p>1421 (29 maja) </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Burmistrz" title="Burmistrz">Burmistrz</a> </th> <td> <p>Marcin Jakubowski </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pole_powierzchni" title="Pole powierzchni">Powierzchnia</a> </th> <td> <p>13,19<sup id="cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-PopulacjaPowierzchnia-1">[1]</a></sup> km² </p> </td></tr> <tr> <th>Wysokość </th> <td> <p>147 m n.p.m. </p> </td></tr> <tr> <th>Populacja <small>(01.01.2024)</small><br />• liczba ludności<br />• gęstość </th> <td> <p><br />39 837<sup id="cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-PopulacjaPowierzchnia-1">[1]</a></sup><br />3020 os./km² </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Plan_numeracji_krajowej" title="Plan numeracji krajowej">Strefa numeracyjna</a> </th> <td> <p>+48 25 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Kod_pocztowy" title="Kod pocztowy">Kod pocztowy</a> </th> <td> <p>05-300 do 05-303 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Polskie_tablice_rejestracyjne" class="extiw" title="s:Polskie tablice rejestracyjne">Tablice rejestracyjne</a> </th> <td> <p>WM </p> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie powiatu mińskiego</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna powiatu mińskiego"><img alt="Mapa konturowa powiatu mińskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Mińsk Mazowiecki”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Powiat_mi%C5%84ski_location_map.png/238px-Powiat_mi%C5%84ski_location_map.png" decoding="async" width="238" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Powiat_mi%C5%84ski_location_map.png/357px-Powiat_mi%C5%84ski_location_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Powiat_mi%C5%84ski_location_map.png/476px-Powiat_mi%C5%84ski_location_map.png 2x" data-file-width="851" data-file-height="786" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:50.756661639014%;left:43.363247863248%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city_" title="Mińsk Mazowiecki"><img alt="Mińsk Mazowiecki" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-1em;float:left;left:5px;text-align:left"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Mińsk Mazowiecki</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Polski</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna Polski"><img alt="Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Mińsk Mazowiecki”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Poland_adm_location_map.svg/238px-Poland_adm_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Poland_adm_location_map.svg/357px-Poland_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Poland_adm_location_map.svg/476px-Poland_adm_location_map.svg.png 2x" data-file-width="861" data-file-height="837" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:46.452991452991%;left:72.507788161994%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city_" title="Mińsk Mazowiecki"><img alt="Mińsk Mazowiecki" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-1em;right:5px;text-align:right;float:right"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Mińsk Mazowiecki</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie województwa mazowieckiego</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna województwa mazowieckiego"><img alt="Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Mińsk Mazowiecki”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Masovian_Voivodeship_location_map.svg/238px-Masovian_Voivodeship_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Masovian_Voivodeship_location_map.svg/357px-Masovian_Voivodeship_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Masovian_Voivodeship_location_map.svg/476px-Masovian_Voivodeship_location_map.svg.png 2x" data-file-width="653" data-file-height="663" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:52.67094017094%;left:58.739837398374%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city_" title="Mińsk Mazowiecki"><img alt="Mińsk Mazowiecki" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-1em;right:5px;text-align:right;float:right"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Mińsk Mazowiecki</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-bottom:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"><span class="coordinates inline inline-and-top plainlinks"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52°10′50″N 21°33′30″E"><span class="latitude">52°10′50″N</span> <span class="longitude">21°33′30″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52,180556 21,558333"><span class="latitude">52,180556</span> <span class="longitude">21,558333</span></span></span></a></span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/TERC" title="TERC">TERC</a> (<a href="/wiki/TERYT" title="TERYT">TERYT</a>) </th> <td> <p>1412011 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/SIMC" title="SIMC">SIMC</a> </th> <td> <p>0975687 </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:var(--background-color-base, white); color:var(--color-base, black); border-top:1px solid #aaa;"><div style="text-align:center;"><b>Urząd miejski</b></div>Konstytucji 3 Maja 1<br />05-300 Mińsk Mazowiecki </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" class="extiw" title="commons:Mińsk Mazowiecki">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" class="extiw" title="voy:Mińsk Mazowiecki">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Wikinews"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/28px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/42px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/56px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Mi%C5%84sk_Mazowiecki" class="extiw" title="n:Kategoria:Mińsk Mazowiecki">Wiadomości w Wikinews</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Wikicytaty"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" class="extiw" title="q:Mińsk Mazowiecki">Cytaty w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" class="extiw" title="wikt:Mińsk Mazowiecki">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minsk-maz.pl">Strona internetowa</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center; border-top:1px solid #aaa;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bip.minsk-maz.pl">BIP</a> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Mińsk Mazowiecki</b> – <a href="/wiki/Miasta_w_Polsce" title="Miasta w Polsce">miasto w Polsce</a>, w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie" title="Województwo mazowieckie">województwie mazowieckim</a>, należące do <a href="/wiki/Aglomeracja_warszawska" title="Aglomeracja warszawska">aglomeracji warszawskiej</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>, siedziba <a href="/wiki/Powiat_mi%C5%84ski" title="Powiat miński">powiatu mińskiego</a> i <a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gmina_wiejska)" title="Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)">gminy wiejskiej Mińsk Mazowiecki</a>. </p><p>Miasto położone jest w odległości 20 km od granicy i 38 km od centrum <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawy</a>. Stanowi ono lokalne i ponadlokalne centrum gospodarcze (rozwinięte handel, usługi i przemysł), edukacyjne (szkoła wyższa, 6 szkół średnich, uniwersytet trzeciego wieku), militarne (baza lotnicza, <a href="/wiki/%C5%BBandarmeria" class="mw-disambig" title="Żandarmeria">żandarmeria</a> i wojskowe centrum rekrutacji), kulturalne (dom kultury, szkoła artystyczna, 2 biblioteki, 2 muzea), ale przede wszystkim jest miejscem zamieszkania i wypoczynku wielu ludzi pracujących w Warszawie. </p><p><a href="/wiki/Historia_Mi%C5%84ska_Mazowieckiego" title="Historia Mińska Mazowieckiego">Historia Mińska</a> sięga ponad sześciuset lat. Od 1421 miejscowość posiada prawa miejskie. W XIX wieku i do <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> miasto było zamieszkane przez dużą społeczność <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowską</a>, obecnie został po niej tylko cmentarz i jeden z największych kamieni w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblince</a>. W Mińsku znajduje się kilkanaście obiektów wpisanych do <a href="/wiki/Rejestr_zabytk%C3%B3w" title="Rejestr zabytków">rejestru zabytków</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup> oraz całe obszary zabudowy chronione przez plan zagospodarowania przestrzennego<sup id="cite_ref-zabytki_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-zabytki-4">[4]</a></sup><sup id="cite_ref-pzp_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-pzp-5">[5]</a></sup>. </p><p>Według danych <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Statystyczny" title="Główny Urząd Statystyczny">GUS</a> z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 39 837 mieszkańców, będąc 13. najludniejszym <a href="/wiki/Miasta_w_wojew%C3%B3dztwie_mazowieckim" title="Miasta w województwie mazowieckim">miastem w województwie</a><sup id="cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-PopulacjaPowierzchnia-1">[1]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Położenie"><span id="Po.C5.82o.C5.BCenie"></span>Położenie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Położenie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Położenie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:POL_powiat_mi%C5%84ski_Mi%C5%84sk_Maz_map.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/POL_powiat_mi%C5%84ski_Mi%C5%84sk_Maz_map.svg/220px-POL_powiat_mi%C5%84ski_Mi%C5%84sk_Maz_map.svg.png" decoding="async" width="220" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/POL_powiat_mi%C5%84ski_Mi%C5%84sk_Maz_map.svg/330px-POL_powiat_mi%C5%84ski_Mi%C5%84sk_Maz_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/POL_powiat_mi%C5%84ski_Mi%C5%84sk_Maz_map.svg/440px-POL_powiat_mi%C5%84ski_Mi%C5%84sk_Maz_map.svg.png 2x" data-file-width="223" data-file-height="206" /></a><figcaption>Gmina miejska Mińsk Mazowiecki na tle powiatu mińskiego</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mi%C5%84sk_Mazowiecki_kontur.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_kontur.svg/220px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_kontur.svg.png" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_kontur.svg/330px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_kontur.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_kontur.svg/440px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_kontur.svg.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Granice miasta i granice naturalne:<br />kolor fioletowy: granica miasta<br />kolor czerwony: droga krajowa<br />kolor żółty: droga wojewódzka<br />kolor czarny: linia kolejowa<br />kolor niebieski: rzeka Srebrna</figcaption></figure> <p>Mińsk leży na <a href="/wiki/Wysoczyzna_Ka%C5%82uszy%C5%84ska" title="Wysoczyzna Kałuszyńska">Wysoczyźnie Kałuszyńskiej</a> we wschodniej części <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie" title="Województwo mazowieckie">województwa mazowieckiego</a>. Geograficznie jest to <a href="/wiki/Nizina_Po%C5%82udniowopodlaska" title="Nizina Południowopodlaska">Nizina Południowopodlaska</a>, a historycznie i kulturowo <a href="/wiki/Mazowsze" title="Mazowsze">Mazowsze</a>. </p><p>Według <a href="/wiki/Mapy_Google" title="Mapy Google">Google Maps</a> odległości drogowe wynoszą 38 km do <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">centrum Warszawy</a> (kierunek zachodni) i 50,2 km do <a href="/wiki/Siedlce" title="Siedlce">Siedlec</a> (kierunek wschodni). Odległości kolejowe wynoszą odpowiednio ok. 39 km (<a href="/wiki/Warszawa_%C5%9Ar%C3%B3dmie%C5%9Bcie" title="Warszawa Śródmieście">Warszawa Śródmieście</a>) i ok. 52 km (<a href="/wiki/Siedlce_(stacja_kolejowa)" title="Siedlce (stacja kolejowa)">Dworzec w Siedlcach</a>). </p><p>Odległości do miast w powiecie mińskim wynoszą: do <a href="/wiki/Sulej%C3%B3wek" title="Sulejówek">Sulejówka</a> 21 km, do <a href="/wiki/Halin%C3%B3w" title="Halinów">Halinowa</a> 15 km, do <a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn" title="Kałuszyn">Kałuszyna</a> 17,5 km, a do ważniejszych miast poza powiatem mińskim: <a href="/wiki/Otwock" title="Otwock">Otwock</a> (27 km) i <a href="/wiki/J%C3%B3zef%C3%B3w_(powiat_otwocki)" title="Józefów (powiat otwocki)">Józefów</a> (26 km) oraz <a href="/wiki/Wo%C5%82omin" title="Wołomin">Wołomin</a> (32 km) i <a href="/wiki/Z%C4%85bki" title="Ząbki">Ząbki</a> (34 km). </p><p>Odległość drogowa do <a href="/wiki/Lublin" title="Lublin">Lublina</a> wynosi 140 km, do <a href="/wiki/Brze%C5%9B%C4%87" title="Brześć">Brześcia</a> 162 km, a do <a href="/wiki/Bia%C5%82ystok" title="Białystok">Białegostoku</a> 180 km. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Środowisko_naturalne"><span id=".C5.9Arodowisko_naturalne"></span>Środowisko naturalne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Środowisko naturalne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Środowisko naturalne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Warunki_wodne">Warunki wodne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Warunki wodne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Warunki wodne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">Srebrna</a> jest jedynym ciekiem wodnym na terenie miasta. Mińsk leży w dorzeczu <a href="/wiki/Wis%C5%82a" title="Wisła">Wisły</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przyroda">Przyroda</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przyroda" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przyroda"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na terenie miasta znajduje się 13 pomników przyrody (głównie dęby)<sup id="cite_ref-zabytki_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-zabytki-4">[4]</a></sup>, zaś tuż za miastem, niedaleko dworca kolejowego jeden z najstarszych okazów <a href="/wiki/Sosna_zwyczajna" title="Sosna zwyczajna">sosny</a> w Polsce<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. </p><p>Wszystkie części miasta znajdują się blisko terenów zielonych. Można wyróżnić dwa główne typy zieleni. Pierwszy to tereny leśno-parkowe reprezentowane przez Park im. Rodziny Dernałowiczów (w centrum miasta) i Leśnictwo Stankowizna (przy południowej granicy). Drugi to łąki, z niewielkimi lasami, wchodzące w skład Mińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu; znajdują się one w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części Mińska. Dodatkowo po całym mieście rozrzucone są kompleksy ogrodów działkowych. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimat">Klimat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Klimat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klimat"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Miasto cechuje <a href="/wiki/Klimat_umiarkowany" title="Klimat umiarkowany">klimat umiarkowany</a> chłodny, przy czym stosunkowo duże zachmurzenie<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>. </p> <table class="wikitable collapsible" style="margin:auto;"> <caption>Średnia temperatura i opady dla Mińska Mazowieckiego </caption> <tbody><tr style="font-size:90%"> <th>Miesiąc </th> <th abbr="Styczeń">Sty </th> <th abbr="Luty">Lut </th> <th abbr="Marzec">Mar </th> <th abbr="Kwiecień">Kwi </th> <th abbr="Maj">Maj </th> <th abbr="Czerwiec">Cze </th> <th abbr="Lipiec">Lip </th> <th abbr="Sierpień">Sie </th> <th abbr="Wrzesień">Wrz </th> <th abbr="Październik">Paź </th> <th abbr="Listopad">Lis </th> <th abbr="Grudzień">Gru </th></tr> <tr> <th height="16" style="font-size:90%"><span style="font-size:90%" class="nowrap"><abbr class="abbr" title="Średnie maksymalne temperatury w dzień">Średnie temperatury w dzień [°C]</abbr></span> </th> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">1 </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">2 </td> <td style="background:#FFFF99;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">6 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">13 </td> <td style="background:#FF8C00;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">19 </td> <td style="background:#FF6400;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">22 </td> <td style="background:#FF5000;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">24 </td> <td style="background:#FF6400;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">23 </td> <td style="background:#FF8C00;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">18 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">12 </td> <td style="background:#FFFFCC;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">5 </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">1 </td></tr> <tr> <th height="16" style="font-size:90%"><span style="font-size:90%" class="nowrap"><abbr class="abbr" title="Średnie minimalne temperatury w nocy">Średnie temperatury w nocy [°C]</abbr></span> </th> <td style="background:#A0C8F0;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">-4 </td> <td style="background:#A0C8F0;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">-4 </td> <td style="background:#C8DCF0;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">-1 </td> <td style="background:#FFFFCC;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">3 </td> <td style="background:#FFFF99;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">8 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">12 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">13 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">13 </td> <td style="background:#FFCC66;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">9 </td> <td style="background:#FFFFCC;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">5 </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">1 </td> <td style="background:#C8DCF0;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">-3 </td></tr> <tr> <th height="16" style="font-size:90%"><span style="font-size:90%" class="nowrap"><a href="/wiki/Opad_atmosferyczny" title="Opad atmosferyczny">Opady</a> [mm] </span> </th> <td style="background:#DCF0FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">16.5 </td> <td style="background:#C8DCFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">20.3 </td> <td style="background:#C8DCFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">22.1 </td> <td style="background:#C8DCFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">29.2 </td> <td style="background:#B4C8FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">34.3 </td> <td style="background:#A0B4FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">48.8 </td> <td style="background:#8CA0FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">57.7 </td> <td style="background:#B4C8FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">38.4 </td> <td style="background:#B4C8FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">35.3 </td> <td style="background:#C8DCFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">25.1 </td> <td style="background:#C8DCFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">27.9 </td> <td style="background:#C8DCFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">23.9 </td></tr> <tr> <td colspan="14" style="text-align:center;font-size:88%"><i>Źródło: msn weather<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup> 15.12.2008</i> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mi%C5%84sk_ok.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Mi%C5%84sk_ok.jpg/220px-Mi%C5%84sk_ok.jpg" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Mi%C5%84sk_ok.jpg/330px-Mi%C5%84sk_ok.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Mi%C5%84sk_ok.jpg/440px-Mi%C5%84sk_ok.jpg 2x" data-file-width="1239" data-file-height="869" /></a><figcaption>Mińsk Mazowiecki i najbliższa okolica w początkach XIX w., First Military Surway, 1801-1804 r.</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Historia_Mi%C5%84ska_Mazowieckiego" title="Historia Mińska Mazowieckiego">Historia Mińska Mazowieckiego</a>.</i></div> <p>Mińsk Mazowiecki otrzymał prawa miejskie 29 maja 1421 roku. Prawa te nadał książę mazowiecki <a href="/wiki/Janusz_I_Starszy" title="Janusz I Starszy">Janusz I Starszy</a>, a pierwszym właścicielem był <a href="/w/index.php?title=Jan_z_Go%C5%9Bcie%C5%84czyc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jan z Gościeńczyc (strona nie istnieje)">Jan z Gościeńczyc</a> herbu <a href="/wiki/Prus_III" title="Prus III">Prus III</a>. Już w 1422 rozpoczął działalność kościół parafialny (w miejscu obecnego kościoła, przy Starym Rynku). XV i XVI wiek to szybki rozwój miasta i powstanie sąsiedniego <a href="/wiki/Sendomierz" title="Sendomierz">Sendomierza</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:MMz1911.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/MMz1911.jpg/220px-MMz1911.jpg" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/MMz1911.jpg/330px-MMz1911.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/MMz1911.jpg/440px-MMz1911.jpg 2x" data-file-width="1630" data-file-height="1294" /></a><figcaption>Mińsk Mazowiecki na mapie sztabowej z 1911 roku.</figcaption></figure> <p>Prywatne miasto szlacheckie Mińsko położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim <a href="/wiki/Ziemia_czerska" title="Ziemia czerska">ziemi czerskiej</a> <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_(I_Rzeczpospolita)" title="Województwo mazowieckie (I Rzeczpospolita)">województwa mazowieckiego</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup>. </p><p>Po <a href="/wiki/III_rozbi%C3%B3r_Polski" title="III rozbiór Polski">III rozbiorze Polski</a> w 1795 r., Mińsk Mazowiecki znalazł się na krótko w <a href="/wiki/Zab%C3%B3r_austriacki" title="Zabór austriacki">zaborze austriackim</a>, następnie, po wyzwoleniu, w 1809 r. został włączony w skład <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Warszawskie" title="Księstwo Warszawskie">Księstwa Warszawskiego</a>, aż ostatecznie w 1815 r., wskutek postanowień <a href="/wiki/Kongres_wiede%C5%84ski" title="Kongres wiedeński">kongresu wiedeńskiego</a>, przyłączono go w <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Polskie_(kongresowe)" title="Królestwo Polskie (kongresowe)">Królestwa Polskiego</a> pod panowaniem <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a>, czyli w <a href="/wiki/Zab%C3%B3r_rosyjski" title="Zabór rosyjski">zaborze rosyjskim</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>. </p><p>W lipcu 1816 Mińsk stał się stolicą obwodu stanisławowskiego. Od tej pory, z przerwą w latach 1975–1999, jest siedzibą powiatu. </p><p>W czasach <a href="/wiki/Powstanie_listopadowe" title="Powstanie listopadowe">powstania listopadowego</a> (1830-1831) i <a href="/wiki/Powstanie_styczniowe" title="Powstanie styczniowe">powstania styczniowego</a> (1863-1864) okolice Mińska były terenem licznych potyczek z wojskami rosyjskiego zaborcy. Ukazem carskim z 31 grudnia 1866 r. Królestwo Kongresowe zostało podzielone na 10 guberni i 85 powiatów, w tym został ustanowiony powiat miński. W 1868 r. władze rosyjskie zmieniły jego nazwę na nowomiński, aby odróżnić od Mińska na terenie dzisiejszej Białorusi<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. W 1867 r. oddano do użytku <a href="/wiki/Kolej_Warszawsko-Terespolska" title="Kolej Warszawsko-Terespolska">Kolej Warszawsko-Terespolską</a> (całą linię). Od 1870 roku właścicielami miasta byli Doria Dernałowiczowie. W 1873 polski przedsiębiorca <a href="/wiki/Konstanty_Rudzki" title="Konstanty Rudzki">Konstanty Rudzki</a> założył w mieście zakłady odlewnicze pod nazwą <a href="/wiki/K._Rudzki_i_S-ka" title="K. Rudzki i S-ka">Fabryka Machin i Odlewów Żelaznych „K. Rudzki i Spółka”</a><sup id="cite_ref-Orlowski_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Orlowski-13">[13]</a></sup>. Fabryka ta od 1881 roku rozpoczęła produkcję rur lanych, a od 1890 wytwarzała także rury wodociągowe, sprzęt kolejowy oraz konstrukcje stalowe przeznaczone głównie do budowy mostów. Pod koniec XIX wieku Konstanty Rudzki zatrudniał w niej ok. 1000 robotników, a jego firma była trzecią pod względem wielkości z branży budowy maszyn w całym <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Polskie_(kongresowe)" title="Królestwo Polskie (kongresowe)">Królestwie Polskim</a>. Główne zakłady przedsiębiorstwa znajdowały się w Mińsku Mazowieckim, gdzie wykonywane były elementy konstrukcji stalowych do budowy mostów przeznaczonych dla całego <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a>. W okresie tym firma „Rudzki i Ska” przygotowywała elementy stalowe na budowy mostów w Rosji, Mandżurii oraz Chinach<sup id="cite_ref-Orlowski_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-Orlowski-13">[13]</a></sup>. Obecnie tradycje te kontynuuje fabryka maszyn (obecny FUD – <a href="/w/index.php?title=Fabryka_Urz%C4%85dze%C5%84_D%C5%BAwigowych&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fabryka Urządzeń Dźwigowych (strona nie istnieje)">Fabryka Urządzeń Dźwigowych</a>). </p><p>Podczas <a href="/wiki/Wojna_polsko-bolszewicka" title="Wojna polsko-bolszewicka">wojny polsko-bolszewickiej</a>, w sierpniu 1920 r. Mińsk został zajęty przez Armię Czerwoną. 17 sierpnia 1920 roku, miasto zostało wyzwolone przez oddziały <a href="/wiki/XXIX_Brygada_Piechoty_(II_RP)" title="XXIX Brygada Piechoty (II RP)">grupy</a> płk. <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Wrzali%C5%84ski" title="Stanisław Wrzaliński">Stanisława Wrzalińskiego</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[14]</a></sup>. Wtedy też miało tu miejsce połączenie sił polskich (po kulminacyjnym momencie bitwy warszawskiej). W tym czasie właściciele miasta gościli <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Pi%C5%82sudski" title="Józef Piłsudski">Józefa Piłsudskiego</a>, <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Haller" title="Józef Haller">Józefa Hallera</a> i <a href="/wiki/Charles_de_Gaulle" title="Charles de Gaulle">Charlesa de Gaulle’a</a>. </p><p>Mieszkała tu duża społeczność żydowska. W pierwszej połowie 1936 doszło tu do ekscesów o podłożu antysemickim<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[15]</a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:MINSK_MAZOWIECKI_1937.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/MINSK_MAZOWIECKI_1937.jpg/220px-MINSK_MAZOWIECKI_1937.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/MINSK_MAZOWIECKI_1937.jpg/330px-MINSK_MAZOWIECKI_1937.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/MINSK_MAZOWIECKI_1937.jpg/440px-MINSK_MAZOWIECKI_1937.jpg 2x" data-file-width="1834" data-file-height="1464" /></a><figcaption>Mińsk Mazowiecki na mapie topograficznej z 1937 (z zaznaczonymi współczesnymi granicami miasta)</figcaption></figure> <p>W czasie <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> na terenie miasta działały <a href="/wiki/Armia_Krajowa" title="Armia Krajowa">Armia Krajowa</a> i <a href="/wiki/Gwardia_Ludowa" title="Gwardia Ludowa">Gwardia Ludowa</a>. </p><p>W 1940 Niemcy utworzyli tutaj <a href="/wiki/Getto_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Getto w Mińsku Mazowieckim">getto</a>, którego mieszkańcy 21 sierpnia 1942 zostali wywiezieni i wymordowani w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">obozie zagłady w Treblince</a>. Blisko tysiąc osób zostało rozstrzelanych na dzisiejszym Starym Rynku<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[17]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Getto_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Getto w Mińsku Mazowieckim">Getto w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <p>Po opuszczeniu miasta przez okupanta AK przejęło nad nim kontrolę 30 lipca 1944, ale nazajutrz weszła <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armia Czerwona</a>. W nocy z 2 na 3 marca 1945 roku, <a href="/wiki/NKWD" title="NKWD">NKWD</a> zamordowało 7 przedstawicieli mińskiej elity, w tym burmistrza Hipolita Konopkę. </p><p><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Polski_(1975%E2%80%931998)" title="Podział administracyjny Polski (1975–1998)">W okresie od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998</a> <a href="/wiki/Powiat_mi%C5%84ski" title="Powiat miński">powiat miński</a> nie istniał, zaś miasto wchodziło w skład <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_siedleckie" title="Województwo siedleckie">woj. siedleckiego</a>. W roku 1984 dokonano ostatniego dużego powiększenia miasta, m.in. o <a href="/wiki/K%C4%99dzierak_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Kędzierak (Mińsk Mazowiecki)">Kędzierak</a> i <a href="/wiki/Anielina_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Anielina (Mińsk Mazowiecki)">Anielinę</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nazwa">Nazwa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Nazwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nazwa Mińska pochodzi od rzeki <a href="/wiki/Mienia_(dop%C5%82yw_%C5%9Awidra)" title="Mienia (dopływ Świdra)">Mieni</a>, której nazwa jest z kolei związana ze słowem „mienić”. Przymiotnik „Mazowiecki” ma odróżniać miasto od <a href="/wiki/Mi%C5%84sk" title="Mińsk">Mińska</a> na <a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białorusi</a>. </p><p>Miasto w czasie swojej historii kilkukrotnie zmieniało nazwę (w średniowieczu wynikało to bardziej z rozwoju języka polskiego niż rzeczywistych zmian). Początkowo osada zwana była różnie – Mieńsk, Mensk i Mińsk, jednak w momencie zlokalizowania tu miasta w 1421 nadano mu nazwę Mińsk. Nazwa ta przetrwała do 1868, kiedy to władze carskie zmieniły ją na Nowomińsk. Dzisiejsza nazwa została natomiast nadana miastu 11 lipca 1916. </p><p>W większości innych języków nazwę zapisuje się tak samo jak w polskim. Z innych zapisów można wymienić מינסק מאזאבייעצק w języku <a href="/wiki/Jidysz" title="Jidysz">jidysz</a> (mieszkało tu wielu Żydów) i Миньск-Мазовецки w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">rosyjskim</a> (przez miasto przechodzą szlaki komunikacyjne na wschód). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pod względem liczby ludności Mińsk jest 12. miastem <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie" title="Województwo mazowieckie">województwa mazowieckiego</a> (146. w Polsce), a pod względem gęstości zaludnienia 6. (9. w Polsce)<sup id="cite_ref-demografia_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-demografia-18">[18]</a></sup>. </p><p>Według danych GUS 31 grudnia 2006 było w Mińsku zameldowanych 37 544 osoby, a faktycznie zamieszkiwało 37 927. Urząd Miasta podaje liczbę 37 529. </p><p>Według danych GUS w 2017 r. gminę miejską zamieszkiwało 40 399 osób, w tym 21 295 kobiet i 19 104 mężczyzn<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>. Miasto jest zaliczane do tzw. sypialni Warszawy, każdego dnia odjeżdża do stolicy kilkadziesiąt pociągów i około 100 autobusów. </p> <table> <tbody><tr> <td> <div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_8tf56fj1q7q47x4zhyjtym7qmmsd0yf"></map><img usemap="#timeline_8tf56fj1q7q47x4zhyjtym7qmmsd0yf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/timeline/8tf56fj1q7q47x4zhyjtym7qmmsd0yf.png" /></div> </td> <td width="20"> </td> <td> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Opis</th> <th colspan="2">Ogółem</th> <th colspan="2">Kobiety</th> <th colspan="2">Mężczyźni </th></tr> <tr> <td>Jednostka</td> <td>osób</td> <td>%</td> <td>osób</td> <td>%</td> <td>osób</td> <td>% </td></tr> <tr> <td>Populacja</td> <td><b>37 544</b></td> <td>100</td> <td>19 684</td> <td>52,4</td> <td>17 957</td> <td>47,8 </td></tr> <tr> <td>Gęstość zaludnienia<br />[mieszk./km²]</td> <td colspan="2">2861</td> <td colspan="2">1500</td> <td colspan="2">1368 </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <p>Przez wieki liczba ludności miasta ulegała dużym zmianom. W XVI wieku dochodziła już do 4 tys., by w 1777 wynieść jedynie 456. Później obserwuje się stały wzrost liczby ludności zakłócony jedynie przez <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojnę światową</a>. Trend ten trwa do dzisiaj<sup id="cite_ref-demografia_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-demografia-18">[18]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz więcej w artykule <a href="/wiki/Historia_Mi%C5%84ska_Mazowieckiego" title="Historia Mińska Mazowieckiego">Historia Mińska Mazowieckiego</a>, w sekcji <a href="/wiki/Historia_Mi%C5%84ska_Mazowieckiego#Zmiana_liczby_ludności" title="Historia Mińska Mazowieckiego">Zmiana liczby ludności</a>.</i></div> <table> <tbody><tr> <td> <ul><li>Piramida wieku mieszkańców Mińska Mazowieckiego w 2014 roku<sup id="cite_ref-populacja2022_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-populacja2022-20">[20]</a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Piramida_wieku_Minsk_Mazowiecki.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Piramida_wieku_Minsk_Mazowiecki.png/600px-Piramida_wieku_Minsk_Mazowiecki.png" decoding="async" width="600" height="480" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Piramida_wieku_Minsk_Mazowiecki.png/900px-Piramida_wieku_Minsk_Mazowiecki.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Piramida_wieku_Minsk_Mazowiecki.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="800" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td width="50"> </td> <td> <table class="wikitable" style="clear: right; width: 15em;; text-align: center; border-spacing: 0; float: right; margin: 0 0 1em 1em;"> <tbody><tr> <th colspan="3" style="font-size: 110%;">Dane historyczne </th></tr> <tr style="font-size: 95%;"> <th style="border-bottom: 1px solid black; padding: 1px; width: 20%;">Rok </th> <th style="border-bottom: 1px solid black; padding: 1px;">Ludność</th><th style="border-bottom: 1px solid black; padding: 1px;"> Zm., % </th> </tr><tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1660 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">1000 </td><td style="text-align: center; padding: 1px;"> –</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1777 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">456 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> −54,4%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1827 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">750 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> 64,5%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1880 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">2940 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> 292%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px; border-bottom: 1px solid #bbbbbb;">1901 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px; border-bottom: 1px solid #bbbbbb;">4771 </td><td style="text-align: right; padding: 1px; border-bottom: 1px solid #bbbbbb;"> 62,3%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1910 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">5794 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> 21,4%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1921 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">10 689 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> 84,5%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1945 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">10 500 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> −1,8%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">1971 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">24 700 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> 135,2%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px; border-bottom: 1px solid #bbbbbb;">1992 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px; border-bottom: 1px solid #bbbbbb;">34 000 </td><td style="text-align: right; padding: 1px; border-bottom: 1px solid #bbbbbb;"> 37,7%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">2000 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">35 595 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> 4,7%</td> </tr> <tr> <th style="text-align: center; padding: 1px;">2007 </th> <td style="text-align: right; padding: 1px;">37 984 </td><td style="text-align: right; padding: 1px;"> 6,7%</td> </tr> <tr><td colspan="3" style="border-top: 1px solid black; font-size: 85%; text-align: left;">2000, 2007 dane GUS<sup id="cite_ref-pl-bdr_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-pl-bdr-21">[21]</a></sup></td></tr> </tbody></table> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Symbole">Symbole</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Symbole" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Symbole"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Herb_Mi%C5%84ska_Mazowieckiego" title="Herb Mińska Mazowieckiego">Herbem Mińska</a> jest <a href="/wiki/Leliwa_(herb_szlachecki)" title="Leliwa (herb szlachecki)">Leliwa</a>, a patronem św. <a href="/wiki/Jan_Chrzciciel" title="Jan Chrzciciel">Jan Chrzciciel</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Polityka">Polityka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Polityka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Polityka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Posłami na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z Mińska Mazowieckiego są <a href="/wiki/Daniel_Milewski" title="Daniel Milewski">Daniel Milewski</a> (<a href="/wiki/Prawo_i_Sprawiedliwo%C5%9B%C4%87" title="Prawo i Sprawiedliwość">PiS</a>), <a href="/wiki/Teresa_Wargocka" title="Teresa Wargocka">Teresa Wargocka</a> (PiS) oraz <a href="/wiki/Czes%C5%82aw_Mroczek_(polityk)" title="Czesław Mroczek (polityk)">Czesław Mroczek</a> (PO). </p><p>Burmistrzem miasta jest Marcin Jakubowski (PO). </p><p>Przewodniczącym Rady Miasta jest Dariusz Kulma (Mińskie Forum). </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th rowspan="2">Ugrupowanie </th> <th colspan="4">Kadencja </th></tr> <tr> <th>2002-2006<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[22]</a></sup> </th> <th>2006-2010<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[23]</a></sup> </th> <th>2010-2014<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[24]</a></sup> </th> <th>2014-2018<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[25]</a></sup> </th></tr> <tr> <td>Sojusz Lewicy Demokratycznej </td> <td>5 (<a href="/wiki/Sojusz_Lewicy_Demokratycznej_%E2%80%93_Unia_Pracy" title="Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy">SLD-UP</a>) </td> <td>– </td> <td>1 </td> <td>1 (<a href="/wiki/SLD_Lewica_Razem" title="SLD Lewica Razem">SLD Lewica Razem</a>) </td></tr> <tr> <td>Miński Samorząd Mieszkańców </td> <td>1 </td> <td>– </td> <td>– </td> <td>– </td></tr> <tr> <td>Mińskie Forum </td> <td>7 </td> <td>7 </td> <td>6 </td> <td>3 </td></tr> <tr> <td>Wspólnota Samorządowa – Razem </td> <td>5 </td> <td>– </td> <td>– </td> <td>– </td></tr> <tr> <td>Miński Komitet Wyborczy </td> <td>3 </td> <td>– </td> <td>– </td> <td>– </td></tr> <tr> <td>Prawo i Sprawiedliwość </td> <td>– </td> <td>5 </td> <td>6 </td> <td>9 </td></tr> <tr> <td>Platforma Obywatelska </td> <td>– </td> <td>7 </td> <td>7 </td> <td>8 </td></tr> <tr> <td>Przełom </td> <td>– </td> <td>1 </td> <td>1 </td> <td>– </td></tr> <tr> <td>Przyszłość </td> <td>– </td> <td>1 </td> <td>– </td> <td>– </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Charakterystyka_gospodarki">Charakterystyka gospodarki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Charakterystyka gospodarki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Charakterystyka gospodarki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Gospodarka_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Gospodarka w Mińsku Mazowieckim">Gospodarka w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:EW60-002.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/EW60-002.JPG/220px-EW60-002.JPG" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/EW60-002.JPG/330px-EW60-002.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/EW60-002.JPG/440px-EW60-002.JPG 2x" data-file-width="815" data-file-height="459" /></a><figcaption><a href="/wiki/Elektryczny_zesp%C3%B3%C5%82_trakcyjny" title="Elektryczny zespół trakcyjny">EZT</a> <a href="/wiki/Pafawag_6WE" title="Pafawag 6WE">EW60</a>, zmodernizowany w <a href="/wiki/Pesa_Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Pesa Mińsk Mazowiecki">ZNTK „Mińsk Mazowiecki”</a></figcaption></figure> <p>W 2006 roku działały w Mińsku 4003 przedsiębiorstwa, w 96,6% prywatne. Dominuje sektor handlowy (łącznie z usługami naprawczymi, 1340 podmiotów), a następnie obsługi nieruchomości i firm (630), budownictwa (498) i przetwórstwa przemysłowego (393)<sup id="cite_ref-demografia_18-2" class="reference"><a href="#cite_note-demografia-18">[18]</a></sup>. </p><p>Na jeden bank przypada mniej niż 4 tysiące mieszkańców, identyczna jest sytuacja ze sklepami wielkopowierzchniowymi. Przy czym zarówno banki, jak i sklepy obsługują również dużą część mieszkańców powiatu. </p><p>Miejsca o największej powierzchni handlowej to Targowisko Miejskie i znajdujące się niedaleko miasta „CH Carrefour Mińsk Mazowiecki”<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[26]</a></sup>. </p><p>Swoje siedziby mają tutaj deweloperzy działający zarówno na rynku lokalnym, jak i w <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawie</a>. Dużo jest także przedsiębiorstw budowlanych (razem 498 podmiotów). </p><p>W mieście działają 3 hotele oraz wiele punktów gastronomicznych od restauracji po tanie puby (razem 91 podmiotów). </p><p>Największym przedstawicielem lokalnego przemysłu i usług jest firma <a href="/wiki/Pesa_Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Pesa Mińsk Mazowiecki">ZNTK „Mińsk Mazowiecki”</a> zajmująca się obsługą taboru <a href="/wiki/Polskie_Koleje_Pa%C5%84stwowe" title="Polskie Koleje Państwowe">PKP</a> i <a href="/wiki/Koleje_Mazowieckie" title="Koleje Mazowieckie">Kolei Mazowieckich</a>. </p><p>Zakłady typowo przemysłowe zajmują się produkcją urządzeń dźwigowych (<a href="/w/index.php?title=Fabryka_Urz%C4%85dze%C5%84_D%C5%BAwigowych&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fabryka Urządzeń Dźwigowych (strona nie istnieje)">Fabryka Urządzeń Dźwigowych</a>), artykułów bawełnianych (<a href="/w/index.php?title=Harper_Hygienics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harper Hygienics (strona nie istnieje)">Harper Hygienics</a>), obuwia dziecięcego (Bartek) i folii. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Infrastruktura">Infrastruktura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Infrastruktura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Infrastruktura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ochrona_zdrowia">Ochrona zdrowia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Ochrona zdrowia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ochrona zdrowia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-Hospital2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/07M-Hospital2.JPG/220px-07M-Hospital2.JPG" decoding="async" width="220" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/07M-Hospital2.JPG/330px-07M-Hospital2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/07M-Hospital2.JPG/440px-07M-Hospital2.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="729" /></a><figcaption>Stara część szpitala powiatowego</figcaption></figure> <p>Za ochronę zdrowia w powiecie mińskim odpowiada prowadzony przez ten powiat i finansowany przez <a href="/wiki/Narodowy_Fundusz_Zdrowia" title="Narodowy Fundusz Zdrowia">NFZ</a> – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mińsku Mazowieckim. ZOZ składa się z izby przyjęć, pogotowia ratunkowego i 6 oddziałów. W szpitalu i przychodni działa 7 pracowni i 23 poradnie<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[27]</a></sup>. </p><p>Część usług w ramach NFZ realizuje także Przychodnia „Centrum”<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[28]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cywilne_służby_mundurowe"><span id="Cywilne_s.C5.82u.C5.BCby_mundurowe"></span>Cywilne służby mundurowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Cywilne służby mundurowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cywilne służby mundurowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mi%C5%84sk_Mazowiecki,_Police_Department.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Mi%C5%84sk_Mazowiecki%2C_Police_Department.jpg/220px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki%2C_Police_Department.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Mi%C5%84sk_Mazowiecki%2C_Police_Department.jpg/330px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki%2C_Police_Department.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Mi%C5%84sk_Mazowiecki%2C_Police_Department.jpg/440px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki%2C_Police_Department.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Komenda Powiatowa Policji</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Miasto_monitorowane.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Miasto_monitorowane.JPG/220px-Miasto_monitorowane.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Miasto_monitorowane.JPG/330px-Miasto_monitorowane.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Miasto_monitorowane.JPG/440px-Miasto_monitorowane.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>Znak ostrzegający o objęciu miasta systemem monitoringu stojący przy wjeździe do Mińska Mazowieckiego</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Policja" title="Policja">Policja</a> współpracuje ze Strażą Miejską oraz <a href="/wiki/%C5%BBandarmeria_Wojskowa" title="Żandarmeria Wojskowa">Żandarmerią Wojskową</a>, oraz korzysta z systemu monitoringu utworzonego przez miasto i <a href="/wiki/PKP_Polskie_Linie_Kolejowe" title="PKP Polskie Linie Kolejowe">Polskie Linie Kolejowe</a>. Na terenie miasta znajduje się Komenda Powiatowa, z siedzibą przy ul. Wyszyńskiego 15/17 i częścią sekcji przy ul. Piłsudskiego 44<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[29]</a></sup>. </p><p>Mińska komenda podlega Komendzie Stołecznej. Dzieli się na 6 sekcji i 1 referat. Sekcja dzielnicowych dzieli miasto na 6 dzielnic. </p><p>Na wyposażeniu Sekcji Ruchu Drogowego są samochody terenowe<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[30]</a></sup>, sportowe oraz zwykłe. </p><p>W mieście istnieje także straż miejska. </p><p>Za bezpieczeństwo pożarowe odpowiada Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, wspomagana przez Ochotniczą Straż Pożarną (3 jednostki na terenie miasta i 7 na terenie gminy), oraz <a href="/wiki/23_Baza_Lotnicza" title="23 Baza Lotnicza">wojsko</a> (lotnisko z możliwością <a href="/wiki/L%C4%85dowanie_awaryjne" title="Lądowanie awaryjne">lądowania awaryjnego</a> wszelkich samolotów dysponuje własną strażą pożarną). Komenda posiada nowy sprzęt, w tym 25 metrowy podnośnik<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31">[31]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gospodarka_komunalna">Gospodarka komunalna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Gospodarka komunalna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka komunalna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mi%C5%84sk_Mazowiecki_oczyszczalnia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_oczyszczalnia.jpg/220px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_oczyszczalnia.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_oczyszczalnia.jpg/330px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_oczyszczalnia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_oczyszczalnia.jpg/440px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_oczyszczalnia.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="535" /></a><figcaption>Oczyszczalnia ścieków</figcaption></figure> <p>Działające od 1990 roku Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej posiada 4 kotłownie o łącznej mocy ponad 30 MW, przy czym większość uzyskuje się z miału węglowego<sup id="cite_ref-plan_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-plan-32">[32]</a></sup>. </p><p>Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji (1992) posiada 7 studni, 2 stacje uzdatniania wody, nowoczesną oczyszczalnię ścieków otwartą w listopadzie 2005 roku<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33">[33]</a></sup> oraz sieć wodociągów i kanalizacji obejmującą całe miasto i kilka wsi. </p><p>Modernizacją i budową dróg zajmuje się działający od 1994 Zarząd Dróg Miejskich. </p><p>Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej nie posiada obecnie wystarczających zasobów mieszkaniowych jednak w najbliższych latach (od 2007) zarezerwowano na inwestycje w mieszkania socjalne po 2 mln zł z rocznego budżetu<sup id="cite_ref-plan_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-plan-32">[32]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Urzędy_i_instytucje"><span id="Urz.C4.99dy_i_instytucje"></span>Urzędy i instytucje</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Urzędy i instytucje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Urzędy i instytucje"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gmina_wiejska)" title="Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)">Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)</a> i <a href="/wiki/Powiat_mi%C5%84ski" title="Powiat miński">Powiat miński</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-NationalNatureInspection.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/07M-NationalNatureInspection.JPG/220px-07M-NationalNatureInspection.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/07M-NationalNatureInspection.JPG/330px-07M-NationalNatureInspection.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/07M-NationalNatureInspection.JPG/440px-07M-NationalNatureInspection.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska</figcaption></figure> <p>W Mińsku znajduje się jedna instytucja publiczna o zasięgu subregionalnym. Jest to biuro terenowe <a href="/wiki/Inspekcja_Ochrony_%C5%9Arodowiska" title="Inspekcja Ochrony Środowiska">Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie</a>. Obejmuje ono swoim zasięgiem wschodnią część województwa. </p><p>Z granicami powiatu nie pokrywa się także zasięg <a href="/wiki/Wojskowy_komendant_uzupe%C5%82nie%C5%84" title="Wojskowy komendant uzupełnień">Wojskowej Komendy Uzupełnień</a> i <a href="/wiki/Nadle%C5%9Bnictwo_Mi%C5%84sk" title="Nadleśnictwo Mińsk">Nadleśnictwa Mińsk</a>. </p><p>Znajdują się tutaj wszelkie instytucje powiatowe (Starostwo, Powiatowy Inspektorat Weterynarii, <a href="/wiki/Pa%C5%84stwowa_Inspekcja_Sanitarna" title="Państwowa Inspekcja Sanitarna">Sanepid</a>, Urząd Pracy), a także Urząd Skarbowy, Sąd i Prokuratura Rejonowa oraz rejonowy oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. </p><p>Do instytucji o mniejszym zasięgu należą Urząd Miasta, Urząd Gminy (<a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gmina_wiejska)" title="Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)">gmina Mińsk Mazowiecki</a>) i kilka placówek Poczty Polskiej. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transport">Transport</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Transport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Transport_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Transport w Mińsku Mazowieckim">Transport w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-TrainStation.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/07M-TrainStation.JPG/220px-07M-TrainStation.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/07M-TrainStation.JPG/330px-07M-TrainStation.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/07M-TrainStation.JPG/440px-07M-TrainStation.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Wejście do <a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(stacja_kolejowa)" title="Mińsk Mazowiecki (stacja kolejowa)">stacji kolejowej</a>; po lewej stronie widać tory, a po prawej autobusy</figcaption></figure> <p>Mińsk Mazowiecki to węzeł 2 linii kolejowych, 2 dróg krajowych i 1 drogi wojewódzkiej. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_kolejowy">Transport kolejowy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Transport kolejowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport kolejowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">Linia kolejowa nr 2</a> (E20, <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> – <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a> – <a href="/wiki/Terespol" title="Terespol">Terespol</a> – <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>) łączy stację kolejową <a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(stacja_kolejowa)" title="Mińsk Mazowiecki (stacja kolejowa)">Mińsk Mazowiecki</a> bezpośrednio z wieloma miastami. Najwięcej pociągów jeździ do Warszawy (4 pospieszne, 50 osobowych do centrum i 1 skrócony do Warszawy Wschodniej) oraz <a href="/wiki/Siedlce" title="Siedlce">Siedlec</a> (4 pospieszne i 28 osobowych). Najdalsze jest połączenie z <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwą</a>. </p><p><a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_13" title="Linia kolejowa nr 13">Linia kolejowa nr 13</a> ma dla miasta mniejsze znaczenie. Przejeżdżają nią bez zatrzymania m.in. pociągi do <a href="/wiki/Lublin" title="Lublin">Lublina</a>, <a href="/wiki/Rzesz%C3%B3w" title="Rzeszów">Rzeszowa</a> i <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijowa</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_drogowy">Transport drogowy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Transport drogowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport drogowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W mieście i <a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gmina_wiejska)" title="Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)">gminie</a> krzyżują się drogi krajowe oraz wojewódzkie: </p> <ul><li><a href="/wiki/Autostrada_A2_(Polska)" title="Autostrada A2 (Polska)"><span style="padding: 1px .5em; color: white; background-color: #ED2224; font-weight: bold; border-radius:0.2em">A2</span></a><a href="/wiki/E30_(trasa_europejska)" title="E30 (trasa europejska)"><span style="padding: 1px .5em; color: white; background-color: #009933; white-space: nowrap; font-weight: bold; border-radius:0.2em">E30 </span></a> <a href="/wiki/Autostrada_A2_(Polska)" title="Autostrada A2 (Polska)">Autostrada A2</a> (<a href="/wiki/E30_(trasa_europejska)" title="E30 (trasa europejska)">E30</a>): <a href="/wiki/%C5%9Awiecko" title="Świecko">Świecko</a> – <a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznań</a> – <a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łódź</a> – <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a> – autostradowa obwodnica Mińska Mazowieckiego</li> <li><a href="/wiki/Droga_krajowa_nr_50_(Polska)" title="Droga krajowa nr 50 (Polska)"><span style="padding: 1px .5em; color: white; background-color: #ED2224; font-weight: bold; border-radius:0.2em">50</span></a> <a href="/wiki/Droga_krajowa_nr_50_(Polska)" title="Droga krajowa nr 50 (Polska)">Droga krajowa nr 50</a> (tranzytowa obwodnica <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawy</a>): <a href="/wiki/Ciechan%C3%B3w" title="Ciechanów">Ciechanów</a> – <a href="/wiki/P%C5%82o%C5%84sk" title="Płońsk">Płońsk</a> – <a href="/wiki/Sochaczew" title="Sochaczew">Sochaczew</a> – <a href="/wiki/Gr%C3%B3jec" title="Grójec">Grójec</a> – Mińsk Mazowiecki – <a href="/wiki/Ostr%C3%B3w_Mazowiecka" title="Ostrów Mazowiecka">Ostrów Mazowiecka</a></li> <li><a href="/wiki/Droga_krajowa_nr_92_(Polska)" title="Droga krajowa nr 92 (Polska)"><span style="padding: 1px .5em; color: white; background-color: #ED2224; font-weight: bold; border-radius:0.2em">92</span></a> <a href="/wiki/Droga_krajowa_nr_92_(Polska)" title="Droga krajowa nr 92 (Polska)">Droga krajowa nr 92</a>: <a href="/wiki/Choszcz%C3%B3wka_Stojecka" title="Choszczówka Stojecka">Choszczówka Stojecka</a> – Mińsk Mazowiecki – <a href="/wiki/Ryczo%C5%82ek" title="Ryczołek">Ryczołek</a></li> <li><a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_802" title="Droga wojewódzka nr 802"><span style="padding: 1px .5em; color: black; background-color: #fafd4a; font-weight: bold; border: 1px solid black; border-radius:0.2em">802</span></a> <a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_802" title="Droga wojewódzka nr 802">Droga wojewódzka nr 802</a>: Mińsk Mazowiecki – <a href="/wiki/Seroczyn_(powiat_siedlecki)" title="Seroczyn (powiat siedlecki)">Seroczyn</a></li></ul> <p>Do ostatniej modernizacji <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">linii kolejowej nr 2</a> nie istniało połączenie ulic Sosnkowskiego, Mrozowskiej (była jedynie krótką uliczką przy Siennickiej) i Limanowskiego. Stankowizna, <a href="/wiki/K%C4%99dzierak_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Kędzierak (Mińsk Mazowiecki)">Kędzierak</a> i dzielnica przemysłowa były odcięte od pozostałych części miasta. Można było do nich dojechać przez <a href="/wiki/Stojad%C5%82a" title="Stojadła">Stojadła</a> lub <a href="/wiki/Gliniak" title="Gliniak">Gliniak</a> (<a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gmina_wiejska)" title="Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)">gmina Mińsk Mazowiecki</a>)<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[34]</a></sup>. </p><p>W przyszłości w pobliżu miasta planowana jest budowa węzła krzyżującego autostradę A2 z <a href="/wiki/Tranzytowa_obwodnica_Warszawy#Autostrada_A50" title="Tranzytowa obwodnica Warszawy">autostradą A50</a> oraz <a href="/wiki/Tranzytowa_obwodnica_Warszawy#Droga_ekspresowa_S50" title="Tranzytowa obwodnica Warszawy">drogą ekspresową S50</a><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35">[35]</a></sup>, nowymi trasami tworzącymi <a href="/wiki/Autostradowa_obwodnica_Warszawy" title="Autostradowa obwodnica Warszawy">autostradową obwodnicę Warszawy</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_autobusowy">Transport autobusowy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Transport autobusowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport autobusowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Przedsiębiorstwa Rapit i <a href="/w/index.php?title=BAGS&action=edit&redlink=1" class="new" title="BAGS (strona nie istnieje)">BAGS</a> zapewniają regularne połączenie z Warszawą oraz miejscowościami ościennymi. </p><p>W 2018 roku ruszyła bezpłatna dla mieszkańców (za okazaniem Mińskiej Karty Mieszkańca) komunikacja miejska<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36">[36]</a></sup>. Od 2022 roku jest bezpłatna dla wszystkich pasażerów, niezależnie od miejsca zamieszkania<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37">[37]</a></sup>. Mieszkańcy mają do dyspozycji cztery bezpłatne linie, M1, M2, M3 oraz M4. W 2024 na trasę wyruszyło 6 nowych autobusów elektrycznych MAN Lion’s City 12 E<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38">[38]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_lotniczy">Transport lotniczy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Transport lotniczy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport lotniczy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Najbliższe porty lotnicze to <a href="/wiki/Lotnisko_Chopina_w_Warszawie" title="Lotnisko Chopina w Warszawie">Warszawa-Okęcie</a> i <a href="/wiki/Port_lotniczy_Warszawa-Modlin" title="Port lotniczy Warszawa-Modlin">Warszawa-Modlin</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Architektura">Architektura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Architektura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Architektura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Struktura_gruntów"><span id="Struktura_grunt.C3.B3w"></span>Struktura gruntów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Struktura gruntów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Struktura gruntów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-Field.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/07M-Field.JPG/220px-07M-Field.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/07M-Field.JPG/330px-07M-Field.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/07M-Field.JPG/440px-07M-Field.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1067" /></a><figcaption>Użytki rolne</figcaption></figure> <ul><li>Tereny mieszkaniowe: 30%</li> <li>Tereny przemysłowe: 6%</li> <li>Drogi, koleje i inne tereny komunikacyjne: 15%</li> <li>Użytki rolne: 29%</li> <li>Lasy: 5% (Park Miejski)</li> <li>Inne: 15% (w tym 3% zurbanizowane)<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39">[39]</a></sup></li></ul> <p>Wokół miasta znajdują się tereny mieszkaniowe (kilkutysięczne przedmieścia<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40">[40]</a></sup>, głównie na północy<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41">[41]</a></sup>), tereny usługowo-przemysłowe (na zachodzie<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42">[42]</a></sup>), użytki rolne oraz duży kompleks leśny (na południu<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43">[43]</a></sup>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zabudowa">Zabudowa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Zabudowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zabudowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Domdrewnianymmz.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Domdrewnianymmz.JPG/220px-Domdrewnianymmz.JPG" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Domdrewnianymmz.JPG/330px-Domdrewnianymmz.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Domdrewnianymmz.JPG/440px-Domdrewnianymmz.JPG 2x" data-file-width="1538" data-file-height="1230" /></a><figcaption>Dom drewniany w Mińsku, zburzony w czerwcu 2008</figcaption></figure> <p>Bloki mieszkalne o maksymalnej wysokości równej 4 piętrom, zaś w pewnych miejscach (np. sąsiedztwo starych budynków) 2 piętrom, stanowią obecnie podstawę zabudowy miasta. Obok siebie występują bloki z różnych okresów (przed socrealizmem, z socrealizmu i nowe). Są także duże obszary zabudowy jednorodzinnej, w tym zaskakująco dużo zachowanych budynków drewnianych (w zainteresowaniu konserwatora zabytków<sup id="cite_ref-zabytki_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-zabytki-4">[4]</a></sup>). </p><p>Zakłady przemysłowe znajdują się głównie w niewielkiej części miasta, na południe od linii kolejowej. </p><p>Sektor usługowy i administracyjny rozlokowane są po całym mieście, jedynie finansowy skoncentrowany jest wokół Urzędu Miasta. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Osiedla">Osiedla</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Osiedla" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Osiedla"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Srebrna_NM.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Srebrna_NM.JPG/220px-Srebrna_NM.JPG" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Srebrna_NM.JPG/330px-Srebrna_NM.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Srebrna_NM.JPG/440px-Srebrna_NM.JPG 2x" data-file-width="1200" data-file-height="915" /></a><figcaption>Rzeka <a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">Srebrna</a></figcaption></figure> <p>Statut miasta przewiduje możliwość utworzenia osiedla na wniosek 1/4 mieszkańców obszaru zamieszkanego przez 1/10 ludności miasta. Osiedla historyczne w większości nie są w stanie spełnić takiego kryterium. Obecnie nie istnieje żadne osiedle, co jest sytuacją dość wyjątkową dla miast tej wielkości. </p><p>Mimo tego, <a href="/wiki/TERYT" title="TERYT">TERYT</a> wymienia: Anielinę, Florencję (jest to nazwa osiedla które przez pewien czas funkcjonowało, wieś nazywała się Sewerynów), Kędzierak, Kędzierak Mały (fragment przyłączony wcześniej) i Nowe Miasto<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44">[44]</a></sup>. Są to części miasta przyłączone w XX wieku, z zachowaną odrębnością przestrzenną. </p><p>W maju 2008 r. pojawiły się plany podziału miasta na osiedla<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45">[45]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Inne_podziały"><span id="Inne_podzia.C5.82y"></span>Inne podziały</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Inne podziały" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne podziały"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mińsk dzieli się na następujące obszary funkcjonalno-przestrzenne<sup id="cite_ref-pzp_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-pzp-5">[5]</a></sup>, okręgi wyborcze (2006)<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46">[46]</a></sup> i historyczne miejscowości<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47">[47]</a></sup>: <br style="clear:both;" /> </p> <table class="wikitable sortable"> <tbody><tr> <th>Obszar </th> <th>Nazwa </th> <th>Nr<br /> okręgu wybor. </th> <th>Położenie (skrót) </th> <th width="320">Granice (zgodnie ze wskazówkami zegara) </th> <th width="300">Historyczne miejscowości / uwagi </th></tr> <tr align="center"> <td>A </td> <td>Centrum </td> <td>1, 2 </td> <td> </td> <td>ul. Chełmońskiego, <a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">rzeka Srebrna</a>, <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">linia kolejowa nr 2</a>, ul. Kopernika i Licealna </td> <td><a href="/wiki/Sendomierz" title="Sendomierz">Sendomierz</a> (Nowy Rynek), <a href="/wiki/Ulica_Tadeusza_Ko%C5%9Bciuszki_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Tadeusza Kościuszki w Mińsku Mazowieckim">Goździk</a> </td></tr> <tr align="center"> <td>B </td> <td>Zachodnia </td> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">W</a> </td> <td>ulice <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">Warszawska</a>, Kopernika i Licealna, <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">linia kolejowa nr 2</a> i <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_13" title="Linia kolejowa nr 13">nr 3</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Seweryn%C3%B3w_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sewerynów (Mińsk Mazowiecki) (strona nie istnieje)">Sewerynów</a> </td></tr> <tr align="center"> <td>C </td> <td><a href="/wiki/Nowe_Miasto_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Nowe Miasto (Mińsk Mazowiecki)">Nowe Miasto</a> </td> <td>2 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">NW</a> </td> <td>północna granica miasta, ul. Boczna, Świętokrzyska, <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">Warszawska</a>, <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_13" title="Linia kolejowa nr 13">linia kol. nr 13</a> </td> <td>zabudowa planowa w latach 30. XX w. </td></tr> <tr align="center"> <td>D </td> <td>Parkowa </td> <td>2 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">N</a> </td> <td>północna granica miasta, <a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">rzeka Srebrna</a>, ulice <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">Warszawska</a>, Parkowa, Chełmońskiego, Boczna </td> <td><a href="/wiki/Sendomierz" title="Sendomierz">Sendomierz</a> (<a href="/wiki/Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w" title="Pałac Dernałowiczów">Pałac Dernałowiczów</a>) </td></tr> <tr align="center"> <td>E </td> <td>Kościelna </td> <td>2 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">NE</a> </td> <td>północna i wschodnia granica miasta, ulica <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">Warszawska</a>, <a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">rzeka Srebrna</a> </td> <td><i><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_w_czasach_%C5%9Bredniowiecza" title="Mińsk Mazowiecki w czasach średniowiecza">Stare Miasto</a></i> (<a href="/wiki/Parafia_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim_(rzymskokatolicka)" title="Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim (rzymskokatolicka)">Sanktuarium MB Hallerowskiej</a>), <a href="/w/index.php?title=Pohulanka_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pohulanka (Mińsk Mazowiecki) (strona nie istnieje)">Pohulanka</a>, <a href="/w/index.php?title=Kolonia_Stasin%C3%B3w_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kolonia Stasinów (Mińsk Mazowiecki) (strona nie istnieje)">Kolonia Stasinów</a> </td></tr> <tr align="center"> <td>F </td> <td>Siennicka </td> <td>3 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">E</a> </td> <td><a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawska</a>, wschodnia granica miasta, <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">linia kolejowa nr 2</a>, <a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">rzeka Srebrna</a> </td> <td><i><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_w_czasach_%C5%9Bredniowiecza" title="Mińsk Mazowiecki w czasach średniowiecza">Stare Miasto</a></i> (Stary Rynek), <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3rki_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Górki (Mińsk Mazowiecki) (strona nie istnieje)">Górki</a>, zabudowa niezamieszkałych terenów w II poł. XX w. </td></tr> <tr align="center"> <td>G </td> <td>Anielina </td> <td>3 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">SE</a> </td> <td><a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">linia kolejowa nr 2</a>, wschodnia i południowa granica miasta, <a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">rzeka Srebrna</a> </td> <td><a href="/wiki/Anielina_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Anielina (Mińsk Mazowiecki)">Anielina</a> </td></tr> <tr align="center"> <td>H </td> <td>Stankowizna </td> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">S</a> </td> <td><a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">linia kolejowa nr 2</a>, <a href="/wiki/Srebrna_(dop%C5%82yw_Mieni)" title="Srebrna (dopływ Mieni)">rzeka Srebrna</a>, południowa granica miasta, <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_13" title="Linia kolejowa nr 13">linia kolejowa nr 13</a> </td> <td><a href="/wiki/Stankowizna_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Stankowizna (Mińsk Mazowiecki)">Stankowizna</a>, <a href="/wiki/K%C4%99dzierak_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Kędzierak (Mińsk Mazowiecki)">Kędzierak Mały</a> </td></tr> <tr align="center"> <td>I </td> <td>Kędzierak </td> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">SW</a> </td> <td><a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_2" title="Linia kolejowa nr 2">linia kolejowa nr 2</a>, <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_13" title="Linia kolejowa nr 13">linia kolejowa nr 13</a>, południowa i zachodnia granica miasta </td> <td><a href="/wiki/K%C4%99dzierak_(Mi%C5%84sk_Mazowiecki)" title="Kędzierak (Mińsk Mazowiecki)">Kędzierak</a> </td></tr></tbody></table> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Zabytki_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Zabytki w Mińsku Mazowieckim">Zabytki w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-Park05.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/07M-Park05.JPG/220px-07M-Park05.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/07M-Park05.JPG/330px-07M-Park05.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/07M-Park05.JPG/440px-07M-Park05.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Park im. Rodziny Dernałowiczów</figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70384462">.mw-parser-output .szablon-duza-grafika{display:flex}@media(max-width:720px){body.skin-minerva .mw-parser-output .szablon-duza-grafika{display:block}}</style><div class="thumb szablon-duza-grafika" style="max-width:610px; margin-left: auto; margin-right:auto;"> <div class="thumbinner"><div class="noresize" style="overflow:auto; overflow-y:display; overflow-x:auto;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w.jpg" class="mw-file-description" title="Pałac Dernałowiczów"><img alt="Pałac Dernałowiczów" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w.jpg/600px-Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w.jpg" decoding="async" width="600" height="218" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w.jpg/900px-Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w.jpg/1200px-Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w.jpg 2x" data-file-width="1811" data-file-height="658" /></a></span></div><div class="thumbcaption">Pałac Dernałowiczów</div> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Układ_przestrzenny"><span id="Uk.C5.82ad_przestrzenny"></span>Układ przestrzenny</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Układ przestrzenny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Układ przestrzenny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Plac_Stary_Rynek_Minska_Mazowiecki_2023_aerial.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Plac_Stary_Rynek_Minska_Mazowiecki_2023_aerial.jpg/220px-Plac_Stary_Rynek_Minska_Mazowiecki_2023_aerial.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Plac_Stary_Rynek_Minska_Mazowiecki_2023_aerial.jpg/330px-Plac_Stary_Rynek_Minska_Mazowiecki_2023_aerial.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Plac_Stary_Rynek_Minska_Mazowiecki_2023_aerial.jpg/440px-Plac_Stary_Rynek_Minska_Mazowiecki_2023_aerial.jpg 2x" data-file-width="3620" data-file-height="2715" /></a><figcaption>Plac Stary Rynek – historyczne centrum Mińska</figcaption></figure> <p>Zachowany został układ przestrzenny dwóch średniowiecznych osad handlowych (Mińsk i Górki), w których ulice wychodzą z narożników rynków, oraz renesansowego miasta (Sendomierz, 1549-1695), gdzie główna ulica wychodzi ze środka południowej pierzei rynku<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48">[48]</a></sup>. Układ ten jest chroniony przez plan zagospodarowania przestrzennego. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pałac_Dernałowiczów_wraz_z_zespołem_parkowym"><span id="Pa.C5.82ac_Derna.C5.82owicz.C3.B3w_wraz_z_zespo.C5.82em_parkowym"></span>Pałac Dernałowiczów wraz z zespołem parkowym</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Pałac Dernałowiczów wraz z zespołem parkowym" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pałac Dernałowiczów wraz z zespołem parkowym"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w" title="Pałac Dernałowiczów">Pałac Dernałowiczów</a>.</i></div> <p>Prawdopodobnie w XVI w miejscu pałacu stał już dworek. W rejestrze zabytków sam pałac jest oznaczony jako XVII-wieczny, został przebudowany w XIX wieku, a w XX przechodził remonty które doprowadziły go do obecnego, idealnego stanu<sup id="cite_ref-zabytki_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-zabytki-4">[4]</a></sup><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49">[49]</a></sup>. </p><p>Od 1867 wokół pałacu rozwijany był park. Obecnie jest to Park im. Rodziny Dernałowiczów. </p><p>Cały zespół parkowo-pałacowy znajduje się na północ od Starego Rynku i Placu Kilińskiego przy <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kościół_rzymskokatolicki_pw._Narodzenia_Najświętszej_Maryi_Panny"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_rzymskokatolicki_pw._Narodzenia_Naj.C5.9Bwi.C4.99tszej_Maryi_Panny"></span>Kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Sanktuarium_Matki_Bo%C5%BCej_Hallerowskiej_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Sanktuarium Matki Bożej Hallerowskiej w Mińsku Mazowieckim">Sanktuarium Matki Bożej Hallerowskiej w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <p>Kościół w miejscu XV-wiecznego. Zbudowany w XVI wieku, zniszczony i odbudowany w XVII, przebudowany w latach 1908–1912. Znajduje się na północnej pierzei pierwotnego (średniowiecznego) rynku. Po przebudowie kościół jest <a href="/wiki/Architektura_neobarokowa" title="Architektura neobarokowa">neobarokowy</a><sup id="cite_ref-zabytki_4-4" class="reference"><a href="#cite_note-zabytki-4">[4]</a></sup>. </p><p>Zabytkami są również elementy wyposażenia (główny ołtarz, krucyfiks, dwa ołtarze boczne, chrzcielnica, dwa feretrony i kropielnica) oraz cmentarz z nagrobkami z XIX wieku. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:POL_Mi%C5%84sk_Maz_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Mi%C5%84sk_Maz_1.jpg/220px-POL_Mi%C5%84sk_Maz_1.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Mi%C5%84sk_Maz_1.jpg/330px-POL_Mi%C5%84sk_Maz_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Mi%C5%84sk_Maz_1.jpg/440px-POL_Mi%C5%84sk_Maz_1.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/Sanktuarium_Matki_Bo%C5%BCej_Hallerowskiej_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Sanktuarium Matki Bożej Hallerowskiej w Mińsku Mazowieckim">Kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kościół_starokatolicki_mariawitów"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_starokatolicki_mariawit.C3.B3w"></span>Kościół starokatolicki mariawitów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Kościół starokatolicki mariawitów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół starokatolicki mariawitów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-Oldcatholic.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/07M-Oldcatholic.JPG/220px-07M-Oldcatholic.JPG" decoding="async" width="220" height="229" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/07M-Oldcatholic.JPG/330px-07M-Oldcatholic.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/07M-Oldcatholic.JPG/440px-07M-Oldcatholic.JPG 2x" data-file-width="1119" data-file-height="1164" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim">Kościół starokatolicki mariawitów pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim">Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <p>Świątynia <a href="/wiki/Mariawityzm" title="Mariawityzm">mariawicka</a> pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wybudowana została w latach 1908–1911 w stylu <a href="/wiki/Neogotyk" title="Neogotyk">neogotyckim</a> z czerwonej cegły. Kościół konsekrowany został 8 września 1911 roku przez biskupa <a href="/wiki/Maria_Micha%C5%82_Kowalski" title="Maria Michał Kowalski">Jana Marię Michała Kowalskiego</a>. Podczas <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> Niemcy urządzili w kościele magazyn zbożowy. Po wojnie świątynia została gruntownie wyremontowana i rekonsekrowana. </p><p>Kościół to trzynawowa świątynia na planie <a href="/wiki/Krzy%C5%BC_%C5%82aci%C5%84ski" title="Krzyż łaciński">krzyża łacińskiego</a> zwieńczona czworoboczną wieżą. We wnętrzu znajduje się jeden ołtarz przeznaczony do odprawiania <a href="/wiki/Nadzwyczajna_forma_rytu_rzymskiego" class="mw-redirect" title="Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego">mszy trydenckiej</a> oraz obrazy: <a href="/wiki/Obraz_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_Nieustaj%C4%85cej_Pomocy" title="Obraz Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy">Matki Boskiej Nieustającej Pomocy</a>, Najświętszego Serca Jezusowego i <a href="/wiki/Maria_Franciszka_Koz%C5%82owska" title="Maria Franciszka Kozłowska">św. Marii Franciszki Kozłowskiej</a>. Na ścianach prezbiterium namalowane są anioły i symbole <a href="/wiki/Msza" title="Msza">eucharystyczne</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Inne_zabytki_chronione_prawem">Inne zabytki chronione prawem</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Inne zabytki chronione prawem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne zabytki chronione prawem"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Klasycyzm" title="Klasycyzm">klasycystyczny</a> budynek dawnego starostwa z XIX wieku, na <a href="/wiki/Sendomierz" title="Sendomierz">Placu Kilińskiego</a> – 7 lipca 1816 roku Mińsk stał się siedzibą obwodu stanisławowskiego w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_(Kr%C3%B3lestwo_Polskie)" title="Województwo mazowieckie (Królestwo Polskie)">woj. mazowieckim</a>,</li> <li>budynek szkoły z XIX wieku przy <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a> – obecnie siedziba <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Nauczycielstwa_Polskiego" title="Związek Nauczycielstwa Polskiego">ZNP</a>,</li> <li>empirowy zajazd pocztowy z XIX wieku przy <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a>, nadal pełniący swoją pierwotną funkcję,</li> <li>ruiny dworku <a href="/wiki/Micha%C5%82_Elwiro_Andriolli" title="Michał Elwiro Andriolli">M.E. Andriollego</a> przy <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a>,</li> <li>zabudowa mieszkalna po przeciwnej stronie stacji kolejowej (<a href="/wiki/Ulica_Genera%C5%82a_Kazimierza_Sosnkowskiego_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Generała Kazimierza Sosnkowskiego w Mińsku Mazowieckim">ul. Sosnkowskiego</a>): <ul><li>dom K. Rudzkiego z 1880 roku – budynek prywatny,</li> <li>willa dr Jana Huberta z początku XX wieku – budynek ten obecnie przechodzi kapitalny remont (rozebrano go do gołych murów), w przyszłości będzie jedną z dwóch siedzib Muzeum Ziemi Mińskiej,</li></ul></li> <li>dom i oficyna z 1922 przy ul. Pięknej, będące siedzibą <a href="/wiki/Wojskowy_komendant_uzupe%C5%82nie%C5%84" title="Wojskowy komendant uzupełnień">Wojskowej Komendy Uzupełnień</a>,</li> <li><a href="/wiki/Nowy_cmentarz_%C5%BCydowski_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Nowy cmentarz żydowski w Mińsku Mazowieckim">cmentarz żydowski</a> przy ul. 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego, podobnie jak inne kirkuty dewastowany.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Inne_budynki_chronione_przez_plan_zagospodarowania_przestrzennego">Inne budynki chronione przez plan zagospodarowania przestrzennego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Inne budynki chronione przez plan zagospodarowania przestrzennego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne budynki chronione przez plan zagospodarowania przestrzennego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-OldCounty.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/07M-OldCounty.JPG/220px-07M-OldCounty.JPG" decoding="async" width="220" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/07M-OldCounty.JPG/330px-07M-OldCounty.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/07M-OldCounty.JPG/440px-07M-OldCounty.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="792" /></a><figcaption>Klasycystyczny budynek dawnego starostwa z XIX wieku</figcaption></figure> <ul><li>szpital z początku XX wieku przy ul. 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego,</li> <li>willa hr. Łubieńskiej z II połowy XIX wieku przy ul. Stefana Okrzei – główna siedziba <a href="/wiki/Muzeum_Ziemi_Mi%C5%84skiej_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim">Muzeum Ziemi Mińskiej</a>,</li> <li>pozostałości koszar wojskowych przy <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a>,</li> <li>cmentarz żołnierzy radzieckich przy <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a>,</li> <li>budynek z lat 50. XX wieku przy ul. Jana Pawła II – obecnie bank,</li> <li>Pomnik Konstytucji 3 Maja przy ul. Kazikowskiego,</li> <li>budynki szkolne: <ul><li>szkoła przy ul. Pięknej (budynek gimnazjum z 1903, budynek liceum z lat 30. XX wieku) – <a href="/wiki/Gimnazjum_i_Liceum_Og%C3%B3lnokszta%C5%82c%C4%85ce_im._Polskiej_Macierzy_Szkolnej_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Polskiej Macierzy Szkolnej w Mińsku Mazowieckim">Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Polskiej Macierzy Szkolnej</a>,</li> <li>szkoła przy <a href="/wiki/Ulica_Tadeusza_Ko%C5%9Bciuszki_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Tadeusza Kościuszki w Mińsku Mazowieckim">ul. Kościuszki</a> (budynek z lat 90. XIX wieku) – Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum,</li> <li>szkoła przy ul. Kopernika (budynek z lat 30. XX wieku) – Szkoła Podstawowa nr 1 i Gimnazjum Miejskie nr 1,</li></ul></li> <li>zabudowa mieszkalna (stan na 2004, część z nich grozi zawaleniem lub już się zawaliła): <ul><li>domy drewniane przy ulicach: Daszyńskiego (10), Jana Pawła II (1), Kazikowskiego (8), Klonowej (3), Kościelnej (8), <a href="/wiki/Ulica_Tadeusza_Ko%C5%9Bciuszki_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Tadeusza Kościuszki w Mińsku Mazowieckim">Kościuszki</a> (3), Kresowej (1), Małopolskiej (2), Okrzei (6), Osiedlowej (6), Parkowej (1), Smoleńskiego (2), Piłsudskiego (14), Świętokrzyskiej (1), <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">Warszawskiej</a> (18), Wyszyńskiego (6)</li> <li>domy murowane lub drewniano-murowane przy ulicach: Plac Kilińskiego (2), Kościelnej (2), Kościuszki (2), Polowej (1), Siennickiej (1), Piłsudskiego (1), Świętokrzyskiej (1), <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">Warszawskiej</a> (6).</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cenne_budynki_zniszczone">Cenne budynki zniszczone</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=34" title="Edytuj sekcję: Cenne budynki zniszczone" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=34" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cenne budynki zniszczone"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kilka budynków miałoby obecnie status zabytku<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50">[50]</a></sup><sup id="cite_ref-żydzi_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-żydzi-51">[51]</a></sup>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Cerkiew_Opieki_Matki_Bo%C5%BCej_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Cerkiew Opieki Matki Bożej w Mińsku Mazowieckim">cerkiew</a>, rozebrana w 1936 ze względu na brak wiernych, pozostało ogrodzenie,</li> <li>synagoga, zniszczona przez wojska niemieckie,</li> <li>dworzec kolejowy w stylu <a href="/wiki/Barok" title="Barok">barokowym</a>, zbombardowany przez wojska niemieckie w 1939 roku.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pomniki">Pomniki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=35" title="Edytuj sekcję: Pomniki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=35" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pomniki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mi%C5%84sk_Mazowiecki_-_Anders_monument.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_-_Anders_monument.jpg/220px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_-_Anders_monument.jpg" decoding="async" width="220" height="237" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_-_Anders_monument.jpg/330px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_-_Anders_monument.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_-_Anders_monument.jpg/440px-Mi%C5%84sk_Mazowiecki_-_Anders_monument.jpg 2x" data-file-width="593" data-file-height="640" /></a><figcaption>Pomnik gen. Władysława Andersa</figcaption></figure> <p>Lista pomników i miejsc pamięci narodowej znajdujących się w Mińsku Mazowieckim: </p> <ul><li>Pomnik Niepodległości,</li> <li>Pomnik Szarych Szeregów,</li> <li>Pomnik Powstańców 1863,</li> <li>Pomnik-Gołąb Pokoju,</li> <li>Pomnik 1PLM Warszawa (lotników),</li> <li>Pomnik Ojca Świętego Jana Pawła II,</li> <li>Pomnik Mikołaja Kopernika,</li> <li>Pomnik Władysława Andersa,</li> <li>Pomnik nauczycieli i organizatorów tajnego nauczania</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:POL_Mi%C5%84sk_Maz_5.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/POL_Mi%C5%84sk_Maz_5.jpg/220px-POL_Mi%C5%84sk_Maz_5.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/POL_Mi%C5%84sk_Maz_5.jpg/330px-POL_Mi%C5%84sk_Maz_5.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/POL_Mi%C5%84sk_Maz_5.jpg/440px-POL_Mi%C5%84sk_Maz_5.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="900" /></a><figcaption>Pomnik bohaterów II wojny światowej</figcaption></figure> <p>Głazy upamiętniają: uczniów poległych za wolność ojczyzny w 1920, jeńców sowieckich, Kasztankę – klacz Józefa Piłsudskiego<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52">[52]</a></sup>, gen. Zygmunta Piaseckiego i Powstanie Warszawskie. </p><p>Tablicami uczczono pamięć: rodziny Sażyńskich, pomordowanych przez NKWD, Armii Krajowej (działającej w Mińsku, 2 tablice), ofiar hitlerowców (3 tablice). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zieleń_miejska,_pomniki_przyrody"><span id="Ziele.C5.84_miejska.2C_pomniki_przyrody"></span>Zieleń miejska, pomniki przyrody</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=36" title="Edytuj sekcję: Zieleń miejska, pomniki przyrody" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=36" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zieleń miejska, pomniki przyrody"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mińsk posiada kilka znaczących skwerów i placów: </p> <ul><li>plac Stary Rynek – średniowieczny rynek przerobiony został częściowo na parking, a częściowo na niewielki skwer. Do zalet tego miejsca należy widok na zabytkowy kościół i park. Wadą jest położenie tuż przy ruchliwej ulicy głównej <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mm_park5.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Mm_park5.JPG/220px-Mm_park5.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Mm_park5.JPG/330px-Mm_park5.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Mm_park5.JPG/440px-Mm_park5.JPG 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Ogród Dernałowiczów</figcaption></figure> <ul><li>plac Kilińskiego – rynek renesansowy. Częściowo również znajduje się blisko <a href="/wiki/Ulica_Warszawska_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Ulica Warszawska w Mińsku Mazowieckim">ul. Warszawskiej</a>, ale jest znacznie większy. Duża jego część, blisko ulicy, została zadrzewiona oddzielając mniejszy plac i tworząc z niego często odwiedzane miejsce. Skwer nadaje się do organizacji publicznych uroczystości.</li> <li>plac Konstytucji – plac przy ul. Konstytucji 3 Maja. Składa się z Ronda Hallera oraz fontanny miejskiej wraz z otoczeniem. Od wyżej wymienionych odróżnia się mniejszym zadrzewieniem i nowoczesną zabudową. Ten skwer jest zwykle wykorzystywany do publicznych uroczystości.</li> <li>plac Lotników (wcześniej Wolności) – średniowieczny rynek z Pomnikiem Lotników.</li> <li>kilka mniejszych placów i skwerów znajduje się przy konkretnych budynkach jak Pałac Łubieńskich (z fontanną), Willa dr Jana Huberta, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Antoniego_z_Padwy_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Kościół św. Antoniego z Padwy w Mińsku Mazowieckim">Kościół pw. św. Antoniego</a> czy Zespół Szkół Zawodowych nr 1 (obok placu Konstytucji najczęściej wykorzystywany do publicznych uroczystości).</li></ul> <p>Na terenie Mińska Mazowieckiego rosną dwa wyjątkowo okazałe drzewa. Jednym z nich jest bardzo stara, około 370-letnia <a href="/wiki/Sosna_zwyczajna" title="Sosna zwyczajna">sosna</a>. To drzewo o obwodzie 387 cm i wysokości 19 m (w 2011)<sup id="cite_ref-drzewapolski_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-drzewapolski-53">[53]</a></sup>, znajduje się na obrzeżach miasta, przy ulicy Stankowizna. Drugim drzewem jest <a href="/wiki/Topola_bia%C5%82a" title="Topola biała">topola biała</a>, rosnąca w parku, w centrum miasta. Z krótkiego pnia o obwodzie 739 cm odchodzi kilka konarów, a wysokość drzewa to aż 41 – 43 m (w 2015), to najwyższa znana topola w kraju<sup id="cite_ref-drzewapolski2_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-drzewapolski2-54">[54]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kultura">Kultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=37" title="Edytuj sekcję: Kultura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=37" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kultura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Instytucje_kulturalne">Instytucje kulturalne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=38" title="Edytuj sekcję: Instytucje kulturalne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=38" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Instytucje kulturalne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kultura_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Kultura w Mińsku Mazowieckim">Kultura w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Minsk_palac.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Minsk_palac.jpg/220px-Minsk_palac.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Minsk_palac.jpg/330px-Minsk_palac.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Minsk_palac.jpg/440px-Minsk_palac.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w" title="Pałac Dernałowiczów">Pałac Dernałowiczów</a> (siedziba Miejskiego Domu Kultury)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-SchoolofArt.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/07M-SchoolofArt.JPG/220px-07M-SchoolofArt.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/07M-SchoolofArt.JPG/330px-07M-SchoolofArt.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/07M-SchoolofArt.JPG/440px-07M-SchoolofArt.JPG 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a><figcaption>Miejska Szkoła Artystyczna</figcaption></figure> <p>Głównymi instytucjami kulturalnymi działającymi na terenie miasta są Miejski Dom Kultury (<a href="/wiki/Pa%C5%82ac_Derna%C5%82owicz%C3%B3w" title="Pałac Dernałowiczów">Pałac Dernałowiczów</a>) i Miejska Szkoła Artystyczna (ul. Armii Ludowej/obecnie Jana Pawła II). Obie te instytucje prowadzą działalność polegającą m.in. na organizacji zajęć pozalekcyjnych i wystaw. Z ich obiektów (place i sale MDK oraz sala koncertowa MSA) korzystają także inne instytucje<sup id="cite_ref-inku_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-inku-55">[55]</a></sup>. </p><p>W otwartym w 2010 roku budynku biblioteki (przy <a href="/wiki/Sendomierz" title="Sendomierz">Placu Kilińskiego</a>) działają dwie niezależne od siebie instytucje: Miejska Biblioteka Publiczna oraz filia Biblioteki Pedagogicznej im. <a href="/wiki/Helena_Radli%C5%84ska" title="Helena Radlińska">Heleny Radlińskiej</a> w <a href="/wiki/Siedlce" title="Siedlce">Siedlcach</a><sup id="cite_ref-inku_55-1" class="reference"><a href="#cite_note-inku-55">[55]</a></sup>. Ogółem w bibliotekach i filiach prowadzonych przez miasto znajduje się 164.618 woluminów, a w 2006 roku dokonano 155.387 wypożyczeń<sup id="cite_ref-demografia_18-3" class="reference"><a href="#cite_note-demografia-18">[18]</a></sup>. </p><p>W 2005 roku miastu przyznano <a href="/wiki/Nagroda_im._Kierbedzi%C3%B3w" title="Nagroda im. Kierbedziów">Nagrodę im. Kierbedziów</a> w kategorii „samorządy przyjazne bibliotece”<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56">[56]</a></sup>. </p><p>Wszelkimi zagadnieniami związanymi z historią miasta zajmuje się Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego (ul. Okrzei)<sup id="cite_ref-inku_55-2" class="reference"><a href="#cite_note-inku-55">[55]</a></sup>. W oparciu o nie (oraz o Muzeum 7. Pułku Ułanów Lubelskich) organizowane jest Muzeum Ziemi Mińskiej. </p><p>W Mińsku działało jedno prywatne kino – Światowid (ul. Piłsudskiego / pl. Kilińskiego) zamknięte 1 grudnia 2010. W 2017 roku otwarto Kino Muza (ul. Jana Pawła II)<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57">[57]</a></sup>. </p><p>W mieście wydawane były 4 prywatne tygodniki lokalne: <a href="/w/index.php?title=Co_s%C5%82ycha%C4%87%3F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Co słychać? (strona nie istnieje)">Co słychać?</a>, <a href="/wiki/Lokalna" title="Lokalna">Lokalna</a>, <a href="/w/index.php?title=Nowy_Dzwon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nowy Dzwon (strona nie istnieje)">Nowy Dzwon</a> i <a href="/w/index.php?title=Strefa_Mi%C5%84sk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Strefa Mińsk (strona nie istnieje)">Strefa Mińsk</a>. </p><p>Bieżące wiadomości publikuje portal <a rel="nofollow" class="external text" href="https://minskmaz.com/">Wirtualny Mińsk Mazowiecki</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wydarzenia">Wydarzenia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=39" title="Edytuj sekcję: Wydarzenia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=39" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wydarzenia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lista imprez odbywających się cyklicznie w Mińsku Mazowieckim: </p> <ul><li>Targ Wielkanocny - Stragan Sendomierski (Palmowa Niedziela)</li> <li>Dni Miasta (ostatni weekend maja)</li></ul> <ul><li>Gala <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mbpmm.pl/aleja-gwiazd-literatury/">Alei Gwiazd Literatury</a></li> <li>Odjazdowy Bibliotekarz - rajd rowerowy (czerwiec)</li> <li>Festiwal M4M - Mińsk dla muzyki, muzyka dla Mińska dawniej 4M (od 2011)<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58">[58]</a></sup></li> <li>Festiwal <a href="/wiki/Jan_Himilsbach" title="Jan Himilsbach">Jana Himilsbacha</a> (wrzesień)</li> <li>Targ Janowy (wrzesień)</li> <li>Europejski Zielony Piknik (wrzesień)</li> <li>Dni Kultury Żydowskiej (październik)</li> <li>Festiwal im. Piotra Skrzyneckiego (listopad)</li> <li>Wizyta Mikołaja z Rovaniemi (grudzień)</li> <li>Kupieckie Mensko - Jarmark bożonarodzeniowy (grudzień)</li> <li>Wigilia miejska (grudzień)</li> <li>Rajd Pojazdów Zabytkowych Po Ziemi Mińskiej<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59">[59]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Klub_Dawnych_Motocykli" title="Klub Dawnych Motocykli">Rajd Weteranów Szos</a></li></ul> <p>kiedyś... </p> <ul><li>Festiwal Chleba (od 2005)<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60">[60]</a></sup><sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61">[61]</a></sup></li> <li>Rock in Mińsk Fest (konkurs, od 2007)<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62">[62]</a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Związki_ze_sztuką"><span id="Zwi.C4.85zki_ze_sztuk.C4.85"></span>Związki ze sztuką</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=40" title="Edytuj sekcję: Związki ze sztuką" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=40" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Związki ze sztuką"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W Mińsku Mazowieckim znajdują się ruiny dworku <a href="/wiki/Micha%C5%82_Elwiro_Andriolli" title="Michał Elwiro Andriolli">Michała Elwiro Andriollego</a>. </p><p>Pisarz <a href="/wiki/Stefan_%C5%BBeromski" title="Stefan Żeromski">Stefan Żeromski</a> odwiedzał w Mińsku Mazowieckim swoją ciotkę,starszą o prawie dziesięć lat Helenę Radziszewską. Była ona młodszą siostrą jego macochy, Antoniny. Mąż Heleny, Leon Radziszewski, zajmował stanowisko naczelnika stacji kolejowej w Mińsku<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63">[63]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Stowarzyszenia_i_organizacje_pożytku_publicznego"><span id="Stowarzyszenia_i_organizacje_po.C5.BCytku_publicznego"></span>Stowarzyszenia i organizacje pożytku publicznego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=41" title="Edytuj sekcję: Stowarzyszenia i organizacje pożytku publicznego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=41" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stowarzyszenia i organizacje pożytku publicznego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hufiec <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Harcerstwa_Polskiego" title="Związek Harcerstwa Polskiego">ZHP</a> „Mazowsze” w Mińsku Mazowieckim składa się z 19 jednostek i działa na terenie <a href="/wiki/Powiat_mi%C5%84ski" title="Powiat miński">powiatu mińskiego</a>. Komendantem jest pwd. Klaudia Brześkiewicz (2023)<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64">[64]</a></sup>. Hufiec wchodzi w skład Chorągwi Mazowieckiej ZHP. </p><p>Wyróżniającą miasto organizacją jest <a href="/wiki/Klub_Dawnych_Motocykli" title="Klub Dawnych Motocykli">Klub Dawnych Motocykli</a> „Magnet”, który wraz z Domem Kultury organizuje coroczny Rajd Weteranów Szos. </p><p>Do otrzymywania 1% podatku uprawnione są następujące organizacje<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65">[65]</a></sup>: </p> <ul><li>Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego Mazowieckie Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym</li> <li>Mazovia Mińsk Mazowiecki</li> <li>Mazowieckie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Kulturalnych „Promotor”</li> <li>Stowarzyszenie „Koniczynka” działające na rzecz dzieci z niepełnosprawnością umysłową</li> <li>Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze – zarząd oddziału w Mińsku Mazowieckim</li> <li>Stowarzyszenie Integracji z Osobami Niepełnosprawnymi „Dom Muzyki”</li> <li>Mińskie Towarzystwo Muzyczne</li> <li>Hufiec ZHP „Mazowsze” w Mińsku Mazowieckim</li> <li>Bractwo Rycerskie Ziemi Mińskiej</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oświata_i_nauka"><span id="O.C5.9Bwiata_i_nauka"></span>Oświata i nauka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=42" title="Edytuj sekcję: Oświata i nauka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=42" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Oświata i nauka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Edukacja_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Edukacja w Mińsku Mazowieckim">Edukacja w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gymnasium_(middle_school)_of_Janusz_Kusoci%C5%84ski_in_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_2007_P01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Gymnasium_%28middle_school%29_of_Janusz_Kusoci%C5%84ski_in_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_2007_P01.jpg/220px-Gymnasium_%28middle_school%29_of_Janusz_Kusoci%C5%84ski_in_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_2007_P01.jpg" decoding="async" width="220" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Gymnasium_%28middle_school%29_of_Janusz_Kusoci%C5%84ski_in_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_2007_P01.jpg/330px-Gymnasium_%28middle_school%29_of_Janusz_Kusoci%C5%84ski_in_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_2007_P01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Gymnasium_%28middle_school%29_of_Janusz_Kusoci%C5%84ski_in_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_2007_P01.jpg/440px-Gymnasium_%28middle_school%29_of_Janusz_Kusoci%C5%84ski_in_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_2007_P01.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="878" /></a><figcaption>Szkoła Podstawowa nr 4</figcaption></figure> <p>Na terenie miasta działają 2 licea ogólnokształcące (powiatowe i katolickie) oraz 5 zespołów szkół ponadpodstawowych (wszystkie powiatowe). W zespołach tych prowadzone są zarówno oddziały ogólnokształcące, jak i zawodowe (m.in. budownictwo, księgowość, mechanika samochodowa, sztuki plastyczne, gastronomia). Samo miasto jest właścicielem 6 przedszkoli i 7 szkół podstawowych<sup id="cite_ref-szk_66-0" class="reference"><a href="#cite_note-szk-66">[66]</a></sup><sup id="cite_ref-prz_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-prz-67">[67]</a></sup>. </p><p>W Mińsku znajduje się zespół szkół <a href="/wiki/Salezjanie" title="Salezjanie">Salezjańskich</a> </p><p>W Mińsku znajduje się także Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Religia">Religia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=43" title="Edytuj sekcję: Religia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=43" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Religia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kościół_rzymskokatolicki"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_rzymskokatolicki"></span>Kościół rzymskokatolicki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=44" title="Edytuj sekcję: Kościół rzymskokatolicki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=44" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół rzymskokatolicki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Antoni-Minsk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Antoni-Minsk.jpg/220px-Antoni-Minsk.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Antoni-Minsk.jpg/330px-Antoni-Minsk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Antoni-Minsk.jpg/440px-Antoni-Minsk.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Antoniego_z_Padwy_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Kościół św. Antoniego z Padwy w Mińsku Mazowieckim">Sanktuarium św. Antoniego z Padwy</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Minsk-Treblinka.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Minsk-Treblinka.JPG/220px-Minsk-Treblinka.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Minsk-Treblinka.JPG/330px-Minsk-Treblinka.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Minsk-Treblinka.JPG/440px-Minsk-Treblinka.JPG 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Jedna z nielicznych pamiątek po przedwojennej społeczności żydowskiej</figcaption></figure> <p>Mińsk znajduje się w <a href="/wiki/Diecezja_warszawsko-praska" title="Diecezja warszawsko-praska">diecezji warszawsko-praskiej</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński">Kościoła rzymskokatolickiego</a>. Znajdują się tutaj dwa sanktuaria będące siedzibami <a href="/wiki/Dekanat" title="Dekanat">dekanatów</a>. </p><p>Najstarsza <a href="/wiki/Parafia_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim_(rzymskokatolicka)" title="Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim (rzymskokatolicka)">parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny</a> istnieje od 1422 roku. Kościół z XVII ma status <a href="/wiki/Sanktuaria_maryjne" title="Sanktuaria maryjne">sanktuarium maryjnego</a>. Proboszcz tej parafii stoi jednocześnie na czele <a href="/wiki/Dekanat_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_%E2%80%93_Narodzenia_NMP" title="Dekanat Mińsk Mazowiecki – Narodzenia NMP">dekanatu Narodzenia NMP</a> obejmującego wschodnią połowę miasta i jego okolic. Sama parafia swoim zasięgiem obejmuje okolice Starego Miasta. </p><p>Druga <a href="/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Antoniego_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Parafia św. Antoniego w Mińsku Mazowieckim">parafia pw. św. Antoniego</a> została erygowana w 1984 roku. Świątynia której budowa trwała kilkanaście lat składa się z dwóch kościołów i kaplicy. Posiada ona status <a href="/wiki/Sanktuarium" title="Sanktuarium">sanktuarium</a>. Proboszcz tej parafii stoi jednocześnie na czele <a href="/wiki/Dekanat_Mi%C5%84sk_Mazowiecki_%E2%80%93_%C5%9Bw._Antoniego_z_Padwy" title="Dekanat Mińsk Mazowiecki – św. Antoniego z Padwy">dekanatu św. Antoniego</a> obejmującego zachodnią połowę miasta i jego okolic oraz <a href="/wiki/Ko%C5%82biel_(gmina)" title="Kołbiel (gmina)">Gminę Kołbiel</a>. Sama parafia swoim zasięgiem obejmuje centrum oraz zachodnią i północno-zachodnią część miasta. </p><p>Wschodnie krańce miasta należą do <a href="/wiki/Parafia_cywilno-wojskowa_%C5%9Bw._Micha%C5%82a_Archanio%C5%82a_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Parafia cywilno-wojskowa św. Michała Archanioła w Mińsku Mazowieckim">parafii cywilno-wojskowej</a> erygowanej w latach 90. XX wieku. Południowo-zachodnia część miasta to <a href="/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Jana_Chrzciciela_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Parafia św. Jana Chrzciciela w Mińsku Mazowieckim">Parafia św. Jana Chrzciciela</a>. Z północnego krańca miasta jest blisko do Kościoła pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Królewcu. </p><p>Na terenie miasta znajduje się także kaplica szpitalna, oraz liczne przydrożne kapliczki i krzyże. </p><p>Główne organizacje katolickie działające na terenie miasta to <a href="/wiki/Caritas_(organizacja)" title="Caritas (organizacja)">Caritas</a> i <a href="/wiki/Ignacy_K%C5%82opotowski" title="Ignacy Kłopotowski">Siostry Loretanki</a> (katechetki). Działalność oświatową prowadzą zgromadzenia męskie <a href="/wiki/Salezjanie" title="Salezjanie">Salezjan</a> (gimnazjum i liceum) oraz <a href="/wiki/Pallotyni" title="Pallotyni">Pallotynów</a> (szkoła wyższa). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Starokatolicyzm">Starokatolicyzm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=45" title="Edytuj sekcję: Starokatolicyzm" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=45" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Starokatolicyzm"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Od 1907 roku istnieje w Mińsku <a href="/wiki/Parafia_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim_(starokatolicka)" title="Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim (starokatolicka)">parafia mariawicka pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny</a>. Wspólnota <a href="/wiki/Mariawityzm" title="Mariawityzm">mariawicka</a> w Mińsku, należy do <a href="/wiki/Diecezja_lubelsko-podlaska" title="Diecezja lubelsko-podlaska">diecezji lubelsko-podlaskiej</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Starokatolicki_Mariawit%C3%B3w_w_RP" title="Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP">Kościoła Starokatolickiego Mariawitów</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prawosławie"><span id="Prawos.C5.82awie"></span>Prawosławie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=46" title="Edytuj sekcję: Prawosławie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=46" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Prawosławie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pierwszą <a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławną</a> świątynią w mieście była drewniana cerkiew pw. Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej, zbudowana w drugiej połowie XIX w. na terenie koszar. Po <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojnie światowej</a> budynek cerkwi służył stacjonującym w mieście żołnierzom 7 Pułku Ułanów Lubelskich jako świetlica i sala teatralna. Drugą <a href="/wiki/Cerkiew_Opieki_Matki_Bo%C5%BCej_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Cerkiew Opieki Matki Bożej w Mińsku Mazowieckim">cerkiew (murowaną, pw. Opieki Matki Bożej)</a> wzniesiono w latach 1902–1904. Porzucona w okresie <a href="/wiki/Bie%C5%BCe%C5%84stwo" title="Bieżeństwo">bieżeństwa</a>, została rozebrana w 1936 r.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68">[68]</a></sup> </p><p>W 2016 r. w Mińsku Mazowieckim utworzono prawosławny punkt duszpasterski, pozostający pod opieką duchowieństwa z <a href="/wiki/Parafia_%C5%9Awi%C4%99tej_Tr%C3%B3jcy_w_Siedlcach" title="Parafia Świętej Trójcy w Siedlcach">Siedlec</a>. Nabożeństwa były celebrowane w kościele mariawickim (ulica Romualda Traugutta 17)<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69">[69]</a></sup>. 22 stycznia 2018 r. w mieście erygowano samodzielną <a href="/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Spirydona_Cudotw%C3%B3rcy_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Parafia św. Spirydona Cudotwórcy w Mińsku Mazowieckim">parafię prawosławną pw. św. Spirydona Cudotwórcy</a> z tymczasową kaplicą przy ulicy Warszawskiej 69. Parafia wchodzi w skład <a href="/wiki/Diecezja_lubelsko-che%C5%82mska" title="Diecezja lubelsko-chełmska">diecezji lubelsko-chełmskiej</a> <a href="/wiki/Polski_Autokefaliczny_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny" title="Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny">PAKP</a><sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70">[70]</a></sup>. Aktualnie w miejscu istniejącej parafii budowany jest Prawosławny Dom Kultury, który będzie w przyszłości pełnił funkcję cerkwi parafialnej<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71">[71]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Protestantyzm">Protestantyzm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=47" title="Edytuj sekcję: Protestantyzm" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=47" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Protestantyzm"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Od marca 2003 działa tu <a href="/wiki/Zb%C3%B3r_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Chrze%C5%9Bcijan_Baptyst%C3%B3w_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Mińsku Mazowieckim">zbór</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Chrze%C5%9Bcijan_Baptyst%C3%B3w_w_RP" title="Kościół Chrześcijan Baptystów w RP">Kościoła Chrześcijan Baptystów</a><sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72">[72]</a></sup><sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73">[73]</a></sup>. </p><p>W 2001 roku w Mińsku Mazowieckim została powołana <a href="/wiki/Mennonici" title="Mennonici">mennonicka</a> placówka misyjna należąca do organizacji „Anabaptist International Ministries”, przekształcona następnie w zbór Chrześcijańska Wspólnota Mennonitów „Agape”<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74">[74]</a></sup>. Mińsk Mazowiecki jest również siedzibą mennonickiej Fundacji „Dziedzictwo”, prowadzącej działalność edukacyjną i kulturalną<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75">[75]</a></sup>. </p><p>W mieście funkcjonuje ponadto placówka misyjna <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84ska_Wsp%C3%B3lnota_Ewangeliczna" title="Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna">Chrześcijańskiej Wspólnoty Ewangelicznej</a><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76">[76]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Judaizm">Judaizm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=48" title="Edytuj sekcję: Judaizm" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=48" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Judaizm"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Do 1768 roku obowiązywał tu zakaz osiedlania się <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a>, ale już przed <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojną światową</a> stanowili oni ok. połowy mieszkańców miasta. Budynek <a href="/wiki/Synagoga" title="Synagoga">synagogi</a> znajdował się przy ul. Piłsudskiego, funkcjonowało tu też kilka mniejszych <a href="/wiki/Synagoga" title="Synagoga">bożnic</a> w innych budynkach. </p><p>Społeczność żydowska nie przetrwała wojny i obecnie jedynymi pamiątkami po niej są nieruchomości bez właściciela, zapomniany cmentarz, oraz jeden z największych kamieni w Obozie Zagłady <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka II</a><sup id="cite_ref-żydzi_51-1" class="reference"><a href="#cite_note-żydzi-51">[51]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Świadkowie_Jehowy"><span id=".C5.9Awiadkowie_Jehowy"></span>Świadkowie Jehowy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=49" title="Edytuj sekcję: Świadkowie Jehowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=49" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Świadkowie Jehowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W Mińsku Mazowieckim działalność kaznodziejską prowadzą również dwa zbory <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadków Jehowy</a>: Mińsk Mazowiecki-Południe i Mińsk Mazowiecki-Północ (w tym grupa ukraińskojęzyczna). Gromadzą się w <a href="/wiki/Sala_kr%C3%B3lestwa" title="Sala królestwa">Sali Królestwa</a> przy ul Mirosza 10<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77">[77]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sport_i_rekreacja">Sport i rekreacja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=50" title="Edytuj sekcję: Sport i rekreacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=50" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sport i rekreacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Sport_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Sport w Mińsku Mazowieckim">Sport w Mińsku Mazowieckim</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:07M-Skatepark.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/07M-Skatepark.JPG/220px-07M-Skatepark.JPG" decoding="async" width="220" height="94" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/07M-Skatepark.JPG/330px-07M-Skatepark.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/07M-Skatepark.JPG/440px-07M-Skatepark.JPG 2x" data-file-width="1504" data-file-height="640" /></a><figcaption>Skatepark</figcaption></figure> <p>Za sport w mieście odpowiada podlegający mu Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Ośrodek jest też właścicielem (a raczej obsługuje majątek miasta) stadionu przy ul. Sportowej, oraz Aquaparku przy ul. Wyszyńskiego<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78">[78]</a></sup>. Aktualnie największą atrakcją organizowaną przez ośrodek jest płatne sztuczne lodowisko (czynne tylko w okresie zimowym) i Aquapark. </p><p>Drugą ważną instytucją jest „MKS Mazovia”, który jest bardzo silnie związany z MOSiR’em jednak formalnie jest osobną instytucją. Prowadzi on przede wszystkim amatorski zespół seniorów w piłce nożnej<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79">[79]</a></sup>. </p><p>Babilon Promotion i Tom Boxing Team organizują gale bokserskie pokazywane m.in. w <a href="/wiki/Telewizja_Polska" title="Telewizja Polska">TVP</a> i <a href="/wiki/Canal%2B_Premium" title="Canal+ Premium">Canal+</a>, w tym pojedynki o mistrzostwo świata<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80">[80]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wojsko">Wojsko</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=51" title="Edytuj sekcję: Wojsko" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=51" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojsko"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pi%C5%82sudski_nad_Nid%C4%85_(22-132).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Pi%C5%82sudski_nad_Nid%C4%85_%2822-132%29.jpg/220px-Pi%C5%82sudski_nad_Nid%C4%85_%2822-132%29.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Pi%C5%82sudski_nad_Nid%C4%85_%2822-132%29.jpg/330px-Pi%C5%82sudski_nad_Nid%C4%85_%2822-132%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Pi%C5%82sudski_nad_Nid%C4%85_%2822-132%29.jpg/440px-Pi%C5%82sudski_nad_Nid%C4%85_%2822-132%29.jpg 2x" data-file-width="3500" data-file-height="2239" /></a><figcaption><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Pi%C5%82sudski" title="Józef Piłsudski">Józef Piłsudski</a> z Kasztanką. Klaczą tą opiekował się 7 PUL</figcaption></figure> <p><b>Aktualnie</b> </p><p>Obecnie w Mińsku i jego okolicach swoje siedziby mają: </p> <ul><li><a href="/wiki/%C5%BBandarmeria_Wojskowa" title="Żandarmeria Wojskowa">Żandarmeria Wojskowa</a> <ul><li>Centrum Szkolenia ŻW</li> <li>Oddział Specjalny ŻW w Mińsku Mazowieckim (tzw. antyterroryści)<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81">[81]</a></sup></li> <li>Placówka ŻW w Mińsku Mazowieckim<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82">[82]</a></sup></li></ul></li> <li><a href="/wiki/23_Baza_Lotnictwa_Taktycznego" title="23 Baza Lotnictwa Taktycznego">23 Baza Lotnictwa Taktycznego</a> w <a href="/wiki/Jan%C3%B3w_(powiat_mi%C5%84ski)" title="Janów (powiat miński)">Janowie</a>/<a href="/wiki/Barcz%C4%85ca" title="Barcząca">Barczącej</a></li> <li><a href="/wiki/Wojskowy_komendant_uzupe%C5%82nie%C5%84" title="Wojskowy komendant uzupełnień">Wojskowa Komenda Uzupełnień</a> Mińsk Mazowiecki</li></ul> <p><b>W przeszłości</b> </p><p>W swojej historii miasto było siedzibą następujących jednostek i instytucji: </p> <ul><li><a href="/wiki/1_Eskadra_Lotnictwa_Taktycznego" title="1 Eskadra Lotnictwa Taktycznego">1 Eskadra Lotnictwa Taktycznego</a> w <a href="/wiki/Jan%C3%B3w_(powiat_mi%C5%84ski)" title="Janów (powiat miński)">Janowie</a>/<a href="/wiki/Barcz%C4%85ca" title="Barcząca">Barczącej</a></li> <li><a href="/wiki/23_Baza_Lotnicza" title="23 Baza Lotnicza">23 Baza Lotnicza</a> w <a href="/wiki/Jan%C3%B3w_(powiat_mi%C5%84ski)" title="Janów (powiat miński)">Janowie</a>/<a href="/wiki/Barcz%C4%85ca" title="Barcząca">Barczącej</a></li> <li><a href="/wiki/1_Pu%C5%82k_Lotnictwa_My%C5%9Bliwskiego" title="1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego">1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego</a> „Warszawa”</li> <li><a href="/wiki/2_Mi%C5%84sko-Mazowiecka_Brygada_Obrony_Terytorialnej" title="2 Mińsko-Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej">2 Mińsko-Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej</a> (lata 90.)</li> <li><a href="/wiki/Centrum_Szkolenia_Wojskowej_S%C5%82u%C5%BCby_Wewn%C4%99trznej" title="Centrum Szkolenia Wojskowej Służby Wewnętrznej">Centralny Ośrodek Szkolenia Wojskowej Służby Wewnętrznej</a> (<a href="/wiki/Polska_Rzeczpospolita_Ludowa" title="Polska Rzeczpospolita Ludowa">PRL</a>)</li> <li><a href="/wiki/7_Pu%C5%82k_U%C5%82an%C3%B3w_Lubelskich" title="7 Pułk Ułanów Lubelskich">7 Pułk Ułanów Lubelskich</a> (<a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">II RP</a>, później <a href="/wiki/Dywizjon_Jele%C5%84" class="mw-redirect" title="Dywizjon Jeleń">Dywizjon Jeleń</a>)</li> <li>38 Włodzimierski J.CW. Wielkiego Księcia Michała Mikołajewicza Pułk Liniowy Dragonów (od 1891) – <a href="/wiki/14_Korpus_Armijny_Imperium_Rosyjskiego" class="mw-redirect" title="14 Korpus Armijny Imperium Rosyjskiego">13 Pułk Ułanów Włodzimierskich</a> (od 1907) – pułk armii <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">rosyjskiej</a><sup id="cite_ref-rosjanie_83-0" class="reference"><a href="#cite_note-rosjanie-83">[83]</a></sup></li></ul> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Współpraca_zagraniczna"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82praca_zagraniczna"></span>Współpraca zagraniczna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=52" title="Edytuj sekcję: Współpraca zagraniczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=52" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współpraca zagraniczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mińsk ma podpisane umowy bliźniaczego partnerstwa z miastami<sup id="cite_ref-wspolpraca_84-0" class="reference"><a href="#cite_note-wspolpraca-84">[84]</a></sup>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72799541">.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy dl,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ol,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ul{margin-top:0}.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny>div,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny li{break-inside:avoid}</style> </p> <div class="uklad-wielokolumnowy" style="column-count: 4; column-width: min(11em, 48vw)"> <ul><li><a href="/wiki/Saint-%C3%89gr%C3%A8ve" title="Saint-Égrève">Saint-Égrève</a> (Francja)</li> <li><a href="/wiki/Telsze" title="Telsze">Telšiai</a> (Litwa)</li> <li><a href="/wiki/Karni%C3%B3w" title="Karniów">Krnov</a> (Czechy)</li> <li><a href="/wiki/Pefki" title="Pefki">Pefki</a> (Grecja)</li></ul> </div> <p>Każdego roku przyjeżdża do Mińska młodzież z parafii katolickiej w <a href="/wiki/Orsza" title="Orsza">Orszy</a> (<a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a>)<sup id="cite_ref-wspolpraca_84-1" class="reference"><a href="#cite_note-wspolpraca-84">[84]</a></sup>. </p><p>Istnieją również inne formy współpracy z miastami <a href="/wiki/Borodzianka" title="Borodzianka">Borodjanka</a> (<a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukraina</a>), <a href="/wiki/Cori" title="Cori">Cori</a> (<a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a>), <a href="/w/index.php?title=Karben_(miasto)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karben (miasto) (strona nie istnieje)">Karben</a> (<a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a>) i <a href="/w/index.php?title=%C5%81uchawica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łuchawica (strona nie istnieje)">Łuchawica</a> (<a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Honorowi_obywatele">Honorowi obywatele</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=53" title="Edytuj sekcję: Honorowi obywatele" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=53" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Honorowi obywatele"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Osoby, którym Rada Miasta Mińsk Mazowiecki nadała tytuł Honorowy Obywatel Mińska Mazowieckiego<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85">[85]</a></sup>: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72799541"> </p> <div class="uklad-wielokolumnowy" style="column-count: 4; column-width: 13em;"> <ul><li><a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">Jan Paweł II</a></li> <li>Marian Benko</li> <li>Tomasz Chludziński</li> <li><a href="/wiki/Tadeusz_Chr%C3%B3%C5%9Bcielewski" title="Tadeusz Chróścielewski">Tadeusz Chróścielewski</a></li> <li><a href="/wiki/Pawe%C5%82_Filleborn" title="Paweł Filleborn">Paweł Filleborn</a></li> <li>Henryk Gąsowski</li> <li><a href="/wiki/Ryszard_Kaczorowski" title="Ryszard Kaczorowski">Ryszard Kaczorowski</a></li> <li>Władysław Kozak</li> <li><a href="/wiki/Maria_Jan_Opala" title="Maria Jan Opala">Maria Jan Opala</a></li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_Romaniuk" title="Kazimierz Romaniuk">Kazimierz Romaniuk</a></li> <li>Władysław Rudziński</li> <li>Ryszard Sielski</li> <li>Jan Sikora</li> <li>Tadeusz Skolimowski</li> <li>Józef Skrzynecki</li> <li><a href="/wiki/Piotr_Skrzynecki" title="Piotr Skrzynecki">Piotr Skrzynecki</a></li> <li><a href="/wiki/Witold_Szaniawski" title="Witold Szaniawski">Witold Szaniawski</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=54" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=54" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Cmentarz_komunalny_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Cmentarz komunalny w Mińsku Mazowieckim">Cmentarz komunalny w Mińsku Mazowieckim</a></li> <li><a href="/wiki/Stary_cmentarz_%C5%BCydowski_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Stary cmentarz żydowski w Mińsku Mazowieckim">Stary cmentarz żydowski w Mińsku Mazowieckim</a></li> <li><a href="/wiki/Nowy_cmentarz_%C5%BCydowski_w_Mi%C5%84sku_Mazowieckim" title="Nowy cmentarz żydowski w Mińsku Mazowieckim">Nowy cmentarz żydowski w Mińsku Mazowieckim</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=55" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=55" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-PopulacjaPowierzchnia-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2024-roku,7,21.html"><i>Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku</i></a> [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024<span class="accessdate"> [dostęp 2024-10-23]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2024-07-22&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Powierzchnia+i+ludno%C5%9B%C4%87+w+przekroju+terytorialnym+w+2024+roku&rft_id=https%3A%2F%2Fstat.gov.pl%2Fobszary-tematyczne%2Fludnosc%2Fludnosc%2Fpowierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2024-roku%2C7%2C21.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Według Planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego (2004), według Swianiewicza (2005), według <a href="/wiki/NUTS" title="NUTS">NUTS</a> (2004).</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nid.pl/wp-content/uploads/2024/10/MAZ-woj.-rej_30.09.2024-r.pdf"><i>Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie</i></a> [online], <a href="/wiki/Narodowy_Instytut_Dziedzictwa" title="Narodowy Instytut Dziedzictwa">Narodowy Instytut Dziedzictwa</a>, 30 września 2024, s. 55<span class="accessdate"> [dostęp 2015-09-16]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2024-09-30&rft.jtitle=%5B%5BNarodowy+Instytut+Dziedzictwa%5D%5D&rft.atitle=Rejestr+zabytk%C3%B3w+nieruchomych+%E2%80%93+wojew%C3%B3dztwo+mazowieckie&rft_id=https%3A%2F%2Fnid.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2024%2F10%2FMAZ-woj.-rej_30.09.2024-r.pdf" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-zabytki-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-zabytki_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-zabytki_4-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-zabytki_4-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-zabytki_4-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-zabytki_4-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110724013307/http://www.minsk-maz.pl/66,zabytki-miasta.html">Urząd Miasta</a>. minsk-maz.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minsk-maz.pl/66,zabytki-miasta.html">tego adresu</a> (2011-07-24)].</cite> [data dostępu 2008-01-12].</span> </li> <li id="cite_note-pzp-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-pzp_5-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-pzp_5-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Uchwała nr XX / 223 / 04 Rady Miasta Mińsk Mazowiecki z dnia 19 lipca 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Mińsk Mazowiecki (dostęp 2008-03-14).</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Srebrna jest głównym dopływem Mieni. Mienia jest głównym dopływem Świdra. Świder jest dopływem Wisły.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.parkiet.net.pl/technologia.php?artykul=sosna">wzmianka o sośnie</a> [dostęp 2008-04-22].</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071027092113/http://www.minskmaz.com.pl/polozenie.html">Informacja o warunkach naturalnych</a>. minskmaz.com.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minskmaz.com.pl/polozenie.html">tego adresu</a> (2007-10-27)].</cite> [data dostępu 2008-01-12].</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://weather.msn.com/monthly_averages.aspx?wealocations=wc:21423&q=Mi%C5%84sk+Mazowiecki%2c+POL+forecast:averagesm">Weather averages for Mińsk Mazowiecki, POL</a>. [dostęp 2008-12-15]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.minsk-maz.pl/743,historia-i-symbole-miasta?tresc=17389"><i>HISTORIA I SYMBOLE MIASTA | Miasto Mińsk Mazowiecki</i></a> [online], minsk-maz.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2024-04-24]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=HISTORIA+I+SYMBOLE+MIASTA+%26%23124%3B+Miasto+Mi%C5%84sk+Mazowiecki&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.minsk-maz.pl%2F743%2Chistoria-i-symbole-miasta%3Ftresc%3D17389" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.minsk-maz.pl/743,historia-i-symbole-miasta?tresc=17389"><i>HISTORIA I SYMBOLE MIASTA | Miasto Mińsk Mazowiecki</i></a> [online], minsk-maz.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2024-04-24]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=HISTORIA+I+SYMBOLE+MIASTA+%26%23124%3B+Miasto+Mi%C5%84sk+Mazowiecki&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.minsk-maz.pl%2F743%2Chistoria-i-symbole-miasta%3Ftresc%3D17389" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Orlowski-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Orlowski_13-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Orlowski_13-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_Or%C5%82owski" title="Bolesław Orłowski">Bolesław Orłowski</a>: <i>Nie tylko szablą i piórem</i>. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 180–183. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8320605091" title="Specjalna:Książki/8320605091">ISBN <span class="isbn">83-206-0509-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nie+tylko+szabl%C4%85+i+pi%C3%B3rem&rft.au=%5B%5BBoles%C5%82aw+Or%C5%82owski%5D%5D&rft.date=1985&rft.pub=Wydawnictwa+Komunikacji+i+%C5%81%C4%85czno%C5%9Bci&rft.place=Warszawa&rft.pages=180%E2%80%93183&rft.isbn=83-206-0509-1"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Dzienio Mariusz Robert, <i>Działania wojenne na terenie powiatu mińskiego w dniach 16–17 VIII 1920</i> s.49, [w:] Rocznik Mińsko-Mazowiecki nr 6, Mińsk Mazowiecki 2000.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Szymon</span><span class="cite-name-initials" title="Szymon" style="display:none">S.</span> </span><span class="cite-lastname">Rudnicki</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Szymon</span><span class="cite-name-initials" title="Szymon">S.</span></span>, <i>Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej</i>, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2015, s. 464, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788376663630" title="Specjalna:Książki/9788376663630">ISBN <span class="isbn">978-83-7666-363-0</span></a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788376664125" title="Specjalna:Książki/9788376664125">ISBN <span class="isbn">978-83-7666-412-5</span></a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Szymon&rft.aulast=Rudnicki&rft.date=2015&rft.isbn=978-83-7666-363-0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%BBydzi+w+parlamencie+II+Rzeczypospolitej&rft.pub=Wydawnictwo+Sejmowe" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sztetl.org.pl/pl/article/losice/16,relacje-wspomnienia/43851,wspomnienia-jankiela-kulawca-przewodniczacego-zydowskiej-gminy-wyznaniowej-w-legnicy/?action=viewtable&page=1">Wspomnienia Jankiela Kulawca – przewodniczącego Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Legnicy</a>. sztetl.org.pl. [dostęp 2016-08-04].</cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Emil Noiński, <i>Likwidacja getta żydowskiego w Mińsku Mazowieckim w świetle relacji i wspomnień naocznych świadków</i>, „Rocznik Mińskomazowiecki” 2006, z. 14.</span> </li> <li id="cite_note-demografia-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-demografia_18-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-demografia_18-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-demografia_18-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-demografia_18-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/teryt/kategoria/44816">Bank Danych Regionalnych – Mińsk Mazowiecki</a>; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.regioset.pl/regio.php?lg=0&mn=7">REGIOset – ranking</a> (12.01.2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.regioset.pl/gazeta.php?choice=1226">REGIOset – Mińsk Mazowiecki</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://warszawa.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_mazowieckie/portrety_gmin/minski/1412011_minsk_mazowiecki.pdf"><i>Gmina Miejska. Mińsk Mazowiecki</i></a> [online], 2019<span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2019&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Gmina+Miejska.+Mi%C5%84sk+Mazowiecki&rft_id=https%3A%2F%2Fwarszawa.stat.gov.pl%2Fvademecum%2Fvademecum_mazowieckie%2Fportrety_gmin%2Fminski%2F1412011_minsk_mazowiecki.pdf" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-populacja2022-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-populacja2022_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.polskawliczbach.pl/Minsk_Mazowiecki"><i>Mińsk Mazowiecki w liczbach</i></a> [online], Polska w liczbach<span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-13]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Mi%C5%84sk+Mazowiecki+w+liczbach&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=Polska+w+liczbach&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.polskawliczbach.pl%2FMinsk_Mazowiecki" style="display:none"> </span>, liczba ludności na podstawie danych GUS.</cite></span> </li> <li id="cite_note-pl-bdr-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pl-bdr_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start">Bank Danych Regionalnych – Strona główna</a>. <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Statystyczny" title="Główny Urząd Statystyczny">GUS</a>. [dostęp 2010-09-14]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wybory2002.pkw.gov.pl/grada/gw1/w14/p1412/g141201/index.html">Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe</a>. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].</cite></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wybory2006.pkw.gov.pl/kbw/wynikiRadaGminyf4cc.html?jdn=141201">Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza</a>. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].</cite></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wybory2010.pkw.gov.pl/geo/pl/140000/141201.html#tabs-4">Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – – m. Mińsk Mazowiecki</a>. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].</cite></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wybory2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/gminy/view/141201">Państwowa Komisja Wyborcza | Mińsk Mazowiecki</a>. wybory2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].</cite></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.carrefour.pl/page/pl/handlowy/hipermarkety/znajdz-sklep/mazowieckie/minsk-mazowiecki/carrefour-minsk-mazowiecki/">Carrefour</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spzozmm.pl/">strona szpitala (12.01.2008)</a>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.centrum.med.pl/">Sieć przychodni „Centrum”</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kppminsk.policja.waw.pl/?page=Structure&id=25">Komenda Powiatowa Policji</a> (14.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://co-slychac.pl/aktualny.php?id=3043">Wzmianka prasowa o najnowszych autach policji</a> (14.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kppsp-minsk.pl/">Straż pożarna</a> (2007).</span> </li> <li id="cite_note-plan-32"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-plan_32-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-plan_32-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Plan Rozwoju Lokalnego, opracowanie Inwest Consulting S.A. na podstawie danych Urzędu Miasta w Mińsku Mazowieckim. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://minsk-maz.pl/aktualnosci/prl.pdf">PDF</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hydroprojekt.com.pl/index.php?ID=640&wersja=pol&IDP=1">strona wykonawcy</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.skanska.pl/skanska/templates/page.asp?id=12653">Wzmianka o budowie przejazdu</a> (15.01/2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="http://minsk-maz.pl/planmiasta/mapa06.jpg">JPG</a> Mapa miasta obejmująca współczesny przejazd (15.01.2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="http://planmiasta.minskmaz.com.pl/">Starsza mapa</a>, która ten sam przejazd pokazuje jako budowany (15.01.2008) – w razie braku dostępu do tego źródła wystarczy zerknąć na jakąkolwiek mapę, najlepiej z lat 90.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 września 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych</i> (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001819">Dz.U. z 2019 r. poz. 1819</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.transport-publiczny.pl/mobile/w-minsku-mazowieckim-ruszyla-komunikacja-bezplatna-57337.html"><i>W Mińsku Mazowieckim ruszyła komunikacja. Bezpłatna</i></a> [online], www.transport-publiczny.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2019-09-17]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W+Mi%C5%84sku+Mazowieckim+ruszy%C5%82a+komunikacja.+Bezp%C5%82atna&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.transport-publiczny.pl%2Fmobile%2Fw-minsku-mazowieckim-ruszyla-komunikacja-bezplatna-57337.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/minsk-mazowiecki-rozszerzyl-bezplatna-komunikacje-miejska-teraz-skorzystaja-z-niej-wszyscy-zainteresowani--72234.html"><i>Mińsk Mazowiecki rozszerzył bezpłatną komunikację miejską. Teraz skorzystają z niej wszyscy zainteresowani</i></a> [online], www.transport-publiczny.pl, 1 lutego 2022<span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2022-02-01&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Mi%C5%84sk+Mazowiecki+rozszerzy%C5%82+bezp%C5%82atn%C4%85+komunikacj%C4%99+miejsk%C4%85.+Teraz+skorzystaj%C4%85+z+niej+wszyscy+zainteresowani&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.transport-publiczny.pl%2Fwiadomosci%2Fminsk-mazowiecki-rozszerzyl-bezplatna-komunikacje-miejska-teraz-skorzystaja-z-niej-wszyscy-zainteresowani--72234.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.minsk-maz.pl/1241,zakup-6-autobusow-elektrycznych-wraz-z-budowa-infrastruktury-stanowisk-ladowania-w-celu-obnizenia-wykorzystania-paliw-emisyjnych-w-minsku-mazowieckim">Portal minsk-maz.pl</a></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://minsk-maz.pl/miastowliczbach/struktura.htm">Struktura gruntów na stronie UM</a> (2007).</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text">Gmina Mińsk Mazowiecki liczy prawie 13 tys. mieszkańców.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Aryn%C3%B3w" title="Arynów">Arynów</a>, <a href="/wiki/Kr%C3%B3lewiec_(wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie)" title="Królewiec (województwo mazowieckie)">Królewiec (województwo mazowieckie)</a>, <a href="/wiki/Karolina_(powiat_mi%C5%84ski)" title="Karolina (powiat miński)">Karolina (powiat miński)</a>, <a href="/wiki/Stara_Niedzia%C5%82ka" title="Stara Niedziałka">Stara Niedziałka</a>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Stojad%C5%82a" title="Stojadła">Stojadła</a>, <a href="/wiki/Choszcz%C3%B3wka_Stojecka" title="Choszczówka Stojecka">Choszczówka Stojecka</a>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Nadle%C5%9Bnictwo_Mi%C5%84sk" title="Nadleśnictwo Mińsk">Nadleśnictwo Mińsk</a> – Leśnictwo Stankowizna.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.gov.pl/broker/access/performSearch.jspa?searchString=*&level=miejscSkl&wojewodztwo=2217&powiat=5078&gmina=7389&miejscowosc=46482&advanced=true">Rejestr TERYT</a>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lokalna.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=469&Itemid=2">Starówka w Mińsku?</a> w <a href="/wiki/Lokalna" title="Lokalna">Lokalna</a>, dostęp [17.05.2008].</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://minsk-maz.pl/wladzemiasta/radniV.php">Rada Miasta</a> (dostęp 2008-03-15).</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Mapa topograficzna Królestwa Polskiego.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.ph/20120906024057/http://www.minskmaz.com.pl/index.php?AJDI=ch1&mdp_ID=2">Mińsk i Górki</a> (13.01.2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131208111956/http://www.minskmaz.com.pl/index.php?AJDI=ch1&mdp_ID=6">Sendomierz</a> (13.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081221223717/http://mdkmm.pl/?page_id=10">strona Miejskiego Domu Kultury – jednego z użytkowników pałacu</a>. mdkmm.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mdkmm.pl/?page_id=10">tego adresu</a> (2008-12-21)].</cite> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.ph/20120904090937/http://www.minskmaz.com.pl/index.php?AJDI=ch1&mdp_ID=10">Cerkiew</a> (13.01.2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minskmaz.com.pl/index.php?AJDI=ch1&mdp_ID=9">Dworzec kolejowy</a> (13.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-żydzi-51"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-żydzi_51-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-żydzi_51-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.badacz.org/izrael/zydzi_w_polsce/katalog_mazowsze_minsk.html">artykuł na stronie badacz.org</a> (12.01.2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zchor.org/minsk.htm">strona poświęcona pamięci zamordowanych Żydów</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">Fotografia autorstwa A. Zawadzkiego w <cite class="citation book">Janusz Kuligowski: <i>585 lat Mińska Mazowieckiego</i>. s. 28. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390693674" title="Specjalna:Książki/8390693674">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">83-906936-7-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=585+lat+Mi%C5%84ska+Mazowieckiego&rft.au=Janusz+Kuligowski&rft.pages=28&rft.isbn=8390693674"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-drzewapolski-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-drzewapolski_53-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Krzysztof Borkowski, Robert Tomusiak, Paweł Zarzyński. <i>Drzewa Polski</i>. 2016. s. 108.</span> </li> <li id="cite_note-drzewapolski2-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-drzewapolski2_54-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Krzysztof Borkowski, Robert Tomusiak, Paweł Zarzyński. <i>Drzewa Polski</i>. 2016. s. 387.</span> </li> <li id="cite_note-inku-55"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-inku_55-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-inku_55-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-inku_55-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070623161824/http://minsk-maz.pl/kultura/mdk.php">MDK na stronie UM</a>. minsk-maz.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://minsk-maz.pl/kultura/mdk.php">tego adresu</a> (2007-06-23)].</cite> (12.01.2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070428200232/http://www.minsk-maz.pl/kultura/art.php">MSA na stronie UM</a> (12.01.2008); <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070621160643/http://minsk-maz.pl/kultura/tpmm.php">TPMM</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20061219173408/http://www.koszykowa.pl/biblioteka/content/blogcategory/71/261/">Nagroda im. Kierbedziów</a> (9.02.2008).</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.muzakino.pl/"><i>KINO MUZA Kino w Mińsku Mazowieckim</i></a> [online], www.muzakino.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2019-09-17]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=KINO+MUZA+Kino+w+Mi%C5%84sku+Mazowieckim&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.muzakino.pl%2F" style="display:none"> </span>.<span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">strona główna serwisu</span></cite></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rdc.pl/patronaty/festiwal-4m-minsk-mazowiecki-miasto-muzyki/"><i>Festiwal artystyczny 4M - Mińsk Mazowiecki Miasto Muzyki</i></a> [online], Warszawa i Mazowsze - najnowsze wiadomości w RDC<span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Festiwal+artystyczny+4M+-+Mi%C5%84sk+Mazowiecki+Miasto+Muzyki&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rdc.pl%2Fpatronaty%2Ffestiwal-4m-minsk-mazowiecki-miasto-muzyki%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rpzm.pl/">Rajd Pojazdów Zabytkowych Po Ziemi Mińskiej</a>.</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://co-slychac.pl/festiwal-chleba"><i>Co słychać? - Festiwal Chleba</i></a> [online], co-slychac.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Co+s%C5%82ycha%C4%87%3F+-+Festiwal+Chleba&rft_id=https%3A%2F%2Fco-slychac.pl%2Ffestiwal-chleba" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tygodniksiedlecki.com/t6778-v.festiwal.chleba.htm"><i>V Festiwal Chleba</i></a> [online], Tygodnik Siedlecki<span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=V+Festiwal+Chleba&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.tygodniksiedlecki.com%2Ft6778-v.festiwal.chleba.htm" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.last.fm/pl/festival/714706+Rock+In+Mi%C5%84sk+Fest"><i>Rock In Mińsk Fest w Kino Światowid (Mińsk Mazowiecki) w dniu 18 Paź 2008</i></a> [online], Last.fm<span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rock+In+Mi%C5%84sk+Fest+w+Kino+%C5%9Awiatowid+%28Mi%C5%84sk+Mazowiecki%29+w+dniu+18+Pa%C5%BA+2008&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.last.fm%2Fpl%2Ffestival%2F714706%2BRock%2BIn%2BMi%25C5%2584sk%2BFest" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Franciszek</span><span class="cite-name-initials" title="Franciszek" style="display:none">F.</span> </span><span class="cite-lastname">Czekierda</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Franciszek</span><span class="cite-name-initials" title="Franciszek">F.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pisarze.pl/2021/03/23/franciszek-czekierda-milosc-mlodego-zeromskiego-czyli-romans-gimnazjalisty-z-mezatka/"><i>MIŁOŚĆ MŁODEGO ŻEROMSKIEGO CZYLI ROMANS GIMNAZJALISTY Z MĘŻATKĄ</i></a> [online], pisarze.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2023-05-26]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Franciszek&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=MI%C5%81O%C5%9A%C4%86+M%C5%81ODEGO+%C5%BBEROMSKIEGO+CZYLI+ROMANS+GIMNAZJALISTY+Z+M%C4%98%C5%BBATK%C4%84&rft.aulast=Czekierda&rft_id=https%3A%2F%2Fpisarze.pl%2F2021%2F03%2F23%2Ffranciszek-czekierda-milosc-mlodego-zeromskiego-czyli-romans-gimnazjalisty-z-mezatka%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://minsk.zhp.pl/komenda-hufca/"><i>Komenda Hufca - Hufiec ZHP "Mazowsze" w Mińsku Mazowieckim</i></a> [online], 19 maja 2020<span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-05-19&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Komenda+Hufca+-+Hufiec+ZHP+%22Mazowsze%22+w+Mi%C5%84sku+Mazowieckim&rft_id=https%3A%2F%2Fminsk.zhp.pl%2Fkomenda-hufca%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bazy.ngo.pl/search/wyniki.asp?wyniki=1&kryt_nazwa=&kryt_miasto=mi%C5%84sk+mazowiecki&kryt_woj=&kryt_krs=&kryt_pola=&szukanie=opp">Baza organizacji pożytku publicznego uprawnionych do otrzymywania 1% podatku</a> (16.02.2008).</span> </li> <li id="cite_note-szk-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-szk_66-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.minsk-maz.pl/1052,placowki-szkolne">Strona miasta, szkoły podstawowe</a></span> </li> <li id="cite_note-prz-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-prz_67-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.minsk-maz.pl/1051,placowki-przedszkolne">Strona miasta, przedszkola</a></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cerkiew-minskmaz.pl/historia">Historia prawosławia w Mińsku Mazowieckim</a>. cerkiew-minskmaz.pl. [dostęp 2018-01-26].</cite></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.orthodox.pl/pierwsza-swieta-liturgia-w-minsku-mazowieckiem">Oficjalna strona Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – <i>Pierwsza Boska Liturgia w Mińsku Mazowieckim</i></a> [dostęp 2016-02-14].</span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cerkiew-minskmaz.pl/erygowanie-parafii-prawos%C5%82awnej-w-mi%C5%84sku-mazowieckim">Erygowanie parafii prawosławnej w Mińsku Mazowieckim</a>. cerkiew-minskmaz.pl, 24 stycznia 2018. [dostęp 2018-01-26].</cite></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cerkiew-minskmaz.pl/budowa-cerkwi-w-minsku-mazowieckim">Budowa cerkwi w Mińsku Mazowieckim</a>. cerkiew-minskmaz.pl. [dostęp 2022-03-19].</cite></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050106121244/http://5m.org.pl/infopage.php?id=7"><i>Historia zboru</i></a> [online], 5m.org.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2024-01-02]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://5m.org.pl/infopage.php?id=7">adresu</a> 2005-01-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+zboru&rft_id=http%3A%2F%2F5m.org.pl%2Finfopage.php%3Fid%3D7" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://baptysci.pl/zbory"><i>Zbory</i></a> [online], baptysci.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2024-01-02]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zbory&rft_id=https%3A%2F%2Fbaptysci.pl%2Fzbory" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://minskmaz.wixsite.com/wspolnotagape/history"><i>Nasza historia</i></a> [online], minskmaz.wixsite.com<span class="accessdate"> [dostęp 2024-01-02]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nasza+historia&rft_id=https%3A%2F%2Fminskmaz.wixsite.com%2Fwspolnotagape%2Fhistory" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kech.opole.pl/ewangeliczny-chrzescijanin-patrzy-na-anabaptyzm/"><i>Ewangeliczny chrześcijanin patrzy na Anabaptyzm</i></a> [online], kech.opole.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2024-01-02]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ewangeliczny+chrze%C5%9Bcijanin+patrzy+na+Anabaptyzm&rft_id=http%3A%2F%2Fkech.opole.pl%2Fewangeliczny-chrzescijanin-patrzy-na-anabaptyzm%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.chwe.pl/lista-placowek/"><i>Zbory i placówki</i></a> [online], chwe.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2023-08-15]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zbory+i+plac%C3%B3wki&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.chwe.pl%2Flista-placowek%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text">Dane według <cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://apps.jw.org/ui/P/meeting-search.html#/weekly-meetings"><i>wyszukiwarki zborów</i></a>, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy <a href="/wiki/Jw.org" title="Jw.org">jw.org</a><span class="accessdate"> [dostęp 2018-10-20]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=na+oficjalnej+stronie+%C5%9Awiadk%C3%B3w+Jehowy+%5B%5Bjw.org%5D%5D&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=wyszukiwarki+zbor%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fapps.jw.org%2Fui%2FP%2Fmeeting-search.html%23%2Fweekly-meetings" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mosir.org.pl/">MOSIR</a> (12.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://s2.fbcdn.pl/3/clubs/35243/data/docs/mazovia-monografia-wyd-elektroniczne.pdf"><i>Monografia MKS Mazovia</i></a>, Mińsk Mazowiecki 2015<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Monografia+MKS+Mazovia&rft.place=Mi%C5%84sk+Mazowiecki&rft.date=2015&rft_id=https%3A%2F%2Fs2.fbcdn.pl%2F3%2Fclubs%2F35243%2Fdata%2Fdocs%2Fmazovia-monografia-wyd-elektroniczne.pdf" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tbt.com.pl/">Babilon Promotion & Tom Boxing Team</a> [dostęp 2008-04-20].</span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zw.wp.mil.pl/index.php?go=os">Oddziały Specjalne Żandarmerii Wojskowej</a> (27.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zw.wp.mil.pl/index.php?go=minsk">Oddział w Mińsku</a> (27.01.2008).</span> </li> <li id="cite_note-rosjanie-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-rosjanie_83-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Tomasz Adamczak: <i>W izolacji od Mińszczan [w] 585 lat Mińska Mazowieckiego</i>. s. 25–26. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390693674" title="Specjalna:Książki/8390693674">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">83-906936-7-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=W+izolacji+od+Mi%C5%84szczan+%5Bw%5D+585+lat+Mi%C5%84ska+Mazowieckiego&rft.au=Tomasz+Adamczak&rft.pages=25%E2%80%9326&rft.isbn=8390693674"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wspolpraca-84"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wspolpraca_84-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wspolpraca_84-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minsk-maz.pl/wspolzagr/index.php">Współpraca zagraniczna</a>, Miasto Mińsk Mazowiecki (dostęp 2008-12-13).</span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://minsk-maz.pl/redir:67">Honorowi obywatele</a> (12.01.2008).</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=56" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=56" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Janusz Kuligowski: <i>585 lat Mińska Mazowieckiego</i>. Mińsk Mazowiecki: 2006, s. 47 stron. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390693674" title="Specjalna:Książki/8390693674">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">83-906936-7-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=585+lat+Mi%C5%84ska+Mazowieckiego&rft.aulast=Kuligowski&rft.aufirst=Janusz&rft.place=Mi%C5%84sk+Mazowiecki&rft.pages=47+stron&rft.isbn=8390693674"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&veaction=edit&section=57" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&action=edit&section=57" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; font-weight: bold;">Informacje w <a href="/wiki/Wikipedia:Projekty_siostrzane" title="Wikipedia:Projekty siostrzane">projektach siostrzanych</a></td> </tr> <tr> <td><span style="margin:1px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/13px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/26px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></span>  <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki?uselang=pl"><b>Multimedia</b></a></span> w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikiquote-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/15px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" class="extiw" title="q:Mińsk Mazowiecki">Cytaty</a></b> w <a href="/wiki/Wikicytaty" title="Wikicytaty">Wikicytatach</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:WiktionaryPl_nodesc.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/15px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="15" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/23px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/30px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki" class="extiw" title="wikt:Mińsk Mazowiecki">Definicje słownikowe</a></b> w <a href="/wiki/Wikis%C5%82ownik" title="Wikisłownik">Wikisłowniku</a></td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://minsk-maz.pl/">Strona miasta Mińsk Mazowiecki</a></li> <li><cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VI/451"><i>Mińsk</i></a>, [w:] <a href="/wiki/S%C5%82ownik_geograficzny_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Słownik geograficzny Królestwa Polskiego"><i>Słownik geograficzny Królestwa Polskiego</i></a>, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 451<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=S%C5%82ownik+geograficzny+Kr%C3%B3lestwa+Polskiego&rft.atitle=Mi%C5%84sk&rft.place=Warszawa&rft.date=1885" style="display:none"> </span>.</cite></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Powiat_mi%C5%84ski" title="Szablon:Powiat miński"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Powiat_mi%C5%84ski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Powiat miński (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Powiat_mi%C5%84ski&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Powiat_mi%C5%84ski" title="Powiat miński">Powiat miński</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miasto" title="Miasto">Miasta</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ceg%C5%82%C3%B3w" title="Cegłów">Cegłów</a></li> <li><a href="/wiki/Dobre" title="Dobre">Dobre</a></li> <li><a href="/wiki/Halin%C3%B3w" title="Halinów">Halinów</a></li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn" title="Kałuszyn">Kałuszyn</a></li> <li><a href="/wiki/Latowicz" title="Latowicz">Latowicz</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mińsk Mazowiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Mrozy" title="Mrozy">Mrozy</a></li> <li><a href="/wiki/Siennica" title="Siennica">Siennica</a></li> <li><a href="/wiki/Sulej%C3%B3wek" title="Sulejówek">Sulejówek</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gmina_miejska" title="Gmina miejska">Gminy miejskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Mińsk Mazowiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Sulej%C3%B3wek" title="Sulejówek">Sulejówek</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gmina_miejsko-wiejska" title="Gmina miejsko-wiejska">Gminy miejsko-wiejskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ceg%C5%82%C3%B3w_(gmina)" title="Cegłów (gmina)">Cegłów</a></li> <li><a href="/wiki/Dobre_(gmina_w_wojew%C3%B3dztwie_mazowieckim)" title="Dobre (gmina w województwie mazowieckim)">Dobre</a></li> <li><a href="/wiki/Halin%C3%B3w_(gmina)" title="Halinów (gmina)">Halinów</a></li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn_(gmina)" title="Kałuszyn (gmina)">Kałuszyn</a></li> <li><a href="/wiki/Latowicz_(gmina)" title="Latowicz (gmina)">Latowicz</a></li> <li><a href="/wiki/Mrozy_(gmina)" title="Mrozy (gmina)">Mrozy</a></li> <li><a href="/wiki/Siennica_(gmina)" title="Siennica (gmina)">Siennica</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gmina_wiejska" title="Gmina wiejska">Gminy wiejskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/D%C4%99be_Wielkie_(gmina)" title="Dębe Wielkie (gmina)">Dębe Wielkie</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub%C3%B3w_(gmina)" title="Jakubów (gmina)">Jakubów</a></li> <li><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gmina_wiejska)" title="Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)">Mińsk Mazowiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw%C3%B3w_(gmina)" title="Stanisławów (gmina)">Stanisławów</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_powiat_mi%C5%84ski_COA.svg" class="mw-file-description" title="Herb powiatu mińskiego"><img alt="Herb powiatu mińskiego" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/POL_powiat_mi%C5%84ski_COA.svg/50px-POL_powiat_mi%C5%84ski_COA.svg.png" decoding="async" width="50" height="60" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/POL_powiat_mi%C5%84ski_COA.svg/75px-POL_powiat_mi%C5%84ski_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/POL_powiat_mi%C5%84ski_COA.svg/100px-POL_powiat_mi%C5%84ski_COA.svg.png 2x" data-file-width="595" data-file-height="710" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Powiat_mi%C5%84ski_(dawny)" title="Szablon:Powiat miński (dawny)"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Powiat_mi%C5%84ski_(dawny)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Powiat miński (dawny) (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Powiat_mi%C5%84ski_(dawny)&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Powiat_mi%C5%84ski" title="Powiat miński">Powiat (nowo)miński</a> (1867–1975)</div><div class="mw-collapsible-content"><div class="hlist navbox-above above"> <ul><li>Siedziba powiatu – <a class="mw-selflink selflink">Mińsk Mazowiecki <i>(Nowomińsk)</i></a></li></ul> </div><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo" title="Województwo">Przynależność wojewódzka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Gubernia_warszawska" title="Gubernia warszawska">gubernia warszawska</a> (1867–1915)</li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_warszawskie_(II_Rzeczpospolita)" title="Województwo warszawskie (II Rzeczpospolita)">woj. warszawskie (II RP)</a> (1919–1939)</li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_warszawskie_(1944%E2%80%931975)" title="Województwo warszawskie (1944–1975)">woj. warszawskie</a> (1945–1975)</li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gmina_miejska" title="Gmina miejska">Miasta</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ceg%C5%82%C3%B3w" title="Cegłów">Cegłów</a> (do 1870)</li> <li><i><a href="/wiki/Dobre" title="Dobre">Dobre</a> (do 1852)</i></li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn" title="Kałuszyn">Kałuszyn</a></li> <li><a href="/wiki/Kamie%C5%84czyk_(powiat_wyszkowski)" title="Kamieńczyk (powiat wyszkowski)">Kamieńczyk</a> (1915–19)</li> <li><a href="/wiki/Karczew" title="Karczew">Karczew</a> (do 1870)</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%82biel" title="Kołbiel">Kołbiel</a> (do 1870)</li> <li><a href="/wiki/Latowicz" title="Latowicz">Latowicz</a> (do 1870 i 1915–19)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mińsk Mazowiecki <i>(Nowomińsk)</i></a></li> <li>(<i><a href="/wiki/Otwock" title="Otwock">Otwock</a> (1916–24 <a href="/wiki/Powiat_warszawski_(wojew%C3%B3dztwo_warszawskie)" title="Powiat warszawski (województwo warszawskie)">→</a>)</i>)</li> <li><a href="/wiki/Siennica" title="Siennica">Siennica</a> (do 1870)</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw%C3%B3w_(powiat_mi%C5%84ski)" title="Stanisławów (powiat miński)">Stanisławów</a> (do 1870 i 1915–19)</li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gmina_wiejska" title="Gmina wiejska">Gminy wiejskie</a><br />(1867–1954 i 1973–1975)</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Barcz%C4%85ca_(gmina)" title="Barcząca (gmina)">Barcząca</a> (1867–18??)</li> <li><a href="/wiki/Ceg%C5%82%C3%B3w_(gmina)" title="Cegłów (gmina)">Cegłów</a> (1870–1954 i 1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Chro%C5%9Bcice_(gmina)" title="Chrościce (gmina)">Chrościce</a> (1867–1954)</li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C5%82%C3%B3w_(gmina)" title="Czarnogłów (gmina)">Czarnogłów</a> (<a href="/wiki/Powiat_w%C4%99growski" title="Powiat węgrowski">←</a> 1927–39)</li> <li><a href="/wiki/D%C4%99be_Ma%C5%82e_(gmina)" title="Dębe Małe (gmina)">Dębe Małe</a> (1867–70)</li> <li><a href="/wiki/D%C4%99be_Wielkie_(gmina)" title="Dębe Wielkie (gmina)">Dębe Wielkie</a> (1867–1954 i 1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Dobre_(gmina_w_wojew%C3%B3dztwie_mazowieckim)" title="Dobre (gmina w województwie mazowieckim)">Dobre</a> (1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Duchn%C3%B3w_(gmina)" title="Duchnów (gmina)">Duchnów</a> (1867–70)</li> <li><a href="/wiki/Glinianka_(gmina)" title="Glinianka (gmina)">Glinianka</a> (1867–1954)</li> <li><a href="/wiki/Halin%C3%B3w_(gmina)" title="Halinów (gmina)">Halinów</a> (1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Iwowe_(gmina)" title="Iwowe (gmina)">Iwowe</a> (1867–1954)</li> <li><a href="/wiki/Jakub%C3%B3w_(gmina)" title="Jakubów (gmina)">Jakubów</a> (1867–1954 i 1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Jeruzal_(gmina)" title="Jeruzal (gmina)">Jeruzal</a> (1923–54)</li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn_(gmina_w_guberni_warszawskiej)" title="Kałuszyn (gmina w guberni warszawskiej)">Kałuszyn</a> (1867–70)</li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn_(gmina)" title="Kałuszyn (gmina)">Kałuszyn</a> (1973–1975)</li> <li><i>(<a href="/wiki/Karczew_(gmina)" title="Karczew (gmina)">Karczew</a> (1916–24<a href="/wiki/Powiat_warszawski_(wojew%C3%B3dztwo_warszawskie)" title="Powiat warszawski (województwo warszawskie)">→</a>)</i>)</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%82biel_(gmina)" title="Kołbiel (gmina)">Kołbiel</a> (1870–1954)</li> <li><a href="/wiki/Kuflew_(gmina)" title="Kuflew (gmina)">Kuflew</a> (1867–1954)</li> <li><a href="/wiki/Latowicz_(gmina_1870%E2%80%931954)" title="Latowicz (gmina 1870–1954)">Latowicz</a> (1870–1915 i 1919–54)</li> <li><a href="/wiki/Latowicz_(gmina)" title="Latowicz (gmina)">Latowicz</a> (1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/%C5%81adzy%C5%84_(gmina)" title="Ładzyń (gmina)">Ładzyń</a> (1867–1939)</li> <li><a href="/wiki/%C5%81aziska_(gmina_w_guberni_warszawskiej)" title="Łaziska (gmina w guberni warszawskiej)">Łaziska</a> (1867–70)</li> <li><a href="/wiki/%C5%81ukowiec_(gmina)" title="Łukowiec (gmina)">Łukowiec</a> (1867–1923)</li> <li><a href="/wiki/Mienia_(gmina)" title="Mienia (gmina)">Mienia</a> (1867–70)</li> <li><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gmina_wiejska)" title="Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)">Mińsk (Mazowiecki)</a> (1867–1954 i 1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Mrozy_(gmina)" title="Mrozy (gmina)">Mrozy</a> (1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Otwock_(gmina)" title="Otwock (gmina)">Otwock</a> (1867–1916 <a href="/wiki/Powiat_warszawski_(wojew%C3%B3dztwo_warszawskie)" title="Powiat warszawski (województwo warszawskie)">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ruda_(gmina_w_guberni_warszawskiej)" title="Ruda (gmina w guberni warszawskiej)">Ruda</a> (1867–70)</li> <li><a href="/wiki/Rudno_(gmina_w_guberni_warszawskiej)" title="Rudno (gmina w guberni warszawskiej)">Rudno</a> (1867–70)</li> <li><a href="/wiki/Rudzienko_(gmina)" title="Rudzienko (gmina)">Rudzienko</a> (<a href="/wiki/Powiat_radzymi%C5%84ski" title="Powiat radzymiński">←</a> 1916–54)</li> <li><a href="/wiki/Siennica_(gmina)" title="Siennica (gmina)">Siennica</a> (1867–1954 i 1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw%C3%B3w_(gmina_1870%E2%80%931954)" title="Stanisławów (gmina 1870–1954)">Stanisławów</a> (1870–1915 i 1919–54)</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw%C3%B3w_(gmina)" title="Stanisławów (gmina)">Stanisławów</a> (1973–1975)</li> <li><a href="/wiki/Stara_Wie%C5%9B_(gmina_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Stara Wieś (gmina w powiecie mińskim)">Stara Wieś</a> (1867–68)</li> <li><a href="/wiki/Wi%C4%85zowna_(gmina)" title="Wiązowna (gmina)">Wiązowna</a> (1867–1916/1924<a href="/wiki/Powiat_warszawski_(wojew%C3%B3dztwo_warszawskie)" title="Powiat warszawski (województwo warszawskie)">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Wielgolas_(gmina)" title="Wielgolas (gmina)">Wielgolas</a> (1867–70 i 1923–54)</li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gromada_(podzia%C5%82_administracyjny)" title="Gromada (podział administracyjny)">Gromady</a> (1954–1972)</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Barcz%C4%85ca_(gromada)" title="Barcząca (gromada)">Barcząca</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Brz%C3%B3ze_(gromada)" title="Brzóze (gromada)">Brzóze</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Budy_Janowskie_(gromada)" title="Budy Janowskie (gromada)">Budy Janowskie</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Ceg%C5%82%C3%B3w_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Cegłów (gromada w powiecie mińskim)">Cegłów</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Chro%C5%9Bla_(gromada)" title="Chrośla (gromada)">Chrośla</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Cielechowizna_(gromada)" title="Cielechowizna (gromada)">Cielechowizna</a> (1954–1968)</li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C5%82%C3%B3w_(gromada)" title="Czarnogłów (gromada)">Czarnogłów</a> (1954–1957)</li> <li><a href="/wiki/D%C4%99be_Ma%C5%82e_(gromada)" title="Dębe Małe (gromada)">Dębe Małe</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/D%C4%99be_Wielkie_(gromada)" title="Dębe Wielkie (gromada)">Dębe Wielkie</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Dobre_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Dobre (gromada w powiecie mińskim)">Dobre</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Glinianka_(gromada)" title="Glinianka (gromada)">Glinianka</a> (1954–1957 <a href="/wiki/Powiat_otwocki" title="Powiat otwocki">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Grodzisk_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Grodzisk (gromada w powiecie mińskim)">Grodzisk</a> (1954–1968)</li> <li><a href="/wiki/Groszki_Nowe_(gromada)" title="Groszki Nowe (gromada)">Groszki Nowe</a> (<a href="/wiki/Powiat_w%C4%99growski" title="Powiat węgrowski">←</a> 1958–68)</li> <li><a href="/wiki/Grzebowilk_(gromada)" title="Grzebowilk (gromada)">Grzebowilk</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Iwowe_(gromada)" title="Iwowe (gromada)">Iwowe</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Jakub%C3%B3w_(gromada)" title="Jakubów (gromada)">Jakubów</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Jeruzal_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Jeruzal (gromada w powiecie mińskim)">Jeruzal</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99drzej%C3%B3w_Nowy_(gromada)" title="Jędrzejów Nowy (gromada)">Jędrzejów Nowy</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn_(gromada)" title="Kałuszyn (gromada)">Kałuszyn</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/K%C4%85ty_(gromada_w_powiecie_otwockim)" title="Kąty (gromada w powiecie otwockim)">Kąty</a> (1954–1957 <a href="/wiki/Powiat_otwocki" title="Powiat otwocki">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Kiczki_(gromada)" title="Kiczki (gromada)">Kiczki</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Kluki_(gromada_w_wojew%C3%B3dztwie_warszawskim)" title="Kluki (gromada w województwie warszawskim)">Kluki</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%82biel_(gromada)" title="Kołbiel (gromada)">Kołbiel</a> (1954–1957 <a href="/wiki/Powiat_otwocki" title="Powiat otwocki">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Kuflew_(gromada)" title="Kuflew (gromada)">Kuflew</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Latowicz_(gromada)" title="Latowicz (gromada)">Latowicz</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Lipiny_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Lipiny (gromada w powiecie mińskim)">Lipiny</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/%C5%81adzy%C5%84_(gromada)" title="Ładzyń (gromada)">Ładzyń</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/%C5%81aziska_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Łaziska (gromada w powiecie mińskim)">Łaziska</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_(gromada)" title="Mińsk Mazowiecki (gromada)">Mińsk Mazowiecki</a> (1961–72)</li> <li><a href="/wiki/Mrozy_(gromada)" title="Mrozy (gromada)">Mrozy</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Niedzia%C5%82ka_Stara_(gromada)" title="Niedziałka Stara (gromada)">Niedziałka Stara</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Nowy_Zglech%C3%B3w_(gromada)" title="Nowy Zglechów (gromada)">Nowy Zglechów</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Pogorzel_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Pogorzel (gromada w powiecie mińskim)">Pogorzel</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Posiada%C5%82y_(gromada)" title="Posiadały (gromada)">Posiadały</a> (1954–1957)</li> <li><a href="/wiki/Pustelnik_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Pustelnik (gromada w powiecie mińskim)">Pustelnik</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Rudno_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Rudno (gromada w powiecie mińskim)">Rudno</a> (1954–58)</li> <li><a href="/wiki/Rudzienko_k/Dobrego_(gromada)" title="Rudzienko k/Dobrego (gromada)">Rudzienko k/Dobrego</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Rudzienko_k/Ko%C5%82bieli_(gromada)" title="Rudzienko k/Kołbieli (gromada)">Rudzienko k/Kołbieli</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Rynia_(gromada)" title="Rynia (gromada)">Rynia</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Rz%C4%85dza_(gromada)" title="Rządza (gromada)">Rządza</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Siennica_(gromada)" title="Siennica (gromada)">Siennica</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/So%C5%82ki_(gromada)" title="Sołki (gromada)">Sołki</a> (1954–1968)</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw%C3%B3w_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Stanisławów (gromada w powiecie mińskim)">Stanisławów</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Starogr%C3%B3d_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Starogród (gromada w powiecie mińskim)">Starogród</a> (1954–1959)</li> <li><a href="/wiki/Stojad%C5%82a_(gromada)" title="Stojadła (gromada)">Stojadła</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Sufczyn_(gromada_w_powiecie_otwockim)" title="Sufczyn (gromada w powiecie otwockim)">Sufczyn</a> (1954–1957 <a href="/wiki/Powiat_otwocki" title="Powiat otwocki">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Wielgolas_(gromada)" title="Wielgolas (gromada)">Wielgolas</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Wi%C5%9Bniew_(gromada_w_powiecie_mi%C5%84skim)" title="Wiśniew (gromada w powiecie mińskim)">Wiśniew</a> (1954–1972)</li> <li><a href="/wiki/Wola_Rafa%C5%82owska_(gromada)" title="Wola Rafałowska (gromada)">Wola Rafałowska</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/Zamienie_(gromada)" title="Zamienie (gromada)">Zamienie</a> (1954–1961)</li> <li><a href="/wiki/%C5%BBak%C3%B3w_(gromada)" title="Żaków (gromada)">Żaków</a> (1954–1959)</li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Miasta_wojew%C3%B3dztwa_mazowieckiego" title="Szablon:Miasta województwa mazowieckiego"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Miasta_wojew%C3%B3dztwa_mazowieckiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Miasta województwa mazowieckiego (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Miasta_wojew%C3%B3dztwa_mazowieckiego&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Miasta <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie" title="Województwo mazowieckie">województwa mazowieckiego</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Na prawach powiatu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ostro%C5%82%C4%99ka" title="Ostrołęka">Ostrołęka</a></li> <li><a href="/wiki/P%C5%82ock" title="Płock">Płock</a></li> <li><a href="/wiki/Radom" title="Radom">Radom</a></li> <li><a href="/wiki/Siedlce" title="Siedlce">Siedlce</a></li> <li><a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Powiatowe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bia%C5%82obrzegi" title="Białobrzegi">Białobrzegi</a></li> <li><a href="/wiki/Ciechan%C3%B3w" title="Ciechanów">Ciechanów</a></li> <li><a href="/wiki/Garwolin" title="Garwolin">Garwolin</a></li> <li><a href="/wiki/Gostynin" title="Gostynin">Gostynin</a></li> <li><a href="/wiki/Grodzisk_Mazowiecki" title="Grodzisk Mazowiecki">Grodzisk Mazowiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%B3jec" title="Grójec">Grójec</a></li> <li><a href="/wiki/Kozienice" title="Kozienice">Kozienice</a></li> <li><a href="/wiki/Legionowo" title="Legionowo">Legionowo</a></li> <li><a href="/wiki/Lipsko" title="Lipsko">Lipsko</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81osice" title="Łosice">Łosice</a></li> <li><a href="/wiki/Mak%C3%B3w_Mazowiecki" title="Maków Mazowiecki">Maków Mazowiecki</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mińsk Mazowiecki</a></li> <li><a href="/wiki/M%C5%82awa" title="Mława">Mława</a></li> <li><a href="/wiki/Nowy_Dw%C3%B3r_Mazowiecki" title="Nowy Dwór Mazowiecki">Nowy Dwór Mazowiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Ostr%C3%B3w_Mazowiecka" title="Ostrów Mazowiecka">Ostrów Mazowiecka</a></li> <li><a href="/wiki/O%C5%BCar%C3%B3w_Mazowiecki" title="Ożarów Mazowiecki">Ożarów Mazowiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Otwock" title="Otwock">Otwock</a></li> <li><a href="/wiki/Piaseczno" title="Piaseczno">Piaseczno</a></li> <li><a href="/wiki/P%C5%82o%C5%84sk" title="Płońsk">Płońsk</a></li> <li><a href="/wiki/Pruszk%C3%B3w" title="Pruszków">Pruszków</a></li> <li><a href="/wiki/Przasnysz" title="Przasnysz">Przasnysz</a></li> <li><a href="/wiki/Przysucha" title="Przysucha">Przysucha</a></li> <li><a href="/wiki/Pu%C5%82tusk" title="Pułtusk">Pułtusk</a></li> <li><a href="/wiki/Sierpc" title="Sierpc">Sierpc</a></li> <li><a href="/wiki/Sochaczew" title="Sochaczew">Sochaczew</a></li> <li><a href="/wiki/Soko%C5%82%C3%B3w_Podlaski" title="Sokołów Podlaski">Sokołów Podlaski</a></li> <li><a href="/wiki/Szyd%C5%82owiec" title="Szydłowiec">Szydłowiec</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gr%C3%B3w" title="Węgrów">Węgrów</a></li> <li><a href="/wiki/Wo%C5%82omin" title="Wołomin">Wołomin</a></li> <li><a href="/wiki/Wyszk%C3%B3w" title="Wyszków">Wyszków</a></li> <li><a href="/wiki/Zwole%C5%84_(powiat_zwole%C5%84ski)" title="Zwoleń (powiat zwoleński)">Zwoleń</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBuromin" title="Żuromin">Żuromin</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BByrard%C3%B3w" title="Żyrardów">Żyrardów</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Gminne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bie%C5%BCu%C5%84" title="Bieżuń">Bieżuń</a></li> <li><a href="/wiki/B%C5%82onie" title="Błonie">Błonie</a></li> <li><a href="/wiki/Bodzan%C3%B3w" title="Bodzanów">Bodzanów</a></li> <li><a href="/wiki/Brok" title="Brok">Brok</a></li> <li><a href="/wiki/Brwin%C3%B3w" title="Brwinów">Brwinów</a></li> <li><a href="/wiki/Ceg%C5%82%C3%B3w" title="Cegłów">Cegłów</a></li> <li><a href="/wiki/Chorzele" title="Chorzele">Chorzele</a></li> <li><a href="/wiki/Ciepiel%C3%B3w" title="Ciepielów">Ciepielów</a></li> <li><a href="/wiki/Czerwi%C5%84sk_nad_Wis%C5%82%C4%85" title="Czerwińsk nad Wisłą">Czerwińsk nad Wisłą</a></li> <li><a href="/wiki/Dobre" title="Dobre">Dobre</a></li> <li><a href="/wiki/Drobin" title="Drobin">Drobin</a></li> <li><a href="/wiki/G%C4%85bin" title="Gąbin">Gąbin</a></li> <li><a href="/wiki/Gielni%C3%B3w" title="Gielniów">Gielniów</a></li> <li><a href="/wiki/Glinojeck" title="Glinojeck">Glinojeck</a></li> <li><a href="/wiki/G%C5%82owacz%C3%B3w" title="Głowaczów">Głowaczów</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Kalwaria" title="Góra Kalwaria">Góra Kalwaria</a></li> <li><a href="/wiki/Halin%C3%B3w" title="Halinów">Halinów</a></li> <li><a href="/wiki/I%C5%82%C5%BCa" title="Iłża">Iłża</a></li> <li><a href="/wiki/Jad%C3%B3w" title="Jadów">Jadów</a></li> <li><a href="/wiki/Jastrz%C4%85b_(miasto)" title="Jastrząb (miasto)">Jastrząb</a></li> <li><a href="/wiki/Jedlnia-Letnisko" title="Jedlnia-Letnisko">Jedlnia-Letnisko</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef%C3%B3w_(powiat_otwocki)" title="Józefów (powiat otwocki)">Józefów</a></li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82uszyn" title="Kałuszyn">Kałuszyn</a></li> <li><a href="/wiki/Karczew" title="Karczew">Karczew</a></li> <li><a href="/wiki/Koby%C5%82ka" title="Kobyłka">Kobyłka</a></li> <li><a href="/wiki/Konstancin-Jeziorna" title="Konstancin-Jeziorna">Konstancin-Jeziorna</a></li> <li><a href="/wiki/Kos%C3%B3w_Lacki" title="Kosów Lacki">Kosów Lacki</a></li> <li><a href="/wiki/Latowicz" title="Latowicz">Latowicz</a></li> <li><a href="/wiki/Lubowidz" title="Lubowidz">Lubowidz</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81askarzew" title="Łaskarzew">Łaskarzew</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81och%C3%B3w" title="Łochów">Łochów</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81omianki" title="Łomianki">Łomianki</a></li> <li><a href="/wiki/Maciejowice" title="Maciejowice">Maciejowice</a></li> <li><a href="/wiki/Magnuszew" title="Magnuszew">Magnuszew</a></li> <li><a href="/wiki/Marki" title="Marki">Marki</a></li> <li><a href="/wiki/Milan%C3%B3wek" title="Milanówek">Milanówek</a></li> <li><a href="/wiki/Mogielnica" title="Mogielnica">Mogielnica</a></li> <li><a href="/wiki/Mordy" title="Mordy">Mordy</a></li> <li><a href="/wiki/Mrozy" title="Mrozy">Mrozy</a></li> <li><a href="/wiki/Mszczon%C3%B3w" title="Mszczonów">Mszczonów</a></li> <li><a href="/wiki/Myszyniec" title="Myszyniec">Myszyniec</a></li> <li><a href="/wiki/Nowe_Miasto_(powiat_p%C5%82o%C5%84ski)" title="Nowe Miasto (powiat płoński)">Nowe Miasto</a></li> <li><a href="/wiki/Nowe_Miasto_nad_Pilic%C4%85" title="Nowe Miasto nad Pilicą">Nowe Miasto nad Pilicą</a></li> <li><a href="/wiki/Odrzyw%C3%B3%C5%82" title="Odrzywół">Odrzywół</a></li> <li><a href="/wiki/Osieck" title="Osieck">Osieck</a></li> <li><a href="/wiki/Piast%C3%B3w" title="Piastów">Piastów</a></li> <li><a href="/wiki/Pilawa_(miasto)" title="Pilawa (miasto)">Pilawa</a></li> <li><a href="/wiki/Pionki" title="Pionki">Pionki</a></li> <li><a href="/wiki/Podkowa_Le%C5%9Bna" title="Podkowa Leśna">Podkowa Leśna</a></li> <li><a href="/wiki/Przytyk" title="Przytyk">Przytyk</a></li> <li><a href="/wiki/Raci%C4%85%C5%BC" title="Raciąż">Raciąż</a></li> <li><a href="/wiki/Radzymin" title="Radzymin">Radzymin</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCan" title="Różan">Różan</a></li> <li><a href="/wiki/Sanniki" title="Sanniki">Sanniki</a></li> <li><a href="/wiki/Serock" title="Serock">Serock</a></li> <li><a href="/wiki/Siennica" title="Siennica">Siennica</a></li> <li><a href="/wiki/Sienno" title="Sienno">Sienno</a></li> <li><a href="/wiki/Skaryszew" title="Skaryszew">Skaryszew</a></li> <li><a href="/wiki/Sochocin" title="Sochocin">Sochocin</a></li> <li><a href="/wiki/Solec_nad_Wis%C5%82%C4%85" title="Solec nad Wisłą">Solec nad Wisłą</a></li> <li><a href="/wiki/Sulej%C3%B3wek" title="Sulejówek">Sulejówek</a></li> <li><a href="/wiki/Tarczyn" title="Tarczyn">Tarczyn</a></li> <li><a href="/wiki/T%C5%82uszcz_(miasto)" title="Tłuszcz (miasto)">Tłuszcz</a></li> <li><a href="/wiki/Warka" title="Warka">Warka</a></li> <li><a href="/wiki/Wiskitki" title="Wiskitki">Wiskitki</a></li> <li><a href="/wiki/Wyszogr%C3%B3d_(wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie)" title="Wyszogród (województwo mazowieckie)">Wyszogród</a></li> <li><a href="/wiki/Wy%C5%9Bmierzyce" title="Wyśmierzyce">Wyśmierzyce</a></li> <li><a href="/wiki/Zakroczym" title="Zakroczym">Zakroczym</a></li> <li><a href="/wiki/Z%C4%85bki" title="Ząbki">Ząbki</a></li> <li><a href="/wiki/Zielonka_(miasto)" title="Zielonka (miasto)">Zielonka</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBelech%C3%B3w" title="Żelechów">Żelechów</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_COA.svg/60px-POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_COA.svg.png" decoding="async" width="60" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_COA.svg/90px-POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_COA.svg/120px-POL_wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_COA.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="883" /></a></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Gmina_miejska" title="Gmina miejska">gmina miejska</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/145853407">145853407</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/nr92031234">nr92031234</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4462445-1">4462445-1</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11958911z">11958911z</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge792432">ge792432</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007540360305171">987007540360305171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Visuotin%C4%97_lietuvi%C5%B3_enciklopedija" title="Visuotinė lietuvių enciklopedija">VLE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/minsk-mazowiecki/">minsk-mazowiecki</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mińsk_Mazowiecki&oldid=75498460">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mińsk_Mazowiecki&oldid=75498460</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Mi%C5%84sk_Mazowiecki" title="Kategoria:Mińsk Mazowiecki">Mińsk Mazowiecki</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_w_Polsce_lokowane_w_XV_wieku" title="Kategoria:Miasta w Polsce lokowane w XV wieku">Miasta w Polsce lokowane w XV wieku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_w_wojew%C3%B3dztwie_mazowieckim" title="Kategoria:Miasta w województwie mazowieckim">Miasta w województwie mazowieckim</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Prywatne_miasta_szlacheckie_I_Rzeczypospolitej_(wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie)" title="Kategoria:Prywatne miasta szlacheckie I Rzeczypospolitej (województwo mazowieckie)">Prywatne miasta szlacheckie I Rzeczypospolitej (województwo mazowieckie)</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Strony_u%C5%BCywaj%C4%85ce_rozszerzenia_EasyTimeline" title="Kategoria:Strony używające rozszerzenia EasyTimeline">Strony używające rozszerzenia EasyTimeline</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_cytowania_%E2%80%93_problemy_%E2%80%93_cytuj_%E2%80%93_strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Kategoria:Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna">Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_Uk%C5%82ad_wielokolumnowy_bez_szeroko%C5%9Bci" title="Kategoria:Szablon Układ wielokolumnowy bez szerokości">Szablon Układ wielokolumnowy bez szerokości</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uk%C5%82ad_wielokolumnowy_-_4_kolumny" title="Kategoria:Układ wielokolumnowy - 4 kolumny">Układ wielokolumnowy - 4 kolumny</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:By%C5%82e_Dobre_Artyku%C5%82y" title="Kategoria:Byłe Dobre Artykuły">Byłe Dobre Artykuły</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 7 gru 2024, 19:01.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mi%C5%84sk_Mazowiecki&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5ccf8d5c58-2q9t2","wgBackendResponseTime":226,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.969","walltime":"1.321","ppvisitednodes":{"value":18256,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":203705,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":29919,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":25,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":88876,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1040.988 1 -total"," 18.10% 188.417 1 Szablon:Polskie_miasto_infobox"," 14.98% 155.947 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 11.15% 116.070 3 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 10.89% 113.413 1 Szablon:Powiat_miński"," 10.10% 105.124 20 Szablon:Cytuj"," 8.55% 88.984 14 Szablon:Cytuj_stronę"," 5.23% 54.474 1 Szablon:Infobox_mapa_lokalizacyjna"," 4.22% 43.906 4 Szablon:Cytuj_książkę"," 3.87% 40.337 1 Szablon:Średnia_temperatura_i_opady"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.394","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6001148,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\nwspółrzędne = \"52°10′50″N 21°33′30″E\"\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Polskie miasto infobox\",\n [\"geohack\"] = \"type:city\",\n}\nmap = \"powiat miński\"\nmap = \"mazowieckie\"\nmap = \"Polska\"\nmap = \"powiat miński\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Mińsk Mazowiecki”\",\n [\"description\"] = \"Mińsk Mazowiecki\",\n [\"latitude\"] = 52.180555555556,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 21.558333333333,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"w centrum\",\n [\"rx\"] = 103.20452991453,\n [\"ry\"] = 111.57399740878,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 43.363247863248,\n [\"y\"] = 50.756661639014,\n}\nmap = \"Polska\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Mińsk Mazowiecki”\",\n [\"description\"] = \"Mińsk Mazowiecki\",\n [\"latitude\"] = 52.180555555556,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 21.558333333333,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"po prawej\",\n [\"rx\"] = 172.56853582555,\n [\"ry\"] = 107.47636022514,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 72.507788161994,\n [\"y\"] = 46.452991452991,\n}\nmap = \"mazowieckie\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Mińsk Mazowiecki”\",\n [\"description\"] = \"Mińsk Mazowiecki\",\n [\"latitude\"] = 52.180555555556,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=52.180555555556_N_21.558333333333_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 21.558333333333,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"w centrum\",\n [\"rx\"] = 139.80081300813,\n [\"ry\"] = 127.27654415518,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 58.739837398374,\n [\"y\"] = 52.67094017094,\n}\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-d948c7fb8-rjcfd","timestamp":"20241208213952","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mi\u0144sk Mazowiecki","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Mi%C5%84sk_Mazowiecki","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q648071","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q648071","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-01T12:01:25Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b8\/Mi%C5%84sk_Mazowiecki_lotnicze01.jpg","headline":"miasto i gmina w wojew\u00f3dztwie mazowieckim"}</script> </body> </html>