CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Europejskie Obserwatorium Południowe – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"6e0880c5-4eab-4203-b2be-f6b3b609087a","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Europejskie_Obserwatorium_Południowe","wgTitle":"Europejskie Obserwatorium Południowe","wgCurRevisionId":75011227,"wgRevisionId":75011227,"wgArticleId":130017,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły z wyrażeniami zwodniczymi od 2016-04","Europejskie Obserwatorium Południowe"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Europejskie_Obserwatorium_Południowe","wgRelevantArticleId":130017,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject": "wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75011227,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q151991","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site", "mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/ESO_observatories_map.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="2614"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/ESO_observatories_map.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1743"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1394"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Europejskie Obserwatorium Południowe – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Europejskie_Obserwatorium_Południowe rootpage-Europejskie_Obserwatorium_Południowe skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Europejskie+Obserwatorium+Po%C5%82udniowe" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Europejskie+Obserwatorium+Po%C5%82udniowe" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Europejskie+Obserwatorium+Po%C5%82udniowe" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Europejskie+Obserwatorium+Po%C5%82udniowe" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ESO_obecnie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ESO_obecnie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>ESO obecnie</span> </div> </a> <ul id="toc-ESO_obecnie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Misja_ESO[4]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Misja_ESO[4]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Misja ESO<sup>[4]</sup></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Misja_ESO[4]-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Misja ESO<sup>[4]</sup></span> </button> <ul id="toc-Misja_ESO[4]-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Przepływ_danych[4]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przepływ_danych[4]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Przepływ danych<sup>[4]</sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Przepływ_danych[4]-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prowadzenie_obserwacji[4]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prowadzenie_obserwacji[4]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Prowadzenie obserwacji<sup>[4]</sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Prowadzenie_obserwacji[4]-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kraje_członkowskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kraje_członkowskie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Kraje członkowskie</span> </div> </a> <ul id="toc-Kraje_członkowskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Odkrycia_naukowe_ESO[4]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Odkrycia_naukowe_ESO[4]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Odkrycia naukowe ESO<sup>[4]</sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Odkrycia_naukowe_ESO[4]-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kalendarium[1]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kalendarium[1]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Kalendarium<sup>[1]</sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Kalendarium[1]-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Europejskie Obserwatorium Południowe</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 54 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-54" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">54 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Europese_Suidelike_Sterrewag" title="Europese Suidelike Sterrewag – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Europese Suidelike Sterrewag" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D8%B5%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%8A" title="المرصد الأوروبي الجنوبي – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="المرصد الأوروبي الجنوبي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Observatoriu_Europ%C3%A9u_Austral" title="Observatoriu Européu Austral – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Observatoriu Européu Austral" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Avropa_C%C9%99nub_R%C9%99s%C9%99dxanas%C4%B1" title="Avropa Cənub Rəsədxanası – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Avropa Cənub Rəsədxanası" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Еўрапейская паўднёвая абсерваторыя – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Еўрапейская паўднёвая абсерваторыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%8E%D0%B6%D0%BD%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Европейска южна обсерватория – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Европейска южна обсерватория" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Observatori_Europeu_Austral" title="Observatori Europeu Austral – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Observatori Europeu Austral" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Evropsk%C3%A1_ji%C5%BEn%C3%AD_observato%C5%99" title="Evropská jižní observatoř – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Evropská jižní observatoř" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/European_Southern_Observatory" title="European Southern Observatory – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="European Southern Observatory" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Europ%C3%A4ische_S%C3%BCdsternwarte" title="Europäische Südsternwarte – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Europäische Südsternwarte" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Euroopa_L%C3%B5unaobservatoorium" title="Euroopa Lõunaobservatoorium – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Euroopa Lõunaobservatoorium" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C_%CE%9D%CF%8C%CF%84%CE%B9%CE%BF_%CE%91%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%BF" title="Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/European_Southern_Observatory" title="European Southern Observatory – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="European Southern Observatory" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Observatorio_Europeo_Austral" title="Observatorio Europeo Austral – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Observatorio Europeo Austral" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/E%C5%ADropa_suda_observatorio" title="Eŭropa suda observatorio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Eŭropa suda observatorio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hegoaldeko_Behatoki_Europarra" title="Hegoaldeko Behatoki Europarra – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hegoaldeko Behatoki Europarra" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="رصدخانه جنوبی اروپا – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="رصدخانه جنوبی اروپا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Observatoire_europ%C3%A9en_austral" title="Observatoire européen austral – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Observatoire européen austral" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_R%C3%A9adlann_Eorpach_sa_Leathsf%C3%A9ar_Theas" title="An Réadlann Eorpach sa Leathsféar Theas – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Réadlann Eorpach sa Leathsféar Theas" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Observatorio_Europeo_Austral" title="Observatorio Europeo Austral – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Observatorio Europeo Austral" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9C%A0%EB%9F%BD_%EB%82%A8%EB%B0%A9_%EC%B2%9C%EB%AC%B8%EB%8C%80" title="유럽 남방 천문대 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="유럽 남방 천문대" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Եվրոպական հարավային աստղադիտարան – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Եվրոպական հարավային աստղադիտարան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A7%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BE" title="यूरोपीय दक्षिणी वेधशाला – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="यूरोपीय दक्षिणी वेधशाला" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Europski_ju%C5%BEni_opservatorij" title="Europski južni opservatorij – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Europski južni opservatorij" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Observatorium_Selatan_Eropa" title="Observatorium Selatan Eropa – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Observatorium Selatan Eropa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Stj%C3%B6rnust%C3%B6%C3%B0_Evr%C3%B3pulanda_%C3%A1_su%C3%B0urhveli" title="Stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Osservatorio_europeo_australe" title="Osservatorio europeo australe – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Osservatorio europeo australe" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9E%D7%A6%D7%A4%D7%94_%D7%94%D7%90%D7%99%D7%A8%D7%95%D7%A4%D7%99_%D7%94%D7%93%D7%A8%D7%95%D7%9E%D7%99" title="המצפה האירופי הדרומי – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="המצפה האירופי הדרומי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Observatorium_Europaeum_australe" title="Observatorium Europaeum australe – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Observatorium Europaeum australe" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Europ%C3%A4esche_S%C3%BCdobservatoire" title="Europäesche Südobservatoire – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Europäesche Südobservatoire" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Eur%C3%B3pai_D%C3%A9li_Obszervat%C3%B3rium" title="Európai Déli Obszervatórium – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Európai Déli Obszervatórium" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D8%B5%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%89_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%89" title="المرصد الاوروبى الجنوبى – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="المرصد الاوروبى الجنوبى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Balai_Cerap_Selatan_Eropah" title="Balai Cerap Selatan Eropah – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Balai Cerap Selatan Eropah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Europese_Zuidelijke_Sterrenwacht" title="Europese Zuidelijke Sterrenwacht – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Europese Zuidelijke Sterrenwacht" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A8%E3%83%BC%E3%83%AD%E3%83%83%E3%83%91%E5%8D%97%E5%A4%A9%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%8F%B0" title="ヨーロッパ南天天文台 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヨーロッパ南天天文台" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Det_europeiske_s%C3%B8robservatoriet" title="Det europeiske sørobservatoriet – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Det europeiske sørobservatoriet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Det_europeiske_s%C3%B8robservatoriet" title="Det europeiske sørobservatoriet – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Det europeiske sørobservatoriet" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Yevropa_janubiy_rasadxonasi" title="Yevropa janubiy rasadxonasi – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Yevropa janubiy rasadxonasi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Observat%C3%B3rio_Europeu_do_Sul" title="Observatório Europeu do Sul – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Observatório Europeu do Sul" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/European_Southern_Observatory" title="European Southern Observatory – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="European Southern Observatory" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8E%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%B1%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Европейская южная обсерватория – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Европейская южная обсерватория" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/European_Southern_Observatory" title="European Southern Observatory – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="European Southern Observatory" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Eur%C3%B3pske_ju%C5%BEn%C3%A9_observat%C3%B3rium" title="Európske južné observatórium – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Európske južné observatórium" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Evropski_ju%C5%BEni_observatorij" title="Evropski južni observatorij – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Evropski južni observatorij" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%95%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%88%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A6%DB%95%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="ڕوانگەی باشووری ئەورووپا – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕوانگەی باشووری ئەورووپا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B6%D0%BD%D0%B0_%D0%BE%D0%BF%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Европска јужна опсерваторија – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Европска јужна опсерваторија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Evropski_ju%C5%BEni_opservatorij" title="Evropski južni opservatorij – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Evropski južni opservatorij" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Euroopan_etel%C3%A4inen_observatorio" title="Euroopan eteläinen observatorio – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Euroopan eteläinen observatorio" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Europeiska_sydobservatoriet" title="Europeiska sydobservatoriet – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Europeiska sydobservatoriet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%B9%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%81%E0%B9%83%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%9B" title="หอดูดาวท้องฟ้าซีกใต้แห่งยุโรป – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="หอดูดาวท้องฟ้าซีกใต้แห่งยุโรป" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Avrupa_G%C3%BCney_Rasathanesi" title="Avrupa Güney Rasathanesi – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Avrupa Güney Rasathanesi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%84%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%96%D0%B2%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Європейська південна обсерваторія – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Європейська південна обсерваторія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_thi%C3%AAn_v%C4%83n_ch%C3%A2u_%C3%82u_t%E1%BA%A1i_Nam_B%C3%A1n_c%E1%BA%A7u" title="Tổ chức Nghiên cứu thiên văn châu Âu tại Nam Bán cầu – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tổ chức Nghiên cứu thiên văn châu Âu tại Nam Bán cầu" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%AC%A7%E6%B4%B2%E5%8D%97%E6%96%B9%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%8F%B0" title="欧洲南方天文台 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="欧洲南方天文台" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q151991#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&oldid=75011227" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&id=75011227&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FEuropejskie_Obserwatorium_Po%25C5%2582udniowe"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FEuropejskie_Obserwatorium_Po%25C5%2582udniowe"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Europejskie+Obserwatorium+Po%C5%82udniowe"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:European_Southern_Observatory" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q151991" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:ESO_observatories_map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/ESO_observatories_map.png/250px-ESO_observatories_map.png" decoding="async" width="250" height="545" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/ESO_observatories_map.png 1.5x" data-file-width="325" data-file-height="708" /></a><figcaption>Położenie obserwatoriów ESO</figcaption></figure> <p><b>Europejskie Obserwatorium Południowe</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> <b>E</b>uropean <b>S</b>outhern <b>O</b>bservatory – <b>ESO</b>) – międzynarodowa organizacja zrzeszająca europejskie kraje, powołana w 1962 roku w celu budowy i utrzymywania obserwatoriów astronomicznych na półkuli południowej. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Początki ESO sięgają roku 1953, kiedy astronom <a href="/wiki/Walter_Baade" title="Walter Baade">Walter Baade</a> zaproponował wybudowanie wspólnego obserwatorium dla europejskich astronomów. Po latach dyskusji i spotkań, 5 października 1962 roku pięć krajów podpisało konwencję o ESO. Były to: Belgia, Francja, Holandia, Niemcy i Szwecja. Wielka Brytania początkowo zaangażowana w ten pomysł nie przystąpiła do tego projektu. Uczyniła to dopiero w 2002 roku. Jako lokalizację rozważano teren w Republice Południowej Afryki. Ostatecznie wybrano Chile w Ameryce Południowej. Organizacja kupiła od rządu Chile 627 km² terenu i w 1969 roku oficjalnie otwarto pierwsze obserwatorium na górze La Silla. Jednak pierwsze teleskopy obserwatorium rozpoczęły pracę wcześniej. Obserwatorium to nadal działa (informacja z 2015). Kolejne obserwatorium ESO otworzyło w 1999 roku. W Obserwatorium Paranal umieszczone zostały cztery teleskopy VLT, wsparte kilkoma innymi teleskopami<sup id="cite_ref-kosmos_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-kosmos-1">[1]</a></sup>. </p><p>Chile to teren, na którym występują silne trzęsienia ziemi. Teleskopy ESO są tak skonstruowane, żeby były odporne na wstrząsy sejsmiczne<sup id="cite_ref-kosmos_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-kosmos-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ESO_obecnie">ESO obecnie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: ESO obecnie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: ESO obecnie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Instytucja jest jedną z największych i najbardziej liczących się organizacji do badań astronomicznych<sup class="noprint" title="Ta informacja wymaga doprecyzowania od 2016-04">[<a href="/wiki/Wikipedia:Unikaj_wyra%C5%BCe%C5%84_zwodniczych" title="Wikipedia:Unikaj wyrażeń zwodniczych">według kogo?</a>]</sup>. Dysponuje około 140 mln euro rocznych składek od krajów członkowskich. Zatrudnia około 700 osób – naukowców, inżynierów, informatyków oraz personel techniczny i administracyjny<sup id="cite_ref-urania_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-urania-2">[2]</a></sup>. </p><p>Główna siedziba organizacji mieści się w niemieckiej miejscowości <a href="/wiki/Garching_bei_M%C3%BCnchen" title="Garching bei München">Garching</a> niedaleko <a href="/wiki/Monachium" title="Monachium">Monachium</a> (<a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a>). Pełna nazwa organizacji brzmi Europejska Organizacja do Badań Astronomicznych na Półkuli Południowej<sup id="cite_ref-urania2_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-urania2-3">[3]</a></sup>. Jest to naukowe, techniczne i administracyjne centrum ESO. Organizacja posiada także biuro w <a href="/wiki/Santiago" title="Santiago">Santiago</a> w <a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a>. Większość urządzeń obserwacyjnych znajduje się w Chile<sup id="cite_ref-eso_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-eso-4">[4]</a></sup>. Do ESO należą trzy obserwatoria w rejonie tamtejszej pustyni <a href="/wiki/Atakama" title="Atakama">Atakama</a>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Obserwatorium_La_Silla" title="Obserwatorium La Silla">Obserwatorium La Silla</a> (<a href="/wiki/Teleskop" title="Teleskop">teleskopy</a> 2,2 m, <a href="/wiki/3,6-metrowy_teleskop_ESO" title="3,6-metrowy teleskop ESO">3,6 m</a> oraz 3,58-metrowy <a href="/wiki/New_Technology_Telescope" title="New Technology Telescope">NTT</a>)</li> <li><a href="/wiki/Obserwatorium_Paranal" title="Obserwatorium Paranal">Obserwatorium Paranal</a> (2,5 m, 4 m oraz <a href="/wiki/Very_Large_Telescope" title="Very Large Telescope">Very Large Telescope</a>)</li> <li>Obserwatorium <a href="/wiki/Atacama_Large_Millimeter_Array" title="Atacama Large Millimeter Array">Atacama Large Millimeter Array</a> ALMA (zespoły <a href="/wiki/Radioteleskop" title="Radioteleskop">radioteleskopów</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ekstremalnie_Wielki_Teleskop" title="Ekstremalnie Wielki Teleskop">ELT</a> – w trakcie budowy, który ze zwierciadłem o średnicy 39,3 m będzie największym teleskopem optycznym/podczerwonym na świecie.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Misja_ESO[4]"><span id="Misja_ESO.5B4.5D"></span>Misja ESO<small><sup id="cite_ref-eso_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-eso-4">[4]</a></sup></small></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Misja ESO[4]" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Misja ESO[4]"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Istotą misji jest wspieranie współpracy w astronomii. Organizacja odegrała wiodąca rolę w tworzeniu Europejskiego Obszaru Badań (European Research Area) dla astronomii i astrofizyki.<br />Co roku wielu astronomów z krajów członkowskich i spoza nich prowadzi badania, korzystając z danych zebranych w obserwatoriach ESO. Astronomowie często tworzą międzynarodowe zespoły, a uzyskane wyniki są publikowane w setkach artykułów naukowych rocznie.<br />Organizacja prowadzi program staży dla młodych astronomów ze stopniem doktora oraz studentów. Starsi naukowcy pracują okresowo jako goście w placówkach ESO. Dodatkowo ESO posiada aktywny program międzynarodowych konferencji dotyczących czołowych tematów badań astronomicznych i technologii oraz udziela wsparcia logistycznego czasopismu <i><a href="/wiki/Astronomy_and_Astrophysics" title="Astronomy and Astrophysics">Astronomy and Astrophysics</a></i>.<br />Aby udostępnić użytkownikom coraz lepsze teleskopy i inne instrumenty astronomiczne, ESO ściśle współpracuje z wieloma europejskimi firmami z przemysłu nowoczesnych technologii. Dzięki temu astronomowie są w dużym stopniu zaangażowani w planowanie i budowę instrumentów naukowych do obecnych i planowanych teleskopów. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przepływ_danych[4]"><span id="Przep.C5.82yw_danych.5B4.5D"></span>Przepływ danych<small><sup id="cite_ref-eso_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-eso-4">[4]</a></sup></small></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przepływ danych[4]" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przepływ danych[4]"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wszystkie zgromadzone dane naukowe i kalibracyjne są przechowywane w Archiwum Naukowym ESO. Obejmuje kompletny zestaw wszystkich obserwacji uzyskanych od początku działalności VLT, interferometru VLTI oraz teleskopów VISTA i VST. Zawiera również obserwacje wykonane teleskopami w La Silla oraz submilimetrowym radioteleskopem APEX na Chajnantor. Obserwacje przechowywane w archiwum stają się dostępne (zazwyczaj) publicznie po roku od ich wykonania. Pozwala to na ich wykorzystanie przez innych naukowców. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prowadzenie_obserwacji[4]"><span id="Prowadzenie_obserwacji.5B4.5D"></span>Prowadzenie obserwacji<small><sup id="cite_ref-eso_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-eso-4">[4]</a></sup></small></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Prowadzenie obserwacji[4]" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Prowadzenie obserwacji[4]"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Proces obserwacji rozpoczyna się gdy astronomowie z całego świata nadsyłają opis proponowanych projektów. Wnioski są recenzowane przez ekspertów, a zaaprobowane projekty są poszerzane o dokładny opis obserwacji, które należy wykonać. Tradycyjnym sposobem prowadzenia obserwacji jest przydzielenie określonych dni, w których astronomowie muszą pojechać do teleskopu i osobiście przeprowadzić, przy pomocy personelu obserwatorium, obserwacje. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kraje_członkowskie"><span id="Kraje_cz.C5.82onkowskie"></span>Kraje członkowskie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Kraje członkowskie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kraje członkowskie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Kraje członkowskie<sup id="cite_ref-members_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-members-5">[5]</a></sup></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> <dl><dt>Partner strategiczny<sup id="cite_ref-members_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-members-5">[5]</a></sup></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a></li></ul> <dl><dt>Trwa procedura ratyfikacji umowy<sup id="cite_ref-members_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-members-5">[5]</a></sup></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Odkrycia_naukowe_ESO[4]"><span id="Odkrycia_naukowe_ESO.5B4.5D"></span>Odkrycia naukowe ESO<small><sup id="cite_ref-eso_4-4" class="reference"><a href="#cite_note-eso-4">[4]</a></sup></small></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Odkrycia naukowe ESO[4]" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Odkrycia naukowe ESO[4]"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>10 najważniejszych odkryć astronomicznych (stan na październik 2014). </p> <ol><li>Gwiazdy okrążające <a href="/wiki/Supermasywna_czarna_dziura" title="Supermasywna czarna dziura">supermasywną czarną dziurę</a> w <a href="/wiki/Droga_Mleczna" title="Droga Mleczna">Drodze Mlecznej</a>.<br /> Kilka teleskopów ESO uczestniczyło w zbadaniu ruchu gwiazd wokół <a href="/wiki/Czarna_dziura" title="Czarna dziura">czarnej dziury</a>, która znajduje się w centrum naszej <a href="/wiki/Galaktyka" title="Galaktyka">Galaktyki</a>. Badania były dokładniejsze niż wcześniejsze próby i trwały prawie dwadzieścia lat.</li> <li>Przyspieszający Wszechświat.<br />Dwa zespoły badawcze wykorzystały obserwacje wybuchających gwiazd, w tym dane z teleskopów ESO w La Silla i Paranal, do udowodnienia, że rozszerzający Wszechświat przyspiesza. Za ten wynik przyznano w 2011 roku <a href="/wiki/Nagroda_Nobla_z_fizyki" class="mw-redirect" title="Nagroda Nobla z fizyki">Nagrodę Nobla z fizyki</a>.</li> <li>Pierwsze zdjęcie <a href="/wiki/Planeta_pozas%C5%82oneczna" title="Planeta pozasłoneczna">planety pozasłonecznej</a> (<a href="/wiki/2M1207b" title="2M1207b">2M1207b</a>)<sup id="cite_ref-kosmos_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-kosmos-1">[1]</a></sup>.<br />VLT uzyskał pierwsze w historii zdjęcie planety spoza <a href="/wiki/Uk%C5%82ad_S%C5%82oneczny" title="Układ Słoneczny">Układu Słonecznego</a> (2004)<sup id="cite_ref-kosmos_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-kosmos-1">[1]</a></sup>. Planeta ta ma masę pięciokrotnie większą od <a href="/wiki/Jowisz" title="Jowisz">Jowisza</a> i krąży po orbicie wokół <a href="/wiki/Br%C4%85zowy_karze%C5%82" title="Brązowy karzeł">brązowego karła</a> w odległości około 55 razy większej niż średnia odległość Ziemia-<a href="/wiki/S%C5%82o%C5%84ce" title="Słońce">Słońce</a>.</li> <li><a href="/wiki/Rozb%C5%82ysk_gamma" title="Rozbłysk gamma">Rozbłyski gamma</a> – związek pomiędzy <a href="/wiki/Supernowa" title="Supernowa">supernowymi</a> a zderzającymi się <a href="/wiki/Gwiazda_neutronowa" title="Gwiazda neutronowa">gwiazdami neutronowymi</a>.<br />Teleskopy ESO rozwiązały zagadkę dotyczącą dwóch rodzajów rozbłysków gamma. Dostarczyły dowodu na to, że długie rozbłyski gamma są związane z eksplozjami gwiazd masywnych oraz były w stanie po raz pierwszy zaobserwować światło widzialne od krótkiego rozbłysku gamma, że najprawdopodobniej rozbłysk pochodzi od gwałtownej kolizji dwóch zderzających się gwiazd neutronowych.</li> <li>Pomiar kosmicznej temperatury.<br />VLT wykrył cząsteczki <a href="/wiki/Tlenek_w%C4%99gla" title="Tlenek węgla">tlenku węgla</a> w galaktyce odległej o prawie 11 mld <a href="/wiki/Rok_%C5%9Bwietlny" title="Rok świetlny">lat świetlnych</a>. Pozwoliło to astronomom na dokonanie precyzyjnych pomiarów kosmicznej temperatury, po raz pierwszy dla tak odległej epoki.</li> <li>Najstarsza znana gwiazda w Drodze Mlecznej.<br />Korzystając z VLT, astronomowie zmierzyli wiek najstarszej gwiazdy w naszej galaktyce. Wiek 13,2 mld lat oznacza, że gwiazda narodziła się w najwcześniejszej fazie powstawania Wszechświata. W gwieździe należącej do Drogi Mlecznej wykryto także <a href="/wiki/Uran_(pierwiastek)" title="Uran (pierwiastek)">uran</a>, który został wykorzystany do oszacowania wieku Galaktyki.</li> <li>Błyski z supernowej czarnej dziury w Drodze Mlecznej.<br />Dwa teleskopy, VLT i APEX połączono, aby zbadać błyski w pobliżu supermasywnej czarnej dziury w centrum Galaktyki, ujawniając materię rozciąganą w jej silnym <a href="/wiki/Pole_grawitacyjne" title="Pole grawitacyjne">polu grawitacyjnym</a>. Ponadto obserwacje z VLT pokazały potężne błyski w podczerwieni pochodzące z otoczenia czarnej dziury. To silna sugestia, że obiekt bardzo szybko rotuje.</li> <li>Bezpośrednie pomiary atmosfery planet pozasłonecznych.<br />Atmosfera wokół planety pozasłonecznej z kategorii <a href="/wiki/Superziemia" title="Superziemia">superziem</a> została po raz pierwszy przebadana dzięki badaniom przeprowadzonym za pomocą teleskopu VLT. Planetę <a href="/wiki/GJ_1214_b" title="GJ 1214 b">GJ 1214 b</a> obserwowano, gdy przechodziła przed swoją gwiazdą <a href="/wiki/GJ_1214" title="GJ 1214">GJ 1214</a> i część światła gwiazdy przeszła przez planetarną atmosferę.</li> <li>Najliczniejszy układ planetarny.<br />Astronomowie używający <a href="/wiki/Spektrograf" title="Spektrograf">spektrografu</a> <a href="/wiki/HARPS" title="HARPS">HARPS</a> odkryli system planetarny zawierający co najmniej pięć planet,okrążających gwiazdę <a href="/wiki/HD_10180" title="HD 10180">HD 10180</a>. Układ prawdopodobnie zawiera jeszcze dwie planety, z których jedna być może jest najmniej masywną planetą spośród odkrytych do tej pory. Co więcej, naukowcy uzyskali dowód, że odległości planet od ich gwiazdy są opisane regularną zależnością, podobnie jak ma to miejsce w Układzie Słonecznym.</li> <li>Ruchy gwiazd Drogi Mlecznej.<br />Po ponad tysiącu nocy obserwacji w La Silla, rozciągających się na okres 15 lat, astronomowie zbadali ruchy ponad 14 000 podobnych do Słońca gwiazd znajdujących się w sąsiedztwie Układu Słonecznego. Okazało się, że nasza Galaktyka ma znacznie bardziej turbulentne i chaotyczne życie, niż do tej pory sądzono.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kalendarium[1]"><span id="Kalendarium.5B1.5D"></span>Kalendarium<small><sup id="cite_ref-kosmos_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-kosmos-1">[1]</a></sup></small></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Kalendarium[1]" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kalendarium[1]"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>1953 – Walter Baade proponuje ideę wspólnego obserwatorium dla europejskich astronomów.</li> <li>1962 – Podpisanie konwencji o ESO przez Belgię, Francję, Holandię, Niemcy i Szwecję.</li> <li>1963 – Wybór Chile na miejsce budowy obserwatorium.</li> <li>1964: <ul><li>ESO kupuje 627 km² terenu z górą La Silla od rządu Chile. Tam powstanie pierwsze obserwatorium.</li> <li>Ratyfikowanie umowy o powstaniu ESO przez kraje członkowskie.</li></ul></li> <li>1966 – Pierwsze światło teleskopu 1-metrowego w La Silla.</li> <li>1967 – Dania przystępuje do ESO.</li> <li>1969 – Otwarcie Obserwatorium La Silla.</li> <li>1976 – Pierwsze światło teleskopu 3,6-metrowego w La Silla.</li> <li>1981 – Szwajcaria wstępuje do ESO.</li> <li>1982 – Włochy wstępują do ESO.</li> <li>1983 – Pierwsze światło teleskopu 2,2-metrowego MPG/ESO w La Silla.</li> <li>1987 – Pierwsze światło 15-metrowego teleskopu submilimetrowego SEST.</li> <li>1989 – Pierwsze światło teleskopu NTT (3,58 m) – wprowadzenie do astronomii <a href="/wiki/Optyka_aktywna" title="Optyka aktywna">optyki aktywnej</a>.</li> <li>1990 – Wybranie szczytu Cerro Paranal na miejsce budowy teleskopu VLT.</li> <li>1998: <ul><li>Obserwacje dowodzące, że Wszechświat rozszerza się coraz szybciej.</li> <li>Pierwsze światło pierwszego teleskopu VLT.</li></ul></li> <li>1999: <ul><li>Obserwacje rozpoczyna 67-megapikselowa kamera WFI na teleskopie 2,2-metrowym.</li> <li>Oficjalne otwarcie Obserwatorium Paranal.</li></ul></li> <li>2000: <ul><li>Działa czwarty teleskop VLT.</li> <li>Portugalia dołącza do ESO.</li></ul></li> <li>2001 – Pierwsze światło <a href="/wiki/Interferometr" title="Interferometr">interferometru</a> VLTI.</li> <li>2002: <ul><li>Obserwacja najdalszej znanej grupy galaktyk (13,5 mld <a href="/wiki/Rok_%C5%9Bwietlny" title="Rok świetlny">lat świetlnych</a>)</li> <li>Pomiar średnicy <a href="/wiki/Proxima_Centauri" title="Proxima Centauri">Proximy Centauri</a> za pomocą interferometru VLTI.</li> <li>Wielka Brytania wstępuje do ESO.</li></ul></li> <li>2003: <ul><li>Bezpośrednie wyznaczenie rozmiarów kątowych gwiazd <a href="/wiki/Alfa_Centauri" title="Alfa Centauri">alfa Centauri A</a> i alfa Centauri B.</li> <li>Obserwacje rozpoczyna <a href="/wiki/Spektrograf" title="Spektrograf">spektrograf</a> <a href="/wiki/HARPS" title="HARPS">HARPS</a> na teleskopie 3,6 metrowym.</li> <li>Rozpoczęcie budowy sieci radioteleskopów <a href="/wiki/Atacama_Large_Millimeter_Array" title="Atacama Large Millimeter Array">ALMA</a>.</li></ul></li> <li>2004: <ul><li>Finlandia dołącza do ESO.</li> <li>Najdokładniejszy pomiar dowodzący, że fundamentalne stałe fizyczne nie zmieniają się w czasie.Pierwsze zdjęcie planety pozasłonecznej (2M1207b).</li></ul></li> <li>2005 – Pierwsze światło teleskopu submilimetrowego APAX.</li> <li>2006: <ul><li>Hiszpania wstępuje do ESO.</li> <li>Początek prac projektowych nad E-ELT.</li></ul></li> <li>2007: <ul><li>Czechy stają się członkiem ESO.</li> <li>Trzęsienie ziemi w Chile o sile 7,7 stopni w <a href="/wiki/Skala_Richtera" title="Skala Richtera">skali Richtera</a>, obserwatoria nie zostały uszkodzone.</li></ul></li> <li>2008: <ul><li>Austria wstępuje do ESO.</li> <li>Nowe kalibracje dystansu do cefeid (z dokładnością do 1%)</li> <li>Postawiono pierwszą antenę sieci ALMA.</li></ul></li> <li>2009: <ul><li>Odkrycie egzoplanety o masie dwóch mas Ziemi (<a href="/wiki/Gliese_581_e" title="Gliese 581 e">Gliese 581 e</a>).</li> <li>Pracę rozpoczyna teleskop do przeglądów VISTA.</li></ul></li> <li>2010: <ul><li>Odkrycie najmasywniejszej gwiazdy (<a href="/wiki/R136a1" title="R136a1">R136a1</a>).</li> <li>Pierwsze bezpośrednie widmo planety pozasłonecznej (<a href="/w/index.php?title=HR_8799c&action=edit&redlink=1" class="new" title="HR 8799c (strona nie istnieje)">HR 8799c</a>).</li> <li>Trzęsienie ziemi w Chile o sile 8,8 stopnia w skali Richtera, teleskopy ESO nie ucierpiały.</li> <li>Wybrano lokalizację dla E-ELT, to Cerro Armazones w Chile.</li></ul></li> <li>2014: <ul><li>Instrument SPHERE zainstalowany na VLT UT 3<sup id="cite_ref-urania_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-urania-2">[2]</a></sup>.</li> <li>Polska podpisała umowę o wejście do ESO.</li></ul></li> <li>2015: <ul><li>Polska ratyfikuje umowę z ESO.</li> <li>SPHERE pokazuje swoją moc. Tworzy obrazy 3-krotnie ostrzejsze niż <a href="/wiki/Kosmiczny_Teleskop_Hubble%E2%80%99a" title="Kosmiczny Teleskop Hubble’a">Kosmiczny Teleskop Hubble’a</a><sup id="cite_ref-urania_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-urania-2">[2]</a></sup>.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-kosmos-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-kosmos_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-kosmos_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-kosmos_1-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-kosmos_1-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-kosmos_1-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Krzysztof Czart: <i>Europejskie Obserwatorium Południowe ESO.</i>. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2010, s. 16-19, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Encyklopedia Astronomii i Astronautyki.. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788325213541" title="Specjalna:Książki/9788325213541">ISBN <span class="isbn">978-83-252-1354-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Europejskie+Obserwatorium+Po%C5%82udniowe+ESO.&rft.aulast=Czart&rft.aufirst=Krzysztof&rft.date=2010&rft.pub=Oxford+Educational+Sp.+z+o.o.&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=16-19&rft.series=Kosmos.+Tajemnice+Wszech%C5%9Bwiata.+Encyklopedia+Astronomii+i+Astronautyki.&rft.isbn=978-83-252-1354-1"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-urania-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-urania_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-urania_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-urania_2-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Marek Muciek. <em>Kronika. Czerwiec 2015</em>. „<a href="/wiki/Urania_%E2%80%93_Post%C4%99py_Astronomii" title="Urania – Postępy Astronomii">Urania – Postępy Astronomii</a>”. 5(779), s. 6, 2015-wrzesień-październik. <a href="/wiki/Polskie_Towarzystwo_Astronomiczne" title="Polskie Towarzystwo Astronomiczne">Polskie Towarzystwo Astronomiczne</a>. <a href="/wiki/Polskie_Towarzystwo_Mi%C5%82o%C5%9Bnik%C3%B3w_Astronomii" title="Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii">Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii</a>. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1689-6009">1689-6009</a></span>. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Kronika.+Czerwiec+2015&rft.jtitle=%5B%5BUrania+%E2%80%93+Post%C4%99py+Astronomii%5D%5D&rft.date=2015-wrzesie%C5%84-pa%C5%BAdziernik&rft.volume=5%28779%29&rft.aulast=Muciek&rft.aufirst=Marek&rft.pages=6&rft.issn=1689-6009"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-urania2-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-urania2_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Krzysztof Czart: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.urania.edu.pl/wiadomosci/prezydent-ratyfikowal-umowe-eso-1479.html">Prezydent ratyfikował umowę z ESO.</a>. 2015-04-12. s. 1. [dostęp 2015-04-20].</cite></span> </li> <li id="cite_note-eso-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-eso_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-eso_4-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-eso_4-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-eso_4-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-eso_4-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Praca zbiorowa: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eso.org/public/poland/shop/product/brochure_0047/">Osiąganie nowych granic w astronomii</a>. Europejskie Obserwatorium Południowe, 2014-październik. s. 22-23. [dostęp 2015-10-29]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-members-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-members_5-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-members_5-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-members_5-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Europejskie Obserwatorium</span><span class="cite-name-initials" title="Europejskie Obserwatorium" style="display:none">E.O.</span> </span><span class="cite-lastname">Południowe</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Europejskie Obserwatorium</span><span class="cite-name-initials" title="Europejskie Obserwatorium">E.O.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eso.org/public/about-eso/memberstates/"><i>Member States</i></a> [online], www.eso.org<span class="accessdate"> [dostęp 2020-12-31]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Europejskie+Obserwatorium&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Member+States&rft.aulast=Po%C5%82udniowe&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.eso.org%2Fpublic%2Fabout-eso%2Fmemberstates%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Polskojęzyczne</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eso.org/public/poland.html">ESO – wersja polskojęzyczna</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eso.org/public/poland/teles-instr/e-elt.html">Strona projektu E-ELT</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Otwarty_dost%C4%99p" title="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać"><img alt="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/8px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png" decoding="async" width="8" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/12px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/16px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="1000" /></a></span> <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=bIrQNYACfBQ">Europejskie Obserwatorium Południowe</a></i>, kanał <a href="/wiki/Astronarium" title="Astronarium">Astronarium</a> na <a href="/wiki/YouTube" title="YouTube">YouTube</a>, 17 czerwca 2015 [dostęp 2023-10-05].</li></ul> <dl><dt>Anglojęzyczne</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eso.org/">Oficjalna witryna ESO</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eso.org/projects/owl/">Strona projektu OWL</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe" title="Szablon:Europejskie Obserwatorium Południowe"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Europejskie Obserwatorium Południowe (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a class="mw-selflink selflink">Europejskie Obserwatorium Południowe</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatoria</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Obserwatorium_La_Silla" title="Obserwatorium La Silla">Obserwatorium La Silla</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Obserwatorium_Llano_de_Chajnantor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Obserwatorium Llano de Chajnantor (strona nie istnieje)">Obserwatorium Llano de Chajnantor</a></li> <li><a href="/wiki/Obserwatorium_Paranal" title="Obserwatorium Paranal">Obserwatorium Paranal</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Teleskopy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Atacama_Large_Millimeter_Array" title="Atacama Large Millimeter Array">ALMA</a></li> <li><a href="/wiki/Atacama_Pathfinder_Experiment" title="Atacama Pathfinder Experiment">APEX</a></li> <li><a href="/wiki/Ekstremalnie_Wielki_Teleskop" title="Ekstremalnie Wielki Teleskop">ELT</a></li> <li><a href="/wiki/3,6-metrowy_teleskop_ESO" title="3,6-metrowy teleskop ESO">ESO 3.6m</a></li> <li><a href="/wiki/Teleskop_Leonarda_Eulera" title="Teleskop Leonarda Eulera">LET</a></li> <li><a href="/wiki/New_Technology_Telescope" title="New Technology Telescope">NTT</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=MPG/ESO_telescope&action=edit&redlink=1" class="new" title="MPG/ESO telescope (strona nie istnieje)">MPG/ESO</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Overwhelmingly_Large_Telescope&action=edit&redlink=1" class="new" title="Overwhelmingly Large Telescope (strona nie istnieje)">OLT</a> (anulowany)</li> <li><a href="/wiki/Very_Large_Telescope" title="Very Large Telescope">VLT</a></li> <li><a href="/wiki/VISTA" title="VISTA">VISTA</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=VLT_Survey_Telescope&action=edit&redlink=1" class="new" title="VLT Survey Telescope (strona nie istnieje)">VST</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Instrumenty<br />teleskopów</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/3,6-metrowy_teleskop_ESO" title="3,6-metrowy teleskop ESO">ADONIS</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=CORALIE&action=edit&redlink=1" class="new" title="CORALIE (strona nie istnieje)">CORALIE</a></li> <li><a href="/wiki/HARPS" title="HARPS">HARPS</a></li> <li><a href="/wiki/KMOS" title="KMOS">KMOS</a></li> <li><a href="/wiki/Multi_Unit_Spectroscopic_Explorer" title="Multi Unit Spectroscopic Explorer">MUSE</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=SPHERE&action=edit&redlink=1" class="new" title="SPHERE (strona nie istnieje)">SPHERE</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=X-SHOOTER&action=edit&redlink=1" class="new" title="X-SHOOTER (strona nie istnieje)">X-SHOOTER</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-k"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Organizacja_mi%C4%99dzynarodowa" title="Organizacja międzynarodowa">organizacja międzynarodowa</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000123644835">0000000123644835</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000406456631">0000000406456631</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/169775536">169775536</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/154497945">154497945</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n80097366">n80097366</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n2004018005">n2004018005</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/2009892-3">2009892-3</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12183754v">12183754v</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/030338530">030338530</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35070628">35070628</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/kn20060713007">kn20060713007</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90804549">90804549</a></span></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA0114846X">DA0114846X</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9812404360605606">9812404360605606</a></span></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2000010943">n00010943</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007572967605171">987007572967605171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000173122&P_CON_LNG=ENG">000173122</a></span></li><li><a href="/wiki/Brazylijska_Biblioteka_Narodowa" title="Brazylijska Biblioteka Narodowa">BLBNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acervo.bn.br/sophia_web/autoridade/detalhe/000198516">000198516</a></span></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3ARUF%3B%3DBJ">LNB:RUF;=BJ</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/European-Southern-Observatory">topic/European-Southern-Observatory</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0025577.xml">0025577</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=ESO">ESO</a></span>, <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=European_Southern_Observatory">European_Southern_Observatory</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Południowe&oldid=75011227">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Południowe&oldid=75011227</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe" title="Kategoria:Europejskie Obserwatorium Południowe">Europejskie Obserwatorium Południowe</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_wyra%C5%BCeniami_zwodniczymi_od_2016-04" title="Kategoria:Artykuły z wyrażeniami zwodniczymi od 2016-04">Artykuły z wyrażeniami zwodniczymi od 2016-04</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 20 paź 2024, 18:20.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-lg4pt","wgBackendResponseTime":146,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.403","walltime":"0.544","ppvisitednodes":{"value":2505,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":25370,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3228,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":18014,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 488.354 1 -total"," 44.18% 215.743 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 25.67% 125.353 1 Szablon:Europejskie_Obserwatorium_Południowe"," 25.64% 125.199 1 Szablon:Przypisy"," 24.92% 121.717 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 6.38% 31.169 1 Szablon:Cytuj_pismo"," 4.65% 22.711 1 Szablon:Cytuj_książkę"," 4.39% 21.421 1 Szablon:Cytuj"," 3.94% 19.263 2 Szablon:Cytuj_stronę"," 3.07% 14.977 3 Szablon:Lang"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.313","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2897851,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6ff99495b7-cpwjf","timestamp":"20241106002550","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Europejskie Obserwatorium Po\u0142udniowe","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Europejskie_Obserwatorium_Po%C5%82udniowe","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q151991","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q151991","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-02-20T10:32:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/65\/ESO_observatories_map.png","headline":"obserwatorium astronomiczne"}</script> </body> </html>