CINXE.COM
Focus – Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="de" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Focus – Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )dewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Januar","Februar","März","April","Mai","Juni","Juli","August","September","Oktober","November","Dezember"],"wgRequestId":"b8e7ea3e-c625-4d03-aa25-a0da30f823e9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Focus","wgTitle":"Focus","wgCurRevisionId":253320445,"wgRevisionId":253320445,"wgArticleId":132572,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Defekte Weblinks/Ungeprüfte Archivlinks 2025-02","Focus","Nachrichtenmagazin (Deutschland)","Deutschsprachige Wochenzeitschrift","Zeitschrift (Berlin)","Zeitschrift (München)","Ersterscheinen 1993"],"wgPageViewLanguage":"de","wgPageContentLanguage":"de","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Focus","wgRelevantArticleId":132572,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":["sysop"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":253320445,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"de","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"de"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q700473","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.dewiki-logo":"ready","ext.gadget.citeRef":"ready","ext.gadget.defaultPlainlinks":"ready","ext.gadget.dewikiCommonHide":"ready","ext.gadget.dewikiCommonLayout":"ready","ext.gadget.dewikiCommonStyle":"ready","ext.gadget.NavFrame":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.createNewSection","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.CommonsDirekt","ext.gadget.donateLink","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=de&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&modules=ext.gadget.NavFrame%2CciteRef%2CdefaultPlainlinks%2Cdewiki-logo%2CdewikiCommonHide%2CdewikiCommonLayout%2CdewikiCommonStyle&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Robert_Schneider_2017.jpg/1200px-Robert_Schneider_2017.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="923"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Robert_Schneider_2017.jpg/960px-Robert_Schneider_2017.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="615"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="492"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Focus – Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//de.m.wikipedia.org/wiki/Focus"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Seite bearbeiten" href="/w/index.php?title=Focus&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (de)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//de.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Focus"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Atom-Feed für „Wikipedia“" href="/w/index.php?title=Spezial:Letzte_%C3%84nderungen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Focus rootpage-Focus skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Focus</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Zur Navigation springen</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Zur Suche springen</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="de" dir="ltr"><div class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1 navigation-not-searchable noprint hatnote navigation-not-searchable" style="border-bottom-style: solid; border-bottom-width: 1px; font-size:95%; margin-bottom:1em; padding: 0.25em; overflow: hidden; word-break: break-word; word-wrap: break-word;" id="Vorlage_Dieser_Artikel"><div class="noviewer noresize" style="display: table-cell; padding-bottom: 0.2em; padding-left: 0.25em; padding-right: 1em; padding-top: 0.2em; vertical-align: middle;" id="bksicon" aria-hidden="true" role="presentation"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/40px-Disambig-dark.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/60px-Disambig-dark.svg.png 2x" data-file-width="444" data-file-height="340" /></span></span></div> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle; width: 100%;"> <div role="navigation"> Dieser Artikel beschreibt die Wochenzeitschrift. Andere Bedeutungen des Begriffes <i>Focus</i> sind unter <a href="/wiki/Focus_(Begriffskl%C3%A4rung)" class="mw-disambig" title="Focus (Begriffsklärung)">Focus (Begriffsklärung)</a> zu finden.</div> </div></div> <table class="infobox toptextcells float-right" style="border:1px solid #AAAAFF; font-size: 95%; line-height:normal; padding: 5px; width:310px; max-width:350px;"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align:center; font-size:larger;">Focus <p class="mw-empty-elt"> </p> </th></tr> <tr> <td colspan="2" class="notheme" style="text-align:center; background-color:#ffffff"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Focus_logo_gross_2017.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Focus_logo_gross_2017.jpeg/250px-Focus_logo_gross_2017.jpeg" decoding="async" width="250" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Focus_logo_gross_2017.jpeg/375px-Focus_logo_gross_2017.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Focus_logo_gross_2017.jpeg/500px-Focus_logo_gross_2017.jpeg 2x" data-file-width="1654" data-file-height="449" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><b>Beschreibung</b> </td> <td><a href="/wiki/Nachrichtenmagazin" title="Nachrichtenmagazin">Nachrichtenmagazin</a> </td></tr> <tr> <td><b>Sprache</b> </td> <td><a href="/wiki/Deutsche_Sprache" title="Deutsche Sprache">Deutsch</a> </td></tr> <tr> <td><b>Verlag</b> </td> <td><a href="/wiki/Hubert_Burda_Media" title="Hubert Burda Media">Hubert Burda Media</a> (<a href="/wiki/Deutschland" title="Deutschland">Deutschland</a>) </td></tr> <tr> <td><b>Hauptsitz</b> </td> <td><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a><sup id="cite_ref-sp_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-sp-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><b>Erstausgabe</b> </td> <td>18. Januar 1993 </td></tr> <tr> <td><b>Gründer</b> </td> <td><a href="/wiki/Helmut_Markwort" title="Helmut Markwort">Helmut Markwort</a> </td></tr> <tr> <td><b>Erscheinungsweise</b> </td> <td>wöchentlich (samstags) </td></tr> <tr> <td><b>Verkaufte Auflage</b> </td> <td>239.063 Exemplare </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: right;"><small>(<a href="/wiki/Informationsgemeinschaft_zur_Feststellung_der_Verbreitung_von_Werbetr%C3%A4gern" title="Informationsgemeinschaft zur Feststellung der Verbreitung von Werbeträgern">IVW</a> 4/2024)</small> </td></tr> <tr> <td><b>Verbreitete Auflage</b> </td> <td>243.182 Exemplare </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: right;"><small>(<a href="/wiki/Informationsgemeinschaft_zur_Feststellung_der_Verbreitung_von_Werbetr%C3%A4gern" title="Informationsgemeinschaft zur Feststellung der Verbreitung von Werbeträgern">IVW</a> 4/2024)</small> </td></tr> <tr> <td><b>Reichweite</b> </td> <td>3,30 Mio. Leser </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: right;"><small>(<span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Media-Analyse_(Deutschland)" title="Media-Analyse (Deutschland)">MA</a> 2020 I</span>)</small> </td></tr> <tr> <td><b>Chefredakteure</b> </td> <td>Franziska Reich, <a href="/wiki/Georg_Meck" title="Georg Meck">Georg Meck</a> </td></tr> <tr> <td><b>Geschäftsführer</b> </td> <td>Burkhard Graßmann </td></tr> <tr> <td><b>Weblink</b> </td> <td style="word-break: break-all; word-break: break-word;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus-magazin.de/">focus-magazin.de</a> </td></tr> <tr> <td><b>Artikelarchiv</b> </td> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus.de/magazin/archiv/">1993 ff.</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Internationale_Standardnummer_f%C3%BCr_fortlaufende_Sammelwerke" title="Internationale Standardnummer für fortlaufende Sammelwerke">ISSN</a> (Print)</b> </td> <td class="plainlinks-print"><span style="white-space:nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zdb-katalog.de/list.xhtml?t=iss%3D%220943-7576%22&key=cql">0943-7576</a></span> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datei:Robert_Schneider_2017.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Robert_Schneider_2017.jpg/250px-Robert_Schneider_2017.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Robert_Schneider_2017.jpg/330px-Robert_Schneider_2017.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Robert_Schneider_2017.jpg/500px-Robert_Schneider_2017.jpg 2x" data-file-width="1300" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Robert Schneider, Chefredakteur des „Focus“ von 2016 bis 2023</figcaption></figure> <p><b>Focus</b> (Eigenschreibweise in <a href="/wiki/Versalien" title="Versalien">Versalien</a>) ist ein <a href="/wiki/Deutsche_Sprache" title="Deutsche Sprache">deutschsprachiges</a> <a href="/wiki/Nachrichtenmagazin" title="Nachrichtenmagazin">Nachrichtenmagazin</a> und eine <a href="/wiki/Illustrierte" title="Illustrierte">Illustrierte</a> aus dem Verlag <a href="/wiki/Hubert_Burda_Media" title="Hubert Burda Media">Hubert Burda Media</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 1993 wurde das Magazin als Konkurrenzangebot zum <i><a href="/wiki/Der_Spiegel" title="Der Spiegel">Spiegel</a></i> gegründet.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Seit 2015 hat die Redaktion ihren Sitz in <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a>.<sup id="cite_ref-sp_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-sp-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der <i>Focus</i> ist neben <i>Spiegel</i> und <i><a href="/wiki/Stern_(Zeitschrift)" title="Stern (Zeitschrift)">Stern</a></i> eines der drei reichweitenstärksten deutschen Wochenmagazine.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Das Konzept stammt von <a href="/wiki/Hubert_Burda" title="Hubert Burda">Hubert Burda</a> und <a href="/wiki/Helmut_Markwort" title="Helmut Markwort">Helmut Markwort</a>,<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> der 2009 vom Chefredakteur in die Position des Herausgebers wechselte und seit 2017 im Impressum als Gründungschefredakteur geführt wird.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Amtierende Chefredakteure des <i>Focus</i> sind seit 1. April 2023 Franziska Reich und <a href="/wiki/Georg_Meck" title="Georg Meck">Georg Meck</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Die <a href="/wiki/Auflage_(Publikation)#Verkaufte_Auflage" title="Auflage (Publikation)">verkaufte Auflage</a> beträgt 239.063 Exemplare, ein Minus von 69,5 Prozent seit 1998.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der Internetauftritt <a href="/wiki/Focus_Online" title="Focus Online">Focus Online</a> ist Stand 2023 mit Abstand das reichweitenstärkste Nachrichtenportal in Deutschland, gefolgt von <a href="/wiki/Der_Spiegel_(online)" title="Der Spiegel (online)">Spiegel Online</a>.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="de" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Inhaltsverzeichnis</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Geschichte"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Geschichte</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Auflage"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Auflage</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Profil"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Profil</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Rezeption"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Rezeption</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#Kontakte_zu_Nachrichtendiensten"><span class="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Kontakte zu Nachrichtendiensten</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Einseitige_Einflussnahme_auf_Bildungseinrichtungen"><span class="tocnumber">4.2</span> <span class="toctext">Einseitige Einflussnahme auf Bildungseinrichtungen</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Verletzung_journalistischer_Spielregeln"><span class="tocnumber">4.3</span> <span class="toctext">Verletzung journalistischer Spielregeln</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Synchronisation_von_Nachricht_und_Werbung"><span class="tocnumber">4.4</span> <span class="toctext">Synchronisation von Nachricht und Werbung</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Verletzung_von_Persönlichkeitsrechten"><span class="tocnumber">4.5</span> <span class="toctext">Verletzung von Persönlichkeitsrechten</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="#Rügen_durch_den_Deutschen_Presserat"><span class="tocnumber">4.6</span> <span class="toctext">Rügen durch den Deutschen Presserat</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#„Ärzteliste“"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">„Ärzteliste“</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-12"><a href="#Siehe_auch"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Siehe auch</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-13"><a href="#Literatur"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Literatur</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-14"><a href="#Weblinks"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Weblinks</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-15"><a href="#Einzelnachweise"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Einzelnachweise</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschichte">Geschichte</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=1" title="Abschnitt bearbeiten: Geschichte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=1" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Geschichte"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Unter dem Decknamen „Zugmieze“ begannen im Sommer 1991 die Arbeiten am <i>Focus</i>.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Im Oktober 1992 wurden die Pläne von Hubert Burda Media für ein neues wöchentliches Nachrichtenmagazin öffentlich bekannt.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beobachter räumten dem Projekt zunächst nur geringe Chancen ein. Mehrere Versuche anderer Verlage, eine Konkurrenz zu den Zeitschriften <i>Spiegel</i> und <i>Stern</i> zu etablieren, waren zuvor gescheitert.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die erste Ausgabe kam am 18. Januar 1993 in den Handel und war bereits am folgenden Tag ausverkauft.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der Untertitel des <i>Focus</i> lautete „das moderne Nachrichtenmagazin“.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Erster Chefredakteur des Magazins wurde <a href="/wiki/Helmut_Markwort" title="Helmut Markwort">Helmut Markwort</a>.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die Titelgeschichte über das angebliche Comeback von <a href="/wiki/Hans-Dietrich_Genscher" title="Hans-Dietrich Genscher">Hans-Dietrich Genscher</a> als Nachfolger von <a href="/wiki/Richard_von_Weizs%C3%A4cker" title="Richard von Weizsäcker">Richard von Weizsäcker</a> im Amt des <a href="/wiki/Bundespr%C3%A4sident_(Deutschland)" title="Bundespräsident (Deutschland)">Bundespräsidenten</a> entpuppte sich später als <a href="/wiki/Zeitungsente" title="Zeitungsente">Ente</a>.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Positive und negative Stimmen hielten sich die Waage: Journalisten beurteilten den <i>Focus</i> tendenziell kritisch, Werbetreibende äußerten sich durchweg wohlwollend.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beobachter sahen im <i>Focus</i> vor allem einen Angriff auf den <i>Spiegel</i>, während der Verlag sich <a href="/wiki/Vereinigte_Staaten" title="Vereinigte Staaten">US-amerikanische</a> Zeitschriften wie <i><a href="/wiki/Newsweek" title="Newsweek">Newsweek</a></i> oder <i><a href="/wiki/Time" title="Time">Time</a></i> zum Vorbild nahm.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nach fünf Ausgaben hatte der <i>Focus</i> rund 15.000 Abonnenten, mit einer Auflage von über 300.000 verkauften Exemplaren war er von Anfang an wirtschaftlich erfolgreich.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Das Magazin trug maßgeblich zum Ausbau der Marktposition von Hubert Burda Media bei.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mitte 1994 entschied ein niederländisches Gericht, dass der <i>Focus</i> aufgrund von <a href="/wiki/Markenrecht" title="Markenrecht">Markenstreitigkeiten</a> nicht mehr in <a href="/wiki/Belgien" title="Belgien">Belgien</a>, den <a href="/wiki/Niederlande" title="Niederlande">Niederlanden</a> und <a href="/wiki/Luxemburg" title="Luxemburg">Luxemburg</a> verkauft werden durfte.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ungeachtet dessen setzte der <i>Focus</i> seinen Kurs fort,<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> das Magazin vermarktete zeitweise sogar mehr Anzeigen als der <i>Spiegel</i>.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die Internationalisierung trieb Burda beispielsweise durch eine Kooperation mit dem US-amerikanischen Medienunternehmen <a href="/wiki/Ziff_Davis" title="Ziff Davis">Ziff Davis</a> voran.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 1996 startete das Internetportal <a href="/wiki/Focus_Online" title="Focus Online">Focus Online</a>, unter dem Namen <a href="/wiki/Focus_TV" title="Focus TV">Focus TV</a> stieg man in die Produktion von TV-Inhalten ein.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der <i>Focus</i> entwickelte sich zu einem der wichtigsten deutschen Nachrichtenmagazine.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 1997 wurde sein Verleger Hubert Burda unter anderem für die „kreativen und bahnbrechenden Innovationen“ des Blattes ausgezeichnet.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In den ersten fünf Jahren seines Bestehens erregte der <i>Focus</i> immer wieder Aufsehen durch Interviews mit bedeutenden Persönlichkeiten, beispielsweise 1996 mit dem Bauunternehmer <a href="/wiki/J%C3%BCrgen_Schneider_(Bauunternehmer)" title="Jürgen Schneider (Bauunternehmer)">Jürgen Schneider</a> nach seiner Festnahme oder 1997 mit <a href="/wiki/Leo_Kirch" title="Leo Kirch">Leo Kirch</a> nach dem Zusammenbruch seines Medienkonzerns.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Das Konzept des <i>Focus</i> wurde auch außerhalb Europas umgesetzt,<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> beispielsweise in Gestalt der <a href="/wiki/%C3%89poca_(Zeitschrift)" title="Época (Zeitschrift)">Zeitschrift Época</a> des brasilianischen Medienhauses <a href="/wiki/Grupo_Globo" title="Grupo Globo">Grupo Globo</a>.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Anfang 1999 erreichte der <i>Focus</i> erstmals mehr Leser als der <i>Spiegel</i>,<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> in den folgenden Jahren konnte er seinen Vorsprung weiter ausbauen.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Im Jahr 2000 startete unter dem Namen <i><a href="/wiki/Focus_Money" title="Focus Money">Focus Money</a></i> ein Ableger des Nachrichtenmagazins für Wirtschafts- und Finanzthemen.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 2001 wurde ein Ressort für Internetthemen im <i>Focus</i> geschaffen,<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> außerdem brachte man die Internetaktivitäten von Focus Digital in das <a href="/wiki/Gemeinschaftsunternehmen" class="mw-redirect" title="Gemeinschaftsunternehmen">Gemeinschaftsunternehmen</a> <a href="/wiki/Tomorrow_Focus" class="mw-redirect" title="Tomorrow Focus">Tomorrow Focus</a> ein.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der Focus Magazin Verlag war damit wieder primär für gedruckte Publikationen zuständig, aber an Tomorrow Focus beteiligt.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>2004 gab es erste personelle Veränderungen beim <i>Focus</i>:<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Helmut Markwort übernahm neben seiner Tätigkeit als Chefredakteur zusätzlich die Position des Herausgebers.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Uli_Baur" title="Uli Baur">Uli Baur</a> wurde vom stellvertretenden Chefredakteur zum Chefredakteur befördert.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Unter der neuen Leitung rief der <i>Focus</i> 2005 zusammen mit dem <a href="/wiki/Der_H%C3%B6rverlag" title="Der Hörverlag">Hörverlag</a> das Download-Portal Claudio für <a href="/wiki/H%C3%B6rbuch" title="Hörbuch">Hörbücher</a> ins Leben.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 2006 geriet der <i>Focus</i> in den <a href="/wiki/Journalisten-Skandal" title="Journalisten-Skandal">Journalisten-Skandal</a> des <a href="/wiki/Bundesnachrichtendienst" title="Bundesnachrichtendienst">Bundesnachrichtendienstes</a>.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mehrere Journalisten hatten damals dem Geheimdienst angeboten, gegen Geld- und Sachleistungen Informationen über investigative Journalisten und deren Quellen zu sammeln und weiterzugeben.<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der Geheimdienst ließ wiederum <i>Focus</i>-Journalisten als Informanten überwachen.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ungeachtet der öffentlichen Debatte um die Affäre setzte der <i>Focus</i> seine Entwicklung fort, hatte aber wie alle Nachrichtenmagazine mit einer sinkenden Auflage zu kämpfen.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ende 2009 wurde der Rückzug von Helmut Markwort als Chefredakteur angekündigt.<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Zu seinem Nachfolger ernannte man <a href="/wiki/Wolfram_Weimer" title="Wolfram Weimer">Wolfram Weimer</a>, Gründer des politischen Magazins <i><a href="/wiki/Cicero_(Zeitschrift)" title="Cicero (Zeitschrift)">Cicero</a></i>.<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beobachter stuften die Ablösung Markworts als fundamentalen „Richtungswechsel“ ein.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der Verlag führte noch vor Amtsantritt Weimers einen <a href="/wiki/Relaunch_(%C3%96ffentlichkeitsarbeit)" title="Relaunch (Öffentlichkeitsarbeit)">Relaunch</a> des <i>Focus</i> durch.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nach nur einem Jahr verließ Weimer den <i>Focus</i> wieder.<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Seine Stelle wurde nicht erneut besetzt, Baur wurde alleiniger Chefredakteur.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>73<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nach Medienberichten hatten Herausgeber Markwort und Baur den neuen Kurs des <i>Focus</i> „abgelehnt und zuletzt immer stärker behindert“. Weimer habe das Magazin „anspruchsvoller und politischer“ positionieren wollen.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>74<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>75<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die verkaufte Auflage einzelner Hefte sank unter Führung Weimers und Baurs „immer öfter“ unter die Marke von 100.000.<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>76<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 2013 übernahm <a href="/wiki/J%C3%B6rg_Quoos" title="Jörg Quoos">Jörg Quoos</a> die Chefredaktion des Magazins,<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">[</span>77<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Baur wurde Herausgeber.<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>78<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Quoos richtete den <i>Focus</i> politischer aus und reduzierte insbesondere den Anteil von Ratgeber-Themen.<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>79<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beispielsweise machte das Magazin die Selbstanzeige von <a href="/wiki/Uli_Hoene%C3%9F" title="Uli Hoeneß">Uli Hoeneß</a> wegen Steuerhinterziehung publik und deckte den sogenannten „Nazi-Schatz“ des Kunstsammlers <a href="/wiki/Cornelius_Gurlitt_(Kunstsammler)" title="Cornelius Gurlitt (Kunstsammler)">Cornelius Gurlitt</a> auf.<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>80<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>81<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 2014 folgte <a href="/wiki/Ulrich_Reitz" title="Ulrich Reitz">Ulrich Reitz</a> als neuer Chefredakteur, da sich der Verlag und Quoos uneins über die künftige Ausrichtung des Magazins waren.<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">[</span>82<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">[</span>83<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Er vollendete unter anderem den schon von Quoos initiierten Umzug des <i>Focus</i> von München nach Berlin im Jahr 2015.<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">[</span>84<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In der bayerischen Landeshauptstadt blieb lediglich ein kleiner Teil der Redaktion.<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 2016 gab es erneut einen Wechsel an der Redaktionsspitze:<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>86<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Robert_Schneider_(Journalist)" title="Robert Schneider (Journalist)">Robert Schneider</a>, zuvor Chefredakteur der <a href="/wiki/Superillu" title="Superillu">Superillu</a>,<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>87<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ersetzte Reitz, welcher noch bis Ende des Jahres die Themengebiete Politik und Debatte verantwortete.<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>88<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>89<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>2017 kündigte der <i>Focus</i> die Schließung seiner Büros in München und Düsseldorf an,<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>90<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> außerdem wurde die Struktur der Redaktion modernisiert.<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>91<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Das Magazin entsteht seitdem komplett in Berlin.<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">[</span>92<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Im weiteren Verlauf des Jahres startete Hubert Burda Media unter dem Titel „Menschen im Focus“ eine breit angelegte Leserkampagne.<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Am 13. Januar 2018 erschien die Jubiläumsausgabe „25 Jahre Focus“ mit einem Cover von <a href="/wiki/Ai_Weiwei" title="Ai Weiwei">Ai Weiwei</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Auflage">Auflage</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=2" title="Abschnitt bearbeiten: Auflage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=2" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Auflage"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Der <i>Focus</i> gehört zu den auflagenstärksten deutschen Nachrichtenmagazinen und besitzt einen proportional großen Anteil am Anzeigenmarkt (Stand 2005).<sup id="cite_ref-Kaltenhäuser_94-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kaltenhäuser-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In den vergangenen Jahren hat das Magazin jedoch wie seine Hauptkonkurrenten <i><a href="/wiki/Der_Spiegel" title="Der Spiegel">Spiegel</a></i> und <i><a href="/wiki/Stern_(Zeitschrift)" title="Stern (Zeitschrift)">Stern</a></i> erheblich an <a href="/wiki/Auflage_(Publikation)#Zeitungen_und_Zeitschriften" title="Auflage (Publikation)">Auflage</a> eingebüßt. Die verkaufte Auflage ist seit 1998 um 69,5 Prozent gesunken.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">[</span>95<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sie beträgt gegenwärtig 239.063 Exemplare.<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Das entspricht einem Rückgang von 543.622 Stück. </p><p>Der Einzelhandelsverkaufspreis beträgt 5,20 Euro. Je nach Titelthema schwankt der Einzelverkauf relativ stark.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>97<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der Anteil der <a href="/wiki/Abonnement" title="Abonnement">Abonnements</a> an der verkauften Auflage liegt bei 77,2 Prozent. </p> <div style="box-sizing:border-box; clear:left;margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; margin-left:auto; margin-right:auto; padding:0em;"><div class="thumbinner centered panorama" style="width:100%; width: inherit;"><div class="thumbimage noresize" style="overflow-y:hidden; overflow-x:scroll; overflow:auto; width:100%; width:inherit; margin:0em;"><b>Entwicklung der verkauften Auflage</b><sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>98<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <table class="wikitable" style="margin:0em;"> <tbody><tr> <th>1998</th> <th>1999</th> <th>2000</th> <th>2001</th> <th>2002</th> <th>2003</th> <th>2004</th> <th>2005</th> <th>2006</th> <th>2007</th> <th>2008</th> <th>2009</th> <th>2010</th> <th>2011</th> <th>2012</th> <th>2013</th> <th>2014</th> <th>2015</th> <th>2016</th> <th>2017</th> <th>2018</th> <th>2019</th> <th>2020</th> <th>2021</th> <th>2022</th> <th>2023</th> <th>2024 </th></tr> <tr> <td>782685 </td> <td>765077 </td> <td>733830 </td> <td>730915 </td> <td>753203 </td> <td>766461 </td> <td>752526 </td> <td>745362 </td> <td>714168 </td> <td>720858 </td> <td>738679 </td> <td>579788 </td> <td>550811 </td> <td>557796 </td> <td>564939 </td> <td>509983 </td> <td>508489 </td> <td>501187 </td> <td>480339 </td> <td>425891 </td> <td>413276 </td> <td>349944 </td> <td>252035 </td> <td>252773 </td> <td>235816 </td> <td>243327 </td> <td>239063 </td></tr></tbody></table> </div></div></div> <div style="box-sizing:border-box; clear:left;margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; margin-left:auto; margin-right:auto; padding:0em;"><div class="thumbinner centered panorama" style="width:100%; width: inherit;"><div class="thumbimage noresize" style="overflow-y:hidden; overflow-x:scroll; overflow:auto; width:100%; width:inherit; margin:0em;"><b>Entwicklung der Abonnentenzahlen</b><sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>99<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <table class="wikitable" style="margin:0em;"> <tbody><tr> <th>1998</th> <th>1999</th> <th>2000</th> <th>2001</th> <th>2002</th> <th>2003</th> <th>2004</th> <th>2005</th> <th>2006</th> <th>2007</th> <th>2008</th> <th>2009</th> <th>2010</th> <th>2011</th> <th>2012</th> <th>2013</th> <th>2014</th> <th>2015</th> <th>2016</th> <th>2017</th> <th>2018</th> <th>2019</th> <th>2020</th> <th>2021</th> <th>2022</th> <th>2023</th> <th>2024 </th></tr> <tr> <td>327386 </td> <td>349476 </td> <td>341838 </td> <td>343864 </td> <td>333627 </td> <td>321816 </td> <td>347078 </td> <td>317562 </td> <td>301308 </td> <td>302830 </td> <td>353981 </td> <td>250130 </td> <td>226077 </td> <td>206890 </td> <td>203619 </td> <td>180486 </td> <td>184647 </td> <td>178213 </td> <td>180023 </td> <td>174638 </td> <td>173428 </td> <td>173315 </td> <td>171751 </td> <td>175186 </td> <td>176798 </td> <td>179641 </td> <td>184633 </td></tr></tbody></table> </div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Profil">Profil</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=3" title="Abschnitt bearbeiten: Profil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=3" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Profil"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Der <i>Focus</i> positionierte sich als Nachrichtenmagazin neben dem <i><a href="/wiki/Der_Spiegel" title="Der Spiegel">Spiegel</a></i>. Dieser wiederum grenzte sich damals dezidiert vom <i>Focus</i> ab und bezeichnete ihn mitunter abschätzig als „Münchner Illustrierte“.<sup id="cite_ref-Kaltenhäuser_94-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kaltenhäuser-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beide Publikationen unterscheiden sich in ihren redaktionellen Konzepten:<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">[</span>100<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der <i>Spiegel</i> legt einen Schwerpunkt auf komplexe politische, wirtschaftliche und gesellschaftliche Analysen, während der <i>Focus</i> neben seiner politischen Berichterstattung auch alltagsrelevante Themen aus den Bereichen Familie, Gesundheit, Finanzen und Karriere bedient.<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">[</span>101<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Allerdings veröffentlichte der <i>Spiegel</i> zuletzt mehr Nutzwerttitel nach dem Vorbild des <i>Focus</i>.<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">[</span>102<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Lesern werden mit vergleichsweise kürzeren Texten, vielen Grafiken, einer starken Bildsprache und <a href="/wiki/Rangordnung" title="Rangordnung">Ranglisten</a> Informationen geboten, die schneller zu rezipieren sind.<sup id="cite_ref-Kaltenhäuser_94-2" class="reference"><a href="#cite_note-Kaltenhäuser-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Ratgeberjournalismus" title="Ratgeberjournalismus">Ratgeberjournalismus</a> ist seit jeher ein wesentliches Element des <i>Focus</i>.<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">[</span>103<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Zielgruppe des Nachrichtenmagazins sind nach eigener Aussage Menschen, die sich durch ein „aktives <a href="/wiki/Informationsverhalten" title="Informationsverhalten">Informationsverhalten</a> und insbesondere durch ihre Informationsintensität in der Gesellschaft, in der Politik und im Beruf auszeichnen“.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">[</span>104<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beobachter bezeichneten dies zum Start des Magazins als „Info-Elite“.<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>105<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der <i>Focus</i> ist generell dem <a href="/wiki/B%C3%BCrgerliche_Partei" title="Bürgerliche Partei">bürgerlichen politischen Spektrum</a> zuzuordnen.<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">[</span>106<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rezeption">Rezeption</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=4" title="Abschnitt bearbeiten: Rezeption" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=4" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Rezeption"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Größere Aufmerksamkeit erregte ein Bericht des <i>Focus</i> über den <a href="/wiki/GSG-9-Einsatz_in_Bad_Kleinen" title="GSG-9-Einsatz in Bad Kleinen">GSG-9-Einsatz in Bad Kleinen</a>, der im Januar 1994 zu einer Durchsuchung der Büros führte.<sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107"><span class="cite-bracket">[</span>107<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die Justiz ermittelte gegen das Magazin, weil aus vertraulichen Quellen zitiert worden war, etwa einem Auswertungsbericht des <a href="/wiki/Bundeskriminalamt_(Deutschland)" title="Bundeskriminalamt (Deutschland)">Bundeskriminalamts</a> und dem Taschenkalender des durch Suizid umgekommenen <a href="/wiki/Rote_Armee_Fraktion" title="Rote Armee Fraktion">RAF</a>-Terroristen <a href="/wiki/Wolfgang_Grams" title="Wolfgang Grams">Wolfgang Grams</a>. Nach Angaben des <i>Spiegel</i> lieferten die beim <i>Focus</i> gefundenen Dokumente den entscheidenden Hinweis zur Identifikation des Informanten.<sup id="cite_ref-108" class="reference"><a href="#cite_note-108"><span class="cite-bracket">[</span>108<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>1995 berichtete der <i>Focus</i> über wirtschaftliche Schwierigkeiten der <a href="/wiki/Hamburg" title="Hamburg">Hamburger</a> Privatbank Mody.<sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite-bracket">[</span>109<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daraufhin zogen viele Kunden ihre Einlagen ab, einen Tag nach Erscheinen des Magazins musste die Bank vorläufig schließen.<sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110"><span class="cite-bracket">[</span>110<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die Aktionäre machten den <i>Focus</i> in der Folge direkt für die <a href="/wiki/Zahlungsunf%C3%A4higkeit" title="Zahlungsunfähigkeit">Zahlungsunfähigkeit</a> verantwortlich.<sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite-bracket">[</span>111<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ihrer Argumentation folgte die Pressekammer des <a href="/wiki/Landgericht_Hamburg" title="Landgericht Hamburg">Hamburger Landgerichts</a>, sie verurteilte den <i>Focus</i> zu Schadenersatz.<sup id="cite_ref-112" class="reference"><a href="#cite_note-112"><span class="cite-bracket">[</span>112<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Diese Entscheidung wurde vom <a href="/wiki/Hanseatisches_Oberlandesgericht" title="Hanseatisches Oberlandesgericht">Hanseatischen Oberlandesgericht</a> in Hamburg im Berufungsverfahren aufgehoben,<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113"><span class="cite-bracket">[</span>113<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-114" class="reference"><a href="#cite_note-114"><span class="cite-bracket">[</span>114<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> der <a href="/wiki/Bundesgerichtshof" title="Bundesgerichtshof">Bundesgerichtshof</a> wies die <a href="/wiki/Revision_(Recht)" title="Revision (Recht)">Revision</a> der Kläger zurück.<sup id="cite_ref-115" class="reference"><a href="#cite_note-115"><span class="cite-bracket">[</span>115<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-116" class="reference"><a href="#cite_note-116"><span class="cite-bracket">[</span>116<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der <i>Focus</i> begrüßte den Abschluss der juristischen Auseinandersetzungen als „Sieg für die Pressefreiheit“.<sup id="cite_ref-117" class="reference"><a href="#cite_note-117"><span class="cite-bracket">[</span>117<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Im Februar 2010 veröffentlichte das Magazin ein Titelblatt mit der Statue der <a href="/wiki/Venus_von_Milo" title="Venus von Milo">Aphrodite von Melos</a> mit gestrecktem Mittelfinger. Dies sorgte europaweit für negative Schlagzeilen und Unmut und wurde in <a href="/wiki/Griechenland" title="Griechenland">Griechenland</a> als Geschmacklosigkeit angesehen.<sup id="cite_ref-118" class="reference"><a href="#cite_note-118"><span class="cite-bracket">[</span>118<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>2016 erregte die Berichterstattung des <i>Focus</i> über die <a href="/wiki/Sexuelle_%C3%9Cbergriffe_in_der_Silvesternacht_2015/16" class="mw-redirect" title="Sexuelle Übergriffe in der Silvesternacht 2015/16">sexuellen Übergriffe in der Silvesternacht 2015/16</a> Aufsehen.<sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119"><span class="cite-bracket">[</span>119<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Das Titelblatt zeigte Handabdrücke in schwarzer Farbe auf einer nackten weißen Frau, es wurde teilweise als „nackte Beleidigung“ kritisiert und als „rassistisch“ eingestuft.<sup id="cite_ref-120" class="reference"><a href="#cite_note-120"><span class="cite-bracket">[</span>120<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-121" class="reference"><a href="#cite_note-121"><span class="cite-bracket">[</span>121<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Im Gegensatz zur <i><a href="/wiki/S%C3%BCddeutsche_Zeitung" title="Süddeutsche Zeitung">Süddeutschen Zeitung</a></i>, die mit einer Darstellung ebenfalls polarisiert hatte, lehnte der <i>Focus</i> eine Entschuldigung ab und rechtfertigte das Cover als symbolische Darstellung dessen, „was in Köln geschah“.<sup id="cite_ref-122" class="reference"><a href="#cite_note-122"><span class="cite-bracket">[</span>122<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-123" class="reference"><a href="#cite_note-123"><span class="cite-bracket">[</span>123<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Der <a href="/wiki/Deutscher_Presserat" title="Deutscher Presserat">Deutsche Presserat</a> erhielt zahlreiche Beschwerden über den <i>Focus</i>,<sup id="cite_ref-124" class="reference"><a href="#cite_note-124"><span class="cite-bracket">[</span>124<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> wies jedoch alle ab.<sup id="cite_ref-125" class="reference"><a href="#cite_note-125"><span class="cite-bracket">[</span>125<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Anders entschied der Presserat bei dem Ableger <i>Focus Money</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kontakte_zu_Nachrichtendiensten">Kontakte zu Nachrichtendiensten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=5" title="Abschnitt bearbeiten: Kontakte zu Nachrichtendiensten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=5" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Kontakte zu Nachrichtendiensten"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hauptartikel" role="navigation"><span class="hauptartikel-pfeil" title="siehe" aria-hidden="true" role="presentation">→ </span><i><span class="hauptartikel-text">Hauptartikel</span>: <a href="/wiki/Journalisten-Skandal" title="Journalisten-Skandal">Journalisten-Skandal</a></i></div> <p>Die <i>Focus</i>-Redaktion rückte bei den Ermittlungen zum <i>Journalisten-Skandal</i> des <a href="/wiki/Bundesnachrichtendienst" title="Bundesnachrichtendienst">Bundesnachrichtendienstes</a> in den Blickpunkt (ab 2006). Bei dem Skandal hatten mehrere Journalisten dem Geheimdienst angeboten (unter anderem gegen Geld- und Sachleistungen), Informationen über investigative Journalisten und deren Quellen zu sammeln und weiterzugeben.<sup id="cite_ref-zapp_126-0" class="reference"><a href="#cite_note-zapp-126"><span class="cite-bracket">[</span>126<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dies ergab sich aus den Erkenntnissen des Bundestagskontrollausschusses, der Aussage vom BND-Direktor <a href="/wiki/Volker_Foertsch" title="Volker Foertsch">Volker Foertsch</a> am 12. Februar 2009<sup id="cite_ref-bund_127-0" class="reference"><a href="#cite_note-bund-127"><span class="cite-bracket">[</span>127<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-hofe_128-0" class="reference"><a href="#cite_note-hofe-128"><span class="cite-bracket">[</span>128<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> und dem <a href="/wiki/Gerhard_Sch%C3%A4fer_(Richter)" title="Gerhard Schäfer (Richter)">Schäfer-Bericht</a> zur BND-Affäre.<sup id="cite_ref-129" class="reference"><a href="#cite_note-129"><span class="cite-bracket">[</span>129<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Eine zentrale Spitzelrolle hatten demnach die <i>Focus</i>-Journalisten mit den BND-Decknamen <i>Jerez</i>, <i>Bosch</i> und <i>Dali</i>. Die Notizen von BND-Direktor Foertsch über weitergegebene Informationen durch <i>Focus</i>-Redakteur Josef Hufelschulte umfassten gar 219 Seiten.<sup id="cite_ref-hofe_128-1" class="reference"><a href="#cite_note-hofe-128"><span class="cite-bracket">[</span>128<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die <i>Focus</i>-Journalisten wurden als Informationsquellen vom BND teils selbst überwacht. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Einseitige_Einflussnahme_auf_Bildungseinrichtungen">Einseitige Einflussnahme auf Bildungseinrichtungen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=6" title="Abschnitt bearbeiten: Einseitige Einflussnahme auf Bildungseinrichtungen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=6" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Einseitige Einflussnahme auf Bildungseinrichtungen"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Focus Money</i> betreibt in Zusammenarbeit mit der <a href="/wiki/Initiative_Neue_Soziale_Marktwirtschaft" title="Initiative Neue Soziale Marktwirtschaft">Initiative Neue Soziale Marktwirtschaft</a> das Schulprojekt „Wir erklären die Wirtschaft“. Im Rahmen des Projektes werden Lehrern und Schulen monatlich Lehrmaterialien für den Unterricht zur Verfügung gestellt. Das Medienmagazin <a href="/wiki/Zapp_(Magazin)" title="Zapp (Magazin)">Zapp</a> nutzte das Projekt im Oktober 2011 als Beispiel für die einseitige und intransparente Beeinflussung von Schulen und Lehrinhalten durch Unternehmen und <a href="/wiki/Lobbying" class="mw-redirect" title="Lobbying">Lobbyinggruppen</a>.<sup id="cite_ref-130" class="reference"><a href="#cite_note-130"><span class="cite-bracket">[</span>130<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Eine weitere Kooperation mit der <a href="/wiki/BSH_Bosch_und_Siemens_Hausger%C3%A4te" class="mw-redirect" title="BSH Bosch und Siemens Hausgeräte">BSH Bosch und Siemens Hausgeräte</a> GmbH („FOCUS macht Schule“) wurde im gleichen Zusammenhang ebenfalls kritisiert. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Verletzung_journalistischer_Spielregeln">Verletzung journalistischer Spielregeln</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=7" title="Abschnitt bearbeiten: Verletzung journalistischer Spielregeln" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=7" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Verletzung journalistischer Spielregeln"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Anlässlich eines Tarifkonflikts zwischen der Deutschen Bahn AG und den Bahn-Gewerkschaften im November 2014 bezeichnete Focus Online den Gewerkschaftsvorsitzenden <a href="/wiki/Claus_Weselsky" title="Claus Weselsky">Claus Weselsky</a> (<a href="/wiki/Gewerkschaft_Deutscher_Lokomotivf%C3%BChrer" title="Gewerkschaft Deutscher Lokomotivführer">GDL</a>) in einem Artikel als den aktuell wohl meistgehassten Deutschen. Der Artikel machte so genaue Angaben zu Weselskys Privatwohnung, dass eine Identifizierung der Adresse durch Ortskundige möglich war.<sup id="cite_ref-131" class="reference"><a href="#cite_note-131"><span class="cite-bracket">[</span>131<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dieses Ausforschen und Zugänglichmachen der Privatadresse des Gewerkschaftsvorsitzenden wurde als Verletzung journalistischer Spielregeln kritisiert.<sup id="cite_ref-zeit-2014-11-07_132-0" class="reference"><a href="#cite_note-zeit-2014-11-07-132"><span class="cite-bracket">[</span>132<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Im Herbst 2014 wurde bestätigt, dass Helmut Markwort unter dem Pseudonym Moritz Rodach mehrere Artikel auf Focus Online über den FC Bayern geschrieben hatte, obwohl er Mitglied des Verwaltungsbeirates des Vereins ist.<sup id="cite_ref-133" class="reference"><a href="#cite_note-133"><span class="cite-bracket">[</span>133<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-SPON-996107_134-0" class="reference"><a href="#cite_note-SPON-996107-134"><span class="cite-bracket">[</span>134<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Synchronisation_von_Nachricht_und_Werbung">Synchronisation von Nachricht und Werbung</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=8" title="Abschnitt bearbeiten: Synchronisation von Nachricht und Werbung" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=8" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Synchronisation von Nachricht und Werbung"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In einer Studie der TU Dresden von 2014 wurde die Synchronisation von Nachricht und Werbung untersucht. Ergebnis war, „dass über Unternehmen sowohl im Spiegel als auch im Focus erstens häufiger, zweitens freundlicher, drittens mit mehr Produktnennungen berichtet wird, je mehr Anzeigen diese Unternehmen schalten“.<sup id="cite_ref-135" class="reference"><a href="#cite_note-135"><span class="cite-bracket">[</span>135<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Verletzung_von_Persönlichkeitsrechten"><span id="Verletzung_von_Pers.C3.B6nlichkeitsrechten"></span>Verletzung von Persönlichkeitsrechten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=9" title="Abschnitt bearbeiten: Verletzung von Persönlichkeitsrechten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=9" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Verletzung von Persönlichkeitsrechten"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Durch eine einstweilige Verfügung des Landgerichts Berlin wurde <i>Focus</i> und seinem später für die Partei <a href="/wiki/Alternative_f%C3%BCr_Deutschland" title="Alternative für Deutschland">AfD</a> tätigen Redakteur <a href="/wiki/Michael_Klonovsky" title="Michael Klonovsky">Michael Klonovsky</a> 2008 untersagt, zu behaupten, der Journalist <a href="/wiki/Anton_Maegerle" title="Anton Maegerle">Anton Maegerle</a> arbeite „gleich für fünf verfassungsschutzrelevante Periodika“, die als linksextremistisch eingestuft werden.<sup id="cite_ref-136" class="reference"><a href="#cite_note-136"><span class="cite-bracket">[</span>136<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In einem Artikel 2007 im <i>Focus</i> unter der Überschrift „Ich sehe was, was du nicht siehst“<sup id="cite_ref-137" class="reference"><a href="#cite_note-137"><span class="cite-bracket">[</span>137<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> hatte sich Klonovsky diese Falschbehauptung von <a href="/wiki/Felix_Krautkr%C3%A4mer" title="Felix Krautkrämer">Felix Krautkrämer</a>, einem Autor der <i><a href="/wiki/Junge_Freiheit" title="Junge Freiheit">Jungen Freiheit</a>,</i> zu eigen gemacht.<sup id="cite_ref-138" class="reference"><a href="#cite_note-138"><span class="cite-bracket">[</span>138<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-139" class="reference"><a href="#cite_note-139"><span class="cite-bracket">[</span>139<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rügen_durch_den_Deutschen_Presserat"><span id="R.C3.BCgen_durch_den_Deutschen_Presserat"></span>Rügen durch den Deutschen Presserat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=10" title="Abschnitt bearbeiten: Rügen durch den Deutschen Presserat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=10" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Rügen durch den Deutschen Presserat"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>FOCUS online sowie FOCUS money wurden von 2014 bis 2024 insgesamt 15 Mal vom <a href="/wiki/Deutscher_Presserat" title="Deutscher Presserat">Deutschen Presserat</a> öffentlich gerügt. Dazu zählen bspw. Rügen wegen Verstoß gegen die Menschenwürde, gegen den Schutz der Persönlichkeit, gegen den Grundsatz Trennung von Werbung und Redaktion sowie Rügen wegen Sensationsberichterstattung und mangelnder Sorgfalt.<sup id="cite_ref-140" class="reference"><a href="#cite_note-140"><span class="cite-bracket">[</span>140<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="„Ärzteliste“"><span id=".E2.80.9E.C3.84rzteliste.E2.80.9C"></span>„Ärzteliste“</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=11" title="Abschnitt bearbeiten: „Ärzteliste“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=11" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: „Ärzteliste“"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Die Focus-Ärzteliste wurde erstmals in Ausgabe 6/1993 im damals neu gegründeten Magazin <i>Focus</i> publiziert.<sup id="cite_ref-:0_141-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-141"><span class="cite-bracket">[</span>141<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nach <i>Focus-</i>Angaben werden die Daten, auf denen die Liste basiert, mittels journalistischer Recherche und wissenschaftlicher Ansätze aus unterschiedlichen Disziplinen erhoben.<sup id="cite_ref-142" class="reference"><a href="#cite_note-142"><span class="cite-bracket">[</span>142<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In die Auswertung werden Ärzte aufgenommen, die eines oder mehrere dieser Kriterien erfüllen: Vorliegen einer Weiterbildungsbefugnis oder Habilitation (Lehrbefugnis), Innehaben einer leitenden Funktion in einem Krankenhaus, Spezialist einer Fachgesellschaft, mehrere Facharztqualifikationen, absolvierte Weiterbildungen, wissenschaftliche Publikationen oder früher bereits auf die Liste aufgenommen.<sup id="cite_ref-:0_141-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-141"><span class="cite-bracket">[</span>141<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die <a href="/wiki/ZDF" title="ZDF">ZDF</a>-Sendung <i><a href="/wiki/Frontal_(2001)" title="Frontal (2001)">Frontal21</a></i> berichtete am 10. November 2020 in einem Beitrag mit dem Titel <i>Fragwürdige Empfehlungen für Ärzte – Intransparente Siegelgeschäfte</i>, dass die <i>Focus</i>-Siegel („TOP Mediziner – Deutschlands renommierte Ärzteliste“, „Empfehlung – Die empfohlenen Ärzte in der Region“, „TOP Nationales Krankenhaus – Deutschlands grösster Krankenhausvergleich“, „TOP Regionales Krankenhaus – Deutschlands grösster Krankenhausvergleich“, „TOP Privatklinik – Deutschlands grösster Privatklinik-Vergleich“, „TOP Rehaklinik – Deutschlands grösster Rehaklinik-Vergleich“<sup id="cite_ref-143" class="reference"><a href="#cite_note-143"><span class="cite-bracket">[</span>143<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) anscheinend wahllos an Ärzte und Kliniken vergeben würden und nur der Erzielung von Einnahmen durch Lizenzgebühren dienten. </p><p>Eine Ärztin hat eine <i>Focus</i>-Empfehlung für ein Fachgebiet erhalten, auf dem sie seit über 20 Jahren nicht mehr tätig ist. Insbesondere wurde eine Praxisausstattung belobigt, die tatsächlich aber nur aus einer Couch, einem Schreibtisch, einem Sessel und einer Akupunktur-Liege besteht. Ein Kinder- und Jugendarzt in <a href="/wiki/Marburg" title="Marburg">Marburg</a> erhielt die Empfehlungsurkunde als <a href="/wiki/Psychotherapeut" title="Psychotherapeut">Psychotherapeut</a>, ein Jahr später als Tropenmediziner, obwohl er kein Tropenmediziner ist, und später dann als Palliativmediziner, obwohl dies nicht sein Schwerpunkt ist und er – nach seinen eigenen Angaben – auf diesem Fachgebiet deutlich weniger praktische Erfahrung hat als <a href="/wiki/Hospiz" title="Hospiz">Hospiz</a>-Ärzte. Das <a href="/wiki/Universit%C3%A4tsklinikum_Gie%C3%9Fen_und_Marburg" title="Universitätsklinikum Gießen und Marburg">Universitätsklinikum Gießen und Marburg</a> wurde 2019 als „TOP Regionales“, „TOP Nationales Krankenhaus“, „TOP Alzheimer“, „TOP Parkinson“ und „TOP Nationales Krankenhaus Unfallchirurgie“ ausgezeichnet und wirbt mit diesen Siegeln, obwohl aus Sicht der <a href="/wiki/Betriebsrat" title="Betriebsrat">Betriebsräte</a> die Klinik unter Personalmangel und Mitarbeiter unter Überlastung leiden und es insbesondere auch aus Abteilungen, die ausgezeichnet wurden, <a href="/wiki/%C3%9Cberlastungsanzeige" title="Überlastungsanzeige">Überlastungsanzeigen</a> gibt. </p><p><i>Focus</i> bzw. der dahinter stehende Verlag <a href="/wiki/Hubert_Burda_Media" title="Hubert Burda Media">Hubert Burda Media</a> verlangt für die öffentliche Werbung mit dieser – offenbar nicht auf Fakten basierenden und damit wertlosen – Urkunde mit Siegel 1.900 € pro Siegel. Der <i>Frontal21</i>-Beitrag erklärt das dahinter stehende Geschäftsmodell: „Verantwortlich für das FOCUS-Siegel-Geschäft ist Burkhard Graßmann, Geschäftsführer beim Burda-Verlag. 2017 sprach er im Medienfachblatt kressNEWS von einem ‚zweistelligen Millionenumsatz mit wunderbaren Renditen‘. Und Grassmann weiter: ‚Wir bieten allen 280.000 Ärzten in Deutschland die Möglichkeit, sich darzustellen.‘“ </p><p>Die <a href="/wiki/Zentrale_zur_Bek%C3%A4mpfung_unlauteren_Wettbewerbs" title="Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs">Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs</a> kritisiert dieses Siegel-Geschäft als „grob irreführende“ Werbung. </p><p><i>Focus</i> weist die Kritik zurück: „Wir sind mit unseren auf Qualitätsdaten aus verlässlichen und auch amtlichen Quellen (...) basierenden Erhebungen einzigartig in Deutschland. (...) weshalb man nicht von Irreführung sprechen kann.“<sup id="cite_ref-144" class="reference"><a href="#cite_note-144"><span class="cite-bracket">[</span>144<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-145" class="reference"><a href="#cite_note-145"><span class="cite-bracket">[</span>145<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-146" class="reference"><a href="#cite_note-146"><span class="cite-bracket">[</span>146<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Das <a href="/wiki/Landgericht_M%C3%BCnchen_I" title="Landgericht München I">Landgericht München I</a> gab der Wettbewerbszentrale recht und beurteilte die gegen Geld vergebenen Siegel als Verstoß gegen das „lauterkeitsrechtliche Irreführungsgebot“ (<a href="/wiki/Sic" title="Sic">sic</a>, gemeint ist offensichtlich das Irreführungs<i>ver</i>bot).<sup id="cite_ref-147" class="reference"><a href="#cite_note-147"><span class="cite-bracket">[</span>147<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Im Urteil heißt es ferner: </p> <div class="Vorlage_Zitat" style="margin:1em 40px;"> <div style="margin:1em 0;"><blockquote style="margin:0;"> <p>„Die Wettbewerbswidrigkeit der Prüfsiegel ergibt sich im vorliegenden Fall daraus, dass in irreführender Weise der Bereich des redaktionellen, wertenden Beitrags verlassen und der Eindruck erweckt wird, es finde eine Bewertung nach objektiven Kriterien statt“ </p> </blockquote> </div><div class="cite" style="margin:-1em 0 1em 1em;">– <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r181095833">.mw-parser-output .Person{font-variant:small-caps}</style><span class="Person h-card">Landgericht München I, Az.: 4 HKO 14545/21</span>: <cite style="font-style:normal"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.justiz.bayern.de/gerichte-und-behoerden/landgericht/muenchen-1/presse/2023/6.php">https://www.justiz.bayern.de/gerichte-und-behoerden/landgericht/muenchen-1/presse/2023/6.php</a></cite></div></div> <p>Das Urteil des Landgerichts München I ist noch nicht rechtskräftig.<sup id="cite_ref-148" class="reference"><a href="#cite_note-148"><span class="cite-bracket">[</span>148<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ähnliche Kritik an der Vergabe zahlreicher vermeintlicher Qualitätssiegel gibt es auch an der Schwester-Zeitschrift aus demselben Verlag <i><a href="/wiki/Focus_Money#Kritik" title="Focus Money">Focus Money</a></i>. </p><p>2017 entfernten Mitarbeiter des Burda Verlages kritische Einträge in diesem Wikipedia-Eintrag.<sup id="cite_ref-149" class="reference"><a href="#cite_note-149"><span class="cite-bracket">[</span>149<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Siehe_auch">Siehe auch</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=12" title="Abschnitt bearbeiten: Siehe auch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=12" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Siehe auch"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Focus-Gesundheit" title="Focus-Gesundheit">Focus-Gesundheit</a></li> <li><a href="/wiki/Focus_Money" title="Focus Money">Focus Money</a></li> <li><a href="/wiki/Focus_Online" title="Focus Online">Focus Online</a></li> <li><a href="/wiki/Focus_TV" title="Focus TV">Focus TV</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatur">Literatur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=13" title="Abschnitt bearbeiten: Literatur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=13" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Literatur"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Karin Böhme-Dürr, Gerhard Graf (Hrsg.): <cite style="font-style:italic">Auf der Suche nach dem Publikum</cite>. Medienforschung für die Praxis. UVK, Konstanz 1995, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3879405522" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-87940-552-2</a>, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>21–44</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.btitle=Auf+der+Suche+nach+dem+Publikum&rft.date=1995&rft.genre=book&rft.isbn=3879405522&rft.pages=21-44&rft.place=Konstanz&rft.pub=UVK" style="display:none"> </span></li> <li>Ralf Stockmann: <cite style="font-style:italic">Spiegel und Focus</cite>. Eine vergleichende Inhaltsanalyse 1993–1996. Schmerse, Göttingen 1999, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3926920262" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-926920-26-2</a>, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>1–21</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.au=Ralf+Stockmann&rft.btitle=Spiegel+und+Focus&rft.date=1999&rft.genre=book&rft.isbn=3926920262&rft.pages=1-21&rft.place=G%C3%B6ttingen&rft.pub=Schmerse" style="display:none"> </span></li> <li>Bettina Kaltenhäuser: <cite style="font-style:italic">Abstimmung am Kiosk</cite>. Springer, Wiesbaden 2005, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3824446170" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-8244-4617-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.au=Bettina+Kaltenh%C3%A4user&rft.btitle=Abstimmung+am+Kiosk&rft.date=2005&rft.genre=book&rft.isbn=3824446170&rft.place=Wiesbaden&rft.pub=Springer" style="display:none"> </span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Weblinks">Weblinks</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=14" title="Abschnitt bearbeiten: Weblinks" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=14" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Weblinks"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;"><div class="noresize noviewer" style="display:inline-block; line-height:10px; min-width:1.6em; text-align:center;" aria-hidden="true" role="presentation"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div><b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Focus_(German_magazine)?uselang=de"><span lang="en">Commons</span>: Focus</a></span></b> – Sammlung von Bildern und Videos</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&query=016680685">Literatur über den Focus</a> im Katalog der <a href="/wiki/Deutsche_Nationalbibliothek" title="Deutsche Nationalbibliothek">Deutschen Nationalbibliothek</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus-magazin.de/">Website des Magazins</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Einzelnachweise">Einzelnachweise</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit&section=15" title="Abschnitt bearbeiten: Einzelnachweise" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit&section=15" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Einzelnachweise"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-sp-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-sp_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-sp_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.spiegel.de/kultur/gesellschaft/nachrichtenmagazin-focus-zieht-nach-berlin-a-1052314.html"><i>Nachrichtenmagazin: „Focus“ zieht nach Berlin um.</i></a> In: <i>Spiegel Online.</i> 10. September 2015,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Nachrichtenmagazin%3A+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+zieht+nach+Berlin+um&rft.description=Nachrichtenmagazin%3A+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+zieht+nach+Berlin+um&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.spiegel.de%2Fkultur%2Fgesellschaft%2Fnachrichtenmagazin-focus-zieht-nach-berlin-a-1052314.html&rft.date=2015-09-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus.de/politik/deutschland/focus_aid_233990.html"><i>15 Jahre Fakten, Fakten, Fakten.</i></a> In: <i>Focus Online.</i> 18. Januar 2008,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=15+Jahre+Fakten%2C+Fakten%2C+Fakten&rft.description=15+Jahre+Fakten%2C+Fakten%2C+Fakten&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.focus.de%2Fpolitik%2Fdeutschland%2Ffocus_aid_233990.html&rft.date=2008-01-18"> </span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://derstandard.at/1356427624828/Focus-feiert-20-jaehriges-Bestehen"><i>„Focus“ feiert 20-jähriges Bestehen.</i></a> In: <i>Der Standard.</i> 14. Januar 2013,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+feiert+20-j%C3%A4hriges+Bestehen&rft.description=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+feiert+20-j%C3%A4hriges+Bestehen&rft.identifier=https%3A%2F%2Fderstandard.at%2F1356427624828%2FFocus-feiert-20-jaehriges-Bestehen&rft.date=2013-01-14"> </span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Ekkehard Kohrs: <cite style="font-style:italic">Burdas Kampfansage an Augstein</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Bonner General-Anzeiger</cite>. 19. Januar 1993, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>3</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Burdas+Kampfansage+an+Augstein&rft.au=Ekkehard+Kohrs&rft.btitle=Bonner+General-Anzeiger&rft.date=1993-01-19&rft.genre=book&rft.pages=3" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Rainer Hoffmann: <cite style="font-style:italic">Bunter Spiegel</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Neue Zürcher Zeitung</cite>. 21. Januar 1993.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Bunter+Spiegel&rft.au=Rainer+Hoffmann&rft.btitle=Neue+Z%C3%BCrcher+Zeitung&rft.date=1993-01-21&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Ein starkes Führungs-Trio</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 20. November 2003, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>66</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Ein+starkes+F%C3%BChrungs-Trio&rft.btitle=Horizont&rft.date=2003-11-20&rft.genre=book&rft.pages=66" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“, „Spiegel“, „Stern“</cite>. Die Großen im tiefen Wandel. In: <cite style="font-style:italic">Nordkurier</cite>. 27. August 2014, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>25</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C%2C+%E2%80%9ESpiegel%E2%80%9C%2C+%E2%80%9EStern%E2%80%9C&rft.btitle=Nordkurier&rft.date=2014-08-27&rft.genre=book&rft.pages=25" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Heidrun Plewe: <cite style="font-style:italic">Wenige glaubten zunächst an den Erfolg</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 17. Dezember 1993, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>20</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Wenige+glaubten+zun%C3%A4chst+an+den+Erfolg&rft.au=Heidrun+Plewe&rft.btitle=Horizont&rft.date=1993-12-17&rft.genre=book&rft.pages=20" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeit.de/wirtschaft/2009-10/focus-markwort-chefredakteur"><i>„Focus“-Chefredakteur Markwort geht.</i></a> In: <i><a href="/wiki/Die_Zeit" title="Die Zeit">Zeit Online</a>.</i> 29. Oktober 2009,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C-Chefredakteur+Markwort+geht&rft.description=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C-Chefredakteur+Markwort+geht&rft.identifier=http%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2Fwirtschaft%2F2009-10%2Ffocus-markwort-chefredakteur&rft.date=2009-10-29"> </span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Marvin Schade: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170803172157/http://meedia.de/2017/01/17/ende-einer-aera-magazin-gruender-helmut-markwort-gibt-herausgeberschaft-des-focus-ab/"><i>Ende einer Ära: Magazin-Gründer Helmut Markwort gibt Focus-Herausgeberschaft ab.</i></a> In: <i>Meedia.</i> 17. Januar 2017, archiviert vom <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r250917974">.mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-position:center right!important;background-repeat:no-repeat!important}body.skin-minerva .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-image:url("https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a4/OOjs_UI_icon_external-link-ltr-progressive.svg")!important;background-size:10px!important;padding-right:13px!important}body.skin-timeless .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a,body.skin-monobook .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-image:url("https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/30/MediaWiki_external_link_icon.svg")!important;padding-right:13px!important}body.skin-vector .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-image:url("https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Link-external-small-ltr-progressive.svg")!important;background-size:0.857em!important;padding-right:1em!important}</style><span class="dewiki-iconexternal"><a class="external text" href="https://redirecter.toolforge.org/?url=http%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2017%2F01%2F17%2Fende-einer-aera-magazin-gruender-helmut-markwort-gibt-herausgeberschaft-des-focus-ab%2F">Original</a></span> (nicht mehr online verfügbar) am <span style="white-space:nowrap;">3. August 2017</span><span>;</span><span class="Abrufdatum"> abgerufen am 18. Juli 2017</span>.</span> <small class="archiv-bot"><span class="wp_boppel noviewer" aria-hidden="true" role="presentation"><span typeof="mw:File"><span title="i"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/15px-Pictogram_voting_info.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/23px-Pictogram_voting_info.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/30px-Pictogram_voting_info.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></span></span></span> <b>Info:</b> Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß <a href="/wiki/Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink" title="Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink">Anleitung</a> und entferne dann diesen Hinweis.</small><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://IABotmemento.invalid/http://meedia.de/2017/01/17/ende-einer-aera-magazin-gruender-helmut-markwort-gibt-herausgeberschaft-des-focus-ab/">@1</a></span><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://meedia.de/2017/01/17/ende-einer-aera-magazin-gruender-helmut-markwort-gibt-herausgeberschaft-des-focus-ab/">@2</a></span><span style="display:none"><a href="/w/index.php?title=Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de (Seite nicht vorhanden)">Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de</a></span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Ende+einer+%C3%84ra%3A+Magazin-Gr%C3%BCnder+Helmut+Markwort+gibt+Focus-Herausgeberschaft+ab&rft.description=Ende+einer+%C3%84ra%3A+Magazin-Gr%C3%BCnder+Helmut+Markwort+gibt+Focus-Herausgeberschaft+ab&rft.identifier=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20170803172157%2Fhttp%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2017%2F01%2F17%2Fende-einer-aera-magazin-gruender-helmut-markwort-gibt-herausgeberschaft-des-focus-ab%2F&rft.creator=Marvin+Schade&rft.date=2017-01-17&rft.source=http://meedia.de/2017/01/17/ende-einer-aera-magazin-gruender-helmut-markwort-gibt-herausgeberschaft-des-focus-ab/"> </span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Focus Redaktion: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus.de/intern/intern/franziska-reich-und-georg-meck-neues-fuehrungsteam-beim-nachrichtenmagazin-focus-startet_id_187702216.html"><i>Neue Führungsspitze beim Nachrichtenmagazin Focus startet.</i></a> In: <i>Focus Online.</i> 7. März 2023,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 13. April 2023</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Neue+F%C3%BChrungsspitze+beim+Nachrichtenmagazin+Focus+startet&rft.description=Neue+F%C3%BChrungsspitze+beim+Nachrichtenmagazin+Focus+startet&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.focus.de%2Fintern%2Fintern%2Ffranziska-reich-und-georg-meck-neues-fuehrungsteam-beim-nachrichtenmagazin-focus-startet_id_187702216.html&rft.creator=Focus+Redaktion&rft.date=2023-03-07&rft.language=de"> </span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"> laut <a href="/wiki/Informationsgemeinschaft_zur_Feststellung_der_Verbreitung_von_Werbetr%C3%A4gern" title="Informationsgemeinschaft zur Feststellung der Verbreitung von Werbeträgern">IVW</a> (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ivw.de/aw/print/qa/titel/2952?quartal%5B20244%5D=20244&quartal%5B19984%5D=19984">Details auf ivw.de</a>)</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://de.statista.com/statistik/daten/studie/165258/umfrage/reichweite-der-meistbesuchten-nachrichtenwebsites/"><i>Reichweite von Nachrichtenwebsites in Deutschland 2023.</i></a><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 20. Mai 2023</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Reichweite+von+Nachrichtenwebsites+in+Deutschland+2023&rft.description=Reichweite+von+Nachrichtenwebsites+in+Deutschland+2023&rft.identifier=https%3A%2F%2Fde.statista.com%2Fstatistik%2Fdaten%2Fstudie%2F165258%2Fumfrage%2Freichweite-der-meistbesuchten-nachrichtenwebsites%2F&rft.language=de"> </span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Eine Zugmieze macht Karriere</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Kress Report</cite>. 10. Januar 2013, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>8</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Eine+Zugmieze+macht+Karriere&rft.btitle=Kress+Report&rft.date=2013-01-10&rft.genre=book&rft.pages=8" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“: Burda will es wissen</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 9. Oktober 1992, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>46</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C%3A+Burda+will+es+wissen&rft.btitle=Horizont&rft.date=1992-10-09&rft.genre=book&rft.pages=46" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Harald Kurz: <cite style="font-style:italic">„Zugmieze“: Zugpferd oder Katzenjammer?</cite> In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 18. September 1992, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>56</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EZugmieze%E2%80%9C%3A+Zugpferd+oder+Katzenjammer%3F&rft.au=Harald+Kurz&rft.btitle=Horizont&rft.date=1992-09-18&rft.genre=book&rft.pages=56" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Uli Baur: <cite style="font-style:italic">Das war unser Start</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Focus Magazin</cite>. 19. März 2012 (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus.de/magazin/memo/memo-des-chefredakteurs-das-war-unser-start_aid_725162.html">focus.de</a> [abgerufen am 30. Oktober 2016]).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Das+war+unser+Start&rft.au=Uli+Baur&rft.btitle=Focus+Magazin&rft.date=2012-03-19&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Heinz Pürer, Johannes Raabe: <cite style="font-style:italic">Presse in Deutschland</cite>. 3. Auflage. UVK, Konstanz 2007, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/9783825283346" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-3-8252-8334-6</a>, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>263</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.au=Heinz+P%C3%BCrer%2C+Johannes+Raabe&rft.btitle=Presse+in+Deutschland&rft.date=2007&rft.edition=3.&rft.genre=book&rft.isbn=9783825283346&rft.pages=263&rft.place=Konstanz&rft.pub=UVK" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Ein Mann der Fakten</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Frankfurter Neue Presse</cite>. 8. Dezember 2011, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>1</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Ein+Mann+der+Fakten&rft.btitle=Frankfurter+Neue+Presse&rft.date=2011-12-08&rft.genre=book&rft.pages=1" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Klaus Schmeh: <cite style="font-style:italic">David gegen Goliath: 33 überraschende Unternehmenserfolge</cite>. Redline, Frankfurt am Main 2004, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3832310576" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-8323-1057-6</a>, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>34</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.au=Klaus+Schmeh&rft.btitle=David+gegen+Goliath%3A+33+%C3%BCberraschende+Unternehmenserfolge&rft.date=2004&rft.genre=book&rft.isbn=3832310576&rft.pages=34&rft.place=Frankfurt+am+Main&rft.pub=Redline" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Brennpunkt „Focus“ am Montag</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 22. Januar 1993, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>2</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Brennpunkt+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+am+Montag&rft.btitle=Horizont&rft.date=1993-01-22&rft.genre=book&rft.pages=2" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“ kontra „Spiegel“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Saarbrücker Zeitung</cite>. 16. Januar 1993.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+kontra+%E2%80%9ESpiegel%E2%80%9C&rft.btitle=Saarbr%C3%BCcker+Zeitung&rft.date=1993-01-16&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Heidrun Plewe: <cite style="font-style:italic">„Focus“ liegt zur Zeit gut im Plan</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 19. Februar 1993, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>25</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+liegt+zur+Zeit+gut+im+Plan&rft.au=Heidrun+Plewe&rft.btitle=Horizont&rft.date=1993-02-19&rft.genre=book&rft.pages=25" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Burda kostet Focus-Erfolg aus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 1. April 1994, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>6</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Burda+kostet+Focus-Erfolg+aus&rft.btitle=Horizont&rft.date=1994-04-01&rft.genre=book&rft.pages=6" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Investitionen kräftig ausgeweitet</cite>. Verlag auf der „Focus“-Welle. In: <cite style="font-style:italic">Handelsblatt</cite>. 22. Juli 1994, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>16</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Investitionen+kr%C3%A4ftig+ausgeweitet&rft.btitle=Handelsblatt&rft.date=1994-07-22&rft.genre=book&rft.pages=16" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Burda-Konzern wächst im letzten Jahr dank „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 12. Mai 1995.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Burda-Konzern+w%C3%A4chst+im+letzten+Jahr+dank+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=1995-05-12&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“ nicht mehr in den Benelux-Laender</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Deutscher Drucker</cite>. 25. August 1994, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>4</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+nicht+mehr+in+den+Benelux-Laender&rft.btitle=Deutscher+Drucker&rft.date=1994-08-25&rft.genre=book&rft.pages=4" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Nachrichtenmagazine: Burda bleibt mit „Focus“ auf Erfolgskurs</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Deutscher Drucker</cite>. 4. August 1994, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>4</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Nachrichtenmagazine%3A+Burda+bleibt+mit+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+auf+Erfolgskurs&rft.btitle=Deutscher+Drucker&rft.date=1994-08-04&rft.genre=book&rft.pages=4" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Peter Turi: <cite style="font-style:italic">Mit Fakten, Fakten auf dem Weg zur Spitze</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 17. März 1995, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>70</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Mit+Fakten%2C+Fakten+auf+dem+Weg+zur+Spitze&rft.au=Peter+Turi&rft.btitle=Horizont&rft.date=1995-03-17&rft.genre=book&rft.pages=70" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Fakten zu Focus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Die Tageszeitung</cite>. 1. Dezember 1995, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>14</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Fakten+zu+Focus&rft.btitle=Die+Tageszeitung&rft.date=1995-12-01&rft.genre=book&rft.pages=14" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Burdas Focus-Verlag kooperiert mit Ziff-Davis</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Deutscher Drucker</cite>. 7. Juli 1994, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>6</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Burdas+Focus-Verlag+kooperiert+mit+Ziff-Davis&rft.btitle=Deutscher+Drucker&rft.date=1994-07-07&rft.genre=book&rft.pages=6" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Thomas Voigt: <cite style="font-style:italic">Markwort gebiert weitere Focus-Kinder</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 19. Januar 1996, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>36</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Markwort+gebiert+weitere+Focus-Kinder&rft.au=Thomas+Voigt&rft.btitle=Horizont&rft.date=1996-01-19&rft.genre=book&rft.pages=36" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Focus-Online-Währung</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 12. Januar 1996, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>12</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Focus-Online-W%C3%A4hrung&rft.btitle=Horizont&rft.date=1996-01-12&rft.genre=book&rft.pages=12" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Isabella Hofmann: <cite style="font-style:italic">Focus bald auch im TV</cite>. Neues Fernsehmagazin startet im März auf Pro7. In: <cite style="font-style:italic">Wirtschaftsblatt</cite>. 6. Februar 1996, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>7</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Focus+bald+auch+im+TV&rft.au=Isabella+Hofmann&rft.btitle=Wirtschaftsblatt&rft.date=1996-02-06&rft.genre=book&rft.pages=7" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus TV“ liefert Beiträge für Frauensender tm3</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 8. August 1996.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus+TV%E2%80%9C+liefert+Beitr%C3%A4ge+f%C3%BCr+Frauensender+tm3&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=1996-08-08&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Barbara Held: <cite style="font-style:italic">Ende des Amüsements</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 30. November 1997, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>31</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Ende+des+Am%C3%BCsements&rft.au=Barbara+Held&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=1997-11-30&rft.genre=book&rft.pages=31" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Hubert Burda erhält den Medienpreis für Focus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 30. Oktober 1997, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>108</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Hubert+Burda+erh%C3%A4lt+den+Medienpreis+f%C3%BCr+Focus&rft.btitle=Horizont&rft.date=1997-10-30&rft.genre=book&rft.pages=108" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“ ist Hubert Burdas Erfolgsstory</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Darmstädter Echo</cite>. 9. Februar 2000.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+ist+Hubert+Burdas+Erfolgsstory&rft.btitle=Darmst%C3%A4dter+Echo&rft.date=2000-02-09&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">5 Jahre Focus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Focus</cite>. 12. Januar 1998, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>160–161</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=5+Jahre+Focus&rft.btitle=Focus&rft.date=1998-01-12&rft.genre=book&rft.pages=160-161" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“ auf Weltkurs</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Wirtschaftswoche</cite>. 18. Juni 1998, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>66</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+auf+Weltkurs&rft.btitle=Wirtschaftswoche&rft.date=1998-06-18&rft.genre=book&rft.pages=66" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Erfolgsrezept verkauft: Focus do Brasil</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Welt am Sonntag</cite>. 26. April 1998, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>54</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Erfolgsrezept+verkauft%3A+Focus+do+Brasil&rft.btitle=Welt+am+Sonntag&rft.date=1998-04-26&rft.genre=book&rft.pages=54" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Burda vergibt Lizenz für Focus nach Brasilien</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 30. April 1998, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>6</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Burda+vergibt+Lizenz+f%C3%BCr+Focus+nach+Brasilien&rft.btitle=Horizont&rft.date=1998-04-30&rft.genre=book&rft.pages=6" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Platztausch</cite>. „Focus“ erreicht mittlerweile mehr Leser als der „Spiegel“. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 28. Januar 1999, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>39</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Platztausch&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=1999-01-28&rft.genre=book&rft.pages=39" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Media-Analyse: „Focus“ überholt den „Spiegel“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Frankfurter Rundschau</cite>. 28. Januar 1999, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>8</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Media-Analyse%3A+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+%C3%BCberholt+den+%E2%80%9ESpiegel%E2%80%9C&rft.btitle=Frankfurter+Rundschau&rft.date=1999-01-28&rft.genre=book&rft.pages=8" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Media-Analyse: „Focus“ vergrößert Vorsprung</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Sächsische Zeitung</cite>. 25. Januar 2001, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>17</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Media-Analyse%3A+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+vergr%C3%B6%C3%9Fert+Vorsprung&rft.btitle=S%C3%A4chsische+Zeitung&rft.date=2001-01-25&rft.genre=book&rft.pages=17" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text">Klaus Koch: <cite style="font-style:italic">Totgesagt und sehr lebendig</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Südkurier</cite>. 13. Januar 2003.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Totgesagt+und+sehr+lebendig&rft.au=Klaus+Koch&rft.btitle=S%C3%BCdkurier&rft.date=2003-01-13&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Focus Verlag plant ein zweites Magazin</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Deutscher Drucker</cite>. 14. Oktober 1999, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>2</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Focus+Verlag+plant+ein+zweites+Magazin&rft.btitle=Deutscher+Drucker&rft.date=1999-10-14&rft.genre=book&rft.pages=2" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">Ulrike Simon: <cite style="font-style:italic">Geld, Geld, Geld</cite>. „Focus“ legt sich heute mit „Focus Money“ einen Ableger zu. 30. März 2000, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>43</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.au=Ulrike+Simon&rft.btitle=Geld%2C+Geld%2C+Geld&rft.date=2000-03-30&rft.genre=book&rft.pages=43" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Das Magazin für den Positiv-Denker</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 10. Mai 2001, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>50</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Das+Magazin+f%C3%BCr+den+Positiv-Denker&rft.btitle=Horizont&rft.date=2001-05-10&rft.genre=book&rft.pages=50" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Euphorie bei „Focus“: Mehr Leser, neues Ressort</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Die Welt</cite>. 1. Februar 2001, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>33</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Euphorie+bei+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C%3A+Mehr+Leser%2C+neues+Ressort&rft.btitle=Die+Welt&rft.date=2001-02-01&rft.genre=book&rft.pages=33" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Tomorrow und Focus Digital fusionieren</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Handelsblatt</cite>. 9. August 2001, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>11</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Tomorrow+und+Focus+Digital+fusionieren&rft.btitle=Handelsblatt&rft.date=2001-08-09&rft.genre=book&rft.pages=11" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Die Firma</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Financial Times Deutschland</cite>. 10. Januar 2001, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>36</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Die+Firma&rft.btitle=Financial+Times+Deutschland&rft.date=2001-01-10&rft.genre=book&rft.pages=36" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text">Martin-Werner Buchenau: <cite style="font-style:italic">Burda regelt Markwort-Nachfolge</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Handelsblatt</cite>. 10. November 2004, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>18</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Burda+regelt+Markwort-Nachfolge&rft.au=Martin-Werner+Buchenau&rft.btitle=Handelsblatt&rft.date=2004-11-10&rft.genre=book&rft.pages=18" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text">Cathrin Hegner, Volker Schütz: <cite style="font-style:italic">„Ich wollte die Nachfolge präjudizieren“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 18. November 2004, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>38</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EIch+wollte+die+Nachfolge+pr%C3%A4judizieren%E2%80%9C&rft.au=Cathrin+Hegner%2C+Volker+Sch%C3%BCtz&rft.btitle=Horizont&rft.date=2004-11-18&rft.genre=book&rft.pages=38" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text">Pierre Schrader: <cite style="font-style:italic">Mehr Markwort für Focus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 11. November 2004, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>14</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Mehr+Markwort+f%C3%BCr+Focus&rft.au=Pierre+Schrader&rft.btitle=Horizont&rft.date=2004-11-11&rft.genre=book&rft.pages=14" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Focus mit erweiterter Führung</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Focus</cite>. 15. November 2004, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>161–161</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Focus+mit+erweiterter+F%C3%BChrung&rft.btitle=Focus&rft.date=2004-11-15&rft.genre=book&rft.pages=161-161" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“-Tandem</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 10. November 2004, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>31</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C-Tandem&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=2004-11-10&rft.genre=book&rft.pages=31" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text">Miriam Hebben: <cite style="font-style:italic">Printmarken hören auf Claudio.de</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 8. Dezember 2005, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>42</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Printmarken+h%C3%B6ren+auf+Claudio.de&rft.au=Miriam+Hebben&rft.btitle=Horizont&rft.date=2005-12-08&rft.genre=book&rft.pages=42" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Hausfriedensbruch und Kollegenverrat</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Thüringer Allgemeine</cite>. 13. Mai 2006.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Hausfriedensbruch+und+Kollegenverrat&rft.btitle=Th%C3%BCringer+Allgemeine&rft.date=2006-05-13&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text">Eric Gujer: <cite style="font-style:italic">Deutsche Journalisten als willige Helfer</cite>. Kritik im Geheimbericht zur BND-Affäre an den Medien. In: <cite style="font-style:italic">Neue Zürcher Zeitung</cite>. 24. Mai 2006, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>3</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Deutsche+Journalisten+als+willige+Helfer&rft.au=Eric+Gujer&rft.btitle=Neue+Z%C3%BCrcher+Zeitung&rft.date=2006-05-24&rft.genre=book&rft.pages=3" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text">Frank Jansen: <cite style="font-style:italic">Die Spitzel vom Dienst</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 13. Mai 2006, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>2</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Die+Spitzel+vom+Dienst&rft.au=Frank+Jansen&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=2006-05-13&rft.genre=book&rft.pages=2" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Christian_Rath" title="Christian Rath">Christian Rath</a>: <cite style="font-style:italic">Geheimdienst sucht Leck</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Badische Zeitung</cite>. 19. Mai 2006.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Geheimdienst+sucht+Leck&rft.au=Christian+Rath&rft.btitle=Badische+Zeitung&rft.date=2006-05-19&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text">Marie Waldburg: <cite style="font-style:italic">15 Jahre „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Bunte</cite>. 24. Januar 2008, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>104</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=15+Jahre+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.au=Marie+Waldburg&rft.btitle=Bunte&rft.date=2008-01-24&rft.genre=book&rft.pages=104" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text">Hans-Peter Siebenhaar: <cite style="font-style:italic">Weimer löst Markwort bei „Focus“ ab</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Handelsblatt</cite>. 30. Oktober 2009, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>15</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Weimer+l%C3%B6st+Markwort+bei+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+ab&rft.au=Hans-Peter+Siebenhaar&rft.btitle=Handelsblatt&rft.date=2009-10-30&rft.genre=book&rft.pages=15" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Neues Führungs-Duo für Focus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Focus</cite>. 2. November 2009, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>156–156</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Neues+F%C3%BChrungs-Duo+f%C3%BCr+Focus&rft.btitle=Focus&rft.date=2009-11-02&rft.genre=book&rft.pages=156-156" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text">Silja Elfers: <cite style="font-style:italic">Konservativ, klug und umsichtig</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 5. November 2009, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>10</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Konservativ%2C+klug+und+umsichtig&rft.au=Silja+Elfers&rft.btitle=Horizont&rft.date=2009-11-05&rft.genre=book&rft.pages=10" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text">Joachim Huber: <cite style="font-style:italic">Richtungswechsel: Helmut Markwort gibt „Focus“-Chefredaktion ab, Wolfram Weimer kommt</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 30. Oktober 2009, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>31</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Richtungswechsel%3A+Helmut+Markwort+gibt+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C-Chefredaktion+ab%2C+Wolfram+Weimer+kommt&rft.au=Joachim+Huber&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=2009-10-30&rft.genre=book&rft.pages=31" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text">Andrea Rungg: <cite style="font-style:italic">Burda wechselt Markwort bei „Focus“ aus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Financial Times Deutschland</cite>. 30. Oktober 2009, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>2</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Burda+wechselt+Markwort+bei+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+aus&rft.au=Andrea+Rungg&rft.btitle=Financial+Times+Deutschland&rft.date=2009-10-30&rft.genre=book&rft.pages=2" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Schneller Umbau beim „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Spiegel</cite>. 2. November 2009, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>103</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Schneller+Umbau+beim+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.btitle=Der+Spiegel&rft.date=2009-11-02&rft.genre=book&rft.pages=103" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Abgang nach nur einem Jahr</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Welt kompakt</cite>. 27. Juli 2011, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>31</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Abgang+nach+nur+einem+Jahr&rft.btitle=Welt+kompakt&rft.date=2011-07-27&rft.genre=book&rft.pages=31" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text">Jürgen Scharrer: <cite style="font-style:italic">Rückschlag für Focus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 28. Juli 2011, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>2</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=R%C3%BCckschlag+f%C3%BCr+Focus&rft.au=J%C3%BCrgen+Scharrer&rft.btitle=Horizont&rft.date=2011-07-28&rft.genre=book&rft.pages=2" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text">Hans-Peter Kastenhuber: <cite style="font-style:italic">Debatten-Focus ist gescheitert</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Nürnberger Nachrichten</cite>. 30. Juli 2011, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>24</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Debatten-Focus+ist+gescheitert&rft.au=Hans-Peter+Kastenhuber&rft.btitle=N%C3%BCrnberger+Nachrichten&rft.date=2011-07-30&rft.genre=book&rft.pages=24" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.spiegel.de/kultur/gesellschaft/wochenmagazin-focus-wolfram-weimer-verlaesst-chefredaktion-a-776656.html"><i>Wolfram Weimer verlässt Chefredaktion.</i></a> In: <i>Spiegel Online.</i> 26. Juli 2011,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Wolfram+Weimer+verl%C3%A4sst+Chefredaktion&rft.description=Wolfram+Weimer+verl%C3%A4sst+Chefredaktion&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.spiegel.de%2Fkultur%2Fgesellschaft%2Fwochenmagazin-focus-wolfram-weimer-verlaesst-chefredaktion-a-776656.html&rft.date=2011-07-26"> </span></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sueddeutsche.de/medien/machtkampf-um-nachrichtenmagazin-focus-chefredakteur-weimer-gibt-auf-1.1124695"><i>„Focus“: Chefredakteur Weimer gibt auf.</i></a> In: <i>Süddeutsche Zeitung.</i> 26. Juli 2011,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C%3A+Chefredakteur+Weimer+gibt+auf&rft.description=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C%3A+Chefredakteur+Weimer+gibt+auf&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.sueddeutsche.de%2Fmedien%2Fmachtkampf-um-nachrichtenmagazin-focus-chefredakteur-weimer-gibt-auf-1.1124695&rft.date=2011-07-26"> </span></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Erfolg des Alten</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Berliner Zeitung</cite>. 27. Juli 2011, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>30</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Erfolg+des+Alten&rft.btitle=Berliner+Zeitung&rft.date=2011-07-27&rft.genre=book&rft.pages=30" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text">Joachim Frank: <cite style="font-style:italic">Baur gegen Weimer</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Frankfurter Rundschau</cite>. 21. Juli 2011, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>36</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Baur+gegen+Weimer&rft.au=Joachim+Frank&rft.btitle=Frankfurter+Rundschau&rft.date=2011-07-21&rft.genre=book&rft.pages=36" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.abendblatt.de/kultur-live/article112435868/Joerg-Quoos-Eine-Reform-fuer-den-Focus.html"><i>Jörg Quoos: Eine Reform für den „Focus“.</i></a> In: <i>Hamburger Abendblatt.</i> 7. Juli 2013,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=J%C3%B6rg+Quoos%3A+Eine+Reform+f%C3%BCr+den+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.description=J%C3%B6rg+Quoos%3A+Eine+Reform+f%C3%BCr+den+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.abendblatt.de%2Fkultur-live%2Farticle112435868%2FJoerg-Quoos-Eine-Reform-fuer-den-Focus.html&rft.date=2013-07-07"> </span></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Michael Hanfeld: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.faz.net/aktuell/feuilleton/medien/im-gespraech-uli-baur-es-geht-um-klaren-journalismus-11746909.html"><i>Uli Baur: „Es geht um klaren Journalismus“.</i></a> In: <i>Frankfurter Allgemeine Zeitung.</i> 10. Mai 2012,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Uli+Baur%3A+%E2%80%9EEs+geht+um+klaren+Journalismus%E2%80%9C&rft.description=Uli+Baur%3A+%E2%80%9EEs+geht+um+klaren+Journalismus%E2%80%9C&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.faz.net%2Faktuell%2Ffeuilleton%2Fmedien%2Fim-gespraech-uli-baur-es-geht-um-klaren-journalismus-11746909.html&rft.creator=Michael+Hanfeld&rft.date=2012-05-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text">Birte Bühnen: <cite style="font-style:italic">Focus: Jörg Quoos setzt politische Akzente</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Kress Report</cite>. 25. Januar 2013, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>11</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Focus%3A+J%C3%B6rg+Quoos+setzt+politische+Akzente&rft.au=Birte+B%C3%BChnen&rft.btitle=Kress+Report&rft.date=2013-01-25&rft.genre=book&rft.pages=11" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus.de/sport/fussball/fussball-steuerermittlungen-gegen-hoeness-nach-selbstanzeige_aid_966240.html"><i>Fußball: Steuerermittlungen gegen Hoeneß nach Selbstanzeige.</i></a> In: <i>Focus Online.</i> 20. April 2013,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Fu%C3%9Fball%3A+Steuerermittlungen+gegen+Hoene%C3%9F+nach+Selbstanzeige&rft.description=Fu%C3%9Fball%3A+Steuerermittlungen+gegen+Hoene%C3%9F+nach+Selbstanzeige&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.focus.de%2Fsport%2Ffussball%2Ffussball-steuerermittlungen-gegen-hoeness-nach-selbstanzeige_aid_966240.html&rft.date=2013-04-20"> </span></span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text">Britta Schultejans: <cite style="font-style:italic">Wertvoller Kunstschatz mit dunkler Vergangenheit</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Aachener Nachrichten</cite>. 3. November 2014.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Wertvoller+Kunstschatz+mit+dunkler+Vergangenheit&rft.au=Britta+Schultejans&rft.btitle=Aachener+Nachrichten&rft.date=2014-11-03&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://meedia.de/2014/08/26/breaking-joerg-quoos-verlaesst-den-focus-neuer-chefredakteur-wird-ulrich-reitz/"><i>Chefredakteurs-Karussell: Jörg Quoos muss beim Focus gehen, Ulrich Reitz kommt.</i></a> In: <i>Meedia.</i> 26. August 2014,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Chefredakteurs-Karussell%3A+J%C3%B6rg+Quoos+muss+beim+Focus+gehen%2C+Ulrich+Reitz+kommt&rft.description=Chefredakteurs-Karussell%3A+J%C3%B6rg+Quoos+muss+beim+Focus+gehen%2C+Ulrich+Reitz+kommt&rft.identifier=http%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2014%2F08%2F26%2Fbreaking-joerg-quoos-verlaesst-den-focus-neuer-chefredakteur-wird-ulrich-reitz%2F&rft.date=2014-08-26"> </span></span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeit.de/wirtschaft/2014-08/focus-chefredakteur-quoos-reitz"><i>„Focus“ wechselt Chefredakteur aus.</i></a> In: <i>Zeit Online.</i> 26. August 2014,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+wechselt+Chefredakteur+aus&rft.description=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+wechselt+Chefredakteur+aus&rft.identifier=http%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2Fwirtschaft%2F2014-08%2Ffocus-chefredakteur-quoos-reitz&rft.date=2014-08-26"> </span></span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Michael Hanfeld: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.faz.net/aktuell/feuilleton/medien/das-magazin-focus-zieht-von-muenchen-nach-berlin-13795693.html"><i>Warum der „Focus“ nach Berlin umzieht.</i></a> In: <i>Frankfurter Allgemeine Zeitung.</i> 10. September 2015,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Warum+der+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+nach+Berlin+umzieht&rft.description=Warum+der+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+nach+Berlin+umzieht&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.faz.net%2Faktuell%2Ffeuilleton%2Fmedien%2Fdas-magazin-focus-zieht-von-muenchen-nach-berlin-13795693.html&rft.creator=Michael+Hanfeld&rft.date=2015-09-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Uwe Mantel: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dwdl.de/nachrichten/52564/der_focus_zieht_zu_grossen_teilen_nach_berlin/"><i>Der „Focus“ zieht zu großen Teilen nach Berlin.</i></a> In: <i>DWDL.</i> 10. September 2015,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Der+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+zieht+zu+gro%C3%9Fen+Teilen+nach+Berlin&rft.description=Der+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+zieht+zu+gro%C3%9Fen+Teilen+nach+Berlin&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.dwdl.de%2Fnachrichten%2F52564%2Fder_focus_zieht_zu_grossen_teilen_nach_berlin%2F&rft.creator=Uwe+Mantel&rft.date=2015-09-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Wieder ein Wechsel beim „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Welt kompakt</cite>. 22. Januar 2016, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>10</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Wieder+ein+Wechsel+beim+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.btitle=Welt+kompakt&rft.date=2016-01-22&rft.genre=book&rft.pages=10" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Super Illu“-Chefredakteur leitet bald den „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Hamburger Abendblatt</cite>. 22. Januar 2016, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>22</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9ESuper+Illu%E2%80%9C-Chefredakteur+leitet+bald+den+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.btitle=Hamburger+Abendblatt&rft.date=2016-01-22&rft.genre=book&rft.pages=22" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text">Imre Grimm: <cite style="font-style:italic">Aus für Reitz: Chefwechsel beim „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Hannoversche Allgemeine Zeitung</cite>. 22. Januar 2016, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>19</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Aus+f%C3%BCr+Reitz%3A+Chefwechsel+beim+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.au=Imre+Grimm&rft.btitle=Hannoversche+Allgemeine+Zeitung&rft.date=2016-01-22&rft.genre=book&rft.pages=19" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text">Ulrike Simon: <cite style="font-style:italic">Der Nächste, bitte!</cite> In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 28. Januar 2016, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>4</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Der+N%C3%A4chste%2C+bitte%21&rft.au=Ulrike+Simon&rft.btitle=Horizont&rft.date=2016-01-28&rft.genre=book&rft.pages=4" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">David Hein: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.horizont.net/medien/nachrichten/Hubert-Burda-Media-Focus-verlaesst-Muenchen-und-baut-Stellen-ab-156961"><i>„Focus“ verlässt München und baut Stellen ab.</i></a> In: <i>Horizont.</i> 30. März 2017,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 22. Mai 2017</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+verl%C3%A4sst+M%C3%BCnchen+und+baut+Stellen+ab&rft.description=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+verl%C3%A4sst+M%C3%BCnchen+und+baut+Stellen+ab&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.horizont.net%2Fmedien%2Fnachrichten%2FHubert-Burda-Media-Focus-verlaesst-Muenchen-und-baut-Stellen-ab-156961&rft.creator=David+Hein&rft.date=2017-03-30"> </span></span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.handelsblatt.com/unternehmen/it-medien/nachrichtenmagazin-focus-schliesst-bueros-in-muenchen-und-duesseldorf/19593844.html"><i>Nachrichtenmagazin: „Focus“ schließt Büros in München und Düsseldorf.</i></a> In: <i>Handelsblatt.</i> 30. März 2017,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 22. Mai 2017</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Nachrichtenmagazin%3A+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+schlie%C3%9Ft+B%C3%BCros+in+M%C3%BCnchen+und+D%C3%BCsseldorf&rft.description=Nachrichtenmagazin%3A+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+schlie%C3%9Ft+B%C3%BCros+in+M%C3%BCnchen+und+D%C3%BCsseldorf&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.handelsblatt.com%2Funternehmen%2Fit-medien%2Fnachrichtenmagazin-focus-schliesst-bueros-in-muenchen-und-duesseldorf%2F19593844.html&rft.date=2017-03-30"> </span></span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Alexander Krei: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dwdl.de/nachrichten/60820/focus_schliet_bros_in_mnchen_und_dsseldorf/"><i>„Focus“ schließt Büros in München und Düsseldorf.</i></a> In: <i>DWDL.</i> 30. März 2017,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 22. Mai 2017</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+schlie%C3%9Ft+B%C3%BCros+in+M%C3%BCnchen+und+D%C3%BCsseldorf&rft.description=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+schlie%C3%9Ft+B%C3%BCros+in+M%C3%BCnchen+und+D%C3%BCsseldorf&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.dwdl.de%2Fnachrichten%2F60820%2Ffocus_schliet_bros_in_mnchen_und_dsseldorf%2F&rft.creator=Alexander+Krei&rft.date=2017-03-30"> </span></span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Gregory Lipinski: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170515165821/http://meedia.de/2017/05/11/leserkampagne-menschen-im-focus-wie-burda-dem-wochenmagazin-ein-neues-image-verpasst/"><i>Leserkampagne „Menschen im Focus“: Wie Burda dem Wochenmagazin ein neues Image verpasst.</i></a> In: <i>Meedia.</i> 11. Mai 2017, archiviert vom <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r250917974" /><span class="dewiki-iconexternal"><a class="external text" href="https://redirecter.toolforge.org/?url=http%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2017%2F05%2F11%2Fleserkampagne-menschen-im-focus-wie-burda-dem-wochenmagazin-ein-neues-image-verpasst%2F">Original</a></span> (nicht mehr online verfügbar) am <span style="white-space:nowrap;">15. Mai 2017</span><span>;</span><span class="Abrufdatum"> abgerufen am 22. Mai 2017</span>.</span> <small class="archiv-bot"><span class="wp_boppel noviewer" aria-hidden="true" role="presentation"><span typeof="mw:File"><span title="i"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/15px-Pictogram_voting_info.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/23px-Pictogram_voting_info.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/30px-Pictogram_voting_info.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></span></span></span> <b>Info:</b> Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß <a href="/wiki/Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink" title="Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink">Anleitung</a> und entferne dann diesen Hinweis.</small><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://IABotmemento.invalid/http://meedia.de/2017/05/11/leserkampagne-menschen-im-focus-wie-burda-dem-wochenmagazin-ein-neues-image-verpasst/">@1</a></span><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://meedia.de/2017/05/11/leserkampagne-menschen-im-focus-wie-burda-dem-wochenmagazin-ein-neues-image-verpasst/">@2</a></span><span style="display:none"><a href="/w/index.php?title=Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de (Seite nicht vorhanden)">Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de</a></span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Leserkampagne+%E2%80%9EMenschen+im+Focus%E2%80%9C%3A+Wie+Burda+dem+Wochenmagazin+ein+neues+Image+verpasst&rft.description=Leserkampagne+%E2%80%9EMenschen+im+Focus%E2%80%9C%3A+Wie+Burda+dem+Wochenmagazin+ein+neues+Image+verpasst&rft.identifier=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20170515165821%2Fhttp%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2017%2F05%2F11%2Fleserkampagne-menschen-im-focus-wie-burda-dem-wochenmagazin-ein-neues-image-verpasst%2F&rft.creator=Gregory+Lipinski&rft.date=2017-05-11&rft.source=http://meedia.de/2017/05/11/leserkampagne-menschen-im-focus-wie-burda-dem-wochenmagazin-ein-neues-image-verpasst/"> </span></span> </li> <li id="cite_note-Kaltenhäuser-94"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Kaltenhäuser_94-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kaltenhäuser_94-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kaltenhäuser_94-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text">Bettina Kaltenhäuser: <cite style="font-style:italic">Abstimmung am Kiosk</cite>. Springer, 2005, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3824446170" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-8244-4617-0</a>, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>93–96</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.au=Bettina+Kaltenh%C3%A4user&rft.btitle=Abstimmung+am+Kiosk&rft.date=2005&rft.genre=book&rft.isbn=3824446170&rft.pages=93-96&rft.pub=Springer" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a></span> <span class="reference-text">laut <a href="/wiki/Informationsgemeinschaft_zur_Feststellung_der_Verbreitung_von_Werbetr%C3%A4gern" title="Informationsgemeinschaft zur Feststellung der Verbreitung von Werbeträgern">IVW</a>, (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ivw.de/aw/print/qa/titel/2952?quartal%5B20244%5D=20244&quartal%5B19984%5D=19984">Details auf ivw.de</a>)</span> </li> <li id="cite_note-96"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-96">↑</a></span> <span class="reference-text">laut <a href="/wiki/Informationsgemeinschaft_zur_Feststellung_der_Verbreitung_von_Werbetr%C3%A4gern" title="Informationsgemeinschaft zur Feststellung der Verbreitung von Werbeträgern">IVW</a>, viertes Quartal 2024 (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ivw.de/aw/print/qa/titel/2952?quartal%5B20243%5D=20243&quartal%5B20244%5D=20244">Details und Quartalsvergleich auf ivw.de</a>)</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Wir haben die Medienlandschaft in Deutschland verändert“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">New Business</cite>. 14. Januar 2013, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>32–35</span> (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.medialine.de/media/uploads/projekt/medialine/docs/bestellung_download/mediadaten/focus/nb0312_Focus_20_Jahre.pdf">medialine.de</a> [PDF; abgerufen am 30. Oktober 2016]).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EWir+haben+die+Medienlandschaft+in+Deutschland+ver%C3%A4ndert%E2%80%9C&rft.btitle=New+Business&rft.date=2013-01-14&rft.genre=book&rft.pages=32-35" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a></span> <span class="reference-text">laut <a href="/wiki/Informationsgemeinschaft_zur_Feststellung_der_Verbreitung_von_Werbetr%C3%A4gern" title="Informationsgemeinschaft zur Feststellung der Verbreitung von Werbeträgern">IVW</a>, jeweils viertes Quartal (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ivw.de/aw/print/qa/titel/2952?quartal%5B19984%5D=19984&quartal%5B19994%5D=19994&quartal%5B20004%5D=20004&quartal%5B20014%5D=20014&quartal%5B20024%5D=20024&quartal%5B20034%5D=20034&quartal%5B20044%5D=20044&quartal%5B20054%5D=20054&quartal%5B20064%5D=20064&quartal%5B20074%5D=20074&quartal%5B20084%5D=20084&quartal%5B20094%5D=20094&quartal%5B20104%5D=20104&quartal%5B20114%5D=20114&quartal%5B20124%5D=20124&quartal%5B20134%5D=20134&quartal%5B20144%5D=20144&quartal%5B20154%5D=20154&quartal%5B20164%5D=20164&quartal%5B20174%5D=20174&quartal%5B20184%5D=20184&quartal%5B20194%5D=20194&quartal%5B20204%5D=20204&quartal%5B20214%5D=20214&quartal%5B20224%5D=20224&quartal%5B20234%5D=20234&quartal%5B20244%5D=20244">Details auf ivw.de</a>)</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a></span> <span class="reference-text">laut <a href="/wiki/Informationsgemeinschaft_zur_Feststellung_der_Verbreitung_von_Werbetr%C3%A4gern" title="Informationsgemeinschaft zur Feststellung der Verbreitung von Werbeträgern">IVW</a>, jeweils viertes Quartal (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ivw.de/aw/print/qa/titel/2952?quartal%5B19984%5D=19984&quartal%5B19994%5D=19994&quartal%5B20004%5D=20004&quartal%5B20014%5D=20014&quartal%5B20024%5D=20024&quartal%5B20034%5D=20034&quartal%5B20044%5D=20044&quartal%5B20054%5D=20054&quartal%5B20064%5D=20064&quartal%5B20074%5D=20074&quartal%5B20084%5D=20084&quartal%5B20094%5D=20094&quartal%5B20104%5D=20104&quartal%5B20114%5D=20114&quartal%5B20124%5D=20124&quartal%5B20134%5D=20134&quartal%5B20144%5D=20144&quartal%5B20154%5D=20154&quartal%5B20164%5D=20164&quartal%5B20174%5D=20174&quartal%5B20184%5D=20184&quartal%5B20194%5D=20194&quartal%5B20204%5D=20204&quartal%5B20214%5D=20214&quartal%5B20224%5D=20224&quartal%5B20234%5D=20234&quartal%5B20244%5D=20244">Details auf ivw.de</a>)</span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a></span> <span class="reference-text">Rudolf Walter Leonhardt: <cite style="font-style:italic">„Focus“ und „Spiegel“ im Vergleich</cite>. In: <cite style="font-style:italic"><a href="/wiki/Die_Zeit" title="Die Zeit">Die Zeit</a></cite>. <span style="white-space:nowrap">Nr.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>20</span>, 1997 (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeit.de/1997/20/spiegelf.txt.19970509.xml">zeit.de</a>).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+und+%E2%80%9ESpiegel%E2%80%9C+im+Vergleich&rft.au=Rudolf+Walter+Leonhardt&rft.date=1997&rft.genre=journal&rft.issue=20&rft.jtitle=Die+Zeit" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Die aktuelle Woche im Focus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 21. Januar 1994, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>38</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Die+aktuelle+Woche+im+Focus&rft.btitle=Horizont&rft.date=1994-01-21&rft.genre=book&rft.pages=38" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.turi2.de/tag/spiegel/"><i>Spiegel.</i></a> In: <i>turi2.</i><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 3. August 2017</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Spiegel&rft.description=Spiegel&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.turi2.de%2Ftag%2Fspiegel%2F"> </span></span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a></span> <span class="reference-text">Jürgen Scharrer: <cite style="font-style:italic">Focus traut sich mehr als gedacht</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Horizont</cite>. 28. Januar 2010, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>10</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Focus+traut+sich+mehr+als+gedacht&rft.au=J%C3%BCrgen+Scharrer&rft.btitle=Horizont&rft.date=2010-01-28&rft.genre=book&rft.pages=10" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Neues Nachrichtenmagazin heißt „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Handelsblatt</cite>. 6. Oktober 1992, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>26</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Neues+Nachrichtenmagazin+hei%C3%9Ft+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.btitle=Handelsblatt&rft.date=1992-10-06&rft.genre=book&rft.pages=26" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text">Mathias Bröckers: <cite style="font-style:italic">Neues vom Infoismus</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Die Tageszeitung</cite>. 19. Januar 1993, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>16</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Neues+vom+Infoismus&rft.au=Mathias+Br%C3%B6ckers&rft.btitle=Die+Tageszeitung&rft.date=1993-01-19&rft.genre=book&rft.pages=16" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a></span> <span class="reference-text">Katja Hertin, Joachim Huber: <cite style="font-style:italic">Was ist ein nichtlinkes Magazin, Herr Markwort?</cite> In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 14. Januar 1998, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>26</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Was+ist+ein+nichtlinkes+Magazin%2C+Herr+Markwort%3F&rft.au=Katja+Hertin%2C+Joachim+Huber&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=1998-01-14&rft.genre=book&rft.pages=26" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Justiz ermittelt gegen den „Focus“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Nürnberger Nachrichten</cite>. 13. Januar 1994.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Justiz+ermittelt+gegen+den+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C&rft.btitle=N%C3%BCrnberger+Nachrichten&rft.date=1994-01-13&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-108">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://taz.de/!1434347/">taz.de: Verraten und verkauft</a></span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a></span> <span class="reference-text">Patricia Werner: <cite style="font-style:italic">„Da können viele ihr Geld verlieren“</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Stern</cite>. 28. März 1996.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EDa+k%C3%B6nnen+viele+ihr+Geld+verlieren%E2%80%9C&rft.au=Patricia+Werner&rft.btitle=Stern&rft.date=1996-03-28&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Grob fahrlässig</cite>. In: <cite style="font-style:italic"><a href="/wiki/Der_Spiegel" title="Der Spiegel">Der Spiegel</a></cite>. <span style="white-space:nowrap">Nr.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>43</span>, 1995, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>128</span> (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.spiegel.de/spiegel/print/d-9223510.html">online</a>).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Grob+fahrl%C3%A4ssig&rft.date=1995&rft.genre=journal&rft.issue=43&rft.jtitle=Der+Spiegel&rft.pages=128" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“ soll für Mody-Aktionäre zahlen</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 22. Februar 1996.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+soll+f%C3%BCr+Mody-Aktion%C3%A4re+zahlen&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=1996-02-22&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-112"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-112">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Mody Bank: Schwierige Liquidation</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Börsen-Zeitung</cite>. 23. Juli 1997, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>11</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Mody+Bank%3A+Schwierige+Liquidation&rft.btitle=B%C3%B6rsen-Zeitung&rft.date=1997-07-23&rft.genre=book&rft.pages=11" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-113"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-113">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Kein Schadenersatz für Mody-Bank</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Die Welt</cite>. 31. März 1999, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>38</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Kein+Schadenersatz+f%C3%BCr+Mody-Bank&rft.btitle=Die+Welt&rft.date=1999-03-31&rft.genre=book&rft.pages=38" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-114">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">„Focus“ muß nicht für Pleite zahlen</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Handelsblatt</cite>. 31. März 1999, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>4</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+mu%C3%9F+nicht+f%C3%BCr+Pleite+zahlen&rft.btitle=Handelsblatt&rft.date=1999-03-31&rft.genre=book&rft.pages=4" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-115"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-115">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.new-business.de/medien/detail.php?nr=29722"><i>„Focus“ gewinnt Prozess gegen Mody Privatbank.</i></a> In: <i>New Business.</i> 15. Oktober 2002,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+gewinnt+Prozess+gegen+Mody+Privatbank&rft.description=%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+gewinnt+Prozess+gegen+Mody+Privatbank&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.new-business.de%2Fmedien%2Fdetail.php%3Fnr%3D29722&rft.date=2002-10-15"> </span></span> </li> <li id="cite_note-116"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-116">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.horizont.net/medien/nachrichten/-Focus-gewinnt-Prozess-gegen-Mody-Privatbank-40346"><i>Focus gewinnt Prozess gegen Mody Privatbank.</i></a> In: <i>Horizont.</i> 15. Oktober 2002,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Focus+gewinnt+Prozess+gegen+Mody+Privatbank&rft.description=Focus+gewinnt+Prozess+gegen+Mody+Privatbank&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.horizont.net%2Fmedien%2Fnachrichten%2F-Focus-gewinnt-Prozess-gegen-Mody-Privatbank-40346&rft.date=2002-10-15"> </span></span> </li> <li id="cite_note-117"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-117">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:italic">Prozess: Sieg für die Pressefreiheit</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Focus</cite>. 21. Oktober 2002 (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus.de/finanzen/news/prozess-sieg-fuer-die-pressefreiheit_aid_208324.html">focus.de</a> [abgerufen am 30. Oktober 2016]).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Prozess%3A+Sieg+f%C3%BCr+die+Pressefreiheit&rft.btitle=Focus&rft.date=2002-10-21&rft.genre=book" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-118"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-118">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persoenlich.com/medien/prozess-um-stinkefinger-aphrodite-beginnt-am-freitag-300674"><i>"Focus": Prozess um Stinkefinger-Aphrodite beginnt am Freitag - Medien.</i></a><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 25. Februar 2021</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=%22Focus%22%3A+Prozess+um+Stinkefinger-Aphrodite+beginnt+am+Freitag+-+Medien&rft.description=%22Focus%22%3A+Prozess+um+Stinkefinger-Aphrodite+beginnt+am+Freitag+-+Medien&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.persoenlich.com%2Fmedien%2Fprozess-um-stinkefinger-aphrodite-beginnt-am-freitag-300674"> </span></span> </li> <li id="cite_note-119"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-119">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170301152919/http://meedia.de/2016/01/08/schwarze-haende-auf-nackter-blonder-frau-focus-wegen-populistischem-cover-im-shitstorm/"><i>Schwarze Hände auf nackter, blonder Frau: Focus wegen Köln-Cover im Sexismus-Shitstorm.</i></a> In: <i>Meedia.</i> 8. Januar 2016, archiviert vom <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r250917974" /><span class="dewiki-iconexternal"><a class="external text" href="https://redirecter.toolforge.org/?url=http%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2016%2F01%2F08%2Fschwarze-haende-auf-nackter-blonder-frau-focus-wegen-populistischem-cover-im-shitstorm%2F">Original</a></span> (nicht mehr online verfügbar) am <span style="white-space:nowrap;">1. März 2017</span><span>;</span><span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span> <small class="archiv-bot"><span class="wp_boppel noviewer" aria-hidden="true" role="presentation"><span typeof="mw:File"><span title="i"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/15px-Pictogram_voting_info.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/23px-Pictogram_voting_info.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/30px-Pictogram_voting_info.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></span></span></span> <b>Info:</b> Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß <a href="/wiki/Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink" title="Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink">Anleitung</a> und entferne dann diesen Hinweis.</small><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://IABotmemento.invalid/http://meedia.de/2016/01/08/schwarze-haende-auf-nackter-blonder-frau-focus-wegen-populistischem-cover-im-shitstorm/">@1</a></span><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://meedia.de/2016/01/08/schwarze-haende-auf-nackter-blonder-frau-focus-wegen-populistischem-cover-im-shitstorm/">@2</a></span><span style="display:none"><a href="/w/index.php?title=Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de (Seite nicht vorhanden)">Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de</a></span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Schwarze+H%C3%A4nde+auf+nackter%2C+blonder+Frau%3A+Focus+wegen+K%C3%B6ln-Cover+im+Sexismus-Shitstorm&rft.description=Schwarze+H%C3%A4nde+auf+nackter%2C+blonder+Frau%3A+Focus+wegen+K%C3%B6ln-Cover+im+Sexismus-Shitstorm&rft.identifier=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20170301152919%2Fhttp%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2016%2F01%2F08%2Fschwarze-haende-auf-nackter-blonder-frau-focus-wegen-populistischem-cover-im-shitstorm%2F&rft.date=2016-01-08&rft.source=http://meedia.de/2016/01/08/schwarze-haende-auf-nackter-blonder-frau-focus-wegen-populistischem-cover-im-shitstorm/"> </span></span> </li> <li id="cite_note-120"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-120">↑</a></span> <span class="reference-text">Sonja Álvarez: <cite style="font-style:italic">Nackte Beleidigung</cite>. In: <cite style="font-style:italic">Der Tagesspiegel</cite>. 11. Januar 2016, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em"> </span>21</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Focus&rft.atitle=Nackte+Beleidigung&rft.au=Sonja+%C3%81lvarez&rft.btitle=Der+Tagesspiegel&rft.date=2016-01-11&rft.genre=book&rft.pages=21" style="display:none"> </span></span> </li> <li id="cite_note-121"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-121">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Lalon Sander, Anna Böcker: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://taz.de/Der-Focus-zu-den-Koelner-Uebergriffen/!5267901/"><i>Titel der Schande.</i></a> In: <i>Die Tageszeitung.</i> 9. Januar 2016,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Titel+der+Schande&rft.description=Titel+der+Schande&rft.identifier=https%3A%2F%2Ftaz.de%2FDer-Focus-zu-den-Koelner-Uebergriffen%2F%215267901%2F&rft.creator=Lalon+Sander%2C+Anna+B%C3%B6cker&rft.date=2016-01-09"> </span></span> </li> <li id="cite_note-122"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-122">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.spiegel.de/kultur/gesellschaft/focus-und-sueddeutsche-zeitung-eine-entschuldigung-eine-rechtfertigung-fuer-titel-a-1071334.html"><i>Rassistische Titelbilder: „Süddeutsche“ entschuldigt sich, „Focus“ nicht.</i></a> In: <i>Spiegel Online.</i> 10. Januar 2016,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Rassistische+Titelbilder%3A+%E2%80%9ES%C3%BCddeutsche%E2%80%9C+entschuldigt+sich%2C+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+nicht&rft.description=Rassistische+Titelbilder%3A+%E2%80%9ES%C3%BCddeutsche%E2%80%9C+entschuldigt+sich%2C+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C+nicht&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.spiegel.de%2Fkultur%2Fgesellschaft%2Ffocus-und-sueddeutsche-zeitung-eine-entschuldigung-eine-rechtfertigung-fuer-titel-a-1071334.html&rft.date=2016-01-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-123"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-123">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tagesspiegel.de/medien/focus-chef-verteidigt-umstrittenes-cover-medien-diskussion-geht-weiter-wir-bilden-ab-was-leider-passiert-ist/12810242.html"><i>Medien-Diskussion geht weiter: „Wir bilden ab, was leider passiert ist“.</i></a> In: <i>Der Tagesspiegel.</i> 11. Januar 2016,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Medien-Diskussion+geht+weiter%3A+%E2%80%9EWir+bilden+ab%2C+was+leider+passiert+ist%E2%80%9C&rft.description=Medien-Diskussion+geht+weiter%3A+%E2%80%9EWir+bilden+ab%2C+was+leider+passiert+ist%E2%80%9C&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.tagesspiegel.de%2Fmedien%2Ffocus-chef-verteidigt-umstrittenes-cover-medien-diskussion-geht-weiter-wir-bilden-ab-was-leider-passiert-ist%2F12810242.html&rft.date=2016-01-11"> </span></span> </li> <li id="cite_note-124"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-124">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Renate Bölingen: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.deutschlandfunk.de/sexismus-vorwuerfe-beschwerden-gegen-focus-titelbild-beim.1818.de.html?dram:article_id=342138"><i>Beschwerden gegen „Focus“-Titelbild beim Deutschen Presserat.</i></a> In: <i>Deutschlandfunk.</i> 11. Januar 2016,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Beschwerden+gegen+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C-Titelbild+beim+Deutschen+Presserat&rft.description=Beschwerden+gegen+%E2%80%9EFocus%E2%80%9C-Titelbild+beim+Deutschen+Presserat&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.deutschlandfunk.de%2Fsexismus-vorwuerfe-beschwerden-gegen-focus-titelbild-beim.1818.de.html%3Fdram%3Aarticle_id%3D342138&rft.creator=Renate+B%C3%B6lingen&rft.date=2016-01-11"> </span></span> </li> <li id="cite_note-125"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-125">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161215000036/http://meedia.de/2016/03/11/keine-ruege-fuer-den-focus-presserat-weist-alle-beschwerden-zur-berichterstattung-in-koeln-ab/"><i>Keine Rüge für den Focus: Presserat weist alle Beschwerden zur Berichterstattung in Köln ab.</i></a> In: <i>Meedia.</i> 11. März 2016, archiviert vom <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r250917974" /><span class="dewiki-iconexternal"><a class="external text" href="https://redirecter.toolforge.org/?url=http%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2016%2F03%2F11%2Fkeine-ruege-fuer-den-focus-presserat-weist-alle-beschwerden-zur-berichterstattung-in-koeln-ab%2F">Original</a></span> (nicht mehr online verfügbar) am <span style="white-space:nowrap;">15. Dezember 2016</span><span>;</span><span class="Abrufdatum"> abgerufen am 30. Oktober 2016</span>.</span> <small class="archiv-bot"><span class="wp_boppel noviewer" aria-hidden="true" role="presentation"><span typeof="mw:File"><span title="i"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/15px-Pictogram_voting_info.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/23px-Pictogram_voting_info.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Pictogram_voting_info.svg/30px-Pictogram_voting_info.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></span></span></span> <b>Info:</b> Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß <a href="/wiki/Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink" title="Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink">Anleitung</a> und entferne dann diesen Hinweis.</small><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://IABotmemento.invalid/http://meedia.de/2016/03/11/keine-ruege-fuer-den-focus-presserat-weist-alle-beschwerden-zur-berichterstattung-in-koeln-ab/">@1</a></span><span style="display:none"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://meedia.de/2016/03/11/keine-ruege-fuer-den-focus-presserat-weist-alle-beschwerden-zur-berichterstattung-in-koeln-ab/">@2</a></span><span style="display:none"><a href="/w/index.php?title=Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de (Seite nicht vorhanden)">Vorlage:Webachiv/IABot/meedia.de</a></span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Keine+R%C3%BCge+f%C3%BCr+den+Focus%3A+Presserat+weist+alle+Beschwerden+zur+Berichterstattung+in+K%C3%B6ln+ab&rft.description=Keine+R%C3%BCge+f%C3%BCr+den+Focus%3A+Presserat+weist+alle+Beschwerden+zur+Berichterstattung+in+K%C3%B6ln+ab&rft.identifier=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20161215000036%2Fhttp%3A%2F%2Fmeedia.de%2F2016%2F03%2F11%2Fkeine-ruege-fuer-den-focus-presserat-weist-alle-beschwerden-zur-berichterstattung-in-koeln-ab%2F&rft.date=2016-03-11&rft.source=http://meedia.de/2016/03/11/keine-ruege-fuer-den-focus-presserat-weist-alle-beschwerden-zur-berichterstattung-in-koeln-ab/"> </span></span> </li> <li id="cite_note-zapp-126"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-zapp_126-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r254095491">.mw-parser-output .webarchiv-memento a{color:inherit}</style><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090326044655/http://www3.ndr.de/sendungen/zapp/archiv/medien_politik/bnd114.html"><i>Peinliche Details – Journalisten liefern Informationen an BND.</i></a> (<span class="webarchiv-memento"><a href="/wiki/Web-Archivierung#Begrifflichkeiten" title="Web-Archivierung">Memento</a></span> vom 26. März 2009 im <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>) in: <i>NDR</i>, 25. Februar 2009.</span> </li> <li id="cite_note-bund-127"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-bund_127-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090719072327/http://www.bundestag.de/aktuell/hib/2009/2009_047/01.html"><i>Foertsch – Journalistenkontakte sollten BND-Lecks aufdecken.</i></a> In: <i>Bundestag.de.</i> 12. Februar 2009, archiviert vom <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r250917974" /><span class="dewiki-iconexternal"><a class="external text" href="https://redirecter.toolforge.org/?url=http%3A%2F%2Fwww.bundestag.de%2Faktuell%2Fhib%2F2009%2F2009_047%2F01.html">Original</a></span> (nicht mehr online verfügbar) am <span style="white-space:nowrap;">19. Juli 2009</span><span>;</span><span class="Abrufdatum"> abgerufen am 6. September 2009</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Foertsch+%E2%80%93+Journalistenkontakte+sollten+BND-Lecks+aufdecken&rft.description=Foertsch+%E2%80%93+Journalistenkontakte+sollten+BND-Lecks+aufdecken&rft.identifier=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20090719072327%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.bundestag.de%2Faktuell%2Fhib%2F2009%2F2009_047%2F01.html&rft.date=2009-02-12&rft.source=http://www.bundestag.de/aktuell/hib/2009/2009_047/01.html"> </span></span> </li> <li id="cite_note-hofe-128"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-hofe_128-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-hofe_128-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sueddeutsche.de/politik/548/458203/text/"><i>Dem BND zu Diensten.</i></a> In: <i>sueddeutsche.de.</i> 12. Februar 2009,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 6. September 2009</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Dem+BND+zu+Diensten&rft.description=Dem+BND+zu+Diensten&rft.identifier=http%3A%2F%2Fwww.sueddeutsche.de%2Fpolitik%2F548%2F458203%2Ftext%2F&rft.date=2009-02-12"> </span></span> </li> <li id="cite_note-129"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-129">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r254095491" /><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060531001914/http://www2.bundestag.de/bnd_bericht.pdf">Gutachten von Dr. Gerhard Schäfer vom 26. Mai 2006</a> (<span class="webarchiv-memento"><a href="/wiki/Web-Archivierung#Begrifflichkeiten" title="Web-Archivierung">Memento</a></span> vom 31. Mai 2006 im <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>) (PDF; 8,72 MB)</span> </li> <li id="cite_note-130"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-130">↑</a></span> <span class="reference-text">„Lehrmittel – PR in der Schule“, Zapp, 2. November 2011.</span> </li> <li id="cite_note-131"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-131">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.focus.de/finanzen/news/unternehmen/so-lebt-der-gdl-chef-claus-weselsky-der-streikfuehrer-hinter-der-schicken-altbau-fassade_id_4218134.html">Weselskys Altbau-Fassade: So versteckt lebt Deutschlands oberster Streikführer</a>.</i> In: <i>Focus Online.</i> 15. April 2015.</span> </li> <li id="cite_note-zeit-2014-11-07-132"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-zeit-2014-11-07_132-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">René Martens: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeit.de/kultur/2014-11/claus-weselsky-medien-pranger-bild-focus/komplettansicht"><i>Claus Weselsky: Wir wissen, wo du wohnst.</i></a> In: <i><a href="/wiki/Zeit_Online" class="mw-redirect" title="Zeit Online">Zeit Online</a>.</i> 7. November 2014,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 29. November 2014</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Claus+Weselsky%3A+Wir+wissen%2C+wo+du+wohnst&rft.description=Claus+Weselsky%3A+Wir+wissen%2C+wo+du+wohnst&rft.identifier=http%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2Fkultur%2F2014-11%2Fclaus-weselsky-medien-pranger-bild-focus%2Fkomplettansicht&rft.creator=Ren%C3%A9+Martens&rft.date=2014-11-07"> </span></span> </li> <li id="cite_note-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-133">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeit.de/sport/2014-10/bayern-muenchen-focus-markwort-helmut/komplettansicht">Helmut Markwort und der FC Bayern</a>, Zeit.de vom 1. Oktober 2014.</span> </li> <li id="cite_note-SPON-996107-134"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-SPON-996107_134-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spiegel.de/kultur/gesellschaft/fc-bayern-helmut-markwort-gibt-verwendung-von-pseudonym-zu-a-996107.html"><i>Helmut Markwort schrieb über seinen FC Bayern.</i></a> In: <i>Spiegel Online.</i> 8. Oktober 2014,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 29. November 2014</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Helmut+Markwort+schrieb+%C3%BCber+seinen+FC+Bayern&rft.description=Helmut+Markwort+schrieb+%C3%BCber+seinen+FC+Bayern&rft.identifier=http%3A%2F%2Fwww.spiegel.de%2Fkultur%2Fgesellschaft%2Ffc-bayern-helmut-markwort-gibt-verwendung-von-pseudonym-zu-a-996107.html&rft.date=2014-10-08"> </span></span> </li> <li id="cite_note-135"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-135">↑</a></span> <span class="reference-text">Lutz M. Hagen, Anne Flämig & Anne-Marie In der Au: <a rel="nofollow" class="external free" href="http://tu-dresden.de/die_tu_dresden/fakultaeten/philosophische_fakultaet/ikw/news/2014/12_Synchronisation_Nachricht_Werbung">http://tu-dresden.de/die_tu_dresden/fakultaeten/philosophische_fakultaet/ikw/news/2014/12_Synchronisation_Nachricht_Werbung</a> Synchronisation von Nachricht und Werbung. In: Publizistik, <span class="plainlinks-print"><a href="/wiki/Internationale_Standardnummer_f%C3%BCr_fortlaufende_Sammelwerke" title="Internationale Standardnummer für fortlaufende Sammelwerke">ISSN</a> <span style="white-space:nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zdb-katalog.de/list.xhtml?t=iss%3D%220033-4006%22&key=cql">0033-4006</a></span></span>, Volume 59 Number 4 Springer-Verlag 2014.</span> </li> <li id="cite_note-136"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-136">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ndr.de/fernsehen/sendungen/zapp/zapp856.html"><i>Umstrittene Fakten – Der "Focus" und sein Jubiläum,</i> NDR (ZAPP), 5. März 2008</a></span> </li> <li id="cite_note-137"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-137">↑</a></span> <span class="reference-text">Michael Klonovsky: <i>Ich sehe was, was du nicht siehst,</i> in: FOCUS 50/2007, S. 51</span> </li> <li id="cite_note-138"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-138">↑</a></span> <span class="reference-text">Volker Schmidt: <i>Wein, Weib und Meinungsfreiheit – Die merkwürdige Allianz eines Focus-Redakteurs mit der rechten Postille «Junge Freiheit» gegen SPD-Politiker.</i> Frankfurter Rundschau, 31. Dezember 2007/1. Januar 2008, 63. Jahrgang Nr. 303, S. 31</span> </li> <li id="cite_note-139"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-139">↑</a></span> <span class="reference-text">Helmut Lölhöffel: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vorwaerts.de/artikel/unheilvolle-allianz"><i>Unheilvolle Allianz.</i></a> Vorwärts, 12. Dezember 2007</span> </li> <li id="cite_note-140"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-140">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.presserat.de/ruegen-presse-uebersicht.html">Rügen des Presserats seit 1986</a></span> </li> <li id="cite_note-:0-141"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_141-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_141-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.united-kiosk.de/unternehmen/blog/30-jahre-focus-aerzteliste/"><i>5 Fragen zu 30 Jahren Focus Gesundheit Ärzteliste.</i></a> 22. Mai 2023,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 14. Juni 2024</span> (deutsch).</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=5+Fragen+zu+30+Jahren+Focus+Gesundheit+%C3%84rzteliste&rft.description=5+Fragen+zu+30+Jahren+Focus+Gesundheit+%C3%84rzteliste&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.united-kiosk.de%2Funternehmen%2Fblog%2F30-jahre-focus-aerzteliste%2F&rft.date=2023-05-22&rft.language=de-DE"> </span></span> </li> <li id="cite_note-142"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-142">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://focus-gesundheit.de/top-mediziner/methodik"><i>Methodik TOP-Mediziner | FOCUS-Gesundheit.</i></a><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 14. Juni 2024</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Methodik+TOP-Mediziner+%7C+FOCUS-Gesundheit&rft.description=Methodik+TOP-Mediziner+%7C+FOCUS-Gesundheit&rft.identifier=https%3A%2F%2Ffocus-gesundheit.de%2Ftop-mediziner%2Fmethodik"> </span></span> </li> <li id="cite_note-143"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-143">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://focus-arztsuche.de/ueber-uns/siegel"><i>Focus-Siegel.</i></a><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 13. November 2020</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Focus-Siegel&rft.description=Focus-Siegel&rft.identifier=https%3A%2F%2Ffocus-arztsuche.de%2Fueber-uns%2Fsiegel"> </span></span> </li> <li id="cite_note-144"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-144">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zdf.de/nachrichten/panorama/aerzte-siegel-focus-100.html"><i>Intransparente Siegel-Geschäfte – Fragwürdige Empfehlungen für Ärzte (Nachrichtenmeldung).</i></a> 10. November 2020,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 13. November 2020</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Intransparente+Siegel-Gesch%C3%A4fte+%E2%80%93+Fragw%C3%BCrdige+Empfehlungen+f%C3%BCr+%C3%84rzte+%28Nachrichtenmeldung%29&rft.description=Intransparente+Siegel-Gesch%C3%A4fte+%E2%80%93+Fragw%C3%BCrdige+Empfehlungen+f%C3%BCr+%C3%84rzte+%28Nachrichtenmeldung%29&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.zdf.de%2Fnachrichten%2Fpanorama%2Faerzte-siegel-focus-100.html&rft.date=2020-11-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-145"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-145">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zdf.de/politik/frontal-21/fragwuerdige-empfehlungen-fuer-aerzte-100.html"><i>Frontal 21 vom 10. November 2020: Intransparente Siegelgeschäfte – Fragwürdige Empfehlungen für Ärzte (Video).</i></a> 10. November 2020,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 13. November 2020</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Frontal+21+vom+10.+November+2020%3A+Intransparente+Siegelgesch%C3%A4fte+%E2%80%93+Fragw%C3%BCrdige+Empfehlungen+f%C3%BCr+%C3%84rzte+%28Video%29&rft.description=Frontal+21+vom+10.+November+2020%3A+Intransparente+Siegelgesch%C3%A4fte+%E2%80%93+Fragw%C3%BCrdige+Empfehlungen+f%C3%BCr+%C3%84rzte+%28Video%29&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.zdf.de%2Fpolitik%2Ffrontal-21%2Ffragwuerdige-empfehlungen-fuer-aerzte-100.html&rft.date=2020-11-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-146"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-146">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zdf.de/assets/manuskript-fragwuerdige-empfehlungen-fuer-aerzte-100~original"><i>Frontal 21 vom 10. November 2020: Fragwürdige Empfehlungen für Ärzte – Intransparente Siegelgeschäfte (Manuskript zum Video).</i></a> 10. November 2020,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 13. November 2020</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Frontal+21+vom+10.+November+2020%3A+Fragw%C3%BCrdige+Empfehlungen+f%C3%BCr+%C3%84rzte+%E2%80%93+Intransparente+Siegelgesch%C3%A4fte+%28Manuskript+zum+Video%29&rft.description=Frontal+21+vom+10.+November+2020%3A+Fragw%C3%BCrdige+Empfehlungen+f%C3%BCr+%C3%84rzte+%E2%80%93+Intransparente+Siegelgesch%C3%A4fte+%28Manuskript+zum+Video%29&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.zdf.de%2Fassets%2Fmanuskript-fragwuerdige-empfehlungen-fuer-aerzte-100%7Eoriginal&rft.date=2020-11-10"> </span></span> </li> <li id="cite_note-147"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-147">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">May/<a href="/wiki/Dpa" class="mw-redirect" title="Dpa">dpa</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aerzteblatt.de/nachrichten/140971/Gericht-sieht-in-Focus-Aerzteliste-eine-Irrefuehrung"><i>Gericht sieht in Focus-Ärzteliste eine Irreführung.</i></a> In: <i>aerzteblatt.de.</i> 13. Februar 2023,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 20. Februar 2023</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Gericht+sieht+in+Focus-%C3%84rzteliste+eine+Irref%C3%BChrung&rft.description=Gericht+sieht+in+Focus-%C3%84rzteliste+eine+Irref%C3%BChrung&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.aerzteblatt.de%2Fnachrichten%2F140971%2FGericht-sieht-in-Focus-Aerzteliste-eine-Irrefuehrung&rft.creator=May%2F%5B%5Bdpa%5D%5D&rft.date=2023-02-13&rft.language=de"> </span></span> </li> <li id="cite_note-148"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-148">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.justiz.bayern.de/gerichte-und-behoerden/landgericht/muenchen-1/presse/2023/6.php"><i>Pressemitteilung 06/2023 - Bayerisches Staatsministerium der Justiz.</i></a><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 14. Juni 2024</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Pressemitteilung+06%2F2023+-+Bayerisches+Staatsministerium+der+Justiz&rft.description=Pressemitteilung+06%2F2023+-+Bayerisches+Staatsministerium+der+Justiz&rft.identifier=https%3A%2F%2Fwww.justiz.bayern.de%2Fgerichte-und-behoerden%2Flandgericht%2Fmuenchen-1%2Fpresse%2F2023%2F6.php"> </span></span> </li> <li id="cite_note-149"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-149">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Marvin Oppong: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mmm.verdi.de/beruf/wikipedia-als-eldorado-fuer-pr-abteilungen-65859"><i>Wikipedia als Eldorado für PR-Abteilungen.</i></a> In: <i>M - Menschen Machen Medien (ver.di).</i><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 22. April 2020</span> (deutsch).</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3AFocus&rft.title=Wikipedia+als+Eldorado+f%C3%BCr+PR-Abteilungen&rft.description=Wikipedia+als+Eldorado+f%C3%BCr+PR-Abteilungen&rft.identifier=https%3A%2F%2Fmmm.verdi.de%2Fberuf%2Fwikipedia-als-eldorado-fuer-pr-abteilungen-65859&rft.creator=Marvin+Oppong&rft.language=de-DE"> </span></span> </li> </ol></div></div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Abgerufen von „<a dir="ltr" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Focus&oldid=253320445">https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Focus&oldid=253320445</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Wikipedia:Kategorien" title="Wikipedia:Kategorien">Kategorien</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorie:Focus" title="Kategorie:Focus">Focus</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Nachrichtenmagazin_(Deutschland)" title="Kategorie:Nachrichtenmagazin (Deutschland)">Nachrichtenmagazin (Deutschland)</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Deutschsprachige_Wochenzeitschrift" title="Kategorie:Deutschsprachige Wochenzeitschrift">Deutschsprachige Wochenzeitschrift</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Zeitschrift_(Berlin)" title="Kategorie:Zeitschrift (Berlin)">Zeitschrift (Berlin)</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Zeitschrift_(M%C3%BCnchen)" title="Kategorie:Zeitschrift (München)">Zeitschrift (München)</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Ersterscheinen_1993" title="Kategorie:Ersterscheinen 1993">Ersterscheinen 1993</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Versteckte Kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategorie:Wikipedia:Defekte_Weblinks/Ungepr%C3%BCfte_Archivlinks_2025-02" title="Kategorie:Wikipedia:Defekte Weblinks/Ungeprüfte Archivlinks 2025-02">Wikipedia:Defekte Weblinks/Ungeprüfte Archivlinks 2025-02</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Navigationsmenü</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Meine Werkzeuge</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Benutzerseite der IP-Adresse, von der aus du Änderungen durchführst">Nicht angemeldet</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Meine_Diskussionsseite" title="Diskussion über Änderungen von dieser IP-Adresse [n]" accesskey="n"><span>Diskussionsseite</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Meine_Beitr%C3%A4ge" title="Eine Liste der Bearbeitungen, die von dieser IP-Adresse gemacht wurden [y]" accesskey="y"><span>Beiträge</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Benutzerkonto_anlegen&returnto=Focus" title="Wir ermutigen dich dazu, ein Benutzerkonto zu erstellen und dich anzumelden. Es ist jedoch nicht zwingend erforderlich."><span>Benutzerkonto erstellen</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Anmelden&returnto=Focus" title="Anmelden ist zwar keine Pflicht, wird aber gerne gesehen. [o]" accesskey="o"><span>Anmelden</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Namensräume</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Focus" title="Seiteninhalt anzeigen [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Diskussion:Focus" rel="discussion" title="Diskussion zum Seiteninhalt [t]" accesskey="t"><span>Diskussion</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Deutsch</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ansichten</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Focus"><span>Lesen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Focus&veaction=edit" title="Diese Seite mit dem VisualEditor bearbeiten [v]" accesskey="v"><span>Bearbeiten</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Focus&action=edit" title="Den Quelltext dieser Seite bearbeiten [e]" accesskey="e"><span>Quelltext bearbeiten</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Focus&action=history" title="Frühere Versionen dieser Seite [h]" accesskey="h"><span>Versionsgeschichte</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Weitere Optionen" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Weitere</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Suche</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia durchsuchen" aria-label="Wikipedia durchsuchen" autocapitalize="sentences" title="Durchsuche die Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Spezial:Suche"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Suche nach Seiten, die diesen Text enthalten" value="Suchen"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Gehe direkt zu der Seite mit genau diesem Namen, falls sie vorhanden ist." value="Artikel"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Wikipedia:Hauptseite" title="Hauptseite"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Navigation</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Hauptseite" title="Hauptseite besuchen [z]" accesskey="z"><span>Hauptseite</span></a></li><li id="n-topics" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Wikipedia_nach_Themen"><span>Themenportale</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Zuf%C3%A4llige_Seite" title="Zufällige Seite aufrufen [x]" accesskey="x"><span>Zufälliger Artikel</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Spezialseiten"><span>Spezialseiten</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Mitmachen" class="mw-portlet mw-portlet-Mitmachen vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Mitmachen-label" > <h3 id="p-Mitmachen-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Mitmachen</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Artikel-verbessern" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Beteiligen"><span>Artikel verbessern</span></a></li><li id="n-Neuerartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hilfe:Neuen_Artikel_anlegen"><span>Neuen Artikel anlegen</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Autorenportal" title="Info-Zentrum über Beteiligungsmöglichkeiten"><span>Autorenportal</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hilfe:%C3%9Cbersicht" title="Übersicht über Hilfeseiten"><span>Hilfe</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Letzte_%C3%84nderungen" title="Liste der letzten Änderungen in Wikipedia [r]" accesskey="r"><span>Letzte Änderungen</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt" title="Kontaktmöglichkeiten"><span>Kontakt</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=de.wikipedia.org&uselang=de" title="Unterstütze uns"><span>Spenden</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Werkzeuge</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Linkliste/Focus" title="Liste aller Seiten, die hierher verlinken [j]" accesskey="j"><span>Links auf diese Seite</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:%C3%84nderungen_an_verlinkten_Seiten/Focus" rel="nofollow" title="Letzte Änderungen an Seiten, die von hier verlinkt sind [k]" accesskey="k"><span>Änderungen an verlinkten Seiten</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Focus&oldid=253320445" title="Dauerhafter Link zu dieser Seitenversion"><span>Permanenter Link</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Focus&action=info" title="Weitere Informationen über diese Seite"><span>Seiteninformationen</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Zitierhilfe&page=Focus&id=253320445&wpFormIdentifier=titleform" title="Hinweise, wie diese Seite zitiert werden kann"><span>Artikel zitieren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:URL-K%C3%BCrzung&url=https%3A%2F%2Fde.wikipedia.org%2Fwiki%2FFocus"><span>Kurzlink</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fde.wikipedia.org%2Fwiki%2FFocus"><span>QR-Code herunterladen</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Drucken/exportieren</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:DownloadAsPdf&page=Focus&action=show-download-screen"><span>Als PDF herunterladen</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Focus&printable=yes" title="Druckansicht dieser Seite [p]" accesskey="p"><span>Druckversion</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">In anderen Projekten</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Focus_(German_magazine)" hreflang="en"><span>Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q700473" title="Link zum verbundenen Objekt im Datenrepositorium [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-Datenobjekt</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">In anderen Sprachen</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8B%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B8_(%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%80)" title="ফোকাস (জার্মান সাময়িকী) – Bengalisch" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ফোকাস (জার্মান সাময়িকী)" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalisch" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Focus_(periodikum)" title="Focus (periodikum) – Tschechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Focus (periodikum)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tschechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Focus_(German_magazine)" title="Focus (German magazine) – Englisch" lang="en" hreflang="en" data-title="Focus (German magazine)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Englisch" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Focus" title="Focus – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Focus" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Focus_(revista)" title="Focus (revista) – Spanisch" lang="es" hreflang="es" data-title="Focus (revista)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3_(%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="فوکوس (مجله آلمانی) – Persisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فوکوس (مجله آلمانی)" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Persisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Focus_(lehti)" title="Focus (lehti) – Finnisch" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Focus (lehti)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Finnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Focus_(magazine)" title="Focus (magazine) – Französisch" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Focus (magazine)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Französisch" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Focus_(tjednik)" title="Focus (tjednik) – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Focus (tjednik)" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Focus_(hetilap)" title="Focus (hetilap) – Ungarisch" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Focus (hetilap)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Ungarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Focus_(periodico_1993)" title="Focus (periodico 1993) – Italienisch" lang="it" hreflang="it" data-title="Focus (periodico 1993)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italienisch" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%95%E3%82%A9%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%82%B9_(%E9%9B%91%E8%AA%8C)" title="フォークス (雑誌) – Japanisch" lang="ja" hreflang="ja" data-title="フォークス (雑誌)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japanisch" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8F%AC%EC%BF%A0%EC%8A%A4" title="포쿠스 – Koreanisch" lang="ko" hreflang="ko" data-title="포쿠스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreanisch" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Focus_(libellus)" title="Focus (libellus) – Latein" lang="la" hreflang="la" data-title="Focus (libellus)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latein" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/FOCUS_(nyhetsmagasin)" title="FOCUS (nyhetsmagasin) – Norwegisch (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="FOCUS (nyhetsmagasin)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norwegisch (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Focus_(magazyn_polityczny)" title="Focus (magazyn polityczny) – Polnisch" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Focus (magazyn polityczny)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Polnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Focus_(revista_alem%C3%A3)" title="Focus (revista alemã) – Portugiesisch" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Focus (revista alemã)" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugiesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Focus_(revist%C4%83)" title="Focus (revistă) – Rumänisch" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Focus (revistă)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumänisch" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/Focus_(%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BB)" title="Focus (журнал) – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Focus (журнал)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Focus_(javore_gjermane)" title="Focus (javore gjermane) – Albanisch" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Focus (javore gjermane)" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Focus_(tidskrift)" title="Focus (tidskrift) – Schwedisch" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Focus (tidskrift)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Schwedisch" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/Focus_(%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81)" title="Focus (часопис) – Ukrainisch" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Focus (часопис)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukrainisch" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%84%A6%E7%82%B9_(%E6%9D%82%E5%BF%97)" title="焦点 (杂志) – Chinesisch" lang="zh" hreflang="zh" data-title="焦点 (杂志)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinesisch" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q700473#sitelinks-wikipedia" title="Links auf Artikel in anderen Sprachen bearbeiten" class="wbc-editpage">Links bearbeiten</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Diese Seite wurde zuletzt am 14. Februar 2025 um 16:01 Uhr bearbeitet.</li> <li id="footer-info-copyright"><div id="footer-info-copyright-stats" class="noprint"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pageviews.wmcloud.org/?pages=Focus&project=de.wikipedia.org">Abrufstatistik</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://xtools.wmcloud.org/authorship/de.wikipedia.org/Focus?uselang=de">Autoren</a> </div><div id="footer-info-copyright-separator"><br /></div><div id="footer-info-copyright-info"> <p>Der Text ist unter der Lizenz <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de">„Creative-Commons Namensnennung – Weitergabe unter gleichen Bedingungen“</a> verfügbar; Informationen zu den Urhebern und zum Lizenzstatus eingebundener Mediendateien (etwa Bilder oder Videos) können im Regelfall durch Anklicken dieser abgerufen werden. Möglicherweise unterliegen die Inhalte jeweils zusätzlichen Bedingungen. Durch die Nutzung dieser Website erklären Sie sich mit den <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/de">Nutzungsbedingungen</a> und der <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/de">Datenschutzrichtlinie</a></span> einverstanden.<br /> </p> Wikipedia® ist eine eingetragene Marke der Wikimedia Foundation Inc.</div></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/de">Datenschutz</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%C3%9Cber_Wikipedia">Über Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Impressum">Impressum</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Verhaltenskodex</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Entwickler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/de.wikipedia.org">Statistiken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Stellungnahme zu Cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//de.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Focus&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobile Ansicht</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet vector-menu-portal portal" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-4sqrw","wgBackendResponseTime":258,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.302","walltime":"2.495","ppvisitednodes":{"value":41756,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":262709,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":62126,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":157410,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 2299.689 1 -total"," 41.88% 963.115 2 Vorlage:Auflagen-Diagramm"," 30.76% 707.417 43 Vorlage:Internetquelle"," 11.51% 264.629 2 Vorlage:Metadaten_Auflagen_Zeitschriften_DE_20134"," 10.97% 252.230 92 Vorlage:Literatur"," 7.62% 175.130 2 Vorlage:Metadaten_Auflagen_Zeitschriften_DE_20184"," 3.18% 73.071 1 Vorlage:Infobox_Publikation"," 2.97% 68.393 43 Vorlage:Str_len"," 2.51% 57.778 1 Vorlage:Auflagen-Vergleich_kompakt"," 2.11% 48.516 8 Vorlage:Str_replace"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.682","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5574688,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75687f9f4b-l7tdc","timestamp":"20250323195805","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Focus","url":"https:\/\/de.wikipedia.org\/wiki\/Focus","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q700473","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q700473","author":{"@type":"Organization","name":"Autoren der Wikimedia-Projekte"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-03-06T00:10:40Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/e9\/Robert_Schneider_2017.jpg","headline":"deutsches w\u00f6chentliches Nachrichtenmagazin"}</script> </body> </html>