CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>فارابی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"3dcc1a56-fcf2-407c-b28d-a524bf4b355f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"فارابی","wgTitle":"فارابی","wgCurRevisionId":40223130,"wgRevisionId":40223130,"wgArticleId":8745,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های نیازمند بازبینی واقعیت ویکی‌پدیا","صفحه‌های دارای پیوند مرده","صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند","صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان", "صفحات نیمه‌حفاظت‌شده ویکی‌پدیا","Articles having different image on Wikidata and Wikipedia","همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع","همه مقاله‌هایی که با واژگان طفره‌آمیز مشخص نشانه‌گذاری شده‌اند","مقاله‌های دارای الفاظ طفره‌آمیز مشخص","پیوند رده انبار در ویکی‌داده است","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ISNI","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VIAF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BIBSYS","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های CANTICN", "مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ICCU","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NLA","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NLG","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NSK","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NTA","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های PLWABN","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های SELIBR", "مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VcBA","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های DTBIO","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های CINII","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ZBMATH","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های FAST","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های MusicBrainz","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های RERO","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های SUDOC","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های TDVİA","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های Trove","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های WorldCat-VIAF","داده‌های کتابخانه‌ای با ۲۹ عنصر", "مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های چندگانه","اخلاق‌گرایان","ارسطوشناسان","افلاطون‌شناسان","الهی‌دانان اهل ایران","الهی‌دانان مسلمان","اهالی خراسان","اهالی فاراب","ایدئالیست‌ها","تاریخ پزشکی","تاریخ منطق","درگذشتگان دهه ۹۵۰ (میلادی)","زادگان ۸۷۲ (میلادی)","شناخت‌شناسان","شیمی‌دانان فارسی‌زبان","عارفان","فارابی","فیزیک‌دانان قرون وسطی","فیلسوفان اجتماعی","فیلسوفان اخلاق","فیلسوفان ادبیات","فیلسوفان اهل ایران","فیلسوفان تاریخ","فیلسوفان دین","فیلسوفان ذهن","فیلسوفان روان‌شناسی","فیلسوفان زبان","فیلسوفان سده ۱۰ (میلادی)","فیلسوفان سیاسی اهل ایران", "فیلسوفان سیاسی","فیلسوفان علم","فیلسوفان فرهنگ","فیلسوفان قانون","فیلسوفان مسلمان","فیلسوفان منطق","فیلسوفان نوافلاطونی","کیمیاگران قرون وسطی اسلام","متافیزیک‌پژوهان","منتقدان اجتماعی","منتقدان فرهنگی","منطق‌دانان","موسیقی فارسی","نظریه‌پردازان موسیقی اسلام قرون وسطی","نظریه‌پردازان موسیقی اهل ایران","هستی‌شناسان","عارفان اهل ایران"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"فارابی","wgRelevantArticleId":8745,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{ "levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q160460","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles": "ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/55/Al-Farabi.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1267"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/55/Al-Farabi.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="845"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Al-Farabi.jpg/640px-Al-Farabi.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="676"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="فارابی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-فارابی rootpage-فارابی skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-زندگی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#زندگی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>زندگی</span> </div> </a> <ul id="toc-زندگی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نسب‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نسب‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>نسب‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-نسب‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فلسفه_فارابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه_فارابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>فلسفه فارابی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-فلسفه_فارابی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های فلسفه فارابی</span> </button> <ul id="toc-فلسفه_فارابی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-وحدت_فلسفه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#وحدت_فلسفه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>وحدت فلسفه</span> </div> </a> <ul id="toc-وحدت_فلسفه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-موسیقی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#موسیقی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>موسیقی</span> </div> </a> <ul id="toc-موسیقی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مذهب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مذهب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>مذهب</span> </div> </a> <ul id="toc-مذهب-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آثار_فارابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#آثار_فارابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>آثار فارابی</span> </div> </a> <ul id="toc-آثار_فارابی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کارهای_جدید_بر_روی_فارابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کارهای_جدید_بر_روی_فارابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>کارهای جدید بر روی فارابی</span> </div> </a> <ul id="toc-کارهای_جدید_بر_روی_فارابی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بزرگداشت_فارابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#بزرگداشت_فارابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>بزرگداشت فارابی</span> </div> </a> <ul id="toc-بزرگداشت_فارابی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">فارابی</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۷۹ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-79" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۷۹ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%8A" title="الفارابي–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الفارابي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%89" title="الفارابى–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الفارابى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/F%C9%99rabi" title="Fərabi–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Fərabi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="فارابی–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="فارابی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%BB-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Әл-Фараби–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Әл-Фараби" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%96" title="Аль-Фарабі–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Аль-Фарабі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%96" title="Аль-Фарабі–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Аль-Фарабі" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Фараби–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Фараби" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2_%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%80" title="আল ফারাবী–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আল ফারাবী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Al-Farab%C3%AD" title="Al-Farabí–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Al-Farabí" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="فارابی–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="فارابی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Al-F%C3%A2r%C3%A2b%C3%AE" title="Al-Fârâbî–کورسی" lang="co" hreflang="co" data-title="Al-Fârâbî" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="کورسی" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Al-F%C3%A1r%C3%A1b%C3%AD" title="Al-Fárábí–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Al-Fárábí" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%B8" title="Аль-Фарапи–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Аль-Фарапи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Al-F%C4%81r%C4%81b%C4%AB" title="Al-Fārābī–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Al-Fārābī" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Farabi" title="Farabi–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Farabi" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Abu_Al-Nasr_Al-Farabi" title="Abu Al-Nasr Al-Farabi–Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Abu Al-Nasr Al-Farabi" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB-%CE%A6%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BC%CF%80%CE%B9" title="Αλ-Φαράμπι–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Αλ-Φαράμπι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Al_Farabi" title="Al Farabi–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Al Farabi" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Al-F%C3%A2r%C3%A2b%C3%AE" title="Al-Fârâbî–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Al-Fârâbî" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Al-Farab%C3%AD" title="Al-Farabí–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Al-Farabí" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Al_Farabi" title="Al Farabi–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Al Farabi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%9C-%D7%A4%D7%90%D7%A8%D7%90%D7%91%D7%99" title="אל-פאראבי–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="אל-פאראבי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Al_Farabi" title="Al Farabi–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Al Farabi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Abu_Naszr_Muhammad_al-F%C3%A1r%C3%A1bi" title="Abu Naszr Muhammad al-Fárábi–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Abu Naszr Muhammad al-Fárábi" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC-%D5%96%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%AB" title="Ալ-Ֆարաբի–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ալ-Ֆարաբի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC_%D5%96%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%AB" title="Ալ Ֆարապի–Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ալ Ֆարապի" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%BC%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%83%93%E3%83%BC" title="ファーラービー–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ファーラービー" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%B1%D1%83_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80_%D3%98%D0%BB-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Әбу Насыр Әл-Фараби–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Әбу Насыр Әл-Фараби" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8C%8C%EB%9D%BC%EB%B9%84" title="파라비–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="파라비" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Farab%C3%AE" title="Farabî–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Farabî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%83_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D1%80_%D0%B0%D0%BB-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Абу Наср ал-Фараби–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Абу Наср ал-Фараби" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Alpharabius" title="Alpharabius–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Alpharabius" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/F%C4%81r%C4%81b%C4%AB" title="Fārābī–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Fārābī" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–مادورایی" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="مادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B5%BD_%E0%B4%AB%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%AC%E0%B4%BF" title="അൽ ഫാറാബി–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അൽ ഫാറാബി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Abu_Al-Nasr_Al-Farabi" title="Abu Al-Nasr Al-Farabi–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Abu Al-Nasr Al-Farabi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="ابونصر فارابی–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ابونصر فارابی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Al_Farabi" title="Al Farabi–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Al Farabi" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A8%B2-%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80" title="ਅਲ-ਫ਼ਾਰਾਬੀ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅਲ-ਫ਼ਾਰਾਬੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="الفارابی–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="الفارابی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%8A_%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%8A" title="ابي نصر الفارابي–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ابي نصر الفارابي" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Alfar%C3%A1bi" title="Alfarábi–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Alfarábi" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Аль-Фараби–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Аль-Фараби" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%8A" title="الفارابي–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="الفارابي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ab%C3%BA_Nasr_Muhammad_al-F%C3%A1r%C3%A1b%C3%AD" title="Abú Nasr Muhammad al-Fárábí–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Abú Nasr Muhammad al-Fárábí" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="الفارابی–Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="الفارابی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Farabiu" title="Farabiu–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Farabiu" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BB_%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Ел Фараби–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ел Фараби" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Al_Farabi" title="Al Farabi–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Al Farabi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B1%D3%A3" title="Форобӣ–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Форобӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Al-Faraby" title="Al-Faraby–ترکمنی" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Al-Faraby" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Al-Farabi" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/F%C3%A2r%C3%A2b%C3%AE" title="Fârâbî–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Fârâbî" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%B1%D2%AF_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%B9%D1%80_%D3%99%D0%BB-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Әбү Насыйр әл-Фараби–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Әбү Насыйр әл-Фараби" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%89" title="فارابى–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="فارابى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C-%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%96" title="Аль-Фарабі–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Аль-Фарабі" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="فارابی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فارابی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Forobiy" title="Forobiy–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Forobiy" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95%E6%8B%89%E6%AF%94" title="法拉比–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="法拉比" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9A-%E1%83%A4%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%98" title="ალ-ფარაბი–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ალ-ფარაბი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95%E6%8B%89%E6%AF%94" title="法拉比–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="法拉比" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%8A%B1%E5%89%8C%E6%AF%94" title="花剌比–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="花剌比" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q160460#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit" title="این صفحه محافظت‌شده است.
می‌توانید متن مبدأ آن را ببینید [e]" accesskey="e"><span>نمایش مبدأ</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit"><span>نمایش مبدأ</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&oldid=40223130" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&id=40223130&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D8%25A8%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D8%25A8%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Al-Farabi" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" hreflang="fa"><span>ویکی‌گفتاورد</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q160460" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-pp-default" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA_%D8%A7%D8%B2_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7#نیمه" title="این مقاله تا ۱۳ شهریور ۱۴۰۴ نیمه‌حفاظت‌شده شده‌است"><img alt="صفحه نیمه‌حفاظت‌شده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Semi-protection-shackle.svg/20px-Semi-protection-shackle.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Semi-protection-shackle.svg/30px-Semi-protection-shackle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Semi-protection-shackle.svg/40px-Semi-protection-shackle.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p class="mw-empty-elt"> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای دیگر کاربردها، <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C_(%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" class="mw-disambig" title="فارابی (ابهام‌زدایی)">فارابی (ابهام‌زدایی)</a> را ببینید.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35359648">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox biography vcard" style="{{{سبک بدنه}}}"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above" style="background: #9BE89B; color: #000000;"><div style="display:inline" class="fn">فارابی</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Al-Farabi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Al-Farabi.jpg/220px-Al-Farabi.jpg" decoding="async" width="220" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Al-Farabi.jpg/330px-Al-Farabi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Al-Farabi.jpg/440px-Al-Farabi.jpg 2x" data-file-width="662" data-file-height="699" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">عنوان(ها)</th><td class="infobox-data">معلم ثانی<sup id="cite_ref-Henry_Corbin_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background: #9BE89B; color: #000000;">اطلاعات شخصی</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">زاده</th><td class="infobox-data">۲۵۹ قمری/حدود ۸۷۲ میلادی<sup id="cite_ref-Henry_Corbin_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><div style="display:inline" class="birthplace"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="فاراب">فاراب</a> <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a> یا <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="ولایت فاریاب">ولایت فاریاب</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a><sup id="cite_ref-Iranica_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">درگذشته</th><td class="infobox-data">۳۳۹ قمری/حدود ۹۵۰ میلادی<sup id="cite_ref-Henry_Corbin_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><div style="display:inline" class="deathplace"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82" title="دمشق">دمشق</a><sup id="cite_ref-BEA_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-BEA-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">دین</th><td class="infobox-data category"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">ملیت</th><td class="infobox-data nickname"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="مردمان ایرانی">ایرانی</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">دوران</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="دوران طلایی اسلام">دوران طلایی اسلام</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">عقیده</th><td class="infobox-data category"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه نوافلاطونی">فلسفه نوافلاطونی</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">زمینه‌های علمی</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">فلسفه سیاسی</a>، <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="حقوق">حقوق</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="موسیقی">موسیقی</a>، <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85" title="علم">علم</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">فلسفه اخلاق</a>، <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="عرفان">عرفان</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9" title="پزشک">پزشک</a><sup id="cite_ref-Henry_Corbin_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">آثار معروف</th><td class="infobox-data"><i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="کتاب موسیقی کبیر">موسیقی کبیر</a></i>، <i>آراء اهل المدینة الفاضله</i>، <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85" title="احصاءالعلوم">احصاءالعلوم</a></i>، <i>الاحصاء و الایقاعات</i><sup id="cite_ref-Henry_Corbin_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background: #9BE89B; color: #000000;">رهبر مسلمان</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: center; font-size: 95%; border:none; padding:0;"> <div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold; font-size: 100%; text-align: right;"><div>تأثیرگذاران</div></div> <ul class="mw-collapsible-content" style="font-size: 105%; margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit; text-align: right; list-style: none none; margin-right: 0; text-align:center;"><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%B1%DB%8C_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81)" title="پورفیری (فیلسوف)">پورفیری</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B7%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="بطلمیوس">بطلمیوس</a>،<sup id="cite_ref-BEA_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-BEA-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="ابویوسف کندی">ابویوسف کندی</a> <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: center; font-size: 95%; border:none; padding:0;"> <div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold; font-size: 100%; text-align: right;"><div>تأثیرپذیرندگان</div></div> <ul class="mw-collapsible-content" style="font-size: 105%; margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit; text-align: right; list-style: none none; margin-right: 0; text-align:center;"><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a>، <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%AF%DB%8C" title="یحیی بن عدی">یحیی بن عدی</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوسلیمان سجستانی">ابوسلیمان سجستانی</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B3_%D9%85%D8%A7%DA%AF%D9%86%D9%88%D8%B3" title="آلبرتوس ماگنوس">آلبرتوس ماگنوس</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="شهاب‌الدین یحیی سهروردی">شهاب‌الدین یحیی سهروردی</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%AC%D9%87" title="ابن باجه">ابن باجه</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="ملاصدرا">ملاصدرا</a>،<sup id="cite_ref-Henry_Corbin_1-5" class="reference"><a href="#cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="ابوالحسن محمد عامری">ابوالحسن محمد عامری</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="ابن رشد">ابن رشد</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="موسی بن میمون">موسی بن میمون</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="ابوحیان توحیدی">ابوحیان توحیدی</a>، <a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88_%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%B3" title="لئو اشتراوس">لئو اشتراوس</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:A21-133_grande.webp" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/A21-133_grande.webp/200px-A21-133_grande.webp.png" decoding="async" width="200" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/A21-133_grande.webp/300px-A21-133_grande.webp.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/A21-133_grande.webp/362px-A21-133_grande.webp.png 2x" data-file-width="362" data-file-height="498" /></a><figcaption>تمبر بزرگداشت ۱۱۰۰مین سالگرد تولد فارابی، چاپ <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="شوروی">شوروی</a>، ۱۹۷۵</figcaption></figure> <p><b>ابونصر محمد بن محمد فارابی</b> (زادهٔ ۲۵۹ قمری / ۸۷۲ م.<sup id="cite_ref-Henry_Corbin_1-6" class="reference"><a href="#cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="ولایت فاریاب">ولایت فاریاب</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a> – درگذشتهٔ ۳۳۹ قمری / ۹۵۰ م.<sup id="cite_ref-BEA_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-BEA-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82" title="دمشق">دمشق</a>)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از بزرگ‌ترین <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81" title="فیلسوف">فلاسفه</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF" title="دانشمند">دانشمندان</a> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="مردم ایرانی">ایرانی</a><sup id="cite_ref-Iranica_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef1_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef1-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="عصر طلایی اسلام">عصر طلایی اسلام</a> است.<sup id="cite_ref-Iranica_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Iranica_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef1_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef1-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>فارابی در علم، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه">فلسفه</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جامعه‌شناسی">جامعه‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="پزشکی">پزشکی</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="ریاضیات">ریاضیات</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="موسیقی">موسیقی</a> تخصص داشت. بیشترین آثار او در زمینه فلسفه، منطق، جامعه‌شناسی و همچنین دانشنامه‌نویسی بود. وی نخستین فیلسوفی است که در دورهٔ اسلام ظهور کرده و روی همین اصل او را «استاد الفلاسفه» می‌نامند.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فارابی به مکتب <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="نوافلاطونی">نوافلاطونی</a> تعلق داشت که سعی داشتند تفکرات <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a> را با الهیات توحیدی هماهنگ کنند<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> و در فلسفه اسلامی نیز از جمله اندیشمندان <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A1" title="فلسفه مشاء">مشایی</a> محسوب می‌شود. فارابی شرح‌های ارزشمندی بر آثار ارسطو نگاشته و به سبب همین او را <b>معلم ثانی</b> خوانده‌اند. وی آثاری نظیر <i>الجمع بین الرایین</i>، <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D8%B6_%D9%85%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87" title="اغراض مابعدالطبیعه">اغراض مابعدالطبیعه</a></i>، <i><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%88%D8%B5_%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="فصوص الحکمه">فصوص الحکمه</a></i> و <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="احصاء العلوم">احصاء العلوم</a></i> را از خود به یادگار نهاده‌است. در قرون وسطی آثاری چند از او به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="زبان لاتین">زبان لاتین</a> برگردانده شده‌اند و او به خوبی در غرب نیز شهرت یافته‌است. </p><p>پدر و مادر فارابی از <a href="/wiki/%D8%B3%D8%BA%D8%AF" title="سغد">سغدیان</a> ایرانی زبان بودند.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فارابی بیشتر عمر خود را در <a href="/wiki/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="بغداد">بغداد</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%87" class="mw-redirect" title="دارالخلافه">دارالخلافه</a> <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="عباسیان">حکومت عباسیان</a>، گذراند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="زندگی"><span id=".D8.B2.D9.86.D8.AF.DA.AF.DB.8C"></span>زندگی</h2></div> <p>ابونصر محمد بن محمد فارابی ملقب به فارابی، در حدود سال ۲۵۷ هجری قمری/ ۸۷۰ میلادی در دهکده «وسیج» از ناحیه <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="ولایت فاریاب">فاریاب</a> <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="خراسان">خراسان</a> در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a> کنونی متولد شد. پدر وی «محمد بن اوزلغ» یکی از سردارهای سپاه <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامانیان">سامانیان</a> بود. به نظر می‌رسد فارابی تحصیلات اولیه خود را در <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="ولایت فاریاب">فاریاب</a> به پایان رسانده و مدتی نیز به شغل قضاوت مشغول بوده‌است. برخی پژوهشگران معاصر، آغاز مطالعات علمی او را از شهر <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88" title="مرو">مرو</a> می‌دانند؛ مرو در آن زمان مرکز درس و بحث فلسفی بود و اساتید مشهوری در آن تدریس می‌کردند. فاصله کم بین شهر <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88" title="مرو">مرو</a> و محل سکونت فارابی حضور او را در شهر تسهیل می‌کرد. فارابی در جوانی به <a href="/wiki/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="بغداد">بغداد</a> رفت و نزد متی بن یونس به فراگرفتن منطق و فلسفه پرداخت. سپس به <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="حران">حران</a> سفر کرد و به شاگردی <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%AD%D9%86%D8%A7_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86" title="یوحنا بن حیلان">یوحنا بن حیلان</a> درآمد. </p><p>دهخدا به نقل از <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%B1" class="mw-redirect" title="بدیع الزمان فروزانفر">بدیع الزمان فروزانفر</a> می‌نویسد: «اسم پدر او طرخان و نام جدش اوزلوغ است (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/farabi-i">اما در دانشنامه ایرانیکا رد شده‌است</a>). نام ازلغ و طرخان هر دو نامهای <a href="/wiki/%D8%B3%D8%BA%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="سغدی">سغدی</a> ایرانی هستند که نام طرخان از سغدی به ترکی وارد شده‌است. در شرح زندگی فارابی مطلبی که بر جریان واقعی زندگی دوران طفولیت و جوانی وی باشد در کتاب‌ها وجود ندارد. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%A8%D8%B9%D9%87" title="ابن ابی‌اصیبعه">ابن ابی‌اصیبعه</a> دو خبر متناقض دربارهٔ او نقل می‌کند: اول اینکه فارابی در آغاز کار نگهبان باغی در دمشق بود و دوم اینکه، در جوانی به قضاوت مشغول بود و چون به معارف دیگر آشنا شد، قضاوت را ترک کرد و با تمام میل به طرف معارف دیگر روی آورد.» در جوانی برای تحصیل به <a href="/wiki/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="بغداد">بغداد</a> رفت و نزد «متی بن یونس» به فراگرفتن <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه">فلسفه</a> پرداخت. سپس به <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%91%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="حرّان">حرّان</a> سفر کرد و به شاگردی «<a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%AD%D9%86%D8%A7_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86" title="یوحنا بن حیلان">یوحنا بن حیلان</a>» درآمد. </p><p>از آغاز کار، هوش سرشار و علم آموزی وی سبب شد که همه موضوعاتی را که تدریس می‌شد، به خوبی فراگیرد. </p><p>به زودی نام او به عنوان فیلسوف و دانشمند شهرت یافت و چون به بغداد بازگشت، گروهی از شاگردان، گرد او فراهم آمدند که «<a href="/wiki/%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%AF%DB%8C" title="یحیی بن عدی">یحیی بن عدی</a>» فیلسوف مسیحی یکی از آنان بود. </p><p>در سال ۳۳۰ هجری قمری/۹۴۱ میلادی به <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82" title="دمشق">دمشق</a> رفت و به «<a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="سیف الدوله حمدانی">سیف الدوله حمدانی</a>» حاکم <a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D8%A8" title="حلب">حلب</a> پیوست و در زمره علمای دربار او درآمد. فارابی در سال ۳۳۸هجری قمری/۹۵۰میلادی در سن هشتاد سالگی در دمشق وفات یافت. عده‌ای بر این باورند که ابونصر هنگامی که از دمشق به <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%84%D9%88%D9%86" title="اشکلون">عسقلان</a> می‌رفت به دزدان برخورد. ابونصر گفت: «هر آنچه از مرکب، سلاح، لباس و مال هست بگیرید و با من کاری نداشته باشید.» آن‌ها نپذیرفتند و قصد کشتن او کردند. ابونصر به ناچار با آن‌ها جنگید و کشته شد. امرای شام از حادثه با خبر شدند. ابونصر را دفن کردند و دزدان را بر سر قبر او دار زدند. </p><p>مورخان اسلامی معتقدند که فارابی فردی زهد پیشه و عزلت‌گزین و اهل تأمل بود. اعراض او از امور دنیوی به حدی بود که با آن که سیف الدوله برایش از <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84" title="بیت‌المال">بیت‌المال</a> حقوق بسیار تعیین کرده بود، به چهار <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%87%D9%85" title="درهم">درهم</a> در روز قناعت می‌ورزید. </p><p>فارابی در انواع علوم بی‌همتا بود. چنان‌که دربارهٔ هر علمی از علوم زمان خویش کتاب نوشت و از کتاب‌های وی معلوم می‌شود که در علوم <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان">زبان</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="ریاضیات">ریاضیات</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="کیمیا">کیمیا</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D9%87%DB%8C%D8%A6%D8%AA" class="mw-redirect" title="دانش هیئت">هیئت</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="علوم نظامی">علوم نظامی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="موسیقی">موسیقی</a> و <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="طبیعیات">طبیعیات</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="الهیات">الهیات</a> و علوم مدنی و <a href="/wiki/%D9%81%D9%82%D9%87" title="فقه">فقه</a> و منطق دارای مهارت بسیار بوده‌است. </p><p>درست است که <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="ابویوسف کندی">کندی</a> نخستین فیلسوف اسلامی است که راه را برای دیگران پس از خود گشود؛ اما او نتوانست مکتب فلسفی تأسیس کرده و میان مسائلی که مورد بحث قرار داده‌است، وحدتی ایجاد کند. در صورتی که فارابی توانست مکتبی کامل را بنیان نهد. </p><p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a> او را استاد خود می‌شمرد و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="ابن رشد">ابن رشد</a> و دیگر حکمای اسلام و عرب، برایش احترام بالایی قائل بودند. ازجمله سخنی از ابن سینا است که اوج منزلت علمی او را بیان می‌کند: کتاب مابعدالطبیعه را مطالعه کردم و بعد از چهل مرتبه مطالعه نتوانستم از اغراض مؤلف آن آگاهی پیدا کنم تا اینکه در بازار به کتابی از ابونصر فارابی برخورد کردم که شرحی بر کتاب مابعدالطبیعه بود. بعد از مطالعه آن توانستم مطالب مابعدالطبیعه را دریابم و بسیار مسرور شدم. </p><p>در سنت فلسفه اسلامی، فارابی را بعد از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a> که ملقب به «<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="معلم اول">معلم اول</a>» بود، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%AB%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="معلم ثانی">معلم ثانی</a> لقب داده‌اند.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نسب‌ها"><span id=".D9.86.D8.B3.D8.A8.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>نسب‌ها</h2></div> <p>تاریخ‌نگار عرب <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%A8%D8%B9%D9%87" title="ابن ابی‌اصیبعه">ابن ابی اصیبعه</a> (وفات ۶۶۸ ه‍.ق) در کتاب العیون خود اشاره کرده‌است که فارابی که پدر قرآن است، از نسب پارسی بود<sup id="cite_ref-Iranica_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%85" title="ابن ندیم">ابن ندیم</a> در <i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_(%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%85)" title="الفهرست (ابن ندیم)">الفهرست</a></i> خود و نیز الشهروزی که در حوالی سال‌های ۱۲۸۸ میلادی می‌زیست و اولین زندگی‌نامه را نوشته‌است، نسب وی را ایرانی می‌نویسند.<sup id="cite_ref-Nasr_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nasr-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> علاوه بر این‌ها فارابی در حاشیه بسیاری از کارهایش به زبان <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="پارسی">پارسی</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D8%BA%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="سغدی">سغدی</a> منابعی را معرفی کرده (حتی به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">زبان یونانی</a>، اما به ترکی نه)<sup id="cite_ref-Iranica_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> حتی <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%BA%D8%AF%DB%8C" title="زبان سغدی">زبان سغدی</a> به عنوان <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="زبان مادری">زبان مادری</a> وی<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و زبان ساکنان <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="فاراب">فاراب</a> یا <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="ولایت فاریاب">فاریاب</a> دانسته شده‌است.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> محمد جواد مشکور ایرانی زبان بودن اصالت <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="آسیای میانه">آسیای میانه</a> را استدلال کرده‌است.<sup id="cite_ref-GL_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-GL-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اما فاراب یا <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="ولایت فاریاب">فاریاب</a> در درجه نخست جزو سرزمین مسلمانان بود و در درجه نخست فارابی به دنیای اسلام و تمام بشریت تعلق دارد و عرب یا پارسی یا ترک بودن وی اهمیتی ندارد.<sup id="cite_ref-GL_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-GL-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اصالت پارسی فارابی توسط دیگر منابع نیز بحث شده‌است.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین پروفسور <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="دانشگاه آکسفورد">دانشگاه آکسفورد</a> آقای بوسورث می‌نویسد که چهره‌های بزرگ مانند فارابی، <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-disambig" title="بیرونی">بیرونی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a> توسط دانش پژوهان متعصب ترک به نژاد ترکی چسبانده شدند.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="دانشنامه ایرانیکا">دانشنامه ایرانیکا</a> دکتر گوآتاس اظهارات ابن خلکان را نکوهش کرده و مدارک پیش از وی در این زمینه از ابن اصیبعه در مورد پارسی بودن فارابی باعث شده تا ابن خلکان به تلاش برای مدرک‌سازی جهت ترک نشان دادن وی متهم شود.<sup id="cite_ref-Iranica_2-6" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در این راستا وی اشاره می‌کند که ابن خلکان به اسم فارابی نسبت الترک را افزود در حالی که فارابی هرگز چنین نسبتی را نداشته‌است.<sup id="cite_ref-Iranica_2-7" class="reference"><a href="#cite_note-Iranica-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:KazakhstanP20-200Tenge-1999-donatedoy_f.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/KazakhstanP20-200Tenge-1999-donatedoy_f.jpg/200px-KazakhstanP20-200Tenge-1999-donatedoy_f.jpg" decoding="async" width="200" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/KazakhstanP20-200Tenge-1999-donatedoy_f.jpg/300px-KazakhstanP20-200Tenge-1999-donatedoy_f.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/KazakhstanP20-200Tenge-1999-donatedoy_f.jpg/400px-KazakhstanP20-200Tenge-1999-donatedoy_f.jpg 2x" data-file-width="825" data-file-height="393" /></a><figcaption>اسکناسی که هم‌اکنون در جمهوری <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a> رواج دارد</figcaption></figure> <p>قدیمی‌ترین کسی که نسب فارابی را <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B1%DA%A9" class="mw-redirect" title="مردمان ترک">ترک</a> دانسته <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AE%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="ابن خلکان">ابن خلکان</a> بوده‌است. وی در اثر خود وفایات فارابی را متولد فاراب و روستای کوچکی به نام وسیج که اکنون به نام <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="اترار">اترار</a> در <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a> شناخته می‌شود و از والدینی ترک می‌داند. ابن خلکان گوید: ابو نصر به زبان ترکی، عربی و دری به خوبی آگاه بود و این از تألیفات او به خصوص «کتاب الموسیقی الکبیر» به وضوح پدیدار است. برخی منابع دیگر نیز به این جریان معتقدند.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%82%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="علامه محمد قزوینی">علامه محمد قزوینی</a> نیز جزو موافقان نسب ترکی فارابی است.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="فلسفه_فارابی"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>فلسفه فارابی</h2></div> <p>از عصر فارابی تا عصر <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ملا هادی سبزواری">سبزواری</a>، یعنی از سده نهم تا نوزدهم میلادی، مبحث خلق جهان و حدوث و قدم عالم مهم‌ترین بحث تفکر اسلامی بود.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فارابی به پیروی از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a> معتقد بود که جهان «قدیم» است. اما برای آنکه از چهارچوب تعلیمات قرآنی خارج نشود، سعی کرد بین عقیده ارسطو و مسئله خلق جهان در قرآن راهی بیابد. به همین سبب سعی می‌کرد موضوع «فیضان» و «[تجلی]» را با روش عقلی توضیح دهد. او عقل و انواع آن را ابداع خداوند می‌داند. اما اظهار می‌دارد که این ابداع در زمان اتفاق نیفتاده است.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> او معتقد است که «<a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="عقل فعال">عقل فعال</a>» ارسطو همان <a href="/wiki/%D9%88%D8%AD%DB%8C" title="وحی">وحی</a> قرآنی است.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>فلسفه فارابی آمیزه‌ای است از حکمت ارسطویی و <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="نوافلاطونی">نوافلاطونی</a> که رنگ اسلامی و به خصوص <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D8%AB%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B9%D8%B4%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیعه اثنی‌عشری">شیعی اثنی‌عشری</a> به خود گرفته‌است. او در <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a> و <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="طبیعیات">طبیعیات</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطویی</a> است و در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="اخلاق">اخلاق</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="سیاست">سیاست</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطونی</a> و در <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87" class="mw-redirect" title="مابعدالطبیعه">مابعدالطبیعه</a> به مکتب <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="فلوطین">فلوطینی</a> گرایش دارد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="وحدت_فلسفه"><span id=".D9.88.D8.AD.D8.AF.D8.AA_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87"></span>وحدت فلسفه</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Iranian_Farabi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/33/Iranian_Farabi.jpg" decoding="async" width="173" height="241" class="mw-file-element" data-file-width="173" data-file-height="241" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>فارابی از کسانی است که می‌خواهند آراء مختلف را با هم وفق دهند. او در این راه بر همه گذشتگان خود نیز سبقت گرفت. او در این راه تا آن جا پیش رفت که گفت: فلسفه، یکی بیشتر نیست و حقیقت فلسفی — هرچند مکاتب فلسفی متعدد باشند — متعدد نیست. </p><p>فارابی به وحدت فلسفه سخت معتقد بود و برای اثبات آن براهین و ادله بسیاری ذکر کرد و رسائل متعدد نوشت که از آن جمله، کتاب «الجمع بین رایی الحکیمین افلاطون الالهی و ارسطو» به دست ما رسیده‌است. </p><p>وی معتقد بود که اگر حقیقت فلسفی واحد است، باید بتوان در میان افکار فلاسفه بزرگ به ویژه افلاطون و ارسطو توافقی پدیدآورد. اساساً وقتی غایت و هدف این دو حکیم بزرگ، بحث دربارهٔ حقیقتی یکتا بوده‌است، چگونه ممکن است در آراء و افکار، با هم اختلاف داشته باشند؟ </p><p>فارابی میان این دو فیلسوف یونانی پاره‌ای اختلافات یافته بود، اما معتقد بود که این اختلافات، اختلافاتی سطحی است و در مورد مسائل اساسی نیست. مخصوصاً آنکه آن‌ها مبدع و پدیدآورندهٔ فلسفه بوده و همه حکمای بعدی کم و بیش، به این دو متکی هستند. </p><p>مسائلی که به عنوان اختلاف مبانی افلاطون و ارسطو مطرح بود و فارابی درصدد هماهنگ ساختن بین آن‌ها برآمد، عبارت بودند از: </p><p>روش <b>زندگی</b> افلاطون و ارسطو، روش <b>فلسفی</b> افلاطون و ارسطو، نظریه <a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D9%84" class="mw-disambig" title="مثل">مُثُل</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA" class="mw-redirect" title="نظریه معرفت">نظریه معرفت</a> یا تذکر، <a href="/wiki/%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AB_%D9%88_%D9%82%D8%AF%D9%85" class="mw-redirect" title="حدوث و قدم">حدوث و قدم</a>، نظریه عادت. </p><p>البته تردیدی نیست که فارابی در این امر رنج بسیاری متحمل شده‌است؛ اما نکته مهم در این رابطه این است که یکی از منابع او برای انجام این مقصود، کتاب «اثولوجیا» یا «ربوبیت» بود که یکی از بخش‌های کتاب «<a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="تاسوعات">تاسوعات</a>» فلوطین می‌باشد. وی فکر می‌کرد که این کتاب متعلق به ارسطو است و چون در آن به یک سلسله آراء افلاطونی برخورد کرده بود، همین امر او را بر این کار، تشویق می‌کرد. (در حالی که مطالب این کتاب، ارتباطی با ارسطو نداشت) </p><p>بنابراین، اگر چه فارابی در کار خود به توفیق کامل دست نیافت، ولی راه را برای دیگر فلاسفه اسلامی گشود. بدین ترتیب که میان ارسطو و عقاید اسلامی یک نوع هماهنگی ایجاد کرد و فلسفه ارسطو را جزو سرچشمه‌ها و اصول فلسفه اسلامی قرار داد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="موسیقی"><span id=".D9.85.D9.88.D8.B3.DB.8C.D9.82.DB.8C"></span>موسیقی</h2></div> <p>فارابی در کتاب احصاء العلوم در تعریف موسیقی می‌گوید: «علم موسیقی به‌طور کلی، از شناختن انواع الحان و آنچه الحان از آن‌ها تألیف می‌شود بحث می‌کند و روشن می‌سازد که الحان برای چه غرض‌هایی تألیف می‌شوند و چگونه باید تألیف شوند و بر چه حالی باید باشند تا تأثیر آن‌ها بیشتر و دلنشین‌تر گردد.» </p><p>کتاب <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="کتاب موسیقی کبیر">موسیقی کبیر</a> شاهکار فارابی در علم موسیقی است که با ترجمه <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4" title="آذرتاش آذرنوش">آذرتاش آذرنوش</a> برگردان شده‌است. به گفته دکتر عبدالامیر سلیم این کتاب عظیم‌ترین کار دوره اسلامی در زمینه موسیقی است. <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="کارا دیوگاردی">کارادیوو</a> بیان می‌دارد که دراویش <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C" title="مولوی">مولوی</a> نغمه‌ها و نواها و آهنگ‌های باستانی را که با خواندن اشعار <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C" title="مولوی">مولانا</a> همواره زمزمه می‌کردند و همیشه در ذهن داشته‌اند و می‌خوانند همگی منتسب به فارابی است. فارابی در این کتاب سعی کرده‌است که آرای پیشینیان در مورد موسیقی را جمع‌آوری کند. فارابی در موسیقی کبیر از مباحثی از موسیقی سخن می‌راند که بیانگر وجود علم تئوری در موسیقی ایرانی از قرن‌های قبل بوده و اینکه بحث صداشناسی، ایقاع یا وزن، ضرب‌های پیچیده و ساده در موسیقی وجود داشته‌است.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فارابی نخستین کسی است که نام <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="موسیقی‌دان">خنیاگر</a> معروف دربار <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2" title="خسرو پرویز">خسرو پرویز</a> را به جای <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%AF" title="باربد">باربد</a>، به صورت درست یعنی <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%AF" title="باربد">فهلبذ</a> ضبط کرده‌است. وی در موسیقی کبیر از دو نوع <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1" title="تنبور">تنبور</a> بغدادی و خراسانی نیز سخن می‌گوید. او همچنین از ساز شاه رود و شکل آن سخن می‌گوید. فارابی زمانی که شاهرود را توضیح می‌دهد از فاصله پنجم (پرده پنجم) نیز سخن گفته‌است.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مذهب"><span id=".D9.85.D8.B0.D9.87.D8.A8"></span>مذهب</h2></div> <p>دربارهٔ مذهبِ فارابی اختلاف نظر وجود دارد. برخی از تاریخ‌شناسان<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%D8%B2_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B8_%D8%B7%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2_%D8%A8%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:از الفاظ طفره‌آمیز بپرهیزید"><span title="مواردی که در همسایگی این برچسب قرار دارند ممکن است از واژه‌های طفره‌آمیز استفاده کرده باشند یا اسناد بسیار مبهمی داشته باشند.">کدام؟</span></a></i>]</sup></sup> معتقدند او سنی بوده،<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و برخی دیگر<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%D8%B2_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B8_%D8%B7%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2_%D8%A8%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:از الفاظ طفره‌آمیز بپرهیزید"><span title="مواردی که در همسایگی این برچسب قرار دارند ممکن است از واژه‌های طفره‌آمیز استفاده کرده باشند یا اسناد بسیار مبهمی داشته باشند.">کدام؟</span></a></i>]</sup></sup> او را شیعه می‌دانند.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نجار فوزی معتقد است که فلسفه سیاسی فارابی تحت تأثیر شیعیان قرار گرفته‌است.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="آثار_فارابی"><span id=".D8.A2.D8.AB.D8.A7.D8.B1_.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>آثار فارابی</h2></div> <p>آثار فارابی از این قرار است: </p> <ol><li>ما ینبغی ان تعلم قبل الفلسفه (آنچه شایسته‌است قبل از فلسفه فرابگیری): در این کتاب، فارابی منطق، هندسه، اخلاق نیکو و کناره‌گیری از شهوات را پیش نیاز پرداختن به فلسفه ذکر می‌کند و دربارهٔ هر یک مطالبی بیان می‌نماید.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="السیاسه المدنیه (صفحه وجود ندارد)">السیاسه المدنیه</a> (سیاست شهری): این کتاب دربارهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اقتصاد سیاسی">اقتصاد سیاسی</a> است.</li> <li>الجمع بین رأی الحکیمین افلاطون الالهی و ارسطو طالیس (جمع بین آراء دو حکیم بزرگ، افلاطون الهی و ارسطو):فارابی در این کتاب می‌کوشد بین نظریات افلاطون و ارسطو هماهنگی برقرار سازد.</li> <li>رساله فی ماهیه العقل (رساله‌ای دربارهٔ ماهیت و چیستی عقل): در این رساله اقسام عقول را تعریف و مراتب آن‌ها را بیان می‌کند.</li> <li>تحصیل السعاده (به دست آوردن سعادت): در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="اخلاق">اخلاق</a> و فلسفه نظری.</li> <li>اجوبه عن مسائل فلسفیه (پاسخ‌هایی به مسائل فلسفی): پاسخ‌هایی است به برخی پرسش‌ها و مسائل فلسفی.</li> <li>رساله فی اثبات المفارقات (رساله‌ای در اثبات وجود موجودات غیر مادی):</li></ol> <p>در این رساله، فارابی دربارهٔ موجودات غیر مادی بحث می‌کند. </p><p>۸) <a href="/wiki/%D8%A7%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D8%B6_%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B7%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3_%D9%81%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87" class="mw-redirect" title="اغراض ارسطوطالیس فی کتاب مابعدالطبیعه">اغراض ارسطوطالیس فی کتاب مابعدالطبیعه</a> (اغراض مابعدالطبیعه ارسطو) یا مقاصد ارسطو در کتاب <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_(%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88)" class="mw-redirect" title="متافیزیک (ارسطو)">متافیزیک</a>): این کتاب از مهم‌ترین کتاب‌های فارابی است که مورد استفاده ابن سینا هم قرار گرفت. </p><p>۹) رساله فی السیاسه (رساله‌ای در سیاست): فارابی دربارهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="سیاست">سیاست</a> صحبت می‌کند. </p><p>۱۰) <a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%88%D8%B5_%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="فصوص الحکمه">فصوص الحکمه</a> (فصوص جمع فص به معنای نگین می‌باشد: نگین‌های حکمت): این کتاب در مورد حکمت الهی و شامل ۷۴ بحث در این زمینه و مباحث نفس می‌باشد. </p><p>۱۱) <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="کتاب موسیقی کبیر">کتاب موسیقی کبیر</a>: این اثر جنبه‌های گوناگون موسیقی مانند مقامات را تعیین می‌کند. </p><p>۱۲) اندیشه‌های اهل مدینه فاضله: فارابی در این اثر آرمان شهر خود را بنا می‌کند. </p> <ol><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85" title="احصاءالعلوم">احصاءالعلوم</a>: یکی از آثار معروف <b>فارابی</b>، کتاب <b>احصاء العلوم</b> است که در آن علوم متداول زمان خود (یا اصلی‌ترین علوم) را دسته‌بندی کرده‌است. به عقیده وی، همه دانشها را می‌توان در هشت دسته اصلی جای داد که برخی از آنها، خود شاخه‌هایی گوناگون دارند.</li> <li>فی وجوب صناعه الکیمیا (دربارهٔ ضرورت کیمیا)</li> <li>رساله الحروف: فارابی در این رساله مشکلات کتاب متافیزیک ارسطو را حل می‌کند. یکی از آثار مفصل فارابی است که در آن دربارهٔ کلمات عربی و فارسی و یونانی که بر عینیت و تحقق دلالت دارند و نیز از مقولات بحث می‌کند.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کارهای_جدید_بر_روی_فارابی"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.AC.D8.AF.DB.8C.D8.AF_.D8.A8.D8.B1_.D8.B1.D9.88.DB.8C_.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>کارهای جدید بر روی فارابی</h2></div> <p>به گفته <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C" title="محسن مهدی">محسن مهدی</a>، فارابی «سنتی را ابداع کرد که تلاش می‌کرد بدون اینکه اصول علمی را فدا کند تا حد امکان آن را با دین آشتی دهد. </p><p>او دین را موضوع مطالعه قرار داد و طبعاً علم پیرامونی شد، مثلاً در کتاب «إحصاء العلوم» (امر علمی) علوم را به زبان، منطق، ریاضی، فیزیک، متافیزیک، و غیره تقسیم کرد اما بجای بکاربردن اصطلاح علوم سیاسی یا فلسفه سیاسی از فقه و کلام (قوانین دینی) نام برد و به این ترتیب دین را در جهان‌بینی علمی جای داد. </p><p>محسن مهدی در تلاش است تا این سنت را (که فارابی دین و علم را توسط سیاست ارتباط داد) در فکر فلسفی جهان اسلام ادغام کند. </p><p>از نظر محسن مهدی، کشف دوباره فارابی کلید سعادت در جهان معاصر خواهد بود، زیرا فارابی تأکید کرده‌است که «علم و شیوه زندگی از عوامل لازم برای سعادت هستند». یعنی نگاه علمی به دین در چارچوب معرفت سیاسی عرصه حیاتی لازم برای همزیستی فکر و عقیده را باز می‌کند.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>فصوص‌الحکم از عمیق‌ترین رسائل فارابی است که شارحان و حکمای بسیاری بر آن شرح نوشته‌اند، که از مشهورترین آنها «شرح فصوص‌الحکم فارابی» نوشته علامه <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="جلال‌الدین آشتیانی">جلال‌الدین آشتیانی</a> است. </p><p>شرح علامه آشتیانی برای اولین بار در قالب مقاله در دو قسمت، (به‌گونه‌ای که متن تصحیح‌شده در یک شماره (زمستان ۱۳۵۳) و شرح هیجده فصل در شماره بعد (بهار ۵۴) آمده‌است)، در مجله دانشکده الهیات <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF" title="دانشگاه فردوسی مشهد">دانشگاه فردوسی مشهد</a> به چاپ رسیده‌است.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="بزرگداشت_فارابی"><span id=".D8.A8.D8.B2.D8.B1.DA.AF.D8.AF.D8.A7.D8.B4.D8.AA_.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>بزرگداشت فارابی</h2></div> <p><a href="/wiki/%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی">معاون پژوهشی انجمن</a> آثار و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فرهنگستان زبان و ادب فارسی">مفاخر فرهنگی</a> در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%A7" title="ایرنا">ایرنا</a> با اشاره به ثبت روز ۲۱ نوامبر (۳۰ آبان) به عنوان روز بزرگداشت فارابی در تقویم گفت: با توجه به این که روز ۲۱ نوامبر روز <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%86" title="جهانی شدن">جهانی</a> <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه">فلسفه</a> است و نظر به شخصیت فارابی و این که معلم ثانی نامیده می‌شود، پیشنهاد ما این بود که همین روز را، روز <a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA" title="حکمت">حکمت</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه">فلسفه</a> به نام فارابی نام‌گذاری کنیم و به همین دلیل روز ۳۰ آبان، به عنوان روز ملی حکمت و فلسفه و بزرگداشت ابونصر فارابی از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی پیشنهاد و در <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="شورای عالی انقلاب فرهنگی">شورای عالی انقلاب</a> فرهنگی هم مطرح و تصویب شد.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-Henry_Corbin-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Henry_Corbin_1-0">۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Henry_Corbin_1-1">۱٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Henry_Corbin_1-2">۱٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Henry_Corbin_1-3">۱٫۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Henry_Corbin_1-4">۱٫۴</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Henry_Corbin_1-5">۱٫۵</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Henry_Corbin_1-6">۱٫۶</a></sup></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFCorbinHossein_Nasr2001" class="citation book cs1">Corbin, Henry; <a href="/w/index.php?title=Hossein_Nasr&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hossein Nasr (صفحه وجود ندارد)">Hossein Nasr</a> (2001). <i>History of Islamic Philosophy</i>. Kegan Paul. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-7103-0416-2" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-7103-0416-2"><bdi>978-0-7103-0416-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+Islamic+Philosophy&rft.pub=Kegan+Paul&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-7103-0416-2&rft.aulast=Corbin&rft.aufirst=Henry&rft.au=Hossein+Nasr&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:اثبات‌پذیری"><span title="مطالب مجاور این برچسب نیازمند بررسی واقعیت بر پایهٔ منبع/منابع یادشده هستند">نیازمند بازبینی منبع</span></a></i>]</sup></sup></span> </li> <li id="cite_note-Iranica-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-0">۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-1">۲٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-2">۲٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-3">۲٫۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-4">۲٫۴</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-5">۲٫۵</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-6">۲٫۶</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Iranica_2-7">۲٫۷</a></sup></span> <span class="reference-text">Dimitri Gutas, "Farabi" in <i><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="دانشنامه ایرانیکا">دانشنامه ایرانیکا</a>، Online Edition 2005-2007; accessed <a href="/wiki/1_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3" class="mw-redirect" title="1 مارس">1 مارس</a>، <a href="/wiki/%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B7" title="۲۰۰۷">۲۰۰۷</a>. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.iranicaonline.org/newsite/index.isc?Article=http://www.iranicaonline.org/newsite/articles/unicode/v9f2/v9f277.html">[۱]</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup></i></span> </li> <li id="cite_note-BEA-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-BEA_3-0">۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BEA_3-1">۳٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BEA_3-2">۳٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDhanani2007" class="citation encyclopaedia cs1">Dhanani, Alnoor (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farabi_BEA.htm">"Fārābī: Abū Naṣr Muḥammad ibn Muḥammad ibn Tarkhān al‐Fārābī"</a>. In Thomas Hockey; et al. (eds.). <i>The Biographical Encyclopedia of Astronomers</i>. New York: Springer. pp. 356–7. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-387-31022-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-387-31022-0"><bdi>978-0-387-31022-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=F%C4%81r%C4%81b%C4%AB%3A+Ab%C5%AB+Na%E1%B9%A3r+Mu%E1%B8%A5ammad+ibn+Mu%E1%B8%A5ammad+ibn+Tarkh%C4%81n+al%E2%80%90F%C4%81r%C4%81b%C4%AB&rft.btitle=The+Biographical+Encyclopedia+of+Astronomers&rft.place=New+York&rft.pages=356-7&rft.pub=Springer&rft.date=2007&rft.isbn=978-0-387-31022-0&rft.aulast=Dhanani&rft.aufirst=Alnoor&rft_id=http%3A%2F%2Fislamsci.mcgill.ca%2FRASI%2FBEA%2FFarabi_BEA.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span> (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farabi_BEA.pdf">PDF version</a>)</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBragueBrague1998" class="citation journal cs1">Brague, Rémi; Brague, Remi (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_poetics-today_summer-1998_19_2/page/235">"Athens, Jerusalem, Mecca: Leo Strauss's "Muslim" Understanding of Greek Philosophy"</a>. <i>Poetics Today</i>. <b>19</b> (2): 235–259. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1773441">10.2307/1773441</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0333-5372">0333-5372</a>. <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="جی‌استور">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/1773441">1773441</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Poetics+Today&rft.atitle=Athens%2C+Jerusalem%2C+Mecca%3A+Leo+Strauss%27s+%22Muslim%22+Understanding+of+Greek+Philosophy&rft.volume=19&rft.issue=2&rft.pages=235-259&rft.date=1998&rft.issn=0333-5372&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1773441%23id-name%3DJSTOR&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1773441&rft.aulast=Brague&rft.aufirst=R%C3%A9mi&rft.au=Brague%2C+Remi&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_poetics-today_summer-1998_19_2%2Fpage%2F235&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">کتاب درسی فلسفه (آشنایی با فلسفهٔ اسلامی) دورهٔ پیش‌دانشگاهی رشتهٔ علوم انسانی و معارف صفحهٔ ۴۵ و ۴۶</span> </li> <li id="cite_note-ToolAutoGenRef1-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef1_6-0">۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef1_6-1">۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">Ebn Abi Osaybea, Oyun al-anba fi tabaqat at-atebba, ed. A. Müller, Cairo, 1299/1882. وکان ابوه قائد جیش وهو فارسی المنتسب</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/al-farabi/">«al-farabi (Stanford Encyclopedia of Philosophy)»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=al-farabi+%28Stanford+Encyclopedia+of+Philosophy%29&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fal-farabi%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFطباطبایی1339" class="citation journal">طباطبایی، سیدمحمدحسین (<bdi>۱۳۳۹</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ensani.ir/fa/article/download/59346">«جمعی از فلاسفه»</a>. <i>مکتب تشیع</i> (۴): <bdi>۳۶۹</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8+%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9&rft.atitle=%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C+%D8%A7%D8%B2+%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%87&rft.issue=%DB%B4&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B3%DB%B6%DB%B9%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1339&rft.aulast=%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fensani.ir%2Ffa%2Farticle%2Fdownload%2F59346&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130916205743/http://www.ibe.unesco.org/publications/ThinkersPdf/farabie.pdf">«نسخه آرشیو شده»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ibe.unesco.org/publications/ThinkersPdf/farabie.pdf">اصلی</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۳<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲ نوامبر ۲۰۰۹</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87+%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88+%D8%B4%D8%AF%D9%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ibe.unesco.org%2Fpublications%2FThinkersPdf%2Ffarabie.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160307121111/http://www.trincoll.edu/depts/phil/philo/phils/muslim/farabi.html">«Philosophers: Abu Al-Nasr Al-Farabi»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.trincoll.edu/depts/phil/philo/phils/muslim/farabi.html">اصلی</a> در ۷ مارس ۲۰۱۶<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲ نوامبر ۲۰۰۹</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Philosophers%3A+Abu+Al-Nasr+Al-Farabi&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.trincoll.edu%2Fdepts%2Fphil%2Fphilo%2Fphils%2Fmuslim%2Ffarabi.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hamshahrionline.ir/news/72014/زندگینامه-ابونصر-فارابی-۲۵۰-۳۲۸">«زندگینامه: ابونصر فارابی (۲۵۰–۳۲۸)»</a>. <i>همشهری آنلاین</i>. <bdi>۲۰۰۹-۰۱-۰۶</bdi><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۴-۰۳-۱۹</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D9%87%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C+%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86&rft.atitle=%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%3A+%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%B5%D8%B1+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C+%28%DB%B2%DB%B5%DB%B0%E2%80%93%DB%B3%DB%B2%DB%B8%29&rft.date=2009-01-06&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hamshahrionline.ir%2Fnews%2F72014%2F%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%B5%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%DB%B2%DB%B5%DB%B0-%DB%B3%DB%B2%DB%B8&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Ebn Abi Osaybea, Oyun al-anba fi tabaqat at-atebba, ed. A. Müller, Cairo, 1299/1882. و کان ابوه قائد جیش و هو فارسی</span> </li> <li id="cite_note-Nasr-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Nasr_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Seyyed Hossein Nasr, Mehdi Amin Razavi. "An Anthology of Philosophy in Persia, Vol. 1: From Zoroaster to Umar Khayyam" , I.B. Tauris in association with The Institute of Ismaili Studies, 2007. Pg 134: “Ibn Nadim in his al-Fihrist, which is the first work to mention Farabi considers him to be of Persian origin, as does Mohammad Shahrazuri in his <i>Tarikh al-hukama</i> and Ibn Abi Usaybi'ah in his <i>Tabaqat al-atibba</i>. In contrast, Ibn Khallikan in his '"Wafayat al-'ayan considers him to beof Turkish descent. In any case, he was born in Farab in Khurasan of that day around 257/870 in a climate of Persianate culture"</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Arabic: و کان من سلاله فارس in J. Mashkur, Farab and Farabi,Tehran,1972. See also <a href="/wiki/%D9%84%D8%BA%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="لغت‌نامه دهخدا">لغت‌نامه دهخدا</a> under the entry <i>Farabi</i> for the same exact Arabic quote.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">* George Fadlo Hourani, Essays on Islamic Philosophy and Science, Suny press, 1975. <ul><li>Kiki Kennedy-Day, <i>Books of Definition in Islamic Philosophy: The Limits of Words</i>, Routledge, 2002, page 32.</li></ul> </span></li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Joshua Parens (2006). An Islamic philosophy of virtuous religions: introducing Alfarabi. Albany, NY: State Univ. of New York Press. pp. 3. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7914-6689-2" title="ویژه:منابع کتاب/0-7914-6689-2">0-7914-6689-2</a> excerpt: "He was a native speaker of Turkic[sic] dialect, Soghdian".</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Joep Lameer, "Al-Fārābī and Aristotelian syllogistics: Greek theory and Islamic practice" , E.J. Brill, 1994. <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9004098844" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 90-04-09884-4</a> pg 22: «..Islamic world of that time, an area whose inhabitants must have spoken Soghdian or maybe a Turkish dialect..."</span> </li> <li id="cite_note-GL-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-GL_18-0">۱۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-GL_18-1">۱۸٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">مشکور، محمدجواد. “فاراب و فارابی“. دوره۱۴، ش۱۶۱ (اسفند 54): 15-20-. J. Mashkur, "Farabi and Farabi" in volume 14, No. 161, pp 15-12 ,Tehran,1972. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20071021043054/http://ichodoc.ir/p-a/CHANGED/161/html/161_15.htm">[۲]</a> English translations of the arguments used by J. Mashkur can be found in: G. Lohraspi, "Some remarks on Farabi's background" ; a scholarly approach citing <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%AF%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%AB" title="کلیفورد ادموند باسورث">C.E. Bosworth</a>, <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3" title="برنارد لوئیس">B. Lewis</a>, <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C" title="ریچارد فرای">R. Frye</a>, D. Gutas, J. Mashkur and partial translation of J.Mashkur's arguments: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archive.org/details/SomeRemarksOnFarabisBackgroundIranicsoghdianpersianOraltaic">PDF</a>. ولی فارابی فیلسوف تنها متعلق به ایران نبود بلکه به عالم اسلام تعلق داشت و از برکت قرآن و دین محمد به این مقام رسید. از این جهت هه دانشمندانی که در اینجا گرد آمده‌اند او را یک دانشمند مسلمان متعلق به عالم انسانیت می‌دانند و کاری به ترکی و فارسی و عربی بودن او ندارند.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">. <ul><li>P.J. King, <i>"One Hundred Philosophers: the life and work of the world's greatest thinkers"</i>, chapter <i> al-Fārābi</i>, Zebra, 2006. pp 50: «Of Persian stock, al-Farabi (Alfarabius, AbuNaser) was born in Turkestan»</li> <li>Henry Thomas, Understanding the Great Philosophers, Doubleday,Published 1962</li> <li>T. J. Denboer, "The History of Philosophy in Islam" , BiblioBazaar, LLC, 2008. Excerpt page 98: «His father is said to have been a Persian General". <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-554-30253-5" title="ویژه:منابع کتاب/0-554-30253-5">0-554-30253-5</a>, 9780554302539</li></ul> ت، ح، دیبور: تاریخ الفلسفة فی الإسلام. ترجمة: محمد عبد الهادی أو ریدة. مطبعة لجنة التألیف و الترجمة، القاهرة، ط۴، ۱۹۵۷، ص ۱۹۶ <ul><li>Sterling M. McMurrin, <i>Religion, Reason, and Truth: Historical Essays in the Philosophy of Religion</i>, University of Utah Press, 1982, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-87480-203-2" title="ویژه:منابع کتاب/0-87480-203-2">0-87480-203-2</a>. page 40.</li> <li>edited by Robert C. Solomon and Kathleen M. Higgins. (2003). From Africa to Zen: an invitation to world philosophy. Lanham, Md. : Rowman & Littlefield Publishers. pp. 163. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7425-1350-5" title="ویژه:منابع کتاب/0-7425-1350-5">0-7425-1350-5</a> "al-Farabi (870-950), a Persian,»</li> <li>Thomas F. Glick. (1995). From Muslim fortress to Christian castle: social and cultural change in medieval Spain. Manchester: Manchester University Press. pp. 170. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7190-3349-7" title="ویژه:منابع کتاب/0-7190-3349-7">0-7190-3349-7</a> "It was thus that al-Farabi (c. 870-950), a Persian philosopher»</li> <li>The World's Greatest Seers and Philosophers.. Gardners Books. 2005. pp. 41. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/81-223-0824-4" title="ویژه:منابع کتاب/81-223-0824-4">81-223-0824-4</a> "al-Farabi (also known as Abu al-Nasr al-Farabi) was born of Turkish parents in the small village of Wasij near Farab, Turkistan (now in Uzbekistan) in 870 AD. His parents were of Persian descent, but their ancestors had migrated to Turkistan.»</li> <li>Bryan Bunch with Alexander Hellemans. (2004). The history of science and technology: a browser's guide to the great discoveries, inventions, and the people who made them, from the dawn of time to today. Boston: Houghton Mifflin. pp. 108. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-618-22123-9" title="ویژه:منابع کتاب/0-618-22123-9">0-618-22123-9</a> "Persian scholar al-Farabi»</li> <li>Olivier Roy, "The new Central Asia: the creation of nations" , I.B.Tauris, 2000. <a rel="nofollow" class="external text" href="tel:1860642799">1860642799</a>. pg 167: «Kazakhistan also annexes for the purpose of bank notes Al Farabi (870-950), the Muslim philosopher who was born in the south of present-day Kazakhistan but who persumably spoke Persian, particularly because in that era there were no Kazakhs in the region»</li> <li>Majid Khadduri; [foreword by R. K. Ramazani]. The Islamic conception of justice. Baltimore: Johns Hopkins University Press, c1984.. pp. 84. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-8018-6974-9" title="ویژه:منابع کتاب/0-8018-6974-9">0-8018-6974-9</a> "Nasr al-Farabi was born in Farab (a small town in Transoxiana) in 259/870 to a family of mixed parentage — the father, who married a Turkish woman, is said to have been of Persian and Turkish descent — but both professed the Shi'l heterodox faith. He spoke Persian and Turkish fluently and learned the Arabic language before he went to Baghdad.</li> <li>Fākhūrī, Ḥannā. ، Tārīkh al-fikr al-falsafī ʻinda al-ʻArab, al-Duqqī, al-Jīzah: al-Sharikah al-Miṣrīyah al-ʻĀlamīyah lil-Nashr, Lūnjmān, 2002.</li></ul> </span></li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Clifford Edmund Bosworth, "Barbarian Incursions: The Coming of the Turks into the Islamic World." In <i>Islamic Civilization</i>, ed. by D.S. Richards. Oxford, 1973.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">* edited by Ted Honderich. (1995). The Oxford companion to philosophy. Oxford: Oxford University Press. pp. 269. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-866132-0" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-866132-0">0-19-866132-0</a> "Of Turki origin, al-Farabi studied under Christian thinkers» <ul><li>edited and translated by Norman Calder, Jawid Mojaddedi and Andrew Rippin. (2003). Classical Islam: a sourcebook of religious literature. New York: Routledge. pp. 170. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-415-24032-8" title="ویژه:منابع کتاب/0-415-24032-8">0-415-24032-8</a> "He was of Turkish origin, was born in Turkestan»</li> <li>Ian Richard Netton. (1999). Al-Fārābī and his school. Richmond, Surrey: Curzon. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7007-1064-7" title="ویژه:منابع کتاب/0-7007-1064-7">0-7007-1064-7</a> "He appears to have been born into a military family of Turkish origin in the village of Wasil, Farab, in Turkestan»</li> <li>edited by Henrietta Moore. (1996). The future of anthropological knowledge. London: Routledge. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-415-10786-5" title="ویژه:منابع کتاب/0-415-10786-5">0-415-10786-5</a> "al-Farabi (873-950), a scholar of Turkish origin.»</li> <li>Diané Collinson and Robert Wilkinson. (1994). Thirty-Five Oriental Philosophers.. London: Routledge. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-203-02935-6" title="ویژه:منابع کتاب/0-203-02935-6">0-203-02935-6</a> "Al-Farabi is thought to be of Turkish origin. His family name suggests that he came from the vicinity of Farab in Transoxiana.»</li> <li>Fernand Braudel ; translated by Richard Mayne. (1995). A history of civilizations. New York, N.Y. : Penguin. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-14-012489-6" title="ویژه:منابع کتاب/0-14-012489-6">0-14-012489-6</a> "Al-Farabi, born in 870, was of Turkish origin. He lived in Aleppo and died in 950 in Damascus»</li> <li>Jaroslav Krejčí ; assisted by Anna Krejčová. (1990). Before the European challenge: the great civilizations of Asia and the Middle East. Albany: State University of New York Press. pp. 140. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7914-0168-5" title="ویژه:منابع کتاب/0-7914-0168-5">0-7914-0168-5</a> "the Transoxanian Turk al-Farabi (d. circa 950)»</li> <li>Hamid Naseem. (2001). Muslim philosophy science and mysticism. New Delhi: Sarup & Sons. pp. 78. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/81-7625-230-1" title="ویژه:منابع کتاب/81-7625-230-1">81-7625-230-1</a> "Al-Farabi, the first Turkish philosopher»</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=XwOwsOstm4gC&pg=PA41&lpg=PA41&ots=5GH4dCEVWu&dq=farabi+wasij&sig=j3r8fnxWtKkZe4XY1gfwUt9TSqQ">Clifford Sawhney. The World's Greatest Seers and Philosophers, 2005, p. 41</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?vid=08PpetGEpeumMUZ4um&id=Q51plsbFmNcC&q=farabi+wasij&dq=farabi+wasij">Zainal Abidin Ahmad. Negara utama (Madinatuʾl fadilah) Teori kenegaraan dari sardjana Islam al Farabi. 1964, p. 19</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?vid=0f0ixUPRKcb965o-1v&id=EQEeAAAAMAAJ&q=farabi+wasij&dq=farabi+wasij">Haroon Khan Sherwani. Studies in Muslim Political Thought and Administration. 1945, p. 63</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=Fuk7fN3Jp6sC&pg=RA2-PA5&lpg=RA2-PA5&ots=fuaSpSpijK&dq=&sig=k_B6TBVx0TC1E2_sL5N2ljioH4A">Ian Richard Netton. Al-Farabi and His School, 1999, p. 5</a></li></ul> </span></li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">بیست مقاله قزوینی، مقالات ادبی و تاریخی میرزا محمد خان بن عبدالوهاب قزوینی، جزو اول، به اهتمام پور داوود، از سلسله انتشارات زرتشتیان ایرانی بمبئی، بدون تاریخ صص 92-95</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="محمدرضا فشاهی">محمدرضا فشاهی</a>، <i>ارسطوی بغداد، از عقل یونانی به وحی قرآنی</i>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="انتشارات کاروان">انتشارات کاروان</a>، ۱۳۸۰، ص ۲۷</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="محمدرضا فشاهی">محمدرضا فشاهی</a>، <i>ارسطوی بغداد، از عقل یونانی به وحی قرآنی</i>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="انتشارات کاروان">انتشارات کاروان</a>، ۱۳۸۰، ص ۲۸</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="محمدرضا فشاهی">محمدرضا فشاهی</a>، <i>ارسطوی بغداد، از عقل یونانی به وحی قرآنی</i>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="انتشارات کاروان">انتشارات کاروان</a>، ۱۳۸۰، ص ۲۹</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.isna.ir/news/8510-08609/فارابي-و-اصلاح-نقص-هاي-موسيقي-يونان">«فارابی و اصلاح نقص‌های موسیقی یونان»</a>. ایسنا.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C+%D9%88+%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD+%D9%86%D9%82%D8%B5%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C+%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.isna.ir%2Fnews%2F8510-08609%2F%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%8A-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%86%D9%82%D8%B5-%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%8A%D9%82%D9%8A-%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">دکتر عبدالامیر سلیم، فارابی و الموسیقی الکبیر، خرد و کوشش بهار 1354 شماره 16</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Patrick J. Ryan SJ (10 October 2018), Amen, CUA Press, p. 101, <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9780813231242" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8132-3124-2</a></i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Patrick+J.+Ryan+SJ+%2810+October+2018%29%2C+Amen%2C+CUA+Press%2C+p.+101%2C+ISBN+978-0-8132-3124-2&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/81939/65">«الف) مذهب فارابی - اندیشه سیاسی فارابی نسخه متنی»</a>. <i>library.tebyan.net</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۱-۱۲-۱۴</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=library.tebyan.net&rft.atitle=%D8%A7%D9%84%D9%81%29+%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C+-+%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C+%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87+%D9%85%D8%AA%D9%86%DB%8C&rft_id=https%3A%2F%2Flibrary.tebyan.net%2Ffa%2FViewer%2FText%2F81939%2F65&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>اعیان شیعه ج 43، ص 263</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87+%D8%AC+43%D8%8C+%D8%B5+263&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Fazi, Fārābī's Political Philosophy and shī'ism, Studia Islamica, No. 14 (1961), pp. 57–72</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fazi%2C+F%C4%81r%C4%81b%C4%AB%27s+Political+Philosophy+and+sh%C4%AB%27ism%2C+Studia+Islamica%2C+No.+14+%281961%29%2C+pp.+57%E2%80%9372&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">محمدتقی دانش‌پژوه، کتاب ماه فلسفه بهمن 1387 شماره 17</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">محسن مهدی- فارابی و تأسیس فلسفه سیاسی اسلامی- انتشارات پرینستون ۲۰۰۷ ص ۵۴</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://fa.wikinoor.ir/wiki/شرح_فصوص_الحكمة">«شرح فصوص الحکمة - ویکی‌نور، دانشنامهٔ تخصصی»</a>. <i>fa.wikinoor.ir</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۳-۰۸-۰۲</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=fa.wikinoor.ir&rft.atitle=%D8%B4%D8%B1%D8%AD+%D9%81%D8%B5%D9%88%D8%B5+%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%A9+-+%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%8C+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94+%D8%AA%D8%AE%D8%B5%D8%B5%DB%8C&rft_id=https%3A%2F%2Ffa.wikinoor.ir%2Fwiki%2F%D8%B4%D8%B1%D8%AD_%D9%81%D8%B5%D9%88%D8%B5_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%83%D9%85%D8%A9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.irna.ir/amp/84497462/">«چرا ۳۰ آبان روز حکمت و فلسفه و بزرگداشت فارابی شد؟»</a>. <i>ایرنا</i>. <bdi>۱۴۰۰</bdi><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۴-۰۳-۱۹</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%A7&rft.atitle=%DA%86%D8%B1%D8%A7+%DB%B3%DB%B0+%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D8%B1%D9%88%D8%B2+%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA+%D9%88+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D9%88+%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C+%D8%B4%D8%AF%D8%9F&rft.date=1400&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.irna.ir%2Famp%2F84497462%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2></div> <ul><li><cite id="CITEREFحدادی" class="citation web">حدادی، کامران. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.isna.ir/news/8510-08609/فارابي-و-اصلاح-نقص-هاي-موسيقي-يونان">«فارابی و اصلاح نقص‌های موسیقی یونان»</a>. <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="ایسنا">ایسنا</a><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۱۶ دی ۱۳۸۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C+%D9%88+%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD+%D9%86%D9%82%D8%B5%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C+%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7&rft.aulast=%D8%AD%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C&rft.aufirst=%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.isna.ir%2Fnews%2F8510-08609%2F%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%8A-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%86%D9%82%D8%B5-%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%8A%D9%82%D9%8A-%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li></ul> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li>Al-Farabi, Founder of Islamic Neoplatonism: His Life, Works, and Influence (Great Islamic Thinkers) by Majid Fakhry, Oneworld Publications, Oneworld Publication, 2002</li> <li>Al-Farabi and Aristotelian Syllogistics: Greek Theory and Islamic Practice (Islamic Philosophy, Theology, and</li></ul> <p>Science) by Joep Lameer, Brill Academic Publishers, 1994 </p> <ul><li>کتاب ریاضیدانان مسلمان و سیر علوم ریاضی در شرق اسلامی بقلم: غلامرضا تاتاری</li></ul> </div><p><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.irna.ir/amp/84497462/">https://www.irna.ir/amp/84497462/</a> </p><p><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.hamshahrionline.ir/news/72014/زندگینامه-ابونصر-فارابی-۲۵۰-۳۲۸">https://www.hamshahrionline.ir/news/72014/زندگینامه-ابونصر-فارابی-۲۵۰-۳۲۸</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به <i><b><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="extiw" title="q:فارابی">فارابی</a></b></i> در ویکی‌گفتاورد موجود است.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39940593"><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Al-Farabi" class="extiw" title="commons:Category:Al-Farabi">فارابی</a></span> موجود است.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=396437">نسبت اخلاق و سیاست در اندیشه فلسفی فارابی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nasour.net/1390.10.13/651.html">انسان‌شناسی اخلاقی و سیاسی نزد فارابی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zendagi.com/new_page_381.htm">درباره زندگی فارابی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111015011505/http://anthropology.ir/node/11146">فلسفه اسلامی فارابی</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فارابی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="الگو:فارابی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:فارابی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فارابی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فارابی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">فارابی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کتاب‌شناسی فارابی (صفحه وجود ندارد)">کتاب‌شناسی</a> • <span style="white-space:nowrap;"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="اندیشه سیاسی فارابی (صفحه وجود ندارد)">اندیشهٔ سیاسی</a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="رده:آثار فارابی">کتاب‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85" title="احصاءالعلوم">احصاءالعلوم</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D8%B6_%D9%85%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87" title="اغراض مابعدالطبیعه">اغراض مابعدالطبیعه</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C)" title="التعلیقات (کتاب فارابی)">التعلیقات</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%88%D8%B5%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%D9%85%D9%87" title="فصوص‌الحکمه">فصوص‌الحکمه</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A9" title="السیاسة المدنیة">السیاسة المدنیة</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="کتاب موسیقی کبیر">کتاب موسیقی کبیر</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="رده:آثار درباره فارابی">دربارهٔ فارابی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D9%88_%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA:_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="سیاست و فضیلت: فلسفه سیاسی فارابی">سیاست و فضیلت: فلسفه سیاسی فارابی</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">یادمان‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C_(%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86)" title="بیمارستان فارابی (تهران)">بیمارستان فارابی (تهران)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C_(%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF)" title="بیمارستان فارابی (مشهد)">بیمارستان فارابی (مشهد)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C_(%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%A9)" title="بیمارستان فارابی (بستک)">بیمارستان فارابی (بستک)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="جشنواره بین‌المللی فارابی">جشنواره بین‌المللی فارابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="بنیاد سینمایی فارابی">بنیاد سینمایی فارابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="دانشگاه الفارابی">دانشگاه الفارابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%88_%D9%81%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="دانشگاه علوم و فنون فارابی">دانشگاه علوم و فنون فارابی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="مشاهیر_خراسان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="الگو:مشاهیر خراسان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:مشاهیر خراسان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مشاهیر خراسان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="مشاهیر_خراسان" style="font-size:114%;margin:0 4em">مشاهیر <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="خراسان">خراسان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دانشمندان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابوعلی سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ابوریحان بیرونی">ابوریحان بیرونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جابر بن حیان">جابر بن حیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="خواجه نصیرالدین طوسی">خواجه نصیرالدین طوسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="محمد بن موسی خوارزمی">محمد بن موسی خوارزمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="خیام">عمر خیام نیشابوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوالوفا محمد بوزجانی">ابوالوفا محمد بوزجانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="علی بن محمد سمرقندی">علی بن محمد سمرقندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="مولانا عبدالعلی بیرجندی">مولانا عبدالعلی بیرجندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوجعفر خازن خراسانی">ابوجعفر خازن خراسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A8%D9%86_%D8%AE%D8%B6%D8%B1_%D8%AE%D8%AC%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابومحمود حامدبن خضر خجندی">ابومحمود حامدبن خضر خجندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوالحسن علی بن احمد نسوی">ابوالحسن علی بن احمد نسوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%DA%A9%D8%AB%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابن کثیر فرغانی">ابن کثیر فرغانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="شرف‌الدین طوسی">شرف‌الدین طوسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%D8%AC%D8%B2%DB%8C" title="ابوسعید سجزی">ابوسعید سجزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%B9%D8%B4%D8%B1_%D8%A8%D9%84%D8%AE%DB%8C" title="ابومعشر بلخی">ابومعشر بلخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%84%D8%AE%DB%8C" title="ابوزید بلخی">ابوزید بلخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A8%D8%B4_%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8" title="حبش حاسب">حبش حاسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%86%DB%8C" title="خازنی">خازنی</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Persian_Scholar_pavilion_in_Viena_UN_(Avicenna).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Persian_Scholar_pavilion_in_Viena_UN_%28Avicenna%29.jpg/80px-Persian_Scholar_pavilion_in_Viena_UN_%28Avicenna%29.jpg" decoding="async" width="80" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Persian_Scholar_pavilion_in_Viena_UN_%28Avicenna%29.jpg/120px-Persian_Scholar_pavilion_in_Viena_UN_%28Avicenna%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Persian_Scholar_pavilion_in_Viena_UN_%28Avicenna%29.jpg/160px-Persian_Scholar_pavilion_in_Viena_UN_%28Avicenna%29.jpg 2x" data-file-width="2448" data-file-height="3264" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فلاسفه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوحامد محمد غزالی">ابوحامد محمد غزالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="ابوالحسن محمد عامری">ابوالحسن محمد عامری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابوعلی سینا</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ابونصر فارابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88" title="ناصرخسرو">ناصرخسرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%B4" title="محمد بکتاش">محمد بکتاش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D9%82%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عبدالکریم قشیری">عبدالکریم قشیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوسلیمان سجستانی">ابوسلیمان سجستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="محمد بن عبدالکریم شهرستانی">محمد بن عبدالکریم شهرستانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">علمای اسلامی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%AE%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="فخر رازی">فخر رازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="شیخ طوسی">شیخ طوسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تفتازانی">تفتازانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%B1_%D9%86%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="عمر نسفی">عمر نسفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="محمد بخاری">محمد بخاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%AE%D8%B4%D8%B1%DB%8C" title="جارالله زمخشری">جارالله زمخشری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D9%87%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="احمد بن حسین بیهقی (صفحه وجود ندارد)">احمد بن حسین بیهقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="امام‌الحرمین جوینی">امام‌الحرمین جوینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خواجه عبدالله انصاری">خواجه عبدالله انصاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%AF_%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ابوداوود سلیمان">ابوداوود سلیمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D9%86%DB%8C%D9%81%D9%87_%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA" title="ابوحنیفه نعمان بن ثابت">ابوحنیفه نعمان بن ثابت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D8%BA%D9%88%DB%8C" title="حسین بن مسعود بغوی">حسین بن مسعود بغوی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B1%D8%BA%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="برهان‌الدین مرغینانی (صفحه وجود ندارد)">برهان‌الدین مرغینانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D9%82%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عبدالکریم قشیری">عبدالکریم قشیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88_%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابو منصور ماتریدی">ابو منصور ماتریدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%B9%DB%8C%D8%A8_%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A6%DB%8C" title="احمد بن شعیب نسائی">احمد بن شعیب نسائی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%B0%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوعیسی محمد ترمذی">ابوعیسی محمد ترمذی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%AC_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="مسلم بن حجاج نیشابوری">مسلم بن حجاج نیشابوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ابوعبدالله حاکم نیشابوری">ابوعبدالله حاکم نیشابوری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">شاعران و عارفان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="فردوسی">ابوالقاسم فردوسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="جامی">عبدالرحمن جامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="ابوسعید ابوالخیر">ابوسعید ابوالخیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عطار نیشابوری">عطار نیشابوری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="کمال‌الدین بهزاد">کمال‌الدین بهزاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="دقیقی">دقیقی توسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D9%87_%D8%A8%D9%84%D8%AE%DB%8C" title="رابعه بلخی">رابعه بلخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C" title="رودکی">رودکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C" title="مولوی">مولوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سنایی">سنایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="احمد جام">احمد جام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AD%D8%B3%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%88%D8%BA%D9%84%D9%88_%D8%A7%D8%B3%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="عزالدین حسن‌اوغلو اسفراینی">عزالدین حسن‌اوغلو اسفراینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="امیر شاهی">امیر شاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D9%81%DB%8C" title="حسین واعظ کاشفی">حسین واعظ کاشفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86" title="ابن یمین">ابن یمین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تاریخ‌دانان<br />چهره‌های سیاسی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%84_%D8%A8%DB%8C%D9%87%D9%82%DB%8C" title="ابوالفضل بیهقی">ابوالفضل بیهقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابومسلم خراسانی">ابومسلم خراسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="علی‌شیر نوایی">علی‌شیر نوایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D9%85%D9%84%DA%A9_%D8%AC%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="عطاملک جوینی">عطاملک جوینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9_%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="عمیدالملک کندری">عمیدالملک کندری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%AC%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="حسن جوری">حسن جوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B9%D9%88%D9%81%DB%8C" title="محمد عوفی">محمد عوفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%84%D8%B9%D9%85%DB%8C" title="ابوعلی بلعمی">ابوعلی بلعمی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%DA%AF%D9%85" class="mw-redirect" title="گوهرشادبیگم">گوهرشادبیگم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A8%D9%87" title="ابن خردادبه">ابن خردادبه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="طاهر بن حسین">طاهر بن حسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%85%DA%A9" title="خالد بن برمک">خالد بن برمک</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D9%85%DA%A9%DB%8C" title="یحیی برمکی">یحیی برمکی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="گردیزی">گردیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="خواجه نظام‌الملک طوسی">نظام‌الملک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9" title="احمد بن نظام‌الملک">احمد بن نظام‌الملک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C" title="شهاب‌الدین زیدری نسوی">شهاب‌الدین محمد نسوی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div><b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="درگاه:خراسان">درگاه خراسان</a></b> – <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="رده:اهالی خراسان">رده:اهالی خراسان</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فلسفه_اسلامی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="الگو:فلسفه اسلامی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="بحث الگو:فلسفه اسلامی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فلسفه اسلامی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فلسفه_اسلامی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="فلسفه اسلامی">فلسفه اسلامی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مکاتب</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه اولیه اسلامی">فلسفهٔ اولیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A1" title="فلسفه مشاء">فلسفه مشاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="مکتب تهافت">مکتب تهافت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اشراق">فلسفه اشراق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87" title="حکمت متعالیه">حکمت متعالیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9" title="مکتب تفکیک">مکتب تفکیک</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فیلسوفان">فیلسوفان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks hlist navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۹ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="ابویوسف کندی">ابویوسف کندی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%A8%D9%86_%D8%B7%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="ابن ربن طبری">ابن ربن طبری</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="ابوالعباس ایرانشهری">ابوالعباس ایرانشهری</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۰ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B2%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="محمد زکریای رازی">محمد زکریای رازی</a> •  <a class="mw-selflink selflink">فارابی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="ابوالحسن محمد عامری">ابوالحسن عامری</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%81%D8%A7" class="mw-redirect" title="اخوان‌الصفا">اخوان‌الصفا</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88_%D8%AD%D8%A7%D8%AA%D9%85_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابو حاتم احمد بن حمدان رازی">ابو حاتم رازی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوسلیمان سجستانی">ابوسلیمان سجستانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B9%D9%82%D9%88%D8%A8_%D8%B3%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابویعقوب سجستانی">ابویعقوب سجستانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%B3%D8%B1%D9%87" title="ابن مسره">ابن مسره</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۱ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوحامد محمد غزالی">ابوحامد محمد غزالی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="ابن مسکویه">ابن مسکویه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B2%D9%85" title="ابن حزم">ابن حزم</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82" class="mw-redirect" title="ابن ابی‌صادق">ابن ابی‌صادق</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="بهمنیار">بهمنیار</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF_%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="مؤید فی‌الدین شیرازی">مؤید فی‌الدین شیرازی</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88" title="ناصرخسرو">ناصرخسرو</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AC_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88" title="ابوالفرج علی بن حسین بن هندو">ابوالفرج علی بن حسین بن هندو</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۲ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B6%D8%A7%D8%AA_%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="عین‌القضات همدانی">عین‌القضات همدانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84" title="ابن طفیل">ابن طفیل</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="ابن رشد">ابن رشد</a> •  <a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="خیام">خیام</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="شهاب‌الدین سهروردی">شهاب‌الدین سهروردی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B6%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="افضل‌الدین کاشانی">افضل‌الدین کاشانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ابوالبرکات بغدادی">ابوالبرکات بغدادی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%AC%D9%87" title="ابن باجه">ابن باجه</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D9%82_%D8%A8%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%AC%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابواسحاق بطروجی (صفحه وجود ندارد)">ابواسحاق بطروجی</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%AE%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="فخر رازی">فخر رازی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۳ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="اثیرالدین ابهری">اثیرالدین ابهری</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86" title="ابن سبعین">ابن سبعین</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B6%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87" class="mw-redirect" title="رشیدالدین فضل‌الله">رشیدالدین فضل‌الله</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="ابن عربی">ابن عربی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="خواجه نصیر طوسی">خواجه نصیر طوسی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B2%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="شمس‌الدین شهرزوری">شمس‌الدین شهرزوری</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87" title="ابن کمونه">ابن کمونه</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="قطب‌الدین شیرازی">قطب‌الدین شیرازی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%82%D9%88%D9%86%D9%88%DB%8C" title="صدرالدین قونوی">صدرالدین قونوی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۴ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="قطب‌الدین رازی">قطب‌الدین رازی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%A2%D8%A8%D9%84%DB%8C" title="محمد بن ابراهیم آبلی">محمد بن ابراهیم آبلی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AE%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%86" title="ابن خلدون">ابن خلدون</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%85%D9%84%DB%8C" title="سید حیدر آملی">سید حیدر آملی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۵ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="جلال‌الدین دوانی">جلال‌الدین دوانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DA%A9%DB%8C" title="صدرالدین دشتکی">صدرالدین دشتکی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۶ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابن ترکه اصفهانی">ابن ترکه اصفهانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شیخ بهایی">شیخ بهایی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AE%D9%81%D8%B1%DB%8C" title="شمس‌الدین محمد خفری">شمس‌الدین محمد خفری</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D8%AB%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DA%A9%DB%8C" title="غیاث‌الدین منصور دشتکی">غیاث‌الدین منصور دشتکی</a>  •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="حسن حانینی">حسن حانینی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۷ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="میرداماد">میرداماد</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D9%81%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="میرفندرسکی">میرفندرسکی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="ملاصدرا">ملاصدرا</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%81%DB%8C%D8%B6_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="محسن فیض کاشانی">محسن فیض کاشانی</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A7%D8%B6_%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیاض لاهیجی">فیاض لاهیجی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AC%D8%A8%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="رجب‌علی تبریزی">رجب‌علی تبریزی</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D9%82%D9%85%DB%8C" title="قاضی سعید قمی">قاضی سعید قمی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۸ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D9%88%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AF%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C" title="شاه ولی‌الله دهلوی">شاه ولی‌الله دهلوی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="محمداسماعیل خواجویی">محمداسماعیل خواجویی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%82%D8%B7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%86%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="سید قطب‌الدین محمد نیریزی">سید قطب‌الدین محمد نیریزی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="آقامحمد بیدآبادی">آقامحمد بیدآبادی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ملا محراب گیلانی">ملا محراب گیلانی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۱۹ میلادی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="هادی سبزواری">هادی سبزواری</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ملا عبدالجواد تونی">ملا عبدالجواد تونی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="مهدی نراقی">مهدی نراقی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ملا علی نوری">ملا علی نوری</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A6%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیخ احمد احسائی">شیخ احمد احسائی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85_%D8%B1%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="سید کاظم رشتی">سید کاظم رشتی</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="محمد کریم کرمانی (صفحه وجود ندارد)">محمد کریم کرمانی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B2%D9%86%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="ملا عبدالله زنوزی">ملا عبدالله زنوزی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="آقاعلی زنوزی">آقاعلی زنوزی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87" title="میرزا ابوالحسن جلوه">میرزا ابوالحسن جلوه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%82%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%82%D9%85%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="آقا محمدرضا قمشه‌ای">آقا محمدرضا قمشه‌ای</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="محمدحسین غروی اصفهانی">محمدحسین غروی اصفهانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D9%88%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="سید حسین بادکوبه‌ای">سید حسین بادکوبه‌ای</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85_%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%AC%DB%8C" title="حکیم هیدجی">حکیم هیدجی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سده ۲۰ تا ۲۱</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D9%88%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="سید روح‌الله خمینی">سید روح‌الله خمینی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D9%84%DB%8C" title="محمدتقی آملی">محمدتقی آملی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%A2%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="میرزا مهدی آشتیانی">میرزا مهدی آشتیانی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="محمدعلی شاه‌آبادی">محمدعلی شاه‌آبادی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سید محمدحسین طباطبایی">سید محمدحسین طباطبایی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سید محمدحسین حسینی طهرانی">سید محمدحسین حسینی طهرانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B8%D8%B1%DB%8C" title="حسینعلی منتظری">حسینعلی منتظری</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84_%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="اقبال لاهوری">اقبال لاهوری</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%AD%D8%AF" title="محمدعلی موحد">محمدعلی موحد</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1_%D8%B5%D8%AF%D8%B1" title="سید محمدباقر صدر">سید محمدباقر صدر</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C" title="مهدی حائری یزدی">مهدی حائری یزدی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%86%D8%B5%D8%B1" title="سید حسین نصر">سید حسین نصر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D9%84%DB%8C" title="عبدالله جوادی آملی">عبدالله جوادی آملی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4" title="عبدالکریم سروش">عبدالکریم سروش</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="غلامحسین ابراهیمی دینانی">غلامحسین ابراهیمی دینانی</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="میان محمد شریف (صفحه وجود ندارد)">میان محمد شریف</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B3" title="سید محمد نقیب العطاس">سید محمد نقیب العطاس</a> •  <a href="/wiki/%D8%B7%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%86" title="طه عبدالرحمن">طه عبدالرحمن</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%AD%D8%B3%D9%86%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D9%84%DB%8C" title="حسن حسن‌زاده آملی">حسن حسن‌زاده آملی</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سید عبدلله امینی آبادانی (صفحه وجود ندارد)">سید عبدلله امینی آبادانی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C_%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="مرتضی مطهری">مرتضی مطهری</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C" title="محمدتقی جعفری">محمدتقی جعفری</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%81%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="احمد فردید">احمد فردید</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رضا داوری اردکانی">رضا داوری اردکانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="عبدالله انوار">عبدالله انوار</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سید جلال‌الدین آشتیانی">سید جلال‌الدین آشتیانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%A7%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="غلامرضا اعوانی">غلامرضا اعوانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شرف‌الدین خراسانی">شرف‌الدین خراسانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="حمید وحید دستجردی">حمید وحید دستجردی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B4_%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="داریوش شایگان">داریوش شایگان</a> •  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2_%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرویز ضیاء شهابی">پرویز ضیاء شهابی</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فتح‌الله مجتبایی">فتح‌الله مجتبایی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%D9%88%DB%8C" title="جلال‌الدین مجتبوی">جلال‌الدین مجتبوی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C" title="محمدتقی مصباح یزدی">محمدتقی مصباح یزدی</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%81%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" title="غلامرضا فیاضی">غلامرضا فیاضی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%86" title="محمد ارکون">محمد ارکون</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AF" title="نصر حامد ابوزید">نصر حامد ابوزید</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B9%D8%A7%D8%A8%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="محمد عابد جابری">محمد عابد جابری</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%DA%AF%D9%86%D9%88%D9%86" title="رنه گنون">عبدالواحد یحیی (رنه گنون)</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%81_%D8%B4%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="فریتهیوف شوئون">عیسی نورالدین احمد (فریتهیوف شوئون)</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B2" title="مارتین لینگز">ابوبکر سراج‌الدین (مارتین لینگز)</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">پژوهشگران</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%86%D8%B5%D8%B1" title="سید حسین نصر">سید حسین نصر</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="غلامحسین ابراهیمی دینانی">غلامحسین ابراهیمی دینانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B8%D8%B1%DB%8C" title="حسینعلی منتظری">حسینعلی منتظری</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C_%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="مرتضی مطهری">مرتضی مطهری</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C" title="محمدتقی جعفری">محمدتقی جعفری</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%81%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="احمد فردید">احمد فردید</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رضا داوری اردکانی">رضا داوری اردکانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="جلال‌الدین آشتیانی">جلال‌الدین آشتیانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%A7%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="غلامرضا اعوانی">غلامرضا اعوانی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%AF%D8%AF%D9%BE%D9%88%D8%B1" title="محمد مددپور">محمد مددپور</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81" title="سید عباس معارف">سید عباس معارف</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="عبدالجواد فلاطوری">عبدالجواد فلاطوری</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نصرالله پورجوادی">نصرالله پورجوادی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شرف‌الدین خراسانی">شرف‌الدین خراسانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B4_%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="داریوش شایگان">داریوش شایگان</a> •  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2_%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرویز ضیاء شهابی">پرویز ضیاء شهابی</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فتح‌الله مجتبایی">فتح‌الله مجتبایی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%D9%88%DB%8C" title="جلال‌الدین مجتبوی">جلال‌الدین مجتبوی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%DB%8C" title="شهرام پازوکی">شهرام پازوکی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B1%D8%AD%D9%85%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="انشاء الله رحمتی">انشاء الله رحمتی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1_%D8%B5%D8%AF%D9%88%D9%82%DB%8C_%D8%B3%D9%87%D8%A7" title="منوچهر صدوقی سها">منوچهر صدوقی سها</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%DB%8C%D8%AB%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="سید یحیی یثربی">سید یحیی یثربی</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فتح‌الله مجتبایی">فتح‌الله مجتبایی</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%AD%D8%B3%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="قاسم پورحسن (صفحه وجود ندارد)">قاسم پورحسن</a> •  عبدالرسول عبودیت •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سید جواد طباطبایی">سید جواد طباطبایی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%B6%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="مهدی امین رضوی">مهدی امین رضوی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D9%81%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مهدی فدایی مهربانی">مهدی فدایی مهربانی</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1_%D8%B5%D8%A7%D9%86%D8%B9%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منوچهر صانعی دره بیدی (صفحه وجود ندارد)">منوچهر صانعی دره بیدی</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA" title="نصرالله حکمت">نصرالله حکمت</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%AD%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84" title="غلامعلی حداد عادل">غلامعلی حداد عادل</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مصطفی ملکیان">مصطفی ملکیان</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%84%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="محمدحسن لطفی تبریزی">محمدحسن لطفی تبریزی</a> <br /><b><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%B3%D9%86%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب سنت‌گرایی">پژوهشگران غربی</a></b>: <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86" title="هانری کربن">هانری کربن</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%DA%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="ویلیام چیتیک">ویلیام چیتیک</a> •  <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B3_%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="تیتوس بورکهارت">تیتوس بورکهارت</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%B3" title="دیمیتری گوتاس">دیمیتری گوتاس</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مفاهیم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وجود">وجود</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA" title="ماهیت">ماهیت</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D9%88_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA" title="وجود و ماهیت">وجود و ماهیت</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D9%88%D9%84%D9%87_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" class="mw-redirect" title="مقوله وجود">مقوله وجود</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AC%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="واجب‌الوجود">واجب‌الوجود</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%DA%A9_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="تشکیک وجود (صفحه وجود ندارد)">تشکیک وجود</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%87%D8%B1_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="جوهر (فلسفه)">جوهر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%B6_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="عرض (فلسفه)">عرض</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">عقل</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%81%D8%B3_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="نفس (فلسفه) (صفحه وجود ندارد)">نفس</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="عقل فعال">عقل فعال</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%88%D9%84_%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="عقول ده‌گانه">عقول ده‌گانه</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84_%D8%A7%D9%88%D9%84" title="عقل اول">عقل اول</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B9%D9%82%D9%84_%D9%88_%D8%B9%D8%A7%D9%82%D9%84_%D9%88_%D9%85%D8%B9%D9%82%D9%88%D9%84" title="اتحاد عقل و عاقل و معقول">اتحاد عقل و عاقل و معقول</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%82%D9%88%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B0%D8%A7%D8%AA" title="معقول بالذات">معقول بالذات</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%82%D9%88%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%B6" title="معقول بالعرض">معقول بالعرض</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D9%84%D9%85%DB%8C" title="انی و لمی">انی و لمی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AC%D9%88%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="حرکت جوهری">حرکت جوهری</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%88_%D9%82%D8%A8%D8%AD_%D8%A7%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="حسن و قبح افعال">حسن و قبح افعال</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%87_%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="قوه خیال">قوه خیال</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AB%D9%84" class="mw-redirect" title="نظریه مثل">نظریه مثل</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%87_%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="قوه حاسه">قوه حاسه</a> •  <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%AF" title="تجرد">تجرد</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="لاهوت">لاهوت</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="این‌همانی">این‌همانی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="علیت">علیت</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="اعتباریات">اعتباریات</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">وابسته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="علوم اسلامی">علوم اسلامی</a>: <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a> •  (<a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85" title="علم کلام">کلام</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="عرفان اسلامی">عرفان</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="اخلاق اسلامی">اخلاق</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D9%82%D9%87" title="فقه">فقه</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="ستاره‌شناسی در دوران اسلامی">نجوم</a>) •  <a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C" title="حکمت سینوی">حکمت سینوی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87" class="mw-redirect" title="مابعدالطبیعه">مابعدالطبیعه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="الهیات">الهیات</a> •  <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%81" title="تصوف">تصوف</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وحدت وجود">وحدت وجود</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><b><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فهرست فیلسوفان مسلمان">فهرست فیلسوفان مسلمان</a></b></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="تاریخ_فلسفه_و_حکمت_ایران" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#70dd70;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%88_%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="الگو:تاریخ فلسفه و حکمت ایران"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%88_%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:تاریخ فلسفه و حکمت ایران"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%88_%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:تاریخ فلسفه و حکمت ایران"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="تاریخ_فلسفه_و_حکمت_ایران" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلسفه در ایران">تاریخ فلسفه و حکمت ایران</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#80ee80;">پیش از اسلام</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0.1em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:#90ff90;width:5em;"><div style="padding:0em 0.75em;">مکاتب</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">فلسفه زرتشتی</a> • <a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="حکمت خسروانی">حکمت خسروانی</a> • <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه مانی (صفحه وجود ندارد)">فلسفه مانی</a> • <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه مزدکی (صفحه وجود ندارد)">فلسفه مزدکی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:#90ff90;width:5em;"><div style="padding:0em 0.75em;">فیلسوفان</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA" title="زرتشت">زرتشت</a> • <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="جاماسپ">جاماسپ</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%86" class="mw-redirect" title="اوستن">اوستن</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مانی">مانی</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9" title="مزدک">مزدک</a> • <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D9%85%D9%87%D8%B1" title="بزرگمهر">بزرگمهر</a> • <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="پولس ایرانی">پاول پارسی</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#80ee80;">پس از اسلام</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0.1em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:#90ff90;width:5em;"><div style="padding:0em 0.75em;">مکاتب</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه اولیه اسلامی">فلسفه اولیه اسلامی</a> • <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A1" title="فلسفه مشاء">فلسفه مشاء</a> • <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="مکتب تهافت">مکتب تهافت</a> • <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اشراق">فلسفه اشراق</a> • <a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87" title="حکمت متعالیه">حکمت متعالیه</a> • <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9" title="مکتب تفکیک">مکتب تفکیک</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:#90ff90;width:5em;"><div style="padding:0em 0.75em;">فیلسوفان</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%85%D9%82%D9%81%D8%B9" title="ابن مقفع">ابن مقفع</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%85" title="ابن ندیم">ابن ندیم</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7" title="ابوالوفا">ابوالوفا</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوحامد کرمانی">ابوحامد کرمانی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82" title="ابن ابی صادق">ابن ابی صادق</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="ابوالحسن محمد عامری">عامری</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ابوریحان بیرونی">ابوریحان بیرونی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="ابوسعید ابوالخیر">ابوسعید ابوالخیر</a> • <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابوسلیمان منطقی (صفحه وجود ندارد)">ابوسلیمان منطقی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="ابویوسف کندی">ابویوسف کندی</a> • <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%81%D8%A7" class="mw-redirect" title="گروه اخوان‌الصفا">اخوان الصفا</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B6%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="افضل‌الدین کاشانی">افضل‌الدین کاشانی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوالحسن اقلیدسی">اقلیدسی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="ابوالعباس ایرانشهری">ایرانشهری</a> • <a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="بهمنیار">بهمنیار</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوالوفای بوزجانی">بوزجانی</a> • <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="ناصرالدین عبدالله بیضاوی">بیضاوی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B6%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="افضل‌الدین کاشانی">بابا افضل کاشانی</a> • <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جابر بن حیان">جابر ابن حیان</a> • <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="جلال‌الدین دوانی">جلال‌الدین دوانی</a> • <a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D8%AB%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="غیاث‌الدین جمشید کاشانی">جمشید کاشانی</a> • <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D9%85_%D8%A8%D9%86_%D8%B5%D9%81%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="جهم بن صفوان (صفحه وجود ندارد)">جهم بن صفوان</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%B4" title="محمد بکتاش">حاجی بکتاش</a> • <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8" title="حافظ">حافظ</a> • <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%AD%D9%84%D8%A7%D8%AC" title="حسین منصور حلاج">حلاج</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="محمد بن موسی خوارزمی">خوارزمی</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B2%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="محمد زکریای رازی">زکریای رازی</a> • <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="سجستانی">سجستانی</a> • <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AA%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سعدالدین تفتارانی (صفحه وجود ندارد)">سعدالدین تفتارانی</a> • <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سنایی">سنایی</a> • <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="شهاب‌الدین سهروردی">سهروردی</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="محمد بن عبدالکریم شهرستانی">شهرستانی</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B5%D9%88%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="عبدالرحمان صوفی">صوفی</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D8%B7%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="محمد بن جریر طبری">طبری</a> • <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A7%D8%B6_%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیاض لاهیجی">عبدالرزاق لاهیجی</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عطار نیشابوری">عطار نیشابوری</a> • <a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="خیام">عمر خیام</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B6%D8%A7%D9%87_%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="عین القضاه همدانی">عین القضاه همدانی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوحامد محمد غزالی">غزالی</a> • <a class="mw-selflink selflink">فارابی</a> • <a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D8%AB%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DA%A9%DB%8C" title="غیاث‌الدین منصور دشتکی">غیاث‌الدین منصور دشتکی</a> • <a href="/wiki/%D9%81%D8%AE%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="فخر رازی">فخر رازی</a> • <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B6%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C" title="قاضی‌زاده رومی">قاضی‌زاده رومی</a> • <a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="قطب‌الدین شیرازی">قطب‌الدین شیرازی</a> • <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%B4%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیخ محمود شبستری">محمود شبستری</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="علی بن حسین مسعودی">مسعودی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="ابن مسکویه">ابن مسکویه</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="ملاصدرا">ملاصدرا</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ملا هادی سبزواری">ملاهادی سبزواری</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C" title="مولوی">مولانا</a> • <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="میرداماد">میرداماد</a> • <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87" title="میرزا ابوالحسن جلوه">میرزا ابوالحسن جلوه</a> • <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D9%81%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="میرفندرسکی">میرفندرسکی</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D9%82_%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AC%DB%8C" title="عبدالرزاق لاهیجی">عبدالرزاق لاهیجی</a> • <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88" title="ناصرخسرو">ناصر خسرو</a> • <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="خواجه نصیر طوسی">نصیرالدین طوسی</a> • <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%AC%D9%88%DB%8C" title="نظامی گنجوی">نظامی</a> • <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%B7%D8%A7" title="واصل بن عطا">واصل بن عطا</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:#90ff90;width:5em;"><div style="padding:0em 0.75em;">وابسته</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%81" title="تصوف">تصوف</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="عرفان اسلامی">عرفان اسلامی</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="متافیزیک" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="الگو:متافیزیک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:متافیزیک (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:متافیزیک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="متافیزیک" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Metaphysicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Metaphysicians (صفحه وجود ندارد)">فیلسوفان متافیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AF%D8%B3" title="پارمنیدس">پارمنیدس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="موسی بن میمون">موسی بن میمون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D9%84%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="کاپیلا (صفحه وجود ندارد)">کاپیلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="فلوطین">فلوطین</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">فارابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="شهاب‌الدین یحیی سهروردی">سهروردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="ملاصدرا">ملاصدرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B3" title="دانس اسکوتوس">دانس اسکوتوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="توماس آکویناس">توماس آکویناس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DA%A9%D9%88_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2" title="فرانسیسکو سوارز">فرانسیسکو سوارز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="نیکولا مالبرانش">نیکولا مالبرانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت">رنه دکارت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%DA%A9" title="جان لاک">جان لاک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%85" title="دیوید هیوم">دیوید هیوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="توماس رید">توماس رید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">ایمانوئل کانت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B2%D8%A7%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="آیزاک نیوتن">آیزاک نیوتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B1" title="آرتور شوپنهاور">آرتور شوپنهاور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7" title="باروخ اسپینوزا">باروخ اسپینوزا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%87%DA%AF%D9%84" title="گئورگ ویلهلم فریدریش هگل">گئورگ ویلهلم فریدریش هگل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%AC_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%84%DB%8C" title="جرج بارکلی">جرج بارکلی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AA%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B3" class="mw-redirect" title="گوتفرید لایبنیتس">گوتفرید لایبنیتس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B3%D9%88%D9%86" title="آنری برگسون">آنری برگسون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87" title="فریدریش نیچه">فریدریش نیچه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D8%B3%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B2_%D9%BE%D8%B1%D8%B3" class="mw-redirect" title="چارلز سندرز پرس">چارلز سندرز پرس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%84" title="جوزف مارخال">جوزف مارخال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%AF_%D9%88%DB%8C%D8%AA%DA%AF%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="لودویگ ویتگنشتاین">لودویگ ویتگنشتاین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1" title="مارتین هایدگر">مارتین هایدگر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AB_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%AF" title="آلفرد نورث وایتهد">آلفرد نورث وایتهد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%AA" title="دروتی امت">دروتی امت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%AC_%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%88%D8%B1" title="جرج ادوارد مور">جرج ادوارد مور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D9%84_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1" title="ژان-پل سارتر">ژان-پل سارتر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%84" title="گیلبرت رایل">گیلبرت رایل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%AA%D9%86%D9%85" title="هیلاری پاتنم">هیلاری پاتنم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%B3%D9%86" title="پیتر استراوسن">پیتر استراوسن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1._%D8%AC._%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%AF" title="ر. ج. کالینگوود">ر. ج. کالینگوود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81_%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="آدولف اشتور">آدولف اشتور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%84%D9%81_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%BE" title="رودلف کارناپ">رودلف کارناپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%BE%DA%A9%DB%8C" title="سول کریپکی">سول کریپکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="ویلارد کواین">ویلارد کواین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%A8%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%85" title="الیزابت انسکوم">الیزابت انسکوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%B3%D9%86" title="دونالد دیویدسن">دونالد دیویدسن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%84_%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%AA" title="مایکل دامت">مایکل دامت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="الوین پلانتینگا">الوین پلانتینگا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%DA%AF%D9%86" title="پیتر ون اینواگن">پیتر ون اینواگن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA" title="درک پارفیت">درک پارفیت</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست متافیزیسین ها (صفحه وجود ندارد)">بیشتر...</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="رده:نظریه‌های متافیزیک">نظریه‌های متافیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D9%86%D8%B4_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="نظریه کنش (فلسفه)">نظریه کنش (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ضد واقع‌گرایی">ضد واقع‌‎گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جبرگرایی">جبرگرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86)&action=edit&redlink=1" class="new" title="دوگانه انگاری(فلسفه ذهن) (صفحه وجود ندارد)">دوگانه انگاری دکارتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B6%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="وضع‌گرایی">وضع‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ذات‌باوری">ذات‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="اختیار">اختیار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایدئالیسم هندی (صفحه وجود ندارد)">ایدئالیسم هندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ایدئالیسم">ایدئالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_(%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="لیبرترینیسم (متافیزیک)">لیبرترینیسم (متافیزیک)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="آزادی">آزادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ماده‌باوری">ماده‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="معنی زندگی">معنی زندگی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یگانه‌انگاری">یگانه‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%DA%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="هیچ‌انگاری">هیچ‌انگاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پدیدارگرایی (صفحه وجود ندارد)">پدیدارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="واقع‌گرایی فلسفی">واقع‌گرایی فلسفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فیزیکالیسم">فیزیکالیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="متافیزیک کیفیت پیرسینگ (صفحه وجود ندارد)">متافیزیک کیفیت پیرسینگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایدئال گرایی افلاطونی (صفحه وجود ندارد)">ایدئال گرایی افلاطونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="نسبی‌گرایی اخلاقی">نسبی‌گرایی اخلاقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%A7" title="سامخیا">سامخیا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="واقع گرایی علمی (صفحه وجود ندارد)">واقع گرایی علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خودتنهاانگاری">خودتنهاانگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ذهنیت‌گرایی">ذهنیت‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظریه ماده (صفحه وجود ندارد)">نظریه ماده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نظریه نوع‌ها">نظریه نوع‌ها</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="رده:مفهوم‌ها در متافیزیک">مفهوم‌ها در متافیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%B6%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="انتزاعی و انضمامی">انتزاعی و انضمامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="روح جهانی">روح جهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وجود">وجود</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D9%88%D9%84%D9%87_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" class="mw-redirect" title="مقوله وجود">مقوله وجود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="علیت">علیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8" title="انتخاب">انتخاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%85_%D9%BE%D8%B3_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%85" title="می‌اندیشم پس هستم">می‌اندیشم پس هستم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85" title="مفهوم">مفهوم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AC%D8%B3%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="شناخت متجسم (صفحه وجود ندارد)">شناخت متجسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="موجودیت">موجودیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%87%D8%B1_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="جوهر (فلسفه)">جوهر (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="هستی">هستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87" title="تجربه">تجربه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B9_%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="انتزاع هیپواستاتیک (صفحه وجود ندارد)">انتزاع هیپواستاتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="ایده">ایده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="این‌همانی">این‌همانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="این‌همانی و تغییر (صفحه وجود ندارد)">این‌همانی و تغییر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="اطلاعات">اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%B4" title="بینش">بینش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4" title="هوش">هوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="نیت">نیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%87%DB%8C%D8%AA" title="وجهیت">وجهیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ماده (فلسفه) (صفحه وجود ندارد)">ماده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7_(%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="معنا (اگزیستانس (صفحه وجود ندارد)">معنا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Memetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Memetics (صفحه وجود ندارد)">Memetics</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نمایش ذهنی (صفحه وجود ندارد)">نمایش ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن">ذهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="حرکت">حرکت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="ضرورت (صفحه وجود ندارد)">ضرورت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Notion_(philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Notion (philosophy) (صفحه وجود ندارد)">Notion</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%DA%98%D9%87" title="ابژه">ابژه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88" title="الگو">الگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="ادراک">ادراک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B3%D9%85_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="جسم فیزیکی">جسم فیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84" title="اصل">اصل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="خاصیت (فلسفه) (صفحه وجود ندارد)">خاصیت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="کیفیات ذهنی">کیفیات ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%AA_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="کیفیت (فلسفه)">کیفیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="واقعیت">واقعیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="روح">روح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%98%D9%87" title="سوژه">سوژه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Substantial_form&action=edit&redlink=1" class="new" title="Substantial form (صفحه وجود ندارد)">Substantial form</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="اندیشه">اندیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان">زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA" title="حقیقت">حقیقت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B2_%D9%86%D9%88%D8%B9_%D9%88_%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87" title="تمایز نوع و نمونه">تمایز نوع و نمونه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C(%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جهانی(متافیزیک) (صفحه وجود ندارد)">جهانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87_%D9%86%D8%A7%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="مشاهده ناپذیر (صفحه وجود ندارد)">مشاهده ناپذیر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4_(%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ارزش (علم اخلاق) (صفحه وجود ندارد)">ارش</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست مقاله های متافیزیک (صفحه وجود ندارد)">بیشتر...</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوع‌های مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ارزش‌شناسی">ارزش‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کیهان‌شناسی">کیهان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="فرا (صفحه وجود ندارد)">فرا-</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هستی‌شناسی">هستی‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">فلسفه ذهن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه روانشناسی (صفحه وجود ندارد)">فلسفه روان شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه خویشتن (صفحه وجود ندارد)">فلسفه خویشتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B6%D8%A7_%D9%88_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فلسفه فضا و زمان">فلسفه فضا و زمان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%BA%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="غایتشناسی (صفحه وجود ندارد)">غایت شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C" title="فیزیک نظری">فیزیک نظری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="رده:متافیزیک">رده:متافیزیک</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_question_fa.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Symbol_question_fa.svg/16px-Symbol_question_fa.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Symbol_question_fa.svg/24px-Symbol_question_fa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Symbol_question_fa.svg/32px-Symbol_question_fa.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="640" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=Portal:Metaphysics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Portal:Metaphysics (صفحه وجود ندارد)">Portal</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_question_fa.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Symbol_question_fa.svg/16px-Symbol_question_fa.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Symbol_question_fa.svg/24px-Symbol_question_fa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Symbol_question_fa.svg/32px-Symbol_question_fa.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="640" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:WikiProject_Philosophy/Metaphysics&action=edit&redlink=1" class="new" title="ویکی‌پدیا:WikiProject Philosophy/Metaphysics (صفحه وجود ندارد)">WikiProject</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="کیمیاگری_و_شیمی_در_اسلام_قرون_وسطی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="الگو:کیمیاگری و شیمی اسلامی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:کیمیاگری و شیمی اسلامی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:کیمیاگری و شیمی اسلامی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="کیمیاگری_و_شیمی_در_اسلام_قرون_وسطی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="کیمیاگری و شیمی در اسلام قرون وسطی">کیمیاگری و شیمی در اسلام قرون وسطی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="رده:کیمیاگران قرون وسطی اسلام">کیمیاگران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">هفتم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%AF" title="خالد بن یزید">خالد بن یزید</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سده هشتم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Harbi_al-Himyari&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harbi al-Himyari (صفحه وجود ندارد)">Harbi al-Himyari</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1_%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82" title="جعفر صادق">جعفر صادق</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سده نهم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جابر بن حیان">جابر بن حیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="عباس بن فرناس">عباس بن فرناس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B0%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="احمدبن یحیی بلاذری">احمدبن یحیی بلاذری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="زریاب">زریاب</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سده دهم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C%D9%87" title="ابن وحشیه">ابن وحشیه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Muhammed_ibn_Umail_al-Tamimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muhammed ibn Umail al-Tamimi (صفحه وجود ندارد)">Muhammed ibn Umail al-Tamimi</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="زکریای رازی">زکریای رازی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">فارابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%85" title="ابن ندیم">ابن ندیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85_%D9%85%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%B7%DB%8C" title="حکیم مجریطی">حکیم مجریطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88_%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D9%85%D9%88%D9%81%D9%82_%D9%87%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابو منصور موفق هروی">ابو منصور موفق هروی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سده یازدهم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%88%D8%A7%D9%81%D8%AF" title="ابن وافد">ابن وافد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ابوریحان بیرونی">ابوریحان بیرونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AB%DB%8C" title="کاثی">کاثی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%87" title="ابوعلی مسکویه">ابوعلی مسکویه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Al-Mu%27izz_ibn_Badis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Mu'izz ibn Badis (صفحه وجود ندارد)">المعز بن بادیس‎</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="احمد بن عماد الدین">احمد بن عماد الدین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سده دوازدهم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%86%DB%8C" title="خازنی">خازنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8" title="الحافظ">الحافظ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%BA%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="طغرایی">طغرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Al-Nabarawi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Nabarawi (صفحه وجود ندارد)">Al-Nabarawi</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%81%D8%B9_%D8%B1%D8%A3%D8%B3%D9%87" title="ابن ارفع رأسه">ابن ارفع رأسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%84%D8%AA" class="mw-redirect" title="ابی الصلت">ابی الصلت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سده سیزدهم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D8%B1" title="ابن بیطار">ابن بیطار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87" title="ابن رومیه">ابن رومیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="نجم الدین القزوینی الکاتبی">نجم الدین القزوینی الکاتبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عطار نیشابوری">عطار نیشابوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="سیماوی">سماوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AD" title="حسن رماح">حسن رماح</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mansur_al-Kamili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mansur al-Kamili (صفحه وجود ندارد)">Mansur al-Kamili</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سده چهاردهم میلای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%85" title="ابن رسام">ابن رسام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%B1_%D8%AC%D9%84%D8%AF%DA%A9%DB%8C" title="ایدمر جلدکی">ایدمر جلدکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%A8%D9%86_%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85" title="ابوالاشبه بن تمام">ابوالاشبه بن تمام</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مفاهیم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Takwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Takwin (صفحه وجود ندارد)">تکوین‎</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88" title="سنگ جادو">سنگ جادو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="اکسیر حیات">اکسیر حیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%82" title="انبیق">انبیق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Athanor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Athanor (صفحه وجود ندارد)">Athanor</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">آثار</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A1" title="کتاب الکیمیاء">کتاب الکیمیاء</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Kitab_al-Sab%27een&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kitab al-Sab'een (صفحه وجود ندارد)">Kitab al-Sab'een</a></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q160460#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q160460#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q160460#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">عمومی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C_(%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87)" class="mw-redirect" title="آی‌اس‌ان‌آی (شناسه)">ISNI</a> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121035956">1</a></span></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="برگه‌دان مستند مجازی بین‌المللی">ویاف</a> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/105133145">1</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/105133145">ورلدکت (از طریق ویاف)</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کتابخانه‌های ملی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90616794">نروژ</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX979074">اسپانیا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11902242t">فرانسه</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11902242t">(داده‌ها)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058604942006706">کاتالونیا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/118686097">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/nome/RAVV018055">ایتالیا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007309386405171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/n80153725">ایالات متحده آمریکا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000085764&P_CON_LNG=ENG">لتونی</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn20010525428&CON_LNG=ENG">جمهوری چک</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an35874074">استرالیا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.nlg.gr/resource/authority/record60748">یونان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000240090&local_base=nsk10">کرواسی</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p068943113">هلند</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/KHW/makwww.exe?BM=1&NU=1&IM=4&WI=9810608544605606">لهستان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/187746">سوئد</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/495_2789">واتیکان</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">واژه‌نامه‌های زندگی‌نامه‌ای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.deutsche-biographie.de/pnd118686097.html?language=en">آلمان</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">پایگاه‌های دادهٔ علمی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/author/DA0222983X?l=en">ساینی (ژاپن)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zbmath.org/authors/?q=ai:al-farabi.">zbMATH</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.worldcat.org/fast/64544/">کاربرد چندوجهی اصطلاحات موضوعی</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/artist/ea744cd2-b5dd-403f-a585-45d308d34ca3">هنرمند</a> <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B2%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B2" title="موزیک‌برینز">موزیک‌برینز</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B1%D9%88_(%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87)" class="mw-redirect" title="ریرو (شناسه)">ریرو (سوئیس)</a> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.rero.ch/02-A000068134">1</a></span></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7%DA%A9_(%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87)" class="mw-redirect" title="سوداک (شناسه)">سوداک (فرانسه)</a> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/026857952">1</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/193542684">2</a></span></li></ul></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://islamansiklopedisi.org.tr/farabi">دانشنامهٔ اسلام</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%88" title="تروو">تروو (استرالیا)</a> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://trove.nla.gov.au/people/1125926">1</a></span></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فارابی&oldid=40223130">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فارابی&oldid=40223130</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رده:اخلاق‌گرایان">اخلاق‌گرایان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="رده:ارسطوشناسان">ارسطوشناسان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="رده:افلاطون‌شناسان">افلاطون‌شناسان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رده:الهی‌دانان اهل ایران">الهی‌دانان اهل ایران</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="رده:الهی‌دانان مسلمان">الهی‌دانان مسلمان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="رده:اهالی خراسان">اهالی خراسان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="رده:اهالی فاراب">اهالی فاراب</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:ایدئالیست‌ها">ایدئالیست‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="رده:تاریخ پزشکی">تاریخ پزشکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="رده:تاریخ منطق">تاریخ منطق</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%87%D9%87_%DB%B9%DB%B5%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:درگذشتگان دهه ۹۵۰ (میلادی)">درگذشتگان دهه ۹۵۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%DB%B8%DB%B7%DB%B2_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:زادگان ۸۷۲ (میلادی)">زادگان ۸۷۲ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="رده:شناخت‌شناسان">شناخت‌شناسان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="رده:شیمی‌دانان فارسی‌زبان">شیمی‌دانان فارسی‌زبان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="رده:عارفان">عارفان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="رده:فارابی">فارابی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="رده:فیزیک‌دانان قرون وسطی">فیزیک‌دانان قرون وسطی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="رده:فیلسوفان اجتماعی">فیلسوفان اجتماعی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="رده:فیلسوفان اخلاق">فیلسوفان اخلاق</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="رده:فیلسوفان ادبیات">فیلسوفان ادبیات</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رده:فیلسوفان اهل ایران">فیلسوفان اهل ایران</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="رده:فیلسوفان تاریخ">فیلسوفان تاریخ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:فیلسوفان دین">فیلسوفان دین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="رده:فیلسوفان ذهن">فیلسوفان ذهن</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:فیلسوفان روان‌شناسی">فیلسوفان روان‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="رده:فیلسوفان زبان">فیلسوفان زبان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:فیلسوفان سده ۱۰ (میلادی)">فیلسوفان سده ۱۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رده:فیلسوفان سیاسی اهل ایران">فیلسوفان سیاسی اهل ایران</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:فیلسوفان سیاسی">فیلسوفان سیاسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="رده:فیلسوفان علم">فیلسوفان علم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="رده:فیلسوفان فرهنگ">فیلسوفان فرهنگ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="رده:فیلسوفان قانون">فیلسوفان قانون</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="رده:فیلسوفان مسلمان">فیلسوفان مسلمان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="رده:فیلسوفان منطق">فیلسوفان منطق</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="رده:فیلسوفان نوافلاطونی">فیلسوفان نوافلاطونی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="رده:کیمیاگران قرون وسطی اسلام">کیمیاگران قرون وسطی اسلام</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86" title="رده:متافیزیک‌پژوهان">متافیزیک‌پژوهان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="رده:منتقدان اجتماعی">منتقدان اجتماعی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="رده:منتقدان فرهنگی">منتقدان فرهنگی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="رده:منطق‌دانان">منطق‌دانان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:موسیقی فارسی">موسیقی فارسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="رده:نظریه‌پردازان موسیقی اسلام قرون وسطی">نظریه‌پردازان موسیقی اسلام قرون وسطی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رده:نظریه‌پردازان موسیقی اهل ایران">نظریه‌پردازان موسیقی اهل ایران</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="رده:هستی‌شناسان">هستی‌شناسان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رده:عارفان اهل ایران">عارفان اهل ایران</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="رده:مقاله‌های نیازمند بازبینی واقعیت ویکی‌پدیا">مقاله‌های نیازمند بازبینی واقعیت ویکی‌پدیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="رده:صفحه‌های دارای پیوند مرده">صفحه‌های دارای پیوند مرده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D9%88%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86" title="رده:صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان">صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="رده:صفحات نیمه‌حفاظت‌شده ویکی‌پدیا">صفحات نیمه‌حفاظت‌شده ویکی‌پدیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:Articles_having_different_image_on_Wikidata_and_Wikipedia" title="رده:Articles having different image on Wikidata and Wikipedia">Articles having different image on Wikidata and Wikipedia</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="رده:همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع">همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A8%D8%A7_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2_%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5_%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="رده:همه مقاله‌هایی که با واژگان طفره‌آمیز مشخص نشانه‌گذاری شده‌اند">همه مقاله‌هایی که با واژگان طفره‌آمیز مشخص نشانه‌گذاری شده‌اند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B8_%D8%B7%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2_%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5" title="رده:مقاله‌های دارای الفاظ طفره‌آمیز مشخص">مقاله‌های دارای الفاظ طفره‌آمیز مشخص</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:پیوند رده انبار در ویکی‌داده است">پیوند رده انبار در ویکی‌داده است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_ISNI" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ISNI">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ISNI</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_VIAF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VIAF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VIAF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BIBSYS" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BIBSYS">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BIBSYS</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNE" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_CANTICN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های CANTICN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های CANTICN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_ICCU" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ICCU">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ICCU</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LNB" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NKC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NLA" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NLA">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NLA</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NLG" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NLG">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NLG</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NSK" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NSK">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NSK</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NTA" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NTA">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NTA</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_PLWABN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های PLWABN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های PLWABN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_SELIBR" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های SELIBR">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های SELIBR</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_VcBA" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VcBA">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VcBA</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_DTBIO" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های DTBIO">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های DTBIO</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_CINII" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های CINII">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های CINII</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_ZBMATH" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ZBMATH">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های ZBMATH</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_FAST" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های FAST">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های FAST</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_MusicBrainz" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های MusicBrainz">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های MusicBrainz</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_RERO" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های RERO">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های RERO</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_SUDOC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های SUDOC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های SUDOC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_TDV%C4%B0A" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های TDVİA">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های TDVİA</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_Trove" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های Trove">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های Trove</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_WorldCat-VIAF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های WorldCat-VIAF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های WorldCat-VIAF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%DB%B2%DB%B9_%D8%B9%D9%86%D8%B5%D8%B1" title="رده:داده‌های کتابخانه‌ای با ۲۹ عنصر">داده‌های کتابخانه‌ای با ۲۹ عنصر</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های چندگانه">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های چندگانه</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۳۰ اوت ۲۰۲۴ ساعت ۰۰:۳۴ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-rbglq","wgBackendResponseTime":140,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.053","walltime":"1.294","ppvisitednodes":{"value":8111,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":296702,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":21187,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":34,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":130752,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1070.101 1 -total"," 33.08% 353.966 1 الگو:پانویس"," 18.99% 203.228 10 الگو:Navbox"," 17.96% 192.145 1 الگو:Infobox_religious_biography"," 11.19% 119.761 9 الگو:یادکرد_وب"," 10.50% 112.393 7 الگو:گرداننده_رده"," 9.25% 98.998 1 الگو:مدرک"," 8.81% 94.261 1 الگو:ثابت"," 8.59% 91.965 1 الگو:Infobox"," 8.57% 91.727 1 الگو:Cite_book"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.549","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":9786676,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-gkkmc","timestamp":"20241122140100","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0641\u0627\u0631\u0627\u0628\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q160460","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q160460","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-06T11:01:58Z","dateModified":"2024-08-30T00:34:55Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/55\/Al-Farabi.jpg","headline":"\u0647\u0645\u0647\u200c\u0686\u06cc\u0632\u062f\u0627\u0646 \u0648 \u0641\u06cc\u0644\u0633\u0648\u0641 \u0627\u06cc\u0631\u0627\u0646\u06cc"}</script> </body> </html>