CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Karbohidrat mübadiləsi — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"5b68a509-eb76-491c-a619-3f40c81ec154","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Karbohidrat_mübadiləsi","wgTitle":"Karbohidrat mübadiləsi","wgCurRevisionId":7180747,"wgRevisionId":7180747,"wgArticleId":730164,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"], "wgCategories":["Biokimya"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Karbohidrat_mübadiləsi","wgRelevantArticleId":730164,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2734081", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons", "ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Karbohidrat mübadiləsi — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Karbohidrat_mübadiləsi rootpage-Karbohidrat_mübadiləsi skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Karbohidrat mübadiləsi</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><p><b>Karbohidrat mübadiləsi</b> — Karbohidrat mübadiləsi canlı orqanizmlərdə karbohidratların metabolik formalaşması, parçalanması və qarşılıqlı çevrilməsindən məsul olan bütün biokimyəvi proseslərdir<sup id="cite_ref-:3_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Karbohidratlar bir çox əsas metabolik yolların mərkəzidir. <a href="/wiki/Bitkil%C9%99r" title="Bitkilər">Bitkilər</a> <a href="/wiki/Fotosintez" title="Fotosintez">fotosintez</a> yolu ilə karbon dioksid və <a href="/wiki/Su" title="Su">sudan</a> karbohidratlar sintez edərək, günəş işığından udulmuş enerjini daxildə saxlamağa imkan verir<sup id="cite_ref-:0_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Heyvanlar" title="Heyvanlar">Heyvanlar</a> və <a href="/wiki/G%C3%B6b%C9%99l%C9%99kl%C9%99r" title="Göbələklər">göbələklər</a> bitkiləri istehlak etdikdə, enerjini hüceyrələrə çatdırmaq üçün bu yığılmış karbohidratları parçalamaq üçün hüceyrə <a href="/wiki/T%C9%99n%C9%99ff%C3%BCs_aparat%C4%B1" title="Tənəffüs aparatı">tənəffüsündən</a> istifadə edirlər. Həm heyvanlar, həm də bitkilər sərbəst buraxılan enerjini müxtəlif hüceyrə proseslərində istifadə etmək üçün müvəqqəti olaraq ATF kimi yüksək enerjili molekullar şəklində saxlayırlar<sup id="cite_ref-:1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/%C4%B0nsan" title="İnsan">İnsanlar</a> müxtəlif karbohidratlar istehlak edə bilər, <a href="/wiki/H%C9%99zm_sistemi" title="Həzm sistemi">həzm</a> mürəkkəb karbohidratları maddələr mübadiləsi üçün bir neçə sadə monomerə (monosaxaridlərə) parçalayır: <a href="/wiki/Ql%C3%BCkozit" title="Qlükozit">qlükoza</a>, <a href="/w/index.php?title=Fruktoza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fruktoza (səhifə mövcud deyil)">fruktoza</a>, mannoz və <a href="/wiki/Qalaktoza" title="Qalaktoza">qalaktoza</a>. Qlükoza toxumalardakı hüceyrələrə paylanır, burada parçalanır və ya qlikogen kimi saxlanılır<sup id="cite_ref-:2_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Aerob tənəffüsdə qlükoza və oksigen enerjini buraxmaq üçün metabolizə olunur, karbon dioksid və su son məhsuldur. Fruktoza və qalaktozanın çoxu <a href="/wiki/Qaraciy%C9%99r" title="Qaraciyər">qaraciyərə</a> gedir və burada qlükoza və yağa çevrilə bilər<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> . </p><p>Bəzi sadə karbohidratlar, daha mürəkkəb karbohidratlardan yalnız bir neçəsi kimi öz fermentativ <a href="/wiki/Oksidl%C9%99%C5%9Fm%C9%99-reduksiya_reaksiyalar%C4%B1" title="Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları">oksidləşmə</a> yollarına malikdir<sup id="cite_ref-khanacademy.org_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-khanacademy.org-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Məsələn, disakarid laktoza, laktaza fermentinin monosaxarid komponentlərinə, qlükoza və qalaktoza parçalanmasını tələb edir. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Metabolik_proseslər"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Metabolik proseslər</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-2"><a href="#Qlikoliz"><span class="tocnumber">1.1</span> <span class="toctext">Qlikoliz</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Qlikogenoliz"><span class="tocnumber">1.2</span> <span class="toctext">Qlikogenoliz</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Qlikogenez"><span class="tocnumber">1.3</span> <span class="toctext">Qlikogenez</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#Pentoza_fosfat_yolu"><span class="tocnumber">1.4</span> <span class="toctext">Pentoza fosfat yolu</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Fruktoza_mübadiləsi"><span class="tocnumber">1.5</span> <span class="toctext">Fruktoza mübadiləsi</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Qalaktoza_mübadiləsi"><span class="tocnumber">1.6</span> <span class="toctext">Qalaktoza mübadiləsi</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Enerji_istehsalı"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Enerji istehsalı</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Hormonal_tənzimləmə"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Hormonal tənzimləmə</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#Karbohidratlar_anbar_kimi"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Karbohidratlar anbar kimi</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#İstinadlar"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">İstinadlar</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Metabolik_proseslər"><span id="Metabolik_prosesl.C9.99r"></span>Metabolik proseslər</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=1" title="Metabolik proseslər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Metabolik proseslər"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qlikoliz">Qlikoliz</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=2" title="Qlikoliz bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Qlikoliz"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Qlikoliz qlükoza <a href="/wiki/Molekul" title="Molekul">molekulunun</a> iki piruvat molekuluna parçalanması prosesidir, eyni zamanda bu proses zamanı ayrılan enerjini <a href="/w/index.php?title=ATF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ATF (səhifə mövcud deyil)">ATF</a> və NADF şəklində saxlayır. Qlükozanı parçalayan demək olar ki, bütün orqanizmlər qlikolizdən istifadə edir. Qlükoza tənzimlənməsi və məhsulun istifadəsi bu yolların <a href="/wiki/Orqanizm" title="Orqanizm">orqanizmlər</a> arasında fərqləndiyi əsas kateqoriyalardır. Bəzi toxumalarda və orqanizmlərdə qlikoliz enerji istehsalının yeganə üsuludur. Bu yol həm anaerob, həm də aerob tənəffüs üçün ümumidir<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> . </p><p>Qlikoliz on mərhələdən ibarətdir və iki fazaya bölünür. Birinci fazada o, iki ATF molekulunun parçalanmasını tələb edir. İkinci fazada ara məhsullardan kimyəvi enerji ATF və NADF-ə keçir. Bir qlükoza molekulunun parçalanması, sonrakı proseslərdə daha çox enerji əldə etmək üçün daha da oksidləşə bilən iki piruvat molekulu ilə nəticələnir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qlikogenoliz">Qlikogenoliz</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=3" title="Qlikogenoliz bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Qlikogenoliz"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Qlikogenoliz qlikogenin parçalanmasına aiddir. Qaraciyərdə, əzələlərdə və böyrəklərdə bu proses lazım olduqda qlükoza təmin etmək üçün baş verir. Tək bir qlükoza molekulu glikogenin bir qolundan ayrılır və bu proses zamanı qlükoza-1-fosfata çevrilir. Bu molekul daha sonra qlikoliz yolunda aralıq olan qlükoza-6-fosfata çevrilə bilər<sup id="cite_ref-:4_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-:4-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Qlükoza-6-fosfat daha sonra qlikoliz yolu ilə irəliləyə bilər. Qlükoza qlikogendə əmələ gəldikdə qlikoliz yalnız bir ATP molekulunun daxil olmasını tələb edir. Alternativ olaraq, qlükoza-6-fosfat qaraciyərdə və böyrəklərdə yenidən qlükoza çevrilə bilər və lazım olduqda qanda qlükoza səviyyəsini yüksəltməyə imkan verir<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> . </p><p>Qaraciyərdəki qlükaqon hipoqlikemiya kimi tanınan qanda qlükoza azaldıqda glikogenolizi stimullaşdırır. Qaraciyərdəki qlikogen yeməklər arasında ehtiyat qlükoza mənbəyi kimi fəaliyyət göstərə bilər. Qaraciyər qlikogeni əsasən mərkəzi sinir sisteminə xidmət edir. Adrenalin məşq zamanı skelet əzələsində qlikogenin parçalanmasını stimullaşdırır. Əzələlərdə glikogen hərəkət üçün sürətlə əldə edilə bilən enerji mənbəyini təmin edir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qlikogenez">Qlikogenez</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=4" title="Qlikogenez bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Qlikogenez"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Qlikogenez qlikogenin sintezi prosesinə aiddir. İnsanlarda qlükoza bu proses vasitəsilə qlikogenə çevrilə bilər. Qlikogen yüksək şaxələnmiş strukturdur, əsas protein Qlikogenindən ibarətdir, qlükoza vahidlərinin budaqları ilə əhatə olunmuş və bir-birinə bağlıdır. Qlikogenin budaqlanması onun həllolma qabiliyyətini artırır və eyni zamanda daha çox sayda qlükoza molekulunun parçalanmaq üçün əlçatan olmasına imkan verir. Qlikogenez əsasən qaraciyərdə, <a href="/wiki/Skelet_(insan)" title="Skelet (insan)">skelet</a> <a href="/wiki/%C6%8Fz%C9%99l%C9%99_tonusu" title="Əzələ tonusu">əzələlərində</a> və <a href="/wiki/B%C3%B6yr%C9%99k" title="Böyrək">böyrəklərdə</a> baş verir. Qlikogenez yolu, əksər sintetik yollar kimi enerji sərf edir, çünki təqdim edilən hər bir qlükoza molekulu üçün ATF və UTP istehlak olunur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pentoza_fosfat_yolu">Pentoza fosfat yolu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=5" title="Pentoza fosfat yolu bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=5" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Pentoza fosfat yolu"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pentoza fosfat yolu qlükozanı oksidləşdirən alternativ üsuldur. Qaraciyərdə, piy toxumasında, adrenal korteksdə, xayalarda, süd vəzilərində, faqositlərdə və qırmızı qan hüceyrələrində olur. NADP-ni NADPH-ə endirməklə yanaşı, digər hüceyrə proseslərində istifadə olunan məhsullar istehsal edir. Bu yol qlükoza-6-fosfat dehidrogenazanın aktivliyindəki dəyişikliklərlə tənzimlənir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fruktoza_mübadiləsi"><span id="Fruktoza_m.C3.BCbadil.C9.99si"></span>Fruktoza mübadiləsi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=6" title="Fruktoza mübadiləsi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=6" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Fruktoza mübadiləsi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Fruktoza qlikoliz yoluna daxil olmaq üçün müəyyən əlavə addımlardan keçməlidir. Müəyyən toxumalarda yerləşən fermentlər fruktozaya bir fosfat qrupu əlavə edə bilər. Bu fosforlaşma qlikoliz yolunda aralıq olan fruktoza-6-fosfat yaradır və birbaşa həmin toxumalarda parçalana bilir. Bu yol əzələlərdə, yağ toxumasında və böyrəkdə baş verir. Qaraciyərdə fermentlər fruktoza-1-fosfat istehsal edir ki, bu da qlikoliz yoluna daxil olur və daha sonra qliseraldehid və dihidroksiaseton fosfata parçalanır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qalaktoza_mübadiləsi"><span id="Qalaktoza_m.C3.BCbadil.C9.99si"></span>Qalaktoza mübadiləsi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=7" title="Qalaktoza mübadiləsi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=7" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Qalaktoza mübadiləsi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Laktoza və ya süd şəkəri bir molekul qlükoza və bir molekul qalaktozadan ibarətdir. Qlükozadan ayrıldıqdan sonra qalaktoza qlükoza çevrilmək üçün qaraciyərə gedir. Qalaktokinaz qalaktozanı fosforilləşdirmək üçün bir ATF molekulundan istifadə edir. Fosforlanmış qalaktoza daha sonra qlükoza-1-fosfata, sonra isə qlikolizdə parçalana bilən qlükoza-6-fosfata çevrilir<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enerji_istehsalı"><span id="Enerji_istehsal.C4.B1"></span>Enerji istehsalı</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=8" title="Enerji istehsalı bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=8" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Enerji istehsalı"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Karbohidrat mübadiləsində bir çox addımlar hüceyrələrə enerji əldə etməyə və onu müvəqqəti olaraq ATF-də saxlamağa imkan verir. NAD+ və FAD kofaktorları bəzən bu proses zamanı azalaraq NADH və FADH2 əmələ gətirir ki, bu da digər proseslərdə ATF yaradılmasını stimullaşdırır. Bir qayda olaraq, aerob tənəffüs nəticəsində bir qlükoza molekulunun ümumi parçalanması (yəni həm qlikoliz, həm də limon turşusu dövrünün iştirakı ilə) adətən təxminən 30–32 ATP molekuludur. Bir qram karbohidratın oksidləşməsi təxminən 4 kkal enerji verir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hormonal_tənzimləmə"><span id="Hormonal_t.C9.99nziml.C9.99m.C9.99"></span>Hormonal tənzimləmə</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=9" title="Hormonal tənzimləmə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=9" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Hormonal tənzimləmə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pankreasdan ayrılan hormonlar qlükozanın ümumi metabolizmasını tənzimləyir. İnsulin və qlükaqon qanda qlükozanın sabit səviyyəsinin saxlanmasında iştirak edən əsas <a href="/wiki/Hormonlar" title="Hormonlar">hormonlardır</a> və hər birinin sərbəst buraxılması hazırda mövcud olan qida maddələrinin miqdarı ilə idarə olunur. Qanda sərbəst buraxılan insulinin miqdarı və hüceyrələrin insulinə həssaslığı həm hüceyrələrin parçaladığı qlükoza miqdarını müəyyən edir. Qlükaqonun səviyyəsinin artması qlikogenolizi kataliz edən fermentləri aktivləşdirir və qlikogenezi kataliz edən fermentləri inhibə edir. Əksinə, qanda yüksək səviyyədə insulin olduqda glikogenez güclənir və glikogenoliz inhibə edilir. </p><p><a href="/wiki/Qan" title="Qan">Qan</a> dövranındakı qlükoza səviyyəsi (rəsmi olaraq "qan şəkəri" kimi tanınır), həmçinin Duodenumda qida maddələrinin aşkarlanması istehsal olunan qlükaqon və ya insulinin miqdarını təyin edən ən vacib amildir. Qlükaqonun sərbəst buraxılması qanda qlükoza səviyyəsinin aşağı olması ilə baş verir, qanda qlükozanın yüksək səviyyəsi isə hüceyrələri insulin istehsalını stimullaşdırır. Qan dövranındakı qlükoza səviyyəsi əsasən pəhriz karbohidratlarının qəbulu ilə müəyyən edildiyi üçün, pəhriz insulin vasitəsilə maddələr mübadiləsinin əsas aspektlərinə nəzarət edir.[13] İnsanlarda insulin mədəaltı vəzinin beta hüceyrələri tərəfindən hazırlanır, <a href="/wiki/Ya%C4%9F" title="Yağ">yağlar</a> piy toxuması hüceyrələrində saxlanılır və glikogen qaraciyər hüceyrələri tərəfindən həm saxlanılır, həm də lazım olduqda sərbəst buraxılır. <a href="/wiki/%C4%B0nsulin" title="İnsulin">İnsulin</a> səviyyəsindən asılı olmayaraq, əzələ hüceyrələrindən daxili glikogen anbarlarından qana qlükoza buraxılmır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Karbohidratlar_anbar_kimi">Karbohidratlar anbar kimi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=10" title="Karbohidratlar anbar kimi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=10" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Karbohidratlar anbar kimi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Karbohidratlar adətən struktur dəstək (məsələn, xitin, sellüloza) və ya enerjinin saxlanması (məsələn, qlikogen, nişasta) üçün qlikozid bağları olan qlükoza molekullarının uzun polimerləri kimi saxlanılır. Bununla belə, əksər karbohidratların suya güclü yaxınlığı, həll edilmiş su-karbohidrat kompleksinin böyük molekulyar çəkisi səbəbindən böyük miqdarda karbohidratların saxlanmasını səmərəsiz edir. Əksər orqanizmlərdə yağ turşularının sintezi yolu üçün yem ehtiyatı olan əmələ gətirmək üçün artıq karbohidratlar müntəzəm olaraq katabolize edilir, yağ turşuları, triqliseridlər və digər <a href="/wiki/Lipidl%C9%99r" title="Lipidlər">lipidlər</a> uzunmüddətli enerji saxlama üçün istifadə olunur. Lipidlərin hidrofobik xüsusiyyəti onları hidrofilik karbohidratlardan daha yığcam enerji saxlama forması edir. Qlükoneogenez qlükoza müxtəlif mənbələrdən, o cümlədən lipidlərdən sintez etməyə imkan verir<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Bəzi heyvanlarda (məsələn, termitlər) və bəzi mikroorqanizmlərdə (protistlər və <a href="/wiki/Bakteriyalar" title="Bakteriyalar">bakteriyalar</a> kimi) sellüloza həzm zamanı parçalana və qlükoza kimi udula bilər<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar"><span id=".C4.B0stinadlar"></span>İstinadlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit&section=11" title="İstinadlar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&section=11" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstinadlar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-:3-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:3_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><i>Maughan, Ron. </i>"Carbohydrate metabolism". Surgery (Oxford). 27 (1). 2009: 6–10. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.mpsur.2008.12.002">10.1016/j.mpsur.2008.12.002</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Surgery+%28Oxford%29&rft.atitle=Carbohydrate+metabolism&rft.volume=27&rft.issue=1&rft.pages=6-10&rft.date=2009&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.mpsur.2008.12.002&rft.aulast=Maughan&rft.aufirst=Ron&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4913744">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-:0-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:0_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Nelson, David Lee. </i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/lehningerprincip0000lehn">Lehninger principles of biochemistry</a>. Cox, Michael M., Lehninger, Albert L. (6th). New York: W.H. Freeman and Company. 2013. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1429234146" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1429234146"><bdi>978-1429234146</bdi></a>. <a href="/wiki/OCLC" title="OCLC">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/824794893">824794893</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Lehninger+principles+of+biochemistry&rft.place=New+York&rft.edition=6th&rft.pub=W.H.+Freeman+and+Company&rft.date=2013&rft_id=info%3Aoclcnum%2F824794893&rft.isbn=978-1429234146&rft.aulast=Nelson&rft.aufirst=David+Lee&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Flehningerprincip0000lehn&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-:1-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:1_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Sanders, L. M. </i>Carbohydrate: Digestion, Absorption and Metabolism // Encyclopedia of Food and Health. 2016. 643–650. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fb978-0-12-384947-2.00114-8">10.1016/b978-0-12-384947-2.00114-8</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780123849533" title="Xüsusi:KitabMənbələri/9780123849533"><bdi>9780123849533</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Carbohydrate%3A+Digestion%2C+Absorption+and+Metabolism&rft.btitle=Encyclopedia+of+Food+and+Health&rft.pages=643-650&rft.date=2016&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fb978-0-12-384947-2.00114-8&rft.isbn=9780123849533&rft.aulast=Sanders&rft.aufirst=L.+M.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-:2-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:2_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Hall, John E. </i>Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology E-Book (13). Elsevier Health Sciences. 2015. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0323389303" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0323389303"><bdi>978-0323389303</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Guyton+and+Hall+Textbook+of+Medical+Physiology+E-Book&rft.edition=13&rft.pub=Elsevier+Health+Sciences&rft.date=2015&rft.isbn=978-0323389303&rft.aulast=Hall&rft.aufirst=John+E.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Hansen, R. Gaurth; Gitzelmann, Richard. </i><span class="cs1-lock-registration" title="Ödənişsiz qeydiyyat tələb olunur"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/physiologicaleff00jean/page/100">Physiological Effects of Food Carbohydrates</a></span>. ACS Symposium Series. 15. American Chemical Society. 1975-06-01. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/physiologicaleff00jean/page/100">100–122</a>. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1021%2Fbk-1975-0015.ch006">10.1021/bk-1975-0015.ch006</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0841202467" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0841202467"><bdi>978-0841202467</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Physiological+Effects+of+Food+Carbohydrates&rft.series=ACS+Symposium+Series&rft.pages=100-122&rft.pub=American+Chemical+Society&rft.date=1975-06-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1021%2Fbk-1975-0015.ch006&rft.isbn=978-0841202467&rft.aulast=Hansen&rft.aufirst=R.+Gaurth&rft.au=Gitzelmann%2C+Richard&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fphysiologicaleff00jean%2Fpage%2F100&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-khanacademy.org-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-khanacademy.org_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">"Regulation of Cellular Respiration (Article)." Khan Academy. www.khanacademy.org, <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.khanacademy.org/science/biology/cellular-respiration-and-fermentation/variations-on-cellular-respiration/a/regulation-of-cellular-respiration">https://www.khanacademy.org/science/biology/cellular-respiration-and-fermentation/variations-on-cellular-respiration/a/regulation-of-cellular-respiration</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211124131829/https://www.khanacademy.org/science/biology/cellular-respiration-and-fermentation/variations-on-cellular-respiration/a/regulation-of-cellular-respiration">Arxivləşdirilib</a> 2021-11-24 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Gropper, Sareen S.; Smith, Jack L.; Carr, Timothy P. </i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=9-C5DQAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=advanced+nutrition+and+human+metabolism+by+gropper&hl=en">Advanced Nutrition and Human Metabolism</a> <span class="ref-info">(ingilis)</span>. Cengage Learning. 2016-10-05. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-337-51421-7" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-337-51421-7"><bdi>978-1-337-51421-7</bdi></a>. <small>2022-03-26 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220326044601/https://books.google.com/books?id=9-C5DQAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=advanced+nutrition+and+human+metabolism+by+gropper&hl=en">arxivləşdirilib</a></small><span class="reference-accessdate">. <small>İstifadə tarixi: <span class="nowrap">2021-11-24</span></small></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Advanced+Nutrition+and+Human+Metabolism&rft.pub=Cengage+Learning&rft.date=2016-10-05&rft.isbn=978-1-337-51421-7&rft.aulast=Gropper&rft.aufirst=Sareen+S.&rft.au=Smith%2C+Jack+L.&rft.au=Carr%2C+Timothy+P.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D9-C5DQAAQBAJ%26newbks%3D0%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3Dadvanced%2Bnutrition%2Band%2Bhuman%2Bmetabolism%2Bby%2Bgropper%26hl%3Den&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-:4-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:4_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Lebovitz, Harold E. </i>Hyperglycemia Secondary to Nondiabetic Conditions and Therapies // Endocrinology: Adult and Pediatric. 2016. 737–51. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fb978-0-323-18907-1.00042-1">10.1016/b978-0-323-18907-1.00042-1</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780323189071" title="Xüsusi:KitabMənbələri/9780323189071"><bdi>9780323189071</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Hyperglycemia+Secondary+to+Nondiabetic+Conditions+and+Therapies&rft.btitle=Endocrinology%3A+Adult+and+Pediatric&rft.pages=737-51&rft.date=2016&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fb978-0-323-18907-1.00042-1&rft.isbn=9780323189071&rft.aulast=Lebovitz&rft.aufirst=Harold+E.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><i>Brockman, R P. </i><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1789349">"Roles of glucagon and insulin in the regulation of metabolism in ruminants. A review"</a>. The Canadian Veterinary Journal. 19 (3). March 1978: 55–62. <a href="/wiki/ISSN" title="ISSN">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0008-5286">0008-5286</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="İstifadə ödənişsizdir"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1789349">1789349</a></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/647618">647618</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Canadian+Veterinary+Journal&rft.atitle=Roles+of+glucagon+and+insulin+in+the+regulation+of+metabolism+in+ruminants.+A+review.&rft.volume=19&rft.issue=3&rft.pages=55-62&rft.date=1978-03&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1789349&rft.issn=0008-5286&rft_id=info%3Apmid%2F647618&rft.aulast=Brockman&rft.aufirst=R+P&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1789349&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Gropper, Sareen S.; Smith, Jack L.; Carr, Timothy P. </i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=9-C5DQAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=advanced+nutrition+and+human+metabolism+by+gropper&hl=en">Advanced Nutrition and Human Metabolism</a> <span class="ref-info">(ingilis)</span>. Cengage Learning. 2016-10-05. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-337-51421-7" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-337-51421-7"><bdi>978-1-337-51421-7</bdi></a>. <small>2022-03-26 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220326044601/https://books.google.com/books?id=9-C5DQAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=advanced+nutrition+and+human+metabolism+by+gropper&hl=en">arxivləşdirilib</a></small><span class="reference-accessdate">. <small>İstifadə tarixi: <span class="nowrap">2021-11-24</span></small></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Advanced+Nutrition+and+Human+Metabolism&rft.pub=Cengage+Learning&rft.date=2016-10-05&rft.isbn=978-1-337-51421-7&rft.aulast=Gropper&rft.aufirst=Sareen+S.&rft.au=Smith%2C+Jack+L.&rft.au=Carr%2C+Timothy+P.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D9-C5DQAAQBAJ%26newbks%3D0%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3Dadvanced%2Bnutrition%2Band%2Bhuman%2Bmetabolism%2Bby%2Bgropper%26hl%3Den&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><i>Watanabe, Hirofumi; Hiroaki Noda; Gaku Tokuda; Nathan Lo. </i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_nature-uk_1998-07-23_394_6691/page/330">"A cellulase gene of termite origin"</a>. Nature. 394 (6691). 23 July 1998: 330–31. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F28527">10.1038/28527</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9690469">9690469</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=A+cellulase+gene+of+termite+origin&rft.volume=394&rft.issue=6691&rft.pages=330-31&rft.date=1998-07-23&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F28527&rft_id=info%3Apmid%2F9690469&rft.aulast=Watanabe&rft.aufirst=Hirofumi&rft.au=Hiroaki+Noda&rft.au=Gaku+Tokuda&rft.au=Nathan+Lo&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_nature-uk_1998-07-23_394_6691%2Fpage%2F330&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><i>Coleman, Geoffrey. </i>"The Metabolism of Cellulose, Glucose, and Starch by the Rumen Ciliate Protozoon Eudiplodinium Magii". Journal of General Microbiology. 107 (2). 8 February 1978: 359–66. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="İstifadə ödənişsizdir"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1099%2F00221287-107-2-359">10.1099/00221287-107-2-359</a></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+General+Microbiology&rft.atitle=The+Metabolism+of+Cellulose%2C+Glucose%2C+and+Starch+by+the+Rumen+Ciliate+Protozoon+Eudiplodinium+Magii&rft.volume=107&rft.issue=2&rft.pages=359-66&rft.date=1978-02-08&rft_id=info%3Adoi%2F10.1099%2F00221287-107-2-359&rft.aulast=Coleman&rft.aufirst=Geoffrey&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AKarbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> </ol></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Karbohidrat_mübadiləsi&oldid=7180747">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Karbohidrat_mübadiləsi&oldid=7180747</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriya</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Biokimya" title="Kateqoriya:Biokimya">Biokimya</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Şəxsi alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Redaktə edərkən istifadə etdiyiniz IP ünvanı üçün istifadəçi səhifəsi">Daxil olmamısınız</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Karbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Karbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ad fəzaları</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="new mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzakir%C9%99:Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Məqalə haqqında müzakirə (səhifə mövcud deyil) [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Görünüş</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Mənbəni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Daha çox</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Naviqasiya</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Layihələr</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Xüsusi</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin"><span>İanə et</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&oldid=7180747" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&id=7180747&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FKarbohidrat_m%25C3%25BCbadil%25C9%2599si"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FKarbohidrat_m%25C3%25BCbadil%25C9%2599si"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Çap et/ixrac</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Karbohidrat+m%C3%BCbadil%C9%99si"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər layihələrdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Carbohydrate_metabolism" hreflang="en"><span>Vikianbar</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2734081" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər dillərdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%8A%D8%B6_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%87%D9%8A%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="أيض الكربوهيدرات – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أيض الكربوهيدرات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Metabolisme_dels_carbohidrats" title="Metabolisme dels carbohidrats – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Metabolisme dels carbohidrats" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Metabolismus_sacharid%C5%AF" title="Metabolismus sacharidů – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Metabolismus sacharidů" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kulhydratstofskifte" title="Kulhydratstofskifte – danimarka" lang="da" hreflang="da" data-title="Kulhydratstofskifte" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danimarka" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Carbohydrate_metabolism" title="Carbohydrate metabolism – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Carbohydrate metabolism" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Metabolismo_de_los_carbohidratos" title="Metabolismo de los carbohidratos – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Metabolismo de los carbohidratos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2_%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="سوخت‌وساز کربوهیدرات – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سوخت‌وساز کربوهیدرات" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tabolisme_des_glucides" title="Métabolisme des glucides – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Métabolisme des glucides" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Metabolisme_karbohidrat" title="Metabolisme karbohidrat – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Metabolisme karbohidrat" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%82%AD%E6%B0%B4%E5%8C%96%E7%89%A9%E4%BB%A3%E8%AC%9D" title="炭水化物代謝 – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="炭水化物代謝" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BC%D1%96%D1%80%D1%81%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%8B%D2%A3_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%82%D1%8B%D0%BB%D1%83%D1%8B" title="Көмірсулардың қорытылуы – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Көмірсулардың қорытылуы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%83%84%EC%88%98%ED%99%94%EB%AC%BC_%EB%8C%80%EC%82%AC" title="탄수화물 대사 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="탄수화물 대사" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Metabolisme_karbohidrat" title="Metabolisme karbohidrat – malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Metabolisme karbohidrat" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Koolhydraatstofwisseling" title="Koolhydraatstofwisseling – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Koolhydraatstofwisseling" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Углеводный обмен – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Углеводный обмен" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Metabolizam_ugljenih_hidrata" title="Metabolizam ugljenih hidrata – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Metabolizam ugljenih hidrata" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Presnova_ogljikovih_hidratov" title="Presnova ogljikovih hidratov – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Presnova ogljikovih hidratov" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC_%D1%83%D0%B3%D1%99%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%85_%D1%85%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0" title="Метаболизам угљених хидрата – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Метаболизам угљених хидрата" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%97%E0%B8%9A%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%8B%E0%B8%B6%E0%B8%A1%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%82%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%AE%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%95" title="เมแทบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต – tay" lang="th" hreflang="th" data-title="เมแทบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tay" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2734081#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 16:35, 20 avqust 2023 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-h2npf","wgBackendResponseTime":110,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.128","walltime":"0.163","ppvisitednodes":{"value":631,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":23717,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":5,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":39303,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 135.896 1 Şablon:İstinad_siyahısı","100.00% 135.896 1 -total"," 54.39% 73.914 4 Şablon:Cite_journal"," 23.37% 31.755 7 Şablon:Cite_book"," 8.77% 11.922 1 Şablon:Vebarxiv"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.069","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2594836,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-g2dn4","timestamp":"20241123232617","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Karbohidrat m\u00fcbadil\u0259si","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Karbohidrat_m%C3%BCbadil%C9%99si","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2734081","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2734081","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2021-11-23T07:05:35Z","dateModified":"2023-08-20T16:35:04Z"}</script> </body> </html>