CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="mk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Радикал (хемија) — Википедија</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","јануари","февруари","март","април","мај","јуни","јули","август","септември","октомври","ноември","декември"],"wgRequestId":"7670207c-f7f9-4106-aeb8-ad7b4368cde4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Радикал_(хемија)","wgTitle":"Радикал (хемија)","wgCurRevisionId":5261615,"wgRevisionId":5261615,"wgArticleId":8630,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Статии за средување","All stub articles","Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)","Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)","Википедија:Статии со нормативна контрола (BNF)","Никулци за наука", "Хемиски врски","Слободни радикали","Биомолекули"],"wgPageViewLanguage":"mk","wgPageContentLanguage":"mk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Радикал_(хемија)","wgRelevantArticleId":8630,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":5261615,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"mk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"mk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false ,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q185056","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.1"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready", "ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=mk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Hydroxyl_radical.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="700"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Hydroxyl_radical.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="467"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="373"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Радикал (хемија) — Википедија"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//mk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Уреди" href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедија (mk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//mk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.mk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Атом-тековник на Википедија" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Радикал_хемија rootpage-Радикал_хемија skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Прејди на содржината</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Главно мени" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Главно мени</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Главно мени</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Прегледник </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посети главна страница [z]" accesskey="z"><span>Главна страница</span></a></li><li id="n-Што-е-Википедија?" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4"><span>Што е Википедија?</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8"><span>Избрана содржина</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Вчитај случајна страница [x]" accesskey="x"><span>Случајна страница</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="За проектот, што можете да направите, каде да најдете некои работи"><span>Портал</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> технички </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Тековни-настани" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8"><span>Тековни настани</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Список на скорешни промени на викито. [r]" accesskey="r"><span>Скорешни промени</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%88%D0%BC%D0%B0"><span>Селска чешма</span></a></li><li id="n-Викисредби" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B1%D0%B0"><span>Викисредби</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Место каде што може да се информирате."><span>Помош</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-sr.svg" style="width: 7.8125em; height: 1.4375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Слободна енциклопедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-mk.svg" width="114" height="11" style="width: 7.125em; height: 0.6875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%98" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пребарај</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Пребарајте по Википедија" aria-label="Пребарајте по Википедија" autocapitalize="sentences" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Специјална:Барај"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пребарај</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Лични алатки"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Сменете ги големината на фонтот, ширината и бојата" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Изглед" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Изглед</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk" class=""><span>Дарување</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB+%28%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0%29" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително" class=""><span>Направи сметка</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB+%28%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0%29" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o" class=""><span>Најава</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Повеќе можности" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Лични алатки" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Лични алатки</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Корисничко мени" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk"><span>Дарување</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB+%28%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0%29" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Направи сметка</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB+%28%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0%29" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Најава</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Страници за одјавени уредници <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%88:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4" aria-label="Дознајте повеќе за уредувањето"><span>дознајте повеќе</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Список на уредувања направени од оваа IP-адреса [y]" accesskey="y"><span>Придонеси</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D1%98%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Разговор за уредувањата од оваа IP-адреса [n]" accesskey="n"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eтргни\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"mk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"background:white\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:F_icon.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/25px-F_icon.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/38px-F_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/50px-F_icon.svg.png 2x\" data-file-width=\"128\" data-file-height=\"128\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСледете ја Википедија на македонски јазик на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.facebook.com/mk.wikipedia\"\u003EFacebook\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E\nи на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.instagram.com/wikimedia_mkd\"\u003EInstagram\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E!\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:British_Airways_Boeing_747-400_(G-CIVH)_departs_London_Heathrow_11Apr2015_arp.jpg\" class=\"mw-file-description\" title=\"Уредувачки ден „Цивилно воздухопловство“\"\u003E\u003Cimg alt=\"Уредувачки ден „Цивилно воздухопловство“\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/British_Airways_Boeing_747-400_%28G-CIVH%29_departs_London_Heathrow_11Apr2015_arp.jpg/25px-British_Airways_Boeing_747-400_%28G-CIVH%29_departs_London_Heathrow_11Apr2015_arp.jpg\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"20\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/British_Airways_Boeing_747-400_%28G-CIVH%29_departs_London_Heathrow_11Apr2015_arp.jpg/38px-British_Airways_Boeing_747-400_%28G-CIVH%29_departs_London_Heathrow_11Apr2015_arp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/British_Airways_Boeing_747-400_%28G-CIVH%29_departs_London_Heathrow_11Apr2015_arp.jpg/50px-British_Airways_Boeing_747-400_%28G-CIVH%29_departs_London_Heathrow_11Apr2015_arp.jpg 2x\" data-file-width=\"3687\" data-file-height=\"2884\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003EУредувачки ден „Цивилно воздухопловство“\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници на Википедија на македонски јазик дека на 5 декември 2024 година ќе се одржи \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки денови\"\u003Eуредувачки ден\u003C/a\u003E на тема „\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8_2024#Цивилно_воздухопловство\" title=\"Википедија:Уредувачки денови 2024\"\u003EЦивилно воздухопловство\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E“.\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Содржина" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Содржина</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">скриј</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Почеток</div> </a> </li> <li id="toc-Слободни_радикали_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Слободни_радикали_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Слободни радикали и нивното дејство на ниво на клетка</span> </div> </a> <ul id="toc-Слободни_радикали_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Антиоксиданси_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Антиоксиданси_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Антиоксиданси и нивното дејство на ниво на клетка</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Антиоксиданси_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Префрли на пододделот Антиоксиданси и нивното дејство на ниво на клетка</span> </button> <ul id="toc-Антиоксиданси_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Користена_литература" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Користена_литература"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Користена литература</span> </div> </a> <ul id="toc-Користена_литература-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Содржина" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Прик./скр. содржина" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Прик./скр. содржина</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Радикал (хемија)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Појдете на статија на друг јазик. Достапно на 67 јазици" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-67" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">67 јазици</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Radikaal_(chemie)" title="Radikaal (chemie) — африканс" lang="af" hreflang="af" data-title="Radikaal (chemie)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африканс" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B0%D8%B1_%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A" title="جذر كيميائي — арапски" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جذر كيميائي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арапски" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Radikal_(kimya)" title="Radikal (kimya) — азербејџански" lang="az" hreflang="az" data-title="Radikal (kimya)" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербејџански" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B2%E0%A6%95" title="মূলক — бенгалски" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মূলক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгалски" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Свабодныя радыкалы — белоруски" lang="be" hreflang="be" data-title="Свабодныя радыкалы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="белоруски" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F)" title="Радикал (химия) — бугарски" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Радикал (химия)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="бугарски" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Radikal_(hemija)" title="Radikal (hemija) — босански" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Radikal (hemija)" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="босански" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Radical_qu%C3%ADmic" title="Radical químic — каталонски" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Radical químic" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталонски" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%80%C4%95%D0%BA%D0%BB%C4%95_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Ирĕклĕ радикалсем — чувашки" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ирĕклĕ радикалсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашки" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Radik%C3%A1l" title="Radikál — чешки" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Radikál" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чешки" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Radikal_(kemi)" title="Radikal (kemi) — дански" lang="da" hreflang="da" data-title="Radikal (kemi)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дански" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Radikal_(Chemie)" title="Radikal (Chemie) — германски" lang="de" hreflang="de" data-title="Radikal (Chemie)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="германски" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Radikaal" title="Radikaal — естонски" lang="et" hreflang="et" data-title="Radikaal" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="естонски" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE%B1" title="Χημική ρίζα — грчки" lang="el" hreflang="el" data-title="Χημική ρίζα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грчки" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Radical_(chemistry)" title="Radical (chemistry) — англиски" lang="en" hreflang="en" data-title="Radical (chemistry)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англиски" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Radical_(qu%C3%ADmica)" title="Radical (química) — шпански" lang="es" hreflang="es" data-title="Radical (química)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="шпански" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Radikalo_(%C4%A5emio)" title="Radikalo (ĥemio) — есперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Radikalo (ĥemio)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="есперанто" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erradikal_aske" title="Erradikal aske — баскиски" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erradikal aske" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскиски" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="رادیکال آزاد — персиски" lang="fa" hreflang="fa" data-title="رادیکال آزاد" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="персиски" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Radical_(chimie)" title="Radical (chimie) — француски" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Radical (chimie)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француски" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%A9amh_(ceimic)" title="Fréamh (ceimic) — ирски" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Fréamh (ceimic)" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирски" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Radical_(qu%C3%ADmica)" title="Radical (química) — галициски" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Radical (química)" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галициски" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9C%A0%EB%A6%AC%EA%B8%B0" title="유리기 — корејски" lang="ko" hreflang="ko" data-title="유리기" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корејски" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%BC%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ազատ ռադիկալներ — ерменски" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ազատ ռադիկալներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ерменски" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%B2%E0%A4%95" title="मूलक — хинди" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मूलक" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Radikal_(kemija)" title="Radikal (kemija) — хрватски" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Radikal (kemija)" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хрватски" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Radikal_bebas" title="Radikal bebas — индонезиски" lang="id" hreflang="id" data-title="Radikal bebas" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезиски" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8)" title="Радикал (хими) — осетски" lang="os" hreflang="os" data-title="Радикал (хими)" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="осетски" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sindurefni" title="Sindurefni — исландски" lang="is" hreflang="is" data-title="Sindurefni" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландски" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Radicale_libero" title="Radicale libero — италијански" lang="it" hreflang="it" data-title="Radicale libero" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="италијански" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%93%D7%99%D7%A7%D7%9C%D7%99%D7%9D_%D7%97%D7%95%D7%A4%D7%A9%D7%99%D7%99%D7%9D" title="רדיקלים חופשיים — хебрејски" lang="he" hreflang="he" data-title="רדיקלים חופשיים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="хебрејски" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A4%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="თავისუფალი რადიკალები — грузиски" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თავისუფალი რადიკალები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузиски" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Br%C4%ABvais_radik%C4%81lis" title="Brīvais radikālis — латвиски" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Brīvais radikālis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латвиски" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Radikalas_(chemija)" title="Radikalas (chemija) — литвански" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Radikalas (chemija)" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литвански" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Gy%C3%B6k_(k%C3%A9mia)" title="Gyök (kémia) — унгарски" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Gyök (kémia)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="унгарски" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Radikal_bebas" title="Radikal bebas — малајски" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Radikal bebas" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малајски" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8)" title="Радикал (хими) — монголски" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Радикал (хими)" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="монголски" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Radicaal_(scheikunde)" title="Radicaal (scheikunde) — холандски" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Radicaal (scheikunde)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="холандски" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%B2" title="रेडिकल — непалски" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रेडिकल" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непалски" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A9%E3%82%B8%E3%82%AB%E3%83%AB_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="ラジカル (化学) — јапонски" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ラジカル (化学)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="јапонски" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Frie_radikaler" title="Frie radikaler — норвешки букмол" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Frie radikaler" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвешки букмол" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fritt_radikal" title="Fritt radikal — норвешки нинорск" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fritt radikal" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвешки нинорск" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kimyoviy_radikallar" title="Kimyoviy radikallar — узбечки" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kimyoviy radikallar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбечки" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rodniki" title="Rodniki — полски" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rodniki" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="полски" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Radical_(qu%C3%ADmica)" title="Radical (química) — португалски" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Radical (química)" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португалски" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Radical_(chimie)" title="Radical (chimie) — романски" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Radical (chimie)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="романски" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%8F)" title="Радикал (хемия) — русински" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Радикал (хемия)" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="русински" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Свободные радикалы — руски" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Свободные радикалы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="руски" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Radical_(chemistry)" title="Radical (chemistry) — шкотски германски" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Radical (chemistry)" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шкотски германски" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Radikali_(kimi)" title="Radikali (kimi) — албански" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Radikali (kimi)" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албански" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Free_radical" title="Free radical — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Free radical" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Radik%C3%A1l_(ch%C3%A9mia)" title="Radikál (chémia) — словачки" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Radikál (chémia)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словачки" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Radikal_(kemija)" title="Radikal (kemija) — словенечки" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Radikal (kemija)" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенечки" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Radikal_(hemija)" title="Radikal (hemija) — српски" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Radikal (hemija)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="српски" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Radikal_(hemija)" title="Radikal (hemija) — српскохрватски" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Radikal (hemija)" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="српскохрватски" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Radikal_(kimia)" title="Radikal (kimia) — сундски" lang="su" hreflang="su" data-title="Radikal (kimia)" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сундски" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Radikaali_(kemia)" title="Radikaali (kemia) — фински" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Radikaali (kemia)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фински" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fri_radikal" title="Fri radikal — шведски" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fri radikal" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведски" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%82%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="மூலிகம் — тамилски" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மூலிகம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамилски" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%C4%B0rekle_radikallar" title="İrekle radikallar — татарски" lang="tt" hreflang="tt" data-title="İrekle radikallar" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарски" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B0" title="อนุมูลอิสระ — тајландски" lang="th" hreflang="th" data-title="อนุมูลอิสระ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тајландски" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Radikal_(kimya)" title="Radikal (kimya) — турски" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Radikal (kimya)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турски" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%8F)" title="Радикал (хімія) — украински" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Радикал (хімія)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украински" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/G%E1%BB%91c_t%E1%BB%B1_do" title="Gốc tự do — виетнамски" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Gốc tự do" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="виетнамски" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1%E5%9F%BA" title="自由基 — ву" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="自由基" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="ву" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B8%B8%E9%9B%A2%E5%9F%BA" title="游離基 — кантонски" lang="yue" hreflang="yue" data-title="游離基" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонски" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1%E5%9F%BA" title="自由基 — кинески" lang="zh" hreflang="zh" data-title="自由基" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кинески" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q185056#sitelinks-wikipedia" title="Уредување на меѓујазични врски" class="wbc-editpage">Уреди врски</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Именски простори"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Преглед на содржинската страница [c]" accesskey="c"><span>Страница</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80:%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)" rel="discussion" title="Разговор за содржинската страница [t]" accesskey="t"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Менување на јазичната варијанта" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">македонски</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Посети"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=history" title="Претходни верзии на оваа страница. [h]" accesskey="h"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="алатник" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">алатник</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Алатки</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Повеќе можности" > <div class="vector-menu-heading"> Дејства </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=history"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Општо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A8%D1%82%D0%BE%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%9E%D0%B2%D0%B4%D0%B5/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Список на сите викистраници што водат овде [j]" accesskey="j"><span>Што води овде</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)" rel="nofollow" title="Скорешни промени на страници со врски на оваа страница [k]" accesskey="k"><span>Поврзани промени</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8" title="Список на сите службени страници [q]" accesskey="q"><span>Службени страници</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&oldid=5261615" title="Постојана врска до оваа преработка на страницата"><span>Постојана врска</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=info" title="Повеќе информации за страницата"><span>Информации за страницата</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4&page=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_%28%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0%29&id=5261615&wpFormIdentifier=titleform" title="Информации како да ја наведете оваа страница"><span>Наведи ја страницава</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%9D%D0%B0URL&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A0%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BB_%28%25D1%2585%25D0%25B5%25D0%25BC%25D0%25B8%25D1%2598%25D0%25B0%29"><span>Дај скратена URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:QrCode&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A0%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BB_%28%25D1%2585%25D0%25B5%25D0%25BC%25D0%25B8%25D1%2598%25D0%25B0%29"><span>Преземи QR-код</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Печати/извези </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0&bookcmd=book_creator&referer=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB+%28%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0%29"><span>Создај книга</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:DownloadAsPdf&page=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_%28%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0%29&action=show-download-screen"><span>Преземи како PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&printable=yes" title="Верзија за печатење на оваа страница [p]" accesskey="p"><span>Верзија за печатење</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> На други проекти </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Radicals" hreflang="en"><span>Ризница</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q185056" title="Врска до поврзаниот предмет во складиштето за податоци [g]" accesskey="g"><span>Предмет на Википодатоци</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Изглед</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">скриј</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Од Википедија — слободната енциклопедија</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="mk" dir="ltr"><table class="plainlinks metadata plainlinks ambox ambox-style" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/40px-Edit-clear.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/60px-Edit-clear.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/80px-Edit-clear.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">Оваа статија <b>можеби бара дополнително внимание за да ги исполни <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%B7%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%82" title="Википедија:Прирачник за стилот">стандардите за квалитет</a></b> на Википедија. <small><br />Ве молиме <a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit">подобрете ја оваа статија</a> ако можете.</small></div></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Hydroxyl_radical.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Hydroxyl_radical.png" decoding="async" width="180" height="105" class="mw-file-element" data-file-width="180" data-file-height="105" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хидроксилен радикал (страницата не постои)">Хидроксилен радикал</a>, прикажана е <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%9B%D1%83%D0%B8%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Структура на Луис (страницата не постои)">структурата на Луис</a>, која содржи еден неспарен електрон</figcaption></figure> <p>Во <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Хемија">хемијата</a>, <b>радикалите</b> (често нарекувани и <b>слободни радикали</b>) се <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом">атоми</a> или <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B8" class="mw-redirect" title="Молекули">молекули</a> со неспарени <a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD" title="Електрон">електрони</a>. Овие неспарени електрони се обично многу реактивни, па затоа радикалите влегуваат во <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Хемиска реакција">хемиска реакција</a>. Радикалите играат многу голема улога во <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Атмосферска хемија (страницата не постои)">атмосферската хемија</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B0_%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Плазма хемија (страницата не постои)">плазма хемијата</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Биохемија">биохемијата</a>, <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%87%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%82" title="Физиологија на човекот">човечката физиологија</a> и во многу други слични дисциплини. На пример, <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%83%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Супероксид (страницата не постои)">супероксидите</a> и <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D1%82_%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%B4" title="Азот моноксид">азотните оксиди</a> регулираат многу <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Биологија">биолошки</a> процеси. Првиот органски слободен радикал (<a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%80%D0%B8%D1%84%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Трифенилметил (страницата не постои)">трифенилметил</a> радикалот) беше идентификуван од <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%B5%D1%98_%D0%93%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мојсеј Гомберг (страницата не постои)">Мојсеј Гомберг</a> во <a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a> година. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Слободни_радикали_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка"><span id=".D0.A1.D0.BB.D0.BE.D0.B1.D0.BE.D0.B4.D0.BD.D0.B8_.D1.80.D0.B0.D0.B4.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D0.BB.D0.B8_.D0.B8_.D0.BD.D0.B8.D0.B2.D0.BD.D0.BE.D1.82.D0.BE_.D0.B4.D0.B5.D1.98.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.BE_.D0.BD.D0.B0_.D0.BD.D0.B8.D0.B2.D0.BE_.D0.BD.D0.B0_.D0.BA.D0.BB.D0.B5.D1.82.D0.BA.D0.B0"></span>Слободни радикали и нивното дејство на ниво на клетка</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&veaction=edit&section=1" title="Уреди го одделот „Слободни радикали и нивното дејство на ниво на клетка“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit&section=1" title="Уреди изворен код на одделот: Слободни радикали и нивното дејство на ниво на клетка"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Атомското јадро го обиколува електронски облак, полн со електрони. Овие електрони го обиколуваат атомското јадро во парови, но се случува атомот да загуби еден електрон, со што тој останува со еден неспарен електрон. Ваквиот атом се нарекува <b>"слободен радикал"</b>, или понекогаш се среќава само како <b>"радикал</b>" и е многу реактивен. Најголемиот дел од биолошки-значајните слободни радикали се изразито реактивни. Кога во клетките од телото ќе се најде радикал, истиот е многу реактивен и може да предизвика уништување на клетката. Тоа може да се манифестира со појава на разни типови на злоќудни заболувања и хронични дегенеративни заболувања, како што се: артритис, <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B7%D0%B0" title="Атеросклероза">атеросклероза</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%86%D1%85%D0%B0%D1%98%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82" title="Алцхајмерова болест">Алцхајмерова болест</a> и <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%9C%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82" title="Шеќерна болест">дијабетес</a>. </p><p>Според <i>теоријата за слободните радикали и нивното влијание врз стареењето на клетките</i>, која за првпат е објавена од <b>Denham Harman</b> во <b>1956 г.</b><sup id="cite_ref-HARMAN_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-HARMAN-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ; клетките постојано произведуваат слободни радикали, a постојаното оштетување од страна на радикалите, на крајот ја убива клетката. Тој претпоставил дека ендогените кислородни радикали (О<sub>2</sub><sup>-</sup> •), настанати како резултат на ензимските редукциони процеси во клетката, можат да доведат до оштетување и стареење на клетката, мутагени промени на клетката и канцерогени промени на клетката, на сличен начин како и при дејство на јонизирачко зрачење. Сите негови претпоставки се потврдуваат во последните 40 години.<sup id="cite_ref-BECKMAN_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-BECKMAN-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Одликите на О<sub>2</sub> молекулата да прифаќа само еден електрон од други радикали во единица време, доведува до реална можност за формирање на <b>кислородни радикали</b> (О<sub>2</sub><sup>-</sup> • и H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>), кои пак заедно можат да го генерираат екстрмно реактивниот <b>хидроксилен радикал</b> (• OH). Сите овие радикали се вклучени во т.н. оксидативна токсичност на клетката и заеднички се нарекуваат <b>"оксиданси"</b>. Во текот на клеточното дишење на ниво на аеробната клетка – во ланецот на транспорт на електрони, што се случува во митохондриите, понекогаш се случува електронот што доаѓа неправилно да се врзе за кислородот, при што се формира кислородниот радикал. Натрупаните кислородни радикали, најмногу ја оштетуваат <i><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%94%D0%9D%D0%9A" title="Митохондриска ДНК">митохондриската ДНК (mtDNA)</a></i>, а ја оштетуваат и <i>јадрената ДНК</i>. Тоа доведува до постепено стареење и умирање на клетката.<sup id="cite_ref-TAKAYUKI_OZAWA_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-TAKAYUKI_OZAWA-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Со заштитување на ДНК од дејството на радикалите, се успорува стареењето на лабораториските животни. Некои лаборатории успеале да создадат овошни муви кои живеат за една третина подолго од нормалните овошни муви.<sup id="cite_ref-A_KNIGHT_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-A_KNIGHT-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Овие лаборатории, генетски ги измениле овошните муви и направиле тие да создаваат повеќе природни <b>антиоксиданси</b>. Антиоксидансите се молекули кои ги елиминираат радикалите, па така зголеменото ниво на антиоксидансите врши превенција на штетното дејство кое радикалите и го нанесуваат на митохондриската ДНК. Други лаборатории пак, едноставно го намалиле доводот на храна на лабораториски стаорци, што резултирало со зголемување на максималниот животен век за 50% во споредба со животниот век на стаорците на кои им е дозволено да јадат слободно.<sup id="cite_ref-R.J._MEHLHORN_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-R.J._MEHLHORN-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Митохондрија">Митохондриите</a>, внатре во прегладнетите стаорци, не се снабдуваат со доволно материјал за да функционираат со целосен капацитет. Поради тоа, во ланецот на транспорт на електрони во митохондриите на прегладнетите стаорци се пренесуваат помалку електрони. Со помалку пренесени електрони, се создаваат помалку кислородни радикали, па стареењето се забавува. </p><p>Главен проблем во <i>теоријата за слободните радикали и нивното влијание врз стареењето на клетките</i> е неуспехот на антиоскидансите во форма на диетални додатоци, како што се <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD_E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Витамин E (страницата не постои)">витамин E</a> и <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A6" title="Витамин Ц">витамин Ц</a>, значително да го продолжат максималниот животен век. Поборниците на <i>теоријата за слободните радикали</i> сметаат дека диеталните антиоксиданси, за разлика од природните, кои ги произведуваат клетките, не успеваат да стигнат до <i>митохондриската ДНК</i>, па затоа и не можат да ја заштитат. Интересно е што, иако антиоксидансите кои се користат како додатоци во храната не успеваат да го зголемат максималниот животен век, ги зголемуваат шансите за проживување на тој максимален животен век. Ова веројатно се должи на антиоксидансната заштита од оштетување на другите делови од клетката, како што се клеточните белковини и мембраните, од страна на слободните радикали.<sup id="cite_ref-R.J._MEHLHORN_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-R.J._MEHLHORN-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Антиоксиданси_и_нивното_дејство_на_ниво_на_клетка"><span id=".D0.90.D0.BD.D1.82.D0.B8.D0.BE.D0.BA.D1.81.D0.B8.D0.B4.D0.B0.D0.BD.D1.81.D0.B8_.D0.B8_.D0.BD.D0.B8.D0.B2.D0.BD.D0.BE.D1.82.D0.BE_.D0.B4.D0.B5.D1.98.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.BE_.D0.BD.D0.B0_.D0.BD.D0.B8.D0.B2.D0.BE_.D0.BD.D0.B0_.D0.BA.D0.BB.D0.B5.D1.82.D0.BA.D0.B0"></span>Антиоксиданси и нивното дејство на ниво на клетка</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&veaction=edit&section=2" title="Уреди го одделот „Антиоксиданси и нивното дејство на ниво на клетка“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit&section=2" title="Уреди изворен код на одделот: Антиоксиданси и нивното дејство на ниво на клетка"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Антиоксиданси се супстанци кои можат да ги заштитат клетките од штетното дејство на слободните радикали. Тие се сврзуваат со слободните радикали, ги стабилизираат молекулите и на тој начин можат да го спречат оштетувањето што инаку би го предизвикале радикалите. Делуваат на три начини: можат <i>да ја намалат енергијата на слободните радикали</i>, <i>да го спречат нивното настанување</i> или <i>да ја прекинат верижната <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D1%81_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Редокс реакција">реакција на оскидација</a></i>. </p><p>Антиоксидансите често се опишуваат како <b>"чистачи" на слободните радикали</b>, што значи дека ги неутрализираат и не им дозволуваат да земаат електрони од други молекули. Овие т.н. "чистачи" на радикали се хемикалии што природно се наоѓаат во храната, но и нашето тело произведува сопствени антиоксиданси. Повеќе различни истражувања ја докажуваат користа од конзумирање на храна богата со антиоксиданси, кои заедно со активниот, урамнотежен стил на живот, можат да помогнат во намалување на ризикот од некои видови <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BA_(%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82)" title="Рак (болест)">рак</a> и болести на срцето. </p><p>Лесно е да се внесат антиоксиданси во исхраната, затоа што во многу прехранбени производи што секојдневно ги јадеме има антиоксиданси: </p> <ul><li>овошје (бобинки, цитрон, кајсиja, манго и црвено грозје)</li> <li>зеленчук (брокула, спанаќ, домат, морков и пиперкa)</li> <li>мешункасти плодови (крупен грав, ситен (пинта) грав и соја)</li> <li>јаткасти плодови (ореви, ф'стаци и лешници)</li> <li>пијалаци (кафе - инстант или варено, чај (особено зелен чај) и црвено вино)</li> <li>темна чоколада</li></ul> <p><b>Табела 1.</b> Разни видови антиоксиданси и прехранбени производи во кои се присутни </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A6" title="Витамин Ц">Витамин Ц</a></b></td> <td>портокали, црвено грозје, киви, манго, јагоди, брокула, спанаќ, пиперка </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%95" title="Витамин Е">Витамин Е</a></b></td> <td>авокадо, растителни масла, јаткасти плодови, семиња и цели зрна </td></tr> <tr> <td><b>Каротиноиди</b></td> <td>бета-каротин: портокал, тиква, манго, каjсија, морков <pre> ликопен: домат, црвенa пиперки </pre> </td></tr> <tr> <td><b>Полифеноли</b></td> <td>флавоноиди: 1.изофлавони: соја, тофу, леќа, грашок и млеко <pre> 2.флавоноли: чај, зелен чај, цитрон, црвено вино, јаболко 3.катекини: какао, темна чоколада, чај 4.антоцијани: морков, црвено вино, боровинки феноли: хлорогенска киселина: инстант и варено кафе </pre> </td></tr> <tr> <td><b>Меланоидини</b></td> <td>се создаваат во текот на пржење на зрната кафе </td></tr> <tr> <td><b>Индоли</b></td> <td>брокула, карфиол и зелка </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Користена_литература"><span id=".D0.9A.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.81.D1.82.D0.B5.D0.BD.D0.B0_.D0.BB.D0.B8.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Користена литература</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&veaction=edit&section=3" title="Уреди го одделот „Користена литература“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit&section=3" title="Уреди изворен код на одделот: Користена литература"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-HARMAN-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-HARMAN_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text">HARMAN, <i>D. Aging: a theory based on free radical and radiation chemistry</i>. J. Gerontol. 2: 298-300, 1956</span> </li> <li id="cite_note-BECKMAN-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-BECKMAN_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">BECKMAN, KENETH B., and BRUCE N. AMES. <i>The Free Radical Theory of Aging Matures</i>. Physiol. Rev. 78: 547-581, 1998</span> </li> <li id="cite_note-TAKAYUKI_OZAWA-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-TAKAYUKI_OZAWA_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text">TAKAYUKI OZAWA. <i>Understanding the Process of Aging</i>, Marcel Dekker, New York. pp. 265-292, 1999</span> </li> <li id="cite_note-A_KNIGHT-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-A_KNIGHT_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text">A KNIGHT, <i>J. Annals of Clinical and Laboratory Science</i>. 28: 331-346, 1998</span> </li> <li id="cite_note-R.J._MEHLHORN-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-R.J._MEHLHORN_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-R.J._MEHLHORN_5-1">5,1</a></sup></span> <span class="reference-text">R.J. MEHLHORN. <i>Physiological Basis of Aging and Geriatrics</i>. CRC Press, Ann Arbor, pp. 61-72, 1994</span> </li> </ol></div></div> <table class="metadata plainlinks stub" role="presentation" style="background:transparent"><tbody><tr><td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Science-symbol-2.svg" class="mw-file-description"><img alt="Stub icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Science-symbol-2.svg/30px-Science-symbol-2.svg.png" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Science-symbol-2.svg/45px-Science-symbol-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Science-symbol-2.svg/60px-Science-symbol-2.svg.png 2x" data-file-width="87" data-file-height="87" /></a></span></td><td><i>Оваа статија <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0" title="Наука">науката</a> е <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A8%D1%82%D0%BE_%D0%B5_%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%86%3F" class="mw-redirect" title="Википедија:Што е никулец?">никулец</a>. Можете да помогнете со тоа што <a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit">ќе ја проширите</a>.</i><div class="plainlinks hlist navbar mini" style="position: absolute; right: 15px; display: none;"><ul><li class="nv-преглед"><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0-%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%86" title="Предлошка:Наука-никулец"><abbr title="Преглед на предлошкава">п</abbr></a></li><li class="nv-разговор"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80_%D0%B7%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0-%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%86" title="Разговор за предлошка:Наука-никулец"><abbr title="Разговор за предлошкава">р</abbr></a></li><li class="nv-уреди"><a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0-%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%86&action=edit"><abbr title="Уредување на предлошкава">у</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0" title="Нормативна контрола">Нормативна контрола</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/identities/lccn-sh85-110378">WorldCat</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%98_%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Контролен број на Конгресната библиотека">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85110378">sh85110378</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Обединета нормативна податотека">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4076475-8">4076475-8</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Национална библиотека на Франција">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12098524m">cb12098524m</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12098524m">(податоци)</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%A7%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B0" title="Национална библиотека на Чешка">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph849159&CON_LNG=ENG">ph849159</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Преземено од „<a dir="ltr" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Радикал_(хемија)&oldid=5261615">https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Радикал_(хемија)&oldid=5261615</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Специјална:Категории">Категории</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%86%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0" title="Категорија:Никулци за наука">Никулци за наука</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Категорија:Хемиски врски">Хемиски врски</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Категорија:Слободни радикали">Слободни радикали</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B8" title="Категорија:Биомолекули">Биомолекули</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Скриени категории: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Категорија:Статии за средување">Статии за средување</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:All_stub_articles" title="Категорија:All stub articles">All stub articles</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(LCCN)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)">Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(GND)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)">Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(BNF)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (BNF)">Википедија:Статии со нормативна контрола (BNF)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Последната промена на страницава е извршена на 10 септември 2024 г. во 11:02 ч.</li> <li id="footer-info-copyright">Текстот е достапен под условите на лиценцата <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Криејтив комонс Наведи извор-Сподели под исти услови</a>. Може да важат и дополнителни услови. За повеќе информации, погледајте ги <a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/Википедија:Услови_на_употреба">Условите на употреба</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Заштита на личните податоци</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%97%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0">За Википедија</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9E%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_%D0%BE%D0%B4%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82">Одрекување од одговорност</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Правилник на однесување</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Програмери</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/mk.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Согласност за колачиња</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//mk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобилен изглед</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-9bcc97d5b-vjwkx","wgBackendResponseTime":206,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.153","walltime":"0.559","ppvisitednodes":{"value":370,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":11283,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":806,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":2481,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 198.968 1 -total"," 40.65% 80.882 1 Предлошка:Внимание"," 35.28% 70.196 1 Предлошка:Mbox"," 31.21% 62.095 1 Предлошка:Нормативна_контрола"," 16.77% 33.361 1 Предлошка:Namespace_detect"," 16.42% 32.664 1 Предлошка:Ambox"," 13.61% 27.083 1 Предлошка:Наука-никулец"," 11.14% 22.158 1 Предлошка:Asbox"," 10.88% 21.654 1 Предлошка:Reflist"," 2.35% 4.670 1 Предлошка:DMC"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.052","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1577612,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5cd4cd96d5-btbm7","timestamp":"20241127054701","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0420\u0430\u0434\u0438\u043a\u0430\u043b (\u0445\u0435\u043c\u0438\u0458\u0430)","url":"https:\/\/mk.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB_(%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q185056","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q185056","author":{"@type":"Organization","name":"\u0423\u0447\u0435\u0441\u043d\u0438\u0446\u0438 \u043d\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0438\u043d\u0438 \u043f\u0440\u043e\u0435\u043a\u0442\u0438"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0424\u043e\u043d\u0434\u0430\u0446\u0438\u0458\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0458\u0430","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-03-05T11:21:05Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/82\/Hydroxyl_radical.png"}</script> </body> </html>