CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="be" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Карэнныя амерыканцы ЗША — Вікіпедыя</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","студзень","люты","сакавік","красавік","Май","чэрвень","ліпень","жнівень","верасень","кастрычнік","лістапад","снежань"],"wgRequestId":"3ff8a668-3fcb-494f-94e1-85a4c6f50ca2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Карэнныя_амерыканцы_ЗША","wgTitle":"Карэнныя амерыканцы ЗША","wgCurRevisionId":4857249,"wgRevisionId":4857249,"wgArticleId":760690,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Старонкі, якія ўжываюць пашырэнне JsonConfig","Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы","Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай", "Народы і нацыянальнасці паводле алфавіта","Індзейцы ЗША","Народы ЗША","Гісторыя карэнных амерыканцаў","Гісторыя трынаццаці калоній","Культура ЗША"],"wgPageViewLanguage":"be","wgPageContentLanguage":"be","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Карэнныя_амерыканцы_ЗША","wgRelevantArticleId":760690,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":4857249,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"be","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"be"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true}, "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q49297","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready", "mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.edittop","ext.gadget.collapserefs","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.navboxNavigation","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.Statistics","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=be&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=be&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=be&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/1200px-Indigenous_Americans_by_county.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/800px-Indigenous_Americans_by_county.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/640px-Indigenous_Americans_by_county.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="341"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Карэнныя амерыканцы ЗША — Вікіпедыя"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//be.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Правіць" href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Вікіпедыя (be)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//be.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.be"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Вікіпедыя струмень Atom" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChanges&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Карэнныя_амерыканцы_ЗША rootpage-Карэнныя_амерыканцы_ЗША skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Перайсці да зместу</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Праект"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Галоўнае меню" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Галоўнае меню</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Галоўнае меню</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">схаваць</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Навігацыя </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Адкрыць Галоўную старонку [z]" accesskey="z"><span>Галоўная старонка</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Пра праект, чым можна заняцца, дзе што шукаць"><span>Супольнасць</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChanges" title="Пералік нядаўніх змяненняў у віксе. [r]" accesskey="r"><span>Апошнія змены</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:NewPages"><span>Новыя старонкі</span></a></li><li id="n-Village-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC"><span>Форум</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Random" title="Паказаць выпадковую старонку [x]" accesskey="x"><span>Выпадковая старонка</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0" title="Дзе можна атрымаць тлумачэнні."><span>Даведка</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%BF%D1%80%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96"><span>Паведаміць пра памылку</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Вікіпедыя" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-be.svg" style="width: 7.625em; height: 1.3125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-be.svg" width="117" height="12" style="width: 7.3125em; height: 0.75em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Search" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Знайсці ў Вікіпедыі [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пошук</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Шукаць у Вікіпедыі" aria-label="Шукаць у Вікіпедыі" autocapitalize="sentences" title="Знайсці ў Вікіпедыі [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Адмысловае:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пошук</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Асабістыя інструменты"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Выгляд"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Выгляд" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Выгляд</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_be.wikipedia.org&uselang=be" class=""><span>Ахвяраваць</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CreateAccount&returnto=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Вам прапануецца стварыць уліковы запіс і ўвайсці ў сістэму, але гэта не абавязкова" class=""><span>Стварыць уліковы запіс</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UserLogin&returnto=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Вам прапануецца ўвайсці ў сістэму, але гэта неабавязкова. [o]" accesskey="o" class=""><span>Увайсці</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Больш магчымасцей" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Асабістыя інструменты" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Асабістыя інструменты</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Меню ўдзельніка" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_be.wikipedia.org&uselang=be"><span>Ахвяраваць</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CreateAccount&returnto=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Вам прапануецца стварыць уліковы запіс і ўвайсці ў сістэму, але гэта не абавязкова"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Стварыць уліковы запіс</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UserLogin&returnto=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Вам прапануецца ўвайсці ў сістэму, але гэта неабавязкова. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Увайсці</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Старонкі для ананімных рэдактараў <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0:%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0" aria-label="Даведацца больш пра праўку"><span>даведацца больш</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:MyContributions" title="Спіс правак, зробленых з гэтага IP-адраса [y]" accesskey="y"><span>Уклад</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:MyTalk" title="Размовы пра праўкі, зробленыя з гэтага IP-адраса [n]" accesskey="n"><span>Размовы</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Праект"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Змест" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Змест</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">схаваць</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Пачатак</div> </a> </li> <li id="toc-Перадумовы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Перадумовы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Перадумовы</span> </div> </a> <ul id="toc-Перадумовы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Гісторыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Гісторыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Гісторыя</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Гісторыя-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Змяніць стан падраздзелу Гісторыя</span> </button> <ul id="toc-Гісторыя-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Засяленне_Амерыкі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Засяленне_Амерыкі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Засяленне Амерыкі</span> </div> </a> <ul id="toc-Засяленне_Амерыкі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Дакалумбава_эпоха" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Дакалумбава_эпоха"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Дакалумбава эпоха</span> </div> </a> <ul id="toc-Дакалумбава_эпоха-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Каменны_перыяд" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Каменны_перыяд"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Каменны перыяд</span> </div> </a> <ul id="toc-Каменны_перыяд-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Архаічны_перыяд" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Архаічны_перыяд"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Архаічны перыяд</span> </div> </a> <ul id="toc-Архаічны_перыяд-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Постархаічны_перыяд" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Постархаічны_перыяд"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.3</span> <span>Постархаічны перыяд</span> </div> </a> <ul id="toc-Постархаічны_перыяд-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Еўрапейская_экспансія_і_каланізацыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Еўрапейская_экспансія_і_каланізацыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Еўрапейская экспансія і каланізацыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Еўрапейская_экспансія_і_каланізацыя-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Дактрына_адкрыцця" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Дактрына_адкрыцця"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Дактрына адкрыцця</span> </div> </a> <ul id="toc-Дактрына_адкрыцця-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Уплыў_еўрапейцаў" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Уплыў_еўрапейцаў"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Уплыў еўрапейцаў</span> </div> </a> <ul id="toc-Уплыў_еўрапейцаў-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Знаёмства_з_жывёламі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Знаёмства_з_жывёламі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.3</span> <span>Знаёмства з жывёламі</span> </div> </a> <ul id="toc-Знаёмства_з_жывёламі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-XVI_стагоддзе" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XVI_стагоддзе"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>XVI стагоддзе</span> </div> </a> <ul id="toc-XVI_стагоддзе-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XVII_стагоддзе" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XVII_стагоддзе"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>XVII стагоддзе</span> </div> </a> <ul id="toc-XVII_стагоддзе-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XVIII_стагоддзе" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XVIII_стагоддзе"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>XVIII стагоддзе</span> </div> </a> <ul id="toc-XVIII_стагоддзе-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Натуральнае_грамадства" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Натуральнае_грамадства"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.1</span> <span>Натуральнае грамадства</span> </div> </a> <ul id="toc-Натуральнае_грамадства-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Амерыканская_рэвалюцыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Амерыканская_рэвалюцыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.2</span> <span>Амерыканская рэвалюцыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Амерыканская_рэвалюцыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Злучаныя_Штаты_Амерыкі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Злучаныя_Штаты_Амерыкі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.3</span> <span>Злучаныя Штаты Амерыкі</span> </div> </a> <ul id="toc-Злучаныя_Штаты_Амерыкі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-XIX_стагоддзе" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XIX_стагоддзе"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>XIX стагоддзе</span> </div> </a> <ul id="toc-XIX_стагоддзе-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Экспансія_на_захад" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Экспансія_на_захад"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7.1</span> <span>Экспансія на захад</span> </div> </a> <ul id="toc-Экспансія_на_захад-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Грамадзянская_вайна" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Грамадзянская_вайна"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7.2</span> <span>Грамадзянская вайна</span> </div> </a> <ul id="toc-Грамадзянская_вайна-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Пасляваеннае_перасяленне" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Пасляваеннае_перасяленне"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7.3</span> <span>Пасляваеннае перасяленне</span> </div> </a> <ul id="toc-Пасляваеннае_перасяленне-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Грамадзянства" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Грамадзянства"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7.4</span> <span>Грамадзянства</span> </div> </a> <ul id="toc-Грамадзянства-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Індзейскі_акт_аб_асігнаваннях" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Індзейскі_акт_аб_асігнаваннях"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7.5</span> <span>Індзейскі акт аб асігнаваннях</span> </div> </a> <ul id="toc-Індзейскі_акт_аб_асігнаваннях-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Гістарычная_адукацыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Гістарычная_адукацыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7.6</span> <span>Гістарычная адукацыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Гістарычная_адукацыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-XX_стагоддзе" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XX_стагоддзе"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>XX стагоддзе</span> </div> </a> <ul id="toc-XX_стагоддзе-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Другая_сусветная_вайна" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Другая_сусветная_вайна"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.1</span> <span>Другая сусветная вайна</span> </div> </a> <ul id="toc-Другая_сусветная_вайна-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Самавызначэнне" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Самавызначэнне"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.2</span> <span>Самавызначэнне</span> </div> </a> <ul id="toc-Самавызначэнне-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Племянныя_каледжы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Племянныя_каледжы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.3</span> <span>Племянныя каледжы</span> </div> </a> <ul id="toc-Племянныя_каледжы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-XXI_стагоддзе" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XXI_стагоддзе"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>XXI стагоддзе</span> </div> </a> <ul id="toc-XXI_стагоддзе-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Дэмаграфія" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Дэмаграфія"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Дэмаграфія</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Дэмаграфія-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Змяніць стан падраздзелу Дэмаграфія</span> </button> <ul id="toc-Дэмаграфія-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Насельніцтва_з_1880_г" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Насельніцтва_з_1880_г"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Насельніцтва з 1880 г</span> </div> </a> <ul id="toc-Насельніцтва_з_1880_г-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Размяшчэнне_насельніцтва" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Размяшчэнне_насельніцтва"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Размяшчэнне насельніцтва</span> </div> </a> <ul id="toc-Размяшчэнне_насельніцтва-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Гарадская_міграцыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Гарадская_міграцыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.1</span> <span>Гарадская міграцыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Гарадская_міграцыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Племянны_суверэнітэт" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Племянны_суверэнітэт"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Племянны суверэнітэт</span> </div> </a> <ul id="toc-Племянны_суверэнітэт-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Рух_за_грамадзянскія_правы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Рух_за_грамадзянскія_правы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Рух за грамадзянскія правы</span> </div> </a> <ul id="toc-Рух_за_грамадзянскія_правы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Культура" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Культура"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Культура</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Культура-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Змяніць стан падраздзелу Культура</span> </button> <ul id="toc-Культура-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Этналінгвістычная_класіфікацыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Этналінгвістычная_класіфікацыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Этналінгвістычная класіфікацыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Этналінгвістычная_класіфікацыя-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Моўная_адукацыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Моўная_адукацыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.1</span> <span>Моўная адукацыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Моўная_адукацыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Кухня" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Кухня"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Кухня</span> </div> </a> <ul id="toc-Кухня-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Крыніцы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Крыніцы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Крыніцы</span> </div> </a> <ul id="toc-Крыніцы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Змест" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Пераключыць змест" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Пераключыць змест</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Карэнныя амерыканцы ЗША</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Перайсці да артыкула на іншай мове. Даступны на 44 мовах." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-44" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">44 мовы</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Scr%C3%A6lingas_on_%C3%BE%C3%A6re_Geanedum_Ricum_American" title="Scrælingas on þære Geanedum Ricum American – стараанглійская" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Scrælingas on þære Geanedum Ricum American" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="стараанглійская" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D8%B1%D9%8A%D9%83%D9%8A%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D8%A9" title="الأمريكيون الأصليون في الولايات المتحدة – арабская" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الأمريكيون الأصليون في الولايات المتحدة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабская" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%8A%D9%83%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%8A%D9%8A%D9%86_%D9%81%D9%89_%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%8A%D9%83%D8%A7" title="امريكان اصليين فى امريكا – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="امريكان اصليين فى امريكا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8_%D0%B2_%D0%A1%D0%90%D0%A9" title="Индианци в САЩ – балгарская" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Индианци в САЩ" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="балгарская" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Amerindis_dels_Estats_Units" title="Amerindis dels Estats Units – каталанская" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Amerindis dels Estats Units" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанская" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C%DB%8C%DB%95_%DA%95%DB%95%D8%B3%DB%95%D9%86%DB%95%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%95%D8%AA%DB%95_%DB%8C%DB%95%DA%A9%DA%AF%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%88%DB%95%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="ئەمریکییە ڕەسەنەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکان – цэнтральнакурдская" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەمریکییە ڕەسەنەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="цэнтральнакурдская" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Domorod%C3%AD_obyvatel%C3%A9_Spojen%C3%BDch_st%C3%A1t%C5%AF_americk%C3%BDch" title="Domorodí obyvatelé Spojených států amerických – чэшская" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Domorodí obyvatelé Spojených států amerických" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чэшская" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Oprindelige_amerikanere_i_USA" title="Oprindelige amerikanere i USA – дацкая" lang="da" hreflang="da" data-title="Oprindelige amerikanere i USA" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Native_Americans_in_the_United_States" title="Native Americans in the United States – англійская" lang="en" hreflang="en" data-title="Native Americans in the United States" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англійская" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Usonaj_indianoj" title="Usonaj indianoj – эсперанта" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Usonaj indianoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанта" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Pueblos_nativos_de_los_Estados_Unidos" title="Pueblos nativos de los Estados Unidos – іспанская" lang="es" hreflang="es" data-title="Pueblos nativos de los Estados Unidos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="іспанская" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuetako_indigenak" title="Ameriketako Estatu Batuetako indigenak – баскская" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Ameriketako Estatu Batuetako indigenak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскская" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="سرخ‌پوستان ایالات متحده آمریکا – фарсі" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سرخ‌پوستان ایالات متحده آمریکا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="фарсі" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Yhdysvaltain_alkuper%C3%A4iskansat" title="Yhdysvaltain alkuperäiskansat – фінская" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Yhdysvaltain alkuperäiskansat" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фінская" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Upprunaamerikanarar" title="Upprunaamerikanarar – фарэрская" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Upprunaamerikanarar" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарэрская" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Am%C3%A9rindiens_aux_%C3%89tats-Unis" title="Amérindiens aux États-Unis – французская" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Amérindiens aux États-Unis" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французская" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%9E%D7%99%D7%9D_%D7%99%D7%9C%D7%99%D7%93%D7%99%D7%9D_%D7%91%D7%90%D7%A8%D7%A6%D7%95%D7%AA_%D7%94%D7%91%D7%A8%D7%99%D7%AA" title="עמים ילידים בארצות הברית – іўрыт" lang="he" hreflang="he" data-title="עמים ילידים בארצות הברית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="іўрыт" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%82_%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%B2-%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%80" title="संयुक्त राज्य अमेरिका में अमेरिकी मूल-निवासी – хіндзі" lang="hi" hreflang="hi" data-title="संयुक्त राज्य अमेरिका में अमेरिकी मूल-निवासी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хіндзі" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Penduduk_asli_Amerika_Serikat" title="Penduduk asli Amerika Serikat – інданезійская" lang="id" hreflang="id" data-title="Penduduk asli Amerika Serikat" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="інданезійская" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Nativi_americani_degli_Stati_Uniti_d%27America" title="Nativi americani degli Stati Uniti d'America – італьянская" lang="it" hreflang="it" data-title="Nativi americani degli Stati Uniti d'America" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="італьянская" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8D%E3%82%A4%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%96%E3%83%BB%E3%82%A2%E3%83%A1%E3%83%AA%E3%82%AB%E3%83%B3" title="ネイティブ・アメリカン – японская" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ネイティブ・アメリカン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="японская" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%AF%B8%EA%B5%AD_%EC%9B%90%EC%A3%BC%EB%AF%BC" title="미국 원주민 – карэйская" lang="ko" hreflang="ko" data-title="미국 원주민" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="карэйская" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Bakur-amer%C3%AEkiy%C3%AAn_resen" title="Bakur-amerîkiyên resen – курдская" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bakur-amerîkiyên resen" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдская" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Panduduak_asali_Amerika_Sarikat" title="Panduduak asali Amerika Sarikat – мінангкабау" lang="min" hreflang="min" data-title="Panduduak asali Amerika Sarikat" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="мінангкабау" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Penduduk_asal_Amerika_Syarikat" title="Penduduk asal Amerika Syarikat – малайская" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Penduduk asal Amerika Syarikat" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малайская" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Inheemse_Amerikanen_in_de_Verenigde_Staten" title="Inheemse Amerikanen in de Verenigde Staten – нідэрландская" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Inheemse Amerikanen in de Verenigde Staten" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нідэрландская" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Urfolk_i_USA" title="Urfolk i USA – нарвежская (нюношк)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Urfolk i USA" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="нарвежская (нюношк)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A9%B0%E0%A8%AF%E0%A9%81%E0%A8%95%E0%A8%A4_%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%9C_%E0%A8%85%E0%A8%AE%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%95%E0%A8%BE_%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A9%B1%E0%A8%9A_%E0%A8%85%E0%A8%AE%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%95%E0%A9%80_%E0%A8%AE%E0%A9%82%E0%A8%B2_-_%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A9%80" title="ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਮੂਲ - ਨਿਵਾਸੀ – панджабі" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਮੂਲ - ਨਿਵਾਸੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="панджабі" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tubylczy_Amerykanie" title="Tubylczy Amerykanie – польская" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tubylczy Amerykanie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="польская" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%81%D8%A7%D8%A6%DB%92_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%DB%81_%D9%88%DA%86_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="ریاستہائے متحدہ وچ مقامی امریکی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ریاستہائے متحدہ وچ مقامی امریکی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%87_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%D9%88_%DA%A9%DB%90_%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%8A_%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="په متحده ایالتونو کې اصلي امریکایان – пушту" lang="ps" hreflang="ps" data-title="په متحده ایالتونو کې اصلي امریکایان" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пушту" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Povos_nativos_dos_Estados_Unidos" title="Povos nativos dos Estados Unidos – партугальская" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Povos nativos dos Estados Unidos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="партугальская" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Amerindienii_din_Statele_Unite_ale_Americii" title="Amerindienii din Statele Unite ale Americii – румынская" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Amerindienii din Statele Unite ale Americii" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынская" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%A1%D0%A8%D0%90" title="Коренные народы США – руская" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Коренные народы США" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="руская" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Native_Americans_in_the_United_States" title="Native Americans in the United States – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Native Americans in the United States" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/USA:s_ursprungsbefolkning" title="USA:s ursprungsbefolkning – шведская" lang="sv" hreflang="sv" data-title="USA:s ursprungsbefolkning" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведская" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%90%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BF%E0%AE%AF_%E0%AE%85%E0%AE%AE%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%81%E0%AE%B3%E0%AF%8D%E0%AE%B3_%E0%AE%A4%E0%AF%8A%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%81%E0%AE%9F%E0%AE%BF_%E0%AE%85%E0%AE%AE%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="ஐக்கிய அமெரிக்காவிலுள்ள தொல்குடி அமெரிக்கர் – тамільская" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஐக்கிய அமெரிக்காவிலுள்ள தொல்குடி அமெரிக்கர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамільская" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90" title="กลุ่มชนพื้นเมืองอเมริกันในสหรัฐ – тайская" lang="th" hreflang="th" data-title="กลุ่มชนพื้นเมืองอเมริกันในสหรัฐ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайская" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri_K%C4%B1z%C4%B1lderilileri" title="Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri – турэцкая" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турэцкая" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B8_%D0%A1%D0%A8%D0%90" title="Корінні народи США – украінская" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Корінні народи США" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украінская" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%81%D8%A7%D8%A6%DB%92_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%DB%81_%D9%85%DB%8C%DA%BA_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="ریاستہائے متحدہ میں مقامی امریکی – урду" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ریاستہائے متحدہ میں مقامی امریکی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%E1%BB%B9_b%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A1i_Hoa_K%E1%BB%B3" title="Người Mỹ bản địa tại Hoa Kỳ – в’етнамская" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Người Mỹ bản địa tại Hoa Kỳ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="в’етнамская" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Motedans_in_Lamerik%C3%A4n" title="Motedans in Lamerikän – валапюк" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Motedans in Lamerikän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="валапюк" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%8E%E5%9C%8B%E5%8E%9F%E4%BD%8F%E6%B0%91" title="美國原住民 – кітайская" lang="zh" hreflang="zh" data-title="美國原住民" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кітайская" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q49297#sitelinks-wikipedia" title="Правіць міжмоўныя спасылкі" class="wbc-editpage">Правіць спасылкі</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Прасторы назваў"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Паказаць уласна змест старонкі [c]" accesskey="c"><span>Старонка</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B:%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Размовы пра змест гэтай старонкі (няма такой старонкі) [t]" accesskey="t"><span>Размовы</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Змяніць моўны варыянт" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">беларуская</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Віды"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90"><span>Чытаць</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit" title="Правіць старонку [v]" accesskey="v"><span>Правіць</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit" title="Правіць зыходны код гэтай старонкі [e]" accesskey="e"><span>Правіць зыходнік</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=history" title="Ранейшыя версіі гэтай старонкі. [h]" accesskey="h"><span>Паказаць гісторыю</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Інструменты" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Інструменты</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Інструменты</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">схаваць</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Больш магчымасцей" > <div class="vector-menu-heading"> Дзеянні </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90"><span>Чытаць</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit" title="Правіць старонку [v]" accesskey="v"><span>Правіць</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit" title="Правіць зыходны код гэтай старонкі [e]" accesskey="e"><span>Правіць зыходнік</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=history"><span>Паказаць гісторыю</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Агульныя </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:WhatLinksHere/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Спіс вікістаронак, якія спасылаюцца сюды [j]" accesskey="j"><span>Сюды спасылаюцца</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChangesLinked/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90" rel="nofollow" title="Нядаўнія змены ў старонках, на якія спасылаецца гэтая старонка [k]" accesskey="k"><span>Звязаныя праўкі</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:SpecialPages" title="Пералік усіх адмысловых старонак [q]" accesskey="q"><span>Адмысловыя старонкі</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&oldid=4857249" title="Нязменная спасылка на гэтую версію гэтай старонкі"><span>Нязменная спасылка</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=info" title="Больш звестак пра гэту старонку"><span>Звесткі пра старонку</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CiteThisPage&page=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&id=4857249&wpFormIdentifier=titleform" title="Інфармацыя пра тое, як цытаваць гэтую старонку"><span>Цытаваць гэту старонку</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fbe.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259A%25D0%25B0%25D1%2580%25D1%258D%25D0%25BD%25D0%25BD%25D1%258B%25D1%258F_%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25B5%25D1%2580%25D1%258B%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2586%25D1%258B_%25D0%2597%25D0%25A8%25D0%2590"><span>Атрымаць скарочаны URL-адрас</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fbe.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259A%25D0%25B0%25D1%2580%25D1%258D%25D0%25BD%25D0%25BD%25D1%258B%25D1%258F_%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25B5%25D1%2580%25D1%258B%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2586%25D1%258B_%25D0%2597%25D0%25A8%25D0%2590"><span>Спампаваць QR-код</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Друк/экспарт </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90"><span>Стварыць кнігу</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:DownloadAsPdf&page=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=show-download-screen"><span>Спампаваць як PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&printable=yes" title="Друкавальная версія гэтай старонкі [p]" accesskey="p"><span>Для друку</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> У іншых праектах </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Native_American_people_in_the_United_States" hreflang="en"><span>Вікісховішча</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q49297" title="Спасылка на звязаны элемент рэпазітара даных [g]" accesskey="g"><span>Элемент Вікіданых</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Выгляд"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Выгляд</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">схаваць</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="be" dir="ltr"><table class="infobox infobox-c52009ca2072261d" style="width:270px; float:right; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; clear:right;; text-align:left; border:1px solid #BBBBBB; background:#ffffff; cellpadding=1"><tbody><tr><th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-above fn org" style="background-color:#b08261; color:#fee8ab;">Карэнныя амерыканцы ЗША</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <span data-wikidata-property-id="P18" class="no-wikidata"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Indigenous_Americans_by_county.png" class="mw-file-description" title="Доля карэнных жыхароў Амерыкі паводле перапісу 2020 г."><img alt="Доля карэнных жыхароў Амерыкі паводле перапісу 2020 г." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/274px-Indigenous_Americans_by_county.png" decoding="async" width="274" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/411px-Indigenous_Americans_by_county.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/548px-Indigenous_Americans_by_county.png 2x" data-file-width="7500" data-file-height="4000" /></a></span><br /><span data-wikidata-qualifier-id="P2096" class="media-caption" style="display:block">Доля карэнных жыхароў Амерыкі паводле перапісу 2020 г.</span></span> </td></tr> <tr> <th class="plainlist" style="text-align: right; border-bottom:1px solid #b08261; border-right:1px solid #b08261; background:#fee8ab;">Этнічныя мовы</th> <td class="plainlist" style="text-align: left; border-bottom:1px solid #b08261; border-right:1px solid #b08261; background:#fff6d9;"> <span data-wikidata-property-id="P103" class="no-wikidata"><b><a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96" title="Індзейскія мовы Паўночнай Амерыкі">Індзейскія</a></b><br />(у тым ліку: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Наваха (мова)">Наваха</a>, <a href="/wiki/%D0%A6%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0-%D1%8E%D0%BF%D1%96%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Цэнтральна-юпікская мова">Цэнтральна-юпікская</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BB%D1%96%D0%BD%D0%BA%D1%96%D1%82_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Тлінкіт (мова)">Тлінкіт</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B0_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хайда (мова) (няма такой старонкі)">Хайда</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дакота (мова) (няма такой старонкі)">Дакота</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Сенека (мова)">Сенека</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Лакота (мова) (няма такой старонкі)">Лакота</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B5-%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Заходне-апацкая мова (няма такой старонкі)">Заходне-апацкая</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D1%8D%D1%81_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Керэс (мова)">Керэс</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Чэрокі (мова)">Чэрокі</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Чакта (мова)">Чакта</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D1%96_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Маскогі (мова)">Маскогі</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%91%D0%B2%D0%B0_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Каёва (мова) (няма такой старонкі)">Каёва</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Каманцкая мова (няма такой старонкі)">Каманцкая</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D1%81%D1%8D%D0%B9%D0%B4%D0%B6_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Осэйдж (мова) (няма такой старонкі)">Осэйдж</a>, <a href="/wiki/%D0%97%D1%83%D0%BD%D1%96_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Зуні (мова)">Зуні</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Паўні (мова) (няма такой старонкі)">Паўні</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Шаўні (мова) (няма такой старонкі)">Шаўні</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BE-%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BA_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хо-чанк (мова) (няма такой старонкі)">Хо-чанк</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%B1%D0%B2%D1%8D_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аджыбвэ (мова) (няма такой старонкі)">Аджыбвэ</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Кры (мова)">Кры</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B0%D0%B4%D1%85%D0%B0%D0%BC_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аадхам (мова) (няма такой старонкі)">Аадхам</a>)</span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist" style="text-align: right; border-bottom:1px solid #b08261; border-right:1px solid #b08261; background:#fee8ab;">Іншыя папулярныя мовы зносін</th> <td class="plainlist" style="text-align: left; border-bottom:1px solid #b08261; border-right:1px solid #b08261; background:#fff6d9;"> <b><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Англійская мова">Англійская</a></b><br /><b><a href="/wiki/%D0%86%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Іспанская мова">Іспанская</a></b><br /><b><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%96%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%BD-%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Піджын-англійская індзейская мова (няма такой старонкі)">Піджын-англійская</a></b> (вымерла)<br /><b><a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Французская мова">Французская</a></b></td> </tr> </tbody></table> <p><b>Карэнныя амерыканцы ЗША</b> — аўтахтоны ЗША, часам называюцца <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Індзейцы">індзейцамі</a>, першымі амерыканцамі ці карэннымі амерыканцамі, з’яўляюцца карэннымі народамі <a href="/wiki/%D0%97%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96" title="Злучаныя Штаты Амерыкі">Злучаных Штатаў</a> або іх частак, такімі як індзейцы з сумежных штатаў і аўтахтоны <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Аляска">Аляскі</a>. <a href="/wiki/%D0%91%D1%8E%D1%80%D0%BE_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BF%D1%96%D1%81%D1%83_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Бюро перапісу насельніцтва ЗША">Бюро перапісу насельніцтва ЗША</a> вызначае карэнных амерыкеанцаў як «усе народы, карэнныя для Злучаных Штатаў і іх тэрыторый, уключаючы карэнных гавайцаў і іншых ураджэнцаў ціхаакіянскіх астравоў, дадзеныя пра якіх публікуюцца асобна ад індзейцаў і аўтахтоннага насельніцтва Аляскі». Бюро перапісу насельніцтва адсочвае дадзеныя аб індзейцах і аўтахтонным насельніцтве Аляскі асобна ад карэнных гавайцаў і іншых ураджэнцаў ціхаакіянскіх астравоў, да якіх адносяцца амерыканцы <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Самаанцы">самаанцы</a> і <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Чамора">чамора</a>. </p><p><a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еўрапейская каланізацыя Амерыкі (няма такой старонкі)">Еўрапейская каланізацыя Амерыкі</a>, якая пачалася ў 1492 годзе, прывяла да рэзкага <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%9E_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гісторыя насельніцтва карэнных народаў Амерыкі (няма такой старонкі)">зніжэння насельніцтва аўтахтонных амерыканцаў</a> з-за <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B1%D1%8B_%D1%96_%D1%8D%D0%BF%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хваробы і эпідэміі карэннх амерыканцаў (няма такой старонкі)">новых хвароб</a>, <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Індзейскія войны">ўзброеных канфліктаў</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%87%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Этнічныя чысткі (няма такой старонкі)">этнічных чыстак</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B1%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D1%81%D1%8F%D1%80%D0%BE%D0%B4_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рабства сярод карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">рабства</a>. Пасля свайго ўтварэння <a href="/wiki/%D0%97%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96" title="Злучаныя Штаты Амерыкі">ЗША</a>, у межах сваёй палітыкі <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%87%D1%8B_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Перасяленчы каланіялізм (няма такой старонкі)">перасяленчага каланіялізму</a>, працягвалі весці вайну і здзяйснялі рэзні сярод многіх аўтахтонных амерыканскіх народаў, <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Перасяленне карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">высялялі іх</a> з іх родных зямель, падпарадкоўвалі іх <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D1%96%D1%81_%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%9E_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Спіс дагавораў ЗША (няма такой старонкі)">аднабаковымі дагаварамі</a> і дыскрымінацыйным дзяржаўным палітыкам. Пазней яны сасяродзіліся на <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BB%D1%8F%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Культурная асіміляцыя карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">прымусовай асіміляцыі</a>, да <a href="/wiki/XX_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B7%D0%B5" title="XX стагоддзе">XX стагоддзя</a>. У нашыя часы такую палітыку ў стаўленне да карэнныях народаў Амерыкі часцей называюць <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D0%B4_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%9E_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Генацыд карэнных народаў Амерыкі (няма такой старонкі)">генацыдам</a>. </p><p>Пасля заснавання ЗША, плямёны карэнных амерыканцаў, у агульным, лічыліся паўнезалежнымі нацыямі, паколькі яны, як правіла, жылі ў асобных супольнасцях ад <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Белыя амерыканцы (няма такой старонкі)">белых пасяленцаў</a>. Федэральны ўрад падпісваў дагаворы на ўзроўні ад урада да урада, пакуль <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8B_%D0%B0%D0%B1_%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F%D1%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейскія акты аб асігнаваннях (няма такой старонкі)">Акт аб прызначэннях для індзейцаў 1871 года</a> не спыніў прызнанне незалежных карэнных нацый і пачаў абыходзіцца з імі як з «унутрана залежнымі нацыямі», якія падпарадкоўваюцца дзеючаму федэральнаму заканадаўству. Гэты закон захаваў правы і прывілеі, дамоўленыя паводле дагавораў, уключаючы значную ступень <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8B_%D1%81%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8D%D0%BD%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82_%D1%83_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Племянны суверэнітэт у ЗША (няма такой старонкі)">племяннага суверэнітэту</a>. З гэтай прычыны многія рэзервацыі карэнных амерыканцаў дагэтуль незалежныя ад заканадаўства штата, і дзеянні племянных грамадзян на гэтых рэзервацыях падпарадкоўваюцца толькі племянным судам і федэральнаму заканадаўству, якое часта прымяняецца да племянных зямель інакш, чым да зямель штатаў ці тэрыторый ЗША па выключэнні, вылучэнні, дагавору або замяшчальным племянным ці федэральным заканадаўстве. </p><p><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб грамадзянстве індзейцаў (няма такой старонкі)">Акт аб грамадзянстве індзейцаў</a> 1924 года надаў грамадзянства ЗША ўсім карэнным амерыканцам, народжаным у ЗША, якія яшчэ не атрымалі яго. Гэта ліквідавала катэгорыю «Індзейцы, якія не абкладаюцца падаткамі», устаноўленую <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%82%D1%83%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Канстытуцыя ЗША">Канстытуцыяй ЗША</a>, дазволіла карэнным амерыканцам галасаваць на штатных і федэральных выбарах і пашырыла абарону <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%86%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BA%D0%B0_%D0%B4%D0%B0_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%82%D1%83%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Чатырнаццатая папраўка да Канстытуцыі ЗША">Чатырнаццатай папраўкі</a>, нададзеную людзям, «якія падпарадкоўваюцца юрысдыкцыі» ЗША. Аднак некаторыя штаты працягвалі адмаўляць карэнным амерыканцам у правах на галасаванне на працягу некалькіх дзесяцігоддзяў. Раздзелы II праз VII <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B0_%D0%B0%D0%B1_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%85_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85_(1968)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акта аб грамадзянскіх правах (1968) (няма такой старонкі)">акта аб грамадзянскіх правах 1968 года</a> ўтвараюць Акт аб грамадзянскіх правах індзейцаў, які распаўсюджваецца на плямёны карэнных амерыканцаў і робіць шматлікія, але не ўсе гарантыі <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%B0%D0%B1_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85_(%D0%97%D0%A8%D0%90)" title="Біль аб правах (ЗША)">Білля аб правах</a> прымяняльнымі ўнутры плямён. </p><p>Пачынаючы з 1960-х гадоў <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D1%8B%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Самавызначэнне карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">індзейскія рухі за самавызначэнне</a> прывялі да пазітыўных змен у жыцці многіх карэнных амерыканцаў, хоць існуе яшчэ шмат сучасных праблем, з якімі яны сутыкаюцца. Сёння ў ЗША налічваецца больш за пяць мільёнаў карэнных амерыканцаў, 78 % з якіх жывуць за межамі рэзервацый. Штатамі з самым высокім працэнтам карэнных амерыканцаў у ЗША з’яўляюцца <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Аляска">Аляска</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Аклахома">Аклахома</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D1%8C%D1%8E-%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Нью-Мексіка">Нью-Мексіка</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Паўднёвая Дакота">Паўднёвая Дакота</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Мантана">Мантана</a> і <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Паўночная Дакота">Паўночная Дакота</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Перадумовы"><span id=".D0.9F.D0.B5.D1.80.D0.B0.D0.B4.D1.83.D0.BC.D0.BE.D0.B2.D1.8B"></span>Перадумовы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=1" title="Правіць раздзел: Перадумовы" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=1" title="Правіць зыходнік раздзела: Перадумовы"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Comanche_Indians_Chasing_Buffalo_with_Lances_and_Bows.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Comanche_Indians_Chasing_Buffalo_with_Lances_and_Bows.jpg/220px-Comanche_Indians_Chasing_Buffalo_with_Lances_and_Bows.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Comanche_Indians_Chasing_Buffalo_with_Lances_and_Bows.jpg/330px-Comanche_Indians_Chasing_Buffalo_with_Lances_and_Bows.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Comanche_Indians_Chasing_Buffalo_with_Lances_and_Bows.jpg/440px-Comanche_Indians_Chasing_Buffalo_with_Lances_and_Bows.jpg 2x" data-file-width="1450" data-file-height="1007" /></a><figcaption>Індзейцы гоняцца за буйваламі з коп’ямі і лукамі</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Этнаграфія">Этнографы</a> звычайна класіфікуюць карэнныя народы Паўночнай Амерыкі на дзесяць геаграфічных рэгіёнаў з агульнымі культурнымі рысамі, якія называюцца культурнымі абласцямі<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Некаторыя вучоныя аб’ядноўваюць Плато і <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Вялікія раўніны">Вялікія раўніны</a> ў Міжгорны захад, некаторыя выдзяляюць народы <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%8D%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Прэрыя">Прэрыі</a> ад пачатку <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Вялікія раўніны">Вялікіх раўнін</a>, тады як некаторыя аддзяляюць плямёны <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B0%D0%B7%D1%91%D1%80%D1%8B" title="Вялікія азёры">Вялікіх Азёраў</a> ад Вудлэнду (Лясных Земляў) Паўночна-Усходу. Дзесяць культурных абласцей: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%90%D1%80%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Народы Арктыкі (няма такой старонкі)">Арктыка</a>, уключаючы <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D1%83%D1%82%D1%8B" title="Алеуты">алеутаў</a>, <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D1%83%D1%96%D1%82%D1%8B" title="Інуіты">інуітаў</a> і народы <a href="/wiki/%D0%AE%D0%BF%D1%96%D0%BA" title="Юпік">юпік</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%9E%D1%82%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%90%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аўтахтоны Аляскі (няма такой старонкі)">Субарктыка</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%BF%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0-%D1%9E%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B3%D0%B0_%D0%92%D1%83%D0%B4%D0%BB%D1%8D%D0%BD%D0%B4%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы паўночна-ўсходняга Вудлэнду (няма такой старонкі)">Паўночна-усходні Вудлэнд</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%BF%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D0%B0-%D1%9E%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B3%D0%B0_%D0%92%D1%83%D0%B4%D0%BB%D1%8D%D0%BD%D0%B4%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы паўднёва-ўсходняга Вудлэнду (няма такой старонкі)">Паўднёва-усходні Вудлэнд</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Вялікіх раўнін (няма такой старонкі)">Вялікія раўніны</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Вялікага басейна (няма такой старонкі)">Вялікі Басейн</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Плато (няма такой старонкі)">Плато Паўночна-Заходу</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0-%D0%B7%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B3%D0%B0_%D1%9E%D0%B7%D0%B1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B6%D0%B6%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Паўночна-заходняга ўзбярэжжа (няма такой старонкі)">Узбярэжжа Паўночна-заходу</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%96%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Каліфорніі (няма такой старонкі)">Каліфорнія</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B7%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%B4%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Паўднёвага захаду (няма такой старонкі)">Паўднёвы Захад</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Оазісамерыка (няма такой старонкі)">Оазісамерыка</a>)</li></ul> <p>На момант першага кантакту культуры карэнных народаў значна адрозніваліся ад культур прота-індустрыяльных і пераважна <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%86%D1%96%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Хрысціянства">хрысціянскіх</a> імігрантаў. Асабліва культуры паўночнага-усходу і паўднёвага-заходу былі матрылінеальнымі і дзейнічалі на больш калектыўнай аснове, чым тая, да якой былі прывыклы еўрапейцы. Большасць плямёнаў карэнных амерыканцаў ставіліся да сваіх паляўна-зборных угоддзяў і сельскагаспадарчых земляў як да маёмасці для выкарыстання ўсёй плямённай супольнасцю. У той час еўрапейцы мелі культуры, якія распрацавалі канцэпцыі <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D1%9E%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Права ўласнасці (няма такой старонкі)">правоў прыватнай уласнасці</a> на зямлю, якія былі кардынальна іншымі. Розніцы ў культурах паміж усталяванымі карэннымі амерыканцамі і імігрантамі-еўрапейцамі, а таксама змяняльныя саюзы паміж рознымі нацыямі ў перыяды ваенных дзеянняў, выклікалі значную палітычную напружанасць, этнічны гвалт і сацыяльныя пературбацыі. </p><p>Карэнныя амерыканцы пакутавалі ад высокіх узроўняў смяротнасці з-за кантакту з <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B1%D1%8B_%D1%96_%D1%8D%D0%BF%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хваробы і эпідэміі карэннх амерыканцаў (няма такой старонкі)">еўрапейскімі хваробамі</a>, якія былі для іх новымі і да якіх яны яшчэ не набылі <a href="/wiki/%D0%86%D0%BC%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82" title="Імунітэт">імунітэт</a>; хваробы былі эндэмічнымі для іспанцаў і іншых еўрапейцаў і распаўсюджваліся праз просты кантакт — верагодна, у першую чаргу праз кантакт з хатнімі свіннямі, якія былі завезеныя еўрапейскімі экспедыцыямі і потым уцяклі. Лічыцца, што <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BF%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гісторыя воспы (няма такой старонкі)">эпідэміі воспы</a> спрычынілі найбольшую страту жыцця сярод карэнных народаў. </p><p>Ацэнкі колькасці дакалумбавага насельніцтва тэрыторыі, якая сёння з’яўляецца ЗША, значна адрозніваюцца. Лічбы вагаюцца ад ацэнкі Вільяма М. Дэневана ў 3,8 мільёна ў яго працы 1992 года «Карэннае насельніцтва Амерыкі у 1492 годзе» да 18 мільёнаў Генры Ф. Добінса ў яго працы 1983 года «Іх лік стаў змяншацца» <sup id="cite_ref-mann_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-mann-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-encbrit_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-encbrit-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Таму што ацэнка Генры Ф. Добінса з’яўляецца найвышэйшай адзінкавай ацэнкай сярод прафесійных акадэмічных даследчыкаў, яна была падвергнута крытыцы як «палітычна матываваная». Найбольш жорсткім крытыкам Добінса, магчыма, з’яўляецца Дэвід Хеніге, бібліёграф афрыканскай літаратуры ў Універсітэце Вісконсін, чыя праца «Лічбы знікуды» (1998)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> была з гумарам апісана як «важная веха ў літаратуры дэмаграфічнага абурэння». Хеніге піша пра працу Добінса, «Падазроны ў 1966 годзе, ён не менш падазроны і сёння … Калі што, то горш». </p><p>Пасля таго, як <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%86%D0%B0%D1%86%D1%8C_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B9" title="Трынаццаць калоній">13 брытанскіх калоній</a> паўсталі супраць <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Каралеўства Вялікабрытанія">Вялікабрытаніі</a> і заснавалі <a href="/wiki/%D0%97%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96" title="Злучаныя Штаты Амерыкі">Злучаныя Штаты</a>, прэзідэнт <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B6_%D0%92%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Джордж Вашынгтон">Джордж Вашынгтон</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B_%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Ваенны міністр ЗША">ваенны міністр</a> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D1%8B_%D0%9D%D0%BE%D0%BA%D1%81" title="Генры Нокс">Генры Нокс</a> задумалі ідэю «<a href="/w/index.php?title=%D0%A6%D1%8B%D0%B2%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%96%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Цывілізатарская місія (няма такой старонкі)">цывілізавання</a>» карэнных амерыканцаў у падрыхтоўцы да іх асіміляцыі як грамадзян ЗША. Асіміляцыя, незалежна ад таго, была яна добраахвотнай, як у выпадку з <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0" title="Чакта">Чакто</a>, ці <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D1%8B%D0%BC%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BB%D1%8F%D1%86%D1%8B%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Прымусовая асіміляцыя (няма такой старонкі)">прымусовай</a>, паслядоўна падтрымлівалася як палітычнае пытанне шэрагам наступных амерыканскіх адміністрацый. </p><p>У XIX ст. ідэалогія, вядомая як «<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D1%8F%D1%9E%D1%85%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Няўхільная доля (няма такой старонкі)">Няўхільная доля</a>», стала нераздзельнай часткай амерыканскага нацыяналістычнага руху. Заходняе пашырэнне насельніцтва <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еўраамерыканцы (няма такой старонкі)">еўрапейцаў амерыканцаў</a> пасля <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" class="mw-redirect" title="Амерыканская рэвалюцыя">Амерыканскай рэвалюцыі</a> выклікала павелічэнне ціску на карэнных амерыканцаў і іх землі, вайну і ўзрастанне напружанасці. У 1830 годзе <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81_%D0%97%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%9E_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96" title="Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі">Кангрэс ЗША</a> прыняў <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб перасяленні індзейцаў (няма такой старонкі)">Акт аб перасяленні індзейцаў</a>, які дазваляў <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D1%8D%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B_%D0%A3%D1%80%D0%B0%D0%B4_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Федэральны Урад ЗША">федэральнаму ўраду</a> перасяляць карэнных амерыканцаў з іх гістарычных земляў у межах устаноўленых штатаў на землі на захад ад ракі <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%96" title="Місісіпі">Місісіпі</a>, каб забяспечыць працяг рассялення еўрапейцаў. Гэта прывяло да этнічных чысткак многіх плямёнаў і жорсткіх прымусовых дэпартацый, якія сталі вядомымі як <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0_%D1%81%D0%BB%D1%91%D0%B7" title="Дарога слёз">Дарога слёз</a>. </p><p>Сучасныя карэнныя амерыканцы маюць унікальны статус у ЗША, бо яны могуць быць амерыканцамі, прадстаўнікамі плямён або груп, якія маюць суверэнітэт і <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дагаворныя правы (няма такой старонкі)">дагаворныя правы</a>, на якіх заснаваны федэральнае заканадаўства аб індзейцах і федэральныя адносіны даверу да індзейцаў. Культурны актывізм з канца 1960-х гадоў павялічыў удзел карэнных народаў у амерыканскай палітыцы. Гэта таксама прывяло да пашырэння намаганняў навучаць і захоўваць карэнныя мовы для маладога пакалення і стварыць больш моцную культурную інфраструктуру: карэнныя амерыканцы заснавалі незалежныя газеты і інтэрнэт-медыя, уключаючы <a href="/w/index.php?title=First_Nations_Experience&action=edit&redlink=1" class="new" title="First Nations Experience (няма такой старонкі)">First Nations Experience</a>, першы тэлеканал карэнных амерыканцаў; стварылі праграмы <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзеаністы (няма такой старонкі)">вывучэння карэнных амерыканцаў</a>, плямённыя школы, <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%B6%D1%8B_%D1%96_%D1%83%D0%BD%D1%96%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Племянныя каледжы і універсітэты (няма такой старонкі)">універсітэты</a>, музеі і моўныя праграмы. Літаратура знаходзіцца ў авангардзе даследаванняў карэнных амерыканцаў у многіх жанрах, з выключэннем мастацкай літаратуры — некаторыя традыцыйныя карэнныя амерыканцы ўспрымаюць выдуманыя апавяданні як абразлівыя, калі яны супярэчаць традыцыйным усным плямённым апавяданням. </p><p>Тэрмінолагія, выкарыстоўваная для абазначэння карэнных амерыканцаў, <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%B0%D0%B1_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B5_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пытанне аб назве карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">часам была крытыкаваная</a>. Спосабы, якімі карэнныя амерыканцы называюць сябе, розніцца ў залежнасці ад рэгіёну і пакалення, пры гэтым многія старэйшыя карэнныя амерыканцы ідэнтыфікуюць сябе як «індзейцы» або «амерыканскія індзейцы», тады як маладшыя часта ідэнтыфікуюць сябе як «карэнныя» або «абарыгены». Тэрмін «карэнны амерыканец» традыцыйна не ўключаў <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Гавайцы">карэнных гавайцаў</a> або пэўных <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%9E%D1%82%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%90%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аўтахтоны Аляскі (няма такой старонкі)">аўтахтонаў Аляскі</a>, такіх як <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D1%83%D1%82%D1%8B" title="Алеуты">алеуты</a>, <a href="/wiki/%D0%AE%D0%BF%D1%96%D0%BA" title="Юпік">юпікі</a> або <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D1%83%D1%96%D1%82%D1%8B" title="Інуіты">інуіты</a>. Для параўнання, <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D1%8B" title="Індзейцы Канады">карэнныя народы Канады</a>, як правіла, вядомыя як <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%8B%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D1%9E_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Першыя нацыі ў Канадзе (няма такой старонкі)">Першыя Нацыі</a>, <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D1%83%D1%96%D1%82%D1%8B" title="Інуіты">інуіты</a> і <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Метысы">метысы</a> (<b>F</b>irst <b>N</b>ations <b>I</b>nuit and <b>M</b>étis). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Гісторыя"><span id=".D0.93.D1.96.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D1.8B.D1.8F"></span>Гісторыя</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=2" title="Правіць раздзел: Гісторыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=2" title="Правіць зыходнік раздзела: Гісторыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гісторыя карэнных амерыканцаў ЗША (няма такой старонкі)">Гісторыя карэнных амерыканцаў ЗША</a></b></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Засяленне_Амерыкі"><span id=".D0.97.D0.B0.D1.81.D1.8F.D0.BB.D0.B5.D0.BD.D0.BD.D0.B5_.D0.90.D0.BC.D0.B5.D1.80.D1.8B.D0.BA.D1.96"></span>Засяленне Амерыкі</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=3" title="Правіць раздзел: Засяленне Амерыкі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=3" title="Правіць зыходнік раздзела: Засяленне Амерыкі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўныя артыкулы: <b><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Палеаіндзейцы">Палеаіндзейцы</a></b> і <b><a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Засяленне Амерыкі (няма такой старонкі)">Засяленне Амерыкі</a></b></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Peopling_of_America_through_Beringia.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Peopling_of_America_through_Beringia.png/220px-Peopling_of_America_through_Beringia.png" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Peopling_of_America_through_Beringia.png/330px-Peopling_of_America_through_Beringia.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Peopling_of_America_through_Beringia.png/440px-Peopling_of_America_through_Beringia.png 2x" data-file-width="724" data-file-height="575" /></a><figcaption>Карта, якая паказвае прыблізнае месцазнаходжанне незамярзальнага калідора і <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Палеаіндзейцы">палеаіндзейскіх</a> паселішчаў у эпоху культуры <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%81_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)" title="Кловіс (археалагічная культура)">Кловіс</a></figcaption></figure> <p>Не існуе адназначнага разумення таго, як або калі карэнныя амерыканцы ўпершыню паявіліся ці аселілі ў Амерыцы і на тэрыторыі ЗША. Найбольш прызнанай гіпотэзай з’яўляецца меркаванне, што людзі пераходзілі з <a href="/wiki/%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%8F" title="Еўразія">Еўразіі</a> праз <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Берынгія">Берынгію</a> па сухапутным мосце, які злучаў <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сібір">Сібір</a> з <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Аляска">Аляскай</a>, а потым паступова распаўсюджваліся на поўдзень па ўсёй Амерыцы на працягу наступных пакаленняў. Знаходкі 2021 года акаменелыя следы чалавека ў асадках старажытнага возера недалёка ад <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D0%B9%D1%82-%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Уайт-Сандс (няма такой старонкі)">Уайт-Сандса</a> ў сучаснай <a href="/wiki/%D0%9D%D1%8C%D1%8E-%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Нью-Мексіка">Нью-Мексіцы</a> сведчаць пра прысутнасць там людзей, якая можа быць датавана перыядам <a href="/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%BE%D1%88%D0%BD%D1%96_%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%83%D0%BC" title="Апошні ледавіковы максімум">апошнім ледавіковым максімумам</a>, паміж 18 000 і 26 000 гадамі таму. Гэты ўзрост вызначаецца на падставе строга вызначанага стратыграфічнага запісу і радыявугляроднага датавання. Таксама існуе гіпотэза аб міграцыі праз Берынгію да LGM, якая магла б тлумачыць магчымыя старажытныя даты археалагічных знаходак у Амерыках, такіх як <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%8F%D1%87%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%91%D0%BB%D1%83%D1%84%D1%96%D1%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пячоры Блуфіш (няма такой старонкі)">Пячоры Блуфіш</a> ў тэрыторыі <a href="/wiki/%D0%AE%D0%BA%D0%B0%D0%BD_(%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F)" title="Юкан (тэрыторыя)">Юкон</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D1%9E%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%84%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Медаўкрофт (няма такой старонкі)">Медаўкрофт</a> у <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Пенсільванія">Пенсільваніі</a>. </p><p>Генетычныя даследвання сведчаць, што з <a href="/wiki/%D0%A3%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%90%D0%B7%D1%96%D1%8F" title="Усходняя Азія">Усходняй Азіі</a> ў Амерыку прыйшлі прынамсі тры хвалі перасяленцаў, прычым першая з іх адбылася як мінімум 15 000 гадоў назад. Гэтыя міграцыі маглі пачацца нават 30 000 гадоў таму і працягваліся да каля 10 000 гадоў таму, калі сухапутны маст апынуўся пад вадой у выніку павышэння ўзроўню мора на пачатку бягучага <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%96%D0%B6%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Міжледнікоўе (няма такой старонкі)">міжледавіковага перыяду</a>. </p><p>У лістападзе 2018 года вучоныя з <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%96%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82_%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BB%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Універсітэт Сан-Паўлу (няма такой старонкі)">Універсітэта Сан-Паўлу</a> і <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82" title="Гарвардскі ўніверсітэт">Гарвардскага універсітэта</a> апублікавалі вынікі даследавання скелета <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B7%D1%96%D1%8F_(%D0%B2%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BF%D0%BD%D1%91%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BA)" title="Лузія (выкапнёвы чалавек)">Жанчыны Лузіі</a>, старажытнасцю 11 500 гадоў, які быў знойдзены ў пячоры ў <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Бразілія">Бразіліі</a>. Хаця спачатку дапускалася, што яна магла быць часткай хвалі міграцыі з Азіі, ДНК-тэсты і іншыя доказы паказалі, што гэта немагчыма. Даследаванне <a href="/wiki/%D0%94%D1%8D%D0%B7%D0%BE%D0%BA%D1%81%D1%96%D1%80%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%BA%D0%BB%D0%B5%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0" title="Дэзоксірыбануклеінавая кіслата">ДНК</a> паказала, што Лузія належыць да генетычна чыста індзейскай папуляцыі. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Дакалумбава_эпоха"><span id=".D0.94.D0.B0.D0.BA.D0.B0.D0.BB.D1.83.D0.BC.D0.B1.D0.B0.D0.B2.D0.B0_.D1.8D.D0.BF.D0.BE.D1.85.D0.B0"></span>Дакалумбава эпоха</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=4" title="Правіць раздзел: Дакалумбава эпоха" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=4" title="Правіць зыходнік раздзела: Дакалумбава эпоха"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D0%B2%D1%8B%D1%8F_%D1%86%D1%8B%D0%B2%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дакалумбавыя цывілізацыі (няма такой старонкі)">Дакалумбавыя цывілізацыі</a></b></div> <p>Дакалумбавыя эпоха ахоплівае ўсе этапы ў гісторыі Амерыкі да еўрапейскай экспенсіі, працягваючыся ад часу <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Засяленне Амерыкі (няма такой старонкі)">першых людзей</a> ў перыяд <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BD%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82" class="mw-redirect" title="Верхні палеаліт">верхняга палеаліту</a> да еўрапейскай каланізацыі ў <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Ранні Новы час">Ранні Новы час</a>. Хоць у тэхнічным сэнсе гэта адносіцца да эпохі да прыбыцця <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%BE%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BC%D0%B1" title="Хрыстафор Калумб">Хрыстафора Калумба</a> ў 1492 годзе, на практыцы гэты тэрмін звычайна ўключае ў сябе гісторыю карэнных культур да іх заваявання або істотнага ўплыву з боку еўрапейцаў, нават калі гэта адбылося на працягу дзесяцігоддзяў або нават стагоддзяў пасля першага прыбыцця Калумба. </p><p>Культуры карэнных амерыканцаў звычайна не класіфікуюцца ў рамках распрацаваных культур каменнага веку як «<a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82" title="Неаліт">неалітычныя</a>», якая катэгорыя часцей за ўсё ўключае толькі культуры Еўразіі, Афрыкі і іншых рэгіёнаў. Археалагічныя перыяды, якія выкарыстоўваюцца, з’яўляюцца класіфікацыямі археалагічных перыядаў і культур, устаноўленымі ў кнізе <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BD_%D0%A3%D1%96%D0%BB%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гордан Уілі (няма такой старонкі)">Гордана Уілі</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BF_%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BF%D1%81_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B3)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Філіп Філіпс (археолаг) (няма такой старонкі)">Філіпа Філіпса</a> «Метад і тэорыя ў амерыканскай археалогіі» 1958 года. Яны падзялілі археалагічны запіс на Амерыканскіх кантынентах на пяць фаз. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Каменны_перыяд"><span id=".D0.9A.D0.B0.D0.BC.D0.B5.D0.BD.D0.BD.D1.8B_.D0.BF.D0.B5.D1.80.D1.8B.D1.8F.D0.B4"></span>Каменны перыяд</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=5" title="Правіць раздзел: Каменны перыяд" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=5" title="Правіць зыходнік раздзела: Каменны перыяд"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D1%8F_%D1%9E_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%86%D1%8B" title="Каменная стадыя ў Паўночнай Амерыцы">Каменная стадыя ў Паўночнай Амерыцы</a></b></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable dabhide">Гл. таксама: <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%81_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)" title="Кловіс (археалагічная культура)">Кловіс (археалагічная культура)</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Folsom_point.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f8/Folsom_point.png" decoding="async" width="129" height="230" class="mw-file-element" data-file-width="129" data-file-height="230" /></a><figcaption>Каменны наканечнік</figcaption></figure> <p>Шматлікія культуры <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Палеаіндзейцы">палеаіндзейцаў</a> населялі <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Паўночная Амерыка">Паўночную Амерыку</a>, некаторыя з іх размяшчаліся вакол <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Вялікія раўніны">Вялікіх Раўнін</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B0%D0%B7%D1%91%D1%80%D1%8B" title="Вялікія азёры">Вялікіх азёраў</a>, а таксама ў заходніх і паўднёва-заходніх рэгіёнах. Згодна з паданнямі карэнных народаў, яны жывуць на гэтым кантыненце з часу свайго паходжання, апісанага ў шырокім спектры традыцыйных гісторый стварэння. Іншыя плямёны расказваюць гісторыі аб міграцыях праз вялікія ўчасткі зямлі і вялікую раку, якую лічаць <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%96" title="Місісіпі">Місісіпі</a>. Генетычныя і лінгвістычныя данныя звязваюць карэнных народаў гэтага кантынента са старажытнымі народамі паўночна-ўсходняй Азіі. Археалагічныя і лінгвістычныя даныя дазволілі навукоўцам выявіць некаторыя міграцыі ў межах Амерыкі. </p><p>Археалагічныя даследвання мясцовасці <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BE%D0%BB%D1%82_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%BD%D1%96%D0%BA%D1%96)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Голт (археалагічныя помнікі) (няма такой старонкі)">Голт</a>, сведчаць аб тым, што народы, якія папярэднічалі культуры <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%81_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)" title="Кловіс (археалагічная культура)">Кловіс</a>, аселілі сучасны <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%85%D0%B0%D1%81" title="Тэхас">Тэхас</a> прыкладна 16 000-20 000 гадоў таму. Доказы культур, якія існавалі да Кловіса, таксама былі знойдзены ў <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%8F%D1%87%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%9F%D1%8D%D0%B9%D1%81%D0%BB%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пячоры Пэйслі (няма такой старонкі)">Пячорах Пэйслі</a> ў паўднёва-цэнтральным <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D0%BD" title="Арэгон">Арэгоне</a> і ў выбітых костках <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%8B" title="Мастадонты">мастадонтаў</a> у <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Карставая варонка (няма такой старонкі)">карставай варонцы</a> побач з <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%81%D1%96" title="Талахасі">Талагасі</a>. </p><p><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%81_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)" title="Кловіс (археалагічная культура)">Культура Кловіс</a>, якая займалася паляваннем на <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D1%84%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мегафаўна (няма такой старонкі)">мегафауну</a>, перш за ўсё ідэнтыфікуецца па выкарыстанні крэсаных коп’яў. Артыфакты гэтай культуры ўпершыню былі раскопаны ў 1932 годзе побач з <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%81_(%D0%9D%D1%8C%D1%8E-%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%BA%D0%B0)" title="Кловіс (Нью-Мексіка)">Кловісам</a>. Культура Кловіса ахапіла вялікую частку Паўночнай і часткі Паўднёвай Амерыкі. </p><p><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%A4%D0%BE%D0%BB%D1%81%D0%B0%D0%BC" title="Традыцыя Фолсам">Традыцыя Фолсам</a> адрознівалася выкарыстаннем наканечнікаў стрэл і дзейнасцю, якія былі знойдзеныя на месцы, дзе адбывалася забойства і трыбушэнне <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B1%D1%96%D0%B7%D0%BE%D0%BD" title="Амерыканскі бізон">бізонаў</a>. Інструменты Фолсам засталіся ў перыяд з 9 000 да н.э. да 8 000 да н.э. </p><p><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0-%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D0%B5" title="На-дэне">На-дэне-моўныя</a> народы пачалі ўваходзіць у Паўночную Амерыку каля 8 000 да н.э., дасягнуўшы Паўночна-Заходняга ўзбярэжжа да 5 000 да н.э., і адтуль мігравалі ўздоўж Ціхаакіянскага ўзбярэжжа і ўнутр кантыненту. Лінгвісты, антраполагі і археалагі лічаць, што іх продкі складалі асобную міграцыю ў Паўночную Амерыку, пазней за першых палеаіндзейцаў. Яны мігравалі ў Аляску і паўночную Канаду, на поўдзень уздоўж Ціхаакіянскага ўзбярэжжа, унутр Канады і на поўдзень да Вялікіх Раўнін і паўднёва-заходу ЗША. На-дэне-моўныя народы былі самымі раннімі продкамі <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%81%D0%BA%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Атабаскскія мовы (няма такой старонкі)">атабаскана-моўных</a> народаў, уключаючы сучасных і гістарычных <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">наваха</a> і <a href="/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%87%D1%8B" title="Апачы">апачаў</a>. Яны будавалі вялікія шматсямейнае жыллё ў сваіх вёсках, якія выкарыстоўваліся сезонна. Людзі не жылі там увесь год, а толькі летам для палявання і рыбалкі, а таксама для збору прадуктаў на зіму. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Архаічны_перыяд"><span id=".D0.90.D1.80.D1.85.D0.B0.D1.96.D1.87.D0.BD.D1.8B_.D0.BF.D0.B5.D1.80.D1.8B.D1.8F.D0.B4"></span>Архаічны перыяд</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=6" title="Правіць раздзел: Архаічны перыяд" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=6" title="Правіць зыходнік раздзела: Архаічны перыяд"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B0%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%B4_%D1%83_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%86%D1%8B" title="Архаічны перыяд у Паўночнай Амерыцы">Архаічны перыяд у Паўночнай Амерыцы</a></b></div> <p>З 1990-х гадоў археолагі даследавалі і датавалі адзінаццаць сярэднеархаічных стаянак у сучасных <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%96%D0%B7%D1%96%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Луізіяна">Луізіяне</a> і <a href="/wiki/%D0%A4%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B4%D0%B0_(%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%82)" title="Фларыда (штат)">Фларыдзе</a>, на якіх раннія культуры пабудавалі камплексы з некалькімі зямлянымі курганамі; гэта былі плямёны паляўнічых-збіральнікаў, а не аселых аграрыяў, якія, як лічылася паводле тэорыі <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Неалітычная рэвалюцыя">неалітычнай рэвалюцыі</a>, неабходныя для падтрымання такіх вялікіх паселішчаў на працягу доўгага часу. Адным з найбольш вядомых прыкладаў з’яўляецца <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BE%D1%82%D1%81%D0%B0%D0%BD-%D0%91%D1%80%D1%8D%D0%B9%D0%BA" title="Уотсан-Брэйк">Уотсан-Брэйк</a> у паўночнай Луізіяне, камплекс з 11 курганаў які датуецца 3 500 годам да н.э., што робіць яго самай старажытнай датаванай стаянкай у Паўночнай Амерыцы. Ён прыкладна на 2 000 гадоў старэйшы за стаянку <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%86%D1%96-%D0%9F%D0%BE%D1%96%D0%BD%D1%82_(%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%BA%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Паверці-Поінт (стаянка) (няма такой старонкі)">Паверці-Поінт</a>. Будаўніцтва курганаў працягвалася 500 гадоў, пакуль стаянка не была пакінутая каля 2 800 года да н.э., верагодна, з-за змянення навакольнага асяроддзя. </p><p><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%88%D0%B0%D1%80%D0%B0_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ашара (археалагічная культура) (няма такой старонкі)">Ашарская культура</a> існавала прыкладна з 5 440 года да н.э. да 460 года н.э. Яна была часткай <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B0%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D0%B0-%D0%B7%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Архаічны Паўднёва-захад (няма такой старонкі)">Паўднёва-Заходняй архаічнай традыцыі</a>, засяроджанай у паўночна-цэнтральнай частцы <a href="/wiki/%D0%9D%D1%8C%D1%8E-%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Нью-Мексіка">Нью-Мексіка</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%A5%D1%83%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Басейн Сан-Хуан (няма такой старонкі)">басейне Сан-Хуан</a>, даліне <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%B0-%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8D" title="Рыа-Грандэ">Рыа Грандэ</a>, паўднёвым <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Каларада">Каларада</a> і паўднёва-ўсходняй <a href="/wiki/%D0%AE%D1%82%D0%B0" title="Юта">Ютай</a>. </p><p>Культура <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%86%D1%96-%D0%9F%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%82_(%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)" title="Поверці-Пойнт (культура)">Поверці-Пойнт</a> — гэта позняя архаічная археалагічная культура, якая населяла раён ніжняй даліны <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%96" title="Місісіпі">Місісіпі</a> і навакольныя берагі <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%9E" title="Мексіканскі заліў">Мексіканскага заліва</a>. Культура працвітала з 2 200 года да н.э. да 700 года да н.э., у позні архаічны перыяд. Доказы гэтай культуры былі знойдзены на больш чым 100 стаянках, ад вялікага камплексу ў <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%86%D1%96-%D0%9F%D0%BE%D1%96%D0%BD%D1%82_(%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%BA%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Паверці-Поінт (стаянка) (няма такой старонкі)">Паверці-Поінт</a> (<a href="/wiki/%D0%AE%D0%9D%D0%95%D0%A1%D0%9A%D0%90" title="ЮНЕСКА">аб’ект спадчыны ЮНЕСКА</a>) на адлегласці ў 100 міль (160 км) да <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B6%D1%8D%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%9E%D0%BD_(%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%BA%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Джэктаўн (стаянка) (няма такой старонкі)">стаянкі Джэктаўн</a> побач з <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D1%96_(%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%96)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Белзоні (Місісіпі) (няма такой старонкі)">Белзоні</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Постархаічны_перыяд"><span id=".D0.9F.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.80.D1.85.D0.B0.D1.96.D1.87.D0.BD.D1.8B_.D0.BF.D0.B5.D1.80.D1.8B.D1.8F.D0.B4"></span>Постархаічны перыяд</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=7" title="Правіць раздзел: Постархаічны перыяд" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=7" title="Правіць зыходнік раздзела: Постархаічны перыяд"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Native_Americans_from_Southeastern_Idaho_-_NARA_-_519272.tif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Native_Americans_from_Southeastern_Idaho_-_NARA_-_519272.tif/lossy-page1-220px-Native_Americans_from_Southeastern_Idaho_-_NARA_-_519272.tif.jpg" decoding="async" width="220" height="332" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Native_Americans_from_Southeastern_Idaho_-_NARA_-_519272.tif/lossy-page1-330px-Native_Americans_from_Southeastern_Idaho_-_NARA_-_519272.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Native_Americans_from_Southeastern_Idaho_-_NARA_-_519272.tif/lossy-page1-440px-Native_Americans_from_Southeastern_Idaho_-_NARA_-_519272.tif.jpg 2x" data-file-width="1989" data-file-height="3000" /></a><figcaption>Карэнныя амерыканцы з паўднёвага ўсходу штата Айдаха (1897)</figcaption></figure> <p>Пачынаецца з 1 000 года да н.э. </p><p><a href="/wiki/%D0%9B%D1%8F%D1%81%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%B4_%D1%83_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%86%D1%8B" title="Лясны перыяд у Паўночнай Амерыцы">Лясны перыяд</a> адносіцца да часавага перыяду з прыкладна 1 000 года да н.э. да 1 000 года н.э. у ўсходняй частцы Паўночнай Амерыкі. Культурны рэгіён Усходніх лясоў пакрывае цяперашнюю ўсходнюю <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канаду</a> на поўдзень ад субарктычнага рэгіёну, усходнія штаты ЗША, да <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%9E" title="Мексіканскі заліў">Мексіканскага заліва</a>. <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BE%D1%9E%D0%BF%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D1%86%D1%8B%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хоўпвелская традыцыя (няма такой старонкі)">Хоўпвелская традыцыя</a> апісвае агульныя аспекты культуры, якая расцвітала ўздоўж рэк у паўночна-ўсходняй і сярэдняй частцы ЗША ад 100 года да н.э. да 500 года н.э., у сярэднім лясным перыядзе. <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BE%D1%9E%D0%BF%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D1%86%D1%8B%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хоўпвелская традыцыя (няма такой старонкі)">Хоўпвелская традыцыя</a> не была адзінай культурай, але шырока распаўсюджаным наборам звязаных плямёнаў. Яны былі злучаны агульнай сеткай гандлёвых шляхоў. Гэты перыяд лічыцца этапам развіцця без якіх-небудзь раптоўных змен у кароткі перыяд, а замест гэтага маючы непарыўнае развіццё ў вытворчасці каменных і касцяных інструментаў, працы са скурай, вытворчасці тэкстылю, вытворчасці інструментаў, земляробстве і будаўніцтве жылля. </p><p><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0-%D0%B7%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B3%D0%B0_%D1%9E%D0%B7%D0%B1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B6%D0%B6%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Паўночна-заходняга ўзбярэжжа (няма такой старонкі)">Індзейцы ўзбярэжжа Паўночна-Заходняга</a> належалі да многіх плямённых аб’яднанняў, кожнае з якіх мела адрозныя культурныя і палітычныя ідэнтычнасці, але захоўвалі агульныя вераванні, традыцыі і практыкі, такія як цэнтральнае значэнне ласося як рэсурсу і духоўнага сімвала. <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Потлач (няма такой старонкі)">Потлач</a> з’яўляецца вельмі складаным мерапрыемствам, дзе людзі сабіраюцца, каб адзначыць асаблівыя падзеі. Гэтыя падзеі ўключаюць усталяванне татэмнага слупа або прызначэнне ці выбары новага важака. Найбольш вядомай асаблівасцю культуры з’яўляецца <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%BC%D0%BD%D1%8B_%D1%81%D0%BB%D1%83%D0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Татэмны слуп (няма такой старонкі)">татэмны слуп</a>, з выявамі жывёл і іншых персанажаў для ўшанавання культурных вераванняў, легенд і значных падзей. </p><p><a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Місісіпская археалагічная культура">Культура Місісіпі</a> была цывілізацыяй карэнных амерыканцаў-курганабудаўнікоў, якую археолагі датуюць прыкладна ад 800 года нашай эры да 1600 года нашай эры, з рознымі рэгіянальнымі адрозненнямі. Яна складалася з серыі гарадскіх паселішчаў і сатэлітных вёсак (прадмесцяў), злучаных разам слабай гандлёвай сеткай, найбуйнейшы горад быў <a href="/wiki/%D0%9A%D1%8D%D1%85%D0%BE%D0%BA%D1%96%D1%8F" title="Кэхокія">Кэхокія</a>, лічыцца што ён быў вялікім рэлігійным цэнтрам<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Шматлікія дакалумбавыя грамадствы былі аселымі, такімі як народы <a href="/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%8D%D0%B1%D0%BB%D0%B0_(%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B)" title="Пуэбла (індзейцы)">Пуэбла</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Мандан">Мандан</a>, <a href="/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%B4%D0%B0%D1%86%D0%B0" title="Хідаца">Хідаца</a> і іншыя, і некаторыя з іх стварылі вялікія паселішчы, нават гарады, такія як <a href="/wiki/%D0%9A%D1%8D%D1%85%D0%BE%D0%BA%D1%96%D1%8F" title="Кэхокія">Кэхокія</a>. Ліга нацый іракезаў або «Людзі доўгага дома» была палітычна развітым, дэмакратычным грамадствам, якое па меркаванні некаторых гісторыкаў, паўплывала на Канстытуцыю ЗША, пры гэтым Сенат прыняў рэзалюцыю з гэтай нагоды ў 1988 годзе<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Іншыя гісторыкі аспрэчваюць гэтую інтэрпрэтацыю і лічаць, што ўплыў быў мінімальным або не быў зусім, звяртаючы ўвагу на шматлікія адрозненні паміж дзвюма сістэмамі і шырокія прэцэдэнты для канстытуцыі ў еўрапейскай палітычнай думцы<sup id="cite_ref-Shannon_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shannon-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Tooker_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tooker-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Еўрапейская_экспансія_і_каланізацыя"><span id=".D0.95.D1.9E.D1.80.D0.B0.D0.BF.D0.B5.D0.B9.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BA.D1.81.D0.BF.D0.B0.D0.BD.D1.81.D1.96.D1.8F_.D1.96_.D0.BA.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D0.BD.D1.96.D0.B7.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Еўрапейская экспансія і каланізацыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=8" title="Правіць раздзел: Еўрапейская экспансія і каланізацыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=8" title="Правіць зыходнік раздзела: Еўрапейская экспансія і каланізацыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Indigenous_American_Nations,_16th_century_-_2022_edition.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Indigenous_American_Nations%2C_16th_century_-_2022_edition.jpg/450px-Indigenous_American_Nations%2C_16th_century_-_2022_edition.jpg" decoding="async" width="450" height="281" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Indigenous_American_Nations%2C_16th_century_-_2022_edition.jpg/675px-Indigenous_American_Nations%2C_16th_century_-_2022_edition.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Indigenous_American_Nations%2C_16th_century_-_2022_edition.jpg/900px-Indigenous_American_Nations%2C_16th_century_-_2022_edition.jpg 2x" data-file-width="17280" data-file-height="10800" /></a><figcaption>Карта, якая паказвае прыблізнае размяшчэнне карэнных народаў, XVI ст.</figcaption></figure> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўныя артыкулы: <b><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B3%D0%B5%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D1%80%D1%8B%D1%86%D1%86%D1%96" title="Вялікія геаграфічныя адкрыцці">Вялікія геаграфічныя адкрыцці</a></b> і <b><a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еўрапейская каланізацыя Амерыкі (няма такой старонкі)">Еўрапейская каланізацыя Амерыкі</a></b></div> <p>Пасля 1492 года еўрапейская экспансія і каланізацыя Амерыкі змянілі самаадчуванне Старога і Новага Светаў. Многія з першых буйных кантактаў былі ў Фларыдзе і на ўзбярэжжы Мексіканскага заліва іспанскімі даследчыкамі<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Дактрына_адкрыцця"><span id=".D0.94.D0.B0.D0.BA.D1.82.D1.80.D1.8B.D0.BD.D0.B0_.D0.B0.D0.B4.D0.BA.D1.80.D1.8B.D1.86.D1.86.D1.8F"></span>Дактрына адкрыцця</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=9" title="Правіць раздзел: Дактрына адкрыцця" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=9" title="Правіць зыходнік раздзела: Дактрына адкрыцця"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Падчас еўрапейскай экспларацыі і каланізацыі Амерыкі, еўрапейцы прынялі <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%B0_%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D1%80%D1%8B%D1%86%D1%86%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дактрына адкрыцця (няма такой старонкі)">дактрыну адкрыцця</a>, якая ўключае ў сябе «адкрыццё» зямлі нацыяй і прэтэнзію на правы на гэтую зямлю. Існуюць два значныя элементы дактрыны, якія непасрэдна звязаны з прэтэнзіямі на землі карэнных народаў; гэтымі элементамі з’яўляюцца <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%86%D1%96%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Хрысціянства">хрысціянства</a> і цывілізацыя. Дактрына прадугледжвала, што народы, якія не прытрымліваюцца хрысціянства, не маюць тых жа правоў на зямлі, як хрысціяне. Паколькі карэнныя народы не былі хрысціянамі, еўрапейцы выкарыстоўвалі гэта як абгрунтаванне для аб’яўлення правоў на карэнныя землі. Еўрапейцы ўспрымалі карэнных народаў як «дзікіх варвараў»; таму цывілізацыя была ключавым аспектам адкрыццяў. Еўрапейцы лічылі, што Бог хацеў, каб яны прынеслі цывілізацыю карэнным народам і іх землям<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Уплыў_еўрапейцаў"><span id=".D0.A3.D0.BF.D0.BB.D1.8B.D1.9E_.D0.B5.D1.9E.D1.80.D0.B0.D0.BF.D0.B5.D0.B9.D1.86.D0.B0.D1.9E"></span>Уплыў еўрапейцаў</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=10" title="Правіць раздзел: Уплыў еўрапейцаў" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=10" title="Правіць зыходнік раздзела: Уплыў еўрапейцаў"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>З XVI па XIX ст. насельніцтва карэнных амерыканцаў значна зменшылася. Большасць асноўных навукоўцаў лічаць, што сярод розных фактараў, якія спрыялі гэтаму, эпідэмічныя захворванні, такія як воспа, былі асноўнай прычынай скарачэння насельніцтва карэнных амерыканцаў з-за іх адсутнасці імунітэту да новых хвароб, прынесеных з Еўропы. Цяжка ацаніць колькасць карэнных амерыканцаў дакалумбавага перыяду, якія жылі на тэрыторыі сучасных ЗША. Ацэнкі вагаюцца ад мінімуму ў 720 000 да максімуму ў 15 мільёнаў, з пераацэнкай, якая складае 5.65 мільёна. Да 1800 года колькасць карэнных амерыканцаў у сучасных ЗША знізілася да прыкладна 600 000, і толькі 250 000 карэнных амерыканцаў засталіся ў 1890-х. <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%B0" title="Ветраная воспа">Ветранка</a> і краснуха, хоць і былі эндэмічнымі, але рэдка смяротнымі сярод еўрапейцаў, часта аказваліся смяротнымі для карэнных амерыканцаў. За сто год вялікія эпідэміі хвароб апусташылі значныя часткі ўсходніх ЗША у XVI ст. </p><p>Існуюць задакументаваныя выпадкі, калі хваробы наўмысна распаўсюджваліся сярод карэнных амерыканцаў як форма <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%96%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Біялагічная вайна (няма такой старонкі)">біялагічнай вайны</a>. Найбольш вядомы выпадак адбыўся ў 1763 годзе, калі <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D1%8B_%D0%91%D1%83%D0%BA%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Генры Букет (няма такой старонкі)">Генры Букет</a> раздаў коўдры з воспай карэнным амерыканцам, якія аблагалі <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%9F%D1%96%D1%82_(%D0%9F%D1%8D%D0%BD%D1%81%D1%8B%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Форт Піт (Пэнсыльванія) (няма такой старонкі)">фартыфікацыю</a>; эфектыўнасць гэтага дзеяння застаецца невядомай. У 1837 годзе карэнныя амерыканцы <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Мандан">Мандан</a> у <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Форт Кларк (няма такой старонкі)">Форце Кларк</a> пацярпелі ад <a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D0%BF%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%96_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BF%D1%8B_(1837)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Эпідэміі воспы (1837) (няма такой старонкі)">эпідэміі воспы</a>; некаторыя вучоныя лічаць, што яны былі наўмысна заражаныя коўдрамі з воспай. </p><p>У 1634 годзе <a href="/wiki/%D0%95%D0%B7%D1%83%D1%96%D1%82%D1%8B" title="Езуіты">езуіт</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%8E_%D0%A3%D0%B0%D0%B9%D1%82_(%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%96%D1%8F%D0%BD%D0%B5%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Эндрю Уайт (місіянер) (няма такой старонкі)">Эндрю Уайт</a> заснаваў місію на тэрыторыі сучаснага штата <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%80%D1%8B%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4" title="Мэрыленд">Мэрыленд</a>, і мэтай місіі, заяўленай праз перакладчыка да важнага важака індзейскага племяні, было «распаўсюдзіць цывілізацыю і навучанне яго неведаючай расе, і паказаць ім шлях да неба». Дзённікі Уайта сведчаць, што да 1640 года была заснавана супольнасць, якую яны назвалі Святой Марыяй, і індзейцы пасылалі сваіх дзяцей туды «для адукацыі сярод англічан». Тыя ж запісы сведчаць, што ў 1677 годзе «школа гуманітарных навук была адкрыта нашым Таварыствам у цэнтры Мэрыленда, кіраваная двума Айцамі; і карэнная моладзь, якая старанна прыкладалася да вучобы, дасягнула добрага прагрэсу. Мэрыленд і нядаўна заснаваная школа выслали двух хлопцаў у Сэнт-Омер, якія ў здольнасцях уступалі нямногім еўрапейцам, калі спаборнічалі за гонар быць першымі ў сваім класе. Такім чынам, не толькі золата, срэбра ці іншыя прадукты зямлі адзіныя, але і людзі таксама збіраюцца адтуль, каб прывесці тыя рэгіёны, якія замежнікі несправядліва назвалі дзікімі, да вышэйшага стану дабрачыннасці і культывавання». </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Six_Nations_survivors_of_War_of_1812.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Six_Nations_survivors_of_War_of_1812.jpg/220px-Six_Nations_survivors_of_War_of_1812.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Six_Nations_survivors_of_War_of_1812.jpg/330px-Six_Nations_survivors_of_War_of_1812.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Six_Nations_survivors_of_War_of_1812.jpg/440px-Six_Nations_survivors_of_War_of_1812.jpg 2x" data-file-width="2876" data-file-height="2188" /></a><figcaption>Студыйны партрэт 1882 года трох апошніх выжыўшых воінаў <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%96%D0%BA%D1%81-%D0%9D%D1%8D%D0%B9%D1%88%D1%8D%D0%BD%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сікс-Нэйшэнс (няма такой старонкі)">Шасці Нацый</a>, якія ваявалі з брытанцамі ў <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B0-%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_(1812%E2%80%941814)" title="Англа-амерыканская вайна (1812—1814)">вайне 1812 года</a>; <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BD_%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D1%9E%D0%BA_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Джон Смоўк Джонсан (няма такой старонкі)">Джон Смоўк Джонсан</a> (злева), лідэр <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%9E%D0%BA%D1%96" title="Магаўкі">магавак</a> у Канадзе.</figcaption></figure> <p>Да сярэдзіны XVII ст. вяліся <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Бабровыя войны">Вайны за бабровыя шкуры</a> паміж <a href="/wiki/%D0%86%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B7%D1%8B" title="Іракезы">іракезамі</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%82" title="Ваяндот">вяндотамі</a>, паўночнымі <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%BD%D1%96" title="Амамівініні">амамівінінікамі</a> і іх французскімі саюзнікамі. Падчас вайны іракезы знішчылі некалькі вялікіх плямённых канфедэрацый, уключаючы <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%82" title="Ваяндот">вяндотаў</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B9%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C_(%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4)" title="Нейтраль (народ)">нейтралаў</a>, <a href="/wiki/%D0%AD%D1%80%D1%8B_(%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4)" title="Эры (народ)">эры</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%8D%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Саскуэханцы">сасквеганокаў</a> і <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96_(%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4)" title="Шаўні (народ)">шаўні</a>, стаўшы дамінуючымі ў рэгіёне, пашырыўшы сваю тэрыторыю. </p><p>У 1727 годзе <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D1%80%D1%81%D1%83%D0%BB%D1%96%D0%BD%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Урсулінкі (няма такой старонкі)">Сёстры ордэна святой Урсулы</a> заснавалі <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%8F_%D1%83%D1%80%D1%81%D1%83%D0%BB%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%BA_(%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D0%90%D1%80%D0%BB%D0%B5%D0%B0%D0%BD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акадэмія урсулінак (Новы Арлеан) (няма такой старонкі)">акадэмію Урсулінак у Новым Арлеане</a>, якая цяпер з’яўляецца самай старажытнай бесперапынна дзеючай школай для дзяўчынак і самай старажытнай каталіцкай школай у ЗША. З часу свайго заснавання яна прапанавала першыя класы для дзяўчынак карэнных амерыканцаў і пазней пачала прапаноўваць класы для <a href="/wiki/%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Афраамерыканцы">афраамерыканскім</a> якія ў былі ў рабстве і ўжо свабодных. </p><p>Паміж 1754 і 1763 гадамі многія карэнныя амерыканскія плямёны ўдзельнічалі ў <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8F%D0%BC%D1%96%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Сямігадовая вайна">Сямігадовай вайне</a>. Тыя, хто былі звязаны з <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%83%D1%88%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%B5%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пушны промысел (няма такой старонкі)">пушнога промысла</a>, звычайна <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0-%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%81%D0%B0%D1%8E%D0%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Франка-індзейскі саюз (няма такой старонкі)">аб’ядноўваліся з французскімі сіламі</a> супраць брытанскіх каланіяльных апалчэнняў. Брытанцы мелі менш саюзнікаў, але да іх далучыліся некаторыя плямёны, якія хацелі даказаць асіміляцыю і лаяльнасць у падтрымку дамоваў для захавання сваіх тэрыторый. Яны часта разчаравоўваліся, калі такія дамовы пазней адмяняліся. Плямёны мелі свае мэты, выкарыстоўваючы свае саюзы з еўрапейскімі дзяржавамі для барацьбы з традыцыйнымі ворагамі сярод карэнных народаў. Некаторыя <a href="/wiki/%D0%86%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B7%D1%8B" title="Іракезы">іракезы</a>, якія заставаліся вернымі брытанцам і дапамагалі ім ваяваць у <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" class="mw-redirect" title="Амерыканская рэвалюцыя">Амерыканскай рэвалюцыі</a>, уцяклі на поўнач у <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канаду</a>. </p><p>Пасля таго, як еўрапейскія даследчыкі дасягнулі <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B5_%D1%9E%D0%B7%D0%B1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B6%D0%B6%D0%B0_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Заходняе ўзбярэжжа ЗША (няма такой старонкі)">заходняга ўзбярэжжа</a> ў 1770-х гадах, воспа хутка забіла прынамсі 30 % карэнных амерыканцаў заходняга ўзбярэжжа. На працягу наступных 80-100 гадоў воспа і іншыя захворванні спусташалі карэннае насельніцтва ў рэгіёне. Насельніцтва раёна <a href="/wiki/%D0%9F%E2%80%99%D1%8E%D0%B4%D0%B6%D1%8D%D1%82-%D0%A1%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B4" title="П’юджэт-Саўнд">П’юджэт-Саўнд</a>, якое калісьці ацэньвалася ў 37 000 чалавек, было зведзена да толькі 9 000 выжыўшых да моманту масавага прыбыцця пасяленцаў у сярэдзіне XIX ст. </p><p>Эпідэміі воспы ў 1780—1782 і 1837—1838 гадах прынеслі спусташэнне і драматычнае зменшэнне насельніцтва сярод <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Вялікіх раўнін (няма такой старонкі)">індзейцаў раўнін</a>. Да 1832 года федэральны ўрад заснаваў праграму вакцынацыі ад воспы для карэнных амерыканцаў (Акт аб вакцынацыі індзейцаў 1832 года). Гэта была першая федэральная праграма, створаная для вырашэння праблемы здароўя карэнных амерыканцаў. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Знаёмства_з_жывёламі"><span id=".D0.97.D0.BD.D0.B0.D1.91.D0.BC.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.B0_.D0.B7_.D0.B6.D1.8B.D0.B2.D1.91.D0.BB.D0.B0.D0.BC.D1.96"></span>Знаёмства з жывёламі</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=11" title="Правіць раздзел: Знаёмства з жывёламі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=11" title="Правіць зыходнік раздзела: Знаёмства з жывёламі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Пры сустрэчы двух светаў жывёлы, насякомыя і расліны пераносіліся з аднаго ў другі, як наўмысна, так і выпадкова, у так званым <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%9E_%D0%B0%D0%B1%D0%BC%D0%B5%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Калумбаў абмен (няма такой старонкі)">Калумбавым абмене</a>. У XVI ст. іспанцы і іншыя еўрапейцы завезлі коней у Мексіку. Некаторыя з коней уцяклі і пачалі размнажацца і павялічваць сваю колькасць у дзікай прыродзе. Калі карэнныя амерыканцы пачалі карыстацца жывёламі, яны пачалі істотна мяняць сваю культуру, асабліва пашырыўшы арэал качавання для палявання. Рэінтрадукцыя коней у Паўночную Амерыку аказала глыбокі ўплыў на культуру <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Вялікіх раўнін (няма такой старонкі)">індзейцаў Вялікіх раўнін</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XVI_стагоддзе"><span id="XVI_.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.BE.D0.B4.D0.B4.D0.B7.D0.B5"></span>XVI стагоддзе</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=12" title="Правіць раздзел: XVI стагоддзе" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=12" title="Правіць зыходнік раздзела: XVI стагоддзе"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BF%D0%B0" title="Вайна караля Філіпа">Вайна караля Філіпа</a></b></div> <p>Вайна караля Філіпа была апошнім вялікім узброеным канфліктам паміж карэннымі амерыканцамі сучаснага поўдня <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Новая Англія">Новай Англіі</a> і англійскімі каланістамі і іх карэннымі амерыканскімі саюзнікамі з 1675 па 1676 гады. Канфлікт працягваўся на поўначы Новай Англіі (асноўным чынам на мяжы з <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%BD_(%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%82)" title="Мэн (штат)">Мэнам</a>) нават пасля смерці <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82" title="Метакомет">Караля Філіпа</a>, да <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE_(1678)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дагавор Каско (1678) (няма такой старонкі)">падпісання дамовы</a> ў <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%9E_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Заліў Каско (няма такой старонкі)">заліве Каско</a> ў красавіку 1678 года. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XVII_стагоддзе"><span id="XVII_.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.BE.D0.B4.D0.B4.D0.B7.D0.B5"></span>XVII стагоддзе</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=13" title="Правіць раздзел: XVII стагоддзе" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=13" title="Правіць зыходнік раздзела: XVII стагоддзе"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Treaty_of_Penn_with_Indians_by_Benjamin_West.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Treaty_of_Penn_with_Indians_by_Benjamin_West.jpg/220px-Treaty_of_Penn_with_Indians_by_Benjamin_West.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Treaty_of_Penn_with_Indians_by_Benjamin_West.jpg/330px-Treaty_of_Penn_with_Indians_by_Benjamin_West.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Treaty_of_Penn_with_Indians_by_Benjamin_West.jpg/440px-Treaty_of_Penn_with_Indians_by_Benjamin_West.jpg 2x" data-file-width="1150" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%8D%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80_%D0%B7_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D0%BC%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пэнскі дагавор з індзейцамі (няма такой старонкі)">Пэнскі дагавор з індзейцамі</a> — партрэт <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BC%D1%96%D0%BD_%D0%A3%D1%8D%D1%81%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бенджамін Уэст (няма такой старонкі)">Бенджаміна Уэста</a> 1771 года, які паказвае <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%8F%D0%BC_%D0%9F%D1%8D%D0%BD" title="Вільям Пэн">Вільяма Пэна</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тамананд (няма такой старонкі)">Тамананда</a>, правадыра <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D1%8D" title="Ленапэ">ленапэ</a>, якія заключаюць <a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Шакамаксанскі дагавор (няма такой старонкі)">Шакамаксанскі дагавор</a> у сучаснай <a href="/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D1%8D%D0%BB%D1%8C%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Філадэльфія">Філадэльфіі</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XVIII_стагоддзе"><span id="XVIII_.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.BE.D0.B4.D0.B4.D0.B7.D0.B5"></span>XVIII стагоддзе</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=14" title="Правіць раздзел: XVIII стагоддзе" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=14" title="Правіць зыходнік раздзела: XVIII стагоддзе"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Натуральнае_грамадства"><span id=".D0.9D.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0.D0.BB.D1.8C.D0.BD.D0.B0.D0.B5_.D0.B3.D1.80.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D0.B4.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.B0"></span>Натуральнае грамадства</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=15" title="Правіць раздзел: Натуральнае грамадства" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=15" title="Правіць зыходнік раздзела: Натуральнае грамадства"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD_%D0%BC%D1%96%D1%80%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Вялікі закон міру (няма такой старонкі)">Вялікі закон міру</a></b></div> <p>Некаторыя еўрапейскія філосафы лічылі грамадствы карэнных амерыканцаў сапраўды «натуральным» і прадстаўнікамі залатога веку, вядомага ім толькі з народнай гісторыі<sup id="cite_ref-rousseau_freedom_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-rousseau_freedom-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Амерыканская_рэвалюцыя"><span id=".D0.90.D0.BC.D0.B5.D1.80.D1.8B.D0.BA.D0.B0.D0.BD.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.80.D1.8D.D0.B2.D0.B0.D0.BB.D1.8E.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Амерыканская рэвалюцыя</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=16" title="Правіць раздзел: Амерыканская рэвалюцыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=16" title="Правіць зыходнік раздзела: Амерыканская рэвалюцыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" class="mw-redirect" title="Амерыканская рэвалюцыя">Амерыканская рэвалюцыя</a></b></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable dabhide">Гл. таксама: <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%96_%D1%82%D1%8D%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%8B_%D0%B7%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Заходні тэатр Вайны за незалежнасць ЗША (няма такой старонкі)">Заходні тэатр Вайны за незалежнасць ЗША</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D1%82%D1%8D%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%8B_%D0%B7%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C_%D0%97%D0%A8%D0%90_%D0%BF%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Паўночны тэатр вайны за незалежнасць ЗША пасля Саратога (няма такой старонкі)">Паўночны тэатр вайны за незалежнасць ЗША пасля Саратога</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%82-%D0%9F%D1%96%D1%82%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Форт-Пітскі дагавор (няма такой старонкі)">Форт-Пітскі дагавор</a> і <a href="/wiki/%D0%86%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B7%D1%8B#Іракезская_канфедэрацыя" title="Іракезы">Іракезы § Іракезская канфедэрацыя</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Tomo-chi-chi_and_other_Yamacraws_Native_Americans.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Tomo-chi-chi_and_other_Yamacraws_Native_Americans.jpg/220px-Tomo-chi-chi_and_other_Yamacraws_Native_Americans.jpg" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Tomo-chi-chi_and_other_Yamacraws_Native_Americans.jpg/330px-Tomo-chi-chi_and_other_Yamacraws_Native_Americans.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Tomo-chi-chi_and_other_Yamacraws_Native_Americans.jpg/440px-Tomo-chi-chi_and_other_Yamacraws_Native_Americans.jpg 2x" data-file-width="1350" data-file-height="956" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ямакроў (няма такой старонкі)">Ямакроў</a> сустракаюцца з апекунам каланіяльнай правінцыі <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D1%8F_(%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BD%D1%86%D1%8B%D1%8F)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Джорджыя (правінцыя) (няма такой старонкі)">Джорджыя</a> ў Англіі ў ліпені 1734 года</figcaption></figure> <p>Падчас <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" class="mw-redirect" title="Амерыканская рэвалюцыя">Амерыканскай рэвалюцыі</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%8B%D1%91%D1%82_(%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Патрыёт (Амерыканская рэвалюцыя) (няма такой старонкі)">амерыканскія патрыёты</a> спаборнічалі з брытанскімі каланістамі за вернасць нацый карэнных амерыканцаў на ўсход ад рэкі <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%96" title="Місісіпі">Місісіпі</a>. Большасць карэнных амерыканцаў, якія далучыліся да барацьбы, сталі на бок брытанцаў, гэта было заснавана як на іх гандлёвых адносінах, так і на надзеях, што параза Злучаных Штатаў прывядзе да спынення далейшай экспансіі на зямлю карэнных амерыканцаў. Першай карэннай супольнасцю, якая <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%82-%D0%9F%D1%96%D1%82%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Форт-Пітскі дагавор (няма такой старонкі)">падпісала дамову з новым Урадам Злучаных Штатаў</a>, былі <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D1%8D" title="Ленапэ">ленапэ</a>. </p><p>У 1779 годзе была праведзена <a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Экспедыцыя Салівана (няма такой старонкі)">экспедыцыя Салівана</a> падчас Амерыканскай рэвалюцыйі супраць брытанцаў і чатырох саюзных нацый іракезаў. <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B6_%D0%92%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Джордж Вашынгтон">Джордж Вашынгтон</a> даў загады, якія ясна паказалі, што ён жадаў ліквідацыі пагрозы з боку іракезаў: </p> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/30px-Aquote1.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td> <td><span style="font-style:italic"><cite>Экспедыцыя, якой вы прызначаны камандаваць, будзе накіравана супраць варожых плямёнаў Шасці Нацый індзейцаў, разам з іх саюзнікамі і прыхільнікамі. Непасрэднымі мэтамі з'яўляюцца поўнае знішчэнне і спусташэнне іх паселішчаў, а таксама захоп у палон як мага большай колькасці вязняў любога ўзросту і полу. Вельмі важна знішчыць іх ураджаі, якія цяпер у зямлі, і перашкодзіць ім пасадзіць больш.</cite></span> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/30px-Aquote2.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td></tr></tbody></table> <p>Брытанцы <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B6%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BC%D1%96%D1%80_(1783)" title="Парыжскі мір (1783)">заключылі мір</a> з амерыканцамі, па якім яны адступілі Злучаным Штатам вялікія тэрыторыі карэнных амерыканцаў без паведамлення або кансультацый з карэннымі амерыканцамі. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Злучаныя_Штаты_Амерыкі"><span id=".D0.97.D0.BB.D1.83.D1.87.D0.B0.D0.BD.D1.8B.D1.8F_.D0.A8.D1.82.D0.B0.D1.82.D1.8B_.D0.90.D0.BC.D0.B5.D1.80.D1.8B.D0.BA.D1.96"></span>Злучаныя Штаты Амерыкі</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=17" title="Правіць раздзел: Злучаныя Штаты Амерыкі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=17" title="Правіць зыходнік раздзела: Злучаныя Штаты Амерыкі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Пасяленцы з Новай Англіі і новыя імігранты ў Злучаныя Штаты былі зацікаўлены ў расшырэнні сваіх паселішчаў, развіцці фермерскіх гаспадарак і паляўнічых угоддзяў на новых для іх тэрыторыях і ў задавальненні іх пастаянна расцучага голаду да зямлі. Спачатку нацыянальны ўрад спрабаваў набываць землі карэнных амерыканцаў шляхам дагавораў. Пасяленцы пастаянна парушалі гэтыя дамовы<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Палітыка Злучаных Штатаў у дачыненні да карэнных амерыканцаў працягвала змяняцца пасля <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Амерыканская рэвалюцы (няма такой старонкі)">Амерыканскай рэвалюцыі</a>. <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B6_%D0%92%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Джордж Вашынгтон">Джордж Вашынгтон</a> і Генры Нокс лічылі, што карэнныя амерыканцы з’яўляюцца роўнымі, але іх грамадства было ніжэйшым. </p><p>У канцы XVIII ст. рэфарматары, пачынаючы з Вашынгтона і Нокса, падтрымлівалі адукацыю дзяцей і дарослых карэнных амерыканцаў па еўрапейскіх метадах у спробах «цывілізаваць» або інакш асіміляваць іх у большую грамадства (у адрозненне ад іх абмежавання ў рэзервацыях). <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5_%D1%86%D1%8B%D0%B2%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб фондзе цывілізацыі (няма такой старонкі)">Акт аб фондзе цывілізацыі</a> 1819 года садзейнічаў гэтай палітыцы цывілізацыі, прадастаўляючы фінансаванне таварыствам (пераважна рэлігійным), якія працавалі над тым, што яны вызначалі як «паляпшэнне становішча карэнных амерыканцаў». </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XIX_стагоддзе"><span id="XIX_.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.BE.D0.B4.D0.B4.D0.B7.D0.B5"></span>XIX стагоддзе</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=18" title="Правіць раздзел: XIX стагоддзе" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=18" title="Правіць зыходнік раздзела: XIX стагоддзе"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:USA_1836_With_Native_Controlled_Lands_and_Labels.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/USA_1836_With_Native_Controlled_Lands_and_Labels.png/220px-USA_1836_With_Native_Controlled_Lands_and_Labels.png" decoding="async" width="220" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/USA_1836_With_Native_Controlled_Lands_and_Labels.png/330px-USA_1836_With_Native_Controlled_Lands_and_Labels.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/USA_1836_With_Native_Controlled_Lands_and_Labels.png/440px-USA_1836_With_Native_Controlled_Lands_and_Labels.png 2x" data-file-width="1751" data-file-height="879" /></a><figcaption>Карта тэрыторый, якія кантралююцца карэннымі амерыканцамі на захадзе ЗША па стане на 1836 год</figcaption></figure> <p>Колькасць <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%96%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Каліфорніі (няма такой старонкі)">каліфарнійскіх індзейцаў</a> скарацілася на 90 % на працягу XIX ст. — з больш чым 250 000 да 200 000 у пачатку XIX ст. да прыкладна 15 000 у канцы стагоддзя, галоўным чынам з-за хвароб. Эпідэміі ахапілі індзейскую краіну Каліфорніі, напрыклад, эпідэмія малярыі ў 1833 г. Насельніцтва пайшло на спад у выніку таго, што іспанскія ўлады прымусілі карэнных каліфарнійцаў жыць у місіях, дзе яны заразіліся хваробамі, ад якіх у іх быў слабы імунітэт. Дзве эпідэміі адзёру, адна ў 1806 і другая ў 1828, выклікалі шмат смерцяў. Узровень смяротнасці быў настолькі высокім, што місіі пастаянна залежалі ад новых навяртанняў. Падчас <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D1%96%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Каліфарнійская залатая ліхаманка (няма такой старонкі)">каліфарнійскай залатой ліхаманкі</a> многія аўтахтоны былі забіты прыбыўшымі пасяленцамі, а таксама атрадамі апалчэння, якія фінансуюцца і арганізуюцца ўрадам Каліфорніі. Некаторыя навукоўцы сцвярджаюць, што дзяржаўнае фінансаванне гэтых апалчэнцаў, а таксама роля ўрада ЗША ў іншых масавых забойствах у Каліфорніі, напрыклад, на <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%B2%D1%8B%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Разня на крывавым востраве (няма такой старонкі)">Крывавым востраве</a> і ў <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D1%8F_%D1%9E_%D0%81%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%86%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Разня ў Ёнтакеце (няма такой старонкі)">Ёнтакеце</a>, у якіх у кожнай бойні было забіта да 400 або больш аўтахтонаў, з’яўляецца кампаніяй <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D0%B4" title="Генацыд">генацыду</a> карэннага насельніцтва Каліфорніі. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Экспансія_на_захад"><span id=".D0.AD.D0.BA.D1.81.D0.BF.D0.B0.D0.BD.D1.81.D1.96.D1.8F_.D0.BD.D0.B0_.D0.B7.D0.B0.D1.85.D0.B0.D0.B4"></span>Экспансія на захад</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=19" title="Правіць раздзел: Экспансія на захад" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=19" title="Правіць зыходнік раздзела: Экспансія на захад"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Tecumseh02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Tecumseh02.jpg/220px-Tecumseh02.jpg" decoding="async" width="220" height="298" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Tecumseh02.jpg/330px-Tecumseh02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Tecumseh02.jpg/440px-Tecumseh02.jpg 2x" data-file-width="1395" data-file-height="1887" /></a><figcaption>Тэкумсе, лідэр Шоні вайны Тэкумсе, які спрабаваў арганізаваць саюз індзейскіх плямёнаў па ўсёй Паўночнай Амерыцы.</figcaption></figure> <p>Паколькі амерыканская экспансія працягвалася, карэнныя амерыканцы супраціўляліся захопу сваіх тэрыторый пасяленцамі ў некалькіх рэгіёнах, ад Паўночнага-Заходу да Паўднёва-Усходу, а затым на Захадзе, калі пасяленцы сутыкнуліся з <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Вялікіх раўнін (няма такой старонкі)">плямёнамі карэнных амерыканцаў</a> <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Вялікія раўніны">Вялікіх раўнін</a>. На ўсход ад рэкі <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%96" title="Місісіпі">Місісіпі</a> міжпляменная армія на чале з <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%8D%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%81%D1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тэкамсэ (няма такой старонкі)">Тэкамсэ</a>, важаком Шоні, вяла некалькі бітваў на Паўночным-Захадзе ў перыяд 1811—1812 гадоў, вядомых як <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A2%D1%8D%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%81%D1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Вайна Тэкамсэ (няма такой старонкі)">Вайна Тэкамсэ</a>. Падчас <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B0-%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_(1812%E2%80%941814)" title="Англа-амерыканская вайна (1812—1814)">Вайны 1812 года</a> сілы Тэкамсэ аб’ядналіся з брытанцамі. Пасля смерці Тэкамсэ брытанцы спынілі дапамогу карэнным амерыканцам на поўдзень і захад ад Верхняй Канады, і амерыканская экспансія працягвалася з невялікім супрацівам. Канфлікты на Паўднёва-Усходзе ўключаюць <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Крыкская вайна (няма такой старонкі)">Вайну з Крыкамі</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Семінольскія вайны (няма такой старонкі)">Семінольскія вайны</a>, як да, так і пасля высялення большасці членаў <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%8F%D1%86%D1%8C_%D1%86%D1%8B%D0%B2%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BF%D0%BB%D1%8F%D0%BC%D1%91%D0%BD%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пяць цывілізаваных плямёнаў (няма такой старонкі)">Пяці цывілізаваных плямёнаў</a>. </p><p>У 1830-х гадах прэзідэнт <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%83_%D0%94%D0%B6%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Эндру Джэксан">Эндру Джэксан</a> падпісаў <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб перасяленні індзейцаў (няма такой старонкі)">Акт аб перасяленні індзейцаў</a>, палітыку перасялення індзейцаў з іх родных зямель у <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейскія тэрыторыі (няма такой старонкі)">Індзейскія тэрыторыі</a> і рэзервацыі ў навакольных раёнах, каб адкрыць іх землі для некарэнных пасяленняў. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:GreenoughRescue.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/GreenoughRescue.jpg/220px-GreenoughRescue.jpg" decoding="async" width="220" height="285" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/GreenoughRescue.jpg/330px-GreenoughRescue.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/GreenoughRescue.jpg/440px-GreenoughRescue.jpg 2x" data-file-width="1591" data-file-height="2062" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_(%D1%81%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Выратаванне (скульптура) (няма такой старонкі)">Скульптура «Выратаванне»</a> стаяла ля <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BF%D1%96%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%96%D0%B9_(%D0%92%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BD)" title="Капітолій (Вашынгтон)">Капітолія ЗША</a> ў перыяд з 1853 па 1958 год. Скульптар <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%B9%D1%88%D0%B0_%D0%93%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%BE%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Харэйша Грыноў (няма такой старонкі)">Харэйша Грыноў</a> напісаў, што праца была зроблена па замове ўрада ЗША, каб «перадаць ідэю перамогі белых над дзікімі плямёнамі».</figcaption></figure> <p>У ліпені 1845 года рэдактар нью-ёркскай газеты Джон Л. О’Саліван сфармуляваў фразу «<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D1%8F%D1%9E%D1%85%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Няўхільная доля (няма такой старонкі)">Няўхільная доля</a>», як «Божы план», які падтрымлівае тэрытарыяльную экспансію ЗША. «Няўхільная доля» мела сур’ёзныя наступствы для карэнных амерыканцаў, паколькі кантынентальная экспансія ЗША адбывалася за кошт іх акупаваных зямель. Абгрунтаванне палітыкі заваёў і падпарадкавання карэнных народаў выцякала са стэрэатыпнага ўспрымання ўсіх карэнных амерыканцаў як «бязмілосных індзейскіх дзікароў» (як апісана ў <a href="/wiki/%D0%94%D1%8D%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Дэкларацыя незалежнасці ЗША">Дэкларацыі незалежнасці ЗША</a>). Сэм Вульфсан у «<a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Guardian</a>» піша: «Тэкст дэкларацыі часта прыводзіцца як адлюстраванне абясчалавальнага стаўлення да карэнных амерыканцаў, на якім былі заснаваны ЗША». </p><p><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб асігнаваннях індзейцаў (няма такой старонкі)">Акт аб асігнаваннях індзейцаў</a> 1851 года заклаў прэцэдэнт для сучасных рэзервацый карэнных амерыканцаў, выдзеляючы сродкі на перамяшчэнне заходніх плямёнаў на рэзервацыі, паколькі больш не было зямель, даступных для перасялення. </p><p>Карэнныя амерыканскія нацыі на раўнінах на захадзе працягвалі ўзброеныя канфлікты з ЗША на працягу XIX ст., якія агульна называліся <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Індзейскія войны">Індзейскімі войнамі</a>. Значныя канфлікты ў гэты перыяд уключаюць <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D1%81%D1%96%D1%9E" title="Паўстанне сіў">Дакоцкую вайну</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%B7%D0%B0_%D0%A7%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%A3%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BA%D1%96" title="Вайна за Чорныя Узгоркі">вайна за Чорныя Узгоркі</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%83_%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Вайну змей (няма такой старонкі)">Вайну змей</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Каларадская вайна (няма такой старонкі)">Каларадскую вайну</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%8D%D1%85%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тэхаска-індзейскія войны (няма такой старонкі)">Тэхаска-індзейскія вайны</a>. Выказваючы памежныя антыіндзейскія настроі, Тэадор Рузвельт лічыў, што індзейцам наканавана знікнуць пад ціскам белай цывілізацыі, заявіўшы ў лекцыі 1886 года: </p> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/30px-Aquote1.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td> <td><span style="font-style:italic"><cite>Я не заходжу так далёка, каб лічыць, што адзіныя добрыя індзейцы - гэта мёртвыя індзейцы, але я веру, што дзевяць з дзесяці такія, і мне не хацелася б занадта ўважліва разглядаць выпадак дзясятага.</cite></span> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/30px-Aquote2.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Soldiers_at_a_burial_for_the_dead_at_Wounded_Knee,_South_Dakota,_c._1891.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Soldiers_at_a_burial_for_the_dead_at_Wounded_Knee%2C_South_Dakota%2C_c._1891.jpg/220px-Soldiers_at_a_burial_for_the_dead_at_Wounded_Knee%2C_South_Dakota%2C_c._1891.jpg" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Soldiers_at_a_burial_for_the_dead_at_Wounded_Knee%2C_South_Dakota%2C_c._1891.jpg/330px-Soldiers_at_a_burial_for_the_dead_at_Wounded_Knee%2C_South_Dakota%2C_c._1891.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Soldiers_at_a_burial_for_the_dead_at_Wounded_Knee%2C_South_Dakota%2C_c._1891.jpg/440px-Soldiers_at_a_burial_for_the_dead_at_Wounded_Knee%2C_South_Dakota%2C_c._1891.jpg 2x" data-file-width="1843" data-file-height="1330" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D0%B3%D1%96%D0%BB%D0%B0" title="Брацкая магіла">Брацкая магіла</a> загінуўшых <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Лакота">Лакота</a> пасля <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%8D%D0%B7%D0%BD%D1%8F_%D1%9E_%D0%92%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%8D%D0%B4-%D0%9D%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рэзня ў Вундэд-Ні (няма такой старонкі)">разні ў Вундед-Ні</a>, якая адбылася 29 снежня 1890 года падчас <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Індзейскія войны">Індзейскіх войнаў</a></figcaption></figure> <p>Адным з апошніх і найбольш значных падзей падчас Індзейскіх войнаў была <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%8D%D0%B7%D0%BD%D1%8F_%D1%9E_%D0%92%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%8D%D0%B4-%D0%9D%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рэзня ў Вундэд-Ні (няма такой старонкі)">рэзня ў Вундэд-Ні</a> ў 1890 годзе. </p><p>Выкананне рытуалу <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B4%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пляска духаў (няма такой старонкі)">Пляска духаў</a> на рэзервацыі Паўночных Лакота ў Вундэд-Ні, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Паўднёвая Дакота">Паўднёвая Дакота</a>, спрычынілася да спробы арміі ЗША пакарыць <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Лакота">Лакотаў</a>. Гэтая пляска была элементам рэлігійнага руху, заснаванага духоўным лідэрам <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%8E%D1%82%D1%8D" title="Паўночныя паютэ">Паўночных Паютэ</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Вавока (няма такой старонкі)">Вавока</a>, які абвяшчаў аб паўторным прыходзе Месіі, каб змяншыць пакуты карэнных амерыканцаў. Вавока абяцаў, што пры выкананні праведнага жыцця і належным выкананні Пляскі духаў, каланісты-еўрапейцы знікнуць, бізоны вернуцца, а жывыя і мёртвыя аб’яднаюцца ў раіскім свеце. 29 снежня ў Вундэд-Ні пачалася стральба, у выніку якой салдаты ЗША забілі да 300 індзейцаў, пераважна старэйшых людзей, жанчын і дзяцей. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Грамадзянская_вайна"><span id=".D0.93.D1.80.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D0.B4.D0.B7.D1.8F.D0.BD.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D0.B2.D0.B0.D0.B9.D0.BD.D0.B0"></span>Грамадзянская вайна</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=20" title="Правіць раздзел: Грамадзянская вайна" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=20" title="Правіць зыходнік раздзела: Грамадзянская вайна"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Карэнныя амерыканцы служылі ў войсках як <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%8E%D0%B7_(%D0%97%D0%A8%D0%90)" title="Саюз (ЗША)">Саюза</a>, так і <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%84%D0%B5%D0%B4%D1%8D%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%9E%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96" title="Канфедэратыўныя Штаты Амерыкі">Канфедэрацыі</a> падчас <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D1%9E_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Грамадзянская вайна ў ЗША">Грамадзянскай вайны ў ЗША</a>. На пачатку вайны, напрыклад, партыя меншасці <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" title="Чэрокі">Чэрокі</a> абвясціла сваю вернасць Канфедэрацыі, тады як пераважная большасць пачаткова падтрымала Саюз. Карэнныя амерыканцы ваявалі, ведаючы, што яны могуць паставіць пад угрозу сваю незалежнасць, унікальныя культуры і спрадвечныя землі, калі апынуцца на прайгрышным баку Грамадзянскай вайны. 28,693 карэнных амерыканцаў служылі ў арміях Саюза і Канфедэрацыі падчас Грамадзянскай вайны, удзельнічаючы ў такіх бітвах, як <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%9F%D1%96-%D0%A0%D1%8B%D0%B4%D0%B6%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бітва пры Пі-Рыджы (няма такой старонкі)">пры Пі-Рыджы</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%91%D1%83%D0%BB-%D0%A0%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Другая бітва пры Бул-Ран (няма такой старонкі)">Другая пры Манасасе</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%90%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бітва пры Антыетаме (няма такой старонкі)">пры Антытэме</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D1%82%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%96%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бітва пры Спотсільвейніі (няма такой старонкі)">пры Спотсільвейніі</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D0%B4-%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бітва пры Колд-Харбары (няма такой старонкі)">пры Колд-Харбары</a> і ў федэральных <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B0_%D0%9F%D1%96%D1%86%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аблога Піцерсберга (няма такой старонкі)">штурмах Піцерсберга</a>. Некаторыя карэнныя амерыканскія плямёны, такія як Крык і Чакто, мелі рабоўладальнікаў і знайшлі палітычную і эканамічную агульнасць з Канфедэрацыяй. Чактоў валодалі больш чым 2,000 рабамі. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Пасляваеннае_перасяленне"><span id=".D0.9F.D0.B0.D1.81.D0.BB.D1.8F.D0.B2.D0.B0.D0.B5.D0.BD.D0.BD.D0.B0.D0.B5_.D0.BF.D0.B5.D1.80.D0.B0.D1.81.D1.8F.D0.BB.D0.B5.D0.BD.D0.BD.D0.B5"></span>Пасляваеннае перасяленне</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=21" title="Правіць раздзел: Пасляваеннае перасяленне" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=21" title="Правіць зыходнік раздзела: Пасляваеннае перасяленне"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable dabhide">Гл. таксама: <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Індзейская рэзервацыя">Індзейская рэзервацыя</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%80%D1%8D%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%86%D1%8B%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Палітыка індзейскіх рэзервацый (няма такой старонкі)">Палітыка індзейскіх рэзервацый</a></div> <p>У XIX ст. неперарыўная заходняя экспансія паступова вымушала вялікі лік карэнных амерыканцаў перасяляцца далей на захад, часта прымусова, амаль заўсёды неахвотна. Карэнныя амерыканцы лічылі гэтае прымусовае перасяленне нелегальным, улічваючы <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BE%D1%9E%D0%BF%D1%83%D1%8D%D0%BB%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хоўпуэлскі дагавор (няма такой старонкі)">Хоўпуэлскі дагавор</a> 1785 года. Падчас прэзідэнцтва <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%83_%D0%94%D0%B6%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Эндру Джэксан">Эндру Джэксана</a> Кангрэс Злучаных Штатаў прыняў <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб перасяленні індзейцаў (няма такой старонкі)">Акт аб перасяленні індзейцаў</a> 1830 года, які дазваляў прэзідэнту праводзіць дамовы аб абмене зямель карэнных амерыканцаў на ўсход ад рэкі <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BF%D1%96" title="Місісіпі">Місісіпі</a> на землі на захад ад рэкі. </p><p>Як вынік гэтай палітыкі, да захаду было пераселена да 100,000 карэнных амерыканцаў. Тэарэтычна перасяленне павінна было быць добраахвотным, і многія карэнныя амерыканцы сапраўды засталіся на Усходзе. На практыцы на лідараў карэнных амерыканцаў аказваўся вялікі ціск, каб яны падпісалі дамовы аб высяленні. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Грамадзянства"><span id=".D0.93.D1.80.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D0.B4.D0.B7.D1.8F.D0.BD.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.B0"></span>Грамадзянства</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=22" title="Правіць раздзел: Грамадзянства" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=22" title="Правіць зыходнік раздзела: Грамадзянства"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>У 1817 годзе <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" title="Чэрокі">чэрокі</a> сталі першымі карэннымі амерыканцамі, прызнанымі грамадзянамі ЗША. Згодна з артыкулам 8 Дамовы чэрокі 1817 года, «Больш за 300 чэрокі (галавы сем’яў) у шчырай прастаце сваіх душ зрабілі выбар стаць грамадзянамі Амерыкі». </p><p>Фактары, якія вызначалі грамадзянства, уключалі: </p> <ol><li>Палажэнні дамовы (як у выпадку з чэрокі)</li> <li>Рэгістрацыя і прысваенне зямельных участкаў паводле <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%94%D0%B0%D1%9E%D0%B7%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт Даўза (няма такой старонкі)">Акта Даўза</a> ад 8 лютага 1887 года</li> <li>Выдача патэнту на права валодання</li> <li>Прыняцце звычак цывілізаванага жыцця</li> <li>Непаўналетнія дзеці</li> <li>Грамадзянства па нараджэнні</li> <li>Служба ў збройных сілах ЗША як салдаты і матросы</li> <li>Шлюб з грамадзянінам ЗША</li> <li>Асаблівы акт Кангрэса</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Індзейскі_акт_аб_асігнаваннях"><span id=".D0.86.D0.BD.D0.B4.D0.B7.D0.B5.D0.B9.D1.81.D0.BA.D1.96_.D0.B0.D0.BA.D1.82_.D0.B0.D0.B1_.D0.B0.D1.81.D1.96.D0.B3.D0.BD.D0.B0.D0.B2.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D1.8F.D1.85"></span>Індзейскі акт аб асігнаваннях</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=23" title="Правіць раздзел: Індзейскі акт аб асігнаваннях" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=23" title="Правіць зыходнік раздзела: Індзейскі акт аб асігнаваннях"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>У 1871 г. Кангрэс дадаў да <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб асігнаваннях індзейцаў (няма такой старонкі)">акту аб асігнаваннях індзейцаў</a>, падпісанага прэзідэнтам <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%96%D1%81_%D0%A1%D1%96%D0%BC%D1%81%D0%B0%D0%BD_%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82" title="Уліс Сімсан Грант">Улісам С. Грантам</a>, дадатковую частку, якая спыніла прызнанне Злучанымі Штатамі дадатковых індзейскіх плямёнаў або незалежных нацый і забараніла дадатковыя дагаворы. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Гістарычная_адукацыя"><span id=".D0.93.D1.96.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.80.D1.8B.D1.87.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D0.B0.D0.B4.D1.83.D0.BA.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Гістарычная адукацыя</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=24" title="Правіць раздзел: Гістарычная адукацыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=24" title="Правіць зыходнік раздзела: Гістарычная адукацыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8B-%D1%96%D0%BD%D1%82%D1%8D%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейскія школы-інтэрнаты (няма такой старонкі)">Індзейскія школы-інтэрнаты</a></b></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Native_American_boarding_school-Six_students_posed_in_room.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Native_American_boarding_school-Six_students_posed_in_room.jpg/220px-Native_American_boarding_school-Six_students_posed_in_room.jpg" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Native_American_boarding_school-Six_students_posed_in_room.jpg/330px-Native_American_boarding_school-Six_students_posed_in_room.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Native_American_boarding_school-Six_students_posed_in_room.jpg/440px-Native_American_boarding_school-Six_students_posed_in_room.jpg 2x" data-file-width="591" data-file-height="480" /></a><figcaption>Маладыя дзяўчыны пазіравалі ў пакоі</figcaption></figure> <p>Пасля індзейскіх войнаў у канцы XIX ст. ўрад стварыў пансіянаты для карэнных амерыканцаў, спачатку кіраваныя хрысціянскімі місіянерамі, а пазней і іншымі рэлігійнымі арганізацыямі. У гэты час большасць грамадства не-карэнных амерыканцаў лічыла, што дзеці карэнных амерыканцаў павінны адаптавацца да асноўнага грамадства і асімілявацца ў белую культуру. </p><p>Дзяцей карэнных народаў насільна забіралі ад сем’яў і змяшчалі ў гэтыя пансіянаты. Іх прымушалі адмовіцца ад сваіх культурных традыцый, вучылі амерыканскім уяўленням аб культурнасці і цывілізаванасці. Ім давалі белыя імёны, стрыглі валасы і забіралі традыцыйную вопратку, прымушалі гаварыць <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Англійская мова">па-англійску</a> і білі за непадпарадкаванне. Іх прымушалі прыняць <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%86%D1%96%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Хрысціянства">хрысціянства</a> і забаранялі карэнныя рэлігіі, а таксама шматлікімі іншымі спосабамі прымушалі іх адмаўляцца ад сваёй ідэнтычнасці. Хоць бацькам казалі, што школы прызначаны для вучобы, шмат якія з іх былі больш падобны на <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%8D%D0%BC%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%BC%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Турэмныя фермы (няма такой старонкі)">турэмныя фермы</a>, дзе «урокі» выкладалі, як выконваць ручную працу, такую як фермерства і домаводства. Калі яны не былі на занятках, ад іх чакалася падтрымка школ у належным стане. Нечыстыя і перанаселеныя жылыя ўмовы прывялі да распаўсюджвання хвароб, і многія студэнты не атрымлівалі дастаткова ежы. За студэнтамі, якія спрабавалі ўцячы, абвяшчаліся ўзнагароды, і многія з іх здзяйснялі <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B3%D1%83%D0%B1%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Самагубства">самагубства</a>. Студэнты, якія памерлі, часам пахоўвалі на школьным могілках сваімі ж аднакласнікамі. Гэтая прымусовая асіміляцыя павялічыла злоўжыванне рэчывамі і самагубствы сярод гэтых студэнтаў, якія пакутавалі ад такіх псіхічных захворванняў, як <a href="/wiki/%D0%94%D1%8D%D0%BF%D1%80%D1%8D%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Дэпрэсія">дэпрэсія</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8D%D1%81%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B5_%D0%B7%D0%B0%D1%81%D0%BC%D1%83%D1%87%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Посттраўматычнае стрэсавае засмучэнне (няма такой старонкі)">ПТСЗ</a>. Гэтыя захворванні таксама павялічвалі рызыку развіцця сардэчна-сасудзістых захворванняў. </p><p>Сэксуальны гвалт над дзецьмі карэннага насельніцтва ў школах-інтэрнатах здзяйсняўся адміністратарамі гэтых праграм. Настаўнікі, манашкі і святары здзяйснялі гэтыя дзеянні над сваімі вучнямі. Некалькі настаўнікаў разглядалі гэтых студэнтаў як аб’екты і падвяргалі іх сэксуальнаму гвалту, фармуючы ратацыі, каб пераключацца і выключацца кожны раз, калі яны скончылі сэксуальна мучыць наступнага студэнта. Гэтыя дарослыя таксама выкарыстоўвалі сэксуальны гвалт як форму збянтэжанасці адзін аднаго. Адсочваючы шлях гвалту, некалькі студэнтаў перажылі напад, які «можна ахарактарызаваць толькі як несумленны, гэта быў гвалт не толькі над целам, але і замахам на яго дух». Гэта паўтаралася ў школах-інтэрнатах па ўсёй краіне па розных сцэнарах. Гэта ўключае ў сябе хлопчыкаў, якія падвяргаюцца сэксуальнаму гвалту ў іх 13-ы дзень нараджэння, і дзяўчынак, якіх уначы гвалтоўна забіралі святары. </p><p>Да 1930-х у школах на рэзервацыях не ажыццяўлялася фармальная адукацыя пасля 6 класа, бо лічылася дастатковым па мерках асяленцаў. Для атрымання больш высокага ўзроўню адукацыі, які б дазволіў дзецям знаходзіць працу ў сярод асяленцаў і іх часта высылалі ў інтэрнаты. Малыя рэзервацыі, дзе пражывала некалькі сотняў чалавек, звычайна напраўлялі сваіх дзяцей у найбліжэйшыя дзяржаўныя школы. </p><p>«<a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D1%80%D1%8D%D0%B0%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб рэарганізацыі індзейцаў (няма такой старонкі)">Індзейскі Новы Курс</a>» 1930-х гадоў закрыў многія з гэтых школ-інтэрнатаў і знізіў акцэнт на мэтах асіміляцыі, але некаторыя школы заставаліся адкрытымі да сярэдзіны ХХ ст. </p><p>Індзейскі аддзел Корпуса Грамадзянскай Абароны праводзіў маштабныя будаўнічыя праекты на рэзервацыях, будуючы тысячы новых школ і грамадскіх будынкаў. Пад кіраўніцтвам <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%B0_(%D1%81%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%91%D0%BB%D0%B0%D0%B3)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Джона Колера (сацыёлаг) (няма такой старонкі)">Джона Колера</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%8E%D1%80%D0%BE_%D0%BF%D0%B0_%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бюро па справах індзейцаў (няма такой старонкі)">Бюро па справах індзейцаў</a> запрасіла настаўнікаў-асяленцаў для рэфармацыі індзейскай адукацыі. Да 1938 года Бюро па справах індзейцаў навучала 30 000 навучэнцаў у 377 школах-інтэрнатах і дзённых школах, або 40 % усіх школьнікаў сярод карэнных амерыканцаў. <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">Наваха</a> ў асноўным супрацьстаялі любому віду адукацыі, але іншыя плямёны прынялі гэтую сістэму. Цяпер на большых рэзервацыях былі старэйшыя школы, якія адукоўвалі не толькі падлеткаў, але і дарослых. Вышэйшых навучальных установ для індзейцаў не было. </p><p>З пачаткам самавызначэння карэнных амерыканцаў і выяўлення злоўжыванняў, якія адбываліся ў школах-інтэрнатах, карэнная амерыканская супольнасць стала адкрываць свае школы, многія з якіх уключаюць у навучальную праграму моўныя і культурныя аспекты, а таксама гісторыю плямёнаў. Пачынаючы з 1970-х гадоў, плямёны таксама заснавалі каледжы на сваіх рэзервацыях, кіраваныя і апераваныя карэннымі амерыканцамі, для адукацыі моладзі для працы, а таксама для перадачы сваіх культур. У 2020 годзе <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%8E%D1%80%D0%BE_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B0%D0%B4%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бюро індыйскай адукацыі (няма такой старонкі)">Бюро індыйскай адукацыі</a> кіруе прыкладна 183 школамі, у асноўным не школамі-інтэрнатамі і размешчанымі на рэзервацыях. У школах вучацца 46 000 навучэнцаў. У сакавіку 2020 года Бюро па справах індзейцаў аформіла правіла стварэння сістэмы стандартаў, ацэнак і адказнасці для ўсіх школ карэнных амерыканцаў. Мэтай правіла з’яўляецца падрыхтоўка студэнтаў да каледжа і кар’еры. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XX_стагоддзе"><span id="XX_.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.BE.D0.B4.D0.B4.D0.B7.D0.B5"></span>XX стагоддзе</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=25" title="Правіць раздзел: XX стагоддзе" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=25" title="Правіць зыходнік раздзела: XX стагоддзе"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Charles_Curtis-portrait.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Charles_Curtis-portrait.jpg/220px-Charles_Curtis-portrait.jpg" decoding="async" width="220" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Charles_Curtis-portrait.jpg/330px-Charles_Curtis-portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Charles_Curtis-portrait.jpg/440px-Charles_Curtis-portrait.jpg 2x" data-file-width="1143" data-file-height="1494" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B7_%D0%9A%D1%91%D1%80%D1%86%D1%96%D1%81" title="Чарлз Кёрціс">Чарлз Кёрціс</a> 31-ы віцэ-прэзідэнтам ЗША і першым віцэ-прэзідэнтам ЗША з нацыянальнай меншасці, які служыў разам з рэспубліканцам <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%82_%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%BA_%D0%93%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80" title="Герберт Кларк Гувер">Гербертам Гуверам</a> з 1929 па 1933 год.</figcaption></figure> <p>29 жніўня 1911 года быў выяўлены <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D1%88%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ішы (няма такой старонкі)">Ішы</a>, апошні прадстаўнік карэнных амерыканцаў, які правёў большую частку свайго жыцця без кантакту з культурай еўрапейска-амерыканцаў, побач з горадам <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BB_(%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%96%D1%8F)" title="Аравіл (Каліфорнія)">Аравіл</a> у <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Каліфорнія">Каліфорніі</a>. </p><p>У 1919 годзе ЗША пад кіраўніцтвам прэзідэнта <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81_%D0%92%D1%83%D0%B4%D1%80%D0%B0_%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Томас Вудра Вільсан">Вудра Вільсана</a> надалі грамадзянства ўсім карэнным амерыканцам, якія служылі ў <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Першая сусветная вайна">Першай сусветнай вайне</a>. Амаль 10 000 мужчын запісаліся і служылі, што з’яўляецца высокім лікам у адносінах да іх насельніцтва. Нягледзячы на гэта, у многіх рэгіёнах карэнныя амерыканцы сутыкнуліся з мясцовым супрацівам, калі спрабавалі галасаваць, і зазналі дыскрымінацыі з бар’ерамі для рэгістрацыі выбаршчыкаў. </p><p>2 чэрвеня 1924 года прэзідэнт ЗША, рэспубліканец <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD_%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%96%D0%B4%D0%B6" title="Кальвін Кулідж">Кальвін Кулідж</a>, падпісаў <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%82_%D0%B0%D0%B1_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акт аб грамадзянстве індзейцаў (няма такой старонкі)">Акт аб грамадзянстве індзейцаў</a>, які надаў грамадзянства ўсім карэнным амерыканцам, народжаным у ЗША і іх тэрыторыях. Да прыняцця акта амаль 2/3 карэнных амерыканцаў ужо былі грамадзянамі ЗША праз шлюб, вайсковую службу ці прыняцце зямельных дзелянак. Акт пашырыў грамадзянства на «усіх не-грамадзян індзейцаў, народжаных на тэрытарыяльных межах Злучаных Штатаў». </p><p>Рэспубліканец <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B7_%D0%9A%D1%91%D1%80%D1%86%D1%96%D1%81" title="Чарлз Кёрціс">Чарлз Кёрціс</a>, кангрэсмен і доўгатэрміновы сенатар ЗША ад штата <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B7%D0%B0%D1%81" title="Канзас">Канзас</a> меў змяшаныя корні і меў продкаў з плямён быў <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%83_(%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4)" title="Кау (народ)">кау</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D1%8D%D0%B9%D0%B4%D0%B6" title="Осэйдж">осэйдж</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BC%D1%96" title="Патаватомі">патаватомі</a> і еўрапейскіх продкаў. Пасля службы як прадстаўнік Злучаных Штатаў і неаднаразовага пераабрання сенатарам ЗША ад Канзаса, Кёртыс прадстаўляў меншасць у сенаце працягам 10 гадоў і як большасць у сенаце працягам пяці гадоў. Ён меў значнае ўплыў у сенаце. У 1928 годзе ён балатаваўся на пасаду віцэ-прэзідэнта з Гербертам Гуверам на пасадзе прэзідэнта і служыў з 1929 па 1933 год. Ён быў першай асобай карэннага амерыканскага паходжання і першай асобай з прызнаным нееўрапейскім паходжаннем, абранай на адну з найвышэйшых пасад у краіне. </p><p>Сучасныя амерыканскія індзейцы ў Злучаных Штатах маюць усе правы, гарантаваныя Канстытуцыяй ЗША, могуць галасаваць на выбарах і балатавацца на палітычныя пасады. Кантраверсіі застаюцца адносна таго, наколькі федэральны ўрад мае юрысдыкцыю над справамі плямёнаў, суверэнітэтам і культурнымі практыкамі. </p><p>Перапіс насельніцтва налічыў 332 000 індзейцаў у 1930 годзе і 334 000 у 1940 годзе, уключаючы тых, хто жыў на рэзервацыях і па-за імі ў 48 штатах. Агульныя выдаткі на карэнных амерыканцах у канцы 1920-х гадоў склалі ў сярэднім 38 мільёнаў долараў у год, знізіўшыся да мінімуму 23 мільёнаў долараў у 1933 годзе і вярнуўшыся да 38 мільёнаў долараў у 1940 годзе. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Другая_сусветная_вайна"><span id=".D0.94.D1.80.D1.83.D0.B3.D0.B0.D1.8F_.D1.81.D1.83.D1.81.D0.B2.D0.B5.D1.82.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D0.B2.D0.B0.D0.B9.D0.BD.D0.B0"></span>Другая сусветная вайна</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=26" title="Правіць раздзел: Другая сусветная вайна" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=26" title="Правіць зыходнік раздзела: Другая сусветная вайна"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D1%9E_%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B9_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Карэнныя амерыканцы ў Другой сусветнай вайне (няма такой старонкі)">Карэнныя амерыканцы ў Другой сусветнай вайне</a></b></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:General_douglas_macarthur_meets_american_indian_troops_wwii_military_pacific_navajo_pima_island_hopping.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/General_douglas_macarthur_meets_american_indian_troops_wwii_military_pacific_navajo_pima_island_hopping.JPG/220px-General_douglas_macarthur_meets_american_indian_troops_wwii_military_pacific_navajo_pima_island_hopping.JPG" decoding="async" width="220" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/General_douglas_macarthur_meets_american_indian_troops_wwii_military_pacific_navajo_pima_island_hopping.JPG/330px-General_douglas_macarthur_meets_american_indian_troops_wwii_military_pacific_navajo_pima_island_hopping.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/General_douglas_macarthur_meets_american_indian_troops_wwii_military_pacific_navajo_pima_island_hopping.JPG/440px-General_douglas_macarthur_meets_american_indian_troops_wwii_military_pacific_navajo_pima_island_hopping.JPG 2x" data-file-width="1831" data-file-height="1774" /></a><figcaption>Сустрэча генерала <a href="/wiki/%D0%94%D1%83%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%81_%D0%9C%D0%B0%D0%BA-%D0%90%D1%80%D1%82%D1%83%D1%80" title="Дуглас Мак-Артур">Дугласа Макартура</a> з войскамі <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">наваха</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%BC%D0%B0" title="Піма">піма</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96" title="Паўні">паўні</a> і іншымі індзейскімі войскамі ў канцы 1943 года падчас Другой сусветнай вайны</figcaption></figure> <p>Прыкладна 44 000 карэнных амерыканцаў служылі ў вайсковых сілах ЗША падчас Другой сусветнай вайны: на той момант гэта была адна трэцяя ўсіх працаздольных індзейскіх мужчын узростам ад 18 да 50 гадоў. Апісваецца як першы масавы выезд карэнных народаў з рэзервацый з часоў высяленняў XIX ст., служба мужчын у вайсковых сілах ЗША ў міжнародным канфлікце стала пераломным момантам у гісторыі карэнных амерыканцаў. Пераважная большасць карэнных амерыканцаў з радасцю прыняла магчымасць служыць; у іх быў узровень добраахвотнай запісу на 40 % вышэй, чым у тых, каго прызывалі. </p><p>Выніковае павелічэнне кантактаў са светам па-за сістэмай рэзервацый прывяло да глыбокіх зменаў у культуры карэнных амерыканцаў. «Вайна», — сказаў камісар ЗША па індзейскіх справах у 1945 годзе, — «выклікала найбольшае парушэнне жыцця карэнных народаў з пачатку эры рэзервацый», ўплываючы на звычкі, погляды і эканамічнае дабрабыт членаў плямёнаў. Найбольш значная з гэтых змен была магчымасць знайсці добрааплачваемую працу ў гарадах з-за нестачы працоўных рук падчас вайны, і многія людзі пераехалі ў гарадскія раёны, асабліва на Заходняе ўзбярэжжа з павялічэннем абарончай прамысловасці. </p><p>Былі і страты ў выніку вайны. Напрыклад, у Другой сусветнай вайне служылі агулам 1 200 чалавек з племя <a href="/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%8D%D0%B1%D0%BB%D0%B0" title="Пуэбла">пуэбла</a>, і толькі прыкладна палова з іх вярнулася дадому жывымі. Акрамя таго, многія <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">наваха</a> служылі як шыфравальшчыкі. Код, які яны стварылі, хоць і быў крыптаграфічна вельмі простым, але ніколі не быў расшыфраваны японцамі. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Самавызначэнне"><span id=".D0.A1.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D0.B2.D1.8B.D0.B7.D0.BD.D0.B0.D1.87.D1.8D.D0.BD.D0.BD.D0.B5"></span>Самавызначэнне</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=27" title="Правіць раздзел: Самавызначэнне" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=27" title="Правіць зыходнік раздзела: Самавызначэнне"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ваенная служба і жыхарства ў гарадах спрыялі ўзрастанню актывізму амерыканскіх індзейцаў, асабліва пасля 1960-х гадоў і <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D1%83%D0%BF%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BA%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Акупацыя Алькатраса (няма такой старонкі)">акупацыі вострава Алькатрас</a> (1969—1971) студэнцкай індзейскай групай з <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Сан-Францыска">Сан-Францыска</a>. У той жа перыяд быў заснаваны <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рух амерыканскіх індзейцаў (няма такой старонкі)">Рух амерыканскіх індзейцаў</a> у <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%B5%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%81" title="Мінеапаліс">Мінеапалісе</a>, і па ўсёй краіне былі створаны яго раздзелы, дзе амерыканскія індзейцы спалучалі духоўны і палітычны актывізм. Палітычныя пратэсты атрымлівалі ўвагу нацыянальных СМІ і сімпатыі амерыканскай грамадскасці. </p><p>Да сярэдзіны 1970-х гадоў канфлікты паміж урадамі і карэннымі амерыканцамі часам перарасталі ў гвалт. Адна з заўважных падзей канца XX ст. — <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82_%D1%83_%D0%92%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%8D%D0%B4-%D0%9D%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Інцыдэнт у Вундэд-Ні (няма такой старонкі)">інцыдэнт у Вундэд-Ні</a> на <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D0%B9%D0%BD-%D0%A0%D1%8B%D0%B4%D0%B6_(%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пайн-Рыдж (індзейская рэзервацыя) (няма такой старонкі)">Індзейскай рэзервацыі Пайн-Рыдж</a>. Незадаволеныя племянным урадам і няўдачамі федэральнага ўрада ў выкананні правоў па дамовах, каля 300 актывістаў <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аглала (няма такой старонкі)">Аглала</a> узялі пад кантроль Вундэд-Ні 27 лютага 1973 года. </p><p>Індзейскія актывісты з усёй краіны далучыліся да іх на Пайн-Рыдж, і акупацыя стала сімвалам растучай ідэнтычнасці і сілы амерыканскіх індзейцаў. Федэральныя праваахоўныя органы і нацыянальная гвардыя ацэпілі горад, і абедзве бакі трымалі аблогу на працягу 71 дня. Падчас шматлікай стральбы адзін маршал Злучаных Штатаў быў паранены і паралізаваны. У канцы красавіка <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" title="Чэрокі">чэрокі</a> і мясцовы мужчына <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Лакота">Лакота</a> былі забіты стральбай; старэйшыны Лакота скончылі акупацыю, каб больш ніхто не загінуў. </p><p>У чэрвені 1975 года два агенты ФБР, якія спрабавалі затрымаць за ўзброены грабёж на рэзервацыі Пайн-Рыдж, былі паранены ў перастрэлцы і забіты з блізкай адлегласці. Актывіст <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рух амерыканскіх індзейцаў (няма такой старонкі)">Руху індзейцаў</a> Леанард Пельцье быў асуджаны ў 1976 годзе на два паслядоўныя тэрміны пажыццёвага зняволення за смерць агентаў <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D1%8D%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%B1%D1%8E%D1%80%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F%D1%9E" title="Федэральнае бюро расследаванняў">ФБР</a>. </p><p>У 1968 годзе ўрад прыняў Акт аб грамадзянскіх правах індзейцаў. Гэта надала членаам плямён большасць абарон ад злоўжыванняў з боку племянога урадаў. У 1975 годзе ўрад ЗША прыняў Акт аб самавызначэнні і дапамозе ў галіне адукацыі індзейцаў, які стаў кульмінацыяй пятнаццаці гадоў змен у палітыцы. Гэта было вынікам актывізму амерыканскіх індзейцаў, руху за грамадзянскія правы і аспектаў развіцця супольнасці ў сацыяльных праграмах прэзідэнта <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Ліндан Джонсан">Ліндана Джонсана</a> 1960-х гадоў. Акт прызнаў права і неабходнасць карэнных амерыканцаў на самавызначэнне. Гэта адзначыла адхіленне ўрада ЗША ад палітыкі 1950-х гадоў аб сканчэнні адносін паміж плямёнамі і ўрадам. Урад ЗША падтрымліваў намаганні карэнных амерыканцаў да самакіравання і вызначэння свайго будучыні. Плямёны распрацавалі арганізацыі для адміністравання сваіх уласных сацыяльных, дабрачынных і жыллёвых праграм. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Племянныя_каледжы"><span id=".D0.9F.D0.BB.D0.B5.D0.BC.D1.8F.D0.BD.D0.BD.D1.8B.D1.8F_.D0.BA.D0.B0.D0.BB.D0.B5.D0.B4.D0.B6.D1.8B"></span>Племянныя каледжы</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=28" title="Правіць раздзел: Племянныя каледжы" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=28" title="Правіць зыходнік раздзела: Племянныя каледжы"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%B6%D1%8B_%D1%96_%D1%83%D0%BD%D1%96%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Племянныя каледжы і універсітэты (няма такой старонкі)">Племянныя каледжы і універсітэты</a></b></div> <p>Каледж Супольнасці Навахо, цяпер называны <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%B6_Din%C3%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Каледж Diné (няма такой старонкі)">Каледж Diné</a>, першы каледж плямёны, быў заснаваны ў <a href="/w/index.php?title=%D0%A6%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B5_(%D0%90%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Цайле (Арызона) (няма такой старонкі)">Цайле</a> у 1968 годзе і акрэдытаваны ў 1979 годзе. Негайна ўзніклі напружанасці паміж двума філасофіямі: адна заключалася ў тым, што ў каледжах плямёнаў павінны быць тыя ж крытэрыі, вучэбная праграма і працэдуры для забеспячэння адукацыйнай якасці, як і ў асноўных каледжах, іншая — што выкладчыцкі склад і вучэбная праграма павінны быць шчыльна прыстасаваны да канкрэтнай гістарычнай культуры плямёны. Гэта выклікала значную змену персаналу, што ўскладнялася вельмі абмежаванымі бюджэтамі. У 1994 годзе Кангрэс ЗША прыняў заканадаўства, якое прызнало каледжы плямёнаў каледжамі з грантамі на зямлю, што дало магчымасці для маштабнага фінансавання. Трыццаць два каледжы плямёнаў у Злучаных Штатах уваходзяць у <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BE%D1%80%D1%86%D1%8B%D1%83%D0%BC_%D0%B2%D1%8B%D1%88%D1%8D%D0%B9%D1%88%D0%B0%D0%B9_%D0%B0%D0%B4%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кансорцыум вышэйшай адукацыі амерыканскіх індзейцаў (няма такой старонкі)">Кансорцыум вышэйшай адукацыі амерыканскіх індзейцаў</a>. Да пачатку XXI ст. плямённыя нацыі таксама стварылі шматлікія праграмы адраджэння мовы ў сваіх школах. </p><p>Акрамя таго, актывізм карэнных амерыканцаў прывёў да таго, што вялікія універсітэты па ўсёй краіне стварылі праграмы і кафедры вывучэння карэнных амерыканцаў, павысіўшы ўсведамленне магутнасці індзейскіх культур, прапанаваўшы магчымасці для акадэмікаў і паглыбіўшы даследаванні гісторыі і культур у Злучаных Штатах. Карэнныя амерыканцы ўступілі ў акадэмічнае асяроддзе; журналістыку і СМІ; палітыку на мясцовым, штатным і федэральным узроўнях; і грамадскую службу, напрыклад, уплываючы на медыцынскія даследаванні і палітыку для выяўлення пытанняў, звязаных з амерыканскімі індзейцамі. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XXI_стагоддзе"><span id="XXI_.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.BE.D0.B4.D0.B4.D0.B7.D0.B5"></span>XXI стагоддзе</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=29" title="Правіць раздзел: XXI стагоддзе" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=29" title="Правіць зыходнік раздзела: XXI стагоддзе"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Byron_Mallott_inaugural_speech.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Byron_Mallott_inaugural_speech.jpg/220px-Byron_Mallott_inaugural_speech.jpg" decoding="async" width="220" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Byron_Mallott_inaugural_speech.jpg/330px-Byron_Mallott_inaugural_speech.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Byron_Mallott_inaugural_speech.jpg/440px-Byron_Mallott_inaugural_speech.jpg 2x" data-file-width="1639" data-file-height="2400" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%BD_%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Байран Малот (няма такой старонкі)">Байран Малот</a>, ураджэнец <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Аляска">Аляскі</a>, быў віцэ-губернатарам Аляскі з 2014 па 2018 год.</figcaption></figure> <p>У 2009 годзе ў Акце аб асігнаваннях на абарону было ўключана «прабачэнне карэнным народам ЗША». У ім гаварылася, што ЗША «прабачаюць ад імя народа Злучаных Штатаў усім карэнным народам за мноства выпадкаў гвалту, злоўжыванняў і недагляду, якія былі прычыненыя карэнным народам грамадзянамі Злучаных Штатаў». </p><p>У 2013 годзе юрысдыкцыя над асобамі, якія не з’яўляліся членамі плямёнаў, у межах Акта аб барацьбе з гвалтам у дачыненні да жанчын, была распаўсюджана на тэрыторыю рэзервацый. Гэта ліквідавала лазейку, якая перашкаджала арышту або судоваму пераследу з боку племянной паліцыі або судоў. </p><p>У 2020 годзе Кангрэс прыняў закон аб пераходзе кіравання запаведнікам зуброў на тэрыторыі больш за 18 000 акраў незаселенай зямлі ў паўночна-заходняй частцы <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Мантана">Мантаны</a> ад Упраўлення рыбных і дзікіх рэсурсаў ЗША да Канфедэратыўных плямёнаў Саліш і Кутэнай. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Дэмаграфія"><span id=".D0.94.D1.8D.D0.BC.D0.B0.D0.B3.D1.80.D0.B0.D1.84.D1.96.D1.8F"></span>Дэмаграфія</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=30" title="Правіць раздзел: Дэмаграфія" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=30" title="Правіць зыходнік раздзела: Дэмаграфія"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Indigenous_Americans_by_state.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Indigenous_Americans_by_state.svg/400px-Indigenous_Americans_by_state.svg.png" decoding="async" width="400" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Indigenous_Americans_by_state.svg/600px-Indigenous_Americans_by_state.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Indigenous_Americans_by_state.svg/800px-Indigenous_Americans_by_state.svg.png 2x" data-file-width="1199" data-file-height="593" /></a><figcaption>Доля карэнных жыхароў Амерыкі ў ЗША, паводле перапісу насельніцтва ЗША 2020 г.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Indigenous_Americans_by_county.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/400px-Indigenous_Americans_by_county.png" decoding="async" width="400" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/600px-Indigenous_Americans_by_county.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Indigenous_Americans_by_county.png/800px-Indigenous_Americans_by_county.png 2x" data-file-width="7500" data-file-height="4000" /></a><figcaption>Доля карэнных амерыканцаў у кожнай акрузе ЗША, паводле перапісу насельніцтва ЗША 2020 г.</figcaption></figure> <div class="hatnote navigation-not-searchable dabhide">Гл. таксама: <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сучасная сацыяльная статыстыка карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">Сучасная сацыяльная статыстыка карэнных амерыканцаў</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%9E_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гісторыя насельніцтва карэнных народаў Амерыкі (няма такой старонкі)">Гісторыя насельніцтва карэнных народаў Амерыкі</a></div> <p>Згодна з перапісам насельніцтва 2020 года, насельніцтва ЗША складала 331,4 мільёна чалавек. З іх 3,7 мільёна чалавек, або 1,1 %, паведамілі пра наяўнасць выключна карэннага амерыканскага ці аляскінскага паходжання. Акрамя таго, 2,2 мільёна чалавек (0,6 %) паведамілі пра карэннае амерыканскае ці аляскінскае паходжанне ў змяшэнні з адной ці некалькімі іншымі расамі. </p><p>Перапіс насельніцтва 2010 года дазволіў рэспандэнтам самаідэнтыфікаваць сябе як асоб, якія належаць да адной або некалькіх рас. Самаідэнтыфікацыя датуецца перапісам 1960 г.; да гэтага расавая прыналежнасць рэспандэнта вызначалася меркаваннем перапісчыка. Магчымасць выбару больш чым адной расы была ўведзена ў 2000 годзе. Калі былі выбраны амерыканскія індзейцы або карэнныя жыхары Аляскі, форма прасіла ўказаць назву «зарэгістраванага або асноўнага племя». </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Насельніцтва_з_1880_г"><span id=".D0.9D.D0.B0.D1.81.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D0.BD.D1.96.D1.86.D1.82.D0.B2.D0.B0_.D0.B7_1880_.D0.B3"></span>Насельніцтва з 1880 г</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=31" title="Правіць раздзел: Насельніцтва з 1880 г" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=31" title="Правіць зыходнік раздзела: Насельніцтва з 1880 г"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Перапіс налічыў каля 345 000 карэнных амерыканцаў у 1880 годзе (у тым ліку 33 000 на Алясцы і 80 000 у <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Аклахома">Аклахоме</a>, тады вядомай як індзейская тэрыторыя), каля 274 000 у 1890 годзе (у тым ліку 25 500 на Алясцы), 362 500 у 1930 годзе і 366 500 у 1940 годзе, у тым ліку на і выкл рэзервацыі ў 48 штатах і на Алясцы. Насельніцтва карэнных амерыканцаў рэзка павялічылася з 1950 г., калі іх налічвалася 377 273; яна дасягнула 551 669 у 1960 г., 827 268 у 1970 г. з штогадовым тэмпам росту ў 5 %, у чатыры разы перавышаючы сярэдні па краіне. Агульныя выдаткі на карэнных амерыканцаў складалі ў сярэднім 38 мільёнаў долараў у год у канцы 1920-х гадоў, знізіўшыся да мінімуму ў 23 мільёны долараў у 1933 годзе і вярнуўшыся да 38 мільёнаў долараў у 1940 годзе. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Размяшчэнне_насельніцтва"><span id=".D0.A0.D0.B0.D0.B7.D0.BC.D1.8F.D1.88.D1.87.D1.8D.D0.BD.D0.BD.D0.B5_.D0.BD.D0.B0.D1.81.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D0.BD.D1.96.D1.86.D1.82.D0.B2.D0.B0"></span>Размяшчэнне насельніцтва</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=32" title="Правіць раздзел: Размяшчэнне насельніцтва" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=32" title="Правіць зыходнік раздзела: Размяшчэнне насельніцтва"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>78 % карэнных амерыканцаў жывуць за межамі рэзервацыі. Поўнакроўныя асобіны часцей жывуць у рэзервацыі, чым змешаныя. <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">Наваха</a>, з 286 000 чыстакроўных асоб, з’яўляецца самым вялікім племем, калі лічыць толькі чыстакроўных асобін; наваха — племя з самай высокай доляй чыстакроўных асобін — 86,3 %. У <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" title="Чэрокі">Чэрокі</a> іншая гісторыя; гэта самае вялікае племя з 819 000 асобін і 284 000 чыстакроўных асобін. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Гарадская_міграцыя"><span id=".D0.93.D0.B0.D1.80.D0.B0.D0.B4.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D0.BC.D1.96.D0.B3.D1.80.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Гарадская міграцыя</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=33" title="Правіць раздзел: Гарадская міграцыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=33" title="Правіць зыходнік раздзела: Гарадская міграцыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Урбанізацыя індзейцаў (няма такой старонкі)">Урбанізацыя індзейцаў</a></b></div> <p>Міграцыя карэнных амерыканцаў у гарадскія раёны працягвала расці з 8 % у 1940 годзе да 45 % у 1970 годзе і да 70 % у 2012 годзе. Гарадскія раёны з значнымі карэннымі амерыканскімі насельніцтвамі ўключаюць <a href="/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%BA%D1%81" title="Фінікс">Фінікс</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D1%81%D0%B0" title="Талса">Талса</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%B5%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%81" title="Мінеапаліс">Мінеапаліс</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D1%8D%D0%BD%D0%B2%D0%B5%D1%80" title="Дэнвер">Дэнвер</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B1%D1%83%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B5" title="Альбукерке">Альбукерке</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Тусан">Тусан</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Чыкага">Чыкага</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%BC%D0%B0-%D0%A1%D1%96%D1%86%D1%96" title="Аклахома-Сіці">Аклахома-Сіці</a>, <a href="/wiki/%D0%A5%E2%80%99%D1%8E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Х’юстан">Х’юстан</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D1%8C%D1%8E-%D0%81%D1%80%D0%BA" title="Нью-Ёрк">Нью-Ёрк</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D1%81-%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D1%81" title="Лос-Анджэлес">Лос-Анджэлес</a> і <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BF%D1%96%D0%B4-%D0%A1%D1%96%D1%86%D1%96" title="Рапід-Сіці">Рапід-Сіці</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Племянны_суверэнітэт"><span id=".D0.9F.D0.BB.D0.B5.D0.BC.D1.8F.D0.BD.D0.BD.D1.8B_.D1.81.D1.83.D0.B2.D0.B5.D1.80.D1.8D.D0.BD.D1.96.D1.82.D1.8D.D1.82"></span>Племянны суверэнітэт</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=34" title="Правіць раздзел: Племянны суверэнітэт" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=34" title="Правіць зыходнік раздзела: Племянны суверэнітэт"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўныя артыкулы: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8B_%D1%81%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8D%D0%BD%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82_%D1%83_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Племянны суверэнітэт у ЗША (няма такой старонкі)">Племянны суверэнітэт у ЗША</a></b>, <b><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8F_(%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Племя (карэнныя амерыканцы) (няма такой старонкі)">Племя (карэнныя амерыканцы)</a></b> і <b><a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Індзейская рэзервацыя">Індзейская рэзервацыя</a></b></div> <p>У Злучаных Штатах існуе 573 федэральна прызнаных племяных урадаў і 326 індзейскіх рэзервацый<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Department_of_the_Interior_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Department_of_the_Interior-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Гэтыя плямёны маюць права фармаваць свае ўласныя ўрады, устанаўліваць законы (як грамадзянскія, так і крымінальныя) на сваіх тэрыторыях, уводзіць падаткі, вызначаць патрабаванні да членства, ліцэнзаваць і рэгуляваць дзейнасць, здзяйсняць зонаванне і выключаць асоб з плямённай тэрыторый. Абмежаванні на паўнамоцтвы плямён па самакіраванні ўключаюць тыя ж абмежаванні, што прымяняюцца да штатаў; напрыклад, ні плямёны, ні штаты не маюць права весці вайну, займацца знешнімі сувязямі ці чаканіць грошы (у тым ліку папяровую валюту)<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Акрамя таго, існуе шэраг плямёнаў, якія прызнаюцца асобнымі штатамі, але не федэральным урадам. Правы і перавагі, звязаныя з прызнаннем штата, адрозніваюцца ад штата да штата. </p><p>Многія карэнныя амерыканцы і абаронцы правоў карэнных амерыканцаў адзначаюць, што прэтэнзіі федэральнага ўрада ЗША на прызнанне «суверэнітэту» карэнных амерыканскіх народаў недастатковыя, улічваючы, што Злучаныя Штаты жадаюць кіраваць карэннымі амерыканцамі і лічыць іх падпарадкаванымі законам ЗША<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Такія абаронцы лічаць, што поўная павага да суверэнітэту карэнных амерыканцаў патрабавала б, каб урад ЗША абыходзіўся з карэннымі амерыканскімі народамі так жа, як з любой іншай суверэннай нацыяй, рэгулюючы пытанні, звязаныя з адносінамі з карэннымі амерыканцамі, праз Дзяржаўнага сакратара, а не <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%8E%D1%80%D0%BE_%D0%BF%D0%B0_%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бюро па справах індзейцаў (няма такой старонкі)">Бюро па справах індзейцаў</a>. Бюро па справах індзейцаў на сваім сайце паведамляе, што яго «адказнасць заключаецца ў адміністраванні і кіраванні 55,700,000 акраў (225 000 км²) зямлі, якая знаходзіцца ў даверы ад Злучаных Штатаў для амерыканскіх індзейцаў, індзейскіх плямёнаў і карэнных жыхароў Аляскі»<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Многія карэнныя амерыканцы і абаронцы правоў карэнных амерыканцаў лічаць зневажальным, што такія землі лічацца «знаходзячыміся ў даверы» і рэгулююцца ў любым выглядзе любой арганізацыяй, акрамя іх уласных плямёнаў. </p><p>Некаторыя племянныя групы не змаглі дакументальна пацвердзіць культурную пераемнасць, неабходную для федэральнага прызнання. Каб дасягнуць федэральнага прызнання і яго пераваг, плямёны павінны пацвердзіць бесперапыннае існаванне з 1900 года. Федэральны ўрад захоўвае гэтае патрабаванне часткова таму, што прадстаўнікі федэральна прызнаных плямёнаў на радах і камітэтах настойліва патрабавалі, каб групы задавальнялі тыя ж патрабаванні, што і яны. <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96" title="Олані">Олані</a> з <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Сан-Францыска">Сан-Францыска</a> і Бэй-Эрыі вядуць судовы працэс у федэральнай судовай сістэме для атрымання прызнання<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Многія меншыя ўсходнія плямёны, якія доўгі час лічыліся застаткамі вымерлых народаў, спрабуюць атрымаць афіцыйнае прызнанне іх пляменнага статусу. Некалькі плямёнаў у <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%80%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Вірджынія">Вірджыніі</a> і <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%BD%D0%B0" title="Паўночная Караліна">Паўночнай Караліны</a> атрымалі дзяржаўнае прызнанне. Федэральнае прызнанне дае некаторыя льготы, у тым ліку права называць мастацтва і рамёствы індзейскімі і дазвол падаваць заяўкі на гранты, якія прызначаны спецыяльна для карэнных амерыканцаў. Але атрымаць федэральнае прызнанне як племя надзвычай складана; каб стаць племянной групай, члены павінны прадставіць шырокія генеалагічныя доказы племяннога паходжання і пераемнасці племені як культуры. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Abandoned_Mines_Shiprock_2009.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Abandoned_Mines_Shiprock_2009.jpg/220px-Abandoned_Mines_Shiprock_2009.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Abandoned_Mines_Shiprock_2009.jpg/330px-Abandoned_Mines_Shiprock_2009.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Abandoned_Mines_Shiprock_2009.jpg/440px-Abandoned_Mines_Shiprock_2009.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption>Карэнныя народы занепакоеныя наступствамі закінутых уранавых шахтаў на іх землях</figcaption></figure> <p>У ліпені 2000 года <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%8F_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Рэспубліканская партыя ЗША">Рэспубліканская партыя</a> штата <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BD_(%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%82)" title="Вашынгтон (штат)">Вашынгтон</a> прыняла рэзалюцыю, якая рэкамендавала федэральнай і заканадаўчай галінам урада ЗША спыніць племянныя ўрады<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> . У 2007 годзе група кангрэсменаў і кангрэсмэнаў ад <a href="/wiki/%D0%94%D1%8D%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%8F_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Дэмакратычная партыя ЗША">Дэмакратычнай партыі</a> ўнесла ў <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%BE%D1%9E_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Палата Прадстаўнікоў ЗША">Палату прадстаўнікоў</a> законапраект аб спыненні федэральнага прызнання нацыі <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" title="Чэрокі">чэрокі</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Гэта было звязана з іх галасаваннем за выключэнне чэрокі-вольнаадпушчанікаў з ліку членаў племені, калі толькі ў іх не было продка чэрокі на Доўс-Ролс, хаця ўсе чэрокі-вольнаадпушчанікі і іх нашчадкі былі членамі з 1866 года. </p><p>Па стане на 2004 г. розныя карэнныя амерыканцы з асцярогай ставяцца да спробаў іншых атрымаць кантроль над сваімі землямі ў рэзервацыях для прыродных рэсурсаў, такіх як вугаль і ўран на Захадзе<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%BD_(%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%82)" title="Мэн (штат)">Мэн</a> з’яўляецца адзіным штатам, дзе заканадаўчы орган дазваляе прадстаўніцтва ад індзейскіх плямёнаў. Тры члены без права голасу прадстаўляюць нацыю <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%82" title="Пенабскот">Пенабскот</a>, індзейцаў Малісіт Хоўлтан і племя <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%83%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Пасамакуоды">Пасамакуоды</a>. Гэтыя прадстаўнікі могуць выступаць ініцыятарамі заканадаўства, якое тычыцца спраў амерыканскіх індзейцаў, або быць суаўтарамі любога закона штата Мэн, якое знаходзіцца на разглядзе. Мэн унікальны ў плане прадстаўніцтва карэннага насельніцтва<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>У штаце <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%80%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Вірджынія">Вірджынія</a> карэнныя амерыканцы сутыкнуліся з унікальнай праблемай. Да 2017 года ў Вірджыніі раней не было федэральна прызнаных плямёнаў. Гістарычна гэта звязана з большым уздзеяннем хвароб і войнаў на індзейскае насельніцтва Вірджыніі, а таксама з іх змяшанымі шлюбамі з еўрапейцамі і афрыканцамі. Некаторыя людзі блыталі паходжанне з культурай, але групы індзейцаў Вірджыніі захавалі сваю культурную пераемнасць. Большасць іх ранніх рэзервацый былі ліквідаваны пад ціскам ранняга еўрапейскага пасялення. </p><p>Некаторыя гісторыкі таксама адзначаюць праблемы індзейцаў Вірджыніі пры ўстанаўленні дакументальна пацверджанай пераемнасці ідэнтычнасці, звязаныя з працамі <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%8D%D1%80_%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Вальтэр Плекер (няма такой старонкі)">Вальтэра Плекера</a> (1912—1946). Будучы рэгістратарам Бюро статыстыкі актаў грамадскага жыцця штата, ён прымяніў уласную інтэрпрэтацыю правіла адной кроплі, прынятага ў законе ў 1924 годзе як Закон штата аб расавай сумленнасці. Яно прызнавала толькі дзве расы: «белую» і «каляровую». </p><p>Плекер лічыў, што карэнныя амерыканцы штата былі «змешаныя» шлюбамі з афраамерыканцамі. Ён думаў, што некаторыя людзі з часткова чорным паходжаннем спрабуюць «выдаць сябе» за карэнных амерыканцаў. Плэкер лічыў, што любы чалавек з афрыканскай спадчынай павінен быць класіфікаваны як каляровы, незалежна ад знешняга выгляду, колькасці еўрапейскага або індзейскага паходжання і ідэнтыфікацыі культуры/супольнасці. Плекер прымусіў мясцовыя ўлады перакласіфікаваць усіх карэнных амерыканцаў у штаце як «каляровых» і даў ім спісы сямейных прозвішчаў для вывучэння на прадмет паўторнай класіфікацыі на падставе яго інтэрпрэтацыі дадзеных і закона. Гэта прывяло да знішчэння дзяржавай дакладных запісаў, звязаных з сем’ямі і суполкамі, якія ідэнтыфікавалі сябе як карэнных амерыканцаў (як у царкоўных запісах і паўсядзённым жыцці). Дзякуючы яго дзеянням, часам розныя члены адной сям’і былі падзеленыя на «белых» або «каляровых». Ён не дазваляў людзям уводзіць сваю асноўную ідэнтыфікацыю як карэннага амерыканца ў дзяржаўныя запісы<sup id="cite_ref-home.hamptonroads.com_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-home.hamptonroads.com-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. У 2009 годзе камітэт Сената па справах індзейцаў падтрымаў законапраект, які прадугледжвае федэральнае прызнанне плямёнаў у Вірджыніі<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Па стане на 2000 г. самымі вялікімі групамі насельніцтва ў ЗША былі <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">наваха</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" title="Чэрокі">чэрокі</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0" title="Чакта">чакта</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D1%9E" title="Сіў">сіў</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%B1%D0%B2%D1%8D" title="Аджыбвэ">аджыбвэ</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%87%D1%8B" title="Апачы">апачы</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Чарнаногія">чарнаногія</a>, <a href="/wiki/%D0%86%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B7%D1%8B" title="Іракезы">іракезы</a> і <a href="/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%8D%D0%B1%D0%BB%D0%B0" title="Пуэбла">пуэбла</a>. У 2000 годзе восем з дзесяці амерыканцаў з індзейскім паходжаннем мелі змешанае паходжанне. Мяркуецца, што да 2100 г. гэтая лічба вырасце да дзевяці з дзесяці<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Рух_за_грамадзянскія_правы"><span id=".D0.A0.D1.83.D1.85_.D0.B7.D0.B0_.D0.B3.D1.80.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D0.B4.D0.B7.D1.8F.D0.BD.D1.81.D0.BA.D1.96.D1.8F_.D0.BF.D1.80.D0.B0.D0.B2.D1.8B"></span>Рух за грамадзянскія правы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=35" title="Правіць раздзел: Рух за грамадзянскія правы" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=35" title="Правіць зыходнік раздзела: Рух за грамадзянскія правы"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Bia-sit-in.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Bia-sit-in.jpg/220px-Bia-sit-in.jpg" decoding="async" width="220" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Bia-sit-in.jpg/330px-Bia-sit-in.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Bia-sit-in.jpg/440px-Bia-sit-in.jpg 2x" data-file-width="683" data-file-height="791" /></a><figcaption>Дэманстрацыі нацыянальная рада індзейскай моладзі, сакавік 1970 г.</figcaption></figure> <div class="hatnote navigation-not-searchable dabhide">Гл. таксама: <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%85_%D0%B7%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%8B_%D0%B0%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E" title="Рух за правы афраамерыканцаў">Рух за правы афраамерыканцаў</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%94%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B0_%D0%9A%D1%80%D0%BE%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Законы Джыма Кроў (няма такой старонкі)">Законы Джыма Кроў</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B_%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нацыянальны кангрэс амерыканскіх індзейцаў (няма такой старонкі)">Нацыянальны кангрэс амерыканскіх індзейцаў</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нацыянальная рада індзейскай моладзі (няма такой старонкі)">Нацыянальная рада індзейскай моладзі</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%BE%D0%BD%D0%B4_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%9E_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Фонд правоў карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">Фонд правоў карэнных амерыканцаў</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD_%D1%81%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8C_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D1%8B_%D0%BF%D0%B0_%D0%B0%D0%B4%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Браўн супраць Рады па адукацыі (няма такой старонкі)">Браўн супраць Рады па адукацыі</a></div> <p>Рух за грамадзянскія правы быў вельмі значным момантам для правоў карэнных амерыканцаў. Карэнныя амерыканцы сутыкаліся з расізмам і ўпераджэннямі на працягу сотняў гадоў, і гэта павялічылася пасля <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D1%9E_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Грамадзянская вайна ў ЗША">Грамадзянскай вайны ў ЗША</a>. Карэнныя амерыканцы, як і афраамерыканцы, былі падвяргнутыя наступствамі <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%94%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B0_%D0%9A%D1%80%D0%BE%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Законы Джыма Кроў (няма такой старонкі)">закона Джым Кроў</a> і сегрэгацыі на <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D0%BE%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D1%9E%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%8C" title="Глыбокі Поўдзень">Глыбокім Поўдні</a>, асабліва пасля таго, як іх зрабілі грамадзянамі праз Акт аб грамадзянстве індзейцаў 1924 года. Як сістэма законаў, Джым Кроў узаконіў эканамічныя, адукацыйныя і сацыяльныя недахопы для карэнных амерыканцаў і іншых людзей колеру, якія жывуць на поўдні<sup id="cite_ref-tperd_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-tperd-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-jimlu_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-jimlu-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-jewolf_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-jewolf-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Асабліва мэтай нападак была ідэнтычнасць карэнных амерыканцаў у сістэме, якая хацела прызнаваць толькі белых або каляровых, і ўрад пачаў пытаць законнасць некаторых плямёнаў, бо яны ўступалі ў шлюбы з афраамерыканцамі. </p><p>На поўдні сегрэгацыя была значнай перашкодай для карэнных амерыканцаў, якія імкнуліся атрымаць адукацыю, аднак юрыдычная стратэгія <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%81%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%96%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81%D1%83_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нацыянальная асацыяцыя садзейнічання прагрэсу каляровага насельніцтва (няма такой старонкі)">Нацыянальнай асацыяцыі садзейнічання прагрэсу каляровага насельніцтва (NAACP)</a> пазней зменіла гэтую сітуацыю<sup id="cite_ref-naalega_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-naalega-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Такія справы як «<a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD_%D1%81%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8C_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D1%8B_%D0%BF%D0%B0_%D0%B0%D0%B4%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Браўн супраць Рады па адукацыі (няма такой старонкі)">Браўн супраць Рады па адукацыі</a>» сталі значным дасягненнем для Руху за грамадзянскія правы пад кіраўніцтвам <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%81%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%96%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81%D1%83_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нацыянальная асацыяцыя садзейнічання прагрэсу каляровага насельніцтва (няма такой старонкі)">NAACP</a> і натхнілі карэнных амерыканцаў да ўдзелу ў гэтым руху<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-kingcreek_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-kingcreek-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%86%D1%96%D0%BD_%D0%9B%D1%8E%D1%82%D1%8D%D1%80_%D0%9A%D1%96%D0%BD%D0%B3" title="Марцін Лютэр Кінг">Марцін Лютэр Кінг</a> пачаў дапамагаць карэнным амерыканцам на поўдні ў канцы 1950-х, пасля таго як яны звярнуліся да яго<sup id="cite_ref-kingcreek_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-kingcreek-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. У гэты час <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D1%96" class="mw-disambig" title="Маскогі">маскогі</a> ў <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BC%D0%B0" title="Алабама">Алабаме</a> намагаліся цалкам ліквідаваць сегрэгацыю ў школах у сваім рэгіёне. У гэтай сітуацыі дзецям карэнных амерыканцаў з светлай скурай дазвалялася ездзіць у школьных аўтобусах да раней выключна белых школ, у той час як дзецям з той жа супольнасці, але з цёмнай скурай, забаранялася карыстацца гэтымі аўтобусамі<sup id="cite_ref-kingcreek_35-2" class="reference"><a href="#cite_note-kingcreek-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Калі племянныя лідары даведаліся пра кампанію Кінга па дэсегрэгацыі ў <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BC_(%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BC%D0%B0)" title="Бірмінгем (Алабама)">Бірмінгеме</a>, яны звярнуліся да яго за дапамогай. Ён адразу адрэагаваў, і дзякуючы яго ўмяшанню, праблему хутка вырашылі. Пазней Кінг рабіў паездкі ў <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B0" title="Арызона">Арызону</a>, наведваючы карэнных амерыканцаў на рэзервацыях і ў цэрквах, заклікаючы іх да ўдзелу ў руху за грамадзянскія правы<sup id="cite_ref-kingindrez_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-kingindrez-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. У сваёй кнізе «Чаму мы не можам чакаць» Кінг піша: </p> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/30px-Aquote1.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td> <td><span style="font-style:italic"><cite>Наша нацыя нарадзілася ў генацыдзе, калі яна прыняла дактрыну, што першапачатковы амерыканец, індзеец, быў нізшай расай. Нават да таго, як на нашых берагах з’явілася вялікая колькасць неграў, шрам расавай нянавісці ўжо пашкодзіў каланіяльнае грамадства. Пачынаючы з шаснаццатага стагоддзя, кроў пралівалася ў бітвах за расавае панаванне. Мы, магчыма, адзіная нацыя, якая спрабавала як справу нацыянальнай палітыкі знішчыць сваё карэннае насельніцтва. Больш за тое, мы паднялі гэты трагічны вопыт да ўзроўню шляхетнага крыжовага паходу. Сапраўды, нават сёння мы не дазволілі сабе адмовіцца ад гэтага ці адчуць каянне за гэты ганебны эпізод. Наша літаратура, нашы фільмы, наша драма, наш фальклор - усё гэта ўзвялічвае яго.</cite></span> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/30px-Aquote2.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td></tr></tbody></table> <p>Карэнныя амерыканцы затым актыўна ўдзельнічалі і падтрымлівалі <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%81%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%96%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81%D1%83_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нацыянальная асацыяцыя садзейнічання прагрэсу каляровага насельніцтва (няма такой старонкі)">NAACP</a> і рух за грамадзянскія правы. <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0_%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нацыянальная рада індзейскай моладзі (няма такой старонкі)">Нацыянальная рада індзейскай моладзі</a> ўзнікае ў 1961 годзе для барацьбы за правы карэнных амерыканцаў падчас руху за грамадзянскія правы і былі вялікімі прыхільнікамі Кінга. Падчас <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%88_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Марш на Вашынгтон (няма такой старонкі)">Маршу на Вашынгтон</a> у 1963 годзе быў значны кантынгент карэнных амерыканцаў, у тым ліку многія з <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Паўднёвая Дакота">Паўднёвай Дакоты</a> і шмат хто з нацыі <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">навахо</a>. Карэнныя амерыканцы таксама ўдзельнічалі ў <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D1%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кампаніі бедных (няма такой старонкі)">Кампаніі бедных людзей</a> у 1968 годзе. Нацыянальная рада індзейскай моладзі вельмі актыўна падтрымала Кампаніі бедных людзей, на адрозненне ад Нацыянальнага кангрэсу амерыканскіх індзейцаў; Нацыянальная рада індзейскай моладзі і іншыя карэнныя арганізацыі сустрэліся з Кінгам у сакавіку 1968 года, але Нацыянальнага кангрэсу амерыканскіх індзейцаў не пагадзіўся з тым, як падысці да кампаніі супраць беднасці; Нацыянальнага кангрэсу амерыканскіх індзейцаў вырашыў не ўдзельнічаць у маршы. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Культура"><span id=".D0.9A.D1.83.D0.BB.D1.8C.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Культура</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=36" title="Правіць раздзел: Культура" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=36" title="Правіць зыходнік раздзела: Культура"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E_%D1%83_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Культуры карэнных амерыканцаў у ЗША (няма такой старонкі)">Культуры карэнных амерыканцаў у ЗША</a></b></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Warm_Springs.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Warm_Springs.jpg/220px-Warm_Springs.jpg" decoding="async" width="220" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Warm_Springs.jpg/330px-Warm_Springs.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Warm_Springs.jpg/440px-Warm_Springs.jpg 2x" data-file-width="2341" data-file-height="2418" /></a><figcaption>Тры індзейскія жанчыны ў індзейскай рэзервацыі Уорм-Спрынгс (1902)</figcaption></figure> <p>Культура дакалумбавай Паўночнай Амерыкі звычайна вызначаецца паняццем культурнага арэала, а менавіта геаграфічнага рэгіёна, дзе сустракаюцца агульныя культурныя рысы. Паўночна-заходняя зона культуры, напрыклад, падзяляла такія агульныя рысы, як лоўля ласося, дрэваапрацоўка, вялікія вёскі ці гарады і іерархічная сацыяльная структура. Этнографы звычайна класіфікуюць карэнныя народы Паўночнай Амерыкі на дзесяць культурных абласцей у залежнасці ад геаграфічнага рэгіёну. </p><p>Нягледзячы на тое, што культурныя асаблівасці, мова, адзенне і звычаі моцна адрозніваюцца ад аднаго племені да іншага, ёсць пэўныя элементы, якія часта сустракаюцца і з’яўляюцца агульнымі для многіх плямёнаў. Раннія еўрапейскія амерыканскія навукоўцы апісвалі карэнных амерыканцаў як грамадства, дзе дамінуюць кланы. </p><p>Еўрапейская каланізацыя Амерыкі аказала вялікі ўплыў на культуры карэнных амерыканцаў праз тое, што вядома як <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%9E_%D0%B0%D0%B1%D0%BC%D0%B5%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Калумбаў абмен (няма такой старонкі)">Калумбаў абмен</a>, які ўяўляў сабой шырокі перанос раслін, жывёл, культуры, чалавечых папуляцый, тэхналогій і ідэй паміж Амерыка і Еўразіяй у XV і XVI стагоддзях, пасля падарожжа <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%BE%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BC%D0%B1" title="Хрыстафор Калумб">Хрыстафора Калумба</a> ў 1492 г. Калумбаў абмен у цэлым меў разбуральнае ўздзеянне на культуры карэнных амерыканцаў праз хваробы і «сутыкненне культур», у выніку чаго еўрапейскія каштоўнасці прыватнай уласнасці на зямлю, сям’і і падзелу працы прывялі да канфліктаў, прысваення традыцыйнай супольнасці зямлі і змяніла тое, як карэнныя плямёны практыкавалі рабства. </p><p>Аднак уплыў Калумбава абмену не быў цалкам адмоўным. Напрыклад, паўторнае завязенне коней у Паўночную Амерыку дазволіла <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Вялікіх раўнін (няма такой старонкі)">індзейцам раўнін</a> змяніць свой лад жыцця, зрабіўшы значна больш эфектыўнымі паляванне, гандаль і вайну, а таксама значна палепшыць іх здольнасць перавозіць маёмасць і перамяшчаць свае паселішчы. </p><p><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%80%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейцы Вялікіх раўнін (няма такой старонкі)">Плямёны Вялікіх раўнін</a> яшчэ палявалі на бізонаў, калі яны ўпершыню сутыкнуліся з еўрапейцамі. Іспанскі завоз коней у Паўночную Амерыку ў XVII ст. і індзейцы, якія навучыліся карыстацца імі, значна змянілі культуру карэнных амерыканцаў, у тым ліку змяніўшы спосаб палявання на буйную дзічыну. Коні сталі настолькі каштоўным, цэнтральным элементам жыцця карэнных амерыканцаў, што многія плямёны лічылі іх мерай багацця. </p><p>У першыя гады, калі карэнныя народы сутыкнуліся з еўрапейскімі даследчыкамі і пасяленцамі і заняліся гандлем, яны абменьвалі ежу, рамёствы і футра на коўдры, жалезныя і сталёвыя прылады, коней, цацанкі, агнястрэльную зброю і алкагольныя напоі. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Этналінгвістычная_класіфікацыя"><span id=".D0.AD.D1.82.D0.BD.D0.B0.D0.BB.D1.96.D0.BD.D0.B3.D0.B2.D1.96.D1.81.D1.82.D1.8B.D1.87.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D0.BA.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.96.D1.84.D1.96.D0.BA.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Этналінгвістычная класіфікацыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=37" title="Правіць раздзел: Этналінгвістычная класіфікацыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=37" title="Правіць зыходнік раздзела: Этналінгвістычная класіфікацыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Langs_N.Amer.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Langs_N.Amer.svg/450px-Langs_N.Amer.svg.png" decoding="async" width="450" height="409" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Langs_N.Amer.svg/675px-Langs_N.Amer.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Langs_N.Amer.svg/900px-Langs_N.Amer.svg.png 2x" data-file-width="619" data-file-height="562" /></a><figcaption>Распаўсюджванне паўночнаамерыканскіх моўных сем’яў, уключаючы паўночную Мексіку</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0-%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D0%B5" title="На-дэне">На-дэне</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B3%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B" title="Алгскія мовы">Алгскія</a> і <a href="/wiki/%D0%AE%D1%82%D0%B0-%D0%B0%D1%86%D1%82%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B" title="Юта-ацтэкскія мовы">Юта-ацтэкскія</a> моўныя сем’і з’яўляюцца найбуйнейшымі з пункту гледжання колькасці моў. Юта-ацтэкскія мае найбольш носьбітаў (1,95 мільёна) калі лічыць мовы ў Мексіцы; <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0-%D0%94%D1%8D%D0%BD%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="На-Дэне (няма такой старонкі)">На-Дэне</a> займае другое месца з прыкладна 200 000 носьбітамі, а Алгскія на трэцім месцы з каля 180 000 носьбітамі. На-Дэне і Алгскія маюць найшырэйшае геаграфічнае размяшчэнне: Алгскія на дадзены момант працягваецца ад паўночна-ўсходняй Канады праз вялікую частку кантынента да паўночна-ўсходняй Мексікі (з-за пазнейшых міграцый <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BF%D1%83" title="Кікапу">Кікапу</a>) з двума адхіленнямі ў <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Каліфорнія">Каліфорніі</a> (<a href="/wiki/%D0%AE%D1%80%D0%BE%D0%BA" title="Юрок">Юрок</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%91%D1%82" title="Віёт">Віёт</a>); На-Дэне працягваецца ад <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Аляска">Аляскі</a> і заходняй <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канады</a> праз <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BD_(%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%82)" title="Вашынгтон (штат)">Вашынгтон</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D0%BD" title="Арэгон">Арэгон</a> і <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Каліфорнія">Каліфорнію</a> да паўднёва-заходу ЗША і паўночнай Мексікі (з адным адхіленнем у Раўнінах). Некалькі сямействаў складаюцца толькі з 2 ці 3 моў. Дэманстрацыя генетычных сувязяў аказалася складанай з-за вялікай моўнай разнастайнасці ў Паўночнай Амерыцы. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Моўная_адукацыя"><span id=".D0.9C.D0.BE.D1.9E.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D0.B0.D0.B4.D1.83.D0.BA.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Моўная адукацыя</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=38" title="Правіць раздзел: Моўная адукацыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=38" title="Правіць зыходнік раздзела: Моўная адукацыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Cherokeeclass.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Cherokeeclass.png/220px-Cherokeeclass.png" decoding="async" width="220" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Cherokeeclass.png/330px-Cherokeeclass.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Cherokeeclass.png/440px-Cherokeeclass.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="444" /></a><figcaption>Вучань школы пагружэння ў <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0)" title="Чэрокі (мова)">мову чэрокі</a> ў <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Аклахома">Аклахоме</a> піша складавым пісьмом чэрокі</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:CherokeeKituwahAcademy.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/CherokeeKituwahAcademy.png/220px-CherokeeKituwahAcademy.png" decoding="async" width="220" height="137" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/CherokeeKituwahAcademy.png/330px-CherokeeKituwahAcademy.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/CherokeeKituwahAcademy.png/440px-CherokeeKituwahAcademy.png 2x" data-file-width="862" data-file-height="535" /></a><figcaption>Мова чэрокі выкладаецца дзецям дашкольнага ўзросту ў якасці роднай мовы ў Акадэміі Нью-Кітува</figcaption></figure> <p>Для праціўдзеяння пераходу на англійскую мову некаторыя карэнныя амерыканскія плямёны пачалі ініцыяваць школы пагружэння ў мову для дзяцей, дзе мовай навучання з’яўляецца мова карэнных амерыканцаў. Напрыклад, Нацыя <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" title="Чэрокі">Чэрокі</a> распрацавала 10-гадовы план захавання мовы, які ўключаў выхаванне новых беглых гаворцаў чэрокі з дзяцінства праз праграмы школьнага пагружэння ў мову, а таксама супольную працу па працягу выкарыстання мовы дома. Гэты план быў часткай амбітнай мэты, які праз 50 гадоў прывядзе да таго, што 80 % або больш народа Чэрокі будуць валодаць мовай. Фонд захавання Чэрокі інвеставаў $3 мільёны ў адкрыццё школ, падрыхтоўку настаўнікаў і распрацоўку вучэбных праграм для адукацыі на мове, а таксама ініцыяваў супольныя сходы, дзе мова можа быць актыўна выкарыстана. Заснаваная ў 2006 годзе, праграма захавання і адукацыі Кітувах на мяжы Куалы засяроджваецца на праграмах пагружэння ў мову для дзяцей ад нараджэння да пятага класа, распрацоўцы культурных рэсурсаў для шырокай грамадскасці і супольных моўных праграмах для фарміравання мовы чэрокі сярод дарослых. </p><p>Існуе таксама школа пагружэння ў мову Чэрокі ў Талекуа, штат Аклахома, якая адукуе вучняў ад дашкольнага да васьмікласнікаў. Паколькі афіцыйнай мовай Аклахомы з’яўляецца англійская, вучні школы пагружэння ў чэрокі сутыкаюцца з цяжкасцямі пры здачы дзяржаўных экзаменаў, бо яны мала валодаюць англійскай мовай. Дэпартамент адукацыі Аклахомы заявіў, што на дзяржаўных тэстах 2012 года: 11 % шасцікласнікаў школы паказалі веданне ў матэматыцы, і 25 % — веданне ў чытанні; 31 % сямікласнікаў паказалі веданне ў матэматыцы, і 87 % — у чытанні; 50 % васьмікласнікаў паказалі веданне ў матэматыцы, і 78 % — у чытанні. Дэпартамент адукацыі Аклахомы ўключыў чарторную школу ў спіс школ Targeted Intervention, гэта азначае, што школа была ідэнтыфікаваная як школа з нізкім паказчыкам выканання, але не настолькі, каб яна была абраная як Priority School. У выніку школа атрымала C, або сярэднюю адзнаку 2.33 па сістэме адзнак А-F штата. Справаздача паказвае, што школа атрымала F па дасягненнях у матэматыцы і росце ведаў па матэматыцы, C па дасягненнях у грамадазнаўстве, D па дасягненнях у чытанні, і A па росце ведаў у чытанні і прысутнасці вучняў. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Кухня"><span id=".D0.9A.D1.83.D1.85.D0.BD.D1.8F"></span>Кухня</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=39" title="Правіць раздзел: Кухня" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=39" title="Правіць зыходнік раздзела: Кухня"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўныя артыкулы: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D1%85%D0%BD%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Індзейская кухня (няма такой старонкі)">Індзейская кухня</a></b> і <b><a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%83%D1%85%D0%BD%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Эскімоская кухня (няма такой старонкі)">Эскімоская кухня</a></b></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Frybread_taco.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Frybread_taco.jpg/220px-Frybread_taco.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Frybread_taco.jpg/330px-Frybread_taco.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Frybread_taco.jpg/440px-Frybread_taco.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>Смажаны хлеб</figcaption></figure> <p>Кухня карэнных амерыканцаў істотна адрозніваліся ад рэгіёна да рэгіёна. Розныя народы маглі больш залежаць ад сельскай гаспадаркі, садаводства, палявання, рыбалоўства або збору дзікіх раслін і грыбоў. Плямёны распрацавалі кухні, найбольш прыдатныя для іх асяроддзя. </p><p><a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D1%8C%D1%8E%D0%BF%D1%96%D1%8F%D1%82" title="Іньюпіят">Іньюпіят</a>, <a href="/wiki/%D0%AE%D0%BF%D1%96%D0%BA" title="Юпік">юпік</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D1%83%D1%82%D1%8B" title="Алеуты">алеуты</a> і іншыя карэнныя жыхары Аляскі лавілі рыбу, палявалі і збіралі дзікія расліны, але не займаліся земляробствам. Прыбярэжныя народы больш належылі на марскіх млекакормячых, рыбу і рыбіную ікру, а ўнутраныя народы палявалі на карыбу і ласёў. Карэнныя жыхары Аляскі рыхтавалі і захоўвалі вяленае і вэнджанае мяса і рыбу. </p><p>Ціхаакіянскія паўночна-заходнія плямёны выраблялі для рыбалкі марскія каноэ даўжынёй 40-50 футаў (12-15 м). Ва Усходніх лясах раннія людзі самастойна вынайшлі сельскую гаспадарку і да 1800 г. да н. э. развілі культуры Усходняга сельскагаспадарчага комплексу, якія ўключаюць <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B1%D1%83%D0%B7" title="Гарбуз">гарбуз</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%87%D0%BD%D1%96%D0%BA" title="Сланечнік">сланечнік</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B1%D1%8F%D0%B4%D0%B0" title="Лебяда">гусіную лапку</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Крыніцы"><span id=".D0.9A.D1.80.D1.8B.D0.BD.D1.96.D1.86.D1.8B"></span>Крыніцы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&veaction=edit&section=40" title="Правіць раздзел: Крыніцы" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&section=40" title="Правіць зыходнік раздзела: Крыніцы"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.civilization.ca/cmc/exhibitions/tresors/ethno/etb0170e.shtml">Culture Areas Index</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>the Canadian Museum of Civilization</i>.</span></span> </li> <li id="cite_note-mann-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-mann_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Mann, Charles C.</i>. <span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2002/03/1491/302445/">1491</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>The Atlantic</i> (1 сакавіка 2002).</span></span> </li> <li id="cite_note-encbrit-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-encbrit_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4817788">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:#d33}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:#d33}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/EBchecked/topic/1357826/Native-American/273135/North-America-and-Europe-circa-1492">"Native American"</a>. <i><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Britannica">Encyclopædia Britannica</a></i><span class="reference-accessdate">. Праверана <span class="nowrap">June 28,</span> 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Native+American&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F1357826%2FNative-American%2F273135%2FNorth-America-and-Europe-circa-1492&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/9392931"><i>Their number become thinned: native American population dynamics in eastern North America</i></a>. Published by the University of Tennessee Press in cooperation with the Newberry Library Center for the History of the American Indian. April 8, 1983. <a href="/w/index.php?title=OCLC_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="OCLC (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/9392931">9392931</a> – via Open WorldCat.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Their+number+become+thinned%3A+native+American+population+dynamics+in+eastern+North+America&rft.pub=Published+by+the+University+of+Tennessee+Press+in+cooperation+with+the+Newberry+Library+Center+for+the+History+of+the+American+Indian&rft.date=1983-04-08&rft_id=info%3Aoclcnum%2F9392931&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.worldcat.org%2Foclc%2F9392931&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFHenige1998" class="citation book cs1">Henige, David (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=1MJ9HPsGsrUC"><i>Numbers from Nowhere: The American Indian Contact Population Debate</i></a>. University of Oklahoma Press. <a href="/wiki/ISBN_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="ISBN (ідэнтыфікатар)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/9780806130446" title="Адмысловае:BookSources/9780806130446"><bdi>9780806130446</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Numbers+from+Nowhere%3A+The+American+Indian+Contact+Population+Debate&rft.pub=University+of+Oklahoma+Press&rft.date=1998&rft.isbn=9780806130446&rft.aulast=Henige&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D1MJ9HPsGsrUC&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFKing2002" class="citation encyclopaedia cs1">King, Adam (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120301201548/http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-707">"Mississippian Period: Overview"</a>. <i>New Georgia Encyclopedia</i>. Архівавана з <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-707">арыгінала</a> March 1, 2012<span class="reference-accessdate">. Праверана <span class="nowrap">November 15,</span> 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Mississippian+Period%3A+Overview&rft.btitle=New+Georgia+Encyclopedia&rft.date=2002&rft.aulast=King&rft.aufirst=Adam&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.georgiaencyclopedia.org%2Fnge%2FArticle.jsp%3Fid%3Dh-707&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFBlitz" class="citation encyclopaedia cs1">Blitz, John H. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopediaofalabama.org/article/h-1130">"Mississippian Period"</a>. <i>Encyclopedia of Alabama</i>. Alabama Humanities Foundation.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Mississippian+Period&rft.btitle=Encyclopedia+of+Alabama&rft.pub=Alabama+Humanities+Foundation&rft.aulast=Blitz&rft.aufirst=John+H.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.encyclopediaofalabama.org%2Farticle%2Fh-1130&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senate.gov/reference/resources/pdf/hconres331.pdf">H. Con. Res. 331</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>.  United States Senate (21 кастрычніка 1988).</span></span> </li> <li id="cite_note-Shannon-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Shannon_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFShannon2002" class="citation book cs1">Shannon, Timothy J. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Gz-ApAxMaPIC&pg=PA6"><i>Indians and Colonists at the Crossroads of Empire: The Albany Congress of 1754</i></a>. Cornell University Press. pp. 6–8. <a href="/wiki/ISBN_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="ISBN (ідэнтыфікатар)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/978-0-8014-8818-4" title="Адмысловае:BookSources/978-0-8014-8818-4"><bdi>978-0-8014-8818-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Indians+and+Colonists+at+the+Crossroads+of+Empire%3A+The+Albany+Congress+of+1754&rft.pages=6-8&rft.pub=Cornell+University+Press&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-8014-8818-4&rft.aulast=Shannon&rft.aufirst=Timothy+J.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DGz-ApAxMaPIC%26pg%3DPA6&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Tooker-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Tooker_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFClifton1990" class="citation book cs1">Clifton, James A., рэд. (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ARbVmr941TsC&pg=PA107">"The United States Constitution and the Iroquois League"</a>. <i>Invented indian</i>. Transaction Publishers. pp. 107–128. <a href="/wiki/ISBN_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="ISBN (ідэнтыфікатар)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/978-1-4128-2659-4" title="Адмысловае:BookSources/978-1-4128-2659-4"><bdi>978-1-4128-2659-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+United+States+Constitution+and+the+Iroquois+League&rft.btitle=Invented+indian&rft.pages=107-128&rft.pub=Transaction+Publishers&rft.date=1990&rft.isbn=978-1-4128-2659-4&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DARbVmr941TsC%26pg%3DPA107&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Rakove, Jack</i>. <span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://hnn.us/articles/12974.html">Did the Founding Fathers Really Get Many of Their Ideas of Liberty from the Iroquois?</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>History News Network</i>.  Columbian College of Arts and Sciences, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%96%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82_%D1%96%D0%BC%D1%8F_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B6%D0%B0_%D0%9C%D1%8D%D0%B9%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Універсітэт імя Джорджа Мэйсана">Універсітэт імя Джорджа Мэйсана</a> (21 ліпеня 2005).</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFSpring2001" class="citation book cs1">Spring, Joel H. (2001). <i>Globalization and educational rights: an intercivilizational analysis</i>. Routledge. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=3lobX1DC_i0C&pg=PA92">92</a>. <a href="/wiki/ISBN_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="ISBN (ідэнтыфікатар)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/978-0-8058-3882-4" title="Адмысловае:BookSources/978-0-8058-3882-4"><bdi>978-0-8058-3882-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Globalization+and+educational+rights%3A+an+intercivilizational+analysis&rft.pages=92&rft.pub=Routledge&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-8058-3882-4&rft.aulast=Spring&rft.aufirst=Joel+H.&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFMillerRuruBehrendtLindberg2010" class="citation book cs1">Miller, Robert J.; Ruru, Jacinta; Behrendt, Larissa; Lindberg, Tracey (2010-08-05). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.oup.com/book/4676/chapter/146850886">"The Doctrine of Discovery"</a>. <i>Discovering Indigenous Lands</i><span class="ref-info" title="Англійская мова" style="cursor:help">(англ.)</span>. pp. 1–25. <a href="/w/index.php?title=Doi_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doi (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Facprof%3Aoso%2F9780199579815.003.0001">10.1093/acprof:oso/9780199579815.003.0001</a>. <a href="/wiki/ISBN_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="ISBN (ідэнтыфікатар)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/978-0-19-957981-5" title="Адмысловае:BookSources/978-0-19-957981-5"><bdi>978-0-19-957981-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+Doctrine+of+Discovery&rft.btitle=Discovering+Indigenous+Lands&rft.pages=1-25&rft.date=2010-08-05&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Facprof%3Aoso%2F9780199579815.003.0001&rft.isbn=978-0-19-957981-5&rft.aulast=Miller&rft.aufirst=Robert+J.&rft.au=Ruru%2C+Jacinta&rft.au=Behrendt%2C+Larissa&rft.au=Lindberg%2C+Tracey&rft_id=https%3A%2F%2Facademic.oup.com%2Fbook%2F4676%2Fchapter%2F146850886&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-rousseau_freedom-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-rousseau_freedom_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Jean Jacques Rousseau</i>. <span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratical.org/many_worlds/6Nations/EoL/chp4.html">Ennobling 'Savages'</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span> (26 лістапада 2024). <small>Праверана September 5, 2008.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.americanrevolution.org/ind1.html">Wilcomb E. Washburn, «Indians and the American Revolution»</a>, AmericanRevolution.org, History Channel Network. Retrieved February 23, 2006.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2016-01-29/pdf/2016-01769.pdf">Federal Register</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <small>Праверана September 14, 2016.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-Department_of_the_Interior-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Department_of_the_Interior_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bia.gov/FAQs">Frequently Asked Questions, Bureau of Indian Affairs</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>.  Department of the Interior. <small>Праверана August 8, 2015.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.america.gov/st/washfile-english/2005/January/200501281313241CJsamohT0.7689478.html">The U.S. Relationship To American Indian and Alaska Native Tribes</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span>. <i>america.gov</i>. <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090519065837/https://www.america.gov/st/washfile-english/2005/January/200501281313241CJsamohT0.7689478.html">Архівавана</a> з першакрыніцы May 19, 2009.</small> <small>Праверана February 8, 2006.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Robertson, Lindsay</i>. <span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thorpe.ou.edu/guide/robertson.html">Native Americans and the Law: Native Americans Under Current United States Law</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span> (1 чэрвеня 2001). <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120416012037/http://thorpe.ou.edu/guide/robertson.html">Архівавана</a> з першакрыніцы 16 красавіка 2012.</small> <small>Праверана 7 сакавіка 2024.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071129013254/http://www.doi.gov/bureau-indian-affairs.html">"Bureau of Indian affairs"</a>. <i>Science</i>. <b>68</b> (1774): 639. 1928. <a href="/w/index.php?title=Bibcode_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bibcode (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1928Sci....68..639.">1928Sci....68..639.</a>. <a href="/w/index.php?title=Doi_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doi (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.68.1774.639">10.1126/science.68.1774.639</a>. Архівавана з <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.doi.gov/bureau-indian-affairs.html">арыгінала</a> November 29, 2007<span class="reference-accessdate">. Праверана <span class="nowrap">December 25,</span> 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Bureau+of+Indian+affairs&rft.volume=68&rft.issue=1774&rft.pages=639&rft.date=1928&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.68.1774.639&rft_id=info%3Abibcode%2F1928Sci....68..639.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.doi.gov%2Fbureau-indian-affairs.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.muwekma.org">The Muwekman Ohlone</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>muwekma.org</i>. <small>Праверана June 22, 2007.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.indiancountry.com/articles/headline-2000-07-12-01.shtml">Washington GOP plank to terminate tribes ignites firestorm</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20000902214724/http://www.indiancountry.com/articles/headline-2000-07-12-01.shtml">Архівавана</a> з першакрыніцы September 2, 2000.</small> <small>Праверана August 29, 2011.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tanasijournal.com/main/index.php?option=com_content&task=view&id=365&Itemid=1&ed=53">National Congress of American Indians Opposes Bill to Terminate the Cherokee Nation</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span>. <i>Tanasi Journal</i>.  Wisdom Keepers, Inc. (7 ліпеня 2007). <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090510034518/http://www.tanasijournal.com/main/index.php?option=com_content&task=view&id=365&Itemid=1&ed=53">Архівавана</a> з першакрыніцы May 10, 2009.</small> <small>Праверана November 6, 2009.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.angelfire.com/band/senaaeurope/DRelocation.html">The Genocide and Relocation of the Dine'h (Navajo)</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>Senaa</i>. <small>Праверана February 8, 2006.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lists.wayne.edu/cgi-bin/wa?A2=ind9703&L=tamha&F=&S=&P=7661">Big Mountain Update 1 February 1997</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>LISTSERV at Wayne State University</i>. <small>Праверана February 8, 2006.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Leland, Charles G. & Cook, Michael W. <i>Passamaquoddy Legends (Annotated Edition)</i>: extracted from <i>Algonquin Legends of New England; or Myths and Folklore of the Micmac, Passamaquoddy, and Penobscot Tribes.</i> (USA: Independently published. 2021).</span> </li> <li id="cite_note-home.hamptonroads.com-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-home.hamptonroads.com_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://home.hamptonroads.com/stories/story.cfm?story=74481&ran=162825">The black-and-white world of Walter Ashby Plecker</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span>. <i>Pilotonline.com</i>. <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060103123937/http://home.hamptonroads.com/stories/story.cfm?story=74481&ran=162825">Архівавана</a> з першакрыніцы January 3, 2006.</small> <small>Праверана February 8, 2006.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20091026175747/http://www2.timesdispatch.com/rtd/news/state_regional/state_regional_govtpolitics/article/INDI23_20091022-223007/301146/">"Virginia tribes take another step on road to federal recognition"</a>. <i>Richmond Times-Dispatch</i>. October 23, 2009. Архівавана з <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www2.timesdispatch.com/rtd/news/state_regional/state_regional_govtpolitics/article/INDI23_20091022-223007/301146//">арыгінала</a> October 26, 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Richmond+Times-Dispatch&rft.atitle=Virginia+tribes+take+another+step+on+road+to+federal+recognition&rft.date=2009-10-23&rft_id=http%3A%2F%2Fwww2.timesdispatch.com%2Frtd%2Fnews%2Fstate_regional%2Fstate_regional_govtpolitics%2Farticle%2FINDI23_20091022-223007%2F301146%2F%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFGould2001" class="citation journal cs1">Gould, L. Scott (May 2001). "Mixing Bodies and Beliefs: The Predicament of Tribes". <i>Columbia Law Review</i>. <b>101</b> (4): 702–772. <a href="/w/index.php?title=Doi_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doi (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1123684">10.2307/1123684</a>. <a href="/w/index.php?title=JSTOR_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="JSTOR (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/1123684">1123684</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Columbia+Law+Review&rft.atitle=Mixing+Bodies+and+Beliefs%3A+The+Predicament+of+Tribes&rft.volume=101&rft.issue=4&rft.pages=702-772&rft.date=2001-05&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1123684&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1123684%23id-name%3DJSTOR&rft.aulast=Gould&rft.aufirst=L.+Scott&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-tperd-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-tperd_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.c-span.org/video/?302379-1/legacy-jim-crow-southern-native-americans">Legacy of Jim Crow for Southern Native Americans</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>C-SPAN</i> (28 кастрычніка 2011). <small>Праверана November 27, 2018.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-jimlu-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-jimlu_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFLowery2010" class="citation book cs1">Lowery, Malinda Maynor (January 1, 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=vLY3XbAqDUwC"><i>Lumbee Indians in the Jim Crow South: Race, Identity, and the Making of a Nation</i></a>. Univ of North Carolina Press. pp. 0–339. <a href="/wiki/ISBN_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="ISBN (ідэнтыфікатар)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/9780807833681" title="Адмысловае:BookSources/9780807833681"><bdi>9780807833681</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Праверана <span class="nowrap">November 27,</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Lumbee+Indians+in+the+Jim+Crow+South%3A+Race%2C+Identity%2C+and+the+Making+of+a+Nation&rft.pages=0-339&rft.pub=Univ+of+North+Carolina+Press&rft.date=2010-01-01&rft.isbn=9780807833681&rft.aulast=Lowery&rft.aufirst=Malinda+Maynor&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DvLY3XbAqDUwC&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-jewolf-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-jewolf_32-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4817788"><cite id="CITEREFWolfley1991" class="citation journal cs1">Wolfley, Jeanette (1991). "Jim Crow, Indian Style: The Disenfranchisement of Native Americans". <i>American Indian Law Review</i>. <b>16</b> (1): 167–202. <a href="/w/index.php?title=Doi_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doi (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F20068694">10.2307/20068694</a>. <a href="/w/index.php?title=Hdl_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hdl (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">hdl</a>:<span class="id-lock-free" title="Свабодны доступ"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hdl.handle.net/1903%2F22633">1903/22633</a></span>. <a href="/w/index.php?title=JSTOR_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="JSTOR (ідэнтыфікатар) (няма такой старонкі)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/20068694">20068694</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Indian+Law+Review&rft.atitle=Jim+Crow%2C+Indian+Style%3A+The+Disenfranchisement+of+Native+Americans&rft.volume=16&rft.issue=1&rft.pages=167-202&rft.date=1991&rft_id=info%3Ahdl%2F1903%2F22633&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F20068694%23id-name%3DJSTOR&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F20068694&rft.aulast=Wolfley&rft.aufirst=Jeanette&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F+%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B+%D0%97%D0%A8%D0%90" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-naalega-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-naalega_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="en"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aft.org/periodical/american-educator/summer-2004/naacp-v-jim-crow">NAACP v. Jim Crow</a></span> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="англійскай мовай">(англ.)</span><span class="hidden-ref" style="display:none"></span>. <i>American Federation of Teachers</i> (8 жніўня 2014). <small>Праверана April 7, 2019.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.crmvet.org/tim/timhis54.htm#1954bvbe"><i>Brown v Board of Education</i> Decision</a> ~ Civil Rights Movement Archive</span> </li> <li id="cite_note-kingcreek-35"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-kingcreek_35-0"><sup><i><b>а</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-kingcreek_35-1"><sup><i><b>б</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-kingcreek_35-2"><sup><i><b>в</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.peoplesworld.org/article/dr-king-spoke-out-against-the-genocide-of-native-americans/">Dr. King spoke out against the genocide of Native Americans</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>People's World</i> (13 лютага 2014). <small>Праверана November 25, 2018.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-kingindrez-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-kingindrez_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://tucson.com/news/local/street-smarts-mlk-jr-visited-papago-reservation-near-tucson-was/article_cbc4d8f3-6d53-54f3-a783-359646fe2c82.html">Street Smarts: MLK Jr. visited 'Papago' reservation near Tucson, was fascinated</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span>. <i>The Arizona Daily Star</i> (2 красавіка 2017). <small>Праверана November 26, 2018.</small></span></span> </li> </ol></div> </div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Узята з "<a dir="ltr" href="https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Карэнныя_амерыканцы_ЗША&oldid=4857249">https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Карэнныя_амерыканцы_ЗША&oldid=4857249</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Categories" title="Адмысловае:Categories">Катэгорыі</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D1%96_%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B5_%D0%B0%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B0" title="Катэгорыя:Народы і нацыянальнасці паводле алфавіта">Народы і нацыянальнасці паводле алфавіта</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%86%D0%BD%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Катэгорыя:Індзейцы ЗША (няма такой старонкі)">Індзейцы ЗША</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Катэгорыя:Народы ЗША">Народы ЗША</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0%D1%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="Катэгорыя:Гісторыя карэнных амерыканцаў (няма такой старонкі)">Гісторыя карэнных амерыканцаў</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D1%82%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%86%D0%B0%D1%86%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B9" title="Катэгорыя:Гісторыя трынаццаці калоній">Гісторыя трынаццаці калоній</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Катэгорыя:Культура ЗША">Культура ЗША</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Схаваныя катэгорыі: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96,_%D1%8F%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%9E%D0%B6%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%86%D1%8C_%D0%BF%D0%B0%D1%88%D1%8B%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5_JsonConfig" title="Катэгорыя:Старонкі, якія ўжываюць пашырэнне JsonConfig">Старонкі, якія ўжываюць пашырэнне JsonConfig</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96_%D0%B7_%D0%BD%D1%8F%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%BC_%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%96%D1%81%D0%B0%D0%BC_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%8B" title="Катэгорыя:Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы">Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96_%D0%B7_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%B5%D0%BC_Hatnote_%D0%B7_%D1%87%D1%8B%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%B9" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай">Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Апошняе змяненне старонкі адбылося 22:54, 14 кастрычніка 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Тэкст даступны на ўмовах <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.be">ліцэнзіі Creative Commons Attribution-ShareAlike</a>, у асобных выпадках могуць дзейнічаць дадатковыя ўмовы. Падрабязней гл. <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Умовы_выкарыстання">Умовы выкарыстання</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Палітыка прыватнасці</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A8%D1%82%D0%BE_%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%81%D0%B2%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F">Пра Вікіпедыю</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D0%B4%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%B0%D0%B4_%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96">Адмова ад адказнасці</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Распрацоўшчыкі</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/be.wikipedia.org">Статыстыка</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Заява пра cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//be.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мабільная версія</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-kmdlk","wgBackendResponseTime":193,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.667","walltime":"0.914","ppvisitednodes":{"value":8345,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":106170,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":23546,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":28,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":75430,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 671.024 1 -total"," 56.17% 376.930 1 Шаблон:Reflist"," 29.36% 197.024 1 Шаблон:Народ"," 27.41% 183.907 1 Шаблон:Картка"," 20.71% 138.987 3 Шаблон:Cite_encyclopedia"," 18.93% 127.008 19 Шаблон:Cite_web"," 14.80% 99.322 2 Шаблон:Wikidata"," 7.75% 51.971 7 Шаблон:Cite_book"," 7.25% 48.673 16 Шаблон:Асноўны_артыкул"," 3.02% 20.272 3 Шаблон:Cite_journal"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.286","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6341008,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype wikibase-item of P527 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-sshsv","timestamp":"20241126015112","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u041a\u0430\u0440\u044d\u043d\u043d\u044b\u044f \u0430\u043c\u0435\u0440\u044b\u043a\u0430\u043d\u0446\u044b \u0417\u0428\u0410","url":"https:\/\/be.wikipedia.org\/wiki\/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B_%D0%97%D0%A8%D0%90","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q49297","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q49297","author":{"@type":"Organization","name":"\u0423\u0434\u0437\u0435\u043b\u044c\u043d\u0456\u043a\u0456 \u043f\u0440\u0430\u0435\u043a\u0442\u0430\u045e \u0412\u0456\u043a\u0456\u043c\u0435\u0434\u044b\u044f"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2024-03-07T13:25:35Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/7b\/Indigenous_Americans_by_county.png"}</script> </body> </html>