CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html lang="tr"> <head> <title>脺R脺N Sosyalist Dergi</title> <meta charset="utf-8" /> <META NAME="KEYWORDS" CONTENT="TKP, T眉rkiye Kom眉nist Partisi, Kom眉nist, Parti, 陌smail Bilen, Naz谋m Hikmet, Mustafa As谋m Hayrullaho臒lu, Deniz yolda艧, yolumuz i艧莽i s谋n谋f谋n谋n yoludur, m眉zik, muzik, sanat, Marksizm, sosyalizm, marksist, devrim, devrimci, yolda艧, sol, haber, k眉lt眉r, d眉nyadan, eylem, k眉reselle艧me, ayd谋n, politika, siyaset, kom眉nist, gen莽lik, marksizm, marxism, marxist, socialist, igd, t眉m-igd, 陌KD, ild, 莽谋rak-der, ilerici gen莽lik, ilerici gen莽ler derne臒i, yurtsever, enternasyonalist, communist, marx, engels, lenin, bilimsel kom眉nizm, maden-i艧, sendika, sendikal dersler, i艧莽i s谋n谋f谋, 陌GD, 陌lerici Gen莽ler Derne臒i, 陌lerici Gen莽lik Derne臒i, mustafa suphi, al谋nteri, dergi, sosyalist, socialism, proletarya, b眉t眉n 眉lkelerin i艧莽ileri birle艧iniz, workers of all countries unite, proletarians of all the world unite, revolution, party"> <meta NAME="ROBOTS" CONTENT="INDEX, FOLLOW"><meta NAME="REVISIT-AFTER" CONTENT="0"> <meta NAME="RATING" CONTENT="GENERAL">  <link rel="apple-touch-icon" sizes="180x180" href="/fav/apple-touch-icon.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="120x120" href="/fav/favicon-120x120.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="32x32" href="/fav/favicon-32x32.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="16x16" href="/fav/favicon-16x16.png"> <link rel="icon" type="image/svg+xml" sizes="any" href="/fav/urun-logo.svg"> <link rel="manifest" href="/fav/site.webmanifest"><link rel="mask-icon" href="/fav/safari-pinned-tab.svg" color="#e41821"> <link rel="shortcut icon" href="/fav/favicon.ico"><meta name="msapplication-TileColor" content="#ffffff"> <meta name="msapplication-config" content="/fav/browserconfig.xml"><meta name="theme-color" content="#ffffff">  <link rel="stylesheet" type="text/css" href="includes/css/niftyCorners.css"><link rel="stylesheet" type="text/css" href="includes/css/style.css"> <link rel="stylesheet" href="includes/css/lightbox.css" type="text/css" media="screen" /> <script type="text/javascript" src="includes/js/nifty.js"></script> <script type="text/javascript"> window.onload=function(){ if(!NiftyCheck()) return; Rounded("div#ana_tasiyici","#CCD2C3","#ffffff"); } </script> <script type="text/javascript" src="includes/js/prototype.js"></script> <script type="text/javascript" src="includes/js/scriptaculous.js?load=effects"></script> <script type="text/javascript" src="includes/js/lightbox.js"></script> </head> <body id="dergiarsiv"><br><div id="ana_tasiyici"> <div class="bosluk"> <table bgcolor="#ffffff" cellpadding="0" cellspacing="2" width="740"> <tr> <td width="620" bgcolor="#FFFFFF"><img src="images/logo.gif"></td> <form action="arsiv.php" method="GET"> <td width="120" valign="top"> <img src="images/uclu.gif"> <select name="cat_id"onChange='submit()'> <option value="0">Haber kategorileri</option> <option value="4">Bildiri</option><option value="2">Duyuru</option><option value="1">Haberler</option><option value="3">Sonu莽 Bildirgeleri</option> </select> <input type="hidden" name="action" value="kategori"> </td> </form> </tr> <tr class="v10px"> <td class="ustmenutasiyici" colspan="2"> <ul id="navigasyon"> <li id="menu-anasayfa"><a href="index.php"></a></li> <li id="menu-iletisim"><a href="iletisim.php"></a></li> <li id="menu-arsiv"><a href="arsiv.php"></a></li> <li id="menu-dergiarsiv"><a href="dergiarsiv.php"></a></li> <li id="menu-yazar"><a href="yazarlar.php"></a></li> <li id="menu-yayinevi"><a href="yayinevi.php"></a></li> <li id="menu-video"><a href="video_izle.php"></a></li> <li id="menu-oneylul"><a href="/10eylul/" target="_blank"></a></li> </ul> <div class="tarih"> </td></tr> </table> <table bgcolor="#ffffff" cellpadding="0" cellspacing="2" width="740"> <tr><td valign="top"> <table bgcolor="#ffffff" cellpadding="0" cellspacing="0" width="150"> <tr><td class="menu_baslik">Deniz Yolda艧谋n An谋s谋na</td></tr> <tr><td class="sol_menu_ic"><center><img src="images/hay.jpg" align="center"></center> <ul class="sekmeli-sol"> <li><a href="icerik/sound/hayrullahoglu_1.ogg">Biyografi B枚l眉m 1</a></li> <li><a href="icerik/sound/hayrullahoglu_2.ogg">Biyografi B枚l眉m 2</a></li> <li><a href="icerik/sound/TKP_marsi.mp3">TKP Mar艧谋</a></li> </ul> </td></tr>  <tr><td class="menu_baslik">Arama</td></tr> <tr> <td class="sol_menu_ic"> <div class="customSearch">  <form action="https://duckduckgo.com/" id="ddgSearch" method="get" width="144px"> <input name="sites" type="hidden" value="https://urundergisi.com"/> <input name="k7" type="hidden" value="#ffffff"/>  <input name="k8" type="hidden" value="#212121"/>  <input name="k9" type="hidden" value="#00278e"/>  <input name="kx" type="hidden" value="#20692b"/>  <input name="kj" type="hidden" value="#2d5401"/>  <input name="kt" type="hidden" value="p"/> <input aria-label="Search https://urundergisi.com/ on DuckDuckGo" class="" name="q" placeholder="site i莽i arama..." type="text"/> <button class="" type="submit">ara</button> </form>  </div> </td> </tr> </table> <table id="belgelerkutusu" border="0"> <tr><td class="menu_baslik">Dosya konular谋</td></tr> <tr><td class="sol_menu_ic"> <ul class="sekmeli-sol"> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_1mayis.php">1 May谋s</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_avrupa_birligi.php">Avrupa Birli臒i</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_din_laiklik.php">Din - Laiklik</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_emep.php">EMEP 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_emperyalizm.php">Emperyalizm</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_genclik.php">Gen莽lik</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_isci_sinifi_sendika.php">陌艧莽i s谋n谋f谋 - Sendika</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_kadin_hareketi.php">Kad谋n Hareketi</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_kapitalizm.php">Kapitalizm</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_kemalizm.php">Kemalizm</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_kurt_hareketi.php">K眉rt Hareketi</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_libya.php">Libya 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_sanat_edebiyat.php">Sanat-Edebiyat 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_secimler.php">Se莽imler 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_sip.php">S陌P 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_sosyal_guvenlik.php">Sosyal G眉venlik</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_sosyalizm.php">Sosyalizm</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_tbkp.php">TBKP 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_tkp.php">TKP 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_turkiye_tarihi.php">T眉rkiye tarihi</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_ortadogu.php">Ortado臒u 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_odp_uzerine.php">脰DP 眉zerine</a></li> <li><a href="http://urundergisi.com/dosya_ozellestirme.php">脰zelle艧tirme 眉zerine</a></li> </ul></td></tr> </table> <table id="oneylul" border="0"> <tr><td class="menu_baslik">10 Eyl眉l Dergisi</td></tr> <tr><td ><a href="/10eylul/" target="_blank"><img src="images/10eylulinternette.jpg" border="0"></a></td></tr> <tr><td class="menu_baslik">Dergi Ar艧ivi</td></tr> <tr> <td class="sol_menu_ic"> <ul class="sekmeli-sol"> <li> <a href="dergi_goruntule.php?cat_id=41">Sosyalist Dergi: 33</a> </li> <li> <a href="dergi_goruntule.php?cat_id=40">Sosyalist Dergi: 32</a> </li> <li> <a href="dergi_goruntule.php?cat_id=39">Sosyalist Dergi: 31</a> </li> </ul> <div align="right" class="v10px"><a href="dergiarsiv.php"> <b>Di臒er Say谋lar</b></a> </div> </td> </tr> </table> </td> <td width="10"><img src="images/1px.gif" width="10"></td> <td width="580" valign="top"> <table bgcolor="#ffffff" cellpadding="0" cellspacing="0" width="100%"> <tr><td> <div id="haber_detay"> <div class="v10px"> <img src="images/kategori.gif" align="top" border="0"> <a href="dergi_goruntule.php?cat_id=24">Sosyalist Dergi: 18</a> | <img src="images/kategori.gif" align="top" border="0"> <a href="yazarlar.php?action=kategori&cat_id=5">Ekrem Sar谋o臒lu</a> | <div class="alt_cizgi"></div> <span class="v16px"><b>Yirmibe艧inci Y谋l谋nda 24 Ocak 1980 "陌stikrar Program谋"</b></span><br><br> </div><div class="v11px">Bug眉n 眉lkemizde ya艧anan bir莽ok ekonomik ve sosyal sorunun pl芒nl谋 olarak uygulanmaya koyuldu臒u 枚nemli tarihlerden biri de 24 Ocak 1980'dir. Bug眉n bu tarih 眉zerinden 25 y谋l ge莽mi艧tir. Bu s眉re莽 i莽inde yap谋lmak istenen ve yap谋lan uygulamalar谋 "25'inci y谋l谋nda 24 Ocak 1980 陌stikrar Program谋" ba艧l谋臒谋 alt谋nda incelemeye 莽al谋艧aca臒谋z. Ancak bu kararlar谋n al谋nd谋臒谋 d枚nemi biraz hat谋rlayarak ba艧lamak gerekmektedir. 1970'li y谋llar谋n ba艧谋nda geli艧erek T眉rkiye i艧莽i s谋n谋f谋 hareketine damga vuran ekonomik ve politik m眉cadele; gerek i艧莽ilere ve emek莽ilere sa臒lad谋臒谋 kazan谋mlarla, gerek y谋臒谋nlar谋n umudu haline gelmesiyle sermaye s谋n谋f谋n谋n ve iktidarlar谋n kendi politikalar谋n谋 uygulamada zorluk 莽ektikleri bir g眉莽 haline geldi. <br><br> 15-16 Haziran direni艧i, y谋臒谋nsal 1 May谋s g枚sterileri, aylarca s眉ren grevler, DGM'lere kar艧谋 yap谋lan genel grev, 16 Mart katliam谋na kar艧谋 20 Mart'ta yap谋lan Genel Yas eylemi, sava艧a kar艧谋 bar谋艧 y眉r眉y眉艧leri, kad谋nlar谋m谋z谋n Fa艧izme 陌htar Eylemleri, g眉莽lenen i艧莽i, k枚yl眉, ayd谋n, kad谋n, gen莽lik, 枚臒retmenler, teknik elemanlar谋n eylem ve cephe birlikleri, tekelci sermayeyi ve i艧birlik莽ileri iktidar edemez duruma getirmi艧tir. <br> Amerikan emperyalizmi; onun g眉d眉m眉ndeki Uluslararas谋 Para Fonu (陌MF), D眉nya Bankas谋 gibi kurulu艧lar T眉rkiyeye "24 Ocak 陌stikrar Program谋" n谋 dayatt谋lar. Bu program a莽谋kland谋臒谋nda buna ilk kar艧谋莽谋kanlar谋n ba艧谋n谋 T眉rkiye Kom眉nist Partisi ve s谋n谋f sendikac谋l谋臒谋 yapan D陌SK 莽ekti. Bu program谋n hayata ge莽irilebilmesinin ortam谋n谋 yaratmak i莽in t谋rmand谋r谋lan ter枚r ve i艧莽ilerin ve emek莽ilerin haklar谋n谋 almak i莽in yapt谋klar谋 sendikal ve demokratik m眉cadeleler bahane edilerek ,"24 Ocak 陌stikrar Porogram谋" n谋 halk谋m谋za s眉ng眉yle ve sil芒h zoruyla kabul ettirmek i莽in 12 Eyl眉l 1980'de, bir askeri darbeyle T眉rkiye'de fa艧izm ko艧ullar谋 yarat谋ld谋.<br> 艦imdi, "24 Ocak 陌stikrar Program谋" n谋n ne olup-olmad谋臒谋, bu programla burjuvazinin neyi ama莽lad谋臒谋n谋 anlamak i莽in bu program谋n a臒谋rl谋kl谋 olarak sendikal ve ekonomik hayata uygulan谋艧谋n谋 k谋saca incelemeye 莽al谋艧al谋m.<p></p> <p><br> <strong>"24 OCAK 陌ST陌KRAR PROGRAMI" VE 陌艦VERENLER陌N TALEPLER陌</strong><br> 1970'li y谋llardan itibaren T眉rkiye'de i艧莽ilerin ve 枚zellikle de sendikal谋 i艧莽ilerin m眉cadeleleri sonucunda ula艧t谋klar谋 ekonomik kazan谋mlar谋 durdurmak ve geri almak i莽in uluslararas谋 ve yerli sermaye bu halklara ve kazan谋mlara y枚nelik yeni bir sald谋r谋 ba艧latt谋. Bu y谋llarda, uluslararas谋 sermayenin en 枚rg眉tl眉 ve temsilcisi olan Uluslararas谋 Para Fonu (IMF) taraf谋ndan T眉rkiye'ye g枚nderilen raporlarda, i艧莽i 眉cretlerinin denetim alt谋na al谋narak durdurulmas谋 talebi s谋k s谋k g眉ndeme getirilmekteydi.<br> T眉rkiye 陌艧verenler Sendikas谋 Konfederasyonu (T陌SK) Genel Kurullar谋'nda okunan 脟al谋艧ma Raporlar谋'nda IMF talepleri do臒rultusunda istekler s谋k s谋k g眉ndeme getiriliyordu. 1982 y谋l谋 Nisan ay谋nda toplanan 14. Genel Kurulu'na sunulan 脟al谋艧ma Raporu'nda, sendikal谋 i艧莽ilerin "mutlu az谋nl谋k" oldu臒u iddialar谋 tekrar ediliyordu. T陌SK Genel Ba艧kan谋 Halit Narin'in "20 y谋l i艧莽iler g眉ld眉 biz a臒lad谋k, 艧imdi g眉lme s谋ras谋 bizde" s枚zleri de, i艧verenlerin niyetlerini a莽谋k莽a ortaya koyuyordu. Bu d枚nemde T陌SK'in 脟al谋艧ma Raporlar谋'nda yer alan taleplerinin bir b枚l眉m眉艧枚yle idi.<br> Asgari 眉cret, yan 枚demeler de hesaba kat谋larak, b枚lgelere ve sekt枚rlere g枚re ayr谋 ayr谋 saptans谋n. Herkese e艧it 眉cret zamm谋 yerine, 眉retime katk谋s谋na g枚re farkl谋眉cret zamm谋 uygulamas谋 yayg谋nla艧t谋r谋ls谋n. 脺cret zamlar谋 verimlili臒e ba臒lans谋n. Yan 枚demeler azalt谋ls谋n. Emekli ayl谋klar谋 d眉艧眉r眉ls眉n. 脺cret art谋艧lar谋 s谋n谋rland谋r谋ls谋n. 脟al谋艧谋lmayan hafta tatili ve genel tatiller i莽in 眉cret 枚denmesin. 陌艧 Yasas谋'nda i艧ten 莽谋karmalara ili艧kin maddeler de臒i艧tirilmesin. K谋dem tazminat谋na yasal tavan getirilsin. Genel tatil ve 眉cretli izinler kald谋r谋ls谋n. 陌艧 g眉venli臒i denetimleri kas谋tl谋 olarak i艧yerini kapatmay谋 ama莽l谋yor, bu duruma son verilsin.<br> Sakat ve eski h眉k眉ml眉莽al谋艧t谋rma y眉k眉ml眉l眉臒眉 kald谋r谋ls谋n. Toplu s枚zle艧me uygulanmas谋nda sendikal谋-sendikas谋z i艧莽i ayr谋m谋na son verilsin. Y枚netime kat谋lma yolundaki 莽abalara son verilsin. "Sendika enfl芒syonu" 枚nlensin. Tek sendikaya 眉yelik getirilsin. 脺ye fi艧leri merkezi bir birimde toplans谋n. Sendika aidatlar谋n谋n miktar谋 azalt谋ls谋n. Sendika aidatlar谋n谋n kaynaktan kesilmesi uygulamas谋 (check-off) kald谋r谋ls谋n. Sendikalar devletin idari ve mali denetimine a莽谋k olsun. Sendikalarla siyasi partiler aras谋ndaki ili艧ki s谋n谋rland谋r谋ls谋n. Sendikalarda "sendika a臒alar谋n谋n" hakimiyeti k谋r谋ls谋n. 陌艧kollar谋 Y枚netmeli臒i yasaya eklensin. 陌艧verenlerin, i艧veren sendikalar谋na 枚dedikleri aidatlar gider yaz谋labilsin. Sendikalar谋n siyasi partilerin toplant谋, g枚steri ve y眉r眉y眉艧lerine kat谋lmas谋na izin verilmesin.<br> Sendika y枚netiminde g枚rev alanlar谋n siyasi partilerin y枚netiminde yer almalar谋 halinde sendikadaki g枚revleri otomatik olarak d眉艧s眉n. Sendikalar谋n "siyasi ve ideolojik maksatl谋" toplant谋, g枚steri ve y眉r眉y眉艧 d眉zenlemeleri veya bunlara kat谋lmalar谋 yasaklans谋n. 陌艧yerlerindeki her 莽e艧it sendikal 莽al谋艧ma yasaklans谋n. Sendikalar i艧yerlerindeki yasad谋艧谋 davran谋艧lardan parasal ve hukuksal a莽谋lardan sorumlu tutulsun, sendikalar bu nitelikteki olaylar谋n 枚nlenmesi i莽in 枚nlemler als谋n. Sendika temsilci say谋s谋 en fazla 2 olsun ve i艧yerinde en az 3 y谋l k谋demi olan i艧莽iler aras谋ndan temsilci atans谋n. 陌艧kolu ve i艧yeri d眉zeyinde iki toplu i艧 s枚zle艧mesi yerine, tek bir toplu s枚zle艧me yap谋ls谋n.<br> Referandum uygulamalar谋na son verilsin. Grev ertelemenin kapsam谋 geni艧letilsin. Herhangi bir i艧莽i sendikas谋n谋n toplu s枚zle艧me yapabilmesi i莽in i艧kolundaki toplam i艧莽i say谋s谋n谋n belirli bir oran谋n谋 temsil etme 枚nko艧ulu getirilsin. Grev erteleme gerek莽elerinin kapsam谋 geni艧letilsin. Kamu yarar谋, genel ekonomik yarar ve kamu d眉zeni gibi gerek莽eler de kabul edilsin. Ertelenen grevler Y眉ksek Hakem Kurulu taraf谋ndan karara ba臒lans谋n. Hak uyu艧mazl谋klar谋nda grev hakk谋 kalks谋n. Grev karar谋n谋n al谋nmas谋ndan bir s眉re sonra grev uygulama zorunlulu臒u getirilsin. Greve ba艧lama tarihi 枚nceden i艧verene bildirilsin. Emeklilik ya艧谋 y眉kseltilsin. Toplumsal anla艧ma gibi uygulamalarda i艧veren 枚rg眉tleri gibi, i艧莽i 枚rg眉tleri de devletin yan谋nda yer als谋n. Sosyal g眉venlik konular谋 politik rekabet malzemesi yap谋lmas谋n. T眉m bu istemler ve talepler i艧verenlerin "vah艧i kapitalizme" duyduklar谋枚zlemin belirtileriydi.<br> "24 Ocak 陌stikrar Program谋", bu ve benzeri talepleri uygulayabilmek i莽in g眉ndeme getirildi. " 24 Ocak 陌stikrar Program谋"ndan sonra grevler, grev ertelemeleri ve direni艧ler ola臒an眉st眉 d眉zeyde artt谋. 12 Eyl眉l 枚ncesinde T眉rkiye Cumhuriyeti tarihinde en fazla i艧莽inin greve 莽谋kt谋臒谋 d枚nem, 8,5 ayl谋k s眉rede 85 bin ki艧i ile, 1980 y谋l谋d谋r. Temmuz ve A臒ustos aylar谋nda kamu kesimi i艧yerlerinde ba艧ar谋l谋 toplu i艧 s枚zle艧meleri imzaland谋. Di臒er toplu i艧 s枚zle艧melerinin g枚r眉艧meleri s眉rerken 12 Eyl眉l darbesi yap谋ld谋. Darbenin gerek莽esi, sendikalar谋n t眉m眉n眉n her zaman kar艧谋 oldu臒u anar艧i ve ter枚rd眉. Ancak ger莽ek gerek莽e, ayn谋 d枚nemin Milli G眉venlik Konseyi Ba艧kan谋 Kenan Evren'in s枚yleminde 艧枚yle anlat谋lmaktad谋r. "E臒er 24 Ocak kararlar谋 denen kararlar谋n arkas谋ndan 12 Eyl眉l d枚nemi gelmemi艧 olsayd谋, o tedbirlerin fiyasko ile sonu莽lanaca臒谋ndan hi莽艧眉phem yoktu. B枚yle s谋k谋 bir askeri rejim sayesinde o tedbirler meyvesini vermi艧tir. (Milliyet 7.1.1991)<br> O tedbirlerin verdi臒i meyva neydi? <br> Ba艧bakan 脰zal'谋n 1985 y谋l谋nda Japon i艧adamlar谋na; "脟ok geni艧 ve b眉y眉k bir 眉lkeyiz, nereyi uygun g枚r眉yorsan谋z oraya gelirsiniz. B眉t眉n Japon i艧adamlar谋n谋 T眉rkiye'de yat谋r谋m yapmaya davet ediyoruz. T眉rkiye'de ucuz i艧g眉c眉 vard谋r, bunu de臒erlendirebilirsiniz" (Milliyet 23.5.1985) s枚zlerinde yatmaktad谋r.<br> </p> <p><strong>"24 OCAK 陌ST陌KRAR PROGRAMI" SONUCUNDA 脟ALI艦MA<br> YASALARINDA YAPILAN DE臑陌艦陌KLERLE U臑RANILAN KAYIPLAR</strong></p> <p>12 Eyl眉l askeri m眉dahalesi ile Parlamento feshedildi. Y谋llar谋n m眉cadelesiyle kazan谋lm谋艧枚zg眉rl眉kler ortadan kald谋r谋ld谋. 陌艧莽i s谋n谋f谋n谋n siyasal alanda g眉c眉n眉 kullanma olanaklar谋 yok edildi. T眉m sendikal 莽al谋艧malar k谋s谋tland谋. D陌SK'e ba臒l谋<br> sendikalar谋n faaliyetleri durduruldu. Binlerce sendika y枚neticisi, i艧yeri sendika temsilcisi, ba艧temsilcisi ve 眉yesi g枚zalt谋na al谋nd谋. Toplu pazarl谋k d枚nemi sona erdirildi. T眉m grevler yasakland谋.<br> 10.10.1980 tarih ve 2316 say谋l谋 Faaliyetleri Durdurulan Sendika, Federasyon ve Konfederasyonlara Kayyum Tayini Hakk谋nda Kanun ile, hi莽bir yarg谋 karar谋 olmaks谋z谋n, faaliyeti durdurulan sendikalar谋n demokratik bi莽imde y枚netilmeleri engellendi.<br> 27.10.1980 g眉n ve 2324 say谋l谋 Anayasa D眉zeni Hakk谋nda Kanunla, Milli G眉venlik Kurulu bildiri ve kararlar谋 1961 Anayasas谋'na uymuyorsa, bunlar Anayasa de臒i艧ikli臒i olarak y眉r眉rl眉臒e kondu. Yasalara uymayanlar yasa de臒i艧ikli臒i olarak kabul edildi.<br> Anti-demokratik 艧artlarda halk谋m谋za dayat谋lan 1982 anayasas谋 ile, bir莽ok anti-demokratik d眉zenleme getirildi ve temel sendikal hak ve 枚zg眉rl眉klere b眉y眉k darbeler indirildi. 2821 Say谋l谋 Sendikalar yasas谋 ile temel sendikal hak ve 枚zg眉rl眉kler ihl芒l edildi. 2822 Toplu 陌艧 S枚zle艧mesi Grev ve Lokavt Yasas谋 ile toplu pazarl谋k ve grev haklar谋, i艧verenlerin istedikleri do臒rultuda ciddi k谋s谋tlama ve yasaklara maruz b谋rak谋ld谋.<br> 8.3.1984 g眉n ve 84/7931 karar say谋l谋 "陌艧莽i ve 陌艧veren Sendika ve Konfederasyonlar谋'n谋n Devlet莽e Denetlenmesi Esaslar谋na 陌li艧kin T眉z眉k" ile, sendikalar 眉zerinde yo臒un bir bask谋 olu艧turuldu. 22.7.1981 g眉n ve 2495 say谋l谋 Baz谋 Kurum ve Kurulu艧lar谋n Korunmas谋 ve G眉venliklerinin sa臒lanmas谋 Hakk谋nda Kanun ile 枚zel g眉venlik te艧kil芒t谋 personelinin sendikalara 眉ye olmas谋, grev yapmas谋, 8.6.1984 g眉n ve 233 say谋l谋 Kanun H眉km眉nde Kararname ile K陌T'lerde s枚zle艧meli personel uygulamas谋, 399 say谋l谋 Kanun h眉km眉nde Kararname'nin 14. Maddesi ile s枚zle艧meli personelin sendikala艧mas谋 ve grev yapmas谋 yasaklanarak. (bu h眉k眉m 13.8.1991 tarihinde y眉r眉rl眉臒e girdi) kamu kesiminde 眉cretli olarak 莽al谋艧an 枚nemli bir kesim en temel sendikal hak ve 枚zg眉rl眉klerden mahrum b谋rak谋ld谋. 15.6.1985 g眉n ve 3218 say谋l谋 Serbest B枚lgeler Yasas谋 ile on y谋l s眉reyle grev yasa臒谋 getirildi. 2935 Say谋l谋 Ola臒an眉st眉 Hal Yasas谋na, grev kararlar谋n谋n bir aya kadar ertelenebilece臒i h眉km眉 kondu. 10.5.1990 g眉nl眉 Resmi Gazetede yay谋nlanan 425 say谋l谋 Kanun H眉km眉nde Kararname ile grev erteleme s眉resi 3 aya 莽谋kar谋ld谋.<br> Y眉r眉rl眉kteki mevzuat谋n getirdi臒i en belirgin de臒i艧iklikler grev k谋s谋tlamalar谋 ve yasaklar谋 konusunda g枚r眉lmektedir: Grev daha 枚nceki d枚nemde 275 say谋l谋 yasa ile 枚ng枚r眉ld眉臒眉 gibi, y眉r眉rl眉kteki mevzuat da grev hakk谋n谋n kapsam谋n谋, sendika 枚zg眉rl眉臒眉ne sahip olan i艧莽ilere, toplu s枚zle艧me hakk谋 ile s谋n谋rl谋 tutmu艧tur. Bu arada, 10 Ocak 1981 tarihinde Ceza Kanununda yap谋lan bir de臒i艧ikle, "memurlar谋n veya i艧莽i niteli臒i ta艧谋mayan kamu hizmeti g枚revlilerinin" grev niteli臒indeki eylemler kar艧谋s谋nda hapis cezas谋n谋 da i莽eren cezalar谋n uygulanmas谋枚ng枚r眉lm眉艧t眉r. Gerek Anayasa'n谋n 54' 眉nc眉 maddesi, gerekse 2822 say谋l谋 yasan谋n 25'inci maddesi grevi "toplu i艧 s枚zle艧mesinin yap谋lmas谋 s谋ras谋nda uyu艧mazl谋k 莽谋kmas谋 hali" ile s谋n谋rl谋 bir hak olarak tan谋mlanm谋艧t谋r. Dolay谋s谋yla, mevzuat veya toplu i艧 s枚zle艧mesi h眉k眉mlerinin ihlalinden do臒an hak uyu艧mazl谋klar谋n谋n 莽枚z眉m眉 amac谋yla greve ba艧vurulmas谋 yasakt谋r. Bir ba艧ka deyi艧le, baz谋 hak ve menfaatlerin k芒臒谋t 眉zerine ge莽irilmesi a艧amas谋nda greve m眉saade vard谋r. Ancak, bu hak ve menfaatlerin hayata ge莽irilmesi amac谋yla greve ba艧vurma olana臒谋 kald谋r谋lm谋艧t谋r. <br> Bu t眉r i艧lerin ve i艧yerlerinin kapsam谋 geni艧letilmi艧tir. 2822/29. maddeye g枚re, "su, elektrik, havagaz谋, k枚m眉r, tabii gaz ve petrol sondaj谋, 眉retim, tasfiyesi ve da臒谋t谋m i艧leri" 枚zel sekt枚r taraf谋ndan y眉r眉t眉l眉yor olsa bile grev yasa臒谋 kapsam谋na al谋nm谋艧 bulunmaktad谋r. Ayr谋ca, bankac谋l谋k i艧leri, kamu kurulu艧lar谋nca y眉r眉t眉len itfaiye, temizlik i艧leri ile 艧ehir i莽i deniz kara ve demiryolu ve di臒er rayl谋 toplu yolcu ula艧t谋rma hizmetleri, cenaze ve tekfin i艧leri, huzurevleri mezarl谋klar ve Milli Savunma Bakanl谋臒谋, jandarma Genel Komutanl谋臒谋 ile Sahil G眉venlik Komutanl谋臒谋nca do臒rudan i艧letilen i艧yerleri grev yasa臒谋 kapsam谋na al谋nm谋艧t谋r. 2822/33. Maddeye g枚re, Bakanlar Kurulu, bu yetkisini, karar verilmi艧 bir grevin "genel sa臒l谋臒谋 veya milli g眉venli臒i bozucu nitelikte" olmas谋 gerek莽esine dayanarak kullanabilmektedir. B枚yle bir h眉k眉m daha 枚nceki mevzuatta da yer almaktayd谋. Ancak, 2822 say谋l谋 Yasada ve Anayasan谋n 34. maddesinde, "Grev ve lokavt谋n聟ertelendi臒i hallerde ertelemenin sonunda, uyu艧mazl谋k Y眉ksek Hakem Kurulunca 莽枚z眉l眉r" h眉km眉n眉n 枚ng枚r眉lm眉艧 olmas谋枚nemli bir de臒i艧iklik te艧kil etmektedir. Bu ba臒lamda, Bakanlar Kuruluna tan谋nm谋艧 olan erteleme yetkisi, yasaklama yetkisine d枚n眉艧m眉艧 olmaktad谋r. Ayr谋ca 2822/33'眉nc眉 maddeye g枚re, "ola臒an眉st眉 halin il芒n edildi臒i b枚lgelerde grev聟 ertelenmesi kararlar谋na ili艧kin davalarda y眉r眉tmenin durdurulmas谋na karar verilemez. 2822/47. Maddeye g枚re, "Grev hakk谋聟 iyi niyet kurallar谋na ayk谋r谋 tarzda, toplum zarar谋na ve milli serveti tahrip edecek 艧ekilde kullan谋lamaz. "Maddeye g枚re, ayr谋ca, yetkili i艧 mahkemesi, Bakanlar Kurulunun ba艧vurusu 眉zerine, belirtilen bu gerek莽elerle ba艧lam谋艧 olan bir grevi durdurabilir. 275 say谋l谋 eski yasada yaln谋zca lokavt hakk谋n谋n k枚t眉ye kullan谋lmas谋 hali h眉kme ba臒lanm谋艧 bulunuyordu. 陌艧 mahkemelerine tan谋nan bu yetkinin, 枚zellikle, "milli serveti tahrip " a莽谋s谋ndan kullan谋m谋n谋n do臒uraca臒谋 baz谋 ciddi sonu莽lar olabilir. Zira, grev en de臒erli "milli servet" olan eme臒in korunmas谋 i莽in bulunmu艧 bir yoldur. Ancak, her grev uygulamas谋n谋 "milli serveti tahrip edici" olarak de臒erlendirenler bulunabilir. <br> 2822/31. madde ile "ola臒an眉st眉 haller ile s谋k谋y枚netim halinde uygulanacak h眉k眉mler sakl谋" tutulmu艧tur. Bu d眉zenleme, Uluslararas谋脟al谋艧ma 脰rg眉t眉nden kaynaklanan, y眉r眉rl眉kteki 莽al谋艧ma mevzuat谋 ile ilgili 艧ikayetlerin yo臒unla艧t谋臒谋 hususlardan birini te艧kil etmektedir. Bilindi臒i 眉zere 1402 say谋l谋 s谋k谋y枚netim Kanununun 3/f maddesine g枚re s谋k谋y枚netim Komutanlar谋, grev hakk谋n谋n kullan谋m谋n谋 ve t眉m眉yle sendikal faaliyetleri s眉rekli olarak durdurmak veya izne ba臒lamak yetkisine sahiptirler. 脰te yandan, ola臒an眉st眉 hal il芒n edilen yerlerde, b枚lge valilerine grev kararlar谋n谋 en 莽ok bir aya kadar erteleme yetkisi tan谋nm谋艧t谋r. Siyasi ama莽l谋 grev, dayan谋艧ma grevi, genel grev konusundaki yasaklama bir Anayasa h眉km眉 olarak 枚ng枚r眉lm眉艧 ve bu h眉k眉m 2821 say谋l谋 yasan谋n 25. maddesinde tekrarlanm谋艧t谋r.<br> 4.10.1983 g眉n ve 2908 say谋l谋 Dernekler Yasas谋 ve 6.10.1983 g眉n 2911 say谋l谋 Toplant谋 ve G枚steri Y眉r眉y眉艧leri Yasas谋 ile, en temel haklara ciddi k谋s谋tlamalar getirildi. 3308 say谋l谋 (R.G. 19.6.1986) 脟谋rakl谋k ve Meslek E臒itimi Kanunu ile, 50 ve daha fazla say谋da i艧莽i 莽al谋艧t谋ran i艧letmelerde toplam i艧莽i say谋s谋n谋n % 10'a kadar meslek lisesi 枚臒rencisi 莽al谋艧t谋r谋lmas谋na izin verildi. Bu hak; baz谋 i艧yerlerinde 枚臒rencilerin grev k谋r谋c谋 olarak kullan谋lmas谋na olanak sa臒lad谋. Ayr谋ca; i艧莽i sendika ve konfederasyonlar谋n谋n e臒itim fonlar谋n谋n % 25'inin 脟谋rakl谋k, Mesleki ve Teknik E臒itimi Geli艧tirme ve Yayg谋nla艧t谋rma Fonu'na aktar谋lmas谋枚ng枚r眉ld眉. (Madde 32/h) Bakanlar Kurulu'nun 12.7.1987 g眉nl眉 Resmi Gazete'de yay谋nlanan karar谋yla; ihtiya莽 fazlas谋 askerlik y眉k眉ml眉lerinin 眉莽枚臒眉n yemek, elbise, yatak ve askerlere verilen cep har莽l谋臒谋 kar艧谋s谋nda, kamu kurum ve kurulu艧lar谋nda, askeri disiplin alt谋nda i艧莽i olarak 莽al谋艧t谋r谋lmalar谋 m眉mk眉n k谋l谋nd谋.<br> 7 Ekim 1980 g眉n ve 2319-2320 say谋l谋 Yasalarla, k谋dem tazminat谋na tavan getirildi. Bu tavan, 10.12.1982 g眉n ve 2762 say谋l谋 Kanun'la daha da a艧a臒谋莽ekildi. (2320'de asgari 眉cretin 735 kat谋 idi. Sonra, en y眉ksek devlet memuru emekli ikramiyesi 1 y谋ll谋k tutar谋 ile e艧itlendi). 5.5.1981 g眉n ve 2457 say谋l谋 Kanun'la k谋dem tazminat谋 konusundaki k谋s谋tlama, s枚zle艧meli personel olarak 莽al谋艧anlara da uygulanmaya ba艧land谋.<br> 19 Nisan 1981 tarihli Resmi Gazetede: "4.7.1956 tarihli 6772 Say谋l谋 Kanun'a bir Ek Madde Eklenmesi ve 陌艧莽ilere Toplu S枚zle艧meleri ile Verilecek 陌kramiyeler Hakk谋nda Kanun" yay谋nland谋. Bug眉n de y眉r眉rl眉kte olan bu kanun ile, yeralt谋 madencili臒i d谋艧谋ndaki t眉m kamu i艧letmelerinde y谋ll谋k ikramiye 112 yevmiye, 枚zel kurulu艧larda ise 120 yevmiye ile k谋s谋tland谋. Yeralt谋nda 莽al谋艧anlara kamuda 26 yevmiye, 枚zel sekt枚rde bir ayl谋k ikramiye daha verilmesine imkan tan谋nd谋.<br> 19 Mart 1981 tarihli Resmi Gazete'de yay谋nlanan 2429 say谋l谋 Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakk谋ndaki Kanun ile ge莽mi艧te 眉cretli tatil yap谋lan 5,5 g眉n kald谋r谋ld谋. 20.4.1983 g眉n ve 2818 say谋l谋 Kanun'la, 23 Nisan g眉n眉 (1 g眉n) 眉cretli izinli hale getirildi.<br> 24.12.1980 g眉n ve 2364 Say谋l谋 Kanun'la, S眉resi Sona Eren Toplu 陌艧 S枚zle艧melerinin Sosyal Zorunluluk Hallerinde Yeniden Y眉r眉rl眉臒e Konmas谋 Hakk谋nda Kanun'la Y眉ksek Hakem Kurulu'na geni艧 yetkiler tan谋narak toplu i艧 s枚zle艧meleriyle 1963-1980 d枚neminde elde edilmi艧 bir莽ok kazan谋m ortadan kald谋r谋ld谋.<br> Grev yasaklar谋n谋n ve ertelemelerinin kapsam谋n谋n geni艧 tutulmas谋, bu durumlarda uyu艧mazl谋klar谋莽枚zmekle yetkili k谋l谋nm谋艧 bir resmi zorunlu tahkim kurumu olarak Y眉ksek Hakem Kurulunun 枚nemini ola臒an眉st眉 boyutlarda artt谋rm谋艧t谋r. Denilebilir ki 莽al谋艧ma ili艧kilerinin d眉zenlenmesinde Y眉ksek Hakem Kurulu, temel belirleyici kurum niteli臒ini kazanm谋艧t谋r. Y眉ksek Hakem Kurulu, ayr谋ca, kurulu艧 yap谋s谋 bak谋m谋ndan da anlaml谋 bir de臒i艧ikli臒e u臒ram谋艧 bulunmaktad谋r. 275 say谋l谋 yasaya g枚re toplam dokuz ki艧iden olu艧an kurul 眉yeleri aras谋nda zikredilen 艧u temsilcilere, 2822 say谋l谋 Yasa yer tan谋mam谋艧t谋r: <br> Dan谋艧tay Genel Kurulunun se莽ece臒i bir dava Dairesi ba艧kan谋, 脺niversitelerin ilgili 枚臒retim 眉yelerinin toplanarak kendi aralar谋nda se莽ecekleri bir iktisat veya i艧 hukuku 枚臒retim 眉yesi; 脟al谋艧ma Bakanl谋臒谋 Birinci Hukuk M眉艧aviri, 2822/53. Maddeye g枚re, bu temsilcilerin yerine, Y眉ksek Hakem Kurulu 眉yesi olmalar谋枚ng枚r眉len 艧unlard谋r: Bakanlar Kurulunca se莽ilecek, "ekonomi, i艧letme, sosyal politika veya i艧 hukuku konular谋nda uzman bir 眉ye; Y脰K taraf谋ndan se莽ilen bir 眉ye; DPT Sosyal Pl芒nlama Dairesi Ba艧kan谋. Ayr谋ca: 脰nemlileri a艧a臒谋da belirtilen baz谋 yasalar da sendikal 莽al谋艧malar谋 daraltm谋艧 ve faaliyetlerine 枚nemli engeller getirmi艧tir. 1.4.1981 tarih ve 2443 no.lu Devlet Denetleme Kurulu Kurulmas谋 Hakk谋nda Kanun, 19.6.1983 tarih ve 2843 say谋l谋 Yasa ile 脰zel 脰臒retim Kurumlar谋 Yasas谋nda de臒i艧iklik, 4.10.1983 tarih ve 2908 no.lu Dernekler Yasas谋, 25.10.1983 tarih ve 2935 no.lu Ola臒an眉st眉 Hal Kanunu, 16.6.1985 tarih ve 3233 no.lu Polis Vazife ve Sel芒hiyet Kanunu'nun baz谋 maddelerinin de臒i艧tirilmesi ve bu kanuna baz谋 maddelerin Eklenmesi Hakk谋ndaki Kanun yap谋lan de臒i艧ikliklere birka莽枚rnektir. Sendikalarla, toplu i艧 s枚zle艧meleriyle, grevlerle ilgili getirilen bu k谋s谋tlamalar ve yasaklar T眉rkiye'de iki y眉z y谋ld谋r verilen ekonomik ve siyasal m眉cadeleye indirilen bir darbedir.<br> 1985 ve 1986 ba艧lar谋nda, kamu kesiminde i艧veren sendikalar谋 kuruldu. Kamu kesimindeki t眉m i艧yerleri bu kamu kesimi i艧veren sendikalar谋na 眉ye yapt谋r谋ld谋.kamu kesimi i艧veren sendikalar谋 1988 y谋l谋 Eyl眉l ay谋nda T陌SK'e 眉ye oldular.<br> 24 Ocak ve 12 Eyl眉l sonras谋nda i艧 sa臒l谋臒谋 ve i艧 g眉venli臒i 枚nlemlerinde ve denetiminde 枚nemli gerilemeler ya艧and谋. 陌艧莽ilerin bu alandaki sorunlar谋 daha da artt谋.<br> Memurlar ve 陌艧莽iler ile Bunlar谋n Emeklilerine Konut Edindirme Yard谋m谋 Yap谋lmas谋 Hakk谋nda Kanun (No. 3320, R.G. 22.11.1986) ve bunun uygulanmas谋 ile, i艧莽ilerin hemen hemen hi莽 yararlanmad谋klar谋 bir kesinti sa臒land谋.<br> 脟al谋艧anlar谋n Tasarrufa Te艧vik Edilmesi ve Bu Tasaruflar谋n De臒erlendirilmesine Dair Kanun (No. 3417. R.G. 18.3.1988) ile, i艧莽i ve i艧veren katk谋s谋yla olu艧an ve h眉k眉metlerin kamu a莽谋klar谋n谋n finansman谋nda kulland谋klar谋 bir fon yarat谋ld谋.<br> Gelir vergisi dilimleri d眉zeninde de臒i艧iklikler yap谋larak gelir vergisi y眉k眉n眉n daha b眉y眉k bir b枚l眉m眉 i艧莽ilerin ve memurlar谋n s谋rt谋na y谋k谋ld谋, dolayl谋 vergilerin a臒谋rl谋臒谋n谋n art谋r谋lmas谋yla 眉cretlilerin vergi y眉k眉 daha da 莽o臒alt谋ld谋.<br> Y枚netime kat谋lma konusunda kamu kesiminde var iken kazan谋lm谋艧 ve varolan bu hak yok edildi. TRT Y枚netim Kurulu'nda ve 莽ok say谋da i艧莽i 莽al谋艧t谋ran 陌ktisadi Devlet Te艧ekk眉lleri'nin Y枚netim Kurullar谋'nda yer alan i艧莽i 眉ye uygulamas谋na son verildi.</p> <p><strong>SOSYAL S陌GORTALAR ALANINDAK陌 KAYIPLARIMIZ</strong></p> <p>1.3.1981 g眉n ve 2422 say谋l谋 Yasa ile kaybedilen haklar<br> Ayakta yap谋lan tedavilerde il芒莽 bedellerinin %20'si sigortal谋dan kesilmeye ba艧land谋. Emekli ayl谋臒谋n谋n hesaplanmas谋ndan son be艧 y谋ll谋k kazan莽lar谋n en y眉ksek 眉莽 y谋l谋n谋n ortalamas谋 yerine be艧 y谋l谋n t眉m眉n眉n ortalamas谋 al谋nmaya ba艧land谋. Ya艧l谋l谋k ayl谋臒谋 taban oran谋 %70'den %60'a indirildi. Sigorta primi i艧莽i pay谋 oran谋 %14'e 莽谋kar谋ld谋. 1.1.1982 tarihinden sonra ya艧l谋l谋k ve 枚l眉m ayl谋臒谋na hak kazananlara 5000 g眉nden fazla 枚dedikleri her 240 g眉n mam眉ll眉k, ya艧l谋l谋k ve 枚l眉m sigortalar谋 primi i莽in ayl谋k ba臒lama oranlar谋n谋n %1 artt谋r谋lmas谋 hususu bu tarihten evvel emekli olanlara tan谋nmad谋. Kurum sa臒l谋k yard谋mlar谋ndan yararlanacak olanlara yap谋lacak her poliklinik muayenesi i莽in 20 liradan az olmamak 眉zere muayene 眉creti al谋nmas谋 uygulamas谋 ba艧lat谋ld谋. Bu 眉cret bug眉n i莽in 800.000 liraya y眉kseltilmi艧tir ve her 眉莽 ayda bir memur maa艧 katsay谋s谋na g枚re de y眉kselecektir.<br> 26.3.1982 g眉n ve 2645 say谋l谋 Yasa ile kaybedilen haklar<br> Sosyal Sigortalar Kurumu Y枚netim Kurulu'ndaki i艧莽i temsilcisi say谋s谋 2'den 1'e d眉艧眉r眉ld眉. Ayr谋ca SSK 莽al谋艧anlar谋n谋n temsilcisi ve emeklilerin temsilcisi, SSK Y枚netim Kurulu'ndan 莽谋kar谋ld谋.<br> 1.12.1993 g眉n ve 3918 say谋l yasayla, Kurum'dan gelir ve ayl谋k almakta olanlar谋 temsilen bir 眉yenin Y枚netim Kurulu'nda g枚rev almas谋 yeninden d眉zenlendi. Yine Y枚netim Kurulu'ndaki 脟al谋艧ma ve Sosyal G眉venlik Bakanl谋臒谋 temsilcisi 2'ye 莽谋kar谋larak, ikinci 眉yenin Kurum Genel M眉d眉r Yard谋mc谋lar谋 aras谋ndan atanmas谋 yasala艧t谋r谋ld谋. Ama莽, Kurum'un en yetkili karar organ谋 olan Y枚netim Kurulu'nun H眉k眉met a臒谋rl谋kl谋 konumunun devam谋n谋n sa臒lanmas谋yd谋.<br> 4.6.1986 g眉n ve 3300 say谋l谋 Yasa ile kaybedilen haklar<br> Sosyal Sigortalar Kurumu'nun her y谋l toplanan Genel kurulu'nun 眉莽 y谋lda bir toplanmas谋 uygulanmas谋 getirildi. 4792 say谋l谋 Kanun'un 28.6.1978 g眉n ve 2158 say谋l谋 Kanun'la de臒i艧ik 20'nci maddesinin (b) f谋kras谋na g枚re, sigortal谋lara ve Kurum'dan mal眉ll眉k ve ya艧l谋l谋k ayl谋臒谋 ile s眉rekli i艧g枚rmezlik geliri almakta olanlara a莽谋lan konut kredisi uygulamas谋na 1.1.1995 tarihinde son verilerek, 3300 say谋l谋 Kanun'un ge莽ici 1'inci maddesi ile de, tahsis edilmi艧 bulunan konut kredisi i艧letmeleri ile konut kredi tahsilat谋n谋n eski h眉k眉mlere g枚re yap谋larak tasfiyesi d眉zenlendi.</p> <p><em><strong>9.7.1987 g眉n ve 3395 say谋l谋 Yasa ile kaybedilen haklar</strong></em><br> S眉per emeklilik uygulamas谋 ile emekli ayl谋臒谋n谋n hesaplanmas谋nda yasan谋n y眉r眉rl眉臒e girdi臒i tarihten sonraki t眉m s眉relerin ortalamas谋n谋n esas al谋nmas谋 uygulamas谋 getirildi. Daha sonra bu hatal谋 d眉zenleme 10.3.1993 g眉n ve 3869 say谋l谋 Yasa ile de臒i艧tirildi. Ancak, 眉st g枚stergeden mal眉ll眉k, ya艧l谋l谋k ve 枚l眉m ayl谋臒谋na hak kazananlar谋n谋n ortalama y谋ll谋k kazan莽lar谋n谋n primi 枚denmi艧 10 takvim y谋l谋 kazan莽lar谋na g枚re ayl谋臒a ba臒lanmas谋 uygulamas谋 getirildi. Prim tavan谋 art谋r谋ld谋. Ya艧l谋l谋k ayl谋臒谋 taban oran谋眉st g枚stergelerde %50'ye indirildi. Bakanlar Kurulu 1.1.1992 tarihinden ge莽erli olmak 眉zere, 眉st g枚stergeden ayl谋臒a hak kazananlar谋n ayl谋k ba臒lama oran谋n谋n 6650 g枚stergede %50 ve geriye do臒ru her g枚stergede 10'da 1 art谋rarak, 1600 g枚sterge i莽in %59,9 oran谋n谋 belirledi.<br> 1.12.1993 g眉n ve 3917 say谋l谋 Kanunla kaybedilen haklar<br> Bu Kanun'la Kurum m眉lkiyetindeki gayrimenkullerden nitelikleri itibariyle sat谋艧a elveri艧li olanlar谋n谋n Hazine ve D谋艧 Ticaret M眉ste艧arl谋臒谋'n谋n ba臒l谋 oldu臒u Devlet Bakanl谋臒谋 taraf谋ndan tesbit edilecek bir kamu bankas谋na devri sa臒land谋. "24 Ocak 陌stikrar Tedbirleri"nin bir unsuru da, sosyal devlet anlay谋艧谋 ve uygulamas谋n谋n yok edilmesiydi. Bu 莽aban谋n sonucu olarak; Sosyal Sigortalar Kurumu'nun gelir kaynaklar谋 gerekti臒i gibi de臒erlendirilemedi, prim alacaklar谋 zaman谋nda tahsil edilmedi, yeterli say谋da yeni sa臒l谋k tesisleri kurulmad谋, sa臒l谋k personeli say谋s谋 yeterli d眉zeye 莽谋kar谋lmad谋, sa臒l谋k personeline g眉n眉n ko艧ullar谋nda insanca ya艧ayabilecekleri 眉cretler verilmedi, ara莽-gere莽 ihtiyac谋 gerekti臒i gibi kar艧谋lanmad谋, il芒莽lar谋n sa臒lanmas谋nda ve 莽e艧itli 枚demelerin yap谋lmas谋nda ciddi s谋k谋nt谋lar ya艧and谋. Sosyal sigortalar kanununda yap谋lan bu de臒i艧ikliklerle sa臒l谋k hizmetlerinin 枚zelle艧tirilmesinde 枚nemli ad谋mlar at谋ld谋. 陌艧莽ilerin 枚dedikleri primler y谋llarca sermayecilere kredi olarak kulland谋r谋ld谋. 陌艧莽ilerin primleri 莽ar莽ur edilerek Sosyal Sigortalar Kurumu 莽al谋艧amaz hale getirildi. Art谋k SSK i艧莽ileri ve emekliler para 枚demeden kurumdan hi莽bir sa臒l谋k hizmeti alam谋yorlar. B枚ylece rant谋n en y眉ksek oldu臒u sa臒l谋k hizmetleri, "paras谋 olan yararlans谋n, olmayan 枚ls眉n durumuna" getirildi. 艦imdi de bu kurumlar Sa臒l谋k Bakanl谋臒谋'na devredilerek "toptan" 枚zelle艧tirilmeye 莽al谋艧谋lmaktad谋r.<strong><br> </strong></p> <p><strong>"24 OCAK 陌ST陌KRAR PROGRAMI"NIN T脺RK陌YE EKONOM陌S陌, SOSYAL DEVLET, GEL陌R DA臑ILIMI VE 脺CRETLER<br> 脺ZER陌NDEK陌 ETK陌LER陌</strong></p> <p>T眉rkiye ekonomisinde kapitalistlerce "d枚n眉艧眉m" olarak nitelendirilen "24 Ocak 1980 Kararlar谋", asl谋nda, genel 枚zellikleri y枚n眉nden standart bir IMF (Uluslararas谋 Para Fonu) re莽etesidir. Anahatlar谋yla de臒erlendirildi臒inde, 1970'li y谋llar谋n sonuna kadar uygulanan himayeci, ithal ikameci a臒谋rl谋k ta艧谋yan ekonomik politika, s枚z konusu tedbirlerle d谋艧a a莽谋l谋ml谋, uluslararas谋 ekonomiye entegre olmay谋 hedefleyen bir politikaya d枚n眉艧t眉r眉lmek istenmi艧tir. Ancak T眉rkiye gibi sanayide geri kalm谋艧 olan 眉lkeler, bir yandan artan petrol giderlerini kar艧谋lamaya 莽al谋艧谋rken, d谋艧a ba臒谋ml谋l谋k olgusu nedeniyle daha da artan sorunlarla kar艧谋 kar艧谋ya kalm谋艧lard谋r.<br> Ger莽ekte hi莽bir orijinalli臒i olmayan ve IMF k枚kenli olarak uygulanagelen "24 Ocak 1980 kararlar谋" zaman i莽inde siyasal iktidarlar taraf谋ndan d谋艧 dayatmalar谋n 枚tesinde bilin莽li olarak uygulanan ekonomik model haline d枚n眉艧m眉艧t眉r. Genel hatlar谋yla uygulanmak istenen program谋n, al谋nan kararlar谋n en belirgin 枚zelli臒i, ekonominin liberalle艧tirilmesidir. Bu do臒rultuda iktisat politikas谋 ara莽lar谋 ile m眉dahale enaza indirgenecek veya dolayl谋 m眉dahele yap谋lacak, ekonomik kararlar piyasa 莽er莽evesinde al谋nacakt谋r. Fiyat mekanizmas谋n谋n i艧leyi艧 kurallar谋n谋n piyasada serbest bir 艧ekilde 莽al谋艧mas谋 ile en iyi kaynak da臒谋l谋m谋 sa臒lanacakt谋r.<br> Tekelci ve i艧birlik莽i 莽evrelere kaynak yaratamayan h眉k眉met, harcamalar谋n谋n bir b枚l眉m眉n眉 emisyonla finanse etme yoluna gitmeye 莽al谋艧maktad谋r. 1984 y谋l谋 Aral谋k ay谋nda tedav眉ldeki banknot miktar谋 973 milyar TL. iken Kas谋m 1985 tarihinde ise tedav眉ldeki banknot miktar谋 1.308 milyar TL d眉zeyine ula艧m谋艧t谋. H眉k眉metin uygulad谋臒谋 politikan谋n i莽 tutars谋zl谋klar谋ndan biri, harcamalar谋n谋 kontrol alt谋na alamayarak, bunlar谋 Banknot Matbaas谋ndan finanse etmeye 莽al谋艧mas谋d谋r. Emisyonun artmas谋 ise, emek莽ilerden devlete ve devletten de i艧veren 莽evrelerine bir kaynak aktar谋m谋na yol a莽mak i莽indir. G枚r眉n眉rde enflasyon olarak ortaya 莽谋kan olgunun temelinde bu kaynak aktar谋m谋 ve buna arac谋l谋k eden emisyon art谋艧谋 yatmaktad谋r.<br> 陌ktidarlarca savunulan g枚r眉艧 genel hatlar谋yla bu olmu艧tur. 陌ktidar politikalar谋n谋n ama莽lar谋, T眉rkiye i莽in istikrarl谋 ekonomik yap谋ya ula艧mak 眉zere 枚ncelikli olarak enfl芒syonu 枚nlemek ve 枚demeler dengesindeki sorununu 莽枚zmek olarak g枚r眉lm眉艧t眉r. Di臒er yandan da artan 眉retimin b眉y眉k bir k谋sm谋n谋 ihra莽 etmek ama莽lanm谋艧t谋r. Bu amaca ula艧abilmesi i莽in, bir taraftan at谋l kapasiteyi hareketlendirecek 眉retimi art谋r谋rken di臒er yandan da i莽 talebi k谋sacak ekonomik kararlar uygulamaya konulmu艧tur.<br> 1980'li y谋llarda sermaye birikimini sa臒lamak ve 枚zel sekt枚rle kalk谋nmak i莽in izlenen ekonomik politikalar谋n bedeli 眉lke ve 莽al谋艧anlar bak谋m谋ndan a臒谋r olmu艧tur. Uygulanan ekonomik politikan谋n temel amac谋n谋 olu艧turdu臒u ileri s眉r眉len "piyasa ekonomisinin" i艧lerlik kazanmas谋 ve geli艧tirilmesine d枚n眉k bu y枚neli艧 kitleleri yoksulla艧t谋rm谋艧t谋r. Uygulanmas谋枚ng枚r眉len ekonomik politikalar i莽in gerekli sosyal ve kurumsal hukuki d眉zenlemeler, ge莽mi艧 d枚nemin varolan ko艧ullar谋 i莽inde yap谋lm谋艧 ve ekonomiye olumsuz etkide bulunaca臒谋 varsay谋lan engeller ortadan kald谋r谋lm谋艧t谋r. B枚ylece yoksulla艧t谋rman谋n yan谋s谋ra toplumun; ba艧ta 莽al谋艧anlar olmak 眉zere b眉y眉k bir kesimini d谋艧layan kurumsal d眉zenlemeler ger莽ekle艧tirilmi艧tir. B枚ylesi bir modelle dar kapsaml谋 baz谋 kesimlerin 莽谋karlar谋 korunur ve kollan谋rken, geni艧 halk y谋臒谋nlar谋 "sosyal devlet" anlay谋艧谋n谋 ortadan kald谋ran bu yakla艧谋mla kendi kaderleriyle ba艧ba艧a b谋rak谋lm谋艧t谋r. <br> Uygulanan ekonomik politikan谋n en olumsuz yan谋; gelir b枚l眉艧眉m眉ndeki k枚t眉le艧me olmu艧tur. "24 Ocak 1980 program谋"n谋n geli艧tirdi臒i ortamda ekonomide izlenen makro, mikro ve sosyal politikalar sonucunda toplumun b眉y眉k bir kesimini olu艧turan 莽al谋艧anlar谋n milli gelirden ald谋臒谋 pay giderek d眉艧m眉艧t眉r. Emek gelirlerinin reel olarak azald谋臒谋 d枚nemde sermaye gelirleri reel olarak artm谋艧t谋r. Yani 80'li y谋llarda bilin莽li bir politika ile 莽al谋艧an谋n, i艧莽ilerin, k枚yl眉n眉n, emeklinin hakk谋 verilmemi艧, bu kesimlerden di臒er kesimlere kaynak aktar谋lm谋艧t谋r. Bu uygulamalar; 枚rg眉ts眉z olan ve mevcut iktidarlardan umudunu kesen geni艧 halk y谋臒谋nlar谋n谋, politika ve siyasetten uzakla艧arak iyice umutsuzlu臒a d眉艧眉rm眉艧, giderek sermaye partilerinden ve onlar谋n iktidarlar谋ndan medet umar hale gelmi艧tir. <br> E臒itim, sa臒l谋k, konut, sosyal g眉venlik gibi harcamalar k谋s谋lmakta, yaln谋zca g眉venlik harcamalar谋 art谋r谋lmaktad谋r. Ayr谋ca i艧verenlere 莽e艧itli bi莽imlerde sa臒lanan te艧viklerin kapsam谋n谋 geni艧letmekte, i艧verenlerin gelirleri ve servetleri vergilendirmede isteksiz davran谋lmaktad谋r. 脺cretlilerin gelir vergisi her ay 眉cretlerinden kesilir. 脺stelik, 眉cretliler her 莽e艧it dolayl谋 vergiyi de mallar谋 sat谋n al谋rken 枚derler. Buna kar艧谋l谋k, sermaye 莽evreleri ve di臒er s谋n谋f ve tabakalar aras谋nda vergi ka莽谋rma son derece yayg谋nla艧m谋艧t谋r. Maliye ve G眉mr眉k Bakanl谋臒谋 Hesap Uzmanlar谋 Kurulunun belirlemelerine g枚re, 眉cretliler d谋艧谋ndaki vergi m眉kellefleri gelirlerinin %56's谋n谋 vergiden ka莽谋rmaktad谋r. M眉lk sahipleri ya yasalar谋n kendilerine tan谋d谋臒谋 muafiyetlerden ve te艧viklerden yararlanarak, ya da do臒rudan vergi ka莽谋rarak, vergi y眉k眉nden kurtulmaktad谋r. Ayr谋ca, ihracat yapanlara da, vergi iadesi ad谋 alt谋nda te艧vik 枚denmektedir. 陌hracat莽谋lara 1985 y谋l谋n谋n ilk dokuz ay谋nda verilen te艧vik 197 milyar TL. idi. E臒itim, Sa臒l谋k, konut, sosyal g眉venlik gibi harcamalar k谋s谋l谋rken, ger莽ek 眉reticilerin i艧ine yaramayan kalemlerdeki harcama art谋艧lar谋, ekonomiyi y枚nlendirmedeki ba艧ar谋s谋zl谋臒谋n 枚nemli nedenlerden biridir.<br> Gelir da臒谋l谋m谋n谋n 莽ok e艧itsiz olmas谋, 枚zellikle varolan durumun giderek k枚t眉le艧erek ya艧am standartlar谋nda bir gerilemeye yol a莽mas谋 ciddi siyasal, sosyal huzursuzluk ve ekonomik darbo臒azlar yaratabilecek bir etkiye sahiptir. 脰zellikle T眉rkiye gibi ki艧i ba艧谋na gelir d眉zeyinin d眉艧眉k oldu臒u bir yap谋da, gelir da臒谋l谋m谋 da 莽ok e艧itsizse, geliri 莽ok d眉艧眉k d眉zeyde olan ailelerde beslenme, sa臒l谋k, e臒itim ve bar谋nma ko艧ullar谋 da 莽ok sa臒l谋ks谋z olmaktad谋r. T眉rkiye'de gelir da臒谋l谋m谋眉zerinde yap谋lan 莽al谋艧malar, 1980'li y谋llarda izlenen politikalar谋n谋n 眉cretliler aleyhine oldu臒unu g枚stermektedir. Fonksiyonel gelir b枚l眉艧眉m眉ne ili艧kin veriler 枚zellikle 眉cret ve maa艧larda inan谋lmas谋 g眉莽 rakamlara varm谋艧t谋r. 1979 y谋l谋nda yurti莽i fakt枚r gelirleri i莽inde % 32.8 olan maa艧 ve 眉cretlerin pay谋 1988'de % 14'e kadar gerilemi艧tir.<br> Bu durum, emek ile sermaye aras谋ndaki b枚l眉艧眉m眉 yans谋tan en sa臒l谋kl谋 g枚stergelerden olan katma de臒er i莽inde 眉cretlilerin pay谋nda da g枚r眉lmektedir. 陌mal芒t sanayinde 眉cretlerin katma de臒er i莽indeki pay谋 1980'den itibaren s眉rekli d眉艧m眉艧t眉r. Yarat谋lan de臒erlerde kamu ve 枚zel sekt枚r眉n toplam谋 olarak 1979 y谋l谋nda % 38.7 oran谋nda olan 莽al谋艧anlar谋n pay谋 1988 y谋l谋nda % 15,4'e kadar gerilemi艧tir.<br> Ku艧kusuz ama莽lanan bu sonuca ula艧谋lmas谋nda, 枚zellikle. 12 Eyl眉l Fa艧izmi d枚neminde ask谋ya al谋nan "toplu pazarl谋k ve grev hakk谋na" paralel olarak dayat谋lan "mecburi tahkim" ile 莽al谋艧anlar谋n ekonomik hak ve 莽谋karlar谋n谋n geriletilmesi 枚nemli rol oynam谋艧t谋r. Nitekim, s枚z konusu d枚nemi de臒erlendiren 眉cret 莽al谋艧malar谋, reel 眉cretlerdeki a艧谋nman谋n boyutunu ortaya koymaktad谋r. 脰rne臒in; 1978-1988 d枚nemindeki reel 眉cretlerdeki a艧谋nma %61 d眉zeyindedir.<br> 陌hracat谋n art谋r谋lmas谋 ve bu 艧ekilde 眉lkeye d谋艧ardan kaynak aktar谋lmas谋 "24 Ocak tedbirleri"nin ana hedefi olmas谋na kar艧谋n ge莽en s眉rede eskisine g枚re d谋艧ar谋ya daha 莽ok net kaynak aktar谋m谋 gerektiren bir yap谋 olu艧turulmu艧tur. 陌hracattaki art谋艧; ihracat yapan sanayi sekt枚r眉n眉n b眉y眉mesi ile de臒il, bu sekt枚rdeki kapasite kullan谋m oran谋n谋n art谋r谋lmas谋 ve te艧viklerle ger莽ekle艧tirilmi艧tir. Nitekim 90'l谋 y谋llarda bu 艧ekilde sa臒lanan ihracat art谋艧谋n谋n s谋n谋r谋na gelinmi艧, art谋艧 sa臒lanamaz olmu艧tur. 1980'lerde bi莽imlenen ekonomik profilin en dikkat 莽eken y枚nlerinden biri de sanayile艧me stratejisinden vazge莽ilmi艧 olmas谋d谋r. Sanayile艧menin, ekonomik geli艧menin ana ekseni olmaktan 莽谋kt谋臒谋 bu d枚nemde, sekt枚r yap谋s谋nda 枚nemli bir geli艧me olmam谋艧t谋r. GSY陌H i莽inde sanayi sekt枚r眉n眉n pay谋 ortalama %30 olarak kalm谋艧t谋r. Sermaye birikiminin, gelir da臒谋l谋m谋n谋n 莽al谋艧an aleyhine bozularak sa臒land谋臒谋 80'li y谋llarda 眉lke ekonomisinin b眉y眉mesi y枚n眉nde 枚nemli bir unsur olarak sabit sermaye yat谋r谋mlar谋 da, reel olarak azalm谋艧t谋r. Ulusal ekonominin b眉y眉me potansiyelini veren 枚nemli bir g枚sterge olan sabit sermaye yat谋r谋mlar谋 i莽inde GSMH oran谋 1992'deki %22,5 ile 1977'de ger莽ekle艧tirilen %24,2. dahi alt谋nda kalm谋艧t谋r. <br> H眉k眉met, B眉t莽eden yapt谋臒谋 her t眉rl眉 harcama i莽in T眉rkiye B眉y眉k Millet Meclisi'ne kar艧谋 sorumludur. Yap谋lan her t眉rl眉 harcama T.B.M.M. ad谋na say谋艧tay taraf谋ndan denetlenir. Ancak H眉k眉met taraf谋ndan olu艧turulan 莽ok say谋da fona aktar谋lan b眉y眉k miktarlarda kaynak, bu denetimin d谋艧谋na ka莽谋r谋lmaktad谋r.<br> Faiz geliri artt谋r谋larak, "kara para " olarak isimlendirilen kaynaklar ekonomiye sokulmu艧tur. Ge莽mi艧te yap谋lan mal stok莽ulu臒unun yerini, bug眉n daha geni艧 kapsaml谋 ve daha a莽谋k bir adaletsizli臒e yol a莽an para spek眉lasyonu alm谋艧t谋r. Y眉ksek faiz politikas谋ndan yararlananlar, 眉retimle hi莽bir ba臒谋 olmadan ve hi莽bir 莽aba g枚stermeden ya艧ayan zengin rantiyelerdir. Faiz gelirlerinden al谋nan vergilerin d眉艧眉r眉lmesi de, bu kesimlere sa臒lanan haks谋z bir ek kazan莽 olmu艧tur. 脰zal H眉k眉metinin uygulamalar谋 sonucunda ekonomik rant para piyasas谋na kaym谋艧 me艧rula艧arak artm谋艧t谋r. Azalan 眉cretlerin bir b枚l眉m眉 i艧verenlerin k芒r谋na d枚n眉艧眉rken k眉莽眉msenmeyecek bir b枚l眉m眉 de rantiyelerin faiz gelirine aktar谋lm谋艧t谋r.<br> Ekonominin belirleyici ve s眉r眉kleyici g眉c眉 olmas谋 beklenen 枚zel kesim sabit sermaye yat谋r谋mlar谋, yayg谋n ve 莽e艧itli 枚zendirici 枚nlemlere ra臒men artmam谋艧t谋r. En dramatik sonu莽 ise, imal芒t sanayi sabit sermaye yat谋r谋mlar谋nda ortaya 莽谋km谋艧t谋r. Kamu-枚zel toplam谋 olarak imal芒t sanayiinde yap谋lan sabit sermaye yat谋r谋mlar谋n谋n GSMH'ya oran谋 1980 y谋l谋nda %9,2 iken 1991'de %3,8'e d眉艧m眉艧t眉r. Imal芒t sanayi sabit sermaye yat谋r谋mlar谋n谋n toplam sabit sermaye yat谋r谋mlar谋 i莽indeki pay谋 ise 1993 y谋l谋 itibariyle %15,6 d眉zeyindedir. Sabit sermaye yat谋r谋mlar谋nda g枚r眉len bu e臒ilimin anlam谋, ge莽en d枚nemde ger莽ekle艧en milli gelir art谋艧谋n谋n da, b眉y眉k 枚l莽眉de varolan kapasitenin daha y眉ksek kullan谋lmas谋ndan kaynaklanm谋艧 olmas谋d谋r.<br> 1980'li y谋llar boyunca uygulanan iktisat politikalar谋 b眉y眉k 枚l莽眉de mali politikalar谋n谋 da belirlemi艧tir. D枚nem boyunca mali politikalar, hakim olan yap谋 do臒rultusunda i艧levini g枚rm眉艧t眉r. D谋艧a a莽谋l谋mc谋 ve 枚ncelikle piyasa ekonomisine y枚nelen 枚zel sekt枚r sermaye birikiminin art谋r谋lmas谋, k芒rl谋l谋臒谋n y眉kseltilmesi ve 枚zelle艧meye d枚n眉k yap谋lanmay谋 hedef alan politikalar sonucu, 1994 T眉rkiyesi'nde kamu maliyesi t谋kanma noktas谋na gelmi艧tir. Kamu gelirlerinde sa臒l谋ks谋z bir yap谋 olu艧mas谋na neden olan vergi politikalar谋, uygulan谋艧 bi莽imi ile de vergi y眉k眉n眉n haks谋z da臒谋l谋m谋na neden olmu艧tur. Gelirin yeniden da臒谋l谋m谋nda 枚nemli etken olan 眉cretliler 眉zerindeki vergi y眉k眉, uygulanan vergi politikas谋 ile azalt谋l谋yor g枚r眉nt眉s眉 alt谋nda art谋r谋lm谋艧t谋r. Sermaye kesimine tan谋nan muafiyet ve istisnalarla kamu gelirleri k谋s谋lm谋艧t谋r. 陌艧verenlerin vergi y眉k眉 1978 y谋l谋nda %19,1 iken, 1984 y谋l谋nda %12,9'lara kadar gerilemi艧tir. 1992 y谋l谋 itibariyle de bu oran %18'ler d眉zeyindedir. Vergi gelirlerinin kendi i莽indeki yap谋s谋 da 1980'li y谋llarda bozulmu艧, dolayl谋 vergi y眉kleri art谋r谋lm谋艧t谋r. 1980 y谋l谋nda vergi gelirleri i莽inde %37,2 olan dolayl谋 vergilerin pay谋 1993 y谋l谋na gelindi臒inde %50'yi ge莽mi艧tir.<br> T眉rkiye'de ulusal gelirin artt谋臒谋枚v眉n眉lerek ilan edilirken, net ger莽ek 眉cretler d眉艧mekte ve 眉cretlilerin ulusal gelirden ald谋klar谋 pay daha da azalmaktad谋r. Ekonomik bunal谋m谋n t眉m y眉k眉眉cretlilerin ve di臒er emek莽ilerin s谋rt谋na y谋k谋lmaktad谋r. Artan ulusal gelir ve sa臒lanan yeni bor莽lar, k眉莽眉k bir az谋nl谋臒谋n gelirlerinin art谋r谋lmas谋nda kullan谋lmaktad谋r. Yap谋lan bir ara艧t谋rmaya g枚re, tar谋m d谋艧谋ndaki sekt枚rlerde elde edilen toplam gelir, ulusal gelirin 1981 y谋l谋nda %79,1'ini olu艧turuyordu. Bu oran 1984 y谋l谋nda %81,6'ya 莽谋kt谋. Ancak bu gelirin 眉cretliler ve di臒er kesimler aras谋ndaki b枚l眉艧眉m眉nde adaletsizlik artt谋. Tar谋m d谋艧谋 sekt枚rlerdeki 眉cretlerin ulusal gelirden ald谋klar谋 pay 1981 y谋l谋nda %24,8 iken, 1984 y谋l谋nda %22,1'e d眉艧t眉. Tar谋m d谋艧谋 sekt枚rlerde 眉cretliler d谋艧谋ndaki kesimlerin ulusal gelirden ald谋klar谋 pay ise 1980 y谋l谋nda %54,3 iken, 1984 y谋l谋nda %59,5 oldu.<br> Vergi y眉k眉n眉 hal芒眉cretliler 莽ekmektedirler. Katma de臒er vergisi do臒rudan do臒ruya t眉keticinin vergilendirilmesidir. Gelir vergisi oranlar谋nda yap谋lan indirimler ve vergi iadeleri, vergi y眉k眉n眉n toplumun di臒er kesimlerine kayd谋r谋lmas谋 ve bu y眉k眉n payla艧t谋r谋lmas谋 sonucunu do臒urmam谋艧t谋r. B眉y眉k toprak sahipleri, b眉y眉k t眉ccarlar, hal芒 hemen hemen t眉m眉yle vergiden muaft谋r. Sanayicilere ve ihracat莽谋lara sa臒lanan vergi indirimi ve vergi iadesi bi莽imindeki te艧vikler, bu kesimlerin 枚dedi臒i vergilerin 枚nemli bir b枚l眉m眉n眉 kendilerine geri vermektedir. Ayr谋ca,枚zellikle sanayiciler vergi ve sosyal sigorta primi bor莽lar谋n谋枚dememekte israr etmektedirler. 1985 y谋l谋n谋n ilk dokuz ay谋nda ihracat莽谋lara 枚denen vergi iadesi tutar谋 197 milyar lirad谋r. Kurumlar Vergisinin vergi gelirleri i莽indeki pay谋 da s眉rekli d眉艧眉r眉lm眉艧t眉r. Vergi gelirleri i莽inde 1986 y谋l谋nda %15,9 d眉zeyindeki kurumlar vergisi pay谋 1993 y谋l谋nda %6,9'a kadar gerilemi艧tir. <br> D谋艧a a莽谋lmac谋 b眉y眉me politikas谋n谋n en 枚nemli ve en belirgin sonu莽lar谋ndan birisi de d谋艧 bor莽lanmay谋 art谋rmas谋d谋r. 1980'li y谋llarda yurti莽i tasarruflar谋n kalk谋nman谋n finansman谋n谋 kar艧谋layamamas谋 ve mali politikalar nedeniyle d谋艧 bor莽larda 枚nemli art谋艧 olmu艧tur. T眉rkiye'nin d谋艧 bor莽lar谋 1979 y谋l谋nda 13,6 milyar dolar iken, son verilere g枚re bu tutar 180 milyar dolara ula艧m谋艧t谋r. D谋艧 bor莽 stokunun b眉y眉d眉臒眉 ortamda 眉lkenin siyasi bask谋lara a莽谋k hale gelmesinin, toplumun gelece臒i a莽谋s谋ndan a臒谋r faturalar i莽erdi臒i de a莽谋kt谋r. <br> T眉rk Liras谋n谋n de臒eri bu denli d眉艧眉r眉ld眉kten sonra, d枚viz rezervlerini art谋rmak sorun de臒ildir. Bunun sonucunda: insanlar谋n cebinde mal alacak para b谋rakmad谋ktan sonra, kuyruklar谋 kald谋rman谋n hi莽bir zor yan谋 yoktur. T眉rk Liras谋n谋n de臒erini ve i艧g眉c眉 maliyetlerini d眉艧眉rerek ihracat谋 art谋rmak 枚v眉n眉lecek bir i艧 de臒ildir. 陌艧莽i 眉cretlerinin d眉艧眉kl眉臒眉n眉臒枚臒s眉n眉 gere gere il芒n ederek ve her t眉rl眉 te艧viki, ayr谋cal谋臒谋 sa臒layarak yabanc谋 sermayeyi davet etmek,yabanc谋 sermaye yat谋r谋mlar谋n谋 artt谋rmak b眉y眉k bir ba艧ar谋 de臒ildir. A臒谋r ko艧ullarla ve siyasi tavizlerle bor莽 alabilmek ise, ac谋s谋 sonradan 莽谋kan bir "ba艧ar谋d谋r". Bu ba艧ar谋n谋n ne anlama geldi臒ini Osmanl谋陌mparatorlu臒u d枚neminden hat谋ryoruz. 1983 y谋l谋 Kas谋m ay谋 sonunda, 1 ABD dolar谋n谋n kar艧谋l谋臒谋 266 TL. idi. H眉k眉metin iki y谋ll谋k y枚netimi sonras谋nda 1985 Kas谋m ay谋 sonunda, 1 ABD dolar谋n谋n kar艧谋l谋臒谋 570 TL.s谋d谋r. T眉rk liras谋n谋n de臒erinin d眉艧mesi, T眉rkiye'de eme臒in uluslararas谋 piyasalarda de臒er yitirmesi ile e艧 anlaml谋d谋r.<br> D谋艧ar谋ya net kaynak aktar谋m谋 gerektiren, 枚demeler dengesi sorununu 莽枚zemeyen, sadece erteleyen d谋艧 bor莽lar yan谋nda bug眉n i莽 bor莽lanman谋n ula艧t谋臒谋 d眉zey de 1980 sonras谋 ekonomik politikalar谋n bir yans谋mas谋d谋r. Sermaye kesiminden vergi almak yerine bor莽lanmay谋 tercih eden yakla艧谋m sonucu, b眉t莽e a莽谋klar谋 her y谋l ola臒an眉st眉 boyutlarda artm谋艧t谋r. Bunun sonucunda 1979 y谋l谋nda yakla艧谋k 452 milyar lira olan i莽 bor莽lanma bug眉n 170 milyar dolar d眉zeyine 莽谋km谋艧t谋r. Bu yap谋 borcun bor莽la 枚denmeye 莽al谋艧谋ld谋臒谋 bir k谋s谋r d枚ng眉艧eklinde ifade edilmekte ve i莽 bor莽枚demeleri yoluyla kaynaklar belirli kesime aktar谋lmaktad谋r. Bu uygulamalarla son y谋llarda, 枚zelle艧tirmelerle, halk谋n vergileriyle kurulan Kamu 陌ktisadi Te艧ekk眉lleri (K陌T) yerli-yabanc谋 tekellere pe艧ke艧莽ekilmi艧 ve 莽ekilmeye devam edilmektedir. 脟al谋艧anlara s谋f谋r zam 枚nerilirken, emeklilere y谋lda %10-12 zamma bile kar艧谋莽谋k谋p "ne yapal谋m olanaklar谋m谋z bu kadar" diyen iktidarlar, son y谋llarda i莽 bor莽lanmadan fazlas谋n谋 karaparac谋, s眉pek眉l芒t枚r, rantiye hortumculara g枚n眉l rahatl谋臒谋yla aktarm谋艧lard谋r.<br> Di臒er taraftan, 眉lkenin ekonomik ve sosyal sorunlar谋 ile bir b眉t眉nl眉k i莽indeki 枚nemli bir sorunu da her ge莽en g眉n a臒谋rla艧an i艧sizlik sorunudur. "Sosyal Devlet" anlay谋艧谋n谋n terkedilerek, devletin ekonomiyi y枚nlendirmedeki rol眉n眉 enaza indirip, moda deyimle devlet k眉莽眉lt眉lerek sorunun kapitalist piyasa kurallar谋n谋n serbest i艧leyi艧ine terkedilmesi yakla艧谋m谋 olumsuz sonu莽lar vermi艧tir. 陌艧sizlikteki art谋艧, 莽al谋艧anlara y枚nelik ekonomik bir bask谋 arac谋na d枚n眉艧m眉艧t眉r. 脰zellikle son d枚nemde bask谋s谋n谋 giderek artt谋ran i艧sizlik olgusu, 莽al谋艧anlar谋n gelirlerini geriletme do臒rultusunda 枚nemli bir ara莽 olarak kullan谋lmaya ba艧lanm谋艧t谋r. Devletin harcamalar谋 i莽inde savunma ve i莽 g眉venlik harcamalar谋 artt谋r谋l谋rken, sosyal refah harcamalar谋 s眉rekli olarak k谋s谋lmaktad谋r. Son y谋llarda i艧莽ilerin i艧yerinden ald谋klar谋 net ger莽ek 眉crette bir azalma oldu臒u gibi, 眉cretlilere sosyal refah harcamalar谋 yoluyla devletin yapt谋臒谋 katk谋lar da azalt谋lm谋艧t谋r. B枚ylece ailelerin ger莽ek gelirlerindeki d眉艧meler, net ger莽ek 眉cret verilerinde g枚z眉kenin de 眉st眉ndedir. <br> Uygulanan ekonomik politikalar toplumsal yap谋y谋莽眉r眉tmektedir. Gelirlerin azalmas谋, gelir da臒谋l谋m谋ndaki adaletsizli臒in artmas谋, i艧sizli臒in yayg谋nla艧mas谋, gelece臒e g眉venle bakamama gibi nedenlere ba臒l谋 olarak; ahlaks谋zl谋k yayg谋nla艧maktad谋r, kendini satanlar谋n say谋s谋 artmaktad谋r, intiharlar谋n say谋s谋 rekor d眉zeydedir, uyu艧turucu madde kullan谋m谋 yayg谋nla艧maktad谋r, insanlar谋n 艧ans oyunlar谋na umut ba臒lama e臒ilimleri artmaktad谋r. Halk谋m谋z ge莽mi艧ten miras kalan dayan谋艧ma, dostluk, sadakat gibi sa臒l谋kl谋 ve anlaml谋 de臒erlere sayg谋s谋n谋 yitirmi艧, k枚艧eyi d枚nme hayali i莽inde yuvarlanan, duyars谋z bir topluma d枚n眉艧t眉r眉lmek istenmektedir.<br> Bug眉n d眉nya art谋k b眉y眉k ve tek bir kapitalist ekonomik b眉t眉nl眉k i莽inde faaliyet g枚stermektedir. Tarihin bu d枚neminde d眉nyaya egemen olan kapitalist-emperyalist ekonomik yakla艧谋m, sosyalist, devrimci bir anlay谋艧la emek莽i halk谋n g眉c眉ne dayanarak ba臒谋ms谋zl谋臒谋na 谋srarla sahip 莽谋kmayan her hangi bir 眉lkenin kendi ekonomik 莽izgisini izlemesini ya da "kendi kendine yeterlilik" politikas谋 s眉rd眉rmesini hemen hemen olanaks谋z duruma getirmi艧tir. Egemen kapitalist anlay谋艧a g枚re, bug眉n 眉lkeler aras谋ndaki ili艧kilerin temel 枚gesi "pazar ekonomisine" dayal谋 i艧birli臒idir. "Ekonomiye devlet m眉dahalesinin ve devletin ekonomide y枚nlendirici rol眉n眉n azalt谋lmas谋" anlay谋艧谋n谋n bu kapsamda ortak 莽谋karlar a莽谋s谋ndan geni艧 olanaklar sa臒lad谋臒谋 ileri s眉r眉lmektedir. Ancak 枚zellikle geli艧mekte olan 眉lkeler bak谋m谋ndan bu politika, 莽e艧itli riskleri ve sorunlar谋 kapsamaktad谋r: Kuzey-G眉ney ikilemi, yani d眉nyan谋n Kuzeyi'ndeki end眉strile艧mi艧眉lkeler ile G眉ney Yar谋mk眉re'deki geli艧mekte olan 眉lkeler aras谋ndaki b眉y眉yen ekonomik ve sosyal farkl谋l谋k, metropol emperyalist 眉lkeler-yeni s枚m眉rge 眉lkeler 莽eli艧mesini g枚zler 枚n眉ne seriyor.<br> T眉rkiye'ye 24 Ocak Program谋n谋 dayatan kapitalist-emperyalist cephenin 莽eyrek y眉zy谋ld谋r d眉nya 莽ap谋nda s眉ren ekonomik, sosyal ve siyasal sald谋r谋s谋 son y谋llarda askeri sald谋r谋 ve i艧gallerle dayan谋lmaz boyutlar kazand谋. Bu topyek眉n sald谋r谋ya tepki olarak son y谋llarda b眉t眉n d眉nyada demokrasi ve sosyal adalet ilkelerini yeniden 枚n pl芒na 莽谋karma e臒ilimlerinin halk taban谋nda ye艧erdi臒i g枚zlenmektedir. Bu e臒ilim, 枚nemli bir geli艧menin ba艧lang谋c谋 olarak alg谋lanabilir. Bu yeni yakla艧谋m谋n 枚z眉nde geni艧 emek莽i y谋臒谋nlar谋 ve halklar谋 temel alarak onlar谋n ortakla艧a 眉rettikleri, y枚nettikleri ve sosyalistce payla艧t谋klar谋; sa臒l谋臒谋n, e臒itimin, ula艧谋m谋n, bar谋nma sorununun 莽枚z眉ld眉臒眉, kad谋n-erkek e艧itli臒inin, b眉t眉n halklar谋n karde艧li臒inin sa臒lanaca臒谋 bir d眉zeni, sosyalizmi 枚ne koyma e臒ilimi yatmaktad谋r. 脺lkemizde bunu yapacak olan, yukarda say谋lan katmanlar谋 bir araya getirecek, onlar谋 ayn谋 ama莽lar i莽in m眉cadeleye 枚rg眉tleyecek olan, bu y谋臒谋nlara program谋yla, birikimiyle yol g枚sterecek olan proletaryan谋n partisidir, Mustafa Suphi'lerin ve 陌smail Bilen'lerin T眉rkiye Kom眉nist Partisi'dir (sak谋n burjuvazinin himayesinde ortal谋kta dola艧an sahtesiyle, S陌P'le kar谋艧t谋r谋lmas谋n), bilimsel sosyalizm'dir, Marksizm-Leninizm'dir.<br> B眉t眉n d眉nyada globalle艧tiklerini savunan emperyalistlere, kapitalistlere ve i艧birlik莽ilere kar艧谋 topyek眉n m眉cadeleyi, her 眉lkede ve b枚lgede o 眉lkenin ve b枚lgenin somut ko艧ullar谋na uygun 艧ekilde, b谋kmadan, usanmadan savunarak, buna g枚re 枚rg眉tlenerek ve daha 莽ok m眉cadele ederek ba艧araca臒谋m谋z谋 biliyoruz, inan谋yoruz. 脺R脺N enternasyonalist m眉cadele gelene臒ine ba臒l谋 olarak bu topyek眉n m眉cadeleyi 眉lkemizde hayata ge莽irmek i莽in sava艧谋yor, sava艧acakt谋r.</p></div> </td><td width="10"><img src="images/1px.gif" width="10"></td><tr><td> </td></tr> <tr><td colspan="4"> <div id="bolumler"> <div class="bolum_ana_baslik">Yazar谋n Di臒er Yaz谋lar谋</div> <div class="alt_cizgi"></div> </div> </td></tr> <tr><td class="v11px" colspan="4"> <img src="images/ok.gif" height="6" width="4"> <a href="makaleler.php?ID=1603">Yirmibe艧inci Y谋l谋nda 24 Ocak 1980 "陌stikrar Program谋"</a><br><img src="images/ok.gif" height="6" width="4"> <a href="makaleler.php?ID=176">PA艦ABAH脟E D陌REN陌艦陌N陌N D脺艦脺ND脺RD脺KLER陌</a><br><img src="images/ok.gif" height="6" width="4"> <a href="makaleler.php?ID=134">YOLCULAR VE HANCILAR</a><br><img src="images/ok.gif" height="6" width="4"> <a href="makaleler.php?ID=78">DUR DEMED陌K脟E</a><br><img src="images/ok.gif" height="6" width="4"> <a href="makaleler.php?ID=71">B陌R SEND陌KACI DAHA 脰LD脺R脺LD脺</a><br><br><div class="v9px"></td></tr> </table> </td> </tr> <tr><td> </td></tr> <tr> <td colspan="4" bgcolor="#cccccc"> <div class="v10px" align="center"> <br> <b>E-posta:</b> <a href="mailto:posta@urundergisi.com">posta@urundergisi.com</a> </div>  <script type="text/javascript" > (function(m,e,t,r,i,k,a){m[i]=m[i]||function(){(m[i].a=m[i].a||[]).push(arguments)}; m[i].l=1*new Date();k=e.createElement(t),a=e.getElementsByTagName(t)[0],k.async=1,k.src=r,a.parentNode.insertBefore(k,a)}) (window, document, "script", "https://mc.yandex.ru/metrika/tag.js", "ym"); ym(23668378, "init", { clickmap:true, trackLinks:true, accurateTrackBounce:true, webvisor:true }); </script> <noscript><div><img src="https://mc.yandex.ru/watch/23668378" style="position:absolute; left:-9999px;" alt="" /></div></noscript>  </td></tr></table> </div></div> <br><br> </body> </html>