CINXE.COM

Esperanto - Wikipedia, la enciclopedia libre

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="es" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Esperanto - Wikipedia, la enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","enero","febrero","marzo","abril","mayo","junio","julio","agosto","septiembre","octubre","noviembre","diciembre"],"wgRequestId":"212b68d4-51fd-43b7-86ff-8d67fd166e64","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Esperanto","wgTitle":"Esperanto","wgCurRevisionId":165614671,"wgRevisionId":165614671,"wgArticleId":1039,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Páginas que usan Phonos","Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos","Wikipedia:Páginas con referencias sin URL y con fecha de acceso","Wikipedia:Páginas con referencias con parámetros obsoletos","Wikipedia:Páginas con referencias sin título","Wikipedia:Páginas con referencias sin título y con URL","Wikipedia:Páginas con autorreferencias","Wikipedia:Artículos con texto en otros idiomas","Wikipedia:Artículos con texto en francés", "Wikipedia:Artículos con texto en esperanto","Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN","Wikipedia:Artículos buenos","Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en interlingua","Wikipedia:Artículos buenos en la Wikipedia en húngaro","Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en esperanto","Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en checo","Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en eslovaco","Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en cantonés","Wikipedia:Artículos con pasajes que requieren referencias","Wikipedia:Artículos que necesitan formato correcto de referencias","Wikipedia:Artículos con identificadores BNE","Wikipedia:Artículos con identificadores BNF","Wikipedia:Artículos con identificadores GND","Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN","Wikipedia:Artículos con identificadores AAT","Wikipedia:Control de autoridades con 14 elementos","Esperanto","Lenguas auxiliares","Lenguas aglutinantes","Introducciones de 1887"], "wgPageViewLanguage":"es","wgPageContentLanguage":"es","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Esperanto","wgRelevantArticleId":1039,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"es","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"es"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q143","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform", "platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.imagenesinfobox":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.phonos.styles":"ready","ext.phonos.icons":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.phonos.init","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site", "mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.a-commons-directo","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.phonos.icons%2Cstyles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=es&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=ext.gadget.imagenesinfobox&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=noscript&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/1200px-Flag_of_Esperanto.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/800px-Flag_of_Esperanto.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/640px-Flag_of_Esperanto.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Esperanto - Wikipedia, la enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//es.m.wikipedia.org/wiki/Esperanto"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (es)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//es.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Esperanto"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.es"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Canal Atom de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:CambiosRecientes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Esperanto rootpage-Esperanto skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Ir al contenido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menú principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portada" title="Visitar la página principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Comunidad" title="Acerca del proyecto, lo que puedes hacer, dónde encontrar información"><span>Portal de la comunidad</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Actualidad" title="Encuentra información de contexto sobre acontecimientos actuales"><span>Actualidad</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosRecientes" title="Lista de cambios recientes en la wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recientes</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasNuevas"><span>Páginas nuevas</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleatoria" title="Cargar una página al azar [x]" accesskey="x"><span>Página aleatoria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ayuda:Contenidos" title="El lugar para aprender"><span>Ayuda</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Informes_de_error"><span>Notificar un error</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasEspeciales"><span>Páginas especiales</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="La enciclopedia libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-es.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Buscar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia" aria-label="Buscar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Herramientas personales"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apariencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apariencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=es.wikipedia.org&amp;uselang=es" class=""><span>Donaciones</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&amp;returnto=Esperanto" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio" class=""><span>Crear una cuenta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Esperanto" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Más opciones" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas personales" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas personales</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=es.wikipedia.org&amp;uselang=es"><span>Donaciones</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&amp;returnto=Esperanto" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear una cuenta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Esperanto" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores desconectados <a href="/wiki/Ayuda:Introducci%C3%B3n" aria-label="Obtenga más información sobre editar"><span>más información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MisContribuciones" title="Una lista de modificaciones hechas desde esta dirección IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuciones</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MiDiscusi%C3%B3n" title="Discusión sobre ediciones hechas desde esta dirección IP [n]" accesskey="n"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contenidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contenidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Introducción" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Introducción"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Introducción</span> </div> </a> <ul id="toc-Introducción-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Desarrollo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Desarrollo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Desarrollo</span> </div> </a> <ul id="toc-Desarrollo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Expansión_inicial" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Expansión_inicial"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Expansión inicial</span> </div> </a> <ul id="toc-Expansión_inicial-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-El_esperanto_en_los_conflictos_políticos_del_siglo_XX" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#El_esperanto_en_los_conflictos_políticos_del_siglo_XX"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>El esperanto en los conflictos políticos del siglo <span>XX</span></span> </div> </a> <ul id="toc-El_esperanto_en_los_conflictos_políticos_del_siglo_XX-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reconocimientos_internacionales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reconocimientos_internacionales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Reconocimientos internacionales</span> </div> </a> <ul id="toc-Reconocimientos_internacionales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relación_con_otros_movimientos_sociales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Relación_con_otros_movimientos_sociales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Relación con otros movimientos sociales</span> </div> </a> <ul id="toc-Relación_con_otros_movimientos_sociales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-El_esperanto_actualmente" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#El_esperanto_actualmente"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>El esperanto actualmente</span> </div> </a> <ul id="toc-El_esperanto_actualmente-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-El_idioma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#El_idioma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>El idioma</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-El_idioma-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección El idioma</span> </button> <ul id="toc-El_idioma-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Clasificación_lingüística" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Clasificación_lingüística"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Clasificación lingüística</span> </div> </a> <ul id="toc-Clasificación_lingüística-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ortografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ortografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Ortografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Ortografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Frases_de_ejemplo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Frases_de_ejemplo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Frases de ejemplo</span> </div> </a> <ul id="toc-Frases_de_ejemplo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vocabulario" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vocabulario"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Vocabulario</span> </div> </a> <ul id="toc-Vocabulario-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Criterios_para_la_elección_del_vocabulario" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Criterios_para_la_elección_del_vocabulario"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.1</span> <span>Criterios para la elección del vocabulario</span> </div> </a> <ul id="toc-Criterios_para_la_elección_del_vocabulario-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fonología" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonología"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Fonología</span> </div> </a> <ul id="toc-Fonología-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Consonantes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Consonantes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5.1</span> <span>Consonantes</span> </div> </a> <ul id="toc-Consonantes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vocales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vocales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5.2</span> <span>Vocales</span> </div> </a> <ul id="toc-Vocales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Gramática" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gramática"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Gramática</span> </div> </a> <ul id="toc-Gramática-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Las_16_reglas_del_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Las_16_reglas_del_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6.1</span> <span>Las 16 reglas del esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Las_16_reglas_del_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Correlativos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Correlativos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6.2</span> <span>Correlativos</span> </div> </a> <ul id="toc-Correlativos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Braille" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Braille"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.7</span> <span>Braille</span> </div> </a> <ul id="toc-Braille-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lenguaje_de_señas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lenguaje_de_señas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.8</span> <span>Lenguaje de señas</span> </div> </a> <ul id="toc-Lenguaje_de_señas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Idioma_oficial" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Idioma_oficial"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.9</span> <span>Idioma oficial</span> </div> </a> <ul id="toc-Idioma_oficial-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Evolución_del_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Evolución_del_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Evolución del esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Evolución_del_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-El_esperanto_en_la_educación" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#El_esperanto_en_la_educación"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>El esperanto en la educación</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-El_esperanto_en_la_educación-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección El esperanto en la educación</span> </button> <ul id="toc-El_esperanto_en_la_educación-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Valor_propedéutico_del_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Valor_propedéutico_del_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Valor propedéutico del esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Valor_propedéutico_del_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Acreditación" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Acreditación"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Acreditación</span> </div> </a> <ul id="toc-Acreditación-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Críticas_y_modificaciones_al_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Críticas_y_modificaciones_al_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Críticas y modificaciones al esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Críticas_y_modificaciones_al_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_comunidad_esperantista" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#La_comunidad_esperantista"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>La comunidad esperantista</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-La_comunidad_esperantista-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección La comunidad esperantista</span> </button> <ul id="toc-La_comunidad_esperantista-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Geografía_y_demografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografía_y_demografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Geografía y demografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Geografía_y_demografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Metas_del_movimiento_esperantista" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Metas_del_movimiento_esperantista"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Metas del movimiento esperantista</span> </div> </a> <ul id="toc-Metas_del_movimiento_esperantista-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Cultura</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Cultura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Cultura</span> </button> <ul id="toc-Cultura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Literatura_en_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatura_en_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Literatura en esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatura_en_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Música_en_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Música_en_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Música en esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Música_en_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Radios_en_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Radios_en_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Radios en esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Radios_en_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Televisión_en_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Televisión_en_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.4</span> <span>Televisión en esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Televisión_en_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-El_esperanto_y_el_cine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#El_esperanto_y_el_cine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.5</span> <span>El esperanto y el cine</span> </div> </a> <ul id="toc-El_esperanto_y_el_cine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fechas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fechas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.6</span> <span>Fechas</span> </div> </a> <ul id="toc-Fechas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Símbolos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Símbolos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.7</span> <span>Símbolos</span> </div> </a> <ul id="toc-Símbolos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Esperantista" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Esperantista"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.8</span> <span>Esperantista</span> </div> </a> <ul id="toc-Esperantista-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Esperantujo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Esperantujo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.9</span> <span>Esperantujo</span> </div> </a> <ul id="toc-Esperantujo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Esperantido" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Esperantido"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.10</span> <span>Esperantido</span> </div> </a> <ul id="toc-Esperantido-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wikipedia_en_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wikipedia_en_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11</span> <span>Wikipedia en esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Wikipedia_en_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hablantes_nativos_de_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hablantes_nativos_de_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.12</span> <span>Hablantes nativos de esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Hablantes_nativos_de_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pasporta_Servo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pasporta_Servo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.13</span> <span>Pasporta Servo</span> </div> </a> <ul id="toc-Pasporta_Servo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anacionalismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Anacionalismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.14</span> <span>Anacionalismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Anacionalismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organizaciones" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organizaciones"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.15</span> <span>Organizaciones</span> </div> </a> <ul id="toc-Organizaciones-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Congresos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Congresos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.16</span> <span>Congresos</span> </div> </a> <ul id="toc-Congresos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Política" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Política"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.17</span> <span>Política</span> </div> </a> <ul id="toc-Política-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Aprendizaje_en_la_web" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Aprendizaje_en_la_web"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Aprendizaje en la web</span> </div> </a> <ul id="toc-Aprendizaje_en_la_web-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Religión" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Religión"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Religión</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Religión-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Religión</span> </button> <ul id="toc-Religión-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Traducciones_de_la_Biblia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Traducciones_de_la_Biblia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Traducciones de la Biblia</span> </div> </a> <ul id="toc-Traducciones_de_la_Biblia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cristianismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cristianismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Cristianismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Cristianismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Islam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Islam"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Islam</span> </div> </a> <ul id="toc-Islam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bahaísmo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bahaísmo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.4</span> <span>Bahaísmo</span> </div> </a> <ul id="toc-Bahaísmo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Budismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Budismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.5</span> <span>Budismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Budismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oomoto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oomoto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.6</span> <span>Oomoto</span> </div> </a> <ul id="toc-Oomoto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Espiritismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Espiritismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.7</span> <span>Espiritismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Espiritismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Movimiento_raeliano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Movimiento_raeliano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.8</span> <span>Movimiento raeliano</span> </div> </a> <ul id="toc-Movimiento_raeliano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ejemplos_de_texto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ejemplos_de_texto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Ejemplos de texto</span> </div> </a> <ul id="toc-Ejemplos_de_texto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véase_también" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Véase_también"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Véase también</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Véase_también-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Véase también</span> </button> <ul id="toc-Véase_también-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lengua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lengua"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1</span> <span>Lengua</span> </div> </a> <ul id="toc-Lengua-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cultura_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultura_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2</span> <span>Cultura</span> </div> </a> <ul id="toc-Cultura_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Esperantistas_destacados" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Esperantistas_destacados"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3</span> <span>Esperantistas destacados</span> </div> </a> <ul id="toc-Esperantistas_destacados-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Referencias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Referencias</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Bibliografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enlaces_externos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Enlaces_externos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Enlaces externos</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Enlaces_externos-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Enlaces externos</span> </button> <ul id="toc-Enlaces_externos-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Aprendizaje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aprendizaje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.1</span> <span>Aprendizaje</span> </div> </a> <ul id="toc-Aprendizaje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Más_información_sobre_esperanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Más_información_sobre_esperanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.2</span> <span>Más información sobre esperanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Más_información_sobre_esperanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diccionarios_y_traductores" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Diccionarios_y_traductores"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.3</span> <span>Diccionarios y traductores</span> </div> </a> <ul id="toc-Diccionarios_y_traductores-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Comunidades" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Comunidades"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.4</span> <span>Comunidades</span> </div> </a> <ul id="toc-Comunidades-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabla de contenidos" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Esperanto</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artículo en otro idioma. Disponible en 212 idiomas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-212" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">212 idiomas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Есперанто – abjasio" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Есперанто" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abjasio" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D3%80%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%8D%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Ӏэспэранто – adigué" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Ӏэспэранто" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="adigué" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – afrikáans" lang="af" hreflang="af" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikáans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – alemán suizo" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alemán suizo" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – altái meridional" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="altái meridional" class="interlanguage-link-target"><span>Алтай тил</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A4%E1%88%B5%E1%8D%94%E1%88%AB%E1%8A%95%E1%89%B6" title="ኤስፔራንቶ – amárico" lang="am" hreflang="am" data-title="ኤስፔራንቶ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amárico" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – aragonés" lang="an" hreflang="an" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonés" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – inglés antiguo" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="inglés antiguo" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8B" title="एस्पेरान्तो – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="एस्पेरान्तो" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%B3%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="إسبرانتو – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إسبرانتو" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%B3%D9%BE%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B7%D9%88" title="إسپيرانطو – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="إسپيرانطو" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="اسبرانتو – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اسبرانتو" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Esperantu" title="Esperantu – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Esperantu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Esperantoava" title="Esperantoava – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Esperantoava" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Ispirantu_aru" title="Ispirantu aru – aimara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Ispirantu aru" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aimara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – azerbaiyano" lang="az" hreflang="az" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaiyano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="ایسپرانتو – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ایسپرانتو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – baskir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baskir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0" title="Эсперанта – bielorruso" lang="be" hreflang="be" data-title="Эсперанта" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorruso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D1%8D%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0" title="Эспэранта – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Эспэранта" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Basa_Sep%C3%A8ranto" title="Basa Sepèranto – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Basa Sepèranto" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Есперанто – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Есперанто" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%B8%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8B" title="এসপেরান্তো – bengalí" lang="bn" hreflang="bn" data-title="এসপেরান্তো" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalí" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Esperanteg" title="Esperanteg – bretón" lang="br" hreflang="br" data-title="Esperanteg" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretón" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – bosnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Si%C3%A9-g%C3%A1i-ng%E1%B9%B3%CC%84" title="Sié-gái-ngṳ̄ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Sié-gái-ngṳ̄" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – checheno" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="checheno" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8E%D8%B3%D9%BE%DB%8E%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%86" title="ئێسپێرانتۆ – kurdo sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئێسپێرانتۆ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdo sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Esperanto_tili" title="Esperanto tili – tártaro de Crimea" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Esperanto tili" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tártaro de Crimea" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artículo destacado"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – casubio" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="casubio" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%84%D1%81%D0%BF%D1%94%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Єспєранто – eslavo eclesiástico" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Єспєранто" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="eslavo eclesiástico" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – chuvasio" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="chuvasio" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – galés" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galés" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – danés" lang="da" hreflang="da" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danés" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – bajo sorbio" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="bajo sorbio" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%83%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%BF" title="Εσπεράντο – griego" lang="el" hreflang="el" data-title="Εσπεράντο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="griego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Esper%C3%A0nt" title="Esperànt – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Esperànt" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Esperanto" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artículo destacado"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – estonio" lang="et" hreflang="et" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – euskera" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="euskera" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="اسپرانتو – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اسپرانتو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – fula" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="fula" class="interlanguage-link-target"><span>Fulfulde</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Esperanto_kiil" title="Esperanto kiil – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Esperanto kiil" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – feroés" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="feroés" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Esp%C3%A9ranto" title="Espéranto – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Espéranto" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/%C3%88speranto" title="Èsperanto – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Èsperanto" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – frisón septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisón septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – frisón occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisón occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – gaélico escocés" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélico escocés" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – gallego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="gallego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%83%F0%90%8D%80%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8D%84%F0%90%8D%89" title="𐌰𐌹𐍃𐍀𐌰𐌹𐍂𐌰𐌽𐍄𐍉 – gótico" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌰𐌹𐍃𐍀𐌰𐌹𐍂𐌰𐌽𐍄𐍉" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gótico" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – chino hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Esperanto" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="chino hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C5%8Clelo_Ekepel%C4%81nako" title="ʻŌlelo Ekepelānako – hawaiano" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻŌlelo Ekepelānako" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaiano" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%A0%D7%98%D7%95" title="אספרנטו – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="אספרנטו" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8B" title="एस्पेरांतो – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="एस्पेरांतो" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – alto sorbio" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="alto sorbio" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – criollo haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="criollo haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artículo bueno"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Eszperant%C3%B3_nyelv" title="Eszperantó nyelv – húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Eszperantó nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%BD%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%B8" title="Էսպերանտո – armenio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Էսպերանտո" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artículo destacado"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Esperanto" title="Bahasa Esperanto – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa Esperanto" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Isipirantu_uqautchiq" title="Isipirantu uqautchiq – inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Isipirantu uqautchiq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – islandés" lang="is" hreflang="is" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandés" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A8%E3%82%B9%E3%83%9A%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%88" title="エスペラント – japonés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="エスペラント" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/esperantos" title="esperantos – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="esperantos" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basa_%C3%89sp%C3%A9ranto" title="Basa Éspéranto – javanés" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basa Éspéranto" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanés" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%9D" title="ესპერანტო – georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ესპერანტო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Esperanto_tili" title="Esperanto tili – karakalpako" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Esperanto tili" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakalpako" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Es%C9%A9perant%C9%94_k%CA%8An%CA%8A%C5%8B" title="Esɩperantɔ kʊnʊŋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Esɩperantɔ kʊnʊŋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Basa_Esperanto" title="Basa Esperanto – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Basa Esperanto" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – kazajo" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazajo" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – groenlandés" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="groenlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%8E%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AA%E0%B3%86%E0%B2%B0%E0%B2%BE%E0%B2%82%E0%B2%9F%E0%B3%8A" title="ಎಸ್ಪೆರಾಂಟೊ – canarés" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಎಸ್ಪೆರಾಂಟೊ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="canarés" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%97%90%EC%8A%A4%ED%8E%98%EB%9E%80%ED%86%A0" title="에스페란토 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="에스페란토" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman%C3%AA_esperanto" title="Zimanê esperanto – kurdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Zimanê esperanto" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE_(%D0%BA%D1%8B%D0%B2)" title="Эсперанто (кыв) – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Эсперанто (кыв)" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Esperantek" title="Esperantek – córnico" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Esperantek" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="córnico" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – kirguís" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguís" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua_Esperantica" title="Lingua Esperantica – latín" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua Esperantica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latín" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – luxemburgués" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxemburgués" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – lezgiano" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezgiano" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – limburgués" lang="li" hreflang="li" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgués" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Esper%C3%A0nto" title="Esperànto – ligur" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Esperànto" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligur" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Lengua_esperanto" title="Lengua esperanto – lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Lengua esperanto" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Lisipelanto" title="Lisipelanto – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Lisipelanto" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – letón" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letón" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE_%D0%BA%D1%8F%D0%BB%D1%8C" title="Эсперанто кяль – moksha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Эсперанто кяль" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_esperant%C3%B4" title="Fiteny esperantô – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny esperantô" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Bahaso_Esperanto" title="Bahaso Esperanto – minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Bahaso Esperanto" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Есперанто – macedonio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Есперанто" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedonio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%8E%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8B" title="എസ്പെരാന്തോ – malayálam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="എസ്പെരാന്തോ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayálam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%91%EA%AF%A6%EA%AF%81%EA%AF%AD%EA%AF%84%EA%AF%A6%EA%AF%94%EA%AF%A5%EA%AF%9F%EA%AF%87%EA%AF%A3_%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9F" title="ꯑꯦꯁ꯭ꯄꯦꯔꯥꯟꯇꯣ ꯂꯣꯟ – manipurí" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯑꯦꯁ꯭ꯄꯦꯔꯥꯟꯇꯣ ꯂꯣꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipurí" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8B" title="एस्पेरांतो – maratí" lang="mr" hreflang="mr" data-title="एस्पेरांतो" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="maratí" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Esperanto" title="Bahasa Esperanto – malayo" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa Esperanto" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malayo" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – maltés" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltés" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Speranto" title="Speranto – mirandés" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Speranto" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandés" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%9B%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%B8" title="အက်စပါရန်တိုဘာသာစကား – birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="အက်စပါရန်တိုဘာသာစကား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="اسپرانتو – mazandaraní" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="اسپرانتو" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandaraní" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – bajo alemán" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bajo alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – bajo sajón" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="bajo sajón" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8B" title="एस्पेरान्तो – nepalí" lang="ne" hreflang="ne" data-title="एस्पेरान्तो" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalí" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8B" title="एस्परान्तो – nevarí" lang="new" hreflang="new" data-title="एस्परान्तो" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="nevarí" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – noruego nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="noruego nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – noruego bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruego bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Esp%C3%A9raunto" title="Espéraunto – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Espéraunto" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – osético" lang="os" hreflang="os" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osético" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%90%E0%A9%B1%E0%A8%B8%E0%A8%AA%E0%A9%87%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%82%E0%A8%A4%E0%A9%8B" title="ਐੱਸਪੇਰਾਂਤੋ – punyabí" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਐੱਸਪੇਰਾਂਤੋ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punyabí" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/%C3%89sp%C3%A9ranto" title="Éspéranto – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Éspéranto" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Lenga_esperanto" title="Lenga esperanto – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Lenga esperanto" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="اسپرانتو – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="اسپرانتو" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%90%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88_%DA%98%D8%A8%D9%87" title="اېسپرانتو ژبه – pastún" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اېسپرانتو ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pastún" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Ispirantu_simi" title="Ispirantu simi – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ispirantu simi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – romanche" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romanche" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Kiseperanto" title="Kiseperanto – kirundi" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Kiseperanto" data-language-autonym="Ikirundi" data-language-local-name="kirundi" class="interlanguage-link-target"><span>Ikirundi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – rumano" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumano" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Есперанто – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Есперанто" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Icyesiperanto" title="Icyesiperanto – kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Icyesiperanto" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8B" title="एस्पेरान्तो – sánscrito" lang="sa" hreflang="sa" data-title="एस्पेरान्तो" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sánscrito" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AE%E1%B1%A5%E1%B1%AF%E1%B1%AE%E1%B1%A8%E1%B1%9F%E1%B1%B1%E1%B1%9B%E1%B1%B3" title="ᱮᱥᱯᱮᱨᱟᱱᱛᱳ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱮᱥᱯᱮᱨᱟᱱᱛᱳ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – sardo" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardo" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lingua_esperantu" title="Lingua esperantu – siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lingua esperantu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – escocés" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="escocés" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Esperantogiella" title="Esperantogiella – sami septentrional" lang="se" hreflang="se" data-title="Esperantogiella" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="sami septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%91%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%B4%E0%B7%99%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%9C" title="එස්පෙරාන්තො – cingalés" lang="si" hreflang="si" data-title="එස්පෙරාන්තො" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalés" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artículo destacado"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Esperanto" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Esberanto" title="Esberanto – somalí" lang="so" hreflang="so" data-title="Esberanto" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalí" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_esperanto" title="Gjuha esperanto – albanés" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjuha esperanto" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanés" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Есперанто – serbio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Есперанто" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/S%C3%AD-Speranto" title="Sí-Speranto – suazi" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Sí-Speranto" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="suazi" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Basa_%C3%89sp%C3%A9ranto" title="Basa Éspéranto – sundanés" lang="su" hreflang="su" data-title="Basa Éspéranto" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanés" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kiesperanto" title="Kiesperanto – suajili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kiesperanto" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suajili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – silesio" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silesio" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%8E%E0%AE%B8%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AE%BE%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%8B" title="எஸ்பெராண்டோ – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="எஸ்பெராண்டோ" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%8E%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%8B" title="ఎస్పరాంటో – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఎస్పరాంటో" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD%D0%B8_%D1%8D%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Забони эсперанто – tayiko" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забони эсперанто" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tayiko" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%95" title="ภาษาเอสเปรันโต – tailandés" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษาเอสเปรันโต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandés" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – tártaro" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tártaro" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Эсперанто – udmurt" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Эсперанто" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurt" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%90%D8%B3%D9%BE%DB%90%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="ئېسپېرانتو – uigur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئېسپېرانتو" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uigur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Есперанто – ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Есперанто" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88" title="اسپرانتو – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اسپرانتو" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – uzbeko" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeko" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – veneciano" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneciano" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Esperanto" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Sperant" title="Sperant – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Sperant" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – valón" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valón" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Inesperanto" title="Inesperanto – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Inesperanto" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – wólof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wólof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E8%AF%AD" title="世界语 – chino wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="世界语" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chino wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%BD" title="Эсперантин келн – kalmyk" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Эсперантин келн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kalmyk" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IsiEsperanto" title="IsiEsperanto – xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IsiEsperanto" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%9D" title="ესპერანტო – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ესპერანტო" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%A1%D7%A4%D7%A2%D7%A8%D7%90%D7%A0%D7%98%D7%90" title="עספעראנטא – yidis" lang="yi" hreflang="yi" data-title="עספעראנטא" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yidis" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%88d%C3%A8_Esperanto" title="Èdè Esperanto – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Èdè Esperanto" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Esperanto" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E8%AF%AD" title="世界语 – chino" lang="zh" hreflang="zh" data-title="世界语" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chino" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E8%AA%9E" title="世界語 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="世界語" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Esperanto" title="Esperanto – chino min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Esperanto" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="chino min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E8%AA%9E" title="世界語 – cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="世界語" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Isi-Esperanto" title="Isi-Esperanto – zulú" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isi-Esperanto" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulú" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q143#sitelinks-wikipedia" title="Editar enlaces interlingüísticos" class="wbc-editpage">Editar enlaces</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacios de nombres"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Esperanto" title="Ver la página de contenido [c]" accesskey="c"><span>Artículo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discusi%C3%B3n:Esperanto" rel="discussion" title="Discusión acerca de la página [t]" accesskey="t"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar variante de idioma" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">español</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Esperanto"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=history" title="Versiones anteriores de esta página [h]" accesskey="h"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Herramientas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Más opciones" > <div class="vector-menu-heading"> Acciones </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Esperanto"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=history"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:LoQueEnlazaAqu%C3%AD/Esperanto" title="Lista de todas las páginas de la wiki que enlazan aquí [j]" accesskey="j"><span>Lo que enlaza aquí</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosEnEnlazadas/Esperanto" rel="nofollow" title="Cambios recientes en las páginas que enlazan con esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios en enlazadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=es" title="Subir archivos [u]" accesskey="u"><span>Subir archivo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;oldid=165614671" title="Enlace permanente a esta versión de la página"><span>Enlace permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=info" title="Más información sobre esta página"><span>Información de la página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&amp;page=Esperanto&amp;id=165614671&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre cómo citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Acortador_de_URL&amp;url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FEsperanto"><span>Obtener URL acortado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FEsperanto"><span>Descargar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Esperanto"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&amp;page=Esperanto&amp;action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;printable=yes" title="Versión imprimible de esta página [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En otros proyectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Esperanto" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://es.wikibooks.org/wiki/Esperanto" hreflang="es"><span>Wikilibros</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikifunctions mw-list-item"><a href="https://www.wikifunctions.org/wiki/Z1576" hreflang="en"><span>Wikifunciones</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://es.wikivoyage.org/wiki/Gu%C3%ADa_de_esperanto" hreflang="es"><span>Wikiviajes</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q143" title="Enlace al elemento conectado del repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apariencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-articulo-bueno" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Art%C3%ADculos_buenos" title="Artículo bueno"><img alt="Artículo bueno" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Art%C3%ADculo_bueno.svg/14px-Art%C3%ADculo_bueno.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Art%C3%ADculo_bueno.svg/21px-Art%C3%ADculo_bueno.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Art%C3%ADculo_bueno.svg/28px-Art%C3%ADculo_bueno.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-portal-Esperanto" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="//es.wikipedia.org/wiki/Portal:Esperanto" title="El portal asociado a este artículo"><img alt="El portal asociado a este artículo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/18px-Portal.svg.png" decoding="async" width="18" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/27px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/36px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">De Wikipedia, la enciclopedia libre</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="es" dir="ltr"><div class="rellink noprint hatnote"> Para otros usos de este término, véase <a href="/wiki/Esperanto_(desambiguaci%C3%B3n)" class="mw-disambig" title="Esperanto (desambiguación)">Esperanto (desambiguación)</a>.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r157776694">.mw-parser-output .infobox .imagen{max-width:100%;margin:0 auto}.mw-parser-output .infobox .imagen img{max-width:100%;height:auto}.mw-parser-output .infobox .mw-kartographer-container .thumbinner,.mw-parser-output .infobox .mw-kartographer-map{box-sizing:border-box;width:100%!important}body.skin-timeless .mw-parser-output .infobox .imagen a.image>img{max-width:100%!important;height:auto!important}</style><table class="infobox" style="width:22.7em; line-height: 1.4em; text-align:left; padding:.23em;"><tbody><tr><th colspan="3" class="cabecera cómics" style="text-align:center;background-color:#808080;color:inherit;color: #FFFFFF;;">Esperanto</th></tr><tr><td colspan="3" style="text-align:center;background-color: #808080; color: #FFFFFF;;"> <i>Esperanto</i></td></tr><tr><td colspan="3" class="imagen" style="text-align:center;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Esperanto.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/320px-Flag_of_Esperanto.svg.png" decoding="async" width="320" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/480px-Flag_of_Esperanto.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/640px-Flag_of_Esperanto.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;">Creado por</th><td colspan="2"> <a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">L. L. Zamenhof</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;">Hablado&#160;en</th><td colspan="2"> Todo el mundo</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;">Hablantes</th><td colspan="2"> 400&#160;000-2&#160;000&#160;000<div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:95%;border:none; padding: 0;"> <div style="width:100%; font-weight:bold" align="left">Nativos</div><div class="mw-collapsible-content" style="text-align:left;">1000</div> </div><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:95%;border:none; padding: 0;"> <div style="width:100%; font-weight:bold" align="left">Otros</div><div class="mw-collapsible-content" style="text-align:left;">400&#160;000 - 2&#160;000&#160;000 como segunda lengua. Alrededor de 1 millón de estudiantes activos mensuales solo en Duolingo.</div> </div></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Anexo:Lenguas_por_n%C3%BAmero_de_hablantes_nativos" class="mw-redirect" title="Anexo:Lenguas por número de hablantes nativos">Puesto</a></th><td colspan="2"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/statistics/size">Estimación alta (2 millones de hablantes): Alrededor del puesto N.º&#160;200 en el mundo</a> <small>(<i><a href="/wiki/Ethnologue" title="Ethnologue">Ethnologue</a></i>,&#160;2013)</small></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Familia_de_lenguas" title="Familia de lenguas">Familia</a></th><td colspan="2"> <a href="/wiki/Lengua_construida" title="Lengua construida">Lengua planificada</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Sistema_de_escritura" title="Sistema de escritura">Escritura</a></th><td colspan="2"> La escritura del Esperanto utiliza el <a href="/wiki/Alfabeto_latino" title="Alfabeto latino">alfabeto latino</a> y consta de 28 letras. Incluye seis letras con <a href="/wiki/Diacr%C3%ADticos" class="mw-redirect" title="Diacríticos">diacríticos</a>: Ĉ, Ĝ, Ĥ, Ĵ, Ŝ y Ŭ. Cada letra representa un solo sonido, lo que hace que la pronunciación sea <a href="/wiki/Fon%C3%A9tica" title="Fonética">fonética</a>, es decir, se pronuncia tal como se escribe.</td></tr><tr><th colspan="3" style="text-align:center;background-color: #808080; color: #FFFFFF;;">Estatus oficial</th></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;">Oficial en</th><td colspan="2"> <ul><li>Ningún país.</li> <li>Usado oficialmente por organizaciones internacionales.</li> <li>Reconocido por la UNESCO.</li> <li>Patrimonio inmaterial de Polonia desde 2014.<sup id="cite_ref-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><a href="/wiki/Herzberg_am_Harz" title="Herzberg am Harz">Herzberg am Harz</a> (desde 2006).<sup id="cite_ref-2" class="reference separada"><a href="#cite_note-2"><span class="corchete-llamada">[</span>2<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><a href="/wiki/Moresnet" title="Moresnet">Moresnet</a> (1908-1920).<sup id="cite_ref-3" class="reference separada"><a href="#cite_note-3"><span class="corchete-llamada">[</span>3<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_de_la_Isla_de_las_Rosas" title="República de la Isla de las Rosas">República de la Isla de las Rosas</a> (1968)<sup id="cite_ref-4" class="reference separada"><a href="#cite_note-4"><span class="corchete-llamada">[</span>4<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;">Regulado por</th><td colspan="2"> <a href="/wiki/Akademio_de_Esperanto" title="Akademio de Esperanto">Akademio de Esperanto</a></td></tr><tr><th colspan="3" style="text-align:center;background-color: #808080; color: #FFFFFF;;">Códigos</th></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;"><a href="/wiki/ISO_639-1" title="ISO 639-1">ISO 639-1</a></th><td colspan="2"> eo</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;"><a href="/wiki/ISO_639-2" title="ISO 639-2">ISO 639-2</a></th><td colspan="2"> epo</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;"><a href="/wiki/ISO_639-3" title="ISO 639-3">ISO 639-3</a></th><td colspan="2"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-01.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=epo">epo</a></td></tr><tr><td colspan="3" class="imagen" style="text-align:center;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Number_of_Esperanto_association_members_by_country_(2015).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Number_of_Esperanto_association_members_by_country_%282015%29.svg/320px-Number_of_Esperanto_association_members_by_country_%282015%29.svg.png" decoding="async" width="320" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Number_of_Esperanto_association_members_by_country_%282015%29.svg/480px-Number_of_Esperanto_association_members_by_country_%282015%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Number_of_Esperanto_association_members_by_country_%282015%29.svg/640px-Number_of_Esperanto_association_members_by_country_%282015%29.svg.png 2x" data-file-width="1726" data-file-height="886" /></a></span><br /><div style="display:inline;"><small>Países por número de miembros de la Asociación Universal de Esperanto.<sup id="cite_ref-Landoj_5-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Landoj-5"><span class="corchete-llamada">[</span>5<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </small><div style="text-align:left;"> <p><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:90%; display:block;"><span style="border: 1px solid; border-color: var(--color-base,black); background-color:#7d997d; color:white">&#160;&#160;&#160;&#160;</span>&#160;1-9 miembros</span> <span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:90%; display:block;"><span style="border: 1px solid; border-color: var(--color-base,black); background-color:#649964; color:white">&#160;&#160;&#160;&#160;</span>&#160;10-49 miembros</span> <span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:90%; display:block;"><span style="border: 1px solid; border-color: var(--color-base,black); background-color:#4b994b; color:white">&#160;&#160;&#160;&#160;</span>&#160;50-99 miembros</span> <span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:90%; display:block;"><span style="border: 1px solid; border-color: var(--color-base,black); background-color:#329932; color:white">&#160;&#160;&#160;&#160;</span>&#160;100-199 miembros</span> <span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:90%; display:block;"><span style="border: 1px solid; border-color: var(--color-base,black); background-color:#198919; color:white">&#160;&#160;&#160;&#160;</span>&#160;200-499 miembros</span> </p> <span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:90%; display:block;"><span style="border: 1px solid; border-color: var(--color-base,black); background-color:#006300; color:white">&#160;&#160;&#160;&#160;</span>&#160;500-1600 miembros</span></div> </div></td></tr><tr><td class="noprint" colspan="3" style="text-align:left;"><div class="plainlinks wikidata-link" style="font-size: 0.85em">&#x5b;<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q143" class="extiw" title="d:Q143">editar datos en Wikidata</a>&#x5d;</div></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Zamenhof_portreto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Zamenhof_portreto.jpg/220px-Zamenhof_portreto.jpg" decoding="async" width="220" height="291" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Zamenhof_portreto.jpg/330px-Zamenhof_portreto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Zamenhof_portreto.jpg/440px-Zamenhof_portreto.jpg 2x" data-file-width="919" data-file-height="1216" /></a><figcaption><a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">L. L. Zamenhof</a> <b>(Creador del Esperanto)</b></figcaption></figure> <p>El <b>esperanto</b> (en su origen <b>Lingvo Internacia</b>, lengua internacional) es la <a href="/wiki/Lengua_construida" title="Lengua construida">lengua planificada</a> internacional más difundida y hablada en el mundo.<sup id="cite_ref-6" class="reference separada"><a href="#cite_note-6"><span class="corchete-llamada">[</span>6<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; El nombre proviene del <a href="/wiki/Alias" title="Alias">seudónimo</a> que <a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">L. L. Zamenhof</a>, un <a href="/wiki/Oftalm%C3%B3logo" class="mw-redirect" title="Oftalmólogo">oftalmólogo</a> <a href="/wiki/Pueblo_polaco" title="Pueblo polaco">polaco</a>, utilizó para publicar las bases del idioma en 1887. La intención de Zamenhof era crear una lengua fácil de aprender y neutral, más adecuada para la comunicación internacional. Como quedó recogido en la <a href="/wiki/Declaraci%C3%B3n_de_Boulogne" title="Declaración de Boulogne">Declaración de Boulogne</a>, el objetivo del esperanto no es reemplazar los idiomas nacionales, sino ser una alternativa internacional rápida de aprender. </p><p>Es una lengua con una comunidad de más de 400&#160;000 - 2&#160;000&#160;000 de hablantes de todos los niveles repartidos por el mundo, según estimaciones de finales de siglo unidas a las más recientes. Solo en <a href="/wiki/Duolingo" title="Duolingo">Duolingo</a> hay más de 400&#160;000 estudiantes activos mensuales para la versión inglesa del curso de esperanto<sup id="cite_ref-7" class="reference separada"><a href="#cite_note-7"><span class="corchete-llamada">[</span>7<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y más de medio millón en los cursos disponibles en español, francés y portugués <sup id="cite_ref-8" class="reference separada"><a href="#cite_note-8"><span class="corchete-llamada">[</span>8<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y se calcula que más de 210&#160;000 completaron el curso hasta 2020.<sup id="cite_ref-9" class="reference separada"><a href="#cite_note-9"><span class="corchete-llamada">[</span>9<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; De todos los hablantes, alrededor de 1&#160;000 son <a href="/wiki/Hablantes_nativos_de_esperanto" title="Hablantes nativos de esperanto">hablantes nativos de esperanto</a>.<sup id="cite_ref-10" class="reference separada"><a href="#cite_note-10"><span class="corchete-llamada">[</span>10<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; En Polonia, el esperanto se encuentra en la lista del patrimonio cultural inmaterial.<sup id="cite_ref-11" class="reference separada"><a href="#cite_note-11"><span class="corchete-llamada">[</span>11<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-12" class="reference separada"><a href="#cite_note-12"><span class="corchete-llamada">[</span>12<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-13" class="reference separada"><a href="#cite_note-13"><span class="corchete-llamada">[</span>13<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Como idioma, goza de cierto reconocimiento internacional, por ejemplo, dos resoluciones de la <a href="/wiki/Unesco" title="Unesco">Unesco</a> o el apoyo de personalidades de la vida pública. </p><p>En la actualidad, el esperanto es una lengua diaria que se utiliza en <a href="/wiki/Viaje" title="Viaje">viajes</a>, correspondencia, redes sociales, chats, reuniones internacionales e intercambios culturales, negocios, proyectos, asociaciones, <a href="/wiki/Congreso" title="Congreso">congresos</a>, debates <a href="/wiki/Ciencia" title="Ciencia">científicos</a>, en creación <a href="/wiki/Literatura" title="Literatura">de literatura</a> tanto original como traducida, en <a href="/wiki/Teatro" title="Teatro">teatro</a> y <a href="/wiki/Sala_de_cine" title="Sala de cine">cine</a>, <a href="/wiki/M%C3%BAsica" title="Música">música</a>, en noticias en papel y <a href="/wiki/Internet" title="Internet">en línea</a>, así como <a href="/wiki/Radiocomunicaci%C3%B3n" title="Radiocomunicación">radio</a> y a veces <a href="/wiki/Televisi%C3%B3n" title="Televisión">televisión</a>. </p><p>El vocabulario del esperanto proviene principalmente de lenguas de la <a href="/wiki/Europa_occidental" class="mw-redirect" title="Europa occidental">Europa occidental</a>, mientras que su <a href="/wiki/Sintaxis" title="Sintaxis">sintaxis</a> y <a href="/wiki/Morfolog%C3%ADa_ling%C3%BC%C3%ADstica" title="Morfología lingüística">morfología</a> muestran fuertes influencias <a href="/wiki/Lenguas_eslavas" title="Lenguas eslavas">eslavas</a>. Los <a href="/wiki/Morfema" title="Morfema">morfemas</a> son invariables y quien lo habla puede combinarlos de forma casi ilimitada para crear una gran variedad de palabras; por ello, el esperanto tiene mucho en común con las <a href="/wiki/Lenguas_aislantes" class="mw-redirect" title="Lenguas aislantes">lenguas aislantes</a>, como el <a href="/wiki/Idioma_chino" title="Idioma chino">chino</a>, mientras que la estructura interna de las palabras recuerda a las <a href="/wiki/Lenguas_aglutinantes" class="mw-redirect" title="Lenguas aglutinantes">lenguas aglutinantes</a>, como el <a href="/wiki/Idioma_japon%C3%A9s" title="Idioma japonés">japonés</a>, <a href="/wiki/Idioma_suajili" title="Idioma suajili">suajili</a> o <a href="/wiki/Idioma_turco" title="Idioma turco">turco</a>. </p><p>El alfabeto es fonético. Cumpliendo entonces con la regla «una letra, un <a href="/wiki/Fonema" title="Fonema">fonema</a>», el esperanto se escribe con una versión modificada del <a href="/wiki/Alfabeto_latino" title="Alfabeto latino">alfabeto latino</a>, que como la mayoría de alfabetos latinos incluye <a href="/wiki/Diacr%C3%ADtico" class="mw-redirect" title="Diacrítico">diacríticos</a>. En este caso son seis: <a href="/wiki/%C4%88" title="Ĉ">ĉ</a>, <a href="/wiki/%C4%9C" title="Ĝ">ĝ</a>, <a href="/wiki/%C4%A4" title="Ĥ">ĥ</a>, <a href="/wiki/%C4%B4" title="Ĵ">ĵ</a>, <a href="/wiki/%C5%9C" title="Ŝ">ŝ</a> y <a href="/wiki/%C5%AC" title="Ŭ">ŭ</a>; es decir, <i>c, g, h, j, s</i> <a href="/wiki/Acento_circunflejo" title="Acento circunflejo">circunflejos</a>, y <i>u</i> <a href="/wiki/Breve_(signo_diacr%C3%ADtico)" title="Breve (signo diacrítico)">breve</a>. El alfabeto no incluye las letras <i>q</i>, <i>w</i>, <i>x</i>, <i>y</i>, que solo aparecen en nombres propios extranjeros (no asimilados). </p><p>El esperanto es una lengua artificial, sin hablantes nativos en su origen, creada explícitamente con el fin de superar los límites de comunicación entre las personas del mundo que hablan diferentes idiomas. El intento de crear una lengua universal que nos una a todos no ha logrado su objetivo todavía, dado el bajo porcentaje de hablantes en la actualidad, pero si tomamos en cuenta que nació en 1887 con un solo hablante y ahora es una una comunidad de más de 400&#160;000-2&#160;000&#160;000 por todo el mundo y sin un país propio, su crecimiento ha sido enorme. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Introducción"><span id="Introducci.C3.B3n"></span>Introducción</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=1" title="Editar sección: Introducción"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Esperanto.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/220px-Flag_of_Esperanto.svg.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/330px-Flag_of_Esperanto.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Esperanto.svg/440px-Flag_of_Esperanto.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bandera_del_esperanto" title="Bandera del esperanto">Bandera del esperanto</a>.</figcaption></figure> <p>El esperanto es un idioma auxiliar internacional, una segunda lengua de comunicación después de la lengua nativa del hablante. El vocabulario proviene principalmente de lenguas de la <a href="/wiki/Europa_occidental" class="mw-redirect" title="Europa occidental">Europa occidental</a>, mientras que su <a href="/wiki/Sintaxis" title="Sintaxis">sintaxis</a> y <a href="/wiki/Morfolog%C3%ADa_ling%C3%BC%C3%ADstica" title="Morfología lingüística">morfología</a> muestran influencias <a href="/wiki/Lenguas_eslavas" title="Lenguas eslavas">eslavas</a> y grandes parecidos con lenguas aislantes y aglutinantes, como el <a href="/wiki/Idioma_chino" title="Idioma chino">chino</a> o <a href="/wiki/Idioma_japon%C3%A9s" title="Idioma japonés">japonés</a>, respectivamente. La <a href="/wiki/Gram%C3%A1tica_del_esperanto" title="Gramática del esperanto">gramática del esperanto</a> se resume en <a href="/wiki/16_reglas_del_esperanto" title="16 reglas del esperanto">16 reglas gramaticales</a> y el alfabeto es completamente fonético. Las terminaciones regulares que se añaden a la raíz permiten crear de forma sistemática palabras combinando raíces, prefijos y sufijos. Por ejemplo, los sustantivos se forman siempre con <i>-o</i> (<i>suno</i>,&#160;sol) y los adjetivos con <i>-a</i> (<i>suna</i>,&#160;solar). El carácter <a href="/wiki/Lengua_aglutinante" title="Lengua aglutinante">aglutinante</a> y <a href="/wiki/Lenguas_aislantes" class="mw-redirect" title="Lenguas aislantes">aislante</a> del esperanto implica que, partiendo de un número muy pequeño de <a href="/wiki/Morfema" title="Morfema">morfemas</a> (467 morfemas cubren el 95&#160;% del esperanto hablado),<sup id="cite_ref-14" class="reference separada"><a href="#cite_note-14"><span class="corchete-llamada">[</span>14<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; se pueden expresar todos los conceptos posibles y se acelera el aprendizaje del léxico. También aceleran su adquisición los <a href="/wiki/Idiotismo_(lenguaje)" title="Idiotismo (lenguaje)">giros idiomáticos</a> frecuentes en las lenguas naturales y casi inexistentes en esperanto. </p><p>Este tipo de características de flexibilidad, sencillez y claridad están detrás de la teoría del <a href="/wiki/Valor_proped%C3%A9utico_del_esperanto" title="Valor propedéutico del esperanto">valor propedéutico del esperanto</a>. Por esta razón, algunos políglotas y profesores que hablan esta lengua señalan al esperanto como la mejor primera <a href="/wiki/Segunda_lengua" title="Segunda lengua">segunda lengua</a> para conseguir mejores resultados en las siguientes y lo utilizan en programas escolares o en sus recomendaciones.<sup id="cite_ref-15" class="reference separada"><a href="#cite_note-15"><span class="corchete-llamada">[</span>15<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-16" class="reference separada"><a href="#cite_note-16"><span class="corchete-llamada">[</span>16<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Además, dominar el esperanto no implica conocer la cultura étnica de todos sus hablantes, por lo que los hablantes <a href="/wiki/Esperantista" title="Esperantista">esperantistas</a> aclaran con más frecuencia detalles culturales propios en lugar de presuponer esos conocimientos, como ocurre con frecuencia en lenguas naturales. </p><p>Debido a los periodos históricos favorables a ideas de acercamiento de pueblos, y gracias a sus características, el esperanto experimentó en sus comienzos una difusión muy elevada, conociéndose como «el latín de los obreros». Sin embargo, las épocas de guerras mundiales, dictaduras totalitarias y represiones políticas frenaron su expansión. En abril de 1922, pese a los informes favorables de la <a href="/wiki/Sociedad_de_las_Naciones" title="Sociedad de las Naciones">Sociedad de las Naciones</a> para incorporar el esperanto a las lenguas de trabajo, el delegado francés <a href="/wiki/Gabriel_Hanotaux" title="Gabriel Hanotaux">Gabriel Hanotaux</a> fue el único en vetar el esperanto como lengua de trabajo en la Sociedad de Naciones por considerar que ya existía una lengua franca: el francés.<sup id="cite_ref-17" class="reference separada"><a href="#cite_note-17"><span class="corchete-llamada">[</span>17<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-18" class="reference separada"><a href="#cite_note-18"><span class="corchete-llamada">[</span>18<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-19" class="reference separada"><a href="#cite_note-19"><span class="corchete-llamada">[</span>19<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Resulta complicado estimar el número de hablantes de esperanto en la actualidad por tratarse de una lengua segunda y sin nación. Desde finales del siglo pasado, la estimación más generalizada es de dos millones de hablantes en todo el mundo. </p><p>El esperanto tiene presencia en Internet, donde la búsqueda de la palabra «esperanto» arroja un resultado de más de 1460 millones de páginas. Son cientos las organizaciones especializadas o de temática general que utilizan este idioma como lengua de trabajo. La <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a> cuenta con miles de miembros en 120 países, relaciones oficiales con la <a href="/wiki/ONU" class="mw-redirect" title="ONU">ONU</a>, la <a href="/wiki/UNESCO" class="mw-redirect" title="UNESCO">UNESCO</a> y la <a href="/wiki/Organizaci%C3%B3n_Internacional_de_Normalizaci%C3%B3n" title="Organización Internacional de Normalización">Organización Internacional de Normalización</a>,<sup id="cite_ref-20" class="reference separada"><a href="#cite_note-20"><span class="corchete-llamada">[</span>20<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y organiza anualmente el Universala Kongreso (<a href="/wiki/Congreso_Universal_de_Esperanto" title="Congreso Universal de Esperanto">Congreso Universal de Esperanto</a>) alternando continentes. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=2" title="Editar sección: Historia"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Historia_del_esperanto" title="Historia del esperanto"> Historia del esperanto</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Desarrollo">Desarrollo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=3" title="Editar sección: Desarrollo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Unua_Libro.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Unua_Libro.jpg/220px-Unua_Libro.jpg" decoding="async" width="220" height="304" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Unua_Libro.jpg 1.5x" data-file-width="308" data-file-height="426" /></a><figcaption><i>La lengua internacional</i>, conocido como <i><a href="/wiki/Unua_Libro" title="Unua Libro">Unua Libro</a></i>, editado en <a href="/wiki/Idioma_ruso" title="Idioma ruso">ruso</a>, <a href="/wiki/Varsovia" title="Varsovia">Varsovia</a> (1887).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Primera_edici%C3%B3n_de_esperanto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Primera_edici%C3%B3n_de_esperanto.jpg/220px-Primera_edici%C3%B3n_de_esperanto.jpg" decoding="async" width="220" height="323" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/56/Primera_edici%C3%B3n_de_esperanto.jpg 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="367" /></a><figcaption>Primera edición en inglés de <i>Lengua internacional</i> (1888).</figcaption></figure> <p>El esperanto fue desarrollado a finales de la década de 1870 y a principios de la década de 1880 por el <a href="/wiki/Oftalmolog%C3%ADa" title="Oftalmología">oftalmólogo</a> <a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">polaco</a> <a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">Dr. Luis Lázaro Zamenhof</a>. Después de diez años de trabajo —lapso que Zamenhof pasó traduciendo literatura al idioma, así como escribiendo <a href="/wiki/Prosa" title="Prosa">prosa</a> y <a href="/wiki/Verso" title="Verso">versos</a> originales—, la <a href="/wiki/Unua_Libro" title="Unua Libro">primera gramática del esperanto</a> fue publicada en <a href="/wiki/Varsovia" title="Varsovia">Varsovia</a> en julio de 1887. La cifra de hablantes creció rápidamente durante las décadas siguientes, en un principio en el <a href="/wiki/Imperio_ruso" title="Imperio ruso">Imperio ruso</a> y la <a href="/wiki/Europa_central" title="Europa central">Europa central</a> y <a href="/wiki/Europa_oriental" class="mw-redirect" title="Europa oriental">oriental</a>, luego en la <a href="/wiki/Europa_occidental" class="mw-redirect" title="Europa occidental">Europa occidental</a>, <a href="/wiki/Am%C3%A9rica" title="América">América</a>, <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Popular_China" title="República Popular China">China</a> y <a href="/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón">Japón</a>. En los primeros años del movimiento, los esperantistas solo mantenían contacto por correspondencia, hasta que se realizó el primer <a href="/wiki/Congreso_Universal_de_Esperanto" title="Congreso Universal de Esperanto">Congreso Universal de Esperanto</a> en la ciudad <a href="/wiki/Francia" title="Francia">francesa</a> de <a href="/wiki/Boulogne-sur-Mer" title="Boulogne-sur-Mer">Boulogne-sur-Mer</a> en 1905. Desde entonces, los congresos mundiales se han organizado en los cinco continentes año tras año excepto durante las dos Guerras Mundiales. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Expansión_inicial"><span id="Expansi.C3.B3n_inicial"></span>Expansión inicial</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=4" title="Editar sección: Expansión inicial"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:1889-12_La_Esperantisto_p_01.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/1889-12_La_Esperantisto_p_01.JPG/220px-1889-12_La_Esperantisto_p_01.JPG" decoding="async" width="220" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/1889-12_La_Esperantisto_p_01.JPG/330px-1889-12_La_Esperantisto_p_01.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/1889-12_La_Esperantisto_p_01.JPG/440px-1889-12_La_Esperantisto_p_01.JPG 2x" data-file-width="1804" data-file-height="2642" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=La_Esperantisto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La Esperantisto (aún no redactado)">La Esperantisto</a></i>, primera revista en esperanto, publicada entre 1889 y 1895 en <a href="/wiki/N%C3%BAremberg" title="Núremberg">Núremberg</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:6115157_2de3e896_560.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/6115157_2de3e896_560.jpg/220px-6115157_2de3e896_560.jpg" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/6115157_2de3e896_560.jpg/330px-6115157_2de3e896_560.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/6115157_2de3e896_560.jpg/440px-6115157_2de3e896_560.jpg 2x" data-file-width="560" data-file-height="391" /></a><figcaption>Cartel del V Congreso Universal de Esperanto, celebrado en <a href="/wiki/Barcelona" title="Barcelona">Barcelona</a> (1909).</figcaption></figure> <p>El número de hablantes creció rápidamente en las primeras décadas, sobre todo en <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a>, luego en <a href="/wiki/Am%C3%A9rica" title="América">América</a>, <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Popular_China" title="República Popular China">China</a> y <a href="/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón">Japón</a>. Muchos de los primeros hablantes migraron desde otro idioma planificado, el <a href="/wiki/Volap%C3%BCk" title="Volapük">volapük</a>, que el mismo Zamenhof había aprendido. </p><p>En 1888, el periodista Leopold Einstein fundó en <a href="/wiki/N%C3%BAremberg" title="Núremberg">Núremberg</a> (Alemania) el primer grupo de esperanto; un año después, en 1889, el mismo periodista fundó la primera gaceta en esperanto: <i>La Esperantisto</i>. En ella publicaron sus escritos autores como Zamenhof, <a href="/wiki/Antoni_Grabowski" title="Antoni Grabowski">Antoni Grabowski</a>, Solovjev, Devjatin o <a href="/wiki/Le%C3%B3n_Tolst%C3%B3i" title="León Tolstói">León Tolstói</a>. Tras la colaboración de Tolstói, que fue uno de los mayores defensores del esperanto, la censura zarista decidió prohibir la entrada de ejemplares de la revista al Imperio ruso. </p><p>A finales del siglo, el <a href="/wiki/Moresnet" title="Moresnet">condominio de Moresnet</a> estableció el esperanto como idioma oficial, siendo así el primer país del mundo en hacerlo. Esto se debió principalmente a que quería demostrarse la internacionalidad y neutralidad del estado. Su himno se llamaba <i>Amikejo</i> ("lugar de amistad"). Sin embargo, debido a las invasiones alemanas en Bélgica, Moresnet fue disuelto en el año 1920, por lo que, desde entonces, no existen países con el esperanto como idioma oficial. </p><p>El movimiento esperantista creció de manera firme y atrajo personas de todas las clases sociales y de todas las ideologías, aunque con una proporción probablemente algo mayor de miembros de la <a href="/wiki/Peque%C3%B1a_burgues%C3%ADa" title="Pequeña burguesía">pequeña burguesía</a> avanzada. Pronto echó raíces en <a href="/wiki/Francia" title="Francia">Francia</a>, especialmente en la ciudad de <a href="/wiki/C%C3%A9ret" title="Céret">Céret</a>, y posteriormente en <a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a>, particularmente en la ciudad de <a href="/wiki/Valencia" title="Valencia">Valencia</a>.<sup id="cite_ref-21" class="reference separada"><a href="#cite_note-21"><span class="corchete-llamada">[</span>21<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>En 1898, el expresidente de la <a href="/wiki/Primera_Rep%C3%BAblica_Espa%C3%B1ola" class="mw-redirect" title="Primera República Española">Primera República Española</a>, <a href="/wiki/Francisco_Pi_y_Margall" title="Francisco Pi y Margall">Francisco Pi y Margall</a>, dio a conocer el esperanto en <a href="/wiki/Madrid" title="Madrid">Madrid</a> mediante un artículo de prensa publicado en el diario republicano <i><a href="/w/index.php?title=El_nuevo_r%C3%A9gimen&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="El nuevo régimen (aún no redactado)">El nuevo régimen</a></i>.<sup id="cite_ref-22" class="reference separada"><a href="#cite_note-22"><span class="corchete-llamada">[</span>22<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Después de la fundación de los primeros círculos esperantistas, de los cursos de esperanto y del contacto con grupos similares en otros países, el movimiento esperantista de España se sintió con fuerzas para crear la primera agrupación de ámbito estatal con el objetivo de difundir el idioma internacional. La Sociedad Española para la Propaganda del Esperanto se fundó en 1903. Ese mismo año se creó la <a href="/w/index.php?title=Asociaci%C3%B3n_Valenciana_de_Esperanto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Asociación Valenciana de Esperanto (aún no redactado)">Asociación Valenciana de Esperanto</a>. </p><p><a href="/wiki/Barcelona_(Espana)" class="mw-redirect" title="Barcelona (Espana)">Barcelona</a> se constituyó pronto en centro esperantista mediante la labor del escritor <a href="/wiki/Frederic_Pujul%C3%A0" title="Frederic Pujulà">Frederic Pujulà</a>, considerado el introductor y máximo difusor del esperanto en <a href="/wiki/Catalu%C3%B1a" title="Cataluña">Cataluña</a>, que hizo una gran difusión desde la revista modernista <i>Juventud</i>, con colaboraciones en <i><a href="/wiki/La_Veu_de_Catalunya" title="La Veu de Catalunya">La Voz de Cataluña</a></i> y con la publicación de un gran número de obras didácticas, como gramáticas, cursos y vocabularios. </p><p>En los primeros años del movimiento, los esperantistas solo mantuvieron contacto por medio de <a href="/wiki/Carta" title="Carta">correspondencia</a>. En 1905, sin embargo, tuvo lugar en la ciudad francesa de <a href="/wiki/Boulogne-sur-Mer" title="Boulogne-sur-Mer">Boulogne-sur-Mer</a> el I Congreso Mundial de Esperanto, con 688 participantes procedentes de treinta países y que consolidó los fundamentos de la comunidad esperantista. En este congreso se aceptó la <a href="/wiki/Declaraci%C3%B3n_de_Boulogne" title="Declaración de Boulogne">Declaración de Boulogne</a>, un documento constitucional básico en el que se definen las causas y objetivos del movimiento esperantista y donde se fijó oficialmente el <i><a href="/wiki/Fundamento_de_Esperanto" title="Fundamento de Esperanto">Fundamento de Esperanto</a></i> como reglamento esencial e inalterable de la lengua. Desde entonces, cada año, excepto en períodos de guerra, se han celebrado congresos internacionales en los cinco continentes, aparte de muchos otros encuentros y actividades. </p><p>En 1908 se originó una grave crisis dentro del movimiento esperantista que amenazaba con destruir la lengua: el cisma del <a href="/wiki/Ido" title="Ido">ido</a>. Este cisma lo provocó un grupo de esperantistas «reformistas», con <a href="/wiki/Louis_Couturat" title="Louis Couturat">Louis Couturat</a> al frente, los cuales presentaron un nuevo proyecto de lengua considerado por ellos un esperanto reformado,<sup id="cite_ref-23" class="reference separada"><a href="#cite_note-23"><span class="corchete-llamada">[</span>23<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y que a su vez dejaban abierta la puerta a nuevas reformas. La presión que ejercieron los <i>idistas</i>, sin embargo, condujeron a Zamenhof a proponer varias reformas afrancesadas para el esperanto a los lectores de <i>La Esperantisto</i>, como eliminar los signos diacríticos, suprimir el acusativo, etc. El 60&#160;% de los abonados a la revista rechazaron las reformas, ya que comprendían que estas destruirían la confianza de los hablantes en la estabilidad de la lengua que habían aprendido y empezado a usar. Los <i>idistas</i> obstaculizaron el progreso del esperanto durante dos décadas. A pesar de ello, sin embargo, se vio un avance notable del movimiento esperantista a nivel internacional. </p><p>En 1909 se celebró en <a href="/wiki/Barcelona" title="Barcelona">Barcelona</a> el V Congreso Universal de Esperanto,<sup id="cite_ref-gec_24-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-gec-24"><span class="corchete-llamada">[</span>24<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; que supuso la llegada a esta ciudad (y en la ciudad de <a href="/wiki/Valencia" title="Valencia">Valencia</a>, donde también se llevaron a cabo algunas actividades) de varios miles de personas venidas de numerosos países, no solo europeos, y representó el impulso principal al movimiento esperantista. Durante la celebración se fundó la Unión Esperantista Católica Internacional. Frederic Pujulà presidió el Congreso y fue presidente de honor el rey español <a href="/wiki/Alfonso_XIII" class="mw-redirect" title="Alfonso XIII">Alfonso XIII</a>, que nombró a Zamenhof Comendador de la Orden de Isabel la Católica. El mismo año, en <a href="/wiki/Cheste" title="Cheste">Cheste</a> (<a href="/wiki/Hoya_de_Bu%C3%B1ol" class="mw-redirect" title="Hoya de Buñol">Hoya de Buñol</a>), un vecino de la villa, Francisco Máñez, introdujo el esperanto y consiguió que se expandiera. Cheste se convirtió así en uno de los lugares del mundo con los índices más altos de población que habla o entiende el esperanto.<sup id="cite_ref-25" class="reference separada"><a href="#cite_note-25"><span class="corchete-llamada">[</span>25<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="El_esperanto_en_los_conflictos_políticos_del_siglo_XX"><span id="El_esperanto_en_los_conflictos_pol.C3.ADticos_del_siglo_XX"></span>El esperanto en los conflictos políticos del siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=5" title="Editar sección: El esperanto en los conflictos políticos del siglo XX"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Algunos regímenes han perseguido y prohibido el esperanto durante el siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span> por haberlo asociado a actividades políticas.<sup id="cite_ref-26" class="reference separada"><a href="#cite_note-26"><span class="corchete-llamada">[</span>26<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Durante el primer tercio del siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span> el esperanto fue muy utilizado y difundido por el <a href="/wiki/Movimiento_obrero" title="Movimiento obrero">movimiento obrero</a> de <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a>. En <a href="/wiki/Alemania" title="Alemania">Alemania</a> era conocido como el «latín de los obreros».<sup id="cite_ref-27" class="reference separada"><a href="#cite_note-27"><span class="corchete-llamada">[</span>27<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>El X Congreso Universal de Esperanto, celebrado en <a href="/wiki/Par%C3%ADs" title="París">París</a> en 1914, reunió a casi 4000 personas. Todo este progreso, sin embargo, se vio frenado bruscamente en 1914 con el inicio de la <a href="/wiki/Primera_Guerra_Mundial" title="Primera Guerra Mundial">Primera Guerra Mundial</a>. Otro revés adicional constituyó el fallecimiento de Zamenhof en 1917. </p><p>El 1922, la Tercera Asamblea de la <a href="/wiki/Sociedad_de_las_Naciones" title="Sociedad de las Naciones">Liga de Naciones</a> aceptó un informe sobre el esperanto como lengua auxiliar internacional, en el que es reconocido como «lengua viva de fácil aprendizaje». El delegado francés <a href="/wiki/Gabriel_Hanotaux" title="Gabriel Hanotaux">Gabriel Hanotaux</a> fue el único en vetar el esperanto como lengua de trabajo por considerarlo una amenaza para el francés, la lengua internacional de la época. </p><p>En la recién nacida <a href="/wiki/Uni%C3%B3n_de_Rep%C3%BAblicas_Socialistas_Sovi%C3%A9ticas" class="mw-redirect" title="Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas">Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas</a> se produjo un crecimiento destacable del esperantismo que fue bien visto y promovido por el gobierno soviético, y en 1921 se creó la <a href="/wiki/Sennacieca_Asocio_Tutmonda" title="Sennacieca Asocio Tutmonda">Sennacieca Asocio Tutmonda</a> (tr. aprox. Asociación Anacional Mundial), una organización obrera mundial de corte socialista que estableció su base en París, se opuso la neutralidad nominal de la corriente principal del esperantismo, que calificó de «burguesa», y se propuso emplear el esperanto como instrumento revolucionario. Sin embargo, <a href="/wiki/Stalin" class="mw-redirect" title="Stalin">Stalin</a> revirtió esta política en 1937. Acusó al esperanto de ser una «lengua de espías» y hubo fusilamiento de esperantistas en la Unión Soviética.<sup id="cite_ref-lpdb_28-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-lpdb-28"><span class="corchete-llamada">[</span>28<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; La prohibición del uso del esperanto fue efectiva hasta el fin de 1956. </p><p>En <a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a>, el <a href="/wiki/Movimiento_de_escuelas_modernas" title="Movimiento de escuelas modernas">movimiento de escuelas modernas</a> en los albores del siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span>, en cierta medida asociado culturalmente con el <a href="/wiki/Anarquismo_en_Espa%C3%B1a" title="Anarquismo en España">anarcosindicalismo ibérico</a>, potenció activamente el uso de la lengua en sus escuelas y centros culturales.<sup id="cite_ref-29" class="reference separada"><a href="#cite_note-29"><span class="corchete-llamada">[</span>29<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-30" class="reference separada"><a href="#cite_note-30"><span class="corchete-llamada">[</span>30<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-31" class="reference separada"><a href="#cite_note-31"><span class="corchete-llamada">[</span>31<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Décadas después, durante la <a href="/wiki/Guerra_civil_Espa%C3%B1ola" class="mw-redirect" title="Guerra civil Española">Guerra civil Española</a>, se incrementó la politización del movimiento esperantista, siendo vinculado particularmente a la resistencia <a href="/wiki/Antifranquista" class="mw-redirect" title="Antifranquista">antifranquista</a> y a la <a href="/wiki/Extrema_izquierda" title="Extrema izquierda">extrema izquierda</a>;<sup id="cite_ref-32" class="reference separada"><a href="#cite_note-32"><span class="corchete-llamada">[</span>32<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; fue utilizado por <a href="/wiki/Anarcosindicalismo" title="Anarcosindicalismo">anarcosindicalistas</a>, <a href="/wiki/Socialismo" title="Socialismo">socialistas</a>, <a href="/wiki/Comunismo" title="Comunismo">comunistas</a>, <a href="/wiki/Nacionalismo_catal%C3%A1n" title="Nacionalismo catalán">catalanistas</a> y también por una parte de la <a href="/wiki/Catolicismo_pol%C3%ADtico" title="Catolicismo político">derecha católica</a>. Con las <a href="/wiki/Brigadas_Internacionales" title="Brigadas Internacionales">Brigadas Internacionales</a> vinieron algunos esperantohablantes de los <a href="/wiki/Bloque_del_Este" title="Bloque del Este">países del Este</a> que establecieron contactos eventuales con españoles de la zona republicana. Partidos y sindicatos, como el <a href="/wiki/Partido_Obrero_de_Unificaci%C3%B3n_Marxista" title="Partido Obrero de Unificación Marxista">Partido Obrero de Unificación Marxista (POUM)</a>, el <a href="/wiki/PSUC" class="mw-redirect" title="PSUC">PSUC</a> o la <a href="/wiki/Confederaci%C3%B3n_Nacional_del_Trabajo" title="Confederación Nacional del Trabajo">Confederación Nacional del Trabajo</a>, publicaban boletines y comunicados en esperanto y ofrecían cursos en sus locales. La <a href="/wiki/Generalidad_de_Catalu%C3%B1a" title="Generalidad de Cataluña">Generalidad de Cataluña</a> de la época utilizó ampliamente el esperanto en su Comisariado de Propaganda y en sus comunicados de prensa.<sup id="cite_ref-33" class="reference separada"><a href="#cite_note-33"><span class="corchete-llamada">[</span>33<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; En la región valenciana se empleó asimismo la radio como medio de propaganda. Dos emisoras emitieron en esperanto, una bajo la responsabilidad del Partido Socialista y otra del Partido Comunista. El idioma tuvo igualmente un papel importante en la preparación de una fuga de presos masiva que hubo en la prisión militar del <a href="/wiki/Fuerte_de_San_Crist%C3%B3bal_(Navarra)" class="mw-redirect" title="Fuerte de San Cristóbal (Navarra)">Fuerte de S. Cristóbal</a> (Navarra).<sup id="cite_ref-preso_34-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-preso-34"><span class="corchete-llamada">[</span>34<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; En 1939, con la victoria <a href="/wiki/Franquismo" class="mw-redirect" title="Franquismo">franquista</a>, el idioma era mal visto por algunas autoridades por haber sido promovido en las décadas anteriores como una causa política de los movimientos de extrema izquierda españoles, pero nunca fue prohibido oficialmente y era tolerado. En la década de 1950 renacieron grupos anteriores y se fundaron nuevos con mayor neutralidad política. El esperanto adquirió un nuevo prestigio ante una sociedad cansada de odios y guerras: si la <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a> había prestado en toda Europa grandes servicios a prisioneros de guerra de ambos bandos, en el Estado español fue muy apreciada la labor de los esperantistas en la acogida de niños provenientes de familias de ambos bandos que sufrieron las consecuencias del conflicto. </p><p>La <a href="/wiki/Segunda_Guerra_Mundial" title="Segunda Guerra Mundial">Segunda Guerra Mundial</a> truncó de nuevo la expansión del movimiento esperantista a escala mundial. Como vehículo potencial para la comprensión internacional, el esperanto despertó las suspicacias de algunos gobiernos <a href="/wiki/Totalitarismo" title="Totalitarismo">totalitarios</a>. La situación fue especialmente dura en la <a href="/wiki/Alemania_nazi" title="Alemania nazi">Alemania nazi</a>, el <a href="/wiki/Imperio_Japon%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Imperio Japonés">Imperio Japonés</a> y la <a href="/wiki/Uni%C3%B3n_Sovi%C3%A9tica" title="Unión Soviética">Unión Soviética</a> bajo <a href="/wiki/I%C3%B3sif_Stalin" title="Iósif Stalin">Iósif Stalin</a> (como se mencionó anteriormente). En Alemania estaba la motivación adicional de que Zamenhof era judío. En su libro <i><a href="/wiki/Mein_Kampf" class="mw-redirect" title="Mein Kampf">Mein Kampf</a></i>, <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a> menciona el esperanto como una lengua que podría ser usada para la dominación del mundo por una <a href="/wiki/Conspiraci%C3%B3n_judeo-mas%C3%B3nico-comunista-internacional" title="Conspiración judeo-masónico-comunista-internacional">conspiración</a> <a href="/wiki/Pueblo_jud%C3%ADo" title="Pueblo judío">judía</a> internacional.<sup id="cite_ref-35" class="reference separada"><a href="#cite_note-35"><span class="corchete-llamada">[</span>35<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Como resultado de aquella animadversión, los esperantistas fueron perseguidos durante el <a href="/wiki/Holocausto" title="Holocausto">Holocausto</a>.<sup id="cite_ref-lpdb_28-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-lpdb-28"><span class="corchete-llamada">[</span>28<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-36" class="reference separada"><a href="#cite_note-36"><span class="corchete-llamada">[</span>36<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-37" class="reference separada"><a href="#cite_note-37"><span class="corchete-llamada">[</span>37<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>El senador <a href="/wiki/Estados_Unidos" title="Estados Unidos">estadounidense</a> <a href="/wiki/Joseph_McCarthy" title="Joseph McCarthy">Joseph McCarthy</a>, conocido por su <a href="/wiki/Anticomunismo" title="Anticomunismo">anticomunismo</a>, consideró el conocimiento del esperanto como «casi sinónimo» de simpatía hacia el <a href="/wiki/Comunismo" title="Comunismo">comunismo</a>.<sup id="cite_ref-38" class="reference separada"><a href="#cite_note-38"><span class="corchete-llamada">[</span>38<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>El <a href="/wiki/Ej%C3%A9rcito_de_los_Estados_Unidos" title="Ejército de los Estados Unidos">Ejército de los Estados Unidos</a> decidió emplearlo en un programa de entrenamiento militar durante las décadas de 1950 y 1960, en plena <a href="/wiki/Guerra_Fr%C3%ADa" title="Guerra Fría">Guerra Fría</a>. El programa, llamado <i>El agresor</i> (en inglés, <i>The aggressor</i>),<sup id="cite_ref-docagresor_39-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-docagresor-39"><span class="corchete-llamada">[</span>39<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; consistía en formar dos bandos combatientes, uno sería el estadounidense y otro sería el enemigo. Con el objetivo de dar realismo a las maniobras, el bando enemigo usaría el esperanto para comunicarse verbalmente y en documentos escritos, como identificaciones.<sup id="cite_ref-docagresor_39-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-docagresor-39"><span class="corchete-llamada">[</span>39<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; El ejército elaboró un manual de campo titulado «Esperanto, la lengua del agresor» (en inglés: <i>Esperanto, the aggressor language</i>) en el que calificaba el esperanto como «un medio internacional vivo y actual de comunicación oral y escrita»<sup id="cite_ref-managresor_40-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-managresor-40"><span class="corchete-llamada">[</span>40<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; que incluía una gramática del idioma, vocabulario y frases de uso cotidiano. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reconocimientos_internacionales">Reconocimientos internacionales</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=6" title="Editar sección: Reconocimientos internacionales"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El esperanto no tiene estatus oficial en ningún país, pero es parte de planes electivos del temario educativo en muchos países, especialmente en China y Hungría. Numerosas personalidades como expresidentes de naciones u organismos, embajadores, alcaldes, ediles, etc. muestran su apoyo al esperanto durante las celebraciones de congresos nacionales o mundiales. </p><p>A principios del siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span> hubo planes de establecer el primer Estado esperantista en el territorio neutral de <a href="/wiki/Moresnet" title="Moresnet">Moresnet</a>, y en la efímera isla artificial-estado de <a href="/wiki/Isla_de_las_Rosas" class="mw-redirect" title="Isla de las Rosas">Isla de las Rosas</a> se usó el esperanto como idioma oficial en 1968. En China, durante la revolución Xinhai de 1911, hubo grupos que consideraron la idea de declarar el esperanto idioma oficial, pero esta medida se desechó por insostenible tal y como se propuso. </p><p>En 1954, las Naciones Unidas — a través de la UNESCO — otorgó apoyo oficial al Esperanto como lengua auxiliar internacional en la <a href="/wiki/Resoluci%C3%B3n_de_Montevideo" title="Resolución de Montevideo">Resolución de Montevideo</a>. Sin embargo, el esperanto aún no es uno de los idiomas oficiales de la ONU.<sup id="cite_ref-41" class="reference separada"><a href="#cite_note-41"><span class="corchete-llamada">[</span>41<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-42" class="reference separada"><a href="#cite_note-42"><span class="corchete-llamada">[</span>42<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-43" class="reference separada"><a href="#cite_note-43"><span class="corchete-llamada">[</span>43<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Relación_con_otros_movimientos_sociales"><span id="Relaci.C3.B3n_con_otros_movimientos_sociales"></span>Relación con otros movimientos sociales</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=7" title="Editar sección: Relación con otros movimientos sociales"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El creador de las bases del esperanto ligó el idioma con un sentido de solidaridad entre los seres humanos por encima de barreras étnicas, lingüísticas y estatales. Generalmente, este sentimiento es compartido por gran parte de los hablantes, y se conoce con la expresión de <i>interna ideo</i> (idea interna), sin que ello suponga que se trate de una ideología cerrada. El propio Zamenhof creó más adelante una doctrina más explícita que denominó <i><a href="/wiki/Homaranismo" title="Homaranismo">homaranismo</a></i> («humanidadismo»), sin embargo, otra corriente de esperantistas prefirió una neutralidad ideológica estricta. En el primer Congreso Universal de Esperanto se reconoció esa pluralidad, y se definió al esperantista como aquel que usa la lengua, independientemente de sus motivos. </p><p>Distintas corrientes sociales han empleado el esperanto como medio de expresión, de propaganda, o como complemento a sus propios ideales. Existen asociaciones que agrupan a miembros de las principales religiones, y también a corrientes políticas e ideológicas. Durante gran parte de su historia destacó la importancia del uso del esperanto por el movimiento obrero socialista ligado al <a href="/wiki/Internacionalismo" title="Internacionalismo">internacionalismo</a> proletario, que crearon sus propias asociaciones, e incluso su propia ideología, el <i>sennaciismo</i> (<a href="/wiki/Anacionalismo" title="Anacionalismo">anacionalismo</a>). Ramas no-socialistas del movimiento obrero y campesino, así como grupos con conciencia internacionalista, también abogaron por el esperanto en los comienzos del siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span>, pero quizás con menor intensidad y menor repercusión histórico-ideológica. </p><p>El idioma es además activamente promovido, al menos en <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a>, por los seguidores del <a href="/wiki/Espiritismo" title="Espiritismo">espiritismo</a>. La federación espiritista brasileña publica cursos y traducciones de libros básicos de espiritismo e incentiva a sus seguidores a convertirse en esperantistas.<sup id="cite_ref-44" class="reference separada"><a href="#cite_note-44"><span class="corchete-llamada">[</span>44<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="El_esperanto_actualmente">El esperanto actualmente</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=8" title="Editar sección: El esperanto actualmente"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En la actualidad, el esperanto es una lengua completamente desarrollada, que evoluciona con sus hablantes bajo recomendaciones de la <a href="/wiki/Akademio_de_Esperanto" title="Akademio de Esperanto">Academia del Esperanto</a> y la base del <a href="/wiki/Fundamento_de_Esperanto" title="Fundamento de Esperanto">Fundamento de Esperanto</a>. Pese a no tener país, su comunidad cuenta con millones de estudiantes y hablantes y una gran cantidad de recursos lingüísticos. Entre los esperantófonos más conocidos internacionalmente se encuentran el premio Nobel de Ciencias Económicas <a href="/wiki/Reinhard_Selten" title="Reinhard Selten">Reinhard Selten</a>, la campeona mundial de ajedrez <a href="/wiki/Zsuzsa_Polg%C3%A1r" title="Zsuzsa Polgár">Zsuzsa Polgár</a> y <a href="/wiki/Tivadar_Soros" title="Tivadar Soros">Tivadar Soros</a>, padre del financiero <a href="/wiki/George_Soros" title="George Soros">George Soros</a>. </p><p>Con la popularización y expansión de las nuevas tecnologías, el esperanto ha ganado una nueva fuerza propulsora y gracias a ello se puede hablar de un renacimiento del idioma. En Internet se puede acceder a miles de páginas web en esperanto, cursos, foros, salas de chat, blogs, grupos de debate, canales y vídeos, prensa, etc. Solo en <a href="/wiki/Duolingo" title="Duolingo">Duolingo</a>, la popular web y aplicación cuenta en el 2018 con más de millón y medio de estudiantes de Esperanto en su versión en inglés y español,<sup id="cite_ref-45" class="reference separada"><a href="#cite_note-45"><span class="corchete-llamada">[</span>45<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; portugués y francés, y con más de 400 000 estudiantes activos en la de inglés en 2024 (salvo el curso en inglés, el resto está accesible solo mediante web para poder usar la app posteriormente).<sup id="cite_ref-46" class="reference separada"><a href="#cite_note-46"><span class="corchete-llamada">[</span>46<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Otro dato significativo de la situación del esperanto es el número de artículos en esta lengua: la <a href="/wiki/Wikipedia_en_esperanto" title="Wikipedia en esperanto">Vikipedio</a>, Wikipedia en esperanto, posee más de 360 000 artículos en diciembre de 2024. En febrero de 2012, el traductor de <a href="/wiki/Google" title="Google">Google</a> incorporó el esperanto a su lista de idiomas y las IA traducen y hablan en esperanto.<sup id="cite_ref-47" class="reference separada"><a href="#cite_note-47"><span class="corchete-llamada">[</span>47<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>La celebración del <a href="/wiki/Sesquicentenario" class="mw-disambig" title="Sesquicentenario">150.º aniversario</a> del nacimiento del <a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">Dr. Zamenhof</a> (1859-1917), el iniciador del esperanto, comenzó con un simposio en la <a href="/wiki/Sede_de_la_Unesco" title="Sede de la Unesco">sede de la Unesco</a> en diciembre de 2008, culminó con un Congreso Universal de Esperanto en su ciudad natal de <a href="/wiki/Bia%C5%82ystok" title="Białystok">Białystok</a> y finalizó con un simposio en Nueva York con asistencia de diplomáticos ante las Naciones Unidas. En 2024, Rio de Janeiro iluminó sus monumentos más famosos de verde en esa fecha destacada.<a rel="nofollow" class="external text" href="https://santuariocristoredentor.com.br/noticias/cristo-redentor-iluminado-em-verde-pelo-dia-do-esperanto">cristo redentor iluminado em-verde pelo dia do esperanto (portugués)</a> </p><p>La <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a> (UEA) mantiene relaciones oficiales con la UNESCO, las Naciones Unidas, <a href="/wiki/UNICEF" class="mw-redirect" title="UNICEF">UNICEF</a>, el <a href="/wiki/Consejo_de_Europa" title="Consejo de Europa">Consejo de Europa</a>, la Organización de Estados Americanos y la Organización Internacional de Normalización (ISO). En 2009 fue presentada al Premio Nobel de la Paz, entre otros por el Parlamento polaco. La Sociedad Mongola de Esperanto se ha convertido en la 70.ª asociación nacional de la UEA. En una veintena de países africanos funcionan asociaciones esperantistas nacionales. </p><p>Numerosas universidades incluyen el esperanto en sus cursos de Lingüística y otras lo ofrecen como una materia separada. Digna de mención es la Universidad de <a href="/wiki/Poznan" title="Poznan">Poznan</a> (Polonia), con estudios de Interlingüística y Esperantología en la <a href="/w/index.php?title=Universidad_de_Adam_Mickiewicz&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Universidad de Adam Mickiewicz (aún no redactado)">Universidad de Adam Mickiewicz</a>.<sup id="cite_ref-48" class="reference separada"><a href="#cite_note-48"><span class="corchete-llamada">[</span>48<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>El Anuario Bibliográfico de la <a href="/w/index.php?title=Asociaci%C3%B3n_Norteamericana_de_Idiomas_Modernos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Asociación Norteamericana de Idiomas Modernos (aún no redactado)">Asociación Norteamericana de Idiomas Modernos</a> registra más de 300 publicaciones científicas sobre esperanto cada año. La biblioteca del Museo Internacional de Esperanto de <a href="/wiki/Viena" title="Viena">Viena</a> (que forma parte de la Biblioteca Nacional de Austria) tiene más de 35&#160;000 ejemplares en esta lengua. Otras grandes bibliotecas, con más de 20&#160;000 ejemplares cada una, incluyen la Biblioteca Hodler en las oficinas centrales de EAU en <a href="/wiki/R%C3%B3terdam" title="Róterdam">Róterdam</a>, la biblioteca de la Asociación Británica de Esperanto en <a href="/wiki/Stoke-on-Trent" title="Stoke-on-Trent">Stoke-on-Trent</a>, la Colección alemana de esperanto en <a href="/wiki/Aalen" title="Aalen">Aalen</a> y la biblioteca del Instituto Japonés de Esperanto en <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="El_idioma">El idioma</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=9" title="Editar sección: El idioma"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Clasificación_lingüística"><span id="Clasificaci.C3.B3n_ling.C3.BC.C3.ADstica"></span>Clasificación lingüística</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=10" title="Editar sección: Clasificación lingüística"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Al ser una <a href="/wiki/Lengua_construida" title="Lengua construida">lengua construida</a>, el esperanto no está <a href="/wiki/Filogenia" title="Filogenia">genealógicamente</a> relacionado con el idioma de ningún grupo étnico. </p><p>Podría ser descrito como «un idioma cuyo léxico es eminentemente <a href="/wiki/Lengua_romance" class="mw-redirect" title="Lengua romance">latino</a> y <a href="/wiki/Lenguas_germ%C3%A1nicas" title="Lenguas germánicas">germánico</a>. Desde un punto de vista <a href="/wiki/Morfolog%C3%ADa_ling%C3%BC%C3%ADstica" title="Morfología lingüística">morfológico</a>, es predominantemente <a href="/wiki/Lengua_aglutinante" title="Lengua aglutinante">aglutinante</a>, al punto de tener un carácter un poco aislante».<sup id="cite_ref-49" class="reference separada"><a href="#cite_note-49"><span class="corchete-llamada">[</span>49<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; La <a href="/wiki/Fonolog%C3%ADa" title="Fonología">fonología</a>, <a href="/wiki/Gram%C3%A1tica" title="Gramática">gramática</a>, <a href="/wiki/Vocabulario" class="mw-redirect" title="Vocabulario">vocabulario</a> y <a href="/wiki/Sem%C3%A1ntica_ling%C3%BC%C3%ADstica" title="Semántica lingüística">semántica</a> están esencialmente basados en <a href="/wiki/Familia_indoeuropea" class="mw-redirect" title="Familia indoeuropea">idiomas indoeuropeos</a> de Europa. Los aspectos <a href="/wiki/Pragm%C3%A1tica" title="Pragmática">pragmáticos</a>, entre otros, no fueron definidos en los documentos originales de Zamenhof. </p><p><a href="/wiki/Tipolog%C3%ADa_ling%C3%BC%C3%ADstica" title="Tipología lingüística">Tipológicamente</a> hablando, el esperanto es un idioma <a href="/wiki/Preposici%C3%B3n" title="Preposición">preposicional</a> y su orden más empleado por omisión es <a href="/wiki/Sujeto_verbo_objeto" title="Sujeto verbo objeto">sujeto verbo objeto</a> y «adjetivo - sustantivo», aunque técnicamente cualquier orden es posible, gracias a los morfemas que señalan la función gramatical de cada palabra. Se pueden crear <a href="/wiki/Neologismo" title="Neologismo">nuevas palabras</a> mediante el uso de <a href="/wiki/Afijo" title="Afijo">afijos</a> y agrupación de <a href="/wiki/Lexema" title="Lexema">raíces</a> en una sola palabra. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ortografía"><span id="Ortograf.C3.ADa"></span>Ortografía</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=11" title="Editar sección: Ortografía"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Ortograf%C3%ADa_del_esperanto" title="Ortografía del esperanto"> Ortografía del esperanto</a></i></div> <p>El alfabeto del esperanto es fonético y se escribe con una versión modificada del <a href="/wiki/Alfabeto_latino" title="Alfabeto latino">alfabeto latino</a>. Como la mayoría de alfabetos latinos, se incluyen <a href="/wiki/Diacr%C3%ADtico" class="mw-redirect" title="Diacrítico">diacríticos</a>, en este caso 6: <a href="/wiki/%C4%88" title="Ĉ">ĉ</a>, <a href="/wiki/%C4%9C" title="Ĝ">ĝ</a>, <a href="/wiki/%C4%A4" title="Ĥ">ĥ</a>, <a href="/wiki/%C4%B4" title="Ĵ">ĵ</a>, <a href="/wiki/%C5%9C" title="Ŝ">ŝ</a> y <a href="/wiki/%C5%AC" title="Ŭ">ŭ</a> (es decir, <i>c, g, h, j, s</i> <a href="/wiki/Acento_circunflejo" title="Acento circunflejo">circunflejo</a>, y <i>u</i> <a href="/wiki/Breve_(signo_diacr%C3%ADtico)" title="Breve (signo diacrítico)">breve</a>). El alfabeto no incluye las letras <i>q, w, x, y,</i> excepto en nombres extranjeros no asimilados. Por consiguiente, este alfabeto fonético facilita el uso y la adquisición rápida de palabras tanto oídas como escritas, también por parte de hablantes asiáticos. </p><p>Las 28 letras del alfabeto son: </p> <center><b>a b c ĉ d e f g ĝ h ĥ i j ĵ k l m n o p r s ŝ t u ŭ v z</b></center> <p>Todas las letras se pronuncian de forma parecida a su equivalente <a href="/wiki/Min%C3%BAscula" title="Minúscula">minúscula</a> en el <a href="/wiki/Alfabeto_Fon%C3%A9tico_Internacional" title="Alfabeto Fonético Internacional">Alfabeto Fonético Internacional</a> (AFI), con la excepción de <i>c, r</i> y las letras acentuadas: </p> <table class="wikitable" style="margin: 0 auto; text-align: center;"> <tbody><tr> <th>Letra </th> <th>Pronunciación </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/C" title="C">c</a> </th> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ <a href="/wiki/Africada_alveolar_sorda" title="Africada alveolar sorda">ʦ</a> ]</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%C4%88" title="Ĉ">ĉ</a> </th> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ <a href="/wiki/Africada_postalveolar_sorda" title="Africada postalveolar sorda">ʧ</a> ]</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%C4%9C" title="Ĝ">ĝ</a> </th> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ <a href="/wiki/Africada_postalveolar_sonora" title="Africada postalveolar sonora">ʤ</a> ]</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%C4%A4" title="Ĥ">ĥ</a> </th> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ <a href="/wiki/Fricativa_velar_sorda" title="Fricativa velar sorda">x</a> ]</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%C4%B4" title="Ĵ">ĵ</a> </th> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ <a href="/wiki/Fricativa_postalveolar_sonora" title="Fricativa postalveolar sonora">ʒ</a> ]</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/R" title="R">r</a> </th> <td>[<a href="/wiki/Vibrante_simple_alveolar" class="mw-redirect" title="Vibrante simple alveolar">ɾ</a>] </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%C5%9C" title="Ŝ">ŝ</a> </th> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ <a href="/wiki/Fricativa_postalveolar_sorda" title="Fricativa postalveolar sorda">ʃ</a> ]</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%C5%AC" title="Ŭ">ŭ</a> </th> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ <a href="/wiki/Aproximante_labiovelar_sonora" title="Aproximante labiovelar sonora">w</a> ]</span> </td></tr></tbody></table> <p>Existen dos convenciones de escritura compatibles con <a href="/wiki/C%C3%B3digo_ASCII" class="mw-redirect" title="Código ASCII">ASCII</a> actualmente en uso pero cada vez menos frecuentes. Estas convenciones sustituyen los <a href="/wiki/D%C3%ADgrafo" title="Dígrafo">dígrafos</a> para las letras acentuadas. El <i>h-sistemo</i> («convención H») (<i>ch, gh, hh, jh, sh, u</i>) se basa en los dígrafos «ch» y «sh» del inglés, mientras que la <a href="/wiki/Convenci%C3%B3n_x" title="Convención x">convención x</a> (<i>cx, gx, hx, jx, sx, ux</i>), más frecuente, es útil para el ordenamiento alfabético en computadores (<i>cx</i> viene después de <i>cu</i>, <i>sx</i> después de <i>sv</i>, etc.). </p><p>El esperanto ha sido un lenguaje fácil para las comunicaciones en <a href="/wiki/C%C3%B3digo_Morse" class="mw-redirect" title="Código Morse">código Morse</a> desde 1920. Todos los caracteres del esperanto tienen su equivalente en este código. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Frases_de_ejemplo">Frases de ejemplo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=12" title="Editar sección: Frases de ejemplo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Palabras y frases útiles en esperanto junto con transcripciones en <a href="/wiki/AFI" class="mw-redirect" title="AFI">AFI</a>: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Español</th> <th>Esperanto</th> <th><a href="/wiki/AFI" class="mw-redirect" title="AFI">AFI</a> </th></tr> <tr> <td>Hola</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-1" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/b\/b8\/Eo-saluton.ogg\/Eo-saluton.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Saluton&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-saluton.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b8/Eo-saluton.ogg/Eo-saluton.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Saluton</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-saluton.ogg" title="Archivo:Eo-saluton.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[sa.ˈlu.ton]</span> </td></tr> <tr> <td>Sí</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-2" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/9\/97\/Eo-jes.ogg\/Eo-jes.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Jes&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-jes.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/97/Eo-jes.ogg/Eo-jes.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Jes</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-jes.ogg" title="Archivo:Eo-jes.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈjes]</span> </td></tr> <tr> <td>No</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-3" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/f\/f6\/Eo-ne.ogg\/Eo-ne.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Ne&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-ne.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f6/Eo-ne.ogg/Eo-ne.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Ne</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-ne.ogg" title="Archivo:Eo-ne.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈne]</span> </td></tr> <tr> <td>Buenos días</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-4" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/e\/e3\/Eo-bonan_matenon.ogg\/Eo-bonan_matenon.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Bonan matenon&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-bonan matenon.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/e/e3/Eo-bonan_matenon.ogg/Eo-bonan_matenon.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Bonan matenon</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-bonan_matenon.ogg" title="Archivo:Eo-bonan matenon.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈbo.nan ma.ˈte.non]</span> </td></tr> <tr> <td>Buenas tardes</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-5" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/2\/2b\/Eo-bonan_vesperon.ogg\/Eo-bonan_vesperon.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Bonan vesperon&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-bonan vesperon.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/2b/Eo-bonan_vesperon.ogg/Eo-bonan_vesperon.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Bonan vesperon</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-bonan_vesperon.ogg" title="Archivo:Eo-bonan vesperon.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈbo.nan ves.ˈpe.ron]</span> </td></tr> <tr> <td>Buenas noches</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-6" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/6\/6b\/Eo-bonan_nokton.ogg\/Eo-bonan_nokton.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Bonan nokton&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-bonan nokton.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/6b/Eo-bonan_nokton.ogg/Eo-bonan_nokton.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Bonan nokton</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-bonan_nokton.ogg" title="Archivo:Eo-bonan nokton.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈbo.nan ˈnok.ton]</span> </td></tr> <tr> <td>Hasta la vista</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-7" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/6\/6c\/Eo-%C4%9Dis_la_revido.ogg\/Eo-%C4%9Dis_la_revido.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;\u011cis (la) revido&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-\u011dis la revido.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/6c/Eo-%C4%9Dis_la_revido.ogg/Eo-%C4%9Dis_la_revido.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Ĝis (la) revido</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-%C4%9Dis_la_revido.ogg" title="Archivo:Eo-ĝis la revido.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈdʒis (la) re.ˈvi.do]</span> </td></tr> <tr> <td>¿Cuál es tu nombre?</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-8" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/f\/f9\/Eo-kio_estas_via_nomo.ogg\/Eo-kio_estas_via_nomo.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Kio estas via nomo?&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-kio estas via nomo.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f9/Eo-kio_estas_via_nomo.ogg/Eo-kio_estas_via_nomo.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Kio estas via nomo?</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-kio_estas_via_nomo.ogg" title="Archivo:Eo-kio estas via nomo.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈki.o ˌes.tas ˌvi.a ˈno.mo]</span> </td></tr> <tr> <td>Mi nombre es Marco.</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-9" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/a\/a3\/Eo-mia_nomo_estas_marko.ogg\/Eo-mia_nomo_estas_marko.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Mia nomo estas Marko&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-mia nomo estas marko.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/a3/Eo-mia_nomo_estas_marko.ogg/Eo-mia_nomo_estas_marko.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Mia nomo estas Marko</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-mia_nomo_estas_marko.ogg" title="Archivo:Eo-mia nomo estas marko.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˌmi.a ˈno.mo ˌes.tas ˈmar.ko]</span> </td></tr> <tr> <td>¿Cómo te encuentras?</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-10" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/e\/ea\/Eo-kiel_vi_fartas.ogg\/Eo-kiel_vi_fartas.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Kiel vi fartas?&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-kiel vi fartas.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/e/ea/Eo-kiel_vi_fartas.ogg/Eo-kiel_vi_fartas.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Kiel vi fartas?</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-kiel_vi_fartas.ogg" title="Archivo:Eo-kiel vi fartas.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈki.el vi ˈfar.tas]</span> </td></tr> <tr> <td>Me encuentro bien.</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-11" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/0\/02\/Eo-mi_fartas_bone.ogg\/Eo-mi_fartas_bone.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Mi fartas bone&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-mi fartas bone.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/02/Eo-mi_fartas_bone.ogg/Eo-mi_fartas_bone.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Mi fartas bone</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-mi_fartas_bone.ogg" title="Archivo:Eo-mi fartas bone.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[mi ˈfar.tas ˈbo.ne]</span> </td></tr> <tr> <td>¿Hablas esperanto?</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-12" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/f\/f7\/Eo-%C4%89u_vi_parolas_esperante.ogg\/Eo-%C4%89u_vi_parolas_esperante.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;\u0108u vi parolas esperante?&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-\u0109u vi parolas esperante.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f7/Eo-%C4%89u_vi_parolas_esperante.ogg/Eo-%C4%89u_vi_parolas_esperante.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Ĉu vi parolas esperante?</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-%C4%89u_vi_parolas_esperante.ogg" title="Archivo:Eo-ĉu vi parolas esperante.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈtʃu vi pa.ˈro.las ˌes.pe.ˈran.te]</span> </td></tr> <tr> <td>No te comprendo</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-13" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/1\/1a\/Eo-mi_ne_komprenas_vin.ogg\/Eo-mi_ne_komprenas_vin.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Mi ne komprenas vin&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-mi ne komprenas vin.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/1a/Eo-mi_ne_komprenas_vin.ogg/Eo-mi_ne_komprenas_vin.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Mi ne komprenas vin</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-mi_ne_komprenas_vin.ogg" title="Archivo:Eo-mi ne komprenas vin.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[mi ˌne kom.ˈpre.nas ˌvin]</span> </td></tr> <tr> <td>Vale</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-14" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/c\/ca\/Eo-bone.ogg\/Eo-bone.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Bone&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-bone.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/ca/Eo-bone.ogg/Eo-bone.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Bone</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-bone.ogg" title="Archivo:Eo-bone.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈbo.ne]</span> </td></tr> <tr> <td>Bien</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-15" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/c\/ca\/Eo-bone.ogg\/Eo-bone.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Bone&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-bone.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/ca/Eo-bone.ogg/Eo-bone.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Bone</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-bone.ogg" title="Archivo:Eo-bone.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈbo.ne]</span> </td></tr> <tr> <td>Gracias</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-16" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/1\/1a\/Eo-dankon.ogg\/Eo-dankon.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Dankon&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-dankon.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/1a/Eo-dankon.ogg/Eo-dankon.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Dankon</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-dankon.ogg" title="Archivo:Eo-dankon.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈdan.kon]</span> </td></tr> <tr> <td>De nada</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-17" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/7\/76\/Eo-ne_dankinde.ogg\/Eo-ne_dankinde.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Nedankinde&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-ne dankinde.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/76/Eo-ne_dankinde.ogg/Eo-ne_dankinde.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Nedankinde</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-ne_dankinde.ogg" title="Archivo:Eo-ne dankinde.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˌne.dan.ˈkin.de]</span> </td></tr> <tr> <td>Por favor</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-18" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/8\/84\/Eo-bonvolu.ogg\/Eo-bonvolu.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Bonvolu&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-bonvolu.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/84/Eo-bonvolu.ogg/Eo-bonvolu.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Bonvolu</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-bonvolu.ogg" title="Archivo:Eo-bonvolu.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[bon.ˈvo.lu]</span> </td></tr> <tr> <td>Perdone</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-19" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/c\/c1\/Eo-pardonu_min.ogg\/Eo-pardonu_min.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Pardonu min&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-pardonu min.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c1/Eo-pardonu_min.ogg/Eo-pardonu_min.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Pardonu min</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-pardonu_min.ogg" title="Archivo:Eo-pardonu min.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[par.ˈdo.nu ˈmin]</span> </td></tr> <tr> <td>¡Salud!</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-20" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/c\/c8\/Eo-sanon.ogg\/Eo-sanon.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Sanon!&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-sanon.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c8/Eo-sanon.ogg/Eo-sanon.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Sanon!</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-sanon.ogg" title="Archivo:Eo-sanon.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈsa.non]</span> </td></tr> <tr> <td>¡Felicidades!</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-21" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/0\/01\/Eo-gratulon.ogg\/Eo-gratulon.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Gratulon&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-gratulon.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/01/Eo-gratulon.ogg/Eo-gratulon.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Gratulon</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-gratulon.ogg" title="Archivo:Eo-gratulon.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ɡra.ˈtu.lon]</span> </td></tr> <tr> <td>Te quiero/amo</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-22" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/8\/81\/Eo-mi_amas_vin.ogg\/Eo-mi_amas_vin.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Mi amas vin&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-mi amas vin.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/81/Eo-mi_amas_vin.ogg/Eo-mi_amas_vin.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Mi amas vin</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-mi_amas_vin.ogg" title="Archivo:Eo-mi amas vin.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[mi ˈa.mas ˌvin]</span> </td></tr> <tr> <td>Una cerveza, por favor</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-23" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/2\/29\/Eo-unu_bieron_mi_petas.ogg\/Eo-unu_bieron_mi_petas.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Unu bieron, mi petas&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-unu bieron mi petas.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/29/Eo-unu_bieron_mi_petas.ogg/Eo-unu_bieron_mi_petas.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Unu bieron, mi petas</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-unu_bieron_mi_petas.ogg" title="Archivo:Eo-unu bieron mi petas.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈu.nu bi.ˈe.ron, mi ˈpe.tas]</span> </td></tr> <tr> <td>¿Dónde está el baño?</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-24" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/8\/8a\/Eo-kie_estas_la_necesejo.ogg\/Eo-kie_estas_la_necesejo.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Kie estas la necesejo?&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-kie estas la necesejo.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/8a/Eo-kie_estas_la_necesejo.ogg/Eo-kie_estas_la_necesejo.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Kie estas la necesejo?</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-kie_estas_la_necesejo.ogg" title="Archivo:Eo-kie estas la necesejo.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈki.e ˈes.tas ˈla ˌne.tse.ˈse.jo]</span> </td></tr> <tr> <td>¿Qué es eso?</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-25" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/2\/29\/Eo-kio_estas_tio.ogg\/Eo-kio_estas_tio.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Kio estas tio?&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-kio estas tio.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/29/Eo-kio_estas_tio.ogg/Eo-kio_estas_tio.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Kio estas tio?</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-kio_estas_tio.ogg" title="Archivo:Eo-kio estas tio.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈki.o ˌes.tas ˈti.o]</span> </td></tr> <tr> <td>Eso es un perro</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-26" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/a\/a7\/Eo-tio_estas_hundo.ogg\/Eo-tio_estas_hundo.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Tio estas hundo&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-tio estas hundo.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/a7/Eo-tio_estas_hundo.ogg/Eo-tio_estas_hundo.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Tio estas hundo</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-tio_estas_hundo.ogg" title="Archivo:Eo-tio estas hundo.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈti.o ˌes.tas ˈhun.do]</span> </td></tr> <tr> <td>¡(Lo) amaremos!</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-27" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/5\/51\/Eo-ni_amos.ogg\/Eo-ni_amos.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Ni amos!&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-ni amos.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/5/51/Eo-ni_amos.ogg/Eo-ni_amos.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Ni amos!</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-ni_amos.ogg" title="Archivo:Eo-ni amos.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ni ˈa.mos]</span> </td></tr> <tr> <td>¡Paz!</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-28" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/8\/86\/Eo-pacon.ogg\/Eo-pacon.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Pacon!&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-pacon.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/86/Eo-pacon.ogg/Eo-pacon.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Pacon!</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-pacon.ogg" title="Archivo:Eo-pacon.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ˈpa.tson]</span> </td></tr> <tr> <td>Soy un principiante de esperanto.</td> <td><small><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-29" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/0\/04\/Eo-mi_estas_komencanto_de_esperanto.ogg\/Eo-mi_estas_komencanto_de_esperanto.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;Mi estas komencanto de Esperanto&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;es&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Eo-mi estas komencanto de esperanto.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/04/Eo-mi_estas_komencanto_de_esperanto.ogg/Eo-mi_estas_komencanto_de_esperanto.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Reproducir audio" title="Reproducir audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">Mi estas komencanto de Esperanto</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Archivo:Eo-mi_estas_komencanto_de_esperanto.ogg" title="Archivo:Eo-mi estas komencanto de esperanto.ogg">ⓘ</a></sup></span></small></td> <td><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[mi ˈes.tas ˌko.men.ˈtsan.to de ˌes.pe.ˈran.to]</span> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vocabulario">Vocabulario</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=13" title="Editar sección: Vocabulario"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El vocabulario tiene préstamos de muchos idiomas. Ciertas palabras, por su carácter internacional, tienen su origen en idiomas no indoeuropeos, como el <a href="/wiki/Idioma_japon%C3%A9s" title="Idioma japonés">japonés</a>. Sin embargo, la mayoría del vocabulario del esperanto procede de las <a href="/wiki/Lenguas_romances" title="Lenguas romances">lenguas romances</a> (principalmente el <a href="/wiki/Lengua_latina" class="mw-redirect" title="Lengua latina">latín</a>, el <a href="/wiki/Idioma_italiano" title="Idioma italiano">italiano</a> y el <a href="/wiki/Idioma_franc%C3%A9s" title="Idioma francés">francés</a>), el <a href="/wiki/Idioma_alem%C3%A1n" title="Idioma alemán">alemán</a> e <a href="/wiki/Idioma_ingl%C3%A9s" title="Idioma inglés">inglés</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Criterios_para_la_elección_del_vocabulario"><span id="Criterios_para_la_elecci.C3.B3n_del_vocabulario"></span>Criterios para la elección del vocabulario</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=14" title="Editar sección: Criterios para la elección del vocabulario"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Los días de la semana están tomados del francés (<i>dimanĉo, lundo, mardo,...</i>), muchos nombres de partes del cuerpo del latín y del griego (<i>hepato, okulo, brako, koro, reno,...</i>), las unidades de tiempo del alemán (<i>jaro, monato, tago,...</i>), los nombres de animales y vegetales principalmente en los nombres científicos del latín. </p><p>Se puede inferir el significado de muchas palabras por su similitud con otros idiomas: </p> <ul><li><i>abdiki</i> («abdicar»), como en inglés, latín, italiano y español.</li> <li><i>abituriento</i> («bachiller»), como en alemán y ruso.</li> <li><i>ablativo</i> («ablativo»), como en latín, inglés, italiano y español, pero también es reconocible por alemanes entendidos en gramática.</li> <li><i>funto</i> («libra»), como en polaco, ruso, yiddish y alemán.</li> <li><i>ŝnuro</i> («cuerda»), como en alemán, ruso, polaco, rumano y checo.</li></ul> <p>Además, Zamenhof creó cuidadosamente una pequeña base de palabras radicales y afijos con la que formar una cantidad ilimitada de palabras. Gracias a esto, es posible adquirir un alto nivel comunicativo habiendo aprendido una cantidad relativamente pequeña de palabras (entre 500 y 1200 morfemas). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fonología"><span id="Fonolog.C3.ADa"></span>Fonología</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=15" title="Editar sección: Fonología"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Fonolog%C3%ADa_del_esperanto" title="Fonología del esperanto"> Fonología del esperanto</a></i></div> <p>El esperanto tiene cinco <a href="/wiki/Vocal" title="Vocal">vocales</a> y veintitrés <a href="/wiki/Consonante" title="Consonante">consonantes</a>, dos de las cuales son <a href="/wiki/Semivocal" class="mw-redirect" title="Semivocal">semivocales</a>. No tiene <a href="/wiki/Tono_(ling%C3%BC%C3%ADstica)" title="Tono (lingüística)">tono</a>. Al igual que en el <a href="/wiki/N%C3%A1huatl" title="Náhuatl">náhuatl</a>, el <a href="/wiki/Acento_tonal" title="Acento tonal">acento tónico</a> siempre cae en la penúltima sílaba, a menos que la vocal final <i>o</i> (o la <i>a</i> del artículo) sea <a href="/wiki/Elisi%C3%B3n" title="Elisión">elidida</a>, lo cual ocurre comúnmente en la <a href="/wiki/Poes%C3%ADa" title="Poesía">poesía</a> o canción. Por ejemplo, <i>familio</i> («familia») es <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[fa.mi.ˈli.o]</span>, pero <i>famili’</i> es <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[fa.mi.ˈli]</span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Consonantes">Consonantes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=16" title="Editar sección: Consonantes"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr> <th> </th> <th colspan="2"><a href="/wiki/Consonante_bilabial" title="Consonante bilabial">Bilabial</a> </th> <th colspan="2"><a href="/wiki/Consonante_labiodental" title="Consonante labiodental">Labio-<br />dental</a> </th> <th colspan="2"><a href="/wiki/Consonante_alveolar" title="Consonante alveolar">Alveolar</a> </th> <th colspan="2"><a href="/wiki/Consonante_postalveolar" title="Consonante postalveolar">Post-<br />alveolar</a> </th> <th colspan="2"><a href="/wiki/Consonante_palatal" title="Consonante palatal">Palatal</a> </th> <th colspan="2"><a href="/wiki/Consonante_velar" title="Consonante velar">Velar</a> </th> <th colspan="2"><a href="/wiki/Consonante_glotal" title="Consonante glotal">Glotal</a> </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="text-align:left;"><a href="/wiki/Consonante_nasal" title="Consonante nasal">Nasal</a> </th> <td colspan="2" style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">m</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2" style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">n</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="text-align:left;"><a href="/wiki/Consonante_oclusiva" title="Consonante oclusiva">Oclusiva</a> </th> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">p</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">b</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">t</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">d</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">k</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ɡ</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="text-align:left;"><a href="/wiki/Consonante_africada" title="Consonante africada">Africada</a> </th> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ʦ</span> </td> <td style="font-size:larger;"> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ʧ</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ʤ</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="text-align:left;"><a href="/wiki/Consonante_fricativa" title="Consonante fricativa">Fricativa</a> </th> <td colspan="2">&#160; </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">f</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">v</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">s</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">z</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ʃ</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ʒ</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">x</span></td> <td>&#160; </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">h</span></td> <td>&#160; </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="text-align:left;"><a href="/wiki/Consonante_vibrante_m%C3%BAltiple" title="Consonante vibrante múltiple">Vibrante</a> </th> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2" style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">r</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="text-align:left;"><a href="/wiki/Consonante_aproximante" title="Consonante aproximante">Aproximante</a> </th> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2" style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">l</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2" style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">j</span> </td> <td colspan="2">&#160; </td> <td colspan="2">&#160; </td></tr></tbody></table> <p>Para el caso de /r/, la pronunciación es siempre [<a href="/wiki/Vibrante_simple_alveolar" class="mw-redirect" title="Vibrante simple alveolar">ɾ</a>] (como en ca<b>r</b>o, pe<b>r</b>a o ca<b>r</b>a), al principio de una palabra y dentro de esta. Además, se toleran las variaciones en su pronunciación, estas diferencias dependen del idioma materno del hablante. Por ejemplo, [<a href="/wiki/Vibrante_m%C3%BAltiple_alveolar" class="mw-redirect" title="Vibrante múltiple alveolar">r</a>] (como en <b>r</b>ápido o pe<b>rr</b>o), [<a href="/wiki/Fricativa_uvular_sonora" title="Fricativa uvular sonora">ʁ</a>] (r francesa) o [<a href="/wiki/Vibrante_m%C3%BAltiple_uvular" title="Vibrante múltiple uvular">ʀ</a>] vibrante múltiple ovular. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vocales">Vocales</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=17" title="Editar sección: Vocales"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El esperanto utiliza las cinco vocales del <a href="/wiki/Idioma_espa%C3%B1ol" title="Idioma español">español</a>, del <a href="/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín">latín</a> o del <a href="/wiki/Idioma_suajili" title="Idioma suajili">suajili</a>. No se hace distinción en la <a href="/wiki/Vocal_larga" title="Vocal larga">longitud de las vocales</a> y tampoco se reconocen diferencias entre <a href="/wiki/Vocal_nasal" class="mw-redirect" title="Vocal nasal">vocales nasalizadas</a> y orales. </p> <dl><dd><table class="wikitable" style="margin: 0 auto; text-align: center;"> <tbody><tr> <th> </th> <th><a href="/wiki/Vocal_anterior" title="Vocal anterior">Anterior</a> </th> <th><a href="/wiki/Vocal_posterior" title="Vocal posterior">Posterior</a> </th></tr> <tr> <th style="text-align: right;"><a href="/wiki/Vocal_cerrada" title="Vocal cerrada">Cerrada</a> </th> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">i</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">u</span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right;"><a href="/wiki/Vocal_media" title="Vocal media">Media</a> </th> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">e</span> </td> <td style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">o</span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right;"><a href="/wiki/Vocal_abierta" title="Vocal abierta">Abierta</a> </th> <td colspan="2" style="font-size:larger;"><span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">a</span> </td></tr></tbody></table></dd></dl> <p>Hay seis <a href="/wiki/Diptongo" title="Diptongo">diptongos</a> decrecientes: <i>uj, oj, ej, aj, aŭ, eŭ</i> (<span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">/ui̯</span>, <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">oi̯</span>, <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ei̯</span>, <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">ai̯</span>, <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">au̯</span>, <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">eu̯/</span>). </p><p>Con solo cinco vocales, se tolera un alto grado de variación vocálica que muchos otros idiomas no permiten y resulta de gran ayuda para principiantes de diversos orígenes. Por ejemplo, <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">/e/</span> va desde la <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[e]</span> (<i>é</i> francesa) hasta <span title="Representación en el Alfabeto Fonético Internacional (IPA o AFI)" class="IPA">[ɛ]</span> (<i>è</i> francesa). Estas diferencias casi siempre dependen del idioma materno del hablante. Se puede emplear opcionalmente una <a href="/wiki/Oclusiva_glotal" title="Oclusiva glotal">oclusión glotal</a> entre vocales adyacentes, especialmente si las vocales son las mismas, como en <i>heroo</i> (héroe) y <i>praavo</i> (bisabuelo). Los hablantes nativos de idiomas cuya <a href="/wiki/Fonot%C3%A1ctica" title="Fonotáctica">fonotáctica</a> evita los <a href="/wiki/Hiato_(fonolog%C3%ADa)" title="Hiato (fonología)">hiatos</a> pueden preferir emplear la oclusión en esos casos, evitando así pronunciar diptongos no deseados. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gramática"><span id="Gram.C3.A1tica"></span>Gramática</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=18" title="Editar sección: Gramática"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Gram%C3%A1tica_del_esperanto" title="Gramática del esperanto"> Gramática del esperanto</a></i></div> <p>Las palabras en esperanto se forman o derivan aglutinando raíces y <a href="/wiki/Afijo" title="Afijo">afijos</a>. Este proceso es bastante regular, de tal forma que se pueden crear palabras mientras se habla logrando la perfecta comprensión del interlocutor. Las palabras compuestas se forman siguiendo el orden «modificador al principio, raíz al final». </p><p>Las diferentes partes de la oración se marcan con sus propios sufijos: todos los sustantivos comunes terminan en <i>-o</i>, todos los adjetivos terminan en <i>-a</i>, todos los adverbios derivados terminan en <i>-e</i> y todos los verbos terminan en uno de los seis sufijos de tiempo y modo verbales. </p><p>Los sustantivos <a href="/wiki/N%C3%BAmero_gramatical" title="Número gramatical">plurales</a> terminan en <i>-oj</i>, mientras que el objeto directo termina en <i>-on</i>. El objeto directo plural termina en <i>-ojn</i>. Los adjetivos son concordantes a su sustantivo; las terminaciones respectivas son <i>-aj</i> para plural, <i>-an,</i> para objeto directo y <i>-ajn</i> para objeto directo plural. </p> <table border="0" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr> <td> <table class="wikitable"> <tbody><tr align="center" style="background: #CCCCCC;"> <th><a href="/wiki/Sustantivo" title="Sustantivo">Sustantivo</a> </th> <th style="background: #EFEFEF;">Sujeto </th> <th style="background: #EFEFEF;">Objeto </th></tr> <tr align="center"> <th style="background: #EFEFEF;">Singular </th> <td>-<b>o</b></td> <td>-<b>on</b> </td></tr> <tr align="center"> <th style="background: #EFEFEF;">Plural </th> <td>-<b>oj</b></td> <td>-<b>ojn</b> </td></tr></tbody></table> </td> <td> <table class="wikitable"> <tbody><tr align="center" style="background: #CCCCCC;"> <th><a href="/wiki/Adjetivo" title="Adjetivo">Adjetivo</a> </th> <th style="background: #EFEFEF;">Sujeto </th> <th style="background: #EFEFEF;">Objeto </th></tr> <tr align="center"> <th style="background: #EFEFEF;">Singular </th> <td>-<b>a</b></td> <td>-<b>an</b> </td></tr> <tr align="center"> <th style="background: #EFEFEF;">Plural </th> <td>-<b>aj</b></td> <td>-<b>ajn</b> </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <p>Las seis inflexiones verbales son tres tiempos y tres modos. El tiempo presente <i>-as</i>, tiempo futuro <i>-os</i>, tiempo pasado <i>-is</i>, modo infinitivo <i>-i</i>, modo <a href="/wiki/Yusivo" class="mw-redirect" title="Yusivo">yusivo</a> (imperativo-subjuntivo) <i>-u</i>, y <b>modo condicional</b> <i>-us</i>. No existe inflexión que indique persona o número. Por ejemplo: <i>kanti</i>, cantar; <i>mi kantas</i>, canto; <i>mi kantis</i>, canté; <i>mi kantos</i>, cantaré; <i>mi kantu</i>, (que) cantara; <i>mi kantus</i>, cantaría. </p> <table border="0" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr> <td> <table class="wikitable"> <tbody><tr align="center" style="background: #CCCCCC;"> <th>Tiempo verbal </th> <th>Sufijo </th></tr> <tr> <td style="background: #EFEFEF;">Presente</td> <td><b>-as</b> (kantas) </td></tr> <tr> <td style="background: #EFEFEF;">Pasado</td> <td><b>-is</b> (kantis) </td></tr> <tr> <td style="background: #EFEFEF;">Futuro</td> <td><b>-os</b> (kantos) </td></tr></tbody></table> </td> <td> <table class="wikitable"> <tbody><tr align="center" style="background: #CCCCCC;"> <th>Modo verbal </th> <th>Sufijo </th></tr> <tr> <td style="background: #EFEFEF;">Infinitivo</td> <td><b>-i</b> (kanti) </td></tr> <tr> <td style="background: #EFEFEF;">Yusivo</td> <td><b>-u</b> (kantu) </td></tr> <tr> <td style="background: #EFEFEF;">Condicional</td> <td><b>-us</b> (kantus) </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <p>El orden de las palabras es comparativamente libre: los adjetivos pueden ir antes o después de los sustantivos, y los sujetos, verbos y objetos (marcados con el sufijo <i>-n)</i> pueden colocarse en cualquier orden. Sin embargo, el artículo, los demostrativos y las preposiciones siempre van antes del sustantivo. De manera similar, el negativo <i>ne</i> (no) y las conjunciones como <i>kaj</i> (y) y <i>ke</i> (que) deben preceder la frase o cláusula que introducen. En las cláusulas copulativas, el orden de las palabras es tan importante como en español: «un león es un animal» contra «un animal es un león». </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Las_16_reglas_del_esperanto">Las 16 reglas del esperanto</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=19" title="Editar sección: Las 16 reglas del esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/16_reglas_del_Esperanto" class="mw-redirect" title="16 reglas del Esperanto"> 16 reglas del Esperanto</a></i></div> <p>Las 16 reglas son una síntesis de la <a href="/wiki/Esperanta_gramatiko" class="mw-redirect" title="Esperanta gramatiko">Esperanta gramatiko</a>, que apareció en el <a href="/wiki/Unua_Libro" title="Unua Libro">Unua Libro</a> (Primer Libro) y se recogen en el <a href="/wiki/Fundamento_de_Esperanto" title="Fundamento de Esperanto">Fundamento de Esperanto</a>. De ninguna forma se trata de una gramática completa, aunque algunos esperantistas entusiastas no sean precisos al informar. Sin embargo, sí es cierto que ilustra de una manera simple y rápida las principales características del idioma para conocedores de terminología gramatical europea y tal nivel de síntesis puede parecer impensable en idiomas naturales.<sup id="cite_ref-fundamento_50-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-fundamento-50"><span class="corchete-llamada">[</span>50<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; La gramática más completa en esperanto consta de 696 páginas en formato PDF y explica detalladamente la lengua para los hablantes de cualquier origen lingüístico.<sup id="cite_ref-51" class="reference separada"><a href="#cite_note-51"><span class="corchete-llamada">[</span>51<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Correlativos">Correlativos</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=20" title="Editar sección: Correlativos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Tabla_de_correlativos_en_esperanto" class="mw-redirect" title="Tabla de correlativos en esperanto"> Tabla de correlativos en esperanto</a></i></div> <p>En esperanto, los correlativos son una serie de palabras especiales que expresan una idea sencilla (<i>mucho, poco, algunos, ese, este, todos...</i>) a través de palabras compuestas por dos partículas, por lo que existen gestos para comprenderlos y memorizarlos.<sup id="cite_ref-52" class="reference separada"><a href="#cite_note-52"><span class="corchete-llamada">[</span>52<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Estas partículas se combinan para formar una idea sólida en forma de palabra de manera totalmente regular. Este método de generar correlativos compuestos de partículas se basa, lejanamente, en el <a href="/wiki/Idioma_ruso" title="Idioma ruso">idioma ruso</a>. Los correlativos poseen su propia gramática, ya que estos poseen sus propias <a href="/wiki/Terminaci%C3%B3n" class="mw-redirect" title="Terminación">terminaciones</a> y reglas, las cuales se integran de manera totalmente regular en las reglas aplicables a palabras con lexema. </p> <table class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none; vertical-align: top;"> <tbody><tr> <th style="background:linear-gradient(to top right,#eaecf0 49%,#aaa 49.5%,#aaa 50.5%,#eaecf0 51%);line-height:1;"><div style="margin-left:2em;text-align:right;">Fin</div><div style="margin-right:2em;text-align:left;">Inicio</div> </th> <th><i>-a</i><br /><span style="font-size:85%;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r144106874">.mw-parser-output .sinnegrita,.mw-parser-output .sinnegrita b{font-weight:normal}</style><span class="sinnegrita">cualidad</span></span> </th> <th><i>-al</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">causa</span></span> </th> <th><i>-am</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">tiempo</span></span> </th> <th><i>-e</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">lugar</span></span> </th> <th><i>-el</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">modo</span></span> </th> <th><i>-es</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">pertenencia</span></span> </th> <th><i>-o</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">objeto</span></span> </th> <th><i>-om</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">cantidad</span></span> </th> <th><i>-u</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">persona</span></span> </th></tr> <tr> <th><i>ĉi-</i><br /><i><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">todo</span></span></i> </th> <td>ĉia<br /><span style="font-size:85%;">cada, todo</span> </td> <td>ĉial<br /><span style="font-size:85%;">por toda causa</span> </td> <td>ĉiam<br /><span style="font-size:85%;">siempre</span> </td> <td>ĉie<br /><span style="font-size:85%;">en todos lados</span> </td> <td>ĉiel<br /><span style="font-size:85%;">de todos modos</span> </td> <td>ĉies<br /><span style="font-size:85%;">de todos</span> </td> <td>ĉio<br /><span style="font-size:85%;">todo</span> </td> <td>ĉiom<br /><span style="font-size:85%;">todo</span> </td> <td>ĉiu<br /><span style="font-size:85%;">cada uno, todos</span> </td></tr> <tr> <th><i>i-</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">algún</span></span> </th> <td><i>ia</i><br /><span style="font-size:85%;">algún</span> </td> <td><i>ial</i><br /><span style="font-size:85%;">por alguna causa</span> </td> <td><i>iam</i><br /><span style="font-size:85%;">alguna vez</span> </td> <td><i>ie</i><br /><span style="font-size:85%;">en algún lugar</span> </td> <td><i>iel</i><br /><span style="font-size:85%;">de algún modo</span> </td> <td><i>ies</i><br /><span style="font-size:85%;">de alguien</span> </td> <td><i>io</i><br /><span style="font-size:85%;">algo</span> </td> <td><i>iom</i><br /><span style="font-size:85%;">algo, un poco</span> </td> <td><i>iu</i><br /><span style="font-size:85%;">alguien</span> </td></tr> <tr> <th><i>ki-</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">pregunta</span></span> </th> <td><i>kia</i><br /><span style="font-size:85%;">cómo (adjetivo)</span> </td> <td><i>kial</i><br /><span style="font-size:85%;">por qué</span> </td> <td><i>kiam</i><br /><span style="font-size:85%;">cuándo</span> </td> <td><i>kie</i><br /><span style="font-size:85%;">dónde</span> </td> <td><i>kiel</i><br /><span style="font-size:85%;">cómo (adverbio)</span> </td> <td><i>kies</i><br /><span style="font-size:85%;">de quién</span> </td> <td><i>kio</i><br /><span style="font-size:85%;">qué</span> </td> <td><i>kiom</i><br /><span style="font-size:85%;">cuánto</span> </td> <td><i>kiu</i><br /><span style="font-size:85%;">quién</span> </td></tr> <tr> <th><i>neni-</i><br /><span style="font-size:85%;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita">nada</span></span> </th> <td><i>nenia</i><br /><span style="font-size:85%;">ningún</span> </td> <td><i>nenial</i><br /><span style="font-size:85%;">por ningún motivo</span> </td> <td><i>neniam</i><br /><span style="font-size:85%;">nunca</span> </td> <td><i>nenie</i><br /><span style="font-size:85%;">en ningún lado</span> </td> <td><i>neniel</i><br /><span style="font-size:85%;">de ningún modo</span> </td> <td><i>nenies</i><br /><span style="font-size:85%;">de nadie</span> </td> <td><i>nenio</i><br /><span style="font-size:85%;">nada</span> </td> <td><i>neniom</i><br /><span style="font-size:85%;">nada</span> </td> <td><i>neniu</i><br /><span style="font-size:85%;">nadie</span> </td></tr> <tr> <th><i>ti-</i><br /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r144106874"><span class="sinnegrita"><span style="font-size:85%;">ése</span></span> </th> <td><i>tia</i><br /><span style="font-size:85%;">tal, igual, semejante</span> </td> <td><i>tial</i><br /><span style="font-size:85%;">por eso</span> </td> <td><i>tiam</i><br /><span style="font-size:85%;">entonces</span> </td> <td><i>tie</i><br /><span style="font-size:85%;">allá, ahí</span> </td> <td><i>tiel</i><br /><span style="font-size:85%;">así, tan</span> </td> <td><i>ties</i><br /><span style="font-size:85%;">de ése</span> </td> <td><i>tio</i><br /><span style="font-size:85%;">eso</span> </td> <td><i>tiom</i><br /><span style="font-size:85%;">tanto</span> </td> <td><i>tiu</i><br /><span style="font-size:85%;">ése</span> </td></tr></tbody></table> <p>Las terminaciones de los correlativos no siempre concuerdan con las terminaciones de raíz. Es importante aclarar que los correlativos que terminan con <i>-u</i> expresan personas pero también se usan para expresar cosas específicas (expresan individualidades). No es lo mismo decir «todo» (Ĉi<b>o</b>) sin poder añadir sustantivos después, que decir «cada/todo» (Ĉi<i>u</i>) sí pudiendo añadir el sustantivo (Ĉi<i>u</i> homo =&#160;cada/toda persona). Los que terminan con <i>-u</i> son sustantivos cuando se utilizan solos, y adjetivos cuando acompañan a un sustantivo. Por ejemplo, en la frase <i>Ĉiuj diris...</i> («Todos dijeron...»), la palabra <i>Ĉiu</i> se usa como sustantivo, pero en <i>Ĉiuj homoj diris...</i> («todas las personas dijeron...») la misma palabra se usa como adjetivo que describe la palabra <i>homo</i> («persona»). Los que terminan con <i>-o</i> siempre son <a href="/wiki/Sustantivo" title="Sustantivo">sustantivos</a>. Los que terminan con <i>-a</i> son siempre <a href="/wiki/Adjetivo" title="Adjetivo">adjetivos</a> comunes, mientras que los que terminan con <i>-es</i> son adjetivos posesivos. Los que terminan con <i>-am</i>, <i>-om</i>, <i>-el</i> y <i>-al</i> son <a href="/wiki/Adverbio" title="Adverbio">adverbios</a> de tiempo, cantidad, modo y razón, respectivamente. </p><p>Los correlativos que comienzan con <i>k-</i> pueden ser usados como palabras interrogativas, pero también como <a href="/wiki/Relativos" class="mw-redirect" title="Relativos">relativos</a>, los cuales son palabras que se refieren a lo ya dicho anteriormente: «Ésa es la casa <i>donde</i> yo vivo» (<i>Tiu estas la domo <b>kie</b> mi vivas</i>). En el ejemplo anterior, la palabra «donde» no se usa como interrogativo, sino como relativo adverbial de «la casa». De esta misma manera funcionan los correlativos interrogativos y relativos en esperanto, como en español. Los relativos unen dos oraciones en una, y es por eso que estas oraciones tienden a tener dos o más verbos conjugados. </p><p>El esperanto utiliza dos partículas que modifican los correlativos: <i>ĉi</i>, que expresa cercanía y <i>ajn</i>, que expresa indiferencia. Ambas pueden estar al principio o al final del correlativo —o a veces palabra normal— que modifiquen. </p> <ul><li><i>Tie</i> (allá, allí) → <i>tie <b>ĉi</b></i> (aquí)</li> <li><i>Tiam</i> (en ese tiempo) → <i><b>Ĉi</b> tiam</i> (en éste tiempo)</li> <li><i>Tiu</i> (ese, aquel) → <i><b>Ĉi</b> tiu</i> (éste)</li> <li><i>Ĉio</i> (todo) → <i><b>Ĉi</b> Ĉio</i> (todo esto)</li> <li><i>iu</i> (algún) → iu <b>ajn</b> (cualquiera)</li> <li><i>io</i> (algo) → <b>ajn</b> io (cualquier cosa)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Braille">Braille</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=21" title="Editar sección: Braille"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Braille_esperanto" title="Braille esperanto"> Braille esperanto</a></i></div><p>Es la versión del braille en el esperanto, El alfabeto se basa en el alfabeto braille básico, ampliándolo para aquellas letras el <a href="/wiki/Acento_circunflejo" title="Acento circunflejo">acento circunflejo</a>. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lenguaje_de_señas"><span id="Lenguaje_de_se.C3.B1as"></span>Lenguaje de señas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=22" title="Editar sección: Lenguaje de señas"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Signuno</b> es la versión de la lengua de señas en el esperanto.<sup id="cite_ref-53" class="reference separada"><a href="#cite_note-53"><span class="corchete-llamada">[</span>53<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Idioma_oficial">Idioma oficial</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=23" title="Editar sección: Idioma oficial"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El esperanto no es un idioma oficial secundario de ningún país reconocido, pero entró en el sistema educativo de varios países como Hungría y China. Además, el gobierno chino ha venido utilizando el esperanto desde 2001 para las noticias diarias en <a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperanto.china.org.cn/">china.org.cn</a>. China también utiliza el esperanto en <a href="/wiki/Radio_Internacional_de_China" title="Radio Internacional de China">Radio Internacional de China</a> y para la revista de Internet <i>La Popolo de Ĉinio</i>. </p><p>El ejército de los Estados Unidos publicó libros de frases militares en esperanto, que se utilizaron desde la década de 1950 hasta la de 1970 en juegos de guerra por fuerzas enemigas simuladas. Un manual de referencia de campo, FM 30-101-1 de febrero de 1962, contenía la gramática, el diccionario inglés-esperanto-inglés y frases comunes. </p><p>Además, el esperanto es el idioma de trabajo de varias organizaciones internacionales sin fines de lucro, como <i>Sennacieca Asocio Tutmonda</i>, una asociación cultural de izquierda que tenía 724 miembros en más de 85 países en 2006. También está Education@Internet, que se ha desarrollado a partir de una organización en esperanto; la mayoría de las demás son organizaciones específicamente en esperanto. La más grande de ellas, la <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a>, tiene una relación consultiva oficial con las Naciones Unidas y la UNESCO, que reconocieron el esperanto como un medio para la comprensión internacional en 1954. La Asociación Mundial de Esperanto colaboró en 2017 con la UNESCO para entregar una traducción al Esperanto de su revista El Correo de la UNESCO (<i>Unesko Kuriero</i>, en esperanto) desde entonces hasta la fecha.<a rel="nofollow" class="external text" href="https://unesdoc.unesco.org/permalink/PN-e42444b3-5b0a-4cf6-9e2f-0bc3b8d182f3">Permalink a la revista de la UNESCO en esperanto</a> </p><p>El esperanto es también el primer idioma de enseñanza y administración de la Academia Internacional de Ciencias de San Marino.<sup>[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Verificabilidad" title="Wikipedia:Verificabilidad">cita&#160;requerida</a></i>]</sup> </p><p>La Liga de las Naciones intentó promover la enseñanza del esperanto en los países miembros, pero las resoluciones fueron rechazadas principalmente por los delegados franceses que no creían que fuera necesario. </p><p>En el verano de 1924, la <a href="/w/index.php?title=American_Radio_Relay_League&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="American Radio Relay League (aún no redactado)">American Radio Relay League</a> adoptó el esperanto como su idioma auxiliar internacional oficial y esperaba que el idioma fuera utilizado por radioaficionados en las comunicaciones internacionales, pero su uso real para las comunicaciones por radio era insignificante. </p><p>Todos los documentos personales vendidos por la Autoridad de Servicio Mundial, incluido el Pasaporte Mundial, están escritos en esperanto, junto con inglés, francés, español, ruso, árabe y chino. </p><p>Aunque ningún <a href="/wiki/Estado" title="Estado">Estado</a> utiliza el esperanto como <a href="/wiki/Idioma_oficial" title="Idioma oficial">lengua oficial</a>, hubo varios intentos a lo largo de la historia: </p> <ul><li><a href="/wiki/Moresnet" title="Moresnet">Moresnet Neutral</a> (1908-1919)</li> <li><a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_de_la_Isla_de_las_Rosas" title="República de la Isla de las Rosas">República de la Isla de las Rosas</a> (1968-1969)</li> <li><a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_de_Molossia" title="República de Molossia">República de Molossia</a><sup id="cite_ref-54" class="reference separada"><a href="#cite_note-54"><span class="corchete-llamada">[</span>54<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-55" class="reference separada"><a href="#cite_note-55"><span class="corchete-llamada">[</span>55<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><a href="/wiki/Principado_de_Hutt_River" title="Principado de Hutt River">Principado de Hutt River</a></li> <li><a href="/wiki/Herzberg_am_Harz" title="Herzberg am Harz">Herzberg am Harz</a> (desde del 2006).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Evolución_del_esperanto"><span id="Evoluci.C3.B3n_del_esperanto"></span>Evolución del esperanto</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=24" title="Editar sección: Evolución del esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Evoluci%C3%B3n_ling%C3%BC%C3%ADstica_del_esperanto" title="Evolución lingüística del esperanto"> Evolución lingüística del esperanto</a></i></div> <p>Desde 1887, hasta hoy, el esperanto ha tenido una evolución lenta pero continua y sin presentar cambios radicales. Estos cambios (a veces apenas notados, a veces agriamente disputados) abarcan, aparte del crecimiento general de vocabulario, las siguientes tendencias: </p> <ul><li>Preferencia por la formación corta de algunas palabras, como <i>spontana</i> en lugar de <i>spontanea</i>.</li> <li>Enriquecimiento en matices del vocabulario, por ejemplo en <i>Blek</i> (producir sonidos los animales) se añadió una lista de verbos para especies concretas.</li> <li>Evolución de diferencias semánticas, ej: <i>plaĝo</i>: franja de costa para tomar el baño y el sol, a menudo transformada por los hombres para este objetivo; <i>strando</i>: franja de costa más original, natural y «salvaje».</li> <li>Uso de k (en algunos casos h) en lugar de la más antigua ĥ, principalmente después de la r.</li> <li>Uso de <b>-io</b> en lugar de <b>-ujo</b> en los nombres de países, ej: <i>Francio</i> en vez de <i>Francujo</i> (<a href="/wiki/Francia" title="Francia">Francia</a>).</li> <li>Adverbialización más frecuente; ej.: <i>Lastatempe</i> en lugar de <i>en la Lasta tempo</i>.</li> <li>Preferencia por evitar formar palabras complejas.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="El_esperanto_en_la_educación"><span id="El_esperanto_en_la_educaci.C3.B3n"></span>El esperanto en la educación</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=25" title="Editar sección: El esperanto en la educación"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Una cantidad relativamente baja de escuelas enseña esperanto de manera oficial en <a href="/wiki/Bulgaria" title="Bulgaria">Bulgaria</a>, <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Popular_China" title="República Popular China">China</a> y <a href="/wiki/Hungr%C3%ADa" title="Hungría">Hungría</a>. La mayoría de los esperantohablantes sigue aprendiendo el idioma de manera autodidacta, ya sea por apps como <a href="/wiki/Duolingo" title="Duolingo">Duolingo</a>, portales de enseñanza como <a href="/wiki/Lernu!" title="Lernu!">Lernu!</a>, libros electrónicos o impresos, o por correspondencia, adaptados al <a href="/wiki/Correo_electr%C3%B3nico" title="Correo electrónico">correo electrónico</a> e impartidos por grupos de profesores voluntarios. Varios pedagogos estiman que se puede aprender esperanto en un período que varía desde una cuarta parte, hasta una veinteava parte del tiempo necesario para aprender otros idiomas, dependiendo del nivel fijado y las lenguas del hablante.<sup id="cite_ref-56" class="reference separada"><a href="#cite_note-56"><span class="corchete-llamada">[</span>56<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Algunos argumentan, no obstante, que esto se aplica solo a hablantes nativos de idiomas occidentales.<sup id="cite_ref-57" class="reference separada"><a href="#cite_note-57"><span class="corchete-llamada">[</span>57<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p><a href="/wiki/Claude_Piron" title="Claude Piron">Claude Piron</a>, un psicólogo de la <a href="/wiki/Universidad_de_Ginebra" title="Universidad de Ginebra">Universidad de Ginebra</a> y traductor de chino-inglés-ruso-español-francés de Naciones Unidas, asegura que es más fácil pensar claramente en esperanto que en muchos idiomas nacionales (ver <a href="/wiki/Hip%C3%B3tesis_de_Sapir-Whorf" title="Hipótesis de Sapir-Whorf">Hipótesis de Sapir-Whorf</a> para más detalles sobre esta teoría) porque «el esperanto se apoya exclusivamente en los reflejos innatos [y] se diferencia de los otros idiomas en el hecho de que siempre puedes confiar en la tendencia natural de generalizar patrones. [...] La misma ley <a href="/wiki/Neuropsicolog%C3%ADa" title="Neuropsicología">neuropsicológica</a> —denominada por <a href="/wiki/Jean_Piaget" title="Jean Piaget">Jean Piaget</a> <i>asimilación generalizadora</i>— se aplica tanto en la formación de palabras como en la gramática». </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Valor_propedéutico_del_esperanto"><span id="Valor_proped.C3.A9utico_del_esperanto"></span>Valor propedéutico del esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=26" title="Editar sección: Valor propedéutico del esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Valor_proped%C3%A9utico_del_esperanto" title="Valor propedéutico del esperanto"> Valor propedéutico del esperanto</a></i></div> <p>Varios experimentos demuestran que el estudio del esperanto previo al de otro idioma extranjero agiliza y hace más fácil el <a href="/wiki/Aprendizaje" title="Aprendizaje">aprendizaje</a> del otro idioma. Esto probablemente se debe a que el aprendizaje de idiomas extranjeros se hace menos difícil siendo ya bilingüe. Además el uso de un idioma auxiliar, gramaticalmente simple y culturalmente flexible, disminuye el choque que implica aprender un primer idioma extranjero. En un estudio,<sup id="cite_ref-Williams_1965_58-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Williams_1965-58"><span class="corchete-llamada">[</span>58<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; un grupo de escolares europeos que estudió esperanto por un año y luego <a href="/wiki/Idioma_franc%C3%A9s" title="Idioma francés">francés</a> por otros tres, mostró tener un dominio del francés significativamente mayor que otro grupo que estudió únicamente francés durante cuatro años. Se han obtenido resultados similares cuando el segundo idioma fue el <a href="/wiki/Idioma_japon%C3%A9s" title="Idioma japonés">japonés</a>, o cuando el curso se redujo a dos años, de los cuales seis meses se emplearon en aprender esperanto. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Acreditación"><span id="Acreditaci.C3.B3n"></span>Acreditación</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=27" title="Editar sección: Acreditación"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a> (UEA), en colaboración con el Centro de aprendizaje avanzado de idiomas de la <a href="/wiki/Universidad_E%C3%B6tv%C3%B6s_Lor%C3%A1nd" title="Universidad Eötvös Loránd">Universidad Eötvös Loránd</a> (<i>ELTE ITK</i> por sus siglas en húngaro) de <a href="/wiki/Budapest" title="Budapest">Budapest</a>, ha elaborado exámenes que certifican los niveles B1, B2 y C1, según el <a href="/wiki/Marco_com%C3%BAn_europeo_de_referencia_para_las_lenguas" class="mw-redirect" title="Marco común europeo de referencia para las lenguas">marco común europeo de referencia para las lenguas</a>.<sup id="cite_ref-ekzuea_59-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-ekzuea-59"><span class="corchete-llamada">[</span>59<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-keredu_60-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-keredu-60"><span class="corchete-llamada">[</span>60<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-itkeo_61-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-itkeo-61"><span class="corchete-llamada">[</span>61<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>El ELTE ITK es miembro de la asociación de examinadores europeos de idiomas (<i>ALTE</i> por sus siglas en inglés)<sup id="cite_ref-62" class="reference separada"><a href="#cite_note-62"><span class="corchete-llamada">[</span>62<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y ya realizaba exámenes bilingües húngaro-esperanto antes de la normalización para certificar los niveles del marco común europeo de referencia para las lenguas, porque en Hungría, el esperanto está incluido y es tratado como cualquier otro idioma extranjero en el sistema educativo universitario. Los exámenes se pueden realizar en cualquier país y ELTE ITK entrega un diploma acreditativo, aunque advierte que los exámenes aprobados fuera de Hungría no tendrán el mismo valor legal dentro de la universidad estatal.<sup id="cite_ref-itkeo_61-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-itkeo-61"><span class="corchete-llamada">[</span>61<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>Este nuevo sistema de examen monolingüe fue presentado a finales de 2008 y los exámenes se realizan desde 2009.<sup id="cite_ref-ekzuea_59-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-ekzuea-59"><span class="corchete-llamada">[</span>59<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-keredu_60-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-keredu-60"><span class="corchete-llamada">[</span>60<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-itkeo_61-2" class="reference separada"><a href="#cite_note-itkeo-61"><span class="corchete-llamada">[</span>61<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Desde el año 2009 se aprovechan grandes encuentros internacionales de hablantes de esperanto para organizar exámenes, si existe un grupo de al menos uno de los tres niveles. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Críticas_y_modificaciones_al_esperanto"><span id="Cr.C3.ADticas_y_modificaciones_al_esperanto"></span>Críticas y modificaciones al esperanto</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=28" title="Editar sección: Críticas y modificaciones al esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aunque la evolución que ha sufrido el esperanto desde su publicación ha sido relativamente baja, han aparecido varios proyectos de reforma, empezando con las propuestas de Zamenhof de 1894 (véase <a href="/wiki/Esperanto_reformado" title="Esperanto reformado">Esperanto reformado</a>). El propio Zamenhof terminó desechando esas propuestas al constatar por votación que la mayor parte de la comunidad de hablantes aceptaba la lengua tal cual estaba. Dejó entonces la evolución de esta lengua viva en manos del uso de sus hablantes. Hasta el momento, las propuestas de reforma, ya fueran dentro del marco del esperanto o en forma de nuevos idiomas basados o no en el esperanto, no han sido aceptadas por la comunidad de hablantes por diversos motivos; si bien existe todavía controversia en ciertos sectores de la comunidad, en cuanto a si es necesario reformarlo o no, e incluso si es posible en una lengua tan difundida que hace tiempo dejó de ser un mero proyecto con bases. El <a href="/wiki/Ido" title="Ido">ido</a>, propuesto en 1907 por <a href="/wiki/Louis_Couturat" title="Louis Couturat">Louis Couturat</a>, el representante para defender el esperanto, fue la única iniciativa que consiguió un número importante de seguidores. Supuso un cisma en la comunidad esperantista y un golpe para la expansión del esperanto, ya que al crearse dos movimientos la expansión de ambos se vio afectada. Desde la muerte de <a href="/wiki/Louis_Couturat" title="Louis Couturat">Louis Couturat</a>, principal defensor del ido, fue perdiendo paulatinamente idistas, hasta quedar un número muy reducido de ellos. </p><p>El esperanto fue concebido desde el principio como un lenguaje de comunicación internacional, más precisamente como una <a href="/wiki/Segunda_lengua" title="Segunda lengua">segunda lengua</a> universal.<sup id="cite_ref-63" class="reference separada"><a href="#cite_note-63"><span class="corchete-llamada">[</span>63<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Desde su publicación, es constante el debate de si la humanidad será cada vez más capaz de aceptar este desafío y lograr el objetivo, e incluso si supondría o no un avance positivo para la comunicación internacional, en comparación con los resultados de la lenguas naturales, en el plano económico, diplomático, científico, laboral, etc. </p><p>Ya que el esperanto es una lengua construida, se ha encontrado con numerosas críticas con respecto a matices y detalles que se ignoran o no se valoran en los idiomas étnicos utilizados para la comunicación internacional. Los mismos argumentos cambian con el paso del tiempo o según la lengua aprendida del detractor.<sup id="cite_ref-64" class="reference separada"><a href="#cite_note-64"><span class="corchete-llamada">[</span>64<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Algunos ejemplos de las observaciones más comunes: </p> <ul><li>El vocabulario literario resulta demasiado extenso. En vez de derivar nuevas palabras de las raíces existentes, muchos autores adoptan, sobre todo para poesía, una gran cantidad de nuevas raíces al idioma, acercándolo más al léxico de lenguas occidentales.</li> <li>El esperanto no ha alcanzado todavía las expectativas de su creador de convertirse en una <a href="/wiki/Segunda_lengua" title="Segunda lengua">segunda lengua</a> universal hablada en masa. Aunque muchos defensores del esperanto dan importancia al éxito alcanzado, según las complicadas estimaciones de 1999 resultaría innegable la aplastante proporción entre la población mundial y los hablantes de esperanto; de 1:3500 (un hablante de esperanto cada tres mil quinientas personas) como la cifra más optimista, y 1:43&#160;000 como cifra más pesimista, aunque con la irrupción de internet y la dificultad de censar a sus hablantes estas estimaciones podrían estar desfasadas. También es cierto que el 96&#160;% del mundo no tiene el inglés como lengua nativa y podría parecer improbable —además de costoso— para ese 96&#160;%, lograr un nivel alto de inglés en el 25&#160;% del mundo antes de otro cambio de idioma puente. Lo popular e innovador siempre empieza como algo minoritario. Al igual que el francés, las lenguas étnicas puente acaban siendo sustituidas por otras.</li> <li>Su vocabulario está basado en palabras internacionales y, por tanto, en los grandes idiomas europeos que conquistaron el mundo, por lo que en este aspecto no sería plenamente universal. Un vocabulario más universal estaría totalmente inventado o vendría de todas o las grandes lenguas del momento (sujeto al cambio del tiempo y pérdida de universalidad). Entre otros, aspirantes asiáticos a aprender el esperanto se encuentran ligeramente desfavorecidos respecto a nativos de lenguas europeas con cierta ventaja estratégica. Sin embargo, no resulta extraño que asiáticos entrevistados que aprendieron tanto inglés como esperanto prefieran aprender este último por unanimidad.<sup id="cite_ref-65" class="reference separada"><a href="#cite_note-65"><span class="corchete-llamada">[</span>65<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; La solución actual de adoptar lenguas étnicas y el hecho de que se necesiten memorizar 467 morfemas para entender el 95&#160;% del esperanto podría restar valor a esta crítica, no frente a otras lenguas auxiliares pero sí frente a lenguas étnicas internacionales.<sup id="cite_ref-66" class="reference separada"><a href="#cite_note-66"><span class="corchete-llamada">[</span>66<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>El esperanto no se corresponde con ninguna cultura nativa.<sup id="cite_ref-critiche_67-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-critiche-67"><span class="corchete-llamada">[</span>67<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; La cultura en esperanto es la de sus hablantes que la nutren con su cultura, en gran parte occidental, eslava y asiática. Aunque ha dado lugar a una extensa literatura internacional, el esperanto no encapsula por tanto a una cultura específica.</li> <li>Puede resultar sexista que unas 30 raíces para seres humanos sean inherentemente masculinas (ej: <i>sinjor'o</i> = señor) y sus equivalentes femeninos se formen añadiendo un sufijo (<i>sinjor'in'o</i> = señora), como ocurre en bastantes idiomas no planificados (gallo &gt; gall'ina). Sin embargo, quien lo tilda de sexista suele ignorar que «primo» o «esposo» se forman etimológicamente por el proceso contrario (kuzino &gt; kuzo) o que sea corriente la palabra «malina» (lo contrario de mujer, masculino) en los formularios de congresos. Hay que tener en cuenta que las raíces de las palabras de este idioma son en su gran mayoría neutras (ej: <i>tablo</i> = mesa; vendisto = vendedor/a; koko = gallinácea) y el uso del sufijo <i>in</i> cambia en frecuencia y contexto según el hablante y sus influencias nativas. Además, su uso es mucho más frecuente que el del prefijo masculinizador vir- o su adjetivo (vira = varonil). Hay raíces masculinas y alguna decena es femenina (ej: <i>damo</i> = dama). Esta crítica, por su carácter más subjetivo que objetivo, depende del punto de vista del hablante o detractor mismo, puesto que algunas personas opinan que el esperanto da preferencia al sexo femenino, pues no le asigna un sufijo al sexo masculino (de ahí el uso de «malina»). Otros opinan que da preferencia al género neutro, ya que la mayor parte de las raíces se refieren a cosas, y, en general, en el caso de los animales es necesario añadir un prefijo para indicar el género masculino. Existe, sin embargo, un sufijo no oficial para el sexo masculino: -iĉo. Este <a href="/wiki/Sufijo" title="Sufijo">sufijo</a> no ha sido aceptado oficialmente, ni encontramos su uso especialmente extendido (la propuesta de uso actual mayoritaria supondría que <i>patro</i> o <i>sinjoro</i> dejaran de indicar sexo de forma súbita, mientras que todas las raíces femeninas se conservarían). Oficialmente existe y se utiliza el prefijo <i>ge-</i> para referirse a los dos géneros, en lugar de usar solo el masculino, el neutral (cuyo plural no implica necesariamente la presencia de los dos sexos), o añadir el femenino, como se hace, por ejemplo, en español. <a href="/wiki/Jorge_Camacho_Cord%C3%B3n" title="Jorge Camacho Cordón">Jorge Camacho Cordón</a>, escritor esperantista, ha intentado abordar este problema, bajo la forma del <i>iĉismo</i>, más tarde derivado en el <a href="/wiki/Riismo" title="Riismo">riismo</a> con un pronombre asexual distinto al oficial <i>ĝi</i> para objetos y, con menos uso, personas sin sexo claro. Propuestas de evolución y no de reforma son el uso de nuevas raíces neutras de idiomas poco representados que irían dejando a las raíces más frecuentes con sexo inherente en el olvido.</li> <li>El esperanto puede resultar artificial de forma escrita. Esta observación subjetiva generalmente ocurre en detractores que ya saben que están leyendo un texto en esperanto y que se trata de un idioma no clasificado como «natural» en lingüística. Las razones se basan a menudo en los caracteres con diacríticos del esperanto que los hablantes sin este tipo de signos o que aprendieron o prefieren el inglés califican como raros y entorpecedores. También esgrimen que para teclados QWERTY, diseñados para el inglés, es necesario ajustar o instalar un nuevo teclado solo para escribir esperanto, sin usar las convenciones disponibles. Desde 2013 todos los teléfonos con Android tienen el teclado de esperanto preinstalado, con una disposición internacional que incluye caracteres ocultos para escribir también en otros idiomas con alfabeto latino. Los caracteres que se critican fueron inventados especialmente para el idioma. No era extraño en la época donde el francés, y no el inglés, era la lengua internacional del momento. Los detractores critican que estos caracteres le añaden un grado innecesario de complejidad a la lengua, como por ejemplo la ŭ, que reemplaza a la w inglesa.<sup id="cite_ref-critiche_67-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-critiche-67"><span class="corchete-llamada">[</span>67<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; También opinan que cualquier lengua artificial será deficiente por definición,<sup id="cite_ref-piron1994_68-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-piron1994-68"><span class="corchete-llamada">[</span>68<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; aunque la <a href="/wiki/Academia_de_Ciencias_de_Hungr%C3%ADa" class="mw-redirect" title="Academia de Ciencias de Hungría">Academia de Ciencias de Hungría</a> ha declarado que el esperanto cumple con todos los requerimientos de una lengua viva y se sabe que las lenguas clasificadas como naturales son inventos de una sociedad humana, de cierto modo artificial.<sup id="cite_ref-69" class="reference separada"><a href="#cite_note-69"><span class="corchete-llamada">[</span>69<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <p>En la comunidad de hablantes de esperanto hay diferencia de opiniones en cuanto a algunas críticas; mientras algunas son aceptadas con sana autocrítica y con frecuencia surgen debates sobre ello, otras son rechazadas por completo, y en otras la comunidad simplemente no encuentra una base real para su postulación. En lo que sí coinciden casi todos es en que, aunque el esperanto no sea un idioma perfecto —si es que tal cosa puede existir—, es por experiencia mucho mejor para ejercer el papel de lengua internacional auxiliar, beneficiando a todos, que cualquier otro idioma natural e incluso auxiliar (sin tanto desarrollo y con diferencias más cuantitativas que cualitativas). Además, el esperanto corregiría el desequilibrio económico mundial que injustamente beneficia a los países exportadores del inglés nativo en la actualidad, como se prueba en el <a href="/wiki/Informe_Grin" title="Informe Grin">Informe Grin</a> ante la pregunta "¿Cuál sería la mejor elección de lenguas de trabajo en la Unión Europea?". </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="La_comunidad_esperantista">La comunidad esperantista</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=29" title="Editar sección: La comunidad esperantista"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geografía_y_demografía"><span id="Geograf.C3.ADa_y_demograf.C3.ADa"></span>Geografía y demografía</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=30" title="Editar sección: Geografía y demografía"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Los hablantes del esperanto son más numerosos en <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> y <a href="/wiki/Asia_oriental" class="mw-redirect" title="Asia oriental">Asia oriental</a> que en <a href="/wiki/Am%C3%A9rica" title="América">América</a>, <a href="/wiki/%C3%81frica" title="África">África</a> y <a href="/wiki/Ocean%C3%ADa" title="Oceanía">Oceanía</a>. Se concentran más en <a href="/wiki/%C3%81rea_urbana" class="mw-redirect" title="Área urbana">áreas urbanas</a> que en <a href="/wiki/Rural" class="mw-redirect" title="Rural">rurales</a>.<sup id="cite_ref-Sikosek_2003_70-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Sikosek_2003-70"><span class="corchete-llamada">[</span>70<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; El esperanto es particularmente predominante en los países del centro, norte y este de Europa; en <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Popular_China" title="República Popular China">China</a>, <a href="/wiki/Corea" title="Corea">Corea</a>, <a href="/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón">Japón</a> e <a href="/wiki/Ir%C3%A1n" title="Irán">Irán</a> en Asia; en <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a>, <a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentina</a> y <a href="/wiki/Cuba" title="Cuba">Cuba</a> en América; y en <a href="/wiki/Togo" title="Togo">Togo</a> y <a href="/wiki/Madagascar" title="Madagascar">Madagascar</a> en África. </p><p>Una estimación del 1989 del número de hablantes del esperanto realizada gracias a <a href="/w/index.php?title=Sidney_S._Culbert&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sidney S. Culbert (aún no redactado)">Sidney S. Culbert</a>, esperantista y profesor jubilado de psicología de la <a href="/wiki/Universidad_de_Washington" title="Universidad de Washington">Universidad de Washington</a> que rastreó y probó a hablantes del esperanto en áreas de muestra en docenas de países por un período de veinte años, concluyó que entre uno y dos millones de personas hablaban esperanto a un nivel <a href="/wiki/Escala_ILR#ILR_Nivel_3_-_Competencia_profesional_de_trabajo" title="Escala ILR">3</a>, «profesionalmente competente» (capaz de comunicar ideas moderadamente completas sin vacilación y de seguir discursos, transmisiones de radio, etc.). El trabajo de Culbert consistió en una lista de estimaciones para todos los idiomas de más de un millón de hablantes. Los métodos de Culbert se explican detalladamente en la carta a David Wolff.<sup id="cite_ref-71" class="reference separada"><a href="#cite_note-71"><span class="corchete-llamada">[</span>71<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Debido a que Culbert nunca publicó información detallada referente a países o regiones, es bastante difícil corroborar la veracidad de sus resultados. </p><p>Desde entonces la cifra de dos millones aparece en <i><a href="/wiki/Ethnologue" title="Ethnologue">Ethnologue</a></i>, refiriéndose también al estudio de Culbert. De ser correcta esta estimación y no haber aumentado, aproximadamente el 0,03&#160;% de la población mundial hablaría el idioma. Esto está muy por debajo del objetivo sin fecha límite de Zamenhof para que se convirtiera en un <a href="/wiki/Lengua_auxiliar" title="Lengua auxiliar">idioma universal</a> hablada a mayor escala, pero representa un nivel de popularidad jamás alcanzado por ningún otro idioma construido, partiendo de un solo hablante y sin los medios de las lenguas nacionales. Ethnologue también señala que hay entre 200 a 2000 <a href="/wiki/Hablantes_nativos_de_esperanto" title="Hablantes nativos de esperanto">hablantes nativos de esperanto</a> (<i>denaskuloj</i>), quienes han aprendido el idioma por haber nacido en una familia cuyos padres hablan esperanto (esto suele ocurrir en una familia compuesta por padre y madre sin lengua común, que se conocieron gracias al esperanto, o a veces en una familia de devotos esperantistas). El último censo del gobierno húngaro muestra un crecimiento sostenido de nativos en el país, por encima de los 800 individuos. </p><p><a href="/w/index.php?title=Marcus_Sikosek&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Marcus Sikosek (aún no redactado)">Marcus Sikosek</a> puso en duda la cifra de 1,6 millones en 2003, considerándola exagerada. Sikosek estima que aun si los hablantes del esperanto estuvieran distribuidos de manera uniforme, se podría afirmar que con un millón de hablantes a nivel mundial, en la ciudad alemana de <a href="/wiki/Colonia_(Alemania)" title="Colonia (Alemania)">Colonia</a> habría a lo menos 180 personas con un alto nivel de fluidez. Sin embargo, Sikosek encuentra solo 30 hablantes de esas características en esa ciudad, y de manera similar halló cifras más bajas de las esperadas en lugares que supuestamente tendrían una concentración de esperantistas mayor al promedio. También nota que hay un total de 20&#160;000 miembros en varias asociaciones de esperanto (otras estimaciones son más altas). Aunque indudablemente existen esperantistas que no son miembros de asociación alguna, Sikosek considera improbable el hecho de que haya quince veces más hablantes de los que están inscritos en alguna organización.<sup id="cite_ref-Sikosek_2003_70-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-Sikosek_2003-70"><span class="corchete-llamada">[</span>70<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Otros piensan que esa proporción entre miembros del movimiento esperantista y hablantes del idioma no es improbable. </p><p>El <a href="/wiki/Ling%C3%BC%C3%ADstica" title="Lingüística">lingüista</a> <a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">finlandés</a> Jouko Lindstedt, un experto en hablantes nativos del esperanto, presentó el siguiente esquema en 1996<sup id="cite_ref-Lindstedt_1996_72-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Lindstedt_1996-72"><span class="corchete-llamada">[</span>72<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; que muestra la proporción de las habilidades lingüísticas de la comunidad esperantista: </p> <ul><li>1 000 son hablantes nativos del esperanto.</li> <li>10&#160;000 lo hablan fluidamente.</li> <li>100&#160;000 pueden usarlo activamente.</li> <li>1&#160;000&#160;000 entienden pasivamente un gran porcentaje.</li> <li>10&#160;000&#160;000 lo han estudiado en algún momento.</li></ul> <p>De acuerdo a una estimación llevada a cabo en 2016 por <a href="/w/index.php?title=Svend_Nielsen&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Svend Nielsen (aún no redactado)">Svend Nielsen</a>, en el mundo existirían cerca de 63 000 hablantes de esperanto distribuidos de la siguiente forma sin contar plataformas de aprendizajes distintas a Lernu:<sup id="cite_ref-73" class="reference separada"><a href="#cite_note-73"><span class="corchete-llamada">[</span>73<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <table class="wikitable sortable" border="1"> <tbody><tr> <th>País</th> <th>Hablantes de esperanto </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a> </td> <td>7 314 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Francia" title="Francia">Francia</a> </td> <td>6 906 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Estados_Unidos" title="Estados Unidos">Estados Unidos</a> </td> <td>5 847 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Alemania" title="Alemania">Alemania</a> </td> <td>3 871 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Rusia" title="Rusia">Rusia</a> </td> <td>2 298 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">Polonia</a> </td> <td>2 215 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a> </td> <td>2 198 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hungr%C3%ADa" title="Hungría">Hungría</a> </td> <td>1 997 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/China" class="mw-redirect" title="China">China</a> </td> <td>1 626 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Reino_Unido" title="Reino Unido">Reino Unido</a> </td> <td>1 595 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a> </td> <td>1 562 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Pa%C3%ADses_Bajos" title="Países Bajos">Países Bajos</a> </td> <td>1 442 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón">Japón</a> </td> <td>1 439 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/B%C3%A9lgica" title="Bélgica">Bélgica</a> </td> <td>1 237 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/M%C3%A9xico" title="México">México</a> </td> <td>1 069 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canad%C3%A1" title="Canadá">Canadá</a> </td> <td>1 033 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ir%C3%A1n" title="Irán">Irán</a> </td> <td>968 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Suecia" title="Suecia">Suecia</a> </td> <td>910 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Checa" title="República Checa">República Checa</a> </td> <td>800 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Lituania" title="Lituania">Lituania</a> </td> <td>748 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentina</a> </td> <td>738 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a> </td> <td>737 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Suiza" title="Suiza">Suiza</a> </td> <td>724 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ucrania" title="Ucrania">Ucrania</a> </td> <td>694 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Colombia" title="Colombia">Colombia</a> </td> <td>616 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Corea_del_Sur" title="Corea del Sur">Corea del Sur</a> </td> <td>585 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a> </td> <td>582 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dinamarca" title="Dinamarca">Dinamarca</a> </td> <td>554 </td></tr> <tr> <td>Otros </td> <td>10 687 </td></tr></tbody></table> <p>Los países donde los hablantes de esperanto son más comunes serían los siguientes: </p> <table class="wikitable sortable" border="1"> <tbody><tr> <th>País</th> <th>Hablantes de esperanto por millón de habitantes </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Andorra" title="Andorra">Andorra</a> </td> <td>626 </td></tr> <tr> <td>Lituania </td> <td>257 </td></tr> <tr> <td>Hungría </td> <td>204 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a> </td> <td>204 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Luxemburgo" title="Luxemburgo">Luxemburgo</a> </td> <td>194 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Nueva_Caledonia" title="Nueva Caledonia">Nueva Caledonia</a> </td> <td>120 </td></tr> <tr> <td>Bélgica </td> <td>108 </td></tr> <tr> <td>Francia </td> <td>106 </td></tr> <tr> <td>Finlandia </td> <td>105 </td></tr> <tr> <td>Dinamarca </td> <td>97 </td></tr> <tr> <td>Suecia </td> <td>95 </td></tr> <tr> <td>Suiza </td> <td>86 </td></tr> <tr> <td>Países Bajos </td> <td>84 </td></tr> <tr> <th>Mundo </th> <td>8 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Metas_del_movimiento_esperantista">Metas del movimiento esperantista</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=31" title="Editar sección: Metas del movimiento esperantista"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La intención de Zamenhof fue crear un idioma fácil de aprender para fomentar la comprensión igualitaria entre los pueblos y servir como un idioma auxiliar internacional: crear una segunda lengua internacional sin reemplazar los idiomas originales de las distintas <a href="/wiki/Etnia" title="Etnia">etnias</a> del mundo. Esta meta, compartida ampliamente entre los hablantes del esperanto en las primeras décadas del movimiento, compite ahora con hablantes que simplemente disfrutan del idioma, cultura y comunidad como algo valioso y único de lo que formar parte. </p><p>A aquellos hablantes del esperanto que desean que el esperanto sea adoptado oficialmente y a escala mundial se les llama <i>finvenkistoj</i>, por <i>fina venko</i>, que significa «victoria final». Los que se enfocan en el valor intrínseco del idioma son comúnmente llamados <i>raŭmistoj</i>, por <a href="/w/index.php?title=Rauma,_Finlandia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rauma, Finlandia (aún no redactado)">Rauma</a>, <a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a>, lugar en el que se declaró la improbabilidad a corto plazo de la <i>fina venko</i> y el valor de la cultura esperantista en el Congreso Juvenil en 1980. Sin embargo, estas categorías no son mutuamente excluyentes (<i>véase <a href="/wiki/Finvenkismo" title="Finvenkismo">Finvenkismo</a></i>). </p><p>El <a href="/wiki/Manifiesto_de_Praga" title="Manifiesto de Praga">Manifiesto de Praga</a> (1996) presenta la visión de gran parte del movimiento esperantista y de su principal organización, la <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a> (UEA). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cultura">Cultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=32" title="Editar sección: Cultura"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Cultura_esperantista" title="Cultura esperantista"> Cultura esperantista</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Literatura_en_esperanto">Literatura en esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=33" title="Editar sección: Literatura en esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Literatura_en_esperanto" title="Literatura en esperanto"> Literatura en esperanto</a></i></div> <p>El esperanto es la única lengua construida que posee una <a href="/wiki/Cultura_esperantista" title="Cultura esperantista">cultura propia</a> suficientemente desarrollada, y que ha creado una literatura de interés formada tanto por obras traducidas como originales. El primer libro donde se ofrecían los fundamentos del idioma ya incluía una traducción, y un pequeño poema original. Posteriormente, el mismo iniciador del idioma, L. L. Zamenhof, continuó editando obras, tanto traducidas como originales, como una forma consciente de probar y desarrollar las potencialidades de la lengua. Actualmente los hablantes de esperanto continúan considerando las obras de Zamenhof como modelos del mejor esperanto clásico. Otros autores de la primera etapa fueron <a href="/wiki/Antoni_Grabowski" title="Antoni Grabowski">Antoni Grabowski</a> y <a href="/wiki/Kazimierz_Bein" title="Kazimierz Bein">Kazimierz Bein</a> (<i>Kabe</i>). <a href="/w/index.php?title=Henri_Vallienne&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Henri Vallienne (aún no redactado)">Henri Vallienne</a> es considerado como el autor de las primeras novelas. </p><p>Se calcula que el número de libros editados en esperanto es superior a los 30&#160;000. El principal servicio de venta de libros, el de la <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a>, posee más de 4 000 títulos en su catálogo.<sup id="cite_ref-74" class="reference separada"><a href="#cite_note-74"><span class="corchete-llamada">[</span>74<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Además cada asociación nacional y muchos clubes locales tienen sus propias librerías y bibliotecas. Existen revistas dedicadas exclusivamente a la literatura, como <i>Beletra Almanako</i><sup id="cite_ref-75" class="reference separada"><a href="#cite_note-75"><span class="corchete-llamada">[</span>75<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y <i>Literatura Foiro</i>,<sup id="cite_ref-76" class="reference separada"><a href="#cite_note-76"><span class="corchete-llamada">[</span>76<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; mientras que las revistas generales, como <i>Monato</i><sup id="cite_ref-77" class="reference separada"><a href="#cite_note-77"><span class="corchete-llamada">[</span>77<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y <i>La Ondo de Esperanto</i><sup id="cite_ref-78" class="reference separada"><a href="#cite_note-78"><span class="corchete-llamada">[</span>78<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; también editan textos de ficción, originales y traducidos. </p><p>En los últimos años ha tomado gran protagonismo entre los autores de libros originales la llamada <b>Escuela ibérica</b>, grupo entre los que se encuentran los escritores <a href="/wiki/Miguel_Fern%C3%A1ndez_Mart%C3%ADn" title="Miguel Fernández Martín">Miguel Fernández</a>, <a href="/wiki/Miguel_Guti%C3%A9rrez_Ad%C3%BAriz" title="Miguel Gutiérrez Adúriz">Miguel Gutiérrez Adúriz</a>, <a href="/wiki/Jorge_Camacho_Cord%C3%B3n" title="Jorge Camacho Cordón">Jorge Camacho</a>, <a href="/w/index.php?title=Gon%C3%A7alo_Neves&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gonçalo Neves (aún no redactado)">Gonçalo Neves</a> o <a href="/w/index.php?title=Abel_Montagut&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Abel Montagut (aún no redactado)">Abel Montagut</a>. </p><p>Los hablantes de esperanto y, en ocasiones, el público en general tienen disponibles bibliotecas en algunas de las asociaciones de hablantes. Dos de las más importantes son: la <a href="/wiki/Biblioteca_Butler" title="Biblioteca Butler">biblioteca Butler</a> de la <a href="/w/index.php?title=Asociaci%C3%B3n_Brit%C3%A1nica_de_Esperanto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Asociación Británica de Esperanto (aún no redactado)">Asociación Británica de Esperanto</a> que albergaba en 2011 alrededor de 13&#160;000 volúmenes, la <a href="/wiki/Biblioteca_Hector_Hodler" title="Biblioteca Hector Hodler">Biblioteca Hector Hodler</a> en Róterdam, que en 2007 tenía aproximadamente 20&#160;000 libros.<sup id="cite_ref-79" class="reference separada"><a href="#cite_note-79"><span class="corchete-llamada">[</span>79<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Música_en_esperanto"><span id="M.C3.BAsica_en_esperanto"></span>Música en esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=34" title="Editar sección: Música en esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/M%C3%BAsica_en_esperanto" title="Música en esperanto"> Música en esperanto</a></i></div> <ul><li>Junto con la <a href="/wiki/Literatura_en_esperanto" title="Literatura en esperanto">literatura</a>, la <a href="/wiki/M%C3%BAsica_en_esperanto" title="Música en esperanto">música</a> es una de los componentes más desarrollados de la cultura del esperanto. Puede encontrarse en el mercado música de todo tipo, desde ópera como <i><a href="/wiki/Rusalka_(%C3%B3pera)" title="Rusalka (ópera)">Rusalka</a></i>, de <a href="/wiki/Anton%C3%ADn_Dvo%C5%99%C3%A1k" title="Antonín Dvořák">Dvořák</a>,<sup id="cite_ref-80" class="reference separada"><a href="#cite_note-80"><span class="corchete-llamada">[</span>80<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-81" class="reference separada"><a href="#cite_note-81"><span class="corchete-llamada">[</span>81<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; pasando por el folk,<sup id="cite_ref-82" class="reference separada"><a href="#cite_note-82"><span class="corchete-llamada">[</span>82<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; hasta rock,<sup id="cite_ref-v1_83-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-v1-83"><span class="corchete-llamada">[</span>83<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; hip-hop,<sup id="cite_ref-v2_84-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-v2-84"><span class="corchete-llamada">[</span>84<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; punk, noisecore, hardcore,<sup id="cite_ref-85" class="reference separada"><a href="#cite_note-85"><span class="corchete-llamada">[</span>85<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; electrónica,<sup id="cite_ref-v2_84-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-v2-84"><span class="corchete-llamada">[</span>84<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; etc.<sup id="cite_ref-86" class="reference separada"><a href="#cite_note-86"><span class="corchete-llamada">[</span>86<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; en esperanto.<sup id="cite_ref-87" class="reference separada"><a href="#cite_note-87"><span class="corchete-llamada">[</span>87<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-88" class="reference separada"><a href="#cite_note-88"><span class="corchete-llamada">[</span>88<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>La principal productora de discos de música en esperanto es <a href="/wiki/Vinilkosmo" title="Vinilkosmo">Vinilkosmo</a>, dirigida por <a href="/wiki/Flor%C3%A9al_Martorell" title="Floréal Martorell">Floréal Martorell</a>, y con sede en <a href="/wiki/Toulouse" title="Toulouse">Toulouse</a>.<sup id="cite_ref-89" class="reference separada"><a href="#cite_note-89"><span class="corchete-llamada">[</span>89<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>Una canción de la banda sonora de <a href="/wiki/Final_Fantasy_XI" title="Final Fantasy XI">Final Fantasy XI</a>, llamada «Memoro de la Ŝtono» («Memoria de la piedra») tiene su letra en esperanto.<sup id="cite_ref-90" class="reference separada"><a href="#cite_note-90"><span class="corchete-llamada">[</span>90<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <table class="infobox_v2 noprint" style="border:1px solid #CCC; width:250px; margin:.5em 0 .5em 1.5em; padding:3px"> <tbody><tr> <td class="mbox-image" style="vertical-align:middle;padding:7px;"><div style="width:45px;"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Gnome-speakernotes.svg/45px-Gnome-speakernotes.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Gnome-speakernotes.svg/68px-Gnome-speakernotes.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Gnome-speakernotes.svg/90px-Gnome-speakernotes.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></span><figcaption></figcaption></figure></div> </td><td class="mbox-text"><table style="width:100%; border-collapse:collapse; padding:0; margin:0"><tbody><tr> <td style="line-height:1.1em; font-size:95%; padding:5px"><a href="/wiki/Archivo:LaEspero.ogg" title="Archivo:LaEspero.ogg">La Espero</a></td> </tr> <tr> <td style="line-height:1.1em; font-size:95%; padding:0.4em 4px 0.4em 0"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="180" style="width:180px;" data-durationhint="128" data-mwtitle="LaEspero.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a3/LaEspero.ogg" type="audio/ogg; codecs=&quot;vorbis&quot;" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/a3/LaEspero.ogg/LaEspero.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ALaEspero.ogg&amp;lang=en&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ALaEspero.ogg&amp;lang=eo&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="eo" label="Esperanto ‪(eo)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ALaEspero.ogg&amp;lang=sk&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sk" label="slovenčina ‪(sk)‬" data-dir="ltr" /></audio></span></span></td> </tr> </tbody></table></td></tr> <tr><td colspan="2"><hr /><div style="line-height:1.1em; text-align:center; font-size:smaller;" class="problemas_sonido"><i><a href="/wiki/Ayuda:Multimedia" title="Ayuda:Multimedia">¿Problemas al reproducir este archivo?</a></i></div></td></tr> </tbody></table> <ul><li>Existe una canción del grupo Kore (Cordialmente) tributo a <a href="/wiki/Freddie_Mercury" title="Freddie Mercury">Freddie Mercury</a> llamada <i>Mi brilu plu</i>, la cual es una versión de la canción <a href="/wiki/The_Show_Must_Go_On_(canci%C3%B3n_de_Queen)" title="The Show Must Go On (canción de Queen)"><i>The Show Must Go On</i></a> del grupo <a href="/wiki/Queen" title="Queen">Queen</a>.<sup id="cite_ref-91" class="reference separada"><a href="#cite_note-91"><span class="corchete-llamada">[</span>91<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Radios_en_esperanto">Radios en esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=35" title="Editar sección: Radios en esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hay varias radios que emiten en esperanto: </p> <ul><li><b><a href="/wiki/Muzaiko" title="Muzaiko">Muzaiko</a></b>: es una emisora de radio que transmite íntegramente en esperanto las 24 horas del día por Internet<sup id="cite_ref-92" class="reference separada"><a href="#cite_note-92"><span class="corchete-llamada">[</span>92<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><a href="/wiki/Radio_Vaticano" title="Radio Vaticano"><b>Radio vaticano</b></a>: colección de emisiones oficiales en esperanto de la radio del Vaticano<sup id="cite_ref-93" class="reference separada"><a href="#cite_note-93"><span class="corchete-llamada">[</span>93<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/wiki/Radio_Internacional_de_China" title="Radio Internacional de China">Radio Internacional de China</a></b>: radio estatal de China, que incluye el esperanto entre los idiomas de su versión internacional.<sup id="cite_ref-94" class="reference separada"><a href="#cite_note-94"><span class="corchete-llamada">[</span>94<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/wiki/Radio_Habana_Cuba" title="Radio Habana Cuba">Radio Habana Cuba</a></b>: emitía algunos programas en esperanto, ahora subidos a Internet, y se puede escuchar en América<sup id="cite_ref-95" class="reference separada"><a href="#cite_note-95"><span class="corchete-llamada">[</span>95<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Esperanta_Retradio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Esperanta Retradio (aún no redactado)">Esperanta Retradio</a></b>: programas grabados sobre todo tipo de temas, y transcritos<sup id="cite_ref-96" class="reference separada"><a href="#cite_note-96"><span class="corchete-llamada">[</span>96<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Pola_Retradio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pola Retradio (aún no redactado)">Pola Retradio</a></b>: radio polaca en esperanto, que se emite desde hace más de 50 años, con programas grabados que suelen incluir algunas noticias relacionadas por una parte con Polonia y por otra con el movimiento esperantista<sup id="cite_ref-97" class="reference separada"><a href="#cite_note-97"><span class="corchete-llamada">[</span>97<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Radio_Verda&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Radio Verda (aún no redactado)">Radio Verda</a></b>: aunque ya no está activa, se pueden escuchar alrededor de 200 programas sobre diversos temas: noticias, curiosidades, lecturas, etc<sup id="cite_ref-98" class="reference separada"><a href="#cite_note-98"><span class="corchete-llamada">[</span>98<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Varsovia_Vento&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Varsovia Vento (aún no redactado)">Varsovia Vento</a></b>: graba sobre el movimiento esperantista<sup id="cite_ref-99" class="reference separada"><a href="#cite_note-99"><span class="corchete-llamada">[</span>99<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Kern_Punkto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kern Punkto (aún no redactado)">Kern Punkto</a></b>: sobre ciencia, cultura y sociedad. Abonable para recibir los nuevos programas por correo<sup id="cite_ref-100" class="reference separada"><a href="#cite_note-100"><span class="corchete-llamada">[</span>100<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Movada_Vidpunkto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Movada Vidpunkto (aún no redactado)">Movada Vidpunkto</a>:</b><sup id="cite_ref-101" class="reference separada"><a href="#cite_note-101"><span class="corchete-llamada">[</span>101<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Radio_Scienca&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Radio Scienca (aún no redactado)">Radio Scienca</a></b><sup id="cite_ref-102" class="reference separada"><a href="#cite_note-102"><span class="corchete-llamada">[</span>102<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Kern.punkto_Info&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kern.punkto Info (aún no redactado)">Kern.punkto Info</a></b><sup id="cite_ref-103" class="reference separada"><a href="#cite_note-103"><span class="corchete-llamada">[</span>103<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=La_Ondo_de_Esperanto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La Ondo de Esperanto (aún no redactado)">La Ondo de Esperanto</a></b><sup id="cite_ref-104" class="reference separada"><a href="#cite_note-104"><span class="corchete-llamada">[</span>104<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=3ZZZ&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="3ZZZ (aún no redactado)">3ZZZ</a></b><sup id="cite_ref-105" class="reference separada"><a href="#cite_note-105"><span class="corchete-llamada">[</span>105<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><a href="/w/index.php?title=La_bona_renkonti%C4%9Do&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La bona renkontiĝo (aún no redactado)"><b>La bona renkonti</b>ĝ<b>o</b></a><sup id="cite_ref-106" class="reference separada"><a href="#cite_note-106"><span class="corchete-llamada">[</span>106<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Radio_Frei&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Radio Frei (aún no redactado)">Radio Frei</a></b><sup id="cite_ref-107" class="reference separada"><a href="#cite_note-107"><span class="corchete-llamada">[</span>107<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=Radio_Aktiva&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Radio Aktiva (aún no redactado)">Radio Aktiva</a></b><sup id="cite_ref-108" class="reference separada"><a href="#cite_note-108"><span class="corchete-llamada">[</span>108<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Televisión_en_esperanto"><span id="Televisi.C3.B3n_en_esperanto"></span>Televisión en esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=36" title="Editar sección: Televisión en esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Televisi%C3%B3n_en_esperanto" title="Televisión en esperanto"> Televisión en esperanto</a></i></div><p>existe muy pocos experimentos de <a href="/wiki/Televisi%C3%B3n" title="Televisión">televisión</a> en esperanto </p><ul><li><b><a href="/wiki/Internacia_Televido" class="mw-redirect" title="Internacia Televido">Internacia Televido</a></b> (<b>ITV</b>, en castellano Televisión Internacional) era un <a href="/wiki/Canal_de_televisi%C3%B3n" title="Canal de televisión">canal de televisión</a> a través de <a href="/wiki/Internet" title="Internet">internet</a> emitido en esperanto funciono entre 2003 hasta 2006</li> <li>Otras experiencias similares son <a href="/w/index.php?title=Bildo-Televido&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bildo-Televido (aún no redactado)">Bildo-Televido</a>, <a href="/w/index.php?title=Kataluna_InformServo_Televida&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kataluna InformServo Televida (aún no redactado)">Kataluna InformServo Televida</a> o <a href="/wiki/Farbskatol%27" title="Farbskatol&#39;">Farbskatol'</a></li> <li>La televisión de <a href="/wiki/Bia%C5%82ystok" title="Białystok">Białystok</a> en <a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">Polonia</a> dispone de una canal en esperanto, creado con motivo del <a href="/wiki/Congreso_Mundial_de_Esperanto" class="mw-redirect" title="Congreso Mundial de Esperanto">Congreso Mundial de Esperanto</a> que se celebró en esa ciudad el año 2009.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="El_esperanto_y_el_cine">El esperanto y el cine</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=37" title="Editar sección: El esperanto y el cine"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:1963_angoroj_fotita_de_jacques_mahe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/1963_angoroj_fotita_de_jacques_mahe.jpg/220px-1963_angoroj_fotita_de_jacques_mahe.jpg" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/1963_angoroj_fotita_de_jacques_mahe.jpg/330px-1963_angoroj_fotita_de_jacques_mahe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/1963_angoroj_fotita_de_jacques_mahe.jpg/440px-1963_angoroj_fotita_de_jacques_mahe.jpg 2x" data-file-width="2819" data-file-height="2031" /></a><figcaption>Rodaje de <i><a href="/wiki/Angoroj" title="Angoroj">Angoroj</a></i> (<i>Angustias</i>) en 1963, el primer largometraje en esperanto.</figcaption></figure> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Cine_en_esperanto" title="Cine en esperanto"> Cine en esperanto</a></i></div> <p>El cine en esperanto ha tenido un desarrollo menor, principalmente por las dificultades de distribución en una comunidad tan dispersa. Sin embargo, el esperanto sí ha sido utilizado en ocasiones,<sup id="cite_ref-109" class="reference separada"><a href="#cite_note-109"><span class="corchete-llamada">[</span>109<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; sobre todo en casos en que se quería dar un efecto especial, o cuando la trama involucraba a personas relacionadas con el idioma. Algunos ejemplos: </p> <ul><li>En la película <i><a href="/wiki/El_gran_dictador" title="El gran dictador">El gran dictador</a></i> de <a href="/wiki/Charles_Chaplin" title="Charles Chaplin">Charles Chaplin</a>, los carteles, pósteres y demás utilería del decorado del gueto no estaban escritos en alemán, sino en esperanto.<sup id="cite_ref-110" class="reference separada"><a href="#cite_note-110"><span class="corchete-llamada">[</span>110<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>El filme <i><a href="/wiki/Incubus_(pel%C3%ADcula_de_1966)" title="Incubus (película de 1966)">Incubus</a></i> de 1966, protagonizado por <a href="/wiki/William_Shatner" title="William Shatner">William Shatner</a>, es la única película <a href="/wiki/Estados_Unidos" title="Estados Unidos">estadounidense</a> rodada completamente en esperanto.</li> <li>En <i><a href="/wiki/Street_Fighter:_La_%C3%BAltima_batalla" title="Street Fighter: La última batalla">Street Fighter: La última batalla</a></i> de 1994 también se pueden ver carteles con palabras en esperanto, en tipografía de caracteres latinos que quiere recordar a la tailandesa. Asimismo se puede escuchar a uno de los personajes dar órdenes de disparar en esperanto.<sup id="cite_ref-111" class="reference separada"><a href="#cite_note-111"><span class="corchete-llamada">[</span>111<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>En <i><a href="/wiki/Blade:_Trinity" title="Blade: Trinity">Blade: Trinity</a></i>, la acción transcurre en una ciudad bilingüe, donde se observan todos los carteles en inglés y esperanto; incluso asistimos a una conversación en dicha lengua entre uno de los protagonistas y un kiosquero.<sup id="cite_ref-112" class="reference separada"><a href="#cite_note-112"><span class="corchete-llamada">[</span>112<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>En la película española <i><a href="/wiki/El_coche_de_pedales" title="El coche de pedales">El coche de pedales</a></i>, el protagonista, <a href="/wiki/%C3%81lex_Angulo" title="Álex Angulo">Álex Angulo</a>, interpreta a un profesor de esperanto que frecuentemente saluda y se expresa en dicha lengua; en una escena se le puede oír dictar un cuento a sus alumnos en este idioma.</li> <li>La reciente aparición del filme <i><a href="/wiki/Gerda_Malaperis" class="mw-redirect" title="Gerda Malaperis">Gerda Malaperis</a></i>, basado en una novela homónima escrita en esperanto, así como otros muchos filmes y documentales completamente en este idioma o al menos se utiliza este en diálogos específicos.</li> <li>En <i><a href="/wiki/Gattaca" title="Gattaca">Gattaca</a></i>, los altavoces del Centro donde transcurre la acción principal emiten anuncios en esperanto.</li> <li>En la serie <i><a href="/wiki/Enano_Rojo" title="Enano Rojo">Enano Rojo</a></i>, algunos carteles de la nave están en esperanto.</li> <li>En una escena de la película <a href="/wiki/Capit%C3%A1n_fant%C3%A1stico" class="mw-redirect" title="Capitán fantástico">Capitán fantástico</a>, las hijas del protagonista hablan perfectamente en esperanto.</li> <li>La película de animación japonesa <a href="/wiki/Your_Name" class="mw-redirect" title="Your Name">Your Name</a> tuvo un doblaje no oficial en esperanto realizado por el estudio Esperaĵo.</li> <li>Existen cortos de animación en esperanto<sup id="cite_ref-113" class="reference separada"><a href="#cite_note-113"><span class="corchete-llamada">[</span>113<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y concursos de cortos en esperanto organizados por la Radio Internacional China.<sup id="cite_ref-114" class="reference separada"><a href="#cite_note-114"><span class="corchete-llamada">[</span>114<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y la <a href="/wiki/Liga_Esperantista_de_Norteam%C3%A9rica" title="Liga Esperantista de Norteamérica">Liga Esperantista de Norteamérica</a>.</li></ul> <p>Recientemente se ha creado una compañía de esperantistas en Brasil llamada Imagu Filmoj que hace cine en esperanto. Ya ha grabado <i>Gerda Malaperis</i><sup id="cite_ref-115" class="reference separada"><a href="#cite_note-115"><span class="corchete-llamada">[</span>115<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y <i>La Patro</i><sup id="cite_ref-116" class="reference separada"><a href="#cite_note-116"><span class="corchete-llamada">[</span>116<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-117" class="reference separada"><a href="#cite_note-117"><span class="corchete-llamada">[</span>117<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; (basado en un relato de la literatura japonesa). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fechas">Fechas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=38" title="Editar sección: Fechas"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Las principales fechas o sucesos de celebración o recordación del esperanto son: </p> <ul><li>26 de julio: <b><a href="/wiki/D%C3%ADa_del_Esperanto" title="Día del Esperanto">Día del Esperanto</a></b> (en esperanto: <b>Esperantotago</b> o <b>naskiĝtago de Esperanto</b>). Se conmemora la primera publicación del <i><a href="/wiki/Unua_Libro" title="Unua Libro">Unua Libro</a></i>, el primer libro para aprender la gramática del idioma<sup id="cite_ref-118" class="reference separada"><a href="#cite_note-118"><span class="corchete-llamada">[</span>118<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>15 de diciembre: <b><a href="/wiki/D%C3%ADa_de_Zamenhof" title="Día de Zamenhof">Día de Zamenhof</a></b>, también llamado ocasionalmente <i><b>Día del Libro en Esperanto</b></i> (<i><b>Esperanta Librotago</b></i> en dicha lengua). Se conmemora el nacimiento del creador del esperanto, <a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">L. L. Zamenhof</a><sup id="cite_ref-119" class="reference separada"><a href="#cite_note-119"><span class="corchete-llamada">[</span>119<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Símbolos"><span id="S.C3.ADmbolos"></span>Símbolos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=39" title="Editar sección: Símbolos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/S%C3%ADmbolos_del_esperanto" title="Símbolos del esperanto"> Símbolos del esperanto</a></i></div> <ul><li>El color <a href="/wiki/Verde" title="Verde">verde</a> como símbolo prominente de la lengua y formando parte de los demás elementos simbólicos del idioma.</li> <li>La <a href="/wiki/Bandera_del_Esperanto" class="mw-redirect" title="Bandera del Esperanto">bandera esperantista</a> (<i>Esperanto-flago</i>). Simbólicamente el campo verde de la bandera simboliza esperanza, mientras que el recuadro blanco simboliza paz y la estrella representa los cinco continentes mediante sus 5 puntas</li> <li><a href="/w/index.php?title=Estrella_Verde&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Estrella Verde (aún no redactado)">Estrella Verde</a> (<i>Verda stelo</i>). Las cinco puntas de la estrella simboliza los continentes como se contaban tradicionalmente (Europa, América, África, Asia y Oceanía).</li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADmbolo_Jubilea" class="mw-redirect" title="Símbolo Jubilea">símbolo Jubilea</a> (<i>jubilea simbolo</i>). El símbolo fue adoptado por diversos esperantistas que consideran a la bandera del Esperanto como un símbolo muy <a href="/wiki/Nacionalismo" title="Nacionalismo">nacionalista</a> para una <a href="/wiki/Lenguaje" title="Lenguaje">lengua</a> internacional.</li> <li><a href="/wiki/La_Espero" title="La Espero">La espero</a> (<i>la esperanza</i>). Es el himno oficial del movimiento esperantista y el "himno nacional" de <a href="/wiki/Esperantujo" title="Esperantujo">Esperantujo</a>.<sup id="cite_ref-120" class="reference separada"><a href="#cite_note-120"><span class="corchete-llamada">[</span>120<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Esperantista">Esperantista</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=40" title="Editar sección: Esperantista"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Esperantista" title="Esperantista"> Esperantista</a></i></div><p>Un <b>esperantista</b> es una persona que habla o usa el idioma internacional esperanto o que participa en la <a href="/wiki/Cultura_esperantista" title="Cultura esperantista">cultura esperantista</a>, o que apoya o estudia la misma de una u otra forma. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Esperantujo">Esperantujo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=41" title="Editar sección: Esperantujo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Esperantujo" title="Esperantujo"> Esperantujo</a></i></div><p>Usado por los hablantes del <a href="/wiki/Lengua_auxiliar" title="Lengua auxiliar">idioma auxiliar</a> para la comunicación internacional Esperanto para referirse a la <a href="/wiki/Cultura_esperantista" title="Cultura esperantista">Comunidad esperantista</a> y a las actividades relacionadas con el idioma. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Esperantido">Esperantido</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=42" title="Editar sección: Esperantido"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Esperantido" title="Esperantido"> Esperantido</a></i></div><p>Es el término usado a un idioma derivado de la comunidad del Esperanto y una lengua artificial por describir un proyecto de lengua basado o inspirado en el Esperanto. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wikipedia_en_esperanto">Wikipedia en esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=43" title="Editar sección: Wikipedia en esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Wikipedia_en_esperanto" title="Wikipedia en esperanto"> Wikipedia en esperanto</a></i></div><p>Desde el año 2001 hay una edición en Wikipedia en esperanto. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hablantes_nativos_de_esperanto">Hablantes nativos de esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=44" title="Editar sección: Hablantes nativos de esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Hablantes_nativos_de_esperanto" title="Hablantes nativos de esperanto"> Hablantes nativos de esperanto</a></i></div><p>Son personas que tienen este idioma como <a href="/wiki/Lengua_materna" title="Lengua materna">lengua materna</a>, es decir, que lo han aprendido como primera lengua o como una de sus primeras lenguas en la infancia. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pasporta_Servo">Pasporta Servo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=45" title="Editar sección: Pasporta Servo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Pasporta_Servo" title="Pasporta Servo"> Pasporta Servo</a></i></div><p><b>Pasporta Servo</b> (<i>servicio de pasaporte</i>) es una <a href="/wiki/Red_social" title="Red social">red</a> mundial a disposición de los hablantes de esperanto. Consiste en una lista con las direcciones de personas de diferentes partes del mundo que están dispuestas a aceptar <a href="/wiki/Hu%C3%A9sped_(hosteler%C3%ADa)" title="Huésped (hostelería)">huéspedes</a> esperantistas. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Anacionalismo">Anacionalismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=46" title="Editar sección: Anacionalismo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Anacionalismo" title="Anacionalismo"> Anacionalismo</a></i></div><p>El <b>anacionalismo</b> (a veces traducido como <i>apatriotismo</i>, en el original <i><b>sennaciismo</b></i> en esperanto) es una <a href="/wiki/Ideolog%C3%ADa" title="Ideología">ideología</a> desarrollada especialmente en el seno del movimiento esperantista, que no acepta la existencia de las <a href="/wiki/Naci%C3%B3n" title="Nación">naciones</a> definidas como tales, y pretende un <a href="/wiki/Cosmopolitismo" title="Cosmopolitismo">cosmopolitismo</a> radical. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organizaciones">Organizaciones</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=47" title="Editar sección: Organizaciones"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Anexo:Organizaciones_esperantistas" title="Anexo:Organizaciones esperantistas"> Anexo:Organizaciones esperantistas</a></i></div><p>hay varias organizaciones esperantistas en el mundo pero las más importantes son la <b><a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a></b> (en esperanto, <b>Universala Esperanto-Asocio</b>, <b>UEA</b>) y su rama juvenil la <b><a href="/wiki/Organizaci%C3%B3n_Mundial_de_J%C3%B3venes_Esperantistas" title="Organización Mundial de Jóvenes Esperantistas">Organización Mundial de Jóvenes Esperantistas</a></b> (en esperanto, <b>Tutmonda Esperantista Junulara Organizo, TEJO</b>). </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Congresos">Congresos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=48" title="Editar sección: Congresos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b><a href="/wiki/Congreso_Universal_de_Esperanto" title="Congreso Universal de Esperanto">Congreso Universal de Esperanto</a></b> (en esperanto: <i><b>Universala Kongreso de Esperanto</b></i>) Los congresos se han organizado cada año desde 1905, excepto durante las guerras mundiales.La <a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a> ha estado organizando estos encuentros. </p><p>El <b><a href="/wiki/Congreso_Internacional_de_J%C3%B3venes_Esperantistas" title="Congreso Internacional de Jóvenes Esperantistas">Congreso Internacional de Jóvenes Esperantistas</a></b> o <i>Internacia Junulara Kongreso</i> (IJK) es el congreso anual oficial de <a href="/wiki/Organizaci%C3%B3n_Mundial_de_J%C3%B3venes_Esperantistas" title="Organización Mundial de Jóvenes Esperantistas">TEJO</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Política"><span id="Pol.C3.ADtica"></span>Política</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=49" title="Editar sección: Política"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El esperanto se ha colocado en muchas situaciones políticas propuestas. El más popular de ellos es <a href="/wiki/Europa-Democracia-Esperanto" title="Europa-Democracia-Esperanto">Europa-Democracia-Esperanto</a>, que tiene como objetivo establecer el esperanto como el idioma oficial de la Unión Europea. El <a href="/wiki/Informe_Grin" title="Informe Grin">Informe Grin</a>, publicado en 2005 por François Grin, encontró que el uso del inglés como lengua franca dentro de la Unión Europea cuesta miles de millones al año y beneficia significativamente a los países de habla inglesa. El informe consideró un escenario en el que el esperanto sería la lengua franca, y encontró que tendría muchas ventajas, en particular tanto económicas como ideológicamente.<sup id="cite_ref-121" class="reference separada"><a href="#cite_note-121"><span class="corchete-llamada">[</span>121<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Aprendizaje_en_la_web">Aprendizaje en la web</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=50" title="Editar sección: Aprendizaje en la web"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hay varios sitios web y aplicaciones para aprender el idioma. Las más importantes son: </p> <ul><li><b><a href="/wiki/Duolingo" title="Duolingo">Duolingo</a></b><sup id="cite_ref-122" class="reference separada"><a href="#cite_note-122"><span class="corchete-llamada">[</span>122<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><i><b><a href="/wiki/Lernu!" title="Lernu!">lernu!</a></b></i><sup id="cite_ref-123" class="reference separada"><a href="#cite_note-123"><span class="corchete-llamada">[</span>123<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b>jubilo.ca</b><sup id="cite_ref-124" class="reference separada"><a href="#cite_note-124"><span class="corchete-llamada">[</span>124<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li><b>Curso de Esperanto para Hispanohablantes en Wikilibros<sup id="cite_ref-125" class="reference separada"><a href="#cite_note-125"><span class="corchete-llamada">[</span>125<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</b></li></ul> <p>Vocabulario y práctica: </p> <ul><li><b><a href="/wiki/Plena_Ilustrita_Vortaro_de_Esperanto" title="Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto">Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto</a>. En internet -&gt; Vortaro.net<sup id="cite_ref-126" class="reference separada"><a href="#cite_note-126"><span class="corchete-llamada">[</span>126<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</b></li> <li><b>Rakontoj por Esperantujo (Cuentos pequeños en Esperanto para practicar)<sup id="cite_ref-127" class="reference separada"><a href="#cite_note-127"><span class="corchete-llamada">[</span>127<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</b></li> <li><b>Vortoj: Diccionario Español – Esperanto (en PDF)</b><sup id="cite_ref-128" class="reference separada"><a href="#cite_note-128"><span class="corchete-llamada">[</span>128<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Religión"><span id="Religi.C3.B3n"></span>Religión</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=51" title="Editar sección: Religión"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Traducciones_de_la_Biblia">Traducciones de la Biblia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=52" title="Editar sección: Traducciones de la Biblia"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La primera traducción de la <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblia</a> en esperanto fue una traducción del <a href="/wiki/Tanaj" title="Tanaj">Tanaj</a> o <a href="/wiki/Antiguo_Testamento" title="Antiguo Testamento">Antiguo Testamento</a> hecha por L. L. Zamenhof. La traducción fue revisada y comparada con traducciones de otros idiomas por un grupo de clérigos y estudiosos británicos antes de ser publicada en el British and Foreign Bible Society en 1910. En 1926 se publicó junto con una traducción del <a href="/wiki/Nuevo_Testamento" title="Nuevo Testamento">Nuevo Testamento</a> en una edición comúnmente llamada <i>Londona Biblio</i>. En la década de 1960, la Internacia Asocio de Bibliistoj kaj Orientalistoj trató de organizar una nueva versión de la Biblia ecuménica en esperanto. Desde entonces, el pastor neerlandés <a href="/wiki/Gerrit_Berveling" title="Gerrit Berveling">Gerrit Berveling</a> ha traducido los libros <a href="/wiki/Deuterocan%C3%B3nicos" title="Deuterocanónicos">deuterocanónicos</a>, además de nuevas traducciones de los Evangelios, algunas de las epístolas del Nuevo Testamento y algunos libros del Tanaj o Antiguo Testamento. Estos se han editado en varios cuadernos separados, o serializados en <i>Dia Regno</i>, pero los libros deuterocanónicos han aparecido en las últimas ediciones de la Londona Biblio. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cristianismo">Cristianismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=53" title="Editar sección: Cristianismo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dos organizaciones cristianas esperantistas se formaron a principios de la historia del esperanto: </p> <ul><li>1910: la Unión Internacional de Esperantistas Católicos, que continúa funcionando actualmente, lo que la convierte en una de las asociaciones esperantistas más longevas. Dos papas, <a href="/wiki/Juan_Pablo_II" title="Juan Pablo II">Juan Pablo II</a> y <a href="/wiki/Benedicto_XVI" title="Benedicto XVI">Benedicto XVI</a>, han utilizado regularmente el esperanto en las bendiciones multilingües <i><a href="/wiki/Urbi_et_orbi" title="Urbi et orbi">urbi et orbi</a></i> en Semana Santa y Navidad cada año, desde la Semana Santa de 1994. Además, <a href="/wiki/Radio_Vaticana" class="mw-redirect" title="Radio Vaticana">Radio Vaticana</a> emite regularmente en esperanto.<sup id="cite_ref-129" class="reference separada"><a href="#cite_note-129"><span class="corchete-llamada">[</span>129<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; En 1991, durante la <a href="/wiki/Jornada_Mundial_de_la_Juventud" title="Jornada Mundial de la Juventud">Jornada Mundial de la Juventud</a>, el papa <a href="/wiki/Juan_Pablo_II" title="Juan Pablo II">Juan Pablo II</a> fue el primero en hablar públicamente en esperanto, dirigiéndose a todos los participantes.<sup id="cite_ref-130" class="reference separada"><a href="#cite_note-130"><span class="corchete-llamada">[</span>130<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li> <li>1911: La Liga Internacional de Esperantistas Cristianos.</li></ul> <p>Entre las iglesias que usan el esperanto se encuentran: </p> <ul><li>La Quaker Esperanto Society (Sociedad Cuáquera de Esperanto).</li> <li>Hay casos de apologistas cristianos y profesores que utilizan el esperanto como medio. El pastor nigeriano <a href="/w/index.php?title=Bayo_Afolaranmi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bayo Afolaranmi (aún no redactado)">Bayo Afolaranmi</a> es el autor del libro <i>Spirita nutraĵo</i> (Alimento espiritual).</li></ul> <p>Chick Publications, editorial de tratados temáticos evangelísticos, ha publicado una serie de historietas de <a href="/w/index.php?title=Jack_T._Chick&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jack T. Chick (aún no redactado)">Jack T. Chick</a> traducidas al esperanto, entre ellas <i>Jen via tuta vivo</i> (He aquí toda tu vida). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Islam">Islam</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=54" title="Editar sección: Islam"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El ayatolá <a href="/wiki/Jomeini" class="mw-redirect" title="Jomeini">Jomeini</a> de <a href="/wiki/Ir%C3%A1n" title="Irán">Irán</a> exhortó a los musulmanes a que aprendieran esperanto y elogió su uso como un medio para mejorar la comprensión entre los pueblos de diferentes religiones. Después de sugerir que el esperanto reemplazara al inglés como lengua franca internacional, comenzó a utilizarse en los seminarios de <a href="/wiki/Qom_(Ir%C3%A1n)" title="Qom (Irán)">Qom</a>. Una traducción al esperanto del <a href="/wiki/Cor%C3%A1n" title="Corán">Corán</a> fue publicada por el Estado poco después. En 1981, se hizo menos popular cuando fue evidente que los seguidores de la <a href="/wiki/Fe_Baha%27i" class="mw-redirect" title="Fe Baha&#39;i">fe bahaí</a> se interesaban por él. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bahaísmo"><span id="Baha.C3.ADsmo"></span>Bahaísmo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=55" title="Editar sección: Bahaísmo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El <a href="/wiki/Baha%C3%ADsmo" title="Bahaísmo">bahaísmo</a>, más conocido como fe bahaí, es una religión monoteísta cuyos fieles siguen las enseñanzas de Bahá’u’lláh, su profeta y fundador, quien es la Manifestación de Dios para la época actual. El bahaísmo alienta el uso de una lengua auxiliar, sin apoyar ninguna específicamente, pero ve en el esperanto un gran potencial para asumir este papel.<sup id="cite_ref-131" class="reference separada"><a href="#cite_note-131"><span class="corchete-llamada">[</span>131<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Se considera, mientras tanto, que cualquier lengua adoptada podrá ser modificada y adaptada a través de un consenso con representación de todos los países. Varios volúmenes de escrituras bahaíes han sido traducidos al esperanto. <a href="/wiki/Lidja_Zamenhof" class="mw-redirect" title="Lidja Zamenhof">Lidja Zamenhof</a>, hija del fundador del esperanto, era bahaí.<sup id="cite_ref-132" class="reference separada"><a href="#cite_note-132"><span class="corchete-llamada">[</span>132<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Budismo">Budismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=56" title="Editar sección: Budismo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La Budhana Ligo Esperantista (Liga Budista Esperantista) existió durante los años 1925-1986 y fue refundada en 2002 en la ciudad de <a href="/wiki/Fortaleza_(Cear%C3%A1)" class="mw-redirect" title="Fortaleza (Ceará)">Fortaleza</a>, <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a>, durante el LXXXVII Congreso Universal de Esperanto.<sup id="cite_ref-133" class="reference separada"><a href="#cite_note-133"><span class="corchete-llamada">[</span>133<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Numerosos textos sagrados del budismo se han traducido al esperanto. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oomoto">Oomoto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=57" title="Editar sección: Oomoto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El <a href="/wiki/Oomoto" class="mw-redirect" title="Oomoto">oomoto</a> es una religión japonesa fundada en 1892 por <a href="/w/index.php?title=Nao_Deguchi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nao Deguchi (aún no redactado)">Nao Deguchi</a>. Se le suele incluir dentro de los nuevos movimientos religiosos japoneses, organizados al margen del <a href="/wiki/Sinto%C3%ADsmo" title="Sintoísmo">sintoísmo</a>. Se trata en parte de un deseo universalista, con tendencia a la unificación de religiones. Un papel destacado en su estrategia es el uso de la lengua internacional esperanto, que aún hoy es fuertemente apoyada por los seguidores de este grupo.<sup id="cite_ref-134" class="reference separada"><a href="#cite_note-134"><span class="corchete-llamada">[</span>134<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Espiritismo">Espiritismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=58" title="Editar sección: Espiritismo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El esperanto es divulgado activamente en Brasil por los seguidores del <a href="/wiki/Espiritismo" title="Espiritismo">espiritismo</a>. Este fenómeno se originó a través de <a href="/w/index.php?title=Francisco_Valdomiro_Lorenz&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Francisco Valdomiro Lorenz (aún no redactado)">Francisco Valdomiro Lorenz</a>, emigrante de origen <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Checa" title="República Checa">checo</a> que fue pionero de ambos movimientos en este país. La Federación Espiritista Brasileña publica libros didácticos de esperanto y traducciones de las obras básicas del espiritismo, y anima a los espiritistas a hacerse esperantistas.<sup id="cite_ref-135" class="reference separada"><a href="#cite_note-135"><span class="corchete-llamada">[</span>135<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>Debido a esto, en Brasil muchas personas no esperantistas desinformadas tienen la impresión de que el esperanto es una «lengua de espiritistas»; contrariamente a ello, cabe destacar la diferencia entre el número relativamente elevado de espiritistas entre los esperantistas brasileños (entre un cuarto y un tercio) y la insignificante cifra recíproca de espiritistas brasileños que hablan esperanto (poco más de un 1 por ciento). Este fenómeno no ocurre en otros países. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Movimiento_raeliano">Movimiento raeliano</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=59" title="Editar sección: Movimiento raeliano"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El <a href="/wiki/Movimiento_raeliano" title="Movimiento raeliano">movimiento raeliano</a>, secta <a href="/wiki/Ufol%C3%B3gica" class="mw-redirect" title="Ufológica">ufológica</a> fundada por el francés <a href="/wiki/Claude_Vorilhon" class="mw-redirect" title="Claude Vorilhon">Claude Vorilhon</a>, intentó difundir sus doctrinas entre los esperantistas, y a principios de los años ochenta editó la traducción de tres libros de su líder al esperanto: <i>La libro kiu diras la veron</i> en 1981 (<i>El libro que dice la verdad</i>), <i>La eksterteranoj forkondukis min sur sian planedon</i> en 1981 (<i>Los extraterrestres me llevaron a su planeta</i>) y <i>Akcepti la eksterteranojn</i> en 1983 (<i>Aceptar a los extraterrestres</i>).<sup id="cite_ref-136" class="reference separada"><a href="#cite_note-136"><span class="corchete-llamada">[</span>136<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; También se distribuyó propaganda en este idioma,<sup id="cite_ref-137" class="reference separada"><a href="#cite_note-137"><span class="corchete-llamada">[</span>137<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; con poco éxito real. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ejemplos_de_texto">Ejemplos de texto</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=60" title="Editar sección: Ejemplos de texto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Artículo 1.º de la <a href="/wiki/Declaraci%C3%B3n_Universal_de_los_Derechos_Humanos" title="Declaración Universal de los Derechos Humanos">Declaración Universal de los Derechos Humanos</a> (<i>Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj</i>, en esperanto)<sup id="cite_ref-138" class="reference separada"><a href="#cite_note-138"><span class="corchete-llamada">[</span>138<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161259348">.mw-parser-output .flexquote{display:flex;flex-direction:column;background-color:var(--background-color-neutral-subtle);color:var(--color-base);border-left:3px solid var(--border-color-base);font-size:90%;margin:1em 4em;padding:.4em .8em}.mw-parser-output .flexquote>.flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .flexquote>.flex>.quote{width:100%}.mw-parser-output .flexquote>.flex>.separator{border-left:1px solid var(--border-color-divider);border-top:1px solid var(--border-color-divider);margin:.4em .8em}.mw-parser-output .flexquote>.cite{text-align:right}@media all and (max-width:600px){.mw-parser-output .flexquote>.flex{flex-direction:column}}</style> </p> <blockquote class="flexquote"> <div class="flex"> <div class="quote">Ĉiuj homoj estas denaske liberaj kaj egalaj laŭ digno kaj rajtoj. Ili posedas racion kaj konsciencon, kaj devus konduti unu al alia en spirito de frateco.</div><div class="separator"></div> <div class="quote">Todos los seres humanos nacen libres e iguales en dignidad y en derechos. Están dotados de razón y de conciencia, y deben comportarse fraternalmente los unos con los otros.</div> </div> </blockquote> <p>El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha de Miguel de Cervantes (<i>La inĝenia hidalgo don Quijote de la Mancha</i>, en esperanto)<sup id="cite_ref-139" class="reference separada"><a href="#cite_note-139"><span class="corchete-llamada">[</span>139<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r161259348"> </p> <blockquote class="flexquote"> <div class="flex"> <div class="quote">En vilaĝo de La Mancha, kies nomon mi ne volas memori, antaŭ nelonge vivis hidalgo el tiuj kun lanco en rako, antikva ŝildo, osta ĉevalaĉo kaj rapida levrelo.</div><div class="separator"></div> <div class="quote">En un lugar de la Mancha, de cuyo nombre no quiero acordarme, no ha mucho tiempo que vivía un hidalgo de los de lanza en astillero, adarga antigua, rocín flaco y galgo corredor.</div> </div> </blockquote> <p>Coplas a la muerte de su padre de Jorge Manrique (<i>Elegio je la morto de lia patro</i>, en esperanto) <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r161259348"> </p> <blockquote class="flexquote"> <div class="flex"> <div class="quote">Niaj vivoj estas fluoj <p>finiĝantaj en la maro morto-svene; tien rekte kaj sen bruoj malaperas nobelaro senrevene. Tien iras fluoj famaj kun humilaj kaj kun mezaj al la feĉo; tie ĉiuj estas samaj: la subul' kun taskoj pezaj </p> kaj la reĝo.</div><div class="separator"></div> <div class="quote">Nuestras vidas son los ríos <p>que van a dar en la mar, que es el morir; allí van los señoríos derechos a se acabar y consumir; allí los ríos caudales, allí los otros medianos y más chicos; y llegados, son iguales los que viven por sus manos </p> y los ricos.</div> </div> </blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véase_también"><span id="V.C3.A9ase_tambi.C3.A9n"></span>Véase también</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=61" title="Editar sección: Véase también"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Ver el portal sobre Esperanto"><img alt="Ver el portal sobre Esperanto" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/20px-Portal.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/30px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/40px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span> <a href="/wiki/Portal:Esperanto" title="Portal:Esperanto">Portal:Esperanto</a>. Contenido relacionado con <b><a class="mw-selflink selflink">Esperanto</a></b>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lengua">Lengua</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=62" title="Editar sección: Lengua"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Gram%C3%A1tica_del_esperanto" title="Gramática del esperanto">Gramática del esperanto</a></li> <li><a href="/wiki/Fonolog%C3%ADa_del_esperanto" title="Fonología del esperanto">Fonología del Esperanto</a></li> <li><a href="/wiki/Lengua_auxiliar" title="Lengua auxiliar">Lengua auxiliar</a></li> <li><a href="/wiki/Lengua_construida" title="Lengua construida">Lengua construida</a></li> <li><a href="/wiki/Ido" title="Ido">Ido</a>, variante del esperanto</li> <li><a href="/wiki/Adjuvilo" title="Adjuvilo">Adjuvilo</a>, variante del Ido</li> <li><a href="/wiki/Interlingua" title="Interlingua">Interlingua</a></li> <li><a href="/wiki/Arcaicam_Esperantom" title="Arcaicam Esperantom">Arcaicam Esperantom</a></li> <li><a href="/wiki/Comparaci%C3%B3n_entre_el_Esperanto_y_el_Novial" class="mw-redirect" title="Comparación entre el Esperanto y el Novial">Comparación entre el Esperanto y el Novial</a></li> <li><a href="/wiki/Esperanto_II" title="Esperanto II">Esperanto II</a></li> <li><a href="/wiki/Lojban" title="Lojban">Lojban</a></li> <li><a href="/wiki/Lingua_franca_nova" title="Lingua franca nova">Lingua franca nova</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cultura_2">Cultura</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=63" title="Editar sección: Cultura"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">L. L. Zamenhof</a></li> <li><i><a href="/wiki/La_Espero" title="La Espero">La Espero</a></i>, himno esperantista</li> <li><a href="/wiki/Cultura_esperantista" title="Cultura esperantista">Cultura esperantista</a></li> <li><a href="/wiki/Literatura_en_esperanto" title="Literatura en esperanto">Literatura en esperanto</a></li> <li><a href="/wiki/Cine_en_esperanto" title="Cine en esperanto">Cine en esperanto</a></li> <li><a href="/wiki/Asociaci%C3%B3n_Universal_de_Esperanto" title="Asociación Universal de Esperanto">Asociación Universal de Esperanto</a></li> <li><a href="/wiki/Esperantujo" title="Esperantujo">Esperantujo</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADmbolos_del_esperanto" title="Símbolos del esperanto">Símbolos del esperanto</a></li> <li><a href="/wiki/Sennacieca_Asocio_Tutmonda" title="Sennacieca Asocio Tutmonda">Sennacieca Asocio Tutmonda</a></li> <li><a href="/wiki/Homaranismo" title="Homaranismo">Homaranismo</a></li> <li><a href="/wiki/Museo_de_Esperanto_de_Subirats" title="Museo de Esperanto de Subirats">Museo de Esperanto de Subirats</a></li> <li><a href="/wiki/Herzberg_am_Harz#Esperanto_en_Herzberg_am_Harz" title="Herzberg am Harz">Herzberg am Harz</a></li> <li><a href="/wiki/Esperanto_(revista)" title="Esperanto (revista)">Esperanto (revista)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Esperantistas_destacados">Esperantistas destacados</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=64" title="Editar sección: Esperantistas destacados"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Eugenio_Lanti" title="Eugenio Lanti">Eugenio Lanti</a></li> <li><a href="/wiki/Antoni_Grabowski" title="Antoni Grabowski">Antoni Grabowski</a></li> <li><a href="/wiki/Federico_Villarreal" title="Federico Villarreal">Federico Villarreal</a></li> <li><a href="/wiki/Claude_Piron" title="Claude Piron">Claude Piron</a></li> <li><a href="/wiki/Gerrit_Berveling" title="Gerrit Berveling">Gerrit Berveling</a></li> <li><a href="/wiki/George_Soros" title="George Soros">George Soros</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencias">Referencias</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=65" title="Editar sección: Referencias"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table style="" class="noprint plainlinks ambox ambox-style"> <tbody><tr> <td class="ambox-image" width="40"> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Commons-emblem-question_book_yellow.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Commons-emblem-question_book_yellow.svg/40px-Commons-emblem-question_book_yellow.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Commons-emblem-question_book_yellow.svg/60px-Commons-emblem-question_book_yellow.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Commons-emblem-question_book_yellow.svg/80px-Commons-emblem-question_book_yellow.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></td> <td class="ambox-text"><div class="ambox-text-div"><strong>Las <a href="/wiki/Wikipedia:Verificabilidad" title="Wikipedia:Verificabilidad">referencias</a> de este artículo no tienen un <a href="/wiki/Wikipedia:Referencias" title="Wikipedia:Referencias">formato correcto</a>.</strong> <span class="hide-when-compact">Puedes colaborar editándolas como se indica <a href="/wiki/Ayuda:C%C3%B3mo_referenciar" title="Ayuda:Cómo referenciar">en esta página</a>.</span></div><div class="hide-when-compact"><small>También puedes avisar en su página de discusión <a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=history">a quien las añadió</a> pegando lo siguiente: <code>{{subst:Aviso formato de referencias|Esperanto}} ~~~~</code>Este aviso fue puesto el 1 de marzo de 2021.</small></div></td> </tr> </tbody></table> <div class="listaref" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/dziedzictwo-niematerialne">Esperanto, patrimonio inmaterial de Polonia (en polaco)</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFRedakcio" class="citation web">Redakcio. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.liberafolio.org/arkivo/www.liberafolio.org/2006/esperantourbo/">«Herzberg oficiale eknomis sin "Esperanto-urbo" — Libera Folio»</a>. <i>www.liberafolio.org</i> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en esperanto)</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Herzberg+oficiale+eknomis+sin+%22Esperanto-urbo%22+%E2%80%94+Libera+Folio&amp;rft.au=Redakcio&amp;rft.aulast=Redakcio&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=www.liberafolio.org&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.liberafolio.org%2Farkivo%2Fwww.liberafolio.org%2F2006%2Fesperantourbo%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFCarvajal2015-06-23" class="citation web">Carvajal, Guillermo (23 de junio de 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.labrujulaverde.com/2015/06/la-fascinante-historia-del-moresnet-un-territorio-neutral-en-el-corazon-de-europa">«La fascinante historia del Moresnet, un territorio neutral en el corazón de Europa»</a>. <i>La Brújula Verde</i>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=La+fascinante+historia+del+Moresnet%2C+un+territorio+neutral+en+el+coraz%C3%B3n+de+Europa&amp;rft.au=Carvajal%2C+Guillermo&amp;rft.aufirst=Guillermo&amp;rft.aulast=Carvajal&amp;rft.date=2015-06-23&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=La+Br%C3%BAjula+Verde&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.labrujulaverde.com%2F2015%2F06%2Fla-fascinante-historia-del-moresnet-un-territorio-neutral-en-el-corazon-de-europa&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://micronaciones.fandom.com/wiki/Isla_de_las_Rosas">«Isla de las Rosas»</a>. <i>Wiki Micronacional</i>. «Revisión del 10:14 3 may 2021».</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Isla+de+las+Rosas&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Wiki+Micronacional&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fmicronaciones.fandom.com%2Fwiki%2FIsla_de_las_Rosas&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Landoj-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Landoj_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uea.org/landoj">«Landoj»</a> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en esperanto)</span>. Asociación Universal de Esperanto<span class="reference-accessdate">. Consultado el 21 de septiembre de 2016</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Landoj&amp;rft.genre=book&amp;rft.pub=Asociaci%C3%B3n+Universal+de+Esperanto&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fuea.org%2Flandoj&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">BYRAM, Michael. Routledge Encyclopedia of Language Teaching and Learning. [s.l.]&#160;: Routledge, 2001. <a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/0415332869" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-4153-3286-9</a>. S. 464.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">[<a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20241203093341/https://www.duolingo.com/courses/all">https://web.archive.org/web/20241203093341/https://www.duolingo.com/courses/all</a> Número de estudiantes activos para cursos desde la app </span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">[<a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20241203093341/https://www.duolingo.com/courses/all">https://web.archive.org/web/20241203093341/https://www.duolingo.com/courses/all</a> Número de estudiantes activos para cursos que ahora solo pueden comenzarse desde la web para luego poder acceder mediante la app</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://duolingo.hobune.stream/comment/39925566/Percentage-of-people-who-finished-a-course">Porcentaje de gente que completó los cursos de duolingo.</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">GORDON, Raymond G., Jr.. Ethnologue: Languages of the World. Dallas, Tex.&#160;: SIL International, 2005. (Fifteenth edition.) Disponible online.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">WALASZEK, Jerzy Antoni. Esperanto – pola kultura heredaĵo. La Ondo de Esperanto, 2015, No. 1. Disponible online [cit. 2014-12-02]. (en esperanto)</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Esperanto na liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Polski [online]. Nowiny Lokalne, 2014-11-21, [cit. 2014-12-02]. Disponible online. (polaco)</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Język esperanto wpisany na Polską Listę Dziedzictwa Niematerialnego [online]. 2014-11-24, [cit. 2014-12-02]. Disponible online. (polaco)</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://miresperanto.com/biblioteko/tishljar/15.htm">Corpus según frecuencia de morfemas de esperanto hablado (en esperanto)</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fluentin3months.com/2-weeks-of-esperanto">Just 2 weeks learning Esperanto can get you months ahead in your target language (en inglés)</a></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=8gSAkUOElsg">Vídeo TEDtalk Aprende Esperanto Primero (con subtítulos en español)</a></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agoravox.fr/tribune-libre/article/la-sdn-la-france-et-l-esperanto-84262">Artículo La SDN, Francia y el esperanto (en francés)</a></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wdl.org/fr/item/11591">Fotografía y descripción (en francés)</a></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="broken-link"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sat-amikaro.org/article1868.html">Artículo Il s’en est fallu de peu... (disponible en francés)</a></span> <span class="plainlinks" style="background-color: var(--background-color-warning-subtle,lightyellow); color: var(--color-base, #202122); font-size:85%">(<a href="/wiki/Ayuda:C%C3%B3mo_recuperar_un_enlace_roto" title="Ayuda:Cómo recuperar un enlace roto">enlace roto</a> disponible en <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>; véase el <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/*/https://www.sat-amikaro.org/article1868.html">historial</a>, la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/1/https://www.sat-amikaro.org/article1868.html">primera versión</a> y la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/2/https://www.sat-amikaro.org/article1868.html">última</a>).</span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uea.org/info/es/kio_estas_uea">«¿Qué es la UEA?»</a></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFPobletabril-mayo_de_2008" class="citation publicación">Poblet, Francesc (abril-mayo de 2008). «Kataluna Antologio. Una antología de la literatura catalana en esperanto». <i>Lletres</i> (Barcelona: Grup del Llibre) (32).</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.au=Poblet%2C+Francesc&amp;rft.aufirst=Francesc&amp;rft.aulast=Poblet&amp;rft.btitle=Kataluna+Antologio.+Una+antolog%C3%ADa+de+la+literatura+catalana+en+esperanto&amp;rft.date=abril-mayo+de+2008&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.issue=32&amp;rft.place=Barcelona&amp;rft.pub=Grup+del+Llibre&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFVilamitjana30_de_agosto_de_2010" class="citation publicación">Vilamitjana, Jordi (30 de agosto de 2010). «Cien años del Congreso de Esperantistas gerundenses». <i><a href="/wiki/Diario_de_Mallorca" title="Diario de Mallorca">Diario de Mallorca</a></i>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.au=Vilamitjana%2C+Jordi&amp;rft.aufirst=Jordi&amp;rft.aulast=Vilamitjana&amp;rft.btitle=Cien+a%C3%B1os+del+Congreso+de+Esperantistas+gerundenses&amp;rft.date=30+de+agosto+de+2010&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment"><code>&#124;fechaacceso=</code> requiere <code>&#124;url=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#accessdate_missing_url" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFCherpillod2007" class="citation libro">Cherpillod, André (2007). <i>Ido, unu jarcenton poste</i>. Courgenard: La Blanchetière.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.au=Cherpillod%2C+Andr%C3%A9&amp;rft.aufirst=Andr%C3%A9&amp;rft.aulast=Cherpillod&amp;rft.btitle=Ido%2C+unu+jarcenton+poste&amp;rft.date=2007&amp;rft.genre=book&amp;rft.place=Courgenard&amp;rft.pub=La+Blancheti%C3%A8re&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-gec-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gec_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFGran_Enciclopedia_Catalana" class="citation web"><a href="/wiki/Gran_Enciclopedia_Catalana" title="Gran Enciclopedia Catalana">Gran Enciclopedia Catalana</a> (ed.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0105586.xml">«Esperanto»</a>. <i>l'Enciclopèdia</i> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en catalán)</span>. Barcelona.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Esperanto&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=l%27Enciclop%C3%A8dia&amp;rft.place=Barcelona&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.enciclopedia.cat%2Fec-gec-0105586.xml&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFLladró5_de_diciembre_de_2009" class="citation publicación">Lladró, Vicente (5 de diciembre de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lasprovincias.es/20091205/culturas/esperanto-ligvo-oficiala-20091205.html">«Esperanto, lingvo oficiala»</a>. <i><a href="/wiki/Las_Provincias" title="Las Provincias">Las Provincias</a></i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 11 de agosto de 2011</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.au=Lladr%C3%B3%2C+Vicente&amp;rft.aufirst=Vicente&amp;rft.aulast=Lladr%C3%B3&amp;rft.btitle=Esperanto%2C+lingvo+oficiala&amp;rft.date=5+de+diciembre+de+2009&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lasprovincias.es%2F20091205%2Fculturas%2Fesperanto-ligvo-oficiala-20091205.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.es/hef/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=356&amp;Itemid=304">«La lengua peligrosa, las persecuciones contra el esperanto»</a> en el sitio de la <a href="/wiki/Federaci%C3%B3n_Espa%C3%B1ola_de_Esperanto" title="Federación Española de Esperanto">Federación Española de Esperanto</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFFirth" class="citation web">Firth, Will. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nodo50.org/esperanto/anarkiismo.htm">«Esperanto kaj anarkiismo»</a>. En nodo50.org, ed. <i>Maldekstro kaj Esperanto</i> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en esperanto)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado el 15 de agosto de 2011</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Esperanto+kaj+anarkiismo&amp;rft.au=Firth%2C+Will&amp;rft.aufirst=Will&amp;rft.aulast=Firth&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Maldekstro+kaj+Esperanto&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nodo50.org%2Fesperanto%2Fanarkiismo.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-lpdb-28"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-lpdb_28-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-lpdb_28-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.delbarrio.eu/2005/05/la-lengua-peligrosa.htm">La lengua peligrosa, en delbarrio.eu, revisado el 31 de agosto de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFMarco_Botellamarzo_de_2006" class="citation web">Marco Botella, Antonio (marzo de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nodo50.org/esperanto/libertarios.htm">«esperantistas y libertarios»</a>. En nodo50.org, ed. <i>Maldekstro kaj Esperanto</i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 15 de agosto de 2011</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=esperantistas+y+libertarios&amp;rft.au=Marco+Botella%2C+Antonio&amp;rft.aufirst=Antonio&amp;rft.aulast=Marco+Botella&amp;rft.date=marzo+de+2006&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Maldekstro+kaj+Esperanto&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nodo50.org%2Fesperanto%2Flibertarios.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Xavier_Alcalde_Villacampa" title="Xavier Alcalde Villacampa">Javier Alcalde</a>, "<a href="/wiki/Eduardo_Vivancos" title="Eduardo Vivancos">Eduardo Vivancos</a> y el esperantismo libertario", epílogo a la edición bilingüe de Eduardo Vivancos, <i>Unu lingvo por</i> <i>ĉiuj: Esperanto,</i> Calúmnia, 2019, p.175-190.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFDE_MIGUEL22/5/2022" class="citation noticia">DE MIGUEL, JORDI (22 de mayo de 2022). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.publico.es/culturas/javier-alcalde-anarquistas-esperantistas-comparten-ideales.html#md=modulo-portada-fila-de-modulos:4x15-t1;mm=mobile-medium">«Javier Alcalde: "Anarquistas y esperantistas comparten ideales<span style="padding-right:0.2em;">"</span>»</a>. <i>Público</i>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Javier+Alcalde%3A+%22Anarquistas+y+esperantistas+comparten+ideales%22&amp;rft.au=DE+MIGUEL%2C+JORDI&amp;rft.aufirst=JORDI&amp;rft.aulast=DE+MIGUEL&amp;rft.date=22%2F5%2F2022&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=P%C3%BAblico&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.publico.es%2Fculturas%2Fjavier-alcalde-anarquistas-esperantistas-comparten-ideales.html%23md%3Dmodulo-portada-fila-de-modulos%3A4x15-t1%3Bmm%3Dmobile-medium&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nodo50.org/esperanto/libertarios.htm">Izquierda y Esperanto -en nodo50.org, revisado el 31 de agosto de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nodo50.org/esperanto/artik68ct.htm">La utilización del esperanto durante la Guerra Civil española</a> Maldekstro kaj Esperanto</span> </li> <li id="cite_note-preso-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-preso_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.losfugadosdeezkaba1938.com/los-fugados/los-fugados-que-alcanzaron-la-frontera/jovino-fernandez-gonzalez-y-su-familia/preso-en-el-fuerte-de-ezkaba/">Preso en el fuerte de Ezkaba (losfugadosdeezkaba1938.com)</a></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFHitler,_Adolf1924" class="citation web">Hitler, Adolf (1924). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081217084312/http://www.hitler.org/writings/Mein_Kampf/mkv1ch11.html">«Mi lucha»</a>. <i>Volumen 1, Capítulo XI</i>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hitler.org/writings/Mein_Kampf/mkv1ch11.html">el original</a> el 17 de diciembre de 2008<span class="reference-accessdate">. Consultado el 22 de mayo de 2007</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Mi+lucha&amp;rft.au=Hitler%2C+Adolf&amp;rft.aulast=Hitler%2C+Adolf&amp;rft.date=1924&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Volumen+1%2C+Cap%C3%ADtulo+XI&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hitler.org%2Fwritings%2FMein_Kampf%2Fmkv1ch11.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFLins1990" class="citation libro">Lins, Ulrich (1990). <i>La danĝera lingvo</i>. Moscú: Progreso.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.au=Lins%2C+Ulrich&amp;rft.aufirst=Ulrich&amp;rft.aulast=Lins&amp;rft.btitle=La+dan%C4%9Dera+lingvo&amp;rft.date=1990&amp;rft.genre=book&amp;rft.place=Mosc%C3%BA&amp;rft.pub=Progreso&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFHoffmann1992" class="citation libro">Hoffmann, Frank W.; William G. Bailey (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/mindsocietyfads0000hoff"><i>Mind &amp; Society Fads</i></a> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en inglés)</span>. Haworth Press. p.&#160;116. <small><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/1560241780" title="Especial:FuentesDeLibros/1560241780">1560241780</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.au=Hoffmann%2C+Frank+W.&amp;rft.aufirst=Frank+W.&amp;rft.aulast=Hoffmann&amp;rft.btitle=Mind+%26+Society+Fads&amp;rft.date=1992&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=1560241780&amp;rft.pages=116&amp;rft.pub=Haworth+Press&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmindsocietyfads0000hoff&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">La referencia utiliza el parámetro obsoleto <code>&#124;coautores=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#deprecated_params" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081211142643/http://www.funtrivia.com/en/World/Esperanto-15136.html">«Esperanto - Questions, Answers, Fun Facts, Information, revisado el 31 de agosto de 2011»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.funtrivia.com/en/World/Esperanto-15136.html">el original</a> el 11 de diciembre de 2008<span class="reference-accessdate">. Consultado el 23 de noviembre de 2007</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Esperanto+-+Questions%2C+Answers%2C+Fun+Facts%2C+Information%2C+revisado+el+31+de+agosto+de+2011&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.funtrivia.com%2Fen%2FWorld%2FEsperanto-15136.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-docagresor-39"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-docagresor_39-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-docagresor_39-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.org/details/gov.archives.arc.2569631">Big Picture: The aggressor</a></i> Documental incluido en la serie de documentales <i>Big Picture</i> realizados para la televisión por el ejército estadounidense</span> </li> <li id="cite_note-managresor-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-managresor_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.es/books?printsec=frontcover&amp;dq=the+aggressor+language&amp;ei=D07AUc3ZEqaU0AW5t4DwBA&amp;id=GtqEAAAAIAAJ&amp;hl=es">Esperanto, the aggressor language</a> (Esperanto, la lengua del agresor) Manual de campo n.º 30-101-1. Publicado en Washington por el Cuertel General del departamento del ejército el 28 de febrero de 1962.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text">Resoluciones IV.1.4.422 - IV.1.4.4221 - IV.1.4.4222 - IV.1.4.4223 y IV.1.4.4224. de la UNESCO</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110806055831/http://www.uea.org/informado/ED38-eo.html#unesko1">«Resolución de la UNESCO de 1954 (En esperanto), consultado el 5 de diciembre de 2011»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://uea.org/informado/ED38-eo.html">el original</a> el 6 de agosto de 2011<span class="reference-accessdate">. Consultado el 19 de julio de 2011</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Resoluci%C3%B3n+de+la+UNESCO+de+1954+%28En+esperanto%29%2C+consultado+el+5+de+diciembre+de+2011&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fuea.org%2Finformado%2FED38-eo.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://guindo.pntic.mec.es/spelegri/unesco.htm">Resoluciones de la UNESCO sobre el esperanto en guindo.pntic.mec.es, revisado el 31 de agosto de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090301060832/http://www.febnet.org.br/apresentacao/content,0,0,1558,0,0.html">Federación Espiritista Brasileña</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://jakubmarian.com/duolingo-number-of-users-per-language-statistics/">https://jakubmarian.com/duolingo-number-of-users-per-language-statistics/</a></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.duolingo.com/course/eo/es/Aprender-Esperanto">«Aprende esperanto en duolingo en español»</a>. <i>Duolingo</i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 18 de diciembre de 2024</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Aprende+esperanto+en+duolingo+en+espa%C3%B1ol&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Duolingo&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.duolingo.com%2Fcourse%2Feo%2Fes%2FAprender-Esperanto&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lavozdegalicia.es/noticia/vidadigital/2012/02/24/traductor-google-sabe-esperanto/00031330078558598856322.htm">El traductor de Google ya sabe esperanto</a></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.staff.amu.edu.pl/~interl/interlingvistiko/index.html">Estudios de Interlingüística y esperantologia en la universidad de Adam mickiewicz </a></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFBlank1985" class="citation libro">Blank, Detlev (1985). Akademie-Verlag, ed. <i>Internationale Plansprachen. Eine Einführung ("Lenguas planeadas internacionales: Una introducción")</i>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.au=Blank%2C+Detlev&amp;rft.aufirst=Detlev&amp;rft.aulast=Blank&amp;rft.btitle=Internationale+Plansprachen.+Eine+Einf%C3%BChrung+%28%22Lenguas+planeadas+internacionales%3A+Una+introducci%C3%B3n%22%29&amp;rft.date=1985&amp;rft.genre=book&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-fundamento-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-fundamento_50-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.akademio-de-esperanto.org/fundamento/">Fundamento de Esperanto</a></i>. Consultado el 5 de diciembre de 2011.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bertilow.com/pmeg/index.html">Gramática completa del esperanto PMEG en formato impreso y electrónico (en esperanto)</a></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=mh0PzN1bSJM">vídeo para aprender los correlativos de esperanto mediante gestos</a></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Signuno">https://eo.wikipedia.org/wiki/Signuno</a><span style="font-size:100%" class="error citation-comment"> <code>&#124;url=</code> incorrecta con autorreferencia (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#bad_url_autorreferencia" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FSignuno&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/Molossia/status/1125103100170080256">https://twitter.com/Molossia/status/1125103100170080256</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Ftwitter.com%2FMolossia%2Fstatus%2F1125103100170080256&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170706103815/http://www.molossia.org/esperanto.html">«WHAT IS ESPERANTO?»</a> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en inglés)</span>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.molossia.org/esperanto.html">el original</a> el 6 de julio de 2017<span class="reference-accessdate">. Consultado el 6 de enero de 2021</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=WHAT+IS+ESPERANTO%3F&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.molossia.org%2Fesperanto.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperanto-usa.org/?q=node/77">¿es el esperanto 4 veces más fácil de aprender? (en inglés), revisado el 31 de agosto de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081222024157/http://www.rickharrison.com/language/bloated.html">rickharrison.com, revisado el 31 de agosto de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-Williams_1965-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Williams_1965_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Williams, N. (1965) 'A language teaching experiment', <i>Canadian Modern Language Review</i> 22.1: 26-28</span> </li> <li id="cite_note-ekzuea-59"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-ekzuea_59-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-ekzuea_59-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uea.org/dokumentoj/komunikoj/gk.php?no=314">Información en la página de UEA</a> (en esperanto)</span> </li> <li id="cite_note-keredu-60"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-keredu_60-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-keredu_60-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://edukado.net/ekzamenoj/ker">Información en Edukado.net</a></span> </li> <li id="cite_note-itkeo-61"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-itkeo_61-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-itkeo_61-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-itkeo_61-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.itk.hu/index.php?id=322&amp;fomenu=322&amp;lang=ept">Información en la versión en esperanto de la web oficial de ELTE ITK</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110525065344/http://www.itk.hu/index.php?id=322&amp;fomenu=322&amp;lang=ept">Archivado</a> el 25 de mayo de 2011 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120217031715/http://www.alte.org/members/hungarian/elte/en/index.php">Página de ELTE ITK</a> en el sito web de ALTE.</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100602155905/http://www.esperanto.org.nz/what_is_eo.html">«Esperanto.org»</a>. Esperanto.org. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.org.nz/what_is_eo.html">el original</a> el 2 de junio de 2010<span class="reference-accessdate">. Consultado el 5 de diciembre de 2010</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Esperanto.org&amp;rft.genre=book&amp;rft.pub=Esperanto.org&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.esperanto.org.nz%2Fwhat_is_eo.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text">There have been a number of attempts to reform the language, the most well-known of which is the language <i lang="io" title="Texto en idioma ido"><a href="/w/index.php?title=Ido_(language)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ido (language) (aún no redactado)">Ido</a></i> which resulted in a schism in the community at the time, beginning in 1907. See "Why <i lang="io" title="Texto en idioma ido">Ido</i>?" The International Language of <i lang="io" title="Texto en idioma ido">Ido</i>. 18 de marzo de 2008. 4 de febrero de 2009 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idolinguo.org.uk/whyido.htm">Idolinguo.org.uk.</a></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=xJhGQ6JyjaM">Entrevista en vídeo a dos alumnos chinos en esperanto (subtítulos en italiano, esperanto, inglés y chino)</a></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.language-learning-advisor.com/what-is-esperanto.html">«What is Esperanto?»</a>. Language-learning-advisor.com<span class="reference-accessdate">. Consultado el 5 de diciembre de 2010</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=What+is+Esperanto%3F&amp;rft.genre=book&amp;rft.pub=Language-learning-advisor.com&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.language-learning-advisor.com%2Fwhat-is-esperanto.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-critiche-67"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-critiche_67-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-critiche_67-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://parracomumangi.altervista.org/domande.htm">«Critiche all'esperanto ed alle altre lingue internazionali»</a>. Parracomumangi.altervista.org<span class="reference-accessdate">. Consultado el 5 de diciembre de 2010</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Critiche+all%27esperanto+ed+alle+altre+lingue+internazionali&amp;rft.genre=book&amp;rft.pub=Parracomumangi.altervista.org&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fparracomumangi.altervista.org%2Fdomande.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-piron1994-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-piron1994_68-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Claude Piron cites and replies to several such criticisms in his <i><i lang="fr" title="Texto en idioma francés">Le Défi des Langues</i></i> (Paris: L'Harmattan, 1994).</span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><i lang="eo" title="Texto en idioma esperanto">Laŭ la komuna opinio de gvidaj fakuloj de la Instituto, Esperanto apartenas al la kategorio de vivaj lingvoj. Pli detale traktante la temon, konsiderante la historion kaj la nunan staton de Esperanto, a.) ĝi estas grandmezure normigita, b.) amplekse sociiĝinta, c.) ne-etna viva lingvo, kiu en sekundara lingva komunumo plenumas ĉiujn eblajn lingvajn funkciojn, kaj samtempe ĝi funkcias kiel pera lingvo.&#160;– Ĉi supre diritaj respegulas la sciencan starpunkton de nia Instituto.</i> <i lang="eo" title="Texto en idioma esperanto"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.hu/hu-lernejo.htm">"Malgranda fina venko". El Hungario</a></i></i></span> </li> <li id="cite_note-Sikosek_2003-70"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Sikosek_2003_70-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Sikosek_2003_70-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Sikosek, Ziko M. <i>Esperanto sen mitoj</i> (‘Esperanto sin mitos’). Segunda edición. Amberes: Flandra Esperanto-Ligo, 2003.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.panix.com/~dwolff/docs/culbert-methods.html">carta a David Wolff (en inglés)</a></span> </li> <li id="cite_note-Lindstedt_1996-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lindstedt_1996_72-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lindstedt, Jouko. «Re: Kiom?» (posting). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.helsinki.fi/~jslindst/denask-l.html">DENASK-L@helsinki.fi</a>, 22 de abril de 1996.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://svendvnielsen.wordpress.com/2016/12/10/percountry-rates-of-esperanto-speakers/">https://svendvnielsen.wordpress.com/2016/12/10/percountry-rates-of-esperanto-speakers/</a></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120117103021/http://uea.org/dokumentoj/artikoloj.php">«Catálogo en la UEA (en esperanto), revisado el 31 de agosto de 2011»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://uea.org/dokumentoj/artikoloj.php">el original</a> el 17 de enero de 2012<span class="reference-accessdate">. Consultado el 18 de julio de 2011</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Cat%C3%A1logo+en+la+UEA+%28en+esperanto%29%2C+revisado+el+31+de+agosto+de+2011&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fuea.org%2Fdokumentoj%2Fartikoloj.php&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.beletraalmanako.com">Beletra Almanako</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperantio.net/index.php?id=37">Literatura Foiro, revisado el 31 de agosto de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://monato.esperanto.be">Monato</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161018162808/http://monato.esperanto.be/">Archivado</a> el 18 de octubre de 2016 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., consultado el 0 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110806102252/http://www.esperanto.org/Ondo/Ind-ondo.htm">La Ondo de Esperanto</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011]</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uea.org/kiu/biblioteko.html">Página de la Biblioteca Hodler</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120826034901/http://www.uea.org/kiu/biblioteko.html">Archivado</a> el 26 de agosto de 2012 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. en la web de la UEA</span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text">Página 259 de <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.es/books?id=_dBtMJMV_ooC&amp;printsec=frontcover&amp;hl=es&amp;source=gbs_ge_summary_r&amp;cad=0#v=onepage&amp;q&amp;f=false">Rusalka: A Performance Guide with Translations and Pronunciation</a></i> (Rusalka: Guía de representaciones con traducciones y pronunciación ) de <a href="/w/index.php?title=Timothy_Cheek&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Timothy Cheek (aún no redactado)">Timothy Cheek</a> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=1TjI0hZVUy4">Rusalka en esperanto</a> en <a href="/wiki/Youtube" class="mw-redirect" title="Youtube">Youtube</a></span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://vinilkosmo.com/vko/cata.php?sid=1311028890&amp;lng=e&amp;rb=2&amp;dsp=1">Vinilkosmo folk</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-v1-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-v1_83-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://vinilkosmo.com/vko/cata.php?sid=1311028890&amp;lng=e&amp;rb=0&amp;dsp=1">Vinilkosmo rock y pop</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-v2-84"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-v2_84-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-v2_84-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://vinilkosmo.com/vko/cata.php?sid=1311028890&amp;lng=e&amp;rb=4&amp;dsp=1">Vinilkosmo hip-hop. electro y tecno</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://vinilkosmo.com/vko/cata.php?sid=1311028890&amp;lng=e&amp;rb=1&amp;dsp=1">Vinilkosmo Hardcore</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vinilkosmo.com/?prs=listen">Vinilkosmo audiorama</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090416041947/http://personal.auna.com/mmmoral/indice.discos.1.htm">Catálogo de música</a> de <a href="/wiki/SAT_en_Hispanio" title="SAT en Hispanio">SAT en Hispanio</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://vinilkosmo.com">vinilkosmo.com, Consultado el 5 de diciembre de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vinilkosmo.com/vko/vinl.php?page=0&amp;lng=u">Fuente (en inglés)</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text">Memoro de la ŝtono <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=5Q5ENrj_m0k">en Youtube.</a>, Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=ikOwUuoqqZc&amp;feature=player_embedded">Mi brilu plu</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Muzaiko">https://es.wikipedia.org/wiki/Muzaiko</a><span style="font-size:100%" class="error citation-comment"> <code>&#124;url=</code> incorrecta con autorreferencia (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#bad_url_autorreferencia" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FMuzaiko&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radio-vatikana-esperanto.org/">https://www.radio-vatikana-esperanto.org/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.radio-vatikana-esperanto.org%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperanto.cri.cn/">http://esperanto.cri.cn/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fesperanto.cri.cn%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://es-la.facebook.com/pages/category/News---Media-Website/Radio-Habana-Cuba-Esperanto-1576142232606899/">https://es-la.facebook.com/pages/category/News---Media-Website/Radio-Habana-Cuba-Esperanto-1576142232606899/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fes-la.facebook.com%2Fpages%2Fcategory%2FNews---Media-Website%2FRadio-Habana-Cuba-Esperanto-1576142232606899%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-96"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-96">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperantaretradio.blogspot.com/">http://esperantaretradio.blogspot.com/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fesperantaretradio.blogspot.com%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pola-retradio.org/">http://pola-retradio.org/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fpola-retradio.org%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperantofre.com/verda/rav194.htm">http://esperantofre.com/verda/rav194.htm</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fesperantofre.com%2Fverda%2Frav194.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.podkasto.net/hejmo/">https://www.podkasto.net/hejmo/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.podkasto.net%2Fhejmo%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kern.punkto.info/">https://kern.punkto.info/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fkern.punkto.info%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://movada-vid.punkto.info/2019/12/08/mvp023-uea-estraro/">https://movada-vid.punkto.info/2019/12/08/mvp023-uea-estraro/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fmovada-vid.punkto.info%2F2019%2F12%2F08%2Fmvp023-uea-estraro%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radioscienca.com/">http://www.radioscienca.com/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.radioscienca.com%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kern.punkto.info/2020/12/19/kp189-teleskopoj/">https://kern.punkto.info/2020/12/19/kp189-teleskopoj/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fkern.punkto.info%2F2020%2F12%2F19%2Fkp189-teleskopoj%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://radio.esperanto-ondo.ru/">http://radio.esperanto-ondo.ru/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fradio.esperanto-ondo.ru%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://melburno.org.au/3ZZZradio/">http://melburno.org.au/3ZZZradio/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fmelburno.org.au%2F3ZZZradio%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.laboren.org/">https://www.laboren.org/</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.laboren.org%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radio-frei.de/index.php?iid=podcast&amp;ssuchtext=esperanto&amp;ssubmit_search=Suchen">https://www.radio-frei.de/index.php?iid=podcast&amp;ssuchtext=esperanto&amp;ssubmit_search=Suchen</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.radio-frei.de%2Findex.php%3Fiid%3Dpodcast%26ssuchtext%3Desperanto%26ssubmit_search%3DSuchen&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-108">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=WKalKhTElAo&amp;t">https://www.youtube.com/watch?v=WKalKhTElAo&amp;t</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DWKalKhTElAo%26t&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.delbarrio.eu/cine.htm">«El esperanto y el cine.»</a> Consultado el 5 de diciembre de 2011.</span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imdb.es/title/tt0032553/">El gran dictador en IMDb</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110728163834/http://www.imdb.es/title/tt0032553/">Archivado</a> el 28 de julio de 2011 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imdb.com/title/tt0111301/">Ficha de la película en Imdb.</a> (ver sección idiomas).</span> </li> <li id="cite_note-112"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-112">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imdb.es/title/tt0359013/">Blade:Trinity en IMDb</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110804010505/http://www.imdb.es/title/tt0359013/">Archivado</a> el 4 de agosto de 2011 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-113"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-113">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vimeo.com/71742636">Corto de animación en esperanto Espero &#91;Hope?&#93; </a></span> </li> <li id="cite_note-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-114">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperanto.cri.cn/filme/">Concurso de cortos Té y amor en esperanto, Radio Internacional de China</a></span> </li> <li id="cite_note-115"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-115">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://filmoj.net/gerda-malaperis">Filmoj.net Gerda Malaperis (en Esperanto)</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-116"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-116">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://filmoj.net/la-patro">Filmoj.net La patro (en Esperanto)</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-117"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-117">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=oSpVIxTAuGQ">La patro (Videoclip) en YouTube</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-118"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-118">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADa_del_Esperanto">«Día del Esperanto»</a><span style="font-size:100%" class="error citation-comment"> <code>&#124;url=</code> incorrecta con autorreferencia (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#bad_url_autorreferencia" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=D%C3%ADa+del+Esperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FD%25C3%25ADa_del_Esperanto&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-119"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-119">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADa_de_Zamenhof">«Día de Zamenhof»</a><span style="font-size:100%" class="error citation-comment"> <code>&#124;url=</code> incorrecta con autorreferencia (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#bad_url_autorreferencia" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=D%C3%ADa+de+Zamenhof&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FD%25C3%25ADa_de_Zamenhof&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-120"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-120">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/wiki/La_Espero">https://es.wikipedia.org/wiki/La_Espero</a><span style="font-size:100%" class="error citation-comment"> <code>&#124;url=</code> incorrecta con autorreferencia (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#bad_url_autorreferencia" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FLa_Espero&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-121"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-121">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://e-d-e.org/?lang=en">https://e-d-e.org/?lang=en</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fe-d-e.org%2F%3Flang%3Den&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Falta el <code>&#124;título=</code> (<a href="/wiki/Ayuda:Errores_en_las_referencias#citation_missing_title" title="Ayuda:Errores en las referencias">ayuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-122"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-122">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://es.duolingo.com/course/eo/es/Aprender-esperanto">«Aprende esperanto gratis»</a>. <i>Duolingo</i>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Aprende+esperanto+gratis&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Duolingo&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fes.duolingo.com%2Fcourse%2Feo%2Fes%2FAprender-esperanto&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-123"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-123">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201105110117/https://lernu.net/es">«Página multilingüe para el aprendizaje del idioma internacional esperanto»</a>. <i>lernu!</i>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://lernu.net/es">el original</a> el 5 de noviembre de 2020<span class="reference-accessdate">. Consultado el 5 de enero de 2021</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=P%C3%A1gina+multiling%C3%BCe+para+el+aprendizaje+del+idioma+internacional+esperanto&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=lernu%21&amp;rft_id=https%3A%2F%2Flernu.net%2Fes&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-124"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-124">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://jubilo.ca/esperanto/kurso/unikodo">«Curso gratuito de esperanto»</a>. <i>jubilo.ca</i>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Curso+gratuito+de+esperanto&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=jubilo.ca&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fjubilo.ca%2Fesperanto%2Fkurso%2Funikodo&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-125"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-125">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a class="external text" href="https://es.wikibooks.org/wiki/Esperanto">«Esperanto - Wikilibros»</a>. <i>es.wikibooks.org</i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 18 de octubre de 2021</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Esperanto+-+Wikilibros&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=es.wikibooks.org&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fes.wikibooks.org%2Fwiki%2FEsperanto&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-126"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-126">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vortaro.net/">«Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto 2020»</a>. <i>vortaro.net</i> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en esperanto)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado el 18 de octubre de 2021</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Plena+Ilustrita+Vortaro+de+Esperanto+2020&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=vortaro.net&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fvortaro.net%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-127"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-127">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://global-asp.github.io/storybooks-esperantujo/">«Rakontoj por Esperantujo»</a>. <i>global-asp.github.io</i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 18 de octubre de 2021</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Rakontoj+por+Esperantujo&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=global-asp.github.io&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fglobal-asp.github.io%2Fstorybooks-esperantujo%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-128"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-128">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211018204126/https://idiomaesperanto.weebly.com/uploads/1/5/9/0/15901192/vortoj.pdf">«Vortoj: Subido en WayBack Machine»</a>. <i>web.archive.org</i>. 18 de octubre de 2021. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://idiomaesperanto.weebly.com/uploads/1/5/9/0/15901192/vortoj.pdf">el original</a> el 18 de octubre de 2021<span class="reference-accessdate">. Consultado el 18 de octubre de 2021</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.atitle=Vortoj%3A+Subido+en+WayBack+Machine&amp;rft.date=2021-10-18&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=web.archive.org&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fidiomaesperanto.weebly.com%2Fuploads%2F1%2F5%2F9%2F0%2F15901192%2Fvortoj.pdf&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-129"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-129">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vaticannews.va/eo/podcast/esperanto-programo.html">Esperanto programo</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160211101325/http://eo.radiovaticana.va/">Archivado</a> el 11 de febrero de 2016 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-130"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-130">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.u-matthias.de/latino/latin_en.htm#4.5">Posturas de los Papas frente al esperanto (en inglés)</a></span> </li> <li id="cite_note-131"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-131">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFBahaa_Esperanto-Ligo_(BEL)" class="citation web">Bahaa Esperanto-Ligo (BEL) (ed.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061017201655/http://www.bahai.de/bahaaeligo/angla/englisch.htm">«Bahaismo kaj Esperanto (en esperanto, francés, alemán, inglés y ruso)»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bahai.de/bahaaeligo/angla/englisch.htm">el original</a> el 17 de octubre de 2006<span class="reference-accessdate">. Consultado el 5 de diciembre de 2011</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Bahaismo+kaj+Esperanto+%28en+esperanto%2C+franc%C3%A9s%2C+alem%C3%A1n%2C+ingl%C3%A9s+y+ruso%29&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bahai.de%2Fbahaaeligo%2Fangla%2Fenglisch.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span>, consultado el 5 de diciembre de 2011.</span> </li> <li id="cite_note-132"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-132">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bahai-library.com/dale_lidia_zamenhof">Lidia Zamenhof, en bahai-library.com</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011.</span> </li> <li id="cite_note-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-133">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperanto.us/budhana.html">Budhana Ligo Esperantista</a>, consultado el 5 de diciembre de 2011</span> </li> <li id="cite_note-134"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-134">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.oomoto.or.jp/Esperanto/index-es.html">Oomoto</a>. Consultado el 5 de diciembre de 2011.</span> </li> <li id="cite_note-135"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-135">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFUniversity_of_Kansas_Libraries" class="citation web">University of Kansas Libraries (ed.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060923050241/http://www.math.uu.se/esperanto/207pardue.pdf#search=%22esperanto%20%2Breligion%22">«Spiritism and Esperanto in Brazil, per David Pardue (en anglès)»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.math.uu.se/esperanto/207pardue.pdf#search=%22esperanto%20%2Breligion%22">el original</a> el 23 de septiembre de 2006<span class="reference-accessdate">. Consultado el 26 de agosto de 2006</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AEsperanto&amp;rft.btitle=Spiritism+and+Esperanto+in+Brazil%2C+per+David+Pardue+%28en+angl%C3%A8s%29&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.math.uu.se%2Fesperanto%2F207pardue.pdf%23search%3D%2522esperanto%2520%252Breligion%2522&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-136"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-136">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/Recenzoj/rael.html">La Libro, Kiu Diras la Veron; La Eksterteranoj Forkondukis Min sur Sian Planedon; Akcepti la Eksterteranojn</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110806222514/http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/Recenzoj/rael.html">Archivado</a> el 6 de agosto de 2011 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Reseña de Don Harlow, consultada el 5 de diciembre de 2011.</span> </li> <li id="cite_note-137"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-137">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://fenomenonifo.wordpress.com/2010/06/02/raelana-movado-kaj-esperanto/">Raelana Movado kaj Esperanto</a> NIFO-DOSIEROJ, consultado el 5 de diciembre de 2011.</span> </li> <li id="cite_note-138"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-138">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=1115">United Nations Human Rights, revisado el 31 de agosto de 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-139"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-139">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.es/hef/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=125&amp;Itemid=128">Autores de lengua española traducidos al esperanto</a></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografía"><span id="Bibliograf.C3.ADa"></span>Bibliografía</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=66" title="Editar sección: Bibliografía"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Auld, William. 1988. <i>La Fenomeno Esperanto</i> (<i>El fenómeno Esperanto</i>). Róterdam: Universala Esperanto-Asocio.</li> <li>Auld, William. 1991. <i>Nova Esperanta Krestomatio</i>. Róterdam: Universala Esperanto-Asocio <a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9290170433" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 92-9017-043-3</a></li> <li>Auld, William. (1984) 1987 2.ª edición <i>Esperanta antologio</i>. Róterdam: Universala Esperanto-Asocio</li> <li>Butler, Montagu C. 1965/1971. <i>Step by Step in Esperanto</i>. ELNA 1965/1991. <a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/0939785013" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-939785-01-3</a></li> <li>Culbert, Sidney S. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.panix.com/~dwolff/docs/">Tres cartas sobre la metodología para la estimación del número de esperantistas</a>, escaneado y puesto en HTML por David Wolff.</li> <li>Eco, Umberto. 1996. «La búsqueda de la lengua perfecta». Grijalbo Mondadori. Barcelona, p.&#160;271 y ss.</li> <li>DeSoto, Clinton (1936). <i>200 Meters and Down</i>. West Hartford, Connecticut, USA: <a href="/w/index.php?title=American_Radio_Relay_League&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="American Radio Relay League (aún no redactado)">American Radio Relay League</a>, p.&#160;92.</li> <li>Everson, Michael. 2001. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.evertype.com/alphabets/esperanto.pdf">The Alphabets of Europe: Esperanto {PDF}</a>. Evertype.</li> <li>Forster, Peter. 1981. <i>The Esperanto Movement</i>. New York: Mouton De Gruyter.</li> <li>Harlow, Don. 1995-1996 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060412114058/http://www.webcom.com/%7Edonh/eaccess/eaccess.book.html">The Esperanto Book</a>. Autopublicación en la internet.</li> <li>Janton, Pierre. 1988. <i>Esperanto</i> Róterdam: Universala Esperanto-Asocio.</li> <li>Janton, Pierre. 1993. <i>Esperanto: Language, Literature, and Community</i>. Albany: State University of New York,.</li> <li>Kalocsay, Kálman y Gaston Waringhien. 1980. <i>Plena Analiza Gramatiko de Esperanto</i>.</li> <li><a href="/wiki/John_C._Wells" title="John C. Wells">Wells, John</a>. 1989 <i>Lingvistikaj aspektoj de Esperanto</i> (<i>Aspectos lingüísticos del Esperanto</i>). Segunda edición. Róterdam: Universala Esperanto-Asocio.</li> <li>Wennergren, Bertilo. (1990) 2005, 14 edición. <i>Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko</i> (PMEG). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bertilow.com/pmeg/">Sitio con el texto</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20070927220020/http://www.bertilow.com/pmeg/elshutebla/pmeg_14.0.pdf">[1]</a></li> <li>Zamenhof, Ludwik. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalogo.uea.org/index.php?inf=4006"><i>Ludovikologia dokumentaro I</i></a> Tokyo: Ludovikito, 1991. re-impresión del <i>Unua Libro</i> en ruso, polaco, francés, alemán, inglés y sueco.</li> <li>Zamenhof, Ludwik. 1905. <i>Fundamento de Esperanto</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20031211124016/http://www.akademio-de-esperanto.org/fundamento/enhavo.php">versión HTML de la Akademio de Esperanto</a></li> <li>Zamenhof, Ludwik. 1905. <i>Fundamenta Krestomatio</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gutenberg.org/etext/8224">Project Gutemberg</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070930190428/http://esperanto-rn.pro.br/_media/livros/fundamenta_krestomatio.pdf">versión en PDF</a></li> <li>Zamenhof, Ludwik. 1910. <i>Esperanta Proverbaro</i>. <a href="https://es.wikiquote.org/wiki/eo:Proverbaro_Esperanta" class="extiw" title="q:eo:Proverbaro Esperanta">en Wikiquote</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.helsinki.fi/~jslindst/proverbaro.html">[2]</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20071011074043/http://www.luin.se/inko/131-3.pdf">[3]</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enlaces_externos">Enlaces externos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=67" title="Editar sección: Enlaces externos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161979998">.mw-parser-output .caja{background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f9f9f9);border:1px solid var(--border-color-base,#aaa);box-sizing:border-box;clear:both;float:right;margin:0 0 0.5em 1em;width:255px}.mw-parser-output .caja-tabla{border-spacing:0;width:100%;margin:0}.mw-parser-output .caja-imagen,.mw-parser-output .caja-imagen-derecha{font-weight:bold}.mw-parser-output .caja-texto{font-size:small;line-height:1.5em;padding:.5em}</style><div class="caja noprint noprint" style="width:286px; border:1px solid #B4BBC8; padding-left: 5px;"> <table class="caja-tabla"><tbody><tr><td class="caja-imagen" style=""><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Wikipedia-logo-v2.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/40px-Wikipedia-logo-v2.svg.png" decoding="async" width="40" height="37" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/60px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/80px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></span></td> <td class="caja-texto" style="">Esta lengua tiene su propia <a href="/wiki/Wikipedia" title="Wikipedia">Wikipedia</a>. Puedes visitarla y contribuir en <b><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/" class="extiw" title="eo:">Wikipedia en esperanto</a></b>.</td> </tr></tbody></table> </div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/15px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/23px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/30px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> <a href="/wiki/Wikilibros" title="Wikilibros">Wikilibros</a> alberga un libro o manual sobre <b><a href="https://es.wikibooks.org/wiki/Esperanto" class="extiw" title="b:Esperanto">Esperanto</a></b>.</li> <li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/20px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/30px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span> <a href="/wiki/Wikcionario" title="Wikcionario">Wikcionario</a> tiene definiciones y otra información sobre <b><a href="https://es.wiktionary.org/wiki/esperanto" class="extiw" title="wikt:esperanto">esperanto</a></b>.</li> <li><a href="https://es.wikiquote.org/wiki/eo:%C4%88efpa%C4%9Do" class="extiw" title="q:eo:Ĉefpaĝo">Wikiquote en esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://webkids.free.fr/esperanto/index.php?lang=2">Portal Universal d'Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ezglot.com/most-similar-languages.php?l=epo&amp;lang=spa">Lenguajes similares a esperanto</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aprendizaje">Aprendizaje</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=68" title="Editar sección: Aprendizaje"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.duolingo.com/course/eo/es/aprende-esperanto-en-l%C3%ADnea">Duolingo</a>, Curso gratuito de esperanto en línea</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://esperanto.co/kurso">Curso virtual de Esperanto</a> MOOC de Esperanto de 8 semanas con videos desde el español</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111018185545/http://www.reocities.com/sue_hess/"><i>¿Sabe usted Esperanto?</i></a> de Jorge Hess</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperanto-edmonton.wikidot.com/download:u-e-metodo"><i>Universala Esperanto Metodo</i></a>: Método ilustrado y universal para aprender esperanto, creado en 1932 por el Dr. Benson</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kursosaluton.org/"><i>Kurso Saluton!</i></a>, Curso internacional audiovisual</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060618050348/http://es.lernu.net/"><i>lernu!</i></a>, un portal multilingüe para el aprendizaje del esperanto</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esperanto.jubilo.ca/esperanto/kurso/unikodo/">Curso básico de esperanto, en 10 lecciones</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080622193248/http://esperanto.jubilo.ca/esperanto/kurso/unikodo/">Archivado</a> el 22 de junio de 2008 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. (vía <i>esperanto.jubilo.ca</i>)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mailxmail.com/curso/idiomas/esperanto/toc.htm">Curso gratuito por correo electrónico de mailxmail</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090829131332/http://esperanto.org.ar/juego_de_las_preguntas/">El juego de las preguntas</a> de la Liga Argentina de Esperanto</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130525062401/http://babilejo.org/">Babilejo - Sala de chat dedicada a la enseñanza y práctica del Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://idiomasgalion.com/idiomas/esperanto/"><i>Idiomas Galion: Esperanto</i></a>, Estudiar esperanto con clases particulares</li> <li><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Visi%C3%B3n_general_de_esperanto_con_diccionario.djvu" class="extiw" title="commons:File:Visión general de esperanto con diccionario.djvu">El libro de texto «Visión general del esperanto» y un diccionario</a> en <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Más_información_sobre_esperanto"><span id="M.C3.A1s_informaci.C3.B3n_sobre_esperanto"></span>Más información sobre esperanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=69" title="Editar sección: Más información sobre esperanto"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.net">Centro de información multilingüe sobre Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.es">Federación Española de Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110917175514/http://www.me-asocio.org/">Instituto Mexicano de Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130514194923/http://meksikoesperanto.org/">Asociación Mexicana de Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto-venezuela.org/">Asociación Venezolana de Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto-mexico.org/">Federación Mexicana de Esperanto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kolombia_Esperanto-Ligo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kolombia Esperanto-Ligo (aún no redactado)">Liga Colombiana de Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090416172852/http://www.esperanto.org.ar/">Esperanto Argentina</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://esperanto.cl">Asociación Chilena de Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.org.uy">Sociedad Uruguaya de Esperanto</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130518132628/http://www.esperanto.org.uy/">Archivado</a> el 18 de mayo de 2013 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aliamondoestasebla.blogspot.com/">Esperanto, ¿otro mundo es posible?</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Diccionarios_y_traductores">Diccionarios y traductores</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=70" title="Editar sección: Diccionarios y traductores"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.traductor.cc/espanol-a-esperanto/">Traductor del español al Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reta-vortaro.de/revo/">Diccionario y tesauro internacional de Esperanto (traducido a múltiples idiomas)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esperanto.es/diccionario">Gran Diccionario Español-Esperanto</a> de Fernando de Diego</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060213132206/http://ohui.net/aulex/eo-es/">Aulex Diccionario Esperanto-Español</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060213132023/http://ohui.net/aulex/es-eo/">Aulex Diccionario Español-Esperanto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.majstro.com/Web/Majstro/dict.php?bronTaal=epo&amp;doelTaal=spa&amp;prec=1&amp;gebrTaal=epo">Majstro Multlingva tradukvortaro</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071116125459/http://www.getjar.com/products/13255/FreeofflineHugeEsperantoSpanishTranslator">Scii</a> Diccionario de Esperanto para celulares escrito en j2me</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120119184400/http://espadiamapas.webs.com/EOtranes.html">Traducción Automática del Esperanto al Español</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Comunidades">Comunidades</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Esperanto&amp;action=edit&amp;section=71" title="Editar sección: Comunidades"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pasportaservo.org">www.pasportaservo.org</a> <a href="/wiki/Pasporta_Servo" title="Pasporta Servo">Pasporta Servo</a> es una comunidad de intercambio de alojamiento para viajeros que hablan esperanto.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://klaku.net">KLAKU.net</a> Sistema de promoción de noticias relacionadas con el esperanto, similar a <a href="/wiki/Digg" title="Digg">digg</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100310195514/http://esperanto.com/">esperanto.com</a> Red social hecha por esperantistas para esperantistas (versión beta)</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161257576">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox table{margin:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{display:flex;padding:0.5em;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral,#eaecf0);color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#eeeeff}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d);background-color:var(--background-color-neutral,#27292d);color:var(--color-base,#eaecf0)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)!important;color:var(--color-base,#eaecf0)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}}</style><div class="mw-authority-control"><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="width: inherit;padding:3px"><table class="hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Control_de_autoridades" title="Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><b>Proyectos Wikimedia</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q143" class="extiw" title="wikidata:Q143">Q143</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Esperanto">Esperanto</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&amp;search=%22Q143%22">Q143</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikiviajes" title="Wikivoyage"><img alt="Wikivoyage" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Wikivoyage-logo.svg/15px-Wikivoyage-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Wikivoyage-logo.svg/23px-Wikivoyage-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Wikivoyage-logo.svg/30px-Wikivoyage-logo.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> Guía turística:</span> <span class="uid"><a href="https://es.wikivoyage.org/wiki/Gu%C3%ADa_de_esperanto" class="extiw" title="voy:Guía de esperanto">Guía de esperanto</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikilibros" title="Wikibooks"><img alt="Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/15px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/23px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/30px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> Libros y manuales:</span> <span class="uid"><a href="https://es.wikibooks.org/wiki/Esperanto" class="extiw" title="b:Esperanto">Esperanto</a></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identificadores</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" title="Biblioteca Nacional de España">BNE</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX527298">XX527298</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Francia" title="Biblioteca Nacional de Francia">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11941391w">11941391w</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11941391w">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4015543-2">4015543-2</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85044883">sh85044883</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Dieta" title="Biblioteca Nacional de la Dieta">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562049">00562049</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Rep%C3%BAblica_Checa" title="Biblioteca Nacional de la República Checa">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&amp;local_base=aut&amp;ccl_term=ica=ph114485">ph114485</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Israel" title="Biblioteca Nacional de Israel">NLI</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007553176405171">987007553176405171</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art &amp; Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300388282">300388282</a></span></li> <li><b>Diccionarios y enciclopedias</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Diccionario_hist%C3%B3rico_de_Suiza" title="Diccionario histórico de Suiza">DHS</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/024597">024597</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" title="Enciclopedia Británica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Esperanto">url</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q143" class="extiw" title="wikidata:Q143">Q143</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Esperanto">Esperanto</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&amp;search=%22Q143%22">Q143</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikiviajes" title="Wikivoyage"><img alt="Wikivoyage" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Wikivoyage-logo.svg/15px-Wikivoyage-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Wikivoyage-logo.svg/23px-Wikivoyage-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Wikivoyage-logo.svg/30px-Wikivoyage-logo.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> Guía turística:</span> <span class="uid"><a href="https://es.wikivoyage.org/wiki/Gu%C3%ADa_de_esperanto" class="extiw" title="voy:Guía de esperanto">Guía de esperanto</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikilibros" title="Wikibooks"><img alt="Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/15px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/23px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/30px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> Libros y manuales:</span> <span class="uid"><a href="https://es.wikibooks.org/wiki/Esperanto" class="extiw" title="b:Esperanto">Esperanto</a></span></li></ul> </div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐d8647bfd6‐gk4kr Cached time: 20250223003254 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.903 seconds Real time usage: 1.121 seconds Preprocessor visited node count: 11547/1000000 Post‐expand include size: 177325/2097152 bytes Template argument size: 17234/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 46/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 158662/5000000 bytes Lua time usage: 0.387/10.000 seconds Lua memory usage: 25051699/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 12/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 869.396 1 -total 35.31% 306.988 1 Plantilla:Listaref 22.63% 196.709 1 Plantilla:Control_de_autoridades 16.13% 140.237 6 Plantilla:Lang 13.45% 116.920 29 Plantilla:Audio 10.60% 92.147 1 Plantilla:Ficha_de_idioma 10.50% 91.293 48 Plantilla:Cita_web 10.31% 89.609 1 Plantilla:Ficha 1.77% 15.403 4 Plantilla:Cita_libro 1.73% 14.997 6 Plantilla:Legend --> <!-- Saved in parser cache with key eswiki:pcache:1039:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250223003253 and revision id 165614671. Rendering was triggered because: page-edit --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtenido de «<a dir="ltr" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Esperanto&amp;oldid=165614671">https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Esperanto&amp;oldid=165614671</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Esperanto" title="Categoría:Esperanto">Esperanto</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Lenguas_auxiliares" title="Categoría:Lenguas auxiliares">Lenguas auxiliares</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Lenguas_aglutinantes" title="Categoría:Lenguas aglutinantes">Lenguas aglutinantes</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Introducciones_de_1887" title="Categoría:Introducciones de 1887">Introducciones de 1887</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorías ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_que_usan_Phonos" title="Categoría:Wikipedia:Páginas que usan Phonos">Wikipedia:Páginas que usan Phonos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_enlaces_externos_rotos" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos">Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_referencias_sin_URL_y_con_fecha_de_acceso" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con referencias sin URL y con fecha de acceso">Wikipedia:Páginas con referencias sin URL y con fecha de acceso</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_referencias_con_par%C3%A1metros_obsoletos" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con referencias con parámetros obsoletos">Wikipedia:Páginas con referencias con parámetros obsoletos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_referencias_sin_t%C3%ADtulo" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con referencias sin título">Wikipedia:Páginas con referencias sin título</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_referencias_sin_t%C3%ADtulo_y_con_URL" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con referencias sin título y con URL">Wikipedia:Páginas con referencias sin título y con URL</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_autorreferencias" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con autorreferencias">Wikipedia:Páginas con autorreferencias</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_texto_en_otros_idiomas" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con texto en otros idiomas">Wikipedia:Artículos con texto en otros idiomas</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_texto_en_franc%C3%A9s" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con texto en francés">Wikipedia:Artículos con texto en francés</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_texto_en_esperanto" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con texto en esperanto">Wikipedia:Artículos con texto en esperanto</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_enlaces_m%C3%A1gicos_de_ISBN" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN">Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_buenos" title="Categoría:Wikipedia:Artículos buenos">Wikipedia:Artículos buenos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_la_Wikipedia_en_interlingua" title="Categoría:Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en interlingua">Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en interlingua</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_buenos_en_la_Wikipedia_en_h%C3%BAngaro" title="Categoría:Wikipedia:Artículos buenos en la Wikipedia en húngaro">Wikipedia:Artículos buenos en la Wikipedia en húngaro</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_la_Wikipedia_en_esperanto" title="Categoría:Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en esperanto">Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en esperanto</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_la_Wikipedia_en_checo" title="Categoría:Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en checo">Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en checo</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_la_Wikipedia_en_eslovaco" title="Categoría:Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en eslovaco">Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en eslovaco</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_la_Wikipedia_en_canton%C3%A9s" title="Categoría:Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en cantonés">Wikipedia:Artículos destacados en la Wikipedia en cantonés</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_pasajes_que_requieren_referencias" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con pasajes que requieren referencias">Wikipedia:Artículos con pasajes que requieren referencias</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_que_necesitan_formato_correcto_de_referencias" title="Categoría:Wikipedia:Artículos que necesitan formato correcto de referencias">Wikipedia:Artículos que necesitan formato correcto de referencias</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNE" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNE">Wikipedia:Artículos con identificadores BNE</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNF">Wikipedia:Artículos con identificadores BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_GND" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores GND">Wikipedia:Artículos con identificadores GND</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_LCCN" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN">Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_AAT" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores AAT">Wikipedia:Artículos con identificadores AAT</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Control_de_autoridades_con_14_elementos" title="Categoría:Wikipedia:Control de autoridades con 14 elementos">Wikipedia:Control de autoridades con 14 elementos</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página se editó por última vez el 23 feb 2025 a las 00:32.</li> <li id="footer-info-copyright">El texto está disponible bajo la <a href="/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_Creative_Commons_Atribuci%C3%B3n-CompartirIgual_4.0_Internacional" title="Wikipedia:Texto de la Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0 Internacional">Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0</a>; pueden aplicarse cláusulas adicionales. Al usar este sitio aceptas nuestros <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/es">términos de uso</a> y nuestra <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/es">política de privacidad</a>.<br />Wikipedia&#174; es una marca registrada de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/es/">Fundación Wikimedia</a>, una organización sin ánimo de lucro.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/es">Política de privacidad</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Limitaci%C3%B3n_general_de_responsabilidad">Limitación de responsabilidad</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desarrolladores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/es.wikipedia.org">Estadísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement/es">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//es.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Esperanto&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versión para móviles</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Esperanto</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>212 idiomas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Añadir tema</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-dpxrg","wgBackendResponseTime":165,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.903","walltime":"1.121","ppvisitednodes":{"value":11547,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":177325,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":17234,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":46,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":158662,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":12,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 869.396 1 -total"," 35.31% 306.988 1 Plantilla:Listaref"," 22.63% 196.709 1 Plantilla:Control_de_autoridades"," 16.13% 140.237 6 Plantilla:Lang"," 13.45% 116.920 29 Plantilla:Audio"," 10.60% 92.147 1 Plantilla:Ficha_de_idioma"," 10.50% 91.293 48 Plantilla:Cita_web"," 10.31% 89.609 1 Plantilla:Ficha"," 1.77% 15.403 4 Plantilla:Cita_libro"," 1.73% 14.997 6 Plantilla:Legend"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.387","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":25051699,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-gk4kr","timestamp":"20250223003254","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Esperanto","url":"https:\/\/es.wikipedia.org\/wiki\/Esperanto","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q143","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q143","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores de los proyectos Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-03-07T07:11:21Z","dateModified":"2025-02-23T00:32:53Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f5\/Flag_of_Esperanto.svg","headline":"lengua auxiliar planificada, creada por L.\u00a0L.\u00a0Zamenhof"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10