CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Compact disc - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"4ce3719e-c833-4364-b038-a7441d39c616","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Compact_disc","wgTitle":"Compact disc","wgCurRevisionId":67444074,"wgRevisionId":67444074,"wgArticleId":310,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds februari 2024","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Optische schijf","Geluidsdrager","Consumentenelektronica"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Compact_disc","wgRelevantArticleId":310,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q34467","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles": "ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc_wordmark.svg/1200px-Compact_Disc_wordmark.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="588"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc_wordmark.svg/800px-Compact_Disc_wordmark.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="392"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc_wordmark.svg/640px-Compact_Disc_wordmark.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="313"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Compact disc - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Compact_disc"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Compact_disc"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Compact_disc rootpage-Compact_disc skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/23_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Compact+disc" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Compact+disc" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Compact+disc" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Compact+disc" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Videoplaten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Videoplaten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Videoplaten</span> </div> </a> <ul id="toc-Videoplaten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Digitale_audioplaat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Digitale_audioplaat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Digitale audioplaat</span> </div> </a> <ul id="toc-Digitale_audioplaat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eerste_cd's" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Eerste_cd's"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Eerste cd's</span> </div> </a> <ul id="toc-Eerste_cd's-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eerste_cd-spelers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Eerste_cd-spelers"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Eerste cd-spelers</span> </div> </a> <ul id="toc-Eerste_cd-spelers-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kenmerken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kenmerken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Kenmerken</span> </div> </a> <ul id="toc-Kenmerken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Werking" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Werking"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Werking</span> </div> </a> <ul id="toc-Werking-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Informatie_op_de_cd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Informatie_op_de_cd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Informatie op de cd</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Informatie_op_de_cd-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Informatie op de cd-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Informatie_op_de_cd-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Database" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Database"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Database</span> </div> </a> <ul id="toc-Database-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hoezen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoezen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Hoezen</span> </div> </a> <ul id="toc-Hoezen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vergankelijkheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vergankelijkheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Vergankelijkheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Vergankelijkheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trivia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trivia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Trivia</span> </div> </a> <ul id="toc-Trivia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Compact disc</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 103 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-103" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">103 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Laserskyf" title="Laserskyf – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Laserskyf" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc" title="Compact Disc – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Compact Disc" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B2%E1%8B%B2" title="ሲዲ – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ሲዲ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Disco_compacto" title="Disco compacto – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Disco compacto" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%B5_%D9%85%D8%B6%D8%BA%D9%88%D8%B7" title="قرص مضغوط – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="قرص مضغوط" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A9%DC%98%DC%AA%DC%A8%DC%90_%DC%9A%DC%A0%DC%9D%DC%A8%DC%90" title="ܩܘܪܨܐ ܚܠܝܨܐ – Aramees" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܩܘܪܨܐ ܚܠܝܨܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramees" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Discu_compautu" title="Discu compautu – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Discu compautu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="CD" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C" title="سی‌دی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="سی‌دی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc" title="Compact Disc – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Compact Disc" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kuompakt%C4%97nis_d%C4%97sks" title="Kuompaktėnis dėsks – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Kuompaktėnis dėsks" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82-%D0%B4%D1%8B%D1%81%D0%BA" title="Кампакт-дыск – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Кампакт-дыск" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82-%D0%B4%D1%8B%D1%81%D0%BA" title="Кампакт-дыск – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Кампакт-дыск" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA" title="Компактдиск – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Компактдиск" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="কমপ্যাক্ট ডিস্ক – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কমপ্যাক্ট ডিস্ক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Compact_disc" title="Compact disc – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Compact disc" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Disc_compacte" title="Disc compacte – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Disc compacte" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%95%D9%BE%DA%A9%DB%8C_%D9%BE%DB%95%D8%B3%D8%AA%DB%8E%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%88" title="پەپکی پەستێنراو – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پەپکی پەستێنراو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kompaktn%C3%AD_disk" title="Kompaktní disk – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kompaktní disk" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Crynoddisg" title="Crynoddisg – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Crynoddisg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Cd" title="Cd – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Cd" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc" title="Compact Disc – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Compact Disc" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="CD" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Compact_disc" title="Compact disc – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Compact disc" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kompakta_disko" title="Kompakta disko – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kompakta disko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Disco_compacto" title="Disco compacto – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Disco compacto" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="CD" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Disko_trinko_(CD)" title="Disko trinko (CD) – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Disko trinko (CD)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AD_%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="لوح فشرده – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="لوح فشرده" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/CD-levy" title="CD-levy – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="CD-levy" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Disque_compact" title="Disque compact – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Disque compact" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="CD" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Dl%C3%BAthdhiosca" title="Dlúthdhiosca – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Dlúthdhiosca" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Disco_compacto" title="Disco compacto – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Disco compacto" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Jysk_cumir" title="Jysk cumir – Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Jysk cumir" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%A7%D7%9C%D7%99%D7%98%D7%95%D7%A8" title="תקליטור – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="תקליטור" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%98%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%95" title="सघन चक – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सघन चक" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="CD" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="CD" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="CD" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Disco_compacte" title="Disco compacte – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Disco compacte" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Cakram_padat" title="Cakram padat – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Cakram padat" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="CD" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Geisladiskur" title="Geisladiskur – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Geisladiskur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Compact_disc" title="Compact disc – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Compact disc" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B3%E3%83%B3%E3%83%91%E3%82%AF%E3%83%88%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%B9%E3%82%AF" title="コンパクトディスク – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="コンパクトディスク" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="CD" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AB%D2%9B%D1%88%D0%B0%D0%BC_%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%96" title="Ықшам дискі – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ықшам дискі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B8" title="ស៊ីឌី – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ស៊ីឌី" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%BD%A4%ED%8C%A9%ED%8A%B8_%EB%94%94%EC%8A%A4%ED%81%AC" title="콤팩트 디스크 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="콤팩트 디스크" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Compact_disc" title="Compact disc – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Compact disc" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82_%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA" title="Компакт диск – Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Компакт диск" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Discus_compactus" title="Discus compactus – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Discus compactus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="CD" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kompaktin%C4%97_plok%C5%A1tel%C4%97" title="Kompaktinė plokštelė – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kompaktinė plokštelė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kompaktdisks" title="Kompaktdisks – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kompaktdisks" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82-%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA" title="Компакт-диск – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Компакт-диск" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA" title="Компактен диск – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Компактен диск" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%82%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D" title="കോംപാക്റ്റ് ഡിസ്ക് – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കോംപാക്റ്റ് ഡിസ്ക്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Cakera_padat" title="Cakera padat – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Cakera padat" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="CD" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AE%E1%80%92%E1%80%AE%E1%80%93%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%AC%E1%80%B8" title="စီဒီဓာတ်ပြား – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="စီဒီဓာတ်ပြား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc" title="Compact Disc – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Compact Disc" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9F_%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="कम्प्याक्ट डिस्क – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="कम्प्याक्ट डिस्क" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kompaktplate" title="Kompaktplate – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kompaktplate" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="CD" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A8%AE%E0%A8%AA%E0%A9%88%E0%A8%95%E0%A8%9F_%E0%A8%A1%E0%A8%BF%E0%A8%B8%E0%A8%95" title="ਕਮਪੈਕਟ ਡਿਸਕ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕਮਪੈਕਟ ਡਿਸਕ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc" title="Compact Disc – Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Compact Disc" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82yta_kompaktowa" title="Płyta kompaktowa – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Płyta kompaktowa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C_%DA%88%DB%8C" title="سی ڈی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سی ڈی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%83%DB%90%DA%9A%D9%83%D9%84%D9%89_%D9%BC%D9%8A%D9%83%D9%84%D9%89_(CD)" title="كېښكلى ټيكلى (CD) – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="كېښكلى ټيكلى (CD)" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Compact_disc" title="Compact disc – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Compact disc" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/%C3%91it%27isqa_phiruru" title="Ñit'isqa phiruru – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ñit'isqa phiruru" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Disc_compact" title="Disc compact – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Disc compact" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82-%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA" title="Компакт-диск – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Компакт-диск" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82-%D0%B4%D0%B8%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%8D" title="Компакт-диискэ – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Компакт-диискэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc" title="Compact Disc – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Compact Disc" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kompaktni_disk" title="Kompaktni disk – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kompaktni disk" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%AD_%E0%B6%AD%E0%B7%90%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%BA" title="සංයුක්ත තැටිය – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="සංයුක්ත තැටිය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Compact_disc" title="Compact disc – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Compact disc" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kompaktn%C3%BD_disk" title="Kompaktný disk – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kompaktný disk" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Zgo%C5%A1%C4%8Denka" title="Zgoščenka – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Zgoščenka" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="CD" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Disku_kompakt" title="Disku kompakt – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Disku kompakt" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82-%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA" title="Компакт-диск – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Компакт-диск" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="CD" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Diski_Gandamize" title="Diski Gandamize – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Diski Gandamize" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AF%81%E0%AE%B1%E0%AF%81%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%95%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="குறுந்தகடு – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="குறுந்தகடு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D_%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D" title="కంపాక్ట్ డిస్క్ – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="కంపాక్ట్ డిస్క్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%94%E0%B8%B5" title="แผ่นซีดี – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="แผ่นซีดี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="CD" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="CD" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82-%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA" title="Компакт-диск – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Компакт-диск" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D9%B9_%DA%88%D8%B3%DA%A9" title="کمپیکٹ ڈسک – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کمپیکٹ ڈسک" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kompakt-disk" title="Kompakt-disk – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kompakt-disk" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="CD" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="CD" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="CD" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="CD" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%99%D7%93%D7%99" title="סידי – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="סידי" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%9B%B7%E5%B0%84%E5%94%B1%E7%89%87" title="雷射唱片 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="雷射唱片" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="CD" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/CD" title="CD – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="CD" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q34467#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Compact_disc" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Compact_disc" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Compact_disc"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Compact_disc"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Compact_disc" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Compact_disc" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&oldid=67444074" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Compact_disc&id=67444074&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCompact_disc"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCompact_disc"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Compact+disc"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Compact_disc&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Compact_disc" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q34467" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Compact Disc </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Compact_Disc_wordmark.svg" class="mw-file-description" title="Logo"><img alt="Logo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc_wordmark.svg/164px-Compact_Disc_wordmark.svg.png" decoding="async" width="164" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc_wordmark.svg/246px-Compact_Disc_wordmark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc_wordmark.svg/327px-Compact_Disc_wordmark.svg.png 2x" data-file-width="435" data-file-height="213" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Compact_Disc.jpg" class="mw-file-description"><img alt="De leesbare kant van een cd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc.jpg/266px-Compact_Disc.jpg" decoding="async" width="266" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc.jpg/399px-Compact_Disc.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Compact_Disc.jpg/532px-Compact_Disc.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1500" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">De leesbare kant van een cd</div> </td></tr> <tr> <th>Ontwerper(s) </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Koninklijke_Philips" title="Koninklijke Philips">Philips</a> en <a href="/wiki/Sony_Corporation" class="mw-redirect" title="Sony Corporation">Sony</a> </td></tr> <tr> <th>Uitgebracht </th> <td colspan="2">17 maart 1982 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Versienummer" title="Versienummer">Recentste versie</a> </th> <td colspan="2">Purple Book Standard <br /><small>(1 juni 2000)</small> </td></tr> <tr> <th>Categorie </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Optische_schijf" title="Optische schijf">Optische schijf</a> </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Informatica" title="Portaal:Informatica">Informatica</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p>Een <b>compact disc</b> (<i>compacte schijf</i>), tegenwoordig meestal <b>cd</b> genoemd, in de begintijd ook wel <b>compactplaat</b>, is een <a href="/wiki/Optische_schijf" title="Optische schijf">optische schijf</a>, die oorspronkelijk voor de opslag van <a href="/wiki/Muziek" title="Muziek">muziek</a> werd gebruikt (als vervanger van de <a href="/wiki/Grammofoonplaat" title="Grammofoonplaat">grammofoonplaat</a> van <a href="/wiki/Polyvinylchloride" title="Polyvinylchloride">vinyl</a>), maar die sinds een paar jaar na de introductie ook voor opslag van andersoortige gegevens wordt ingezet zoals de <a href="/wiki/Cd-rom" title="Cd-rom">cd-rom</a> en <a href="/wiki/Cd-video" title="Cd-video">cd-video</a>. Het cd-systeem is gezamenlijk ontwikkeld door <a href="/wiki/Koninklijke_Philips_Electronics_N.V." class="mw-redirect" title="Koninklijke Philips Electronics N.V.">Philips</a> en <a href="/wiki/Sony_Corporation" class="mw-redirect" title="Sony Corporation">Sony</a>/<a href="/wiki/CBS_Corporation" title="CBS Corporation">CBS</a>. De eerste cd ter wereld werd gefabriceerd op <a href="/wiki/17_augustus" title="17 augustus">17 augustus</a> <a href="/wiki/1979" title="1979">1979</a> door het Philipsonderdeel Polygram te <a href="/wiki/Langenhagen_(Nedersaksen)" title="Langenhagen (Nedersaksen)">Langenhagen</a>. De introductie van de eerste spelers vond plaats in <a href="/wiki/Japan" title="Japan">Japan</a> in <a href="/wiki/Oktober" title="Oktober">oktober</a> <a href="/wiki/1982" title="1982">1982</a>; de rest van de wereld volgde in maart 1983. In <a href="/wiki/1986" title="1986">1986</a> werd de <a href="/wiki/Cd-rom" title="Cd-rom">cd-rom</a> (waarbij '<a href="/wiki/Read-only_memory" title="Read-only memory">rom</a>' staat voor 'read-only memory') geïntroduceerd. De cd-rom, die <a href="/wiki/Dataset" title="Dataset">data</a> bevat, wordt vrijwel uitsluitend in <a href="/wiki/Computer" title="Computer">computers</a> gebruikt. In 1987 werd in prototype ontwikkeld voor het schrijven van informatie naar een cd. In 1990 werd de <a href="/wiki/Cd-r" title="Cd-r">cd-r(ecordable)</a> geïntroduceerd, een door een gebruiker zelf te beschrijven (ook wel het zogenaamde 'branden') schijf. In 1997 werd de <a href="/wiki/Cd-rw" title="Cd-rw">cd-rw</a> uitgebracht, om meerdere malen informatie naar een cd te schrijven </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Cd2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Cd2.png/260px-Cd2.png" decoding="async" width="260" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Cd2.png/390px-Cd2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Cd2.png/520px-Cd2.png 2x" data-file-width="1191" data-file-height="912" /></a><figcaption>Compact disc in een <a href="/wiki/Jewelcase" title="Jewelcase">jewelcase</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Arthur_Schawlow" title="Arthur Schawlow">Arthur Schawlow</a> en <a href="/wiki/Charles_Townes" title="Charles Townes">Charles Townes</a>, verbonden aan <a href="/wiki/Bell_Labs" title="Bell Labs">Bell Labs</a> vonden in <a href="/wiki/1958" title="1958">1958</a> de <a href="/wiki/Laser_(licht)" title="Laser (licht)">laser</a> uit, dit heeft mogelijk de Amerikaanse uitvinder <a href="/w/index.php?title=David_Paul_Gregg&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Paul Gregg (de pagina bestaat niet)">David Paul Gregg</a> in <a href="/wiki/1961" title="1961">1961</a> geïnspireerd tot het indienen van een octrooi voor een optisch leesbare videoplaat. Paul Gregg deed zijn uitvinding toen hij werkte voor de Amerikaanse firma <a href="/wiki/3M" title="3M">3M</a>. Hij begon later zijn eigen firma, Gauss Electrophysics Inc. Omdat een videoplaat de mogelijkheid gaf om goedkoop films aan de man te brengen (het duurde nog tien jaar voordat videorecorders op de markt zouden komen), zag de filmproducent <a href="/wiki/Music_Corporation_of_America" title="Music Corporation of America">MCA</a> wel wat in deze uitvinding. In <a href="/wiki/1968" title="1968">1968</a> kocht MCA Gauss Electrophysics Inc, uiteraard inclusief de 'optische' octrooiportefeuille. Gregg heeft een groot aantal octrooien op zijn naam staan, echter van groot belang was tot 2007 zijn Amerikaanse octrooi 4.893.297, dat een brede beschrijving geeft van optische opname. </p><p>Deze octrooiaanvraag werd ingediend in <a href="/wiki/1968" title="1968">1968</a>, het octrooi werd 22 jaar later verleend aan de eigenaar toentertijd (<a href="/wiki/Pioneer_Corporation" title="Pioneer Corporation">Pioneer Corporation</a>); de termijn verliep in 2007. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Videoplaten">Videoplaten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Videoplaten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Videoplaten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Cd-video" title="Cd-video">cd-video</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Parallel aan, en zeker mede geïnspireerd door, deze Amerikaanse ontwikkelingen begon in <a href="/wiki/1969" title="1969">1969</a> een groepje onderzoekers in het <a href="/wiki/Philips_Natuurkundig_Laboratorium" title="Philips Natuurkundig Laboratorium">Philips Natuurkundig Laboratorium</a> (NatLab) te <a href="/wiki/Waalre_(plaats)" class="mw-redirect" title="Waalre (plaats)">Waalre</a> te experimenteren met videoplaten. In <a href="/wiki/1975" title="1975">1975</a> werd besloten tot een technische en commerciële samenwerking tussen MCA en Philips. Er kwam een kink in de kabel doordat <a href="/wiki/Koninklijke_Philips_Electronics_N.V." class="mw-redirect" title="Koninklijke Philips Electronics N.V.">Philips</a> in <a href="/wiki/1970" title="1970">1970</a> op de markt kwam met een <a href="/wiki/Videorecorder" title="Videorecorder">videorecorder</a>, later vervangen door <a href="/wiki/Video_2000" title="Video 2000">Video 2000</a>, <a href="/wiki/Sony" title="Sony">Sony</a> in <a href="/wiki/1976" title="1976">1976</a> de <a href="/wiki/Betamax" title="Betamax">Betamax</a>-videocassetterecorder uitbracht en <a href="/wiki/JVC_(elektronicabedrijf)" title="JVC (elektronicabedrijf)">JVC</a> met het snel zeer populair geworden <a href="/wiki/VHS_(video)" title="VHS (video)">VHS</a> kwam. Deze ontwikkeling was natuurlijk een tegenvaller want de videorecorder kan programma's opnemen, terwijl de videoplaat alleen maar kan worden afgespeeld. Dit alles leidde tot onzekerheid en grote vertraging, maar in <a href="/wiki/1978" title="1978">1978</a> werd eindelijk de lang verwachte Video Long Play (VLP) (ook wel bekend onder de namen LaserVision Disc of DiscoVision) op de Amerikaanse markt geïntroduceerd. MCA leverde de platen en <a href="/w/index.php?title=Magnavox&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magnavox (de pagina bestaat niet)">Magnavox</a>, een volledig Amerikaanse Philipsdochter, leverde de spelers, die in <a href="/wiki/Eindhoven" title="Eindhoven">Eindhoven</a> werden geproduceerd. </p><p>De verstandhouding tussen beide partijen, MCA en Philips, was inmiddels verslechterd. Dit kwam door enerzijds technische aspecten (zoals platen die fysiek niet in de spelers pasten), als door commerciële verwachtingen. Veel consumenten waren namelijk in de veronderstelling dat men ook kon opnemen op de <a href="/wiki/Laserdisc" class="mw-redirect" title="Laserdisc">laserdiscs</a>. </p><p>In <a href="/wiki/Japan" title="Japan">Japan</a> heeft de LaserVision Disc, uitgebracht door Pioneer, later wel voet aan de grond gekregen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Digitale_audioplaat">Digitale audioplaat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Digitale audioplaat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Digitale audioplaat"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Waarschijnlijk zou na dit VLP-drama het optisch opnemen voorgoed zijn vergeten, ware het niet dat ingenieurs van Philips Audio, Boonstra en Van Alem, een audioplaat, de ALP (Audio Long Play) hadden ontwikkeld, die op dezelfde wijze als de VLP werkte. Begin 1974 startten de industriegroep 'Audio' en het NatLab samen het ontwikkelen van een optische audioschijf met een diameter van 20 cm, de ALP.<sup id="cite_ref-noot3_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-noot3-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De doelstelling was om de geluidskwaliteit van deze schijf die van de kwetsbare vinyl <a href="/wiki/Langspeelplaat" title="Langspeelplaat">langspeelplaat</a> te laten overtreffen. Om dit doel te bereiken vormde <a href="/wiki/Lou_Ottens" title="Lou Ottens">Lou Ottens</a>, de technisch directeur bij Audio, een projectgroep bestaande uit zeven leden. De leider van deze projectgroep werd Ir. Loek Boonstra, bij Audio. Ir. Lorend Vries en zijn assistent Theo Diepeveen, beiden van het NatLab, behoorden tot deze project-groep. In maart 1974 adviseerden Vries en zijn groepsleider tijdens een ALP-VLP bijeenkomst een digitale audioregistratie, omdat dan een fouten-corrigerende code kon worden toegevoegd.<sup id="cite_ref-noot3_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-noot3-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tegen het einde van 1977 erkende de Audio industriegroep dat dit de enige resterende methode was om een 'compact disc' met superieure geluidskwaliteit te realiseren. Dit had tot gevolg dat Vries en Diepeveen een fouten-corrigerende coder-decoder bouwden die in mei 1978 aan Audio overhandigd werd. De foutcorrigerende decoder werd in het prototype van een <a href="/wiki/Cd-speler" title="Cd-speler">cd-speler</a> ingebouwd.<sup id="cite_ref-noot3_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-noot3-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Deze speler werd samen met een cd-schijf met een diameter van 11,5 cm en een gat ter grootte van een Nederlands dubbeltje (15 mm), op 8 maart 1979 door <a href="/w/index.php?title=Joop_Sinjou&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joop Sinjou (de pagina bestaat niet)">Joop Sinjou</a>, de leider van het Audio-CD-laboratorium, aan de internationale pers getoond en gedemonstreerd.<sup id="cite_ref-noot4_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-noot4-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-pinkeltje_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-pinkeltje-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit prototype werd genoemd naar de kinderboekenreeks <a href="/wiki/Pinkeltje_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Pinkeltje (hoofdbetekenis)">Pinkeltje</a>.<sup id="cite_ref-pinkeltje_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-pinkeltje-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Om deze doorbraak te herdenken, ontving Philips op 6 maart 2009, tijdens een druk bezochte ceremonie in de aula van de TU/e, een 'IEEE Milestone award'.<sup id="cite_ref-noot5_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-noot5-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Men experimenteerde eerst met breedbandfrequentiemodulatie en later, in 1976, met digitaal geluid. Ook andere firma's, zoals Sony, werkten aan prototypes van een optische digitale audioplaat. In augustus 1979 werd door Philips en Sony op hoog niveau besloten te gaan samenwerken bij de ontwikkeling van de audioplaat. De bedrijven complementeerden elkaar goed: Philips had nog veel ongebruikte videoplaatoctrooien en Sony had de nodige specialisten in digitale technieken. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Schouhamerimmink.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Schouhamerimmink.jpg/270px-Schouhamerimmink.jpg" decoding="async" width="270" height="412" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Schouhamerimmink.jpg/405px-Schouhamerimmink.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2a/Schouhamerimmink.jpg 2x" data-file-width="498" data-file-height="760" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kees_Schouhamer_Immink" title="Kees Schouhamer Immink">Kees Schouhamer Immink</a> ontving een <a href="/wiki/Emmy_Award" title="Emmy Award">Emmy Award</a> voor zijn creatieve bijdragen aan de compact disc, <a href="/wiki/Dvd" title="Dvd">dvd</a> en <a href="/wiki/Blu-ray" title="Blu-ray">blu-ray</a>.</figcaption></figure> <p>Er werd een kleine groep van topspecialisten van Sony en Philips geformeerd, onder wie prominente leden dr. <a href="/w/index.php?title=Toshi_Doi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toshi Doi (de pagina bestaat niet)">Toshi Doi</a> en <a href="/wiki/Kees_Schouhamer_Immink" title="Kees Schouhamer Immink">Kees Schouhamer Immink</a>. Ze kregen de opdracht om de nieuwe audioplaat tot in het kleinste detail uit te werken en moesten goede oplossingen zoeken voor alle moeilijke technische problemen zoals speelduur, plaatdiameter en andere mechanische specificaties. De Japanners namen geen genoegen met een afspeelduur van 68 minuten en eisten 74 minuten, waardoor de diameter van het schijfje uiteindelijk 12 cm werd.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook de geluidskwaliteit – samplerate en resolutie – moesten worden gekozen. </p><p>Na een jaar hard werken en delibereren publiceerden Philips en Sony in juni 1980 het <i>Rode Boekje</i>, de Compact Disc-standaard, dat alle details beschreef om een compact disc, -plaat en -speler, te fabriceren.<sup id="cite_ref-noot5_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-noot5-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Eerste_cd's"><span id="Eerste_cd.27s"></span>Eerste cd's</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Eerste cd's" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Eerste cd's"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De eerste cd's ter wereld werden gefabriceerd op 17 augustus 1982 door het Philipsonderdeel Polygram te <a href="/wiki/Langenhagen_(Nedersaksen)" title="Langenhagen (Nedersaksen)">Langenhagen</a>. Zij waren nog niet meteen bedoeld voor commerciële doeleinden, maar meer als promotiemiddelen om de industrie en de platenhandel geïnteresseerd te krijgen voor het nieuwe formaat. De eerste cd was <i><a href="/wiki/The_Visitors_(ABBA)" class="mw-redirect" title="The Visitors (ABBA)">The Visitors</a></i> van <a href="/wiki/ABBA" title="ABBA">ABBA</a>,<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (catalogusnummer <a href="/wiki/Polydor" title="Polydor">Polydor</a> 800 011-2), meteen gevolgd door <i>Greatest Hits Vol. 2</i> van Abba (Polydor 800 012-2), <i>Turn of the Tide</i> van <a href="/wiki/Barclay_James_Harvest" title="Barclay James Harvest">Barclay James Harvest</a> (Polydor 800 013-2) en <i>Time Pieces</i> van <a href="/wiki/Eric_Clapton" title="Eric Clapton">Eric Clapton</a> (Polydor 800 014-2). Op het <a href="/wiki/Philips_(platenlabel)" title="Philips (platenlabel)">Philips</a>-label verscheen als een van de eerste cd's <i>Music by Candlelight</i> van <a href="/wiki/Harry_van_Hoof" title="Harry van Hoof">Harry van Hoof</a> en <a href="/wiki/Gheorghe_Zamfir" title="Gheorghe Zamfir">Georghe Zamfir</a> (Philips 810 010-2). </p><p>De allereerste Nederlandse cd was echter <i>The Best of BZN</i> van <a href="/wiki/BZN" title="BZN">BZN</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Mercury_Records" title="Mercury Records">Mercury</a> 800 066-2), die in augustus 1982 werd geperst in dezelfde serie als de bovengenoemde cd's van ABBA en Eric Clapton. De cd was bedoeld als promotie-middel voor het nieuwe formaat dat in Nederland in diezelfde periode officieel werd geïntroduceerd tijdens de <a href="/wiki/Firato" title="Firato">Firato</a>. De cd van BZN werd tegelijkertijd uitgebracht op lp, mc, cd, videocassette en LaserVision-beeldplaat, om aan te geven hoe breed het aanbod van audio- en videoformaten was geworden.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De cd-versie van het album was getiteld <i>The Best of BZN</i>, de overige formaten hadden <i>De Hits in Beeld</i> als titel. Net als de hierboven genoemde titels was ook deze cd echter (nog) niet commercieel verkrijgbaar in de platenwinkel. </p><p>Die eer ging naar het album <i>52nd Street</i> van Billy Joel, uitgebracht door Sony. De plaat verscheen in 1982 op de Japanse markt, vrijwel meteen gevolgd door een serie cd's van de labels van Phonogram en Sony. </p><p>De eerste Nederlandse cd die tegelijkertijd verscheen met een lp en mc, én die meteen in een platenwinkel verkrijgbaar was, was het album <i><a href="/wiki/4us" title="4us">4us</a></i> van <a href="/wiki/Doe_Maar" title="Doe Maar">Doe Maar</a> in maart 1983.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit viel samen met de min of meer officiële introductiedatum van de cd in Nederland, 1 maart 1983. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Eerste_cd-spelers">Eerste cd-spelers</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Eerste cd-spelers" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Eerste cd-spelers"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Eind 1982, vier jaar na de introductie van de VLP in <a href="/wiki/Atlanta" title="Atlanta">Atlanta</a> (<a href="/wiki/Verenigde_Staten" title="Verenigde Staten">Verenigde Staten</a>), brachten Sony (Sony CDP-101), Hitachi (Hitachi DA-1000) en Philips (Philips CD-100) de eerste cd-spelers uit in Japan. Deze gebeurtenis wordt de <i>Big Bang</i> van de digitale audiorevolutie genoemd. Kort daarna volgde de beschikbaarheid van deze producten in Europa (eind 1982) en Amerika (maart 1983). De productie van de eerste Philips-cd-spelers vond plaats in de Philipsvestiging in <a href="/wiki/Hasselt_(Belgi%C3%AB)" title="Hasselt (België)">Hasselt</a>. De cd is uitgegroeid tot een veelzijdige dataplaat. De eerste volledig digitale cd (DDD) verscheen in 1985. Het was het album <i><a href="/wiki/Brothers_in_Arms_(album)" title="Brothers in Arms (album)">Brothers in Arms</a></i> van <a href="/wiki/Dire_Straits" title="Dire Straits">Dire Straits</a>. In 1985 werd de cd-rom uitgebracht, die het mogelijk maakte om massale hoeveelheden computerdata te verspreiden. In 1987 introduceerde Philips de cd-video, een cd met geluid en beeld. Een beschrijfbare digitale plaat, cd-r, werd in 1990 geïntroduceerd. De cd-r werd de de-factostandaard voor de uitwisseling van data en muziek. De cd-familie is zeer succesvol: in 2004 werden er wereldwijd circa 30 miljard cd-, cd-rom- en cd-r-platen verkocht. </p><p>In 2007, dus 25 jaar na de introductie, waren er wereldwijd in totaal reeds 200 miljard cd's verkocht. </p><p>Uiteraard is de cd tevens de voorloper gebleken van meer geavanceerde producten, zoals de <a href="/wiki/Dvd" title="Dvd">dvd</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kenmerken">Kenmerken</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Kenmerken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Kenmerken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Philips_Optical_Data_Disk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Philips_Optical_Data_Disk.jpg/260px-Philips_Optical_Data_Disk.jpg" decoding="async" width="260" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Philips_Optical_Data_Disk.jpg/390px-Philips_Optical_Data_Disk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Philips_Optical_Data_Disk.jpg/520px-Philips_Optical_Data_Disk.jpg 2x" data-file-width="2285" data-file-height="1851" /></a><figcaption>Vroegere Philips Optical Data Disk (in vergelijk met een standaard cd).</figcaption></figure> <p>Cd's hebben gewoonlijk een diameter van 120 <a href="/wiki/Millimeter" title="Millimeter">millimeter</a> en een dikte van ongeveer 1,2 mm. Er zijn ook varianten toegestaan met een diameter van 60 tot 80 mm. De opening in het midden van de cd heeft een diameter van 15 mm. De schijven worden gemaakt van de kunststof <a href="/wiki/Polycarbonaat" title="Polycarbonaat">polycarbonaat</a> waarin de digitale informatie in de vorm van een putjesspoor wordt geperst met behulp van een zogenaamde <a href="/wiki/Glassmaster" title="Glassmaster">glassmaster</a>. Aan de putjeskant wordt de plaat spiegelend gemaakt door een dun laagje <a href="/wiki/Aluminium" title="Aluminium">aluminium</a> aan te brengen. Deze gemetalliseerde zijde van de schijf wordt beschermd door een dunne, maar harde, laklaag waarop een label kan worden gedrukt. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de laklaag-kant de meest kwetsbare zijde. De spiraalvormige geperste groef met putjes is maximaal 5,4 kilometer lang. </p><p>Wanneer een cd als muziekschijf wordt gebruikt volgens de door Philips en Sony vastgelegde standaard (het zogenaamde <i><a href="/w/index.php?title=Red_Book&action=edit&redlink=1" class="new" title="Red Book (de pagina bestaat niet)">Red Book</a></i>) past er maximaal 74 minuten aan <a href="/wiki/Stereo_(geluid)" title="Stereo (geluid)">stereogeluid</a> op. De <a href="/wiki/Bemonsteringsfrequentie" title="Bemonsteringsfrequentie">bemonsteringsfrequentie</a> bedraagt 44,1 kHz en de resolutie is 16 bit. </p><p>Er bestaan verschillende mythen rondom de specificaties. Zo zou de oorspronkelijke cd een diameter hebben van 11,5 cm en een speelduur van 68 minuten <a href="/wiki/Stereo_(geluid)" title="Stereo (geluid)">stereo</a> bevatten. Die 11,5 cm is gelijk aan de grootte van de <a href="/wiki/Compact_cassette" class="mw-redirect" title="Compact cassette">compact cassette</a>, ook een ontwikkeling van Philips. Volgens sommigen stond Sony's president <a href="/w/index.php?title=Ohga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ohga (de pagina bestaat niet)">Ohga</a> erop dat de speelduur 74 minuten moest worden, opdat ook de <a href="/wiki/Symfonie_nr._9_(Beethoven)" title="Symfonie nr. 9 (Beethoven)">negende symfonie</a> van <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Beethoven</a>, gedirigeerd door <a href="/wiki/Wilhelm_Furtw%C3%A4ngler" title="Wilhelm Furtwängler">Wilhelm Furtwängler</a> in 1951, op een enkele cd zou passen. Philips <a href="/wiki/Polygram" class="mw-redirect" title="Polygram">Polygram</a> had in <a href="/wiki/Hannover_(stad)" title="Hannover (stad)">Hannover</a> een proeffabriek voor cd-mastering en replicatie gebouwd, die grotere aantallen cd's zou kunnen fabriceren. De fabricageapparatuur zou ingericht zijn op schijven van 11,5 cm. De 6 minuten extra speelduur die Sony zou hebben bedongen, zou een 0,5 cm grotere schijf nodig maken. Philips zou zo gedwongen zijn apparatuur volledig om te bouwen en daarmee zou Philips zijn voorsprong in de cd-markt verloren hebben. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:CDs.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/CDs.JPG/270px-CDs.JPG" decoding="async" width="270" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/CDs.JPG/405px-CDs.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/CDs.JPG/540px-CDs.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>De centrale opening van een cd omsluit precies de grootte van een <a href="/wiki/Dubbeltje" title="Dubbeltje">dubbeltje</a> (10 guldencent). Joop Sinjou, hoofd ontwikkeling audioproducten van Philips, noemde het bepalen van de diameter van de cd de snelste beslissing in de ontwikkelingsfase: "Ik legde een dubbeltje op tafel en dat werd de maat."<sup id="cite_ref-trouw.nl_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-trouw.nl-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een alternatieve uitleg is dat deze diameter om meer praktische redenen – zoals de gemiddelde vingerdikte – gekozen is. Ook wordt wel beweerd dat de diameter van de cd gelijk is aan de diameter van een <a href="/wiki/Heineken_(brouwerij)" title="Heineken (brouwerij)">Heineken</a>-bierviltje, wat de Nederlandse invloed op de ontwikkeling van de cd nog meer zou aantonen. Waarschijnlijker is, zoals hiervoor al is gezegd, dat men een bepaalde minimale speelduur eiste. </p><p>Gebruikt als opslag voor computers, past op een cd-rom 650 MB (650 <a href="/wiki/Veelvouden_van_bytes" title="Veelvouden van bytes">MiB</a>) aan gegevens. Grotere opslagformaten zijn er ook. 700 MB waar 80 minuten muziek op past is tegenwoordig de standaard; er zijn tegenwoordig ook cd's en cd-roms verkrijgbaar die een capaciteit van 800 MB hebben en 90 minuten aan muziek kunnen bevatten. Zelfs platen met 99 minuten (870 MB) zijn in omloop, hoewel veel minder populair, vanwege de grote afspeelproblemen op veel apparatuur. </p><p>Op een <i>hybride cd</i> wordt gebruikgemaakt van meer dan één <a href="/wiki/Bestandssysteem" title="Bestandssysteem">bestandssysteem</a>. Hierdoor kan dezelfde disk in bijvoorbeeld een computer als data-cd benaderd worden, terwijl geluidsapparatuur een audio-cd herkent. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Werking">Werking</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Werking" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Werking"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:REM_CD_GEPRESST.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/REM_CD_GEPRESST.jpg/260px-REM_CD_GEPRESST.jpg" decoding="async" width="260" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/REM_CD_GEPRESST.jpg/390px-REM_CD_GEPRESST.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/REM_CD_GEPRESST.jpg/520px-REM_CD_GEPRESST.jpg 2x" data-file-width="799" data-file-height="597" /></a><figcaption>Cd-oppervlak vergroot</figcaption></figure> <p>De cd wordt van binnenuit naar buiten afgelezen (door de polycarbonaatdrager heen) in een spiraalspoor van putjes. Eigenlijk dus verhoginkjes of dammetjes, het negatief van de putjes van de geperste zijde. Dat spoor komt met een constante snelheid van 1,2 m/s voorbij: aan het begin draait de schijf daarvoor sneller rond dan aan het eind. Het lezen van de putjes/dammetjes gebeurt met een <a href="/wiki/Diodelaser" title="Diodelaser">diode-laser</a> met een golflengte van 780 <a href="/wiki/Nanometer" title="Nanometer">nm</a>. De dammetjes zijn ongeveer 125 nm hoog en 500 nm breed en variëren in lengte van 833 tot 3054 nm. De reflectie van het laserlicht wordt continu gemeten. Door uitdoving (<a href="/wiki/Interferentie_(natuurkunde)" title="Interferentie (natuurkunde)">interferentie</a>) worden de dammetjes als <i>licht</i>, en de putjes als <i>donker</i> gezien. Hieruit wordt het originele signaal teruggerekend. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Informatie_op_de_cd">Informatie op de cd</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Informatie op de cd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Informatie op de cd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aan het begin (de binnenste ring van de leesbare kant) van een audio-cd staat een inhoudsopgave met de duur en de starttijd van de <i>tracks</i>. Daardoor kan de cd-speler direct het begin van een track opzoeken. Er zijn maximaal 99 tracks. Een track kan verdeeld zijn in maximaal 99 indices, maar daar wordt zelden gebruik van gemaakt. </p><p>In de inhoudsopgave van de cd wordt in sommige versies van Windows<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 13 februari 2024 een bronvermelding gewenst. Motivering: welke versies?">[bron?]</span></a></sup> getoond als een verzameling <a href="/w/index.php?title=Compact_Disc_Audio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Compact Disc Audio (de pagina bestaat niet)">.cda</a>-bestanden. Deze bestanden zijn cruciaal<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 13 februari 2024 een bronvermelding gewenst. Motivering: is er geen andere API?">[bron?]</span></a></sup> voor een <a href="/wiki/Cd-speler" title="Cd-speler">cd-speler</a>-applicatie om te weten waar op de schijf de audio is. Men kan deze .cda-bestanden vinden wanneer de gebruiker een cd in de computer steekt en dan naar <a href="/wiki/Windows_Verkenner" title="Windows Verkenner">Windows Verkenner</a> (niet <a href="/wiki/Windows_Media_Player" title="Windows Media Player">Windows Media Player</a>) te gaan, en dan naar "Deze Computer" en "CD" (meestal D:\) te gaan. </p><p>De audio is opgedeeld in minuten, seconden en sectoren. Er zijn 75 sectoren per seconde. In iedere sector staat dus een fragmentje aan audio, maar ook: </p> <ul><li>tijdsduur (in minuten, seconden en sectoren) vanaf het begin van de plaat;</li> <li>tijdsduur (in minuten, seconden en sectoren) vanaf het begin van het track;</li> <li>tracknummer (1-99);</li> <li>indexnummer (0-99).</li></ul> <p>Een track bestaat meestal uit twee indices, 0 en 1. Index 0 duurt enkele seconden en bevat meestal stilte - het is de pauze tussen twee tracks. De tijdsduur van een track begint bij het begin van index 1, en dat betekent dat de tijdsduur in index 0 achteruit loopt. </p><p>In de volgende tabel staan de gegevens van zeven sectoren uit een cd. Behalve deze gegevens bevat een sector ook 1/75 seconde aan audio. </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th colspan="6">Sectornummer (tijdsduur)</th> <th colspan="2"> </th> <th rowspan="3">commentaar </th></tr> <tr> <th colspan="3">vanaf begin van cd</th> <th colspan="3">vanaf begin van track </th> <th rowspan="2">track-<br />nummer</th> <th rowspan="2">index-<br />nummer </th></tr> <tr> <th>min</th> <th>sec</th> <th>sect</th> <th>min</th> <th>sec</th> <th>sect </th></tr> <tr> <td>12</td> <td>13</td> <td>55</td> <td>6</td> <td>8</td> <td>43</td> <td>2</td> <td>1</td> <td rowspan="2" align="left">laatste sectoren van track 2<br />index is meestal 1 (maar kan hoger zijn) </td></tr> <tr> <td>12</td> <td>13</td> <td>56</td> <td>6</td> <td>8</td> <td>44</td> <td>2</td> <td>1 </td></tr> <tr> <td>12</td> <td>13</td> <td>57</td> <td>0</td> <td>2</td> <td>74</td> <td>3</td> <td>0</td> <td rowspan="4" align="left">3 seconden pauze tussen track 2 en 3<br />index is 0, tijd loopt achteruit </td></tr> <tr> <td>12</td> <td>13</td> <td>58</td> <td>0</td> <td>2</td> <td>73</td> <td>3</td> <td>0 </td></tr> <tr> <td colspan="8">Hiertussen staan nog 222 sectoren </td></tr> <tr> <td>12</td> <td>16</td> <td>55</td> <td>0</td> <td>0</td> <td>0</td> <td>3</td> <td>0 </td></tr> <tr> <td>12</td> <td>16</td> <td>56</td> <td>0</td> <td>0</td> <td>0</td> <td>3</td> <td>1</td> <td rowspan="2" align="left">begin van track 3<br />index is 1 (kan verderop in de track hoger zijn)<br />de inhoudsopgave wijst hierheen </td></tr> <tr> <td>12</td> <td>16</td> <td>57</td> <td>0</td> <td>0</td> <td>1</td> <td>3</td> <td>1 </td></tr></tbody></table> <p>Een cd-speler kan tijdens het afspelen op ieder moment zien wat de speelduur is vanaf het begin van de cd en het begin van de track. Om de tijdsduur tot het einde van de track of de cd te kunnen tonen, moet de cd-speler de inhoudsopgave gelezen hebben. </p><p>Met behulp van de inhoudsopgave kan de cd-speler direct het begin van een track vinden. Het is echter niet mogelijk direct het begin van een index te vinden, want die gegevens staan niet in de inhoudsopgave. Om het begin van een index te vinden moet de cd-speler de track afzoeken. Er zijn echter niet veel cd-spelers die met indices werken (behalve index 0 - de pauze tussen twee muziekstukken) en niet veel cd's waarop de muziek in indices is verdeeld. </p><p>Verder staat er niet veel op een cd. Soms, maar niet altijd, is in de eerste sectoren het bestelnummer van de cd te vinden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Database">Database</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Database" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Database"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Legt men een cd in een computer, dan worden vaak de titels van de tracks op het scherm getoond. Deze gegevens staan echter niet als digitale data op de cd. De gebruikte <a href="/wiki/Audiospeler" class="mw-redirect" title="Audiospeler">audiospeler</a> zoekt de gegevens via het <a href="/wiki/Internet" title="Internet">internet</a> op. Hiervoor wordt er gebruikgemaakt van <a href="/wiki/Database" title="Database">databases</a> zoals <a href="/wiki/Compact_Disc_Database" title="Compact Disc Database">CDDB</a> of <a href="/w/index.php?title=Freedb&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freedb (de pagina bestaat niet)">freedb</a>. Om de cd te kunnen identificeren wordt er een disc-id gegenereerd, die wordt berekend met behulp van de duur en de volgorde van de tracks en de duur van de hele cd. Heeft de cd bijvoorbeeld drie tracks, met lengte 13:34, 13:24, 19:30, dan is dat bijna altijd voldoende om te weten welke cd het is. Niet alle cd's zijn op deze manier echter uniek te identificeren, vooral cd's met slechts een enkele track zijn problematisch. <a href="/wiki/MusicBrainz" title="MusicBrainz">MusicBrainz</a> maakt echter gebruik van unieke <i>acoustic fingerprints</i> (akoestische vingerafdrukken), waardoor het wél mogelijk is om elke cd te kunnen identificeren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hoezen">Hoezen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Hoezen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Hoezen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Jewel_Case_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Jewel_Case_02.jpg/240px-Jewel_Case_02.jpg" decoding="async" width="240" height="204" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Jewel_Case_02.jpg/360px-Jewel_Case_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Jewel_Case_02.jpg/480px-Jewel_Case_02.jpg 2x" data-file-width="2415" data-file-height="2052" /></a><figcaption>Jewelcase</figcaption></figure> <p>Cd's worden over het algemeen bewaard in een <a href="/wiki/Jewelcase" title="Jewelcase">jewelcase</a>. Aan de voor- en meestal ook achterzijde daarvan vindt men een inhoudsopgave en een foto en/of tekening. Ook de <a href="/wiki/Digi-pack" class="mw-redirect" title="Digi-pack">digi-pack</a> (of: digi-pak) wordt redelijk veel gebruikt, vooral voor speciale uitgaven van een cd. </p><p>Als <a href="/wiki/Hoes" title="Hoes">hoes</a> wordt er meestal gebruikgemaakt van een dikke kartonnen hoes, met de mogelijkheid om ook op de zijkant tekst te drukken, of een wat dunner en platter papieren of plastic opruimhoesje, waarin alleen aan de voorzijde een tekst geplaatst kan worden. Dit laatste kan echter een negatief effect hebben op de geluidskwaliteit van de cd. Doordat de onderkant van de cd de hoes raakt, ontstaan er kleine krassen op de compact disc, die overigens niet vaak hoorbaar zijn bij het afspelen. Kleine krassen op de onderzijde van de disc (laserkant) zijn niet zo erg, zolang deze maar niet spiraalvormig zijn. De beeldzijde van cd's is veel gevoeliger voor krassen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vergankelijkheid">Vergankelijkheid</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Vergankelijkheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Vergankelijkheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bijna dertig jaar na de introductie van de cd wordt duidelijk dat sommige schijfjes minder robuust zijn dan aanvankelijk gedacht. De kreet 'cd-rot' is inmiddels algemeen geaccepteerd om aan te geven dat er cd's geproduceerd zijn die hun aluminium substraat verliezen. De kans op cd-rot houdt verband met de kwaliteit van het productieproces. Het is van belang dat de beschermlagen goed gasdicht zijn, en dat het substraat op de juiste manier is aangebracht. Op die manier kan corrosie van de laag waarin de data zijn opgeslagen voorkomen worden. Ook zelfgebrande cd's zijn vergankelijk. Ze worden beschreven met laserlicht; dit betekent dat het substraat gevoeliger is voor licht en temperatuur dan geperste cd's. Daardoor komt het de levensduur van een cd-r niet ten goede als deze in de zon wordt gelegd. Cd's op een donkere plek bewaren bij constante temperatuur is voor de lange termijn het beste advies. Ook het rechtop bewaren in een cd-doosje in plaats van liggend komt de levensduur ten goede.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De cd wordt hoe langer hoe minder gebruikt sinds de opmars van <a href="/wiki/Streaming_media" title="Streaming media">streaming media</a>. Zo werd volgens de Belgian Recorded Music Association (BRMA) in 2018 in België nog voor 22 miljoen euro aan cd's verkocht, in 2022 was dit gedaald naar 6 miljoen.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trivia">Trivia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Trivia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Compact_disc&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Trivia"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>In 1987 betaalde men voor een cd-speler nog zo'n 600 <a href="/wiki/Nederlandse_gulden" title="Nederlandse gulden">gulden</a> (vergelijkbaar met 470 <a href="/wiki/Euro" title="Euro">euro</a> in 2013).</li> <li>Het gaatje in de cd is precies even groot als een Nederlands <a href="/wiki/Dubbeltje" title="Dubbeltje">dubbeltje</a>. Volgens de ontwerper had hij een dubbeltje gebruikt om de maat te bepalen.<sup id="cite_ref-trouw.nl_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-trouw.nl-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Houdt men een cd in het monochrome licht van bijvoorbeeld autosnelwegverlichting, dan zijn op de cd geen spectrale kleuren te zien, maar wel een stelsel bestaande uit lichte en donkere dunne banden, gerangschikt in een zebra-motief.</li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-noot3-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-noot3_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-noot3_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-noot3_1-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Peek, Hans B.: <i>The Emergence of the Compact Disc</i>, IEEE Communications Magazine 48 (1): 10-17 (January 2010).</span> </li> <li id="cite_note-noot4-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-noot4_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Hans Peek, Jan Bergmans, Jos van Haaren, Frank Toolenaar and Sorin Stan: <i>Origins and Successors of the Compact Disc</i>, Springer, 2009, Philips Research Book Series, Vol. 11, Chapters 2 and 3.</span> </li> <li id="cite_note-pinkeltje-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-pinkeltje_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-pinkeltje_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160525114546/http://www.philips-historische-producten.nl/cd-nl.html">Philips Compact Disc Geschiedenis</a>, Philips-historische-producten.nl</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dutchaudioclassics.nl/Philips_Pinkeltje_prototype_cdplayer_march_1979_joop_sinjou/">Philips Pinkeltje</a>, Dutchaudioclassics.nl</span> </li> <li id="cite_note-noot5-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-noot5_5-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-noot5_5-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">IEEE CD Milestone, IEEE Global History Network</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://historiek.net/in-het-gat-van-cds-past-precies-een-dubbeltje/152452/">https://historiek.net/in-het-gat-van-cds-past-precies-een-dubbeltje/152452/</a></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newscenter.philips.com/main/standard/about/news/press/20070816_25th_anniversary_CD.wpd">Philips celebrates 25th anniversary of the Compact Disc</a>. Gepubliceerd op 16 augustus 2007. Opgevraagd op 26-6-2013.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/bznmuseum/posts/3215203761869764">BZN museum</a>. <i>www.facebook.com</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211019210325/https://www.facebook.com/login/?next=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fbznmuseum%2Fposts%2F3215203761869764">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-10-19">19 oktober 2021</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-12-27">27 december 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/BZN-The-Best-Of-BZN/release/8148220">Hoestekst bij "The Best Of BZN"</a>. <i>Discogs</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210225005845/https://www.discogs.com/BZN-The-Best-Of-BZN/release/8148220">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-02-25">25 februari 2021</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-12-27">27 december 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.npogeschiedenis.nl/andere-tijden/afleveringen/2012-2013/De-komst-van-het-schijfje.html">Andere tijden - De komst van het schijfje</a></span> </li> <li id="cite_note-trouw.nl-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-trouw.nl_11-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-trouw.nl_11-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1135495/2009/03/06/Philips-geeerd-voor-uitvinding-compact-disc.dhtml">Philips geëerd voor uitvinding compact disc</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180912212901/https://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1135495/2009/03/06/Philips-geeerd-voor-uitvinding-compact-disc.dhtml">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2018-09-12">12 september 2018</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120128065743/http://www.verbatim-europe.nl/nl_26/page_wat-is-de-gemiddelde-levensduur-van-een-standaard-cd-(industrieel-geperst-en-zelf-gebrand)-_220_4.html">verbatim-europe.nl</a></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2023"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/12/12/verkoop-cd-collectie-vlaamse-bibs/">Nu bibliotheken hun cd-collecties verkopen: verdwijnen ze voorgoed uit de bib? "We dienen niet als erfgoedplek"</a> (<span class="mw-formatted-date" title="2023-12-12">12 december 2023</span>). </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Digitale_opslagmedia"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_opslagmedia" title="Sjabloon:Navigatie opslagmedia"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_opslagmedia" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_opslagmedia&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Digitale_opslagmedia" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Lijst_van_digitale_opslagmedia" title="Lijst van digitale opslagmedia">Digitale opslagmedia</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><span class="nowrap"><b>Magnetische schijven:</b></span></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Diskette" title="Diskette">diskette</a> · <a href="/wiki/Harde_schijf" title="Harde schijf">harde schijf</a> · <a href="/wiki/Redundant_array_of_independent_disks" title="Redundant array of independent disks">RAID</a> · <a href="/wiki/Direct-attached_storage" title="Direct-attached storage">DAS</a> · <a href="/wiki/Zipdisk" title="Zipdisk">zipdisk</a> · <a href="/wiki/Jaz" title="Jaz">Jaz</a> · <a href="/wiki/Minidisc" title="Minidisc">minidisc</a> · <a href="/wiki/SuperDisk" title="SuperDisk">SuperDisk</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Optische schijven:</b></td><td class="rechts"><a class="mw-selflink selflink">compact disc</a> · <a href="/wiki/Dvd" title="Dvd">dvd</a> · <a href="/wiki/Blu-ray" title="Blu-ray">blu-ray</a> · <a href="/wiki/Hd-dvd" title="Hd-dvd">hd-dvd</a> · <a href="/wiki/China_Blue_High-Definition" title="China Blue High-Definition">CBHD</a> · <a href="/wiki/Enhanced_Versatile_Disc" title="Enhanced Versatile Disc">EVD</a> · <a href="/wiki/Holographic_Versatile_Disc" title="Holographic Versatile Disc">HVD</a> · <a href="/wiki/Universal_Media_Disc" title="Universal Media Disc">UMD</a> · <a href="/wiki/Versatile_Multilayer_Disc" title="Versatile Multilayer Disc">VMD</a></td></tr><tr><td class="links"><span class="nowrap"><b><a href="/wiki/Magneetband" title="Magneetband">Magnetische banden</a>:</b></span></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Muziekcassette" title="Muziekcassette">compact cassette</a> · <a href="/wiki/Memorecorder" title="Memorecorder">Microcassette</a> · <a href="/wiki/Digital_audio_tape" title="Digital audio tape">Dat</a> · <a href="/wiki/Digital_compact_cassette" title="Digital compact cassette">Dcc</a> · <a href="/wiki/Digital_Video" title="Digital Video">Digital Video</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Elektronisch:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Random-access_memory" title="Random-access memory">RAM</a> · <a href="/wiki/Registergeheugen" title="Registergeheugen">registergeheugen</a> · <a href="/wiki/Read-only_memory" title="Read-only memory">ROM</a> · <a href="/wiki/Spelcartridge" title="Spelcartridge">cartridge</a> · <a href="/wiki/Programmable_read-only_memory" title="Programmable read-only memory">PROM</a> · <a href="/wiki/Erasable_programmable_read-only_memory" title="Erasable programmable read-only memory">EPROM</a> · <a href="/wiki/Electrically_erasable_programmable_read-only_memory" title="Electrically erasable programmable read-only memory">EEPROM</a> · <a href="/wiki/Flashgeheugen" title="Flashgeheugen">flashgeheugen</a> · <a href="/wiki/Geheugenkaart" title="Geheugenkaart">geheugenkaart</a> · <a href="/wiki/Solid_state_drive" class="mw-redirect" title="Solid state drive">solid state drive</a> · <a href="/wiki/USB-stick" title="USB-stick">USB-stick</a> · <a href="/wiki/Disk_on_module" title="Disk on module">DOM</a> · <a href="/wiki/MRAM" title="MRAM">MRAM</a> · <a href="/wiki/PCRAM" title="PCRAM">PCRAM</a> · <a href="/wiki/Video_random-access_memory" title="Video random-access memory">VRAM</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Geponst papier:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Ponskaart" title="Ponskaart">ponskaart</a> · <a href="/wiki/Ponsband" title="Ponsband">ponsband</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Overige:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Cache_(tijdelijk_geheugen)" title="Cache (tijdelijk geheugen)">cache</a> · <a href="/wiki/Network-attached_storage" title="Network-attached storage">NAS</a> · <a href="/wiki/Storage_area_network" title="Storage area network">SAN</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Opslagmedia_voor_multimedia"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_multimediaopslag" title="Sjabloon:Navigatie multimediaopslag"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_multimediaopslag&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Opslagmedia_voor_multimedia" class="navigatie-titel">Opslagmedia voor <a href="/wiki/Multimedia" title="Multimedia">multimedia</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67785531"><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Film:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/70mm-film" title="70mm-film">70 mm</a> · <a href="/wiki/35mm-film" title="35mm-film">35 mm</a> · <a href="/wiki/16mm-film" title="16mm-film">16 mm</a> · <a href="/wiki/9,5mm-film" title="9,5mm-film">9,5 mm</a> · <a href="/wiki/8mm-film" title="8mm-film">8 mm</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Geluidsband:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Bandrecorder" title="Bandrecorder">bandrecorder</a> · <a href="/wiki/8_sporencassette" title="8 sporencassette">achtsporencassette</a> · <a href="/wiki/Muziekcassette" title="Muziekcassette">compactcassette</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Videoband:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Videorecorder" title="Videorecorder">videorecorder</a> · <a href="/wiki/Ampex" title="Ampex">Ampex</a> · <a href="/w/index.php?title=U-matic&action=edit&redlink=1" class="new" title="U-matic (de pagina bestaat niet)">U-matic</a> · <a href="/wiki/VCR_(Philips)" title="VCR (Philips)">VCR</a> · <a href="/wiki/VHS_(video)" title="VHS (video)">VHS</a> · <a href="/wiki/Betacam" title="Betacam">Betacam</a> · <a href="/wiki/Betamax" title="Betamax">Betamax</a> · <a href="/wiki/Video_2000" title="Video 2000">Video 2000</a> · <a href="/wiki/Video8" title="Video8">Video8</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Analoge schijf:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Grammofoonplaat" title="Grammofoonplaat">grammofoonplaat</a> · <a href="/w/index.php?title=Capacitance_electronic_disc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Capacitance electronic disc (de pagina bestaat niet)">CED</a> · <a href="/w/index.php?title=Video_high_density&action=edit&redlink=1" class="new" title="Video high density (de pagina bestaat niet)">VHD</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Digitale schijf:</b></td><td class="rechts"><a class="mw-selflink selflink">compact disc</a> · <a href="/wiki/Cd-video" title="Cd-video">laserdisk</a> · <a href="/wiki/Dvd" title="Dvd">dvd</a> · <a href="/wiki/Blu-ray" title="Blu-ray">blu-ray</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Compact_disc&oldid=67444074">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Compact_disc&oldid=67444074</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Optische_schijf" title="Categorie:Optische schijf">Optische schijf</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Geluidsdrager" title="Categorie:Geluidsdrager">Geluidsdrager</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Consumentenelektronica" title="Categorie:Consumentenelektronica">Consumentenelektronica</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_februari_2024" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds februari 2024">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds februari 2024</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 26 apr 2024 om 23:59.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Compact_disc&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-cfgc4","wgBackendResponseTime":169,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.274","walltime":"0.602","ppvisitednodes":{"value":3281,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":30661,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":11943,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13789,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 257.306 1 -total"," 52.58% 135.294 1 Sjabloon:Infobox_software"," 50.97% 131.160 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 35.28% 90.785 6 Sjabloon:Wikidata"," 22.59% 58.128 1 Sjabloon:Appendix"," 21.41% 55.083 1 Sjabloon:References"," 13.32% 34.268 2 Sjabloon:Navigatie"," 13.16% 33.854 1 Sjabloon:Navigatie_opslagmedia"," 10.30% 26.508 4 Sjabloon:Citeer_web"," 6.40% 16.479 2 Sjabloon:Navigatie/Tabel"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.067","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2451096,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-745f94f9f8-xc564","timestamp":"20241119225508","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Compact disc","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Compact_disc","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q34467","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q34467","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-02T12:17:38Z","dateModified":"2024-04-26T22:59:38Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/ed\/Compact_Disc_wordmark.svg","headline":"digitaal opslagmedium"}</script> </body> </html>