CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Quyết định luận công nghệ – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"bc3c64e7-e054-41f1-aee1-48e37ab37ee4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Quyết_định_luận_công_nghệ","wgTitle":"Quyết định luận công nghệ","wgCurRevisionId":71735977,"wgRevisionId":71735977,"wgArticleId":2491958,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu","Trang sử dụng div col có các tham số không rõ","Lịch sử công nghệ","Triết lý công nghệ","Chủ nghĩa rút gọn","Nghiên cứu khoa học và công nghệ","Lý thuyết Mác-xít","Thay đổi công nghệ", "Xã hội học tri thức khoa học","Công nghệ","Hệ thống công nghệ"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Quyết_định_luận_công_nghệ","wgRelevantArticleId":2491958,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q605434", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean", "ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Quyết định luận công nghệ – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Quyết_định_luận_công_nghệ rootpage-Quyết_định_luận_công_nghệ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Trình đơn chính" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t"><span>Trang đặc biệt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Quy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Quy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Quy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Quy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Nguồn_gốc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nguồn_gốc"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Nguồn gốc</span> </div> </a> <ul id="toc-Nguồn_gốc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Giải_nghĩa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Giải_nghĩa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Giải nghĩa</span> </div> </a> <ul id="toc-Giải_nghĩa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quyết_định_luận_cứng_và_mềm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Quyết_định_luận_cứng_và_mềm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Quyết định luận cứng và mềm</span> </div> </a> <ul id="toc-Quyết_định_luận_cứng_và_mềm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Công_nghệ_là_trung_tính" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Công_nghệ_là_trung_tính"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Công nghệ là trung tính</span> </div> </a> <ul id="toc-Công_nghệ_là_trung_tính-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Phê_phán" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Phê_phán"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Phê phán</span> </div> </a> <ul id="toc-Phê_phán-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quyết_định_luận_công_nghệ_và_cái_bàn_đạp_yên_ngựa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Quyết_định_luận_công_nghệ_và_cái_bàn_đạp_yên_ngựa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Quyết định luận công nghệ và cái bàn đạp yên ngựa</span> </div> </a> <ul id="toc-Quyết_định_luận_công_nghệ_và_cái_bàn_đạp_yên_ngựa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Điều_lưu_ý_Quyết_định_luận_Công_nghệ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Điều_lưu_ý_Quyết_định_luận_Công_nghệ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Điều lưu ý Quyết định luận Công nghệ</span> </div> </a> <ul id="toc-Điều_lưu_ý_Quyết_định_luận_Công_nghệ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quyết_định_luận_truyền_thông_là_một_hình_thái_quyết_định_luận_công_nghệ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Quyết_định_luận_truyền_thông_là_một_hình_thái_quyết_định_luận_công_nghệ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Quyết định luận truyền thông là một hình thái quyết định luận công nghệ</span> </div> </a> <ul id="toc-Quyết_định_luận_truyền_thông_là_một_hình_thái_quyết_định_luận_công_nghệ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mục_lục_sách_tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mục_lục_sách_tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Mục lục sách tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Mục_lục_sách_tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Mục lục" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Quyết định luận công nghệ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 34 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-34" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">34 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%AA%D9%85%D9%8A%D8%A9_%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="حتمية تقانية – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حتمية تقانية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Determinismu_teunol%C3%B3xicu" title="Determinismu teunolóxicu – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Determinismu teunolóxicu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Texnoloji_determinizm" title="Texnoloji determinizm – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Texnoloji determinizm" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Determinisme_teknologi" title="Determinisme teknologi – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Determinisme teknologi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tehnolo%C5%A1ki_determinizam" title="Tehnološki determinizam – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tehnološki determinizam" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Determinisme_tecnol%C3%B2gic" title="Determinisme tecnològic – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Determinisme tecnològic" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Technologick%C3%BD_determinismus" title="Technologický determinismus – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Technologický determinismus" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Technikdeterminismus" title="Technikdeterminismus – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Technikdeterminismus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Τεχνολογικός ντετερμινισμός – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Τεχνολογικός ντετερμινισμός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Technological_determinism" title="Technological determinism – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Technological determinism" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Determinismo_tecnol%C3%B3gico" title="Determinismo tecnológico – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Determinismo tecnológico" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Determinismo_teknologiko" title="Determinismo teknologiko – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Determinismo teknologiko" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87" title="جبرگرایی فناورانه – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جبرگرایی فناورانه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9terminisme_technologique" title="Déterminisme technologique – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Déterminisme technologique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8C%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="प्रौद्योगिकीय नियतत्ववाद – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="प्रौद्योगिकीय नियतत्ववाद" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Determinismo_tecnologico" title="Determinismo tecnologico – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Determinismo tecnologico" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%98%D7%A8%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%99%D7%96%D7%9D_%D7%98%D7%9B%D7%A0%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%99" title="דטרמיניזם טכנולוגי – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="דטרמיניזם טכנולוגי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Determinismus_technologicus" title="Determinismus technologicus – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Determinismus technologicus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tehnolo%C4%A3iskais_determinisms" title="Tehnoloģiskais determinisms – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tehnoloģiskais determinisms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%8A%80%E8%A1%93%E6%B1%BA%E5%AE%9A%E8%AB%96" title="技術決定論 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="技術決定論" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Teknologideterminisme" title="Teknologideterminisme – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Teknologideterminisme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Determinizm_technologiczny" title="Determinizm technologiczny – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Determinizm technologiczny" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Determinismo_tecnol%C3%B3gico" title="Determinismo tecnológico – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Determinismo tecnológico" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B4%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Технологический детерминизм – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Технологический детерминизм" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Technologick%C3%BD_determinizmus" title="Technologický determinizmus – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Technologický determinizmus" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tehnolo%C5%A1ki_determinizem" title="Tehnološki determinizem – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tehnološki determinizem" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Tehnolo%C5%A1ki_determinizam" title="Tehnološki determinizam – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Tehnološki determinizam" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Teknologinen_determinismi" title="Teknologinen determinismi – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Teknologinen determinismi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Teknologisk_determinism" title="Teknologisk determinism – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Teknologisk determinism" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%8A%E0%AE%B4%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%A8%E0%AF%81%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%A4%E0%AF%8D_%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%A3%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%A4%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="தொழில்நுட்பத் துணிபுவாதம் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தொழில்நுட்பத் துணிபுவாதம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Teknolojik_belirlenimcilik" title="Teknolojik belirlenimcilik – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Teknolojik belirlenimcilik" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B4%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Технологічний детермінізм – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Технологічний детермінізм" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%8A%80%E8%A1%93%E6%B1%BA%E5%AE%9A%E8%AB%96" title="技術決定論 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="技術決定論" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%8A%80%E6%9C%AF%E5%86%B3%E5%AE%9A%E8%AE%BA" title="技术决定论 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="技术决定论" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q605434#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Thảo luận về trang này (trang không tồn tại) [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&oldid=71735977" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&id=71735977&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FQuy%25E1%25BA%25BFt_%25C4%2591%25E1%25BB%258Bnh_lu%25E1%25BA%25ADn_c%25C3%25B4ng_ngh%25E1%25BB%2587"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FQuy%25E1%25BA%25BFt_%25C4%2591%25E1%25BB%258Bnh_lu%25E1%25BA%25ADn_c%25C3%25B4ng_ngh%25E1%25BB%2587"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Quy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Technology" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q605434" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><p><b><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyết định luận (trang không tồn tại)">Quyết định luận</a> công nghệ</b> là một lý thuyết <a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3n_l%C6%B0%E1%BB%A3c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giản lược (trang không tồn tại)">giản hóa luận</a> mà giả định rằng <a href="/wiki/C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Công nghệ">công nghệ</a> của xã hội thúc đẩy sự phát triển cấu trúc xã hội và các giá trị văn hóa. Thuật ngữ này được cho là đã được đặt ra bởi <a href="/wiki/Thorstein_Veblen" title="Thorstein Veblen">Thorstein Veblen</a> (1857-1929), một nhà xã hội học Mỹ. Những người theo quyết định luận công nghệ cấp tiến nhất ở Hoa Kỳ trong thế kỷ XX rất giông như <a href="/w/index.php?title=Clarence_Ayres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clarence Ayres (trang không tồn tại)">Clarence Ayres</a> là một môn đệ <a href="/wiki/Thorstein_Veblen" title="Thorstein Veblen">Thorstein Veblen</a> và <a href="/wiki/John_Dewey" title="John Dewey">John Dewey</a>. <a href="/w/index.php?title=William_Ogburn&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Ogburn (trang không tồn tại)">William Ogburn</a> cũng được biết đến như người theo quyết định luận công nghệ cấp tiến của ông. </p><p>Quyết định luân công nghệ được xây dựng căn bản đầu tiên đến từ nhà triết học và kinh tế Đức <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a>, có khung lý thuyết được dựa trên ý tưởng rằng những thay đổi trong công nghệ và <a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_s%E1%BA%A3n_xu%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công nghệ sản xuất (trang không tồn tại)">công nghệ sản xuất</a> là những ảnh hưởng chính tới tổ chức các mối quan hệ xã hội, các quan hệ xã hội và hoạt động văn hóa đó cuối cùng xoay quanh các cơ sở công nghệ và kinh tế của một xã hội. Địa vị Marx đã lồng gắn trong xã hội đương đại, nơi mà các ý tưởng cho rằng công nghệ thay đổi nhanh chóng sẽ làm thay đổi cuộc sống của con người được phổ biến khắp nơi.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nguồn_gốc"><span id="Ngu.E1.BB.93n_g.E1.BB.91c"></span>Nguồn gốc</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Nguồn gốc”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nguồn gốc"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Thuật ngữ này được cho là đã được đặt ra bởi Thorstein Veblen (1857-1929), một người Mỹ. Cùng thời với Veblen, nhà sử học nổi tiếng Charles A. Beard, cung cấp hình ảnh quyết định luận thông minh như sau, "Công nghệ xuống đường bằng đôi hài bảy dặm với sự vô nhân tính, cuộc chinh phục mang tính cách mạng đến một nơi khác, xé rách các nhà máy và các ngành công nghiệp cũ kĩ, ném lên quy trình mới với tốc độ nhanh chóng đáng sợ."<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Giải_nghĩa"><span id="Gi.E1.BA.A3i_ngh.C4.A9a"></span>Giải nghĩa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Giải nghĩa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giải nghĩa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Quyết định luận công nghệ tìm cách chỉ rõ sự phát triển kỹ thuật, phương tiện hoặc công nghệ như là toàn bộ, là động lực quan trọng trong sự thay đổi lịch sử và xã hội.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hầu hết các giải thích về quyết định luãn náy chia sẻ hai ý tưởng chung: </p> <ul><li>rằng sự phát triển của bản thân công nghệ đi theo con đường có thể dự đoán được, có thể miêu tả được, phần lớn vượt quá ảnh hưởng văn hóa hay chính trị, và</li> <li>rằng công nghệ lần lượt có 'hiệu ứng' trên những xã hội vốn có, chứ không phải là xã hội có điều kiện hóa hoặc sản xuất hóa bởi vì bản thân tổ chức xã hội là hỗ trợ và phát triển thêm một công nghệ mới một khi nó đã được sử dụng.</li></ul> <p>Tín đồ nghiêm túc của quyết định luận công nghệ không tin rằng sự ảnh hướng khác nhau công nghệ dựa trên là có bao nhiêu công nghệ hoặc là bao nhiêu có thể được sử dụng. Thay vì xem xét công nghệ như chỉ là một phần phổ quát lớn hơn của hoạt động con người, quyết định luận công nghệ cho thấy công nghệ làm nguồn gốc cho tất cả các hoạt động của con người. <br /> Quyết định luận công nghệ đã được tóm tắt như 'sự tin tưởng vào công nghệ là một lực lượng quan trọng then chốt trong xã hội...' (<a href="/w/index.php?title=Merritt_Roe_Smith&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merritt Roe Smith (trang không tồn tại)">Merritt Roe Smith</a>). 'Ý tưởng cho rằng phát triển công nghệ quyết định sự thay đổi xã hội...' (Bruce Bimber). Nó thay đổi cách mọi người suy nghĩ và cách họ giao lưu với nhau và có thể được mô tả là '... một định đề logic gồm có ba từ:'Công nghệ quyết định lịch sử '(<a href="/w/index.php?title=Rosalind_Williams&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rosalind Williams (trang không tồn tại)">Rosalind Williams</a>). Đó là, '... niềm tin rằng tiến bộ xã hội được thúc đẩy bởi sự đổi mới công nghệ, như một tiến trình tất yếu.' (<a href="/w/index.php?title=Michael_L._Smith&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael L. Smith (trang không tồn tại)">Michael L. Smith</a>). 'Ý tưởng của sự tiến bộ ' hay ' học thuyết về sự tiến bộ' này là tập trung xung quanh ý tưởng rằng các vấn đề xã hội có thể được giải quyết bằng cách tân công nghệ, và đây là cách mà xã hội tiến lên phía trước. Những lý thuyết gia quyết định luận công nghệ tin rằng "'<i>Bạn không thể ngừng tiến bộ', ám chỉ rằng chúng ta không thể hạn chế công nghệ '(<a href="/w/index.php?title=Lelia_Green&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lelia Green (trang không tồn tại)">Lelia Green</a>). Điều này cho thấy chúng ta đang có một chút bất lực và xã hội cho phép công nghệ thúc đẩy thay đổi xã hội, bởi vì 'xã hội không nhận thức được sự chọn lựa các giá trị được ghép cùng với nó [công nghệ]' (<a href="/w/index.php?title=Merritt_Roe_Smith&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merritt Roe Smith (trang không tồn tại)">Merritt Roe Smith</a>).</i> <br /> Quyết định luận công nghệ đã được định nghĩa là một cách tiếp cận khám phá công nghệ, hoặc tiến bộ công nghệ, cũng như các yếu tố nguyên nhân trung tâm trong quá trình thay đổi xã hội (Croteau và Hoynes). Khi một công nghệ được ổn định, thiết kế của nó có xu hướng sai khiến hành vi của người sử dụng, do đó giảm bớt sức lực của con người. Tuy nhiên quan điểm này bỏ qua hoàn cảnh văn hóa và xã hội nơi mà công nghệ này đã được phát triển. Nhà xã hội học Claude Fischer (1992) mô tả các hình thức nổi bật nhất của quyết định luận công nghệ là tương tự như 'bóng bi-a', trong đó công nghệ được coi là một lực bên ngoài đưa vào một hoàn cảnh xã hội, sản sinh ra một loạt tác dụng nẩy ngược.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <br /> Thay vì thừa nhận rằng xã hội hoặc văn hóa tương tác với, thậm chí định hướng các công nghệ được sử dụng, một quan điểm của nhà quyết định luận công nghệ cho rằng 'việc chế tạo sự sử dụng của công nghệ phần lớn được quyết định bởi cấu trúc của bản thân công nghệ, đó là, chức năng của nó theo sau hình thức của nó '(<a href="/w/index.php?title=Neil_Postman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neil Postman (trang không tồn tại)">Neil Postman</a>). Tuy nhiên, điều này không nên nhầm lẫn với các <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BB%81_t%E1%BA%A5t_y%E1%BA%BFu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luận đề tất yếu (trang không tồn tại)">luận đề tất yếu</a> (Daniel Chandler), trong đó nói rằng một khi một công nghệ được đưa vào một nền văn hóa mà những gì theo sau là sự phát triển tất yếu của công nghệ. </p><p>Ví dụ, chúng ta có thể thẩm tra lý do tại sao tiểu thuyết lãng mạn đã trở nên chiếm ưu thế trong xã hội của chúng ta so với các hình thức khác của tiểu thuyết như thám tử hay tiểu thuyết phương Tây. Chúng ta có thể nói rằng đó là do sự phát minh ra hệ thống liên kết hoàn hảo được phát triển bởi các nhà xuất bản. Đây là nơi mà keo được sử dụng thay cho quá trình tốn nhiều thời gian và rất tốn kém của việc đóng sách bằng cách may từng trang riêng biệt. Điều này có nghĩa rằng những cuốn sách này có thể được sản xuất hàng loạt cho công chúng rộng lớn hơn. Chúng ta sẽ không thể có khối lượng lớn tác phẩm văn học mà không sản xuất hàng loạt. Ví dụ này liên quan chặt chẽ với niềm tin Marshall McLuhan rằng in đã giúp sản sinh các nhà nước liên bang. Điều này đã chuyển xã hội từ một nền văn hóa truyền khẩu tới một nền văn hóa chữ viết mà còn mở đầu cho một xã hội tư bản, nơi có phân biệt rõ ràng giai cấp và cá nhân. Như Postman xác nhận <br /> </p> <blockquote><p> "Các máy in, máy tính và TV không chỉ đơn giản là máy chuyển tải thông tin. Chúng là những ẩn dụ, thông qua đó chúng ta khái niệm thực tế theo cách này hoặc cách khác. Chúng sẽ phân loại vạn vật cho chúng ta, xâu chuỗi nó, đóng khung nó, phóng đại,thu nhỏ nó, tranh luận một lý lẽ tương tự. Thông qua các phương tiện truyền thông ẩn dụ, chúng ta không thấy thế giới như ta nghĩ. Chúng tôi xem nó như là hệ thống mã hóa của chúng tôi. Như vậy nó là sức mạnh của các hình thức thông tin. "<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p></blockquote> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Quyết_định_luận_cứng_và_mềm"><span id="Quy.E1.BA.BFt_.C4.91.E1.BB.8Bnh_lu.E1.BA.ADn_c.E1.BB.A9ng_v.C3.A0_m.E1.BB.81m"></span>Quyết định luận cứng và mềm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Quyết định luận cứng và mềm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quyết định luận cứng và mềm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong khảo sát quyết định luận,<b>quyết định luận cứng</b> (<b>hard determinism</b>) có thể được coi tương phản với <b>quyết định luận mềm (soft determinism)</b>. <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_theo_thuy%E1%BA%BFt_t%C6%B0%C6%A1ng_h%E1%BB%A3p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người theo thuyết tương hợp (trang không tồn tại)">Người theo thuyết tương hợp</a> nói rằng nó có khả năng cho ý chí tự do và quyết định luận tồn tại trong cùng thế giới với nhau trong khi <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_kh%C3%B4ng_theo_thuy%E1%BA%BFt_t%C6%B0%C6%A1ng_h%E1%BB%A3p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người không theo thuyết tương hợp (trang không tồn tại)">người theo thuyết bất tương hợp</a> sẽ nói rằng chúng không thể cùng tồn tại và chúng phải là một hoặc khác nhau. Những người ủng hộ quyết định luận có thể bị chia thêm nhiều phái khác. <br /> <b>Quyết định luận</b> <b>cứng</b> sẽ xem công nghệ như phát triển độc lập với mối quan hệ xã hội. Họ cho rằng công nghệ tạo ra một tập hợp các quyền lực thực hiện việc điều chỉnh hoạt động xã hội của chúng ta và ý nghĩa của nó. Theo quan điểm này của quyết định luận, chúng ta có thể tự mình tổ chức để đáp ứng các nhu cầu của công nghệ và kết quả của việc tổ chức này là nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta hoặc chúng ta không có quyền tự do lựa chọn (Công nghệ tự động). Nhà triết học Pháp thế kỷ 20 và nhà lý thuyết xã hội <a href="/w/index.php?title=Jacques_Ellul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacques Ellul (trang không tồn tại)">Jacques Ellul</a> có thể được cho là một nhà quyết định luận cứng và đề xuất của kỹ thuật tự động (công nghệ). Năm 1954, trong tác phẩm của ông <a href="/w/index.php?title=X%C3%A3_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xã hội Công nghệ (trang không tồn tại)">Xã hội Công nghệ</a>, Ellul cơ bản thừa nhận rằng công nghệ, vì sức mạnh hiệu quả của nó, quyết định tới các khía cạnh xã hội phù hợp nhất cho sự phát triển riêng của mình thông qua một quá trình chọn lọc tự nhiên. Một hệ thống giá trị xã hội của, tập tục, triết học v.v. tạo thuận lợi nhất cho sự tiến bộ của công nghệ, cho phép hệ thống xã hội nâng cao sức mạnh và truyền bá những ảnh hưởng xấu của các hệ thống xã hội này gồm có giá trị, tập tục, triết học v.v là ít thúc đẩy công nghệ. <a href="/w/index.php?title=Theodore_J._Kaczynski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theodore J. Kaczynski (trang không tồn tại)">Theodore J. Kaczynski</a> (Unabomber) về cơ bản là một nhà quyết định luận cứng. Theo Kaczynski, yếu tố vật chất 'khách quan' trong môi trường của con người là nguyên tắc xác định các yếu tố có sự tiến hóa của hệ thống xã hội. Trong khi đó, vị trí địa lý, khí hậu và các yếu tố 'tự nhiên' khác phần lớn là xác định các thông số của điều kiện xã hội cho hầu hết lịch sử nhân loại, gần đây công nghệ đã trở thành yếu tố khách quan chủ yếu (phần lớn là do các lực lượng ảnh hưởng bởi cuộc cách mạng công nghiệp) và nó đã trở thành các nhân tố quyết định và khách quan cơ bản. <br /> <b>Quyết định luận mềm</b>, như danh từ đã nêu, là một cái nhìn thụ động hơn về cách thức công nghệ tương tác với tình hình chính trị-xã hội. Quyết định luận mềm vẫn tán thành với thực tế rằng công nghệ là lực lượng hướng dẫn trong quá trình tiến hóa chúng ta, nhưng muốn xác nhận rằng chúng ta có một cơ hội để đưa ra quyết định liên quan đến kết quả của một vấn đề. Đây không phải là để nói rằng ý chí tự do tồn tại nhưng nó có khả năng cho chúng ta nắm lấy cơ hội và xem kết quả là gí. Một biến thể hơi khác nhau về quyết định luận mềm là công nghệ điều khiển năm 1922, lý thuyết sự thay đổi xã hội của <a href="/w/index.php?title=William_Fielding_Ogburn&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Fielding Ogburn (trang không tồn tại)">William Fielding Ogburn</a>, trong đó xã hội phải điều chỉnh các kết quả của phát minh quan trọng, nhưng thường chỉ làm như vậy sau một thời gian <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%A5t_h%E1%BA%ADu_v%C4%83n_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tụt hậu văn hóa (trang không tồn tại)">tụt hậu văn hóa</a>. <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Công_nghệ_là_trung_tính"><span id="C.C3.B4ng_ngh.E1.BB.87_l.C3.A0_trung_t.C3.ADnh"></span>Công nghệ là trung tính</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Công nghệ là trung tính”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Công nghệ là trung tính"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><br /> Có cá nhân cho rằng công nghệ như trung tính, xem công nghệ cũng không tốt cũng không xấu và vấn đề là cách thức mà chúng ta sử dụng công nghệ.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Một ví dụ về một quan điểm trung tính là 'súng là trung tính và tùy thuộc cách chúng ta sử dụng chúng, cho dù đó sẽ là 'tốt hay xấu' (Green, 2001). Mackenzie và Wajcman <sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> tin rằng công nghệ là trung tính chỉ khi nó không bao giờ được sử dụng trước, hoặc nếu không ai biết nó sẽ được sử dụng cho cái gì(Green, 2001). Thực tế, súng sẽ được phân loại như trung tính khi và chỉ khi xã hội là không thông hiểu sự tồn tại và chức năng của chúng (Green, 2001). Rõ ràng, một xã hội như thế là không tồn tại và một khi trở nên hiểu biết về công nghệ, xã hội bị kéo vào sự tiến bộ mà không có gì là 'trung tính xã hội '(Green). Theo <a href="/w/index.php?title=Lelia_Green&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lelia Green (trang không tồn tại)">Lelia Green</a>, nếu tin công nghệ là trung tính, người ta sẽ bỏ qua các điều kiện văn hóa và xã hội mà công nghệ đó được sản xuất (Green, 2001). Quan điểm này cũng được gọi là thuyết công cụ hóa công nghệ. </p><p>Những gì thường được xem là sự phản ánh cuối cùng về chủ đề này, nhà sử học nổi tiếng <a href="/w/index.php?title=Melvin_Kranzberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melvin Kranzberg (trang không tồn tại)">Melvin Kranzberg</a> lần đầu tiên đã viết <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1u_quy_lu%E1%BA%ADt_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sáu quy luật công nghệ (trang không tồn tại)">sáu quy luật công nghệ</a> của mình như sau: 'Công nghệ là không tốt cũng không xấu, cũng không phải là trung tính.' <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Phê_phán"><span id="Ph.C3.AA_ph.C3.A1n"></span>Phê phán</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Phê phán”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phê phán"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><br /> Thái độ hoài nghi về quyết định luận công nghệ nổi lên cùng với sự tăng lên chủ nghĩa bi quan về khoa học kỹ thuật trong thế kỷ 20, đặc biệt là xung quanh việc sử dụng <a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n" title="Năng lượng hạt nhân">năng lượng hạt nhân</a> trong việc sản xuất <a href="/wiki/V%C5%A9_kh%C3%AD_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n" title="Vũ khí hạt nhân">vũ khí hạt nhân</a>, <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%AD_nghi%E1%BB%87m_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thử nghiệm con người (trang không tồn tại)">thử nghiệm con người</a> của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c_Qu%E1%BB%91c_x%C3%A3" class="mw-redirect" title="Đức Quốc xã">Đức Quốc xã</a> trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_chi%E1%BA%BFn_II" class="mw-redirect" title="Thế chiến II">Thế chiến II</a>, và những vấn đề phát triển kinh tế trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_th%E1%BB%A9_ba" title="Thế giới thứ ba">thế giới thứ ba</a> ví dụ nạn phá rừng, gây ô nhiễm nguồn nước và môi trường, hiệu ứng nhà kính. Như một hệ quả trực tiếp, mong muốn tầm soát nhiều hơn quá trình phát triển của công nghệ, đã dẫn đến vỡ mộng trong mô hình quyết định luận công nghệ trong giới học thuật. <br /> Các nhà lý thuyết hiện đại của công nghệ và xã hội không còn xem quyết định luận công nghệ là một quan điểm chuẩn xác về cách thức mà xã hội tương tác với công nghệ, thậm chí mặc dù giả thuyết và ngôn ngữ quyết định luận khá bão hòa với bài viết rất nhiều người ủng hộ công nghệ, các trang kinh doanh của nhiều tạp chí nổi tiếng, và nhiều báo cáo công nghệ. Thay vào đó, nghiên cứu đối tượng khoa học và công nghệ, xây dựng xã hội công nghệ và các lĩnh vực liên quan đã nhấn mạnh tới quan điểm đa sắc thái hơn nhằm chống lại mối quan hệ nhân quả dễ dàng. Họ nhấn mạnh rằng 'Mối quan hệ giữa công nghệ và xã hội không thể được giảm đến một công thức nhân và quả đơn giản thái quá. Đúng ra là 'quấn lấy nhau' (intertwining), nhờ đó công nghệ không quyết định quan hệ xã hội nhưng nó '... đang vận hành, và được vận hành trong một lĩnh vực xã hội phức tạp '(Murphie và Potts). <br /> Trong bài viết của ông 'Duy lý lật đổ: Công nghệ, Năng lượng và Dân chủ với Công nghệ', ông <a href="/w/index.php?title=Andrew_Feenberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andrew Feenberg (trang không tồn tại)">Andrew Feenberg</a> cho rằng quyết định luận công nghệ không phải là một khái niệm cơ bản tuyệt vời, bằng cách minh họa rằng hai trong số những khái niệm cơ bản của quyết định luận là dễ dàng hoài nghi và khi làm như vậy nó đòi hỏi phải có những điều được ông gọi là hợp lý hóa dân chủ (Feenberg 210-212). </p><p>Đối lập nổi bật với tư tưởng quyết định luận công nghệ nổi lên trong tác phẩm xây dựng xã hội công nghệ (SCOT). Nghiên cứu SCOT, chẳng hạn như của Mackenzie và Wajcman (1997) lập luận rằng hướng đi đổi mới và quan hệ xã hội của nó thật mạnh mẽ, nếu không hoàn toàn định hình bởi chính xã hội thông qua ảnh hưởng của văn hóa, chính trị, thỏa thuận kinh tế, cơ chế điều tiết và những điều tương tự. Trong hình thức mạnh nhất của nó, đang bước vào quyết định luận xã hội, 'Điều quan trọng không chỉ là bản thân công nghệ, mà còn có hệ thống xã hội và kinh tế mà nó được lồng ghép' (<a href="/w/index.php?title=Langdon_Winner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Langdon Winner (trang không tồn tại)">Langdon Winner</a>). </p><p>Dưới ảnh hưởng của ông trừ bài viết tranh cãi (xem Woolgar và Cooper, 1999) 'Những vật tạo tác có chính trị?', <a href="/w/index.php?title=Langdon_Winner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Langdon Winner (trang không tồn tại)">Langdon Winner</a> không những minh họa một hình thức quyết định luận, mà còn có các nguồn khác nhau của chính trị, của công nghệ. Những quan điểm chính trị này có thể xuất phát từ những ý định của các nhà thiết kế và văn hóa xã hội, nơi mà công nghệ xuất hiện hoặc có thể xuất phát từ bản thân công nghệ, sự 'cần thiết thực tế' (practical nêcessity) cho nó hoạt động. Ví dụ, nhà quy hoạch đô thị thành phố New York Robert Moses có ý định xây dựng đường hầm đại lộ Long Island quá thấp cho xe buýt vượt qua nhằm giữ cho vị thành niên xa khỏi bãi biển của hòn đảo, một ví dụ về quan điểm chính trị mang dấu ngoại hướng. Mặt khác, một cơ cấu chỉ huy và kiểm soát độc tài là một điều cần thiết thực tế của một nhà máy điện hạt nhân nếu không để chất thải phóng xạ rơi vào tay kẻ xấu. Như vậy, Winner không ngừng chống lại quyết định luận công nghệ mà cả quyết định luận xã hội. Nguồn gốc chính trị của công nghệ được quyết định chỉ bằng cách cẩn thận kiểm tra các tính năng và lịch sử của nó. <br /> Mặc dù 'Mô hình quyết định luận công nghệ được tuyên truyền rộng rãi trong xã hội' (<a href="/w/index.php?title=Sarah_Miller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sarah Miller (trang không tồn tại)">Sarah Miller</a>), nhưng nó cũng đã được đặt câu hỏi rộng rãi cho các học giả. <a href="/w/index.php?title=Lelia_Green&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lelia Green (trang không tồn tại)">Lelia Green</a> giải thích rằng, 'Khi công nghệ đã được cảm nhận như là bên ngoài xã hội, nó có ý nghĩa để nói về công nghệ như trung tính'. Tuy nhiên, ý tưởng này quên tính đến văn hóa không cố định và xã hội là năng động. Khi 'Công nghệ liên đới đến tiến trình xã hội, thì không có gì trung tính với xã hội'(<a href="/w/index.php?title=Lelia_Green&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lelia Green (trang không tồn tại)">Lelia Green</a>). Điều này khẳng định một trong những vấn đề quan trọng đối với 'quyết định luận công nghệ và phủ nhận thành quả trách nhiệm con người dành cho sự thay đổi đó. Có một sự mất mát đối với sự tham gia con người định hướng công nghệ và xã hội' (<a href="/w/index.php?title=Sarah_Miller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sarah Miller (trang không tồn tại)">Sarah Miller</a>). </p><p>Một ý tưởng mâu thuẫn khác là <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A9ng_m%E1%BB%99ng_du_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chứng mộng du công nghệ (trang không tồn tại)">chứng mộng du công nghệ</a>, một thuật ngữ được đặt ra bởi Winner trong bài luận của mình "công nghệ là hình thái của cuộc sống". Winner tự hỏi có hay không có, chúng ta đơn giản đang mộng du (<i>sleepwalking</i>) thông qua sự tồn tại chúng ta với ít liên hệ hay kiến thức về việc chúng ta thực sự tương tác công nghệ như thế nào. Theo quan điểm này nó có khả năng cho chúng ta tỉnh giấc và một lần nữa kiểm soát được hướng mà chúng ta đang di chuyển(Winner 104). Tuy nhiên, nó đòi hỏi xã hội thông qua tuyên bố <a href="/w/index.php?title=Ralph_Schroeder&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ralph Schroeder (trang không tồn tại)">Ralph Schroeder</a> rằng, 'người sử dụng không chỉ thụ động tiêu thụ công nghệ, mà còn tích cực chuyển biến nó'. <br /> Đối lập với quyết định luận công nghệ là những người tán thành với niềm tin <a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_x%C3%A3_h%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyết định luận xã hội (trang không tồn tại)">quyết định luận xã hội</a> và <a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%ADu_ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_t%C3%A2n_th%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hậu chủ nghĩa tân thời (trang không tồn tại)">hậu chủ nghĩa tân thời</a>. Quyết định luận xã hội tin rằng hoàn cảnh xã hội chỉ riêng chọn công nghệ được chấp nhận, với kết quả là không có công nghệ nào có thể được coi riêng là 'tất yếu' vào sự xứng đáng của nó. Công nghệ và văn hóa là không trung tính và khi kiến thức đi đến sự cân bằng, công nghệ trở nên liên quan đến tiến trình xã hội. Các kiến thức về cách tạo và nâng cao công nghệ, và cách sử dụng công nghệ bị bắt buộc phải biết trong cộng đồng. Hậu chủ nghĩa tân thời có quan điểm khác, cho thấy rằng những gì là đúng hay sai phụ thuộc vào hoàn cảnh. Họ tin rằng sự thay đổi công nghệ có liên hệ đến quá khứ, hiện tại và tương lai.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trong khi họ tin rằng sự thay đổi công nghệ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi trong chính sách chính phủ, xã hội và văn hóa, họ coi các khái niệm của sự thay đổi là một nghịch lý, vì sự thay đổi là một bất biến. </p><p>Nhà lý luận nghiên cứu phương tiện truyền thông và văn hóa, <a href="/w/index.php?title=Brian_Winston&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brian Winston (trang không tồn tại)">Brian Winston</a>, nhằm đáp lại với quyết định luận công nghệ, đã phát triển một mô hình dành cho sự xuất hiện của công nghệ mới mà tập trung vào <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_c%E1%BB%A7a_s%E1%BB%B1_ng%C4%83n_ch%E1%BA%B7n_ti%E1%BB%81m_n%C4%83ng_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật của sự ngăn chặn tiềm năng cơ bản (trang không tồn tại)">Luật của sự ngăn chặn tiềm năng cơ bản</a>. Trong hai cuốn sách của ông - <i>Công nghệ Mục thị: Nhiếp ảnh, Điện ảnh và Truyền hình</i> (1997) và <i>Công nghệ Truyền thông và Xã hội</i> (1998) - Winston áp dụng mô hình này để chỉ rõ công nghệ tiến hóa theo thời gian như thế nào, và làm thế nào 'phát minh' của họ được dàn xếp và kiểm soát bởi xã hội và các nhân tố xã hội nhằm ngăn chặn tiềm năng cơ bản của một công nghệ nhất định. <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Quyết_định_luận_công_nghệ_và_cái_bàn_đạp_yên_ngựa"><span id="Quy.E1.BA.BFt_.C4.91.E1.BB.8Bnh_lu.E1.BA.ADn_c.C3.B4ng_ngh.E1.BB.87_v.C3.A0_c.C3.A1i_b.C3.A0n_.C4.91.E1.BA.A1p_y.C3.AAn_ng.E1.BB.B1a"></span>Quyết định luận công nghệ và cái bàn đạp yên ngựa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Quyết định luận công nghệ và cái bàn đạp yên ngựa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quyết định luận công nghệ và cái bàn đạp yên ngựa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><br /> Bài viết:<a href="/w/index.php?title=Tranh_lu%E1%BA%ADn_b%C3%A0n_%C4%91%E1%BA%A1p_y%C3%AAn_ng%E1%BB%B1a_v%C4%A9_%C4%91%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tranh luận bàn đạp yên ngựa vĩ đại (trang không tồn tại)">Tranh luận bàn đạp yên ngựa vĩ đại</a> (Great Stirrup Controversy) <br /> Một lập luận kéo dài của quyết định luận công nghệ đặt trọng tâm vào bàn đạp yên ngựa và ảnh hưởng của nó tới sự tạo ra <a href="/wiki/Ch%E1%BA%BF_%C4%91%E1%BB%99_phong_ki%E1%BA%BFn" class="mw-redirect" title="Chế độ phong kiến">chế độ phong kiến</a> ở <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Châu Âu">châu Âu</a> trong cuối những năm 700, đầu năm 800.<a href="/w/index.php?title=Lynn_White&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lynn White (trang không tồn tại)">Lynn White</a> được coi là người đầu tiên đưa ra sự sánh đôi này giữa chế độ phong kiến và bàn đạp yên ngựa trong tiểu thuyết <i>Công nghệ thời trung cổ và sự thay đổi xã hội</i>, cho rằng "nó khả năng tạo trận đánh thần kì cho kị binh", hình thức mới của chiến tranh làm cho người lính có nhiều hiệu quả hơn trong việc chống đỡ các thành phố nhỏ phong kiến (White, 2). Theo White, tính ưu việt của bàn đạp yên ngựa trong chiến trận đã được tìm thấy trong tính cơ học của cuộc tấn công bằng thương: "Các bàn đạp yên ngụa có khả năng thực hiện -mặc dù nó không đòi hỏi- một cách tấn công cực kì hiệu quả: bây giờ kị binh có thể cho phép cây thương của mình yên vị,kẹp giữa cẳng tay trên và thân người (dưới nách), giáng đòn kẻ thù của mình không chỉ với cơ bắp mà còn kết hợp cả trọng lượng bản thân và con ngựa của mình "(White, 2).White rút ra được bài học từ nghiên cứu cơ bản bao quát, đặc biệt là "Der Reiterdienst und die Anfänge des Lehnwesens" của <a href="/w/index.php?title=Heinrich_Brunner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich Brunner (trang không tồn tại)">Heinrich Brunner</a> chứng minh lời tuyên bố của mình về sự xuất hiện của chế độ phong kiến. Đặt tiêu điểm vào sự phát triển của chiến tranh, đặc biệt là kỵ binh liên quan tới "chuyển một phần đáng kể tài sản quân sự to lớn của Giáo hội... từ bộ binh sang kỵ binh" của <a href="/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel">Charles Martel</a>, White rút ra từ nghiên cứu Brunner và xác định bàn đạp yên ngựa là nguyên nhân cơ bản cho một sự thay đổi như thế trong bộ phận quân sự và sự xuất hiện tiếp theo của chế độ phong kiến (White, 4). Dưới mác mới của chiến tranh xuất phát từ bàn đạp yên ngựa, White hoàn toàn biện luận ủng hộ quyết định luận công nghệ như phương tiện lưu thông mà chế độ phong kiến đã tạo ra nó. <br /> Mặc dù tác phẩm hoàn thành, <i>Công nghệ thời trung cổ và thay đổi xã hội</i> của White từ đó được nghiên cứu kỹ lưỡng và lên án nặng nề. Lý luận White tại thời điểm công bố, các nhà phê bình nhẹ dạ nhất, PH Sawyer và RH Hilton, gọi tác phẩm toàn bộ là "một chủ nghĩa phiêu lưu lạc lối nặn ra sự tầm thường lỗi thới với một loạt kết luận tối nghĩa và mơ hồ từ bằng chứng ít ỏi về sự tiến bộ của công nghệ (Sawyer và Hilton, 90)." Bằng sự liên kết, họ cũng chỉ trích phương pháp của ông và tính hợp lệ của quyết định luận công nghệ: "Nếu ông White được chuẩn bị để chấp nhận quan điểm cho rằng các cách thức chiến đấu của người Anh và người Norman không khác nhau là bao trong thế kỷ XI, ông sẽ tạo sự yếu kém lập luận của mình mơ hồ nhiều hơn, nhưng sự thất bại cơ bản sẽ vẫn là: bàn đạp yên ngựa không thể đơn phương giải thích những thay đổi đó có khả năng xảy ra (Sawyer và Hilton, 91)" Đối với Sawyer và Hilton, mặc dù bàn đạp yên ngựa có thể hữu ích trong chế độ phong kiến, nhưng nó không thể đơn độc được coi như tạo ra chế độ phong kiến . <br /> Mặc dù việc xem xét gay gắt tuyên bố của White, các khía cạnh quyết định luận công nghệ của bàn đạp yên ngựa vẫn còn trong tranh cãi.<a href="/w/index.php?title=Alex_Roland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alex Roland (trang không tồn tại)">Alex Roland</a>, tác giả của "Bàn lại bàn đạp yên ngựa; Lynne White Jr, Công nghệ thời Trung Cổ và thay đổi xã hội ", cung cấp một lập trường trung gian: không nhất thiết phải ca tụng lời tuyên bố của White, nhưng cung cấp một ít lời bào chữa chống lại luận điệu thiển cận thô tục của Sawyer và Hilton. Roland zem tiêu điểm của White đặt vào công nghệ là khía cạnh thích hợp và quan trọng nhất của <i>Công nghệ thời Trung Cổ và thay đổi xã hội</i> còn hơn là chi tiết việc thực hiện nó: "Nhưng những ưu điểm rất nhiều này, có thể lợi ích cho các sử gia của công nghệ, ảnh hưởng lớn tới những tiêu chuẩn cơ bản nhất trong giới chuyên nghiệp? Theo lời của một nhà phê bình gần đây, có thể những sử gia công nghệ tiếp tục đọc và quy cho một cuốn sách đó là, "chứa đựng nhiều sự quá đơn giản, một tiến trình của mối quan hệ sai giữa nhân và quả, và với bằng chứng được trình bày một cách chọn lọc để phù hợp với ý tưởng được tưởng tượng trước của riêng [White] "? Câu trả lời, tôi nghĩ, là có, ít nhất một cãu trả lời có một cách dè chừng (Roland, 574-575). 'Khách quan, Roland tuyên bố <i>Công nghệ thời Trung Cổ và thay đổi xã hội</i> là một thành công có thể thay thế, ít nhất là "Hầu hết các lập luận của White đứng vững... phần còn lại gây ra hướng hữu ích cho nghiên cứu (Roland, 584). "Trong hoàn cảnh tốt nhất, sự chấp nhận quyết định luận công nghệ này là còn nhập nhằng, nói chung không ủng hộ hoàn toàn cho lý thuyết cũng như không lên án nó, còn hơn xây dựng vững chắc trong lĩnh vực lý thuyết. Roland không xem quyết định luận công nghệ hoàn toàn chiếm ưu thế trong lịch sử cũng như không hoàn toàn không tồn tại; phù hợp với các tiêu chí trên của cấu trúc quyết định luận công nghệ, Roland được phân loại như một 'nhà theo thuyết quyết định luận mềm.' <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Điều_lưu_ý_Quyết_định_luận_Công_nghệ"><span id=".C4.90i.E1.BB.81u_l.C6.B0u_.C3.BD_Quy.E1.BA.BFt_.C4.91.E1.BB.8Bnh_lu.E1.BA.ADn_C.C3.B4ng_ngh.E1.BB.87"></span>Điều lưu ý Quyết định luận Công nghệ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Điều lưu ý Quyết định luận Công nghệ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Điều lưu ý Quyết định luận Công nghệ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><br /> <a href="/wiki/Thomas_L._Friedman" class="mw-redirect" title="Thomas L. Friedman">Thomas L. Friedman</a>, nhà báo Mỹ, phụ trách chuyên mục và tác giả cuốn sách <i>Thế giới phẳng</i>(The World is Flat), thừa nhận là quyết định luận công nghệ vào trong sách. </p><p>Lý thuyết gia vị lai <a href="/w/index.php?title=Raymond_Kurzweil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Raymond Kurzweil (trang không tồn tại)">Raymond Kurzweil</a> nói về tính phi thường của công nghệ theo lịch sử về quan điểm quyết định luận công nghệ. </p><p>Một số giải thích Karl Marx như ủng hộ quyết định luận công nghệ, với những tuyên bố như 'The cối xay tay cung cấp cho bạn quan hệ xã hội với các lãnh chúa phong kiến; <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%91i_xay_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cối xay hơi nước (trang không tồn tại)">cối xay hơi nước</a>, với chủ nghĩa tư bản công nghiệp' (Sự khốn cùng của triết học, 1847), nhưng những người khác cho rằng Marx là không phải là một người theo thuyết quyết định luận công nghệ.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nhà quyết định luận công nghệ <a href="/w/index.php?title=Walter_Ong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Ong (trang không tồn tại)">Walter Ong</a> xem xét lại quá trình chuyển đổi xã hội từ một nền văn hóa truyền khẩu tới một nền văn hóa chữ viết trong tác phẩm của mình "Truyền khẩu và Chữ viết."Ông khẳng định rằng sự phát triển đặc biệt này là do việc sử dụng các công nghệ mới của chữ viết(đặc biệt là in và viết,) để truyền bá tư tưởng mà có thể trước đây chỉ được truyền khẩu. Ông tăng thêm lập luận này bằng cách tuyên bố rằng tác phẩm văn học là hoàn toàn phụ thuộc vào bối cảnh như là một 'phương pháp tạo hình ảnh thứ hai' (8). Dựa trên hệ thống nguyên thủy trước đó của ngôn ngữ truyền khẩu,tác phẩm viết vận dụng khéo léo khả năng của ngôn ngữ khi nó phụ thuộc hoàn toàn vào thị giác để truyền đạt thông tin mong muốn. Hơn nữa, công nghệ khá ổn định của chữ viết rõ ràng giới hạn giữa tập quán và sự ảnh hưởng của tri thức, không nghi ngờ gì nữa, nó ảnh hưởng đến sự tiến hóa của xã hội. Trong thực tế, Ong khẳng định rằng "nhiều hơn bất kỳ sáng tạo nào khác, chữ viết đã chuyển đổi ý thức của con người "(Ong 1982: 78). <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Quyết_định_luận_truyền_thông_là_một_hình_thái_quyết_định_luận_công_nghệ"><span id="Quy.E1.BA.BFt_.C4.91.E1.BB.8Bnh_lu.E1.BA.ADn_truy.E1.BB.81n_th.C3.B4ng_l.C3.A0_m.E1.BB.99t_h.C3.ACnh_th.C3.A1i_quy.E1.BA.BFt_.C4.91.E1.BB.8Bnh_lu.E1.BA.ADn_c.C3.B4ng_ngh.E1.BB.87"></span>Quyết định luận truyền thông là một hình thái quyết định luận công nghệ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Quyết định luận truyền thông là một hình thái quyết định luận công nghệ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quyết định luận truyền thông là một hình thái quyết định luận công nghệ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><br /> <a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyết định luận truyền thông (trang không tồn tại)">Quyết định luận truyền thông</a>, là một hình thái của quyết định luận công nghệ, một vị trí triết học và xã hội học thừa nhận sức mạnh của các phương tiện truyền thông có tác động đến xã hội.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hai nhà sáng lập quyết định luận truyền thông là các học giả Canada <a href="/w/index.php?title=Harold_Innis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harold Innis (trang không tồn tại)">Harold Innis</a> và <a href="/wiki/Marshall_McLuhan" title="Marshall McLuhan">Marshall McLuhan</a>. Một trong những ví dụ tốt nhất về quyết định công nghệ trong lý thuyết truyền thông là học thuyết Marshall McLuhan "<a href="/w/index.php?title=Ph%C6%B0%C6%A1ng_ti%E1%BB%87n_truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng_l%C3%A0_th%C3%B4ng_%C4%91i%E1%BB%87p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phương tiện truyền thông là thông điệp (trang không tồn tại)">phương tiện truyền thông là thông điệp</a>" và những ý tưởng người thầy của mình Harold Adams Innis. Cả hai nhà lý thuyết Canada nhìn thấy phương tiện truyền thông như là bản chất của nền văn minh. Sự kết hợp của phương tiện truyền thông khác nhau với những thành quả trí tuệ đặc biệt của McLuhan và những lý thuyết gia khác, có thể được xem là có liên quan đến quyết định luận công nghệ. Chính sự đa dạng về quyết định luận này được qui cho quyết định luận truyền thông. Theo McLuhan, có một mối liên hệ giữa phương tiện / công nghệ truyền thông và ngôn ngữ; tương tự, <a href="/w/index.php?title=Benjamin_Lee_Whorfs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Benjamin Lee Whorfs (trang không tồn tại)">Benjamin Lee Whorfs</a> lập luận rằng ngôn ngữ định hướng nhận thức tư tưởng chúng ta (<a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyết định luận ngôn ngữ (trang không tồn tại)">quyết định luận ngôn ngữ</a>). Theo McLuhan, phương tiện truyền thông là một yếu tố quyết định mạnh mẽ và rõ ràng còn hơn là khái niệm tổng quát hơn của ngôn ngữ. McLuhan là không nhất thiết là một nhà quyết định luận cứng. Như một cách giải thích ôn hòa hơn của quyết định luận truyền thông, ông đề xuất rằng chúng ta sử dụng truyền thông cụ thể có thể có ảnh hưởng tế nhị đến chúng ta, nhưng quan trọng hơn, chủ yếu là việc sử dụng các bối cảnh xã hội.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>] Xem thêm <a href="/w/index.php?title=Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc_tr%C3%AAn_ph%C6%B0%C6%A1ng_ti%E1%BB%87n_truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh thái học trên phương tiện truyền thông (trang không tồn tại)">sinh thái học trên phương tiện truyền thông</a>. Quyết định luận truyền thông là một hình thái lý thuyết chiếm ưu thế phổ biến của mối quan hệ giữa <a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_v%C3%A0_x%C3%A3_h%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công nghệ và xã hội (trang không tồn tại)">công nghệ và xã hội</a>. Theo quan điểm của nhà quyết định luận, công nghệ mang một cuộc sống năng động của riêng nó và được xem như một sự điều hướng của các hiện tượng xã hội. Innis tin rằng sự phát triển xã hội, văn hóa, chính trị và kinh tế của từng giai đoạn lịch sử có thể liên quan trực tiếp đến công nghệ của cách thức truyền thông đại chúng của thời kỳ đó. Trong ý nghĩa này, giống như quái vật của tiến sĩ Frankenstein, bản thân công nghệ dường như thật sinh động, hoặc ít nhất là có khả năng hình thành hành vi con người.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Langdon_Winner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Langdon Winner (trang không tồn tại)">Langdon Winner</a> Tuy nhiên, nó là đối tượng ngày càng chịu sự xem xét mang tính phê phán của các học giả. Ví dụ, học giả Raymond Williams, chỉ trích quyết định luận truyền thông và khá tin tưởng sự vận động xã hội quyết định quy trình công nghệ và phương tiện truyền thông.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Đối với các phương tiện truyền thông, quyết định luận khán giả một quan điểm trái ngược với quyết định luận truyền thông. Điều này được mô tả như là phương tiện truyền thông được đưa ra để làm việc cho công chúng; sự xả căng thẳng là cách mọi người làm việc với phương tiện truyền thông. Cá nhân cần phải nhận thức rằng thuật ngữ "có tính quyết định" là một điều tiêu cực đối với nhiều nhà khoa học xã hội và xã hội học hiện đại; đặc biệt là họ thường xem các từ này như một thuật ngữ lạm dụng.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68144143">.mw-parser-output .div-col{margin-top:0.3em;column-width:30em}.mw-parser-output .div-col-small{font-size:90%}.mw-parser-output .div-col-rules{column-rule:1px solid #aaa}.mw-parser-output .div-col dl,.mw-parser-output .div-col ol,.mw-parser-output .div-col ul{margin-top:0}.mw-parser-output .div-col li,.mw-parser-output .div-col dd{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="div-col"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Instrumental_conception_of_technology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Instrumental conception of technology (trang không tồn tại)">Instrumental conception of technology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Compatibilism_and_incompatibilism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Compatibilism and incompatibilism (trang không tồn tại)">Compatibilism and incompatibilism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Rationalization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Rationalization (trang không tồn tại)">Democratic Rationalization</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Transhumanism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Transhumanism (trang không tồn tại)">Democratic Transhumanism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Determinism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Determinism (trang không tồn tại)">Determinism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hegemony&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hegemony (trang không tồn tại)">Hegemony</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historical_materialism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historical materialism (trang không tồn tại)">Historical materialism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inevitability_thesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inevitability thesis (trang không tồn tại)">Inevitability thesis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orthodox_Marxism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orthodox Marxism (trang không tồn tại)">Orthodox Marxism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Philosophy_of_technology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philosophy of technology (trang không tồn tại)">Philosophy of technology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_constructivism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social constructivism (trang không tồn tại)">Social constructivism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_shaping_of_technology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social shaping of technology (trang không tồn tại)">Social shaping of technology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sociocultural_evolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sociocultural evolution (trang không tồn tại)">Sociocultural evolution</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Technological_fix&action=edit&redlink=1" class="new" title="Technological fix (trang không tồn tại)">Technological fix</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Technological_somnambulism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Technological somnambulism (trang không tồn tại)">Technological somnambulism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Technological_utopianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Technological utopianism (trang không tồn tại)">Technological utopianism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Theory_of_productive_forces&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theory of productive forces (trang không tồn tại)">Theory of productive forces</a></li></ul> </div> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72042645">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFSmith_&_Marx1994" class="citation book cs1">Smith & Marx, Merrit Roe & Leo (tháng 6 năm 1994). <i>Does Technology Drive History? The Dilemma of Technological Determinism</i>. The MIT Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0262691673" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0262691673"><bdi>978-0262691673</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Does+Technology+Drive+History%3F+The+Dilemma+of+Technological+Determinism&rft.pub=The+MIT+Press&rft.date=1994-06&rft.isbn=978-0262691673&rft.aulast=Smith+%26+Marx&rft.aufirst=Merrit+Roe+%26+Leo&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text">Charles A. Beard, "Time, Technology, and the Creative Spirit in Political Science," 21 Am. Pol. Sci. Rev. 1, 5 (Feb., 1927).</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFKunz2006" class="citation book cs1">Kunz, William M. (2006). <i>Culture Conglomerates: Consolidation in the Motion Picture and Television Industries</i>. Publisher: Rowman & Littlefield Publishers, Inc. tr. 2. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0742540669" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0742540669"><bdi>0742540669</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Culture+Conglomerates%3A+Consolidation+in+the+Motion+Picture+and+Television+Industries&rft.pages=2&rft.pub=Publisher%3A+Rowman+%26+Littlefield+Publishers%2C+Inc.&rft.date=2006&rft.isbn=0742540669&rft.aulast=Kunz&rft.aufirst=William+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text">Croteau and Hoynes, 2003</span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text">Postman, Teaching as a Conserving Activity (1979), p. 39)</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">Huesemann, Michael H., and Joyce A. Huesemann (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newtechnologyandsociety.org"><i>Technofix: Why Technology Won’t Save Us or the Environment</i></a>, "The Myth of Value-Neutrality", pp. 235-241, New Society Publishers, Gabriola Island, British Columbia, Canada, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0865717044" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0865717044</a>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">(1997)</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text">Green, Linda 2001, Technoculture, Allen & Unwin, Crows Nest pp.15</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aber.ac.uk/media/Documents/tecdet/tdet02.html">Technological or Media Determinism</a>, Daniel Chandler</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.regent.edu/acad/schcom/rojc/mdic/define.html"><i>Media Determinism in Cyberspace</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100529115801/http://www.regent.edu/acad/schcom/rojc/mdic/define.html">Lưu trữ</a> 2010-05-29 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Regent University</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://beforebefore.net/80f/s11/media/mcluhan.pdf">http://beforebefore.net/80f/s11/media/mcluhan.pdf</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120324065603/http://beforebefore.net/80f/s11/media/mcluhan.pdf">Lưu trữ</a> 2012-03-24 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> |last=McLuhan|first=Marshall | title=Understanding Media: The Extensions of Man |</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.academia.edu/1789051/One_tweet_does_not_a_revolution_make_Technological_determinism_media_and_social_change">“One tweet does not a revolution make: Technological determinism, media and social change”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập 1 tháng 10 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=One+tweet+does+not+a+revolution+make%3A+Technological+determinism%2C+media+and+social+change&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F1789051%2FOne_tweet_does_not_a_revolution_make_Technological_determinism_media_and_social_change&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFWilliams1974" class="citation book cs1">Williams, Raymond (1974). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.uk/books?id=PXSLD8j0kb8C&pg=PA133&dq=Determination+is+a+real+social+process,+but+never&hl=en&sa=X&ei=466kUa6wDNH30gXT7oHYBw&ved=0CDQQ6AEwAA#v=onepage&q=Determination%20is%20a%20real%20social%20process%2C%20but%20never&f=false"><i>Television: Technology and Cultural Form</i></a>. London and New York: Routledge. tr. 133. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-415-31456-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-415-31456-9"><bdi>0-415-31456-9</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Television%3A+Technology+and+Cultural+Form&rft.place=London+and+New+York&rft.pages=133&rft.pub=Routledge&rft.date=1974&rft.isbn=0-415-31456-9&rft.aulast=Williams&rft.aufirst=Raymond&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.uk%2Fbooks%3Fid%3DPXSLD8j0kb8C%26pg%3DPA133%26dq%3DDetermination%2Bis%2Ba%2Breal%2Bsocial%2Bprocess%2C%2Bbut%2Bnever%26hl%3Den%26sa%3DX%26ei%3D466kUa6wDNH30gXT7oHYBw%26ved%3D0CDQQ6AEwAA%23v%3Donepage%26q%3DDetermination%2520is%2520a%2520real%2520social%2520process%252C%2520but%2520never%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.aber.ac.uk/media/Documents/tecdet/tecdet.html">http://www.aber.ac.uk/media/Documents/tecdet/tecdet.html</a> |last=Chandler| first= Daniel | title=Technological or Media Determinism | 1995. ngày 18 tháng 9 năm 1995</span> </li> </ol></div> <p>Lược dịch từ Wikipedia-en <a class="external free" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Technological_determinism">http://en.wikipedia.org/wiki/Technological_determinism</a> <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mục_lục_sách_tham_khảo"><span id="M.E1.BB.A5c_l.E1.BB.A5c_s.C3.A1ch_tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Mục lục sách tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Mục lục sách tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Mục lục sách tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=G.A._Cohen&action=edit&redlink=1" class="new" title="G.A. Cohen (trang không tồn tại)">G.A. Cohen</a>, <i>Karl Marx's Theory of History: A Defence</i>, Oxford and Princeton, 1978.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFCowan1983" class="citation book cs1">Cowan, Ruth Schwarz (1983). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/moreworkformothe00cowa"><i>More Work for Mother: The Ironies of Household Technology from the Open Hearth to the Microwave</i></a>. New York: Basic Books.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=More+Work+for+Mother%3A+The+Ironies+of+Household+Technology+from+the+Open+Hearth+to+the+Microwave&rft.place=New+York&rft.pub=Basic+Books&rft.date=1983&rft.aulast=Cowan&rft.aufirst=Ruth+Schwarz&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmoreworkformothe00cowa&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFCroteau2003" class="citation book cs1">Croteau, David (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/mediasocietyindu0003crot"><i>Media Society: Industries, Images and Audiences</i></a>. Hoynes, William . Thousand Oaks: Pine Forge Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/mediasocietyindu0003crot/page/305">305</a>–307.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Media+Society%3A+Industries%2C+Images+and+Audiences&rft.place=Thousand+Oaks&rft.pages=305-307&rft.edition=%28third+edition%29&rft.pub=Pine+Forge+Press&rft.date=2003&rft.aulast=Croteau&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmediasocietyindu0003crot&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFEllul1964" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Jacques_Ellul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacques Ellul (trang không tồn tại)">Ellul, Jacques</a> (1964). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/technologicalsoc0000ellu"><i>The Technological Society</i></a>. New York: Alfred A. Knopf.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Technological+Society&rft.place=New+York&rft.pub=Alfred+A.+Knopf&rft.date=1964&rft.aulast=Ellul&rft.aufirst=Jacques&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ftechnologicalsoc0000ellu&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFGreen2002" class="citation book cs1">Green, Lelia (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/technoculturefro00gree"><i>Technoculture</i></a>. Crows Nest: Allen & Unwin. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/technoculturefro00gree/page/1">1</a>–20.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Technoculture&rft.place=Crows+Nest&rft.pages=1-20&rft.pub=Allen+%26+Unwin&rft.date=2002&rft.aulast=Green&rft.aufirst=Lelia&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ftechnoculturefro00gree&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li>Huesemann, Michael H., and Joyce A. Huesemann (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newtechnologyandsociety.org"><i>Technofix: Why Technology Won’t Save Us or the Environment</i></a>, New Society Publishers, Gabriola Island, British Columbia, Canada, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0865717044" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0865717044</a>, 464 pp.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFMiller1997" class="citation book cs1">Miller, Sarah (tháng 1 năm 1997). “Futures Work – Recognising the Social Determinants of Change”. <i>Social Alternatives</i> . tr. 57–58.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Futures+Work+%E2%80%93+Recognising+the+Social+Determinants+of+Change&rft.btitle=Social+Alternatives&rft.pages=57-58&rft.edition=vol.1%2C+No.1&rft.date=1997-01&rft.aulast=Miller&rft.aufirst=Sarah&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFMurphie2003" class="citation book cs1">Murphie, Andrew (2003). “1”. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/culturetechnolog0000murp"><i><span></span></i>Culture and Technology<i><span></span></i></a>. London: Palgrave. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/culturetechnolog0000murp/page/21">21</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=1&rft.btitle=Culture+and+Technology&rft.place=London&rft.pages=21&rft.pub=Palgrave&rft.date=2003&rft.aulast=Murphie&rft.aufirst=Andrew&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fculturetechnolog0000murp&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li>Ong, Walter J (1982). Orality and Literacy: The Technologizing of the Word. New York: Methuen.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFPostman1992" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Neil_Postman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neil Postman (trang không tồn tại)">Postman, Neil</a> (1992). <i><a href="/w/index.php?title=Technopoly:_the_Surrender_of_Culture_to_Technology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Technopoly: the Surrender of Culture to Technology (trang không tồn tại)">Technopoly: the Surrender of Culture to Technology</a></i>. Vintage: New York. tr. 3–20.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Technopoly%3A+the+Surrender+of+Culture+to+Technology&rft.place=Vintage&rft.pages=3-20&rft.pub=New+York&rft.date=1992&rft.aulast=Postman&rft.aufirst=Neil&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li>Roland, Alex. Once More into the Stirrups; Lynne White Jr, Medieval Technology and Social Change" Classics Revisited. 574- 585.</li> <li>Sawyer, P.H. and R.H. Hilton. "Technical Determinism" Past & Present. April 1963: 90-100.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFSmith1994" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Merritt_Roe_Smith&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merritt Roe Smith (trang không tồn tại)">Smith, Merritt Roe</a> (1994). <i>Does Technology Drive History? The Dilemma of Technological Determinism</i>. Cambridge: MIT Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Does+Technology+Drive+History%3F+The+Dilemma+of+Technological+Determinism&rft.place=Cambridge&rft.pub=MIT+Press&rft.date=1994&rft.aulast=Smith&rft.aufirst=Merritt+Roe&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFStaudenmaier,_S.J.1985" class="citation book cs1">Staudenmaier, S.J., John M. (1985). “The Debate over Technological Determinism”. <i>Technology's Storytellers: Reweaving the Human Fabric</i>. Cambridge: The <a href="/w/index.php?title=Society_for_the_History_of_Technology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Society for the History of Technology (trang không tồn tại)">Society for the History of Technology</a> and the MIT Press. tr. 134–148.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+Debate+over+Technological+Determinism&rft.btitle=Technology%27s+Storytellers%3A+Reweaving+the+Human+Fabric&rft.place=Cambridge&rft.pages=134-148&rft.pub=The+Society+for+the+History+of+Technology+and+the+MIT+Press&rft.date=1985&rft.aulast=Staudenmaier%2C+S.J.&rft.aufirst=John+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFWinner1977" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Langdon_Winner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Langdon Winner (trang không tồn tại)">Winner, Langdon</a> (1977). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/don00lang"><i>Autonomous Technology: Technics-Out-of-Control as a Theme in Political Thought</i></a>. Cambridge: MIT Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Autonomous+Technology%3A+Technics-Out-of-Control+as+a+Theme+in+Political+Thought&rft.place=Cambridge&rft.pub=MIT+Press&rft.date=1977&rft.aulast=Winner&rft.aufirst=Langdon&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fdon00lang&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFWinner1986" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Langdon_Winner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Langdon Winner (trang không tồn tại)">Winner, Langdon</a> (1986). “Do Artefacts Have Politics?”. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/whalereactorsear00winn"><i><span></span></i>The Whale and the Reactor<i><span></span></i></a>. Chicago: University of Chicago Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/whalereactorsear00winn/page/26">26</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Do+Artefacts+Have+Politics%3F&rft.btitle=The+Whale+and+the+Reactor&rft.place=Chicago&rft.pages=26&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.date=1986&rft.aulast=Winner&rft.aufirst=Langdon&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fwhalereactorsear00winn&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li>Winner, Langdon. "Technology as Forms of Life".<u>Readings in the Philosophy of Technology</u>. David M. Kaplan. Oxford: Rowman & Littlefield, 2004. 103–113</li> <li>Woolgar, Steve and Cooper, Geoff (1999). "Do artefacts have ambivalence? Moses' bridges, Winner's bridges and other urban legends in S&TS". Social Studies of Science 29 (3), 433–449.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645" /><cite id="CITEREFWhite1966" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Lynn_Townsend_White,_Jr.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lynn Townsend White, Jr. (trang không tồn tại)">White, Lynn</a> (1966). <i><span></span></i>Medieval Technology and Social Change<i><span></span></i>. New York: Oxford University Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Medieval+Technology+and+Social+Change&rft.place=New+York&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=1966&rft.aulast=White&rft.aufirst=Lynn&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AQuy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+lu%E1%BA%ADn+c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87" class="Z3988"></span></li> <li>Furbank, P.N. "The Myth of Determinism." <u>Raritan</u>. [City] Fall 2006: 79–87. EBSCOhost. Monroe Community College Library, Rochester, NY. ngày 2 tháng 4 năm 2007.</li> <li>Feenberg, Andrew. "Democratic Rationalization".<u>Readings in the Philosophy of Technology</u>. David M. Kaplan. Oxford: Rowman & Littlefield, 2004. 209–225</li> <li>Chandler, Daniel.<u>Technological or Media Determinism</u>. 1995. ngày 18 tháng 9 năm 1995.<<a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.aber.ac.uk/media/Documents/tecdet/tecdet.html">http://www.aber.ac.uk/media/Documents/tecdet/tecdet.html</a>></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cyberlaw.stanford.edu/node/4008">Colin Rule, "Is Technology Neutral?"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070819203623/http://cyberlaw.stanford.edu/node/4008">Lưu trữ</a> 2007-08-19 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.digitalsday.com,">Megan McCormick, "Technology as Neutral"</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aber.ac.uk/media/Documents/tecdet/">Daniel Chandler, "Technological or Media Determinism"</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chris-kimble.com/Courses/cis/cis4.html">Chris Kimble, "Technological Determinism and Social Choice"</a></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Quyết_định_luận_công_nghệ&oldid=71735977">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Quyết_định_luận_công_nghệ&oldid=71735977</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Thể loại:Lịch sử công nghệ">Lịch sử công nghệ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tri%E1%BA%BFt_l%C3%BD_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Thể loại:Triết lý công nghệ">Triết lý công nghệ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_r%C3%BAt_g%E1%BB%8Dn" title="Thể loại:Chủ nghĩa rút gọn">Chủ nghĩa rút gọn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_khoa_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Thể loại:Nghiên cứu khoa học và công nghệ">Nghiên cứu khoa học và công nghệ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_M%C3%A1c-x%C3%ADt" title="Thể loại:Lý thuyết Mác-xít">Lý thuyết Mác-xít</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Thể loại:Thay đổi công nghệ">Thay đổi công nghệ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:X%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc_tri_th%E1%BB%A9c_khoa_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Xã hội học tri thức khoa học">Xã hội học tri thức khoa học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Thể loại:Công nghệ">Công nghệ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Thể loại:Hệ thống công nghệ">Hệ thống công nghệ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_%C4%91%C6%B0a_%C4%91%E1%BB%91i_s%E1%BB%91_th%E1%BB%ABa_v%C3%A0o_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu" title="Thể loại:Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu">Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_div_col_c%C3%B3_c%C3%A1c_tham_s%E1%BB%91_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Trang sử dụng div col có các tham số không rõ">Trang sử dụng div col có các tham số không rõ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 11 tháng 9 năm 2024, 02:20.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Quyết định luận công nghệ</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>34 ngôn ngữ</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Thêm đề tài</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-4hkj4","wgBackendResponseTime":153,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.199","walltime":"0.236","ppvisitednodes":{"value":1020,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":27700,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":115,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":44434,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 173.425 1 -total"," 65.10% 112.904 15 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 60.19% 104.393 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 12.50% 21.672 1 Bản_mẫu:Div_col"," 7.38% 12.794 3 Bản_mẫu:Webarchive"," 2.62% 4.546 1 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 1.13% 1.965 1 Bản_mẫu:Main_other"," 0.53% 0.918 1 Bản_mẫu:Div_col_end"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.104","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3704126,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-mlxc6","timestamp":"20250222155059","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh lu\u1eadn c\u00f4ng ngh\u1ec7","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADn_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q605434","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q605434","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2014-05-31T03:10:37Z","dateModified":"2024-09-11T02:20:29Z"}</script> </body> </html>