CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="te" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>స్పేస్ షటిల్ - వికీపీడియా</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )tewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","జనవరి","ఫిబ్రవరి","మార్చి","ఏప్రిల్","మే","జూన్","జూలై","ఆగస్టు","సెప్టెంబరు","అక్టోబరు","నవంబరు","డిసెంబరు"],"wgRequestId":"671be8e7-8ff6-46a5-ab58-a4f3569ec56e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"స్పేస్_షటిల్","wgTitle":"స్పేస్ షటిల్", "wgCurRevisionId":4100966,"wgRevisionId":4100966,"wgArticleId":312796,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages using the JsonConfig extension","ఈ వారం వ్యాసాలు","అంతరిక్ష వాహనాలు"],"wgPageViewLanguage":"te","wgPageContentLanguage":"te","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"స్పేస్_షటిల్","wgRelevantArticleId":312796,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"te","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"te"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false, "wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q48806","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.6"};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready", "ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=te&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/STS120LaunchHiRes-edit1.jpg/1200px-STS120LaunchHiRes-edit1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1879"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/STS120LaunchHiRes-edit1.jpg/800px-STS120LaunchHiRes-edit1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1253"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/STS120LaunchHiRes-edit1.jpg/640px-STS120LaunchHiRes-edit1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1002"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="స్పేస్ షటిల్ - వికీపీడియా"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//te.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edit this page" href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="వికీపీడియా (te)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//te.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.te"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="వికీపీడియా ఆటమ్ ఫీడు" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-స్పేస్_షటిల్ rootpage-స్పేస్_షటిల్ skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eఈ నోటీసును తొలగించు\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"te\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable class=\"wikitable\"\u003E\n\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #f1ff81; text-align: center;\"\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cbig\u003Eవికీ పాఠకులే వికీ రచయితలు!\n\u003C/big\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\n\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #fff1ff; text-align: left;\"\u003E\n\u003Ctd\u003Eవికీలో వ్యాసాలు రాస్తున్నది ఎక్స్పర్టులూ, సబ్జెక్టు నిపుణులూ కాదు. ఇక్కడ సాధారణ పాఠకులే వ్యాసాలు రాస్తారు. అందరూ కలిసి పరస్పర సహకారంతో, సమన్వయంతో పనిచేస్తూ వ్యాసాలను రాస్తారు. వివిధ వనరుల్లోంచి సమాచారాన్ని సేకరించి, ఆ మూలాలను ఉదహరిస్తూ ఆ సమాచారాన్ని వికీలో చేరుస్తారు. మరింత సమాచారం కోసం \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81\" title=\"వికీపీడియా:పరిచయము\"\u003Eవికీపీడియా:పరిచయము\u003C/a\u003E చూడండి. ఈ పనిలో మీరూ భాగం పంచుకోవచ్చు. వికీలో \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%85%E0%B0%95%E0%B1%8C%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%81_%E0%B0%8E%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%3F\" title=\"వికీపీడియా:అకౌంటు ఎందుకు సృష్టించుకోవాలి?\"\u003Eఖాతా సృష్టించుకోండి\u003C/a\u003E. మీకు ఆసక్తి ఉన్న విషయం గురించిన సమాచారాన్ని రాసి, వికీ అభివృద్ధిలో మీరూ తోడ్పడండి. ఈ విషయంలో సందేహమేమైనా ఉంటే \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82\" title=\"వికీపీడియా:సహాయ కేంద్రం\"\u003Eవికీపీడియా సహాయకేంద్రంలో\u003C/a\u003E అడగండి.\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">స్పేస్ షటిల్</h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">వికీపీడియా నుండి</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Jump to navigation</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Jump to search</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="te" dir="ltr"><table class="infobox hproduct" style="font-size: 88%; width: 22em; text-align: left"> <caption>స్పేస్ షటిల్ </caption> <tbody><tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:STS120LaunchHiRes-edit1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/STS120LaunchHiRes-edit1.jpg/270px-STS120LaunchHiRes-edit1.jpg" decoding="async" width="270" height="423" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/STS120LaunchHiRes-edit1.jpg/405px-STS120LaunchHiRes-edit1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/STS120LaunchHiRes-edit1.jpg/540px-STS120LaunchHiRes-edit1.jpg 2x" data-file-width="1888" data-file-height="2956" /></a> STS-120 యాత్రలో పైకి లెగుస్తున్న స్పేస్ షటిల్. </td></tr> <tr> <th>విధి </th> <td>మానవ సహిత కక్ష్యా ప్రయోగం, పునఃప్రవేశం </td></tr> <tr> <th>తయారీదారు </th> <td>యునైటెడ్ స్పేస్ అలయన్స్ థియోకోల్/అలయంట్ టెక్ సిస్టమ్స్ (SRBs) లాక్‌హీడ్ మార్టిన్/మార్టిన్ మారియెట్టా (ET) బోయింగ్/రాక్‌వెల్ ఇంటర్నేషనల్ (కక్ష్యా వాహనం) </td></tr> <tr> <th>దేశము </th> <td><a href="/wiki/United_States" class="mw-redirect" title="United States">United States</a> </td></tr> <tr> <th>ఒక్కో ప్రయోగానికి అయ్యే ఖర్చు (2024) </th> <td>US$576 million (2012) to $1.64 billion (2012) </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; font-size: 100%">పరిమాణము </th></tr> <tr> <th>ఎత్తు </th> <td>56.1 మీ. (184 అ. 1 అం.) </td></tr> <tr> <th>వ్యాసము </th> <td>8.7 మీ. (28 అ. 7 అం.) </td></tr> <tr> <th>ద్రవ్యరాశి </th> <td>2,030,000 కి.గ్రా. (4,470,000 పౌ.) </td></tr> <tr> <th>దశలు </th> <td>1.5 </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; font-size: 100%">సామర్థ్యము </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B1%82_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%95%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF" title="భూ నిమ్న కక్ష్య">భూ నిమ్న కక్ష్య</a> (204 కి.మీ. or 127 మై.) కు పేలోడు </td> <td>27,500 కి.గ్రా. (60,600 పౌ.) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం">అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం</a> (407 కి.మీ. or 253 మై.) కు పేలోడు </td> <td>16,050 కి.గ్రా. (35,380 పౌ.) </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ధ్రువీయ కక్ష్య (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ధ్రువీయ కక్ష్య</a> కు పేలోడు </td> <td>12,700 కి.గ్రా. (28,000 పౌ.) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B1%82_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%BF%E0%B0%B0_%E0%B0%AC%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%80_%E0%B0%95%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF" title="భూ స్థిర బదిలీ కక్ష్య">భూ స్థిర బదిలీ కక్ష్య</a> కు పేలోడు </td> <td>10,890 కి.గ్రా. (24,010 పౌ.) with <a href="/w/index.php?title=Inertial_Upper_Stage&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inertial Upper Stage (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Inertial Upper Stage</a><a href="#cite_note-iusb-1">[1]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B1%82_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%BF%E0%B0%B0_%E0%B0%95%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF" title="భూ స్థిర కక్ష్య">భూ స్థిర కక్ష్య</a> కు పేలోడు </td> <td>2,270 కి.గ్రా. (5,000 పౌ.) with Inertial Upper Stage<a href="#cite_note-iusb-1">[1]</a> </td></tr> <tr> <td>వెనక్కి వచ్చేటపుడు కు పేలోడు </td> <td>14,400 కి.గ్రా. (31,700 పౌ.)<a href="#cite_note-woodcock-2">[2]</a> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; font-size: 100%">ప్రయోగ చరిత్ర </th></tr> <tr> <th>స్థితి </th> <td>విరమించారు </td></tr> <tr> <th>ప్రయోగ స్థలాలు </th> <td>కెనడీ స్పేస్ సెంటర్ ప్రయోగ వేదిక LC-39 వాండెన్‌బర్గ్ AFB ప్రయీగ వేదిక SLC-6 (వాడలేదు) </td></tr> <tr> <th>మొత్తం ప్రయోగాలు </th> <td>135 </td></tr> <tr> <th>విజయాలు </th> <td>133<a href="#cite_note-3">[a]</a> </td></tr> <tr> <th>వైఫల్యాలు </th> <td>2 ఛాలెంజరు' (ఏడుగురి మరణం), కొలంబియా' (ఏడుగురి మరణం) </td></tr> <tr> <th>తొలి ప్రయోగం </th> <td>1981 ఏప్రిల్ 12 </td></tr> <tr> <th>చివరి ప్రయోగం </th> <td>2011 జూలై 21 </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; font-size: 100%">బూస్టర్లు (Stage 0) </th></tr> <tr> <th>బూస్టర్ల సంఖ్య </th> <td>2 </td></tr> <tr> <th>ఇంజన్లు </th> <td> </td></tr> <tr> <th>థ్రస్టు </th> <td> </td></tr> <tr> <th>మండే సమయం </th> <td> </td></tr> <tr> <th>ఇంధనం </th> <td>{{{boosterfuel}}} </td></tr> </tbody></table> స్పేస్ షటిల్, పాక్షికంగా మరల మరల వినియోగించదగిన <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%A8%E0%B1%8C%E0%B0%95" title="అంతరిక్ష నౌక">అంతరిక్ష నౌకా</a> వ్యవస్థ. <a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B1%82_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%95%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF" title="భూ నిమ్న కక్ష్య">భూ నిమ్న కక్ష్య</a> లోకి వెళ్ళి వెనక్కి తిరిగి వచ్చే నౌక (అర్బిటర్), ఈ వ్యవస్థలో భాగం. ఇది 1981 నుండి 2011 వరకు <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%BE" title="నాసా">నేషనల్ ఏరోనాటిక్స్ అండ్ స్పేస్ అడ్మినిస్ట్రేషన్</a> (నాసా) వారి అంతరిక్ష నౌకల కార్యక్రమంలో భాగంగా పనిచేసింది. అధికారికంగా ఈ కార్యక్రమం పేరు స్పేస్ ట్రాన్స్‌పోర్టేషన్ సిస్టమ్ (అంతరిక్ష రవాణా వ్యవస్థ - ఎస్‌టిఎస్). పునర్వినియోగ అంతరిక్ష నౌకా వ్యవస్థ కోసం 1969 లో తయారు చేసిన ప్రణాళిక నుండి ఈ పేరును తీసుకున్నారు. ఆ ప్రణాళికలో పొందుపరచిన అంశాల్లో అభివృద్ధి కోసం నిధులు సమకూర్చిన ఏకైక అంశం ఇది. <a href="#cite_note-space_task_group_1969-4">[3]</a> నాలుగు కక్ష్య పరీక్షా యాత్రలలో మొదటిది 1981 లో జరిగింది. 1982 నుండి మొదలైన కార్యాచరణ యాత్రలకు ఇది నాంది పలికింది. మొత్తం ఐదు స్పేస్ షటిల్ ఆర్బిటర్ వాహనాలను నిర్మించారు. <a href="/wiki/%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BE" title="ఫ్లోరిడా">ఫ్లోరిడాలోని</a> కెన్నెడీ స్పేస్ సెంటర్ (కెఎస్సి) నుండి 1981 నుండి 2011 వరకు ప్రయోగించిన మొత్తం 135 యాత్రల్లో అనేక <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE_%E0%B0%89%E0%B0%AA%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B9%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="కృత్రిమ ఉపగ్రహము">ఉపగ్రహాలు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AC%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="స్పేస్ ప్రోబ్">అంతరిక్ష ప్రోబ్‌లు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="హబుల్ అంతరిక్ష టెలిస్కోపు">హబుల్ స్పేస్ టెలిస్కోప్</a> (HST) ను ప్రయోగించారు. కక్ష్యలో అనేక శాస్త్ర విజ్ఞాన ప్రయోగాలు నిర్వహించారు. <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం">అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం</a> నిర్మాణం లోను, మరమ్మత్తుల్లోనూ ఇవి పాల్గొన్నాయి. స్పేస్ షటిల్ చేసిన యాత్రలన్నింటి మొత్తం యాత్రా సమయం 1322 రోజుల, 19 గంటల, 21 నిమిషాల 23 సెకన్లు. <a href="#cite_note-ShuttleByNumbers-5">[4]</a> స్పేస్ షటిల్‌లో 3 ప్రధాన భాగాలుంటాయి: కక్ష్యా వాహనం (భూమ్మీదికి తిరిగివచ్చే వాహనం ఇదే. దీన్నే ఆర్బిటర్ అని కూడా అంటారు), ఒక జత ఘన ఇంధన రాకెట్ బూస్టర్లు (SRB), ఒక బయటి ఇంధన ట్యాంకు (ET). కక్ష్యా వాహనంలో RS-25 అనే మూడు క్లస్టర్డ్ రాకెట్‌డైన్ ప్రధాన ఇంజన్లుంటాయి. బయటి ఇంధన ట్యాంకులో ద్రవ హైడ్రోజన్, <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5_%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ద్రవ ఆక్సిజన్">ద్రవ ఆక్సిజన్</a> లు ఉంటాయి. సాంప్రదాయిక రాకెట్టు లాగానే స్పేస్ షటిల్ కూడా నిట్టనిలువుగా పైకి లేస్తుంది. రెండు SRB లు కక్ష్యా వాహనం లోని మూడు ప్రధాన ఇంజిన్లతో పాటు సమాంతరంగా పనిచేస్తాయి. కక్ష్యా వాహనం లోని మూడు ప్రధాన ఇంజిన్లకు ఇంధనం బయటి ఇంధన ట్యాంకు నుండి లభిస్తుంది. వాహనం కక్ష్యలోకి చేరకముందే SRB ల లోని ఇంధనం పూర్తిగా మండిపోయి, విడిపోతాయి. కక్ష్యలోకి ప్రవేశించే ముందు, బయటి ఇంధన ట్యాంకు (ET) కూడా విడిపోతుంది. కక్ష్యలో ఉండగా కక్ష్యా వాహనం, కక్ష్య విన్యాస వ్యవస్థ (OMS) లోని రెండు ఇంజన్లను ఉపయోగిస్తుంది. అంతరిక్షంలో పనులు పూర్తయ్యాక, వెనక్కి తిరిగి వచ్చేందుకు గాను కక్ష్య నుండి విడివడి, భూవాతావరణం లోకి తిరిగి ప్రవేశించేందుకు కక్ష్యా వాహనం ఈ OMS నే వినియోగిస్తుంది. భూవాతావరణం లోకి ప్రవేశించాక, రాపిడి వల్ల ఉత్పన్నమయ్యే విపరీతమైన ఉష్ణం నుండి ఉష్ణ రక్షక పలకలు వాహనాన్ని రక్షిస్తాయి. భూమికి తిరిగి వచ్చాక ఇది, రన్‌వేపై ఒక విమానం లాగా దిగుతుంది. సాధారణంగా ఫ్లోరిడా లోని కెన్నడీ అంతరిక్ష కేంద్రంలో దిగుతుంది. లేదా కాలిఫోర్నియాలోని ఎడ్వర్డ్స్ ఎయిర్ ఫోర్స్ బేస్ లో దిగుతుంది. ఎడ్వర్డ్స్ వద్ద దిగితే, అక్కడి నుండి ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%8B%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D_747" title="బోయింగ్ 747">బోయింగ్ 747</a> విమానంపై కక్ష్యా వాహనాన్ని తిరిగి KSC కి తీసుకువెళ్తారు. తొట్టతొలి కక్ష్యా వాహనం, ఎంటర్‌ప్రైజ్ ను 1976 లో నిర్మించారు. దీన్ని అప్రోచ్, ల్యాండింగ్ పరీక్షల కోసం ఉపయోగించారు. దీనికి కక్ష్య లోకి వెళ్ళే సామర్ధ్యం లేదు. ఆ తరువాత నాలుగు పూర్తిగా పనిచేసే కక్ష్యా వాహనాలను నిర్మించారు. అవి: కొలంబియా, ఛాలెంజర్, డిస్కవరీ, అట్లాంటిస్. వీటిలో రెండు ప్రమాదాల్లో నాశనమయ్యాయి. 1986 లో ఛాలెంజర్, 2003 లో కొలంబియా నౌకలు ప్రమాదాల్లో నాశనమైనపుడు మొత్తం పద్నాలుగు మంది వ్యోమగాములు మరణించారు. ఐదవ కార్యాచరణ (మొత్తమ్మీద ఆరవది) వాహనం, ఎండీవర్ ను 1991 లో ఛాలెంజర్ స్థానంలో ప్రవేశపెట్టారు. 2011 జూలై 21 న అట్లాంటిస్ చేసిన చిట్టచివరి యాత్రతో నాసా, స్పేస్ షటిల్ కార్యక్రమానికి ముగింపు పలికింది. ఆ తరువాత నుండి 2020 మే 30 న జరిగిన మొదటి వ్యాపారాత్మక క్రూ డెవలప్‌మెంట్ కార్యక్రమ ప్రయోగం జరిగే వరకూ అమెరికా తమ వ్యోమగాములను అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రానికి పంపించడానికి రష్యా వారి సోయుజ్ అంతరిక్ష నౌకను వాడుకుంది. <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="te" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">విషయాలు</h2><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#రూపకల్పన,_అభివృద్ధి">1 రూపకల్పన, అభివృద్ధి</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#షటిలు_వివరాలు">2 షటిలు వివరాలు</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#కక్ష్యా_వాహనం">2.1 కక్ష్యా వాహనం</a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-4"><a href="#సిబ్బంది">2.1.1 సిబ్బంది</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#బాహ్య_ఇంధన_ట్యాంకు">2.2 బాహ్య ఇంధన ట్యాంకు</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#ఘన_రాకెట్_బూస్టర్లు">2.3 ఘన రాకెట్ బూస్టర్లు</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#యాత్ర">3 యాత్ర</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#లాంచి">3.1 లాంచి</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#కక్ష్యలో_ఉండగా">3.2 కక్ష్యలో ఉండగా</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="#పునఃప్రవేశం,_ల్యాండింగు">3.3 పునఃప్రవేశం, ల్యాండింగు</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#స్పేస్_షటిల్_కార్యక్రమం">4 స్పేస్ షటిల్ కార్యక్రమం</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-12"><a href="#విపత్తులు">4.1 విపత్తులు</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-13"><a href="#విరమణ">4.2 విరమణ</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-14"><a href="#ఇవి_కూడా_చూడండి">5 ఇవి కూడా చూడండి</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-15"><a href="#నోట్స్">6 నోట్స్</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-16"><a href="#మూలాలు">7 మూలాలు</a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="రూపకల్పన,_అభివృద్ధి">రూపకల్పన, అభివృద్ధి</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=1" title="విభాగాన్ని మార్చు: రూపకల్పన, అభివృద్ధి">మార్చు</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Space_Shuttle_Columbia_launching_cropped_2.jpg" class="mw-file-description"><img alt="The Space Shuttle Columbia launching on the first Space Shuttle mission" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Space_Shuttle_Columbia_launching_cropped_2.jpg/220px-Space_Shuttle_Columbia_launching_cropped_2.jpg" decoding="async" width="220" height="305" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Space_Shuttle_Columbia_launching_cropped_2.jpg/330px-Space_Shuttle_Columbia_launching_cropped_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Space_Shuttle_Columbia_launching_cropped_2.jpg/440px-Space_Shuttle_Columbia_launching_cropped_2.jpg 2x" data-file-width="1176" data-file-height="1631" /></a><figcaption> కొలంబియా STS-1 <a href="#cite_note-7">[b]</a> </figcaption></figure> తొలుత నిర్మించిన పరీక్షాత్మక షటిలు ఎంటర్‌ప్రైజ్, ఎడ్వర్డ్స్ AFB వద్దకు తీసుకు వచ్చిన తరువాత, బోయింగ్ 747 పై వైమానిక పరీక్షలు చేసారు. షటిలును మోసుకు వెళ్ళేందుకు గాను ఈ విమానానికి మార్పుచేర్పులు చేసారు.1977 ఫిబ్రవరిలో ఎంటర్‌ప్రైజ్‌పై, అప్రోచ్, ల్యాండింగ్ పరీక్షలు చేసారు.1977 ఆగష్టు 12 న, ఎంటర్‌ప్రైజ్ పై మొట్టమొదటి గ్లైడ్ పరీక్ష నిర్వహించారు. అక్కడ అది క్యారియర్ విమానం నుండి విడివడి ఎడ్వర్డ్స్ AFB వద్ద దిగింది. <a href="#cite_note-dev_space_shuttle-8">[6]</a> : 173–174  మరో నాలుగు పరీక్షల తరువాత, ఎంటర్‌ప్రైజ్ ను 1978 మార్చి 13 న మార్షల్ స్పేస్ ఫ్లైట్ సెంటర్ (MSFC) కు తరలించారు. ఇక్కడ దాన్ని బాహ్య ఇంధన ట్యాంకుకు, ఘన రాకెట్ బూస్టర్‌లకూ జతచేసారు. ప్రయోగ సమయంలో ఉండే ఒత్తిడిని దానిపై కృత్రిమంగా కలిగించేందుకు దాన్ని కంపనాలకు గురిచేసారు. 1979 ఏప్రిల్ లో, ఎంటర్‌ప్రైజ్ను KSC కి తీసుకువెళ్ళి, అక్కడ దాన్ని బాహ్య ట్యాంకుకు, ఘన రాకెట్ బూస్టర్లకూ జతచేసి, LC-39 కి లాంచ్ ప్యాడ్‌పై కూర్చోబెట్టారు. ఎంటర్‌ప్రైజ్ ను 1979 ఆగస్టులో కాలిఫోర్నియాకు తిరిగి తీసుకువెళ్ళారు. తరువాత 1984 లో అది వాండెన్‌బర్గ్ AFB వద్ద SLC-6 అభివృద్ధిలో పనిచేసింది. <a href="#cite_note-shuttle_manual-6">[5]</a> : 40–41  1980 నవంబరు 24, న, కొలంబియా స్పేస్ షటిలును దాని ఇంధన ట్యాంకుకు, ఘన-రాకెట్ బూస్టర్లకూ జతచేసారు. డిసెంబరు 29న దాన్ని LC-39 లాంచిప్యాడు వద్దకు తరలించారు. <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III-22  స్పేస్ షటిలు జరిపిన మొట్టమొదటి అంతరిక్ష యాత్ర, STS-1, అంతరిక్ష నౌకపై నాసా జరిపిన తొట్టతొలి మానవ సహిత యాత్ర. : III-24  1981 ఏప్రిల్ 12 న స్పేస్ షటిల్ మొదటిసారిగా పైకెగసింది. దీనిని జాన్ యంగ్, రాబర్ట్ క్రిప్పెన్ నడిపారు. రెండు రోజుల పాటు సాగిన ఈ యాత్రా కాలంలో, యంగ్, క్రిప్పెన్‌లు షటిల్ లోని పరికరాలను పరీక్షించారు. కొలంబియా ఉపరితలంపై పైభాగాన ఉండే అనేక సిరమిక్ పలకలు పడిపోయినట్లు గమనించారు. <a href="#cite_note-into_the_black-10">[8]</a> : 277–278  నాసా, అమెరికా వైమానిక దళ సమన్వయంతో ఉపగ్రహాలను ఉపయోగించి, కొలంబియా దిగువ భాగం అంతా బాగానే ఉందని, ఎటువంటి నష్టం కలగలేదనీ నిర్ధారించుకుంది. : 335–337  ఏప్రిల్ 14 న కొలంబియా భూవాతావరణం లోకి తిరిగి ప్రవేశించి, ఎడ్వర్డ్స్ వైమానిక స్థావరం వద్ద దిగింది. : III-24  1981 - 1982 లో నాసా, కొలంబియాతో మరో మూడు పరీక్షా యాత్రలు జరిపింది. 1982 జూలై 4 న, కెన్ మాట్టింగ్లీ, హెన్రీ హార్ట్స్‌ఫీల్డ్ జరిపిన STS-4 యాత్రలో స్పేస్ షటిలు, ఎడ్వర్డ్స్ AFB వద్ద ఉన్న కాంక్రీట్ రన్‌వే పైన దిగింది. నాటి అమెరికా అధ్యక్షుడు <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%97%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="రోనాల్డ్ రీగన్">రోనాల్డ్ రీగన్</a>, అతని భార్య, సిబ్బందిని కలుసుకున్నారు. STS-4 తరువాత, నాసా తన అంతరిక్ష రవాణా వ్యవస్థ (STS) కార్యోన్ముఖమైనట్లు ప్రకటించింది. <a href="#cite_note-dev_space_shuttle-8">[6]</a> : 178–179  <a href="#cite_note-11">[9]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="షటిలు_వివరాలు">షటిలు వివరాలు</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=2" title="విభాగాన్ని మార్చు: షటిలు వివరాలు">మార్చు</a>]</div> పునర్వినియోగం కోసం రూపొందించిన మొట్టమొదటి కార్యాచరణ కక్ష్యా వాహనం, స్పేస్ షటిల్. ప్రతి కక్ష్యావాహనం అంచనా జీవిత కాలం 100 ప్రయోగాలు లేదా పదేళ్ళు. అయితే ఆ తరువాత దీన్ని పొడిగించారు. <a href="#cite_note-sivolella-12">[10]</a> : 11  ప్రయోగ సమయంలో స్పేస్ షటిల్లో, ఒక కక్ష్యా వాహనం (ఇందులోనే సిబ్బంది, పేలోడ్ ఉంటాయి), బాహ్య ఇంధన ట్యాంకు (ఇటి), రెండు ఘన రాకెట్ బూస్టర్‌లు (ఎస్‌ఆర్‌బి) ఉంటాయి. <a href="#cite_note-jenkins-13">[11]</a> : 363  వివిధ షటిల్ విభాగాల బాధ్యతలను నాసాకు చెందిన వివిధ కేంద్రాలు తీసుకున్నాయి. భూమధ్యరేఖాయుత కక్ష్యల్లోకి చేసే ప్రయోగాలకు సంబంధించి, కార్యకలాపాలను నిర్వహించే బాధ్యత KSC ది కాగా, వాండెన్‌బర్గ్ వైమానిక స్థావరానికి ధ్రువీయ కక్ష్యల్లోకి చేసే ప్రయోగాల బాధ్యతను అప్పజెప్పారు. అయితే, షటిల్ చేసిన యాత్రలన్నీ భూమధ్యరేఖా కక్ష్యల్లోకే, ధ్రువీయ కక్ష్యల్లోకి అసలు యాత్రలేమీ చెయ్యలేదు. షటిల్ కార్యకలాపాలన్నిటికీ కేంద్ర బిందువు జాన్సన్ స్పేస్ సెంటర్ (JSC) . ప్రధాన ఇంజన్లు, బాహ్య ట్యాంకు, ఘన రాకెట్ బూస్టర్ల బాధ్యత MSFC ది. జాన్ సి. స్టెనిస్ స్పేస్ సెంటర్ ప్రధాన ఇంజను‌ పరీక్షలు నిర్వహించింది. గొడ్దార్డ్ స్పేస్ ఫ్లైట్ సెంటర్ గ్లోబల్ ట్రాకింగ్ నెట్‌వర్క్‌ను నిర్వహించింది. <a href="#cite_note-14">[12]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="కక్ష్యా_వాహనం">కక్ష్యా వాహనం</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=3" title="విభాగాన్ని మార్చు: కక్ష్యా వాహనం">మార్చు</a>]</div> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Shuttle_profiles.jpg" class="mw-file-description"><img alt="The five Space Shuttle orbiters launching" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Shuttle_profiles.jpg/715px-Shuttle_profiles.jpg" decoding="async" width="715" height="318" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Shuttle_profiles.jpg/1073px-Shuttle_profiles.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Shuttle_profiles.jpg/1430px-Shuttle_profiles.jpg 2x" data-file-width="2251" data-file-height="1000" /></a><figcaption> షటిల్ లాంచ్ ప్రొఫైల్స్. ఎడమ నుండి: కొలంబియా, ఛాలెంజర్, డిస్కవరీ, అట్లాంటిస్, ఎండీవర్ </figcaption></figure> పైకి వెళ్ళేటపుడు నిట్టనిలువుగా రాకెట్టులా లేచి, వెనక్కి వచ్చేటపుడు గ్లైడరులాగా దిగే సామర్థ్యం ఉండేలా కక్ష్యా వాహనాన్ని రూపొందించారు. <a href="#cite_note-jenkins-13">[11]</a> : 365  దీని మూడు-భాగాల ఫ్యూసెలేజిలో సిబ్బంది విభాగం, కార్గో విభాగం, ఫ్లైట్ ఉపరితలాలు, ఇంజన్లు ఉంటాయి. వాహనం వెనుక భాగంలో ప్రధాన ఇంజన్లు (SSME) ఉంటాయి. ఇవి ప్రయోగ సమయంలో అవసరమైన థ్రస్ట్‌ను అందిస్తాయి. అలాగే అంతరిక్షం లోకి ప్రవేశించాక, సరైన కక్ష్య లోకి వెళ్ళడానికి, కక్ష్యలను మార్చడానికి, కక్ష్య నుండి బయటికి వచ్చేయడానికి ఈ ఇంజన్లను ఉపయోగిస్తారు. దాని డబుల్ డెల్టా రెక్కలు 18 మీటర్ల పొడవున, లోపలి అంచు వద్ద 81°, బయటి అంచు వద్ద 45° కోణం లోనూ ఉంటాయి. పిచ్‌ను నియంత్రించడానికి, పునఃప్రవేశం సమయంలో విమానాన్ని నియంత్రించడానికి అవసరమైన చుక్కాని వగైరా ఏర్పాట్లు ఉన్నాయి. : 382–389  ల్యాండింగ్ అయిన తర్వాత వాహనం వేగాన్ని తగ్గించేందుకు రెండు దశల డ్రాగ్ పారాచూట్ వ్యవస్థ ఉంది. ఈ కక్ష్యా వాహనానికి ముడుచుకునే ల్యాండింగ్ గేర్‌ వ్యవస్థ ఉంది. ప్రధాన ల్యాండింగ్ గేర్‌లో రెండు బ్రేకులు ఉన్నాయి. ముందరి ల్యాండింగ్ గేర్‌లో ఎలక్ట్రో-హైడ్రాలిక్ స్టీరింగు పద్ధతి ఉంది.<a href="#cite_note-jenkins2-15">[13]</a>: 408–411  <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="సిబ్బంది">సిబ్బంది</h4>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=4" title="విభాగాన్ని మార్చు: సిబ్బంది">మార్చు</a>]</div> స్పేస్ షటిల్ సిబ్బంది ప్రతి యాత్రకూ మారుతూ ఉంటారు. పరీక్షా యాత్రల్లో ఇద్దరు సభ్యులే ఉన్నారు. తరువాతి యాత్రల్లో సాధారణంగా ఏడుగురు వ్యోమగాములు ఉన్నారు. STS-61A యాత్రలో మాత్రం ఎనిమిది మంది సిబ్బంది ఉన్నారు. <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III-21  <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="బాహ్య_ఇంధన_ట్యాంకు">బాహ్య ఇంధన ట్యాంకు</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=5" title="విభాగాన్ని మార్చు: బాహ్య ఇంధన ట్యాంకు">మార్చు</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:STS-29_External_Tanker_Separation.jpg" class="mw-file-description"><img alt="The view from the orbiter of the external tank after separation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/STS-29_External_Tanker_Separation.jpg/220px-STS-29_External_Tanker_Separation.jpg" decoding="async" width="220" height="235" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/STS-29_External_Tanker_Separation.jpg/330px-STS-29_External_Tanker_Separation.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/STS-29_External_Tanker_Separation.jpg/440px-STS-29_External_Tanker_Separation.jpg 2x" data-file-width="2806" data-file-height="3000" /></a><figcaption> STS-29 లో వేరు పడి భూమిపై పడిపోతున్న బాహ్య ఇంధన ట్యాంకు </figcaption></figure> స్పేస్ షటిల్ బాహ్య ఇంధన ట్యాంకు (ET) స్పేస్ షటిల్ మెయిన్ ఇంజిన్లకు అవసరమైన ఇంధనాన్ని తీసుకువెళ్తుంది. కక్ష్యా వాహనాన్ని, ఘన రాకెట్ బూస్టర్‌లనూ అనుసంధానించే భాగం కూడా ఇదే. 47 మీటర్ల పొడవు, 8.4 మీటర్ల వ్యాసంతో ఉండే ఈ ట్యాంకులో ద్రవ ఆక్సిజన్ (LOX) కు, ద్రవ హైడ్రోజన్ (LH 2 ) కు విడివిడిగా ట్యాంకులు ఉంటాయి. 15 మీటర్ల పొడవుండే లాక్స్ ట్యాంకు ET ముక్కులో ఉంటుంది. LH 2 ET లో అధిక భాగాన్ని ఆక్రమిస్తుంది. ఇది 29 మీటర్ల పొడవుంటుంది. స్పేస్ షటిలు పైకి వెళ్ళేటపుడు ఉత్పన్నమయ్యే వేడిని తట్టుకోడానికి ET ఉపరితలంపై నారింజ రంగు ఫోమును స్ప్రే చేస్తారు. <a href="#cite_note-jenkins-13">[11]</a> : 421–422  పైకెగసే సమయం నుండి కటాఫ్ వరకూ షటిల్ ప్రధాన ఇంజన్లకు అవసరమైన ఇంధనాన్ని ఈ ట్యాంకు అందిస్తుంది. ఇంజిన్ ఆగిపోయిన 18 సెకన్ల తర్వాత కక్ష్య వాహనం నుండి ET విడిపోతుంది. విడీపోయే సమయంలో, ముక్కు నుండి ఆక్సిజన్ వెలువడుతూ ట్యాంకు పల్టీలు కొట్టేలా చేస్తుంది, దీంతో అది పునఃప్రవేశం జరిగేటపుడు విచ్ఛిన్నమై పోతుంది. స్పేస్ షటిల్ వ్యవస్థ లోని ప్రధాన భాగాల్లో ET ఒక్కటే తిరిగి ఉపయోగపడని అంగం. ఇది బాలిస్టిక్ పథంలో ప్రయాణిస్తూ హిందూ మాహాసముద్రంలో గాని, పసిఫిక్ మహాసముద్రంలో గానీ పడిపోతుంది. <a href="#cite_note-jenkins-13">[11]</a> : 422  <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ఘన_రాకెట్_బూస్టర్లు">ఘన రాకెట్ బూస్టర్లు</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=6" title="విభాగాన్ని మార్చు: ఘన రాకెట్ బూస్టర్లు">మార్చు</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Two_Space_Shuttle_SRBs_on_the_Crawler_transporter.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Two Solid Rocket Boosters that are not attached to an external tank or orbiter" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Two_Space_Shuttle_SRBs_on_the_Crawler_transporter.jpg/220px-Two_Space_Shuttle_SRBs_on_the_Crawler_transporter.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Two_Space_Shuttle_SRBs_on_the_Crawler_transporter.jpg/330px-Two_Space_Shuttle_SRBs_on_the_Crawler_transporter.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Two_Space_Shuttle_SRBs_on_the_Crawler_transporter.jpg/440px-Two_Space_Shuttle_SRBs_on_the_Crawler_transporter.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="3000" /></a><figcaption> ఇంధన ట్యాంకు తోను, కక్ష్యా వాహనం తోనూ జతపరచడానికి ముందు మొబైల్ లాంచర్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ పై ఉన్న రెండు SRB లు </figcaption></figure> సాలిడ్ రాకెట్ బూస్టర్లు (SRB) పైకెగసే సమయంలో స్పేస్ షటిల్ కు అవసరమైన థ్రస్టులో 71.4% అందిస్తాయి. ఇప్పటివరకు ఏ అంతరిక్ష రాకెట్టులోనైనా వాడిన ఘన చోదక మోటార్లలో కెల్లా అత్యంత పెద్దవి. <a href="#cite_note-SRB_largest-16">[14]</a>45 మీటర్ల పొడవు, 3.7 మీటర్ల వ్యాసంతో ఉండే ఎస్‌ఆర్‌బి 68 టన్నుల బరువుంటుంది. దీని శంఖాకార ముక్కులో సెపరేషన్ మోటార్లు, పారాచూట్ వ్యవస్థలూ ఉంటాయి. ప్రయాణ మార్గంలో అవసరమైన సర్దుబాట్లను వీలు కలిగించడానికి 8° వరకు గింబాల్ చేయగల సామర్థ్యం వీటి నాజిల్ కు ఉంది. <a href="#cite_note-jenkins-13">[11]</a> : 425–429  <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="యాత్ర">యాత్ర</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=7" title="విభాగాన్ని మార్చు: యాత్ర">మార్చు</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="లాంచి">లాంచి</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=8" title="విభాగాన్ని మార్చు: లాంచి">మార్చు</a>]</div> కౌంట్‌డౌన్ సమయంలో మిషన్ సిబ్బంది, లాంచ్ కంట్రోల్ సెంటర్ (ఎల్‌సిసి) సిబ్బంది వివిధ వ్యవస్థలను తనిఖీ చేస్తారు. T - 6.6 సెకండ్ల వద్ద 120-మిల్లీసెకన్ల వ్యవధిలో మూడు ప్రధాన ఇంజన్లు వరుసగా జ్వలిస్తాయి. T - 3 సెకండ్ల సమయానికి ఈ మూడు RS-25 ఇంజన్లు తమ థ్రస్టులో 90% కు చేరుకుంటాయి. T - 0 సెకండ్ల వద్ద SRB లను జ్వలింపజేస్తారు. SRB లను ప్యాడ్‌కు పట్టి ఉంచే ఎనిమిది సున్నితమైన బోల్టులు పేలిపోతాయి, బొడ్డు తాళ్ళు తెగిపోతాయి. <a href="#cite_note-nuts0-17">[15]</a> <a href="#cite_note-frang_nut_liftoff-18">[16]</a> టి + 0.23 సెకండ్లకు, SRB లు లిఫ్టాఫ్ ప్రారంభించడానికి తగినంత థ్రస్ట్‌ను తయారు చేస్తాయి, T + 0.6 కు గరిష్ట థ్రస్టుకు చేరుకుంటాయి  <a href="#cite_note-19">[17]</a> <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : II–186  T - 0 వద్ద నుండి యాత్ర నియంత్రణ LCC నుండి JSC మిషన్ కంట్రోల్ సెంటర్ చేపడుతుంది. <a href="#cite_note-jenkins20168-20">[18]</a> : III–9  సుమారు T + 123 సెకండ్ల వద్ద షటిలు 46 కిలోమీటర్ల ఎత్తున ఉండగా SRB లను ప్రధాన ట్యాంకుకు కలిపి ఉంచే బోల్టులు పేలిపోయి బూస్టర్లు విడిపోతాయి. విడిపోయాక ఈ బూస్టర్లు 67 కిలోమీటర్ల ఎత్తుకు చేరి ఆ పై <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%AE%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం">అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలోకి</a> పారాచూట్ల సాయంతో దిగుతాయి. T + 8.5 నిముషాల వద్ద ప్రధాన ఇంజన్లు కటాఫ్ అవుతాయి. దీనికి 6 సెకన్ల ముందు, RS-25 ఇంజన్ల థ్రస్టును 67% కి తగ్గిస్తారు. GPC లు బయటి ఇంధన ట్యాంకులో మిగిలి ఉన్న LOX, LH 2 ను పారబోసి, ట్యాంకును విడదీసి అంతరిక్షం లోకి తోసేస్తుంది. ఈ ట్యాంకు బాలిస్టిక్ పథంలో పడిపోతూ భూవాతావరణం లోకి ప్రవేశించి మండిపోతుంది. కొన్ని చిన్న ముక్కలు హిందూ మహా సముద్రంలో గానీ పసిఫిక్ మహాసముద్రంలో గానీ పడిపోతాయి. <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III–9–10  తొలి యాత్రల్లో లక్ష్యిత కక్ష్యను చేరుకోవడానికి OMS ను రెండు సార్లు మండించేవారు. STS-38 తరువాత చేసిన యాత్రల్లో సరైన అపోజీని సాధించడానికి RS-25 ఇంజిన్లను ఉపయోగించారు. కక్ష్యను వృత్తాకారం లోకి మార్చడానికి OMS ఇంజిన్లను ఉపయోగించారు. కక్ష్య ఎత్తు, వాలు యాత్రను బట్టి మారుతూంటాయి. స్పేస్ షటిలు కక్ష్యలు 220 కిలోమీటర్లు, 620 కిలోమీటర్ల మధ్య మారుతూండేవి.<a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III–10  <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="కక్ష్యలో_ఉండగా">కక్ష్యలో ఉండగా</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=9" title="విభాగాన్ని మార్చు: కక్ష్యలో ఉండగా">మార్చు</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Endeavour_docked_to_ISS.jpg" class="mw-file-description"><img alt="The Space Shuttle Endeavour docked with the International Space Station" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Endeavour_docked_to_ISS.jpg/220px-Endeavour_docked_to_ISS.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Endeavour_docked_to_ISS.jpg/330px-Endeavour_docked_to_ISS.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Endeavour_docked_to_ISS.jpg/440px-Endeavour_docked_to_ISS.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="6048" /></a><figcaption> STS-134 యాత్రలో ఎండీవర్, ISS తో డాకింగైంది. </figcaption></figure> నిర్దేశించిన పనిని బట్టి స్పేస్ షటిల్ ప్రవేశించిన కక్ష్య రకం ఆధారపడి ఉంటుంది. పునర్వినియోగ స్పేస్ షటిల్ యొక్క ప్రారంభ రూపకల్పన వాణిజ్య, ప్రభుత్వ ఉపగ్రహాలను మోహరించడానికి గాను ఉద్దేశించారు. ఆయా ఉపగ్రహాలను బట్టి షటిలు కక్ష్యను నిర్ణయించేవారు. ఛాలెంజర్ విపత్తు తరువాత, వాణిజ్య పేలోడ్‌లు కోసం డెల్టా II వంటి రాకెట్లను వినియోగించారు. <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III–108, 123  స్పేస్ షటిల్ ను <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="హబుల్ అంతరిక్ష టెలిస్కోపు">హబుల్ స్పేస్ టెలిస్కోప్</a>, <a href="#cite_note-jenkins201610-21">[19]</a> : III–148  : 434–435 , స్పేస్‌ల్యాబ్ <a href="#cite_note-jenkins-13">[11]</a> : 434–435  గెలీలియో అంతరిక్ష నౌక వంటి శాస్త్రీయ పేలోడ్‌ల కోసం వాడారు. <a href="#cite_note-jenkins20169-22">[20]</a>: III–140  STS-74 నుండి కక్ష్యావాహనం మిర్ అంతరిక్ష కేంద్రంతో డాకింగ్‌లు నిర్వహించింది.<a href="#cite_note-jenkins201611-23">[21]</a> : III–224  షటిలు చివరి దశాబ్ద ఆపరేషన్లో, దాన్ని <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం">అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్ర</a> నిర్మాణానికి ఉపయోగించారు. <a href="#cite_note-jenkins201612-24">[22]</a> : III–264  యాత్రల వ్యవధి చాలా వరకు కొద్ది రోజుల నుండి రెండు వారాల వరకు ఉండేవి. <a href="#cite_note-jenkins201613-25">[23]</a> : III–86  17 రోజుల 15 గంటల వ్యవధి గల STS-80 యాత్ర అత్యంత సుదీర్ఘమైనది <a href="#cite_note-jenkins201614-26">[24]</a>: III–238  <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="పునఃప్రవేశం,_ల్యాండింగు">పునఃప్రవేశం, ల్యాండింగు</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=10" title="విభాగాన్ని మార్చు: పునఃప్రవేశం, ల్యాండింగు">మార్చు</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Space_Shuttle_Discovery_Landing_after_STS-124.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Discovery deployed a parachute to slow itself after landing" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Space_Shuttle_Discovery_Landing_after_STS-124.jpg/220px-Space_Shuttle_Discovery_Landing_after_STS-124.jpg" decoding="async" width="220" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Space_Shuttle_Discovery_Landing_after_STS-124.jpg/330px-Space_Shuttle_Discovery_Landing_after_STS-124.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Space_Shuttle_Discovery_Landing_after_STS-124.jpg/440px-Space_Shuttle_Discovery_Landing_after_STS-124.jpg 2x" data-file-width="3789" data-file-height="2328" /></a><figcaption> STS-124 యాత్రలో దిగిన తరువాత డిస్కవరీ దాని బ్రేక్ పారాచూట్‌ను నియోగించింది </figcaption></figure> కక్ష్యా వాహన పునఃప్రవేశం 120 కిలోమీటర్ల ఎత్తున, అది సుమారు మ్యాక్ 25 వేగంతో ప్రయాణిస్తూండగా మొదలౌతుంది. సుమారు Mac 25 లో ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు. పునఃప్రవేశాన్ని GPC నియంత్రిస్తాయి. కక్ష్యావాహనం 3 కిలోమీటర్ల ఎత్తులో ఉన్నప్పుడు, 150 మీ/సెకండు వేగంతో ప్రాయణిస్తూండగా ల్యాండింగ్ దశ మొదలౌతుంది. ల్యాండింగ్ గేర్ నేలను తాకిన తరువాత, సిబ్బంది డ్రాగ్ చ్యూట్ను మోహరిస్తారు. వాహన వేగం 72 మీ/సె కు తగ్గినపుడు చక్రల బ్రేకులను వేస్తారు. చక్రాలు ఆగిన తరువాత, సిబ్బంది విమాన భాగాలను నిష్క్రియం చేసి బయటికి రావడానికి సిద్ధమౌతారు. <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III–13  <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="స్పేస్_షటిల్_కార్యక్రమం">స్పేస్ షటిల్ కార్యక్రమం</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=11" title="విభాగాన్ని మార్చు: స్పేస్ షటిల్ కార్యక్రమం">మార్చు</a>]</div> స్పేస్ షటిల్ 1981 ఏప్రిల్ 12 నుండి <a href="#cite_note-jenkins201616-27">[25]</a> : III–24  2011 జూలై 21 వరకు యాత్రలు చేసింది.<a href="#cite_note-jenkins201615-28">[26]</a> : III–398  కార్యక్రమంలో అంతరిక్ష నౌక మొత్తం 135 యాత్రలు చేసింది.<a href="#cite_note-jenkins201618-29">[27]</a> : III–398  వీటిలో 133 సురక్షితంగా తిరిగి వచ్చాయి. <a href="#cite_note-jenkins201617-30">[28]</a> : III–80, 304  దాని జీవితకాలమంతా, అంతరిక్ష నౌకను శాస్త్రీయ పరిశోధనలకు,<a href="#cite_note-jenkins20163-31">[29]</a>: III–188  వాణిజ్య అవసరాలకు, <a href="#cite_note-jenkins20162-32">[30]</a>: III–66  సైనికావసరాలకు, <a href="#cite_note-jenkins201619-33">[31]</a> : III–68  శాస్త్రీయ పేలోడ్‌లకూ <a href="#cite_note-jenkins20164-34">[32]</a>: III–148  ఉపయోగించారు. మిర్ <a href="#cite_note-jenkins20165-35">[33]</a>: III–216 , అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రాల <a href="#cite_note-jenkins20166-36">[34]</a> : III–264  నిర్మాణం లోను, ఆపరేషన్‌లోనూ పాల్గొంది. దాని జీవితకాలంలో అమెరికా వ్యోమగాములను అంతరిక్షం లోకి తీసుకెళ్ళిన ఏకైక వాహనం స్పేస్ షటిలే. 2020 మే 30 న క్రూ డ్రాగన్ డెమో -2 ను ప్రయోగించే వరకు వీటికి ప్రత్యామ్నాయం లేదు. <a href="#cite_note-demo-2-37">[35]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="విపత్తులు">విపత్తులు</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=12" title="విభాగాన్ని మార్చు: విపత్తులు">మార్చు</a>]</div> 1986 జనవరి 28 న STS-51-L యాత్రలో, ప్రయోగించిన 73 సెకండ్ల తరువాత కుడి SRB లోని వైఫల్యం కారణంగా ఛాలెంజర్ పేలి పోయింది. అందులో ఉన్న ఏడుగురు వ్యోమగాములు మరణించారు. ఓ-రింగ్ వైఫల్యం ఈ విపత్తుకు మూలం. <a href="#cite_note-challenger_report-38">[36]</a> : 71  12oC కంటే తక్కువ ఉష్ణోగ్రతల వద్ద ఓ-రింగుల పనితీరు పట్ల ఇంజనీర్లు వెలిబుచ్చిన ఆందోళనలను నాసా నిర్వాహకులు విస్మరించారు.<a href="#cite_note-challenger_report2-39">[37]</a>: 148  2003 ఫిబ్రవరి 1 న, కొలంబియా భూవాతావరణం లోకి తిరిగి ప్రవేశించేటప్పుడు విచ్ఛిన్నమైంది. ఏడుగురు సిబ్బంది మరణించారు. ప్రయోగ సమయంలో రెక్క అంచుకు నష్టం జరిగింది. నష్ట తీవ్రతను అంచనా వేసేందుకు రక్షణ శాఖ తీసిన హై-రిజల్యూషన్ చిత్రాలు కావాలని గ్రౌండ్ కంట్రోల్ ఇంజనీర్లు మూడు వేర్వేరు అభ్యర్థనలు చేశారు. ఈ నష్టాన్ని అంచనా వేసేందుకు కొలంబియా లోని వ్యోమగాములు అంతరిక్షంలో ఉండగా బయటికి వచ్చి స్పేస్ వాక్ చేసేందుకు అనుమతి ఇవ్వాలని కూడా వారు అడిగారు. రెంటినీ నాసా తిరస్కరించింది. <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III–323  <a href="#cite_note-century_of_flight_columbia-40">[38]</a> దాంతో అట్లాంటిస్ షటిలును పంపి వ్యోమగాములను వెనక్కి రప్పించే అంశాన్ని నాసా పరిగణించనే లేదు. <a href="#cite_note-sts-107_timeline-41">[39]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="విరమణ">విరమణ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=13" title="విభాగాన్ని మార్చు: విరమణ">మార్చు</a>]</div> 2004 జనవరి లో స్పేస్ షటిల్ పని విరమణను ప్రకటించారు. <a href="#cite_note-jenkins2016-9">[7]</a> : III-347  ప్రెసిడెంట్ <a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D" title="జార్జ్ వాకర్ బుష్">జార్జ్ డబ్ల్యు. బుష్</a> తన విజన్ ఫర్ స్పేస్ ఎక్స్ప్లోరేషన్ను ప్రకటించాడు. ISS నిర్మాణాన్ని పూర్తి చేసిన తర్వాత అంతరిక్ష నౌకను విరమించుకోవాలని ఇది పిలుపునిచ్చింది. <a href="#cite_note-vision-42">[40]</a> <a href="#cite_note-bush_speech-43">[41]</a> చిట్టచివరి యాత్ర STS-135, 2011 జూలై 8 న మొదలై, 2011 జూలై 21 న 5:57 కు KSC లో దిగింది. <a href="#cite_note-jenkins20167-44">[42]</a>: III-398  అప్పటి నుండి 2020 మే 30, న క్రూ డ్రాగన్ డెమో -2 ప్రయోగించే వరకు అమెరికా, తన వ్యోమగాములను అంతరిక్షం లోకి పంపించేందుకు రష్యన్ సోయుజ్ అంతరిక్ష నౌకను వాడుకుంది. <a href="#cite_note-nytimes_crewdragon-45">[43]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ఇవి_కూడా_చూడండి">ఇవి కూడా చూడండి</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=14" title="విభాగాన్ని మార్చు: ఇవి కూడా చూడండి">మార్చు</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%A8%E0%B1%8C%E0%B0%95" title="బురాన్ అంతరిక్ష నౌక">బురాన్</a> - సోవియట్ స్పేస్ షటిల్</li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%8E%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%B5%E0%B0%BF-%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF" title="ఆర్‌ఎల్‌వి-టిడి">పునర్వినియోగ వాహక నౌక</a> - ఇస్రో డిజైను చేస్తున్న పునర్వినియోగ షటిల్</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="నోట్స్">నోట్స్</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=15" title="విభాగాన్ని మార్చు: నోట్స్">మార్చు</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4300226">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-lower-alpha"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> In this case, the number of successes is determined by the number of successful Space Shuttle missions. </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <a href="/w/index.php?title=STS-1&action=edit&redlink=1" class="new" title="STS-1 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">STS-1</a> and <a href="/w/index.php?title=STS-2&action=edit&redlink=1" class="new" title="STS-2 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">STS-2</a> were the only Space Shuttle missions that used a white fire-retardant coating on the external tank. Subsequent missions did not use the latex coating to reduce the mass, and the external tank appeared orange.<a href="#cite_note-shuttle_manual-6">[5]</a>: 48  </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="మూలాలు">మూలాలు</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&section=16" title="విభాగాన్ని మార్చు: మూలాలు">మార్చు</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4300226"><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-iusb-1">↑ <a href="#cite_ref-iusb_1-0">1.0</a> <a href="#cite_ref-iusb_1-1">1.1</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4342780">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.braeunig.us/space/specs/ius.htm">"Inertial Upper Stage"</a>. Rocket and Space Technology. November 2017. Retrieved June 21, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Inertial+Upper+Stage&rft.pub=Rocket+and+Space+Technology&rft.date=2017-11&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.braeunig.us%2Fspace%2Fspecs%2Fius.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-woodcock-2"><a href="#cite_ref-woodcock_2-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFWoodcock,_Gordon_R.1986" class="citation book cs1">Woodcock, Gordon R. (1986). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/spacestationspla00woo_l0q">Space stations and platforms</a>. Orbit Book co. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-0-89464-001-8" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-0-89464-001-8"><bdi>978-0-89464-001-8</bdi></a>. Retrieved 2012-04-17. <q>The present limit on Shuttle landing payload is 14400 kg. (32000 lb). This value applies to payloads intended for landing.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+stations+and+platforms&rft.pub=Orbit+Book+co.&rft.date=1986&rft.isbn=978-0-89464-001-8&rft.au=Woodcock%2C+Gordon+R.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fspacestationspla00woo_l0q&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-space_task_group_1969-4"><a href="#cite_ref-space_task_group_1969_4-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFLaunius1969" class="citation web cs1">Launius, Roger D. (1969). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181224003836/https://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/taskgrp.html">"Space Task Group Report, 1969"</a>. NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/taskgrp.html">the original</a> on 2018-12-24. Retrieved March 22, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Space+Task+Group+Report%2C+1969&rft.pub=NASA&rft.date=1969&rft.aulast=Launius&rft.aufirst=Roger+D.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hq.nasa.gov%2Foffice%2Fpao%2FHistory%2Ftaskgrp.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ShuttleByNumbers-5"><a href="#cite_ref-ShuttleByNumbers_5-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFMalik,_Tarik2011" class="citation web cs1">Malik, Tarik (July 21, 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.space.com/12376-nasa-space-shuttle-program-facts-statistics.html">"NASA's Space Shuttle By the Numbers: 30 Years of a Spaceflight Icon"</a>. Space.com. Retrieved June 18, 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NASA%27s+Space+Shuttle+By+the+Numbers%3A+30+Years+of+a+Spaceflight+Icon&rft.pub=Space.com&rft.date=2011-07-21&rft.au=Malik%2C+Tarik&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.space.com%2F12376-nasa-space-shuttle-program-facts-statistics.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-shuttle_manual-6">↑ <a href="#cite_ref-shuttle_manual_6-0">5.0</a> <a href="#cite_ref-shuttle_manual_6-1">5.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFBaker2011" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=David_Baker_(author)&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Baker (author) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Baker, David</a> (April 2011). NASA Space Shuttle: Owners' Workshop Manual. Somerset, UK: <a href="/w/index.php?title=Haynes_Manual&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haynes Manual (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Haynes Manual</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-84425-866-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-84425-866-6"><bdi>978-1-84425-866-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=NASA+Space+Shuttle%3A+Owners%27+Workshop+Manual&rft.place=Somerset%2C+UK&rft.pub=Haynes+Manual&rft.date=2011-04&rft.isbn=978-1-84425-866-6&rft.aulast=Baker&rft.aufirst=David&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-dev_space_shuttle-8">↑ <a href="#cite_ref-dev_space_shuttle_8-0">6.0</a> <a href="#cite_ref-dev_space_shuttle_8-1">6.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFWilliamson1999" class="citation book cs1">Williamson, Ray (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200531171908/https://history.nasa.gov/SP-4407/vol4/cover.pdf">"Developing the Space Shuttle"</a> (PDF). Exploring the Unknown: Selected Documents in the History of the U.S. Civil Space Program, Volume IV: Accessing Space. Washington, D.C.: NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://history.nasa.gov/SP-4407/vol4/cover.pdf">the original</a> (PDF) on 2020-05-31. Retrieved 2020-09-14.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Developing+the+Space+Shuttle&rft.btitle=Exploring+the+Unknown%3A+Selected+Documents+in+the+History+of+the+U.S.+Civil+Space+Program%2C+Volume+IV%3A+Accessing+Space&rft.place=Washington%2C+D.C.&rft.pub=NASA&rft.date=1999&rft.aulast=Williamson&rft.aufirst=Ray&rft_id=https%3A%2F%2Fhistory.nasa.gov%2FSP-4407%2Fvol4%2Fcover.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins2016-9">↑ <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-0">7.0</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-1">7.1</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-2">7.2</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-3">7.3</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-4">7.4</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-5">7.5</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-6">7.6</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-7">7.7</a> <a href="#cite_ref-jenkins2016_9-8">7.8</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-into_the_black-10"><a href="#cite_ref-into_the_black_10-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFWhite2016" class="citation book cs1">White, Rowland (2016). Into the Black. New York: Touchstone. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-5011-2362-7" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-5011-2362-7"><bdi>978-1-5011-2362-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Into+the+Black&rft.place=New+York&rft.pub=Touchstone&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-5011-2362-7&rft.aulast=White&rft.aufirst=Rowland&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFDumoulin2000" class="citation web cs1">Dumoulin, Jim (August 31, 2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210205085519/https://science.ksc.nasa.gov/shuttle/technology/sts-newsref/sts_overview.html">"Space Transportation System"</a>. NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.ksc.nasa.gov/shuttle/technology/sts-newsref/sts_overview.html">the original</a> on 2021-02-05. Retrieved June 21, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Space+Transportation+System&rft.pub=NASA&rft.date=2000-08-31&rft.aulast=Dumoulin&rft.aufirst=Jim&rft_id=https%3A%2F%2Fscience.ksc.nasa.gov%2Fshuttle%2Ftechnology%2Fsts-newsref%2Fsts_overview.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-sivolella-12"><a href="#cite_ref-sivolella_12-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFSivolella2017" class="citation book cs1">Sivolella, David (2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=7nknDwAAQBAJ&lpg=PP1&dq=isbn%3A3319549464&pg=PP1#v=onepage&q&f=false">The Space Shuttle Program: Technologies and Accomplishments</a>. Hemel Hempstead: <a href="/w/index.php?title=Springer_Praxis_Books&action=edit&redlink=1" class="new" title="Springer Praxis Books (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Springer Praxis Books</a>. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2F978-3-319-54946-0">10.1007/978-3-319-54946-0</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-3-319-54944-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-3-319-54944-6"><bdi>978-3-319-54944-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Space+Shuttle+Program%3A+Technologies+and+Accomplishments&rft.place=Hemel+Hempstead&rft.pub=Springer+Praxis+Books&rft.date=2017&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2F978-3-319-54946-0&rft.isbn=978-3-319-54944-6&rft.aulast=Sivolella&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D7nknDwAAQBAJ%26lpg%3DPP1%26dq%3Disbn%253A3319549464%26pg%3DPP1%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins-13">↑ <a href="#cite_ref-jenkins_13-0">11.0</a> <a href="#cite_ref-jenkins_13-1">11.1</a> <a href="#cite_ref-jenkins_13-2">11.2</a> <a href="#cite_ref-jenkins_13-3">11.3</a> <a href="#cite_ref-jenkins_13-4">11.4</a> <a href="#cite_ref-jenkins_13-5">11.5</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2001" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/spaceshuttlehist0000jenk">Space Shuttle: The History of the National Space Transportation System</a>. Voyageur Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-0-9633974-5-4" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-0-9633974-5-4"><bdi>978-0-9633974-5-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+The+History+of+the+National+Space+Transportation+System&rft.pub=Voyageur+Press&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-9633974-5-4&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fspaceshuttlehist0000jenk&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFDumoulin2000" class="citation web cs1">Dumoulin, Jim (August 31, 2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200621082408/https://science.ksc.nasa.gov/shuttle/technology/sts-newsref/centers.html">"NASA Centers And Responsibilities"</a>. NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.ksc.nasa.gov/shuttle/technology/sts-newsref/centers.html">the original</a> on 2020-06-21. Retrieved March 22, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NASA+Centers+And+Responsibilities&rft.pub=NASA&rft.date=2000-08-31&rft.aulast=Dumoulin&rft.aufirst=Jim&rft_id=http%3A%2F%2Fscience.ksc.nasa.gov%2Fshuttle%2Ftechnology%2Fsts-newsref%2Fcenters.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins2-15"><a href="#cite_ref-jenkins2_15-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2001" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/spaceshuttlehist0000jenk">Space Shuttle: The History of the National Space Transportation System</a>. Voyageur Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-0-9633974-5-4" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-0-9633974-5-4"><bdi>978-0-9633974-5-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+The+History+of+the+National+Space+Transportation+System&rft.pub=Voyageur+Press&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-9633974-5-4&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fspaceshuttlehist0000jenk&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-SRB_largest-16"><a href="#cite_ref-SRB_largest_16-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFDunbar2006" class="citation web cs1">Dunbar, Brian (March 5, 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130406193019/http://www.nasa.gov/returntoflight/system/system_SRB.html">"Solid Rocket Boosters"</a>. NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/returntoflight/system/system_SRB.html">the original</a> on April 6, 2013. Retrieved May 29, 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Solid+Rocket+Boosters&rft.pub=NASA&rft.date=2006-03-05&rft.aulast=Dunbar&rft.aufirst=Brian&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Freturntoflight%2Fsystem%2Fsystem_SRB.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-nuts0-17"><a href="#cite_ref-nuts0_17-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFRoy2008" class="citation web cs1">Roy, Steve (November 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181113090531/https://www.nasa.gov/centers/marshall/pdf/290339main_8-388221J.pdf">"Space Shuttle Solid Rocket Booster"</a> (PDF). NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/centers/marshall/pdf/290339main_8-388221J.pdf">the original</a> (PDF) on 2018-11-13. Retrieved March 22, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Space+Shuttle+Solid+Rocket+Booster&rft.pub=NASA&rft.date=2008-11&rft.aulast=Roy&rft.aufirst=Steve&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Fcenters%2Fmarshall%2Fpdf%2F290339main_8-388221J.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-frang_nut_liftoff-18"><a href="#cite_ref-frang_nut_liftoff_18-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFDumoulin2000" class="citation web cs1">Dumoulin, Jim (August 31, 2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190430095734/https://science.ksc.nasa.gov/shuttle/technology/sts-newsref/srb.html">"Solid Rocket Boosters"</a>. NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.ksc.nasa.gov/shuttle/technology/sts-newsref/srb.html">the original</a> on 2019-04-30. Retrieved March 22, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Solid+Rocket+Boosters&rft.pub=NASA&rft.date=2000-08-31&rft.aulast=Dumoulin&rft.aufirst=Jim&rft_id=http%3A%2F%2Fscience.ksc.nasa.gov%2Fshuttle%2Ftechnology%2Fsts-newsref%2Fsrb.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171216034929/https://www.nasa.gov/centers/johnson/pdf/390651main_shuttle_crew_operations_manual.pdf">"Shuttle Crew Operations Manual"</a> (PDF). NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/centers/johnson/pdf/390651main_shuttle_crew_operations_manual.pdf">the original</a> (PDF) on 2017-12-16. Retrieved May 4, 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Shuttle+Crew+Operations+Manual&rft.pub=NASA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Fcenters%2Fjohnson%2Fpdf%2F390651main_shuttle_crew_operations_manual.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20168-20"><a href="#cite_ref-jenkins20168_20-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201610-21"><a href="#cite_ref-jenkins201610_21-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20169-22"><a href="#cite_ref-jenkins20169_22-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201611-23"><a href="#cite_ref-jenkins201611_23-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201612-24"><a href="#cite_ref-jenkins201612_24-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201613-25"><a href="#cite_ref-jenkins201613_25-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201614-26"><a href="#cite_ref-jenkins201614_26-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201616-27"><a href="#cite_ref-jenkins201616_27-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201615-28"><a href="#cite_ref-jenkins201615_28-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201618-29"><a href="#cite_ref-jenkins201618_29-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201617-30"><a href="#cite_ref-jenkins201617_30-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20163-31"><a href="#cite_ref-jenkins20163_31-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20162-32"><a href="#cite_ref-jenkins20162_32-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins201619-33"><a href="#cite_ref-jenkins201619_33-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20164-34"><a href="#cite_ref-jenkins20164_34-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20165-35"><a href="#cite_ref-jenkins20165_35-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20166-36"><a href="#cite_ref-jenkins20166_36-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-demo-2-37"><a href="#cite_ref-demo-2_37-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFFinchSchierholzHerringLewis2020" class="citation web cs1">Finch, Josh; Schierholz, Stephanie; Herring, Kyle; Lewis, Marie; Huot, Dan; Dean, Brandi (May 31, 2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/press-release/nasa-astronauts-launch-from-america-in-historic-test-flight-of-spacex-crew-dragon">"NASA Astronauts Launch from America in Historic Test Flight of SpaceX Crew Dragon"</a>. Release 20-057. NASA. Retrieved June 10, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Release+20-057&rft.atitle=NASA+Astronauts+Launch+from+America+in+Historic+Test+Flight+of+SpaceX+Crew+Dragon&rft.date=2020-05-31&rft.aulast=Finch&rft.aufirst=Josh&rft.au=Schierholz%2C+Stephanie&rft.au=Herring%2C+Kyle&rft.au=Lewis%2C+Marie&rft.au=Huot%2C+Dan&rft.au=Dean%2C+Brandi&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Fpress-release%2Fnasa-astronauts-launch-from-america-in-historic-test-flight-of-spacex-crew-dragon&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-challenger_report-38"><a href="#cite_ref-challenger_report_38-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200908004015/https://spaceflight.nasa.gov/outreach/SignificantIncidents/assets/rogers_commission_report.pdf">"Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident"</a> (PDF). NASA. June 6, 1986. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://spaceflight.nasa.gov/outreach/SignificantIncidents/assets/rogers_commission_report.pdf">the original</a> (PDF) on 2020-09-08. Retrieved May 1, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Report+of+the+Presidential+Commission+on+the+Space+Shuttle+Challenger+Accident&rft.pub=NASA&rft.date=1986-06-06&rft_id=https%3A%2F%2Fspaceflight.nasa.gov%2Foutreach%2FSignificantIncidents%2Fassets%2Frogers_commission_report.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-challenger_report2-39"><a href="#cite_ref-challenger_report2_39-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200908004015/https://spaceflight.nasa.gov/outreach/SignificantIncidents/assets/rogers_commission_report.pdf">"Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident"</a> (PDF). NASA. June 6, 1986. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://spaceflight.nasa.gov/outreach/SignificantIncidents/assets/rogers_commission_report.pdf">the original</a> (PDF) on 2020-09-08. Retrieved May 1, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Report+of+the+Presidential+Commission+on+the+Space+Shuttle+Challenger+Accident&rft.pub=NASA&rft.date=1986-06-06&rft_id=https%3A%2F%2Fspaceflight.nasa.gov%2Foutreach%2FSignificantIncidents%2Fassets%2Frogers_commission_report.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-century_of_flight_columbia-40"><a href="#cite_ref-century_of_flight_columbia_40-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.century-of-flight.net/Aviation%20history/space/Columbia%20accident.htm">"The Columbia Accident"</a>. Century of Flight. Retrieved May 28, 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Columbia+Accident&rft.pub=Century+of+Flight&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.century-of-flight.net%2FAviation%2520history%2Fspace%2FColumbia%2520accident.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-sts-107_timeline-41"><a href="#cite_ref-sts-107_timeline_41-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://history.nasa.gov/columbia/Troxell/Columbia%20Web%20Site/Timelines/master_timeline.htm">"NASA Columbia Master Timeline"</a>. NASA. March 10, 2003. Retrieved May 28, 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=NASA&rft.atitle=NASA+Columbia+Master+Timeline&rft.date=2003-03-10&rft_id=https%3A%2F%2Fhistory.nasa.gov%2Fcolumbia%2FTroxell%2FColumbia%2520Web%2520Site%2FTimelines%2Fmaster_timeline.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-vision-42"><a href="#cite_ref-vision_42-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/pdf/55583main_vision_space_exploration2.pdf">"The Vision for Space Exploration"</a> (PDF). NASA. February 2004. Retrieved July 6, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Vision+for+Space+Exploration&rft.pub=NASA&rft.date=2004-02&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Fpdf%2F55583main_vision_space_exploration2.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-bush_speech-43"><a href="#cite_ref-bush_speech_43-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFBush2004" class="citation web cs1"><a href="/w/index.php?title=George_W._Bush&action=edit&redlink=1" class="new" title="George W. Bush (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Bush, George</a> (January 14, 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190925043736/https://history.nasa.gov/Bush%20SEP.htm">"President Bush Announces New Vision for Space Exploration Program"</a>. NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://history.nasa.gov/Bush%20SEP.htm">the original</a> on 2019-09-25. Retrieved July 6, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=President+Bush+Announces+New+Vision+for+Space+Exploration+Program&rft.pub=NASA&rft.date=2004-01-14&rft.aulast=Bush&rft.aufirst=George&rft_id=https%3A%2F%2Fhistory.nasa.gov%2FBush%2520SEP.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jenkins20167-44"><a href="#cite_ref-jenkins20167_44-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJenkins2016" class="citation book cs1">Jenkins, Dennis R. (2016). Space Shuttle: Developing an Icon – 1972–2013. Specialty Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-1-58007-249-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-1-58007-249-6"><bdi>978-1-58007-249-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Space+Shuttle%3A+Developing+an+Icon+%E2%80%93+1972%E2%80%932013&rft.pub=Specialty+Press&rft.date=2016&rft.isbn=978-1-58007-249-6&rft.aulast=Jenkins&rft.aufirst=Dennis+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-nytimes_crewdragon-45"><a href="#cite_ref-nytimes_crewdragon_45-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFChang2020" class="citation web cs1">Chang, Kenneth (May 30, 2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2020/05/30/science/spacex-nasa-astronauts.html">"SpaceX Lifts NASA Astronauts to Orbit, Launching New Era of Spaceflight"</a>. The New York Times. Retrieved July 5, 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=SpaceX+Lifts+NASA+Astronauts+to+Orbit%2C+Launching+New+Era+of+Spaceflight&rft.date=2020-05-30&rft.aulast=Chang&rft.aufirst=Kenneth&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2020%2F05%2F30%2Fscience%2Fspacex-nasa-astronauts.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="Z3988"> </li> </ol></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=స్పేస్_షటిల్&oldid=4100966">https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=స్పేస్_షటిల్&oldid=4100966</a>" నుండి వెలికితీశారు</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:వర్గాలు">వర్గం</a>: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:అంతరిక్ష వాహనాలు">అంతరిక్ష వాహనాలు</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">దాచిన వర్గాలు: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Pages_using_the_JsonConfig_extension" title="వర్గం:Pages using the JsonConfig extension">Pages using the JsonConfig extension</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%88_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%82_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:ఈ వారం వ్యాసాలు">ఈ వారం వ్యాసాలు</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>మార్గదర్శకపు మెనూ</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > వ్యక్తిగత పరికరాలు </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item">లాగిన్ అయిలేరు</li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A" title="ఈ ఐపీ చిరునామా నుండి చేసిన మార్పుల గురించి చర్చ [n]" accesskey="n">ఈ IP కి సంబంధించిన చర్చ</a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81-%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఈ IP అడ్రసు నుండి చేసిన దిద్దుబాట్ల జాబితా [y]" accesskey="y">మార్పుచేర్పులు</a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%96%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&returnto=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="మీరొక ఖాతాను సృష్టించుకొని, లాగినవడాన్ని ప్రోత్సహిస్తాం; అయితే, అది తప్పనిసరేమీ కాదు">ఖాతా సృష్టించుకోండి</a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82&returnto=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="మిమ్మల్ని లాగినవమని ప్రోత్సహిస్తున్నాం; కానీ అది తప్పనిసరేమీ కాదు. [o]" accesskey="o">లాగినవండి</a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > పేరుబరులు </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="విషయపు పేజీని చూడండి [c]" accesskey="c">వ్యాసం</a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" rel="discussion" title="విషయపు పేజీ గురించి చర్చ [t]" accesskey="t">చర్చ</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > తెలుగు </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > చూపులు </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D">చదువు</a></li><li id="ca-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit" title="ఈ పేజీ సోర్సుకోడ్‌ను దిద్దండి [e]" accesskey="e">మార్చు</a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=history" title="ఈ పేజీ మునుపటి కూర్పులు [h]" accesskey="h">చరిత్ర</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="మరిన్ని ఎంపికలు" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > మరిన్ని </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >వెతుకు</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" aria-label="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" autocapitalize="sentences" title="వికీపీడియా లో వెతకండి [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="ప్రత్యేక:అన్వేషణ"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="పేజీలలో ఈ పాఠ్యం కొరకు వెతుకు" value="వెతుకు"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="కచ్చితంగా ఇదే పేరుతో పేజీ ఉంటే అక్కడికి తీసుకెళ్ళు" value="వెళ్లు"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="మొదటి పేజీ చూడండి"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > మార్గదర్శకము </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="మొదటి పేజీ చూడండి [z]" accesskey="z">మొదటి పేజీ</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B1%83%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="ఓ యాదృచ్చిక పేజీని చూడండి [x]" accesskey="x">యాదృచ్ఛిక పేజీ</a></li><li id="n-రచ్చబండ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A1">రచ్చబండ</a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF">వికీపీడియా గురించి</a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:Contact_us">సంప్రదింపు పేజీ</a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_te.wikipedia.org&uselang=te" title="మాకు తోడ్పడండి">విరాళాలు</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-పరస్పరక్రియ" class="mw-portlet mw-portlet-పరస్పరక్రియ vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-పరస్పరక్రియ-label" > <h3 id="p-పరస్పరక్రియ-label" class="vector-menu-heading " > పరస్పరక్రియ </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-సహాయసూచిక" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:%E0%B0%B8%E0%B1%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95">సహాయసూచిక</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="ప్రాజెక్టు గురించి, మీరేం చేయవచ్చు, సమాచారం ఎక్కడ దొరుకుతుంది">సముదాయ పందిరి</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వికీలో ఇటీవల జరిగిన మార్పుల జాబితా. [r]" accesskey="r">ఇటీవలి మార్పులు</a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81">కొత్త పేజీలు</a></li><li id="n-దస్త్రం-ఎక్కింపు" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:File_Upload_Wizard">దస్త్రం ఎక్కింపు</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > పరికరాల పెట్టె </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="ఇక్కడికి లింకై ఉన్న అన్ని వికీ పేజీల జాబితా [j]" accesskey="j">ఇక్కడికి లింకున్న పేజీలు</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" rel="nofollow" title="ఈ పేజీకి లింకై ఉన్న పేజీల్లో జరిగిన ఇటీవలి మార్పులు [k]" accesskey="k">సంబంధిత మార్పులు</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/వికీపీడియా:ఫైల్_ఎక్కింపు_విజర్డు" title="దస్త్రాలను ఎక్కించండి [u]" accesskey="u">దస్త్రపు ఎక్కింపు</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక పేజీలన్నిటి జాబితా [q]" accesskey="q">ప్రత్యేక పేజీలు</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&oldid=4100966" title="ఈ పేజీకి చెందిన ఈ కూర్పుకు శాశ్వత లింకు">శాశ్వత లింకు</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=info" title="ఈ పేజీ గురించి మరింత సమాచారం">పేజీ సమాచారం</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:CiteThisPage&page=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&id=4100966&wpFormIdentifier=titleform" title="ఈ పేజీని ఎలా ఉల్లేఖించాలనే దానిపై సమాచారం">ఈ పేజీని ఉల్లేఖించండి</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25AA%25E0%25B1%2587%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%258D_%25E0%25B0%25B7%25E0%25B0%259F%25E0%25B0%25BF%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%258D">పొట్టి URL ని పొందండి</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:QrCode&url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25AA%25E0%25B1%2587%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%258D_%25E0%25B0%25B7%25E0%25B0%259F%25E0%25B0%25BF%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%258D">Download QR code</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > ముద్రణ/ఎగుమతి </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B8%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&bookcmd=book_creator&referer=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D+%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D">ఓ పుస్తకాన్ని సృష్టించండి</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:DownloadAsPdf&page=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=show-download-screen">PDF రూపంలో దించుకోండి</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&printable=yes" title="ఈ పేజీకి ముద్రించుకోదగ్గ కూర్పు [p]" accesskey="p">అచ్చుతీయదగ్గ కూర్పు</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > ఇతర ప్రాజెక్టులలో </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Space_Shuttles" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q48806" title="ఈ పేజీకి జత చేసి ఉన్న వికీడేటా పేజీకి లంకె [g]" accesskey="g">వికీడేటా అంశం</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > ఇతర భాషలు </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="విశేష వ్యాసాలు"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – ఇంగ్లీష్" lang="en" hreflang="en" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ఇంగ్లీష్" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7_%E0%A4%B6%E0%A4%9F%E0%A4%B2" title="अंतरिक्ष शटल – హిందీ" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अंतरिक्ष शटल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="హిందీ" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%A3%E0%AF%8B%E0%AE%9F%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="விண்ணோடம் – తమిళము" lang="ta" hreflang="ta" data-title="விண்ணோடம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="తమిళము" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%87%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%B7%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B5%BD" title="സ്പേസ് ഷട്ടിൽ – మలయాళం" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സ്പേസ് ഷട്ടിൽ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="మలయాళం" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Pendeltuig" title="Pendeltuig – ఆఫ్రికాన్స్" lang="af" hreflang="af" data-title="Pendeltuig" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="ఆఫ్రికాన్స్" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Rodorscea%C3%BEel" title="Rodorsceaþel – ప్రాచీన ఆంగ్లం" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Rodorsceaþel" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="ప్రాచీన ఆంగ్లం" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D9%88%D9%83_%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%A1" title="مكوك فضاء – అరబిక్" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مكوك فضاء" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="అరబిక్" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Tresbordador_STS" title="Tresbordador STS – ఆస్టూరియన్" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Tresbordador STS" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="ఆస్టూరియన్" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kosmik_%C5%9Fattl" title="Kosmik şattl – అజర్బైజాని" lang="az" hreflang="az" data-title="Kosmik şattl" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="అజర్బైజాని" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7_%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%84%DB%8C" title="فضا شاتئلی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="فضا شاتئلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81_%D1%88%D0%B0%D1%82%D0%BB" title="Спейс шатл – బెలారుషియన్" lang="be" hreflang="be" data-title="Спейс шатл" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="బెలారుషియన్" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%8D%D0%B9%D1%81_%D1%88%D0%B0%D1%82%D0%BB" title="Спэйс шатл – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Спэйс шатл" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0" title="Космическа совалка – బల్గేరియన్" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Космическа совалка" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="బల్గేరియన్" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%B8_%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%9F%E0%A6%B2" title="স্পেস শাটল – బంగ్లా" lang="bn" hreflang="bn" data-title="স্পেস শাটল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="బంగ్లా" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Egorvulzun" title="Egorvulzun – బ్రెటన్" lang="br" hreflang="br" data-title="Egorvulzun" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="బ్రెటన్" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – బోస్నియన్" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="బోస్నియన్" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Transbordador_espacial" title="Transbordador espacial – కాటలాన్" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Transbordador espacial" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="కాటలాన్" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A6%E1%8E%B8%E1%8E%B6%E1%8E%AF_%E1%8F%AA%E1%8F%99%E1%8E%AF" title="ᎦᎸᎶᎯ ᏪᏙᎯ – చెరోకీ" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎦᎸᎶᎯ ᏪᏙᎯ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="చెరోకీ" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%95%DA%A9%DB%86%DA%A9%DB%8C_%D8%A6%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مەکۆکی ئاسمانی – సెంట్రల్ కర్డిష్" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مەکۆکی ئاسمانی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="సెంట్రల్ కర్డిష్" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – చెక్" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="చెక్" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Rumf%C3%A6rge" title="Rumfærge – డానిష్" lang="da" hreflang="da" data-title="Rumfærge" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="డానిష్" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="మంచి వ్యాసాలు"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – జర్మన్" lang="de" hreflang="de" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="జర్మన్" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%9B%CE%B5%CF%89%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF%CE%BF" title="Διαστημικό Λεωφορείο – గ్రీక్" lang="el" hreflang="el" data-title="Διαστημικό Λεωφορείο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="గ్రీక్" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kosmopramo" title="Kosmopramo – ఎస్పెరాంటో" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kosmopramo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="ఎస్పెరాంటో" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Transbordador_STS" title="Transbordador STS – స్పానిష్" lang="es" hreflang="es" data-title="Transbordador STS" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="స్పానిష్" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – ఎస్టోనియన్" lang="et" hreflang="et" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="ఎస్టోనియన్" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/STS_espazio-anezka" title="STS espazio-anezka – బాస్క్యూ" lang="eu" hreflang="eu" data-title="STS espazio-anezka" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="బాస్క్యూ" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D9%84_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شاتل فضایی – పర్షియన్" lang="fa" hreflang="fa" data-title="شاتل فضایی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="పర్షియన్" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Avaruussukkula" title="Avaruussukkula – ఫిన్నిష్" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Avaruussukkula" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ఫిన్నిష్" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/R%C3%BAmdarferja" title="Rúmdarferja – ఫారోస్" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Rúmdarferja" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ఫారోస్" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Navette_spatiale_am%C3%A9ricaine" title="Navette spatiale américaine – ఫ్రెంచ్" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Navette spatiale américaine" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ఫ్రెంచ్" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – ఉత్తర ఫ్రిసియన్" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="ఉత్తర ఫ్రిసియన్" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Tointe%C3%A1la%C3%AD_sp%C3%A1is" title="Tointeálaí spáis – ఐరిష్" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Tointeálaí spáis" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ఐరిష్" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%AA%E7%A9%BA%E8%88%B9" title="太空船 – గాన్ చైనీస్" lang="gan" hreflang="gan" data-title="太空船" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="గాన్ చైనీస్" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Nav%C3%A8t_spasyal_am%C3%A9rikenn" title="Navèt spasyal amérikenn – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Navèt spasyal amérikenn" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Transbordador_espacial" title="Transbordador espacial – గాలిషియన్" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Transbordador espacial" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="గాలిషియన్" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A2%D7%91%D7%95%D7%A8%D7%AA_%D7%97%D7%9C%D7%9C" title="מעבורת חלל – హిబ్రూ" lang="he" hreflang="he" data-title="מעבורת חלל" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="హిబ్రూ" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="విశేష వ్యాసాలు"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – క్రొయేషియన్" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="విశేష వ్యాసాలు"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – హంగేరియన్" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="హంగేరియన్" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D6%83%D5%A5%D5%B5%D5%BD_%D5%87%D5%A1%D5%A9%D5%AC" title="Սփեյս Շաթլ – ఆర్మేనియన్" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սփեյս Շաթլ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ఆర్మేనియన్" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pesawat_Ulang_Alik" title="Pesawat Ulang Alik – ఇండోనేషియన్" lang="id" hreflang="id" data-title="Pesawat Ulang Alik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ఇండోనేషియన్" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Spaco-paromo" title="Spaco-paromo – ఈడో" lang="io" hreflang="io" data-title="Spaco-paromo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ఈడో" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Geimskutla" title="Geimskutla – ఐస్లాండిక్" lang="is" hreflang="is" data-title="Geimskutla" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ఐస్లాండిక్" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="మంచి వ్యాసాలు"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – ఇటాలియన్" lang="it" hreflang="it" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ఇటాలియన్" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B9%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B9%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%88%E3%83%AB" title="スペースシャトル – జపనీస్" lang="ja" hreflang="ja" data-title="スペースシャトル" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="జపనీస్" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Spies_Shokl" title="Spies Shokl – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Spies Shokl" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Pesawat_ulang-alik" title="Pesawat ulang-alik – జావనీస్" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Pesawat ulang-alik" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="జావనీస్" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%B0%EC%A3%BC%EC%99%95%EB%B3%B5%EC%84%A0" title="우주왕복선 – కొరియన్" lang="ko" hreflang="ko" data-title="우주왕복선" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="కొరియన్" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81_%D0%A8%D0%B0%D1%82%D0%BB" title="Спейс Шатл – కిర్గిజ్" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Спейс Шатл" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="కిర్గిజ్" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ponto_Spatialis" title="Ponto Spatialis – లాటిన్" lang="la" hreflang="la" data-title="Ponto Spatialis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="లాటిన్" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – లక్సెంబర్గిష్" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="లక్సెంబర్గిష్" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – లిమ్బర్గిష్" lang="li" hreflang="li" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="లిమ్బర్గిష్" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%81%E0%BA%B0%E0%BA%AA%E0%BA%A7%E0%BA%8D%E0%BA%AD%E0%BA%B2%E0%BA%A7%E0%BA%B0%E0%BA%81%E0%BA%B2%E0%BA%94" title="ກະສວຍອາວະກາດ – లావో" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ກະສວຍອາວະກາດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="లావో" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – లిథువేనియన్" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="లిథువేనియన్" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – లాట్వియన్" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="లాట్వియన్" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%98%D1%81_%D1%88%D0%B0%D1%82%D0%BB" title="Спејс шатл – మాసిడోనియన్" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Спејс шатл" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="మాసిడోనియన్" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B8_%E0%A4%B6%E0%A4%9F%E0%A4%B2" title="स्पेस शटल – మరాఠీ" lang="mr" hreflang="mr" data-title="स्पेस शटल" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="మరాఠీ" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pesawat_ulang-alik" title="Pesawat ulang-alik – మలయ్" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pesawat ulang-alik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="మలయ్" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Baib%C3%A9n_spacial" title="Baibén spacial – మిరాండిస్" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Baibén spacial" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="మిరాండిస్" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%BB%E1%80%B6" title="အာကာသလွန်းပျံ – బర్మీస్" lang="my" hreflang="my" data-title="အာကာသလွန်းပျံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="బర్మీస్" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – లో జర్మన్" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="లో జర్మన్" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – డచ్" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="డచ్" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Romferje" title="Romferje – నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Romferje" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Romferge" title="Romferge – నార్వేజియన్ బొక్మాల్" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Romferge" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="నార్వేజియన్ బొక్మాల్" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Y%C3%A1gh%C3%A1hon%C3%ADk%C3%A1%C3%A1ng%C3%B3%C3%B3_a%C5%82%C3%A1n%C3%A1t%CA%BCah%C3%AD" title="Yágháhoníkáángóó ałánátʼahí – నవాజొ" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Yágháhoníkáángóó ałánátʼahí" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="నవాజొ" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%81%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A9%9C_%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%B9%E0%A8%A8" title="ਪੁਲਾੜ ਵਾਹਨ – పంజాబీ" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੁਲਾੜ ਵਾਹਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="పంజాబీ" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wahad%C5%82owiec_kosmiczny" title="Wahadłowiec kosmiczny – పోలిష్" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wahadłowiec kosmiczny" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="పోలిష్" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%B4%D9%B9%D9%84" title="خلائی شٹل – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="خلائی شٹل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7%D9%8A%D9%8A_%D8%B4%D9%BC%D9%84" title="فضايي شټل – పాష్టో" lang="ps" hreflang="ps" data-title="فضايي شټل" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="పాష్టో" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/%C3%94nibus_espacial" title="Ônibus espacial – పోర్చుగీస్" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ônibus espacial" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="పోర్చుగీస్" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Navet%C4%83_spa%C8%9Bial%C4%83" title="Navetă spațială – రోమేనియన్" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Navetă spațială" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="రోమేనియన్" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81_%D1%88%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%BB" title="Спейс шаттл – రష్యన్" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Спейс шаттл" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="రష్యన్" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – సిసిలియన్" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="సిసిలియన్" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – సేర్బో-క్రొయేషియన్" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="సేర్బో-క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%80%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%81_%E0%B7%82%E0%B6%A7%E0%B6%BD" title="අභ්‍යවකාශ ෂටල – సింహళం" lang="si" hreflang="si" data-title="අභ්‍යවකාශ ෂටල" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="సింహళం" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="విశేష వ్యాసాలు"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – స్లోవక్" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="స్లోవక్" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – స్లోవేనియన్" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="స్లోవేనియన్" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="విశేష వ్యాసాలు"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%98%D1%81-%D1%88%D0%B0%D1%82%D0%BB" title="Спејс-шатл – సెర్బియన్" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Спејс-шатл" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="సెర్బియన్" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – స్వీడిష్" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="స్వీడిష్" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8" title="กระสวยอวกาศ – థాయ్" lang="th" hreflang="th" data-title="กระสวยอวกาศ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="థాయ్" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Lasador_na_pangkalawan" title="Lasador na pangkalawan – టగలాగ్" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Lasador na pangkalawan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="టగలాగ్" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – టర్కిష్" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="టర్కిష్" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81_%D0%A8%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%BB" title="Спейс Шаттл – ఉక్రెయినియన్" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Спейс Шаттл" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ఉక్రెయినియన్" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%B4%D9%B9%D9%84" title="خلائی شٹل – ఉర్దూ" lang="ur" hreflang="ur" data-title="خلائی شٹل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ఉర్దూ" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Fazoviy_moki" title="Fazoviy moki – ఉజ్బెక్" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Fazoviy moki" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ఉజ్బెక్" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Space_Shuttle" title="Space Shuttle – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Space Shuttle" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A0u_con_thoi" title="Tàu con thoi – వియత్నామీస్" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tàu con thoi" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="వియత్నామీస్" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%88%AA%E5%A4%A9%E9%A3%9E%E6%9C%BA" title="航天飞机 – వు చైనీస్" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="航天飞机" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="వు చైనీస్" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%A1%D7%9E%D7%90%D7%A1_%D7%A9%D7%90%D7%98%D7%9C" title="קאסמאס שאטל – ఇడ్డిష్" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאסמאס שאטל" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="ఇడ్డిష్" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%8Ck%E1%BB%8D%CC%80-%C3%A0l%E1%BB%8Db%E1%BB%8D%CC%80_%C3%92furuf%C3%BA" title="Ọkọ̀-àlọbọ̀ Òfurufú – యోరుబా" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ọkọ̀-àlọbọ̀ Òfurufú" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="యోరుబా" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="విశేష వ్యాసాలు"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%88%AA%E5%A4%A9%E9%A3%9E%E6%9C%BA_(%E7%BE%8E%E5%9B%BD)" title="航天飞机 (美国) – చైనీస్" lang="zh" hreflang="zh" data-title="航天飞机 (美国)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="చైనీస్" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%A2%AD" title="天梭 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="天梭" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0i-khong-so" title="Thài-khong-so – మిన్ నాన్ చైనీస్" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Thài-khong-so" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="మిన్ నాన్ చైనీస్" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%8E%E5%9C%8B%E7%A9%BF%E6%A2%AD%E6%A9%9F%E7%B3%BB%E7%B5%B1" title="美國穿梭機系統 – కాంటనీస్" lang="yue" hreflang="yue" data-title="美國穿梭機系統" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="కాంటనీస్" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q48806#sitelinks-wikipedia" title="భాషాలింకులను మార్చు" class="wbc-editpage">లంకెలను మార్చు</a></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ఈ పేజీలో చివరి మార్పు 2 ఫిబ్రవరి 2024న 06:37కు జరిగింది.</li> <li id="footer-info-copyright">పాఠ్యం <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">క్రియేటివ్ కామన్స్ అట్రిబ్యూషన్/షేర్-ఎలైక్ లైసెన్సు</a>; క్రింద లభ్యం అదనపు షరతులు వర్తించవచ్చు. మరిన్ని వివరాలకు <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">వాడుక నియమాలను</a> చూడండి.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">గోప్యతా విధానం</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF">వికీపీడియా గురించి</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%85%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81">అస్వీకారములు</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">వృద్ధికారులు</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/te.wikipedia.org">గణాంకాలు</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">కుకీ ప్రకటన</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//te.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">మొబైల్ వీక్షణ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-thc4h","wgBackendResponseTime":157,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.667","walltime":"1.041","ppvisitednodes":{"value":14238,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":120833,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":12629,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":178215,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 666.272 1 -total"," 43.98% 293.011 2 మూస:Reflist"," 35.05% 233.500 47 మూస:Rp"," 33.41% 222.608 47 మూస:R/superscript"," 22.11% 147.343 17 మూస:Cite_web"," 16.49% 109.872 141 మూస:R/where"," 15.21% 101.328 1 మూస:Infobox_rocket"," 14.64% 97.536 26 మూస:Cite_book"," 6.36% 42.393 2 మూస:Efn"," 4.18% 27.872 5 మూస:Cvt"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.315","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7127555,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-745f94f9f8-zn7cn","timestamp":"20241120001654","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0c38\u0c4d\u0c2a\u0c47\u0c38\u0c4d \u0c37\u0c1f\u0c3f\u0c32\u0c4d","url":"https:\/\/te.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B7%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q48806","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q48806","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2020-09-14T10:10:19Z","dateModified":"2024-02-02T06:37:56Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d6\/STS120LaunchHiRes-edit1.jpg","headline":"\u0c2a\u0c3e\u0c15\u0c4d\u0c37\u0c3f\u0c15\u0c02\u0c17\u0c3e \u0c2a\u0c41\u0c28\u0c30\u0c4d\u0c35\u0c3f\u0c28\u0c3f\u0c2f\u0c4b\u0c17\u0c2a\u0c21\u0c47 \u0c05\u0c02\u0c24\u0c30\u0c3f\u0c15\u0c4d\u0c37 \u0c28\u0c4c\u0c15"}</script> </body> </html>