CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>12 Mart Muhtırası - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"8b99a627-e3b0-4e68-990e-6403b4134a43","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"12_Mart_Muhtırası","wgTitle":"12 Mart Muhtırası","wgCurRevisionId":34410915,"wgRevisionId":34410915,"wgArticleId":11605,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","12 Mart Muhtırası","1970'lerde darbeler ve darbe teşebbüsleri","Türkiye'de askerî müdahaleler"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"12_Mart_Muhtırası","wgRelevantArticleId":11605,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":34410915,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q931943","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands", "architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc", "skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1185"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="790"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="632"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="12 Mart Muhtırası - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-12_Mart_Muhtırası rootpage-12_Mart_Muhtırası skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Muhtıra_öncesi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Muhtıra_öncesi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Muhtıra öncesi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Muhtıra_öncesi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Muhtıra öncesi alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Muhtıra_öncesi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Millî_Demokratik_Devrim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Millî_Demokratik_Devrim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Millî Demokratik Devrim</span> </div> </a> <ul id="toc-Millî_Demokratik_Devrim-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanlı_Pazar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanlı_Pazar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Kanlı Pazar</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanlı_Pazar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-20_Mayıs_1969" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#20_Mayıs_1969"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>20 Mayıs 1969</span> </div> </a> <ul id="toc-20_Mayıs_1969-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-12_Ekim_1969_genel_seçimleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#12_Ekim_1969_genel_seçimleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>12 Ekim 1969 genel seçimleri</span> </div> </a> <ul id="toc-12_Ekim_1969_genel_seçimleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-15-16_Haziran_Olayları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#15-16_Haziran_Olayları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>15-16 Haziran Olayları</span> </div> </a> <ul id="toc-15-16_Haziran_Olayları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Öğrenci_olayları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Öğrenci_olayları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Öğrenci olayları</span> </div> </a> <ul id="toc-Öğrenci_olayları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-9_Mart_1971_darbe_teşebbüsü" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#9_Mart_1971_darbe_teşebbüsü"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>9 Mart 1971 darbe teşebbüsü</span> </div> </a> <ul id="toc-9_Mart_1971_darbe_teşebbüsü-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Muhtıra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Muhtıra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Muhtıra</span> </div> </a> <ul id="toc-Muhtıra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Muhtıra_sonrası" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Muhtıra_sonrası"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Muhtıra sonrası</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Muhtıra_sonrası-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Muhtıra sonrası alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Muhtıra_sonrası-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Reform_Hükûmeti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reform_Hükûmeti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Reform Hükûmeti</span> </div> </a> <ul id="toc-Reform_Hükûmeti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anayasa_değişiklikleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Anayasa_değişiklikleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Anayasa değişiklikleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Anayasa_değişiklikleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Orduda_tasfiye" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Orduda_tasfiye"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Orduda tasfiye</span> </div> </a> <ul id="toc-Orduda_tasfiye-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Balyoz_Harekâtı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Balyoz_Harekâtı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Balyoz Harekâtı</span> </div> </a> <ul id="toc-Balyoz_Harekâtı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-14_Ekim_1973_genel_seçimleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#14_Ekim_1973_genel_seçimleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>14 Ekim 1973 genel seçimleri</span> </div> </a> <ul id="toc-14_Ekim_1973_genel_seçimleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-İlgili_belgeseller" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#İlgili_belgeseller"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>İlgili belgeseller</span> </div> </a> <ul id="toc-İlgili_belgeseller-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ayrıca_bakınız" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ayrıca_bakınız"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ayrıca bakınız</span> </div> </a> <ul id="toc-Ayrıca_bakınız-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">12 Mart Muhtırası</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 15 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-15" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">15 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%8A_1971" title="الانقلاب العسكري التركي 1971 - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الانقلاب العسكري التركي 1971" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A4rputsch_in_der_T%C3%BCrkei_1971" title="Militärputsch in der Türkei 1971 - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Militärputsch in der Türkei 1971" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B7%CE%BC%CE%B1_1971" title="Τουρκικό πραξικόπημα 1971 - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Τουρκικό πραξικόπημα 1971" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/1971_Turkish_military_memorandum" title="1971 Turkish military memorandum - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="1971 Turkish military memorandum" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B7%DB%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="کودتای ۱۹۷۱ در ترکیه - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کودتای ۱۹۷۱ در ترکیه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Turkin_vallankaappaus_1971" title="Turkin vallankaappaus 1971 - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Turkin vallankaappaus 1971" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Coup_d%27%C3%89tat_de_1971_en_Turquie" title="Coup d'État de 1971 en Turquie - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Coup d'État de 1971 en Turquie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Colpo_di_Stato_in_Turchia_del_1971" title="Colpo di Stato in Turchia del 1971 - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Colpo di Stato in Turchia del 1971" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%97_(1971)" title="გადატრიალება მემორანდუმით (1971) - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გადატრიალება მემორანდუმით (1971)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%82_%D0%B2_%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D0%B8_(1971)" title="Государственный переворот в Турции (1971) - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Государственный переворот в Турции (1971)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Vojni_memorandum_u_Turskoj_1971." title="Vojni memorandum u Turskoj 1971. - Sırp-Hırvat Dili" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Vojni memorandum u Turskoj 1971." data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Sırp-Hırvat Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/1971_Turkish_military_memorandum" title="1971 Turkish military memorandum - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="1971 Turkish military memorandum" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D0%BC_%D1%83_%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%98_1971." title="Војни меморандум у Турској 1971. - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Војни меморандум у Турској 1971." data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Statskuppen_i_Turkiet_1971" title="Statskuppen i Turkiet 1971 - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Statskuppen i Turkiet 1971" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%82_%D1%83_%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%87%D1%87%D0%B8%D0%BD%D1%96_(1971)" title="Державний переворот у Туреччині (1971) - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Державний переворот у Туреччині (1971)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q931943#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar" title="Tüm özel sayfaların listesi [q]" accesskey="q"><span>Özel sayfalar</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&oldid=34410915" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&id=34410915&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2F12_Mart_Muht%25C4%25B1ras%25C4%25B1"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2F12_Mart_Muht%25C4%25B1ras%25C4%25B1"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q931943" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28603389">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox vevent"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above summary">12 Mart Muhtırası</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Tarih</th><td class="infobox-data" style="text-align: left;">12 Mart 1971<span class="noprint"> (53 yıl önce</span>)<span style="display:none"> (<span class="bday dtstart published updated">1971-03-12</span>)</span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Konum</th><td class="infobox-data konum" style="text-align: left;"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/23px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/35px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/45px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye" title="Türkiye">Türkiye</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Tür</th><td class="infobox-data" style="text-align: left;"><a href="/wiki/Muht%C4%B1ra" title="Muhtıra">Askerî muhtıra</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Etken</th><td class="infobox-data" style="text-align: left;"> <ul><li><a href="/wiki/S%C3%BCleyman_Demirel" title="Süleyman Demirel">Süleyman Demirel</a>'in, iktidar üzerindeki kontrolünü kaybettiği ve artan toplumsal düzensizlik, anarşi ve terörle baş edemediği inancı.</li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_sa%C4%9F-sol_%C3%A7at%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1" title="Türkiye'de sağ-sol çatışması">Türkiye'de sağ-sol çatışması</a></li> <li>Reform beklentisi</li> <li>Sol görüşlü Millî Demokratik Devrimcilerin darbe hazırlığı</li></ul> </td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Düzenleyen</th><td class="infobox-data" style="text-align: left;"><a href="/wiki/T%C3%BCrk_Silahl%C4%B1_Kuvvetleri" title="Türk Silahlı Kuvvetleri">Türk Silahlı Kuvvetleri</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Sonuç</th><td class="infobox-data açıklama" style="text-align: left;"> <ul><li>Süleyman Demirel Hükûmeti istifa etti.</li> <li>9 Mart 1971 Darbe Teşebbüsü'ne katılanlar ordudan tasfiye edildi.</li> <li>Reform Hükûmeti kuruldu.</li> <li>Sıkıyönetim ilan edildi ve aşırı sol örgütlere yönelik <a href="/wiki/Balyoz_Harek%C3%A2t%C4%B1" title="Balyoz Harekâtı">Balyoz Harekâtı</a> başlatıldı.</li> <li><a href="/wiki/Deniz_Gezmi%C5%9F" title="Deniz Gezmiş">Deniz Gezmiş</a>, <a href="/wiki/Yusuf_Aslan" title="Yusuf Aslan">Yusuf Aslan</a> ve <a href="/wiki/H%C3%BCseyin_%C4%B0nan" title="Hüseyin İnan">Hüseyin İnan</a> idam edildi.</li></ul> </td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560057">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560105">@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sistersitebox{display:none!important}}</style><div class="side-box side-box-right"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560075">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="38" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/57px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/76px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><div style="margin-left: 10px;"><a href="/wiki/Vikikaynak" title="Vikikaynak">Vikikaynak</a>'ta <b><a href="https://en.wikisource.org/wiki/tr:12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="extiw" title="wikisource:tr:12 Mart Muhtırası">12 Mart Muhtırası</a></b></div> ile ilgili metin bulabilirsiniz.</div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33092931">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle"><a href="/wiki/Kategori:Anayasalar" title="Kategori:Anayasalar">Makale serilerinden</a></td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle"><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_anayasal_s%C3%BCre%C3%A7" title="Türkiye'de anayasal süreç">Türkiye'de anayasal süreç</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image" style="padding-top:0.6em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:London_news_c1877_-_scanned_constantinopole(1996)-Opening_of_the_first_parlement.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png/235px-London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png" decoding="async" width="235" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png/353px-London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="395" /></a></span><br /><a href="/wiki/Meclis-i_Um%C3%BBm%C3%AE" title="Meclis-i Umûmî">Meclis-i Umûmî</a>'nin açılışı, 1877.</td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #aaa;text-align:center;">Tarihçe</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/Sened-i_%C4%B0ttifak" title="Sened-i İttifak">Sened-i İttifak</a></li> <li><a href="/wiki/Tanzimat_Ferman%C4%B1" title="Tanzimat Fermanı">Tanzimat Fermanı</a></li> <li><a href="/wiki/Islahat_Ferman%C4%B1" title="Islahat Fermanı">Islahat Fermanı</a></li> <li><a href="/wiki/Ankara_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="Ankara Hükûmeti">Ankara Hükûmeti</a></li> <li><a href="/wiki/27_May%C4%B1s_Darbesi" title="27 Mayıs Darbesi">27 Mayıs Darbesi</a></li> <li><a href="/wiki/12_Eyl%C3%BCl_Darbesi" title="12 Eylül Darbesi">12 Eylül Darbesi</a></li> <li><a href="/wiki/E-muht%C4%B1ra" title="E-muhtıra">E-muhtıra</a></li> <li><a href="/wiki/Cumhurba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_h%C3%BCk%C3%BBmet_sistemi" title="Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi">Başkanlık sistemi</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #aaa;text-align:center;">Anayasa metinleri</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Osmanlı İmparatorluğu">Osmanlı İmparatorluğu</a> <ul><li><a href="/wiki/K%C3%A2n%C3%BBn-%C4%B1_Es%C3%A2s%C3%AE" title="Kânûn-ı Esâsî">Kânûn-ı Esâsî</a> (<a href="/wiki/Birinci_Me%C5%9Frutiyet" title="Birinci Meşrutiyet">Birinci Meşrutiyet</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/%C4%B0kinci_Me%C5%9Frutiyet" title="İkinci Meşrutiyet">İkinci Meşrutiyet</a>)</li></ul></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye" title="Türkiye">Türkiye</a> <ul><li><a href="/wiki/Te%C5%9Fkil%C3%A2t-%C4%B1_Esas%C3%AEye_Kanunu" class="mw-redirect" title="Teşkilât-ı Esasîye Kanunu">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1921-1924)</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Anayasas%C4%B1_(1924)" class="mw-redirect" title="Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1924)">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1924-1961)</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Anayasas%C4%B1_(1961)" title="Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961-1982)</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Anayasas%C4%B1" title="Türkiye Cumhuriyeti Anayasası">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982-günümüz)</a></li></ul></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #aaa;text-align:center;">Anayasa referandumları</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/1961_T%C3%BCrkiye_anayasa_referandumu" title="1961 Türkiye anayasa referandumu">1961</a></li> <li><a href="/wiki/1982_T%C3%BCrkiye_anayasa_referandumu" title="1982 Türkiye anayasa referandumu">1982</a></li></ul> <hr /> Değişiklikler <ul><li><a href="/wiki/1987_T%C3%BCrkiye_anayasa_de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_referandumu" title="1987 Türkiye anayasa değişikliği referandumu">1987</a></li> <li><a href="/wiki/1988_T%C3%BCrkiye_anayasa_de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_referandumu" title="1988 Türkiye anayasa değişikliği referandumu">1988</a></li> <li><a href="/wiki/2007_T%C3%BCrkiye_anayasa_de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_referandumu" title="2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu">2007</a></li> <li><a href="/wiki/2010_T%C3%BCrkiye_anayasa_de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_referandumu" title="2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu">2010</a></li> <li><a href="/wiki/2017_T%C3%BCrkiye_anayasa_de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_referandumu" title="2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu">2017</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #aaa;text-align:center;">Önemli isimler</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/II._Abd%C3%BClhamid" title="II. Abdülhamid">II. Abdülhamid</a></li> <li><a href="/wiki/V._Mehmed" title="V. Mehmed">V. Mehmed</a></li> <li><a href="/wiki/VI._Mehmed" title="VI. Mehmed">VI. Mehmed</a></li> <li><a href="/wiki/Nam%C4%B1k_Kemal" title="Namık Kemal">Namık Kemal</a></li> <li><a href="/wiki/Midhat_Pa%C5%9Fa" title="Midhat Paşa">Midhat Paşa</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%BCseyin_Hilmi_Pa%C5%9Fa" title="Hüseyin Hilmi Paşa">Hüseyin Hilmi Paşa</a></li> <li><a href="/wiki/Mustafa_Kemal_Atat%C3%BCrk" title="Mustafa Kemal Atatürk">Mustafa Kemal Atatürk</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0smet_%C4%B0n%C3%B6n%C3%BC" title="İsmet İnönü">İsmet İnönü</a></li> <li><a href="/wiki/Cel%C3%A2l_Bayar" title="Celâl Bayar">Celâl Bayar</a></li> <li><a href="/wiki/Adnan_Menderes" title="Adnan Menderes">Adnan Menderes</a></li> <li><a href="/wiki/Enver_Ziya_Karal" title="Enver Ziya Karal">Enver Ziya Karal</a></li> <li><a href="/wiki/Cevdet_Sunay" title="Cevdet Sunay">Cevdet Sunay</a></li> <li><a href="/wiki/Turhan_Feyzio%C4%9Flu" title="Turhan Feyzioğlu">Turhan Feyzioğlu</a></li> <li><a href="/wiki/Kenan_Evren" title="Kenan Evren">Kenan Evren</a></li> <li><a href="/wiki/Sadi_Irmak" title="Sadi Irmak">Sadi Irmak</a></li> <li><a href="/wiki/Orhan_Ald%C4%B1ka%C3%A7t%C4%B1" title="Orhan Aldıkaçtı">Orhan Aldıkaçtı</a></li> <li><a href="/wiki/Turgut_%C3%96zal" title="Turgut Özal">Turgut Özal</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCleyman_Demirel" title="Süleyman Demirel">Süleyman Demirel</a></li> <li><a href="/wiki/Ahmet_Necdet_Sezer" title="Ahmet Necdet Sezer">Ahmet Necdet Sezer</a></li> <li><a href="/wiki/Abdullah_G%C3%BCl" title="Abdullah Gül">Abdullah Gül</a></li> <li><a href="/wiki/Recep_Tayyip_Erdo%C4%9Fan" title="Recep Tayyip Erdoğan">Recep Tayyip Erdoğan</a></li> <li><a href="/wiki/Kemal_K%C4%B1l%C4%B1%C3%A7daro%C4%9Flu" title="Kemal Kılıçdaroğlu">Kemal Kılıçdaroğlu</a></li> <li><a href="/wiki/Devlet_Bah%C3%A7eli" title="Devlet Bahçeli">Devlet Bahçeli</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #aaa;text-align:center;">Önemli kuruluşlar</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"> <ul><li><a href="/wiki/Meclis-i_Um%C3%BBm%C3%AE" title="Meclis-i Umûmî">Meclis-i Umûmî</a> <ul><li><a href="/wiki/Meclis-i_%C3%82yan" title="Meclis-i Âyan">Meclis-i Âyan</a></li> <li><a href="/wiki/Meclis-i_Meb%C3%BBsan" title="Meclis-i Mebûsan">Meclis-i Mebûsan</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_B%C3%BCy%C3%BCk_Millet_Meclisi" title="Türkiye Büyük Millet Meclisi">Türkiye Büyük Millet Meclisi</a></li> <li><a href="/wiki/Kurucu_Meclis" class="mw-redirect" title="Kurucu Meclis">KM (1961)</a> <ul><li><a href="/wiki/Mill%C3%AE_Birlik_Komitesi" title="Millî Birlik Komitesi">Millî Birlik Komitesi</a></li> <li><a href="/wiki/Temsilciler_Meclisi_(T%C3%BCrkiye)" title="Temsilciler Meclisi (Türkiye)">Temsilciler Meclisi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kurucu_Meclis" class="mw-redirect" title="Kurucu Meclis">KM (1981-82)</a> <ul><li><a href="/wiki/Mill%C3%AE_G%C3%BCvenlik_Konseyi" title="Millî Güvenlik Konseyi">Millî Güvenlik Konseyi</a></li> <li><a href="/wiki/TBMM_1981_Dan%C4%B1%C5%9Fma_Meclisi" title="TBMM 1981 Danışma Meclisi">Danışma Meclisi</a></li></ul></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below plainlist" style="padding-bottom:0.22em;border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa;font-weight:bold;"> <ul><li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Anayasa_Mahkemesi" title="Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi">Anayasa Mahkemesi</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_siyaset" title="Türkiye'de siyaset">Türkiye'de siyaset</a></li></ul></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:T%C3%BCrkiye%27de_anayasal_s%C3%BCre%C3%A7" title="Şablon:Türkiye'de anayasal süreç"><abbr title="Bu şablonu görüntüle">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:T%C3%BCrkiye%27de_anayasal_s%C3%BCre%C3%A7" title="Şablon tartışma:Türkiye'de anayasal süreç"><abbr title="Bu şablonu tartış">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:T%C3%BCrkiye%27de_anayasal_s%C3%BCre%C3%A7&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir">d</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>12 Mart Muhtırası</b>, 12 Mart 1971 tarihinde <a href="/wiki/T%C3%BCrk_Silahl%C4%B1_Kuvvetleri" title="Türk Silahlı Kuvvetleri">Türk Silahlı Kuvvetleri</a> Komuta Kademesinin; Genelkurmay Başkanı Orgeneral <a href="/wiki/Memduh_Ta%C4%9Fma%C3%A7" title="Memduh Tağmaç">Memduh Tağmaç</a>, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Faruk_G%C3%BCrler" title="Faruk Gürler">Faruk Gürler</a>, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral <a href="/wiki/Celal_Eyiceo%C4%9Flu" title="Celal Eyiceoğlu">Celal Eyiceoğlu</a> ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Muhsin_Batur" title="Muhsin Batur">Muhsin Batur</a> imzasıyla Cumhurbaşkanı <a href="/wiki/Cevdet_Sunay" title="Cevdet Sunay">Cevdet Sunay'a</a> bir <a href="/wiki/Muht%C4%B1ra" title="Muhtıra">muhtıra</a> vererek <a href="/wiki/32._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="32. Türkiye Hükûmeti">32. Türkiye Hükûmetini</a> istifaya zorladığı askerî müdahaledir. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Muhtıra_öncesi"><span id="Muht.C4.B1ra_.C3.B6ncesi"></span>Muhtıra öncesi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Muhtıra öncesi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Muhtıra öncesi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Millî_Demokratik_Devrim"><span id="Mill.C3.AE_Demokratik_Devrim"></span>Millî Demokratik Devrim</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Millî Demokratik Devrim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Millî Demokratik Devrim"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Mill%C3%AE_Demokratik_Devrim" title="Millî Demokratik Devrim">Millî Demokratik Devrim</a></div><p> Türkiye'de 1970'li yıllarda askerî bir müdahale ile sosyalist devrimin gerçekleşmesi gerektiğini savunan düşüncedir. <a href="/wiki/Do%C4%9Fan_Avc%C4%B1o%C4%9Flu" title="Doğan Avcıoğlu">Doğan Avcıoğlu</a>'nun başı çektiği <a href="/wiki/Y%C3%B6n_(dergi)" title="Yön (dergi)">Yön</a> ve <a href="/wiki/Devrim_(gazete)" title="Devrim (gazete)">Devrim</a> dergileri Millî Demokratik Devrim'in savunucusuydu ve 12 Mart Süreci'nde önemli bir yere sahipti. Doğan Avcıoğlu'nun yazıları ve kitapları ordu içerisindeki bazı genç subaylar tarafından benimseniyordu. Çeşitli cunta planları yapılıyor ve lider olarak Muhsin Batur ve Faruk Gürler görülüyordu. Ancak Faruk Gürler ve Muhsin Batur bu planlara yaklaşmamıştı ve Millî Demokratik Devrim taraftarı sol görüşlü subayları 12 Mart Muhtırası sonrası tasfiye etmişlerdi.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Kanli_pazar.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/c/ce/Kanli_pazar.jpg/150px-Kanli_pazar.jpg" decoding="async" width="150" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/c/ce/Kanli_pazar.jpg 1.5x" data-file-width="222" data-file-height="303" /></a><figcaption>Kanlı Pazar (Hürriyet gazetesi)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kanlı_Pazar"><span id="Kanl.C4.B1_Pazar"></span>Kanlı Pazar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Kanlı Pazar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kanlı Pazar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Kanl%C4%B1_Pazar_(1969)" title="Kanlı Pazar (1969)">Kanlı Pazar (1969)</a></div> <p><b>Kanlı Pazar</b>, 16 Şubat 1969 tarihinde İstanbul <a href="/wiki/Beyaz%C4%B1t_Meydan%C4%B1" title="Beyazıt Meydanı">Beyazıt Meydanı</a>'nda <a href="/wiki/Alt%C4%B1nc%C4%B1_Filo_protestolar%C4%B1" title="Altıncı Filo protestoları">ABD'nin 6. Filo'sunu protesto etmek</a> için 76 gençlik örgütünün toplandığı sırada meydana gelen olaylardır.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Gösteri için Valilikten izin alınmıştır. Gösteri yapılmadan önceki günlerde <a href="/wiki/Kom%C3%BCnizmle_M%C3%BCcadele_Derne%C4%9Fi" title="Komünizmle Mücadele Derneği">Komünizmle Mücadele Derneği</a> uyarılarda bulunarak halkı tepkiye çağırdı. O gün, diğer bir grup da Beyazıt Meydanı'nda taşlı sopalı beklemeye koyuldu. İki grup meydanda karşılaştı. Olaylar sırasında <a href="/w/index.php?title=Ali_Turgut_Ayta%C3%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ali Turgut Aytaç (sayfa mevcut değil)">Ali Turgut Aytaç</a> ve <a href="/w/index.php?title=Duran_Erdo%C4%9Fan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Duran Erdoğan (sayfa mevcut değil)">Duran Erdoğan</a> adlı gençler bıçaklanarak öldürüldü. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="20_Mayıs_1969"><span id="20_May.C4.B1s_1969"></span>20 Mayıs 1969</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: 20 Mayıs 1969" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: 20 Mayıs 1969"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/20_May%C4%B1s_1969_darbe_te%C5%9Febb%C3%BCs%C3%BC" class="mw-redirect" title="20 Mayıs 1969 darbe teşebbüsü">20 Mayıs 1969 darbe teşebbüsü</a></div> <p>1966'da Cumhurbaşkanı <a href="/wiki/Cemal_G%C3%BCrsel" title="Cemal Gürsel">Cemal Gürsel</a>'in hastalığı yüzünden TBMM tarafından görevinden alınmasından sonra cumhurbaşkanlığına Genelkurmay Başkanı <a href="/wiki/Cevdet_Sunay" title="Cevdet Sunay">Cevdet Sunay</a> seçildi. Sunay'dan boşalan genelkurmay başkanlığı görevini 16 Mart 1966'da <a href="/wiki/Cemal_Tural" title="Cemal Tural">Cemal Tural</a> devraldı. Tural'ın 3 yıllık genelkurmay başkanlığı görevinden sonra 16 Mart 1969'da yerine <a href="/wiki/Memduh_Ta%C4%9Fma%C3%A7" title="Memduh Tağmaç">Memduh Tağmaç</a> getirildi. </p><p>Mayıs ayında Meclise 218 imzalı bir anayasa değişikliği teklifi verildi ve siyasi hakların iadesi öngörüldü. 14 Mayıs 1969 tarihinde, uzun yıllardır kavgalı olan iki lider, <a href="/wiki/%C4%B0smet_%C4%B0n%C3%B6n%C3%BC" title="İsmet İnönü">İsmet İnönü</a> ve <a href="/wiki/Cel%C3%A2l_Bayar" title="Celâl Bayar">Celâl Bayar</a> buluştular ve barıştılar. DP'lilere haklarının iadesini zaten CHP de öngörüyor hatta İnönü bu fikre öncülük ediyordu.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Aynı günlerde Ankara'daki genelkurmay karargahındaysa çok farklı hazırlıklar yapılıyor ve ordu, Bayar ve arkadaşlarına siyasi haklarının iade edilmemesi için darbe yapmayı düşünüyordu. </p><p>Amerikan Dışişleri Bakanlığının belgelerine göre, 19 Mayıs 1969 akşamı Ankara'daki <a href="/wiki/CIA" title="CIA">Merkezî İstihbarat Teşkilatındaki</a> bir CIA görevlisinin Washington'a gönderdiği mesajda, <a href="/wiki/T%C3%BCrk_Silahl%C4%B1_Kuvvetleri" title="Türk Silahlı Kuvvetleri">Türk Silahlı Kuvvetlerinin</a> müdahaleye 16 Mayıs günü karar verdiği söyleniyordu. Aynı gün Cumhurbaşkanı Sunay, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarıyla bir hayli uzun bir görüşme yapmıştı. Bu görüşme sonrası ordunun anayasa değişikliğini istemediği saklanamaz bir gerçek hâlini almış, gazetelere de yansımıştı.<sup id="cite_ref-rad3_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-rad3-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>20 Mayıs'ta İnönü, Cumhurbaşkanı Sunay'a bir mektup yazdı. Mektupta, </p> <table align="center" style="border-collapse:collapse;border-style:none;background-color:transparent;max-width:75em;width:85%; color:inherit;"> <tbody><tr> <td valign="top" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 0;">“ </td> <td valign="top" style="padding:0 1em; text-align: justify">Sayın Cumhurbaşkanı, CHP Genel Başkanı olarak ben ve partimin yetkili organları, siyasi hakların iadesi için Millet Meclisine verilmiş bulunan 218 imzalı bir anayasa değişikliği teklifini destekleme kararı aldığımızdan beri, gerek Zatı Devletlerinin, gerek bazı yüksek komutanların uyarı ve ısrarlarına muhatap olmaktayız... </td> <td valign="bottom" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 0;">„ </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="padding:1em 0 0 0;"> </td></tr></tbody></table> <p>deniyordu. İnönü, darbe tehdidine karşı duruyordu. </p><p>Süleyman Demirel de aynı gün partisinin grup toplantısında bir konuşma yaptı ve, <i>"Asker muhtıra vermedi."</i> dedi, sonra ekledi: </p> <table align="center" style="border-collapse:collapse;border-style:none;background-color:transparent;max-width:75em;width:85%; color:inherit;"> <tbody><tr> <td valign="top" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 0;">“ </td> <td valign="top" style="padding:0 1em; text-align: justify">Seçimlere gidelim. Hem Meclisin verdiği oylar boşa gitmez hem de Senatomuz zedelenmez... Ordu, Hükûmete bir muhtıra vermemiştir. Biz bazı sıkıntılar içindeyiz... </td> <td valign="bottom" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 0;">„ </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="padding:1em 0 0 0;"> </td></tr></tbody></table> <p>Sonuç olarak birkaç gün sonra anayasa değişikliği teklifi Komisyona geri çekildi, sonra genel seçime gidildi. <a href="/wiki/S%C3%BCleyman_Demirel" title="Süleyman Demirel">Süleyman Demirel</a> önderliğinde <a href="/wiki/Adalet_Partisi_(1961-1981)" title="Adalet Partisi (1961-1981)">Adalet Partisi</a>, <a href="/wiki/1969_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1969 Türkiye genel seçimleri">1969 Türkiye genel seçimlerinde</a> büyük başarı kazanarak yeniden tek başına iktidar oldu. Bayar ve arkadaşlarının <a href="/wiki/27_May%C4%B1s_Darbesi" title="27 Mayıs Darbesi">27 Mayıs Darbesi</a>'yle kaybettikleri siyasi hakları 1970'lerin ortalarına kadar da iade edilmedi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="12_Ekim_1969_genel_seçimleri"><span id="12_Ekim_1969_genel_se.C3.A7imleri"></span>12 Ekim 1969 genel seçimleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: 12 Ekim 1969 genel seçimleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: 12 Ekim 1969 genel seçimleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/1969_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1969 Türkiye genel seçimleri">1969 Türkiye genel seçimleri</a></div> <p>Bu genel seçim ile <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_B%C3%BCy%C3%BCk_Millet_Meclisi" title="Türkiye Büyük Millet Meclisi">TBMM</a> <a href="/wiki/TBMM_14._d%C3%B6nem_milletvekilleri_listesi" title="TBMM 14. dönem milletvekilleri listesi">14. dönem milletvekilleri</a> seçilmiştir. Bu seçime göre <a href="/wiki/Adalet_Partisi_(1961-1981)" title="Adalet Partisi (1961-1981)">Adalet Partisi</a> aldığı %46,55'lik oyla <a href="/wiki/Meclis" class="mw-redirect" title="Meclis">Meclise</a> 256 <a href="/wiki/Milletvekili" title="Milletvekili">milletvekili</a> gönderip iktidar partisi, <a href="/wiki/S%C3%BCleyman_Demirel" title="Süleyman Demirel">Süleyman Demirel</a> ise başbakan olmuştur.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Cumhuriyet_Halk_Partisi" title="Cumhuriyet Halk Partisi">Cumhuriyet Halk Partisi</a> ise Meclise gönderdiği 143 milletvekiliyle ana muhalefet partisi olmuştur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="15-16_Haziran_Olayları"><span id="15-16_Haziran_Olaylar.C4.B1"></span>15-16 Haziran Olayları</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: 15-16 Haziran Olayları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: 15-16 Haziran Olayları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/15-16_Haziran_Olaylar%C4%B1" class="mw-redirect" title="15-16 Haziran Olayları">15-16 Haziran Olayları</a></div> <p>1970'te, çalışma yaşamını ve temel sendikalar mevzuatını düzenleyen 274 sayılı İş Yasası ile 275 sayılı Sendikalar Yasası'nda değişiklik yapan tasarı, <a href="/wiki/Adalet_Partisi_(1961-1981)" title="Adalet Partisi (1961-1981)">Adalet Partisi</a> ve <a href="/wiki/Cumhuriyet_Halk_Partisi" title="Cumhuriyet Halk Partisi">Cumhuriyet Halk Partisinin</a> iş birliğiyle önce Millet Meclisi, ardından Senatodan geçirildi. Yapılan değişiklik, işçilerin sendika seçme özgürlüğünü önemli ölçüde kısıtlamakta, sendika değiştirmeyi güçleştirmekteydi. Yasa taslağı 11 Haziran 1970'te Cumhurbaşkanı <a href="/wiki/Cevdet_Sunay" title="Cevdet Sunay">Cevdet Sunay</a>'ın onaylamasıyla yürürlüğe girdi. </p><p>Kanunlaşan tasarı esas olarak <a href="/wiki/T%C3%9CRK-%C4%B0%C5%9E" title="TÜRK-İŞ">TÜRK-İŞ</a>'ten <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Devrimci_%C4%B0%C5%9F%C3%A7i_Sendikalar%C4%B1_Konfederasyonu" title="Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu">DİSK</a>'e işçi akışını önlemeyi amaçlamaktaydı. DİSK ve bağlı sendikalar yeni yasaya tepki gösterdiler. <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_%C4%B0%C5%9F%C3%A7i_Partisi_(1961)" title="Türkiye İşçi Partisi (1961)">Türkiye İşçi Partisi</a> ise söz konusu yasa değişikliklerini <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Anayasa_Mahkemesi" title="Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi">Anayasa Mahkemesine</a> götüreceğini açıkladı ve iptal davası açtı. </p><p>DİSK'li sendikacıların ve yöneticilerin tepkileri, 15 Haziran 1970 sabahı <a href="/wiki/%C4%B0stanbul" title="İstanbul">İstanbul</a>'un belli başlı merkezlerine doğru yürüyüşe geçmeleriyle yeni bir evreye girdi. Gösterilere pek çok fabrikadan 75.000 dolaylarında işçi katıldı.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Gösterilen tepki esas olarak DİSK üyesi işçilerden geldiği hâlde yürüyüşlere çok sayıda TÜRK-İŞ işçisi de toplu hâlde katıldı.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Olayların birinci günü akşamı <a href="/wiki/Bakanlar_Kurulu" class="mw-redirect" title="Bakanlar Kurulu">Bakanlar Kurulu</a> 60 günlük bir <a href="/wiki/S%C4%B1k%C4%B1y%C3%B6netim" title="Sıkıyönetim">sıkıyönetim</a> ilan etti. DİSK ve bağlı sendikaların yöneticilerinin pek çoğu sıkıyönetim mahkemelerince tutuklandılar ve yargılandılar. <a href="/wiki/Kad%C4%B1k%C3%B6y" title="Kadıköy">Kadıköy</a>'de meydana gelen olaylarda 2 işçi, 1 polis ve 1 esnaf öldü.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 16 Haziran'da <a href="/wiki/Ankara" title="Ankara">Ankara</a>, <a href="/wiki/Adana" title="Adana">Adana</a>, <a href="/wiki/Bursa" title="Bursa">Bursa</a> ve <a href="/wiki/%C4%B0zmir" title="İzmir">İzmir</a>'de de küçük çaplı olaylar yaşandı. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Öğrenci_olayları"><span id=".C3.96.C4.9Frenci_olaylar.C4.B1"></span>Öğrenci olayları</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: Öğrenci olayları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Öğrenci olayları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Siyasi krizler ve işçi sendikaları tarafından gerçekleştirilen eylemlerin yanı sıra hükûmetin üstesinden gelmesi gereken bir başka durum da üniversitelerdeki öğrenci olaylarıydı. Solun bir nevi yükselişe geçtiği yıllardı. Üniversiteliler, hükûmeti politikaları nedeniyle ağır bir şekilde eleştiriyorlar ve <i>"Türkiye’yi Amerikan bağımlılığından kurtaracaklarını"</i> iddia ediyorlardı. Fakat bu durum üniversiteleri bir nevi çatışma merkezi hâline getiriyordu çünkü karşıt görüşlü gruplar pek çok zaman karşı karşıya geliyorlar ve olaylar çıkıyordu. İngiliz Büyükelçiliği de bu duruma dikkat çekmiş ve üniversitelerin içinde bulunduğu bu durumun askerlerin ülkeye müdahalesine zemin hazırladığı yönünde bir değerlendirmede bulunmuştu. Dört Amerikan askerinin kaçırılması da durumun ciddiyetini ortaya koyması açısından belirtilmiştir. <a href="/wiki/Deniz_Gezmi%C5%9F" title="Deniz Gezmiş">Deniz Gezmiş</a> ve arkadaşları tarafından kaçırılan bu dört asker daha sonra serbest bırakılmışlarsa da önceki günlerde askerlerin ve onları kaçıranların bulunması için ODTÜ'ye girmek isteyen güvenlik güçleriyle öğrenciler arasında çıkan çatışma sonucu komando eri Mevlüt Meriç'in<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> öldürülmesi Türk Silahlı Kuvvetlerinde büyük tepki yaratmıştır. Genelkurmay Başkanı Orgeneral <a href="/wiki/Memduh_Ta%C4%9Fma%C3%A7" title="Memduh Tağmaç">Memduh Tağmaç</a>, <i>"Orta Doğu Teknik Üniversitesinde, Türk askerine, Türk oldukları iddiasında bulunanların ateş etmeleri Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde nefret uyandırmıştır."</i> demiştir. 12 Mart Muhtırası'ndan kısa süre önce meydana gelen bu olay ülke gündemini oldukça meşgul etmiştir.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Madanoglu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/b/b4/Madanoglu.jpg/100px-Madanoglu.jpg" decoding="async" width="100" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/b/b4/Madanoglu.jpg/150px-Madanoglu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/b/b4/Madanoglu.jpg/200px-Madanoglu.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="1106" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cemal_Madano%C4%9Flu" title="Cemal Madanoğlu">Cemal Madanoğlu</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="9_Mart_1971_darbe_teşebbüsü"><span id="9_Mart_1971_darbe_te.C5.9Febb.C3.BCs.C3.BC"></span>9 Mart 1971 darbe teşebbüsü</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: 9 Mart 1971 darbe teşebbüsü" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: 9 Mart 1971 darbe teşebbüsü"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/9_Mart_1971_darbe_te%C5%9Febb%C3%BCs%C3%BC" title="9 Mart 1971 darbe teşebbüsü">9 Mart 1971 darbe teşebbüsü</a></div> <p><a href="/wiki/T%C3%BCrk_Silahl%C4%B1_Kuvvetleri" title="Türk Silahlı Kuvvetleri">Türk Silahlı Kuvvetleri</a> tarafından emir komuta zinciri içerisinde 12 Mart Muhtırası verilmemiş olsaydı TSK içinde kurulmuş olan ve içlerinde emekli <a href="/wiki/Korgeneral" title="Korgeneral">Korgeneral</a> <a href="/wiki/Cemal_Madano%C4%9Flu" title="Cemal Madanoğlu">Cemal Madanoğlu</a>'nun da bulunduğu askerî cunta harekete geçebilirdi.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Cunta içine sızmış ve önemli görevler üstlenmiş olan <a href="/wiki/Mahir_Kaynak" title="Mahir Kaynak">Mahir Kaynak</a> vasıtası ile darbe planları önceden haber alınmış ve darbeye adı karışan ve orgeneral rütbesinden daha kıdemsiz olanlar resen emekliye sevk edilmişlerdir.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>12 Mart 1971 Darbesi'ne giden süreçte <a href="/wiki/Do%C4%9Fan_Avc%C4%B1o%C4%9Flu" title="Doğan Avcıoğlu">Doğan Avcıoğlu</a>'nun çıkardığı <a href="/wiki/Devrim_(gazete)" title="Devrim (gazete)">Devrim gazetesi</a> etrafında toplanan ve içlerinde <a href="/wiki/27_May%C4%B1s_Darbesi" title="27 Mayıs Darbesi">27 Mayıs Darbesi</a>'ni yapan <a href="/wiki/Mill%C3%AE_Birlik_Komitesi" title="Millî Birlik Komitesi">Millî Birlik Komitesinin</a> gerçek lideri <sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> emekli Korgeneral Cemal Madanoğlu'nun<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> da bulunduğu "<a href="/wiki/Mill%C3%AE_Demokratik_Devrim" title="Millî Demokratik Devrim">Millî Demokratik Devrimciler</a>", o dönemin siyasi partilerinin demokrasi anlayışının bir oyalamaca olduğunu ileri sürerek <i>"ulusçu-devrimci yöntem"</i> olarak ifade edilen ilkeler doğrultusunda parlamento dışı muhalefeti savunuyorlardı. Devrim gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni <a href="/wiki/Hasan_Cemal" title="Hasan Cemal">Hasan Cemal</a>, çok sonraları anılarını anlattığı <a href="/wiki/Cumhuriyet%27i_%C3%87ok_Sevmi%C5%9Ftim" title="Cumhuriyet'i Çok Sevmiştim">Cumhuriyet'i Çok Sevmiştim</a> adlı kitabında, o zamanki maksatlarının, <i>"ulusalcı subayları ikna ederek onlarla birlikte bir 'Millî Demokratik Devrim' darbesi yapmak"</i> olduğunu yazdı.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>9 Mart 1971 tarihinde planlanan darbe, içlerinde Mahir Kaynak<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ve <a href="/wiki/Mehmet_Eym%C3%BCr" title="Mehmet Eymür">Mehmet Eymür</a>'ün de bulunduğu <a href="/wiki/Mill%C3%AE_%C4%B0stihbarat_Te%C5%9Fkilat%C4%B1" title="Millî İstihbarat Teşkilatı">Millî İstihbarat Teşkilatı</a> mensuplarının durumu Genelkurmay Başkanı Orgeneral <a href="/wiki/Memduh_Ta%C4%9Fma%C3%A7" title="Memduh Tağmaç">Memduh Tağmaç</a> ve 1. Ordu Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Faik_T%C3%BCr%C3%BCn" title="Faik Türün">Faik Türün</a>'e haber vermesiyle akamete uğratıldı.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Muhtıra"><span id="Muht.C4.B1ra"></span>Muhtıra</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Muhtıra" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Muhtıra"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Muhtıra, 12 Mart 1971 günü saat 13.00'te <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Radyo_Televizyon_Kurumu" title="Türkiye Radyo Televizyon Kurumu">TRT</a> radyolarından okunan bildiri ile ilan edilmiştir. Genelkurmay Başkanı Orgeneral <a href="/wiki/Memduh_Ta%C4%9Fma%C3%A7" title="Memduh Tağmaç">Memduh Tağmaç</a>, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Faruk_G%C3%BCrler" title="Faruk Gürler">Faruk Gürler</a>, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Muhsin_Batur" title="Muhsin Batur">Muhsin Batur</a> ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral <a href="/wiki/Celal_Eyiceo%C4%9Flu" title="Celal Eyiceoğlu">Celal Eyiceoğlu</a>'nun imzasını taşıyan muhtıra şöyleydi:</p><blockquote><p><i>1. Parlamento ve Hükûmet süregelen tutum, görüş ve icraatı ile yurdumuzu anarşi, kardeş kavgası, sosyal ve ekonomik huzursuzluklar içine sokmuş, ATATÜRK'ün bize hedef verdiği çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmak ümidini kamuoyunda yitirmiş ve Anayasa'nın öngördüğü reformları tahakkuk ettirememiş olup Türkiye Cumhuriyeti'nin geleceği ağır bir tehlike içine düşürülmüştür.</i> </p><p><i>2. Türk milletinin ve sinesinden çıkan Silahlı Kuvvetlerinin bu vahim ortam hakkında duyduğu üzüntü ve ümitsizliği giderecek çarelerin, partiler üstü bir anlayışla Meclislerimizce değerlendirilerek mevcut anarşik durumu giderecek ve Anayasa'nın öngördüğü reformları Atatürkçü bir görüşle ele alacak ve inkılâp kanunlarını uygulayacak kuvvetli ve inandırıcı bir Hükûmetin demokratik kurallar içinde teşkili zarurî görülmektedir.</i> </p><p><i>3. Bu husus sür'atle tahakkuk ettirilemediği takdirde, Türk Silahlı Kuvvetleri kanunların kendisine vermiş olduğu Türkiye Cumhuriyeti'ni korumak ve kollamak görevini yerine getirerek idareyi doğrudan doğruya üzerine almağa kararlıdır.</i> </p> <p><i>Bilgilerinize.</i></p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Muhtıra_sonrası"><span id="Muht.C4.B1ra_sonras.C4.B1"></span>Muhtıra sonrası</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Muhtıra sonrası" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Muhtıra sonrası"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Muhtıra metninde geçen "<i>Atatürk'ün bize verdiği hedef</i>" gibi ifadeler nedeniyle <a href="/wiki/Do%C4%9Fu_Perin%C3%A7ek" title="Doğu Perinçek">Doğu Perinçek</a>, <a href="/wiki/Mihri_Belli" title="Mihri Belli">Mihri Belli</a> gibi isimlerin olduğu <a href="/wiki/Mill%C3%AE_Demokratik_Devrim" title="Millî Demokratik Devrim">Millî Demokratik Devrimciler</a> ve <a href="/wiki/Mahir_%C3%87ayan" title="Mahir Çayan">Mahir Çayan'ın</a> etkisindeki <a href="/wiki/Devrimci_Gen%C3%A7lik" title="Devrimci Gençlik">DEV-GENÇ</a>, <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_%C3%96%C4%9Fretmenler_Sendikas%C4%B1" title="Türkiye Öğretmenler Sendikası">TÖS</a>, <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Devrimci_%C4%B0%C5%9F%C3%A7i_Sendikalar%C4%B1_Konfederasyonu" title="Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu">DİSK</a> ve <a href="/wiki/Hikmet_K%C4%B1v%C4%B1lc%C4%B1ml%C4%B1" title="Hikmet Kıvılcımlı">Hikmet Kıvılcımlı</a> gibi sol görüşlü çevreler tarafından muhtıra <a href="/wiki/Sosyalizm" title="Sosyalizm">sosyalist</a> görüş lehine müdahale edildiği zannıyla ilk günlerinde desteklendi. <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_%C4%B0%C5%9F%C3%A7i_Partisi_(1961)" title="Türkiye İşçi Partisi (1961)">TİP</a>'in büyük çoğunluğu desteklemese de, milletvekili sıfatıyla <a href="/wiki/Mehmet_Ali_Aybar" title="Mehmet Ali Aybar">Mehmet Ali Aybar</a> da muhtıra sonrası kurulan <a href="/wiki/33._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="33. Türkiye Hükûmeti">I. Erim Hükûmetini</a> destekledi.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p><figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Nihat_Erim_in_Washington_D.C_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Nihat_Erim_in_Washington_D.C_%28cropped%29.jpg/100px-Nihat_Erim_in_Washington_D.C_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="100" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Nihat_Erim_in_Washington_D.C_%28cropped%29.jpg/150px-Nihat_Erim_in_Washington_D.C_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/60/Nihat_Erim_in_Washington_D.C_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="173" data-file-height="224" /></a><figcaption><a href="/wiki/Nihat_Erim" title="Nihat Erim">Nihat Erim</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reform_Hükûmeti"><span id="Reform_H.C3.BCk.C3.BBmeti"></span>Reform Hükûmeti</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Reform Hükûmeti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Reform Hükûmeti"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/33._T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_H%C3%BCk%C3%BBmeti" class="mw-redirect" title="33. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti">33. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti</a></div> <p>Ordu, 12 Mart 1971'de bir muhtıra verdi. Parlamento feshedilmedi, partiler kapatılmadı, Anayasa askıya alınmadı. Ama koşullar çok değişmişti. Askerler bir <a href="/wiki/Teknokrasi" title="Teknokrasi">teknokrat hükûmeti</a> istiyorlardı. Eğer böyle bir tarafsız başbakan Meclis içinden çıkar da <a href="/wiki/G%C3%BCvenoyu" title="Güvenoyu">güvenoyu</a> alırsa sorun kalmazdı. Bunun için tarafsız bir milletvekili aranmaya başlandı. <a href="/wiki/Cumhuriyet_Halk_Partisi" title="Cumhuriyet Halk Partisi">CHP</a> Kocaeli milletvekili <a href="/wiki/Nihat_Erim" title="Nihat Erim">Nihat Erim</a> ismi üzerinde anlaşıldı. Erim CHP'den istifa etti. 26 Mart 1971'de hükûmeti kurdu. Böylece artık bağımsız başbakan olan Erim, "partiler üstü reform hükûmeti"ni kurdu.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Erim, başbakan olduktan sonra CHP genel başkanı <a href="/wiki/%C4%B0smet_%C4%B0n%C3%B6n%C3%BC" title="İsmet İnönü">İsmet İnönü</a>, Erim hükûmetine destek vereceğini açıklamıştır.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Anayasa_değişiklikleri"><span id="Anayasa_de.C4.9Fi.C5.9Fiklikleri"></span>Anayasa değişiklikleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Anayasa değişiklikleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Anayasa değişiklikleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Anayasas%C4%B1_(1961)" title="Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)">1961 Anayasası</a> gerek kendinden önceki <a href="/wiki/Te%C5%9Fk%C3%AEl%C3%A2t-%C4%B1_Es%C3%A2siye_Kanunu_(1924)" title="Teşkîlât-ı Esâsiye Kanunu (1924)">1924 Anayasası</a>'ndan gerek günümüz <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Cumhuriyeti_Anayasas%C4%B1" title="Türkiye Cumhuriyeti Anayasası">1982 Anayasası</a>'ndan başta hak arama özgürlüğü grev hakkı ve sendikalar ile ilgili haklar olmak üzere temel hak ve hürriyetleri daha güçlü şekilde garanti eden hukuk profesörleri tarafından hazırlanmış bir anayasaydı. 1971 muhtırası döneminde 1421 Sayılı Kanun ve 1488 Sayılı Kanun ile 1961 Anayasası'nda birtakım değişiklikler yapılmıştır bu değişikliklerden en çok göze çarpanı temel hak ve özgürlükleri garanti eden hükümde değişiklik yapılmasıdır. Bu kapsamda, anayasanın 11. maddesi değiştirilerek bütün hak ve özgürlüklere ilişkin genel bir sınırlama prensibi getirilmiştir. Bu değişiklikle hak ve hürriyetlerin, cumhuriyet rejimine zarar verecek şekilde kullanılamayacağı ve kamu düzeni için özgürlüklerin sınırlanabileceği vurgulanmıştır. Aynı kanun ile hak arama özgürlüğüne dair bir yasama kısıntısı getirilmiş. Hakimler Kurulunun ve Savcılar Kurulunun kararlarına karşı yargı yolu kapatılmıştır. Bu yasama kısıntısı daha sonra anayasa mahkemesi tarafından hukuk devleti ilkesine aykırı bulunarak iptal edilmiştir.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Orduda_tasfiye">Orduda tasfiye</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Orduda tasfiye" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Orduda tasfiye"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Muhtırayı veren Genelkurmay Başkanı Orgeneral <a href="/wiki/Memduh_Ta%C4%9Fma%C3%A7" title="Memduh Tağmaç">Memduh Tağmaç</a>, orgeneral rütbesindekiler hariç 9 Mart 1971 darbe teşebbüsüne adı karışan başta Tümgeneral <a href="/wiki/Celil_G%C3%BCrkan" title="Celil Gürkan">Celil Gürkan</a> olmak üzere tüm subayları resen emekliye sevk etti. 1. Ordu Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Faik_T%C3%BCr%C3%BCn" title="Faik Türün">Faik Türün</a> de bu teşebbüse adı karışan <a href="/wiki/Devrim_(gazete)" title="Devrim (gazete)">Devrim</a> yazarlarını <a href="/wiki/Ziverbey_K%C3%B6%C5%9Fk%C3%BC" title="Ziverbey Köşkü">Ziverbey Köşkü</a>'nde <a href="/wiki/Mill%C3%AE_%C4%B0stihbarat_Te%C5%9Fkilat%C4%B1" title="Millî İstihbarat Teşkilatı">Millî İstihbarat Teşkilatı</a> vasıtasıyla sorguya çekti. Bu sorgularda, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Faruk_G%C3%BCrler" title="Faruk Gürler">Faruk Gürler</a> ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral <a href="/wiki/Muhsin_Batur" title="Muhsin Batur">Muhsin Batur</a>'un da 9 Mart hareketine önce destek verdikleri fakat sonra istihbarat bilgileri Genelkurmay Başkanı Tağmaç'a ulaşınca desteklerini geri çektikleri ortaya çıktı.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Balyoz_Harekâtı"><span id="Balyoz_Harek.C3.A2t.C4.B1"></span>Balyoz Harekâtı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Balyoz Harekâtı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Balyoz Harekâtı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Balyoz_Harek%C3%A2t%C4%B1" title="Balyoz Harekâtı">Balyoz Harekâtı</a></div> <p><a href="/wiki/%C4%B0srail" title="İsrail">İsrail</a> Başkonsolosu'nun <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_Halk_Kurtulu%C5%9F_Partisi-Cephesi" title="Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi">Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi</a> militanları tarafından kaçırılıp öldürülmesinden sonra İstanbul'da sol görüşlü yasak yayınların toplanması için ilan edilen sokağa çıkma yasağı ve tutuklamalar zinciridir. Sonucunda <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_%C4%B0%C5%9F%C3%A7i_Partisi_(1961)" title="Türkiye İşçi Partisi (1961)">TİP</a> ve <a href="/wiki/D%C4%B0SK" class="mw-redirect" title="DİSK">DİSK</a> kapatılmıştır.<sup id="cite_ref-rad3_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-rad3-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="14_Ekim_1973_genel_seçimleri"><span id="14_Ekim_1973_genel_se.C3.A7imleri"></span>14 Ekim 1973 genel seçimleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=15" title="Değiştirilen bölüm: 14 Ekim 1973 genel seçimleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=15" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: 14 Ekim 1973 genel seçimleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/1973_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1973 Türkiye genel seçimleri">1973 Türkiye genel seçimleri</a></div> <p>14 Ekim 1973 tarihinde gerçekleştirilen genel seçimlerde TBMM 15. dönem milletvekilleri seçilmiştir. Bunun sonucunda 185 milletvekiliyle <a href="/wiki/Cumhuriyet_Halk_Partisi" title="Cumhuriyet Halk Partisi">CHP</a> iktidar, <a href="/wiki/B%C3%BClent_Ecevit" title="Bülent Ecevit">Bülent Ecevit</a> de başbakan olmuştur.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İlgili_belgeseller"><span id=".C4.B0lgili_belgeseller"></span>İlgili belgeseller</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=16" title="Değiştirilen bölüm: İlgili belgeseller" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=16" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İlgili belgeseller"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i><a href="/wiki/12_Mart:_%C4%B0htilalin_Pen%C3%A7esinde_Demokrasi" title="12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi">12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi</a></i></li> <li><i>12 Mart Belgeseli 32. Gün</i></li> <li><i>12 Mart Belgeseli Renklerin Çatışması</i></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ayrıca_bakınız"><span id="Ayr.C4.B1ca_bak.C4.B1n.C4.B1z"></span>Ayrıca bakınız</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=17" title="Değiştirilen bölüm: Ayrıca bakınız" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=17" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ayrıca bakınız"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/32._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="32. Türkiye Hükûmeti">32. Türkiye Hükûmeti</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&veaction=edit&section=18" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&action=edit&section=18" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><strong><a href="#cite_ref-1">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210312103228/https://youtu.be/UcCKCx5G0dM">"32.gün 12 Mart Belgeseli"</a>. 12 Mart 2021 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://youtu.be/UcCKCx5G0dM">kaynağından</a> arşivlendi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=32.g%C3%BCn+12+Mart+Belgeseli&rft_id=https%3A%2F%2Fyoutu.be%2FUcCKCx5G0dM&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><strong><a href="#cite_ref-2">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090317023618/http://www.evrensel.net/haber.php?haber_id=25429">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 17 Mart 2009 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.evrensel.net/haber.php?haber_id=25429">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 5 Şubat 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.evrensel.net%2Fhaber.php%3Fhaber_id%3D25429&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><strong><a href="#cite_ref-3">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131226223838/http://blog.milliyet.com.tr/yazi-dizisi--40--yilinda-tum-ayrintilari-ile-12-mart-muhtirasi-1/Blog/?BlogNo=294659">"Yazı dizisi: 40. yılında tüm ayrıntıları ile 12 Mart muhtırası-1 / Tarih / Milliyet Blog"</a>. 26 Aralık 2013 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://blog.milliyet.com.tr/yazi-dizisi--40--yilinda-tum-ayrintilari-ile-12-mart-muhtirasi-1/Blog/?BlogNo=294659">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Haziran</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Yaz%C4%B1+dizisi%3A+40.+y%C4%B1l%C4%B1nda+t%C3%BCm+ayr%C4%B1nt%C4%B1lar%C4%B1+ile+12+Mart+muht%C4%B1ras%C4%B1-1+%2F+Tarih+%2F+Milliyet+Blog&rft_id=http%3A%2F%2Fblog.milliyet.com.tr%2Fyazi-dizisi--40--yilinda-tum-ayrintilari-ile-12-mart-muhtirasi-1%2FBlog%2F%3FBlogNo%3D294659&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-rad3-4"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-rad3_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-rad3_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=247715">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 30 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090530070746/http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=247715">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 5 Şubat 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.radikal.com.tr%2Fhaber.php%3Fhaberno%3D247715&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><strong><a href="#cite_ref-5">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090316220805/http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/secim_sorgu.secimdeki_partiler?p_secim_yili=1969">"Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçimleri"</a>. 16 Mart 2009 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/secim_sorgu.secimdeki_partiler?p_secim_yili=1969">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=T%C3%BCrkiye+Cumhuriyeti+Milletvekili+Genel+Se%C3%A7imleri&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tbmm.gov.tr%2Fdevelop%2Fowa%2Fsecim_sorgu.secimdeki_partiler%3Fp_secim_yili%3D1969&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><strong><a href="#cite_ref-6">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120605225546/http://www.ensonhaber.com/12-mart-muhtirasi-nedir-2012-03-27.html">"12 Mart Muhtırası nedir"</a>. 5 Haziran 2012 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ensonhaber.com/12-mart-muhtirasi-nedir-2012-03-27.html">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Haziran</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1+nedir&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ensonhaber.com%2F12-mart-muhtirasi-nedir-2012-03-27.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><strong><a href="#cite_ref-7">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160306163804/http://belgeler.com/blg/2gal/12-mart-muhtirasi">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 6 Mart 2016 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.belgeler.com/blg/2gal/12-mart-muhtirasi">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Haziran</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.belgeler.com%2Fblg%2F2gal%2F12-mart-muhtirasi&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><strong><a href="#cite_ref-8">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120904014910/http://www.1001masal.com/node/416">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 4 Eylül 2012 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.1001masal.com/node/416">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Haziran</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.1001masal.com%2Fnode%2F416&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><strong><a href="#cite_ref-9">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc055/kanuntbmmc055/kanuntbmmc05501580.pdf">"Şehit Komando eri Mevlüt Meriç'in annesine, eşine ve çocuğuna vatanî hizmet tertibinden aylık bağlanması hakkında Kanun"</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230305212733/https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc055/kanuntbmmc055/kanuntbmmc05501580.pdf">arşivlendi</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">5 Mart</span> 2023</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%C5%9Eehit+Komando+eri+Mevl%C3%BCt+Meri%C3%A7%27in+annesine%2C+e%C5%9Fine+ve+%C3%A7ocu%C4%9Funa+vatan%C3%AE+hizmet+tertibinden+ayl%C4%B1k+ba%C4%9Flanmas%C4%B1+hakk%C4%B1nda+Kanun&rft_id=https%3A%2F%2Fwww5.tbmm.gov.tr%2Ftutanaklar%2FKANUNLAR_KARARLAR%2Fkanuntbmmc055%2Fkanuntbmmc055%2Fkanuntbmmc05501580.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><strong><a href="#cite_ref-10">^</a></strong> <span class="reference-text">Yasin Coşkun "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.johschool.com/Makaleler/242729073_12.%20Yasin%20Co%c5%9fkun.299-309.pdf">12 Mart 1971 Muhtırasının İngiliz Arşiv Belgelerindeki Yansıması</a> 10 Ocak 2017 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170110162032/http://www.johschool.com/Makaleler/242729073_12.%20Yasin%20Co%c5%9fkun.299-309.pdf">arşivlendi</a>.".</span> </li> <li id="cite_note-11"><strong><a href="#cite_ref-11">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130720005301/http://blog.milliyet.com.tr/yazi-dizisi--40--yilinda-tum-ayrintilari-ile-12-mart-muhtirasi-3/Blog/?BlogNo=294982">"Yazı dizisi: 40. yılında tüm ayrıntıları ile 12 Mart muhtırası-3 / Tarih / Milliyet Blog"</a>. 20 Temmuz 2013 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://blog.milliyet.com.tr/yazi-dizisi--40--yilinda-tum-ayrintilari-ile-12-mart-muhtirasi-3/Blog/?BlogNo=294982">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Haziran</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Yaz%C4%B1+dizisi%3A+40.+y%C4%B1l%C4%B1nda+t%C3%BCm+ayr%C4%B1nt%C4%B1lar%C4%B1+ile+12+Mart+muht%C4%B1ras%C4%B1-3+%2F+Tarih+%2F+Milliyet+Blog&rft_id=http%3A%2F%2Fblog.milliyet.com.tr%2Fyazi-dizisi--40--yilinda-tum-ayrintilari-ile-12-mart-muhtirasi-3%2FBlog%2F%3FBlogNo%3D294982&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><strong><a href="#cite_ref-12">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazarYazisi&ArticleID=927385&Yazar=%C4%B0SMET%20BERKAN&Date=22.03.2009&CategoryID=97">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 30 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090530141419/http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazarYazisi&ArticleID=927385&Yazar=%C4%B0SMET%20BERKAN&Date=22.03.2009&CategoryID=97">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">9 Ekim</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.radikal.com.tr%2FDefault.aspx%3FaType%3DRadikalYazarYazisi%26ArticleID%3D927385%26Yazar%3D%25C4%25B0SMET%2520BERKAN%26Date%3D22.03.2009%26CategoryID%3D97&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><strong><a href="#cite_ref-13">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121018144446/http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=6251">"Kim Kimdir?ï¿½ Biyografi Bankasï¿½ - FORSNET"</a>. 18 Ekim 2012 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=6251">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Haziran</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Kim+Kimdir%3F%C3%AF%C2%BF%C2%BD+Biyografi+Bankas%C3%AF%C2%BF%C2%BD+-+FORSNET&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.kimkimdir.gen.tr%2Fkimkimdir.php%3Fid%3D6251&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><strong><a href="#cite_ref-14">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091101055414/http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/barlas/2009/10/29/komuta_kademesinin_belgeden_haberi_olmasa_bari">"Komuta kademesinin belgeden haberi olmasa bari... - MEHMET BARLAS"</a>. 1 Kasım 2009 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/barlas/2009/10/29/komuta_kademesinin_belgeden_haberi_olmasa_bari">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">29 Ekim</span> 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Komuta+kademesinin+belgeden+haberi+olmasa+bari...+-+MEHMET+BARLAS&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sabah.com.tr%2FYazarlar%2Fbarlas%2F2009%2F10%2F29%2Fkomuta_kademesinin_belgeden_haberi_olmasa_bari&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><strong><a href="#cite_ref-15">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.milliyet.com.tr/Default.aspx?aType=YazarDetay&ArticleID=509167&AuthorID=63&Date=25.03.2008&ver=66">"Yazarlar | Gazete Yazarları | Milliyet Köşe Yazarları"</a>. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131104182108/http://www.milliyet.com.tr/Default.aspx?aType=YazarDetay&ArticleID=509167&AuthorID=63&Date=25.03.2008&ver=66">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Mart</span> 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Yazarlar+%7C+Gazete+Yazarlar%C4%B1+%7C+Milliyet+K%C3%B6%C5%9Fe+Yazarlar%C4%B1&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.milliyet.com.tr%2FDefault.aspx%3FaType%3DYazarDetay%26ArticleID%3D509167%26AuthorID%3D63%26Date%3D25.03.2008%26ver%3D66&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><strong><a href="#cite_ref-16">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100125005908/http://www.stargazete.com/gazete/yazar/mahir-kaynak/balyoz-plani-239852.htm">"STAR - Haberler - Son Dakika Haberleri"</a>. 25 Ocak 2010 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stargazete.com/gazete/yazar/mahir-kaynak/balyoz-plani-239852.htm">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">23 Ocak</span> 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=STAR+-+Haberler+-+Son+Dakika+Haberleri&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.stargazete.com%2Fgazete%2Fyazar%2Fmahir-kaynak%2Fbalyoz-plani-239852.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><strong><a href="#cite_ref-17">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=247708">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 16 Mart 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090316154723/http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=247708">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">13 Mart</span> 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.radikal.com.tr%2Fhaber.php%3Fhaberno%3D247708&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><strong><a href="#cite_ref-18">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Suavi Aydın, Yüksel Taşkın (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/898136871"><i>1960'tan günümüze Türkiye tarihi</i></a>. 2. baskı. Yüksel Taşkın. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 206. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-975-05-1462-3" title="Özel:KitapKaynakları/978-975-05-1462-3">978-975-05-1462-3</a>. <a href="/wiki/OCLC" title="OCLC">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/898136871">898136871</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">1 Mart</span> 2023</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=1960%27tan+g%C3%BCn%C3%BCm%C3%BCze+T%C3%BCrkiye+tarihi&rft.place=%C4%B0stanbul&rft.series=2.+bask%C4%B1&rft.pages=206&rft.pub=%C4%B0leti%C5%9Fim+Yay%C4%B1nlar%C4%B1&rft.date=2014&rft_id=info%3Aoclcnum%2F898136871&rft.isbn=978-975-05-1462-3&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.worldcat.org%2Foclc%2F898136871&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><strong><a href="#cite_ref-19">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak dergi">Hikmet Kıvılcımlı (16 Mart 1971). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tustav.org/yayinlar/sureli_yayinlar/sosyalist/sosyalist-020.pdf">"Ordu Kılıcını Attı"</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. Sosyalist Haftalık Siyasi Gazete. s. 5. 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221209100130/https://tustav.org/yayinlar/sureli_yayinlar/sosyalist/sosyalist-020.pdf">arşivlendi</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">1 Mart</span> 2023</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ordu+K%C4%B1l%C4%B1c%C4%B1n%C4%B1+Att%C4%B1&rft.pages=5&rft.pub=Sosyalist+Haftal%C4%B1k+Siyasi+Gazete&rft.date=1971-03-16&rft_id=https%3A%2F%2Ftustav.org%2Fyayinlar%2Fsureli_yayinlar%2Fsosyalist%2Fsosyalist-020.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><strong><a href="#cite_ref-20">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=ktp&haberno=6501">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 27 Haziran 2007 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070627122820/http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=ktp&haberno=6501">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.radikal.com.tr%2Fek_haber.php%3Fek%3Dktp%26haberno%3D6501&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><strong><a href="#cite_ref-21">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Karataş, İsrafil (14 Eylül 2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dergipark.org.tr/tr/pub/cttad/issue/56945/801752">"MİLLİYETÇİ MUHAFAZAKÂR AYDINLARIN 12 MART'A BAKIŞINA BİR ÖRNEK: TÜRK AYDINLAR OCAĞI'NIN CUMHURBAŞKANI CEVDET SUNAY'A SUNDUĞU RAPOR"</a>. <i>Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi</i>. <b>20</b> (40): 253-287. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1300-0756">1300-0756</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=M%C4%B0LL%C4%B0YET%C3%87%C4%B0+MUHAFAZAK%C3%82R+AYDINLARIN+12+MART%E2%80%99A+BAKI%C5%9EINA+B%C4%B0R+%C3%96RNEK%3A+T%C3%9CRK+AYDINLAR+OCA%C4%9EI%E2%80%99NIN+CUMHURBA%C5%9EKANI+CEVDET+SUNAY%E2%80%99A+SUNDU%C4%9EU+RAPOR&rft.pages=253-287&rft.date=2020-09-14&rft.issn=1300-0756&rft.aulast=Karata%C5%9F&rft.aufirst=%C4%B0srafil&rft_id=https%3A%2F%2Fdergipark.org.tr%2Ftr%2Fpub%2Fcttad%2Fissue%2F56945%2F801752&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><strong><a href="#cite_ref-22">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak dergi"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2416748">"12 Mart Muhtırası Sonrası 1961 Anayasası'nda Yapılan Değişiklikler Üzerine Bir Değerlendirme"</a>. İnsan ve toplum bilimleri araştırmaları dergisi. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220922050441/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2416748">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1+Sonras%C4%B1+1961+Anayasas%C4%B1%E2%80%99nda+Yap%C4%B1lan+De%C4%9Fi%C5%9Fiklikler+%C3%9Czerine+Bir+De%C4%9Ferlendirme&rft.pub=%C4%B0nsan+ve+toplum+bilimleri+ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1+dergisi&rft_id=https%3A%2F%2Fdergipark.org.tr%2Ftr%2Fdownload%2Farticle-file%2F2416748&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><strong><a href="#cite_ref-23">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://yenisafak.com.tr/diziler/12mart/index.html">"Haberler, Haber, Son Dakika Haberler, Gazeteler - Yeni Şafak"</a>. 3 Kasım 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091103103141/http://yenisafak.com.tr/diziler/12mart/index.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Haberler%2C+Haber%2C+Son+Dakika+Haberler%2C+Gazeteler+-+Yeni+%C5%9Eafak&rft_id=http%3A%2F%2Fyenisafak.com.tr%2Fdiziler%2F12mart%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><strong><a href="#cite_ref-24">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20030310063757/http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/secim_sorgu.secimdeki_partiler?p_secim_yili=1973">"Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçimleri"</a>. <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_B%C3%BCy%C3%BCk_Millet_Meclisi" title="Türkiye Büyük Millet Meclisi">Türkiye Büyük Millet Meclisi</a>. 10 Mart 2003 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/secim_sorgu.secimdeki_partiler?p_secim_yili=1973">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">24 Haziran</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=T%C3%BCrkiye+Cumhuriyeti+Milletvekili+Genel+Se%C3%A7imleri&rft.pub=T%C3%BCrkiye+B%C3%BCy%C3%BCk+Millet+Meclisi&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tbmm.gov.tr%2Fdevelop%2Fowa%2Fsecim_sorgu.secimdeki_partiler%3Fp_secim_yili%3D1973&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3A12+Mart+Muht%C4%B1ras%C4%B1" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Süleyman_Demirel" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:S%C3%BCleyman_Demirel" title="Şablon:Süleyman Demirel"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:S%C3%BCleyman_Demirel" title="Şablon tartışma:Süleyman Demirel"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:S%C3%BCleyman_Demirel&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Süleyman_Demirel" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/S%C3%BCleyman_Demirel" title="Süleyman Demirel">Süleyman Demirel</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Adalet_Partisi_(1961-1981)" title="Adalet Partisi (1961-1981)">AP</a> ve <a href="/wiki/Do%C4%9Fru_Yol_Partisi" title="Doğru Yol Partisi">DYP</a> lideri</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.4em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/1965_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1965 Türkiye genel seçimleri">1965 genel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1968_T%C3%BCrkiye_yerel_se%C3%A7imleri" title="1968 Türkiye yerel seçimleri">1968 yerel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1969_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1969 Türkiye genel seçimleri">1969 genel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1973_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1973 Türkiye genel seçimleri">1973 genel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1973_T%C3%BCrkiye_yerel_se%C3%A7imleri" title="1973 Türkiye yerel seçimleri">1973 yerel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1977_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1977 Türkiye genel seçimleri">1977 genel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1977_T%C3%BCrkiye_yerel_se%C3%A7imleri" title="1977 Türkiye yerel seçimleri">1977 yerel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1987_T%C3%BCrkiye_anayasa_de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_referandumu" title="1987 Türkiye anayasa değişikliği referandumu">1987 anayasa değişikliği referandumu</a></li> <li><a href="/wiki/1987_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1987 Türkiye genel seçimleri">1987 genel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1989_T%C3%BCrkiye_yerel_se%C3%A7imleri" title="1989 Türkiye yerel seçimleri">1989 yerel seçimleri</a></li> <li><a href="/wiki/1991_T%C3%BCrkiye_genel_se%C3%A7imleri" title="1991 Türkiye genel seçimleri">1991 genel seçimleri</a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span style="position: relative; top: 3px;"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Suleyman_Demirel_1998.jpg" class="mw-file-description" title="Süleyman Demirel"><img alt="Süleyman Demirel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Suleyman_Demirel_1998.jpg/80px-Suleyman_Demirel_1998.jpg" decoding="async" width="80" height="106" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Suleyman_Demirel_1998.jpg/120px-Suleyman_Demirel_1998.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Suleyman_Demirel_1998.jpg/160px-Suleyman_Demirel_1998.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="636" /></a><figcaption>Süleyman Demirel</figcaption></figure></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_ba%C5%9Fbakan%C4%B1" title="Türkiye başbakanı">Başbakanlık</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.4em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/30._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="30. Türkiye Hükûmeti">Birinci Hükûmet</a></li> <li><a href="/wiki/31._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="31. Türkiye Hükûmeti">İkinci Hükûmet</a></li> <li><a href="/wiki/32._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="32. Türkiye Hükûmeti">Üçüncü Hükûmet</a></li> <li><a href="/wiki/39._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="39. Türkiye Hükûmeti">Dördüncü Hükûmet</a></li> <li><a href="/wiki/41._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="41. Türkiye Hükûmeti">Beşinci Hükûmet</a></li> <li><a href="/wiki/43._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="43. Türkiye Hükûmeti">Altıncı Hükûmet</a></li> <li><a href="/wiki/49._T%C3%BCrkiye_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="49. Türkiye Hükûmeti">Yedinci Hükûmet</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=S%C3%BCleyman_Demirel_taraf%C4%B1ndan_yap%C4%B1lan_ba%C5%9Fbakanl%C4%B1k_ziyaretleri_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Süleyman Demirel tarafından yapılan başbakanlık ziyaretleri listesi (sayfa mevcut değil)">Dış ziyaretler</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_cumhurba%C5%9Fkan%C4%B1" title="Türkiye cumhurbaşkanı">Cumhurbaşkanlığı</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.4em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/1993_T%C3%BCrkiye_cumhurba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_se%C3%A7imi" title="1993 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi">1993 cumhurbaşkanlığı seçimi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=S%C3%BCleyman_Demirel_taraf%C4%B1ndan_yap%C4%B1lan_cumhurba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_ziyaretleri_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Süleyman Demirel tarafından yapılan cumhurbaşkanlığı ziyaretleri listesi (sayfa mevcut değil)">Dış ziyaretler</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Ailesi</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.4em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nazmiye_Demirel" title="Nazmiye Demirel">Nazmiye Demirel</a> (eşi)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Ayrıca bakınız</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.4em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">12 Mart Muhtırası</a></li> <li><a href="/wiki/12_Eyl%C3%BCl_Darbesi" title="12 Eylül Darbesi">12 Eylül Darbesi</a></li> <li><a href="/wiki/28_%C5%9Eubat_S%C3%BCreci" title="28 Şubat Süreci">28 Şubat Süreci</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow hlist" colspan="3"><div> <ul><li><b><span typeof="mw:File"><span title="Kategori"><img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategori:S%C3%BCleyman_Demirel" title="Kategori:Süleyman Demirel">Kategori</a> <b>·</b>  <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/S%C3%BCleyman_Demirel" class="extiw" title="commons:Süleyman Demirel">Commons</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Türkiye&#039;de_askerî_müdahaleler" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:T%C3%BCrkiye%27de_asker%C3%AE_m%C3%BCdahaleler" title="Şablon:Türkiye'de askerî müdahaleler"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:T%C3%BCrkiye%27de_asker%C3%AE_m%C3%BCdahaleler" title="Şablon tartışma:Türkiye'de askerî müdahaleler"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:T%C3%BCrkiye%27de_asker%C3%AE_m%C3%BCdahaleler&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Türkiye&#039;de_askerî_müdahaleler" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_asker%C3%AE_m%C3%BCdahaleler" title="Türkiye'de askerî müdahaleler">Türkiye'de askerî müdahaleler</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Darbeler</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.5em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/27_May%C4%B1s_Darbesi" title="27 Mayıs Darbesi">27 Mayıs Darbesi (1960)</a></li> <li><a href="/wiki/12_Eyl%C3%BCl_Darbesi" title="12 Eylül Darbesi">12 Eylül Darbesi (1980)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Muhtıralar</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.5em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">12 Mart Muhtırası (1971)</a></li> <li><a href="/wiki/27_Aral%C4%B1k_Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="27 Aralık Muhtırası">27 Aralık Muhtırası (1979)</a></li> <li><a href="/wiki/28_%C5%9Eubat_S%C3%BCreci" title="28 Şubat Süreci">28 Şubat Süreci (1997)</a></li> <li><a href="/wiki/E-muht%C4%B1ra" title="E-muhtıra">E-muhtıra (2007)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Darbe girişimleri</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.5em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/21_Ekim_Protokol%C3%BC" title="21 Ekim Protokolü">21 Ekim 1961</a></li> <li><a href="/wiki/22_%C5%9Eubat_1962_Ayaklanmas%C4%B1" title="22 Şubat 1962 Ayaklanması">22 Şubat 1962</a></li> <li><a href="/wiki/20_May%C4%B1s_1963_Ayaklanmas%C4%B1" title="20 Mayıs 1963 Ayaklanması">20 Mayıs 1963</a></li> <li><a href="/wiki/20_May%C4%B1s_1969_asker%C3%AE_m%C3%BCdahalesi" title="20 Mayıs 1969 askerî müdahalesi">20 Mayıs 1969</a></li> <li><a href="/wiki/9_Mart_1971_darbe_te%C5%9Febb%C3%BCs%C3%BC" title="9 Mart 1971 darbe teşebbüsü">9 Mart 1971</a></li> <li><a href="/wiki/15_Temmuz_Darbe_Giri%C5%9Fimi" title="15 Temmuz Darbe Girişimi">15 Temmuz 2016</a> (<a href="/wiki/2016-18_T%C3%BCrkiye_tasfiyeleri" title="2016-18 Türkiye tasfiyeleri">tasfiyeler</a>  • <a href="/wiki/15_Temmuz_Darbe_Giri%C5%9Fimine_uluslararas%C4%B1_tepkiler" title="15 Temmuz Darbe Girişimine uluslararası tepkiler">uluslararası tepkiler</a>  • <a href="/wiki/15_Temmuz_Darbe_Giri%C5%9Fimiyle_ilgili_davalar" title="15 Temmuz Darbe Girişimiyle ilgili davalar">davalar</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Darbe girişimi<br />iddiaları/davaları</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;line-height:1.5em;"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Dokuz_Subay_Olay%C4%B1" title="Dokuz Subay Olayı">Dokuz Subay Olayı (1957)</a></li> <li><a href="/wiki/1993_T%C3%BCrkiye_asker%C3%AE_darbe_iddialar%C4%B1" title="1993 Türkiye askerî darbe iddiaları">1993 darbe iddiaları</a></li> <li><a href="/wiki/Ergenekon_davalar%C4%B1" title="Ergenekon davaları">Ergenekon davaları</a></li> <li><a href="/wiki/Balyoz_darbe_plan%C4%B1_iddias%C4%B1" title="Balyoz darbe planı iddiası">Balyoz darbe planı iddiası</a></li> <li><a href="/wiki/Sar%C4%B1k%C4%B1z,_Ay%C4%B1%C5%9F%C4%B1%C4%9F%C4%B1,_Yakamoz_ve_Eldiven_darbe_te%C5%9Febb%C3%BCs%C3%BC_iddialar%C4%B1" title="Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven darbe teşebbüsü iddiaları">Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven (2003-04)</a></li> <li><a href="/wiki/Montr%C3%B6_Bildirisi" title="Montrö Bildirisi">Montrö Bildirisi (2021)</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q931943&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q931943&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q931943" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Fransa_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Fransa Millî Kütüphanesi">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119831862">cb119831862</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119831862">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4415011-8">4415011-8</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85138839">sh85138839</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0srail_Ulusal_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İsrail Ulusal Kütüphanesi">NLI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007556034905171">987007556034905171</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%9Cniversiteleraras%C4%B1_Belgeleme_Sistemi" title="Üniversitelerarası Belgeleme Sistemi">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/02788631X">02788631X</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=12_Mart_Muhtırası&oldid=34410915">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=12_Mart_Muhtırası&oldid=34410915</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1" title="Kategori:12 Mart Muhtırası">12 Mart Muhtırası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:1970%27lerde_darbeler_ve_darbe_te%C5%9Febb%C3%BCsleri" title="Kategori:1970'lerde darbeler ve darbe teşebbüsleri">1970'lerde darbeler ve darbe teşebbüsleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:T%C3%BCrkiye%27de_asker%C3%AE_m%C3%BCdahaleler" title="Kategori:Türkiye'de askerî müdahaleler">Türkiye'de askerî müdahaleler</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BNF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLI_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:SUDOC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 20.00, 27 Kasım 2024 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-wlk6k","wgBackendResponseTime":189,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.420","walltime":"0.652","ppvisitednodes":{"value":2200,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":96600,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2151,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":14,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":38242,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 559.171 1 -total"," 32.41% 181.250 1 Şablon:Kaynakça"," 24.74% 138.345 1 Şablon:Olay_bilgi_kutusu"," 24.01% 134.282 1 Şablon:Bilgi_kutusu"," 17.96% 100.405 19 Şablon:Web_kaynağı"," 11.08% 61.947 1 Şablon:Süleyman_Demirel"," 10.87% 60.791 2 Şablon:Dolaşım"," 9.53% 53.305 1 Şablon:Türkiye'de_anayasal_süreç"," 8.54% 47.774 1 Şablon:Açılır_menülü_kenar_çubuğu"," 6.21% 34.738 1 Şablon:Vikikaynak"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.224","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4886136,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6df7948d6c-m4whs","timestamp":"20241127200508","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"12 Mart Muht\u0131ras\u0131","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/12_Mart_Muht%C4%B1ras%C4%B1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q931943","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q931943","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-10T12:27:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1b\/London_news_c1877_-_scanned_constantinopole%281996%29-Opening_of_the_first_parlement.png","headline":"1971 y\u0131l\u0131nda III. Demirel H\u00fck\u00fbmetini istifaya zorlayan asker\u00ee uyar\u0131"}</script> </body> </html>