CINXE.COM
سرعت برداری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>سرعت برداری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"c9a3a8fa-2da5-4db9-9763-fbbbbb37b3a3","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"سرعت_برداری","wgTitle":"سرعت برداری","wgCurRevisionId":39659593,"wgRevisionId":39659593,"wgArticleId":1311,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","سرعت برداری","حرکت","سینماتیک","کمیت‌های فیزیکی","یکاهای مشتق اس‌آی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"سرعت_برداری" ,"wgRelevantArticleId":1311,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":5000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11465","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform", "platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary", "ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Velocity_vs_time_graph.svg/1200px-Velocity_vs_time_graph.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1219"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Velocity_vs_time_graph.svg/800px-Velocity_vs_time_graph.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="813"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Velocity_vs_time_graph.svg/640px-Velocity_vs_time_graph.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="650"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="سرعت برداری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-سرعت_برداری rootpage-سرعت_برداری skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA+%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA+%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA+%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA+%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-تعریف_سرعت_بُرداری" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تعریف_سرعت_بُرداری"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>تعریف سرعت بُرداری</span> </div> </a> <ul id="toc-تعریف_سرعت_بُرداری-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رابطهٔ_سرعت_بُرداری_و_شتاب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#رابطهٔ_سرعت_بُرداری_و_شتاب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>رابطهٔ سرعت بُرداری و شتاب</span> </div> </a> <ul id="toc-رابطهٔ_سرعت_بُرداری_و_شتاب-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رابطهٔ_سرعت_و_جابه‌جایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#رابطهٔ_سرعت_و_جابه‌جایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>رابطهٔ سرعت و جابه‌جایی</span> </div> </a> <ul id="toc-رابطهٔ_سرعت_و_جابه‌جایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رابطهٔ_سرعت_و_انرژی_جنبشی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#رابطهٔ_سرعت_و_انرژی_جنبشی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>رابطهٔ سرعت و انرژی جنبشی</span> </div> </a> <ul id="toc-رابطهٔ_سرعت_و_انرژی_جنبشی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">سرعت برداری</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۳۰ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-130" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۳۰ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Snelheid" title="Snelheid–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Snelheid" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Geschwindigkeit" title="Geschwindigkeit–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Geschwindigkeit" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8D%E1%8C%A5%E1%8A%90%E1%89%B5" title="ፍጥነት–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ፍጥነት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Velocidat" title="Velocidat–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Velocidat" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%97" title="वेग–آنگیکا" lang="anp" hreflang="anp" data-title="वेग" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="آنگیکا" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%A9_%D9%85%D8%AA%D8%AC%D9%87%D8%A9" title="سرعة متجهة–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سرعة متجهة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%97" title="বেগ–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="বেগ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Velocid%C3%A1" title="Velocidá–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Velocidá" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%A4%D9%86%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="یؤنئیلی سورعت–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="یؤنئیلی سورعت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D2%99%D0%BB%D0%B5%D0%BA" title="Тиҙлек–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Тиҙлек" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Gschwindigkeit" title="Gschwindigkeit–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Gschwindigkeit" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Belosidad" title="Belosidad–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Belosidad" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Скорасць–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Скорасць" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%82%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8C%D1%86%D1%8C" title="Хуткасьць–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Хуткасьць" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%82" title="Скорост–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Скорост" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%97" title="वेग–Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="वेग" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%97" title="গতিবেগ–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="গতিবেগ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Brzina" title="Brzina–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Brzina" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Хурдан–Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хурдан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Velocitat" title="Velocitat–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Velocitat" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/S%C3%B3k-d%C3%B4" title="Sók-dô–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Sók-dô" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B0" title="Сихалла–چچنی" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Сихалла" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چچنی" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Tulin_(pisika)" title="Tulin (pisika)–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Tulin (pisika)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%8E%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="خێرایی (فیزیک)–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="خێرایی (فیزیک)" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rychlost" title="Rychlost–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rychlost" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%C4%83%D0%B2%C4%83%D1%80%D1%82%D0%BB%C4%83%D1%85" title="Хăвăртлăх–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Хăвăртлăх" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Cyflymder" title="Cyflymder–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cyflymder" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Hastighed" title="Hastighed–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Hastighed" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Geschwindigkeit" title="Geschwindigkeit–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Geschwindigkeit" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B1%CF%87%CF%8D%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" title="Ταχύτητα–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Ταχύτητα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Velocity" title="Velocity–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Velocity" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Vektora_rapido" title="Vektora rapido–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Vektora rapido" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Velocidad" title="Velocidad–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Velocidad" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kiirus" title="Kiirus–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Kiirus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Abiadura" title="Abiadura–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Abiadura" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Velocid%C3%A1" title="Velocidá–اکسترامادورایی" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Velocidá" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="اکسترامادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Nopeus" title="Nopeus–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Nopeus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kib%C3%B5husvektor" title="Kibõhusvektor–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kibõhusvektor" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Vecteur_vitesse" title="Vecteur vitesse–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Vecteur vitesse" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Faard" title="Faard–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Faard" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Faasje" title="Faasje–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Faasje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Treoluas" title="Treoluas–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Treoluas" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Velocidade" title="Velocidade–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Velocidade" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Bieauid-jeerit" title="Bieauid-jeerit–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Bieauid-jeerit" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%94%D7%99%D7%A8%D7%95%D7%AA" title="מהירות–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="מהירות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%97" title="वेग–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="वेग" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Raftaar" title="Raftaar–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Raftaar" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Brzina" title="Brzina–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Brzina" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Velosite" title="Velosite–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Velosite" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sebess%C3%A9g" title="Sebesség–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Sebesség" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Արագություն–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Արագություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Velocitate" title="Velocitate–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Velocitate" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kecepatan" title="Kecepatan–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Kecepatan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Velocit%C3%A1" title="Velocitá–اکسیدنتال" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Velocitá" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="اکسیدنتال" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Hra%C3%B0i" title="Hraði–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Hraði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Velocit%C3%A0" title="Velocità–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Velocità" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%80%9F%E5%BA%A6" title="速度–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="速度" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kacepetan" title="Kacepetan–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kacepetan" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A9%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94" title="სიჩქარე–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სიჩქარე" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Arured_amaway" title="Arured amaway–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Arured amaway" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Жылдамдық–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жылдамдық" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9B%E1%9F%92%E1%9E%94%E1%9E%BF%E1%9E%93" title="ល្បឿន–خمری" lang="km" hreflang="km" data-title="ល្បឿន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمری" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B5%E0%B3%87%E0%B2%97" title="ವೇಗ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ವೇಗ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%86%8D%EB%8F%84" title="속도–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="속도" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%96%DA%AF" title="ویٖگ–کشمیری" lang="ks" hreflang="ks" data-title="ویٖگ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="کشمیری" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Uskitter" title="Uskitter–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Uskitter" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Velocitas" title="Velocitas–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Velocitas" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Rapidia_vetoral" title="Rapidia vetoral–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Rapidia vetoral" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Snelheid" title="Snelheid–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Snelheid" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Velocitaa" title="Velocitaa–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Velocitaa" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Vektorinis_greitis" title="Vektorinis greitis–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Vektorinis greitis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%80trums" title="Ātrums–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ātrums" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Hafainganam-pandeha" title="Hafainganam-pandeha–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Hafainganam-pandeha" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Laju" title="Laju–مینانگ‌کابویی" lang="min" hreflang="min" data-title="Laju" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مینانگ‌کابویی" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Брзина–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Брзина" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%97%E0%B4%82" title="പ്രവേഗം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പ്രവേഗം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%80%D0%B4" title="Хурд–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хурд" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%97" title="वेग–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="वेग" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Halaju" title="Halaju–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Halaju" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9C%E1%80%BB%E1%80%84%E1%80%BA" title="အလျင်–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="အလျင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%BA%D1%81" title="Молевкс–ارزیایی" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Молевкс" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ارزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Snelligkeid" title="Snelligkeid–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Snelligkeid" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="गति–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="गति" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Snelheid" title="Snelheid–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Snelheid" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hastigheit" title="Hastigheit–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hastigheit" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hastighet" title="Hastighet–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hastighet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Velocitat" title="Velocitat–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Velocitat" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Ariitii" title="Ariitii–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Ariitii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A9%87%E0%A8%97" title="ਵੇਗ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਵੇਗ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%99dko%C5%9B%C4%87" title="Prędkość–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Prędkość" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Andi" title="Andi–پیدمونتی" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Andi" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="پیدمونتی" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%B9%DB%8C" title="ولاسٹی–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ولاسٹی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Velocidade" title="Velocidade–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Velocidade" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Utqa_kay" title="Utqa kay–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Utqa kay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Vitez%C4%83" title="Viteză–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Viteză" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Скорость–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Скорость" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B2%D1%8B%D0%B4%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Швыдкость–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Швыдкость" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Velotzidade" title="Velotzidade–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Velotzidade" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%BD%D9%8A" title="ويلاسٽي–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ويلاسٽي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Brzina" title="Brzina–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Brzina" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B7%9A%E0%B6%9C%E0%B6%BA" title="ප්රවේගය–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="ප්රවේගය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Velocity" title="Velocity–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Velocity" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/R%C3%BDchlos%C5%A5_(fyzik%C3%A1lna_veli%C4%8Dina)" title="Rýchlosť (fyzikálna veličina)–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Rýchlosť (fyzikálna veličina)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Hitrost" title="Hitrost–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Hitrost" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Li%C3%A4htu" title="Liähtu–ایناری سامی" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Liähtu" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="ایناری سامی" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Muchacha" title="Muchacha–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Muchacha" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Shpejt%C3%ABsia_(fizik%C3%AB)" title="Shpejtësia (fizikë)–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Shpejtësia (fizikë)" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Брзина–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Брзина" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hastighet" title="Hastighet–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hastighet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kasimwelekeo" title="Kasimwelekeo–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kasimwelekeo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%9A%E0%AF%88%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%95%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="திசைவேகம்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="திசைவேகம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%97%E0%B0%82" title="వేగం–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="వేగం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D1%8A%D0%B0%D1%82" title="Суръат–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Суръат" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B9%87%E0%B8%A7" title="ความเร็ว–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ความเร็ว" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Tulin" title="Tulin–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Tulin" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/H%C4%B1z" title="Hız–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hız" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D0%BA" title="Тизлек–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Тизлек" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Швидкість–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Швидкість" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%B9%DB%8C" title="ولاسٹی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ولاسٹی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Tezlik" title="Tezlik–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Tezlik" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Piguz" title="Piguz–وپس" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Piguz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="وپس" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BA%ADn_t%E1%BB%91c" title="Vận tốc–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Vận tốc" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Belosidad" title="Belosidad–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Belosidad" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%80%9F%E5%BA%A6" title="速度–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="速度" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/I-velocity" title="I-velocity–خوسایی" lang="xh" hreflang="xh" data-title="I-velocity" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="خوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%99%D7%9B%D7%A7%D7%99%D7%99%D7%98" title="גיכקייט–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="גיכקייט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%80%9F%E5%BA%A6" title="速度–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="速度" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%80%9F%E5%BA%A6" title="速度–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="速度" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sok-t%C5%8D%CD%98" title="Sok-tō͘–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sok-tō͘" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%80%9F%E5%BA%A6" title="速度–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="速度" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11465#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&oldid=39659593" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&id=39659593&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B3%25D8%25B1%25D8%25B9%25D8%25AA_%25D8%25A8%25D8%25B1%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25B1%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B3%25D8%25B1%25D8%25B9%25D8%25AA_%25D8%25A8%25D8%25B1%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25B1%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Velocity" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11465" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks"><tbody><tr><th class="sidebar-title" style="padding-left:0.9em;padding-right:0.9em;"><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="مکانیک کلاسیک">مکانیک کلاسیک</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\vec {F}}=m{\vec {a}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>F</mi> <mo stretchy="false">→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mo>=</mo> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>a</mi> <mo stretchy="false">→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\vec {F}}=m{\vec {a}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f7b202a8eaba4b424be52bcbaa043727b6ad9860" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:8.14ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\vec {F}}=m{\vec {a}}}"></span><div class="sidebar-caption" style="font-size:90%;padding:0.6em 0;font-style:italic;"><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="قوانین حرکت نیوتن">قوانین حرکت نیوتن</a></div></td></tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddf; display:block;margin-bottom:1.0em;"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="تاریخچه مکانیک کلاسیک">تاریخچه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="گاه‌شمار مکانیک کلاسیک">گاه‌شمار</a></li></ul> </div></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#ddf;text-align:center;">بخش‌ها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content plainlist" style="padding-top:0.35em;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="مکانیک کاربردی">کاربردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="مکانیک سماوی">سماوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87" title="مکانیک محیط‌های پیوسته">محیط‌های پیوسته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="مکانیک تحلیلی">تحلیلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_(%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="سینماتیک (مکانیک)">سینماتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_(%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9)" title="سینتیک (مکانیک)">سینتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="استاتیک">استاتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مکانیک آماری">آماری</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#ddf;text-align:center;">مفاهیم پایه</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content plainlist" style="padding-top:0.35em;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شتاب">شتاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B2%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="تکانه زاویه‌ای">تکانه زاویه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%BE%D9%84" title="کوپل">کوپل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1" title="اصل دالامبر">اصل دالامبر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4%DB%8C" title="انرژی جنبشی">انرژی جنبشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="انرژی پتانسیل">انرژی پتانسیل</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88" title="نیرو">نیرو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9" title="چارچوب مرجع">چارچوب مرجع</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%D8%A8%D9%87_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="ضربه (فیزیک)">ضربه</a></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="لختی">لختی</a> / <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D9%84%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="گشتاور لختی">گشتاور لختی</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="جرم (فیزیک)">جرم (فیزیک)</a></li> <li><br /><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="توان (فیزیک)">توان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="کار (فیزیک)">کار</a></li> <li><br /><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%B1_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="گشتاور (فیزیک)">گشتاور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تکانه">تکانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7" title="فضا">فضا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="سرعت">سرعت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان">زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88" title="گشتاور نیرو">گشتاور نیرو</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">سرعت برداری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="کار مجازی">کار مجازی</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#ddf;text-align:center;">فرمول‌سازی‌ها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content plainlist" style="padding-top:0.35em;"> <ul><li><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><b><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="قوانین حرکت نیوتن">قوانین حرکت نیوتن</a></b></div></li> <li><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><b><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="مکانیک تحلیلی">مکانیک تحلیلی</a></b> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"><ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%84%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%98%DB%8C" title="مکانیک لاگرانژی">مکانیک لاگرانژی</a></li><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="مکانیک هامیلتونی">مکانیک هامیلتونی</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Routhian_mechanics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Routhian mechanics (صفحه وجود ندارد)">Routhian mechanics</a></li><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86-%DA%98%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="معادله هامیلتون-ژاکوبی">معادله هامیلتون-ژاکوبی</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Appell%27s_equation_of_motion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Appell's equation of motion (صفحه وجود ندارد)">Appell's equation of motion</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Udwadia%E2%80%93Kalaba_equation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Udwadia–Kalaba equation (صفحه وجود ندارد)">Udwadia–Kalaba equation</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Koopman%E2%80%93von_Neumann_classical_mechanics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koopman–von Neumann classical mechanics (صفحه وجود ندارد)">Koopman–von Neumann mechanics</a></li></ul></div></div></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#ddf;text-align:center;">موضوعات اصلی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content plainlist" style="padding-top:0.35em;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1_%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF" title="نوسانگر هماهنگ">نوسانگر هماهنگ</a> (<a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نسبت میرایی">نسبت میرایی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="بردار جابجایی">بردار جابجایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="معادله حرکت">معادله حرکت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="قانون حرکت اویلر (صفحه وجود ندارد)"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32125605">'"`UNIQ--templatestyles-00000006-QINU`"'</style><span class="wrap">قانون حرکت اویلر</span></a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88" title="شبه‌نیرو">شبه‌نیرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%B7%DA%A9%D8%A7%DA%A9" title="اصطکاک">اصطکاک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1_%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF" title="نوسانگر هماهنگ">نوسانگر هماهنگ</a></li></ul> </div> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9_%D9%84%D8%AE%D8%AA" title="دستگاه مرجع لخت">دستگاه مرجع لخت</a> / <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9_%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D9%84%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="دستگاه مرجع غیر لخت">دستگاه مرجع غیر لخت</a></span></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B0%D8%B1%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="حرکت صفحه‌ای ذره (صفحه وجود ندارد)">حرکت صفحه‌ای ذره</a></li></ul> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="حرکت">حرکت</a> (<a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AE%D8%B7%DB%8C" title="حرکت خطی">حرکت خطی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="قانون جهانی گرانش نیوتن">قانون جهانی گرانش نیوتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="قوانین حرکت نیوتن">قوانین حرکت نیوتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="سرعت نسبی">سرعت نسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B3%D9%85_%D8%B5%D9%84%D8%A8" title="جسم صلب">جسم صلب</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%AC%D8%B3%D8%A7%D9%85_%D8%B5%D9%84%D8%A8" title="دینامیک اجسام صلب">دینامیک اجسام صلب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%B1_(%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%AC%D8%B3%D8%A7%D9%85_%D8%B5%D9%84%D8%A8)" title="معادلات اویلر (دینامیک اجسام صلب)">معادلات اویلر</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1_%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="نوسانگر هماهنگ ساده">نوسانگر هماهنگ ساده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B4" title="ارتعاش">ارتعاش</a></li></ul></div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#ddf;text-align:center;"><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4_%D8%A8%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1_%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA" title="چرخش به دور محور ثابت">چرخش به دور محور ثابت</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content plainlist" style="padding-top:0.35em;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="حرکت دایره‌ای">حرکت دایره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9_%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86" title="دستگاه مرجع چرخان">دستگاه مرجع چرخان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="نیروی مرکزگرا">نیروی مرکزگرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B2_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2" title="نیروی گریز از مرکز">نیروی گریز از مرکز</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Reactive_centrifugal_force&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reactive centrifugal force (صفحه وجود ندارد)">عکس العمل</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="اثر کوریولیس">اثر کوریولیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D9%86%DA%AF" title="آونگ">آونگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="سرعت">سرعت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سرعت دورانی">سرعت دورانی</a></li></ul> </div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%B2%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="شتاب زاویه‌ای">شتاب زاویه‌ای</a> / <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="جابه‌جایی زاویه‌ای">جابه‌جایی زاویه‌ای</a> / <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%B2%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="بسامد زاویه‌ای">بسامد زاویه‌ای</a> / <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%B2%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="سرعت زاویه‌ای">سرعت زاویه‌ای</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#ddf;text-align:center;">دانشمندان</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content plainlist" style="padding-top:0.35em;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A6%D9%88_%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%84%D9%87" title="گالیلئو گالیله">گالیله</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B2%D8%A7%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="آیزاک نیوتن">نیوتن</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%DA%A9%D9%BE%D9%84%D8%B1" title="یوهانس کپلر">کپلر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3" title="جرمایا هاروکس">جرمایا هاروکس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="ادموند هالی">هالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%B1" title="لئونارد اویلر">اویلر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88_%D8%B1%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1" title="ژان لو رون دالامبر">دالامبر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88" title="الکسی کلرو">کلرو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B2%D9%81-%D9%84%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D9%84%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%98" class="mw-redirect" title="ژوزف-لویی لاگرانژ">لاگرانژ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%84%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3" class="mw-redirect" title="پی‌یر سیمون لاپلاس">لاپلاس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%87%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86" title="ویلیام همیلتون">همیلتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%86%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86" title="سیمون دنی پواسون">پواسون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D9%88%D9%84%DB%8C" title="دانیل برنولی">دانیل برنولی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D9%88%D9%84%DB%8C" title="یوهان برنولی">یوهان برنولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%D9%88%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%B4%DB%8C" title="آگوستین لویی کوشی">کوشی</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar" style="padding-top:0.15em;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="الگو:مکانیک کلاسیک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="بحث الگو:مکانیک کلاسیک"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مکانیک کلاسیک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Velocity_vs_time_graph.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Velocity_vs_time_graph.svg/220px-Velocity_vs_time_graph.svg.png" decoding="async" width="220" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Velocity_vs_time_graph.svg/330px-Velocity_vs_time_graph.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Velocity_vs_time_graph.svg/440px-Velocity_vs_time_graph.svg.png 2x" data-file-width="496" data-file-height="504" /></a><figcaption>مشتق اول منحنی سرعت-زمان در هر لحظه، شتاب لحظه‌ای نامیده می‌شود؛ درحالی‌که <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="انتگرال">انتگرال</a> آن منحنی بین هر دو نقطهٔ نمودار (مساحت زردرنگ زیر منحنی)، فاصلهٔ جابجاشده در آن مدت را می‌دهد.</figcaption></figure> <p><b>سرعت برداری</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Velocity</span></span>) یک کمیّت اندازه‌گیری <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="بردار جابجایی">بُرداری</a>، از مقدار و جهت جابجایی است. مقدار <a href="/wiki/%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="مطلق">مطلق</a> بزرگی سرعت، تندی نامیده می‌شود. سرعت را همچنین می‌توان به‌صورت نرخ <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جابجایی">جابجایی</a> تعریف کرد. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تعریف_سرعت_بُرداری"><span id=".D8.AA.D8.B9.D8.B1.DB.8C.D9.81_.D8.B3.D8.B1.D8.B9.D8.AA_.D8.A8.D9.8F.D8.B1.D8.AF.D8.A7.D8.B1.DB.8C"></span>تعریف سرعت بُرداری</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: تعریف سرعت بُرداری"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در هر دو شاخهٔ <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="مکانیک">مکانیک</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86" title="میانگین">میانگین</a> تندی v یک جسم که در حال پیمودن مسافت r در مدت‌زمان t است، به‌وسیلهٔ فرمول سادهٔ زیر به‌دست می‌آید: </p> <dl><dd>v = dr/dt</dd></dl> <p>بُردار سرعت <i>لحظه‌ایِ</i> جسمی v را که موقعیتش در زمان t به‌وسیلهٔ (x(t نشان داده شده، می‌توان به‌صورت <a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82_(%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C)" class="mw-redirect" title="مشتق (ریاضی)">مشتق</a> آن، از رابطهٔ زیر محاسبه کرد: </p> <dl><dd>v = dx/dt</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="رابطهٔ_سرعت_بُرداری_و_شتاب"><span id=".D8.B1.D8.A7.D8.A8.D8.B7.D9.87.D9.94_.D8.B3.D8.B1.D8.B9.D8.AA_.D8.A8.D9.8F.D8.B1.D8.AF.D8.A7.D8.B1.DB.8C_.D9.88_.D8.B4.D8.AA.D8.A7.D8.A8"></span>رابطهٔ سرعت بُرداری و شتاب</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: رابطهٔ سرعت بُرداری و شتاب"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شتاب">شتاب</a> تغییر سرعت جسم در خلال زمان است. میانگین شتاب a جسمی که طی زمان <i>t</i> سرعتش از v<sub>i</sub> به v<sub>f</sub> تغییر می‌کند توسط فرمول زیر به‌دست می‌آید: </p> <dl><dd>a = (v<sub>f</sub> - v<sub>i</sub>)/t</dd></dl> <p>بُردار شتاب لحظه‌ایِ a جسمی که موقعیتش در زمان t به‌وسیلهٔ (x(t نشان داده شده، به‌صورت زیر است: </p> <dl><dd>a = d<sup>۲</sup>x/dt<sup>۲</sup></dd></dl> <p>محاسبهٔ سرعت نهاییِ v<sub>f</sub> جسمی که با سرعت اولیهٔ v<sub>i</sub> شروع به حرکت کرده، سپس در مدت‌زمان <i>t</i> به شتابِ a می‌رسد، این‌گونه است: </p> <dl><dd>v<sub>f</sub> = v<sub>i</sub> + at</dd></dl> <p>متوسط سرعت جسمی با شتاب ثابت برابر 2/(v<sub>f</sub> + v<sub>i</sub>) است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="رابطهٔ_سرعت_و_جابه‌جایی"><span id=".D8.B1.D8.A7.D8.A8.D8.B7.D9.87.D9.94_.D8.B3.D8.B1.D8.B9.D8.AA_.D9.88_.D8.AC.D8.A7.D8.A8.D9.87.E2.80.8C.D8.AC.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>رابطهٔ سرعت و جابه‌جایی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: رابطهٔ سرعت و جابه‌جایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>برای پیدا کردن میزان جابجایی <i>d</i> چنین جسم شتاب‌داری در مدت‌زمان <i>t</i>، این مفهوم را در فرمول اول جایگزین کنید تا رابطهٔ زیر به‌دست آید: </p> <dl><dd>d = t (v<sub>f</sub> + v<sub>i</sub>)/۲</dd></dl> <p>هنگامی‌که تنها سرعت اولیهٔ جسم مشخص است، فرمولِ </p> <dl><dd>d = v<sub>i</sub>t + (at<sup>۲</sup>)/۲</dd> <dd>را می‌توان مورد استفاده قرار داد.</dd></dl> <p>از ترکیب <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84" title="فرمول">فرمول‌های</a> پایه برای میزان جابجایی و سرعت نهایی می‌توان فرمول جدیدی را که مستقل از زمان است ایجاد کرد: </p> <dl><dd>v<sub>f</sub><sup>۲</sup> = v<sub>i</sub><sup>۲</sup> + ۲ad</dd></dl> <p>فرمول‌های بالا، هم در <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="مکانیک کلاسیک">مکانیک سنتی</a> و هم در <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%D8%B5" title="نسبیت خاص">نسبیت خاص</a> معتبر هستند. اختلاف مکانیک سنتی و نسبت خاص در توصیف یک وضعیت مشابه به‌وسیلهٔ ناظران متفاوت است؛ به‌ویژه، در مکانیک سنتی، تمامی ناظران دربارهٔ مقدار <i>t</i> هم‌عقیده هستند. همچنین، قوانین تغییر وضعیت موقعیتی را ایجاد می‌کنند که در آن تمامی ناظرانِ فاقد شتاب، مقدار مشابهی را برای <a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شتاب">شتاب</a> جسم اعلام می‌نمایند؛ اما هیچ‌یک از آن‌ها در نسبیت خاص درست نیستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="رابطهٔ_سرعت_و_انرژی_جنبشی"><span id=".D8.B1.D8.A7.D8.A8.D8.B7.D9.87.D9.94_.D8.B3.D8.B1.D8.B9.D8.AA_.D9.88_.D8.A7.D9.86.D8.B1.DA.98.DB.8C_.D8.AC.D9.86.D8.A8.D8.B4.DB.8C"></span>رابطهٔ سرعت و انرژی جنبشی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: رابطهٔ سرعت و انرژی جنبشی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4%DB%8C" title="انرژی جنبشی">انرژی جنبشیِ</a> یک جسم در حال حرکت با جرم آن جسم و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B0%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="مجذور">مجذور</a> سرعتش متناسب است: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle E_{v}={\frac {1}{2}}mv^{2}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>E</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mn>1</mn> <mn>2</mn> </mfrac> </mrow> <mi>m</mi> <msup> <mi>v</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle E_{v}={\frac {1}{2}}mv^{2}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ecf7c9068a2910140101a45acf1b3fb8d2200f8e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:12.064ex; height:5.176ex;" alt="{\displaystyle E_{v}={\frac {1}{2}}mv^{2}}"></span></dd></dl> <p>انرژی جنبشی یک <a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کمیت نرده‌ای">کمیت نرده‌ای</a> است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شتاب">شتاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="مکان (فیزیک)">مکان (فیزیک)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4%DB%8C" title="انرژی جنبشی">انرژی جنبشی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li>Physics: Principles with Applications, by Douglas C. Giancoli, Publisher: Prentice Hall, 2004</li> <li>Fundamentals of Physics, by David Halliday, Publisher: Wiley, 2007</li></ul> </div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="سینماتیک" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="الگو:سینماتیک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:سینماتیک (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:سینماتیک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="سینماتیک" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_(%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="سینماتیک (مکانیک)">سینماتیک</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>→ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="انتگرال">انتگرال</a> … <a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82" title="مشتق">مشتق</a> ←</li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AA" title="ابسمنت">ابسمنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="بردار جابجایی">بردار جابجایی</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%87" title="فاصله">فاصله</a>)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">سرعت برداری</a> (<a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="سرعت">سرعت</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شتاب">شتاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DA%A9_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="جرک (فیزیک)">جرک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="جانس">جانس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D9%84_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="کرکل (فیزیک)">کرکل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%BE_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="پاپ (فیزیک)">پاپ</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐6b8f68f566‐zbjk9 Cached time: 20241028145248 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.286 seconds Real time usage: 0.412 seconds Preprocessor visited node count: 472/1000000 Post‐expand include size: 30805/2097152 bytes Template argument size: 873/2097152 bytes Highest expansion depth: 9/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 33594/5000000 bytes Lua time usage: 0.162/10.000 seconds Lua memory usage: 14412137/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 313.521 1 -total 47.95% 150.343 1 الگو:مکانیک_کلاسیک 46.79% 146.711 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists 32.46% 101.773 1 الگو:به_انگلیسی 31.69% 99.341 1 الگو:به_زبان_دیگر 30.84% 96.689 1 الگو:Lang 11.77% 36.886 1 الگو:سینماتیک 11.44% 35.871 7 الگو:فهرست_یک‌دست 10.91% 34.197 1 الگو:Navbox 5.58% 17.496 1 الگو:پانویس --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:1311-0!canonical and timestamp 20241028145248 and revision id 39659593. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سرعت_برداری&oldid=39659593">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سرعت_برداری&oldid=39659593</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رده:سرعت برداری">سرعت برداری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="رده:حرکت">حرکت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="رده:سینماتیک">سینماتیک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:کمیت‌های فیزیکی">کمیت‌های فیزیکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82_%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C" title="رده:یکاهای مشتق اس‌آی">یکاهای مشتق اس‌آی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">ردهٔ پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۴ ژوئن ۲۰۲۴ ساعت ۱۸:۳۱ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-mhg5j","wgBackendResponseTime":166,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.286","walltime":"0.412","ppvisitednodes":{"value":472,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":30805,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":873,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":33594,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 313.521 1 -total"," 47.95% 150.343 1 الگو:مکانیک_کلاسیک"," 46.79% 146.711 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists"," 32.46% 101.773 1 الگو:به_انگلیسی"," 31.69% 99.341 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 30.84% 96.689 1 الگو:Lang"," 11.77% 36.886 1 الگو:سینماتیک"," 11.44% 35.871 7 الگو:فهرست_یک‌دست"," 10.91% 34.197 1 الگو:Navbox"," 5.58% 17.496 1 الگو:پانویس"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.162","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":14412137,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6b8f68f566-zbjk9","timestamp":"20241028145248","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0633\u0631\u0639\u062a \u0628\u0631\u062f\u0627\u0631\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11465","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11465","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-06-08T20:26:36Z","dateModified":"2024-06-04T18:31:24Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/cf\/Velocity_vs_time_graph.svg","headline":"\u0646\u0631\u062e \u062a\u063a\u06cc\u06cc\u0631 \u0645\u0648\u0642\u0639\u06cc\u062a \u06cc\u06a9 \u062c\u0633\u0645 \u0628\u0647 \u0639\u0646\u0648\u0627\u0646 \u062a\u0627\u0628\u0639\u06cc \u0627\u0632 \u0632\u0645\u0627\u0646\u060c \u0648 \u062c\u0647\u062a \u062a\u063a\u06cc\u06cc\u0631 \u0622\u0646"}</script> </body> </html>