CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kỷ Than Đá – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"c087157c-5add-4bac-90a9-353b1ddfecea","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kỷ_Than_Đá","wgTitle":"Kỷ Than Đá","wgCurRevisionId":69444372,"wgRevisionId":69444372,"wgArticleId":74771,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bài có liên kết hỏng","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Lỗi CS1: tham số không rõ","Lỗi CS1: ngày tháng","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Kỷ Than đá","Đại Cổ Sinh"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Kỷ_Than_Đá","wgRelevantArticleId":74771,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q133738","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kỷ Than Đá – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kỷ_Than_Đá rootpage-Kỷ_Than_Đá skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Trình đơn chính" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t"><span>Trang đặc biệt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=K%E1%BB%B7+Than+%C4%90%C3%A1" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=K%E1%BB%B7+Than+%C4%90%C3%A1" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=K%E1%BB%B7+Than+%C4%90%C3%A1" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=K%E1%BB%B7+Than+%C4%90%C3%A1" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Phân_chia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Phân_chia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Phân chia</span> </div> </a> <ul id="toc-Phân_chia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cổ_địa_lý_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cổ_địa_lý_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Cổ địa lý học</span> </div> </a> <ul id="toc-Cổ_địa_lý_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đá_và_than" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Đá_và_than"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Đá và than</span> </div> </a> <ul id="toc-Đá_và_than-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sự_sống" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sự_sống"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Sự sống</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sự_sống-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Sự sống</span> </button> <ul id="toc-Sự_sống-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Động_vật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Động_vật"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Động vật</span> </div> </a> <ul id="toc-Động_vật-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Động_vật_không_xương_sống" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Động_vật_không_xương_sống"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Động vật không xương sống</span> </div> </a> <ul id="toc-Động_vật_không_xương_sống-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Đại_dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Đại_dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1.1</span> <span>Đại dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Đại_dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nước_ngọt_và_lợ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Nước_ngọt_và_lợ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1.2</span> <span>Nước ngọt và lợ</span> </div> </a> <ul id="toc-Nước_ngọt_và_lợ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đất_liền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Đất_liền"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1.3</span> <span>Đất liền</span> </div> </a> <ul id="toc-Đất_liền-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cá" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cá"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.2</span> <span>Cá</span> </div> </a> <ul id="toc-Cá-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Động_vật_bốn_chân" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Động_vật_bốn_chân"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.3</span> <span>Động vật bốn chân</span> </div> </a> <ul id="toc-Động_vật_bốn_chân-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Thực_vật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thực_vật"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Thực vật</span> </div> </a> <ul id="toc-Thực_vật-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nấm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nấm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Nấm</span> </div> </a> <ul id="toc-Nấm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lưu_ý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lưu_ý"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Lưu ý</span> </div> </a> <ul id="toc-Lưu_ý-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Mục lục" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kỷ Than Đá</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 84 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-84" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">84 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Karboon" title="Karboon – Tiếng Hà Lan (Nam Phi)" lang="af" hreflang="af" data-title="Karboon" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan (Nam Phi)" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Karbon" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AD%D9%85%D9%8A" title="العصر الفحمي – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="العصر الفحمي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Carbon%C3%ADferu" title="Carboníferu – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Carboníferu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Da%C5%9F_k%C3%B6m%C3%BCr_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Daş kömür dövrü – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Daş kömür dövrü" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Karbon_(zaman)" title="Karbon (zaman) – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Karbon (zaman)" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Karbon_(geologi)" title="Karbon (geologi) – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Karbon (geologi)" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Karbon_(pariuda)" title="Karbon (pariuda) – Tiếng Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Karbon (pariuda)" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Tiếng Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chio%CC%8Dh-tho%C3%A0%E2%81%BF-k%C3%AD" title="Chio̍h-thoàⁿ-kí – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chio̍h-thoàⁿ-kí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%B4" title="Каменнавугальны перыяд – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Каменнавугальны перыяд" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Карбон – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Карбон" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Karbonifer" title="Karbonifer – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Karbonifer" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Карбон – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Карбон" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Carbon%C3%ADfer" title="Carbonífer – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Carbonífer" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Karbon" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Carbonifferaidd" title="Carbonifferaidd – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Carbonifferaidd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Karbon_(geologi)" title="Karbon (geologi) – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Karbon (geologi)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Karbon" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Karbon" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B9%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%B8%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%BF%CF%82_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Λιθανθρακοφόρος περίοδος – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Λιθανθρακοφόρος περίοδος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Carboniferous" title="Carboniferous – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Carboniferous" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Carbon%C3%ADfero" title="Carbonífero – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Carbonífero" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Karbonio" title="Karbonio – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Karbonio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Karbonifero" title="Karbonifero – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Karbonifero" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B1" title="کربنیفر – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کربنیفر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Carbonif%C3%A8re" title="Carbonifère – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Carbonifère" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Tr%C3%A9imhse_Charb%C3%B3nmhar" title="An Tréimhse Charbónmhar – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Tréimhse Charbónmhar" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Carbon%C3%ADfero" title="Carbonífero – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Carbonífero" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%84%9D%ED%83%84%EA%B8%B0" title="석탄기 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="석탄기" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6" title="Քարածխային ժամանակաշրջան – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քարածխային ժամանակաշրջան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA" title="कार्बनी कल्प – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कार्बनी कल्प" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Karbon_(geolo%C5%A1ko_razdoblje)" title="Karbon (geološko razdoblje) – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Karbon (geološko razdoblje)" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Kolat%C3%ADmabili%C3%B0" title="Kolatímabilið – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Kolatímabilið" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Carbonifero" title="Carbonifero – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Carbonifero" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A8%D7%91%D7%95%D7%9F" title="קרבון – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="קרבון" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%90" title="კარბონული სისტემა – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კარბონული სისტემა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%BD_%D0%BA%D0%B5%D0%B7%D0%B5%D2%A3%D1%96" title="Карбон кезеңі – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Карбон кезеңі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%88_%D0%BA%D3%A9%D0%BC%D2%AF%D1%80_%D0%BC%D0%B5%D0%B7%D0%B3%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Таш көмүр мезгили – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Таш көмүр мезгили" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Carboniferum" title="Carboniferum – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Carboniferum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Karbons" title="Karbons – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Karbons" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Karbon" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Karbonas" title="Karbonas – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Karbonas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Carboon" title="Carboon – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Carboon" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Carboniferosa" title="Carboniferosa – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Carboniferosa" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Karbon" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Карбон – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Карбон" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%AC%E0%B5%8B%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AB%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%98%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%82" title="കാർബോണിഫെറസ് ഘട്ടം – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കാർബോണിഫെറസ് ഘട്ടം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B1" title="کربونیفر – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="کربونیفر" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Si%C5%8Fh-t%C3%A1ng-g%C4%AB" title="Siŏh-táng-gī – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Siŏh-táng-gī" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Carboon" title="Carboon – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Carboon" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%97" title="प्राङ्गारयुग – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="प्राङ्गारयुग" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E7%82%AD%E7%B4%80" title="石炭紀 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="石炭紀" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Karboon_(Geologii)" title="Karboon (Geologii) – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Karboon (Geologii)" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Karbon_(geologi)" title="Karbon (geologi) – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Karbon (geologi)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Karbontida" title="Karbontida – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Karbontida" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Carbonif%C3%A8r" title="Carbonifèr – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Carbonifèr" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Toshko%CA%BBmir_sistemasi" title="Toshkoʻmir sistemasi – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Toshkoʻmir sistemasi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B1%D8%B3" title="کاربونیفرس – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کاربونیفرس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Carbon%C3%ACfer" title="Carbonìfer – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Carbonìfer" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Karbon" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Carbon%C3%ADfero" title="Carbonífero – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Carbonífero" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Carbonifer" title="Carbonifer – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Carbonifer" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4" title="Каменноугольный период – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Каменноугольный период" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/Carboniferous" title="Carboniferous – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="Carboniferous" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Carboniferous" title="Carboniferous – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Carboniferous" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Karb%C3%B3n_(geochronologick%C3%A1_jednotka)" title="Karbón (geochronologická jednotka) – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Karbón (geochronologická jednotka)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Karbon" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Kaarboon_(da%27da)" title="Kaarboon (da'da) – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Kaarboon (da'da)" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%BD_(%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B0)" title="Карбон (периода) – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Карбон (периода)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Karbon_(period)" title="Karbon (period) – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Karbon (period)" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kivihiilikausi" title="Kivihiilikausi – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kivihiilikausi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Karbon" title="Karbon – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Karbon" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Karbonipero" title="Karbonipero – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Karbonipero" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%8D_%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B2%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="கார்பனிபெரசுக் காலம் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கார்பனிபெரசுக் காலம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%9A%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%9F%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%AA" title="ยุคคาร์บอนิเฟอรัส – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ยุคคาร์บอนิเฟอรัส" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D1%88%D1%82_(%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%81%D3%A3)" title="Ангишт (давраи заминшиносӣ) – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ангишт (давраи заминшиносӣ)" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Karbonifer" title="Karbonifer – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Karbonifer" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%27%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%83%D0%B3%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BE%D0%B4" title="Кам'яновугільний період – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кам'яновугільний період" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%B1%D8%B3" title="کاربونیفیرس – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کاربونیفیرس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Carboniferous" title="Carboniferous – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Carboniferous" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E7%82%AD%E7%BA%AA" title="石炭纪 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="石炭纪" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cgb%C3%A0_El%C3%A9%C3%A8%C3%A9d%C3%BA" title="Ìgbà Eléèédú – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìgbà Eléèédú" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E7%82%AD%E7%B4%80" title="石炭紀 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="石炭紀" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E7%82%AD%E7%BA%AA" title="石炭纪 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="石炭纪" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q133738#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&oldid=69444372" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&id=69444372&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FK%25E1%25BB%25B7_Than_%25C4%2590%25C3%25A1"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FK%25E1%25BB%25B7_Than_%25C4%2590%25C3%25A1"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=K%E1%BB%B7+Than+%C4%90%C3%A1"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Carboniferous" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q133738" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="wikitable" align="right" style="margin-left:1em; width:20em"> <tbody><tr> <td align="center" colspan="2" style="background-color:rgb(63,174,173)"><b>Kỷ Than Đá</b><br /><span style="text-align:center"><span class="noprint"><span style="display:inline-block;"></span><span style="display:inline-block;">358.9–298.9 <a href="/wiki/Megaannum" class="mw-redirect" title="Megaannum">triệu năm</a> trước đây</span> <span style="display:inline-block;"></span><div id="Timeline-row" style="margin:6px auto 0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:18px; overflow:visible; border:1px #666; border-style:solid none; position:relative; z-index:0; font-size:97%;"> <div style="position:absolute; height:100%; left:0px; width:208.07692307692px; text-align:left; background-color:rgb(254,214,123); background-image: linear-gradient(to right, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1));"><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_Ti%E1%BB%81n_Cambri" title="Thời kỳ Tiền Cambri">TiềnЄ</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(129,170,114); left:36.892307692308px; width:18.818461538462px;"><a href="/wiki/Cambrian" class="mw-redirect" title="Cambrian">Є</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,169,138); left:55.710769230769px; width:14.08px;"><a href="/wiki/Ordovician" class="mw-redirect" title="Ordovician">O</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(166,223,197); left:69.790769230769px; width:8.3261538461539px;"><a href="/wiki/Silurian" class="mw-redirect" title="Silurian">S</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(221,150,81); left:78.116923076923px; width:20.409230769231px;"><a href="/wiki/Devonian" class="mw-redirect" title="Devonian">D</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(63,174,173); left:98.526153846154px; width:20.307692307692px;"><a href="/wiki/Carboniferous" class="mw-redirect" title="Carboniferous">C</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(247,88,60); left:118.83384615385px; width:15.907015384615px;"><a href="/wiki/Permian" class="mw-redirect" title="Permian">P</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(153,78,150); left:134.74086153846px; width:17.126830769231px;"><a href="/wiki/Triassic" class="mw-redirect" title="Triassic">T</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,187,231); left:151.86769230769px; width:19.055384615385px;"><a href="/wiki/Jurassic" class="mw-redirect" title="Jurassic">J</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(111,180,107); left:170.92307692308px; width:26.738461538462px;"><a href="/wiki/Cretaceous" class="mw-redirect" title="Cretaceous">K</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,161,99); left:197.66153846154px; width:14.543692307692px;"><a href="/wiki/Paleogene" class="mw-redirect" title="Paleogene">Pg</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,221,45); left:212.20523076923px; width:6.9188307692308px;"><a href="/wiki/Neogene" class="mw-redirect" title="Neogene">N</a></div> <div style="margin:0 auto; line-height:0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:8px; overflow:visible; background-color:transparent; position:relative; top:-4px; z-index:100;"><div style="position:absolute; height:8px; left:98.526153846154px; width:20.307692307692px; background-color:#360; opacity:0.42;"></div> <div style="position:absolute; height:8px; left:98.526153846154px; width:20.307692307692px; background-color:#360; opacity:1;"></div> <div style="position:absolute; height:6px; top:1px; left:99.526153846154px; width:18.307692307692px; background-color:#6c3;"></div> </div> </div></span></span> </td></tr> <tr> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Nồng độ <a href="/wiki/%C3%94xy" class="mw-redirect" title="Ôxy"><span class="chemf" style="white-space:nowrap;">O<span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1.2em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">2</sub></span></span></a> trung bình trong khí quyển giai đoạn này</span> </td> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Khoảng 32.3 Vol %<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />(162 % so với giá trị hiện tại)</span> </td></tr> <tr> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Nồng độ <a href="/wiki/Carbon_dioxide" title="Carbon dioxide"><span class="chemf" style="white-space:nowrap;">CO<span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1.2em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">2</sub></span></span></a> trung bình trong khí quyển giai đoạn này</span> </td> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Khoảng 800 <a href="/wiki/Ppm_(m%E1%BA%ADt_%C4%91%E1%BB%99)" class="mw-redirect" title="Ppm (mật độ)">ppm</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />(3 lần giá trị tiền công nghiệp)</span> </td></tr> <tr> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Nhiệt độ bề mặt nước biển trong giai đoạn này</span> </td> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Khoảng 14 °C<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />(0 °C trên mức hiện đại)</span> </td></tr> <tr> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Mực nước biển (cao hơn ngày nay)</span> </td> <td><span style="font-size:0.8em; text-align:center">Falling from 120 m to present-day level throughout the Mississippian, then rising steadily to about 80 m at end of period<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </span></td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"><table id="Container" role="presentation" class="toccolours searchaux" style="text-align:left;padding:0 0.5em;border-style:none;margin:auto;overflow:hidden;min-width:28.15em"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td id="Scale" style="padding:0;margin:0.7em 0 0.7em 0;width:4.2em;position:relative;float:left;font-size:100%;height:36em;border-right:1px solid #242020"><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:34.41em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−360 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:33.09em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:31.77em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−355 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:30.45em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:29.13em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−350 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:27.81em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:26.48em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−345 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:25.16em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:23.84em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−340 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:22.52em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:21.20em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−335 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:19.88em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:18.56em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−330 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:17.23em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:15.91em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−325 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:14.59em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:13.27em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−320 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:11.95em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:10.63em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−315 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:9.30em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:7.98em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−310 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:6.66em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:5.34em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−305 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:4.02em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:2.70em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−300 —</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:1.37em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">–</span></div><div style="float:right;position:absolute;right:-1px;top:0.05em;transform:translateY(-50%)"><span style="font-size:90%">−295 —</span></div></td><td id="Timeline" class="toccolours" style="padding:0px;margin:0.7em 0 0.7em 0;position:relative;font-size:100%;width:12em;height:36em;float:left;border:none"><div style="font-size:100%;background-color:rgb(146,195,160);border-width:0em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:0.000em;height:36.000em;left:0.000em;width:1.320em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-18.000em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><b><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_C%E1%BB%95_sinh" title="Đại Cổ sinh">C<br />ổ<br />s<br />i<br />n<br />h</a></b></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(221,150,81);border-width:0em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:33.833em;height:2.167em;left:1.320em;width:10.680em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-1.084em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><b><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Devon" title="Kỷ Devon">Devon</a></b></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(63,174,173);border-width:0.05em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:2.115em;height:31.618em;left:1.320em;width:1.320em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-15.809em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><b><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%91%C3%A1" class="mw-redirect" title="Kỷ Than đá">T<br />h<br />a<br />n<br />đ<br />á</a></b></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(247,88,60);border-width:0em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:0.000em;height:2.115em;left:1.320em;width:10.680em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-1.057em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><b><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Permi" title="Kỷ Permi">Permi</a></b></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(97,157,126);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:14.960em;height:18.812em;left:2.640em;width:1.320em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-9.406em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><b><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Mississippi" title="Thế Mississippi">M<br />i<br />s<br />s<br />-<br />i</a></b></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(138,198,195);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:2.115em;height:12.786em;left:2.640em;width:1.320em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-6.393em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><b><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Pennsylvania" title="Thế Pennsylvania">P<br />e<br />-<br />i<br />a</a></b></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(138,181,132);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:27.383em;height:6.389em;left:3.960em;width:8.040em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-3.195em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><span style="font-size:80%"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Tournai" title="Tầng Tournai">Tournai</a></span></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(171,188,130);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:19.031em;height:8.292em;left:3.960em;width:8.040em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-4.146em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><span style="font-size:80%"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Vis%C3%A9" title="Tầng Visé">Visé</a></span></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(200,194,129);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:14.960em;height:4.010em;left:3.960em;width:8.040em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-2.005em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><span style="font-size:80%"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Serpukhov" title="Tầng Serpukhov">Serpukhov</a></span></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(138,198,195);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:10.731em;height:4.169em;left:3.960em;width:8.040em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-2.085em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><span style="font-size:80%"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Bashkiria" title="Tầng Bashkiria">Bashkiria</a></span></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(174,205,196);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:6.132em;height:4.539em;left:3.960em;width:8.040em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-2.270em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><span style="font-size:80%"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Moskva" title="Tầng Moskva">Moskva</a></span></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(187,209,205);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:4.652em;height:1.420em;left:3.960em;width:8.040em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-0.710em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><span style="font-size:80%"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Kasimov" title="Tầng Kasimov">Kasimov</a></span></div></div><div style="font-size:100%;background-color:rgb(203,213,205);border-width:0.03em;border-style:solid none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:2.115em;height:2.477em;left:3.960em;width:8.040em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-1.239em;transform:translateY(-50%);z-index:5"><span style="font-size:80%"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Gzhel" title="Tầng Gzhel">Gzhel</a></span></div></div><div style="font-size:100%;background-color:black;border-style:none none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:0.000em;height:36.000em;left:11.940em;width:0.060em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-18.000em;transform:translateY(-50%);z-index:5"> </div></div><div style="font-size:100%;background-color:black;border-style:none none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:0.000em;height:36.000em;left:1.260em;width:0.060em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-18.000em;transform:translateY(-50%);z-index:5"> </div></div><div style="font-size:100%;background-color:black;border-style:none none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:2.115em;height:31.771em;left:2.580em;width:0.060em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-15.885em;transform:translateY(-50%);z-index:5"> </div></div><div style="font-size:100%;background-color:black;border-style:none none;position:absolute;text-align:center;margin:0;padding:0;top:2.115em;height:31.771em;left:3.900em;width:0.060em"><div style="position:relative;text-align:center;vertical-align:middle;display:block;bottom:-15.885em;transform:translateY(-50%);z-index:5"> </div></div></td><td id="Annotations" style="padding:0;margin:0.7em 0 0.7em 0;float:left;position:relative;width:10.25em;height:36em"><table role="presentation" style="position:absolute;z-index:15;top:5.339em;left:0em;transform:translateY(-50%);padding:0;margin:0;font-size:100%"><tbody><tr><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><span style="color:black">←</span></td><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><div style="z-index:10;font-size:90%;color:black;display:block;line-height:105%;bottom:0"><a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%A5p_%C4%91%E1%BB%95_r%E1%BB%ABng_m%C6%B0a_k%E1%BB%B7_Than_%C4%91%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sụp đổ rừng mưa kỷ Than đá (trang không tồn tại)">Sụp đổ rừng mưa kỷ Than đá</a></div></td></tr></tbody></table><table role="presentation" style="position:absolute;z-index:15;top:7.454em;left:0em;transform:translateY(-50%);padding:0;margin:0;font-size:100%"><tbody><tr><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><span style="color:black">←</span></td><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><div style="z-index:10;font-size:90%;color:black;display:block;line-height:105%;bottom:0"><a href="/w/index.php?title=M%C3%B3ng_h%C3%B3a_th%E1%BA%A1ch_l%E1%BA%A1ch_Mazon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Móng hóa thạch lạch Mazon (trang không tồn tại)">Hóa thạch lạch Mazon</a></div></td></tr></tbody></table><table role="presentation" style="position:absolute;z-index:15;top:26.485em;left:0em;transform:translateY(-50%);padding:0;margin:0;font-size:100%"><tbody><tr><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><span style="color:black">←</span></td><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><div style="z-index:10;font-size:90%;color:black;display:block;line-height:105%;bottom:0">Kết thúc <a href="/w/index.php?title=Kho%E1%BA%A3ng_tr%E1%BB%91ng_Romer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoảng trống Romer (trang không tồn tại)">khoảng trống Romer</a></div></td></tr></tbody></table><table role="presentation" style="position:absolute;z-index:15;top:34.414em;left:0em;transform:translateY(-50%);padding:0;margin:0;font-size:100%"><tbody><tr><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><span style="color:black">←</span></td><td style="padding:0;text-align:left;vertical-align:middle"><div style="z-index:10;font-size:90%;color:black;display:block;line-height:105%;bottom:0">Bắt đầu <a href="/w/index.php?title=Kho%E1%BA%A3ng_tr%E1%BB%91ng_Romer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoảng trống Romer (trang không tồn tại)">khoảng trống Romer</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr><tr><td id="Caption" colspan="3" style="padding:0;margin:0 0.2em 0.7em 0.2em"><div id="Caption" class="toccolours" style="margin:0 auto;float:left;border-style:none;clear:both;text-align:center;width:25em">Các sự kiện quan trọng kỷ Than đá<br />Tỷ lệ trục: triệu năm trước.</div></td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <p><b>Kỷ Than Đá</b>, <b>kỷ Thạch Thán</b> hay <b>Kỷ Cacbon (Carbon)</b> (<b>Carboniferous</b>) là một đơn vị phân chia chính trong <a href="/wiki/Ni%C3%AAn_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t" title="Niên đại địa chất">niên đại địa chất</a>, kéo dài từ khi kết thúc <a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Devon" title="Kỷ Devon">kỷ Devon</a>, vào khoảng 359,2 ± 2,5 triệu năm trước (<a href="/wiki/Megaannum" class="mw-redirect" title="Megaannum">Ma</a>) tới khi bắt đầu <a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Permi" title="Kỷ Permi">kỷ Permi</a> vào khoảng 299,0 ± 0,8 triệu năm trước (theo <a href="/wiki/%E1%BB%A6y_ban_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_v%E1%BB%81_%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A7ng_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Ủy ban quốc tế về địa tầng học">ICS</a>, 2004). Giống như phần lớn các thời kỳ <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Địa chất học">địa chất</a> cổ khác, các tầng đá xác định điểm bắt đầu và kết thúc của kỷ này được xác định khá tốt, nhưng niên đại chính xác thì vẫn không chắc chắn trong phạm vi 5–10 triệu năm. Tên gọi trong một số ngôn ngữ để chỉ kỷ Than đá (<i>carboniferous</i>) có nguồn gốc từ tiếng Latinh để chỉ than đá là <i>carbo</i>, do các tầng <a href="/wiki/Than_%C4%91%C3%A1" title="Than đá">than đá</a> rộng lớn có niên đại vào thời kỳ này được tìm thấy tại khu vực miền tây <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Châu Âu">châu Âu</a> cũng như trên toàn thế giới. Một phần ba thời kỳ đầu tiên của kỷ này được gọi là <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Mississippi" title="Thế Mississippi">thế Mississippi</a>, còn khoảng thời gian còn lại được gọi là <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Pennsylvania" title="Thế Pennsylvania">thế Pennsylvania</a>. Các loài cây thuộc <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_Th%C3%B4ng" title="Ngành Thông">ngành Thông</a> đã xuất hiện trong thời kỳ quan trọng và biết rõ này. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Phân_chia"><span id="Ph.C3.A2n_chia"></span>Phân chia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Phân chia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phân chia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable float-right" width="10%" rules="all" cellpadding="1" style="float:right; border: 1px solid #000000; margin-left:20px; font-size:90%"> <tbody><tr> <th><a href="/wiki/H%E1%BB%87_(%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A7ng)" title="Hệ (địa tầng)">Hệ</a> </th> <th><a href="/wiki/Th%E1%BB%91ng_(%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A7ng)" title="Thống (địa tầng)">Thống</a><br />(tây bắc châu Âu) </th> <th><a href="/wiki/B%E1%BA%ADc_(%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A7ng)" title="Bậc (địa tầng)">Bậc</a><br />(NW Europe) </th> <th><a href="/wiki/Th%E1%BB%91ng_(%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A7ng)" title="Thống (địa tầng)">Thống</a><br />(ICS) </th> <th><a href="/wiki/B%E1%BA%ADc_(%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A7ng)" title="Bậc (địa tầng)">Bậc</a><br />(ICS) </th> <th>Niên đại<br />(<a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%87u_n%C4%83m_tr%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triệu năm trước (trang không tồn tại)">Ma</a>) </th></tr> <tr> <td colspan="5" style="background-color:rgb(247,88,60);"><small><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Permi" title="Kỷ Permi">Permi</a></small> </td> <td style="text-align:center;"><small><b>trẻ hơn</b></small> </td></tr> <tr> <td rowspan="8" style="background-color:rgb(63,174,173);"><b><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%91%C3%A1" class="mw-redirect" title="Kỷ Than đá">Than đá</a></b> </td> <td rowspan="6" style="background-color: #899B9B;"><a href="/wiki/Th%E1%BB%91ng_Silesia" title="Thống Silesia">Silesia</a> </td> <td style="background-color: #B7C4C4"><a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A7ng_Staphanus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tầng Staphanus (trang không tồn tại)">Staphanus</a> </td> <td rowspan="5" style="background-color:rgb(138,198,195);"><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Pennsylvania" title="Thế Pennsylvania">Pennsylvania</a> </td> <td style="background-color:rgb(203,213,205);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Gzhel" title="Tầng Gzhel">Gzhel</a> </td> <td>298,9–303,7 </td></tr> <tr> <td rowspan="3" style="background-color: #A4B7B7;"><a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A7ng_Westphalia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tầng Westphalia (trang không tồn tại)">Westphalia</a> </td> <td style="background-color:rgb(187,209,205);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Kasimov" title="Tầng Kasimov">Kasimov</a> </td> <td>303,7–307,0 </td></tr> <tr> <td style="background-color:rgb(174,205,196);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Moskva" title="Tầng Moskva">Moskva</a> </td> <td>307,0–315,2 </td></tr> <tr> <td rowspan="2" style="background-color:rgb(138,198,195);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Bashkiria" title="Tầng Bashkiria">Bashkiria</a> </td> <td rowspan="2">315,2–323,2 </td></tr> <tr> <td rowspan="2" style="background-color: #809292;"><a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A7ng_Namur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tầng Namur (trang không tồn tại)">Namur</a> </td></tr> <tr> <td rowspan="3" style="background-color:rgb(97,157,126);"><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Mississippi" title="Thế Mississippi">Mississippi</a> </td> <td style="background-color:rgb(200,194,129);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Serpukhov" title="Tầng Serpukhov">Serpukhov</a> </td> <td>323,2–330,9 </td></tr> <tr> <td rowspan="2" style="background-color: #739D8B;"><a href="/wiki/Th%E1%BB%91ng_Dinant" title="Thống Dinant">Dinant</a> </td> <td style="background-color:rgb(171,188,130);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Vis%C3%A9" title="Tầng Visé">Visé</a> </td> <td style="background-color:rgb(171,188,130);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Vis%C3%A9" title="Tầng Visé">Visé</a> </td> <td>330,9–346,7 </td></tr> <tr> <td style="background-color:rgb(138,181,132);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Tournai" title="Tầng Tournai">Tournai</a> </td> <td style="background-color:rgb(138,181,132);"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Tournai" title="Tầng Tournai">Tournai</a> </td> <td>346,7–358,9 </td></tr> <tr> <td colspan="5" style="background-color:rgb(221,150,81);"><small><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Devon" title="Kỷ Devon">Devon</a></small> </td> <td style="text-align:center;"><small><b>cổ hơn</b></small> </td></tr> <tr> <td colspan="6" style="background-color: #EAEAEA;">Phân chia kỷ Than đá tại châu Âu so với các tầng chính thức của ICS (năm 2018) </td></tr></tbody></table> <p>Kỷ Than Đá thông thường được chia thành các thế Pennsylvania (muộn) và Mississippi (sớm). Các <a href="/wiki/B%E1%BA%ADc_(%C4%91%E1%BB%8Ba_t%E1%BA%A7ng)" title="Bậc (địa tầng)">tầng động vật</a> từ trẻ nhất tới già nhất, cùng với một số đơn vị phân chia nhỏ của chúng, là: </p> <ul><li>Pennsylvania muộn: <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Gzhel" title="Tầng Gzhel">tầng Gzhel</a> (muộn nhất) <ul><li>Noginsk/Virgilia (<i>một phần</i>)</li></ul></li> <li>Pennsylvania muộn: <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Kasimov" title="Tầng Kasimov">tầng Kasimov</a> <ul><li>Klazminski</li> <li>Dorogomilovks/Virgilia (<i>một phần</i>)</li> <li>Chamovnichesk/Cantabria/Missouri</li> <li>Krevyakinsk/Cantabria/Missouri</li></ul></li> <li>Pennsylvania giữa: <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Moskva" title="Tầng Moskva">tầng Moskva</a> <ul><li>Myachkovsk/Bolsov/Desmoinesia</li> <li>Podolsk/Desmoinesia</li> <li>Kashirsk/Atokan</li> <li>Vereisk/Bolsov/Atokan</li></ul></li> <li>Pennsylvania sớm: <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Bashkiria" title="Tầng Bashkiria">tầng Bashkiria</a>/Morrowan <ul><li>Melekessk/Duckmantia</li> <li>Cheremshansk/Langsettia</li> <li>Yeadonia</li> <li>Marsdenia</li> <li>Kinderscoutia</li></ul></li> <li>Mississippi muộn: <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Serpukhov" title="Tầng Serpukhov">tầng Serpukhov</a> <ul><li>Alportia</li> <li>Chokieria/Chesteria/Elviria</li> <li>Arnsbergia/Elviria</li> <li>Pendleia</li></ul></li> <li>Mississippi giữa: <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Vis%C3%A9" title="Tầng Visé">tầng Visé</a> <ul><li>Brigantia/St. Genevieve/Gasperia/Chesteria</li> <li>Asbia/Meramecia</li> <li>Holkeria/Salem</li> <li>Arundia/Warsaw/Meramecia</li> <li>Chadia/Keokuk/Osagea/Osage (<i>một phần</i>)</li></ul></li> <li>Mississippi sớm: <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Tournai" title="Tầng Tournai">tầng Tournai</a> (cổ nhất) <ul><li>Ivoria/Osagea/Osage (<i>một phần</i>)</li> <li>Hastaria/Kinderhookia/Chautauquan/Chouteau</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cổ_địa_lý_học"><span id="C.E1.BB.95_.C4.91.E1.BB.8Ba_l.C3.BD_h.E1.BB.8Dc"></span>Cổ địa lý học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Cổ địa lý học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cổ địa lý học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sự sụt giảm tổng thể của <a href="/wiki/M%E1%BB%B1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_bi%E1%BB%83n" title="Mực nước biển">mực nước biển</a> vào cuối kỷ Devon đã bị đảo ngược lại vào đầu kỷ Than Đá; điều này tạo ra một loạt các biển rộng nằm trên <a href="/wiki/Th%E1%BB%81m_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Thềm lục địa">thềm lục địa</a> và các trầm tích <a href="/wiki/Cacbonat" class="mw-redirect" title="Cacbonat">cacbonat</a> của thế Mississippi<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Cùng với đó là sự sụt giảm nhiệt độ ở khu vực cực nam Trái Đất; các vùng đất phía nam của đại lục <a href="/wiki/Gondwana" title="Gondwana">Gondwana</a> đã bị đóng băng trong suốt kỷ này, mặc dù người ta vẫn chưa chắc chắn rằng các lớp băng là lưu lại từ thời kỳ <a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Devon" title="Kỷ Devon">kỷ Devon</a> hay không phải vậy<sup id="cite_ref-Stanley,_414_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stanley,_414-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Các điều kiện như vậy dường như có rất ít ảnh hưởng tới các khu vực nằm sâu trong vùng <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%87t_%C4%91%E1%BB%9Bi" title="Nhiệt đới">nhiệt đới</a>, tại đó các đầm lầy than đá tốt tươi đã phát triển thịnh vượng trong phạm vi 30 độ của các <a href="/wiki/S%C3%B4ng_b%C4%83ng" title="Sông băng">sông băng</a> ở xa nhất về phía bắc<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Deltaic_8601.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Deltaic_8601.jpg/270px-Deltaic_8601.jpg" decoding="async" width="270" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Deltaic_8601.jpg/405px-Deltaic_8601.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Deltaic_8601.jpg/540px-Deltaic_8601.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1333" /></a><figcaption>Các trầm tích châu thổ thuộc kỷ Than Đá có thể nhìn thấy trong hình chụp tại phía bắc Williamsport, <a href="/wiki/Pennsylvania" title="Pennsylvania">Pennsylvania</a>.</figcaption></figure> <p>Sự sụt giảm mực nước biển vào giữa kỷ Than Đá đã làm lắng đọng các kết quả của sự tuyệt chủng chính trong đại dương, trong đó ảnh hưởng tới các loài <a href="/wiki/L%E1%BB%9Bp_Hu%E1%BB%87_bi%E1%BB%83n" class="mw-redirect" title="Lớp Huệ biển">huệ biển</a> (lớp <i>Crinoidea</i>) và <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_l%E1%BB%9Bp_C%C3%BAc_%C4%91%C3%A1" title="Phân lớp Cúc đá">cúc đá</a> (phân lớp <i>Ammonoidea</i>) đặc biệt trầm trọng<sup id="cite_ref-Stanley,_414_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Stanley,_414-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Sự sụt giảm mực nước biển này cùng với sự phân vỉa không chỉnh hợp đi kèm tại Bắc Mỹ đã chia tách thế Mississippi ra khỏi thế Pennsylvania<sup id="cite_ref-Stanley,_414_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-Stanley,_414-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Kỷ Than Đá là thời kỳ của các hoạt động <a href="/wiki/Ki%E1%BA%BFn_t%E1%BA%A1o_s%C6%A1n" title="Kiến tạo sơn">kiến tạo núi</a> tích cực, do <a href="/wiki/Si%C3%AAu_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Siêu lục địa">siêu lục địa</a> <a href="/wiki/Pangaea" class="mw-redirect" title="Pangaea">Pangaea</a> đã hình thành. Các <a href="/wiki/L%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Lục địa">lục địa</a> phía nam vẫn gắn kết cùng nhau trong siêu lục địa Gondwana, nó va chạm với Bắc Mỹ-châu Âu (<a href="/w/index.php?title=Laurussia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laurussia (trang không tồn tại)">Laurussia</a>) dọc theo đường phân chia ngày nay thuộc về miền đông Bắc Mỹ. Sự va chạm lục địa này tạo ra kết quả là <a href="/w/index.php?title=Ki%E1%BA%BFn_t%E1%BA%A1o_s%C6%A1n_Variscan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kiến tạo sơn Variscan (trang không tồn tại)">kiến tạo sơn Hercynian</a> tại châu Âu và <a href="/w/index.php?title=Ki%E1%BA%BFn_t%E1%BA%A1o_s%C6%A1n_Allegheny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kiến tạo sơn Allegheny (trang không tồn tại)">kiến tạo sơn Allegheny</a> tại Bắc Mỹ; nó cũng kéo dài <a href="/wiki/D%C3%A3y_Appalachian" class="mw-redirect" title="Dãy Appalachian">dãy núi Appalaches</a> mới nổi lên về phía tây nam thành <a href="/w/index.php?title=D%C3%A3y_n%C3%BAi_Ouachita&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dãy núi Ouachita (trang không tồn tại)">dãy núi Ouachita</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Cùng trong khoảng thời gian này, phần lớn của phía đông <a href="/wiki/M%E1%BA%A3ng_%C3%81-%C3%82u" title="Mảng Á-Âu">mảng kiến tạo Á-Âu</a> ngày nay cũng gắn nó với châu Âu dọc theo đường phân chia <a href="/wiki/D%C3%A3y_n%C3%BAi_Ural" title="Dãy núi Ural">dãy núi Ural</a>. Phần lớn của siêu lục địa Pangaea trong <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Trung_sinh" title="Đại Trung sinh">đại Trung Sinh</a> vào thời gian này đã được gắn kết với nhau, mặc dù các lục địa <a href="/wiki/N%E1%BB%81n_c%E1%BB%95_Hoa_B%E1%BA%AFc" title="Nền cổ Hoa Bắc">Hoa Bắc</a> (nó có lẽ đã va chạm vào cuối kỷ Than Đá), và <a href="/wiki/Hoa_Nam_(l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba)" class="mw-redirect" title="Hoa Nam (lục địa)">Hoa Nam</a> vẫn còn tách rời khỏi <a href="/wiki/Laurasia" title="Laurasia">Laurasia</a>. Pangaea vào cuối kỷ Than Đá có hình dạng tương tự chữ "O". </p><p>Khi đó có hai đại dương chính – đó là <a href="/wiki/Panthalassa" title="Panthalassa">Panthalassa</a> bao quanh Pangaea và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng_Paleo-Tethys" title="Đại dương Paleo-Tethys">Paleo-Tethys</a> nằm bên trong chữ "O" của siêu lục địa Pangaea. Các đại dương nhỏ khác đang co lại và cuối cùng bị khép kín – bao gồm: <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng_Rheic" title="Đại dương Rheic">đại dương Rheic</a> (bị khép lại do sự kết hợp của <a href="/wiki/Nam_M%E1%BB%B9" title="Nam Mỹ">Nam</a> và <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_M%E1%BB%B9" title="Bắc Mỹ">Bắc Mỹ</a>), đại dương nhỏ và nông là <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng_Ural" title="Đại dương Ural">đại dương Ural</a> (bị khép lại do sự va chạm của các lục địa <a href="/wiki/Baltica" title="Baltica">Baltica</a> và Siberia, tạo thành <a href="/wiki/D%C3%A3y_n%C3%BAi_Ural" title="Dãy núi Ural">dãy núi Ural</a>) cùng <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng_Proto-Tethys" title="Đại dương Proto-Tethys">đại dương Proto-Tethys</a> (bị khép lại do sự va chạm của các lục địa Hoa Bắc và <a href="/wiki/Siberia_(l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba)" title="Siberia (lục địa)">Siberia</a>/<a href="/wiki/Kazakhstania" title="Kazakhstania">Kazakhstania</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đá_và_than"><span id=".C4.90.C3.A1_v.C3.A0_than"></span>Đá và than</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Đá và than”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đá và than"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các lớp đá kỷ Than Đá tại châu Âu và miền đông Bắc Mỹ chủ yếu bao gồm các chuỗi lặp lại của các lớp <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1_v%C3%B4i" title="Đá vôi">đá vôi</a>, <a href="/wiki/Sa_th%E1%BA%A1ch" title="Sa thạch">sa thạch</a>, <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1_phi%E1%BA%BFn_s%C3%A9t" title="Đá phiến sét">đá phiến sét</a> và <a href="/wiki/Than_%C4%91%C3%A1" title="Than đá">than đá</a>, được biết đến như là "cyclothems" tại Hoa Kỳ và "coal measures" tại Anh<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Tại Bắc Mỹ, các tầng đá thời kỳ đầu kỷ Than Đá chủ yếu là đá vôi nguồn gốc đại dương, giải thích cho sự phân chia kỷ Than Đá thành hai thời kỳ trong các hệ thống Bắc Mỹ. Các lớp than đá kỷ Than Đá cung cấp phần lớn nguồn nhiên liệu cho việc sản xuất năng lượng trong thời kỳ <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_c%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p" class="mw-redirect" title="Cách mạng công nghiệp">Cách mạng công nghiệp</a> và vẫn còn tầm quan trọng kinh tế lớn trong thời kỳ ngày nay. </p><p>Các trầm tích than đá lớn trong kỷ Than Đá chủ yếu là do hai yếu tố. Yếu tố đầu tiên trong số này là sự xuất hiện của các cây thân gỗ có vỏ (và cụ thể là sự <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Tiến hóa">tiến hóa</a> của các sợi <a href="/wiki/Lignin" title="Lignin">lignin</a> trong vỏ). Yếu tố thứ hai là các mực nước biển thấp hơn đã diễn ra trong kỷ Than Đá khi so sánh với các mức tương tự của <a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Devon" title="Kỷ Devon">kỷ Devon</a>. Điều này đã cho phép sự phát triển của các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A7m_l%E1%BA%A7y" title="Đầm lầy">đầm lầy</a> và <a href="/wiki/R%E1%BB%ABng" title="Rừng">rừng</a> rộng lớn tại vùng đất thấp ở Bắc Mỹ và châu Âu. Một số học giả đưa ra giả thuyết rằng một lượng lớn gỗ đã bị chôn vùi trong thời kỳ này là do các động vật và các <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn">vi khuẩn</a> phân hủy vẫn chưa kịp tiến hóa để có thể tiêu hóa được lignin một cách có hiệu quả. Sự chôn vùi rộng lớn của <a href="/wiki/Cacbon" class="mw-redirect" title="Cacbon">cacbon</a> sản xuất sinh học đã dẫn tới sự tạo thành một lượng <a href="/wiki/Oxy" title="Oxy">oxy</a> dư thừa trong khí quyển; người ta ước tính khi đó nồng độ oxy có thể lên cao tới 35% so với chỉ khoảng 21% ngày nay <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.highbeam.com/library/docfree.asp?DOCID=1G1:16907261&ctrlInfo=Round20%3AMode20b%3ADocG%3AResult&ao=">[1]</a><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng"><span title=" kể từ ngày 16 tháng 3 năm 2021">liên kết hỏng</span></a></i>]</span></sup>. Mức oxy cao này có lẽ đã làm gia tăng các hoạt động <a href="/wiki/Ch%C3%A1y_r%E1%BB%ABng" title="Cháy rừng">cháy rừng</a> cũng như tạo ra các loài <a href="/wiki/C%C3%B4n_tr%C3%B9ng" title="Côn trùng">côn trùng</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_l%C6%B0%E1%BB%A1ng_c%C6%B0" title="Động vật lưỡng cư">động vật lưỡng cư</a> khổng lồ. </p><p>Tại miền đông Bắc Mỹ, các tầng trầm tích đại dương phổ biến hơn trong các phần cổ hơn của thời kỳ này khi so sánh với các phần trẻ hơn gần như là không có mặt vào cuối kỷ Than Đá. Sự sống đại dương khi đó đặc biệt giàu các loài huệ biển và các loài khác trong cùng <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_da_gai" class="mw-redirect" title="Động vật da gai">ngành Da gai</a> (<i>Echinodermata</i>). Các loài thuộc <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_Tay_cu%E1%BB%99n" title="Ngành Tay cuộn">ngành Tay cuộn</a> (<i>Brachiopoda</i>) là rất phổ biến trong khi các loài <a href="/w/index.php?title=Tr%C3%B9ng_ba_th%C3%B9y&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trùng ba thùy (trang không tồn tại)">trùng ba thùy</a> (lớp <i>Trilobita</i>) trở thành ít phổ biến. Trên đất liền, các quần thể lớn và đa dạng của <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt" title="Thực vật">thực vật</a> đã tồn tại. Các loài <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_x%C6%B0%C6%A1ng_s%E1%BB%91ng" title="Động vật có xương sống">động vật có xương sống</a> trên đất liền bao gồm cả các loài động vật lưỡng cư lớn. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sự_sống"><span id="S.E1.BB.B1_s.E1.BB.91ng"></span>Sự sống</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Sự sống”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sự sống"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Động_vật"><span id=".C4.90.E1.BB.99ng_v.E1.BA.ADt"></span>Động vật</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Động vật”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Động vật"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Động_vật_không_xương_sống"><span id=".C4.90.E1.BB.99ng_v.E1.BA.ADt_kh.C3.B4ng_x.C6.B0.C6.A1ng_s.E1.BB.91ng"></span>Động vật không xương sống</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Động vật không xương sống”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Động vật không xương sống"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Đại_dương"><span id=".C4.90.E1.BA.A1i_d.C6.B0.C6.A1ng"></span>Đại dương</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Đại dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đại dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong lòng đại dương, phần lớn các nhóm quan trọng nhất là <a href="/wiki/Tr%C3%B9ng_l%E1%BB%97" title="Trùng lỗ">trùng lỗ</a> (ngành <i>Foraminifera</i>), <a href="/wiki/San_h%C3%B4" title="San hô">san hô</a> (lớp <i>Anthozoa</i>), <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%C3%ACnh_r%C3%AAu" title="Động vật hình rêu">động vật hình rêu</a> (ngành <i>Bryozoa</i>), <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_Tay_cu%E1%BB%99n" title="Ngành Tay cuộn">tay cuộn</a>, cúc đá, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_da_gai" class="mw-redirect" title="Động vật da gai">da gai</a> (ngành <i>Echinodermata</i>, đặc biệt là huệ biển) và <a href="/wiki/L%E1%BB%9Bp_C%C3%A1_s%E1%BB%A5n" title="Lớp Cá sụn">cá mập</a> và các họ hàng của nó (lớp <i>Chondrichthyes</i>). </p><p>Lần đầu tiên các loài trùng lỗ chiếm phần đáng kể trong quần động vật đại dương. Các loài trong chi <i><a href="/w/index.php?title=Fusulina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fusulina (trang không tồn tại)">Fusulina</a></i> và các họ hàng của nó rất phổ biến tại khu vực ngày nay là Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Bắc Mỹ; các chi quan trọng khác còn có <i><a href="/w/index.php?title=Valvulina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Valvulina (trang không tồn tại)">Valvulina</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Endothyra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Endothyra (trang không tồn tại)">Endothyra</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Archaediscus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaediscus (trang không tồn tại)">Archaediscus</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Saccammina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saccammina (trang không tồn tại)">Saccam</a></i> </p><p>Các lớp vỏ cực nhỏ của các <a href="/w/index.php?title=Ng%C3%A0nh_Tr%C3%B9ng_tia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngành Trùng tia (trang không tồn tại)">trùng tia</a> (ngành <i>Radiolaria</i>) được tìm thấy trong các lớp <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A1_phi%E1%BA%BFn_silic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đá phiến silic (trang không tồn tại)">đá phiến silic</a> với niên đại thuộc thời kỳ này tại <a href="/w/index.php?title=S%C3%B4ng_Culm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sông Culm (trang không tồn tại)">Culm</a> thuộc <a href="/w/index.php?title=Devonshire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Devonshire (trang không tồn tại)">Devonshire</a> và <a href="/wiki/Cornwall" title="Cornwall">Cornwall</a> cũng như tại Nga, Đức và một số nơi khác. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Brachiopod_Neospirifer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Brachiopod_Neospirifer.jpg/200px-Brachiopod_Neospirifer.jpg" decoding="async" width="200" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Brachiopod_Neospirifer.jpg/300px-Brachiopod_Neospirifer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Brachiopod_Neospirifer.jpg/400px-Brachiopod_Neospirifer.jpg 2x" data-file-width="1350" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Hóa thạch của <i>Neospirifer condor</i>, một loài động vật tay cuộn. Hình chụp tại tỉnh Coppinota, <a href="/wiki/Bolivia" title="Bolivia">Bolivia</a>.</figcaption></figure> <p>Các loài <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_Th%C3%A2n_l%E1%BB%97" title="Ngành Thân lỗ">thân lỗ</a> (ngành <i>Porifera</i>) được biết đến từ các gai nhỏ và dây neo, chúng bao gồm các dạng khác nhau như <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%9Bp_B%E1%BB%8Dt_bi%E1%BB%83n_%C4%91%C3%A1_v%C3%B4i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lớp Bọt biển đá vôi (trang không tồn tại)">bọt biển đá vôi</a> (<i><a href="/w/index.php?title=Cotyliscus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cotyliscus (trang không tồn tại)">Cotyliscus</a></i>) và <i><a href="/w/index.php?title=Girtycoelia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Girtycoelia (trang không tồn tại)">Girtycoelia</a></i>, cùng quần thể <a href="/w/index.php?title=Hyalospongea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hyalospongea (trang không tồn tại)">bọt biển kính</a> bất thường (<i><a href="/w/index.php?title=Titusvillia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Titusvillia (trang không tồn tại)">Titusvillia</a></i>). </p><p>Cả san hô tạo <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1_ng%E1%BA%A7m" class="mw-redirect" title="Đá ngầm">đá ngầm</a> lẫn san hô đơn độc đều đa dạng hóa và thịnh vượng; chúng bao gồm các dạng <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_San_h%C3%B4_b%E1%BB%91n_tia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ San hô bốn tia (trang không tồn tại)">san hô bốn tia</a> (bộ <i>Rugosa</i>, chẳng hạn các chi <i><a href="/w/index.php?title=Canina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Canina (trang không tồn tại)">Canina</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Corwenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Corwenia (trang không tồn tại)">Corwenia</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Neozaphrentis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neozaphrentis (trang không tồn tại)">Neozaphrentis</a></i>), <a href="/w/index.php?title=Heterocorallia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heterocorallia (trang không tồn tại)">san hô lạ</a> và <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_san_h%C3%B4_v%C3%A1ch_%C4%91%C3%A1y&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ san hô vách đáy (trang không tồn tại)">san hô vách đáy</a> (bộ <i>Tabulata</i>, chẳng hạn các chi <i><a href="/w/index.php?title=Chaetetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chaetetes (trang không tồn tại)">Chaetetes</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Chladochonus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chladochonus (trang không tồn tại)">Chladochonus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Michelinia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michelinia (trang không tồn tại)">Michelinia</a></i>). </p><p>Các loài <a href="/w/index.php?title=Conularida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conularida (trang không tồn tại)">Conularida</a> chủ yếu thuộc chi <i><a href="/w/index.php?title=Conularia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conularia (trang không tồn tại)">Conularia</a></i> </p><p>Động vật hình rêu (<i>Bryozoa</i>) phổ biến tại một số khu vực; <a href="/w/index.php?title=Fenestellida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fenestellida (trang không tồn tại)">Fenestellids</a> bao gồm <i><a href="/w/index.php?title=Fenestella_(%C4%91%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%C3%ACnh_r%C3%AAu)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fenestella (động vật hình rêu) (trang không tồn tại)">Fenestella</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Polypora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polypora (trang không tồn tại)">Polypora</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Archimedes_(%C4%91%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%C3%ACnh_r%C3%AAu)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archimedes (động vật hình rêu) (trang không tồn tại)">Archimedes</a></i> khác thường, được đặt tên như vậy là do hình dạng của chúng giống như <a href="/w/index.php?title=B%C6%A1m_v%C3%ADt_xo%E1%BA%AFn_Archimedes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bơm vít xoắn Archimedes (trang không tồn tại)">bơm vít xoắn Archimedes</a>. </p><p>Động vật tay cuộn (ngành <i>Brachiopoda</i>) cũng phổ biến; chúng bao gồm các loài trong bộ <i><a href="/w/index.php?title=Productida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Productida (trang không tồn tại)">Productida</a></i>, một số trong chúng (chẳng hạn chi <i><a href="/w/index.php?title=Gigantoproductus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gigantoproductus (trang không tồn tại)">Gigantoproductus</a></i>) đạt tới kích thước rất lớn (đối với động vật tay cuộn) và có lớp vỏ rất dày, trong khi các loài khác như chi <i><a href="/w/index.php?title=Chonetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chonetes (trang không tồn tại)">Chonetes</a></i> lại rất ít biến đổi. Các bộ <a href="/w/index.php?title=Athyridida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Athyridida (trang không tồn tại)">Athyridida</a>, <a href="/w/index.php?title=Spiriferida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spiriferida (trang không tồn tại)">Spiriferida</a>, <a href="/w/index.php?title=Rhynchonellida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhynchonellida (trang không tồn tại)">Rhynchonellida</a> và <a href="/w/index.php?title=Terebratulida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terebratulida (trang không tồn tại)">Terebratulida</a> cũng rất phổ biến. Các dạng không có đốt bao gồm <i><a href="/w/index.php?title=Discina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Discina (trang không tồn tại)">Discina</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Crania&action=edit&redlink=1" class="new" title="Crania (trang không tồn tại)">Crania</a></i>. Một vài loài và chi có sự phân bổ rất rộng với các biến thái rất nhỏ. </p><p>Các loài giun đốt (ngành <i>Annelida</i>) như <i><a href="/w/index.php?title=Spirorbis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spirorbis (trang không tồn tại)">Spirorbis</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Serpulites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Serpulites (trang không tồn tại)">Serpulites</a></i> là các hóa thạch phổ biến trong một số tầng. </p><p>Trong số các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_th%C3%A2n_m%E1%BB%81m" title="Động vật thân mềm">động vật thân mềm</a> (ngành <i>Mollusca</i>), các loài thuộc <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%9Bp_V%E1%BB%8F_hai_m%E1%BA%A3nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lớp Vỏ hai mảnh (trang không tồn tại)">lớp Vỏ hai mảnh</a> (<i>Bivalvia</i>) vẫn tiếp tục gia tăng về số lượng và tầm quan trọng. Các chi điển hình bao gồm <i><a href="/w/index.php?title=Aviculopecten&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aviculopecten (trang không tồn tại)">Aviculopecten</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Posidonomya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Posidonomya (trang không tồn tại)">Posidonomya</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Nucula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nucula (trang không tồn tại)">Nucula</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Carbonicola&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carbonicola (trang không tồn tại)">Carbonicola</a></i>, <i><a href="/wiki/Edmondia" title="Edmondia">Edmondia</a></i> và <i><a href="/wiki/Modiola" class="mw-redirect" title="Modiola">Modiola</a></i>. Các loài trong chi <i><a href="/w/index.php?title=Conocardium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conocardium (trang không tồn tại)">Conocardium</a></i> là phổ biến nhất của lớp <a href="/w/index.php?title=Rostroconchia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rostroconchia (trang không tồn tại)">Rostroconchia</a>. Lớp Chân bụng (<i>Gastropoda</i>) cũng đông đảo, bao gồm các chi <i><a href="/wiki/Murchisonia" title="Murchisonia">Murchisonia</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Euomphalus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Euomphalus (trang không tồn tại)">Euomphalus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Naticopsis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naticopsis (trang không tồn tại)">Naticopsis</a></i>. Các đại diện của phân lớp <a href="/w/index.php?title=Nautiloidea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nautiloidea (trang không tồn tại)">Nautiloidea</a> của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_ch%C3%A2n_%C4%91%E1%BA%A7u" title="Động vật chân đầu">lớp Chân đầu</a> (<i>Cephalopoda</i>) được đại diện bởi các loài cuộn chặt trong bộ <a href="/w/index.php?title=Nautilida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nautilida (trang không tồn tại)">Nautilida</a>, với các dạng vỏ thẳng và vỏ cong ngày càng hiếm. Các loài thuộc bộ <a href="/w/index.php?title=Goniatitida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Goniatitida (trang không tồn tại)">Goniatitida</a> của phân lớp Ammonoidea là phổ biến. </p><p>Trùng ba thùy đã hiếm thấy, chỉ còn lại các loài thuộc bộ <a href="/w/index.php?title=Proetida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proetida (trang không tồn tại)">Proetida</a>. Các chi của <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A2n_l%E1%BB%9Bp_T%C3%B4m_h%E1%BA%A1t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phân lớp Tôm hạt (trang không tồn tại)">phân lớp Tôm hạt</a> (<i>Ostracoda</i>) như <i><a href="/w/index.php?title=Cythere&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cythere (trang không tồn tại)">Cythere</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Kirkbya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kirkbya (trang không tồn tại)">Kirkbya</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Beyrichia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beyrichia (trang không tồn tại)">Beyrichia</a></i> là phổ biến. </p><p>Trong số các động vật da gai, nhóm huệ biển là phổ biến nhất. Các bụi dày dưới biển của các loài huệ biển thân dài dường như đã phát triển thịnh vượng trong các biển nông, và các dấu tích còn lại của chúng được hợp nhất lại thành các tầng đá dày. Các chi đáng chú ý là <i><a href="/w/index.php?title=Cyathocrinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cyathocrinus (trang không tồn tại)">Cyathocrinus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Woodocrinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Woodocrinus (trang không tồn tại)">Woodocrinus</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Actinocrinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Actinocrinus (trang không tồn tại)">Actinocrinus</a></i>. Các động vật da gai như <i><a href="/w/index.php?title=Archaeocidaris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaeocidaris (trang không tồn tại)">Archaeocidaris</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Palaeechinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palaeechinus (trang không tồn tại)">Palaeechinus</a></i> cũng có mặt. <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%9Bp_Ch%E1%BB%93i_bi%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lớp Chồi biển (trang không tồn tại)">Lớp Chồi biển</a> (<i>Blastoidea</i>), bao gồm <a href="/w/index.php?title=Pentreinitidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pentreinitidae (trang không tồn tại)">Pentreinitidae</a> và <a href="/w/index.php?title=Codasteridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Codasteridae (trang không tồn tại)">Codasteridae</a> về bề ngoài rất giống huệ biển trong việc có thân dài gắn với đáy biển, đạt được sự phát triển tối đa trong thời kỳ này. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Nước_ngọt_và_lợ"><span id="N.C6.B0.E1.BB.9Bc_ng.E1.BB.8Dt_v.C3.A0_l.E1.BB.A3"></span>Nước ngọt và lợ</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Nước ngọt và lợ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nước ngọt và lợ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các động vật không xương sống nước ngọt kỷ Than Đá bao gồm các loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ sống trong các vùng nước ngọt và lợ, chẳng hạn <i><a href="/w/index.php?title=Anthracomya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anthracomya (trang không tồn tại)">Anthracomya</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Naiadiles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naiadiles (trang không tồn tại)">Naiadiles</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Carbonicola&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carbonicola (trang không tồn tại)">Carbonicola</a></i>. Các loài động vật giáp xác như <i><a href="/w/index.php?title=Bairdia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bairdia (trang không tồn tại)">Bairdia</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Carbonia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carbonia (trang không tồn tại)">Carbonia</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Estheria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estheria (trang không tồn tại)">Estheria</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Acanthocaris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acanthocaris (trang không tồn tại)">Acanthocaris</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Dithyrocaris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dithyrocaris (trang không tồn tại)">Dithyrocaris</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Anthrapalaemon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anthrapalaemon (trang không tồn tại)">Anthrapalaemon</a></i> cũng đa dạng hóa. </p><p>Lớp <a href="/w/index.php?title=Eurypterida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eurypterida (trang không tồn tại)">Eurypterida</a> cũng đa dạng hóa và được đại diện bằng các chi như <i><a href="/w/index.php?title=Eurypterus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eurypterus (trang không tồn tại)">Eurypterus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Glyptoscorpius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glyptoscorpius (trang không tồn tại)">Glyptoscorpius</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Anthraconectes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anthraconectes (trang không tồn tại)">Anthraconectes</a></i>, <i> <a href="/w/index.php?title=Megarachne_servinei&action=edit&redlink=1" class="new" title="Megarachne servinei (trang không tồn tại)">Megarachne</a></i> (nguyên thủy được diễn giải sai thành nhện khổng lồ) và <i><a href="/w/index.php?title=Hibbertopterus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hibbertopterus (trang không tồn tại)">Hibbertopterus</a></i> đặc biệt lớn. Nhiều loài trong số này có cuộc sống lưỡng cư. </p><p>Môi trường nước mặn và nước lợ thường xuyên biến đổi qua lại đã tạo ra các nhóm có khả năng sống trong cả môi trường nước mặn lẫn môi trường nước lợ/ngọt như <i><a href="/w/index.php?title=Lingula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lingula (trang không tồn tại)">Lingula</a></i>, <a href="/w/index.php?title=Orbiculoidea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orbiculoidea (trang không tồn tại)">Orbiculoidea</a> và <i><a href="/w/index.php?title=Productus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Productus (trang không tồn tại)">Productus</a></i> và chúng được tìm thấy trong các tầng hóa thạch mỏng, được biết đến như là các dải đại dương. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Đất_liền"><span id=".C4.90.E1.BA.A5t_li.E1.BB.81n"></span>Đất liền</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Đất liền”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đất liền"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các dấu tích hóa thạch của các loài <a href="/wiki/C%C3%B4n_tr%C3%B9ng" title="Côn trùng">côn trùng</a> (lớp <i>Insecta</i>), <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_ngh%C3%ACn_ch%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Động vật nghìn chân (trang không tồn tại)">động vật nghìn chân</a> (phân ngành <i>Myriapoda</i>) và <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%9Bp_Nh%E1%BB%87n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lớp Nhện (trang không tồn tại)">nhện</a> (lớp <i>Arachnida</i>) hít thở không khí được biết đến vào cuối kỷ Than Đá, nhưng không thấy có từ đầu kỷ này. Tuy nhiên, sự đa dạng của chúng khi chúng xuất hiện cho thấy các loài động vật chân khớp này đã rất phát triển và đông đảo về số lượng. Kích thước lớn của chúng có thể là do sự ẩm ướt của môi trường (chủ yếu là các cánh rừng dương xỉ đầm lầy) và một thực tế là khi đó nồng độ oxy trong khí quyển đã ở mức 40% cao hơn so với ngày nay, đòi hỏi ít hơn các nỗ lực để thở và cho phép các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_Ch%C3%A2n_kh%E1%BB%9Bp" class="mw-redirect" title="Động vật Chân khớp">động vật chân khớp</a> phát triển với kích thước to lớn hơn. </p><p>Trong số các nhóm côn trùng có các loài thuộc <a href="/w/index.php?title=Syntonopterodea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syntonopterodea (trang không tồn tại)">Syntonopterodea</a> là các họ hàng của <a href="/wiki/B%E1%BB%99_Ph%C3%B9_du" title="Bộ Phù du">phù du</a> (bộ <i>Ephemeroptera</i>) ngày nay, hay <a href="/w/index.php?title=Si%C3%AAu_b%E1%BB%99_C%C3%B4n_tr%C3%B9ng_c%C3%B3_m%E1%BB%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siêu bộ Côn trùng có mỏ (trang không tồn tại)">côn trùng có mỏ</a> (siêu bộ <i>Palaeodictyopteroidea</i>) to lớn rất phổ biến và hút nhựa cây, các loài côn trùng ăn thịt to lớn thuộc bộ <a href="/w/index.php?title=Protodonata&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protodonata (trang không tồn tại)">Protodonata</a> (giống như <a href="/wiki/Chu%E1%BB%93n_chu%E1%BB%93n" title="Chuồn chuồn">chuồn chuồn</a> ngày nay), các loài côn trùng ăn cỏ đa dạng thuộc <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_C%C3%B4n_tr%C3%B9ng_ti%E1%BB%81n_c%C3%B3_c%C3%A1nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ Côn trùng tiền có cánh (trang không tồn tại)">bộ Côn trùng tiền có cánh</a> ("Protorthoptera"), và hàng loạt côn trùng dạng <a href="/wiki/Gi%C3%A1n" title="Gián">gián</a>, <a href="/wiki/M%E1%BB%91i" title="Mối">mối</a>, <a href="/wiki/B%E1%BB%99_B%E1%BB%8D_ng%E1%BB%B1a" title="Bộ Bọ ngựa">bọ ngựa</a> (siêu bộ <i>Dictyoptera</i>) cơ sở (tổ tiên của <a href="/wiki/Gi%C3%A1n" title="Gián">gián</a> - bộ <i>Blattaria</i>). Nhiều mẫu vật côn trùng thu được từ các vùng mỏ than ở <a href="/w/index.php?title=Saarbruck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saarbruck (trang không tồn tại)">Saarbruck</a> và <a href="/wiki/Commentry" title="Commentry">Commentry</a>, cũng như trong các thân rỗng của các cây hóa thạch tại Nova Scotia. Tại một vài vùng mỏ than tại Anh người ta đã thu được các mẫu vật còn tốt: Một loài trong chi <i><a href="/w/index.php?title=Archaeoptitus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaeoptitus (trang không tồn tại)">Archaeoptitus</a></i>, thu được từ các mỏ than vùng Derbyshire có sải cánh dài trên 35 cm; một vài mẫu vật (chi <i><a href="/w/index.php?title=Brodia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brodia (trang không tồn tại)">Brodia</a></i>) vẫn còn giữ được dấu vết của màu cánh lấp lánh. Tại Nova Scotian người ta thu được trong các thân cây các loài ốc sên sống trên đất liền (các chi <i><a href="/w/index.php?title=Archaeozonites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaeozonites (trang không tồn tại)">Archaeozonites</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Dendropupa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dendropupa (trang không tồn tại)">Dendropupa</a></i>). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cá"><span id="C.C3.A1"></span>Cá</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Cá”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cá"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nhiều loại cá sinh sống trong các vùng biển kỷ Than Đá; chủ yếu là <a href="/wiki/C%C3%A1_m%E1%BA%ADp" title="Cá mập">cá mập</a>, [[cá đuối và các họ hàng của chúng (phân lớp <i> <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_l%E1%BB%9Bp_C%C3%A1_mang_t%E1%BA%A5m" title="Phân lớp Cá mang tấm">Elasmobranchii</a></i>). Chúng bao gồm một số loài, như chi <i><a href="/w/index.php?title=Psammodus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Psammodus (trang không tồn tại)">Psammodus</a></i>, với các răng mọc dày dặc thích hợp cho việc nghiền nát các lớp vỏ của động vật tay cuộn, động vật giáp xác và các sinh vật biển khác. Các loài cá mập khác có răng sắc nhọn, như chi <a href="/w/index.php?title=Symmoriida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Symmoriida (trang không tồn tại)">Symmoriida</a>. Một số như nhóm <a href="/w/index.php?title=Petalodont&action=edit&redlink=1" class="new" title="Petalodont (trang không tồn tại)">petalodont</a>, có răng kỳ dị hình <a href="/w/index.php?title=Xycloit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xycloit (trang không tồn tại)">xycloit</a>. Phần lớn các loài cá mập sống ngoài biển, nhưng nhóm <a href="/w/index.php?title=Xenacanthida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xenacanthida (trang không tồn tại)">Xenacanthida</a> đã xâm lấn các vùng nước ngọt tại các khu đầm lầy than. Trong số <a href="/wiki/Si%C3%AAu_l%E1%BB%9Bp_C%C3%A1_x%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Siêu lớp Cá xương">cá xương</a>, bộ <a href="/w/index.php?title=Palaeonisciformes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palaeonisciformes (trang không tồn tại)">Palaeonisciformes</a> được tìm thấy trong các vùng nước ven bờ biển cũng dường như đã di cư vào sông. Các loài <a href="/wiki/L%E1%BB%9Bp_C%C3%A1_v%C3%A2y_th%C3%B9y" title="Lớp Cá vây thùy">cá vây thùy</a> cũng đã xuất hiện và một nhóm, bộ <a href="/wiki/Rhizodontida" title="Rhizodontida">Rhizodontida</a>, đạt được kích thước rất lớn. </p><p>Phần lớn các loài cá biển trong kỷ Than Đá được miêu tả chủ yếu là theo răng, gai vây và các xương da, với một số ít cá nước ngọt còn được bảo tồn nguyên vẹn. </p><p>Cá nước ngọt cũng đã phổ biến và bao gồm các chi <i><a href="/w/index.php?title=Ctenodus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ctenodus (trang không tồn tại)">Ctenodus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Uronemus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uronemus (trang không tồn tại)">Uronemus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Acanthodes_(c%C3%A1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acanthodes (cá) (trang không tồn tại)">Acanthodes</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Cheirodus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cheirodus (trang không tồn tại)">Cheirodus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Gyracanthus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gyracanthus (trang không tồn tại)">Gyracanthus</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Động_vật_bốn_chân"><span id=".C4.90.E1.BB.99ng_v.E1.BA.ADt_b.E1.BB.91n_ch.C3.A2n"></span>Động vật bốn chân</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Động vật bốn chân”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Động vật bốn chân"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_l%C6%B0%E1%BB%A1ng_c%C6%B0" title="Động vật lưỡng cư">động vật lưỡng cư</a> kỷ Than Đá đã đa dạng và phổ biến vào giữa kỷ này, còn đa dạng hơn so với số lượng ngày nay; một số loài dài tới 6 m. Những loài nào sinh sống hoàn toàn trên đất liền khi trưởng thành đều có da dạng vảy<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Chúng bao gồm các nhóm động vật bốn chân cơ sở, được phân loại trong các sách sinh học thời kỳ đầu trong siêu bộ/<a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A2n_l%E1%BB%9Bp_R%C4%83ng_m%C3%AA_cung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phân lớp Răng mê cung (trang không tồn tại)">phân lớp Răng mê cung</a> (<i>Labyrinthodontia</i>). Chúng có thân dài, đầu được che phủ bằng các tấm xương và có các chi tương đối yếu và kém phát triển. Loài lớn nhất dài trên 2 m. Kèm theo chúng là tập hợp các động vật lưỡng cư nhỏ hơn, được gộp chung trong phân lớp <a href="/wiki/Lepospondyli" title="Lepospondyli">Lepospondyli</a>, thông thường chỉ dài khoảng 15 cm. Một số loài lưỡng cư khi đó là động vật thủy sinh và sống trong các con sông (các chi <i><a href="/w/index.php?title=Loxomma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loxomma (trang không tồn tại)">Loxomma</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Eogyrinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eogyrinus (trang không tồn tại)">Eogyrinus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Proterogyrinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proterogyrinus (trang không tồn tại)">Proterogyrinus</a></i>); các loài khác có thể là bán thủy sinh (các chi <i><a href="/w/index.php?title=Ophiderpeton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ophiderpeton (trang không tồn tại)">Ophiderpeton</a></i>, <i><a href="/wiki/Amphibamus" title="Amphibamus">Amphibamus</a></i>) hay trên đất liền (các chi <i><a href="/w/index.php?title=Dendrerpeton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dendrerpeton (trang không tồn tại)">Dendrerpeton</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Hyloplesion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hyloplesion (trang không tồn tại)">Hyloplesion</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Tuditanus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tuditanus (trang không tồn tại)">Tuditanus</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Anthracosaurus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anthracosaurus (trang không tồn tại)">Anthracosaurus</a></i>). </p><p>Một trong những điểm mới trong tiến hóa của kỷ Than Đá là trứng của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_m%C3%A0ng_%E1%BB%91i" title="Động vật có màng ối">động vật có màng ối</a> (nhóm <i>Amniota</i>), điều này cho phép sự khai thác đất liền diễn ra sau này của các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_b%E1%BB%91n_ch%C3%A2n" title="Động vật bốn chân">động vật bốn chân</a>. Chúng bao gồm các bò sát <a href="/wiki/Sauropsida" class="mw-redirect" title="Sauropsida">lớp Mặt thằn lằn</a> (<i>Sauropsida</i>) ban đầu (chi <i><a href="/wiki/Hylonomus" title="Hylonomus">Hylonomus</a></i>), cũng như các bò sát thuộc <a href="/wiki/L%E1%BB%9Bp_M%E1%BB%99t_cung_b%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Lớp Một cung bên">Lớp Mặt thú</a> (<i>Synapsida</i>) như chi <i><a href="/wiki/Archaeothyris" title="Archaeothyris">Archaeothyris</a></i>. Các động vật nhỏ tương tự như thằn lằn này nhanh chóng tạo ra nhiều nhánh của các hậu duệ. Trứng có màng ối cũng cho phép các tổ tiên của <a href="/wiki/Chim" title="Chim">chim</a>, <a href="/wiki/L%E1%BB%9Bp_Th%C3%BA" title="Lớp Thú">động vật có vú</a> và các loài <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_b%C3%B2_s%C3%A1t" title="Động vật bò sát">động vật bò sát</a> sau này sinh sản trên đất liền do nó ngăn cản sự bị khô đi của <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B4i_(sinh_h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phôi (sinh học) (trang không tồn tại)">phôi</a> nằm bên trong. </p><p>Vào cuối kỷ Than Đá, các loài bò sát đã đa dạng hóa thành hàng loạt nhóm, bao gồm các họ <a href="/w/index.php?title=Protorothyrididae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protorothyrididae (trang không tồn tại)">Protorothyrididae</a> (tổ tiên của <a href="/wiki/B%E1%BB%99_R%C3%B9a" title="Bộ Rùa">rùa</a>), <a href="/w/index.php?title=Captorhinidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Captorhinidae (trang không tồn tại)">Captorhinidae</a>, nhóm <a href="/w/index.php?title=Araeoscelidia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Araeoscelidia (trang không tồn tại)">Araeoscelidia</a> (nhánh chị em với các bò sát hai cung ngày nay) và một vài họ của bộ <a href="/wiki/Pelycosauria" title="Pelycosauria">Pelycosauria</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thực_vật"><span id="Th.E1.BB.B1c_v.E1.BA.ADt"></span>Thực vật</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Thực vật”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thực vật"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các thực vật trên đất liền đầu <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Mississippi" title="Thế Mississippi">kỷ Than Đá</a> là tương tự như các nhóm vào cuối <a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Devon" title="Kỷ Devon">kỷ Devon</a>, nhưng các nhóm mới cũng đã xuất hiện vào thời gian này. </p><p>Các nhóm thực vật chính đầu kỷ Than Đá là <a href="/wiki/B%E1%BB%99_M%E1%BB%99c_t%E1%BA%B7c" class="mw-redirect" title="Bộ Mộc tặc">Equisetales</a> (tháp bút, mộc tặc), <a href="/w/index.php?title=Sphenophyllum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphenophyllum (trang không tồn tại)">Sphenophyllales</a> (tương tự như nho), <a href="/wiki/L%E1%BB%9Bp_Th%E1%BA%A1ch_t%C3%B9ng" title="Lớp Thạch tùng">Lycopodiales</a> (thông đất, thạch tùng), <a href="/w/index.php?title=Lepidodendrales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lepidodendrales (trang không tồn tại)">Lepidodendrales</a> (cây có vảy), <a href="/w/index.php?title=Filicales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Filicales (trang không tồn tại)">Filicales</a> (dương xỉ), <a href="/w/index.php?title=Medullosales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medullosales (trang không tồn tại)">Medullosales</a> (trước đây gộp chung trong "<a href="/wiki/Pteridospermatophyta" class="mw-redirect" title="Pteridospermatophyta">dương xỉ có hạt</a>", một tập hợp nhân tạo của hàng loạt các <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_h%E1%BA%A1t_tr%E1%BA%A7n" title="Thực vật hạt trần">thực vật hạt trần</a> thời kỳ đầu) và <a href="/w/index.php?title=Cordaitales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cordaitales (trang không tồn tại)">Cordaitales</a>. Các nhóm này vẫn tiếp tục thống lĩnh trong suốt kỷ này, nhưng trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Pennsylvania" title="Thế Pennsylvania">thế Pennsylvania</a>, một vài nhóm khác như <a href="/wiki/Cycadophyta" class="mw-redirect" title="Cycadophyta">Cycadophyta</a> (tuế), <a href="/w/index.php?title=Callistophytales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Callistophytales (trang không tồn tại)">Callistophytales</a> (nhóm "dương xỉ có hạt" khác) và <a href="/w/index.php?title=Voltziales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voltziales (trang không tồn tại)">Voltziales</a> (có quan hệ họ hàng và đôi khi được gộp vào trong <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_Th%C3%B4ng" title="Ngành Thông">ngành Thông</a>), cũng đã xuất hiện. </p><p>Các loài thông đất, thạch tùng khi đó của bộ Lepidodendrales (họ hàng nhưng không phải tổ tiên của các loài thông đất nhỏ ngày nay) là các cây thân gỗ lớn với đường kính thân cây tới 1,5 m và cao tới 30 m. Chúng bao gồm các chi <i><a href="/w/index.php?title=Lepidodendron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lepidodendron (trang không tồn tại)">Lepidodendron</a></i> (với quả nón gọi là <i>Lepidostrobus</i>), <i><a href="/w/index.php?title=Halonia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halonia (trang không tồn tại)">Halonia</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Lepidophloios&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lepidophloios (trang không tồn tại)">Lepidophloios</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Sigillaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sigillaria (trang không tồn tại)">Sigillaria</a></i>. Các rễ của một vài dạng này được gọi là <i><a href="/w/index.php?title=Stigmaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stigmaria (trang không tồn tại)">Stigmaria</a></i>. </p><p>Các lá lược của một vài nhóm dương xỉ kỷ Than Đá là gần như giống hệt với các lá lược của dương xỉ ngày nay. Có lẽ nhiều loài là biểu sinh. Các hóa thạch của dương xỉ và "dương xỉ có hạt" bao gồm các chi <i><a href="/w/index.php?title=Pecopteris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pecopteris (trang không tồn tại)">Pecopteris</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Cyclopteris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cyclopteris (trang không tồn tại)">Cyclopteris</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Neuropteris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neuropteris (trang không tồn tại)">Neuropteris</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Alethopteris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alethopteris (trang không tồn tại)">Alethopteris</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Sphenopteris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphenopteris (trang không tồn tại)">Sphenopteris</a></i>. Các chi <i><a href="/w/index.php?title=Megaphyton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Megaphyton (trang không tồn tại)">Megaphyton</a></i> và <i><a href="/w/index.php?title=Caulopteris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caulopteris (trang không tồn tại)">Caulopteris</a></i> là các cây dương xỉ thân gỗ. </p><p>Bộ Equisetales bao gồm dạng khổng lồ phổ biến (chi <i><a href="/w/index.php?title=Calamites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Calamites (trang không tồn tại)">Calamites</a></i>), với đường kính thân cây khoảng 30–60 cm và cao tới 20 m. Chi <i><a href="/w/index.php?title=Sphenophyllum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphenophyllum (trang không tồn tại)">Sphenophyllum</a></i> là các dây leo thân mảnh dẻ với lá mọc thành vòng xoắn, chúng có lẽ có quan hệ họ hàng với cả Calamites và ngành Lycopodiophyta. </p><p>Chi <i><a href="/w/index.php?title=Cordaites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cordaites (trang không tồn tại)">Cordaites</a></i> có quan hệ họ hàng với các loài tuế và thông, bao gồm các cây cao (từ 6 tới trên 30 m) với các lá tương tự như các đai, cụm hoa dạng đuôi sóc, sinh ra các quả mọng như ở các loài <a href="/wiki/H%E1%BB%8D_Thanh_t%C3%B9ng" title="Họ Thanh tùng">thanh tùng</a>, được gọi là <i><a href="/w/index.php?title=Cardiocarpus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cardiocarpus (trang không tồn tại)">Cardiocarpus</a></i>. Các loài thực vật này được cho là sống trong các cánh rừng đầm lầy. Các loài cây có thể coi là thật sự thuộc về nhóm <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_Th%C3%B4ng" title="Ngành Thông">thông</a> (chi <i><a href="/w/index.php?title=Waichia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Waichia (trang không tồn tại)">Waichia</a></i> của bộ Voltziales) xuất hiện vào cuối kỷ Than Đá. Chúng ưa thích các vùng đất cao và khô. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nấm"><span id="N.E1.BA.A5m"></span>Nấm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Nấm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nấm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Do động và thực vật đã phát triển với quy mô tương đối lớn cũng như phổ biến trong giai đoạn này, (chẳng hạn <i><a href="/w/index.php?title=Lepidodendron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lepidodendron (trang không tồn tại)">Lepidodendron</a></i>- cây có vảy), các loài <a href="/wiki/N%E1%BA%A5m" title="Nấm">nấm</a> cũng tiếp tục đa dạng hóa. Các loài nấm biển vẫn còn chiếm lĩnh đại dương. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_b%E1%BB%91n_ch%C3%A2n_k%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Động vật bốn chân kỷ Than Đá (trang không tồn tại)">Động vật bốn chân kỷ Than Đá</a></li> <li>Các điểm lưu giữ hóa thạch quan trọng trong kỷ Than Đá <ul><li><a href="/w/index.php?title=M%E1%BB%8F_%C4%91%C3%A1_Hamilton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mỏ đá Hamilton (trang không tồn tại)">Mỏ đá Hamilton</a>; 320 <a href="/wiki/Megaannum" class="mw-redirect" title="Megaannum">Ma</a>; <a href="/wiki/Kansas" title="Kansas">Kansas</a>, Hoa Kỳ</li> <li><a href="/w/index.php?title=S%C3%B4ng_nh%C3%A1nh_Mazon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sông nhánh Mazon (trang không tồn tại)">Sông nhánh Mazon</a>; 300 <a href="/wiki/Megaannum" class="mw-redirect" title="Megaannum">Ma</a>; <a href="/wiki/Illinois" title="Illinois">Illinois</a>, Hoa Kỳ</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eeb.uconn.edu/Courses/Eeb477/Dudley_98.pdf">Dudley, Robert. "Atmospheric Oxygen, Giant Paleozoic Insects and the Evolution of Aerial Locomotor Performance." <i>Journal of Experimental Biology</i> 201, 1043-50 (1998) (Dạng pdf)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061102184749/http://www.eeb.uconn.edu/Courses/Eeb477/Dudley_98.pdf">Lưu trữ</a> 2006-11-02 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li>Ogg Jim; tháng 6 năm 2004, <i>Overview of Global Boundary Stratotype Sections and Points (GSSP's)</i> <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.stratigraphy.org/gssp.htm">http://www.stratigraphy.org/gssp.htm</a> Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2006.</li> <li>Stanley Steven M. <i>Earth System History.</i> New York: W.H. Freeman and Company, 1999. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0716728826" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7167-2882-6</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72042645">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stratigraphy.org/gts.htm">“Geologic Time Scale 2004”</a>. Ủy ban quốc tế về địa tầng học (ICS)<span class="reference-accessdate">. Truy cập 19 tháng 9</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Geologic+Time+Scale+2004&rft.pub=%E1%BB%A6y+ban+qu%E1%BB%91c+t%E1%BA%BF+v%E1%BB%81+%C4%91%E1%BB%8Ba+t%E1%BA%A7ng+h%E1%BB%8Dc+%28ICS%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.stratigraphy.org%2Fgts.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AK%E1%BB%B7+Than+%C4%90%C3%A1" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã bỏ qua tham số không rõ <code class="cs1-code">|accessyear=</code> (gợi ý <code class="cs1-code">|access-date=</code>) (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#parameter_ignored_suggest" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment">Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: <code class="cs1-code">|access-date=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_date" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geo-lieven.com/erdzeitalter/karbon/karbon.htm">Các ví dụ về các hóa thạch kỷ Than Đá</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lưu_ý"><span id="L.C6.B0u_.C3.BD"></span>Lưu ý</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Lưu ý”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lưu ý"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Carboniferous?uselang=vi">Kỷ Than Đá</a></b></i>.</div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Sauerstoffgehalt-1000mj.svg" title="Tập tin:Sauerstoffgehalt-1000mj.svg">Image:Sauerstoffgehalt-1000mj.svg</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Phanerozoic_Carbon_Dioxide.png" title="Tập tin:Phanerozoic Carbon Dioxide.png">Image:Phanerozoic Carbon Dioxide.png</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:All_palaeotemps.png" title="Tập tin:All palaeotemps.png">Image:All palaeotemps.png</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHaq,_B._U.Schutter2008" class="citation journal cs1">Haq, B. U.; Schutter, SR (2008). “A Chronology of Paleozoic Sea-Level Changes”. <i>Science</i>. <b>322</b> (5898): 64–68. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2008Sci...322...64H">2008Sci...322...64H</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1161648">10.1126/science.1161648</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18832639">18832639</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=A+Chronology+of+Paleozoic+Sea-Level+Changes&rft.volume=322&rft.issue=5898&rft.pages=64-68&rft.date=2008&rft_id=info%3Apmid%2F18832639&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1161648&rft_id=info%3Abibcode%2F2008Sci...322...64H&rft.au=Haq%2C+B.+U.&rft.au=Schutter%2C+SR&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AK%E1%BB%B7+Than+%C4%90%C3%A1" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text">Steven M. Stanley, <i>Earth System History.</i> (New York: W.H. Freeman and Company, 1999), 414.</span> </li> <li id="cite_note-Stanley,_414-6">^ <a href="#cite_ref-Stanley,_414_6-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stanley,_414_6-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stanley,_414_6-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Stanley, 414.</span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">Stanley, 416.</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text">Stanley, 414-6.</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text">Stanley, 426.</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text">Stanley, 411-12.</span> </li> </ol></div> <table class="toccolours" style="margin-left:auto; margin-right:auto;"> <tbody><tr> <th style="background:#80B5D5" colspan="6"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_C%E1%BB%95_sinh" title="Đại Cổ sinh">đại Cổ sinh</a> </th></tr> <tr> <th style="background:#FB805F" width="80px"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Cambri" title="Kỷ Cambri">kỷ Cambri</a> </th> <th style="background:#F981A6" width="80px"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Ordovic" title="Kỷ Ordovic">kỷ Ordovic</a> </th> <th style="background:#B172B6" width="80px"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Silur" title="Kỷ Silur">kỷ Silur</a> </th> <th style="background:#9999C9" width="80px"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Devon" title="Kỷ Devon">kỷ Devon</a> </th> <th style="background:#99BDDA" width="80px"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Than_%C4%91%C3%A1" class="mw-redirect" title="Kỷ Than đá">kỷ Than đá</a> </th> <th style="background:#67C6DD" width="80px"><a href="/wiki/K%E1%BB%B7_Permi" title="Kỷ Permi">kỷ Permi</a> </th></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="margin-left:auto; margin-right:auto;"> <tbody><tr> <th style="background:rgb(103,171,160);" colspan="6"><a class="mw-selflink selflink">Kỷ Than Đá</a> </th></tr> <tr> <th style="background:rgb(103,148,109);" colspan="3"><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Mississippi" title="Thế Mississippi">Thế Mississippi</a> </th> <th style="background:rgb(153,196,181);" colspan="3"><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_Pennsylvania" title="Thế Pennsylvania">Thế Pennsylvania</a> </th></tr> <tr> <th style="background:rgb(103,148,109);font-size:90%;"><a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BB%81n_Mississippi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiền Mississippi (trang không tồn tại)">Hạ/Tiền</a> </th> <th style="background:rgb(103,148,109);font-size:90%;"><a href="/w/index.php?title=Trung_Mississippi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trung Mississippi (trang không tồn tại)">Trung</a> </th> <th style="background:rgb(103,148,109);font-size:90%;"><a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%ADu_Mississippi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hậu Mississippi (trang không tồn tại)">Thượng/Hậu</a> </th> <th style="background:rgb(153,196,181);font-size:90%;"><a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BB%81n_Pennsylvania&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiền Pennsylvania (trang không tồn tại)">Hạ/Tiền</a> </th> <th style="background:rgb(153,196,181);font-size:90%;"><a href="/w/index.php?title=Trung_Pennsylvania&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trung Pennsylvania (trang không tồn tại)">Trung</a> </th> <th style="background:rgb(153,196,181);font-size:90%;"><a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%ADu_Pennsylvania&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hậu Pennsylvania (trang không tồn tại)">Thượng/Hậu</a> </th></tr> <tr> <td style="background:rgb(103,148,109);text-align:center;font-size:90%;"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Tournai" title="Tầng Tournai">Tournai</a> </td> <td style="background:rgb(103,148,109);text-align:center;font-size:90%;"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Vis%C3%A9" title="Tầng Visé">Visé</a> </td> <td style="background:rgb(103,148,109);text-align:center;font-size:90%;"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Serpukhov" title="Tầng Serpukhov">Serpukhov</a> </td> <td style="background:rgb(153,196,181);text-align:center;font-size:90%;"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Bashkiria" title="Tầng Bashkiria">Bashkiria</a> </td> <td style="background:rgb(153,196,181);text-align:center;font-size:90%;"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Moskva" title="Tầng Moskva">Moskva</a> </td> <td style="background:rgb(153,196,181);text-align:center;font-size:90%;"><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Kasimov" title="Tầng Kasimov">Kasimov</a> | <a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_Gzhel" title="Tầng Gzhel">Gzhel</a> </td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Kỷ_Than_Đá&oldid=69444372">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Kỷ_Than_Đá&oldid=69444372</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:K%E1%BB%B7_Than_%C4%91%C3%A1" title="Thể loại:Kỷ Than đá">Kỷ Than đá</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BA%A1i_C%E1%BB%95_Sinh" title="Thể loại:Đại Cổ Sinh">Đại Cổ Sinh</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Thể loại:Bài có liên kết hỏng">Bài có liên kết hỏng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_tham_s%E1%BB%91_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Lỗi CS1: tham số không rõ">Lỗi CS1: tham số không rõ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_ng%C3%A0y_th%C3%A1ng" title="Thể loại:Lỗi CS1: ngày tháng">Lỗi CS1: ngày tháng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 18 tháng 12 năm 2022, 05:09.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Kỷ Than Đá</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>84 ngôn ngữ</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Thêm đề tài</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-75fbfdcd46-2tqrt","wgBackendResponseTime":127,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.337","walltime":"0.469","ppvisitednodes":{"value":14391,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":111765,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3930,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":21,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11164,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 375.997 1 -total"," 44.45% 167.113 1 Bản_mẫu:Geological_period"," 28.36% 106.633 1 Bản_mẫu:Geological_range"," 21.04% 79.112 36 Bản_mẫu:Period_start"," 20.67% 77.715 1 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 18.86% 70.906 1 Bản_mẫu:Phanerozoic_220px"," 16.61% 62.438 11 Bản_mẫu:Fossil_range/bar"," 14.50% 54.501 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 13.26% 49.855 36 Bản_mẫu:Period_id"," 9.61% 36.126 1 Bản_mẫu:If_then_show"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.110","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3670953,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-dd7b9dc85-b6rnr","timestamp":"20250201043806","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"K\u1ef7 Than \u0110\u00e1","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/K%E1%BB%B7_Than_%C4%90%C3%A1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q133738","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q133738","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-01-27T08:41:05Z","dateModified":"2022-12-18T05:09:44Z"}</script> </body> </html>