CINXE.COM
قوری راسل - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>قوری راسل - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"b5d7f0a1-8dc1-47df-83ad-4e3e93d4a14b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"قوری_راسل","wgTitle":"قوری راسل","wgCurRevisionId":38448230,"wgRevisionId":38448230,"wgArticleId":384256,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["آزمایش فکری در فلسفه","برتراند راسل","برهان‌های فلسفی","بی‌خدایی","تیغ‌های فلسفی","شک‌گرایی","فلسفه اخترشناسی","قوری‌ها","ندانم‌گرایی","نقد دین","نقیضه‌ها و طنزهای دینی","نقیضه‌ها"], "wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"قوری_راسل","wgRelevantArticleId":384256,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q267277", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.categoryTree.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.categoryTree","ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc", "skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.categoryTree.styles%7Cext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Bertrand_Russell_transparent_bg.png/1200px-Bertrand_Russell_transparent_bg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1778"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Bertrand_Russell_transparent_bg.png/800px-Bertrand_Russell_transparent_bg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1185"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Bertrand_Russell_transparent_bg.png/640px-Bertrand_Russell_transparent_bg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="948"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="قوری راسل - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-قوری_راسل rootpage-قوری_راسل skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-شرح" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#شرح"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>شرح</span> </div> </a> <ul id="toc-شرح-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نقد_تمثیل_راسل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نقد_تمثیل_راسل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>نقد تمثیل راسل</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-نقد_تمثیل_راسل-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های نقد تمثیل راسل</span> </button> <ul id="toc-نقد_تمثیل_راسل-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۲</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">قوری راسل</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۵۲ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-52" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۵۲ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%A8%D8%B1%D9%8A%D9%82_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="إبريق راسل–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إبريق راسل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Rasselin_%C3%A7aydan%C4%B1" title="Rasselin çaydanı–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Rasselin çaydanı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Teekandl_vom_Russell" title="Teekandl vom Russell–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Teekandl vom Russell" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0" title="Чайнік Расела–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Чайнік Расела" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%8A%D1%82_%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D1%8A%D1%81%D0%B5%D0%BB" title="Чайникът на Ръсел–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Чайникът на Ръсел" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%A4%E0%A6%B2%E0%A6%BF" title="রাসেলের চায়ের কেতলি–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রাসেলের চায়ের কেতলি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Pod-te_Russell" title="Pod-te Russell–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Pod-te Russell" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Russellov_%C4%8Dajnik" title="Russellov čajnik–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Russellov čajnik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tetera_de_Russell" title="Tetera de Russell–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tetera de Russell" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%DB%86%D8%B1%DB%8C%DB%95%DA%A9%DB%95%DB%8C_%DA%95%DB%95%D8%B3%DA%B5" title="قۆریەکەی ڕەسڵ–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="قۆریەکەی ڕەسڵ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Russellova_%C4%8Dajov%C3%A1_konvice" title="Russellova čajová konvice–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Russellova čajová konvice" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Russells_tepotte" title="Russells tepotte–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Russells tepotte" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Russells_Teekanne" title="Russells Teekanne–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Russells Teekanne" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%83%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AD%CF%81%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A1%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%BB" title="Τσαγιέρα του Ράσελ–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Τσαγιέρα του Ράσελ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Russell%27s_teapot" title="Russell's teapot–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Russell's teapot" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tekru%C4%89o_de_Russell" title="Tekruĉo de Russell–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tekruĉo de Russell" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tetera_de_Russell" title="Tetera de Russell–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Tetera de Russell" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Russellen_teontzia" title="Russellen teontzia–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Russellen teontzia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Russellin_teekannu" title="Russellin teekannu–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Russellin teekannu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9i%C3%A8re_de_Russell" title="Théière de Russell–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Théière de Russell" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Teteira_de_Russell" title="Teteira de Russell–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Teteira de Russell" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A0%D7%A7%D7%9F_%D7%94%D7%AA%D7%94_%D7%A9%D7%9C_%D7%A8%D7%90%D7%A1%D7%9C" title="קנקן התה של ראסל–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="קנקן התה של ראסל" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%B2_%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="रसल की चायदानी–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रसल की चायदानी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Russellov_%C4%8Dajnik" title="Russellov čajnik–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Russellov čajnik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Russell_te%C3%A1skann%C3%A1ja" title="Russell teáskannája–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Russell teáskannája" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%BD%D5%A5%D5%AC%D5%AB_%D5%A9%D5%A5%D5%B5%D5%B6%D5%AB%D5%AF" title="Ռասելի թեյնիկ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ռասելի թեյնիկ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Teko_teh_Russell" title="Teko teh Russell–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Teko teh Russell" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Teketill_Russells" title="Teketill Russells–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Teketill Russells" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Teiera_di_Russell" title="Teiera di Russell–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Teiera di Russell" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A9%E3%83%83%E3%82%BB%E3%83%AB%E3%81%AE%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BC%E3%83%9D%E3%83%83%E3%83%88" title="ラッセルのティーポット–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ラッセルのティーポット" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%9F%AC%EC%85%80%EC%9D%98_%EC%B0%BB%EC%A3%BC%EC%A0%84%EC%9E%90" title="러셀의 찻주전자–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="러셀의 찻주전자" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Raselo_arbatinukas" title="Raselo arbatinukas–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Raselo arbatinukas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B1%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D" title="റസ്സലിന്റെ ചായക്കപ്പ്–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="റസ്സലിന്റെ ചായക്കപ്പ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Russells_theepot" title="Russells theepot–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Russells theepot" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A8%B8%E0%A8%B2_%E0%A8%A6%E0%A9%80_%E0%A8%9A%E0%A8%BE%E0%A8%B9%E0%A8%A6%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A9%80" title="ਰਸਲ ਦੀ ਚਾਹਦਾਨੀ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰਸਲ ਦੀ ਚਾਹਦਾਨੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Czajniczek_Russella" title="Czajniczek Russella–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Czajniczek Russella" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Bule_de_ch%C3%A1_de_Russell" title="Bule de chá de Russell–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Bule de chá de Russell" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ceainicul_lui_Russell" title="Ceainicul lui Russell–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Ceainicul lui Russell" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0" title="Чайник Рассела–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Чайник Рассела" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Russellov_%C4%8Dajnik" title="Russellov čajnik–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Russellov čajnik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B7%9A_%E0%B6%AD%E0%B7%9A_%E0%B6%B4%E0%B7%9D%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B7%92%E0%B6%BA" title="රසල්ගේ තේ පෝච්චිය–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="රසල්ගේ තේ පෝච්චිය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Russell%27s_teapot" title="Russell's teapot–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Russell's teapot" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ibriku_i_Ras%C3%ABllit" title="Ibriku i Rasëllit–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ibriku i Rasëllit" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2_%D1%87%D0%B0%D1%98%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Раселов чајник–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Раселов чајник" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Russells_tekanna" title="Russells tekanna–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Russells tekanna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%A4%E0%AF%87%E0%AE%A9%E0%AF%80%E0%AE%B0%E0%AF%8D_%E0%AE%95%E0%AF%87%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="ரசலின் தேனீர் கேத்தல்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ரசலின் தேனீர் கேத்தல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C" title="กาน้ำชาของรัสเซลล์–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="กาน้ำชาของรัสเซลล์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Russell%27in_%C3%A7aydanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Russell'in çaydanlığı–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Russell'in çaydanlığı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0" title="Чайник Рассела–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Чайник Рассела" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Russell_choynagi" title="Russell choynagi–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Russell choynagi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%85%E7%B4%A0%E7%9A%84%E8%8C%B6%E5%A3%BA" title="羅素的茶壺–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="羅素的茶壺" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%85%E7%B4%A0%E4%B9%8B%E5%A3%BA" title="羅素之壺–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="羅素之壺" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q267277#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آنها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&oldid=38448230" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&id=38448230&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2582%25D9%2588%25D8%25B1%25DB%258C_%25D8%25B1%25D8%25A7%25D8%25B3%25D9%2584"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2582%25D9%2588%25D8%25B1%25DB%258C_%25D8%25B1%25D8%25A7%25D8%25B3%25D9%2584"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Depictions_of_Russell%27s_teapot" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q267277" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks vcard"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="رده:برتراند راسل">سلسله مقالات دربارهٔ</a></td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle fn"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Bertrand_Russell_transparent_bg.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Bertrand_Russell_transparent_bg.png/150px-Bertrand_Russell_transparent_bg.png" decoding="async" width="150" height="222" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Bertrand_Russell_transparent_bg.png/225px-Bertrand_Russell_transparent_bg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Bertrand_Russell_transparent_bg.png/300px-Bertrand_Russell_transparent_bg.png 2x" data-file-width="1255" data-file-height="1859" /></a></span><div class="sidebar-caption" style="font-size:80%;">راسل در ۱۹۱۶</div></td></tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="نگرش فلسفی برتراند راسل (صفحه وجود ندارد)">نظراتِ فلسفی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="نگرش سیاسی برتراند راسل (صفحه وجود ندارد)">نظراتِ اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="پارادوکس راسل">پارادوکس راسل</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">قوری راسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%B5%DB%8C%D9%81%D8%A7%D8%AA" title="نظریه توصیفات">نظریه توصیفات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="اتمیسم منطقی">اتمیسم منطقی</a></li></ul> <hr /> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="کتاب‌شناسی برتراند راسل">کتاب‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="سال‌شمار برتراند راسل">سال‌شمار</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="sidebar-below"> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_template_class.svg" class="mw-file-description" title="الگو"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/16px-Symbol_template_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/23px-Symbol_template_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/31px-Symbol_template_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="الگو:برتراند راسل">کارها</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wikiquote-logo.svg" class="mw-file-description" title="صفحهٔ ویکی‌گفتاورد"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/13px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/20px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/27px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> <a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="extiw" title="q:برتراند راسل">سخن‌ها</a><div class="CategoryTreeTag" data-ct-options="{"mode":0,"hideprefix":20,"showcount":false,"namespaces":false,"notranslations":false}"><div class="CategoryTreeSection"><div class="CategoryTreeItem"><span class="CategoryTreeBullet"><a class="CategoryTreeToggle" data-ct-title="برتراند_راسل" aria-expanded="false"></a> </span> <bdi dir="rtl"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="رده:برتراند راسل">برتراند راسل</a></bdi></div><div class="CategoryTreeChildren" style="display:none"></div></div></div></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84_(%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="الگو:برتراند راسل (نوار کناری)"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84_(%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:برتراند راسل (نوار کناری) (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84_(%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:برتراند راسل (نوار کناری)"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks plainlist"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">بخشی از یک مجموعه درباره</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="font-size:200%;font-weight:normal;padding-bottom:0.15em;"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداناباوری">خداناباوری</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding:0 0.4em 0"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"><ul><li>مفاهیم</li><li>تاریخچه</li></ul></div></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding:0.3em 0.3em 0.6em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="خداستیزی">خداستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ناخداباوری">ناخداباوری</a></li> <li><div style="padding:0.2em 0.4em; line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="بی‌خدایی و دین">بی‌خدایی و دین</a><br />(<a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نقد بی‌خدایی">نقد بی‌خدایی</a> / <a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="نقد دین">نقد دین</a>)</div></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تاریخ بی‌خدایی">تاریخ بی‌خدایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA%DB%8C" title="بی‌خدایی حکومتی">بی‌خدایی حکومتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جستارهای بی‌خدایی">جستارهای بی‌خدایی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding:0 0.4em 0">انواع</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding:0.3em 0.3em 0.6em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B5%D8%B1%DB%8C%D8%AD_%D9%88_%D8%B6%D9%85%D9%86%DB%8C" title="بی‌خدایی صریح و ضمنی">بی‌خدایی صریح و ضمنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA_%D9%88_%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="بی‌خدایی مثبت و منفی">بی‌خدایی مثبت و منفی</a></li></ul> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدایی مسیحی">بی‌خدایی مسیحی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irreligion_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irreligion in India (صفحه وجود ندارد)">هند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="بی‌خدایی در هندوئیسم">بی‌خدایی در هندوئیسم</a> (<a href="/w/index.php?title=Adevism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adevism (صفحه وجود ندارد)">ادیویسم</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="بودییسم سکولار (صفحه وجود ندارد)">بودیست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدایی یهودی">بی‌خدایی یهودی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="مسلمان فرهنگی">مسلمان فرهنگی</a></li></ul> </div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="فمینیسم بی‌خدا">فمینیسم بی‌خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D9%88" title="خداناباوری نو">خداناباوری نو</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding:0 0.4em 0">بحث‌ها بخاطر بی‌خدایی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding:0.3em 0.3em 0.6em;;padding-left:0.5em;padding-right:0.5em;"><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="وجود خدا">وجود خدا</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D8%B7%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="شرط‌بندی بی‌خدا">شرط‌بندی بی‌خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4_%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B1" title="چالش خدای شرور">چالش خدای شرور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%B9%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="سرنوشت مطلع‌نشدگان">سرنوشت مطلع‌نشدگان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="برهان اختیار">برهان اختیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="خدای حفره‌ها">خدای حفره‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%BA_%D9%87%DB%8C%DA%86%D9%86%D8%B2" title="تیغ هیچنز">تیغ هیچنز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" title="براهین ناسازگاری صفات الهی">براهین ناسازگاری صفات الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%AD%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B6" title="برهان وحی‌های متناقض">برهان وحی‌های متناقض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%81%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" title="برهان اختفای الهی">برهان اختفای الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3_%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="پارادوکس قدرت مطلق">پارادوکس قدرت مطلق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="برهان طراحی ضعیف">برهان طراحی ضعیف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AE" title="مسئله دوزخ">مسئله دوزخ</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">قوری راسل</a></li></ul> </div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="ناشناخت‌گرایی الهیاتی">ناشناخت‌گرایی الهیاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF_%DB%B7%DB%B4%DB%B7_%D8%BA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گامبی بوئینگ ۷۴۷ غایی">گامبی بوئینگ ۷۴۷ غایی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding:0 0.4em 0">افراد</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding:0.3em 0.3em 0.6em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%88" title="آلبر کامو">آلبر کامو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1" title="دن بارکر">دن بارکر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="دنیل دنت">دنیل دنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="ابن وراق">ابن وراق</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85_%D9%87%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="سم هریس">سم هریس</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="ژان بودریار">ژان بودریار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%86_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%86" title="الن جانسون">الن جانسون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C" title="مت دیلاهانتی">مت دیلاهانتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA_%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اویجیت روی">اویجیت روی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AE" title="بارون دولباخ">بارون دولباخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AC%D8%B1" class="mw-redirect" title="ویکتور استنجر">ویکتور استنجر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B2" title="ریچارد داوکینز">ریچارد داوکینز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%B1" title="آنی لاری گیلور">آنی لاری گیلور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%86%D9%86%D8%B2" title="کریستوفر هیچنز">کریستوفر هیچنز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%86_(%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84)" title="دیوید سیلورمن (فعال)">دیوید سیلورمن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%AF_%D9%81%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AE" title="لودویگ فویرباخ">لودویگ فویرباخ</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="میخائیل باکونین">میخائیل باکونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81)" title="مایکل مارتین (فیلسوف)">مایکل مارتین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D9%87%D8%B1" title="مادلین مری اهر">مادلین مری اهر</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding:0 0.4em 0">مواضع مرتبط</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding:0.3em 0.3em 0.6em;;padding-bottom:0;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks" style="border-collapse:collapse; border-spacing:0px; border:none; width:100%; margin:0px; font-size:100%; clear:none; float:none"><tbody><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ضعیف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">قوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="خداباوری ندانم‌گرا">خداباوری ندانم‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="بی‌خدایی ندانم‌گرا">بی‌خدایی ندانم‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خداناشناس‌دانی">خداناشناس‌دانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خدانامهم‌دانی">خدا نامهم‌دانی</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="بی‌دینی">بی‌دینی</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="روحانی‌ستیزی">روحانی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ضد دین">ضد دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="اندیشه آزاد">اندیشه آزاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="دین نقیضه">دین نقیضه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="پساخداباوری">پساخداباوری</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی (فلسفه)</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="طبیعت‌گرایی انسان‌گرایانه">طبیعت‌گرایی انسان‌گرایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی متافیزیکی">طبیعت‌گرایی متافیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی دینی">طبیعت‌گرایی دینی</a></li></ul></td> </tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below hlist"> <ul><li><small><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:بی‌خدایی">رده</a></small></li> <li><small><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="درگاه:دین">درگاه دین</a></small></li> <li><small><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:People_icon.svg" class="mw-file-description" title="ویکی‌پروژه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/16px-People_icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/24px-People_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/32px-People_icon.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه بی‌خدایی">ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه بی‌خدایی</a></small></li></ul></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="الگو:نوارکناری بی‌خدایی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:نوارکناری بی‌خدایی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نوارکناری بی‌خدایی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>قوری راسل</b> که آن را «قوری چای آسمانی» نیز خوانده‌اند، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="تمثیل (منطق)">تمثیلی</a> است که ابتدا توسط فیلسوف معاصر <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a> (۱۸۷۲–۱۹۷۰ میلادی) بیان شد که توضیح می‌دهد که <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="بار اثبات فلسفی">بار اثبات فلسفی</a> به دوش شخصی است که ادعای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="ابطال‌پذیری">ابطال‌ناپذیر</a> می‌کند، نه که بار <i>رد کردن</i> ادعا به دوش دیگران منتقل شود. </p><p>راسل به‌خصوص تمثیل خود را در زمینه دین اعمال کرد.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> او نوشت: اگر قرار بود که او، بدون ارائه اثبات، مدعی شود که یک قوری چایِ بیش از حد کوچک که نمی‌توان آن را توسط تلسکوپ‌ها دید، در جایی در فضای میان زمین و مریخ، به دور خورشید می‌گردد، نمی‌توانست از کسی انتظار داشته باشد تا او را صرفاً چون مدعایش را نمی‌توان رد کرد، باور کند. </p><p>قوری چای راسل همچنان در مباحثات در مورد <a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="وجود خدا">وجود خدا</a> مورد توسل قرار می‌گیرد، و در حوزه‌ها و رسانه‌های گوناگون مؤثر واقع شده‌است. </p><p>منظور از آن، ردّ نظری بود که ارائهٔ دلیل بر نبود <a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="خدا">خدا</a> یا <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="بار اثبات فلسفی">بار اثبات فلسفی</a> را بر عهدهٔ <a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شک‌گرایی">شکاکان</a> می‌داند. راسل، توضیح می‌دهد که بار اثبات ادعایی غیرقابل ابطال، بر عهده مدعی است و نه دیگران. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="شرح"><span id=".D8.B4.D8.B1.D8.AD"></span>شرح</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: شرح"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>راسل، در مقاله‌ای تحت عنوان «آیا خدایی هست؟»، <i>―</i>که به سفارش مجله <i>ایلاستریتد</i> در ۱۹۵۲ میلادی نوشت و هرگز منتشر نشد― چنین نوشت: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39401425">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 32px}.mw-parser-output .templatequote .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:right;padding-right:1.6em;margin-top:0}</style><blockquote class="templatequote"><p>بسیاری از مردم ارتدکس [ارتاکیش] طوری صحبت می‌کنند که انگار به جای اینکه وظیفهٔ جزم‌اندیش‌ها باشد که دگماهای [عقاید جزمی] پذیرفته‌شده را اثبات کنند، این وظیفهٔ شکاکان است که آنها را رد کنند. البته این [طور صحبت کردن] اشتباه است. اگر قرار بود من مدعی شوم که در منظومه شمسی، میان زمین و مریخ، یک قوری چینی وجود دارد که در مداری بیضوی، دور خورشید می‌گردد، هیچ‌کس قادر نبود مدّعای مرا رد کند، مشروط به آنکه حواسم می‌بود که در ادامه بگویم که این قوری، بسیار کوچک است، در حدی که حتی با قوی‌ترین تلسکوپ‌هایمان قابل رویت نیست. اما اگر تا آنجا پیش می‌رفتم که می‌گفتم چون مدعای من نمی‌تواند ابطال شود، شک کردن عقل بشر به ادعای من، ناشی از یک پیش‌فرض غیر‌قابل‌قبول است، به حق به یاوه‌گویی متهم می‌شدم. با این حال، اگر وجود چنین قوری‌ای، در کتب باستان تصدیق شده‌بود، اگر هر یکشنبه در کلیسا به عنوان حقیقت مقدس تعلیم داده می‌شد، و اگر در مدارس، آن را به اذهان کودکان فرومی‌کردند، تردید در باور به وجود آن، نشانهٔ نامتعارف بودن تلقی می‌شد و در عصری روشنگری، باعث می‌شد که شخص شکاک را تحت نظر روان‌پزشک قرار دهند، یا در دوره‌های پیش از عصر روشنگری، باعث می‌شد که شخص شکاک رو به مفتش مذهبی [در دادگاه تفتیش عقاید] بسپارند.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>در ۱۹۵۸ میلادی، راسل دربارهٔ تمثیل توضیحات بیش‌تری می‌دهد: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>بایستی خود را ندانم‌گرا بخوانم؛ اما، برای تمام مقاصد عملی، خداناباور هستم. فکر نمی‌کنم که وجود خدای مسیحی هیچ بیش از خدایان الیمپوس یا <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%84%D8%A7" title="والهالا">والهالا</a> محتمل باشد. برای آوردن بیانی دیگر از راه مثال: هیچ‌کس نمی‌تواند ثابت کند که میان زمین و مریخ قوری چینی‌ای نیست که در مداری بیضوی بگردد، اما هیچ‌کس فکر نمی‌کند که این به اندازه کافی محتمل است که در عمل به حساب آورده‌شود. فکر می‌کنم خدای مسیحی هم درست همین‌طور نامحتمل است.<sup id="cite_ref-garvey_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-garvey-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>تمثیل «قوری چای‌باوری» راسل، در مقابله با مذهب، همچنان شالوده بسیاری از مناظره‌ها میان باورمندان و دگراندیشان است. <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B2" title="ریچارد داوکینز">ریچارد داوکینز</a> از این قیاس، در کتاب معروف خود، یعنی <i>کشیش شیطان</i>، استفاده کرده‌است. </p><p>داوکینز، به خاطر استفاده از قیاس قوری چای‌باوری، مورد انتقاد برخی از مذهبیان، از جمله آلیستر مک گرات در کتاب <i>توهم داوکینز</i> قرار گرفت. </p><p>با استقبال از مفهوم «قوری چای‌باوری»، تقلیدهای دیگری انجام گرفته که از جمله می‌توان به <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AE_%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A6%DB%8C" title="اسب تک‌شاخ صورتی نامرئی">اسب تک‌شاخ صورتی نامرئی</a>،<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%AA%DB%8C_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="هیولای اسپاگتی پرنده">هیولای اسپاگتی پرنده</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DA%98%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%98_%D9%85%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اژدها در گاراژ من (صفحه وجود ندارد)">اژدها در گاراژ من</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اشاره کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading1"><h1 id="نقد_تمثیل_راسل"><span id=".D9.86.D9.82.D8.AF_.D8.AA.D9.85.D8.AB.DB.8C.D9.84_.D8.B1.D8.A7.D8.B3.D9.84"></span>نقد تمثیل راسل</h1><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: نقد تمثیل راسل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>بریان گاروی مثال راسل در این باره را اشتباه می‌داند و می‌گوید: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>قوری چای راسل توضیحی برای هیچ چیز نیست؛ بنابراین اگر قوری راسل وجود نداشته باشد، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جهان‌بینی">جهان بینی</a> فاقد توضیح نمی‌شود. با این حال، اگر خدا وجود نداشته باشد، باید توضیح دیگری برای جهان و ویژگی‌های خاص آن ارائه شود و اینگونه تفاوت بین مثال او با مفهوم خدا آشکار می‌گردد.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>همچنین منتقد ادبی جیمز وود می‌گوید: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>اعتقاد به خدا «معقول تر از اعتقاد به قوری است» زیرا خدا «ایده بزرگ و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="پیچیدگی">پیچیده</a> تری» است که با استناد به قوری‌های آسمانی یا <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="جاروبرقی">جاروبرقی‌ها</a> انکار نمی‌شود؛ زیرا آنها فاقد ظرافت و عظمت لازم هستند و خدا قابل جسمیت دادن نیست و نمی‌توان آن را به یک «امرِ صرف» تبدیل نمود.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>اریک ریتان فیلسوف آمریکایی دربارهٔ قوری راسل می‌گوید: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>اعتقاد به خدا با اعتقاد به قوری متفاوت است زیرا قوری به مفهوم <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="ماده (فیزیک)">فیزیکی</a> اشاره دارد که می‌توان با بررسی‌های تجربی به صحت آن دست پیدا کرد، و با توجه به آنچه از جهان فیزیکی می‌دانیم هیچ دلیل برای اینکه فکر کنیم اعتقاد به قوری راسل موجه است وجود ندارد؛ بنابر این نمی‌شود با استناد به این مسئله نبود خدا را مانند نبود قوری بدون استدلال رها کرد.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>نمی‌توان فرض را بر این گذاشت اگر چیزی موهوم یا <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="پیچیدگی">پیچیده</a> باشد پس وجود ندارد. و بیان هر گزاره ای (وجود یا نبود چیزی) نیازمند <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="برهان (منطق)">اثبات</a> است. همچنین <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="تمثیل (منطق)">تمثیل</a> آن به مفهومی خاص، بدون داشتن سازه‌های لازم برای مقایسه <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%87" title="مغالطه">مغالطه</a> و <a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%82" title="قیاس مع‌الفارق">قیاس مع الفارق</a> به حساب می‌آید.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="توسل به نادانی">توسل به نادانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="دین نقیضه">دین نقیضه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="بار اثبات (فلسفه)">بار اثبات (فلسفه)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Fritz Allhoff, Scott C. Lowe. <i>The Philosophical Case Against Literal Truth: Russell's Teapot // Christmas - Philosophy for Everyone: Better Than a Lump of Coal</i>. — John Wiley and Sons, 2010. — Т. 5. — P. 65-66. — 256 p. — (Philosophy for Everyone). — <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9781444330908" title="ویژه:منابع کتاب/9781444330908">‎۹۷۸۱۴۴۴۳۳۰۹۰۸</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFRussell1952" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Bertrand_Russell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bertrand Russell (صفحه وجود ندارد)">Russell, Bertrand</a> (1952). "Is There a God? [1952]". In Slater, John G. (ed.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160120125330/http://russell.mcmaster.ca/cpbr11p69.pdf"><i>The Collected Papers of Bertrand Russell, Vol. 11: Last Philosophical Testament, 1943–68</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <a href="/wiki/Routledge" class="mw-redirect" title="Routledge">Routledge</a>. pp. 542–548. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-415-09409-2" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-415-09409-2"><bdi>978-0-415-09409-2</bdi></a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://russell.mcmaster.ca/cpbr11p69.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 20 January 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 May</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Is+There+a+God%3F+%5B1952%5D&rft.btitle=The+Collected+Papers+of+Bertrand+Russell%2C+Vol.+11%3A+Last+Philosophical+Testament%2C+1943%E2%80%9368&rft.pages=542-548&rft.pub=Routledge&rft.date=1952&rft.isbn=978-0-415-09409-2&rft.aulast=Russell&rft.aufirst=Bertrand&rft_id=http%3A%2F%2Frussell.mcmaster.ca%2Fcpbr11p69.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cfpf.org.uk/articles/religion/br/br_god.html">Bertrand Russell: Is There a God?</a></span> </li> <li id="cite_note-garvey-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-garvey_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGarvey2010" class="citation journal cs1">Garvey, Brian (2010). "Absence of Evidence, Evidence of Absence, and the Atheist's Teapot". <i><a href="/w/index.php?title=Ars_Disputandi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ars Disputandi (صفحه وجود ندارد)">Ars Disputandi</a></i>. <b>10</b> (1): 9–22. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F15665399.2010.10820011">10.1080/15665399.2010.10820011</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Ars+Disputandi&rft.atitle=Absence+of+Evidence%2C+Evidence+of+Absence%2C+and+the+Atheist%27s+Teapot&rft.volume=10&rft.issue=1&rft.pages=9-22&rft.date=2010&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F15665399.2010.10820011&rft.aulast=Garvey&rft.aufirst=Brian&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRichard_Dawkins2006" class="citation book cs1">Richard Dawkins (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/goddelusion0000dawk_c8b6"><i>The God Delusion</i></a>. Houghton-Mifflin. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-618-68000-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-618-68000-9"><bdi>978-0-618-68000-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+God+Delusion&rft.pub=Houghton-Mifflin&rft.date=2006&rft.isbn=978-0-618-68000-9&rft.au=Richard+Dawkins&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgoddelusion0000dawk_c8b6&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWolf2006" class="citation news cs1">Wolf, Gary (November 14, 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wired.com/wired/archive/14.11/atheism.html">"The Church of the Non-Believers"</a>. Wired News.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Church+of+the+Non-Believers&rft.date=2006-11-14&rft.aulast=Wolf&rft.aufirst=Gary&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wired.com%2Fwired%2Farchive%2F14.11%2Fatheism.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSagan2007" class="citation news cs1">Sagan, Carl (June 21, 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://richarddawkins.net/social/index.php?mode=article&id=35">"The Dragon in My Garage"</a>. www.richarddawkins.net.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Dragon+in+My+Garage&rft.date=2007-06-21&rft.aulast=Sagan&rft.aufirst=Carl&rft_id=http%3A%2F%2Fricharddawkins.net%2Fsocial%2Findex.php%3Fmode%3Darticle%26id%3D35&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Brian Garvey, “Absence of Evidence, Evidence of Absence, and the Atheist’s Teapot” Ars Disputandi 10 (2010), 18</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Brian+Garvey%2C+%E2%80%9CAbsence+of+Evidence%2C+Evidence+of+Absence%2C+and+the+Atheist%E2%80%99s+Teapot%E2%80%9D+Ars+Disputandi+10+%282010%29%2C+18.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tnr.com/article/the-celestial-teapot">«Wood, James (18 December 2006). "The Celestial Teapot". The New Republic (27)»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Wood%2C+James+%2818+December+2006%29.+%22The+Celestial+Teapot%22.+The+New+Republic+%2827%29.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tnr.com%2Farticle%2Fthe-celestial-teapot&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140603171003/http://www.religiondispatches.org/contributors/ericreitan/">«Religion Dispatches»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.religiondispatches.org/contributors/ericreitan/">اصلی</a> در ۳ ژوئن ۲۰۱۴<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۳ ژوئن ۲۰۲۱</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Religion+Dispatches&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.religiondispatches.org%2Fcontributors%2Fericreitan%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=2AdNgqzawLAC&pg=PA82">«Baker Books. p. 82. ISBN 978-1-4412-3209-0»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Baker+Books.+p.+82.+ISBN+978-1-4412-3209-0.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D2AdNgqzawLAC%26pg%3DPA82&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="بی‌دینی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#F5DEB3;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="الگو:بی‌دینی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:بی‌دینی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:بی‌دینی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="بی‌دینی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="بی‌دینی">بی‌دینی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#F5DEB3;;width:1%"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداناباوری">خداناباوری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فهرست بی‌خدایان">فهرست بی‌خدایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جمعیت‌شناسی بی‌خدایی">جمعیت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="بی‌خدایی و دین">دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تاریخ بی‌خدایی">تاریخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ضدروحانی‌گرایی">ضدروحانی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدایی دولتی">بی‌خدایی دولتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نقد بی‌خدایی">نقد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تبعیض علیه بی‌خدایان">تبعیض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA_%D9%88_%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="بی‌خدایی مثبت و منفی">منفی و مثبت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B5%D8%B1%DB%8C%D8%AD_%D9%88_%D8%B6%D9%85%D9%86%DB%8C" title="بی‌خدایی صریح و ضمنی">صریح و ضمنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ضدخدایی">ضدخدایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="ضددین">ضددین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدایی مسیحی">بی‌خدایی مسیحی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="بی‌خدایی در هندوئیسم">بی‌خدایی در هندوئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدایی یهودی">بی‌خدایی یهودی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#F5DEB3;;width:1%"><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فهرست ندانم‌گرایان">فهرست ندانم‌گرایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="بی‌خدایی ندانم‌گرا">بی‌خدایی ندانم‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="خداباوری ندانم‌گرا">خداباوری ندانم‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="اپاتئیسم">اپاتئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D9%85" class="mw-redirect" title="ایگنستیسیزم">ایگنستیسیزم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="ندانم‌گرایی قوی">ندانم‌گرایی قوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" class="mw-redirect" title="ندانم‌گرایی ضعیف">ندانم‌گرایی ضعیف</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#F5DEB3;;width:1%"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ناخداباوری">ناخداباوری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="نقد دین">نقد دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="اندیشه آزاد">اندیشه آزاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%AA%DB%8C_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="هیولای اسپاگتی پرنده">هیولای اسپاگتی پرنده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%AD%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B6" title="برهان وحی‌های متناقض">وحی‌های متناقض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AE_%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A6%DB%8C" title="اسب تک‌شاخ صورتی نامرئی">اسب تک‌شاخ صورتی نامرئی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="دین نقیضه">دین نقیضه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="پساخداباوری">پساخداباوری</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">قوری راسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="انسان‌گرایی سکولار">انسان‌گرایی سکولار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="سکولاریسم">سکولاریسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="سکولاریته">سکولاریته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="ناشناخت‌گرایی الهیاتی">ناشناخت‌گرایی الهیاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="تراخداباوری">تراخداباوری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#F5DEB3;;width:1%"><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="طبیعت‌گرایی متافیزیک">متافیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی دینی">دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="طبیعت‌گرایی انسان‌گرا">انسان‌گرا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#F5DEB3;;width:1%">موضوعات مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="بی‌دینی بر پایه کشور">بی‌دینی بر پایه کشور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فهرست نام دین‌ها">غیروابسته</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فلسفه_دین" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="الگو:فلسفه دین"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:فلسفه دین (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فلسفه دین"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فلسفه_دین" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فلسفه دین">فلسفه دین</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;">مفاهیم دینی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%BE%D8%B3_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%DA%AF" title="زندگی پس از مرگ">زندگی پس از مرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%88" title="معمای یوتیفرو">معمای یوتیفرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF" title="طراحی هوشمند">طراحی هوشمند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87" title="معجزه">معجزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جان">جان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="روح">روح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="تئودیسه">تئودیسه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Theological_veto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theological veto (صفحه وجود ندارد)">Theological veto</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="مفهوم خدا">مفهوم خدا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Aristotelian_theology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aristotelian theology (صفحه وجود ندارد)">Aristotelian view</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%D9%86" title="برهمن">برهمن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="عقل فعال">عقل فعال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Divine_simplicity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Divine simplicity (صفحه وجود ندارد)">Divine simplicity</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="خودگرایی اخلاقی">خودگرایی اخلاقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="روح‌القدس">روح‌القدس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Misotheism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Misotheism (صفحه وجود ندارد)">Misotheism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="همه‌دادارباوری">همه‌دادارباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="خدای شخص‌وار">خدای شخص‌وار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="الهیات پویشی">الهیات پویشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="خدا">خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="محرک بی‌حرکت">محرک بی‌حرکت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal; text-align:center;">خدا در</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="خدا در ادیان ابراهیمی">خدا در ادیان ابراهیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خالق در بودایی‌گرایی">بودایی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="خدا در مسیحیت">مسیحیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="خدا در هندوئیسم">هندوئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="خدا در اسلام">خدا در اسلام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%A6%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="خدا در جئینیسم">جئینیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="خدا در یهودیت">خدا در یهودیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="خدا در مورمونیسم">مورمونیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="خدا در آیین سیک">آیین سیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA" title="خدا در بهائیت">خدا در بهائیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wiccan_views_of_divinity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wiccan views of divinity (صفحه وجود ندارد)">Wicca</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="وجود خدا">وجود خدا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal; text-align:center;">برای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="برهان زیبایی">برهان زیبایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="برهان مسیحی">برهان مسیحی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Argument_from_consciousness&action=edit&redlink=1" class="new" title="Argument from consciousness (صفحه وجود ندارد)">Consciousness</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="برهان علیت">برهان علیت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85" title="برهان کیهان‌شناختی کلام">برهان کیهان‌شناختی کلام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="برهان علیت">برهان علیت</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%D8%AC%D9%87" title="برهان درجه">برهان درجه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Argument_from_desire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Argument from desire (صفحه وجود ندارد)">Desire</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="برهان تجربه دینی">برهان تجربه دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%86%D8%B8%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="نظریه جهان تنظیم‌شده">نظریه جهان تنظیم‌شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="برهان عشق">برهان عشق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D8%A7%D8%AA" title="برهان معجزات">برهان معجزات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="برهان اخلاقی">برهان اخلاقی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proof_of_the_Truthful&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proof of the Truthful (صفحه وجود ندارد)">Necessary existent</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="برهان‌های هستی‌شناختی">برهان‌های هستی‌شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D8%B7%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84" title="شرط‌بندی پاسکال">شرط‌بندی پاسکال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="معرفت‌شناسی اصلاح‌شده">معرفت‌شناسی اصلاح‌شده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Argument_from_reason&action=edit&redlink=1" class="new" title="Argument from reason (صفحه وجود ندارد)">Reason</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B8%D9%85" title="برهان نظم">برهان نظم</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Natural-law_argument&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural-law argument (صفحه وجود ندارد)">Natural law</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2" title="تمثیل ساعت‌ساز">تمثیل ساعت‌ساز</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transcendental_argument_for_the_existence_of_God&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transcendental argument for the existence of God (صفحه وجود ندارد)">Transcendental</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal; text-align:center;">در مقابل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF_%DB%B7%DB%B4%DB%B7_%D8%BA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گامبی بوئینگ ۷۴۷ غایی">گامبی بوئینگ ۷۴۷ غایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D8%B7%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="شرط‌بندی بی‌خدا">شرط‌بندی بی‌خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="برهان اختیار">برهان اختیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AE" title="مسئله دوزخ">مسئله دوزخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%AD%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B6" title="برهان وحی‌های متناقض">برهان وحی‌های متناقض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%81%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" title="برهان اختفای الهی">برهان اختفای الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="ناشناخت‌گرایی الهیاتی">ناشناخت‌گرایی الهیاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%BA_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%85" title="تیغ اوکام">تیغ اوکام</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3_%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="پارادوکس قدرت مطلق">پارادوکس قدرت مطلق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="برهان طراحی ضعیف">برهان طراحی ضعیف</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">قوری راسل</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="الهیات">الهیات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="آکوسمیسم">آکوسمیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="زنده‌انگاری">زنده‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ضد دین">ضد دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداناباوری">خداناباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="آفرینش‌گرایی">آفرینش‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="درمه">درمه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دادارباوری">دادارباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دیوشناسی">دیوشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" title="نظریه فرمان الهی">نظریه فرمان الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="ثنویت">ثنویت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="باطن‌گرایی غربی">باطن‌گرایی غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انحصارگرایی">انحصارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="اگزیستانسیالیسم مسیحی">اگزیستانسیالیسم مسیحی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="اگزیستانسیالیسم ندام‌گرا (صفحه وجود ندارد)">اگزیستانسیالیسم ندام‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="اگزیستانسیالیسم بی‌خدا">اگزیستانسیالیسم بی‌خدا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="الهیات فمینیستی">الهیات فمینیستی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thealogy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thealogy (صفحه وجود ندارد)">Thealogy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Womanist_theology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Womanist theology (صفحه وجود ندارد)">Womanist theology</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ایمان‌گرایی">ایمان‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بنیادگرایی">بنیادگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="گنوسیسم">گنوسیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="هنوتئیسم">هنوتئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انسان‌گرایی">انسان‌گرایی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="انسان‌گرایی مذهبی (صفحه وجود ندارد)">انسان‌گرایی مذهبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="انسان‌گرایی سکولار">انسان‌گرایی سکولار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="انسان‌گرایی مسیحی">انسان‌گرایی مسیحی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D9%88%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شمول‌گرایی">شمول‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نظریه‌های مربوط به ادیان">نظریه‌های مربوط به ادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یگانه‌انگاری">یگانه‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="یکتاپرستی">یکتاپرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="عرفان">عرفان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی (فلسفه)</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی متافیزیکی">طبیعت‌گرایی متافیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی دینی">طبیعت‌گرایی دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="طبیعت‌گرایی انسان‌گرایانه">طبیعت‌گرایی انسان‌گرایانه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%86%D9%88" title="معنویت عصر نو">معنویت عصر نو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C_(%D8%A2%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%A7)" title="نادوگانگی (آدویتا)">نادوگانگی (آدویتا)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="غیرخداباوری">غیرخداباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="همه‌دادارباوری">همه‌دادارباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خدافراگیردانی">خدافراگیردانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همه‌خدایی">همه‌خدایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="خرد جاویدان">خرد جاویدان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="چندخدایی">چندخدایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Possibilianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Possibilianism (صفحه وجود ندارد)">Possibilianism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="الهیات پویشی">الهیات پویشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="شک‌گرایی دینی">شک‌گرایی دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_(%D8%B9%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%AF)" title="اسپیریتوالیسم (عقاید)">اسپیریتوالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="شمن‌باوری">شمن‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ادیان شرق آسیا">ادیان شرق آسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداباوری">خداباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تعالی‌گرایی">تعالی‌گرایی</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="فهرست گرایش‌های فلسفی">فهرست گرایش‌های فلسفی</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="مسئله زبان دینی">مسئله زبان دینی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Eschatological_verification&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eschatological verification (صفحه وجود ندارد)">Eschatological verification</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="بازی زبانی (فلسفه)">بازی زبانی (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="اثبات‌گرایی منطقی">اثبات‌گرایی منطقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D9%84%D8%A8%DB%8C" title="الهیات سلبی">الهیات سلبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="تحقیق‌پذیری">تحقیق‌پذیری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Augustinian_theodicy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Augustinian theodicy (صفحه وجود ندارد)">Augustinian theodicy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%85%DA%A9%D9%86" title="بهترین جهان‌های ممکن">بهترین جهان‌های ممکن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Euthyphro_dilemma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Euthyphro dilemma (صفحه وجود ندارد)">Euthyphro dilemma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inconsistent_triad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inconsistent triad (صفحه وجود ندارد)">Inconsistent triad</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irenaean_theodicy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irenaean theodicy (صفحه وجود ندارد)">Irenaean theodicy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="شر طبیعی">شر طبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="تئودیسه">تئودیسه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:فیلسوفان دین">فیلسوفان دین</a></div><br />(برپایه‌ی تاریخ فعالیت)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه یونان باستان">فلسفه یونان باستان</a> و<br /><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">فلسفه قرون وسطی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%84%D9%85" title="انسلم">انسلم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آگوستین">آگوستین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="ابن رشد">ابن رشد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A6%D8%AA%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="بوئتیوس">بوئتیوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%B3" title="دسیدریوس اراسموس">دسیدریوس اراسموس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gaunilo_of_Marmoutiers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gaunilo of Marmoutiers (صفحه وجود ندارد)">Gaunilo of Marmoutiers</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D9%88_%D8%AF%D9%84%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7" title="جووانی پیکو دلا میراندولا">جووانی پیکو دلا میراندولا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B3" title="هراکلیتوس">هراکلیتوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%D8%B4%D8%B4%D9%85_%D9%88_%DB%8C%DA%A9%D9%85" title="جیمز ششم و یکم">جیمز ششم و یکم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%82%DB%8C%D9%88%D9%86" title="مرقیون">مرقیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="توماس آکویناس">توماس آکویناس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86" title="ابن میمون">ابن میمون</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="فلسفه اوایل مدرنیته">اوایل مدرنیته</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Antoine_Augustin_Calmet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antoine Augustin Calmet (صفحه وجود ندارد)">Augustin Calmet</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت">رنه دکارت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%B2_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84" title="بلز پاسکال">بلز پاسکال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7" title="باروخ اسپینوزا">باروخ اسپینوزا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="نیکولا مالبرانش">نیکولا مالبرانش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AA%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B3" class="mw-redirect" title="گوتفرید لایبنیتس">گوتفرید لایبنیتس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Wollaston&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Wollaston (صفحه وجود ندارد)">William Wollaston</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thomas_Chubb&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Chubb (صفحه وجود ندارد)">Thomas Chubb</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%85" title="دیوید هیوم">دیوید هیوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AE" title="بارون دولباخ">بارون دولباخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">ایمانوئل کانت</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%88%D8%AA%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%81%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%B1" title="یوهان گوتفرید فون هردر">یوهان گوتفرید فون هردر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۸۰۰<br />۱۸۵۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%B1" title="فریدریش شلایرماخر">فریدریش شلایرماخر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%B2%D9%87" title="کارل کریستیان فریدریش کراوزه">کارل کریستیان فریدریش کراوزه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%87%DA%AF%D9%84" title="گئورگ ویلهلم فریدریش هگل">گئورگ ویلهلم فریدریش هگل</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%84" title="ویلیام هیول">ویلیام هیول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%AF_%D9%81%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AE" title="لودویگ فویرباخ">لودویگ فویرباخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%B1%DA%A9%DA%AF%D9%88%D8%B1" title="سورن کی‌یرکگور">سورن کی‌یرکگور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="کارل مارکس">کارل مارکس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%B4%D8%AA_%D8%B1%DB%8C%DA%86%D9%84" title="آلبرشت ریچل">آلبرشت ریچل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1" title="آفریکان اسپیر">آفریکان اسپیر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۸۸۰<br />۱۹۰۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D9%87%DA%A9%D9%84" title="ارنست هکل">ارنست هکل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%AF%D9%85_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="ویلیام کینگدم کلیفورد">ویلیام کینگدم کلیفورد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87" title="فریدریش نیچه">فریدریش نیچه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Harald_H%C3%B8ffding&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harald Høffding (صفحه وجود ندارد)">Harald Høffding</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2" title="ویلیام جیمز">ویلیام جیمز</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%88%D9%81_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81)" title="ولادیمیر سولویوف (فیلسوف)">ولادیمیر سولویوف (فیلسوف)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%D8%B1%D9%84%DA%86" title="ارنست ترلچ">ارنست ترلچ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%84%D9%81_%D8%A7%D8%AA%D9%88" title="رودلف اتو">رودلف اتو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%81_%D8%B4%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81" title="لف شستوف">لف شستوف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sergei_Bulgakov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sergei Bulgakov (صفحه وجود ندارد)">Sergei Bulgakov</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="پاول فلورنسکی">پاول فلورنسکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%B1" title="ارنست کاسیرر">ارنست کاسیرر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%84" title="جوزف مارخال">جوزف مارخال</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۹۲۰<br />پساجنگ</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%AC_%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="جرج سانتایانا">جرج سانتایانا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%A8%D8%B1" title="مارتین بوبر">مارتین بوبر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%DA%AF%D9%86%D9%88%D9%86" title="رنه گنون">رنه گنون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84_%D8%AA%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B4" title="پل تیلیش">پل تیلیش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="کارل بارت">کارل بارت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Emil_Brunner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emil Brunner (صفحه وجود ندارد)">Emil Brunner</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81_%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86" title="رودولف بولتمان">رودولف بولتمان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%84" title="گابریل مارسل">گابریل مارسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%87%D9%88%D9%84%D8%AF_%D9%86%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B1" title="راینهولد نیبور">راینهولد نیبور</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%86" title="چارلز هارتسهورن">چارلز هارتسهورن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%86%D8%A7_%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="میرچا الیاده">میرچا الیاده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%81_%D8%B4%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="فریتهیوف شوئون">فریتهیوف شوئون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C._%D8%A7%D9%84._%D9%85%DA%A9%DB%8C" title="جی. ال. مکی">جی. ال. مکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Walter_Kaufmann_(philosopher)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Kaufmann (philosopher) (صفحه وجود ندارد)">Walter Kaufmann</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B2" title="مارتین لینگز">مارتین لینگز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%DA%AF%DB%8C%DA%86" title="پیتر گیچ">پیتر گیچ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=George_I._Mavrodes&action=edit&redlink=1" class="new" title="George I. Mavrodes (صفحه وجود ندارد)">George I Mavrodes</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A2%D9%84%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" title="ویلیام آلستون">ویلیام آلستون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D9%84%D9%88" title="آنتونی فلو">آنتونی فلو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۹۷۰<br />۱۹۹۰<br />۲۰۱۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84._%D8%B1%D9%88" title="ویلیام ال. رو">ویلیام ال. رو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%81%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7_%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%D8%B3" title="دوی زفانیا فیلیپس">دوی زفانیا فیلیپس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="الوین پلانتینگا">الوین پلانتینگا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D9%86%DB%8C" title="آنتونی کنی">آنتونی کنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3_%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%81" title="نیکلاس ولترستورف">نیکلاس ولترستورف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D9%86" class="mw-redirect" title="ریچارد سوئین‌برن">ریچارد سوئین‌برن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%87%D9%88_%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%B2" title="رابرت مریهو آدامز">رابرت مریهو آدامز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ravi_Zacharias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ravi Zacharias (صفحه وجود ندارد)">Ravi Zacharias</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%DA%AF%D9%86" title="پیتر ون اینواگن">پیتر ون اینواگن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="دنیل دنت">دنیل دنت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Loyal_Rue&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loyal Rue (صفحه وجود ندارد)">Loyal Rue</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86-%D9%84%D9%88%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="ژان-لوک ماریون">ژان-لوک ماریون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Lane_Craig&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Lane Craig (صفحه وجود ندارد)">William Lane Craig</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF" title="علی‌اکبر رشاد">علی‌اکبر رشاد</a></li></ul> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Alexander_Pruss&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexander Pruss (صفحه وجود ندارد)">Alexander Pruss</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;">موضوعات مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="نقد دین">نقد دین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desacralization_of_knowledge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desacralization of knowledge (صفحه وجود ندارد)">Desacralization of knowledge</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اخلاق در ادیان (صفحه وجود ندارد)">اخلاق در ادیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Exegesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Exegesis (صفحه وجود ندارد)">Exegesis</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="تاریخ ادیان و مذاهب">تاریخ ادیان و مذاهب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین">دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="مسئله زبان دینی">مسئله زبان دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه دینی">فلسفه دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رابطه علم و دین">رابطه علم و دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="ایمان و عقلانیت">ایمان و عقلانیت</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Index_of_philosophy_of_religion_articles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Index of philosophy of religion articles (صفحه وجود ندارد)">more...</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه">درگاه:فلسفه</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:فلسفه دین">رده:فلسفه دین</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐7fc47fc68d‐knfjb Cached time: 20241128183550 Cache expiry: 21600 Reduced expiry: true Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.474 seconds Real time usage: 0.593 seconds Preprocessor visited node count: 1887/1000000 Post‐expand include size: 118765/2097152 bytes Template argument size: 5780/2097152 bytes Highest expansion depth: 8/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 72127/5000000 bytes Lua time usage: 0.292/10.000 seconds Lua memory usage: 6047215/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 477.640 1 -total 53.60% 256.030 1 الگو:پانویس 21.87% 104.459 1 الگو:برتراند_راسل_(نوار_کناری) 21.45% 102.434 2 الگو:Cite_book 12.70% 60.649 1 الگو:یادکرد_کتاب 9.54% 45.570 5 الگو:Navbox 7.99% 38.171 1 الگو:نوارکناری_بی‌خدایی 7.22% 34.508 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists 5.67% 27.077 1 الگو:بی‌دینی 5.66% 27.015 5 الگو:گفتاورد --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:384256:|#|:idhash:canonical and timestamp 20241128183550 and revision id 38448230. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=قوری_راسل&oldid=38448230">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=قوری_راسل&oldid=38448230</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="رده:آزمایش فکری در فلسفه">آزمایش فکری در فلسفه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="رده:برتراند راسل">برتراند راسل</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="رده:برهان‌های فلسفی">برهان‌های فلسفی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:بی‌خدایی">بی‌خدایی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%DB%8C%D8%BA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="رده:تیغ‌های فلسفی">تیغ‌های فلسفی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:شک‌گرایی">شک‌گرایی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:فلسفه اخترشناسی">فلسفه اخترشناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:قوری‌ها">قوری‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:نقد دین">نقد دین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%B6%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B7%D9%86%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="رده:نقیضه‌ها و طنزهای دینی">نقیضه‌ها و طنزهای دینی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%B6%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:نقیضه‌ها">نقیضه‌ها</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳ ساعت ۱۲:۲۰ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-j878v","wgBackendResponseTime":178,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.474","walltime":"0.593","ppvisitednodes":{"value":1887,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":118765,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5780,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":72127,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 477.640 1 -total"," 53.60% 256.030 1 الگو:پانویس"," 21.87% 104.459 1 الگو:برتراند_راسل_(نوار_کناری)"," 21.45% 102.434 2 الگو:Cite_book"," 12.70% 60.649 1 الگو:یادکرد_کتاب"," 9.54% 45.570 5 الگو:Navbox"," 7.99% 38.171 1 الگو:نوارکناری_بی‌خدایی"," 7.22% 34.508 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists"," 5.67% 27.077 1 الگو:بی‌دینی"," 5.66% 27.015 5 الگو:گفتاورد"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.292","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6047215,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-knfjb","timestamp":"20241128183550","ttl":21600,"transientcontent":true}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0642\u0648\u0631\u06cc \u0631\u0627\u0633\u0644","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q267277","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q267277","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-10-04T08:51:28Z","dateModified":"2023-12-18T12:20:22Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/a6\/Bertrand_Russell_transparent_bg.png"}</script> </body> </html>