CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Jean Calvin – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"7fd48723-c5a9-4002-a11c-b43a5186c429","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Jean_Calvin","wgTitle":"Jean Calvin","wgCurRevisionId":71943684,"wgRevisionId":71943684,"wgArticleId":9808,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Trang có sử dụng tập tin không tồn tại","Lỗi CS1: ISBN","Bài viết có liên kết Dự án Gutenberg","Bản mẫu webarchive dùng liên kết archiveis","Sinh năm 1509","Mất năm 1564","Cải cách Tin Lành","Nhà thần học Pháp","Tin Lành","Kitô giáo", "Người Thụy Sĩ","Sinh viên Đại học Paris","Luật sư Pháp"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Jean_Calvin","wgRelevantArticleId":9808,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false, "wgWikibaseItemId":"Q37577","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site", "mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c6/John_Calvin_2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1632"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c6/John_Calvin_2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1088"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="870"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Jean Calvin – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Jean_Calvin rootpage-Jean_Calvin skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Jean+Calvin" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Jean+Calvin" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Jean+Calvin" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Jean+Calvin" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Thiếu_thời" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiếu_thời"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Thiếu thời</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiếu_thời-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Khởi_phát_cuộc_cải_cách" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Khởi_phát_cuộc_cải_cách"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Khởi phát cuộc cải cách</span> </div> </a> <ul id="toc-Khởi_phát_cuộc_cải_cách-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Strasbourg" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Strasbourg"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Strasbourg</span> </div> </a> <ul id="toc-Strasbourg-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cải_cách_ở_Geneva" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cải_cách_ở_Geneva"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Cải cách ở Geneva</span> </div> </a> <ul id="toc-Cải_cách_ở_Geneva-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đề_kháng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Đề_kháng"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Đề kháng</span> </div> </a> <ul id="toc-Đề_kháng-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Michael_Servetus" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Michael_Servetus"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Michael Servetus</span> </div> </a> <ul id="toc-Michael_Servetus-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Củng_cố" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Củng_cố"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Củng cố</span> </div> </a> <ul id="toc-Củng_cố-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cuối_đời" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cuối_đời"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Cuối đời</span> </div> </a> <ul id="toc-Cuối_đời-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thần_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Thần_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Thần học</span> </div> </a> <ul id="toc-Thần_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Phê_phán" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Phê_phán"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Phê phán</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Phê_phán-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Phê phán</span> </button> <ul id="toc-Phê_phán-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Calvin_và_người_Do_Thái" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Calvin_và_người_Do_Thái"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Calvin và người Do Thái</span> </div> </a> <ul id="toc-Calvin_và_người_Do_Thái-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tác_phẩm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tác_phẩm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Tác phẩm</span> </div> </a> <ul id="toc-Tác_phẩm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Di_sản" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Di_sản"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Di sản</span> </div> </a> <ul id="toc-Di_sản-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Jean Calvin</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 109 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-109" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">109 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvyn" title="Johannes Calvyn – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Johannes Calvyn" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvin" title="Johannes Calvin – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Johannes Calvin" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%83%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%86" title="جان كالفن – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جان كالفن" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%A1%D5%B6_%D5%94%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%AB%D5%B6" title="Ժան Քելվին – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ժան Քելվին" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Xuan_Calvino" title="Xuan Calvino – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Xuan Calvino" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Jan_Kalvin" title="Jan Kalvin – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Jan Kalvin" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Yohanes_Calvin" title="Yohanes Calvin – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Yohanes Calvin" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%81_%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AD%E0%A6%BE" title="জঁ কালভা – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জঁ কালভা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B8%D0%BD_%D0%96%D0%B0%D0%BD" title="Кальвин Жан – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Кальвин Жан" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD" title="Жан Кальвін – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Жан Кальвін" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD" title="Жан Кальвін – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Жан Кальвін" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Tiếng Bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="John Calvin" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="Tiếng Bislama" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B2%D0%B8%D0%BD" title="Жан Калвин – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Жан Калвин" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Jean_Cauvin" title="Jean Cauvin – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Jean Cauvin" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B8%D0%BD" title="Жан Кальвин – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Жан Кальвин" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jan_Kalv%C3%ADn" title="Jan Kalvín – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jan Kalvín" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvin" title="Johannes Calvin – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Johannes Calvin" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Johann_Calvin" title="Johann Calvin – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Johann Calvin" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%BB%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Ιωάννης Καλβίνος – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιωάννης Καλβίνος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="John Calvin" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Juan_Calvino" title="Juan Calvino – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Juan Calvino" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Johano_Kalvino" title="Johano Kalvino – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Johano Kalvino" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Joan_Kalbino" title="Joan Kalbino – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Joan Kalbino" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%86" title="ژان کالون – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژان کالون" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Jehannes_Kalvyn" title="Jehannes Kalvyn – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Jehannes Kalvyn" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Ioane_Kalavini" title="Ioane Kalavini – Tiếng Samoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Ioane Kalavini" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Tiếng Samoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9E%A5_%EC%B9%BC%EB%B1%85" title="장 칼뱅 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="장 칼뱅" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%A1%D5%B6_%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%BE%D5%AB%D5%B6" title="Ժան Կալվին – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ժան Կալվին" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvin" title="Johannes Calvin – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Johannes Calvin" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3hann_Kalv%C3%ADn" title="Jóhann Kalvín – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Jóhann Kalvín" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Calvino" title="Giovanni Calvino – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Giovanni Calvino" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%96%27%D7%90%D7%9F_%D7%A7%D7%9C%D7%95%D7%95%D7%99%D7%9F" title="ז'אן קלווין – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="ז'אן קלווין" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Yohanes_Calvin" title="Yohanes Calvin – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Yohanes Calvin" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D_%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಜಾನ್ ಕ್ಯಾಲ್ವಿನ್ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಜಾನ್ ಕ್ಯಾಲ್ವಿನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9F%E1%83%90%E1%83%9C_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="ჟან კალვინი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჟან კალვინი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B8%D0%BD" title="Жан Кальвин – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жан Кальвин" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B8%D0%BD" title="Жан Кальвин – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жан Кальвин" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Calvin" title="Calvin – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Calvin" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ioannes_Calvinus" title="Ioannes Calvinus – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Ioannes Calvinus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C5%BDans_Kalvins" title="Žans Kalvins – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Žans Kalvins" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%BDanas_Kalvinas" title="Žanas Kalvinas – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Žanas Kalvinas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Yoane_Kalvin" title="Yoane Kalvin – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Yoane Kalvin" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Joan_Calvin" title="Joan Calvin – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Joan Calvin" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Giuann_Calvin" title="Giuann Calvin – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Giuann Calvin" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%A1lvin_J%C3%A1nos" title="Kálvin János – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kálvin János" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B2%D0%B8%D0%BD" title="Жан Калвин – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Жан Калвин" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BA_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BD%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="ജോൺ കാൽവിൻ – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജോൺ കാൽവിൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A5%85%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A5%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जाॅन कॅल्व्हिन – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जाॅन कॅल्व्हिन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%86_%D9%83%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%8A%D9%86" title="جون كالفين – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جون كالفين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%BA%E1%80%97%E1%80%84%E1%80%BA" title="ဂျွန်ကယ်လ်ဗင် – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂျွန်ကယ်လ်ဗင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Tiếng Fiji" lang="fj" hreflang="fj" data-title="John Calvin" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Tiếng Fiji" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvijn" title="Johannes Calvijn – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Johannes Calvijn" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvijn" title="Johannes Calvijn – Tiếng Hạ Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Johannes Calvijn" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Tiếng Hạ Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%AB%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E3%83%B3" title="ジャン・カルヴァン – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ジャン・カルヴァン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Joan_Calvin" title="Joan Calvin – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Joan Calvin" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Jan_Kalvin" title="Jan Kalvin – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Jan Kalvin" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%A8_%E0%A8%95%E0%A9%88%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%A8" title="ਜਾਨ ਕੈਲਵਿਨ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜਾਨ ਕੈਲਵਿਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%86" title="جان کالون – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="جان کالون" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86" title="جان کالوین – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جان کالوین" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvin" title="Johannes Calvin – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Johannes Calvin" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kalwin" title="Jan Kalwin – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Jan Kalwin" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Jo%C3%A3o_Calvino" title="João Calvino – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="João Calvino" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Tiếng Tahiti" lang="ty" hreflang="ty" data-title="John Calvin" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="Tiếng Tahiti" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvin" title="Johannes Calvin – Tiếng Romansh" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Johannes Calvin" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Tiếng Romansh" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B8%D0%BD,_%D0%96%D0%B0%D0%BD" title="Кальвин, Жан – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Кальвин, Жан" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Ye-han.ke-al-wen" title="Ye-han.ke-al-wen – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Ye-han.ke-al-wen" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="John Calvin" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Johannes_Calvin" title="Johannes Calvin – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Johannes Calvin" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Kalvini" title="Gjon Kalvini – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjon Kalvini" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Giuvanni_Calvinu" title="Giuvanni Calvinu – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Giuvanni Calvinu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="John Calvin" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/J%C3%A1n_Kalv%C3%ADn" title="Ján Kalvín – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ján Kalvín" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DA%A4%DB%8C%D9%86" title="ژان کالڤین – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ژان کالڤین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B2%D0%B8%D0%BD" title="Жан Калвин – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Жан Калвин" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="John Calvin" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9C%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="ஜான் கால்வின் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஜான் கால்வின்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8C%E0%B9%87%E0%B8%AD%E0%B8%87_%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B9%87%E0%B8%87" title="ฌ็อง กาลแว็ง – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ฌ็อง กาลแว็ง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Jean Calvin" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD" title="Жан Кальвін – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Жан Кальвін" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%86" title="جان کالون – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جان کالون" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Johan_Calving" title="Johan Calving – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Johan Calving" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/John_Calvin" title="John Calvin – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="John Calvin" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%BF%B0%C2%B7%E5%8A%A0%E5%B0%94%E6%96%87" title="约翰·加尔文 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="约翰·加尔文" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8A%A0%E7%88%BE%E6%96%87" title="加爾文 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="加爾文" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Jewannes_Calvijn" title="Jewannes Calvijn – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Jewannes Calvijn" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%BF%B0%C2%B7%E5%8A%A0%E5%B0%94%E6%96%87" title="约翰·加尔文 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="约翰·加尔文" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37577#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jean_Calvin" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Jean_Calvin" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jean_Calvin"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Jean_Calvin"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Jean_Calvin" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Jean_Calvin" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&oldid=71943684" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Jean_Calvin&id=71943684&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FJean_Calvin"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FJean_Calvin"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Jean+Calvin"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Jean_Calvin&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Jean_Calvin" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37577" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="infobox biography vcard" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;font-size:125%; background-color:#efefef"><div class="fn" style="display:inline">Jean Calvin</div></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:John_Calvin_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/John_Calvin_2.jpg/200px-John_Calvin_2.jpg" decoding="async" width="200" height="272" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/John_Calvin_2.jpg/300px-John_Calvin_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/John_Calvin_2.jpg/400px-John_Calvin_2.jpg 2x" data-file-width="495" data-file-height="673" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row">Sinh</th><td><span style="display:none">(<span class="bday">1509-07-10</span>)</span>10 tháng 7 năm 1509<br /><span class="birthplace"><a href="/wiki/Noyon" title="Noyon">Noyon</a>, <a href="/wiki/Hauts-de-France" title="Hauts-de-France">Hauts-de-France</a>, <a href="/wiki/Ph%C3%A1p" title="Pháp">Pháp</a></span></td></tr><tr><th scope="row">Mất</th><td>27 tháng 5 năm 1564<span style="display:none">(1564-05-27)</span> (54 tuổi)<br /><span class="deathplace"><a href="/wiki/Gen%C3%A8ve" title="Genève">Geneva</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_S%C4%A9" title="Thụy Sĩ">Thụy Sĩ</a></span></td></tr><tr><th scope="row">Trường lớp</th><td><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Orl%C3%A9ans&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Orléans (trang không tồn tại)">Đại học Orléans</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Bourges&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Bourges (trang không tồn tại)">Đại học Bourges</a></td></tr><tr><th scope="row">Nghề nghiệp</th><td class="role">Nhà Cải cách, Nhà thần học, Quản nhiệm, Tác gia</td></tr><tr><th scope="row">Tôn giáo</th><td class="category"><a href="/wiki/Tin_L%C3%A0nh" class="mw-redirect" title="Tin Lành">Tin Lành</a> (cải đạo từ <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o_R%C3%B4ma" class="mw-redirect" title="Giáo hội Công giáo Rôma">Công giáo Rôma</a>)</td></tr><tr><th scope="row">Cha mẹ</th><td>Gérard Cauvin và Jeanne le Franc</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px">Chữ ký</th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:John_Calvin_signature.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/John_Calvin_signature.png/150px-John_Calvin_signature.png" decoding="async" width="150" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/John_Calvin_signature.png/225px-John_Calvin_signature.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/John_Calvin_signature.png/300px-John_Calvin_signature.png 2x" data-file-width="617" data-file-height="150" /></a></span></td></tr></tbody></table> <p><b>Jean Calvin</b> (tên khai sinh là <i>Jehan Cauvin</i>, <a href="/wiki/10_th%C3%A1ng_7" title="10 tháng 7">10 tháng 7</a> năm <a href="/wiki/1509" title="1509">1509</a> – <a href="/wiki/27_th%C3%A1ng_5" title="27 tháng 5">27 tháng 5</a> năm <a href="/wiki/1564" title="1564">1564</a>) là <a href="/wiki/Nh%C3%A0_th%E1%BA%A7n_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Nhà thần học">nhà thần học</a> có nhiều ảnh hưởng trong thời kỳ <a href="/wiki/C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_Kh%C3%A1ng_C%C3%A1ch" class="mw-redirect" title="Cải cách Kháng Cách">Cải cách Kháng Cách</a>. Tại <a href="/wiki/Gen%C3%A8ve" title="Genève">Geneva</a>, Calvin lên tiếng bác bỏ thẩm quyền <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng" title="Giáo hoàng">giáo hoàng</a> và biến thành phố này thành trung tâm quảng bá thần học cải cách. Chính tư tưởng và các tác phẩm của Calvin đã khiến ông trở thành một nhân vật nổi tiếng. Ông là nhân tố chính đóng góp cho sự phát triển của hệ thống thần học <a href="/wiki/Kit%C3%B4_gi%C3%A1o" title="Kitô giáo">Cơ Đốc giáo</a> gọi là <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_h%E1%BB%8Dc_Calvin" title="Thần học Calvin">Thần học Calvin</a>. </p><p>Lúc đầu được đào tạo để trở thành <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0" title="Luật sư">luật sư</a>, Calvin tách khỏi <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o_R%C3%B4ma" class="mw-redirect" title="Giáo hội Công giáo Rôma">Giáo hội Công giáo Roma</a> vào khoảng năm 1530. Sau những căng thẳng tôn giáo dẫn đến những cuộc bạo động chống người <a href="/wiki/Tin_L%C3%A0nh" class="mw-redirect" title="Tin Lành">Kháng Cách</a> ở <a href="/wiki/Ph%C3%A1p" title="Pháp">Pháp</a>, Calvin lánh nạn đến <a href="/w/index.php?title=Basel,_Th%E1%BB%A5y_S%C4%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Basel, Thụy Sĩ (trang không tồn tại)">Basel, Thụy Sĩ</a>, ở đây ông phát hành ấn bản đầu tiên của tác phẩm kinh điển "Nguyên lý Cơ Đốc giáo" trong năm <a href="/wiki/1536" title="1536">1536</a>. </p><p>Cũng trong năm ấy, <a href="/w/index.php?title=William_Farel&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Farel (trang không tồn tại)">William Farel</a> mời Calvin hợp tác để cải cách giáo hội ở Geneva. Song, hội đồng thành phố chống lại việc thực thi ý tưởng của Calvin và Farel, cả hai bị trục xuất. Theo lời mời của <a href="/w/index.php?title=Martin_Bucer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Martin Bucer (trang không tồn tại)">Martin Bucer</a>, Calvin đến <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a>, ông làm quản nhiệm một nhà thờ dành cho người tị nạn đến từ Pháp. Tiếp tục ủng hộ phong trào cải cách, sau cùng Calvin được chào đón trở lại Geneva để lãnh đạo giáo hội tại đây. </p><p>Sau khi trở lại, Calvin giới thiệu thể chế và giáo nghi mới cho giáo hội, bất kể sự chống đối từ một vài gia tộc quyền thế trong thành phố khi họ cố hạn chế thẩm quyền của ông. Trong lúc này, những người tự do mở rộng vụ xét xử <a href="/wiki/Michael_Servetus" title="Michael Servetus">Michael Servetus</a> nhằm gây khó khăn cho Calvin. Do trước đó Servetus đã bị kết án bởi Tòa án dị giáo, áp lực từ khắp <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Châu Âu">Âu châu</a> buộc vụ xét xử phải tiếp diễn. </p><p>Theo sau một đợt di dân trong đó có nhiều người ủng hộ Calvin, và sau những kỳ bầu cử mới chọn đại biểu cho hội đồng thành phố, phe chống đối Calvin bị mất quyền lực. Calvin nỗ lực phát triển cuộc Cải cách ở Geneva và trên toàn <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Châu Âu">châu Âu</a>. </p><p>Bằng ngòi bút của mình, Calvin là nhà biện giáo không hề mệt mỏi, ông cũng là người khởi phát nhiều cuộc tranh luận. Mặt khác, Calvin thường trao đổi thư từ trong tình thân ái và ước muốn hỗ trợ lẫn nhau với nhiều nhà cải cách, trong đó có <a href="/w/index.php?title=Philipp_Melancthon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philipp Melancthon (trang không tồn tại)">Philipp Melancthon</a> và <a href="/w/index.php?title=Heinrich_Bullinger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich Bullinger (trang không tồn tại)">Heinrich Bullinger</a>. Ngoài quyển <a href="/w/index.php?title=Nguy%C3%AAn_l%C3%BD_C%C6%A1_%C4%90%E1%BB%91c_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguyên lý Cơ Đốc giáo (trang không tồn tại)">Nguyên lý Cơ Đốc giáo</a>, Calvin viết luận giải cho hầu hết các sách trong <a href="/wiki/Kinh_Th%C3%A1nh" title="Kinh Thánh">Kinh Thánh</a>, soạn các bản tín điều, và thường xuyên giảng luận ở Geneva. Do chịu ảnh hưởng truyền thống <a href="/wiki/Augustine_th%C3%A0nh_Hippo" class="mw-redirect" title="Augustine thành Hippo">Augustine</a>, Calvin trình bày giáo thuyết tiền định và quyền tể trị tuyệt đối của <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_Ch%C3%BAa" title="Thiên Chúa">Thiên Chúa</a> trong sự <a href="/wiki/C%E1%BB%A9u_r%E1%BB%97i" class="mw-redirect" title="Cứu rỗi">cứu rỗi</a> loài người khỏi sự chết và sự đoán phạt đời đời. </p><p>Giáo huấn của Calvin cung cấp hạt giống cho nền thần học mang tên ông. Các giáo hội <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáo hội Cải cách lục địa (trang không tồn tại)">Cải cách</a> và <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_Tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_Nhi%E1%BB%87m" class="mw-redirect" title="Giáo hội Trưởng Nhiệm">Trưởng Lão</a>, hiện diện trên khắp thế giới, xem Calvin là người trình bày và luận giải <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c_tin_Kit%C3%B4_gi%C3%A1o" title="Đức tin Kitô giáo">đức tin</a> của họ. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thiếu_thời"><span id="Thi.E1.BA.BFu_th.E1.BB.9Di"></span>Thiếu thời</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Thiếu thời”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiếu thời"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Calvin chào đời ngày 10 tháng 7 năm <a href="/wiki/1509" title="1509">1509</a> với tên Jean Cauvin, tại thị trấn <a href="/wiki/Noyon" title="Noyon">Noyon</a> thuộc <a href="/wiki/V%C3%B9ng_c%E1%BB%A7a_Ph%C3%A1p" title="Vùng của Pháp">vùng</a> <a href="/wiki/Hauts-de-France" title="Hauts-de-France">Hauts-de-France</a> nước <a href="/wiki/Ph%C3%A1p" title="Pháp">Pháp</a>. Ông là con đầu trong bốn con trai còn sống đến tuổi trưởng thành. Cha ông, Gérard Cauvin, là công chứng viên của nhà thờ lớn và là hộ tịch viên của tòa án giáo hội. Mẹ ông, Jeanne le Franc, là con gái một chủ quán trọ ở <a href="/wiki/Cambrai" title="Cambrai">Cambrai</a>. Bà mất chỉ vài năm sau khi sinh Calvin. Gérard dự định cho ba người con trai của ông làm linh mục. </p><p>Jean là cậu bé thông minh trước tuổi; mới 12 tuổi cậu đã làm việc cho vị Giám mục như là một thư ký, và chịu cạo đầu để bày tỏ sự hiến mình cho giáo hội. Cậu cũng chiếm được cảm tình của một gia đình quyền thế ở đó, nhà Montmor.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nhờ sự giúp đỡ của họ mà Calvin theo học tại Collège de la March ở <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>; cậu học <a href="/wiki/Latinh" class="mw-redirect" title="Latinh">tiếng Latin</a> từ một trong những giáo sư giỏi nhất trường, Mathurin Cordier.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sau khi hoàn tất khóa học, Calvin đến <a href="/w/index.php?title=Coll%C3%A8ge_de_Montaigu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Collège de Montaigu (trang không tồn tại)">Collège de Montaigu</a> để theo học môn <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Triết học">triết học</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong năm 1525 hoặc 1526, Gérard cho con trai đến học luật tại <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Orl%C3%A9ans&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Orléans (trang không tồn tại)">Đại học Orléans</a>. Theo những người viết tiểu sử thời ấy, Theodore Beza và Nicolas Colladon, Gérard tin rằng con trai ông có thể kiếm nhiều tiền hơn trong cương vị một luật sư thay vì làm linh mục.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sau vài năm lặng lẽ học tập, năm 1529, Calvin đến <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Bourges&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Bourges (trang không tồn tại)">Đại học Bourges</a>. Lúc ấy, <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_nh%C3%A2n_v%C4%83n" title="Chủ nghĩa nhân văn">chủ nghĩa nhân văn</a>, tập chú vào việc nghiên cứu các tác phẩm cổ điển, đang thịnh hành trong giới trí thức châu Âu. Trong 18 tháng ở Bourges, Calvin học <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Tiếng Hy Lạp">Hi văn</a>, kỹ năng cần thiết để nghiên cứu <a href="/wiki/T%C3%A2n_%C6%AF%E1%BB%9Bc" title="Tân Ước">Tân Ước</a>.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mùa thu năm 1533, Calvin kinh nghiệm một sự thay đổi quan trọng trong đức tin. Sau này, trong hai cơ hội khác nhau, Calvin đã thuật lại trải nghiệm này. Trong quyển <i>Luận giải Sách Thi thiên</i>, ông viết: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;">Trước đây lòng tôi cứng cỏi nhưng <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_Ch%C3%BAa" title="Thiên Chúa">Thiên Chúa</a>, thông qua trải nghiệm qui đạo đột ngột, đã bắt phục tâm trí tôi và khiến nó chịu lắng nghe sự dạy dỗ. Nhờ đó mà tôi nếm trải và hiểu biết về sự tin kính thật, ngay tức khắc lòng tôi bùng cháy với sự khao khát mãnh liệt muốn được được tăng trưởng trong đức tin. Dù không hoàn toàn từ bỏ các nghiên cứu khác, song lòng nhiệt tình của tôi dành cho chúng đã suy giảm.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Trong một chỗ khác, Calvin nói về những ngày dài bất an trong nội tâm, những trăn trở về tâm linh, và những khổ não trong tâm hồn: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;">Cực kỳ căng thẳng về tình trạng khốn khó con đang gánh chịu, càng khốn khổ hơn nữa vì nỗi lo về sự chết đời đời, con xem việc tìm kiếm Ngài là nghĩa vụ hàng đầu, và từ bỏ quá khứ không một chút tiếc nuối. Lạy Chúa, còn lại gì cho một kẻ khốn cùng như con, thay vì bào chữa cho mình, con tha thiết nài xin Chúa đừng phán xét việc con từ bỏ Lời Ngài vì sợ hãi, nhưng nhờ Lời Chúa và bởi sự nhân lành diệu kỳ của Ngài mà con được giải thoát.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Dù còn có những tranh luận về ý nghĩa chính xác của trải nghiệm qui đạo của Calvin, các học giả đồng ý rằng trải nghiệm này tương ứng với việc Calvin tách khỏi Giáo hội Công giáo Rô-ma.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Người viết tiểu sử Calvin, Bruce Gordon, nhấn mạnh rằng "không có gì mâu thuẫn giữa hai hồi ức này, ngược lại chúng bày tỏ một sự nhất quán trong ký ức của Calvin, đúng hơn chúng là hai cách trình bày khác nhau về một sự việc."<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1.2em; margin-top: 0.2em; margin-bottom: 0.2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; width:30em; max-width: 40%; text-align: left;" cellspacing="5"> <tbody><tr> <td style="padding: 6px; padding-bottom: 0px;"> <p>Không một lá cỏ nào, không một sắc màu nào trong thế gian mà không được tạo dựng nên để làm chúng ta vui thích. </p> </td></tr> <tr> <td style="padding: 6px; padding-left: 12px; padding-top: 0px;"> <p>John Calvin.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </td></tr></tbody></table> <p>Năm 1532, Calvin nhận văn bằng luật và xuất bản cuốn sách đầu tay của ông bình giải về tác phẩm <i>De Clementia</i> của <a href="/wiki/Seneca" title="Seneca">Seneca</a>. Sau những chuyến đi đến Orléans và về quê nhà Noyon, tháng 10 năm 1533 Calvin quay trở lại Paris. Suốt trong giai đoạn này tình trạng căng thẳng gia tăng ở Collège Royal, về sau mang tên <a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France" title="Collège de France">Collège de France</a>, giữa nhóm cải cách và thành phần bảo thủ trong trường. Một trong những nhà cải cách, Nicolas Cop, được bổ nhiệm viện trưởng đại học. Ngày 1 tháng 11 năm 1533, trong bài diễn văn nhậm chức, Cop nói đến nhu cầu cải cách và chấn hưng Giáo hội Công giáo. </p><p>Bị phản ứng dữ dội và bị cáo buộc là dị giáo, Cop buộc phải đào thoát đến Basel. Calvin, bạn thân của Cop, cũng bị nhắc tên trong cáo buộc, năm sau phải đi ẩn mình. Trên đường lẩn tránh, Calvin đến <a href="/wiki/Angoul%C3%AAme" title="Angoulême">Angoulême</a>, sau đến Noyon, rồi Orléans. Cuối cùng, ông phải rời khỏi nước Pháp lúc xảy ra biến cố Áp phích vào giữa tháng 10 năm 1534, khi một nhóm người bí mật dán áp phích tại các thành phố đả kích lễ misa của Công giáo, dẫn đến sự trả đũa bạo động đối với người Kháng Cách. Tháng 1 năm 1535, Calvin đến gặp Cop ở Basel, thành phố đang ở dưới ảnh hưởng của nhà cải cách <a href="/w/index.php?title=Johannes_Oecolampadius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johannes Oecolampadius (trang không tồn tại)">Johannes Oecolampadius</a>.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Khởi_phát_cuộc_cải_cách"><span id="Kh.E1.BB.9Fi_ph.C3.A1t_cu.E1.BB.99c_c.E1.BA.A3i_c.C3.A1ch"></span>Khởi phát cuộc cải cách</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Khởi phát cuộc cải cách”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khởi phát cuộc cải cách"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:GuillaumeFarel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/GuillaumeFarel.jpg/150px-GuillaumeFarel.jpg" decoding="async" width="150" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/GuillaumeFarel.jpg/225px-GuillaumeFarel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/GuillaumeFarel.jpg/300px-GuillaumeFarel.jpg 2x" data-file-width="1019" data-file-height="1299" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=William_Farel&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Farel (trang không tồn tại)">William Farel</a>, người thuyết phục Calvin ở lại Geneva.</figcaption></figure> <p>Tháng 3 năm 1536, Calvin công bố ấn bản đầu tiên quyển <i>Institutio Christianae Religionis</i> (<i>Nguyên lý Cơ Đốc giáo</i>). Đây là một tác phẩm biện giáo, bảo vệ đức tin và trình bày quan điểm thần học của những nhà cải cách. Ông định dùng tác phẩm này như là sách hướng dẫn nhập môn cho những ai quan tâm đến Cơ Đốc giáo, và là sự trình bày đầu tiên về nền thần học Calvin. Suốt đời mình, Calvin cập nhật và phát hành các ấn bản mới của công trình này. Sau đó không lâu, Calvin rời Basel đến <a href="/w/index.php?title=Ferrara,_%C3%9D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ferrara, Ý (trang không tồn tại)">Ferrara, Ý</a>, lưu lại trong một thời gian ngắn làm thư ký cho Hoàng tử Renée của Pháp. Tháng 6, cùng với em trai Antoine, ông trở lại Paris để giải quyết một số công việc cho cha. Chỉ dụ Coucy được ban hành ấn định hạn kỳ sáu tháng cho người dị giáo hòa giải với giáo hội, Calvin hiểu ra rằng không có chỗ cho ông ở nước Pháp. Tháng 8, ông đến <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a>, một thành phố tự do thuộc <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3_Th%E1%BA%A7n_th%C3%A1nh" title="Đế quốc La Mã Thần thánh">Đế quốc La Mã thần thánh</a> và là nơi tị nạn cho những nhà cải cách. Do những vận động từ Pháp, Calvin bị buộc phải vòng về phía nam, dừng chân ở Geneva. </p><p>Lúc đầu, Calvin dự định chỉ qua đêm ở Geneva, nhưng <a href="/w/index.php?title=William_Farel&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Farel (trang không tồn tại)">William Farel</a>, nhà cải cách người Pháp đang sống tại thành phố này, cố thuyết phục Calvin ở lại và hỗ trợ ông trong nỗ lực cải cách hội thánh – đây là bổn phận trước Chúa, Farel nhấn mạnh. Nhưng Calvin chỉ muốn được sống bình an mà không bị ai quấy rầy. Cuối cùng thì nỗ lực của Farel cũng đạt kết quả, nhưng chỉ sau khi ông ngụ ý đến sự đoán phạt nghiêm khắc nhất của Chúa. Calvin kể lại cuộc nói chuyện căng thẳng này: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;">Rồi thì Farel, người đang hầu việc Chúa với lòng sốt sắng phi thường, cố hết sức giữ tôi ở lại thành phố. Khi biết rằng tôi chỉ muốn ở một mình trong nơi hẻo lánh để nghiên cứu, và khi nhận ra rằng có nài xin cũng chỉ luống công, ông đổi thái độ mà nói rằng Thiên Chúa chắc sẽ giáng họa cho sự an bình mà tôi đang tìm kiếm nếu tôi nhẫn tâm từ chối giúp đỡ trong một tình huống cấp bách như thế.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kinh hãi bởi những lời ông nói, và bị cáo trách về sự rụt rè, hèn nhát của mình, tôi quyết định dừng bước và nỗ lực sử dụng mọi ân tứ tôi có để bảo vệ đức tin của mình.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Calvin chấp nhận sứ mạng mà không có điều kiện tiên quyết nào,<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> mặc dù lúc đầu chức vụ giao phó cho ông còn mơ hồ. Dần dà ông được giao nhiệm vụ "thuyết trình viên" đảm trách công việc giải nghĩa Kinh Thánh. Đến năm 1537 ông được chọn làm "quản nhiệm" mà không trải qua lần phong chức nào.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Lần đầu tiên, nhà thần học kiêm luật gia này nhận trách nhiệm cử hành các thánh lễ như <a href="/wiki/Thanh_T%E1%BA%A9y" class="mw-redirect" title="Thanh Tẩy">báp têm</a>, hôn lễ, và lễ thờ phượng.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Suốt mùa thu năm 1536, trong khi Farel soạn thảo bản tín điều thì Calvin viết chuyên đề về tái tổ chức giáo hội tại Geneva. Ngày 16 tháng 1 năm 1537, Farel và Calvin trình hội đồng thành phố "Đề cương về sự tổ chức và thờ phượng của Hội thánh tại Geneva".<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ngay trong ngày, hội đồng đã chấp nhận văn kiện này.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, cũng trong năm ấy, ảnh hưởng của Calvin và Farel đối với hội đồng bị sút giảm; cùng lúc, Pháp bắt đầu quan tâm đến việc thành lập liên minh với Geneva. Rồi bùng nổ những cuộc tranh cãi về việc sử dụng bánh trong lễ <a href="/wiki/Ti%E1%BB%87c_Th%C3%A1nh" title="Tiệc Thánh">Tiệc Thánh</a>. Cuối cùng, hội đồng thành phố ra lệnh trục xuất các mục sư khỏi Geneva.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Farel và Calvin đến <a href="/wiki/Bern" title="Bern">Bern</a> và <a href="/wiki/Z%C3%BCrich" title="Zürich">Zurich</a> để trình bày luận cứ của mình. Hội nghị ở Zurich cho rằng Calvin đã không hòa đồng đủ với người dân Geneva, mặc dù họ yêu cầu Bern làm trung gian để đem các mục sư trở lại Geneva, nhưng bị từ chối. Farel và Calvin đến lưu trú ở Basel. Farel nhận lời đến lãnh đạo giáo hội ở <a href="/wiki/Neuch%C3%A2tel" title="Neuchâtel">Neuchâtel</a>, còn Calvin nhận lời mời của Martin Bucer và Wolfang Capito đến làm quản nhiệm một nhà thờ của dân Pháp tị nạn tại Strasbourg. Tháng 9 năm 1538, Calvin đến Strasbourg, vài tháng sau ông nhận quyền công dân của thành phố.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Strasbourg">Strasbourg</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Strasbourg”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Strasbourg"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Strasbourg_-_Eglise_Saint-Nicolas.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Strasbourg_-_Eglise_Saint-Nicolas.jpg/250px-Strasbourg_-_Eglise_Saint-Nicolas.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Strasbourg_-_Eglise_Saint-Nicolas.jpg/375px-Strasbourg_-_Eglise_Saint-Nicolas.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Strasbourg_-_Eglise_Saint-Nicolas.jpg/500px-Strasbourg_-_Eglise_Saint-Nicolas.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="853" /></a><figcaption>Nhà thờ Saint-Nicolas, Strasbourg</figcaption></figure> <p>Trong thời gian ở <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a>, Calvin phục vụ tại các nhà thờ Saint-Nicolas, Sainte-Madeleine, và Temple Neuf, những ngôi giáo đường ngày nay vẫn còn hiện hữu dù đã thay đổi hình thái kiến trúc.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Calvin thuyết giảng mỗi ngày, riêng Chúa nhật ông giảng luận đến hai lần. Ông cử hành lễ Tiệc Thánh mỗi tháng, và khuyến khích giáo đoàn hát Thi thiên.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ông cũng viết phiên bản thứ hai cho quyển "Nguyên lý Cơ Đốc giáo". Dù tác phẩm này đã được bán sạch trong vòng một năm, Calvin vẫn chưa hoàn toàn hài lòng với nó. </p><p>Từ ấn bản thứ hai, xuất bản năm 1539, Calvin thay đổi cấu trúc tác phẩm để trình bày cách hệ thống những giáo lý chính của Kinh Thánh. Quyển sách được mở rộng từ sáu chương lên đến mười bảy chương.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ông cũng viết quyển "Luận giải sách Roma", xuất bản vào tháng 3 năm 1540, là hình mẫu cho những sách luận giải Kinh Thánh của ông sau này.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Mặc dù bạn hữu thúc ép ông lập gia đình, Calvin không mấy lãng mạn trong việc này, ông viết trong một bức thư: "Tôi không thiện cảm với nếp sống độc thân, nhưng tôi vẫn chưa kết hôn và không biết đến khi nào mới kết hôn. Nếu tôi cưới vợ, ấy là vì tôi sẽ khỏi phải bận tâm đến nhiều việc khác để tôi có thể tận tâm với Chúa."<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tháng 8 năm 1540, Calvin kết hôn với Idelette de Bure, một góa phụ đã có hai con trong cuộc hôn nhân trước.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Geneva bắt đầu xem xét lại quyết định trục xuất Calvin. Số lượng tín hữu đến nhà thờ đang suy giảm, không khí chính trị cũng thay đổi, và xảy ra tranh chấp lãnh thổ giữa Bern với Geneva khiến liên minh giữa hai thành phố cũng trở nên mong manh. Khi Hồng y Jacopo Sdoleto viết thư gởi hội đồng thành phố Geneva kêu gọi họ quay lại với đức tin Công giáo, hội đồng nhận ra rằng họ cần có một nhân vật có thẩm quyền tôn giáo để đối thoại. Sau sự từ chối của Pierre Viret, hội đồng mời Calvin và ông đồng ý. <i>Responsio ad Sadoletum</i> (<i>Thư gởi Sadoleto</i>) của Calvin mạnh mẽ bảo vệ quan điểm của Geneva về cải cách giáo hội.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ngày 21 tháng 9 năm 1540, hội đồng cử một trong các nghị viên, Ami Perrin, tìm cách triệu hồi Calvin. Một đặc sứ được gởi đến gặp Calvin khi ông đang tham dự một cuộc tranh luận tôn giáo tại <a href="/wiki/Worms" class="mw-disambig" title="Worms">Worms</a>. Phản ứng của Calvin là kinh hãi, như ông viết, "Tôi thà chịu chết một trăm lần hơn là mang vác cây thập tự ấy để bị hủy hoại một ngàn lần mỗi ngày".<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tuy nhiên, Calvin cũng viết rằng ông sẵn lòng bước đi theo tiếng gọi của Chúa. Một kế hoạch được lập ra, theo đó Viret sẽ tạm thời lãnh đạo Geneva trong khi Bucer và Calvin sẽ đến thăm thành phố để quyết định bước kế tiếp. Song, hội đồng thành phố muốn Calvin được bổ nhiệm ngay lập tức. Mùa hè năm 1541, Strasbourg quyết định cho Geneva mượn Calvin trong sáu tháng. Ngày <a href="/wiki/13_th%C3%A1ng_9" title="13 tháng 9">13 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1541" title="1541">1541</a>, Calvin và gia đình chính thức trở lại Geneva.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cải_cách_ở_Geneva"><span id="C.E1.BA.A3i_c.C3.A1ch_.E1.BB.9F_Geneva"></span>Cải cách ở Geneva</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Cải cách ở Geneva”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cải cách ở Geneva"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Geneva_Cathedral.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Geneva_Cathedral.jpg/170px-Geneva_Cathedral.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Geneva_Cathedral.jpg/255px-Geneva_Cathedral.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Geneva_Cathedral.jpg/340px-Geneva_Cathedral.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Đại giáo đường St. Pierre, <a href="/wiki/Gen%C3%A8ve" title="Genève">Geneva</a>.</figcaption></figure> <p>Tiến hành cuộc cải cách theo đề án của Calvin, ngày 20 tháng 11 năm 1541, Hội đồng Thành phố Geneva ban hành <i>Ordonnances ecclésiastiques</i> (<i>Sắc lệnh Giáo hội</i>), ấn định bốn chức năng mục vụ: <i>Mục sư</i> chuyên trách giảng luận và ban hành thánh lễ; <i>Học giả</i> hướng dẫn tín hữu trong lĩnh vực đức tin; <i>Trưởng lão</i> chăm lo phần kỷ luật, và <i>Chấp sự</i> chăm sóc người nghèo và người đang khó khăn.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Họ cũng kêu gọi thành lập <i>Consistoire</i>, một loại hình tòa án giáo hội bao gồm các trưởng lão được chọn trong vòng các tín hữu và các mục sư. Chính quyền giữ quyền triệu tập đương sự, thẩm quyền tài phán của Consistoire bị giới hạn trong các vấn đề liên quan đến giáo hội.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Lập nền trên giáo huấn của Kinh Thánh, Calvin xây dựng một thể chế mới cho giáo hội, lúc ấy được xem là duy nhất, đặt tín hữu vào vị trí quan trọng trong cơ cấu tổ chức, để họ có thể cộng tác bình đẳng với các mục sư thông qua một hệ thống chức trách được thiết lập bởi tiến trình bầu cử dân chủ nhằm duy trì sự hiệp nhất của hội thánh. Về giáo nghi, khác với <a href="/wiki/Martin_Luther" title="Martin Luther">Martin Luther</a>, người chủ trương duy trì những truyền thống cũ được xem là có giá trị, Calvin quay về với Kinh Thánh để thiết lập các nguyên lý căn bản cho hệ thống giáo nghi của hội thánh.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong thời gian ở Geneva, Calvin đã thuyết giảng hơn hai ngàn lần. Lúc đầu, ông giảng luận hai lần mỗi Chúa nhật, và ba lần trong tuần. Điều này là quá sức ông nên hội đồng quyết định ông chỉ giảng một lần vào Chúa nhật. Bài giảng của ông thường kéo dài hơn một giờ mà không sử dụng ghi chú. Đến năm 1549, Denis Raguenier, học biết và phát triển phương pháp tốc ký, bắt đầu ghi chép những bài giảng của Calvin. Một phân tích của T. H. L. Parker cho thấy Calvin trung thành với một phương pháp giảng luận.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Người ta không biết gì nhiều về đời sống cá nhân của Calvin. Ngôi nhà ông ở và vật dụng bên trong đều là tài sản của hội đồng thành phố. Ngôi nhà đủ rộng cho gia đình ông và gia đình của Antoine với vài người giúp việc. Ngày 28 tháng 7 năm 1542, Idelette sinh một con trai, Jacques, nhưng cháu bé bị sinh non và chết sớm. Năm 1545, Idelette mắc bệnh, ngày 29 tháng 3 năm 1549, bà qua đời. Calvin không bao giờ tái hôn. Trong một bức thư gởi Viret, ông viết: "Tôi vừa mất người bạn tốt nhất trong đời, người sẵn lòng chia sẻ không chỉ sự nghèo khó mà cả cái chết. Suốt cuộc đời, cô ấy là người hỗ trợ trung thành cho chức vụ của tôi. Tôi chưa hề thấy một trở ngại nào từ cô ấy, dù là nhỏ nhất."<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ở Geneva, Calvin tiếp tục duy trì tình bạn với những thân hữu như Montmor, Codier, Cop, Farel, Melanchthon, và Bullinger.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đề_kháng"><span id=".C4.90.E1.BB.81_kh.C3.A1ng"></span>Đề kháng</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Đề kháng”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đề kháng"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Portrait_of_John_Calvin,_French_School.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Portrait_of_John_Calvin%2C_French_School.jpg/170px-Portrait_of_John_Calvin%2C_French_School.jpg" decoding="async" width="170" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Portrait_of_John_Calvin%2C_French_School.jpg/255px-Portrait_of_John_Calvin%2C_French_School.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Portrait_of_John_Calvin%2C_French_School.jpg/340px-Portrait_of_John_Calvin%2C_French_School.jpg 2x" data-file-width="404" data-file-height="600" /></a><figcaption>Chân dung Calvin của một họa sĩ vô danh thế kỷ 17.</figcaption></figure> <p>Tại Geneva, Calvin phải đối đầu với không ít sự đề kháng. Năm 1546 chứng kiến sự hình thành một nhóm đối kháng mà ông gọi là những kẻ phóng túng. Theo Calvin, sau khi được giải phóng bởi <a href="/wiki/%C3%82n_%C4%91i%E1%BB%83n" title="Ân điển">ân điển</a>, những người này tin rằng họ được miễn trừ khỏi luật pháp dân sự và luật lệ giáo hội. Họ thuộc những gia đình giàu có và có nhiều ảnh hưởng chính trị ở Geneva.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Đầu năm 1546, Pierre Ameaux tấn công Calvin bằng cách gọi ông là "Picard", một cách nói chế giễu nguồn gốc Pháp của Calvin, và cáo buộc ông là tà giáo. Hội đồng thành phố trừng phạt Ameaux bằng cách buộc ông đi diễu hành qua thành phố, và nài xin sự tha thứ của Chúa.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Chỉ vài tháng sau Ami Perrin, người từng giúp đưa Calvin đến Geneva, công khai chống đối ông. Vợ của Perrin, Françoise Favre, là con gái của François Favre, một thương gia giàu có ở Geneva. Cả Françoise Favre và cha bà từng có tranh cãi với tòa án giáo hội. Tòa nhận thấy nhiều người quý tộc, trong đó có Perrin, vi phạm luật về khiêu vũ. Lúc đầu, Perrin phớt lờ lệnh triệu tập của tòa, nhưng sau khi nhận một bức thư của Calvin, ông đến hầu tòa với thái độ hòa nhã.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 1547, những người tự do chống đối Calvin và các mục sư đến từ nước Pháp chiếm đa số trong tòa án dân sự của Geneva. Ngày 27 tháng 6, một bức thư có nội dung đe dọa, không ký tên và viết bằng phương ngữ Geneva, được đặt trên tòa giảng của Đại giáo đường St. Pierre, nơi Calvin thuyết giảng. Nghi ngờ có âm mưu chống lại giáo hội và đất nước, hội đồng thành phố bổ nhiệm một ủy ban để điều tra. Jacques Gruet, một thành viên của nhóm Favre, bị bắt giữ khi tìm thấy chứng cứ tội phạm trong nhà của ông. Bị tra tấn, Gruet khai nhận các tội danh như viết thư để trên tòa giảng xúc phạm Chúa và các mục sư cũng như mưu lật đổ giáo hội. Tòa án thành phố kết án tử hình, với sự đồng thuận của Calvin, Gruet bị chém đầu ngày 26 tháng 7.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dù xuất thân từ một gia đình danh giá, Gruet sớm buông mình vào nếp sống phóng túng, chống đối mọi lề luật và qui ước của chính quyền và giáo hội, phỉ báng <a href="/wiki/Cu%E1%BB%99c_%C4%91%E1%BB%9Di_Ch%C3%BAa_Gi%C3%AA-xu_theo_T%C3%A2n_%C6%AF%E1%BB%9Bc" class="mw-redirect" title="Cuộc đời Chúa Giê-xu theo Tân Ước">Chúa Giê-xu</a> và các sứ đồ, chế giễu Kinh Thánh, và khinh miệt các tôn giáo. Đó là những điều không thể dung chịu tại châu Âu <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_16" title="Thế kỷ 16">thế kỷ 16</a>.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sự đề kháng vẫn tiếp diễn, những người chống đối sử dụng mọi cơ hội để khơi dậy sự bất bình, lăng mạ các mục sư, và thách thức thẩm quyền tòa án giáo hội. Hội đồng thành phố chao đảo giữa hai bên, khi thì khiển trách, lúc thì ủng hộ Calvin. Tháng 2 năm 1552 lúc Perrin đắc cử vào tòa án dân sự, thẩm quyền của Calvin bị sút giảm đến mức thấp nhất. Ngày 24 tháng 7 năm 1553, Calvin xin từ chức. Mặc dù nhóm chống đối đang kiểm soát hội đồng, đề nghị của Calvin bị từ chối. Họ biết rằng, dù đã có thể kiềm chế thẩm quyền của Calvin, họ chưa đủ mạnh để trục xuất ông.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Michael_Servetus">Michael Servetus</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Michael Servetus”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Michael Servetus"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Michael_Servetus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Michael_Servetus.jpg/170px-Michael_Servetus.jpg" decoding="async" width="170" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Michael_Servetus.jpg/255px-Michael_Servetus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Michael_Servetus.jpg/340px-Michael_Servetus.jpg 2x" data-file-width="5000" data-file-height="6828" /></a><figcaption><a href="/wiki/Michael_Servetus" title="Michael Servetus">Michael Servetus</a>.</figcaption></figure> <p>Michael Servetus, người đang trốn tránh giới thẩm quyền giáo hội, đến Geneva vào ngày 13 tháng 8 năm 1553. Servetus là thầy thuốc người <a href="/wiki/T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Tây Ban Nha">Tây Ban Nha</a>, cũng là nhà thần học bác bỏ giáo lý <a href="/wiki/Ba_Ng%C3%B4i" title="Ba Ngôi">Ba Ngôi</a> và lễ báp têm cho trẻ em.<sup id="cite_ref-Bainton141_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bainton141-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trước đó, năm 1530 ông tranh luận với <a href="/w/index.php?title=Johannes_Oecolampadius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johannes Oecolampadius (trang không tồn tại)">Johannes Oecolampadius</a> tại Basel, cuối cùng ông bị trục xuất. Đến Strasbourg, ông xuất bản một tiểu luận chống giáo lý Ba Ngôi. Bucer công khai bác bỏ luận thuyết này và yêu cầu Servetus rời khỏi thành phố. Sau khi trở lại Basel, Servetus xuất bản Hai cuốn sách về cuộc Đối thoại về giáo lý Ba Ngôi, gây nhiều bất bình trong vòng những người cải cách và người Công giáo. <a href="/w/index.php?title=T%C3%B2a_%C3%A1n_D%E1%BB%8B_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tòa án Dị giáo (trang không tồn tại)">Tòa án Dị giáo</a> Tây Ban Nha ra lệnh bắt giữ ông.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trước đó, từ năm 1546, qua một người quen, Jean Frellon thành Lyon, Calvin và Servetus đã tiếp xúc với nhau. Qua trao đổi thư từ, hai người tranh luận về các giáo lý, nhưng dần dà, Calvin mất kiên nhẫn và từ chối trả lời thư của Servetus; trong thời gian này Servetus đã viết cho Calvin khoảng ba mươi lá thư. </p><p>Khi Tổng lãnh Tòa án Dị giáo ở Pháp biết Servetus đang trốn lánh ở <a href="/wiki/Vienne,_Is%C3%A8re" title="Vienne, Isère">Vienne</a> dưới một tên khác, ông đã thông báo cho Hồng y <a href="/w/index.php?title=Fran%C3%A7ois_de_Tournon&action=edit&redlink=1" class="new" title="François de Tournon (trang không tồn tại)">François de Tournon</a>, Servetus bị bắt giữ và bị thẩm vấn. Những bức thư ông gởi Calvin được xem là bằng chứng về dị giáo, nhưng ông chối không viết chúng, về sau ông nói rằng không chắc chúng là chữ viết của ông. Sau khi thề trước phúc âm, ông nói, "ông là Michel De Villeneuve Bác sĩ Y khoa khoảng 42 tuổi, dân thành Tudela thuộc Vương quốc Navarre, một thành phố đang thần phục Hoàng đế".<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hôm sau, ông nói sau khi thề trước phúc âm, "…mặc dù không phải là Servetus ông đã dùng bút danh Servet để tranh luận với Calvin".<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Servetus đào thoát khỏi nhà tù, giới thẩm quyền Công giáo tuyên án "vắng mặt" Servetus với án tử hình bằng hỏa thiêu chậm.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trên đường đến <a href="/wiki/%C3%9D" title="Ý">Ý</a>, Servetus ghé lại Geneva dù không ai biết rõ lý do, ông đến nghe Calvin thuyết giảng tại nhà thờ St Pierre. Calvin cho bắt giữ ông, thư ký của Calvin, Nicholas de la Fontaine, liệt kê những cáo buộc và trình trước tòa. Công tố viên Philbert Berthelier là một thành viên của nhóm tự do. Pierre Tissot, em rể của Perrin, chủ tọa phiên tòa. Nhóm tự do cố kéo dài vụ xử để gây phiền hà cho Calvin. Tuy nhiên, không dễ dàng gì khi dùng Servetus như một vũ khí chống lại Calvin vì tai tiếng dị giáo của Servetus đã lan tỏa khắp nơi, hầu hết các thành phố khắp châu Âu đang quan sát và chờ đợi kết quả vụ án. Đây là tình trạng khó xử cho nhóm tự do nên ngày 21 tháng 8, hội đồng gởi thư đến các thành phố khác ở <a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_S%C4%A9" title="Thụy Sĩ">Thụy Sĩ</a> yêu cầu góp ý, như vậy giúp giảm nhẹ trách nhiệm của họ. Trong khi chờ đợi, hội đồng hỏi Servetus muốn được xét xử ở Vienne hay Geneva, ông xin được xét xử tại Geneva. Ngày 20 tháng 10, sau khi thư hồi đáp từ <a href="/wiki/Z%C3%BCrich" title="Zürich">Zurich</a>, <a href="/wiki/Basel" title="Basel">Basel</a>, <a href="/wiki/Bern" title="Bern">Bern</a>, và <a href="/wiki/Schaffhausen" title="Schaffhausen">Schaffhausen</a> được đọc lên, hội đồng phán quyết Servetus là kẻ dị giáo. Ngày hôm sau ông bị kết án hỏa thiêu, giống phán quyết tại Vienne. Calvin và các mục sư xin Servetus bị xử chém thay vì hỏa thiêu,<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> nhưng bị từ chối. Ngày 27 tháng 10, Servetus bị thiêu sống cùng với sách của ông tại Le plateau de Champel, ngoại ô Geneva.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>"Đây là chương sử đen tối trong sự nghiệp của Calvin," nhận xét của sử gia Cơ Đốc <a href="/w/index.php?title=Philip_Schaff&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philip Schaff (trang không tồn tại)">Philip Schaff</a>, "phủ bóng mờ lên thanh danh ông, và phơi bày ông trước những cáo buộc, không phải là không chính đáng, về tính cố chấp và sự bức hại, những điều mà ông chia sẻ với thời đại của ông."<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Củng_cố"><span id="C.E1.BB.A7ng_c.E1.BB.91"></span>Củng cố</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Củng cố”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Củng cố"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nhóm tự do bắt đầu mất quyền lực kể từ cuộc bầu cử tổ chức vào tháng 2 năm 1555. Khi ấy, nhiều người tị nạn từ Pháp đã được nhập tịch, và với lá phiếu của họ những người ủng hộ Calvin chiếm đa số tại hội đồng và tòa án. Nhóm tự do âm mưu bạo loạn khi họ đốt phá một ngôi nhà được cho là có nhiều người Pháp cư ngụ. Quan tòa Henri Aulbert đến, mang theo quyền trượng biểu trưng cho thẩm quyền của ông. Perrin phạm sai lầm khi giật quyền trượng khỏi tay Aulbert, điều này bị xem như là hành vi manh động đảo chính. Cuộc nổi dậy kết thúc khi một quan tòa khác xuất hiện và ra lệnh Perrin về tòa thị sảnh với ông. Perrin và những thủ lĩnh khác bị buộc phải rời khỏi thành phố.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cuối_đời"><span id="Cu.E1.BB.91i_.C4.91.E1.BB.9Di"></span>Cuối đời</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Cuối đời”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cuối đời"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Calvin_1562.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Calvin_1562.jpg/170px-Calvin_1562.jpg" decoding="async" width="170" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Calvin_1562.jpg/255px-Calvin_1562.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Calvin_1562.jpg/340px-Calvin_1562.jpg 2x" data-file-width="3262" data-file-height="4382" /></a><figcaption>John Calvin lúc 53 tuổi, tranh khắc của René Boyvin.</figcaption></figure> <p>Trong những năm cuối đời, thẩm quyền của Calvin được củng cố, uy tín quốc tế của ông cũng gia tăng, ông được xem là một nhà cải cách có nhiều ảnh hưởng như <a href="/wiki/Martin_Luther" title="Martin Luther">Martin Luther</a>,<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> mặc dù có sự khác biệt giữa hai nhà cải cách, cả trong tính cách lẫn thần học. Calvin là nhà tư tưởng thông thái, súc tích, và mạch lạc; ông sống kín đáo và nghiêm khắc với bản thân. Luther thì dễ gần, vui vẻ, cởi mở trong nếp sống, và sôi nổi trong thần học. Calvin biết chính xác mục tiêu ông nhắm đến, Luther ứng phó theo sự thay đổi của tình thế. Cả hai nhà cải cách đều khởi đầu với giáo lý xưng công chính bởi đức tin, nhưng Luther chấp nhận vai trò của ý chí tự do, trong khi Calvin nhấn mạnh đến bản chất bại hoại của con người.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Lúc đầu có sự tương kính giữa hai nhà cải cách, nhưng khi bùng nổ sự mâu thuẫn thần học về giáo lý Tiệc Thánh giữa Luther và nhà cải cách ở Zurich, <a href="/wiki/Huldrych_Zwingli" title="Huldrych Zwingli">Huldrych Zwingli</a>, Luther xem Calvin là người ủng hộ Zwingli. Dù tích cực tham gia vào cuộc tranh luận giữa hai nhóm cải cách.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Calvin thất vọng vì sự thiếu đoàn kết trong cộng đồng cải cách. Ông hướng về việc tái lập quan hệ với Bullinger bằng việc ký kết <i><a href="/w/index.php?title=Consensus_Tigurinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consensus Tigurinus (trang không tồn tại)">Consensus Tigurinus</a></i>, một thỏa ước giữa giáo hội Zurich và giáo hội Geneva. Ông tiếp xúc với <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Li%C3%AAn_hi%E1%BB%87p_Anh_v%C3%A0_B%E1%BA%AFc_Ireland" title="Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland">Anh Quốc</a> khi Tổng Giám mục Canterbury <a href="/wiki/Thomas_Cranmer" title="Thomas Cranmer">Thomas Cranmer</a> kêu gọi tổ chức một hội nghị liên hệ phái trong vòng cộng đồng <a href="/wiki/Tin_L%C3%A0nh" class="mw-redirect" title="Tin Lành">Tin Lành</a>. Calvin ca ngợi ý tưởng này, song cuối cùng thì Cranmer không thể thực hiện được.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Đóng góp lớn nhất của Calvin cho cộng đồng nói <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">tiếng Anh</a> là cung cấp chỗ lưu trú tại Geneva cho những người Anh Kháng Cách lưu vong năm 1555 do bị bức hại dưới thời trị vì của Nữ vương <a href="/wiki/Mary_I_c%E1%BB%A7a_Anh" title="Mary I của Anh">Mary I</a>. Dưới sự bảo trợ của thành phố, họ thành lập nhà thờ do <a href="/wiki/John_Knox" title="John Knox">John Knox</a> và William Whittingham quản nhiệm, dần dà họ đã có thể quảng bá tư tưởng và thần học Calvin trở lại nước Anh và Scotland.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="toccolours" style="float: left; margin-right: 1.2em; margin-top: 0.2em; margin-bottom: 0.2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; width:30em; max-width: 40%; text-align: left;" cellspacing="5"> <tbody><tr> <td style="padding: 6px; padding-bottom: 0px;"> <p>Chẳng có cách nào để sống tin kính và công chính hơn là phụ thuộc vào Chính mình. </p> </td></tr> <tr> <td style="padding: 6px; padding-left: 12px; padding-top: 0px;"> <p>John <sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </td></tr></tbody></table> <p>Calvin đặc biệt quan tâm đến công cuộc cải cách ở nước Pháp, quê hương ông. Ông hỗ trợ việc xây dựng các giáo hội bằng cách phổ biến các văn kiện và cung ứng mục sư. Từ năm 1555 đến 1562, hơn 100 mục sư được cử về Pháp. Giáo hội ở Geneva cung cấp ngân quỹ cho nỗ lực này khi hội đồng thành phố từ chối dính líu đến các hoạt động truyền giáo. Với Chiếu chỉ Chateaubriant, <a href="/wiki/Henri_II_c%E1%BB%A7a_Ph%C3%A1p" title="Henri II của Pháp">Henri II</a> mạnh tay bức hại người Kháng Cách, và khi giới chức Pháp than phiền với Geneva về các hoạt động truyền giáo ở Pháp, chính quyền Geneva đã có thể bác bỏ trách nhiệm của mình.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tombe_Calvin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Tombe_Calvin.jpg/220px-Tombe_Calvin.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Tombe_Calvin.jpg/330px-Tombe_Calvin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Tombe_Calvin.jpg/440px-Tombe_Calvin.jpg 2x" data-file-width="2802" data-file-height="1868" /></a><figcaption>Người ta tin đây là ngôi mộ của Calvin trong <a href="/w/index.php?title=Cimeti%C3%A8re_des_Rois&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cimetière des Rois (trang không tồn tại)">Cimetière de Plainpalais</a> tại Geneva.</figcaption></figure> <p>Mối quan tâm chính của Calvin dành cho Geneva là xây dựng một trường học cho trẻ em, khai giảng ngày 5 tháng 6 năm 1559. Trường được chia thành 2 cấp: trường ngữ pháp gọi là <i>collège</i> hay <i>schola privata</i>, và trường cấp cao hơn gọi là <i>académie</i> hay <i>schola publica</i>. <a href="/w/index.php?title=Theodore_Beza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theodore Beza (trang không tồn tại)">Theodore Beza</a> được mời làm hiệu trưởng. Chỉ trong vòng 5 năm đã có 1.200 học sinh trường ngữ pháp và 300 học sinh <i>académie</i>. Dần dà, <i>collège</i> trở thành <a href="/w/index.php?title=Coll%C3%A8ge_Calvin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Collège Calvin (trang không tồn tại)">Collège Calvin</a>, một trong những trường trung học uy tín ở Geneva, trong khi <i>académie</i> trở thành <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Geneva" class="mw-redirect" title="Đại học Geneva">Đại học Geneva</a>.<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Mùa thu năm 1558, Calvin lâm bệnh. Sợ qua đời trước khi hoàn tất bản hiệu đính cuối cùng cho quyển "Nguyên lý Cơ Đốc giáo", ông tự ép mình vào công việc, mở rộng từ 21 chương của ấn bản trước lên đến 80 chương.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Không lâu sau khi phục hồi, trong khi giảng luận, Calvin bị vỡ mạch máu phổi, sức khỏe ông suy kém dần. Calvin thuyết giảng lần cuối tại St Pierre ngày 6 tháng 2 năm 1564. Ngày 25 tháng 4, ông lập di chúc, để lại một số tiền nhỏ cho gia đình và cho <i>collège</i>. Vài ngày sau, khi các mục sư đến thăm Calvin, ông nói lời từ biệt, được ghi lại trong <i>Discours d'adieu aux ministres</i>. Calvin từ trần ngày <a href="/wiki/27_th%C3%A1ng_5" title="27 tháng 5">27 tháng 5</a> năm <a href="/wiki/1564" title="1564">1564</a> ở tuổi 54. Lúc đầu có tổ chức lễ viếng, nhưng vì có quá nhiều người đến, các nhà cải cách e sợ điều này có thể dẫn đến sự thờ phụng một vị thánh mới. Ngày hôm sau, ông được an táng trong một mộ phần không có bia mộ trong <a href="/w/index.php?title=Cimeti%C3%A8re_de_Plainpalais&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cimetière de Plainpalais (trang không tồn tại)">Cimetière de Plainpalais</a>.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dù không biết chính xác vị trí ngôi mộ, đến thế kỷ 19 một tảng đá được đặt tại một mộ phần người ta vẫn tin là của Calvin.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thần_học"><span id="Th.E1.BA.A7n_h.E1.BB.8Dc"></span>Thần học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Thần học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thần học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_h%E1%BB%8Dc_Calvin" title="Thần học Calvin">Thần học Calvin</a></div> <table class="infobox" style="text-align: left; font-size: 85%; width: 180px; line-height: 1.4em"> <tbody><tr> <th style="text-align:center; font-size: 140%; padding: 6px;"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_h%E1%BB%8Dc_Calvin" title="Thần học Calvin">Thần học Calvin</a> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Calvin.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Calvin.png/130px-Calvin.png" decoding="async" width="130" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Calvin.png/195px-Calvin.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Calvin.png/260px-Calvin.png 2x" data-file-width="402" data-file-height="502" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center"><b><a class="mw-selflink selflink">Jean Calvin</a></b> </td></tr> <tr> <td> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="background: #E6E6FA; padding: 2px 4px 2px 8px; text-align: left;">Nền tảng </th></tr> <tr> <td> <ul><li><a href="/wiki/Kit%C3%B4_gi%C3%A1o" title="Kitô giáo">Cơ Đốc giáo</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A1nh_Augustin%C3%B4" class="mw-redirect" title="Thánh Augustinô">Augustinus</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_Kh%C3%A1ng_ngh%E1%BB%8B" class="mw-redirect" title="Cải cách Kháng nghị">Cải cách Kháng nghị</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83m_T%C3%ADn_l%C3%BD_Duy_nh%E1%BA%A5t" class="mw-redirect" title="Năm Tín lý Duy nhất">Năm Tín lý Duy nhất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_ngh%E1%BB%8B_Dort&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hội nghị Dort (trang không tồn tại)">Hội nghị Dort</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="background:#E6E6FA; padding: 2px 4px 2px 8px; text-align: left;">Thần học </th></tr> <tr> <td> <ul><li><a href="/w/index.php?title=N%C4%83m_X%C3%A1c_t%C3%ADn_TULIP&action=edit&redlink=1" class="new" title="Năm Xác tín TULIP (trang không tồn tại)">Năm Xác tín TULIP</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A7n_h%E1%BB%8Dc_Giao_%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thần học Giao ước (trang không tồn tại)">Thần học Giao ước</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nguy%C3%AAn_t%E1%BA%AFc_th%E1%BB%9D_ph%C6%B0%E1%BB%A3ng_ch%E1%BB%89nh_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguyên tắc thờ phượng chỉnh lý (trang không tồn tại)">Nguyên tắc chỉnh lý</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="background: #E6E6FA; padding: 2px 4px 2px 8px; text-align: left;">Văn kiện </th></tr> <tr> <td> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Bnh_ch%E1%BA%BF_C%C6%A1_%C4%90%E1%BB%91c_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Định chế Cơ Đốc giáo (trang không tồn tại)">Định chế Cơ Đốc giáo</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kinh_Th%C3%A1nh_Geneva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kinh Thánh Geneva (trang không tồn tại)">Kinh Thánh Geneva</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ba_H%C3%ACnh_th%E1%BB%A9c_c%E1%BB%A7a_Hi%E1%BB%87p_nh%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ba Hình thức của Hiệp nhất (trang không tồn tại)">Ba Hình thức của Hiệp nhất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_Quy_chu%E1%BA%A9n_Westminster&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ Quy chuẩn Westminster (trang không tồn tại)">Bộ Quy chuẩn Westminster</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="background: #E6E6FA; padding: 2px 4px 2px 8px; text-align: left;">Thần học gia </th></tr> <tr> <td> <ul><li><a href="/wiki/Huldrych_Zwingli" title="Huldrych Zwingli">Huldrych Zwingli</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Martin_Bucer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Martin Bucer (trang không tồn tại)">Martin Bucer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Peter_Martyr_Vermigli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Martyr Vermigli (trang không tồn tại)">Peter Martyr Vermigli</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Heinrich_Bullinger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich Bullinger (trang không tồn tại)">Heinrich Bullinger</a></li> <li><a href="/wiki/John_Knox" title="John Knox">John Knox</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Theodore_Beza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theodore Beza (trang không tồn tại)">Theodore Beza</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Francis_Turretin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Francis Turretin (trang không tồn tại)">Francis Turretin</a></li> <li><a href="/wiki/Jonathan_Edwards" title="Jonathan Edwards">Jonathan Edwards</a></li> <li><a href="/wiki/Friedrich_Schleiermacher" title="Friedrich Schleiermacher">Friedrich Schleiermacher</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Charles_Hodge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Hodge (trang không tồn tại)">Charles Hodge</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Herman_Bavinck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Herman Bavinck (trang không tồn tại)">Herman Bavinck</a></li> <li><a href="/wiki/Karl_Barth" title="Karl Barth">Karl Barth</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="background: #E6E6FA; padding: 2px 4px 2px 8px; text-align: left;">Giáo hội </th></tr> <tr> <td> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáo hội Cải cách lục địa (trang không tồn tại)">Cải cách lục địa</a></li> <li><a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_Tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_l%C3%A3o" title="Giáo hội Trưởng lão">Trưởng lão</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_gi%C3%A1o_%C4%91o%C3%A0n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tự trị giáo đoàn (trang không tồn tại)">Tự trị giáo đoàn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Baptist_C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baptist Cải cách (trang không tồn tại)">Baptist Cải cách</a></li> <li><a href="/wiki/Anh_gi%C3%A1o" title="Anh giáo">Anh giáo</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="background: #E6E6FA; padding: 2px 4px 2px 8px; text-align: left;">Phong trào </th></tr> <tr> <td> <ul><li><a href="/w/index.php?title=T%C3%ADn_h%E1%BB%AFu_Calvin_%E1%BB%9F_Nam_Phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tín hữu Calvin ở Nam Phi (trang không tồn tại)">Nam Phi</a></li> <li><a href="/wiki/Huguenot" title="Huguenot">Huguenot</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pilgrims_(thu%E1%BB%99c_%C4%91%E1%BB%8Ba_Plymouth)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pilgrims (thuộc địa Plymouth) (trang không tồn tại)">Lữ khách</a></li> <li><a href="/wiki/Thanh_gi%C3%A1o" title="Thanh giáo">Thanh giáo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%C3%B4n_gi%C3%A1o_t%E1%BA%A1i_Scotland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tôn giáo tại Scotland (trang không tồn tại)">Tô Cách Lan</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Rebulius.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Rebulius.jpeg/160px-Rebulius.jpeg" decoding="async" width="160" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Rebulius.jpeg/240px-Rebulius.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Rebulius.jpeg/320px-Rebulius.jpeg 2x" data-file-width="695" data-file-height="958" /></a><figcaption>Một trang quyển "Nguyên lý Cơ Đốc giáo" của Calvin, ấn bản năm 1561.</figcaption></figure> <p>Giống Zwingli, Calvin nhấn mạnh đến quyền tể trị của Thiên Chúa – quyền tể trị của Thiên Chúa được thể hiện trong lịch sử, trong ân điển theo quyền tể trị của Ngài được trải nghiệm qua sự cứu rỗi, và quyền tể trị ấy được mặc khải trong Kinh Thánh.<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Calvin phát triển nền thần học của ông qua luận giải Kinh Thánh, những bài giảng, và những luận văn. Song, sự trình bày súc tích nhất những luận điểm của ông được tìm thấy trong kiệt tác Nguyên lý Cơ Đốc giáo, với chủ đích sử dụng tác phẩm này như là bản khái lược quan điểm của ông về thần học Cơ Đốc, và để đọc với những quyển luận giải Kinh Thánh.<sup id="cite_ref-Hesselink_2004_74–75_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hesselink_2004_74–75-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Việc hiệu đính tác phẩm với các phiên bản khác nhau kéo dài hầu như suốt cuộc đời của nhà cải chính, các phiên bản ấy chứng tỏ rằng nền thần học của ông luôn nhất quán kể từ khi tác giả còn trẻ tuổi.<sup id="cite_ref-Hesselink_2004_74–75_65-1" class="reference"><a href="#cite_note-Hesselink_2004_74–75-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ấn bản đầu tiên năm 1536 chỉ có sáu chương. Ấn bản thứ hai (1539), được mở rộng gấp ba lần bởi vì Calvin thêm vào những chương tập chú vào các chủ đề đã xuất hiện trong tác phẩm <i>Loci Communes</i> (<i>Những luận đề thần học căn bản</i>) của Melanchthon. Năm 1543, Calvin thêm vào một chương về bản <a href="/w/index.php?title=T%C3%ADn_%C4%91i%E1%BB%81u_c%C3%A1c_S%E1%BB%A9_%C4%91%E1%BB%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tín điều các Sứ đồ (trang không tồn tại)">Tín điều các Sứ đồ</a>. Ấn bản sau cùng phát hành năm 1559. Lúc ấy, tác phẩm gồm 4 quyển, 80 chương, mỗi quyển được đặt tên theo các tuyên đề của bản tín điều: Quyển 1 về Thiên Chúa Đấng Tạo Hóa, Quyển 2 về Đấng Cứu Chuộc, Quyển 3 về việc nhận lãnh Ân điển của Chúa Cơ Đốc qua <a href="/wiki/Ch%C3%BAa_Th%C3%A1nh_Linh" title="Chúa Thánh Linh">Chúa Thánh Linh</a>, và Quyển 4 về Hội thánh.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trước tiên Nguyên lý Cơ Đốc giáo trình bày rằng sự khôn ngoan của con người gồm có hai phần: sự hiểu biết về <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_Ch%C3%BAa" title="Thiên Chúa">Thiên Chúa</a> và sự hiểu biết về con người.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Calvin lập luận rằng sự hiểu biết về Thiên Chúa là không di truyền trong nhân loại, cũng không đạt được qua sự quan sát thế giới. Cách duy nhất có được sự hiểu biết này là nghiên cứu Kinh Thánh. Ông viết, "Bất cứ ai muốn tiếp cận Thiên Chúa Đấng Tạo Hóa người ấy cần có Kinh Thánh là người dẫn đường và là người thầy dạy dỗ".<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ông không cố chứng minh thẩm quyền của Kinh Thánh mà chỉ miêu tả Kinh Thánh là chân thật và chính xác. Calvin bảo vệ giáo lý Ba Ngôi, và trong một bài luận chiến chống lại Giáo hội Công giáo, ông lập luận rằng ảnh tượng tôn giáo về Thiên Chúa chỉ dẫn đến tội thờ lạy hình tượng.<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Cuối quyển 1, khi bàn về ơn thần hựu, Calvin viết, "Bởi Quyền năng Ngài, Thiên Chúa chăm sóc và bảo vệ Thế giới Ngài đã tạo nên, và bởi ơn Thần hựu Ngài cai trị thế giới trong từng lĩnh vực".<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Con người không thể hiểu biết đầy đủ mục đích của Thiên Chúa qua các hành động riêng lẻ của Ngài, nhưng khi con người làm điều thiện hay ác, họ đang thực thi ý chỉ và sự đoán xét của Ngài.<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Quyển thứ nhì gồm có vài tiểu luận về nguyên tội, và sự sa ngã của loài người, trực tiếp nhắc đến Agustine, người đã phát triển những giáo lý này. Calvin cũng thường trích dẫn các Giáo phụ nhằm bảo vệ chính nghĩa của cuộc cải cách chống lại những cáo buộc cho rằng những nhà cải cách đã tạo ra nền thần học mới.<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Theo Calvin, tội lỗi bắt đầu từ sự sa ngã của Adam rồi truyền cho toàn thể nhân loại. Sự thống trị của tội lỗi là triệt để đến mức con người bị trói buộc bởi điều ác.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>73<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Như vậy, nhân loại sa ngã cần sự cứu rỗi chỉ có thể tìm thấy nơi Chúa Cơ Đốc. Trước khi trình bày giáo lý này, Calvin miêu tả tình trạng đặc thù của người Do Thái trong thời <a href="/wiki/C%E1%BB%B1u_%C6%AF%E1%BB%9Bc" title="Cựu Ước">Cựu Ước</a>. </p><p>Thiên Chúa lập giao ước với <a href="/wiki/Abraham" title="Abraham">Abraham</a>, thực chất của giao ước là việc Chúa Giê-xu đến thế gian. Như thế, giao ước cũ không hề mâu thuẫn với Chúa Cơ Đốc nhưng đúng hơn là sự tiếp nối của lời hứa của Thiên Chúa. Calvin đã sử dụng những đoạn văn trong bản Tín điều các Sứ đồ thuật lại sự khổ nạn Chúa Giê-xu trải qua dưới tay Pontius Pilate, và sự trở lại của Ngài để đoán xét người sống và kẻ chết để miêu tả giao ước mới. Theo Calvin, toàn bộ diễn biến thể hiện sự vâng phục tuyệt đối của Chúa Giê-xu đối với <a href="/wiki/Ch%C3%BAa_Cha" title="Chúa Cha">Chúa Cha</a> đã dời bỏ mối bất hòa giữa con người và Thiên Chúa.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>74<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong quyển thứ ba, Calvin miêu tả sự hiệp nhất về tâm linh giữa Chúa Cơ Đốc và nhân loại. Trước tiên, Calvin định nghĩa đức tin là sự hiểu biết vững vàng và chắc chắn về Thiên Chúa trong Chúa Cơ Đốc. Hiệu quả tức thời của đức tin là lòng <a href="/wiki/%C4%82n_n%C4%83n" title="Ăn năn">ăn năn</a> và sự tha thứ tội lỗi. Tiếp đó là trải nghiệm <a href="/wiki/T%C3%A1i_sinh" title="Tái sinh">tái sinh</a> phục hồi cho người có đức tin tình trạng thánh khiết trước khi A-đam phạm tội. Tuy nhiên, sự toàn hảo tuyệt đối là không thể đạt đến trong đời này, và người tín hữu nên biết rằng cần tiếp tục tranh đấu chống tội lỗi.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>75<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Một vài chương được sử dụng để bàn về giáo lý xưng công chính chỉ bởi đức tin. Calvin định nghĩa sự xưng công chính là "Thiên Chúa chấp nhận chúng ta và kể chúng ta là công chính".<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>76<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Do đó, hiển nhiên Thiên Chúa là đấng khởi sự và tiến hành việc xưng công chính, con người không làm gì được; Thiên Chúa hành xử quyền tể trị tuyệt đối trong sự cứu rỗi.<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">[</span>77<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Gần cuối quyển, Calvin trình bày và bảo vệ giáo lý tiền định được phát triển từ giáo huấn của Augustine khi ông chống lại giáo thuyết của Pelagius. <a href="/wiki/Tommaso_d%27Aquino" class="mw-redirect" title="Tommaso d'Aquino">Thomas Aquinas</a> và Martin Luther ở trong số những nhà thần học có quan điểm theo truyền thống Augustine. Theo cách diễn đạt của Calvin, đó là "Thiên Chúa chấp nhận một số người để có hi vọng cho sự sống và đoán phạt những người khác bị sự chết đời đời."<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>78<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1.2em; margin-top: 0.2em; margin-bottom: 0.2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; width:30em; max-width: 40%; text-align: left;" cellspacing="5"> <tbody><tr> <td style="padding: 6px; padding-bottom: 0px;"> <p>Không ai không thể kêu cầu Thiên Chúa, cánh cổng cứu rỗi luôn rộng mở cho mọi người: chẳng có gì khác hơn lòng vô tín ngăn cản chúng ta bước vào. </p> </td></tr> <tr> <td style="padding: 6px; padding-left: 12px; padding-top: 0px;"> <p>John Calvin.<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>79<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </td></tr></tbody></table> <p>Quyển cuối miêu tả, theo quan điểm của Calvin, hội thánh thật cùng sứ mạng, thẩm quyền và thánh lễ của hội thánh. Ông bác bỏ thẩm quyền của Giáo hoàng, và phản bác luận cứ cho rằng các nhà cải chính là ly giáo. Đối với Calvin, hội thánh là thân thể bao gồm các tín hữu mà Chúa Cơ Đốc là đầu của hội thánh. Theo định nghĩa này, chỉ có một Hội thánh chung duy nhất. Vì vậy, ông lập luận rằng những nhà cải cách "phải rời bỏ họ để có thể đến với Chúa Cơ Đốc".<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>80<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các chức trách trong Hội thánh đã được liệt kê trong sách Ê-phê-sô, gồm có: sứ đồ, tiên tri, nhà truyền bá phúc âm, quản nhiệm, và học giả. Calvin xem ba chức trách đầu là chỉ hiện hữu trong thời Tân Ước. Hai chức trách sau được thiết lập trong hội thánh ở Geneva. Calvin tin rằng cần có sự phân lập giữa thẩm quyền hội thánh với thẩm quyền dân sự, hai bên không nên can thiệp vào công việc của nhau.<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>81<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Calvin định nghĩa bí tích là dấu hiệu trên đất nối kết với lời hứa của Thiên Chúa. Ông chỉ chấp nhận hai bí tích: <a href="/wiki/Thanh_T%E1%BA%A9y" class="mw-redirect" title="Thanh Tẩy">Báp têm</a> và <a href="/wiki/Ti%E1%BB%87c_Th%C3%A1nh" title="Tiệc Thánh">Tiệc Thánh</a> (khác với quan điểm Công giáo với Bảy phép Bí tích). Ông bác bỏ hoàn toàn giáo lý Thánh thể của Công giáo (theo đó trong bí tích Thánh thể, qua việc truyền phép mà chất thể bánh rượu biến thành Mình máu Thánh Chúa). Calvin cũng không chấp nhận giáo lý <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_Luther" title="Giáo hội Luther">Lutheran</a> về thuyết hiệp nhất trong thánh lễ cho rằng Chúa Christ hiện diện "trong, với, và dưới" các nguyên tố. Quan điểm của Calvin gần gũi, tuy không hoàn toàn đồng nhất, với quan điểm biểu tượng của Zwingli. Thay vì chấp nhận quan điểm cho rằng bánh và nước hoàn toàn chỉ là biểu tượng, Calvin tin rằng với sự dự phần của <a href="/wiki/Ch%C3%BAa_Th%C3%A1nh_Linh" title="Chúa Thánh Linh">Chúa Thánh Linh</a>, đức tin của tín hữu sẽ được củng cố và được làm cho tươi mới qua thánh lễ. Theo Calvin, thánh lễ Tiệc Thánh là "quá huyền nhiệm để tôi có thể hiểu hay bày tỏ bằng lời nói. Đối với tôi, đó là sự trải nghiệm hơn là sự hiểu biết."<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">[</span>82<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Phê_phán"><span id="Ph.C3.AA_ph.C3.A1n"></span>Phê phán</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Phê phán”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phê phán"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:John_Calvin_11.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/John_Calvin_11.jpg/170px-John_Calvin_11.jpg" decoding="async" width="170" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/John_Calvin_11.jpg/255px-John_Calvin_11.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/John_Calvin_11.jpg/340px-John_Calvin_11.jpg 2x" data-file-width="752" data-file-height="915" /></a><figcaption> John Calvin, tranh khắc của J. F. Cazenave (1820).</figcaption></figure> <p>Cũng giống bất cứ nhà thần học nào khác, Calvin cũng là mục tiêu của sự phê bình. Phản hồi những cáo buộc của Pierre Caroli, Calvin bảo vệ niềm tin của ông về giáo lý Ba Ngôi trong <i>Confessio de Trinitate propter calumnias P. Caroli</i>.<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">[</span>83<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 1551, <a href="/w/index.php?title=J%C3%A9r%C3%B4me-Herm%C3%A8s_Bolsec&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jérôme-Hermès Bolsec (trang không tồn tại)">Jérôme-Hermès Bolsec</a>, một thầy thuốc ở Geneva, tấn công giáo lý tiền định của Calvin, và cáo buộc ông đã biến Thiên Chúa thành tác nhân gây ra tội lỗi. Bolsec bị trục xuất khỏi thành phố. Sau khi Calin qua đời, Bolsec viết một quyển tiểu sử phỉ báng Calvin thậm tệ.<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">[</span>84<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trong năm sau, Joachim Westphal, một quản nhiệm ở Hamburg, gọi Calvin và Zwingli là dị giáo vì đã bác bỏ giáo thuyết về sự hiệp nhất của thân thể Chúa Cơ Đốc với bánh và nước trong Tiệc thánh. Cuốn <i>Defensio sanae et orthodoxae doctrinae de sacramentis</i> được ấn hành năm 1555 của Calvin là câu trả lời cho vấn đề này.<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 1556, Justus Velsius, một nhà bất đồng chính kiến người <a href="/wiki/H%C3%A0_Lan" title="Hà Lan">Hà Lan</a>, mở một cuộc tranh luận công khai với Calvin về giáo lý tiền định. Sau vụ án Servetus, một đồng sự thân cận với Calvin, Sebastian Castellio, công khai bất đồng với Calvin về vấn đề ly giáo. Trong quyển <i>Chuyên luận về Ly giáo</i> (1554), Castellio cho rằng cần quan tâm nhiều hơn về giáo huấn đạo đức của Chúa Giê-xu thay vì tập chú quá nhiều vào những lập luận hư không của thần học,<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>86<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> về sau ông phát triển chủ trương bao dung lập nền trên những nguyên lý của Kinh Thánh.<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>87<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Calvin_và_người_Do_Thái"><span id="Calvin_v.C3.A0_ng.C6.B0.E1.BB.9Di_Do_Th.C3.A1i"></span>Calvin và người Do Thái</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Calvin và người Do Thái”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Calvin và người Do Thái"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Cũng còn bất đồng trong vòng các học giả về quan điểm của Calvin đối với <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Do_Th%C3%A1i" title="Người Do Thái">người Do Thái</a> và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1o_Do_Th%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đạo Do Thá (trang không tồn tại)">đạo Do Thái</a>. Một số học giả cho rằng trong số những nhà cải cách cùng thời với Calvin, nhất là khi so sánh với Martin Luther, Calvin là người ít chống Do Thái nhất,<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>88<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> trong khi những người khác suy nghĩ ngược lại.<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>89<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, có sự đồng thuận rằng cần có sự phân biệt giữa quan điểm của Calvin đối với người Do Thái trong Kinh Thánh và thái độ của ông đối với người Do Thái đương thời. Trong thần học, Calvin không thấy có sự khác biệt giữa dân Israel và Giao ước mới. Ông viết, "tất cả con dân của lời hứa, được tái sinh bởi Thiên Chúa, bởi đức tin thể hiện qua tình yêu thương vâng phục mạng lịnh của Ngài, đều thuộc về Giao ước mới kể từ lúc khởi thủy của thế giới." <sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>90<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mặt khác, ông tin rằng dân Do Thái là một dân tộc bị từ bỏ cho đến khi họ chấp nhận Chúa Giê-xu để được phục hồi địa vị trong giao ước mới.<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>91<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong thời ấy, hầu hết cơ hội để Calvin bày tỏ lập trường của ông về người Do Thái đều xảy ra trong khuôn khổ các cuộc bút chiến. Lấy thí dụ, đã một lần Calvin viết, "Tôi tranh luận nhiều lần với nhiều người Do Thái: chưa bao giờ tôi thấy một chút lòng sùng kính hay một ít chân lý hoặc sự chân thật – không chút nào, tôi chưa bao giờ thấy đồng cảm với người Do Thái."<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">[</span>92<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trong khía cạnh này, chẳng có sự khác biệt nào giữa Calvin với những nhà thần học Kháng Cách hoặc Công giáo cùng thời với ông.<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Không chỉ xem xét vấn đề người Do Thái và Do Thái giáo trong tiểu luận <i>Trả lời những câu hỏi và chống đối của một người Do Thái</i>,<sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Calvin còn lập luận rằng người Do Thái đã hiểu sai Kinh Thánh của họ bởi vì họ không tin vào sự nhất quán giữa Cựu Ước và Tân Ước.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">[</span>95<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Calvin viết rằng sự bại hoại và sự cố chấp của người Do Thái khiến họ bị đàn áp triền miên và họ sẽ chết trong sự khốn cùng mà không được ai thương xót."<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tác_phẩm"><span id="T.C3.A1c_ph.E1.BA.A9m"></span>Tác phẩm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Tác phẩm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tác phẩm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:John_Calvin%27s_handwriting_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/John_Calvin%27s_handwriting_01.jpg/200px-John_Calvin%27s_handwriting_01.jpg" decoding="async" width="200" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/John_Calvin%27s_handwriting_01.jpg/300px-John_Calvin%27s_handwriting_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/John_Calvin%27s_handwriting_01.jpg/400px-John_Calvin%27s_handwriting_01.jpg 2x" data-file-width="2517" data-file-height="2550" /></a><figcaption>Calvin viết nhiều thư tín cho các nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị khắp châu Âu, trong đó có bức thư gởi Vua nước Anh <a href="/wiki/Edward_VI_c%E1%BB%A7a_Anh" title="Edward VI của Anh">Edward VI</a>.</figcaption></figure> <p>Tác phẩm đầu tay của Calvin luận giải về quyển <i>De Clementia</i> của Seneca. Do tác giả tự bỏ tiền ra để xuất bản năm 1532, tác phẩm này thể hiện tính nhân bản theo truyền thống Erasmus của Calvin với sự hiểu biết thấu đáo về học thuật kinh điển.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>97<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Calvin luận giải hầu hết các sách trong Kinh Thánh. Sách luận giải đầu tiên của ông xuất bản năm 1540 là về sách Roma. Ông dự định viết sách luận giải cho toàn bộ Tân Ước. Sáu năm trôi qua trước khi Calvin viết quyển thứ hai, luận giải sách I Cô-rin-tô, từ đó ông tập trung nhiều hơn cho mục tiêu đề ra. Trong vòng bốn năm, ông cho xuất bản các sách luận giải toàn bộ thư tín của Phao-lô, và hiệu đính sách luận giải thư Roma, rồi quay sang các thư tín chung, gởi tặng chúng cho <a href="/wiki/Edward_VI_c%E1%BB%A7a_Anh" title="Edward VI của Anh">Vua Edward VI</a>. Năm 1555, Calvin hoàn tất các sách luận giải Tân Ước, chỉ bỏ qua sách Khải Huyền, cùng I Giăng và II Giăng. </p><p>Về Cựu Ước, Calvin viết luận giải cho sách Ê-sai, Ngũ Kinh của Môi-se, Thi thiên, và sách Giô-suê, dựa trên những bài thuyết giảng của ông cho sinh viên và mục sư. Từ năm 1557, do không có thì giờ, ông cho ấn hành các bài giảng luận được ghi lại theo phương pháp tốc ký, luận giải các sách tiểu tiên tri, Đa-ni-ên, Giê-rê-mi, Ca thương, và một phần sách Ê-xê-chi-ên.<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>98<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1.2em; margin-top: 0.2em; margin-bottom: 0.2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; width:30em; max-width: 40%; text-align: left;" cellspacing="5"> <tbody><tr> <td style="padding: 6px; padding-bottom: 0px;"> <p>Thật là một vinh dự lớn lao khi Thiên Chúa chỉ vì chúng ta mà tô điểm thế giới hết sức huy hoàng, hầu cho chúng ta không chỉ là khán giả trong nhà hát lộng lẫy này, mà cũng là người thưởng thức sự phong phú và đa dạng của vạn vật được phô diễn trước mắt chúng ta. </p> </td></tr> <tr> <td style="padding: 6px; padding-left: 12px; padding-top: 0px;"> <p>John Calvin.<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>99<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </td></tr></tbody></table> <p>Calvin viết nhiều thư tín và chuyên luận. Sau <i>Responsio ad Sadoletum</i>, năm 1543 theo yêu cầu của Bucer viết thư mở <i>Supplex exhortatio ad Caesarem</i> gởi <a href="/wiki/Karl_V_c%E1%BB%A7a_Th%C3%A1nh_ch%E1%BA%BF_La_M%C3%A3" title="Karl V của Thánh chế La Mã">Charles V</a> nhằm bảo vệ đức tin cải cách. Trước đó, năm 1544, Calvin đã gởi một thư mở cho Giáo hoàng (<i>Admonitio paterna Pauli III</i>) phản đối <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng_Phaol%C3%B4_III" title="Giáo hoàng Phaolô III">Paul III</a> vì đã tước đoạt những nhà cải cách mọi triển vọng hiệp nhất với giáo hội. Giáo hoàng triệu tập <a href="/wiki/C%C3%B4ng_%C4%91%E1%BB%93ng_Trent%C3%B4" title="Công đồng Trentô">Công đồng Trent</a> ra nghị quyết chống lại những nhà cải cách. Năm 1547, Calvin viết <i>Acta synodi Tridentinae cum Antidoto</i> phản bác các nghị quyết của công đồng. Năm 1549, theo yêu cầu của Bucer và Bullinger, Calvin viết chuyên luận, <i>Vera Christianae pacificationis et Ecclesiae reformandae ratio</i> trình bày những giáo lý cần được tuân giữ, trong đó có giáo lý xưng công chính bởi đức tin.<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">[</span>100<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Calvin cung cấp nhiều văn kiện nền tảng cho các giáo hội cải cách, trong đó có sách giáo lý, và thể chế hội thánh. Ông cũng viết những bản tuyên tín nhằm hiệp nhất các giáo hội. Năm 1559, ông soạn một bản tuyên tín bằng <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ph%C3%A1p" title="Tiếng Pháp">tiếng Pháp</a>, Tín điều Gallic, được giáo hạt Paris chấp nhận với một ít sửa đổi. Tín điều Belgic năm 1561, một bản tuyên tín viết bằng <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_H%C3%A0_Lan" title="Tiếng Hà Lan">tiếng Hà Lan</a> dựa một phần trên Tín điều Gallic.<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">[</span>101<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Di_sản"><span id="Di_s.E1.BA.A3n"></span>Di sản</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Di sản”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Di sản"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:Error mw:File/Thumb"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%E1%BA%A3i_l%C3%AAn&wpDestFile=DBP_1964_439_Reformierter_Weltbundes.jpg" class="new" title="Tập tin:DBP 1964 439 Reformierter Weltbundes.jpg"><span class="mw-file-element mw-broken-media" data-width="130">Tập tin:DBP 1964 439 Reformierter Weltbundes.jpg</span></a><figcaption>Một con tem của Đức năm 1964 tưởng niệm John Calvin.</figcaption></figure> <p>Sau khi Calvin và người kế nhiệm, Beza, qua đời, hội đồng thành phố Geneva dần dà giành quyền kiểm soát các lĩnh vực trước đây thuộc thẩm quyền giáo hội. Tình trạng thế tục hóa ngày càng gia tăng cùng lúc với sự suy thoái của hội thánh. Ngay cả uy tín học thuật của Geneva cũng bị phủ bóng bởi các đại học <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Leiden" title="Đại học Leiden">Leiden</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Heidelberg" title="Đại học Heidelberg">Heidelberg</a>, những đại học này trở nên thành trì của tư tưởng Calvin, lần đầu tiên được mệnh danh là <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_h%E1%BB%8Dc_Calvin" title="Thần học Calvin">Thần học Calvin</a> vào năm 1552 bởi Joachim Westphal. Đến năm 1585 Geneva, từng là suối nguồn của phong trào cải cách, chỉ còn là một biểu tượng.<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">[</span>102<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sinh thời, Calvin luôn cảnh báo chống lại mọi nỗ lực miêu tả ông như là một "thần tượng" và Geneva là một "Jerusalem mới". Ông khuyến khích mọi người cố thích ứng với môi trường sống của mình. Ông đã khuyên những người tị nạn nói tiếng Pháp đang định cư ở <a href="/w/index.php?title=Wesel,_%C4%90%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wesel, Đức (trang không tồn tại)">Wesel, Đức</a>, nên gia nhập <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_Luther" title="Giáo hội Luther">Giáo hội Luther</a>. Bất kể những dị biệt với Giáo hội Luther, Calvin tin rằng họ là hội thánh thật của Chúa. Sự nhìn nhận của Calvin đối với nhu cầu thích ứng với các điều kiện tại mỗi địa phương là đặc điểm quan trọng của phong trào cải cách đang lan tỏa khắp châu Âu.<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">[</span>103<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nhờ nỗ lực truyền giáo của Calvin ở Pháp, chương trình cải cách của ông cuối cùng cũng tiến đến những tỉnh nói tiếng Pháp ở Hà Lan. Thần học Calvin được chấp nhận trong lãnh thổ Palatinate của Vương hầu Frederick III, dẫn đến việc hình thành sách giáo lý Heidelberg năm 1563. Sách giáo lý này và Tín điều Belgic năm 1571 trở thành chuẩn mực tuyên tín tại hội nghị thứ nhất của Giáo hội Cải cách Hà Lan. Những nhà thần học hàng đầu ở Anh (Martin Bucer, Peter Martyr, Jan Laski) và <a href="/wiki/Scotland" title="Scotland">Scotland</a> (<a href="/wiki/John_Knox" title="John Knox">John Knox</a>) đều chịu ảnh hưởng của tư tưởng Calvin. Trong cuộc <a href="/wiki/N%E1%BB%99i_chi%E1%BA%BFn_Anh" title="Nội chiến Anh">Nội chiến Anh</a>, những người <a href="/wiki/Thanh_gi%C3%A1o" title="Thanh giáo">Thanh giáo</a> đã soạn bản Tín điều Westminster, trở nên chuẩn mực tuyên tín cho các <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_Tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_Nhi%E1%BB%87m" class="mw-redirect" title="Giáo hội Trưởng Nhiệm">giáo hội Trưởng Lão</a> trong thế giới nói tiếng Anh. Sau khi được vững lập tại Âu châu, phong trào Trưởng Lão lan tỏa đến <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_M%E1%BB%B9" title="Bắc Mỹ">Bắc Mỹ</a>, <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Nam_Phi" title="Cộng hòa Nam Phi">Nam Phi</a>, và <a href="/wiki/C%C6%A1_%C4%90%E1%BB%91c_gi%C3%A1o_t%E1%BA%A1i_H%C3%A0n_Qu%E1%BB%91c" title="Cơ Đốc giáo tại Hàn Quốc">Hàn Quốc</a>.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">[</span>104<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sinh sau Martin Luther 26 năm, John Calvin ở trong số những nhà cải cách thuộc thế hệ thứ hai, khi Giáo hội Công giáo đã phục hồi đủ để có thể trấn áp cộng đồng Kháng Cách đang lúc chia rẽ và suy yếu. Calvin đã hoạt động hiệu quả để củng cố, tái tổ chức, và phát triển những nỗ lực cải cách. Ông cũng thành lập một giáo hội bền vững và lan tỏa đến nhiều nơi trên thế giới.<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>105<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Calvin không sống lâu đủ để nhìn thấy những thành quả ban đầu của ông phát triển thành một phong trào quốc tế; nhưng sau khi mất, tư tưởng Calvin vượt tầm thành phố Geneva, gặt hái những thành công bên ngoài địa giới của nó, và thiết lập cho mình những đặc thù của một hệ phái trong cộng đồng Kháng Cách.<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">[</span>106<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-count references-column-count-3" style="-moz-column-count: 3; -webkit-column-count: 3; column-count: 3; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 8–12; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 17–20</span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGanoczy2004">Ganoczy 2004</a>, tr. 3–4; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 12–16; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 21. <a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 22–27 states that Nicolas Colladon was the source that he attended Collège de la Marche which McGrath disputes.</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 17–18; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 22–23</span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1975">Parker 1975</a>, tr. 15. According to <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 20, there may have been a family conflict with the clergy in Noyon.</span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 20–24; <a href="#CITEREFParker1975">Parker 1975</a>, tr. 22–25</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">J. Calvin, preface to <i>Commentary on the Book of Psalms</i>, trans. James Anderson, vol. 1 (Grand Rapids: Eerdmans, 1948), pp. xl–xli as quoted in <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 67. The translation by Anderson is available at <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation cs2"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ccel.org/ccel/calvin/calcom08.vi.html">“The Author's Preface”</a>, <i>Commentary on Psalms</i>, <b>1</b></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+Author%27s+Preface&rft.btitle=Commentary+on+Psalms&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ccel.org%2Fccel%2Fcalvin%2Fcalcom08.vi.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span> See also <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 200.</span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">from: Bruce Gordon, Calvin, New Haven; London 2009, p. 34.</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGanoczy2004">Ganoczy 2004</a>, tr. 9–10; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 65–70; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 199–203; <a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 69–72</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text">According to <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 68–70, Ganoczy in his book <i>Le Jeune Calvin. Genèse et evolution de sa vocation réformatrice</i>, Wiesbaden: F. Steiner, 1966 p. 302, argues that Calvin conversion took place over several years and that it was not a biographical or chronological event. Cottret quotes Olivier Millet, <i>Calvin et la dynamique de la Parole. Essai de rhétorique réformée</i>, Paris: H. Champion 1992 p. 522, noting a typological rather than a biographical perspective of the account of his conversion. The biographical argument is promoted by D. Fischer, "Conversion de Calvin", <i>Etudes Theéologiques et Religieuses</i> 58 (1983) pp. 203–220. According to <a href="#CITEREFParker1975">Parker 1975</a>, tr. 192–196 Parker is in sympathy with Ganoczy’s view, but in his investigations, he concluded that a certain period for his conversion could be determined.</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text">Bruce Gordon, Calvin, New Haven; London 2009, p. 34.</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text">As quoted in The Value of Convenience: Genealogy of Technical Culture (1993) by Thomas F. Tierney, p. 128</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGanoczy2004">Ganoczy 2004</a>, tr. 7–8; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 63–65, 73–74, 82–88, 101; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 47–51; <a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 62–67</span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><i>Church History One Hundred One,</i> William M. Ramsay, 2006, Westminster John Knox Press, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0664502776" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-664-50277-6</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780664502775" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780664502775</a> p. 57. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://books.google.com/books?id=IHojPhHw3pgC&pg=PA57&dq=%22you+are+concerned+about+your+rest+and+your+personal+interests%22&hl=en&ei=2kNHTrToJIn-sQLl4KiSCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC8Q6AEwAQ#v=onepage&q=%22you%20are%20concerned%20about%20your%20rest%20and%20your%20personal%20interests%22&f=false">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><i>Autobiographical Sketch from the Dedication of the Commentary on the Psalms</i>, in <i>Calvin: Commentaries</i> (Library of Christian Classics), 1979, Joseph Haroutunian, ed., Westminster John Knox Press, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0664241603" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-664-24160-3</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780664241605" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780664241605</a> p. 53. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://books.google.com/books?id=NJ7UJGX8otkC&pg=PA53&dq=%22Then+Farel,+who+was+working+with+incredible+zeal+to+promote+the+gospel%22&hl=en&ei=eEVHTuiSEYqQsAL_5vyCDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA#v=onepage&q=%22Then%20Farel%2C%20who%20was%20working%20with%20incredible%20zeal%20to%20promote%20the%20gospel%22&f=false">[2]</a><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://books.google.com/books?id=g46euaF7HAsC&pg=PA116&dq=%22detained+Calvin+in+Geneva+on+his+way+to+Strasbourg,+threatening+God%E2%80%99s+wrath%22&hl=en&ei=5u9GTsD5KoW3sQKU6cGwDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA#v=onepage&q=%22detained%20Calvin%20in%20Geneva%20on%20his%20way%20to%20Strasbourg%2C%20threatening%20God%E2%80%99s%20wrath%22&f=false">[3]</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 76–78; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 110, 118–120; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 73–75</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 120</span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 80</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDe_Greef2004">De Greef 2004</a>, tr. 50</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 128–129; <a href="#CITEREFParker1975">Parker 1975</a>, tr. 74–76</span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 98–100; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 129–131; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 85–90</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 101–102; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 90–92</span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://archives.strasbourg.fr/calvin.htm">Calvin et Strasbourg</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130908170246/http://archives.strasbourg.fr/calvin.htm">Lưu trữ</a> 2013-09-08 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> <b style="font-size: 0.95em; color:var(--color-subtle,#555);">(tiếng Pháp)</b></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 92–93</span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 4–5</span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 97–101</span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 140</span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 139–142; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 96–97</span> </li> <li id="cite_note-28"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGanoczy2004">Ganoczy 2004</a>, tr. 12–14; <a href="#CITEREFDe_Greef2004">De Greef 2004</a>, tr. 46; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 152–156</span> </li> <li id="cite_note-29"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 105</span> </li> <li id="cite_note-30"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 103–107</span> </li> <li id="cite_note-31"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGanoczy2004">Ganoczy 2004</a>, tr. 15–17</span> </li> <li id="cite_note-32"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 165–166; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 108–111</span> </li> <li id="cite_note-33"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b> <span class="reference-text">Thompson, Ernest Trice. "Through the Ages", p. 181, CLC Press, Richmond, Virginia, 1965</span> </li> <li id="cite_note-34"><b><a href="#cite_ref-34">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDeVries2004">DeVries 2004</a>, tr. 106–124; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 116–123</span> </li> <li id="cite_note-35"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b> <span class="reference-text">See also <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFParker2002" class="citation cs2">Parker, T. H. L. (2002), <i>The Oracles of God: An Introduction to the Preaching of John Calvin</i>, Cambridge: James Clarke Company, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-227-17091-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-227-17091-1"><bdi>0-227-17091-1</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oracles+of+God%3A+An+Introduction+to+the+Preaching+of+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=James+Clarke+Company&rft.date=2002&rft.isbn=0-227-17091-1&rft.aulast=Parker&rft.aufirst=T.+H.+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 129–130</span> </li> <li id="cite_note-37"><b><a href="#cite_ref-37">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 183–184; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 131</span> </li> <li id="cite_note-38"><b><a href="#cite_ref-38">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 185–186; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 124–126</span> </li> <li id="cite_note-39"><b><a href="#cite_ref-39">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 187; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 126</span> </li> <li id="cite_note-40"><b><a href="#cite_ref-40">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 127</span> </li> <li id="cite_note-41"><b><a href="#cite_ref-41">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDe_Greef2008">De Greef 2008</a>, tr. 30–31; <a href="#CITEREFMcNeil1954">McNeil 1954</a>, tr. 170–171; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 136–138</span> </li> <li id="cite_note-42"><b><a href="#cite_ref-42">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ccel.org/ccel/schaff/hcc8.iv.xiii.xii.html">Schaff, Philip, History of Christian Church, Vol. VIII</a></span> </li> <li id="cite_note-43"><b><a href="#cite_ref-43">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 139–145</span> </li> <li id="cite_note-Bainton141-44"><b><a href="#cite_ref-Bainton141_44-0">^</a></b> <span class="reference-text"><i>Hunted Heretic</i>, p. 141.</span> </li> <li id="cite_note-45"><b><a href="#cite_ref-45">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 213–216; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 146</span> </li> <li id="cite_note-46"><b><a href="#cite_ref-46">^</a></b> <span class="reference-text">1749 First questioning. Judgement of Vienne in Dauphiné against Servet.D'artigny Nouveaux mémoires d'histoire Tome Seconde pag 55-154)</span> </li> <li id="cite_note-47"><b><a href="#cite_ref-47">^</a></b> <span class="reference-text">1749 Second questioning. Judgement of Vienne in Dauphiné against Servet.D'artigny Nouveaux mémoires d'histoire Tome Seconde pag 55-154)</span> </li> <li id="cite_note-48"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 149–150</span> </li> <li id="cite_note-49"><b><a href="#cite_ref-49">^</a></b> <span class="reference-text">Verdict and Sentence for Michael Servetus (1533) in A Reformation Reader eds. Denis R. Janz; 268–270</span> </li> <li id="cite_note-50"><b><a href="#cite_ref-50">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 118–120; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 222–225; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 150–152</span> </li> <li id="cite_note-51"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ccel.org/ccel/schaff/hcc8.iv.xvi.ii.html?highlight=michael,servetus#highlight">Schaff, Philip. History of the Christian Church, Volume VIII: Modern Christianity. The Swiss Reformation</a></span> </li> <li id="cite_note-52"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 198–200; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 156–157</span> </li> <li id="cite_note-53"><b><a href="#cite_ref-53">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 235</span> </li> <li id="cite_note-54"><b><a href="#cite_ref-54">^</a></b> <span class="reference-text">Smart, Ninian. "The Religious Experience of Mankind", p. 580. Charles Scribner’ Sons, New York, 1969.</span> </li> <li id="cite_note-55"><b><a href="#cite_ref-55">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1975">Parker 1975</a>, tr. 162–163</span> </li> <li id="cite_note-56"><b><a href="#cite_ref-56">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1975">Parker 1975</a>, tr. 164–165</span> </li> <li id="cite_note-57"><b><a href="#cite_ref-57">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 170–172</span> </li> <li id="cite_note-58"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b> <span class="reference-text">Calvin on Genesis 17: 1</span> </li> <li id="cite_note-59"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 182–184; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 178–180</span> </li> <li id="cite_note-60"><b><a href="#cite_ref-60">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFOlsen2004">Olsen 2004</a>, tr. 158–159; <a href="#CITEREFGanoczy2004">Ganoczy 2004</a>, tr. 19–20; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 256–259; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 157–160</span> </li> <li id="cite_note-61"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 161–164</span> </li> <li id="cite_note-62"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 195–196; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 259–262; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 185–191</span> </li> <li id="cite_note-63"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRossel1994" class="citation cs2">Rossel, Patrice (1994), <i>Une visite du cimetière de Plainpalais</i>, Les Iles futures</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Une+visite+du+cimeti%C3%A8re+de+Plainpalais&rft.pub=Les+Iles+futures&rft.date=1994&rft.aulast=Rossel&rft.aufirst=Patrice&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span>; <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPalfi2003" class="citation cs2">Palfi, Véronique (2003), <i>Le Cimetière des Rois, De l'hôpital des pestiférés au cimetière de Plainpalais, Cinq siècle d'histoire, étude historique pour la Conservation architecturale de la Ville de Genève</i></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Cimeti%C3%A8re+des+Rois%2C+De+l%27h%C3%B4pital+des+pestif%C3%A9r%C3%A9s+au+cimeti%C3%A8re+de+Plainpalais%2C+Cinq+si%C3%A8cle+d%27histoire%2C+%C3%A9tude+historique+pour+la+Conservation+architecturale+de+la+Ville+de+Gen%C3%A8ve&rft.date=2003&rft.aulast=Palfi&rft.aufirst=V%C3%A9ronique&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><b><a href="#cite_ref-64">^</a></b> <span class="reference-text">Thompson, Ernest Trice. "Through the Ages", p; 179.The Covenant Life Curriculum, Richmond, Virginia, 1965.</span> </li> <li id="cite_note-Hesselink_2004_74–75-65">^ <a href="#cite_ref-Hesselink_2004_74–75_65-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Hesselink_2004_74–75_65-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHesselink2004">Hesselink 2004</a>, tr. 74–75; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 4–9</span> </li> <li id="cite_note-66"><b><a href="#cite_ref-66">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 4–10; <a href="#CITEREFDe_Greef2004">De Greef 2004</a>, tr. 42–44; <a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 136–144, 151–174; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 110–114, 309–325; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 53–62, 97–99, 132–134, 161–164</span> </li> <li id="cite_note-67"><b><a href="#cite_ref-67">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNiesel1980">Niesel 1980</a>, tr. 23–24; <a href="#CITEREFHesselink2004">Hesselink 2004</a>, tr. 77–78; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 13–14</span> </li> <li id="cite_note-68"><b><a href="#cite_ref-68">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 21</span> </li> <li id="cite_note-69"><b><a href="#cite_ref-69">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSteinmetz1995">Steinmetz 1995</a>, tr. 59–62; <a href="#CITEREFHesselink2004">Hesselink 2004</a>, tr. 85; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 29–34</span> </li> <li id="cite_note-70"><b><a href="#cite_ref-70">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHesselink2004">Hesselink 2004</a>, tr. 85; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 43</span> </li> <li id="cite_note-71"><b><a href="#cite_ref-71">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNiesel1980">Niesel 1980</a>, tr. 70–79; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 47</span> </li> <li id="cite_note-72"><b><a href="#cite_ref-72">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGerrish2004">Gerrish 2004</a>, tr. 290–291, 302. According to Gerrish, Calvin put his defence against the charge of novelty in the preface of every edition of the <i>Institutes</i>. The original preface of the first edition was addressed to the King of France, Francis I. The defence expressed his opinion that patristic authority favoured the reformers and that allegation of the reformers deviating from the patristic consensus was a fiction. See also <a href="#CITEREFSteinmetz1995">Steinmetz 1995</a>, tr. 122–137.</span> </li> <li id="cite_note-73"><b><a href="#cite_ref-73">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNiesel1980">Niesel 1980</a>, tr. 80–88; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 50–57</span> </li> <li id="cite_note-74"><b><a href="#cite_ref-74">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 57–77</span> </li> <li id="cite_note-75"><b><a href="#cite_ref-75">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNiesel1980">Niesel 1980</a>, tr. 126–130; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 78–86</span> </li> <li id="cite_note-76"><b><a href="#cite_ref-76">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 97–98</span> </li> <li id="cite_note-77"><b><a href="#cite_ref-77">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNiesel1980">Niesel 1980</a>, tr. 130–137; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 95–103</span> </li> <li id="cite_note-78"><b><a href="#cite_ref-78">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 114</span> </li> <li id="cite_note-79"><b><a href="#cite_ref-79">^</a></b> <span class="reference-text">Calvin Commentary on Acts 2: 21.</span> </li> <li id="cite_note-80"><b><a href="#cite_ref-80">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 134; <a href="#CITEREFNiesel1980">Niesel 1980</a>, tr. 187–195</span> </li> <li id="cite_note-81"><b><a href="#cite_ref-81">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 135–144</span> </li> <li id="cite_note-82"><b><a href="#cite_ref-82">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPotterGreengrass1983">Potter & Greengrass 1983</a>, tr. 34–42; <a href="#CITEREFMcDonnell1967">McDonnell 1967</a>, tr. 206; <a href="#CITEREFParker1995">Parker 1995</a>, tr. 147–157; <a href="#CITEREFNiesel1980">Niesel 1980</a>, tr. 211–228; <a href="#CITEREFSteinmetz1995">Steinmetz 1995</a>, tr. 172–173</span> </li> <li id="cite_note-83"><b><a href="#cite_ref-83">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGamble2004">Gamble 2004</a>, tr. 199; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 125–126</span> </li> <li id="cite_note-84"><b><a href="#cite_ref-84">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGamble2004">Gamble 2004</a>, tr. 198–199; <a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 16–17; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 208–211</span> </li> <li id="cite_note-85"><b><a href="#cite_ref-85">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGamble2004">Gamble 2004</a>, tr. 193–196; <a href="#CITEREFParker1975">Parker 1975</a>, tr. 163</span> </li> <li id="cite_note-86"><b><a href="#cite_ref-86">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 227–233</span> </li> <li id="cite_note-87"><b><a href="#cite_ref-87">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGanoczy2004">Ganoczy 2004</a>, tr. 17–18</span> </li> <li id="cite_note-88"><b><a href="#cite_ref-88">^</a></b> <span class="reference-text">See Daniel J. Elazar, <i>Covenant and Commonwealth: Europe from Christian Separation through the Protestant Reformation, Volume II of the Covenant Tradition in Politics</i> (New Brunswick: Transaction Publishers, 1995)</span> </li> <li id="cite_note-89"><b><a href="#cite_ref-89">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPater1987">Pater 1987</a>, tr. 256–296<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFPater1987 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span>; <a href="#CITEREFBaron1972">Baron 1972</a>, tr. 343–344<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFBaron1972 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-90"><b><a href="#cite_ref-90">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLange_van_Ravenswaay2009">Lange van Ravenswaay 2009</a>, tr. 144<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFLange_van_Ravenswaay2009 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span> quoting from Calvin, Institutes II.11.10</span> </li> <li id="cite_note-91"><b><a href="#cite_ref-91">^</a></b> <span class="reference-text">Pak, G. Sojin.<i> John Calvin and the Jews: His Exegetical Legacy</i>. Reformed Institute of Metropolitan Washington, 2009, p. 25.</span> </li> <li id="cite_note-92"><b><a href="#cite_ref-92">^</a></b> <span class="reference-text">Calvin's commentary of Daniel 2:44–45 translated by Myers, Thomas.<i>Calvin's Commentaries</i>. Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1948, quoted in <a href="#CITEREFLange_van_Ravenswaay2009">Lange van Ravenswaay 2009</a>, tr. 146<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFLange_van_Ravenswaay2009 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-93"><b><a href="#cite_ref-93">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDetmers2006">Detmers 2006</a>, tr. 199<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFDetmers2006 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span>; <a href="#CITEREFLange_van_Ravenswaay2009">Lange van Ravenswaay 2009</a>, tr. 143–146<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFLange_van_Ravenswaay2009 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span>; <a href="#CITEREFPak2009">Pak 2009</a>, tr. 177<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFPak2009 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-94"><b><a href="#cite_ref-94">^</a></b> <span class="reference-text"><i>Ad Questiones et Obiecta Iudaei cuisdam Responsio Ioannis Calvini</i> in <a href="/w/index.php?title=Corpus_Reformatorum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Corpus Reformatorum (trang không tồn tại)">CR</a> 37:653–74 and translated by R. Susan Frank in M. Sweetland Laver, <i>Calvin, Jews, and Intra-Christian Polemics</i> (PhD diss, Temple University, Philadelphia, 1987), pp. 220–61.</span> </li> <li id="cite_note-95"><b><a href="#cite_ref-95">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPak2009">Pak 2009</a>, tr. 27<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFPak2009 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-96"><b><a href="#cite_ref-96">^</a></b> <span class="reference-text">quoted in Falk, Gerhard. <i>The Jew in Christian Theology</i> (London: MacFarland, 1992), p. 84.</span> </li> <li id="cite_note-97"><b><a href="#cite_ref-97">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDe_Greef2004">De Greef 2004</a>, tr. 41; <a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 60–62; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 63–65; <a href="#CITEREFSteinmetz2009">Steinmetz 2009</a><span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFSteinmetz2009 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-98"><b><a href="#cite_ref-98">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDe_Greef2004">De Greef 2004</a>, tr. 44–45; <a href="#CITEREFParker2006">Parker 2006</a>, tr. 134–136, 160–162</span> </li> <li id="cite_note-99"><b><a href="#cite_ref-99">^</a></b> <span class="reference-text">Works (1844) edited by the Calvin translation society, as quoted in Reformed Spirituality: An Introduction for Believers (1991) by Howard L. Rice, p. 59</span> </li> <li id="cite_note-100"><b><a href="#cite_ref-100">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDe_Greef2004">De Greef 2004</a>, tr. 46–48</span> </li> <li id="cite_note-101"><b><a href="#cite_ref-101">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDe_Greef2004">De Greef 2004</a>, tr. 50–51</span> </li> <li id="cite_note-102"><b><a href="#cite_ref-102">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 200–201; <a href="#CITEREFCottret2000">Cottret 2000</a>, tr. 239</span> </li> <li id="cite_note-103"><b><a href="#cite_ref-103">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPettegree2004">Pettegree 2004</a>, tr. 207–208</span> </li> <li id="cite_note-104"><b><a href="#cite_ref-104">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHolder2004">Holder 2004</a>, tr. 246–256; <a href="#CITEREFMcGrath1990">McGrath 1990</a>, tr. 198–199</span> </li> <li id="cite_note-105"><b><a href="#cite_ref-105">^</a></b> <span class="reference-text">Thompson, Ernest Trice. "Through the Ages", p; 180.The Covenant Life Curriculum, Richmond, Virginia, 1965.</span> </li> <li id="cite_note-106"><b><a href="#cite_ref-106">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPettegree2004">Pettegree 2004</a>, tr. 222</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Institutio_christianae_religionis.tif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Institutio_christianae_religionis.tif/lossy-page1-220px-Institutio_christianae_religionis.tif.jpg" decoding="async" width="220" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Institutio_christianae_religionis.tif/lossy-page1-330px-Institutio_christianae_religionis.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Institutio_christianae_religionis.tif/lossy-page1-440px-Institutio_christianae_religionis.tif.jpg 2x" data-file-width="2385" data-file-height="3795" /></a><figcaption><i>Institutio christianae religionis</i>, 1597</figcaption></figure> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBouwsma1988" class="citation cs2">Bouwsma, William James (1988), <i>John Calvin: A Sixteenth-Century Portrait</i>, New York: <a href="/wiki/Oxford_University_Press" class="mw-redirect" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0195043944" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0195043944"><bdi>0195043944</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Calvin%3A+A+Sixteenth-Century+Portrait&rft.place=New+York&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=1988&rft.isbn=0195043944&rft.aulast=Bouwsma&rft.aufirst=William+James&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCottret2000" class="citation cs2">Cottret, Bernard (2000), <i>Calvin: A Biography</i>, Grand Rapids, Michigan: Wm. B. Eerdmans, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0802831591" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0802831591"><bdi>0802831591</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Calvin%3A+A+Biography&rft.place=Grand+Rapids%2C+Michigan&rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans&rft.date=2000&rft.isbn=0802831591&rft.aulast=Cottret&rft.aufirst=Bernard&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDe_Greef2004" class="citation cs2">De Greef, Wulfert (2004), “Calvin's writings”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" class="mw-redirect" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Calvin%27s+writings&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=De+Greef&rft.aufirst=Wulfert&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDe_Greef2008" class="citation cs2">De Greef, Wulfert (2008), <i>The Writings of John Calvin: An Introductory Guide</i>, Louisville, Kentucky: Westminster John Knox Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0664232302" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0664232302"><bdi>0664232302</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Writings+of+John+Calvin%3A+An+Introductory+Guide&rft.place=Louisville%2C+Kentucky&rft.pub=Westminster+John+Knox+Press&rft.date=2008&rft.isbn=0664232302&rft.aulast=De+Greef&rft.aufirst=Wulfert&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDeVries2004" class="citation cs2">DeVries, Dawn (2004), “Calvin's preaching”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Calvin%27s+preaching&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=DeVries&rft.aufirst=Dawn&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGamble2004" class="citation cs2">Gamble, Richard C. (2004), “Calvin's controversies”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Calvin%27s+controversies&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=Gamble&rft.aufirst=Richard+C.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGanoczy2004" class="citation cs2">Ganoczy, Alexandre (2004), “Calvin's life”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Calvin%27s+life&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=Ganoczy&rft.aufirst=Alexandre&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGerrish2004" class="citation cs2">Gerrish, R. A. (2004), “The place of Calvin in Christian theology”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+place+of+Calvin+in+Christian+theology&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=Gerrish&rft.aufirst=R.+A.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGraham1971" class="citation cs2">Graham, W. Fred (1971), <i>The Constructive Revolutionary: John Calvin and His Socio-Economic Impact</i>, Richmond, Virginia: John Knox Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0804208808" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0804208808"><bdi>0804208808</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Constructive+Revolutionary%3A+John+Calvin+and+His+Socio-Economic+Impact&rft.place=Richmond%2C+Virginia&rft.pub=John+Knox+Press&rft.date=1971&rft.isbn=0804208808&rft.aulast=Graham&rft.aufirst=W.+Fred&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHall2005" class="citation cs2">Hall, David W. (2005), <i>Genevan Reformation and the American Founding</i>, Lexington Books, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780739111062" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780739111062"><bdi>9780739111062</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Genevan+Reformation+and+the+American+Founding&rft.pub=Lexington+Books&rft.date=2005&rft.isbn=9780739111062&rft.aulast=Hall&rft.aufirst=David+W.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHelm2004" class="citation cs2">Helm, Paul (2004), <i>John Calvin's Ideas</i>, Oxford: Oxford University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0199255695" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0199255695"><bdi>0199255695</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Calvin%27s+Ideas&rft.place=Oxford&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2004&rft.isbn=0199255695&rft.aulast=Helm&rft.aufirst=Paul&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHesselink2004" class="citation cs2">Hesselink, I. John (2004), “Calvin's theology”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Calvin%27s+theology&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=Hesselink&rft.aufirst=I.+John&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHolder2004" class="citation cs2">Holder, R. Ward (2004), “Calvin's heritage”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Calvin%27s+heritage&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=Holder&rft.aufirst=R.+Ward&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMcDonnell1967" class="citation cs2">McDonnell, Kilian (1967), <i>John Calvin, the Church, and the Eucharist</i>, Princeton: <a href="/wiki/Princeton_University_Press" class="mw-redirect" title="Princeton University Press">Princeton University Press</a>, <a href="/wiki/OCLC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="OCLC (định danh)">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/318418">318418</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Calvin%2C+the+Church%2C+and+the+Eucharist&rft.place=Princeton&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.date=1967&rft_id=info%3Aoclcnum%2F318418&rft.aulast=McDonnell&rft.aufirst=Kilian&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMcGrath1990" class="citation cs2"><a href="/w/index.php?title=Alister_McGrath&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alister McGrath (trang không tồn tại)">McGrath, Alister E.</a> (1990), <i>A Life of John Calvin</i>, Oxford: <a href="/w/index.php?title=Basil_Blackwell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Basil Blackwell (trang không tồn tại)">Basil Blackwell</a>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0631163980" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0631163980"><bdi>0631163980</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Life+of+John+Calvin&rft.place=Oxford&rft.pub=Basil+Blackwell&rft.date=1990&rft.isbn=0631163980&rft.aulast=McGrath&rft.aufirst=Alister+E.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMcNeil1954" class="citation cs2">McNeil, John Thomas (1954), <i>The History and Character of Calvinism</i>, Oxford: Oxford University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0195007433" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0195007433"><bdi>0195007433</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+History+and+Character+of+Calvinism&rft.place=Oxford&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=1954&rft.isbn=0195007433&rft.aulast=McNeil&rft.aufirst=John+Thomas&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFOlsen2004" class="citation cs2">Olsen, Jeannine E. (2004), “Calvin and social-ethical issues”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Calvin+and+social-ethical+issues&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=Olsen&rft.aufirst=Jeannine+E.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNiesel1980" class="citation cs2">Niesel, Wilhelm (1980), <i>The Theology of Calvin</i>, Grand Rapids, Michigan: Baker Book House, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0801066948" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0801066948"><bdi>0801066948</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Theology+of+Calvin&rft.place=Grand+Rapids%2C+Michigan&rft.pub=Baker+Book+House&rft.date=1980&rft.isbn=0801066948&rft.aulast=Niesel&rft.aufirst=Wilhelm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFParker1995" class="citation cs2">Parker, T. H. L. (1995), <i>Calvin: An Introduction to His Thought</i>, London: Geoffrey Chapman, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0225665751" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0225665751"><bdi>0225665751</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Calvin%3A+An+Introduction+to+His+Thought&rft.place=London&rft.pub=Geoffrey+Chapman&rft.date=1995&rft.isbn=0225665751&rft.aulast=Parker&rft.aufirst=T.+H.+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFParker1975" class="citation cs2">Parker, T. H. L. (1975), <i>John Calvin</i>, Tring, Hertfordshire, England: Lion Publishing plc, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0745912192" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0745912192"><bdi>0745912192</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Calvin&rft.place=Tring%2C+Hertfordshire%2C+England&rft.pub=Lion+Publishing+plc&rft.date=1975&rft.isbn=0745912192&rft.aulast=Parker&rft.aufirst=T.+H.+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFParker2006" class="citation cs2">Parker, T. H. L. (2006), <i>John Calvin: A Biography</i>, Oxford: Lion Hudson plc, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780745952284" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780745952284"><bdi>9780745952284</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Calvin%3A+A+Biography&rft.place=Oxford&rft.pub=Lion+Hudson+plc&rft.date=2006&rft.isbn=9780745952284&rft.aulast=Parker&rft.aufirst=T.+H.+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPettegree2004" class="citation cs2">Pettegree, Andrew (2004), “The spread of Calvin's thought”, trong McKim, Donald K. (biên tập), <i>The Cambridge Companion to John Calvin</i>, Cambridge: Cambridge University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521816422" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780521816422"><bdi>9780521816422</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: giá trị tổng kiểm (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+spread+of+Calvin%27s+thought&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+John+Calvin&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.aulast=Pettegree&rft.aufirst=Andrew&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPotterGreengrass1983" class="citation cs2">Potter, G. R.; Greengrass, M. (1983), <i>John Calvin</i>, London: Edward Arnold (Publishers) Ltd., <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/071316381X" title="Đặc biệt:Nguồn sách/071316381X"><bdi>071316381X</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Calvin&rft.place=London&rft.pub=Edward+Arnold+%28Publishers%29+Ltd.&rft.date=1983&rft.isbn=071316381X&rft.aulast=Potter&rft.aufirst=G.+R.&rft.au=Greengrass%2C+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSteinmetz1995" class="citation cs2">Steinmetz, David C. (1995), <i>Calvin in Context</i>, Oxford: Oxford University Press, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0195091647" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0195091647"><bdi>0195091647</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Calvin+in+Context&rft.place=Oxford&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=1995&rft.isbn=0195091647&rft.aulast=Steinmetz&rft.aufirst=David+C.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AJean+Calvin" class="Z3988"></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Calvin&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:John_Calvin?uselang=vi">Jean Calvin</a></b></i>.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gutenberg.org/author/Calvin+John">Các tác phẩm của John Calvin</a> tại <a href="/wiki/D%E1%BB%B1_%C3%A1n_Gutenberg" title="Dự án Gutenberg">Dự án Gutenberg</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ccel.org/c/calvin/">Trước tác của Calvin</a> tại Christian Classics Ethereal Library</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reformedsermonarchives.com/calvintitle.htm">Các bài thuyết giáo</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20121209065519/http://www.reformedsermonarchives.com/calvintitle.htm">Lưu trữ</a> 2012-12-09 tại <a href="/w/index.php?title=Archive.today&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archive.today (trang không tồn tại)">Archive.today</a> của Calvin trên The Reformed Sermon Archives</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.calvin2009.fr/">Trang web</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090210192449/http://www.calvin2009.fr/">Lưu trữ</a> 2009-02-10 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> kỷ niệm 500 năm ngày sinh của Calvin</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.godssovereigntyinvietnam.wordpress.com/">God's Sovereignty in Vietnam Tể trị của Đức Chúa Trời ở Việt Nam</a></li></ul> <div style="margin-left:0"> <table class="mw-collapsible mw-collapsed" style="background: transparent; text-align: left; border: 1px solid Silver; margin: 0.2em auto auto; width:100%; clear: both; padding: 1px;"> <tbody><tr> <th style="background: #c5ccf9; font-size:87%; padding:0.2em 0.3em; text-align:center;"><div style="display:inline;font-size:115%">Nhà Cải cách</div> </th></tr> <tr> <td style="border: solid 1px Silver; padding: 0.6em; background: White;"> <table style="float: left; width: 100%; margin-bottom: 0.5em; border: #2222dd solid 1px; background-color: #e8ecff;"> <tbody><tr> <td align="center" valign="top"><sub><b><a href="/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe">John Wycliffe</a></b><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Jwycliffejmk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Jwycliffejmk.jpg/45px-Jwycliffejmk.jpg" decoding="async" width="45" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Jwycliffejmk.jpg/68px-Jwycliffejmk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Jwycliffejmk.jpg/90px-Jwycliffejmk.jpg 2x" data-file-width="327" data-file-height="414" /></a></span><br /><sub><b>(1320 - 1384)</b> </sub></sub></td> <td align="center" valign="top"><sub><b><a href="/wiki/Jan_Hus" title="Jan Hus">Jan Hus</a></b><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Jan_Hus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Jan_Hus.jpg/55px-Jan_Hus.jpg" decoding="async" width="55" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Jan_Hus.jpg/83px-Jan_Hus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Jan_Hus.jpg/110px-Jan_Hus.jpg 2x" data-file-width="300" data-file-height="309" /></a></span><br /><sub><b>(1369 - 1415)</b> </sub></sub></td> <td align="center" valign="top"><b><sub><a href="/wiki/Martin_Luther" title="Martin Luther">Martin Luther</a></sub></b><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Martin_Luther,_1529.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Martin_Luther%2C_1529.jpg/53px-Martin_Luther%2C_1529.jpg" decoding="async" width="53" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Martin_Luther%2C_1529.jpg/80px-Martin_Luther%2C_1529.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Martin_Luther%2C_1529.jpg/106px-Martin_Luther%2C_1529.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="643" /></a></span><br /><sub><b>(1483 - 1546)</b> </sub></td> <td align="center" valign="top"><b><sub>John Calvin</sub></b><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Portrait_john_calvin_reverse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Portrait_john_calvin_reverse.jpg/45px-Portrait_john_calvin_reverse.jpg" decoding="async" width="45" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Portrait_john_calvin_reverse.jpg/68px-Portrait_john_calvin_reverse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Portrait_john_calvin_reverse.jpg/90px-Portrait_john_calvin_reverse.jpg 2x" data-file-width="394" data-file-height="599" /></a></span><br /><sub><b>(1509 - 1564)</b> </sub></td> <td align="center" valign="top"><b><sub><a href="/wiki/Huldrych_Zwingli" title="Huldrych Zwingli">Huldrych Zwingli</a></sub></b><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ulrich_Zwingli_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Ulrich_Zwingli_03.jpg/58px-Ulrich_Zwingli_03.jpg" decoding="async" width="58" height="56" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Ulrich_Zwingli_03.jpg/87px-Ulrich_Zwingli_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Ulrich_Zwingli_03.jpg/116px-Ulrich_Zwingli_03.jpg 2x" data-file-width="869" data-file-height="844" /></a></span><br /><sub><b>(1484 - 1531)</b> </sub></td> <td align="center" valign="top"><b><sub><a href="/wiki/Thomas_Cranmer" title="Thomas Cranmer">Thomas Cranmer</a></sub></b><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Thomas_Cranmer.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Thomas_Cranmer.png/42px-Thomas_Cranmer.png" decoding="async" width="42" height="59" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Thomas_Cranmer.png/63px-Thomas_Cranmer.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Thomas_Cranmer.png/84px-Thomas_Cranmer.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="983" /></a></span><br /><sub><b>(1489 - 1556)</b> </sub></td> <td align="center" valign="top"><b><sub><a href="/wiki/John_Knox" title="John Knox">John Knox</a></sub></b><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:John_Knox.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/John_Knox.jpg/40px-John_Knox.jpg" decoding="async" width="40" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/John_Knox.jpg/60px-John_Knox.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/John_Knox.jpg/80px-John_Knox.jpg 2x" data-file-width="106" data-file-height="150" /></a></span><br /><sub><b>(1510 - 1572)</b> </sub></td></tr> </tbody></table> </td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71915089">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;justify-content:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-left:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 1em 0 0.5em;flex:0 0 auto;min-height:24px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em;align-items:baseline;margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:inline-block;margin:0.15em 0.2em;min-height:24px;line-height:24px}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-left:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;align-items:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:center;flex:0;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1;margin:0 auto;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{border-top:none;margin:0;list-style:none}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .sister-bar+link+.portal-bar,.mw-parser-output .sister-bar+style+.portal-bar,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.sister-bar{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Cổng thông tin"><span class="portal-bar-header"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" title="Wikipedia:Danh sách cổng thông tin">Cổng thông tin</a>:</span><ul class="portal-bar-content"><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Latin-Cross-in-Zapf-Dingbats.svg" class="mw-file-description"><img alt="icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Latin-Cross-in-Zapf-Dingbats.svg/11px-Latin-Cross-in-Zapf-Dingbats.svg.png" decoding="async" width="11" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Latin-Cross-in-Zapf-Dingbats.svg/18px-Latin-Cross-in-Zapf-Dingbats.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Latin-Cross-in-Zapf-Dingbats.svg/23px-Latin-Cross-in-Zapf-Dingbats.svg.png 2x" data-file-width="51" data-file-height="83" /></a></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:C%C6%A1_%C4%90%E1%BB%91c_gi%C3%A1o" title="Cổng thông tin:Cơ Đốc giáo">Cơ Đốc giáo</a></li><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/21px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="21" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/42px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Tin_L%C3%A0nh" title="Cổng thông tin:Tin Lành">Tin Lành</a></li><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="flag" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/21px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/32px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/42px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Ph%C3%A1p" title="Cổng thông tin:Pháp">Pháp</a></li></ul></div> <p><span class="error">Cảnh báo: Từ khóa xếp mặc định “Calvin, Jean” ghi đè từ khóa trước, “Calvin, John”.</span> </p></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Calvin&oldid=71943684">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Calvin&oldid=71943684</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Sinh_n%C4%83m_1509" title="Thể loại:Sinh năm 1509">Sinh năm 1509</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%E1%BA%A5t_n%C4%83m_1564" title="Thể loại:Mất năm 1564">Mất năm 1564</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_Tin_L%C3%A0nh" title="Thể loại:Cải cách Tin Lành">Cải cách Tin Lành</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nh%C3%A0_th%E1%BA%A7n_h%E1%BB%8Dc_Ph%C3%A1p" title="Thể loại:Nhà thần học Pháp">Nhà thần học Pháp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tin_L%C3%A0nh" title="Thể loại:Tin Lành">Tin Lành</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kit%C3%B4_gi%C3%A1o" title="Thể loại:Kitô giáo">Kitô giáo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Th%E1%BB%A5y_S%C4%A9" title="Thể loại:Người Thụy Sĩ">Người Thụy Sĩ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Sinh_vi%C3%AAn_%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Paris" title="Thể loại:Sinh viên Đại học Paris">Sinh viên Đại học Paris</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0_Ph%C3%A1p" title="Thể loại:Luật sư Pháp">Luật sư Pháp</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_kh%C3%B4ng_c%C3%B3_m%E1%BB%A5c_ti%C3%AAu_Harv_v%C3%A0_Sfn" title="Thể loại:Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn">Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_t%E1%BA%ADp_tin_kh%C3%B4ng_t%E1%BB%93n_t%E1%BA%A1i" title="Thể loại:Trang có sử dụng tập tin không tồn tại">Trang có sử dụng tập tin không tồn tại</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_ISBN" title="Thể loại:Lỗi CS1: ISBN">Lỗi CS1: ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_D%E1%BB%B1_%C3%A1n_Gutenberg" title="Thể loại:Bài viết có liên kết Dự án Gutenberg">Bài viết có liên kết Dự án Gutenberg</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_archiveis" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết archiveis">Bản mẫu webarchive dùng liên kết archiveis</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 16 tháng 11 năm 2024, 16:56.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Calvin&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-74cc59cb9d-8bw6n","wgBackendResponseTime":168,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.776","walltime":"0.897","ppvisitednodes":{"value":5556,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":106305,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5334,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":108329,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 707.489 1 -total"," 45.52% 322.078 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 28.43% 201.108 28 Bản_mẫu:Chú_thích"," 23.09% 163.347 155 Bản_mẫu:Harvnb"," 10.34% 73.151 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 9.56% 67.664 1 Bản_mẫu:Commons"," 9.43% 66.693 1 Bản_mẫu:Thông_tin_nhân_vật"," 9.36% 66.205 1 Bản_mẫu:Dự_án_liên_quan"," 9.10% 64.412 1 Bản_mẫu:Hộp_bên"," 8.94% 63.229 1 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.386","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5785491,"limit":52428800},"limitreport-logs":"anchor_id_list = table#1 {\n [\"CITEREFBouwsma1988\"] = 1,\n [\"CITEREFCottret2000\"] = 1,\n [\"CITEREFDeVries2004\"] = 1,\n [\"CITEREFDe_Greef2004\"] = 1,\n [\"CITEREFDe_Greef2008\"] = 1,\n [\"CITEREFGamble2004\"] = 1,\n [\"CITEREFGanoczy2004\"] = 1,\n [\"CITEREFGerrish2004\"] = 1,\n [\"CITEREFGraham1971\"] = 1,\n [\"CITEREFHall2005\"] = 1,\n [\"CITEREFHelm2004\"] = 1,\n [\"CITEREFHesselink2004\"] = 1,\n [\"CITEREFHolder2004\"] = 1,\n [\"CITEREFMcDonnell1967\"] = 1,\n [\"CITEREFMcGrath1990\"] = 1,\n [\"CITEREFMcNeil1954\"] = 1,\n [\"CITEREFNiesel1980\"] = 1,\n [\"CITEREFOlsen2004\"] = 1,\n [\"CITEREFPalfi2003\"] = 1,\n [\"CITEREFParker1975\"] = 1,\n [\"CITEREFParker1995\"] = 1,\n [\"CITEREFParker2002\"] = 1,\n [\"CITEREFParker2006\"] = 1,\n [\"CITEREFPettegree2004\"] = 1,\n [\"CITEREFPotterGreengrass1983\"] = 1,\n [\"CITEREFRossel1994\"] = 1,\n [\"CITEREFSteinmetz1995\"] = 1,\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"Birth date\"] = 1,\n [\"Chính\"] = 1,\n [\"Chú thích\"] = 28,\n [\"Collapse top\"] = 1,\n [\"Cquote\"] = 3,\n [\"Các chủ đề\"] = 1,\n [\"DEFAULTSORT:Calvin, Jean\"] = 1,\n [\"Death date and age\"] = 1,\n [\"Fr icon\"] = 1,\n [\"Gutenberg author\"] = 1,\n [\"Harvnb\"] = 155,\n [\"Hộp trích dẫn\"] = 4,\n [\"Tham khảo\"] = 1,\n [\"Thông tin nhân vật\"] = 1,\n [\"Thần học Calvin\"] = 1,\n [\"Thể loại Commons\"] = 1,\n [\"Thời gian sống\"] = 1,\n [\"Webarchive\"] = 3,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5cd4cd96d5-b96xc","timestamp":"20241127021559","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Jean Calvin","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Jean_Calvin","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37577","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37577","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-08-11T19:58:09Z","dateModified":"2024-11-16T16:56:53Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c6\/John_Calvin_2.jpg"}</script> </body> </html>