CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>خر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"c3766cd8-6631-49fa-837c-5bd7dc075a73","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"خر","wgTitle":"خر","wgCurRevisionId":40611298,"wgRevisionId":40611298,"wgArticleId":116419,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی","صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند","خطاهای یادکرد: تاریخ","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","نگهداری یادکرد:تاریخ و سال", "صفحات نیمه‌حفاظت‌شده بی‌پایان ویکی‌پدیا","مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»","جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ","مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات آرایه زیستی بدون نوار آرایه زیستی","همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع","مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی","پیوند رده انبار از ویکی‌داده","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های HDS","جانوران اهلی","آرایه (زیست‌شناسی) نام‌گذاری‌شده توسط کارل لینه","پستانداران به عنوان حیوان خانگی","پستانداران توصیف‌شده در ۱۷۵۸ (میلادی)","جانوران باربر","خرها","رمیدگی","زیرگونه‌ها", "سردهٔ اسب"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"خر","wgRelevantArticleId":116419,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q19707","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready", "jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="858"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="572"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg/640px-Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="457"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="خر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-خر rootpage-خر skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AE%D8%B1" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AE%D8%B1" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AE%D8%B1" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AE%D8%B1" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-انواع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انواع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>انواع</span> </div> </a> <ul id="toc-انواع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیشینه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیشینه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>پیشینه</span> </div> </a> <ul id="toc-پیشینه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نماد_کم‌هوشی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نماد_کم‌هوشی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>نماد کم‌هوشی</span> </div> </a> <ul id="toc-نماد_کم‌هوشی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاثیر_بر_تمدن_انسانی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاثیر_بر_تمدن_انسانی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>تاثیر بر تمدن انسانی</span> </div> </a> <ul id="toc-تاثیر_بر_تمدن_انسانی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تغذیه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تغذیه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>تغذیه</span> </div> </a> <ul id="toc-تغذیه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کاربردها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کاربردها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>کاربردها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-کاربردها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های کاربردها</span> </button> <ul id="toc-کاربردها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-اقتصادی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اقتصادی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>اقتصادی</span> </div> </a> <ul id="toc-اقتصادی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-طب_سنتی_چینی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#طب_سنتی_چینی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>طب سنتی چینی</span> </div> </a> <ul id="toc-طب_سنتی_چینی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-میدان_جنگ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#میدان_جنگ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۳</span> <span>میدان جنگ</span> </div> </a> <ul id="toc-میدان_جنگ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ادبیات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ادبیات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۴</span> <span>ادبیات</span> </div> </a> <ul id="toc-ادبیات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-سیاست" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#سیاست"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۵</span> <span>سیاست</span> </div> </a> <ul id="toc-سیاست-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آشپزی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آشپزی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۶</span> <span>آشپزی</span> </div> </a> <ul id="toc-آشپزی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیر_خر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیر_خر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۷</span> <span>شیر خر</span> </div> </a> <ul id="toc-شیر_خر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-آلت_تناسلی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#آلت_تناسلی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>آلت تناسلی</span> </div> </a> <ul id="toc-آلت_تناسلی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-روز_جهانی_خر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#روز_جهانی_خر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>روز جهانی خر</span> </div> </a> <ul id="toc-روز_جهانی_خر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نکته‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نکته‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>نکته‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-نکته‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">خر</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۵۸ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-158" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۵۸ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Donkie" title="Donkie–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Donkie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%85%E1%8B%AB" title="አህያ–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="አህያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="حمار–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حمار" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="حمار–عربی مراکشی" lang="ary" hreflang="ary" data-title="حمار" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="عربی مراکشی" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="حمار–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="حمار" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Equus_africanus_asinus" title="Equus africanus asinus–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Equus africanus asinus" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0" title="ХӀама–آواری" lang="av" hreflang="av" data-title="ХӀама" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="آواری" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Astol_(Equus_asinus_asinus)" title="Astol (Equus asinus asinus)–Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Astol (Equus asinus asinus)" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Asnu" title="Asnu–آیمارایی" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Asnu" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="آیمارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/E%C5%9F%C5%9F%C9%99k" title="Eşşək–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Eşşək" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A6%D8%B4%D8%B4%DA%A9" title="ائششک–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ائششک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%88%D3%99%D0%BA" title="Ишәк–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ишәк" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Grischer" title="Grischer–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Grischer" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Es%C4%97ls" title="Esėls–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Esėls" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Asno" title="Asno–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Asno" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B0%D1%81%D1%91%D0%BB" title="Свойскі асёл–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Свойскі асёл" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B0%D1%81%D1%91%D0%BB" title="Свойскі асёл–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Свойскі асёл" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B5" title="Магаре–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Магаре" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Fali" title="Fali–بامبارایی" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Fali" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="بامبارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BE" title="গাধা–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="গাধা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BC%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BD%B4%E0%BC%8D" title="བོང་བུ།–تبتی" lang="bo" hreflang="bo" data-title="བོང་བུ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="تبتی" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Azen" title="Azen–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Azen" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Magarac" title="Magarac–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Magarac" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ase" title="Ase–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ase" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/L%C3%A8%CC%A4" title="Lè̤–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Lè̤" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80" title="Вир–چچنی" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Вир" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چچنی" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%95%D8%B1" title="کەر–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کەر" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Sumere" title="Sumere–کورسی" lang="co" hreflang="co" data-title="Sumere" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="کورسی" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Osel_dom%C3%A1c%C3%AD" title="Osel domácí–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Osel domácí" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Dom%C3%B4cy_%C3%B2se%C5%82" title="Domôcy òseł–کاشوبی" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Domôcy òseł" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="کاشوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BB%D1%82%D0%B8_%D0%B0%D1%88%D0%B0%D0%BA" title="Килти ашак–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Килти ашак" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Asyn" title="Asyn–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Asyn" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/%C3%86sel" title="Æsel–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Æsel" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Bu%C5%8Ba" title="Buŋa–Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Buŋa" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hausesel" title="Hausesel–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Hausesel" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Akaja" title="Akaja–دینکایی" lang="din" hreflang="din" data-title="Akaja" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="دینکایی" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Her" title="Her–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Her" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Tedzi" title="Tedzi–اوه‌ای" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Tedzi" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="اوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%AC%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Γάιδαρος–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Γάιδαρος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/%C3%88sen" title="Èsen–امیلیانو-روما" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Èsen" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="امیلیانو-روما" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Donkey" title="Donkey–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Donkey" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Azeno" title="Azeno–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Azeno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Equus_africanus_asinus" title="Equus africanus asinus–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Equus africanus asinus" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Eesel" title="Eesel–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Eesel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Asto" title="Asto–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Asto" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aasi" title="Aasi–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aasi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Iisli" title="Iisli–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Iisli" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%82ne_commun" title="Âne commun–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Âne commun" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/H%C3%BCseesel" title="Hüseesel–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Hüseesel" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Mus" title="Mus–فریولیایی" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Mus" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="فریولیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Asal" title="Asal–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Asal" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Asal" title="Asal–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Asal" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Burro" title="Burro–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Burro" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Chavurro" title="Chavurro–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Chavurro" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/P%C3%BCliik%C3%BC" title="Püliikü–Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Püliikü" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Jaki" title="Jaki–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Jaki" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/L%C3%AC-%C3%A8" title="Lì-è–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Lì-è" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%9E%D7%95%D7%A8_%D7%94%D7%91%D7%99%D7%AA" title="חמור הבית–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="חמור הבית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A7%E0%A4%BE" title="गधा–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="गधा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Doma%C4%87i_magarac" title="Domaći magarac–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Domaći magarac" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Bourik" title="Bourik–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Bourik" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/H%C3%A1zi_szam%C3%A1r" title="Házi szamár–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Házi szamár" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%B7" title="Էշ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Էշ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Asino" title="Asino–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Asino" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Keledai" title="Keledai–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Keledai" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%8Any%E1%BB%8Bnya_ibu" title="Ịnyịnya ibu–ایگبویی" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Ịnyịnya ibu" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="ایگبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Asno" title="Asno–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Asno" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Asni" title="Asni–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Asni" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Equus_africanus_asinus" title="Equus africanus asinus–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Equus africanus asinus" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AD%E3%83%90" title="ロバ–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ロバ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kuldi" title="Kuldi–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kuldi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A8%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98" title="შინაური ვირი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="შინაური ვირი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1ka%CC%B1za%CC%B1nki" title="A̱ka̱za̱nki–تیاپی" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱ka̱za̱nki" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="تیاپی" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Mbuluku" title="Mbuluku–کنگویی" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Mbuluku" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="کنگویی" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D0%B5%D0%BA" title="Есек–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Есек" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%86" title="ಕತ್ತೆ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕತ್ತೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%8B%B9%EB%82%98%EA%B7%80" title="당나귀–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="당나귀" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%8E%D8%B1" title="خَر–کشمیری" lang="ks" hreflang="ks" data-title="خَر" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="کشمیری" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ker" title="Ker–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ker" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Equus_africanus_asinus" title="Equus africanus asinus–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Equus africanus asinus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Azno" title="Azno–لادینو" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Azno" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="لادینو" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Iesel" title="Iesel–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Iesel" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%82%D1%83%D0%BA%D0%BA%D1%83" title="Ттукку–Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ттукку" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BC" title="Лам–لزگی" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Лам" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="لزگی" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Asino" title="Asino–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Asino" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Aezel" title="Aezel–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Aezel" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Ase" title="Ase–Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Ase" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Musciat" title="Musciat–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Musciat" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Naminis_asilas" title="Naminis asilas–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Naminis asilas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/M%C4%81jas_%C4%93zelis" title="Mājas ēzelis–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Mājas ēzelis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ampondra" title="Ampondra–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Ampondra" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B5" title="Магаре–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Магаре" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B5%81%E0%B4%A4" title="കഴുത–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കഴുത" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mos mw-list-item"><a href="https://mos.wikipedia.org/wiki/B%C3%B5anga" title="Bõanga–ماسیایی" lang="mos" hreflang="mos" data-title="Bõanga" data-language-autonym="Moore" data-language-local-name="ماسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Moore</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A2%E0%A4%B5" title="गाढव–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="गाढव" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Keldai" title="Keldai–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Keldai" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%B8" title="မြည်း–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="မြည်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1" title="خر–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="خر" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A7%E0%A4%BE" title="गधा–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="गधा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE" title="भुखाचा–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="भुखाचा" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ezel_(dier)" title="Ezel (dier)–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Ezel (dier)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Esel" title="Esel–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Esel" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tamesel" title="Tamesel–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tamesel" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Esele" title="Esele–سوتویی شمالی" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Esele" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="سوتویی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9lii_(dabil%C4%AF%CC%81%C4%AF%CA%BCii)" title="Télii (dabilį́įʼii)–ناواهویی" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Télii (dabilį́įʼii)" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="ناواهویی" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%C3%A6%D1%80%C3%A6%D0%B3" title="Хæрæг–آسی" lang="os" hreflang="os" data-title="Хæрæг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="آسی" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%97%E0%A8%A7%E0%A8%BE" title="ਗਧਾ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਗਧਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Buriku" title="Buriku–پاپیامنتو" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Buriku" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="پاپیامنتو" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Osio%C5%82_zwyczajny" title="Osioł zwyczajny–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Osioł zwyczajny" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%BE%D9%88%D8%AA%D8%A7" title="کھوتا–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کھوتا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1" title="خر–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="خر" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Asno" title="Asno–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Asno" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Asnu" title="Asnu–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Asnu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/M%C4%83gar" title="Măgar–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Măgar" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Yumaru" title="Yumaru–آرومانی" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Yumaru" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="آرومانی" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BE%D1%81%D1%91%D0%BB" title="Домашний осёл–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Домашний осёл" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Indogoba" title="Indogoba–کینیارواندایی" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Indogoba" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="کینیارواندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D2%BB%D1%8D%D1%85" title="Эһэх–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Эһэх" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9C%E1%B1%9F%E1%B1%AB%E1%B1%B7%E1%B1%9F" title="ᱜᱟᱫᱷᱟ–سانتالی" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱜᱟᱫᱷᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="سانتالی" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Equus_africanus_asinus" title="Equus africanus asinus–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Equus africanus asinus" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sceccu" title="Sceccu–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sceccu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Cuddie" title="Cuddie–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Cuddie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DA%8F%D9%87%D9%87" title="گڏهه–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="گڏهه" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Magarac" title="Magarac–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Magarac" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/A%C9%A3yul" title="Aɣyul–تاچل‌هیت" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Aɣyul" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="تاچل‌هیت" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%96%E0%B6%BB%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B7%8F_(%E0%B7%83%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B7%80%E0%B6%BA%E0%B7%8F)" title="බූරුවා (සත්ත්‍වයා)–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="බූරුවා (සත්ත්‍වයා)" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Donkey" title="Donkey–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Donkey" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Som%C3%A1r_dom%C3%A1ci" title="Somár domáci–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Somár domáci" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%BE%D9%88%D8%AA%D8%A7" title="کھوتا–Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="کھوتا" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Osel" title="Osel–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Osel" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Mbongoro" title="Mbongoro–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Mbongoro" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Dameer" title="Dameer–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Dameer" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gomari" title="Gomari–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gomari" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%9B%D0%B8_%D0%BC%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86" title="Домаћи магарац–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Домаћи магарац" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Keled%C3%A9" title="Keledé–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Keledé" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/%C3%85sna" title="Åsna–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Åsna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Yjzel" title="Yjzel–سیلزیایی" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Yjzel" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="سیلزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%B4%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AF%88_(%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%81)" title="கழுதை (விலங்கு)–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கழுதை (விலங்கு)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%A6" title="గాడిద–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="గాడిద" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80" title="Хар–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Хар" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A5%E0%B8%B2" title="ลา–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ลา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Asno" title="Asno–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Asno" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/H%C9%99" title="Hə–Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Hə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/E%C5%9Fek" title="Eşek–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Eşek" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%88%D3%99%D0%BA" title="Ишәк–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Ишәк" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D1%87%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D0%BD" title="Элчиген–تووایی" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Элчиген" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="تووایی" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/E%D1%88%D0%B0%D0%BA" title="Eшак–اودمورتی" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Eшак" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="اودمورتی" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%90%D8%B4%DB%95%D9%83" title="ئېشەك–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئېشەك" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%81%D0%BB%D1%8E%D0%BA" title="Віслюк–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Віслюк" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%AF%DA%BE%D8%A7" title="گدھا–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="گدھا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Eshak" title="Eshak–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Eshak" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%ABa" title="Lừa–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lừa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/%C3%85gne" title="Ågne–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Ågne" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Asno" title="Asno–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Asno" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%A9%B4" title="驴–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="驴" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%99%D7%99%D7%96%D7%9C" title="אייזל–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אייזל" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%A9%B4" title="驴–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="驴" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%A9%A2" title="驢–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="驢" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q19707#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AE%D8%B1" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&action=edit" title="این صفحه محافظت‌شده است.
می‌توانید متن مبدأ آن را ببینید [e]" accesskey="e"><span>نمایش مبدأ</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&action=edit"><span>نمایش مبدأ</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AE%D8%B1" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AE%D8%B1" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&oldid=40611298" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%AE%D8%B1&id=40611298&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AE%25D8%25B1"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AE%25D8%25B1"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%AE%D8%B1&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Donkey" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q19707" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-pp-default" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA_%D8%A7%D8%B2_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7#نیمه" title="این مقاله نیمه‌حفاظت‌شده شده‌است"><img alt="صفحه نیمه‌حفاظت‌شده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Semi-protection-shackle.svg/20px-Semi-protection-shackle.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Semi-protection-shackle.svg/30px-Semi-protection-shackle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Semi-protection-shackle.svg/40px-Semi-protection-shackle.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p class="mw-empty-elt"> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای دیگر کاربردها، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_(%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" class="mw-disambig" title="خر (ابهام‌زدایی)">خر (ابهام‌زدایی)</a> را ببینید.</div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox biota" style="text-align: right; width: 200px; font-size: 100%"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background-color: transparent">خر </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Donkey_in_Clovelly,_North_Devon,_England.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg/250px-Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg" decoding="async" width="250" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg/375px-Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg/500px-Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg 2x" data-file-width="750" data-file-height="536" /></a></span> </td></tr> <tr style="text-align: center; background-color: transparent"> <th colspan="2"><a href="/wiki/%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA" title="وضعیت حفاظت">وضعیت حفاظت</a> </th></tr> <tr> <td colspan="2"><div style="text-align: center">اهلی‌شده <small></small></div> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="min-width:15em; text-align: center; background-color: transparent"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="آرایه‌شناسی (زیست‌شناسی)">رده‌بندی علمی</a> </th></tr> <tr> <td>فرمانرو: </td> <td><span class="فرمانرو"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a>ia</span> </td></tr> <tr> <td>شاخه: </td> <td><span class="شاخه"><a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابداران</a></span> </td></tr> <tr> <td>رده: </td> <td><span class="رده"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a></span> </td></tr> <tr> <td>راسته: </td> <td><span class="راسته"><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="تک‌سم‌سانان">تک‌سم‌سانان</a></span> </td></tr> <tr> <td>تیره: </td> <td><span class="تیره"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="اسبان">اسبان</a></span> </td></tr> <tr> <td>سرده: </td> <td><span class="سرده"><i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="اسب‌ها (سرده)">اسب‌ها</a></i></span> </td></tr> <tr> <td>زیرسرده: </td> <td><span class="زیرسرده"><i>Asinus</i></span> </td></tr> <tr> <td>گونه: </td> <td><span class="گونه"><i><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خر وحشی آفریقایی">خر وحشی آفریقایی</a></i></span> </td></tr> <tr> <td>زیرگونه: </td> <td><span class="زیرگونه"><i><b>E. africanus asinus</b></i></span> </td></tr> <tr style="text-align: center; background-color: transparent"> <th colspan="2" style="text-align: center"><a href="/wiki/Trinomen" class="mw-redirect" title="Trinomen">نام سه‌بخشی</a> </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center"><b><span class="trinomial"><i>Equus africanus asinus</i></span></b><br /><div style="font-size: 85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%87" title="کارل لینه">کارل لینه</a>، ۱۷۵۸</div> </td></tr> </tbody></table> <p><b>خر</b> یا <b>الاغ</b> یا <b>درازگوش</b><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<i>Equus africanus asinus</i>) <a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="اهلی کردن">جانوری اهلی</a> از خانوادهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="اسبان">اسبان</a> است. <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خر وحشی آفریقایی">خر وحشی آفریقایی</a> جد وحشی خرهای اهلی است. این حیوان حدود ۷ هزار سال پیش توسط دامداران در <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="کنیا">کنیا</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="شاخ آفریقا">شاخ آفریقا</a> اهلی شد.<sup id="cite_ref-:0_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> انسان‌ها از این جانور بیشتر برای بارکشی استفاده می‌کنند. در گذشته در روستاهای ایران پرورش خر زیاد بود. اما هم اکنون جمعیت خرها در ایران در حال کم شدن است. جمعیت خران دنیا به بیش از ۴۰ میلیون رأس می‌رسد. خر در <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B1" title="فولکلور">فرهنگ عامیانه</a> بسیاری از کشورها <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="نماد">نماد</a> حماقت و لجاجت است. </p><p>یک خر میانه اندام تا ناحیهٔ شانه، حدود یک متر بلندی دارد. اما نژادهای گوناگون آن اندازه‌های متفاوتی دارند. خر سیسیلی تنها ۶۱ سانتیمتر قد می‌کشند. در حالی که خر آمریکایی با بلندای ۱۶۷ سانتیمتر هم دیده شده‌اند. رنگ خر از سفید تا خاکستری یا سیاه گوناگون است. هرچند خر از اسب کندروتر هستند اما گام‌های استواری دارد و می‌تواند بارهای سنگین را در راه‌های دشوار با خود بکشد. <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B7%D8%B1" title="قاطر">قاطر</a> حیوان دورگه‌ای است که از جفتگیری خر نر و اسب ماده (<a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مادیان">مادیان</a>) زاده می‌شود و قدرت بارکشی آن بسیار بیشتر از خر و اسب است.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از جفتگیری <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نریان">نریان</a> و ماده خر نیز <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%88" title="یابو">یابو</a> زاده می‌شود که در انگلیس به آن hinny می‌گویند.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%85%D9%86" title="انتشارات لانگمن">واژه‌نامه لانگمن</a> در تعریف خر این حیوان را <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="خاکستری">خاکستری</a> یا <a href="/wiki/%D9%82%D9%87%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قهوه‌ای">قهوه‌ای</a>، شبیه اسب با گوش‌هایی بلند تعریف می‌کند.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انواع"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.88.D8.A7.D8.B9"></span>انواع</h2></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Rheing%C3%B6nheim_Esel.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Rheing%C3%B6nheim_Esel.JPG/250px-Rheing%C3%B6nheim_Esel.JPG" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Rheing%C3%B6nheim_Esel.JPG/375px-Rheing%C3%B6nheim_Esel.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Rheing%C3%B6nheim_Esel.JPG/500px-Rheing%C3%B6nheim_Esel.JPG 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>خری در حال غلت زدن</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wild_Burros.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Wild_Burros.jpg/250px-Wild_Burros.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Wild_Burros.jpg/375px-Wild_Burros.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Wild_Burros.jpg/500px-Wild_Burros.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>خر فِرال در ایالت <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%A7" title="نوادا">نوادا</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ایالات متحده آمریکا">ایالات متحده آمریکا</a></figcaption></figure> <p>معروف‌ترین نژادهای خرهای اهلی: </p> <ul><li>خر تبتی</li> <li>خر معمولی</li> <li>خر شامی</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA_%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الاغ قبرسی">خر قبرسی</a></li> <li>خر حبشی</li></ul> <p>خر امروزه به گونه وحشی فقط در <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="شمال آفریقا">شمال آفریقا</a>، از <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="سومالی">سومالی</a> گرفته تا حدود <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%86%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="رود نیل">رود نیل</a> زندگی می‌کند. حال آنکه در زمان‌های قدیم گروه‌های وحشی آن در شرق و مرکز آفریقا و در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D8%BA%DB%8C%D8%B1" title="آسیای صغیر">آسیای صغیر</a> به حد وفور وجود داشت. </p><p>درازگوش‌ها به صورت دسته‌های ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفری به سر می‌برند و بیش‌تر در مناطق بی‌آب‌وعلف زندگی می‌کنند و خوراک آنها علف، بوته، و برگ درختان است. آن‌ها بسیار قانع، بردبار، و زحمت‌کش هستند و به همین دلیل مورد سوءاستفاده بشر قرار گرفته‌اند. </p><p>قد خرها در نواحی مختلف جهان فرق می‌کند. برای نمونه، قد خرهای <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF" title="هند">هند</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="سومالی">سومالی</a> خیلی کوتاه است. رنگ آن‌ها هم در جاهای مختلف دنیا فرق می‌کند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیشینه"><span id=".D9.BE.DB.8C.D8.B4.DB.8C.D9.86.D9.87"></span>پیشینه</h2></div> <p>خر حدود ۷ هزار سال پیش توسط دامداران در کنیا و شاخ آفریقا اهلی شد و به عنوان یک حیوان باربر مورد استفاده قرار گرفت. خاستگاه همه خرهای امروزی احتمالا به دوره اهلی سازی باز می‌گردد. همزمان در <a href="/wiki/%DB%8C%D9%85%D9%86" title="یمن">یمن</a> هم تلاش‌هایی برای اهلی کردن خر انجام شده است. این اهلی‌سازی با خشک شدن <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="صحرای بزرگ آفریقا">صحرای بزرگ آفریقا</a> همزمان بود. این تغییرات آب‌وهوایی و نیاز به جابجایی، اهلی‌سازی و استفاده از خرها را لازم کرد.<sup id="cite_ref-:0_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نماد_کم‌هوشی"><span id=".D9.86.D9.85.D8.A7.D8.AF_.DA.A9.D9.85.E2.80.8C.D9.87.D9.88.D8.B4.DB.8C"></span>نماد کم‌هوشی</h2></div> <p>در <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مصر باستان">مصر باستان</a> خر نماد <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF%D9%86" title="کودن">کودنی</a> بود و افراد کم‌هوش را به صورت یک خر نقاشی می‌کردند. <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85" title="روم">رومیان</a> هم برخورد با خر را بدیُمن می‌دانستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاثیر_بر_تمدن_انسانی"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.AB.DB.8C.D8.B1_.D8.A8.D8.B1_.D8.AA.D9.85.D8.AF.D9.86_.D8.A7.D9.86.D8.B3.D8.A7.D9.86.DB.8C"></span>تاثیر بر تمدن انسانی</h2></div> <p>در طول تاریخ از خرها برای جابجایی مصالح ساختمانی برای ساخت بناها، خوراک، و نیازهای بشری استفاده زیادی شده است. در جنگ‌ها از خرها و سایر اسب‌سانان برای جابجایی وسایل نقلیه چرخدار و رساندن تجهیزات و آذوقه به نیروهای نظامی استفاده می‌شد.<sup id="cite_ref-:0_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ارزش خرها در مصر و بین‌النهرین به اندازه‌ای بود که در برخی موارد با پادشاهان به خاک سپرده می‌شدند. البته نمونه خرهایی که به تنهایی دفن شده‌اند نیز وجود دارد. همچنین در هزاره دوم پیش از میلاد عنوان بخشی از مراسم با امضای پیمان‌ها خرها را قربانی می‌کردند.<sup id="cite_ref-:0_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>خرها در مقایسه با اسب‌ها سازگاری بیشتری برای زندگی با داشتند.<sup id="cite_ref-:0_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تغذیه"><span id=".D8.AA.D8.BA.D8.B0.DB.8C.D9.87"></span>تغذیه</h2></div> <p>خرها دستگاه گوارش نیرومندی دارند که قادر به هضم موارد خوراکی زبر است. <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" title="گوارش">گوارش</a> خرها از اسب‌ها کارامدتر است. یک خر نسبت به یک اسب با وزن و قد برابر به غذای کمتری نیاز دارد. میزان غذای مورد نیاز یک خر حدوداً ۱٫۵ درصد وزن بدن او است. </p><p>در مورد تغذیه مناسب برای خرها اختلاف نظر است. بعضی معتقدند که تنها <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%87" title="کاه">کاه</a> (به ویژه کاه <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" title="جو (گیاه)">جو</a>) همراه با چریدن در تابستان و <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AC%D9%87" title="یونجه">یونجه</a> خشک در زمستان برای تغذیه خرها کافی است و همه مواد غذایی مورد نیاز ایشان از این طریق تأمین می‌شود. اما برخی دیگر افزودن دانه‌های <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="غلات">غلات</a> به غذای خر را توصیه می‌کنند و برخی نیز تغذیه خر با کاه را اشتباه می‌دانند. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Donkey_milk.jpg" class="mw-file-description"><img alt="شیر خوردن کره الاغ از پستان مادر" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Donkey_milk.jpg/250px-Donkey_milk.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Donkey_milk.jpg/375px-Donkey_milk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Donkey_milk.jpg/500px-Donkey_milk.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="2667" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D9%87%DB%8C" title="شیردهی">شیر خوردن</a> کره الاغ از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پستان">پستان</a> مادر</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کاربردها"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF.D9.87.D8.A7"></span>کاربردها</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اقتصادی"><span id=".D8.A7.D9.82.D8.AA.D8.B5.D8.A7.D8.AF.DB.8C"></span>اقتصادی</h3></div> <p>خر برای دستکم ۵۰۰۰ سال به عنوان حیوان کاری برای خدمت به انسان استفاده شده‌است. از بیش از ۴۰ میلیون خر در جهان، حدود ۹۶ درصد در <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="کشورهای در حال توسعه">کشورهای در حال توسعه</a> هستند که از آنها به عنوان حیوانات باری یا برای کارهای کشیدنی در جابجایی یا کشاورزی استفاده می‌شود. بعد از انسان، خر ارزانترین نیروی کار در کشاورزی است.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="طب_سنتی_چینی"><span id=".D8.B7.D8.A8_.D8.B3.D9.86.D8.AA.DB.8C_.DA.86.DB.8C.D9.86.DB.8C"></span>طب سنتی چینی</h3></div> <p><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%AE%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ژلاتین پوست خر (صفحه وجود ندارد)">ژلاتین پوست خر</a> حاصل از جوشیدن پوست خر در آب، یک محصول دارویی سنتی چینی برای افزایش <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%88%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%86" title="هموگلوبین">هموگلوبین</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%84_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="گلبول قرمز">گلبول‌های سرخ</a> است.<sup id="cite_ref-jilin_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-jilin-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> آلت نری، استخوان، خون، معده و دل و روده، چربی، و شیر خر کاربرد دارویی دارند.<sup id="cite_ref-jilin_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-jilin-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA.jpg" class="mw-file-description"><img alt="یک کره الاغ کم سن و سال که هنوز از شیر مادر تغذیه می‌کند" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA.jpg/250px-%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA.jpg/375px-%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA.jpg/500px-%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>یک کره الاغ جوان که هنوز از <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D9%87%DB%8C" title="شیردهی">شیر مادر</a> تغذیه می‌کند</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="میدان_جنگ"><span id=".D9.85.DB.8C.D8.AF.D8.A7.D9.86_.D8.AC.D9.86.DA.AF"></span>میدان جنگ</h3></div> <p>در طول <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%84" title="جنگ جهانی اول">جنگ جهانی اول</a> <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%86_%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D9%BE%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="جان سیمپسون کرکپاتریک (صفحه وجود ندارد)">جان سیمپسون کرکپاتریک</a>، یک برانکاردبر بریتانیایی که برای <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7_%D9%88_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B2%D9%84%D9%86%D8%AF" title="سپاه ارتش استرالیا و نیوزلند">سپاه ارتش استرالیا و نیوزلند</a> خدمت می‌کرد و ریچارد الکساندر «دیک» هندرسون از <a href="/w/index.php?title=%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="لشکر بهداری نیوزیلند (صفحه وجود ندارد)">لشکر بهداری نیوزیلند</a> از خرها برای نجات سربازان آسیب دیده از میدان <a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%84%DB%8C" title="نبرد گالیپولی">نبرد گالیپولی</a> استفاده کردند.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>به گفتهٔ نویسندهٔ غذایی، <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%88_%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="متیو فورت (صفحه وجود ندارد)">متیو فورت</a>، در <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="نیروی زمینی ایتالیا">ارتش ایتالیا</a> از خر استفاده می‌شد. <a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%81%D9%86%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%DA%86%D8%AE%D9%85%D8%A7%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="تفنگدار چخماقی (صفحه وجود ندارد)">تفنگداران چخماقی</a> کوهستان هر یک، یک خر برای حمل ادوات جنگی خود داشتند که در شرایط اضطراری می‌توانست خود حیوان نیز <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D8%A8" title="گوشت اسب">خورده شود</a>.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>همچنین خرها برای حمل <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%B1%D9%87" title="مواد منفجره">مواد منفجره</a> در شامل <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%DB%B2%DB%B0%DB%B2%DB%B1%E2%80%93%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B1)" title="جنگ در افغانستان (۲۰۲۱–۲۰۰۱)">جنگ در افغانستان</a> و غیره استفاده شده‌اند.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ادبیات"><span id=".D8.A7.D8.AF.D8.A8.DB.8C.D8.A7.D8.AA"></span>ادبیات</h3></div> <p><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%AC_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7" title="ایرج میرزا">ایرج میرزا</a> شعری طنز دربارهٔ مناظرهٔ انسان با خر دانا سروده‌است. همچنین <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C" title="مولوی">مولوی</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="فردوسی">فردوسی</a>، هر یک در شعری، دربارهٔ انسان‌هایی که کارهای تقلیدیِ ندانسته انجام می‌دهند، داستانی مشترک<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> از شخصی که رابطهٔ جنسی با خر را بدون کدو از دیگری تقلید کرده مثال زده‌اند. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Democraticjackass.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Democraticjackass.jpg/250px-Democraticjackass.jpg" decoding="async" width="250" height="271" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Democraticjackass.jpg/375px-Democraticjackass.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Democraticjackass.jpg/500px-Democraticjackass.jpg 2x" data-file-width="944" data-file-height="1024" /></a><figcaption>«یک خر زنده در حال لگد زدن به یک شیر مرده»، طراحی توسط <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D9%86%D8%B3%D8%AA" title="توماس نست">توماس نَست</a>، <i><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%B1" title="مجله هارپر">مجلهٔ هفتگی هارپر</a></i> (۱۹ ژانویهٔ ۱۸۷۰)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="سیاست"><span id=".D8.B3.DB.8C.D8.A7.D8.B3.D8.AA"></span>سیاست</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" class="mw-redirect" title="حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا">حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا</a></div> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88_%D8%AC%DA%A9%D8%B3%D9%88%D9%86" title="اندرو جکسون">اندرو جکسون</a> یکی از اولین رهبران برجستهٔ <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_(%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7)" title="حزب دموکرات (ایالات متحده آمریکا)">حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا</a> بود. دشمنان او نام او را به «جک‌اس» به عنوان یک اصطلاح مضحک از یک حیوان نفهم تعریف کردند. اما دموکرات‌های آمریکا از پیامدهای آن استقبال کرده و آن را به عنوان نماد خود برگزیدند. از این رو خر به یک نشان ماندگار و نیمه رسمی برای حزب دموکرات تبدیل شد. بیشترین تأثیر ماندگار آن از کارتون‌های ۱۸۷۰ <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D9%86%D8%B3%D8%AA" title="توماس نست">توماس نَست</a> در <i><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%B1" title="مجله هارپر">مجلهٔ هفتگی هارپر</a></i> می‌آید.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آشپزی"><span id=".D8.A2.D8.B4.D9.BE.D8.B2.DB.8C"></span>آشپزی</h3></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Guo_li_zhuang_donkeydish.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Guo_li_zhuang_donkeydish.jpg/250px-Guo_li_zhuang_donkeydish.jpg" decoding="async" width="250" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Guo_li_zhuang_donkeydish.jpg/375px-Guo_li_zhuang_donkeydish.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Guo_li_zhuang_donkeydish.jpg/500px-Guo_li_zhuang_donkeydish.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="1452" /></a><figcaption>خوراک <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%AA_%D9%86%D8%B1%DB%8C" title="آلت نری">آلت نری</a> خر در رستورانی در <a href="/wiki/%D9%BE%DA%A9%D9%86" title="پکن">پکن</a></figcaption></figure> <p>در شرق آسیا از گوشت، پوست و تقریباً همه اعضای خر در آشپزی استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-chainadaily_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-chainadaily-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یک ضرب‌المثل قدیمی چینی می‌گوید: «خوراک اژدها در آسمان (بهشت) و خوراک خر روی زمین».<sup id="cite_ref-chainadaily_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-chainadaily-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="اندام جنسی">آلت تناسلی</a> این حیوان در پخت غذا استفاده می‌شود و برخی رستوران‌ها چون رستوران‌های <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%D8%A7_%D9%84%DB%8C_%DA%98%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="گوا لی ژوانگ (صفحه وجود ندارد)">گوا لی ژوانگ</a> به عرضهٔ این غذا می‌پردازند.<sup id="cite_ref-bbc_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-bbc-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-cctvnews_en1_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-cctvnews_en1-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> رستوران‌های گوا لی ژوانگ متخصص در ارائه خوراک از آلات تناسلی و <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%A8%D9%84%D8%A7%D9%86" title="دنبلان">دنبلان</a> گونه‌های مختلف حیوانات است.<sup id="cite_ref-bbc_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-bbc-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>نکته ۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86" title="چین">چینی‌ها</a> معتقدند که خوردن آلت نری می‌تواند قوای جنسی را تقویت کند.<sup id="cite_ref-bbc_15-2" class="reference"><a href="#cite_note-bbc-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>از دیگر غذاهایی که با گوشت خر تهیه می‌شود می‌توان به <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1" title="خربرگر">خربرگر</a> اشاره کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیر_خر"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B1_.D8.AE.D8.B1"></span>شیر خر</h3></div> <p>خر نه تنها به عنوان بارکش مفید است بلکه <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_(%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C)" title="شیر (خوراکی)">شیر</a> آن هم سودمند است. چون <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B2%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="کازئین">کازئین</a> آن کمتر از شیر گاو و شیرینی آن بیشتر است. بنابراین برای افرادی که سوءهاضمه دارند و آن‌هایی که مبتلا به بیماری <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%84" class="mw-redirect" title="بیماری سل">سل</a> هستند بسیار سودمند است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="آلت_تناسلی"><span id=".D8.A2.D9.84.D8.AA_.D8.AA.D9.86.D8.A7.D8.B3.D9.84.DB.8C"></span>آلت تناسلی</h2></div> <p>آلت تناسلی این جانور در آشپزیِ کشورهای <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="خاور دور">خاور دور</a> به کار می‌رود.<sup id="cite_ref-chainadaily_14-2" class="reference"><a href="#cite_note-chainadaily-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-cctvnews_en1_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-cctvnews_en1-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اندازهٔ آلت تناسلی خر نر در حالت برانگیختگی (نعوظ) به چهل تا شصت سانتی‌متر می‌رسد که گرچه در مقایسه با انسان بسیار بزرگ است، اما در مقایسه با سایر جانوران (بدون توجه به جثهٔ جانور) رکورددار نیست. آلت <a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D9%86%DA%AF" title="نهنگ">نهنگ</a> دو و نیم متر، آلت <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84" title="فیل">فیل</a> یک و نیم متر، و آلت <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بوفالوی آمریکایی">گاومیش آمریکایی</a> ۹۰ سانتی‌متر طول دارد.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="روز_جهانی_خر"><span id=".D8.B1.D9.88.D8.B2_.D8.AC.D9.87.D8.A7.D9.86.DB.8C_.D8.AE.D8.B1"></span>روز جهانی خر</h2></div> <p>به منظور عدم فراموشی و توجه به خدمات چند هزار ساله اين چارپای زحمت‌کش به انسان، روز هشتم ماه می به عنوان <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%B2_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AE%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="روز جهانی خر (صفحه وجود ندارد)">روز جهانی خر</a> نامگذاری شده است.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B4%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جشن خران">جشن خران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B1" title="شیر خر">شیر خر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B7%D8%B1" title="قاطر">قاطر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D8%B3%D9%87_%D9%BE%D8%A7" class="mw-redirect" title="خر سه پا">خر سه پا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="عنبرنسارا">عنبرنسارا</a> - مدفوع خر ماده</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نکته‌ها"><span id=".D9.86.DA.A9.D8.AA.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>نکته‌ها</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «<bdi><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Guo_Li_Zhuang">Guo Li Zhuang</a></span></bdi>». در <i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="ویکی‌پدیای انگلیسی">دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی</a></i>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">دهخدا، لغتنامهٔ دهخدا ← درازگوش</span> </li> <li id="cite_note-:0-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_2-0">۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-1">۲٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-2">۲٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-3">۲٫۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-4">۲٫۴</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFدنانجی_کادیلکار_(روزنامه‌نگار)1403" class="citation web">دنانجی کادیلکار (روزنامه‌نگار) (<bdi>۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/persian/articles/czrmezxx3dgo">«خرها چگونه مسیر تاریخ بشر را تغییر دادند؟»</a>. <i><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="بی‌بی‌سی فارسی">بی‌بی‌سی فارسی</a></i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft.atitle=%D8%AE%D8%B1%D9%87%D8%A7+%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87+%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%B1+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A8%D8%B4%D8%B1+%D8%B1%D8%A7+%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%9F&rft.date=1403&rft.au=%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C+%DA%A9%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%D8%A7%D8%B1+%28%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fpersian%2Farticles%2Fczrmezxx3dgo&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">donkey. (2014). In Encyclopædia Britannica. Retrieved from <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/169141/donkey">http://www.britannica.com/EBchecked/topic/169141/donkey</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a class="external free" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hinny">https://en.wikipedia.org/wiki/Hinny</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.ldoceonline.com/dictionary/donkey">https://www.ldoceonline.com/dictionary/donkey</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121123092315/http://www.fao.org/docs/eims/upload/agrotech/1912/R5926-challenges-pearson-donkeys.pdf">«The challenges in using donkeys for work in Africa»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Pearson, R.A. ; E. Nengomasha; R. Krecek (1999)</i>. London: Intermediate Technology Publications. صص. <bdi>in P٫ Starkey, P٫ Kaumbutho Meeting the challenges of animal traction٫ Resource book of the Animal Traction Network of Southern Africa, Harare, Zimbabwe</bdi>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/docs/eims/upload/agrotech/1912/R5926-challenges-pearson-donkeys.pdf">اصلی</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۱۹ مارس ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Pearson%2C+R.A.+%3B+E.+Nengomasha%3B+R.+Krecek+%281999%29&rft.atitle=The+challenges+in+using+donkeys+for+work+in+Africa&rft.pages=%3Cbdi%3Ein+P%D9%AB+Starkey%2C+P%D9%AB+Kaumbutho+Meeting+the+challenges+of+animal+traction%D9%AB+Resource+book+of+the+Animal+Traction+Network+of+Southern+Africa%2C+Harare%2C+Zimbabwe%3C%2Fbdi%3E&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2Fdocs%2Feims%2Fupload%2Fagrotech%2F1912%2FR5926-challenges-pearson-donkeys.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-jilin-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-jilin_7-0">۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-jilin_7-1">۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150402124451/http://english.jl.gov.cn/Investment/Opportunities/Industry/AgriculturalProductsProcessing/201208/t20120829_1265389.html">«نسخه آرشیو شده»</a>. وب سایت استان <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D9%84%DB%8C%D9%86" title="جی‌لین">جی‌لین</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://english.jl.gov.cn/Investment/Opportunities/Industry/AgriculturalProductsProcessing/201208/t20120829_1265389.html">اصلی</a> در ۲ آوریل ۲۰۱۵<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۱۹ مارس ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87+%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88+%D8%B4%D8%AF%D9%87&rft.pub=%D9%88%D8%A8+%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D9%84%DB%8C%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fenglish.jl.gov.cn%2FInvestment%2FOpportunities%2FIndustry%2FAgriculturalProductsProcessing%2F201208%2Ft20120829_1265389.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.anzacs.net/Simpson.htm">«Simpson and his donkey»</a><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>January 2012</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Simpson+and+his+donkey&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.anzacs.net%2FSimpson.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">تاریخ وارد شده در <code class="cs1-code">|بازبینی=</code> را بررسی کنید (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_date" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=10640081">«Anzac Heirs: A selfless lifetime of service»</a>. The New Zealand Herald. <bdi>۲۲ آوریل ۲۰۱۰</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Anzac+Heirs%3A+A+selfless+lifetime+of+service&rft.pub=The+New+Zealand+Herald&rft.date=2010-04-22&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nzherald.co.nz%2Fnz%2Fnews%2Farticle.cfm%3Fc_id%3D1%26objectid%3D10640081&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFFort,_Matthew_(June_2005)" class="citation book">Fort, Matthew (June 2005). <i>Eating Up Italy: Voyages on a Vespa</i>. HarperPerennial. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-00-721481-2" title="ویژه:منابع کتاب/0-00-721481-2"><bdi>۰-۰۰-۷۲۱۴۸۱-۲</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Eating+Up+Italy%3A+Voyages+on+a+Vespa&rft.pub=HarperPerennial&rft.isbn=0-00-721481-2&rft.au=Fort%2C+Matthew+%28June+2005%29&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090519061858/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article6194874.ece">«Donkey 'suicide' bombing is latest tactic against patrols»</a>. <i>Evans, Michael</i>. The Times. <bdi>April 30, 2009</bdi>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article6194874.ece">اصلی</a> در ۱۹ مه ۲۰۰۹<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>July 2011</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Evans%2C+Michael&rft.atitle=Donkey+%27suicide%27+bombing+is+latest+tactic+against+patrols&rft.date=2009-04-30&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.timesonline.co.uk%2Ftol%2Fnews%2Fuk%2Farticle6194874.ece&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">تاریخ وارد شده در <code class="cs1-code">|بازبینی=</code> را بررسی کنید (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_date" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110608014511/http://www.jcpa.org/jl/saa26.htm">«Syria and Terrorism»</a>. <i>Ganor, Boaz</i>. Survey of Arab Affairs. Jerusalem Center for Public Affairs. <bdi>November 15, 1991</bdi>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jcpa.org/jl/saa26.htm">اصلی</a> در ۸ ژوئن ۲۰۱۱<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>July 2011</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Ganor%2C+Boaz&rft.atitle=Syria+and+Terrorism&rft.date=1991-11-15&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jcpa.org%2Fjl%2Fsaa26.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">تاریخ وارد شده در <code class="cs1-code">|بازبینی=</code> را بررسی کنید (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_date" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=vQQ_uxoWdpYC&pg=PA87">«Andrew Jackson: Symbol for an Age»</a>. <i>John William Ward</i>. Oxford Up. <bdi>۱۹۶۲</bdi>. صص. <bdi>۸۷–۸۸</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=John+William+Ward&rft.atitle=Andrew+Jackson%3A+Symbol+for+an+Age&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B8%DB%B7-%DB%B8%DB%B8%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1962&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DvQQ_uxoWdpYC%26pg%3DPA87&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-chainadaily-14"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-chainadaily_14-0">۱۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-chainadaily_14-1">۱۴٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-chainadaily_14-2">۱۴٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180309120309/http://www.chinadaily.com.cn/life/2010-01/30/content_9402056.htm">«Grin, it's a donkey»</a>. <a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A7_%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="چاینا دیلی">چاینا دیلی</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chinadaily.com.cn/life/2010-01/30/content_9402056.htm">اصلی</a> در مارس ۲۰۱۸.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Grin%2C+it%27s+a+donkey&rft.pub=%DA%86%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A7+%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.chinadaily.com.cn%2Flife%2F2010-01%2F30%2Fcontent_9402056.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-bbc-15"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-bbc_15-0">۱۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-bbc_15-1">۱۵٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-bbc_15-2">۱۵٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/from_our_own_correspondent/5371500.stm">«Andrew Harding, Beijing's penis emporium, BBC News, 23 September 2006»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Andrew+Harding%2C+Beijing%27s+penis+emporium%2C+BBC+News%2C+23+September+2006&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Fprogrammes%2Ffrom_our_own_correspondent%2F5371500.stm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-cctvnews_en1-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-cctvnews_en1_16-0">۱۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-cctvnews_en1_16-1">۱۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180816231144/http://english.cntv.cn/2014/12/24/ARTI1419408564423513.shtml">"CCTV NEWS Channel anchor Tianran He - CCTV News"</a>. <i>CCTV.com English</i> (به انگلیسی). 2014-12-24. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://english.cntv.cn/2014/12/24/ARTI1419408564423513.shtml">the original</a> on 16 August 2018<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2015-03-18</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CCTV.com+English&rft.atitle=CCTV+NEWS+Channel+anchor+Tianran+He+-+CCTV+News&rft.date=2014-12-24&rft_id=http%3A%2F%2Fenglish.cntv.cn%2F2014%2F12%2F24%2FARTI1419408564423513.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://sizes.com/people/penis.htm">"penis"</a>. <i>Sizes</i> (به انگلیسی). 2013-04-08<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2015-03-18</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Sizes&rft.atitle=penis&rft.date=2013-04-08&rft_id=http%3A%2F%2Fsizes.com%2Fpeople%2Fpenis.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_web" title="الگو:Cite web">cite web</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D9%84" title="رده:نگهداری یادکرد:تاریخ و سال">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.asriran.com/fa/news/964839/">https://www.asriran.com/fa/news/964839/</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://nationaltoday.com/world-donkey-day/">https://nationaltoday.com/world-donkey-day/</a></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Equus_asinus" class="extiw" title="commons:Category:Equus asinus">خر</a></span> موجود است.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39940593"><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به <i><b><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%AE%D8%B1" class="extiw" title="q:خر">خر</a></b></i> در ویکی‌گفتاورد موجود است.</div></div> </div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?oldid=468184934">"منبع جعبه‌زیست"</a> (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">29 December</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9+%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA&rft.pub=%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C&rft_id=http%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Foldid%3D468184934&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B1" class="Z3988"></span></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="تک‌سم‌سانان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="الگو:تک‌سم‌سانان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:تک‌سم‌سانان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:تک‌سم‌سانان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="تک‌سم‌سانان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="تک‌سم‌سانان">تک‌سم‌سانان</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li>فرمانرو <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a></li> <li>شاخه <a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابداران</a></li> <li>رده <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a></li> <li>فرورده <a href="/wiki/%D8%AC%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جفت‌داران">جفت‌داران</a></li> <li>بالاراسته <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="لوراسیاددان">لوراسیاددان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width:auto;text-align:center; background:#dbe7ff;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%A8%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسب‌ریختان (صفحه وجود ندارد)">اسب‌ریختان</a></b> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Hippomorpha</span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="اسبان">اسبان</a><br /> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Equidae</span></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="اسب‌ها_Equus" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:10em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="اسب‌ها (سرده)">اسب‌ها</a></i><br /> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Equus</span></span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width:auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i>زیرسرده </i><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بارگان">بارگان</a><i> <span style="font-size:85%;">Equus</span> </i>: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C" title="اسب وحشی">اسب وحشی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>E. ferus</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8" title="اسب">اسب اهلی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>E. ferus caballus</i>)</span></li> <li><i>زیرسرده </i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="استران">استران</a><i> <span style="font-size:85%;">Asinus</span></i>: <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خر وحشی آفریقایی">خر وحشی آفریقایی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>E. africanus</i>)</span></li> <li><a class="mw-selflink selflink">خر</a> <span style="font-size:85%;">(<i>E. africanus asinus</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="گورخر ایرانی">گورخر ایرانی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>E. hemionus</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D8%AA%D8%A8%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="خر تبتی">خر تبتی</a> <span style="font-size:82%;">(<i>E. kiang</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="خر وحشی هندی">خر وحشی هندی</a> <span style="font-size:82%;">(<i>E. h. khur</i>)</span></li> <li><i>زیرسرده </i><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1" title="گورخر">گور بزرگ</a><i> <span style="font-size:85%;">Dolichohippus</span></i>: <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="گورخر گروی">گورخر گروی</a> <span style="font-size:82%;">(<i>E. grevyi</i>)</span></li> <li><i>زیرسرده </i><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1" title="گورخر">گور معمولی</a><i> <span style="font-size:85%;">Hippotigris</span></i>: <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="گورخر دشتی">گورخر دشتی</a> <span style="font-size:82%;">(<i>E. quagga</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="گورخر کوهی">گورخر کوهی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>E. zebra</i>)</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width:auto;text-align:center; background:#dbe7ff;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="شاخدارریختان">شاخدارریختان</a></b> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Ceratomorpha</span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86" title="کرگدن">کرگدنان</a><br /> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Rhinocerotidae</span></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:10em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><i><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AE" class="mw-redirect" title="بینی‌شاخ">بینی‌شاخ</a></i> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Rhinoceros</span></span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width:auto; background:#ffffff;;background:#f8f9fa;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="کرگدن هندی">کرگدن هندی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>R. unicornis</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D8%AC%D8%A7%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کرگدن جاوه‌ای">کرگدن جاوه‌ای</a> <span style="font-size:85%;">(<i>R. sondaicus</i>)</span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:10em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کرگدن سوماترایی">دوشاخ‌بینی</a></i> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Dicerorhinus</span></span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width:auto; background:#ffffff;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کرگدن سوماترایی">کرگدن سوماترایی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>D. sumatrensis</i>)</span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:10em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="کرگدن سفید">شاخ‌دد</a></i> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Ceratotherium</span></span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width:auto; background:#ffffff;;background:#f8f9fa;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="کرگدن سفید">کرگدن سفید</a> <span style="font-size:85%;">(<i>C. simum</i>)</span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:10em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="کرگدن سیاه">دوشاخ</a></i> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Diceros</span></span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width:auto; background:#ffffff;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="کرگدن سیاه">کرگدن سیاه</a> <span style="font-size:85%;">(<i>D. bicornis</i>)</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تاپیران">تاپیران</a><br /> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Tapiridae</span></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="تاپیرها_Tapirus" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:10em; height:4em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><i><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="تاپیرها">تاپیرها</a></i> <span style="color:gray"><span style="font-size:85%;">Tapirus</span></span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width:auto; background:#ffffff;;background:#f8f9fa;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%AF" title="تاپیر بیرد">تاپیر بیرد</a> <span style="font-size:85%;">(<i>T. bairdii</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="تاپیر کوچک سیاه">تاپیر کوچک سیاه</a> <span style="font-size:85%;">(<i>T. kabomani</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تاپیر مالایی">تاپیر مالایی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>T. indicus</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="تاپیر کوهی">تاپیر کوهی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>T. pinchaque</i>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B1_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="تاپیر آمریکای جنوبی">تاپیر آمریکای جنوبی</a> <span style="font-size:85%;">(<i>T. terrestris</i>)</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><b><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86" title="رده:فردسمان">رده</a></b></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="جانوران_زنده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible uncollapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="الگو:جانوران"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:جانوران"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جانوران"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="جانوران_زنده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a> زنده</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="مهره‌داران" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%84%D9%88" title="آرمادیلو">آرمادیلو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="آلپاکا">آلپاکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%88" title="آهو">آهو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8" title="اسب">اسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="انسان">انسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA" title="باندیکوت">باندیکوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A8%D8%B1" title="ببر">ببر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B2_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="بز کوهی (سرده)">بز کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84_%D9%88_%D8%A8%D8%B2" title="کل و بز">بز وحشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%88" title="بونوبو">بونوبو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%DB%8C_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" class="mw-redirect" title="کپی (جانور)">بوزینه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بید حلزونی (صفحه وجود ندارد)">بید حلزونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D9%86%DA%AF" title="پلنگ">پلنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="جبیر">جبیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="جگوار">جگوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C%D8%BA%DB%8C" title="جوجه‌تیغی">جوجه‌تیغی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D9%86%DA%AF" title="خدنگ">خدنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3_%D8%AA%D9%86%D8%A8%D9%84" title="خرس تنبل">خرس تنبل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3" title="خرس">خرس</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">خر</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%81%D8%A7%D8%B4" title="خفاش">خفاش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="خوک خاکی">خوک خاکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88" title="راسو">راسو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="راسوی کیسه‌دار">راسوی کیسه‌دار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%86" title="راکون">راکون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="روباه پرنده">روباه پرنده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%87" title="روباه">روباه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" title="رودک (جانور)">رودک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="زباد">زباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="سگ آبی">سگ آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF" title="سگ">سگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سگ وحشی آسیایی">سگ وحشی آسیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="سمور آبی">سمور آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%B1" title="سمور">سمور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8" title="سنجاب">سنجاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%D8%B4" class="mw-disambig" title="سیاه‌گوش">سیاه‌گوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D9%87" title="شامپانزه">شامپانزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%87" title="شاه‌روباه">شاه‌روباه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87" title="شتر دوکوهانه">شتر دوکوهانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1_%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87" title="شتر یک‌کوهانه">شتر یک‌کوهانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%86%D9%87" title="شترچه">شترچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84" title="شغال">شغال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%DA%A9%D8%A7" title="شوکا">شوکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%A8%D8%A8%D8%B1" title="شیببر">شیببر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شیر دریایی">شیر دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="شیر کوهی">شیر کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_(%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86)" title="شیر (گربه‌سان)">شیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شیطان تاسمانی">شیطان تاسمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%BA" title="صاریغ">صاریغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%BA_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="صاریغ ویرجینیایی">صاریغ ویرجینیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="عنتر دم‌کوتاه">عنتر دم‌کوتاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B1%D9%85_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" title="غرم (جانور)">غُرم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%88" title="غژگاو">غژگاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="خوک دریایی">فک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="فوسا">فوسا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84" title="فیل">فیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B7%D8%B1" title="قاطر">قاطر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF" title="گوسفند">قوچ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88" title="کانگورو">کانگورو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="کانگوروی درختی">کانگوروی درختی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86" title="کرگدن">کرگدن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1" title="کفتار">کفتار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84_%D9%88_%D8%A8%D8%B2" title="کل و بز">کل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A2%D9%84%D8%A7" title="کوآلا">کوآلا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B4" title="گاومیش">گاومیش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گراز دریایی">گراز دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" title="گراز">گراز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D8%B4%D9%86%DB%8C" title="گربه شنی">گربه شنی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1" title="گربه ماهیگیر">گربه ماهیگیر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C" title="گربه وحشی">گربه وحشی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87" title="گربه">گربه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF_%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گرگ تاسمانی">گرگ تاسمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF" title="گرگ">گرگ خاکستری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF" title="گرگ">گرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88" title="گندراسو">گندراسو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="گواناکو">گواناکو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1" title="گورخر">گورخر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%86" title="گورکن">گورکن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="گوریل">گوریل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B2%D9%86_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="گوزن شمالی">گوزن شمالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7" title="لاما">لاما</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B1" title="لمور">لمور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="مرال">مرال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86" title="میمون">میمون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%AA" title="نامبت">نامبت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D9%86%DA%AF" title="نهنگ">نهنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%E2%80%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%DB%8C" title="نوک‌اردکی">نوک‌اردکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="والابی">والابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%AA" title="وامبت">وامبت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84" title="ول">ول</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B2%D9%BE%D9%84%D9%86%DA%AF" title="یوزپلنگ">یوزپلنگ</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="جوندگان">جوندگان</a></b>: <a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D9%88%DA%86%DB%8C" title="آکوچی">آکوچی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D9%88%D8%AA%DB%8C" title="آگوتی">آگوتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="بیدستر کوهی">بیدستر کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="بیدستران">بیدستر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7" title="پاکاراناها">پاکاراناها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="پاکا">پاکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B4%DB%8C" title="تشی">تشی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%DA%86%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="چینچیلا">چینچیلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خرگوش صحرایی">خرگوش صحرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4" title="خرگوش">خرگوش</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خرگوش آفریقایی">خرگوش آفریقایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AE%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="خرگوش صخره‌ای">خرگوش صخره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AE%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B3" title="موش صخره‌ای لائوس">موش صخره‌ای لائوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DA%A9%DA%86%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوکچه هندی">خوکچه هندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="دندان‌هشتی‌ها">دندان‌هشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C" title="راسوی اهلی">راسوی اهلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="سگ دشتی">سگ دشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D9%84%DA%A9%DB%8C" title="سنجاب‌های دم‌پولکی">سنجاب دم‌پولکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سنجابک درختی شرقی (صفحه وجود ندارد)">سنجابک درختی شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D8%B4" title="شانه‌موش">شانه‌موش</a></li> <li>گوندی</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4" title="موش">موش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="موش زمستان‌خواب درختی">موش زمستان‌خواب درختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87" title="موش ستاره‌پوزه">موش ستاره‌پوزه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B4%D8%A8%DA%AF%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="موش شبگرد (صفحه وجود ندارد)">موش شبگرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="موش کور">موش کور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="موش بیور">موش بیور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="موش خاردار شرقی">موش خاردار شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="موش صحرایی">موش صحرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="موش کور آفریقایی">موش کور آفریقایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D9%86%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="موش نیزار">موش نیزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="موش‌های دوپا">موش‌های دوپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="موش کور">موش‌های کور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="موش‌های کیسه‌دار">موش‌های کیسه‌دار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="همستر">همستر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="هامستر دم‌دراز">هامستر دم‌دراز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87" title="همسترهای دم‌کوتاه">همسترهای دم‌کوتاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7" title="هوتیا">هوتیا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="پرنده">پرندگان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%86%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="آبچلیک">آبچلیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81" title="آب‌شکاف">آب‌شکاف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7" title="ابیا">ابیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="مرغابی">اردک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسکوا (صفحه وجود ندارد)">اسکوا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%82%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D8%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="آق‌ناز (صفحه وجود ندارد)">آق‌ناز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3" title="اکراس">اکراس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="آلباتروس">آلباتروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1%DA%A9" class="mw-redirect" title="آلوچه‌خورک">آلوچه‌خورک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="الیکایی (پرنده)">الیکایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D9%82%D9%88%D8%AA" title="آنقوت">آنقوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="باز (پرنده)">باز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="باسترک">باسترک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="باسترک دشتی">باسترک دشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="بالابان (پرنده)">بالابان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="بال‌لاکی">بال‌لاکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="بحری">بحری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A8%D9%84_%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="بلبل خرما">بلبل خرما</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A8%D9%84_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلبل هزاردستان">بلبل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%AF%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86" title="بلدرچین">بلدرچین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="بوتیمار">بوتیمار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AC%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="بوجانگاییان">بوجانگا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%82%D9%84%D9%85%D9%88%D9%86" title="بوقلمون">بوقلمون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D9%84%DA%A9" title="پاشلک">پاشلک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AA_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="پی‌پت (پرنده)">پی‌پت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88" title="پرستو">پرستو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرستوی دریایی">پرستوک دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AE" class="mw-redirect" title="پری‌شاهرخ">پری‌شاهرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="پشه‌خوار">پشه‌خوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%A6%D9%86" title="پنگوئن">پنگوئن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%BA%D9%88" class="mw-redirect" title="پیغو">پیغو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%AA%D8%A7%DB%8C" title="ترمتای">ترمتای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%DB%8C%D9%84%D9%87" title="تلیله">تلیله</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%AC%D9%87" title="تنجه">تنجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="توکان">توکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%87%D9%88" title="تیهو">تیهو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%AF" title="جغد">جغد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%AF_%D9%82%D9%87%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="جغد قهوه‌ای">جغد قهوه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جیجاق اوراسیایی">جیجاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D9%81%D8%AA%DB%8C" title="مرغ جیرفتی">جیرفتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%D9%84%D9%82" class="mw-redirect" title="چاخ‌لق">چاخ‌لق</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D9%88" class="mw-redirect" title="چارخو">چارخو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DA%A9" title="چرخ‌ریسک">چرخ‌ریسک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%A9_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="چک (پرنده)">چک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%A9%D8%A7%D9%88%DA%A9" title="چکاوک">چکاوک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%A9%DA%86%DA%A9_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="چکچک (پرنده)">چکچک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="چلچله بیابانی">چلچله بیابانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%D8%AF%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="چلچله دمگاه‌سفید">چلچله دمگاه‌سفید</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%D8%B4%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="چلچله شنی">چلچله شنی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="چلچله کوهی">چلچله کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%DA%AF%D8%B1" title="چنگر">چنگر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%88%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7" title="چوب‌پا">چوب‌پا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84" title="حواصیل">حواصیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="خروس">خروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="خروس کولی">خروس کولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AA%DA%A9%D8%A7" class="mw-redirect" title="خوتکا">خوتکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%B2%DA%A9" title="دارخزک">دارخزک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%A8" title="دارکوب">دارکوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%85%DA%A9" title="دیدومک">دبدومک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AC" title="دراج">دراج</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%86%D8%A7" title="درنا">درنا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%DB%8C%D8%AC%D9%87" title="دلیجه">دلیجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="دم‌جنبانک">دم‌جنبانک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%B2%D8%B1%D8%AF_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="دم‌جنبانک زرد غربی">دم‌جنبانک زرد غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="دم‌چتری">دم‌چتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="دم‌سرخ">دم‌سرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%88" title="دودو">دودو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%B2%DA%A9" title="دیوارخزک">دیوارخزک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%BA" title="زاغ">زاغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%BA%DB%8C" title="زاغی">زاغی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D9%87" title="زردپره">زردپره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="زنبورخوار">زنبورخوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84" title="زنگوله‌بال">زنگوله‌بال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D9%88%DA%A9" title="زیرآبروک">زیرآبروک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1" title="سار">سار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D9%BE%D9%87" class="mw-redirect" title="سارگپه">سارگپه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%82%D8%A8%D8%A7" title="سبزقبا">سبزقبا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9_%D8%B3%D8%B1%D8%AD%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اردک سرحنایی">اردک سرحنایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B3%DA%A9_%D9%85%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="سسک معمولی">سسک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85" title="سلیم">سلیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85_%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="سلیم خرچنگ‌خوار">سلیم خرچنگ‌خوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D9%82%D8%B1" title="سنقر">سنقر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%DA%86%D8%B4%D9%85" title="سنگ‌چشم">سنگ‌چشم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%DA%86%D8%B4%D9%85_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="سنگ‌چشم خاکستری بزرگ">سنگ‌چشم خاکستری بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%87" title="سهره">سهره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="سیاه‌خروس">سیاه‌خروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="سهره سینه‌سرخ">سهره سینه‌سرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D9%81" class="mw-redirect" title="شاه‌بوف">شاه‌بوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%86" title="شاهین">شاهین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A8" class="mw-redirect" title="شبان‌فریب">شبان‌فریب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%B5%D8%B1%DB%8C" title="شبگرد مصری">شبگرد مصری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="شب‌زی">شبگرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%B1%D8%BA" title="شترمرغ">شترمرغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B2" title="شهباز">شهباز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="شهدخوار">شهدخوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="صدف‌خوار">صدف‌خوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3" title="طاووس">طاووس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="طاووسک">طاووسک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D9%82%D9%87" class="mw-redirect" title="طرقه">طرقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="باز (پرنده)">باز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D8%B7%DB%8C" title="طوطی">طوطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="عروس هلندی">عروس هلندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%A8" title="عقاب">عقاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B2" title="غاز">غاز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%BA" title="کلاغ">کلاغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D9%88%D8%A7%D8%B5_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="غواص (پرنده)">غواص</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87" title="فاخته">فاخته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%88" title="فلامینگو">فلامینگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%87" title="سهره">فنچ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D8%AF%D9%82%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D9%86" title="فندق‌شکن">فندق‌شکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="قار (سرده)">قار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="قرقاول">قرقاول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="قرقی">قرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D8%B2" title="قره‌ناز">قره‌ناز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%85%D8%B1%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="قمری (پرنده)">قمری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="قناری">قناری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88" title="قو">قو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="کاسکو">کاسکو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کاکایی (پرنده)">کاکایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%DA%A9%D9%84" title="اردک سیاه‌کاکل">اردک سیاه‌کاکل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%DA%A9_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کبک (پرنده)">کبک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%D8%B1" title="کبوتر">کبوتر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="کبوتر تاجدار">کبوتر تاجدار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="کرکس">کرکس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D9%85" title="کشیم">کشیم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DA%A9" title="کفچه‌نوک">کفچه‌نوک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%BA" title="کلاغ">کلاغ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="کمرکولی">کمرکولی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF%D9%86_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="کودن (پرنده)">کودن‌</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="کورکور">کورکور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%B1" title="کوکر">کوکر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کوکو (پرنده)">کوکو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کیوی (پرنده)">کیوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%DA%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="گاوچرانک">گاوچرانک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="چلچله‌بیابانیان">گلاریول</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="گلوآبی">گلوآبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AC%D8%B4%DA%A9" title="گنجشک">گنجشک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="گیلار">گیلار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="گیلان‌شاه">گیلانشاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%86%DB%8C%D9%86_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="لاچین (پرنده)">لاچین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DA%A9%E2%80%8C%D9%84%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%84" title="لک‌لک نیل">لک‌لک نیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DA%A9%E2%80%8C%D9%84%DA%A9" title="لک‌لک">لک‌لک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C" title="لیکوی معمولی">لیکوی معمولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%84_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="لیل (پرنده)">لیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="مارگردن">مارگردن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA" title="مرغ">مرغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="مرغ دبیر">مرغ دبیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B1%DB%8C%DA%AF" class="mw-redirect" title="مرغ ریگ">مرغ ریگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B3%D9%82%D8%A7" class="mw-redirect" title="مرغ سقا">مرغ سقا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مرغ طوفان">مرغ طوفان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="مرغ عشق">مرغ عشق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84" title="حواصیل">مرغ ماهیخوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%AF%D8%B3%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%BA" class="mw-redirect" title="مگس‌مرغ">مرغ مگس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="مرغ مینا">مرغ مینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="مرغ نوروزی">مرغ نوروزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="مرغ نی‌نواز مردابی">مرغ نی‌نواز مردابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="مرغابی">مرغابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%AF%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="مگس‌گیر خال‌دار">مگس‌گیر خالدار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AE" title="نوک‌شاخ">نوک‌شاخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%BA" title="میش‌مرغ">میش‌مرغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="مرغ مینا">مرغ مینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1" title="میوه‌خور">میوه‌خور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%E2%80%8C%D8%AE%D9%86%D8%AC%D8%B1%DB%8C" title="نوک‌خنجری">نوک‌خنجری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%AF%D9%87%D8%AF" title="هدهد">هدهد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="هما (پرنده)">هما</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A8%D8%B1%D9%87" title="هوبره">هوبره</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85" class="mw-redirect" title="یاکریم">یاکریم</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="یلوه‌ایان">یلوه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خزندگان">خزندگان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="آفتاب‌پرست">آفتاب‌پرست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="ایگوانا">ایگوآنا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AD" title="تمساح">تمساح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AD_%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="تمساح پوزه‌باریک گنگی">تمساح پوزه‏‌باریک گنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="سوسمار">سوسمار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D9%BE%D9%84%E2%80%8C%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA%DB%8C" title="سوسمار پل‌دماغی">سوسمار پل‌دماغی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88" title="گاندو">گاندو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%D8%B4%D8%AA_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="لاک‌پشت آبی">لاک‌پشت آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%D8%B4%D8%AA" title="لاک‌پشت">لاک‌پشت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="مار">مار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9" title="مارمولک">مارمولک</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B2%D8%BA" title="وزغ">وزغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D9%87" title="قورباغه">قورباغه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1" title="سمندر">سمندر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="سمندر آبی">سمندر آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="سمندرهای کرمی">سمندر کرمی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبزیان">آبزیان</a> مهره‌دار</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="اردک‌ماهی">اردک‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسب دریایی">اسب دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پرنده‌ماهی">پرنده‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="سفره‌ماهی">سفره‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="سگ‌ماهی">سگ‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شیرماهی">شیرماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="کوسه">کوسه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="گاوکوسه">گاوکوسه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="گربه‌ماهی">گربه‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مارماهی">مارماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ماهی">ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="دهان‌گردماهی">دهان‌گردماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گراز دریایی">گراز دریایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="بی‌مهرگان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌مهرگان">بی‌مهرگان</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بندپایان">بندپایان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>زیرشاخهٔ <b><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شش‌پایان">شش‌پایان</a></b>: <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%A8%DB%8C" title="دودنبی">دم‌چنگال</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D9%81%D9%86%D8%B1%DB%8C" title="دم‌فنری">پادُم</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AE%DA%A9%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بی‌شاخکان (صفحه وجود ندارد)">بی‌شاخک</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="حشرات">حشرات</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AF%D8%B2%D8%AF%DA%A9" title="آبدزدک">آبدزدک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%DA%A9" title="آخوندک">آخوندک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DA%A9" title="آسیابک">آسیابک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF_(%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D9%87)" class="mw-redirect" title="بند (حشره)">بند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3" title="بید لباس">بید لباس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%BA%D8%B0" title="بید کاغذ">بید کاغذ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87" title="پروانه">پروانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%87" title="پشه">پشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D8%B1%DA%A9" title="جیرجیرک">جیرجیرک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="خر خاکی">خر خاکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%85%DA%AF%D8%B3" title="خرمگس">خرمگس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="زنبور">زنبور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AC%D8%B1%D9%87" title="زنجره">زنجره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3" title="ساس">ساس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%82%DA%A9" title="سنجاقک">سنجاقک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="سوسک">سوسری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="سوسک">سوسک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%BE%D8%B4" title="شپش">شپش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%BE%D8%B4%DA%A9" title="شپشک">شپشک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%BE%D8%B4%DA%A9_%D8%B2%D9%87%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="شپشک زهار (صفحه وجود ندارد)">شپشک زهار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="شته">شته</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DA%A9_(%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D9%87)" title="کک (حشره)">کک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%AE%DB%8C%D8%B2%DA%A9" title="گوش‌خیزک">گوشخیزک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%AF%D8%B3" title="مگس">مگس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DA%AF%D8%B3_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="مگس بادخور (صفحه وجود ندارد)">مگس بادخور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%AE" title="ملخ">ملخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%DA%86%D9%87" title="مورچه">مورچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="موریانه">موریانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7" title="هزارپا">هزارپا</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سخت‌پوستان">سخت‌پوستان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="آرتمیا">آرتمیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پاروپایان">پاروپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF_%D8%A2%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="خرچنگ آب شیرین">خرچنگ آب شیرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="شاه‌میگو">شاه‌میگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF" title="خرچنگ">خرچنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%81%D9%86%DB%8C" title="دافنی">دافنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="سپرمیگو">سپرمیگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="شاه‌میگو">شاه‌میگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آبشش‌دمان">شپشک‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="کریل">کریل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%DA%86%D8%B3%D8%A8" title="کشتی‌چسب">کشتی‌چسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="میگو">میگو</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="گیره‌داران">گیره‌داران</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عنکبوت دریایی">عنکبوت دریایی</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF_%D9%86%D8%B9%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="خرچنگ نعل‌اسبی">خرچنگ نعل‌اسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="عنکبوتیان">عنکبوتیان</a>: <a href="/wiki/%DA%A9%DA%98%D8%AF%D9%85" title="کژدم">عقرب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" title="عنکبوت پادراز">عنکبوت پادراز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA" title="عنکبوت">عنکبوت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%87" title="کنه">کنه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%B1%D9%87" title="هیره">هیره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عنکبوت‌های شتری">عنکبوت‌ شتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA_%D8%B4%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="عنکبوت شلاقی">عنکبوت شلاقی</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بسیارپایان (صفحه وجود ندارد)">بسیارپایان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خردپایان">خردپا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کوتوله‌پایان">کوتوله‌پا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="صدپایان">صدپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هزارپاییان">هزارپایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">دیگر بی‌مهرگان</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="شاخه (زیست‌شناسی)">شاخهٔ</a> <b><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کیسه‌تنان">کیسه‌تنان</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مرجانیان">مرجانیان</a>):</b></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایروکانجی دریا (صفحه وجود ندارد)">ایروکانجی دریا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="چتر دریایی">چتر دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خز دریایی">خز دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زنبور دریایی">زنبور دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%82_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شقایق دریایی">شقایق دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عروس دریایی">عروس دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D8%B3%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="عروس ساقدار دریایی">عروس ساقدار دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="فیزالیا">فیزالیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="قلم دریایی">قلم دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B1%D9%85" title="مرجان نرم">مرجان بادبزنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="مرجان">مرجان دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A7_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="هیدرا (سرده)">هیدر</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="خارپوستان">خارپوستان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آفتاب‌گردان دریایی">آفتاب‌گردان دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="توتیای دریایی">توتیای دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="خارپوست دریایی">خارپوست دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خیار دریایی">خیار دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%82_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زنبق دریایی">زنبق دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ستاره دریایی">ستاره دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B4%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87" title="ستاره شکننده">ستاره شکننده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D8%A8%D8%AF%DB%8C" title="ستاره سبدی">ستاره سبدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سکه دریایی">سکه دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مینای دریایی">مینای دریایی</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نرم‌تنان">نرم‌تنان</a>:</b> <a href="/wiki/%DA%AF%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گهواره دریایی">بس‌صدفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="بی‌لاکه‌ای‌ها">بی‌صدفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پروانه دریایی">پروانه دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تک‌لاکه‌ای‌ها">تک‌پاره‌صدفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81_%D8%AF%D9%88%DA%A9%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="صدف دوکفه‌ای">حلزون دوکفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A8" title="حلزون سیب">حلزون سیب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DA%86%D8%B3%D8%A8" title="خاره‌چسب">خاره‌چسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%DA%A9%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="دوکفه‌ای‌ها">دوکفه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سپرپایان">سپرپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%A8" title="ماهی مرکب">سرپاور</a> (<a href="/wiki/%D9%87%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7" title="هشت‌پا">هشت‌پا</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ده‌پایان">ده‌پا</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شکم‌پایان">شکم‌پا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81_%DA%86%D8%B1%D9%88%DA%A9" title="صدف چروک">صدف چروک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81_%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="صدف مروارید">صدف مروارید</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="گوش‌ماهی">گوش‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گهواره دریایی">گهواره دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%87_(%D8%AD%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%86)" class="mw-redirect" title="لیسه (حلزون)">لیسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="لیسه دریایی">لیسه دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ناوپایان">ناوپا</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" title="کرم (جانور)">کرم‌ها</a>:</b> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D9%87%D9%86" title="کرم‌های پهن">کرم پهن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85_%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C" title="کرم حلقوی">کرم حلقوی</a> (از جمله: <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%88" title="زالو">زالو</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کرم‌های لوله‌ای">کرم لوله‌ای</a> (از جمله: <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="آسکاریس">آسکاریس</a>)</li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اسفنجیان">اسفنجیان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%87%DA%A9%DB%8C" title="اسفنج‌های آهکی">اسفنج آهکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسفنج دریایی">اسفنج دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="چنداسفنجی">چنداسفنجی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC" title="سخت‌اسفنج">سخت‌اسفنج</a></li></ul> <ul><li><b>طنابداران دریایی:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D8%B2%D8%AF%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب‌دزدک دریایی">آب‌دزدک دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="آتش‌تنان">آتش‌تن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%BE" title="سالپ">سالپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%84%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="لاله دریایی">لاله دریایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q19707#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q19707#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q19707#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کتابخانه‌های ملی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph548963&CON_LNG=ENG">جمهوری چک</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/041558">فرهنگ تاریخی سوئیس</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=خر&oldid=40611298">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=خر&oldid=40611298</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C" title="رده:جانوران اهلی">جانوران اهلی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)_%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%87" title="رده:آرایه (زیست‌شناسی) نام‌گذاری‌شده توسط کارل لینه">آرایه (زیست‌شناسی) نام‌گذاری‌شده توسط کارل لینه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="رده:پستانداران به عنوان حیوان خانگی">پستانداران به عنوان حیوان خانگی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B5%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%DB%B1%DB%B7%DB%B5%DB%B8_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:پستانداران توصیف‌شده در ۱۷۵۸ (میلادی)">پستانداران توصیف‌شده در ۱۷۵۸ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1" title="رده:جانوران باربر">جانوران باربر</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="رده:خرها">خرها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="رده:رمیدگی">رمیدگی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:زیرگونه‌ها">زیرگونه‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B3%D8%A8" title="رده:سردهٔ اسب">سردهٔ اسب</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی">مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="رده:خطاهای یادکرد: تاریخ">خطاهای یادکرد: تاریخ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D9%84" title="رده:نگهداری یادکرد:تاریخ و سال">نگهداری یادکرد:تاریخ و سال</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="رده:صفحات نیمه‌حفاظت‌شده بی‌پایان ویکی‌پدیا">صفحات نیمه‌حفاظت‌شده بی‌پایان ویکی‌پدیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8_%C2%AB%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%C2%BB" title="رده:مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»">مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رده:جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ">جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات آرایه زیستی بدون نوار آرایه زیستی">مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات آرایه زیستی بدون نوار آرایه زیستی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="رده:همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع">همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی">مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:پیوند رده انبار از ویکی‌داده">پیوند رده انبار از ویکی‌داده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NKC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_HDS" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های HDS">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های HDS</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۴:۵۸ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-j4d7q","wgBackendResponseTime":170,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.924","walltime":"1.223","ppvisitednodes":{"value":10704,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":210879,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":22947,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":74459,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1024.905 1 -total"," 30.48% 312.401 2 الگو:پانویس"," 26.73% 273.953 13 الگو:یادکرد_وب"," 22.50% 230.558 8 الگو:Navbox"," 17.29% 177.216 1 الگو:جعبه_آرایه_زیستی"," 17.06% 174.879 1 الگو:تک‌سم‌سانان"," 16.67% 170.864 1 الگو:جعبه_آرایه_زیستی/هسته"," 10.95% 112.240 1 الگو:مدرک"," 10.42% 106.744 1 الگو:ثابت"," 9.36% 95.969 2 الگو:گرداننده_رده"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.508","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7883591,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-vz8dh","timestamp":"20241123211127","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062e\u0631","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AE%D8%B1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q19707","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q19707","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-05-11T16:33:01Z","dateModified":"2024-11-15T04:58:13Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1a\/Donkey_in_Clovelly%2C_North_Devon%2C_England.jpg","headline":"\u062c\u0627\u0646\u0648\u0631\u06cc \u0631\u0627\u0645\u200c\u0634\u062f\u0647 \u0627\u0632 \u062e\u0627\u0646\u0648\u0627\u062f\u0647\u0654 \u0627\u0633\u0628\u06cc\u0627\u0646"}</script> </body> </html>