CINXE.COM
上杉謙信 - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ja" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>上杉謙信 - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )jawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ja", "wgMonthNames":["","1月","2月","3月","4月","5月","6月","7月","8月","9月","10月","11月","12月"],"wgRequestId":"2ab68c0a-3327-4f74-8cf7-84e46467473f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"上杉謙信","wgTitle":"上杉謙信","wgCurRevisionId":103807354,"wgRevisionId":103807354,"wgArticleId":849762,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["無効な出典が含まれている記事/2011年以前","出典のページ番号が要望されている記事","外部リンクがリンク切れになっている記事/2023年9月","ISBNマジックリンクを使用しているページ","独自研究の除去が必要な節のある記事/2008年以前","雑多な内容を箇条書きした節のある記事 - 2015年1月-4月","無効な出典が含まれている記事/2016年","参照方法","FAST識別子が指定されている記事", "ISNI識別子が指定されている記事","VIAF識別子が指定されている記事","WorldCat Entities識別子が指定されている記事","J9U識別子が指定されている記事","LCCN識別子が指定されている記事","NDL識別子が指定されている記事","NLA識別子が指定されている記事","CINII識別子が指定されている記事","CRID識別子が指定されている記事","Trove識別子が指定されている記事","SNAC-ID識別子が指定されている記事","SUDOC識別子が指定されている記事","上杉謙信","関東管領","戦国大名","室町・安土桃山時代の僧","日本の神 (人物神 戦国大名)","長尾上杉家","越後長尾氏","還俗した僧","越後国の人物","1530年生","1578年没"],"wgPageViewLanguage":"ja","wgPageContentLanguage":"ja","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"上杉謙信","wgRelevantArticleId":849762,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ja","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ja"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q311080","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.PDFLinkIcon":"ready","ext.gadget.RedirectColor":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.NormalizeCharWidth","ext.gadget.suppressEnterAtSummaryBox","ext.gadget.checkSignature","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.WikiMiniAtlas", "ext.gadget.switcher","ext.gadget.protectionIndicator","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ja&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.gadget.PDFLinkIcon%2CRedirectColor&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1819"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1213"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png/640px-Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="970"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="上杉謙信 - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ja.m.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="編集" href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (ja)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ja.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipediaの Atom フィード" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-上杉謙信 rootpage-上杉謙信 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">コンテンツにスキップ</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="メインメニュー" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="メインメニュー" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">メインメニュー</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">メインメニュー</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 案内 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="メインページに移動する [z]" accesskey="z"><span>メインページ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B3%E3%83%9F%E3%83%A5%E3%83%8B%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BB%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%83%AB" title="このプロジェクトについて、できること、情報を入手する場所"><span>コミュニティ・ポータル</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E5%87%BA%E6%9D%A5%E4%BA%8B" title="最近の出来事の背景を知る"><span>最近の出来事</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%B0%E3%81%97%E3%81%84%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="最近新規に作成されたページの一覧"><span>新しいページ</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0" title="このウィキにおける最近の更新の一覧 [r]" accesskey="r"><span>最近の更新</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%8A%E3%81%BE%E3%81%8B%E3%81%9B%E8%A1%A8%E7%A4%BA" title="無作為に選択されたページを読み込む [x]" accesskey="x"><span>おまかせ表示</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B5%E3%83%B3%E3%83%89%E3%83%9C%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9" title="練習用のページ"><span>練習用ページ</span></a></li><li id="n-commonsupload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ja" title="画像やメディアファイルをウィキメディア・コモンズにアップロード"><span>アップロード (ウィキメディア・コモンズ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E7%89%B9%E5%88%A5%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E4%B8%80%E8%A6%A7"><span>特別ページ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-help" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-help" > <div class="vector-menu-heading"> ヘルプ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Help:%E7%9B%AE%E6%AC%A1" title="情報を得る場所"><span>ヘルプ</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BA%95%E6%88%B8%E7%AB%AF" title="プロジェクトについての意見交換"><span>井戸端</span></a></li><li id="n-notice" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%81%8A%E7%9F%A5%E3%82%89%E3%81%9B" title="プロジェクトについてのお知らせ"><span>お知らせ</span></a></li><li id="n-bugreportspage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%83%90%E3%82%B0%E3%81%AE%E5%A0%B1%E5%91%8A" title="ウィキペディア・ソフトウェアのバグ報告"><span>バグの報告</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E9%80%A3%E7%B5%A1%E5%85%88" title="ウィキペディアやウィキメディア財団に関する連絡先"><span>ウィキペディアに関するお問い合わせ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ja.svg" style="width: 7.5em; height: 1.25em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ja.svg" width="100" height="14" style="width: 6.25em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%A4%9C%E7%B4%A2" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索" aria-label="Wikipedia内を検索" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="個人用ツール"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="ページのフォントサイズ、幅、色の外観を変更する" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="表示" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">表示</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja" class=""><span>寄付</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません" class=""><span>アカウント作成</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o" class=""><span>ログイン</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="その他の操作" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="個人用ツール" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">個人用ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="利用者メニュー" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja"><span>寄付</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>アカウント作成</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ログイン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> ログアウトした編集者のページ <a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%B8%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%93%E3%81%9D" aria-label="編集の詳細"><span>もっと詳しく</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E8%87%AA%E5%88%86%E3%81%AE%E6%8A%95%E7%A8%BF%E8%A8%98%E9%8C%B2" title="このIPアドレスからなされた編集の一覧 [y]" accesskey="y"><span>投稿記録</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%88%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="このIPアドレスからなされた編集についての議論 [n]" accesskey="n"><span>トーク</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="目次" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">目次</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">非表示</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ページ先頭</div> </a> </li> <li id="toc-生涯" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#生涯"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>生涯</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-生涯-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>生涯サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-生涯-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-出生から初陣まで" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#出生から初陣まで"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>出生から初陣まで</span> </div> </a> <ul id="toc-出生から初陣まで-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-家督相続・越後統一" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#家督相続・越後統一"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>家督相続・越後統一</span> </div> </a> <ul id="toc-家督相続・越後統一-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-第1次川中島の戦いから第3次川中島の戦いまで" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#第1次川中島の戦いから第3次川中島の戦いまで"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>第1次川中島の戦いから第3次川中島の戦いまで</span> </div> </a> <ul id="toc-第1次川中島の戦いから第3次川中島の戦いまで-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-小田原城の戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#小田原城の戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>小田原城の戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-小田原城の戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-第4次川中島の戦いと北条氏康の反撃" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#第4次川中島の戦いと北条氏康の反撃"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>第4次川中島の戦いと北条氏康の反撃</span> </div> </a> <ul id="toc-第4次川中島の戦いと北条氏康の反撃-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-北条・武田との戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#北条・武田との戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>北条・武田との戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-北条・武田との戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-関東出兵" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#関東出兵"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>関東出兵</span> </div> </a> <ul id="toc-関東出兵-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-第5次川中島の戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#第5次川中島の戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>第5次川中島の戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-第5次川中島の戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-関東の上杉方諸将の離反" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#関東の上杉方諸将の離反"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9</span> <span>関東の上杉方諸将の離反</span> </div> </a> <ul id="toc-関東の上杉方諸将の離反-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-越中への進出" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#越中への進出"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.10</span> <span>越中への進出</span> </div> </a> <ul id="toc-越中への進出-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-越相同盟" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#越相同盟"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.11</span> <span>越相同盟</span> </div> </a> <ul id="toc-越相同盟-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-越中一向一揆・北条との戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#越中一向一揆・北条との戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.12</span> <span>越中一向一揆・北条との戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-越中一向一揆・北条との戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-富山城の戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#富山城の戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.13</span> <span>富山城の戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-富山城の戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-北条氏政との戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#北条氏政との戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.14</span> <span>北条氏政との戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-北条氏政との戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-本願寺との講和と織田信長との戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#本願寺との講和と織田信長との戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.15</span> <span>本願寺との講和と織田信長との戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-本願寺との講和と織田信長との戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-越中・能登平定" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#越中・能登平定"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.16</span> <span>越中・能登平定</span> </div> </a> <ul id="toc-越中・能登平定-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-七尾城の戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#七尾城の戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.17</span> <span>七尾城の戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-七尾城の戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-手取川の戦い" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#手取川の戦い"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.18</span> <span>手取川の戦い</span> </div> </a> <ul id="toc-手取川の戦い-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-最期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#最期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.19</span> <span>最期</span> </div> </a> <ul id="toc-最期-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-没後" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#没後"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>没後</span> </div> </a> <ul id="toc-没後-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-築城" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#築城"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>築城</span> </div> </a> <ul id="toc-築城-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-人物" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#人物"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>人物</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-人物-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>人物サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-人物-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-身体的特徴" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#身体的特徴"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>身体的特徴</span> </div> </a> <ul id="toc-身体的特徴-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-宗教・文化的側面" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#宗教・文化的側面"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>宗教・文化的側面</span> </div> </a> <ul id="toc-宗教・文化的側面-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-内政・諜報" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#内政・諜報"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>内政・諜報</span> </div> </a> <ul id="toc-内政・諜報-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-女性関係" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#女性関係"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>女性関係</span> </div> </a> <ul id="toc-女性関係-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-食事関係" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#食事関係"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>食事関係</span> </div> </a> <ul id="toc-食事関係-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-健康面・死因" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#健康面・死因"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>健康面・死因</span> </div> </a> <ul id="toc-健康面・死因-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-辞世の句" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#辞世の句"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.7</span> <span>辞世の句</span> </div> </a> <ul id="toc-辞世の句-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-逸話" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#逸話"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>逸話</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-逸話-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>逸話サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-逸話-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-性格・行動" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#性格・行動"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>性格・行動</span> </div> </a> <ul id="toc-性格・行動-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-部下への配慮" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#部下への配慮"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>部下への配慮</span> </div> </a> <ul id="toc-部下への配慮-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-出家騒動" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#出家騒動"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>出家騒動</span> </div> </a> <ul id="toc-出家騒動-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-宿敵・武田信玄" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#宿敵・武田信玄"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>宿敵・武田信玄</span> </div> </a> <ul id="toc-宿敵・武田信玄-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-唐沢山城の逸話" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#唐沢山城の逸話"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>唐沢山城の逸話</span> </div> </a> <ul id="toc-唐沢山城の逸話-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-その他の逸話" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#その他の逸話"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>その他の逸話</span> </div> </a> <ul id="toc-その他の逸話-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-評価" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#評価"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>評価</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-評価-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>評価サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-評価-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-人物・総合的な評価" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#人物・総合的な評価"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>人物・総合的な評価</span> </div> </a> <ul id="toc-人物・総合的な評価-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-武田信玄からの評価" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#武田信玄からの評価"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>武田信玄からの評価</span> </div> </a> <ul id="toc-武田信玄からの評価-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-戦国時代の評価" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#戦国時代の評価"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>戦国時代の評価</span> </div> </a> <ul id="toc-戦国時代の評価-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-系譜" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#系譜"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>系譜</span> </div> </a> <ul id="toc-系譜-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-家臣" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#家臣"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>家臣</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-家臣-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>家臣サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-家臣-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-越後国人衆" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#越後国人衆"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>越後国人衆</span> </div> </a> <ul id="toc-越後国人衆-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-他国衆" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#他国衆"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>他国衆</span> </div> </a> <ul id="toc-他国衆-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-上杉一門衆" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#上杉一門衆"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>上杉一門衆</span> </div> </a> <ul id="toc-上杉一門衆-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-上杉二十五将" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#上杉二十五将"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.4</span> <span>上杉二十五将</span> </div> </a> <ul id="toc-上杉二十五将-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-上杉四天王" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#上杉四天王"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.5</span> <span>上杉四天王</span> </div> </a> <ul id="toc-上杉四天王-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-忍者" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#忍者"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.6</span> <span>忍者</span> </div> </a> <ul id="toc-忍者-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-墓所・霊廟" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#墓所・霊廟"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>墓所・霊廟</span> </div> </a> <ul id="toc-墓所・霊廟-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-遺品" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#遺品"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>遺品</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-遺品-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>遺品サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-遺品-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-太刀「山鳥毛」" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#太刀「山鳥毛」"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>太刀「山鳥毛」</span> </div> </a> <ul id="toc-太刀「山鳥毛」-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-「赤地牡丹唐草文天鵞絨洋套」" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#「赤地牡丹唐草文天鵞絨洋套」"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>「赤地牡丹唐草文天鵞絨洋套」</span> </div> </a> <ul id="toc-「赤地牡丹唐草文天鵞絨洋套」-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-「国宝_上杉本洛中洛外図屏風」" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#「国宝_上杉本洛中洛外図屏風」"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>「国宝 上杉本洛中洛外図屏風」</span> </div> </a> <ul id="toc-「国宝_上杉本洛中洛外図屏風」-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-肖像・銅像等" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#肖像・銅像等"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>肖像・銅像等</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-肖像・銅像等-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>肖像・銅像等サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-肖像・銅像等-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-肖像画" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#肖像画"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>肖像画</span> </div> </a> <ul id="toc-肖像画-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-銅像等" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#銅像等"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>銅像等</span> </div> </a> <ul id="toc-銅像等-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-関連作品" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#関連作品"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>関連作品</span> </div> </a> <ul id="toc-関連作品-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-脚注" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#脚注"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>脚注</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-脚注-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>脚注サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-脚注-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-注釈" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#注釈"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>注釈</span> </div> </a> <ul id="toc-注釈-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-出典" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#出典"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.2</span> <span>出典</span> </div> </a> <ul id="toc-出典-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-参考文献" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#参考文献"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>参考文献</span> </div> </a> <ul id="toc-参考文献-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-関連項目" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#関連項目"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>関連項目</span> </div> </a> <ul id="toc-関連項目-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-外部リンク" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#外部リンク"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>外部リンク</span> </div> </a> <ul id="toc-外部リンク-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="目次" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">上杉謙信</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="特定の記事の別の言語版に移動します。 利用可能な言語35件" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-35" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">35の言語版</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%88%D8%A6%D9%8A-%D8%B3%D9%88%D8%BA%D9%8A_%D9%83%D9%86-%D8%B4%D9%8A%D9%86" title="アラビア語: أوئي-سوغي كن-شين" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أوئي-سوغي كن-شين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="アラビア語" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%80%E0%BD%BA%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%A4%E0%BD%B2%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%A8%E0%BD%B4%E0%BD%A0%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BD%B2" title="チベット語: ཀེན་ཤིན་ཨུའེ་སུ་གི" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཀེན་ཤིན་ཨུའེ་སུ་གི" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="チベット語" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="カタロニア語: Uesugi Kenshin" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="カタロニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ken%C5%A1in_Uesugi" title="チェコ語: Kenšin Uesugi" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kenšin Uesugi" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="チェコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="ドイツ語: Uesugi Kenshin" lang="de" hreflang="de" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ドイツ語" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="英語: Uesugi Kenshin" lang="en" hreflang="en" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="English" data-language-local-name="英語" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="エスペラント語: Uesugi Kenshin" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="エスペラント語" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="スペイン語: Uesugi Kenshin" lang="es" hreflang="es" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="スペイン語" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="エストニア語: Uesugi Kenshin" lang="et" hreflang="et" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="エストニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%A6%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="ペルシア語: اوئهسوگی کنشین" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اوئهسوگی کنشین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ペルシア語" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="フィンランド語: Uesugi Kenshin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="フィンランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="フランス語: Uesugi Kenshin" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="フランス語" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Ueszugi_Kensin" title="ハンガリー語: Ueszugi Kensin" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Ueszugi Kensin" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ハンガリー語" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="インドネシア語: Uesugi Kenshin" lang="id" hreflang="id" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="インドネシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="イタリア語: Uesugi Kenshin" lang="it" hreflang="it" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="イタリア語" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="ジャワ語: Uesugi Kenshin" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ジャワ語" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%B0%EC%97%90%EC%8A%A4%EA%B8%B0_%EA%B2%90%EC%8B%A0" title="韓国語: 우에스기 겐신" lang="ko" hreflang="ko" data-title="우에스기 겐신" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="韓国語" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="オランダ語: Uesugi Kenshin" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="オランダ語" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="ノルウェー語(ブークモール): Uesugi Kenshin" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="ノルウェー語(ブークモール)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kenshin_Uesugi" title="ポーランド語: Kenshin Uesugi" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kenshin Uesugi" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="ポーランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="ポルトガル語: Uesugi Kenshin" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="ポルトガル語" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%8D%D1%81%D1%83%D0%B3%D0%B8_%D0%9A%D1%8D%D0%BD%D1%81%D0%B8%D0%BD" title="ロシア語: Уэсуги Кэнсин" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Уэсуги Кэнсин" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ロシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="シンプル英語: Uesugi Kenshin" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="シンプル英語" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ken%C5%A1in_Uesugi" title="スロバキア語: Kenšin Uesugi" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kenšin Uesugi" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="スロバキア語" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B5%D1%81%D1%83%D0%B3%D0%B8_%D0%9A%D0%B5%D0%BD%D1%88%D0%B8%D0%BD" title="セルビア語: Уесуги Кеншин" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Уесуги Кеншин" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="セルビア語" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="スンダ語: Uesugi Kenshin" lang="su" hreflang="su" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="スンダ語" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%8B%E0%B8%B9%E0%B8%87%E0%B8%B4_%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%87" title="タイ語: อูเอซูงิ เค็นชิง" lang="th" hreflang="th" data-title="อูเอซูงิ เค็นชิง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="タイ語" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="トルコ語: Uesugi Kenshin" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="トルコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B5%D1%81%D1%83%D2%91%D1%96_%D0%9A%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%96%D0%BD" title="ウクライナ語: Уесуґі Кеншін" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Уесуґі Кеншін" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ウクライナ語" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="ベトナム語: Uesugi Kenshin" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ベトナム語" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%B0%A6%E4%BF%A1" title="呉語: 上杉谦信" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="上杉谦信" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="呉語" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="中国語: 上杉謙信" lang="zh" hreflang="zh" data-title="上杉謙信" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="中国語" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kensin" title="閩南語: Uesugi Kensin" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Uesugi Kensin" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="閩南語" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="広東語: 上杉謙信" lang="yue" hreflang="yue" data-title="上杉謙信" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="広東語" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Uesugi_Kenshin" title="ズールー語: Uesugi Kenshin" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Uesugi Kenshin" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="ズールー語" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q311080#sitelinks-wikipedia" title="言語間リンクを編集" class="wbc-editpage">リンクを編集</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="名前空間"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="本文を閲覧 [c]" accesskey="c"><span>ページ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" rel="discussion" title="本文ページについての議論 [t]" accesskey="t"><span>ノート</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="別の言語に切り替える" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">日本語</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="表示"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=history" title="このページの過去の版 [h]" accesskey="h"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ツール" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ツール</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="その他の操作" > <div class="vector-menu-heading"> 操作 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=history"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 全般 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E5%85%83/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="ここにリンクしている全ウィキページの一覧 [j]" accesskey="j"><span>リンク元</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E9%96%A2%E9%80%A3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0%E7%8A%B6%E6%B3%81/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" rel="nofollow" title="このページからリンクしているページの最近の更新 [k]" accesskey="k"><span>関連ページの更新状況</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ja.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:ファイルのアップロード" title="ファイルをアップロードする [u]" accesskey="u"><span>ファイルをアップロード</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&oldid=103807354" title="このページのこの版への固定リンク"><span>この版への固定リンク</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=info" title="このページについての詳細情報"><span>ページ情報</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%93%E3%81%AE%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%82%92%E5%BC%95%E7%94%A8&page=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&id=103807354&wpFormIdentifier=titleform" title="このページの引用方法"><span>このページを引用</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E4%25B8%258A%25E6%259D%2589%25E8%25AC%2599%25E4%25BF%25A1"><span>短縮URLを取得する</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E4%25B8%258A%25E6%259D%2589%25E8%25AC%2599%25E4%25BF%25A1"><span>QRコードをダウンロード</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> 印刷/書き出し </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%96%E3%83%83%E3%82%AF&bookcmd=book_creator&referer=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span>ブックの新規作成</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:DownloadAsPdf&page=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=show-download-screen"><span>PDF 形式でダウンロード</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&printable=yes" title="このページの印刷用ページ [p]" accesskey="p"><span>印刷用バージョン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 他のプロジェクト </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Uesugi_Kenshin" hreflang="en"><span>コモンズ</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://ja.wikiquote.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" hreflang="ja"><span>ウィキクォート</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q311080" title="関連付けられたデータリポジトリ項目へのリンク [g]" accesskey="g"><span>ウィキデータ項目</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">表示</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">非表示</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ja" dir="ltr"><table class="infobox" style="width:22em; width:300px;"><tbody><tr><th colspan="2" class="" style="text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold;" itemprop=""><div style="float:left; width:2.5em;"> </div><div style="float:right; width:2.5em;"><a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%AD%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%82%AF%E3%83%88:%E6%AD%A6%E5%A3%AB/%E5%87%A1%E4%BE%8B" title="プロジェクト:武士/凡例">凡例</a></div>上杉 謙信 / 上杉 輝虎</th></tr><tr class="" style="" itemprop=""><td colspan="2" class="" style="text-align:center;" itemprop=""> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png/250px-Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png" decoding="async" width="250" height="379" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png/375px-Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png/500px-Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png 2x" data-file-width="768" data-file-height="1164" /></a></span><div style="">上杉謙信肖像(<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="上杉神社">上杉神社</a>所蔵)</div></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">時代</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="戦国時代 (日本)">戦国時代</a> - <a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%9C%9F%E6%A1%83%E5%B1%B1%E6%99%82%E4%BB%A3" title="安土桃山時代">安土桃山時代</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">生誕</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E4%BA%AB%E7%A6%84" title="享禄">享禄</a>3年<a href="/wiki/1%E6%9C%8821%E6%97%A5_(%E6%97%A7%E6%9A%A6)" title="1月21日 (旧暦)">1月21日</a>(<a href="/wiki/1530%E5%B9%B4" title="1530年">1530年</a><a href="/wiki/2%E6%9C%8818%E6%97%A5" title="2月18日">2月18日</a>)</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">死没</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%AD%A3" title="天正">天正</a>6年<a href="/wiki/3%E6%9C%8813%E6%97%A5_(%E6%97%A7%E6%9A%A6)" title="3月13日 (旧暦)">3月13日</a>(<a href="/wiki/1578%E5%B9%B4" title="1578年">1578年</a><a href="/wiki/4%E6%9C%8819%E6%97%A5" title="4月19日">4月19日</a>)(49歳没)</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">改名</th><td class="" style="" itemprop=""> 長尾虎千代(<a href="/wiki/%E5%B9%BC%E5%90%8D" title="幼名">幼名</a>)→景虎(初名)→上杉政虎→輝虎→不識庵謙信(<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%8F%B7" class="mw-redirect" title="法号">法号</a>)</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">別名</th><td class="" style="" itemprop=""> 平三(<a href="/wiki/%E4%BB%AE%E5%90%8D_(%E9%80%9A%E7%A7%B0)" title="仮名 (通称)">仮名</a>)<br />宗心(<a href="/wiki/%E8%87%A8%E6%B8%88%E5%AE%97" title="臨済宗">臨済宗</a>での名前)<br />渾名:越後の龍</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">戒名</th><td class="" style="" itemprop=""> 不識院殿真光謙信</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">墓所</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E5%BB%9F%E6%89%80" title="上杉家廟所">上杉家廟所</a><br /><a href="/wiki/%E6%9E%97%E6%B3%89%E5%AF%BA_(%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82)" title="林泉寺 (上越市)">春日山林泉寺</a><br /><a href="/wiki/%E6%98%8E%E9%9D%99%E9%99%A2_(%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82)" title="明静院 (上越市)">岩殿山明静院</a><br /><a href="/wiki/%E9%AB%98%E9%87%8E%E5%B1%B1" title="高野山">高野山</a>ほか</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">官位</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E5%BE%93%E4%BA%94%E4%BD%8D" title="従五位">従五位</a>下、<a href="/wiki/%E5%BC%BE%E6%AD%A3%E5%8F%B0" title="弾正台">弾正</a>少弼?<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、贈<a href="/wiki/%E5%BE%93%E4%BA%8C%E4%BD%8D" title="従二位">従二位</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">幕府</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="室町幕府">室町幕府</a> <a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD" title="越後国">越後</a><a href="/wiki/%E5%AE%88%E8%AD%B7%E4%BB%A3" title="守護代">守護代</a>→<a href="/wiki/%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="関東管領">関東管領</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">主君</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%9A%E5%AE%9F" title="上杉定実">上杉定実</a>→<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%94%BF" title="上杉憲政">上杉憲政</a>→<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E8%BC%9D" title="足利義輝">足利義輝</a>→<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%98%AD" title="足利義昭">足利義昭</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">氏族</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E6%A1%93%E6%AD%A6%E5%B9%B3%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="桓武平氏">桓武平氏</a><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E8%89%AF%E6%96%87" title="平良文">良文</a>流府中<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%B0%8F" title="長尾氏">長尾氏</a>→<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E6%B0%8F" title="藤原氏">藤姓</a><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="山内上杉家">山内上杉家</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">父母</th><td class="" style="" itemprop=""> 父:<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%82%BA%E6%99%AF" title="長尾為景">長尾為景</a>、母:虎御前(<a href="/wiki/%E9%9D%92%E5%B2%A9%E9%99%A2" title="青岩院">青岩院</a>)<br />養父:<i><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%B4%E6%99%AF" title="長尾晴景">長尾晴景</a></i>、<i><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%94%BF" title="上杉憲政">上杉憲政</a></i></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">兄弟</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%B4%E6%99%AF" title="長尾晴景">長尾晴景</a>、<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E5%BA%B7" title="長尾景康">長尾景康</a>、長尾景房?<br /><a href="/wiki/%E4%BB%99%E6%A1%83%E9%99%A2" title="仙桃院">仙桃院</a>(<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%94%BF%E6%99%AF" title="長尾政景">長尾政景</a>室)、<a href="/wiki/%E5%8A%A0%E5%9C%B0%E6%98%A5%E7%B6%B1" title="加地春綱">加地春綱</a>室<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<br /><b>謙信</b><br />義兄弟:<i><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E8%97%A4_(%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3)&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉憲藤 (戦国時代) (存在しないページ)">上杉憲藤</a></i>、<i><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E9%87%8D" title="上杉憲重">上杉憲重</a></i>、<i><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%99%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉憲景 (存在しないページ)">上杉憲景</a></i></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">子</th><td class="" style="" itemprop=""> 養子:<i><a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E7%BE%A9%E6%98%A5" title="畠山義春">畠山義春</a></i>、<i><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%B5%A6%E6%99%AF%E5%9B%BD" title="山浦景国">山浦景国</a></i>、<i><b><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E8%99%8E" title="上杉景虎">景虎</a></b></i>、<i><b><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">景勝</a></b></i><br />養女:<i><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%B5%A6%E6%99%AF%E5%9B%BD" title="山浦景国">山浦国清</a>室</i>(<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E5%80%89%E7%BE%A9%E6%99%AF" title="朝倉義景">朝倉義景</a>の娘)<br />猶子:<i><a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="織田氏">織田氏</a></i><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">花押</th><td class="" style="" itemprop=""> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:KENSIN777.PNG" class="mw-file-description" title="上杉謙信の花押"><img alt="上杉謙信の花押" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/KENSIN777.PNG/120px-KENSIN777.PNG" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/KENSIN777.PNG/180px-KENSIN777.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/KENSIN777.PNG/240px-KENSIN777.PNG 2x" data-file-width="309" data-file-height="206" /></a></span></td></tr><tr class="noprint"><td colspan="2" style="text-align:right; font-size:85%;"><a href="/wiki/Template:%E5%9F%BA%E7%A4%8E%E6%83%85%E5%A0%B1_%E6%AD%A6%E5%A3%AB" title="Template:基礎情報 武士">テンプレートを表示</a></td></tr></tbody></table><p><b>上杉 謙信</b>(うえすぎ けんしん) / <b>上杉 輝虎</b>(うえすぎ てるとら)は、<a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="戦国時代 (日本)">戦国時代</a>に<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD" title="越後国">越後国</a>(現在の<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C" title="新潟県">新潟県</a>)など<a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%99%B8%E5%9C%B0%E6%96%B9" title="北陸地方">北陸地方</a>を支配した<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%B0%86" title="武将">武将</a>・<a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E5%90%8D" title="戦国大名">大名</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>初名は<b>長尾 景虎</b>(ながお かげとら)。<a href="/wiki/%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="関東管領">関東管領</a>・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%94%BF" title="上杉憲政">上杉憲政</a>の養子となり、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="山内上杉家">山内上杉家</a>の<a href="/wiki/%E5%AE%B6%E7%9D%A3" title="家督">家督</a>を譲られ(「<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B0%8F" title="上杉氏">上杉</a>」姓と憲政の「政」の1字を与えられ)、<b>上杉 政虎</b>(うえすぎ まさとら)と改名し、同家が世襲していた<a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="室町幕府">室町幕府</a>の重職である関東管領を引き継いだ。後に<a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="室町幕府">室町幕府</a>の<a href="/wiki/%E5%BE%81%E5%A4%B7%E5%A4%A7%E5%B0%86%E8%BB%8D" title="征夷大将軍">将軍</a>・<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E8%BC%9D" title="足利義輝">足利義輝</a>より<a href="/wiki/%E8%AB%B1" title="諱">偏諱</a>(「輝」の1字)を受けて、最終的には<b>輝虎</b>と名乗った。<b>謙信</b>は、さらに後に称した<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%8F%B7" class="mw-redirect" title="法号">法号</a>である。正式な姓名は、<b>藤原 輝虎</b>(ふじわら の てるとら)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>後世においては「敵に塩を送る」の逸話など、私利私欲に拘泥しない義の武将として知られる<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。一方で、最近の研究においては、利害を冷徹に判断しながら領土拡大に努力した戦国大名とする研究者が多い<sup id="cite_ref-読売新聞_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-読売新聞-8"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>(<a class="mw-selflink-fragment" href="#人物・総合的な評価">後述</a>)。 </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="生涯"><span id=".E7.94.9F.E6.B6.AF"></span>生涯</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=1" title="節を編集: 生涯"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="出生から初陣まで"><span id=".E5.87.BA.E7.94.9F.E3.81.8B.E3.82.89.E5.88.9D.E9.99.A3.E3.81.BE.E3.81.A7"></span>出生から初陣まで</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=2" title="節を編集: 出生から初陣まで"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:KasugayamaCastle-print.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/KasugayamaCastle-print.jpg/200px-KasugayamaCastle-print.jpg" decoding="async" width="200" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/KasugayamaCastle-print.jpg/300px-KasugayamaCastle-print.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/KasugayamaCastle-print.jpg/400px-KasugayamaCastle-print.jpg 2x" data-file-width="1224" data-file-height="854" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="春日山城">春日山城</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Linsenji_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Linsenji_1.jpg/220px-Linsenji_1.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Linsenji_1.jpg/330px-Linsenji_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Linsenji_1.jpg/440px-Linsenji_1.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%9E%97%E6%B3%89%E5%AF%BA_(%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82)" title="林泉寺 (上越市)">林泉寺</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E4%BA%AB%E7%A6%84" title="享禄">享禄</a>3年(<a href="/wiki/1530%E5%B9%B4" title="1530年">1530年</a>)1月21日<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮2006_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮2006-9"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD" title="越後国">越後</a><a href="/wiki/%E5%AE%88%E8%AD%B7%E4%BB%A3" title="守護代">守護代</a>・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%82%BA%E6%99%AF" title="長尾為景">長尾為景</a><sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200663_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200663-10"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>(三条長尾家)の四男(または次男、三男とも<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200663_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200663-10"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)として、<a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="春日山城">春日山城</a>に生まれる。母は同じく越後<a href="/wiki/%E6%A0%96%E5%90%89%E5%9F%8E" title="栖吉城">栖吉城</a>主・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%88%BF%E6%99%AF" title="長尾房景">長尾房景</a>(古志長尾家)の娘・<a href="/wiki/%E9%9D%92%E5%B2%A9%E9%99%A2" title="青岩院">虎御前</a>。主君・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%9A%E5%AE%9F" title="上杉定実">上杉定実</a>から見て「妻の甥」であり、「<a href="/wiki/%E5%A9%BF%E5%8F%96%E5%A9%9A" title="婿取婚">娘婿</a>(<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%B4%E6%99%AF" title="長尾晴景">長尾晴景</a>)の弟」にあたる。幼名の<b>虎千代</b>は、庚寅年生まれのために名づけられた<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200663_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200663-10"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE井上196415_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE井上196415-11"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前19919_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE花ヶ前19919-12"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p><a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%96%87_(%E5%85%83%E5%8F%B7)" title="天文 (元号)">天文</a>5年(<a href="/wiki/1536%E5%B9%B4" title="1536年">1536年</a>)8月、長尾為景は<a href="/wiki/%E9%9A%A0%E5%B1%85" title="隠居">隠居</a>し<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200664-13"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、虎千代の兄・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%B4%E6%99%AF" title="長尾晴景">長尾晴景</a>が<a href="/wiki/%E5%AE%B6%E7%9D%A3" title="家督">家督</a>を継いだ<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200664-13"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。なお、晴景の生母は為景の正室であった<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%A1%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="上条上杉家">上条氏(上杉弾正少弼)</a>の娘(天甫喜清大姉)と考えられており、長尾一族とは言え既に為景の家臣化していた古志長尾家出身であった虎千代の生母は女房衆出身の妾であった可能性が高い。つまり、晴景とは腹違いの庶子である虎千代は元々長尾氏の後継者としては考えられておらずに初めから寺に入る予定であった<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。虎千代は城下の<a href="/wiki/%E6%9E%97%E6%B3%89%E5%AF%BA_(%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82)" title="林泉寺 (上越市)">林泉寺</a>に<a href="/wiki/%E5%85%A5%E9%96%80" title="入門">入門</a>し<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200664-13"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<a href="/wiki/%E4%BD%8F%E8%81%B7" title="住職">住職</a>の<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AE%A4%E5%85%89%E8%82%B2" title="天室光育">天室光育</a>の教えを受けたとされる<sup id="cite_ref-FOOTNOTE井上196415_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE井上196415-11"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前199110_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE花ヶ前199110-15"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>武勇の遊戯を嗜み、左右の人を驚嘆させた。また好んで、一間四方の城郭模型で遊んでいた<sup id="cite_ref-FOOTNOTE布施19174_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE布施19174-16"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前199110_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE花ヶ前199110-15"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。後年、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">上杉景勝</a>がこの模型を<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E5%8B%9D%E9%A0%BC" title="武田勝頼">武田勝頼</a>の嫡男<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E4%BF%A1%E5%8B%9D" title="武田信勝">信勝</a>に贈っている<sup id="cite_ref-FOOTNOTE布施19174_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE布施19174-16"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>天文11年(1542年)12月、為景が病没したが、敵対勢力が春日山城に迫ったため、虎千代は<a href="/wiki/%E7%94%B2%E5%86%91" title="甲冑">甲冑</a>を着け、剣を持って亡父の柩を護送した<sup id="cite_ref-FOOTNOTE布施19173_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE布施19173-17"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE井上196416_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE井上196416-18"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前199111_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE花ヶ前199111-19"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>天文12年(<a href="/wiki/1543%E5%B9%B4" title="1543年">1543年</a>)8月15日、虎千代は<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%8D" title="元服">元服</a>して、<b>景虎</b>と名乗った。この頃、景虎は<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%BF%97%E9%83%A1" title="古志郡">古志郡</a>にある<a href="/wiki/%E6%A0%83%E5%B0%BE%E5%9F%8E" title="栃尾城">栃尾城</a>に入っているが、古志郡は古志長尾家の勢力圏にあることや古志長尾家の文書の一部が『<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E6%96%87%E6%9B%B8" title="上杉家文書">上杉家文書</a>』に含まれていることから、「為景の死後に家中における立場が弱くなった虎御前が息子の景虎を連れて古志に戻った」<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>「古志長尾家が外孫である景虎を当主として迎え入れた」<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>などの見解も出されている<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>天文13年(<a href="/wiki/1544%E5%B9%B4" title="1544年">1544年</a>)春、晴景を侮って越後の<a href="/wiki/%E8%B1%AA%E6%97%8F" title="豪族">豪族</a>が<a href="/wiki/%E8%AC%80%E5%8F%8D" title="謀反">謀反</a>を起こし、栃尾城に攻め寄せたが、<a href="/wiki/%E5%88%9D%E9%99%A3" title="初陣">初陣</a>の景虎はそれを撃退した(<a href="/wiki/%E6%A0%83%E5%B0%BE%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="栃尾城の戦い">栃尾城の戦い</a>)。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="家督相続・越後統一"><span id=".E5.AE.B6.E7.9D.A3.E7.9B.B8.E7.B6.9A.E3.83.BB.E8.B6.8A.E5.BE.8C.E7.B5.B1.E4.B8.80"></span>家督相続・越後統一</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=3" title="節を編集: 家督相続・越後統一"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Tochio_Castle_Honmaru_ruins_from_Akiba_Park_20170504.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Tochio_Castle_Honmaru_ruins_from_Akiba_Park_20170504.jpg/260px-Tochio_Castle_Honmaru_ruins_from_Akiba_Park_20170504.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Tochio_Castle_Honmaru_ruins_from_Akiba_Park_20170504.jpg/390px-Tochio_Castle_Honmaru_ruins_from_Akiba_Park_20170504.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Tochio_Castle_Honmaru_ruins_from_Akiba_Park_20170504.jpg/520px-Tochio_Castle_Honmaru_ruins_from_Akiba_Park_20170504.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>秋葉公園から眺めた<a href="/wiki/%E6%A0%83%E5%B0%BE%E5%9F%8E" title="栃尾城">栃尾城</a>本丸跡</figcaption></figure> <p>天文14年(<a href="/wiki/1545%E5%B9%B4" title="1545年">1545年</a>)10月、守護上杉家家臣で<a href="/w/index.php?title=%E9%BB%92%E6%BB%9D%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="黒滝城 (存在しないページ)">黒滝城</a>主の<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E7%A7%80%E5%BF%A0" title="黒田秀忠">黒田秀忠</a>が<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%B0%8F" title="長尾氏">長尾氏</a>に対して謀反を起こした。黒田秀忠は守護代・晴景の居城である春日山城にまで攻め込み、景虎の兄・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E5%BA%B7" title="長尾景康">長尾景康</a>らを殺害した後、黒滝城に立て籠もった。景虎は、兄に代わって上杉定実から討伐を命じられ、総大将として軍の指揮を執り、秀忠を降伏させた(<a href="/w/index.php?title=%E9%BB%92%E6%BB%9D%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="黒滝城の戦い (存在しないページ)">黒滝城の戦い</a>)。 </p><p>天文15年(<a href="/wiki/1546%E5%B9%B4" title="1546年">1546年</a>)2月、秀忠が再び兵を挙げるに及び再び、景虎を擁立して晴景に退陣を迫るようになり、晴景と景虎との関係は険悪なものとなった。 </p><p>ただし、その後の新史料の発見<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>などで、黒田秀忠の謀叛が天文17年(<a href="/wiki/1548%E5%B9%B4" title="1548年">1548年</a>)10月の出来事であることが確実になったこと、黒田討伐の際に景虎が上杉定実の命令を受けていることから、黒田秀忠は後述の長尾政景らと共に晴景を支持する立場から兵を挙げたとする見方が有力になっている<sup id="cite_ref-imafuku2014_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2014-25"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-maejima2017_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-maejima2017-27"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-fukuhara2018_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-fukuhara2018-28"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>天文17年(1548年)になると、晴景に代わって景虎を守護代に擁立しようとの動きが盛んになる。その中心的役割を担ったのは、揚北衆の<a href="/wiki/%E9%B3%A5%E5%9D%82%E5%9F%8E" title="鳥坂城">鳥坂城</a>主・<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%9D%A1%E8%97%A4%E8%B3%87" title="中条藤資">中条藤資</a>と、北<a href="/wiki/%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD" title="信濃国">信濃</a>の豪族で景虎の叔父でもある<a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%A2%A8%E6%B0%8F%E9%A4%A8" title="高梨氏館">中野城</a>主・<a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%A2%A8%E6%94%BF%E9%A0%BC" title="高梨政頼">高梨政頼</a>であった。さらに栃尾城にあって景虎を補佐する<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E5%AE%9F%E4%B9%83" title="本庄実乃">本庄実乃</a>、景虎の母・虎御前の実家である栖吉城主・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E4%BF%A1" title="上杉景信">長尾景信</a>(古志長尾家)、<a href="/wiki/%E4%B8%8E%E6%9D%BF%E5%9F%8E" class="mw-disambig" title="与板城">与板城</a>主・<a href="/wiki/%E7%9B%B4%E6%B1%9F%E6%99%AF%E7%B6%B1" title="直江景綱">直江実綱</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%89%E6%9D%A1%E5%9F%8E" title="三条城">三条城</a>主・<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%90%89%E8%A1%8C%E7%9B%9B" title="山吉行盛">山吉行盛</a>らが協調し、景虎派を形成した。これに対し、<a href="/wiki/%E5%9D%82%E6%88%B8%E5%9F%8E" title="坂戸城">坂戸城</a>主・長尾政景(上田長尾家)や蒲原郡奥山荘の<a href="/w/index.php?title=%E9%BB%92%E5%B7%9D%E5%9F%8E_(%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="黒川城 (越後国) (存在しないページ)">黒川城</a>主・<a href="/wiki/%E9%BB%92%E5%B7%9D%E6%B8%85%E5%AE%9F" title="黒川清実">黒川清実</a>らは晴景についた。前述のように、黒田秀忠も晴景方であったと考えられている。 </p><p>同年12月30日、守護・上杉定実の調停の下、晴景は景虎を養子とした上で家督を譲って隠退。景虎は春日山城に入り、19歳で家督を相続し、守護代となる<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200664-13"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。ただし、定実は単なる仲裁・調停役ではなく、晴景排除のために景虎擁立に動いた中心人物とする見方が有力になっている<sup id="cite_ref-maejima2017_27-1" class="reference"><a href="#cite_note-maejima2017-27"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-fukuhara2018_28-1" class="reference"><a href="#cite_note-fukuhara2018-28"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>天文19年(<a href="/wiki/1550%E5%B9%B4" title="1550年">1550年</a>)2月、定実が後継者を遺さずに死去したため<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、景虎は<a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="室町幕府">室町幕府</a>第13代将軍・<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E8%BC%9D" title="足利義輝">足利義輝</a>から越後守護を代行することを命じられ、越後国主としての地位を認められた<sup id="cite_ref-FOOTNOTE池矢田200781_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE池矢田200781-31"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>同年12月、一族の坂戸城主・長尾政景が景虎の家督相続に不満を持って反乱を起こした。翌1月、景虎は政景方の<span style="speak:none" aria-hidden="true"><a href="/w/index.php?title=%E7%99%BA%E6%99%BA%E9%95%B7%E8%8A%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="発智長芳 (存在しないページ)">発智長芳</a></span>(ほっち ながよし)の居城・<a href="/w/index.php?title=%E6%9D%BF%E6%9C%A8%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="板木城 (存在しないページ)">板木城</a>を攻撃し、これに勝利した。さらに8月、坂戸城を包囲することで、これを鎮圧した(<a href="/wiki/%E5%9D%82%E6%88%B8%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="坂戸城の戦い">坂戸城の戦い</a>)。降伏した政景は景虎の姉・<a href="/wiki/%E4%BB%99%E6%A1%83%E9%99%A2" title="仙桃院">仙桃院</a>の夫であったこと等から助命され、以降は景虎の重臣として重きをなす。政景の反乱を鎮圧したことで越後国の内乱は一応収まり、景虎は22歳で越後統一を成し遂げた。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="第1次川中島の戦いから第3次川中島の戦いまで"><span id=".E7.AC.AC1.E6.AC.A1.E5.B7.9D.E4.B8.AD.E5.B3.B6.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84.E3.81.8B.E3.82.89.E7.AC.AC3.E6.AC.A1.E5.B7.9D.E4.B8.AD.E5.B3.B6.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84.E3.81.BE.E3.81.A7"></span>第1次川中島の戦いから第3次川中島の戦いまで</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=4" title="節を編集: 第1次川中島の戦いから第3次川中島の戦いまで"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%B7%9D%E4%B8%AD%E5%B3%B6%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="川中島の戦い">川中島の戦い</a>」を参照</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:SaiRiverJoinsChikumaRiver.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/SaiRiverJoinsChikumaRiver.jpg/200px-SaiRiverJoinsChikumaRiver.jpg" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/SaiRiverJoinsChikumaRiver.jpg/301px-SaiRiverJoinsChikumaRiver.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/SaiRiverJoinsChikumaRiver.jpg/400px-SaiRiverJoinsChikumaRiver.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="640" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E5%B7%9D%E4%B8%AD%E5%B3%B6" title="川中島">川中島</a>一帯</figcaption></figure> <p>天文21年(<a href="/wiki/1552%E5%B9%B4" title="1552年">1552年</a>)1月、<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E6%A8%A1%E5%9B%BD" title="相模国">相模国</a>の<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F%E5%BA%B7" title="北条氏康">北条氏康</a>によって領国を追われた関東管領・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%94%BF" title="上杉憲政">上杉憲政</a><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>を迎え入れ、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A4%A8#御館" title="上杉館">御館</a>に住まわせた。これにより北条氏康と敵対関係となった。 </p><p>天文21年(<a href="/wiki/1552%E5%B9%B4" title="1552年">1552年</a>)8月、景虎は<a href="/w/index.php?title=%E5%B9%B3%E5%AD%90%E5%AD%AB%E4%B8%89%E9%83%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="平子孫三郎 (存在しないページ)">平子孫三郎</a>、<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E7%B9%81%E9%95%B7" title="本庄繁長">本庄繁長</a>等を<a href="/wiki/%E9%96%A2%E6%9D%B1" title="関東">関東</a>に派兵し、上野<a href="/wiki/%E6%B2%BC%E7%94%B0%E5%9F%8E" title="沼田城">沼田城</a>を攻める北条軍を撃退、さらに平井城・<a href="/w/index.php?title=%E5%B9%B3%E4%BA%95%E9%87%91%E5%B1%B1%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="平井金山城 (存在しないページ)">平井金山城</a>の奪還に成功する。北条軍を率いる<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E5%B9%BB%E5%BA%B5" title="北条幻庵">北条幻庵長綱</a>は上野国から撤退、<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E8%94%B5%E5%9B%BD" title="武蔵国">武蔵</a><a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E6%AD%A6%E8%94%B5%E5%9B%BD)" title="松山城 (武蔵国)">松山城</a>へ逃れた。なおこの年の4月23日、<a href="/wiki/%E5%BE%93%E4%BA%94%E4%BD%8D%E4%B8%8B" class="mw-redirect" title="従五位下">従五位下</a>・弾正少弼に叙任される<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>同年、武田晴信(後の<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E4%BF%A1%E7%8E%84" title="武田信玄">武田信玄</a>)の信濃侵攻によって、領国を追われた信濃守護・<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%AC%A0%E5%8E%9F%E9%95%B7%E6%99%82" title="小笠原長時">小笠原長時</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%91%E4%B8%8A%E7%BE%A9%E6%B8%85" title="村上義清">村上義清</a>らが長尾景虎に救いを求めてくる。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Tsurugi_%22Urizane%22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Tsurugi_%22Urizane%22.jpg/220px-Tsurugi_%22Urizane%22.jpg" decoding="async" width="220" height="314" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Tsurugi_%22Urizane%22.jpg/330px-Tsurugi_%22Urizane%22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Tsurugi_%22Urizane%22.jpg/440px-Tsurugi_%22Urizane%22.jpg 2x" data-file-width="1569" data-file-height="2236" /></a><figcaption>上杉謙信が最初の上洛時に後奈良天皇から下賜された「瓜実剣」(右、現在上杉神社蔵)。</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Tachi_%E2%80%9CKunimune%E2%80%9D_and_Koshirae_%22Kaij%C5%8Dt%C5%8D%22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Tachi_%E2%80%9CKunimune%E2%80%9D_and_Koshirae_%22Kaij%C5%8Dt%C5%8D%22.jpg/220px-Tachi_%E2%80%9CKunimune%E2%80%9D_and_Koshirae_%22Kaij%C5%8Dt%C5%8D%22.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Tachi_%E2%80%9CKunimune%E2%80%9D_and_Koshirae_%22Kaij%C5%8Dt%C5%8D%22.jpg/330px-Tachi_%E2%80%9CKunimune%E2%80%9D_and_Koshirae_%22Kaij%C5%8Dt%C5%8D%22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Tachi_%E2%80%9CKunimune%E2%80%9D_and_Koshirae_%22Kaij%C5%8Dt%C5%8D%22.jpg/440px-Tachi_%E2%80%9CKunimune%E2%80%9D_and_Koshirae_%22Kaij%C5%8Dt%C5%8D%22.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1608" /></a><figcaption>太刀 銘「国宗」とその拵「戒杖刀」(現在個人蔵、重要美術品)。上杉謙信が上洛時、高野山で舜学坊清胤に教えを受けた際に携えていたと伝えられる<a href="/wiki/%E4%BB%95%E8%BE%BC%E3%81%BF%E5%88%80" title="仕込み刀">仕込み杖</a>。</figcaption></figure> <p>天文21年(<a href="/wiki/1552%E5%B9%B4" title="1552年">1552年</a>)9月、景虎は初めての上洛を果たし、<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="後奈良天皇">後奈良天皇</a>および将軍・足利義輝に拝謁している。京で参内して天皇に拝謁した折、御剣と天盃を下賜され、敵を討伐せよとの勅命を受けた。この上洛時に<a href="/wiki/%E5%A0%BA" title="堺">堺</a>を遊覧し、<a href="/wiki/%E9%AB%98%E9%87%8E%E5%B1%B1" title="高野山">高野山</a>へ詣で、京へ戻って<a href="/wiki/%E8%87%A8%E6%B8%88%E5%AE%97" title="臨済宗">臨済宗</a><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%BE%B3%E5%AF%BA" title="大徳寺">大徳寺</a>91世の<span style="speak:none" aria-hidden="true"><a href="/w/index.php?title=%E5%BE%B9%E5%B2%AB%E5%AE%97%E4%B9%9D&action=edit&redlink=1" class="new" title="徹岫宗九 (存在しないページ)">徹岫宗九</a></span>(てっしゅうそうく)の下に参禅して受戒し、「宗心」の<a href="/wiki/%E6%88%92%E5%90%8D" title="戒名">戒名</a>を授けられた。 </p><p>天文22年(<a href="/wiki/1553%E5%B9%B4" title="1553年">1553年</a>)4月、信濃国<a href="/wiki/%E5%9F%B4%E7%A7%91%E9%83%A1" title="埴科郡">埴科郡</a><a href="/wiki/%E8%91%9B%E5%B0%BE%E5%9F%8E" title="葛尾城">葛尾城</a>主の<a href="/wiki/%E6%9D%91%E4%B8%8A%E7%BE%A9%E6%B8%85" title="村上義清">村上義清</a>は武田晴信の率いる武田軍との抗争に敗れて葛尾城を脱出し、越後の長尾景虎に援軍を要請した。村上義清は景虎から援軍を与えられ一時は葛尾城を奪還したものの、武田軍に抗しきれず同年8月村上義清は越後国へ亡命した。 </p><p>ここに及んで長尾景虎は晴信討伐を決意し、自ら軍の指揮を執り信濃国に出陣した。 </p><p>天文22年(<a href="/wiki/1553%E5%B9%B4" title="1553年">1553年</a>)8月30日、景虎の率いる長尾軍は「布施の戦い」で晴信の率いる武田軍の先鋒を撃破した。 </p><p>天文22年(<a href="/wiki/1553%E5%B9%B4" title="1553年">1553年</a>)9月1日、景虎は八幡でも武田軍を破り、さらに武田領内へ深く侵攻して<a href="/wiki/%E8%8D%92%E7%A0%A5%E5%9F%8E" title="荒砥城">荒砥城</a>や<a href="/w/index.php?title=%E8%99%9A%E7%A9%BA%E8%94%B5%E5%B1%B1%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="虚空蔵山城 (存在しないページ)">虚空蔵山城</a>を攻め落とし、<a href="/wiki/%E9%9D%92%E6%9F%B3%E5%9F%8E" title="青柳城">青柳城</a>へ放火した。これに対し晴信は本陣を<a href="/wiki/%E5%A1%A9%E7%94%B0%E5%9F%8E" title="塩田城">塩田城</a>に移し、決戦を避けた。その後、武田軍と長尾軍との間では、武力衝突は起きず、膠着状態が続いた。長尾軍は9月に越後へ引き上げた(第一次<a href="/wiki/%E5%B7%9D%E4%B8%AD%E5%B3%B6%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="川中島の戦い">川中島の戦い</a>)。 </p><p>天文23年(<a href="/wiki/1554%E5%B9%B4" title="1554年">1554年</a>)、家臣の<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E9%AB%98%E5%BA%83" title="北条高広">北条高広</a>が武田と通じて謀反を起こした。 </p><p>天文24年(<a href="/wiki/1555%E5%B9%B4" title="1555年">1555年</a>)。景虎は自らが出陣して高広の居城・<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E5%9F%8E" title="北条城">北条城</a>を包囲し、これを鎮圧した(<a href="/w/index.php?title=%E5%8C%97%E6%9D%A1%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="北条城の戦い (存在しないページ)">北条城の戦い</a>)。この時、北条高広は帰参を許された。この間、武田晴信は<a href="/wiki/%E5%96%84%E5%85%89%E5%AF%BA" title="善光寺">善光寺</a><a href="/wiki/%E5%88%A5%E5%BD%93" title="別当">別当</a>・<a href="/wiki/%E6%A0%97%E7%94%B0%E5%AF%9B%E4%B9%85" title="栗田寛久">栗田鶴寿</a>を味方につけ<a href="/wiki/%E6%97%AD%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="旭山城">旭山城</a>を支配下に置いた。 </p><p>天文24年(<a href="/wiki/1555%E5%B9%B4" title="1555年">1555年</a>)4月、景虎は武田軍を迎撃する為、再び信濃国へ出兵し、晴信と川中島の<a href="/wiki/%E7%8A%80%E5%B7%9D_(%E9%95%B7%E9%87%8E%E7%9C%8C)" title="犀川 (長野県)">犀川</a>を挟んで対峙した(第二次川中島の戦い)。また、裾花川を挟んで旭山城と相対する<a href="/wiki/%E8%91%9B%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD)" title="葛山城 (信濃国)">葛山城</a>を築いて付城とし、旭山城の武田軍を牽制させた。景虎は、犀川の<a href="/wiki/%E6%B8%A1%E6%B2%B3" title="渡河">渡河</a>を試みるなど攻勢をかけたものの、小競り合いに終始して決着はつかなかった。その後、武田軍と長尾軍の双方のにらみ合いは5ヶ月に及び、最終的に<a href="/wiki/%E9%A7%BF%E6%B2%B3%E5%9B%BD" title="駿河国">駿河国</a>の<a href="/wiki/%E4%BB%8A%E5%B7%9D%E7%BE%A9%E5%85%83" title="今川義元">今川義元</a>の仲介の下で和睦となった。 </p><p><a href="/wiki/%E5%BC%98%E6%B2%BB_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="弘治 (日本)">弘治</a>2年(<a href="/wiki/1556%E5%B9%B4" title="1556年">1556年</a>)3月、景虎は家臣同士の領土争いや国衆の紛争の調停で心身が疲れ果てたため、突然<a href="/wiki/%E5%87%BA%E5%AE%B6" title="出家">出家</a>・隠居することを宣言した。 </p><p><a href="/wiki/%E5%BC%98%E6%B2%BB_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="弘治 (日本)">弘治</a>2年(<a href="/wiki/1556%E5%B9%B4" title="1556年">1556年</a>)6月、景虎は天室光育に遺書を託し(『歴代古案』)、春日山城をあとに高野山<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>に向かった<sup id="cite_ref-FOOTNOTE上杉家御年譜1989_34-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE上杉家御年譜1989-34"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>しかしその間、武田晴信に内通した家臣・<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E7%86%8A%E6%9C%9D%E7%A7%80" title="大熊朝秀">大熊朝秀</a>が反旗を翻して謀反を起こした。天室光育、長尾政景らは、このことを急いで景虎に知らせた。周囲からの説得で出家を断念した景虎は越後国へ帰国した。そして、一端越中へ退き再び越後へ侵入しようとした朝秀を打ち破った(<a href="/w/index.php?title=%E9%A7%92%E5%B8%B0%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="駒帰の戦い (存在しないページ)">駒帰の戦い</a>)。 </p><p>弘治3年(<a href="/wiki/1557%E5%B9%B4" title="1557年">1557年</a>)2月、武田晴信は盟約を反故にして長尾軍の葛山城を攻略、さらに信越国境付近まで進軍し、景虎方の信濃豪族・<a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%A2%A8%E6%94%BF%E9%A0%BC" title="高梨政頼">高梨政頼</a>の居城・<a href="/wiki/%E9%A3%AF%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="飯山城">飯山城</a>を攻撃した。景虎は政頼から救援要請を受けるも、信越国境が積雪で閉ざされていたため出兵が遅れた。 </p><p>弘治3年(<a href="/wiki/1557%E5%B9%B4" title="1557年">1557年</a>)4月、雪解けの始まった頃、景虎は再び川中島に出陣した(第三次川中島の戦い)。その後、長尾軍は<a href="/wiki/%E9%AB%98%E4%BA%95%E9%83%A1" title="高井郡">高井郡</a><a href="/w/index.php?title=%E5%B1%B1%E7%94%B0%E5%9F%8E_(%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="山田城 (信濃国) (存在しないページ)">山田城</a>、福島城を攻め落とし、<a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%B2%BC%E5%9F%8E_(%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD)" title="長沼城 (信濃国)">長沼城</a>と善光寺を奪還した。<a href="/wiki/%E6%A8%AA%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD)" title="横山城 (信濃国)">横山城</a>に着陣して、さらに破却されていた旭山城を再興して本営とした。 </p><p>弘治3年(<a href="/wiki/1557%E5%B9%B4" title="1557年">1557年</a>)5月、景虎は武田領内へ深く侵攻、埴科郡・<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%9C%8C%E9%83%A1" title="小県郡">小県郡</a>境・坂木の岩鼻まで進軍した。しかし、武田軍は、<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E6%9C%AC%E5%9F%8E" title="松本城">深志城</a>から先へは進まず長尾軍との決戦を避けた。 </p><p>弘治3年(<a href="/wiki/1557%E5%B9%B4" title="1557年">1557年</a>)7月、武田軍の別働隊が長尾軍の<a href="/wiki/%E5%AE%89%E6%9B%87%E9%83%A1" title="安曇郡">安曇郡</a><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E8%B0%B7%E5%9F%8E_(%E6%9B%96%E6%98%A7%E3%81%95%E5%9B%9E%E9%81%BF)" class="mw-disambig" title="小谷城 (曖昧さ回避)">小谷城</a>を攻略。一方の長尾軍は背後を脅かされたため、飯山城まで兵を引き、高井郡<a href="/w/index.php?title=%E9%87%8E%E6%B2%A2%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="野沢城 (存在しないページ)">野沢城</a>・<a href="/wiki/%E5%B0%BC%E5%B7%8C%E5%9F%8E" title="尼巌城">尼巌城</a>を攻撃する。 </p><p>弘治3年(<a href="/wiki/1557%E5%B9%B4" title="1557年">1557年</a>)8月、武田軍と長尾軍は<a href="/wiki/%E9%AB%BB%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="髻山城">髻山城</a>近くの<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E5%86%85%E9%83%A1" title="水内郡">水内郡</a>上野原で交戦するも、決定的な戦いではなかった。 </p><p>弘治4年(<a href="/wiki/1558%E5%B9%B4" title="1558年">1558年</a>)、将軍・義輝から上洛要請があり、長尾景虎は翌年に上洛することを伝える。また『宇都宮興廃記』によれば同年、長尾軍は上野国経由で<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E9%87%8E%E5%9B%BD" title="下野国">下野国</a>に侵攻し、<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%B1%B1%E6%B0%8F" title="小山氏">小山氏</a>の<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E4%B8%8B%E9%87%8E%E5%9B%BD)" title="小山城 (下野国)">祇園城</a>と<a href="/wiki/%E5%A3%AC%E7%94%9F%E6%B0%8F" title="壬生氏">壬生氏</a>の<a href="/wiki/%E5%A3%AC%E7%94%9F%E5%9F%8E" title="壬生城">壬生城</a>を攻略、さらに<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E9%87%8E%E5%AE%87%E9%83%BD%E5%AE%AE%E6%B0%8F" title="下野宇都宮氏">宇都宮氏</a>の<a href="/wiki/%E5%AE%87%E9%83%BD%E5%AE%AE%E5%9F%8E" title="宇都宮城">宇都宮城</a>を攻略するために<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%8A%9F%E5%9F%8E" title="多功城">多功城</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E4%B8%89%E5%B7%9D%E5%9F%8E" title="上三川城">上三川城</a>を攻めるが、多功城主の<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%8A%9F%E9%95%B7%E6%9C%9D" title="多功長朝">多功長朝</a>によって先陣の<a href="/wiki/%E4%BD%90%E9%87%8E%E8%B1%8A%E7%B6%B1" title="佐野豊綱">佐野豊綱</a>が討ち取られると軍が混乱したために景虎は軍を引き上げた。多功長朝率いる宇都宮勢は上野<a href="/wiki/%E7%99%BD%E4%BA%95%E5%9F%8E" title="白井城">白井城</a>まで景虎を追撃してきたが、武蔵<a href="/wiki/%E5%B2%A9%E6%A7%BB%E5%9F%8E" title="岩槻城">岩槻城</a>主の<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="太田氏">太田氏</a>の仲介によって和睦をしている。その翌年の永禄2年(1559年)3月、高梨政頼の本城・<a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%A2%A8%E6%B0%8F%E9%A4%A8" title="高梨氏館">中野城</a>が武田方の<a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E8%99%8E%E7%B6%B1" title="春日虎綱">高坂昌信</a>の攻撃により落城。景虎が信濃国へ出兵できない時期を見計って、晴信は徐々に善光寺平を支配下に入れていった。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="小田原城の戦い"><span id=".E5.B0.8F.E7.94.B0.E5.8E.9F.E5.9F.8E.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>小田原城の戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=5" title="節を編集: 小田原城の戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Odawara_Castle.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Odawara_Castle.JPG/260px-Odawara_Castle.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Odawara_Castle.JPG/390px-Odawara_Castle.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Odawara_Castle.JPG/520px-Odawara_Castle.JPG 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>現在の<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%94%B0%E5%8E%9F%E5%9F%8E" title="小田原城">小田原城</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Musashi_Matsuyama_Castle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Musashi_Matsuyama_Castle.jpg/260px-Musashi_Matsuyama_Castle.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Musashi_Matsuyama_Castle.jpg/390px-Musashi_Matsuyama_Castle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Musashi_Matsuyama_Castle.jpg/520px-Musashi_Matsuyama_Castle.jpg 2x" data-file-width="738" data-file-height="554" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E6%AD%A6%E8%94%B5%E5%9B%BD)" title="松山城 (武蔵国)">松山城</a>本丸跡</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Tant%C5%8D_%E2%80%9CGokotai%E2%80%9D.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Tant%C5%8D_%E2%80%9CGokotai%E2%80%9D.jpg/220px-Tant%C5%8D_%E2%80%9CGokotai%E2%80%9D.jpg" decoding="async" width="220" height="319" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Tant%C5%8D_%E2%80%9CGokotai%E2%80%9D.jpg/330px-Tant%C5%8D_%E2%80%9CGokotai%E2%80%9D.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Tant%C5%8D_%E2%80%9CGokotai%E2%80%9D.jpg/440px-Tant%C5%8D_%E2%80%9CGokotai%E2%80%9D.jpg 2x" data-file-width="1564" data-file-height="2265" /></a><figcaption>上杉謙信が二度目の上洛時に正親町天皇から下賜された短刀「<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%99%8E%E9%80%80" title="五虎退">五虎退</a>」(左、現在個人蔵、重要美術品)。</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E6%B0%B8%E7%A6%84" title="永禄">永禄</a>2年(<a href="/wiki/1559%E5%B9%B4" title="1559年">1559年</a>)5月、長尾景虎は再度上洛して、<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E8%A6%AA%E7%94%BA%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="正親町天皇">正親町天皇</a>や将軍・足利義輝に拝謁する。このとき、義輝から<a href="/wiki/%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="管領">管領</a>並の待遇を与えられた(上杉の七免許)。室町幕府の記録『後鑑』(<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%99%82%E4%BB%A3" title="江戸時代">江戸時代</a>末期に<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="江戸幕府">江戸幕府</a>が編纂)には、『関東管領記』『関東兵乱記(相州兵乱記)』『春日山日記(上杉軍記)』を出典として掲載されている。 </p><p>また、景虎はこの時、<a href="/wiki/%E5%86%85%E8%A3%8F" title="内裏">内裏</a>修理の資金を献上したともいうが、朝廷の記録である『<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E6%B9%AF%E6%AE%BF%E4%B8%8A%E6%97%A5%E8%A8%98" title="御湯殿上日記">御湯殿上日記</a>』には、「永禄3年6月18日に、越後の長尾(景虎)が内裡修理の任を請う」という記述があるだけで、年次や記述内容に違いがある。『<a href="/wiki/%E8%A8%80%E7%B6%99%E5%8D%BF%E8%A8%98" title="言継卿記">言継卿記</a>』には、「永禄2年5月24日、越後国名河(長尾)上洛云々、武家御相判御免、1,500人。」という記述であり、上杉家譜などの兵5,000という記述と異なる。 </p><p>なお、<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E9%87%8E%E5%BF%A0%E5%B9%B8" title="天野忠幸">天野忠幸</a>はこの年に景虎だけではなく、<a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E4%BF%A1%E9%95%B7" title="織田信長">織田信長</a>や<a href="/wiki/%E6%96%8E%E8%97%A4%E7%BE%A9%E9%BE%8D" title="斎藤義龍">斎藤義龍</a>も急遽上洛していることに注目している。この前年である永禄元年、足利義輝と<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%A5%BD%E9%95%B7%E6%85%B6" title="三好長慶">三好長慶</a>の戦いは長慶が正親町天皇の支持を取り付けて有利な形で和睦しており、曲りなりにも存続してきた室町将軍を頂点とする秩序が大きな打撃を受けた。このため、足利義輝との関係を維持することで権威を保ってきた諸大名たちが動揺したのを心配して、その状況を確かめるために景虎が越後から上洛に踏み切ったのではないか、と推測している<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>長尾景虎と足利義輝との関係は親密なものであったが、義輝が幕府の重臣である<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%88%98%E6%99%B4%E5%85%89" title="大舘晴光">大舘晴光</a>を派遣して長尾・武田・北条の三者の和睦を斡旋し、<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%A5%BD%E9%95%B7%E6%85%B6" title="三好長慶">三好長慶</a>の勢力を駆逐するために協力するよう説得した際には、三者の考え方の違いが大きく実現しなかった。 </p><p>永禄3年(<a href="/wiki/1560%E5%B9%B4" title="1560年">1560年</a>)3月、<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD" title="越中国">越中国</a>の<a href="/wiki/%E6%A4%8E%E5%90%8D%E5%BA%B7%E8%83%A4" title="椎名康胤">椎名康胤</a>が<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E9%95%B7%E8%81%B7" title="神保長職">神保長職</a>に攻められ、長尾景虎に支援を要請した。これを受け景虎は初めて越中へ出陣、<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E9%95%B7%E8%81%B7" title="神保長職">神保長職</a>の居城・<a href="/wiki/%E5%AF%8C%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="富山城">富山城</a>を落城させた。その後、<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E9%95%B7%E8%81%B7" title="神保長職">神保長職</a>は<a href="/wiki/%E5%A2%97%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="増山城">増山城</a>に逃げたが、長尾軍はその城も攻め落してた。城を失った<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E9%95%B7%E8%81%B7" title="神保長職">神保長職</a>は逃亡して、<a href="/wiki/%E6%A4%8E%E5%90%8D%E5%BA%B7%E8%83%A4" title="椎名康胤">椎名康胤</a>を助けた。 </p><p>永禄3年(<a href="/wiki/1560%E5%B9%B4" title="1560年">1560年</a>)5月19日、<a href="/wiki/%E6%A1%B6%E7%8B%AD%E9%96%93%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="桶狭間の戦い">桶狭間の戦い</a>で<a href="/wiki/%E4%BB%8A%E5%B7%9D%E7%BE%A9%E5%85%83" title="今川義元">今川義元</a>が討ち死にした。これは、<a href="/wiki/%E7%94%B2%E7%9B%B8%E9%A7%BF%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%90%8C%E7%9B%9F" title="甲相駿三国同盟">甲相駿三国同盟</a>の一つ<a href="/wiki/%E4%BB%8A%E5%B7%9D%E6%B0%8F" title="今川氏">今川氏</a>が崩れたことになり、長尾景虎は、相模の<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F%E5%BA%B7" title="北条氏康">北条氏康</a>を討伐することを決断し、長尾軍は関東へ向けて侵攻した。<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%B3%A0_(%E7%BE%A4%E9%A6%AC%E7%9C%8C%E3%83%BB%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C)" title="三国峠 (群馬県・新潟県)">三国峠</a>を越えて、上野国に入った長尾景虎は、<a href="/wiki/%E9%95%B7%E9%87%8E%E6%A5%AD%E6%AD%A3" title="長野業正">長野業正</a>らの支援を受けながら<a href="/w/index.php?title=%E5%B0%8F%E5%B7%9D%E5%9F%8E_(%E4%B8%8A%E9%87%8E%E5%9B%BD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="小川城 (上野国) (存在しないページ)">小川城</a>、<a href="/wiki/%E5%90%8D%E8%83%A1%E6%A1%83%E5%9F%8E" title="名胡桃城">名胡桃城</a>、<a href="/w/index.php?title=%E6%98%8E%E9%96%93%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="明間城 (存在しないページ)">明間城</a>、沼田城、<a href="/wiki/%E5%B2%A9%E4%B8%8B%E5%9F%8E" title="岩下城">岩下城</a>、<a href="/wiki/%E7%99%BD%E4%BA%95%E5%9F%8E" title="白井城">白井城</a>、<a href="/w/index.php?title=%E9%82%A3%E6%B3%A2%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="那波城 (存在しないページ)">那波城</a>、<a href="/wiki/%E5%89%8D%E6%A9%8B%E5%9F%8E" title="前橋城">厩橋城</a>など北条方の諸城を攻略。厩橋城を関東における長尾軍の拠点とし、この城で、長尾景虎は越年した。この間、景虎は関東の諸将たちに対して北条討伐の号令を下し、檄を飛ばして参陣を求めた。 </p><p>永禄4年(1561年)<a href="/wiki/%E9%96%8F" title="閏">閏</a>3月16日、長尾景虎は、上杉憲政の要請もあって<a href="/wiki/%E9%8E%8C%E5%80%89" title="鎌倉">鎌倉</a>の<a href="/wiki/%E9%B6%B4%E5%B2%A1%E5%85%AB%E5%B9%A1%E5%AE%AE" title="鶴岡八幡宮">鶴岡八幡宮</a>において、山内上杉家の家督と関東管領職を相続、名を<b>上杉 政虎</b>(まさとら)と改めた。元々、上杉家は<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E6%B0%8F" title="足利氏">足利宗家</a>の<a href="/wiki/%E5%A4%96%E6%88%9A" title="外戚">外戚</a>として名門の地位にあり、関東管領職はその縁で代々任じられてきた役職であった。長尾家は上杉家の家臣筋であり、しかも上杉家の<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%A7%93" title="本姓">本姓</a>が藤原氏なのに対して長尾家は<a href="/wiki/%E6%A1%93%E6%AD%A6%E5%B9%B3%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="桓武平氏">桓武平氏</a>であった。就任の許可は将軍・足利義輝から直々に貰い、関東管領職の就任式の際には、<a href="/wiki/%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%99%AF%E5%AE%B6" title="柿崎景家">柿崎景家</a>と<a href="/wiki/%E6%96%8E%E8%97%A4%E6%9C%9D%E4%BF%A1" title="斎藤朝信">斎藤朝信</a>が太刀持ちを務めた。 </p><p>ただし、『<a href="/wiki/%E8%97%A9%E7%BF%B0%E8%AD%9C" title="藩翰譜">藩翰譜</a>』によると、政虎自身が<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A0%BC%E6%88%90" title="上杉頼成">上杉頼成</a>の<a href="/wiki/%E7%94%B7%E7%B3%BB" title="男系">男系</a>子孫であるという記述がある。『<a href="/w/index.php?title=%E5%BF%9C%E4%BB%81%E6%AD%A6%E9%91%91&action=edit&redlink=1" class="new" title="応仁武鑑 (存在しないページ)">応仁武鑑</a>』や『<a href="/w/index.php?title=%E8%90%A9%E5%8E%9F%E5%AE%B6%E8%AD%9C%E6%A1%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="萩原家譜案 (存在しないページ)">萩原家譜案</a>』にも、上杉頼成の男子(<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E8%97%A4%E6%99%AF" title="長尾藤景">長尾藤景</a>)が長尾氏へ入嗣した旨が記されている。しかし、他の系図では上杉家から養子を迎えたのは<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E7%B7%8F%E5%9B%BD" title="下総国">下総国</a>に分家した長尾であって、越後長尾氏には直接関係無いとする系図がほとんど(<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E7%82%BA" title="長尾景為">景為</a>あるいは<a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E8%83%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾景能 (存在しないページ)">景能</a>の流れ)である。実際の血統が繋がっていなくとも、長尾家も佐竹家と同じく上杉家からの養子を迎えた家系ということになる。 </p><p>なお、山内上杉家では、室町時代後期に関東管領が天皇の<a href="/wiki/%E7%B6%B8%E6%97%A8" title="綸旨">綸旨</a>にて任じられた事がある経緯から、関東管領職が朝廷の官職と同一とみなされていた。上杉顕定以降の関東管領は朝廷から任官を受けたり官途名を名乗ったりする事は無く<span style="speak:none" aria-hidden="true"><a href="/wiki/%E4%BB%AE%E5%90%8D_(%E9%80%9A%E7%A7%B0)" title="仮名 (通称)">仮名</a></span>(けみょう)を名乗り続け、関東管領前に任官を受けたり官途名を名乗っていた者は以降の官位を受けずに就任前の名乗りを続けていた(公式には官職名や官途名が優先されるため)。謙信が関東管領就任以降に官位を受けずに「弾正少弼」のままでいたのはその慣例に従ったとみられている(先例として顕定の前任者で管領就任後も兵部少輔を称し続けた<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%88%BF%E9%A1%95" title="上杉房顕">上杉房顕</a>がいる)<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="第4次川中島の戦いと北条氏康の反撃"><span id=".E7.AC.AC4.E6.AC.A1.E5.B7.9D.E4.B8.AD.E5.B3.B6.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84.E3.81.A8.E5.8C.97.E6.9D.A1.E6.B0.8F.E5.BA.B7.E3.81.AE.E5.8F.8D.E6.92.83"></span>第4次川中島の戦いと北条氏康の反撃</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=6" title="節を編集: 第4次川中島の戦いと北条氏康の反撃"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Sengoku_period_battle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Sengoku_period_battle.jpg/200px-Sengoku_period_battle.jpg" decoding="async" width="200" height="281" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Sengoku_period_battle.jpg/300px-Sengoku_period_battle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Sengoku_period_battle.jpg/400px-Sengoku_period_battle.jpg 2x" data-file-width="590" data-file-height="828" /></a><figcaption>第四次川中島の戦い</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Kawanakajima_Takeda_Shingen_vs_Uesugi_Kenshin_statue.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/ja/thumb/5/59/Kawanakajima_Takeda_Shingen_vs_Uesugi_Kenshin_statue.jpg/200px-Kawanakajima_Takeda_Shingen_vs_Uesugi_Kenshin_statue.jpg" decoding="async" width="200" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/ja/thumb/5/59/Kawanakajima_Takeda_Shingen_vs_Uesugi_Kenshin_statue.jpg/300px-Kawanakajima_Takeda_Shingen_vs_Uesugi_Kenshin_statue.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/ja/thumb/5/59/Kawanakajima_Takeda_Shingen_vs_Uesugi_Kenshin_statue.jpg/400px-Kawanakajima_Takeda_Shingen_vs_Uesugi_Kenshin_statue.jpg 2x" data-file-width="710" data-file-height="400" /></a><figcaption>上杉謙信(右)と武田信玄(左)の<a href="/wiki/%E4%B8%80%E9%A8%8E%E8%A8%8E%E3%81%A1" title="一騎討ち">一騎討ち</a>像</figcaption></figure> <p>この頃、武田軍は<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BF%A1%E5%9C%B0%E6%96%B9" title="北信地方">北信地方</a>へ侵攻していたが、『<a href="/wiki/%E7%94%B2%E9%99%BD%E8%BB%8D%E9%91%91" title="甲陽軍鑑">甲陽軍鑑</a>』によれば関東から帰国後の永禄4年(<a href="/wiki/1561%E5%B9%B4" title="1561年">1561年</a>)8月、上杉政虎は1万9000人の兵を率いて<a href="/wiki/%E5%B7%9D%E4%B8%AD%E5%B3%B6" title="川中島">川中島</a>へ出陣した(第四次川中島の戦い)。 </p><p>上杉軍は荷駄隊と兵5,000人を善光寺に残し、1万4000人の兵を率いて武田領内へ深く侵攻、<a href="/wiki/%E5%A6%BB%E5%A5%B3%E5%B1%B1" title="妻女山">妻女山</a>に布陣した。その後、上杉軍は八幡原で武田軍と対戦。双方に多数の死傷者を出した後、越後に撤退した。 </p><p>第4次川中島の戦いを機に、北信をめぐる武田・上杉間の抗争は収束し、永禄後年には武田・上杉間をはじめ<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%9B%BD" title="東国">東国</a>や畿内の外交情勢は大きく変動していく。 </p><p>永禄4年(<a href="/wiki/1561%E5%B9%B4" title="1561年">1561年</a>)11月、武田軍は<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E4%B8%8A%E9%87%8E%E4%BE%B5%E6%94%BB" title="西上野侵攻">西上野侵攻</a>を開始し、北条氏康も関東において武田氏と協調して反撃を開始し、上杉政虎が奪取していた武蔵松山城を奪還すべく攻撃した。これを受けて上杉政虎は同月、再び関東へ出陣、武蔵国北部において氏康と戦い、敗北した(<a href="/wiki/%E7%94%9F%E9%87%8E%E5%B1%B1%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="生野山の戦い">生野山の戦い</a>)<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>その後、古河御所付近から一時撤退する(『<a href="/wiki/%E8%BF%91%E8%A1%9B%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="近衛氏">近衛氏</a>書状』)。その結果、成田長泰や佐野昌綱を始め、武蔵国の同族<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E7%9B%9B" title="上杉憲盛">上杉憲盛</a>が北条方に降ってしまう。政虎は寝返った昌綱を再び服従させるため下野唐沢山城を攻撃するが、関東一の山城と謳われる難攻不落のこの城を攻略するのに手を焼いた。これ以降、政虎は唐沢山城の支配権を得るため昌綱と幾度となく攻防戦を繰り広げることになる(<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%B2%A2%E5%B1%B1%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="唐沢山城の戦い">唐沢山城の戦い</a>)。 </p><p>永禄4年(1561年)12月、上杉政虎は将軍・足利義輝から一字を賜り、<a href="/wiki/%E8%AB%B1" title="諱">諱</a>を<b>輝虎</b>(てるとら)と改めた。輝虎は越後へ帰国せず、上野厩橋城で越年する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="北条・武田との戦い"><span id=".E5.8C.97.E6.9D.A1.E3.83.BB.E6.AD.A6.E7.94.B0.E3.81.A8.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>北条・武田との戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=7" title="節を編集: 北条・武田との戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>関東の戦線は当初、上杉軍が大軍で北条氏の<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%94%B0%E5%8E%9F%E5%9F%8E" title="小田原城">小田原城</a>を攻囲するなどして、輝虎ら上杉方が優勢であったが、その後、関東の各地で武田軍・北条軍に相次いで攻撃されて、上杉軍は劣勢を強いられた。 </p><p>永禄4年、それまで武田軍の上野国への侵攻に徹底抗戦していた<a href="/wiki/%E7%AE%95%E8%BC%AA%E5%9F%8E" title="箕輪城">箕輪城</a>主・長野業正が病死したため、武田信玄率いる武田軍は上野国へ侵攻した。同時に北条氏康も軍を動かし、北条軍が松山城を奪還するなど勢力を北へ伸ばした。 </p><p>これらの動きに対し、関東の諸将たちは、輝虎が関東へ出兵してくれば上杉方に恭順・降伏し、輝虎が越後国へ引き上げれば北条方へ寝返ることを繰り返した。<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E4%BF%A1%E7%8E%84" title="武田信玄">武田信玄</a>と同盟して関東で勢力を伸ばす北条氏康に対し、輝虎は<a href="/wiki/%E5%AE%89%E6%88%BF%E5%9B%BD" title="安房国">安房国</a>の<a href="/wiki/%E9%87%8C%E8%A6%8B%E7%BE%A9%E5%A0%AF" title="里見義堯">里見義堯</a>・<a href="/wiki/%E9%87%8C%E8%A6%8B%E7%BE%A9%E5%BC%98" title="里見義弘">義弘</a>父子と同盟を結ぶことで対抗した。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="関東出兵"><span id=".E9.96.A2.E6.9D.B1.E5.87.BA.E5.85.B5"></span>関東出兵</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=8" title="節を編集: 関東出兵"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:TatebayashiJouHonmaru.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/TatebayashiJouHonmaru.JPG/250px-TatebayashiJouHonmaru.JPG" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/TatebayashiJouHonmaru.JPG/375px-TatebayashiJouHonmaru.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/TatebayashiJouHonmaru.JPG/500px-TatebayashiJouHonmaru.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E9%A4%A8%E6%9E%97%E5%9F%8E" title="館林城">館林城</a>本丸跡</figcaption></figure> <p>永禄5年(<a href="/wiki/1562%E5%B9%B4" title="1562年">1562年</a>)、上杉軍は上野<a href="/wiki/%E9%A4%A8%E6%9E%97%E5%9F%8E" title="館林城">館林城</a>主の<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E9%87%8E%E8%B5%A4%E4%BA%95%E6%B0%8F" title="上野赤井氏">赤井氏</a>を滅ぼしたが、佐野昌綱が籠城する唐沢山城を攻めたものの落城させるには至らなかった。 </p><p>7月、越中国に出陣し、椎名康胤を圧迫する<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E9%95%B7%E8%81%B7" title="神保長職">神保長職</a>を降伏させた。しかし、輝虎が越後国へ戻ると再び長職が挙兵したため、9月に再び越中国へ取って返し、神保長職を降伏させた。 </p><p>ところが、上杉軍が関東を空けている間に、武蔵国における上杉方の拠点・松山城が再度、北条方の攻撃を受けた。信玄からの援軍を加え、5万人を超える北条・武田連合軍に対し、松山城を守る上杉軍は寡兵であった。既に越後国から関東へ行く上越国境の<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%B3%A0_(%E7%BE%A4%E9%A6%AC%E7%9C%8C%E3%83%BB%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C)" title="三国峠 (群馬県・新潟県)">三国峠</a>は雪に閉ざされていたが、輝虎は松山城を救援するため峠越えを強行。12月には上野沼田城に入った。兵を募って救援に向かったものの、永禄6年(1563年)2月、間に合わず松山城は落城した。 </p><p>しかし、輝虎は反撃に出て武蔵国へ侵攻、<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%94%B0%E6%9C%9D%E8%88%88" title="小田朝興">小田朝興</a>の守る<a href="/wiki/%E9%A8%8E%E8%A5%BF%E5%9F%8E" title="騎西城">騎西城</a>を攻め落とし、朝興の兄である武蔵<a href="/wiki/%E5%BF%8D%E5%9F%8E" title="忍城">忍城</a>主・<a href="/wiki/%E6%88%90%E7%94%B0%E9%95%B7%E6%B3%B0" title="成田長泰">成田長泰</a>を降伏させた。次いで下野に転戦して、4月には唐沢山城を攻め佐野昌綱を降伏させ、小山秀綱の守る下野の<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E4%B8%8B%E9%87%8E%E5%9B%BD)" title="小山城 (下野国)">小山城</a>も攻略。さらに、<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E7%B7%8F%E5%9B%BD" title="下総国">下総国</a>にまで進出し、秀綱の弟である<a href="/wiki/%E7%B5%90%E5%9F%8E%E5%9F%8E" title="結城城">結城城</a>主・<a href="/wiki/%E7%B5%90%E5%9F%8E%E6%99%B4%E6%9C%9D" title="結城晴朝">結城晴朝</a>を降伏させ、関東の諸城を攻略した。なおこの年、武田・北条連合軍により上野・厩橋城を奪われたがすぐに奪回し、北条高広を城代に据えている。閏12月に上野<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%B4%8E%E5%9F%8E" title="高崎城">和田城</a>を攻めた後、この年も厩橋城で越年。 </p><p>永禄7年(<a href="/wiki/1564%E5%B9%B4" title="1564年">1564年</a>)4月、北条方へ寝返った<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%94%B0%E6%B0%8F%E6%B2%BB" title="小田氏治">小田氏治</a>を討伐するため<a href="/wiki/%E5%B8%B8%E9%99%B8%E5%9B%BD" title="常陸国">常陸国</a>へ攻め入り、28日に<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E7%8E%8B%E5%A0%82%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="山王堂の戦い">山王堂の戦い</a>で氏治を破り、その居城・<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%94%B0%E5%9F%8E" title="小田城">小田城</a>を攻略した<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>同年2月、三度目の反抗に及んだ佐野昌綱を降伏させるため、下野国へ出陣し、唐沢山城に攻め寄せた(<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%B2%A2%E5%B1%B1%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="唐沢山城の戦い">唐沢山城の戦い</a>)。しかし、この時の戦いは10回に及ぶ唐沢山城での攻防戦の中でも、最大の激戦となる。輝虎は総攻撃をかけるも、昌綱は徹底抗戦した。結局、昌綱は佐竹義昭や宇都宮広綱の意見に従い降伏。輝虎は義昭や広綱に昌綱の助命を嘆願され、これを受け入れた。 </p><p>3月、上野国の和田城を攻めるも武田軍が信濃国で動きを見せたため、越後国へ帰国した。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="第5次川中島の戦い"><span id=".E7.AC.AC5.E6.AC.A1.E5.B7.9D.E4.B8.AD.E5.B3.B6.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>第5次川中島の戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=9" title="節を編集: 第5次川中島の戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>永禄7年(<a href="/wiki/1564%E5%B9%B4" title="1564年">1564年</a>)4月、<a href="/wiki/%E8%98%86%E5%90%8D%E7%9B%9B%E6%B0%8F" title="蘆名盛氏">蘆名盛氏</a>軍が武田信玄と手を結んで越後へ攻め込んだが、上杉軍は蘆名軍を撃破した。その間に武田軍は信濃国水内郡の<a href="/w/index.php?title=%E9%87%8E%E5%B0%BB%E5%9F%8E_(%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="野尻城 (信濃国) (存在しないページ)">野尻城</a>を攻略したが、上杉軍はこれを奪還した。 </p><p>永禄7年(<a href="/wiki/1564%E5%B9%B4" title="1564年">1564年</a>)8月、政虎率いる上杉軍は信玄率いる武田軍と川中島で再び対峙した(第五次川中島の戦い)。60日に及ぶ対峙の末に上杉軍は越後に軍を引き、決着は着かなかった。 </p><p>これ以降、政虎と信玄が川中島で相見えることはなかった。 </p><p>10月、佐野昌綱が再び北条方へ寝返ったため上杉軍は唐沢山城を攻撃し、佐野昌綱を降伏させると人質をとって帰国した。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="関東の上杉方諸将の離反"><span id=".E9.96.A2.E6.9D.B1.E3.81.AE.E4.B8.8A.E6.9D.89.E6.96.B9.E8.AB.B8.E5.B0.86.E3.81.AE.E9.9B.A2.E5.8F.8D"></span>関東の上杉方諸将の離反</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=10" title="節を編集: 関東の上杉方諸将の離反"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Usui_Castle_Hori.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Usui_Castle_Hori.jpg/200px-Usui_Castle_Hori.jpg" decoding="async" width="200" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Usui_Castle_Hori.jpg/300px-Usui_Castle_Hori.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Usui_Castle_Hori.jpg/400px-Usui_Castle_Hori.jpg 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E8%87%BC%E4%BA%95%E5%9F%8E" title="臼井城">臼井城</a>本丸空堀</figcaption></figure> <p>永禄8年(<a href="/wiki/1565%E5%B9%B4" title="1565年">1565年</a>)2月、<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%89%8D%E5%9B%BD" title="越前国">越前</a>守護・<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E5%80%89%E7%BE%A9%E6%99%AF" title="朝倉義景">朝倉義景</a>が<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%90%91%E4%B8%80%E6%8F%86" title="一向一揆">一向一揆</a>との戦いで苦戦していたため、輝虎に救援を要請した。 </p><p>3月、関東の中原を押さえる要衝・<a href="/wiki/%E9%96%A2%E5%AE%BF%E5%9F%8E" title="関宿城">関宿城</a>が北条氏康の攻撃に晒される(第一次関宿合戦)。氏康は<a href="/wiki/%E5%B2%A9%E4%BB%98%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="岩付城">岩付城</a>や<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E5%9F%8E" title="江戸城">江戸城</a>を拠点に、<a href="/wiki/%E5%88%A9%E6%A0%B9%E5%B7%9D" title="利根川">利根川</a>水系など関東における<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E9%81%8B" title="水運">水運</a>の要となるこの城の奪取に傾注していた。輝虎は、関宿城主・<a href="/wiki/%E7%B0%97%E7%94%B0%E6%99%B4%E5%8A%A9" title="簗田晴助">簗田晴助</a>を救援するため下総国へ侵攻、常陸の<a href="/wiki/%E4%BD%90%E7%AB%B9%E7%BE%A9%E9%87%8D_(%E5%8D%81%E5%85%AB%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB)" title="佐竹義重 (十八代当主)">佐竹義重</a>(佐竹義昭の嫡男)も関宿城へ援軍を送る。このため氏康は攻城を中断、輝虎と戦わずして撤退した。 </p><p>5月、将軍・足利義輝が<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%A5%BD%E7%BE%A9%E7%B6%99" title="三好義継">三好義継</a>・<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%A5%BD%E4%B8%89%E4%BA%BA%E8%A1%86" title="三好三人衆">三好三人衆</a>・<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E6%B0%B8%E4%B9%85%E9%80%9A" title="松永久通">松永久通</a>らの謀反により、<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E6%9D%A1%E5%BE%A1%E6%89%80" title="二条御所">二条御所</a>で殺害された(<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E7%A6%84%E3%81%AE%E5%A4%89" title="永禄の変">永禄の変</a>)。輝虎はこの報を伝え聞くと憤慨し、「三好・松永の首を悉く刎ねるべし」と神仏に誓ったほどであった<sup id="cite_ref-FOOTNOTE山田2019128_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE山田2019128-41"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>6月、信玄が西上野へ攻勢をかけ、上杉方の<a href="/wiki/%E5%80%89%E8%B3%80%E9%87%8E%E5%B0%9A%E8%A1%8C" title="倉賀野尚行">倉賀野尚行</a>が守る<a href="/wiki/%E5%80%89%E8%B3%80%E9%87%8E%E5%9F%8E" title="倉賀野城">倉賀野城</a>を攻略した。 </p><p>9月、輝虎は信玄の攻勢を食い止めようと、大軍を指揮して武田軍の上野における拠点・和田城を攻めたが成功しなかった。 </p><p>永禄9年(<a href="/wiki/1566%E5%B9%B4" title="1566年">1566年</a>)、輝虎は常陸国へ出兵して再び小田城に入った小田氏治を降伏させるなど、攻勢をかける。また輝虎と同盟を結ぶ安房国の<a href="/wiki/%E9%87%8C%E8%A6%8B%E6%B0%8F" title="里見氏">里見氏</a>が北条氏に追い詰められていたため、これを救援すべく下総国にまで侵出。3月20日に北条氏に従う<a href="/wiki/%E5%8D%83%E8%91%89%E6%B0%8F" title="千葉氏">千葉氏</a>の拠点・<a href="/wiki/%E8%87%BC%E4%BA%95%E5%9F%8E" title="臼井城">臼井城</a>に攻め寄せた<sup id="cite_ref-大野_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-大野-42"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。上杉方が有利で実城の際まで迫ったが、3月24日に敗北する。撃退された要因は籠城方の健闘であったとされる<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、また<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%98%AD" title="足利義昭">足利義昭</a>の3月10日附の書状を義昭の使者が臼井の上杉軍のもとに持参して、北条氏と和睦して幕府再興のために上洛するように要請したことが、上杉軍の退却に繋がったのではないかとも指摘されている<sup id="cite_ref-大野_42-1" class="reference"><a href="#cite_note-大野-42"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>(<a href="/wiki/%E8%87%BC%E4%BA%95%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="臼井城の戦い">臼井城の戦い</a>)。 </p><p>臼井城攻めに失敗したことにより、輝虎に味方・降伏していた関東の豪族らが次々と北条氏に降る。9月には上野<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%94%B0%E9%87%91%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="新田金山城">金山城</a>主・<a href="/wiki/%E7%94%B1%E8%89%AF%E6%88%90%E7%B9%81" title="由良成繁">由良成繁</a>が輝虎に背く。さらに同月、西上野の最後の拠点・箕輪城が信玄の攻撃を受けて落城。城主・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E9%87%8E%E6%A5%AD%E7%9B%9B" title="長野業盛">長野業盛</a>は自刃し、西上野全域に武田の勢力が伸びた。関東において、北条氏康・武田信玄の両者と同時に戦う状況となり守勢に回る。さらに輝虎は関東での勢力拡大を目指す常陸の<a href="/wiki/%E4%BD%90%E7%AB%B9%E6%B0%8F" title="佐竹氏">佐竹氏</a>とも対立するようになる。 </p><p>永禄10年(1567年)、輝虎は再び背いた佐野昌綱を降伏させるため唐沢山城を攻撃、一度は撃退されるも再び攻め寄せ、3月に昌綱を降伏させた(唐沢山城の戦い)。しかし、厩橋城代を務める上杉の直臣・北条高広までもが北条に通じて謀反を起こす。 </p><p>4月、輝虎は高広を破り、厩橋城を奪還。上野における上杉方の拠点を再び手中にして劣勢の挽回を図る。輝虎は上野・武蔵・常陸・下野・下総などで転戦するも、関東における領土は主に東上野にとどまった(ただし、謙信没時、上野・下野・常陸の豪族の一部は上杉方であった)。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="越中への進出"><span id=".E8.B6.8A.E4.B8.AD.E3.81.B8.E3.81.AE.E9.80.B2.E5.87.BA"></span>越中への進出</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=11" title="節を編集: 越中への進出"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E3%81%AE%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3" title="越中の戦国時代">越中の戦国時代</a>」を参照</div> <p>永禄11年(<a href="/wiki/1568%E5%B9%B4" title="1568年">1568年</a>)、織田信長に推戴され新しく将軍となった足利義昭からも関東管領に任命された。この頃から次第に越中国へ出兵することが多くなる。一方で北信をめぐる武田氏との抗争は収束していた。織田信長が今川義元を桶狭間の戦いで敗死させた後、後継者となった<a href="/wiki/%E4%BB%8A%E5%B7%9D%E6%B0%8F%E7%9C%9F" title="今川氏真">今川氏真</a>を武田信玄が攻めた(<a href="/wiki/%E9%A7%BF%E6%B2%B3%E4%BE%B5%E6%94%BB" title="駿河侵攻">駿河侵攻</a>)。だが氏真を挟撃するため手を組んでいた<a href="/wiki/%E4%B8%89%E6%B2%B3%E5%9B%BD" title="三河国">三河国</a>の大名・<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E5%BA%B7" title="徳川家康">徳川家康</a>と衝突を起こし、上杉氏との関係は同じく武田氏と手切れとなった相模北条氏や武田氏と友好関係をもつ将軍・義昭と織田信長らとの関係で推移する。 </p><p>永禄11年(<a href="/wiki/1568%E5%B9%B4" title="1568年">1568年</a>)3月、越中国の一向一揆と椎名康胤が武田信玄と通じたため、越中国を制圧するために一向一揆と戦うも決着は付かなかった(<a href="/w/index.php?title=%E6%94%BE%E7%94%9F%E6%B4%A5%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="放生津の戦い (存在しないページ)">放生津の戦い</a>)。7月には武田軍が信濃最北部の<a href="/wiki/%E9%A3%AF%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="飯山城">飯山城</a>に攻め寄せ、支城を陥落させる等して越後国を脅かしたが、上杉方の守備隊がこれを撃退。さらに輝虎から離反した康胤を討つべく越中国へ入り、堅城・<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%80%89%E5%9F%8E_(%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="松倉城 (越中国)">松倉城</a>をはじめ、<a href="/wiki/%E5%AE%88%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="守山城 (越中国)">守山城</a>を攻撃した。 </p><p>ところが時を同じくして、5月に信玄と通じた上杉家重臣で揚北衆の本庄繁長が謀反を起こしたため、越後国への帰国を余儀なくされる。反乱を鎮めるため輝虎はまず、繁長と手を組む<a href="/wiki/%E5%87%BA%E7%BE%BD%E5%9B%BD" title="出羽国">出羽</a><a href="/wiki/%E5%B0%BE%E6%B5%A6%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="尾浦城">尾浦城</a>主・<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%AE%9D%E5%AF%BA%E7%BE%A9%E5%A2%97" title="大宝寺義増">大宝寺義増</a>を降伏させ、繁長を孤立させた。その上で11月に繁長の居城・<a href="/wiki/%E6%9D%91%E4%B8%8A%E5%9F%8E" title="村上城">本庄城</a>に攻撃を加え、謀反を鎮圧する(<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E7%B9%81%E9%95%B7%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="本庄繁長の乱">本庄繁長の乱</a>)。 </p><p>この頃、前述のように甲斐武田氏と駿河今川氏は関係が悪化し、同年11月25日に今川氏真は武田氏の当敵である上杉氏に和平を持ち掛け信濃への牽制を要請しているが、謙信はこれを退けている<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>永禄12年(<a href="/wiki/1569%E5%B9%B4" title="1569年">1569年</a>)、蘆名盛氏・<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E9%81%94%E8%BC%9D%E5%AE%97" title="伊達輝宗">伊達輝宗</a>の仲介を受け、本庄繁長から嫡男・<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E9%A1%95%E9%95%B7" title="本庄顕長">本庄顕長</a>を人質として差し出させることで、繁長の帰参を許した。また繁長と手を結んでいた大宝寺義増の降伏により、出羽<a href="/wiki/%E5%BA%84%E5%86%85%E5%9C%B0%E6%96%B9" title="庄内地方">庄内地方</a>を手にする。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="越相同盟"><span id=".E8.B6.8A.E7.9B.B8.E5.90.8C.E7.9B.9F"></span>越相同盟</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=12" title="節を編集: 越相同盟"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>永禄11年(<a href="/wiki/1568%E5%B9%B4" title="1568年">1568年</a>)12月6日、武田信玄は甲相駿三国同盟を破って駿河国へ侵攻した(詳細は「<a href="/wiki/%E9%A7%BF%E6%B2%B3%E4%BE%B5%E6%94%BB" title="駿河侵攻">駿河侵攻</a>」を参照)。この信玄の動きに北条氏康は猛反発し、北条氏は武田氏と断交し、激しく敵対するようになった。今川氏真は北条氏に救援を求め、北条氏康が駿河に出兵して武田軍と対決したが、武田軍は今川氏真の率いる今川軍を打ち破り、<a href="/wiki/%E9%A7%BF%E5%BA%9C%E5%9F%8E" title="駿府城">駿府城</a>を攻略し、駿河国を併合した。これにより武田氏と北条氏の間の均衡が崩れて、北条氏康の居城・<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%94%B0%E5%8E%9F%E5%9F%8E" title="小田原城">小田原城</a>に大きな危機が迫った。この時、北条氏は東に里見氏、北に上杉氏、西に武田氏と、三方向から敵に囲まれる苦しい情勢となった。こうして、北条氏康は、長年敵対してきた輝虎との和睦を考えるようになった。 </p><p>永禄12年(<a href="/wiki/1569%E5%B9%B4" title="1569年">1569年</a>)1月、北条氏康は輝虎に和睦を提案した。これに対し輝虎は当初、この和睦に積極的でなかった。しかし度重なる関東出兵で国内の不満が高まっており、また上杉方の関宿城が<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F%E7%85%A7" title="北条氏照">北条氏照</a>の攻撃に晒されていた(第二次関宿合戦)。この城の危機を救うためにも上杉輝虎は北条氏との和議を検討し始めた。 </p><p>永禄12年(1569年)3月、上杉輝虎は信玄への牽制の意図もあり北条氏との講和を受諾、宿敵ともいえる北条氏康と同盟する(<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E7%9B%B8%E5%90%8C%E7%9B%9F" title="越相同盟">越相同盟</a>)。 </p><p>この同盟に基づき、北条氏照は関宿城の包囲を解除、上野国の北条方の豪族は輝虎に従った。北条高広も帰参が許された。輝虎は北条氏に関東管領職を認めさせた上、上野国を確保した。これより輝虎は本格的に北陸諸国の平定を目指すことになった。しかし一方で、北条氏の擁する<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%B0%8F_(%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E5%85%AC%E6%96%B9)" title="足利義氏 (古河公方)">足利義氏</a>を<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E5%85%AC%E6%96%B9" title="古河公方">古河公方</a>として認めることにもなり、越相同盟により上杉方の関東諸将は輝虎に対して不信感を抱く結果となった。長年に亘り北条氏と敵対してきた里見義弘は輝虎との同盟を破棄し、信玄と同盟を結ぶなど北条氏と敵対する姿勢を崩さなかった。なお輝虎はこの年の閏5月、足利義昭の入洛を祝し、織田信長に鷹を贈っている。 </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Matsukura_cas..JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Matsukura_cas..JPG/195px-Matsukura_cas..JPG" decoding="async" width="195" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Matsukura_cas..JPG/293px-Matsukura_cas..JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Matsukura_cas..JPG/390px-Matsukura_cas..JPG 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%80%89%E5%9F%8E_(%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="松倉城 (越中国)">松倉城</a>内にある「松倉城主の碑」</figcaption></figure> <p>永禄12年(1569年)8月、上杉軍は前年に続いて越中へ出兵し、椎名康胤を討つため大軍を率いて松倉城を百日間に亘り攻囲した(<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%80%89%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="松倉城の戦い">松倉城の戦い</a>)。その後、上杉軍は支城の<a href="/w/index.php?title=%E9%87%91%E5%B1%B1%E5%9F%8E_%EF%BC%88%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%EF%BC%89&action=edit&redlink=1" class="new" title="金山城 (越中国) (存在しないページ)">金山城</a>を攻め落としたものの、武田信玄率いる武田軍が上野国へ侵攻したため輝虎は松倉城の攻城途中で帰国し、上野の沼田城に入城した。 </p><p><a href="/wiki/%E5%85%83%E4%BA%80" title="元亀">元亀</a>元年(<a href="/wiki/1570%E5%B9%B4" title="1570年">1570年</a>)1月、下野において再び佐野昌綱が背いたため、上杉軍は唐沢山城を攻撃するも、攻め落とすことは出来なかった。 </p><p>4月、輝虎は北条氏康の七男(異説あり)である北条三郎<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>を養子として迎えた。その後、輝虎は、三郎のことを大いに気に入って<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E8%99%8E" title="上杉景虎">景虎</a>という自身の初名を与えるとともに、一族衆として厚遇したという。 </p><p>10月、北条氏康から支援要請を受けたため上杉軍は上野国へ侵攻し、武田軍と交戦した後、年内に帰国した。 </p><p>12月、上杉輝虎は<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%8F%B7" class="mw-redirect" title="法号">法号</a>「<b>不識庵謙信</b>」を称した(これ以降、上杉謙信となる。)。 </p><p>元亀2年(<a href="/wiki/1571%E5%B9%B4" title="1571年">1571年</a>)2月、謙信は2万8000人の兵を率いて再び越中国へ出陣。椎名康胤が立て籠もる富山城を攻撃した。さらに、数年に亘り謙信を苦しめた<a href="/wiki/%E6%96%B0%E5%BA%84%E5%9F%8E_(%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="新庄城 (越中国)">新庄城</a>・守山城などを攻撃した。康胤は激しく抗戦を続けたが、上杉軍はこれらの城を落城させた。その後、康胤は再起を目指して落ち延びて、<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E4%B8%80%E5%90%91%E4%B8%80%E6%8F%86" title="越中一向一揆">越中一向一揆</a>と手を組み、協同して謙信への抵抗を続けた。その後、両者の間では、富山城を奪い合う戦いが幾度となく繰り返され、越中支配をかけた謙信と越中一向一揆の戦いは熾烈を極めることになった(<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E3%81%AE%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3" title="越中の戦国時代">越中大乱</a>)。 </p><p>元亀2年(1571年)11月、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F%E6%94%BF" title="北条氏政">北条氏政</a>から支援要請があったため上杉軍は関東へ侵攻した。佐竹義重が武田信玄に通じて小田氏治を攻めたため、謙信は上野<a href="/w/index.php?title=%E7%B7%8F%E7%A4%BE%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="総社城 (存在しないページ)">総社城</a>に出陣して氏治を援助した。なおこの年の2月、謙信と共に信玄と敵対している徳川家康は、新春を祝して謙信に太刀を贈っている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="越中一向一揆・北条との戦い"><span id=".E8.B6.8A.E4.B8.AD.E4.B8.80.E5.90.91.E4.B8.80.E6.8F.86.E3.83.BB.E5.8C.97.E6.9D.A1.E3.81.A8.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>越中一向一揆・北条との戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=13" title="節を編集: 越中一向一揆・北条との戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>元亀2年(1571年)10月、関東の覇権を長年争った北条氏康が世を去った。 </p><p>元亀3年(<a href="/wiki/1572%E5%B9%B4" title="1572年">1572年</a>)1月、北条氏の後を継いだ北条氏政は上杉との同盟を破棄、武田信玄と再び和睦したため、謙信は再び北条氏と敵対する。また上洛の途につく信玄は、謙信に背後を突かれないため調略により越中一向一揆を煽動。これにより謙信は主戦場を関東から越中国へ移すことになる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="富山城の戦い"><span id=".E5.AF.8C.E5.B1.B1.E5.9F.8E.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>富山城の戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=14" title="節を編集: 富山城の戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>元亀3年(1572年)1月、上杉軍は利根川を挟んで厩橋城の対岸に位置する武田方の付城・<a href="/w/index.php?title=%E7%9F%B3%E5%80%89%E5%9F%8E_%EF%BC%88%E4%B8%8A%E9%87%8E%E5%9B%BD%EF%BC%89&action=edit&redlink=1" class="new" title="石倉城 (上野国) (存在しないページ)">石倉城</a>を攻略する。相前後して押し寄せてきた武田・北条両軍と利根川を挟み対峙した(第一次<a href="/w/index.php?title=%E5%88%A9%E6%A0%B9%E5%B7%9D%E3%81%AE%E5%AF%BE%E9%99%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="利根川の対陣 (存在しないページ)">利根川の対陣</a>)。 </p><p>元亀3年(1572年)5月、武田信玄に通じて<a href="/wiki/%E5%8A%A0%E8%B3%80%E4%B8%80%E5%90%91%E4%B8%80%E6%8F%86" title="加賀一向一揆">加賀一向一揆</a>と合流した越中一向一揆が<a href="/wiki/%E6%97%A5%E5%AE%AE%E5%9F%8E" title="日宮城">日宮城</a>、<a href="/wiki/%E7%99%BD%E9%B3%A5%E5%9F%8E" title="白鳥城">白鳥城</a>、富山城など上杉方の諸城を攻略するなど、一向一揆の攻勢は頂点に達する。8月、謙信は越中へ出陣し、新庄城に布陣。その後、富山城の一揆勢は9月17日未明には小旗を畳んで日宮城方面に退却した(『上杉文書』)。(<a href="/wiki/%E5%B0%BB%E5%9E%82%E5%9D%82%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="尻垂坂の戦い">尻垂坂の戦い</a>参照) </p><p>上杉軍は<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E9%80%9A%E5%B7%9D" title="神通川">神通川</a>を越えて西進し、翌18日には<a href="/wiki/%E5%AF%8C%E5%B4%8E%E5%9F%8E" title="富崎城">滝山城</a>にも攻撃を開始し、年末にこれを制圧した。また、11月には大規模に動員した信玄と交戦状態に入った織田信長からの申し出を受け、同盟を締結した。信長は11月20日付けで謙信に「信玄の所行、まことに前代未聞の無道といえり、侍の義理を知らず、ただ今は都鄙を顧みざるの私大、是非なき題目にて候」「永き儀絶(義絶)たるべき事もちろんに候」「未来永劫を経候といえども、再びあい通じまじく候」と書状を送っている<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>元亀4年(<a href="/wiki/1573%E5%B9%B4" title="1573年">1573年</a>)正月、椎名康胤方の松倉城が開城。 </p><p>4月、宿敵・武田信玄が病没して武田氏の影響力が薄らぐ。 </p><p><a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%AD%A3" title="天正">天正</a>元年(1573年)8月、謙信は越中国へ出陣して増山城・守山城など諸城を攻略。さらに上洛への道を開くため加賀国まで足を伸ばし、一向一揆が立て籠もる加賀・越中国境近くの<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E6%97%A5%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E5%8A%A0%E8%B3%80%E5%9B%BD)" title="朝日山城 (加賀国)">朝日山城</a>を攻撃、これにより越中の過半を制圧した。一向一揆は謙信が越中から軍を引き上げる度に蜂起するため、業を煮やした謙信は、ついに越中を自国領にする方針を決める。さらに<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E9%A6%AC%E6%B0%8F" title="江馬氏">江馬氏</a>の服属で<a href="/wiki/%E9%A3%9B%E9%A8%A8%E5%9B%BD" title="飛騨国">飛騨国</a>にも力を伸ばした。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="北条氏政との戦い"><span id=".E5.8C.97.E6.9D.A1.E6.B0.8F.E6.94.BF.E3.81.A8.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>北条氏政との戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=15" title="節を編集: 北条氏政との戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Kanayamajyo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Kanayamajyo.jpg/250px-Kanayamajyo.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Kanayamajyo.jpg/375px-Kanayamajyo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Kanayamajyo.jpg/500px-Kanayamajyo.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%94%B0%E9%87%91%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="新田金山城">金山城</a>址</figcaption></figure> <p>天正元年(1573年)8月、謙信が越中朝日山城を攻撃していた時、北条氏政が上野国に侵攻していた。 </p><p>上洛を目指す謙信の主戦場は既に関東でなく越中国であったが、後顧の憂いを無くすため、天正2年(<a href="/wiki/1574%E5%B9%B4" title="1574年">1574年</a>)、8,000の兵を率いて関東に出陣し上野<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%94%B0%E9%87%91%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="新田金山城">金山城</a>主の由良成繁を攻撃、3月には<a href="/wiki/%E8%86%B3%E5%9F%8E" title="膳城">膳城</a>、<a href="/w/index.php?title=%E5%A5%B3%E6%B7%B5%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="女淵城 (存在しないページ)">女淵城</a>、<a href="/wiki/%E6%B7%B1%E6%B2%A2%E5%9F%8E" title="深沢城">深沢城</a>、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E4%B8%8A%E5%9F%8E" title="山上城">山上城</a>、<a href="/w/index.php?title=%E5%BE%A1%E8%A6%A7%E7%94%B0%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="御覧田城 (存在しないページ)">御覧田城</a>を立て続けに攻め落とし戦果をあげた。しかし成繁の居城である要害堅固な金山城を陥落させるに至らなかった(<a href="/w/index.php?title=%E9%87%91%E5%B1%B1%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="金山城の戦い (存在しないページ)">金山城の戦い</a>)。 </p><p>さらに武蔵における上杉方最後の拠点である<a href="/wiki/%E7%BE%BD%E7%94%9F%E5%9F%8E" title="羽生城">羽生城</a>を救援するため4月、上杉軍は北条氏政と再び利根川を挟んで相対する(第二次利根川の対陣)。しかし、増水していた利根川を渡ることは出来ず、5月に越後国へ帰国。羽生城は閏11月に自落させた。 </p><p>天正2年(<a href="/wiki/1574%E5%B9%B4" title="1574年">1574年</a>)、北条氏政が下総関宿城の<a href="/wiki/%E7%B0%97%E7%94%B0%E6%8C%81%E5%8A%A9_(%E5%AE%89%E5%9C%9F%E6%A1%83%E5%B1%B1%E6%99%82%E4%BB%A3)" title="簗田持助 (安土桃山時代)">簗田持助</a>を攻撃するや、10月に謙信は関東へ出陣、武蔵国に攻め入って後方かく乱を狙った。謙信は越中平定に集中していたが、救援要請が届くと軍を転じて関東に出陣した。上杉軍は騎西城、忍城、<a href="/wiki/%E9%89%A2%E5%BD%A2%E5%9F%8E" title="鉢形城">鉢形城</a>、<a href="/wiki/%E8%8F%96%E8%92%B2%E5%9F%8E" title="菖蒲城">菖蒲城</a>など諸城の領内に火を放ち北条軍を牽制したが、佐竹など関東諸将が救援軍を出さなかったため、北条の大軍に攻撃を仕掛けることまでは出来なかった。このため関宿城は結局降伏することとなった(第三次<a href="/w/index.php?title=%E9%96%A2%E5%AE%BF%E5%90%88%E6%88%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="関宿合戦 (存在しないページ)">関宿合戦</a>)。 </p><p>閏11月に謙信は北条方の古河公方・足利義氏を<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E5%9F%8E" title="古河城">古河城</a>に攻めているが、既に関東では上杉派の勢力が大きく低下していた。 </p><p>12月19日、<a href="/wiki/%E4%BC%9D%E6%B3%95%E7%81%8C%E9%A0%82" title="伝法灌頂">伝法灌頂</a>を受けて正式に出家すると共に<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%8D%B0" title="法印">法印</a><a href="/wiki/%E5%83%A7%E4%BD%8D#僧位一覧" title="僧位">大和尚</a>に任ぜられる。なおこの年の3月、織田信長から<a href="/wiki/%E7%8B%A9%E9%87%8E%E6%B0%B8%E5%BE%B3" title="狩野永徳">狩野永徳</a>筆の『<a href="/wiki/%E6%B4%9B%E4%B8%AD%E6%B4%9B%E5%A4%96%E5%9B%B3" title="洛中洛外図">洛中洛外図屏風</a>』を贈られる。 </p><p>天正3年(<a href="/wiki/1575%E5%B9%B4" title="1575年">1575年</a>)1月11日、養子の喜平次顕景の名を<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">景勝</a>と改めさせ、弾正少弼の官途を譲った。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="本願寺との講和と織田信長との戦い"><span id=".E6.9C.AC.E9.A1.98.E5.AF.BA.E3.81.A8.E3.81.AE.E8.AC.9B.E5.92.8C.E3.81.A8.E7.B9.94.E7.94.B0.E4.BF.A1.E9.95.B7.E3.81.A8.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>本願寺との講和と織田信長との戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=16" title="節を編集: 本願寺との講和と織田信長との戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>天正4年(<a href="/wiki/1576%E5%B9%B4" title="1576年">1576年</a>)2月以降、<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E8%BC%9D%E5%85%83" title="毛利輝元">毛利輝元</a>の庇護の受けていた足利義昭が反信長勢力を糾合し、同年5月頃からは義昭の仲介で甲斐武田氏・相模後北条氏との<a href="/w/index.php?title=%E7%94%B2%E7%9B%B8%E8%B6%8A%E4%B8%89%E5%92%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="甲相越三和 (存在しないページ)">甲相越三和</a>が試みられている。 </p><p>同年4月、謙信は織田信長との戦いで苦境に立たされていた<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E9%A1%98%E5%AF%BA" title="石山本願寺">石山本願寺</a>の<a href="/wiki/%E9%A1%95%E5%A6%82" title="顕如">顕如</a>と和睦交渉を開始、5月中旬に講和を承諾し、成立させた<sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005153_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005153-49"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005182_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005182-50"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE石渡2017110_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE石渡2017110-51"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。上杉側で本願寺との交渉にあたったのは、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%B4%8E%E7%A7%80%E4%BB%99" title="山崎秀仙">山崎秀仙</a>であった<sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005153_49-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005153-49"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>謙信が本願寺と講和した背景には、足利義昭が毛利氏の庇護下で<a href="/wiki/%E9%9E%86%E5%9F%8E" title="鞆城">鞆城</a>に落ち着き、義昭自身が謙信に幕府再興の援助を求めたからだとされる<sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005153_49-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005153-49"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE石渡2017110_51-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE石渡2017110-51"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また、前年に信長は本願寺を攻撃、さらに越前国に侵攻したため、顕如と越前の一向宗徒は謙信に援助を求めていた。顕如は謙信を悩ませ続けていた一向一揆の指導者であり、これにより上洛への道が開けた。甲相越一和は成立しなかったものの、謙信と本願寺との講和によって、<a href="/wiki/%E4%BF%A1%E9%95%B7%E5%8C%85%E5%9B%B2%E7%B6%B2" title="信長包囲網">信長包囲網</a>が築き上げられたのである。だが、謙信が本願寺や毛利輝元との同盟を決めたことで、信長との同盟は破綻し、上杉氏と織田氏は以後敵対し続けた<sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005154_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005154-52"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>5月、毛利輝元が謙信に上洛を呼びかけたことで、6月に謙信は輝元の叔父・<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E6%97%A9%E5%B7%9D%E9%9A%86%E6%99%AF" title="小早川隆景">小早川隆景</a>に対して、来春には上洛するように伝えている<sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005154_52-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005154-52"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また、10月には足利義昭からも信長討伐を求められており、謙信は上洛を急ぐことになる。なお、この時期、織田信長は朝廷から<a href="/wiki/%E5%86%85%E5%A4%A7%E8%87%A3" title="内大臣">内大臣</a>に、次に<a href="/wiki/%E5%8F%B3%E5%A4%A7%E8%87%A3" title="右大臣">右大臣</a>に任命されており、<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E6%95%B5" title="朝敵">朝敵</a>になったわけでもなく、単に<a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E6%94%BF%E6%A8%A9" title="織田政権">織田政権</a>と室町幕府(足利将軍家)との武家同士の紛争に過ぎない。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="越中・能登平定"><span id=".E8.B6.8A.E4.B8.AD.E3.83.BB.E8.83.BD.E7.99.BB.E5.B9.B3.E5.AE.9A"></span>越中・能登平定</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=17" title="節を編集: 越中・能登平定"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>天正4年(1576年)9月、管領<a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E6%B0%8F" title="畠山氏">畠山氏</a>が守護を務める越中国に侵攻して、一向一揆支配下の富山城、<a href="/w/index.php?title=%E6%A0%82%E5%B0%BE%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="栂尾城 (存在しないページ)">栂尾城</a>、<a href="/wiki/%E5%A2%97%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="増山城">増山城</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%88%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="守山城 (越中国)">守山城</a>、<a href="/wiki/%E6%B9%AF%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" class="mw-redirect" title="湯山城 (越中国)">湯山城</a>を攻め落とした。次いで椎名康胤(越中守護代)の<a href="/wiki/%E8%93%AE%E6%B2%BC%E5%9F%8E" title="蓮沼城">蓮沼城</a>を陥落させ康胤を討ち取り、ついに越中を平定した。 </p><p>謙信の次の狙いは、<a href="/wiki/%E8%83%BD%E7%99%BB%E5%9B%BD" title="能登国">能登国</a>の平定であった。特に能登国の拠点・<a href="/wiki/%E4%B8%83%E5%B0%BE%E5%9F%8E" title="七尾城">七尾城</a>を抑えることは、軍勢を越後国から京へ進める際、兵站線を確保する上で重要であった。当時の七尾城主は戦国大名畠山氏の幼い当主・<a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E6%98%A5%E7%8E%8B%E4%B8%B8" title="畠山春王丸">畠山春王丸</a>であったが、実権は重臣の<a href="/wiki/%E9%95%B7%E7%B6%9A%E9%80%A3" title="長続連">長続連</a>・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E7%B6%B1%E9%80%A3" title="長綱連">綱連</a>父子が握っていた。城内では信長に付こうとする長父子と謙信に頼ろうとする<a href="/wiki/%E9%81%8A%E4%BD%90%E7%B6%9A%E5%85%89" title="遊佐続光">遊佐続光</a>が主導権争いをしており、内部対立があった。謙信は平和裏に七尾城を接収しようとするも、畠山勢は評議の結果、抗戦を決した。これにより、<a href="/wiki/%E4%B8%83%E5%B0%BE%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="七尾城の戦い">七尾城の戦い</a>が勃発する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="七尾城の戦い"><span id=".E4.B8.83.E5.B0.BE.E5.9F.8E.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>七尾城の戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=18" title="節を編集: 七尾城の戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Nanaojo-tyoudomaru.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Nanaojo-tyoudomaru.JPG/250px-Nanaojo-tyoudomaru.JPG" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Nanaojo-tyoudomaru.JPG/375px-Nanaojo-tyoudomaru.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Nanaojo-tyoudomaru.JPG/500px-Nanaojo-tyoudomaru.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E4%B8%83%E5%B0%BE%E5%9F%8E" title="七尾城">七尾城</a>址(桜馬場石垣)</figcaption></figure> <p>天正4年(1576年)11月、謙信は能登国に進み、<a href="/w/index.php?title=%E7%86%8A%E6%9C%A8%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="熊木城 (存在しないページ)">熊木城</a>、<a href="/wiki/%E7%A9%B4%E6%B0%B4%E5%9F%8E" title="穴水城">穴水城</a>、<a href="/w/index.php?title=%E7%94%B2%E5%B1%B1%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="甲山城 (存在しないページ)">甲山城</a>(かぶとやまじょう)、<a href="/w/index.php?title=%E6%AD%A3%E9%99%A2%E5%B7%9D%E5%B0%BB%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="正院川尻城 (存在しないページ)">正院川尻城</a>(しょういんかわしりじょう)、<a href="/w/index.php?title=%E5%AF%8C%E6%9D%A5%E5%9F%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="富来城 (存在しないページ)">富来城</a>(とぎじょう)など能登国の諸城を次々に攻略した後、七尾城を囲んだ(第一次七尾城の戦い)。しかし七尾城は<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%8B%95%E5%B1%B1" title="石動山">石動山</a>系北端・松尾山山上に築かれた難攻不落の巨城であり、力攻めは困難であった。付城として<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%8B%95%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="石動山城">石動山城</a>を築くものの攻めあぐねて越年する。 </p><p>天正5年(<a href="/wiki/1577%E5%B9%B4" title="1577年">1577年</a>)、関東での北条氏政の進軍もあり、春日山に一時撤退した。その間に敵軍によって上杉軍が前年に奪っていた能登の諸城は次々に落とされた。関東諸将から救援要請を受けていた謙信のもとに、能登国での戦況悪化に加え、足利義昭や毛利輝元から早期の上洛を促す書状が届く。 </p><p>これに至り謙信は反転を決意し、同年閏7月、再び能登に侵攻して諸城を攻め落とし、七尾城を再び包囲する(第二次七尾城の戦い)。このとき、城内で<a href="/wiki/%E7%96%AB%E7%97%85" title="疫病">疫病</a>が流行、傀儡国主である畠山春王丸までもが病没したことにより厭戦気分が蔓延していた。しかし、守将の長続連は、織田信長の援軍に望みをつないで降伏しようとはしなかった。このため、謙信は力攻めは困難とみて調略を試みる。 </p><p>そして、9月15日、遊佐続光らが謙信と通じて反乱を起こした。信長と通じていた長続連らは殺され、ついに七尾城は落城。この2日後の17日には加賀国との国境に近い能登<a href="/wiki/%E6%9C%AB%E6%A3%AE%E5%9F%8E_(%E8%83%BD%E7%99%BB%E5%9B%BD)" title="末森城 (能登国)">末森城</a>を攻略。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="手取川の戦い"><span id=".E6.89.8B.E5.8F.96.E5.B7.9D.E3.81.AE.E6.88.A6.E3.81.84"></span>手取川の戦い</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=19" title="節を編集: 手取川の戦い"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>謙信が七尾城を攻めていた天正5年(1577年)、長続連の援軍要請を受けていた信長は、七尾城を救援する軍勢の派遣を決定、謙信との戦いに踏み切る。総大将・<a href="/wiki/%E6%9F%B4%E7%94%B0%E5%8B%9D%E5%AE%B6" title="柴田勝家">柴田勝家</a>の下、<a href="/wiki/%E8%B1%8A%E8%87%A3%E7%A7%80%E5%90%89" title="豊臣秀吉">羽柴秀吉</a>、<a href="/wiki/%E6%BB%9D%E5%B7%9D%E4%B8%80%E7%9B%8A" title="滝川一益">滝川一益</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%B9%E7%BE%BD%E9%95%B7%E7%A7%80" title="丹羽長秀">丹羽長秀</a>、<a href="/wiki/%E5%89%8D%E7%94%B0%E5%88%A9%E5%AE%B6" title="前田利家">前田利家</a>、<a href="/wiki/%E4%BD%90%E3%80%85%E6%88%90%E6%94%BF" title="佐々成政">佐々成政</a>ら3万余の大軍は、8月に越前<a href="/wiki/%E5%8C%97%E3%83%8E%E5%BA%84%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="北ノ庄城">北ノ庄城</a>に結集。同月8日には七尾城へ向けて越前国を発ち、加賀国へ入って一向一揆勢と交戦しつつ進軍した。しかし途中で秀吉が、総大将の勝家と意見が合わずに自軍を引き上げてしまうなど、足並みの乱れが生じていた。 </p><p>9月18日、勝家率いる織田軍は<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%8F%96%E5%B7%9D" title="手取川">手取川</a>を<a href="/wiki/%E6%B8%A1%E6%B2%B3" title="渡河">渡河</a>、水島に陣を張ったが、既に七尾城が陥落していることすら認知していなかった。織田軍が手取川を越えて加賀北部へ侵入したことを知るや、謙信はこれを迎え撃つため数万の大軍を率いて一気に南下。加賀国へ入って<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8C%97%E9%83%A1" title="河北郡">河北郡</a>・<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%B7%9D%E9%83%A1_(%E7%9F%B3%E5%B7%9D%E7%9C%8C)" title="石川郡 (石川県)">石川郡</a>をたちまちのうちに制圧し、<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E4%BB%BB%E5%9F%8E" title="松任城">松任城</a>にまで進出した。 </p><p>9月23日、ようやく織田軍は七尾城の陥落を知る。さらに謙信率いる上杉軍が目と鼻の先の松任城に着陣しているとの急報が入り、形勢不利を悟った勝家は撤退を開始。それに対して謙信率いる上杉軍本隊の8千人は23日夜、手取川の渡河に手間取る織田軍を追撃して撃破した(<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%8F%96%E5%B7%9D%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="手取川の戦い">手取川の戦い</a>)。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="最期"><span id=".E6.9C.80.E6.9C.9F"></span>最期</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=20" title="節を編集: 最期"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E9%A4%A8%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="御館の乱">御館の乱</a>」を参照</div><div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E5%BB%9F%E6%89%80" title="上杉家廟所">上杉家廟所</a>」を参照</div> <p>天正5年(1577年)12月18日、謙信は春日山城に帰還し、12月23日には次なる遠征に向けての動員令を発した。天正6年(<a href="/wiki/1578%E5%B9%B4" title="1578年">1578年</a>)3月15日に遠征を開始する予定だった。 </p><p>しかし、その6日前である3月9日、遠征の準備中に春日山城内の<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E4%BE%BF%E6%89%80" title="日本の便所">厠</a>で倒れ、昏睡状態に陥り、その後意識が回復しないまま、3月13日の未の刻(午後2時)に死去した<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200662-53"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。享年49。倒れてからの昏睡状態により、死因は<a href="/wiki/%E8%84%B3%E5%87%BA%E8%A1%80" title="脳出血">脳溢血</a><sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200662-53"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>との見方がある。 </p><p>天正4年12月に正式に<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E8%A8%80%E5%AE%97" title="真言宗">真言宗</a>の僧侶となった謙信は、春日山城を高野山に、北の丸にあった大乗院を金剛峯寺に例え、空海の眠る奥之院に倣って自らの遺骸を葬る建物を春日山城内に設けることとして直ちに工事を開始、翌年3月には自らの号「不識庵」にちなんで「不識院」と命名している。自らを<a href="/wiki/%E5%8D%B3%E8%BA%AB%E4%BB%8F" title="即身仏">即身仏</a>として春日山城に安置することや葬儀の手法などは、謙信自身が生前に定めていたと考えられ、突然の急死であったにも関わらず、死去からわずか2日後である3月15日には謙信の葬儀が行われている<sup id="cite_ref-imafuku2017-134_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2017-134-54"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>一方で、生涯独身で養子とした景勝・景虎のどちらを後継にするかを決めていなかった為、上杉家の家督の後継をめぐって<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E9%A4%A8%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="御館の乱">御館の乱</a>が勃発した<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200666_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200666-55"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。勝利した<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">上杉景勝</a>が、謙信の後継者として上杉家の当主となったが、内乱によって上杉家の勢力は衰えることとなる。 </p><p>未遂に終わった遠征では上洛して織田信長を打倒しようとしていたとも、関東に再度侵攻しようとしていたとも推測されるが、詳細は不明である<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="没後"><span id=".E6.B2.A1.E5.BE.8C"></span>没後</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=21" title="節を編集: 没後"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>謙信没後、上杉景勝は<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E9%A4%A8%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="御館の乱">御館の乱</a>を制したものの、この数年にわたった内乱で上杉家中の疲弊、衰退は激しく、謙信が晩年に交戦状態となった織田信長の攻撃を受け、滅亡寸前まで追い込まれた。しかし、<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E8%83%BD%E5%AF%BA%E3%81%AE%E5%A4%89" title="本能寺の変">本能寺の変</a>で信長が横死したため滅亡は免れ、<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%8B%E4%BA%BA" title="天下人">天下人</a>の地位を引き継いだ豊臣秀吉と連携。<a href="/wiki/%E8%B1%8A%E8%87%A3%E6%94%BF%E6%A8%A9" title="豊臣政権">豊臣政権</a>では<a href="/wiki/%E4%BC%9A%E6%B4%A5" title="会津">会津</a>へ加増・移封された。同じ<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%A4%A7%E8%80%81" title="五大老">五大老</a>の徳川家康により<a href="/wiki/%E4%BC%9A%E6%B4%A5%E5%BE%81%E4%BC%90" title="会津征伐">会津征伐</a>の対象とされ、<a href="/wiki/%E9%96%A2%E3%83%B6%E5%8E%9F%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="関ヶ原の戦い">関ヶ原の戦い</a>で西軍が敗れたため、家康に降伏。減封され、米沢へ移されて<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%99%82%E4%BB%A3" title="江戸時代">江戸時代</a>を迎えた。 </p><p>米沢藩主となった上杉家では、江戸時代前期の<a href="/wiki/%E5%BB%B6%E5%AE%9D" title="延宝">延宝</a>2年(<a href="/wiki/1674%E5%B9%B4" title="1674年">1674年</a>)4月に藩主・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%B6%B1%E6%86%B2" title="上杉綱憲">上杉綱憲</a>の<a href="/wiki/%E5%82%85%E5%BD%B9" class="mw-redirect" title="傅役">傅役</a>である<a href="/w/index.php?title=%E7%AB%B9%E4%BF%A3%E5%85%85%E7%B6%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="竹俣充綱 (存在しないページ)">竹俣充綱</a>が上杉家の家史編纂を進言し、延宝5年(<a href="/wiki/1688%E5%B9%B4" title="1688年">1688年</a>)に正式に開始され、<a href="/wiki/%E5%85%83%E7%A6%84" title="元禄">元禄</a>9年(<a href="/wiki/1696%E5%B9%B4" title="1696年">1696年</a>)5月には『謙信公御年譜』が完成している<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="築城"><span id=".E7.AF.89.E5.9F.8E"></span>築城</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=22" title="節を編集: 築城"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>既に頚城・新川・北信に多くの城を保持していた長尾・上杉氏にあっては、謙信が新たに築城した城は少ないが、川中島の戦いや七尾城の戦いに備え本格的に築城した例として以下が記される。 </p> <ul><li><a href="/wiki/%E9%A3%AF%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="飯山城">飯山城</a>(信濃国)<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> - のちに城将の岩井信能は城下町の整備を行ない、現在まで続く飯山市の発展の礎を築いた。</li> <li><a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%8B%95%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="石動山城">石動山城</a>(能登国) - 天平寺の石動山衆徒の拠点である大宮坊の砦を利用して築城。直江景綱を城将として置いた<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="人物"><span id=".E4.BA.BA.E7.89.A9"></span>人物</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=23" title="節を編集: 人物"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Uesugi_Kenshin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Uesugi_Kenshin.jpg/220px-Uesugi_Kenshin.jpg" decoding="async" width="220" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Uesugi_Kenshin.jpg/330px-Uesugi_Kenshin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/Uesugi_Kenshin.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="489" /></a><figcaption>上杉謙信像(<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="上杉神社">上杉神社</a>蔵)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="身体的特徴"><span id=".E8.BA.AB.E4.BD.93.E7.9A.84.E7.89.B9.E5.BE.B4"></span>身体的特徴</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=24" title="節を編集: 身体的特徴"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B7%9D%E5%85%83%E6%98%A5" title="吉川元春">吉川元春</a>(<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E8%BC%9D%E5%85%83" title="毛利輝元">毛利輝元</a>の叔父)の使者・<a href="/w/index.php?title=%E4%BD%90%E3%80%85%E6%9C%A8%E5%AE%9A%E7%B5%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="佐々木定経 (存在しないページ)">佐々木定経</a>が謙信と対面したとき、「音に聞こえし<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%B3%B0%E5%B1%B1" title="大峰山">大峰</a>の<a href="/wiki/%E5%89%8D%E9%AC%BC%E3%83%BB%E5%BE%8C%E9%AC%BC#五鬼" title="前鬼・後鬼">五鬼</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%92%8C%E8%91%9B%E5%9F%8E%E5%B1%B1" title="大和葛城山">葛城</a>高天の<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E7%8B%97" title="天狗">大天狗</a>にや」<sup id="cite_ref-korou_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-korou-60"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> と謙信のことを大天狗扱いするなど、「六<a href="/wiki/%E5%B0%BA" title="尺">尺</a>近い偉丈夫」が有力説とされてきたが、「小柄」と表記されている文献もいくつか存在し、謙信の身長については諸説があり定かではないのが実情である。 </p><p>誓文の血判から判定された<a href="/wiki/ABO%E5%BC%8F%E8%A1%80%E6%B6%B2%E5%9E%8B" title="ABO式血液型">血液型</a>は<a href="/wiki/ABO%E5%BC%8F%E8%A1%80%E6%B6%B2%E5%9E%8B" title="ABO式血液型">AB型</a>である<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="宗教・文化的側面"><span id=".E5.AE.97.E6.95.99.E3.83.BB.E6.96.87.E5.8C.96.E7.9A.84.E5.81.B4.E9.9D.A2"></span>宗教・文化的側面</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=25" title="節を編集: 宗教・文化的側面"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Haramaki_armour_of_Uesugi_Kenshin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Haramaki_armour_of_Uesugi_Kenshin.jpg/220px-Haramaki_armour_of_Uesugi_Kenshin.jpg" decoding="async" width="220" height="341" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Haramaki_armour_of_Uesugi_Kenshin.jpg/330px-Haramaki_armour_of_Uesugi_Kenshin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Haramaki_armour_of_Uesugi_Kenshin.jpg/440px-Haramaki_armour_of_Uesugi_Kenshin.jpg 2x" data-file-width="1323" data-file-height="2052" /></a><figcaption>上杉謙信所用の<a href="/wiki/%E7%94%B2%E5%86%91" title="甲冑">甲冑</a>と伝わる「色々威<a href="/wiki/%E8%85%B9%E5%B7%BB" title="腹巻">腹巻</a>」(上杉神社蔵、重要文化財)。室町時代の作。兜の前立は<a href="/wiki/%E9%A3%AF%E7%B8%84%E6%A8%A9%E7%8F%BE" title="飯縄権現">飯綱明神</a>。</figcaption></figure> <p>謙信は武神<a href="/wiki/%E6%AF%98%E6%B2%99%E9%96%80%E5%A4%A9" title="毘沙門天">毘沙門天</a>の熱心な信仰家で、本陣の旗印にも「毘」の文字を使った。また、<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%AE%9D%E8%8D%92%E7%A5%9E" title="三宝荒神">三宝荒神</a>を前立に使った<a href="/wiki/%E5%A4%89%E3%82%8F%E3%82%8A%E5%85%9C" title="変わり兜">変わり兜</a>を所有していたとされる<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>青年期までは<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E6%B4%9E%E5%AE%97" title="曹洞宗">曹洞宗</a>の古刹である<a href="/wiki/%E6%9E%97%E6%B3%89%E5%AF%BA_(%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82)" title="林泉寺 (上越市)">林泉寺</a>で師の<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AE%A4%E5%85%89%E8%82%B2" title="天室光育">天室光育</a>から<a href="/wiki/%E7%A6%85" class="mw-disambig" title="禅">禅</a>を学び、上洛時には<a href="/wiki/%E8%87%A8%E6%B8%88%E5%AE%97" title="臨済宗">臨済宗</a><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%BE%B3%E5%AF%BA" title="大徳寺">大徳寺</a>の<a href="/w/index.php?title=%E5%BE%B9%E5%B2%AB%E5%AE%97%E4%B9%9D&action=edit&redlink=1" class="new" title="徹岫宗九 (存在しないページ)">徹岫宗九</a>のもとに参禅し「宗心」という<a href="/wiki/%E6%88%92%E5%90%8D" title="戒名">法名</a>を受けた。晩年には<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E8%A8%80%E5%AE%97" title="真言宗">真言宗</a>に傾倒し、<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%89%9B%E5%B3%AF%E5%AF%BA" title="金剛峯寺">高野山金剛峯寺</a>法印で無量光院<a href="/wiki/%E4%BD%8F%E8%81%B7" title="住職">住職</a>であった<a href="/wiki/%E6%B8%85%E8%83%A4_(%E7%9C%9F%E8%A8%80%E5%AE%97)" title="清胤 (真言宗)">清胤</a>から<a href="/wiki/%E4%BC%9D%E6%B3%95%E7%81%8C%E9%A0%82" title="伝法灌頂">伝法灌頂</a>を受け<a href="/wiki/%E9%98%BF%E9%97%8D%E6%A2%A8" title="阿闍梨">阿闍梨</a><a href="/wiki/%E6%A8%A9%E5%A4%A7%E5%83%A7%E9%83%BD" class="mw-redirect" title="権大僧都">権大僧都</a>の位階を受けている。 </p><p>戦略家・戦術家としてだけではなく、<a href="/wiki/%E5%92%8C%E6%AD%8C" title="和歌">和歌</a>に通じ達筆でもあり、<a href="/wiki/%E8%BF%91%E8%A1%9B%E7%A8%99%E5%AE%B6" title="近衛稙家">近衛稙家</a>から和歌の奥義を伝授されるなど、公家との交流も深い文化人でもあった。特に『<a href="/wiki/%E6%BA%90%E6%B0%8F%E7%89%A9%E8%AA%9E" title="源氏物語">源氏物語</a>』を始めとする恋愛物を好んで読んでおり、上洛した際に開催した歌会でも見事な雅歌(恋歌)を読み、参加者全員を驚かせたと言う。<a href="/wiki/%E7%90%B5%E7%90%B6" title="琵琶">琵琶</a>を奏でる趣味もあった。 </p><p><a href="/wiki/%E4%B8%83%E5%B0%BE%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="七尾城の戦い">七尾城の戦い</a>のとき、謙信は有名な『<a href="/wiki/%E5%8D%81%E4%B8%89%E5%A4%9C" class="mw-disambig" title="十三夜">十三夜</a>』の詩(<a href="/wiki/%E4%B8%83%E8%A8%80%E7%B5%B6%E5%8F%A5" class="mw-redirect" title="七言絶句">七言絶句</a>の<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E8%A9%A9" title="漢詩">漢詩</a>)を作ったという。この詩は<a href="/wiki/%E9%A0%BC%E5%B1%B1%E9%99%BD" title="頼山陽">頼山陽</a>の『<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%A4%96%E5%8F%B2" title="日本外史">日本外史</a>』に載せられて広く知られることになったが、『<a href="/wiki/%E5%B8%B8%E5%B1%B1%E7%B4%80%E8%AB%87" title="常山紀談">常山紀談</a>』や『<a href="/w/index.php?title=%E6%AD%A6%E8%BE%BA%E5%99%BA%E8%81%9E%E6%9B%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="武辺噺聞書 (存在しないページ)">武辺噺聞書</a>』ではこれと少し違っているため、頼山陽が添削したものとみられている。<sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2011年7月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup>また、十三夜は七尾落城の二日前であり謙信が本丸に登っていないことや、和歌によく通じた謙信も漢詩はこの他に一度も作っていないことなどから、これを不自然とし、この詩自体が後世の仮託とみなす説もある<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="内政・諜報"><span id=".E5.86.85.E6.94.BF.E3.83.BB.E8.AB.9C.E5.A0.B1"></span>内政・諜報</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=26" title="節を編集: 内政・諜報"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Letter_from_Uesugi_Kenshin_to_Uesugi_Kagekatsu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Letter_from_Uesugi_Kenshin_to_Uesugi_Kagekatsu.jpg/300px-Letter_from_Uesugi_Kenshin_to_Uesugi_Kagekatsu.jpg" decoding="async" width="300" height="131" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Letter_from_Uesugi_Kenshin_to_Uesugi_Kagekatsu.jpg/450px-Letter_from_Uesugi_Kenshin_to_Uesugi_Kagekatsu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Letter_from_Uesugi_Kenshin_to_Uesugi_Kagekatsu.jpg/600px-Letter_from_Uesugi_Kenshin_to_Uesugi_Kagekatsu.jpg 2x" data-file-width="2678" data-file-height="1168" /></a><figcaption>上杉謙信の書状</figcaption></figure> <p>内政面においては、上杉謙信は衣料の原料となる<a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%83%A9%E3%83%A0%E3%82%B7" title="カラムシ">青苧</a>を<a href="/wiki/%E6%A0%BD%E5%9F%B9" title="栽培">栽培</a>し、<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%B5%B7" title="日本海">日本海</a>ルートで全国に広め、その収入を国の財源とした。そして、領内の物産流通の精密な統制管理を行い、莫大な利益を上げた。 </p><p><span style="speak:none" aria-hidden="true">青苧</span>(あおそ)とは、<span style="speak:none" aria-hidden="true">苧</span>(<a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%83%A9%E3%83%A0%E3%82%B7" title="カラムシ">からむし</a>)・<span style="speak:none" aria-hidden="true">苧麻</span>(ちょま)を水にさらし、細かくさいた衣服の原料で、古くから「越後上布」(じょうふ)の材料とされていた<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>中世には、青苧を取引する商人たちは自分たちの同業者の団体「青苧座」を結成し、青苧を正式に販売する権利を得るために金銭(「座役」)を公家に上納して、自分たちの独占販売権を確立した。 </p><p>室町時代の天王寺青苧座の商人たちは、公家の<a href="/wiki/%E4%B8%89%E6%9D%A1%E8%A5%BF%E5%AE%B6" title="三条西家">三条西家</a>に座役(=商売の権利金のこと)を納めて青苧の専売の許可を得ていた。そして、天王寺青苧座の商人は、越後に行き、他の商人を排除して優先的に青苧を買い付けていた。 </p><p>しかし、15世紀後半になると、越後の守護の上杉家の下で方針が変わり、越後国内で「越後衆」(実態不明)と呼ばれる人々が台頭し、青苧の取引の主導権を得るようになった<sup id="cite_ref-:0_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-65"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>それ以後、天王寺青苧座の商人は青苧を越後で優先的に買い付けることができなくなった。 </p><p>越後の長尾家で財政担当者の<a href="/wiki/%E8%94%B5%E7%94%B0%E4%BA%94%E9%83%8E%E5%B7%A6%E8%A1%9B%E9%96%80" title="蔵田五郎左衛門">蔵田五郎左衛門</a>(越後の御用商人)は「越後衆」の代表として、三条西家に直接行って、青苧の座役を納めた。 </p><p>享禄3年(1530)、守護代の<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%82%BA%E6%99%AF" title="長尾為景">長尾為景</a>が越後の実権を握ると、蔵田五郎左衛門は越後の財務責任者として越後全体の青苧の流通および課税の統制強化を図り、越後の財政を支えた<sup id="cite_ref-:0_65-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-65"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 青苧市場での越後衆の優越的な状態は、江戸幕府の成立まで続いた。 </p><p>謙信が死去した時、春日山城には2万7140<a href="/wiki/%E4%B8%A1#通貨単位" title="両">両</a>の蓄えがあったという。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="女性関係"><span id=".E5.A5.B3.E6.80.A7.E9.96.A2.E4.BF.82"></span>女性関係</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=27" title="節を編集: 女性関係"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r94202605">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="38" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/57px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/76px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;">ウィキソースに<b><a href="https://ja.wikisource.org/wiki/%E6%9D%BE%E9%9A%A3%E5%A4%9C%E8%A9%B1" class="extiw" title="s:松隣夜話">松隣夜話</a></b>の原文があります。</div></div> </div> <p>生涯不犯(妻帯禁制)を貫いたとされ、子供は全員(<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">上杉景勝</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E8%99%8E" title="上杉景虎">上杉景虎</a>、<a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E7%BE%A9%E6%98%A5" title="畠山義春">畠山義春</a>、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%B5%A6%E6%99%AF%E5%9B%BD" title="山浦景国">山浦国清</a>)養子だった。 </p><p>ただし、謙信の「新造」論(後述)を指摘する黒田基樹は謙信が生涯不犯の話は江戸時代になってから登場する話であるとしている<sup id="cite_ref-kuroda2024_66-0" class="reference"><a href="#cite_note-kuroda2024-66"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>謙信には複数の恋物語が伝わる。一つは、彼がまだ二十代の折、敵将の上野・平井城主<a href="/w/index.php?title=%E5%8D%83%E8%91%89%E9%87%87%E5%A5%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="千葉采女 (存在しないページ)">千葉采女</a>の娘である<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E5%8B%A2%E5%A7%AB" title="伊勢姫">伊勢姫</a>と恋に落ちたが、重臣(柿崎景家ら)の猛烈な反対によって引き裂かれ、娘が剃髪出家した後、ほどなくして自害してしまい、食事ものどを通らず病床に伏せてしまうほどに心を痛めたというものがある(『松隣夜話』)。 </p><p>一方で、妻が存在していた可能性もある。『安田本長尾系図』には、長尾晴景の娘が景虎(謙信)に嫁いだとする記述がある。また、高野山清浄心院所蔵の「越後過去名簿」には永禄2年(1559年)に府中御新造のための逆修供養の依頼が記述されている。例外はあるものの、「新造」という言葉は妻を指すことが一般的で、普通に解釈すると府中すなわち国主である謙信の妻という意味となる。更に関東管領就任直後の永禄4年(1561年)6月に謙信が家臣の蔵田五郎左衛門尉に充てた書状には謙信が関東管領に就任したからには本拠地を越後から関東に移すべきだという声が関東の国衆から上がっていることに触れ、取り敢えずの対応として「新造」を関東に送りたいとの意向を示している。長尾家中の他の女性(晴景の未亡人など)が妻のいない謙信に代わって「新造」として家の奥を取り仕切っていた可能性も否定は出来ないものの、現存史料からは永禄年間初頭には謙信の正妻に相当する女性が存在していた可能性が高い。その場合には前述の晴景の娘が有力であるが、現時点では確定できる史料は見つかっていない<sup id="cite_ref-kuroda2024_66-1" class="reference"><a href="#cite_note-kuroda2024-66"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="食事関係"><span id=".E9.A3.9F.E4.BA.8B.E9.96.A2.E4.BF.82"></span>食事関係</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=28" title="節を編集: 食事関係"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>家臣達は、謙信の食事により出陣の有無を知ったという。これは、日頃は倹約に努め質素に過ごす謙信が、戦の前になると飯を山のように炊かせ、山海の珍味を豊富に並べ、部下将兵に大いに振舞ったためである。日ごろの倹約ぶりを知る部下たちはその豪勢な食事に喜び、結束を固くした。これが客をもてなす「お立ち飯」「お立ち」として、今なお、<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C" title="新潟県">新潟県</a>や<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%BD%A2%E7%9C%8C" title="山形県">山形県</a>の一部に風習として残っている<sup id="cite_ref-FOOTNOTE布施1917_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE布施1917-67"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="健康面・死因"><span id=".E5.81.A5.E5.BA.B7.E9.9D.A2.E3.83.BB.E6.AD.BB.E5.9B.A0"></span>健康面・死因</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=29" title="節を編集: 健康面・死因"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>左脚に関する傷病歴</dt> <dd>7歳の時、河中に落ちて左の膝を激しく打ち、後に(天文12年(<a href="/wiki/1543%E5%B9%B4" title="1543年">1543年</a>)頃)刈谷田川で長尾俊景と戦闘した際に、左の内股に矢傷を受け、大きな傷痕を残したという<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また、永禄4年から5年(と見られる)に、左脚が気腫<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>になり、歩く時に引きずる様子が見られた。戦場では<a href="/wiki/%E6%9D%96" title="杖">杖</a>代わりに三尺ばかりの青竹を引っ提げて、軍兵を指揮したという(『<a href="/wiki/%E5%B8%B8%E5%B1%B1%E7%B4%80%E8%AB%87" title="常山紀談">常山紀談</a>』)<sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2011年7月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup>。</dd></dl> <dl><dt>その他の傷病歴</dt> <dd> <ul><li>永禄2年(1559年)6月、二度目の上洛中に腫れ物を患う。腫物医の診断によると<span style="speak:none" aria-hidden="true"><a href="/wiki/%E7%99%B0" title="癰">癰</a></span>(よう)という重度の<a href="/wiki/%E3%81%8A%E3%81%A7%E3%81%8D" class="mw-redirect" title="おでき">おでき</a>で、<a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E8%A1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="気血 (存在しないページ)">気血</a>の滞留が病因と診られた<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。背中に出来た腫れ物を家臣たちが口で吸い出して治療にあたり、ほどなく治癒したと伝わる<sup id="cite_ref-FOOTNOTE池田嘉一1971_72-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE池田嘉一1971-72"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前2005_73-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE花ヶ前2005-73"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li>永禄4年(1561年)、関東進撃中に腹痛を患っている<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。同じ頃、上杉憲政も体調を崩しており、帰国途中で当時はまだ上杉氏の勢力圏下にあった<a href="/wiki/%E8%8D%89%E6%B4%A5%E6%B8%A9%E6%B3%89" title="草津温泉">草津温泉</a>で憲政と共に療養している。この時期に上杉方の武将の間で体調を崩す者が多く、長野業政のように死去に至る者も出ているため、上杉軍の陣中で伝染病が流行ったのではないか、とする説もある<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li>永禄8年(1565年)36歳の時、<a href="/wiki/%E3%83%9E%E3%83%A9%E3%83%AA%E3%82%A2" title="マラリア">瘧</a>(熱病)に罹る(<a href="/wiki/%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E" title="花ヶ前盛明">花ヶ前盛明</a> 年表)。卒去したとの流言蜚語が乱れ飛んだ。また、左脚が不自由になったのは、この際に併発した急性<a href="/wiki/%E9%96%A2%E7%AF%80%E7%82%8E" title="関節炎">関節炎</a>によるものとする説もある<sup id="cite_ref-FOOTNOTE布施1917_67-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE布施1917-67"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE栗岩英冶1943_77-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE栗岩英冶1943-77"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li>元亀元年(1570年)10月、41歳の時に軽い<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E9%A2%A8" title="中風">中風</a>を発症した<sup id="cite_ref-FOOTNOTE栗岩英冶1943_77-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE栗岩英冶1943-77"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li></ul></dd></dl> <dl><dt>死因</dt> <dd>生前の謙信は大の<a href="/wiki/%E9%85%92" title="酒">酒</a>好きだったことで知られ、過度の飲酒や食生活(塩分の摂り過ぎなど)による<a href="/wiki/%E7%B3%96%E5%B0%BF%E7%97%85" title="糖尿病">糖尿病</a>性<a href="/wiki/%E9%AB%98%E8%A1%80%E5%9C%A7" title="高血圧">高血圧</a>が原因の<a href="/wiki/%E8%84%B3%E8%A1%80%E7%AE%A1%E9%9A%9C%E5%AE%B3" title="脳血管障害">脳血管障害</a>とみられ定説となっている<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。謙信の史料を見た医師たちの所見も、「高血圧症、糖尿病、アルコール依存症、躁鬱気質」だったとする見解が多い。または、<a href="/wiki/%E8%83%83%E7%99%8C" title="胃癌">胃癌</a>もしくは<a href="/wiki/%E9%A3%9F%E9%81%93%E7%99%8C" title="食道癌">食道癌</a>と脳卒中が併発したとする説もある<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E6%9D%B1%E6%BD%A4" title="伊東潤">伊東潤</a>と<a href="/wiki/%E4%B9%83%E8%87%B3%E6%94%BF%E5%BD%A6" title="乃至政彦">乃至政彦</a>の共著『関東戦国史と御館の乱』(<a href="/wiki/%E6%B4%8B%E6%B3%89%E7%A4%BE" title="洋泉社">洋泉社</a>歴史新書y)163-165頁では、景勝が遺言で後継者に指名された旨を諸方に知らせており、謙信に遺言を残せる意識はあったと書状の受け取り側が解釈することを前提としており、書状にある「虫気」は「ちゅうき」でなく「むしけ」すなわち重い腹痛と解釈して、急性膵炎や腹部大動脈瘤(破裂)などが死因の可能性があると推論している。</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="辞世の句"><span id=".E8.BE.9E.E4.B8.96.E3.81.AE.E5.8F.A5"></span>辞世の句</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=30" title="節を編集: 辞世の句"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>「極楽も 地獄も先は 有明の 月の心に 懸かる雲なし」</li> <li>「四十九年 一睡の夢 一期の栄華 一盃の酒」</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="逸話"><span id=".E9.80.B8.E8.A9.B1"></span>逸話</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=31" title="節を編集: 逸話"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101304250">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%;font-size:90%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .ambox{display:none!important}}</style><table class="box-独自研究 plainlinks metadata ambox mbox-small-left ambox-content" role="presentation" style="width:auto;"><tbody><tr><td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Twemoji12_1f50d.svg/38px-Twemoji12_1f50d.svg.png" decoding="async" width="38" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Twemoji12_1f50d.svg/57px-Twemoji12_1f50d.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Twemoji12_1f50d.svg/76px-Twemoji12_1f50d.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b>この節には<a href="/wiki/Wikipedia:%E7%8B%AC%E8%87%AA%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%81%AF%E8%BC%89%E3%81%9B%E3%81%AA%E3%81%84" title="Wikipedia:独自研究は載せない">独自研究</a>が含まれているおそれがあります。</b><span class="hide-when-compact"> 問題箇所を<a href="/wiki/Wikipedia:%E6%A4%9C%E8%A8%BC%E5%8F%AF%E8%83%BD%E6%80%A7" title="Wikipedia:検証可能性">検証</a>し<a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B" title="Wikipedia:出典を明記する">出典を追加</a>して、記事の改善にご協力ください。議論は<a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="ノート:上杉謙信">ノート</a>を参照してください。<small>(<span title="2008年1月">2008年1月</span>)</small></span></div></td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="性格・行動"><span id=".E6.80.A7.E6.A0.BC.E3.83.BB.E8.A1.8C.E5.8B.95"></span>性格・行動</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=32" title="節を編集: 性格・行動"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>甥の喜平次(後に養子となる景勝)に宛てて身の上を案じる手紙を頻繁に送るなど、子煩悩な一面をみせている。特に関東在陣中の永禄5年(1562年)2月13日には、当時8歳だった喜平次に習字の手本として自ら『伊呂波尽手本』(いろは文字)を書いて送っている。手紙の本文も叔父らしい情け深いものだった<sup id="cite_ref-上杉家文書_74-1" class="reference"><a href="#cite_note-上杉家文書-74"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2011年7月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup>。 </p><p>主君である謙信に対して2度も謀反を起こした家臣の<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E9%AB%98%E5%BA%83" title="北条高広">北条高広</a>を2度とも許し、帰参させている。また謙信に対し幾度も反乱を起こした<a href="/wiki/%E4%BD%90%E9%87%8E%E6%98%8C%E7%B6%B1" title="佐野昌綱">佐野昌綱</a>に対しても、降伏さえすれば命を奪うことはしなかった。同様に、家臣である<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E7%B9%81%E9%95%B7" title="本庄繁長">本庄繁長</a>が挙兵した際も、反乱を鎮圧した後に繁長の帰参を許している。 </p><p>一方で規律を守るため厳しい処置を行ったという伝承も存在した。謙信の重臣である<a href="/wiki/%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%99%AF%E5%AE%B6" title="柿崎景家">柿崎景家</a>の死について、『<a href="/w/index.php?title=%E6%99%AF%E5%8B%9D%E5%85%AC%E4%B8%80%E4%BB%A3%E7%95%A5%E8%A8%98&action=edit&redlink=1" class="new" title="景勝公一代略記 (存在しないページ)">景勝公一代略記</a>』では景家と織田信長が内通しているとの噂を信じた謙信によって死罪に処されたものとしている。しかし近年ではこの説は疑問視されており、景家の最期は「病死、伏誅、手打ち、攻殺、逃亡」の5説があるという<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また、信長と内通した末に誅殺されたのは景家の嫡子<a href="/wiki/%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%99%B4%E5%AE%B6" title="柿崎晴家">晴家</a>だったとする説もある<sup id="cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前1984_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE花ヶ前1984-82"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。更に景家・晴家父子は上杉景虎の側近であったが、謙信が景虎ではなく景勝を後継者に考えていることを知り、天正5年(1577年)11月に謙信が能登遠征に出ている隙を突いて景虎を擁立するクーデターを起こそうとして失敗して父子ともども処刑されたとする説もある<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。重臣・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%94%BF%E6%99%AF" title="長尾政景">長尾政景</a>の死についても<a href="/wiki/%E5%AE%87%E4%BD%90%E7%BE%8E%E5%AE%9A%E6%BA%80" title="宇佐美定満">宇佐美定満</a>に命じて謀殺したとする伝えがある(『<a href="/w/index.php?title=%E5%8C%97%E8%B6%8A%E8%BB%8D%E8%A8%98&action=edit&redlink=1" class="new" title="北越軍記 (存在しないページ)">北越軍記</a>』)が、信憑性に乏しい資料であるため近年では<a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/%E5%89%B5%E4%BD%9C" class="extiw" title="wikt:創作">創作</a>された可能性が高い説であるとされている。また、『謙信公御年譜』では、宇佐美定満と野尻池で舟遊びの最中、暑さを凌ぐために遊泳に興じたところ、<a href="/wiki/%E9%85%92" title="酒">酒</a>に酔っていたこともあり溺死したと記している。謀殺説は謙信の厳格な一面を伝えているが、従来より<a href="/wiki/%E5%8F%B2%E6%96%99%E6%89%B9%E5%88%A4" title="史料批判">史料批判</a>とともにその信憑性が問われている<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。他にも北条軍に対する陣頭指揮を怠った厩橋城の城代・長尾謙忠を、謀反の疑い有りとして誅殺している<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>永禄4年(1561年)、関東管領の就任式では<a href="/wiki/%E5%BF%8D%E5%9F%8E" title="忍城">忍城</a>主・<a href="/wiki/%E6%88%90%E7%94%B0%E9%95%B7%E6%B3%B0" title="成田長泰">成田長泰</a>の非礼に激昂し、顔面を<a href="/wiki/%E6%89%87%E5%AD%90" title="扇子">扇子</a>で打ちつけたと書かれている書物がある。諸将の面前で辱めを受けた長泰は直ちに兵を率いて帰城してしまったという。原因は諸将が下馬拝跪する中、長泰のみが馬上から会釈をしたためであったが、成田氏は<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E6%B0%8F" title="藤原氏">藤原氏</a>の流れを汲む名家で、<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%AE%B6%E3%81%AE%E6%A3%9F%E6%A2%81" title="武家の棟梁">武家の棟梁</a>である<a href="/wiki/%E6%BA%90%E7%BE%A9%E5%AE%B6" title="源義家">源義家</a>にも馬上から会釈を許された家柄であったとも言われている。謙信はこの故事を知らなかったと思われるが、この事件によって関東諸将の謙信への反感が急速に高まり、以後の関東進出の大きな足かせとなったとの説もある<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2011年7月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup>)。ただし、成田氏の地位はこのように尊大な態度を取れるほど高くはなく、義家を馬上で迎える先例も<a href="/wiki/%E4%B8%80%E6%AC%A1%E8%B3%87%E6%96%99" title="一次資料">原史料</a>では認められず、研究者間ではこの説を事実と認めていない<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。関東諸将の謙信への反感や離反の理由としても同様である。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="部下への配慮"><span id=".E9.83.A8.E4.B8.8B.E3.81.B8.E3.81.AE.E9.85.8D.E6.85.AE"></span>部下への配慮</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=33" title="節を編集: 部下への配慮"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>天正元年(1573年)8月に越中国と加賀国の国境にある<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E6%97%A5%E5%B1%B1%E5%9F%8E_(%E5%8A%A0%E8%B3%80%E5%9B%BD)" title="朝日山城 (加賀国)">朝日山城</a>を攻めた際に、一向一揆による鉄砲の乱射を受けて謙信は一時撤退を命じたが、<a href="/wiki/%E5%90%89%E6%B1%9F%E6%99%AF%E8%B3%87" title="吉江景資">吉江景資</a>の子・与次だけは弾が飛び交う中で奮戦して撤退しようとしなかったため、謙信は与次を陣内に拘禁した。驚いた周辺は与次を許すように申し入れたが、謙信は「ここで与次を戦死させたら、越後の父母(吉江景資夫妻)に面目が立たなくなる」とこれを拒んで、事情を吉江家に伝えている。与次は間もなく許されて、急死した<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%9D%A1%E6%99%AF%E8%B3%87" title="中条景資">中条景資</a>の婿養子となって<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%9D%A1%E6%99%AF%E6%B3%B0" title="中条景泰">中条景泰</a>と改名した。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="出家騒動"><span id=".E5.87.BA.E5.AE.B6.E9.A8.92.E5.8B.95"></span>出家騒動</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=34" title="節を編集: 出家騒動"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>家臣団の内部抗争、<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E4%BA%BA" title="国人">国人</a>層の離反、信玄との戦いが膠着状態に陥りつつある状況に嫌気がさした謙信(当時は長尾景虎)は毘沙門天堂に篭ることが多くなり、次第に信仰の世界に入っていくようになった。 </p><p>弘治2年(1556年)<a href="/wiki/3%E6%9C%8823%E6%97%A5" title="3月23日">3月23日</a>、27歳の謙信は、突然、家臣団に出家の意向を伝え<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<a href="/wiki/6%E6%9C%8828%E6%97%A5" title="6月28日">6月28日</a>には春日山城を出奔、高野山を目指した<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。しかし<a href="/wiki/8%E6%9C%8817%E6%97%A5" title="8月17日">8月17日</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="大和国">大和国</a>の<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%92%8C%E8%91%9B%E5%9F%8E%E5%B1%B1" title="大和葛城山">葛城山</a>山麓の<a href="/wiki/%E8%91%9B%E4%B8%8A%E9%83%A1" title="葛上郡">葛上郡</a><a href="/wiki/%E5%90%90%E7%94%B0%E9%83%B7%E6%9D%91" title="吐田郷村">吐田郷村</a>で家臣が追いつき必死に懇願した結果、謙信は出家を思い止まった。謙信の奇矯な性格をよく表している逸話とされているが、家臣団が謙信に「以後は謹んで臣従し二心を抱かず」との誓紙を差し出したことで騒動は治まっていることから、人心掌握を目的とした計画的な行動だったともいわれている。 </p><p>この当時、<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E5%AE%9F%E4%B9%83" title="本庄実乃">本庄実乃</a>・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E9%87%8E%E5%AE%B6%E6%88%90" title="上野家成">上野家成</a>派と<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E7%86%8A%E6%9C%9D%E7%A7%80" title="大熊朝秀">大熊朝秀</a>・<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E5%B9%B3%E5%90%89%E9%95%B7" title="下平吉長">下平吉長</a>派に分かれて家中を二分する対立が起こっており、蘆名氏や武田氏を巻き込んで越後国は騒乱状態にあった。この出家騒動以後、家臣団のほとんどは引き続き謙信に臣従したが、大熊朝秀はこれを機に越後を出奔、武田信玄の許に逃れて以降は武田氏に重用されている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="宿敵・武田信玄"><span id=".E5.AE.BF.E6.95.B5.E3.83.BB.E6.AD.A6.E7.94.B0.E4.BF.A1.E7.8E.84"></span>宿敵・武田信玄</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=35" title="節を編集: 宿敵・武田信玄"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:UesugiKenshin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/UesugiKenshin.jpg/230px-UesugiKenshin.jpg" decoding="async" width="230" height="340" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/UesugiKenshin.jpg/345px-UesugiKenshin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/UesugiKenshin.jpg/460px-UesugiKenshin.jpg 2x" data-file-width="1750" data-file-height="2590" /></a><figcaption>『芳年武者旡類:弾正少弼上杉謙信入道輝虎』(<a href="/wiki/%E6%9C%88%E5%B2%A1%E8%8A%B3%E5%B9%B4" title="月岡芳年">月岡芳年</a>作)</figcaption></figure> <p>信玄との生涯に亘る因縁からか、それが転じて二人の間には友情めいたものがあったのではないかと現在でも推測されることがある。 </p><p>信玄は永禄10年(1567年)に同盟国の駿河<a href="/wiki/%E4%BB%8A%E5%B7%9D%E6%B0%8F%E7%9C%9F" title="今川氏真">今川氏真</a>との関係が悪化し塩止めを受けているが(『萩原芦沢文書』)、武田氏領国の甲斐・信濃は内陸のため、塩が採れない。これを見越した氏真の行動であったが、謙信はこの氏真の行いを「卑怯な行為」と批判し、「私は戦いでそなたと決着をつけるつもりだ。だから、越後の塩を送ろう」といって、信玄に塩を送ったという。この逸話に関しては信頼すべき史書の裏付けがなく、後世の<a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/%E5%89%B5%E4%BD%9C" class="extiw" title="wikt:創作">創作</a>ではないかとも考えられているが、少なくとも謙信が今川に同調して塩止めを行ったという記録はない。 </p><p>この時、感謝の印として信玄が謙信に送ったとされる<a href="/wiki/%E7%A6%8F%E5%B2%A1%E4%B8%80%E6%96%87%E5%AD%97" title="福岡一文字">福岡一文字</a>の在銘太刀「弘口」一振(塩留めの太刀)は<a href="/wiki/%E9%87%8D%E8%A6%81%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="重要文化財">重要文化財</a>に指定され、<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E4%BA%AC%E5%9B%BD%E7%AB%8B%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8" title="東京国立博物館">東京国立博物館</a>に所蔵されている。『日本外史』では信玄の死を伝え聞いた食事中の謙信は、「吾れ好敵手を失へり、世に復たこれほどの英雄男子あらんや」と箸を落として号泣したという。『関八州古戦録』でも同様の話を伝えられている。また、『松隣夜話』では信玄の死後3日間城下の音楽を禁止した。理由には「信玄を敬うというより武道の神へ礼を行なうため」と挙げている。「信玄亡き今こそ武田攻めの好機」と攻撃を薦める家臣の意見を「勝頼風情にそのような事をしても大人げない」と退けている。一方で上記の逸話は後世の創作の可能性もあり、謙信は信玄をかなり嫌っていたとも伝えられている。信玄が父親を追放したり、謀略を駆使して敵を貶めたりするのは謙信に言わせるところの道徳観に反しており、謙信は信玄の行いに激怒したという。信玄との利益を度外視した数々の闘争は、謙信が純粋に信玄を嫌っていたことが原因だという説もある。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="唐沢山城の逸話"><span id=".E5.94.90.E6.B2.A2.E5.B1.B1.E5.9F.8E.E3.81.AE.E9.80.B8.E8.A9.B1"></span>唐沢山城の逸話</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=36" title="節を編集: 唐沢山城の逸話"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F%E6%94%BF" title="北条氏政">北条氏政</a>により栃木城(<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%B2%A2%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="唐沢山城">唐沢山城</a>)が攻囲された際、8千人の兵を率い救援に向かった謙信は、自らが<a href="/wiki/%E5%81%B5%E5%AF%9F" title="偵察">物見</a>をして城主・<a href="/wiki/%E4%BD%90%E9%87%8E%E6%98%8C%E7%B6%B1" title="佐野昌綱">佐野昌綱</a>の危急を感知した。謙信は「ここまで来て昌綱を死なせてしまっては後詰としての名折れだ、ここは運を天にまかせ、自分が敵の陣を駆け抜けて城に入り力を貸そう」と言い、甲冑を着けずに黒い<a href="/wiki/%E6%9C%A8%E7%B6%BF" title="木綿">木綿</a>の道服と白綾の<a href="/wiki/%E9%89%A2%E5%B7%BB" title="鉢巻">鉢巻</a>のみを身に付け、愛用の十文字槍を持ち、またいずれも白布の鉢巻をさせた<a href="/wiki/%E9%A6%AC%E5%BB%BB" title="馬廻">馬廻</a>や近習などと、主従合わせ数十騎(諸説あり)ばかりで北条勢3万5000人の敵中に突入した。敵方はただ唖然として見つめ、襲えば何か奇計を用いて報いられると思い誰も攻めかからなかったため、作戦のままに謙信は入城したという(『<a href="/wiki/%E9%96%A2%E5%85%AB%E5%B7%9E%E5%8F%A4%E6%88%A6%E9%8C%B2" title="関八州古戦録">関八州古戦録</a>』)。これを見聞きした北条方の将兵は謙信をして「<a href="/wiki/%E5%A4%9C%E5%8F%89" title="夜叉">夜叉</a><a href="/wiki/%E7%BE%85%E5%88%B9" class="mw-redirect" title="羅刹">羅刹</a>とは是なるべし」と大いに恐れたという(『常山紀談』『<a href="/wiki/%E5%90%8D%E5%B0%86%E8%A8%80%E8%A1%8C%E9%8C%B2" title="名将言行録">名将言行録</a>』<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)。そして翌朝、謙信は佐野昌綱以下唐沢山籠城勢と供に攻囲の北条勢に攻め掛かり、自ら槍を取って奮戦、またそれに呼応して謙信が率いて来た越後勢(攻囲する北条勢の外側に在陣)も北条勢を攻撃、北条勢は約1千人余りの死傷者を出して唐沢山包囲から撤退した<sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2011年7月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="その他の逸話"><span id=".E3.81.9D.E3.81.AE.E4.BB.96.E3.81.AE.E9.80.B8.E8.A9.B1"></span>その他の逸話</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=37" title="節を編集: その他の逸話"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101304250"><table class="box-雑多な内容の箇条書き plainlinks metadata ambox mbox-small-left ambox-style" role="presentation" style="width:auto;"><tbody><tr><td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:OOjs_UI_icon_broom.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/OOjs_UI_icon_broom.svg/40px-OOjs_UI_icon_broom.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/OOjs_UI_icon_broom.svg/60px-OOjs_UI_icon_broom.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/OOjs_UI_icon_broom.svg/80px-OOjs_UI_icon_broom.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b>この節に<a href="/wiki/Wikipedia:%E9%9B%91%E5%A4%9A%E3%81%AA%E5%86%85%E5%AE%B9%E3%82%92%E7%AE%87%E6%9D%A1%E6%9B%B8%E3%81%8D%E3%81%97%E3%81%9F%E7%AF%80%E3%82%92%E9%81%BF%E3%81%91%E3%82%8B" title="Wikipedia:雑多な内容を箇条書きした節を避ける">雑多な内容が羅列されています</a>。</b><span class="hide-when-compact"> 事項を箇条書きで列挙しただけの節は、本文として組み入れるか、または<a href="/wiki/Wikipedia:%E9%81%8E%E5%89%B0%E3%81%AA%E5%86%85%E5%AE%B9%E3%81%AE%E6%95%B4%E7%90%86" title="Wikipedia:過剰な内容の整理">整理・除去する必要があります</a>。<small>(<span title="2015年2月">2015年2月</span>)</small></span></div></td></tr></tbody></table> <ul><li>関東出兵時に<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E8%BA%AB%E5%A3%B2%E8%B2%B7" title="人身売買">人身売買</a>を行った記録がある。上杉軍が小田城を攻略した際、捕虜にされた人たちが謙信の指図で売買されたとされる(『<a href="/w/index.php?title=%E8%B6%8A%E4%BD%90%E5%8F%B2%E6%96%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="越佐史料 (存在しないページ)">越佐史料</a>』<sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2011年7月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup>)。</li> <li>明治41年(1908年)9月7日には<a href="/wiki/%E5%8B%A4%E7%9A%87" class="mw-redirect" title="勤皇">勤皇</a>を評価され、<a href="/wiki/%E5%BE%93%E4%BA%8C%E4%BD%8D" title="従二位">従二位</a>の<a href="/wiki/%E8%B4%88%E4%BD%8D" title="贈位">贈位</a>を受けたほか、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="上杉神社">上杉神社</a>は<a href="/wiki/%E5%88%A5%E6%A0%BC%E5%AE%98%E5%B9%A3%E7%A4%BE" class="mw-redirect" title="別格官幣社">別格官幣社</a>に列せられている<sup id="cite_ref-贈位_92-0" class="reference"><a href="#cite_note-贈位-92"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="評価"><span id=".E8.A9.95.E4.BE.A1"></span>評価</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=38" title="節を編集: 評価"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="人物・総合的な評価"><span id=".E4.BA.BA.E7.89.A9.E3.83.BB.E7.B7.8F.E5.90.88.E7.9A.84.E3.81.AA.E8.A9.95.E4.BE.A1"></span>人物・総合的な評価</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=39" title="節を編集: 人物・総合的な評価"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Uesugi_kenshin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/ja/thumb/4/4a/Uesugi_kenshin.jpg/200px-Uesugi_kenshin.jpg" decoding="async" width="200" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/ja/thumb/4/4a/Uesugi_kenshin.jpg/300px-Uesugi_kenshin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/ja/thumb/4/4a/Uesugi_kenshin.jpg/400px-Uesugi_kenshin.jpg 2x" data-file-width="473" data-file-height="645" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="上杉神社">上杉神社</a>内にある上杉謙信像</figcaption></figure> <p>関東管領職にこだわり続けた面から、形式に拘る<a href="/wiki/%E5%BD%A2%E5%BC%8F%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-disambig" title="形式主義">形式主義</a>者、実質よりも権威を重んじる<a href="/wiki/%E6%A8%A9%E5%A8%81%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="権威主義">権威主義</a>者、室町幕府体制の復興を願う<a href="/wiki/%E5%BE%A9%E5%8F%A4%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="復古主義">復古主義</a>者と評する声があるが、謙信の時代の関東や越後では畿内の幕府や管領などの権威と違い関東管領職の権威はある程度通用した、それ処か、室町時代より越後に勢力を持つ上杉一族の上に立ち、越後の各地で権力を拡大し自立を強める国人領主達を統合するためには、関東管領就任は何としても必要だった、との評もある<sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005124_93-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005124-93"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005134_94-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005134-94"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。これに対して、室町時代に関東管領を世襲した山内上杉家は2度にわたって越後上杉家から養子を迎えたために京都では越後上杉家が山内上杉家に代わる新しい上杉家宗家になったという評価があったことを指摘して、宗家である越後守護家の守護代であった謙信が家格を喪失した山内上杉家を継承しても越後に勢力を持つ上杉一族には通用しなかった、との評もある<sup id="cite_ref-katagiri2004_95-0" class="reference"><a href="#cite_note-katagiri2004-95"><span class="cite-bracket">[</span>73<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。同時にそれ故に謙信自身が上杉姓を称することが出来るようになったことを背景に改めて自らの長尾上杉家を宗家とする新たな上杉氏一門を編成しようとしたとしている<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">[</span>74<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また、権威や管領職への敬意は、謙信の義理堅さを表しているとも言える。謙信の関東出陣回数は17回であり、いったん広げた支配地域は北条・武田氏の攻勢やそれを受けた諸将の離反で次々縮小したが、謙信の義理堅さの表れと見る向きもある。 </p><p>一方で、越相同盟で北条家の強い要請にも関わらず武田信玄との正面衝突を避けたこと、信濃・関東での南下政策が難航すると北陸侵攻に力を入れたことなどから、領土拡張や利害を慎重に判断していたと分析する現代の研究もある。謙信の<a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/%E7%BE%8E%E5%8C%96" class="extiw" title="wikt:美化">美化</a>は、江戸時代に<a href="/wiki/%E7%B4%80%E5%B7%9E%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6" title="紀州徳川家">紀州徳川家</a>が後援した<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E6%B5%81" title="越後流">上杉流</a><a href="/wiki/%E8%BB%8D%E5%AD%A6" title="軍学">軍学</a>の影響が指摘される<sup id="cite_ref-読売新聞_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-読売新聞-8"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>ほか、上杉景勝以降の米沢藩も謙信を神格化して家中統一と権威付けを図った<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>75<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>大義名分を盾に自己正当化をすることに拘り(合戦をする際に自身を正当化するのは秀吉や家康もしており当然ではあるが)、権威への羨望があったからこそ、山内上杉家を継いだとの説もある。ただし、元々は越後上杉家が守護を務め、越後上杉家の<a href="/wiki/%E8%A2%AB%E5%AE%98" title="被官">被官</a>家臣が多くいた越後を統一するためには、上杉家宗家である山内上杉家の家督は必要不可欠であったとする指摘もある。当然、戦国期の上杉家宗家は越後上杉家であるとする見解を取る立場からすれば、宗家である越後上杉家の守護代から分家である山内上杉家の当主になったに過ぎないため、この指摘は成立しないことになる。 </p><p>また、軍事面で評されることが多いが、謙信は内政面に関しても数多くの業績を残している。日本海側の海上交易の要衝としての利益も大きかった。豊富な資金力を生かして民政面でも成果を上げている。 </p><p> 特に、当時衣料の原料だった<a href="/wiki/%E9%9D%92%E8%8B%A7" class="mw-redirect" title="青苧">青苧</a>の流通及び課税を統制し、利益を上げている。</p><div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E9%9D%92%E8%8B%A7%E5%BA%A7" title="青苧座">青苧座</a>」を参照</div> <p>なお、<a href="/wiki/%E8%97%A4%E6%9C%A8%E4%B9%85%E5%BF%97" title="藤木久志">藤木久志</a>は「上杉謙信は越後の民衆にとっては他国に戦争と言うベンチャービジネスを企画実行した救い主であるが、襲われた関東など戦場の村々は<a href="/wiki/%E4%B9%B1%E5%A6%A8%E5%8F%96%E3%82%8A" title="乱妨取り">略奪</a>を受け地獄を見た」と、通常言われる義人・上杉謙信像とは別の上杉軍の姿こそが実態であったとしている<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>76<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> が、<a href="/wiki/%E5%B8%82%E6%9D%91%E9%AB%98%E7%94%B7" title="市村高男">市村高男</a>は「合戦の主体となる正規の軍隊はどのようにして軍資金等を確保することができたのか」「敵地には略奪するほどの諸物資が存在したのであろうか」「社会状況の具体的な提示があるものの、戦闘に至る直接の契機についてはもとより、それらの社会状況と合戦を開始する権力側のいきさつがどのように関連していたのか」など数々の疑問を呈している<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>77<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。一方でこの「出稼ぎ」説を支持する研究者、識者も現れており、<a href="/w/index.php?title=%E7%A6%8F%E5%8E%9F%E5%9C%AD%E4%B8%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="福原圭一 (存在しないページ)">福原圭一</a>は藤木の説を引用し、略奪が行われていた可能性を示唆した<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">[</span>78<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。ほか、<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E5%9F%BA%E6%A8%B9" title="黒田基樹">黒田基樹</a>も、出稼ぎ説の一部を複数の著作の中で踏襲している<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">[</span>79<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。ただし、謙信のみならずこの当時の戦いでは、戦場での略奪・放火は一般的な行為だった。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="武田信玄からの評価"><span id=".E6.AD.A6.E7.94.B0.E4.BF.A1.E7.8E.84.E3.81.8B.E3.82.89.E3.81.AE.E8.A9.95.E4.BE.A1"></span>武田信玄からの評価</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=40" title="節を編集: 武田信玄からの評価"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>信玄は死の直前、勝頼に対して「勝頼弓箭の取りよう、輝虎と無事を仕り候え。輝虎はたけき武士なれば、四郎若き者に、小目(苦しい目)みをすることあるまじく候。その上申し、相手より頼むとさえ言えば、首尾違うまじく候。信玄大人気なく輝虎を頼むと言うこと申さず候故、終に無事になること無し。必ず勝頼は、謙信を執して頼むと申すべく候。左様に申して苦しからざる謙信なり」と述べたとされる<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">[</span>80<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>また信玄没後の天正4年(1576年)10月15日、甲斐の教雅という僧侶が越後上条談義所(長福寺)の空陀法印に書状を送っているが、その中で「その国の太守謙信、おおかた太刀においては日本無双の名大将にて御入り候故、信玄入道時々刻々愚拙へ物語にて候き」とある(『<a href="/w/index.php?title=%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%8F%A4%E6%A1%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="歴代古案 (存在しないページ)">歴代古案</a>』)。 </p><p>このように信玄や武田側の人間が謙信を高く評価していた事が窺われ、信玄は長らく敵対していた謙信を合戦を通じて深く信頼し、似た者同士と感じていた可能性がある<sup id="cite_ref-FOOTNOTE笹本正治200578_103-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE笹本正治200578-103"><span class="cite-bracket">[</span>81<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="戦国時代の評価"><span id=".E6.88.A6.E5.9B.BD.E6.99.82.E4.BB.A3.E3.81.AE.E8.A9.95.E4.BE.A1"></span>戦国時代の評価</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=41" title="節を編集: 戦国時代の評価"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>当時から謙信の死は相当な衝撃を与えたようである。謙信の葬儀は3月15日に執り行なわれたが、このときのことを『<a href="/wiki/%E5%8C%97%E8%B6%8A%E8%BB%8D%E8%AB%87" title="北越軍談">北越軍談</a>』はこう記している。 </p> <blockquote class="toccolours" style="float:none; display:table; border: 1px solid #aaa;"><div style="padding: 10px 15px 10px 15px;">家門・宿老・侍隊将・奉行・頭人・近習・外様、出棺の前後を打囲て行列の姿堂々たれ共、獅竜の部伍に事替り、衆皆哭慟の声を呑み、喪服の袂を絞りければ、街に蹲る男女老若共に泪止め兼ねたり。彼<a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%B8%88%E5%8E%9F" title="五丈原">五丈原</a>の営中、赤星(<a href="/wiki/%E8%AB%B8%E8%91%9B%E4%BA%AE" title="諸葛亮">諸葛亮</a>)落て<a href="/wiki/%E8%9C%80" class="mw-redirect" title="蜀">蜀</a>軍傾覆するが如く、春日山の郭内は云にや及ぶ、城下に来り集る将士、宛然航路に楫を失ひ、巨海の波に漂ふに斉し。<cite style="display: block; text-align: right;"> — 『北越軍談』</cite></div></blockquote> <p>なお、戦闘では強さを発揮した謙信が天下を取れなかった理由として、越中の<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%90%91%E4%B8%80%E6%8F%86" title="一向一揆">一向一揆</a>に手間取ったことも挙げられる<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。同じく北陸の大名であった<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E5%80%89%E6%B0%8F" title="朝倉氏">朝倉氏</a>も加賀の一向宗に悩まされ地盤を越えた戦略を取ることが出来なかった。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="系譜"><span id=".E7.B3.BB.E8.AD.9C"></span>系譜</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=42" title="節を編集: 系譜"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Yonezawa_uesugi_keizu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Yonezawa_uesugi_keizu.jpg/400px-Yonezawa_uesugi_keizu.jpg" decoding="async" width="400" height="383" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Yonezawa_uesugi_keizu.jpg/600px-Yonezawa_uesugi_keizu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Yonezawa_uesugi_keizu.jpg/800px-Yonezawa_uesugi_keizu.jpg 2x" data-file-width="1834" data-file-height="1754" /></a><figcaption>戦国時代から江戸時代初期にかけての上杉氏系図。越後守護上杉家から米沢藩主3代まで。</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B0%8F" title="上杉氏">上杉氏</a>の下で<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD" title="越後国">越後国</a>の<a href="/wiki/%E5%AE%88%E8%AD%B7%E4%BB%A3" title="守護代">守護代</a>を務めた<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%B0%8F" title="長尾氏">長尾氏</a>。主君・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%9A%E5%AE%9F" title="上杉定実">上杉定実</a>から見て「正妻の甥」かつ「娘婿の弟」にあたる。<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%87%8D%E6%88%BF" title="上杉重房">上杉重房</a>を初代として16代の世系ともいわれる。5代前の<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E6%88%BF" title="長尾景房">景房</a>は上杉中務大輔の娘を正室にしており、その子・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E9%A0%BC%E6%99%AF" title="長尾頼景">頼景</a>以降、守護代となっている。 </p> <ul><li>父母 <ul><li>父:<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%82%BA%E6%99%AF" title="長尾為景">長尾為景</a></li> <li>母:<a href="/wiki/%E9%9D%92%E5%B2%A9%E9%99%A2" title="青岩院">青岩院(虎御前)</a></li> <li>養父:<i><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%B4%E6%99%AF" title="長尾晴景">長尾晴景</a></i></li> <li>養父:<i><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%94%BF" title="上杉憲政">上杉憲政</a></i></li></ul></li> <li>兄弟 <ul><li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%B4%E6%99%AF" title="長尾晴景">長尾晴景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E5%BA%B7" title="長尾景康">長尾景康</a></li> <li>長尾景房</li></ul></li> <li>姉妹 <ul><li><a href="/wiki/%E4%BB%99%E6%A1%83%E9%99%A2" title="仙桃院">仙桃院</a>(<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%94%BF%E6%99%AF" title="長尾政景">長尾政景</a>室)</li></ul></li> <li>養子 <ul><li><i><a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E7%BE%A9%E6%98%A5" title="畠山義春">畠山義春</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%B5%A6%E6%99%AF%E5%9B%BD" title="山浦景国">山浦景国</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E8%99%8E" title="上杉景虎">上杉景虎</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">上杉景勝</a></i></li></ul></li> <li>養女 <ul><li><i><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%B5%A6%E6%99%AF%E5%9B%BD" title="山浦景国">山浦国清</a>室</i>(<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E5%80%89%E7%BE%A9%E6%99%AF" title="朝倉義景">朝倉義景</a>の娘)</li></ul></li> <li>猶子 <ul><li><i><a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="織田氏">織田氏</a></i></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="家臣"><span id=".E5.AE.B6.E8.87.A3"></span>家臣</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=43" title="節を編集: 家臣"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="越後国人衆"><span id=".E8.B6.8A.E5.BE.8C.E5.9B.BD.E4.BA.BA.E8.A1.86"></span>越後国人衆</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=44" title="節を編集: 越後国人衆"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>五十音順 </p> <table> <tbody><tr> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%AE%8E%E5%B7%9D%E6%B8%85%E9%95%B7" title="鮎川清長">鮎川清長</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%AE%8E%E5%B7%9D%E7%9B%9B%E9%95%B7" title="鮎川盛長">鮎川盛長</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%8D%92%E5%B7%9D%E9%95%B7%E5%AE%9F" title="荒川長実">荒川長実</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%89%B2%E9%83%A8%E5%8B%9D%E9%95%B7" title="色部勝長">色部勝長</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E9%87%8E%E5%AE%B6%E6%88%90" title="上野家成">上野家成</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E7%86%8A%E6%9C%9D%E7%A7%80" title="大熊朝秀">大熊朝秀</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%9B%BD%E9%A0%BC%E4%B9%85" title="小国頼久">小国頼久</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%99%AF%E5%AE%B6" title="柿崎景家">柿崎景家</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8A%A0%E5%9C%B0%E6%98%A5%E7%B6%B1" title="加地春綱">加地春綱</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E7%94%B0%E9%95%B7%E8%A6%AA" title="河田長親">河田長親</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E9%AB%98%E5%BA%83" title="北条高広">北条高広</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%BB%92%E5%B7%9D%E6%B8%85%E5%AE%9F" title="黒川清実">黒川清実</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%B3%B6%E5%BC%A5%E5%A4%AA%E9%83%8E" title="小島弥太郎">小島弥太郎</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%96%8E%E8%97%A4%E6%9C%9D%E4%BF%A1" title="斎藤朝信">斎藤朝信</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%99%BA%E7%94%B0%E9%95%B7%E6%95%A6" title="新発田長敦">新発田長敦</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8B%E5%B9%B3%E5%90%89%E9%95%B7" title="下平吉長">下平修理亮</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%AB%B9%E4%BF%A3%E6%B8%85%E7%B6%B1" title="竹俣清綱">竹俣清綱</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%AB%B9%E4%BF%A3%E6%85%B6%E7%B6%B1" title="竹俣慶綱">竹俣慶綱</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%90%89%E8%B1%8A%E5%AE%88" title="山吉豊守">山吉豊守</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9B%B4%E6%B1%9F%E6%99%AF%E7%B6%B1" title="直江景綱">直江景綱</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%9D%A1%E8%97%A4%E8%B3%87" title="中条藤資">中条藤資</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%9D%A1%E6%99%AF%E6%B3%B0" title="中条景泰">中条景泰</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%B4%A5%E5%8B%9D%E8%B3%87" title="新津勝資">新津勝資</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E5%AE%9F%E4%B9%83" title="本庄実乃">本庄実乃</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E7%B9%81%E9%95%B7" title="本庄繁長">本庄繁長</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E7%94%B0%E9%95%B7%E7%A7%80" title="安田長秀">安田長秀</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E7%94%B0%E6%99%AF%E5%85%83" title="安田景元">安田景元</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E7%94%B0%E9%A1%95%E5%85%83" title="安田顕元">安田顕元</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%90%89%E6%B1%9F%E5%AE%97%E4%BF%A1" title="吉江宗信">吉江宗信</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%90%89%E6%B1%9F%E6%99%AF%E8%B3%87" title="吉江景資">吉江景資</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="他国衆"><span id=".E4.BB.96.E5.9B.BD.E8.A1.86"></span>他国衆</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=45" title="節を編集: 他国衆"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table> <tbody><tr> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E7%9F%B3%E7%B6%B1%E5%85%83" title="大石綱元">大石綱元</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E8%BC%9D%E6%99%AF" title="長尾輝景">長尾輝景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E9%87%8E%E6%A5%AD%E6%AD%A3" title="長野業正">長野業正</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E9%87%8E%E6%A5%AD%E7%9B%9B" title="長野業盛">長野業盛</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E9%95%B7%E8%81%B7" title="神保長職">神保長職</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E6%B0%8F%E5%BC%B5" title="神保氏張">神保氏張</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BF%9D%E9%95%B7%E5%9F%8E" title="神保長城">神保長城</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%B3%B6%E8%81%B7%E9%8E%AE" title="小島職鎮">小島職鎮</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A0%88%E7%94%B0%E6%BA%80%E8%A6%AA" title="須田満親">須田満親</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%A4%8E%E5%90%8D%E5%BA%B7%E8%83%A4" title="椎名康胤">椎名康胤</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%A9%E4%BA%95%E6%99%AF%E9%9A%86" title="温井景隆">温井景隆</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%8A%E4%BD%90%E7%B6%9A%E5%85%89" title="遊佐続光">遊佐続光</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%AE%9D%E5%AF%BA%E7%BE%A9%E5%8B%9D" title="大宝寺義勝">大宝寺義勝</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%AE%9D%E5%AF%BA%E7%BE%A9%E8%88%88" title="大宝寺義興">大宝寺義興</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%80%89%E8%B3%80%E9%87%8E%E5%B0%9A%E8%A1%8C" title="倉賀野尚行">倉賀野尚行</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%B3%89%E4%BF%A1%E7%B6%B1" title="上泉信綱">上泉信綱</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%97%A4%E7%94%B0%E4%BF%A1%E5%90%89" title="藤田信吉">藤田信吉</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%A2%A8%E6%94%BF%E9%A0%BC" title="高梨政頼">高梨政頼</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="上杉一門衆"><span id=".E4.B8.8A.E6.9D.89.E4.B8.80.E9.96.80.E8.A1.86"></span>上杉一門衆</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=46" title="節を編集: 上杉一門衆"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>越後守護家由来</dt></dl> <ul><li>山浦国清(<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%B5%A6%E6%99%AF%E5%9B%BD" title="山浦景国">山浦景国</a>)</li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%A1%E6%94%BF%E7%B9%81" title="上条政繁">上条政繁</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E5%AF%BA%E5%AD%9D%E9%95%B7" class="mw-redirect" title="山本寺孝長">山本寺孝長</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E5%AF%BA%E5%AE%9A%E9%95%B7" title="山本寺定長">山本寺定長</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%85%AB%E6%9D%A1%E5%BA%83%E7%B9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="八条広繁 (存在しないページ)">八条広繁</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%85%AB%E6%9D%A1%E5%AE%9A%E6%98%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="八条定春 (存在しないページ)">八条定春</a></li></ul> <dl><dt>長尾一門など</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%E5%8D%83%E5%9D%82%E6%99%AF%E8%A6%AA" title="千坂景親">千坂景親</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%A1%83%E4%BA%95%E7%BE%A9%E5%AD%9D" title="桃井義孝">桃井義孝</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E7%90%B5%E7%90%B6%E5%B3%B6%E5%BA%83%E5%93%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="琵琶島広員 (存在しないページ)">琵琶島広員</a>(<a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E9%80%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾景通 (存在しないページ)">長尾景通</a>)</li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E4%BF%A1" title="上杉景信">上杉景信</a>(古志景信)</li> <li>長尾顕景(<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">上杉景勝</a>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="上杉二十五将"><span id=".E4.B8.8A.E6.9D.89.E4.BA.8C.E5.8D.81.E4.BA.94.E5.B0.86"></span>上杉二十五将</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=47" title="節を編集: 上杉二十五将"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r94202605"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="38" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/57px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/76px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;">ウィキソースに<b><a href="https://ja.wikisource.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%B0%86%E5%A3%AB%E6%9B%B8%E4%B8%8A" class="extiw" title="s:上杉将士書上">上杉将士書上</a></b>の原文があります。</div></div> </div> <p>上杉謙信に仕えた武将のうち、特に評価の高い25名を選出したもの。<a href="/wiki/%E5%AF%9B%E6%96%87" title="寛文">寛文</a>9年(<a href="/wiki/1669%E5%B9%B4" title="1669年">1669年</a>)、<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="江戸幕府">江戸幕府</a>に提出された『上杉将士書上』に表記されている。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th> </th> <th>生没年 </th> <th>出自 </th> <th>死因 </th> <th>備考 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%94%BF%E6%99%AF" title="長尾政景">長尾越前守政景</a> </td> <td>1526年 - 1564年 </td> <td><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E7%94%B0%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6" title="上田長尾家">上田長尾家</a> </td> <td><a href="/wiki/%E6%BA%BA%E6%AD%BB" class="mw-redirect" title="溺死">溺死</a> </td> <td><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">上杉景勝</a>の実父 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%AE%87%E4%BD%90%E7%BE%8E%E5%AE%9A%E6%BA%80" title="宇佐美定満">宇佐美駿河守定行</a>(定満) </td> <td>1489年? - 1564年? </td> <td><a href="/wiki/%E5%AE%87%E4%BD%90%E7%BE%8E%E6%B0%8F" title="宇佐美氏">宇佐美氏</a> </td> <td>溺死? </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%B4%A5%E5%8B%9D%E8%B3%87" title="新津勝資">新津丹後守義門</a>(勝資) </td> <td>生年不詳 - 1600年 </td> <td><a href="/wiki/%E9%87%91%E6%B4%A5%E6%B0%8F" title="金津氏">金津氏</a> </td> <td>戦死 </td> <td><a href="/wiki/%E6%8F%9A%E5%8C%97%E8%A1%86" title="揚北衆">揚北衆</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E9%87%91%E6%B4%A5%E7%BE%A9%E6%97%A7" title="金津義旧">金津新兵衛義旧</a> </td> <td>生没年未詳 </td> <td><a href="/wiki/%E9%87%91%E6%B4%A5%E6%B0%8F" title="金津氏">金津氏</a> </td> <td>未詳 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%99%AF%E5%BA%83" title="北条景広">北条丹後守長国</a>(景広) </td> <td>1548年 - 1579年 </td> <td><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E6%B0%8F" title="毛利氏">毛利氏</a> </td> <td>戦死(<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E9%A4%A8%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="御館の乱">御館の乱</a>) </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E5%AE%9F%E4%B9%83" title="本庄実乃">本庄美作守慶秀</a>(実乃) </td> <td>1511年? - 1575年? </td> <td><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E6%B0%8F" title="本庄氏">本庄氏</a> </td> <td>病死? </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E7%B9%81%E9%95%B7" title="本庄繁長">本庄弥次郎繁長</a> </td> <td>1540年 - 1614年 </td> <td><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%BA%84%E6%B0%8F" title="本庄氏">本庄氏</a> </td> <td>病死 </td> <td>揚北衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E8%89%B2%E9%83%A8%E9%95%B7%E5%AE%9F" title="色部長実">色部修理亮長実</a> </td> <td>1553年 - 1592年 </td> <td><a href="/wiki/%E8%89%B2%E9%83%A8%E6%B0%8F" title="色部氏">色部氏</a> </td> <td>病死 </td> <td>揚北衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E7%94%98%E7%B3%9F%E6%99%AF%E7%B6%99" title="甘糟景継">甘糟備後守清長</a>(景継) </td> <td>1550年 - 1611年 </td> <td><a href="/w/index.php?title=%E7%99%BB%E5%9D%82%E6%B0%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="登坂氏 (存在しないページ)">登坂氏</a> </td> <td>病死 </td> <td>上田衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%B0%B4%E5%8E%9F%E8%A6%AA%E6%86%B2" title="水原親憲">杉原常陸介親憲</a> </td> <td>1546年 - 1616年 </td> <td>大関氏 </td> <td>病死 </td> <td>揚北衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%96%8E%E8%97%A4%E6%9C%9D%E4%BF%A1" title="斎藤朝信">斎藤下野守朝信</a> </td> <td>1527年? - 1592年? </td> <td><a href="/wiki/%E6%96%8E%E8%97%A4%E6%B0%8F#越後斎藤氏" title="斎藤氏">斎藤氏</a> </td> <td>病死 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%AE%89%E7%94%B0%E8%83%BD%E5%85%83" title="安田能元">安田上総介順易</a>(能元) </td> <td>1557年 - 1622年 </td> <td><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E6%B0%8F" title="毛利氏">毛利氏</a> </td> <td>病死 </td> <td> </td></tr> <tr> <td>高梨源三郎頼包 </td> <td>生没年未詳 </td> <td><a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%A2%A8%E6%B0%8F" title="高梨氏">高梨氏</a> </td> <td>未詳 </td> <td>信濃衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%99%AF%E5%AE%B6" title="柿崎景家">柿崎和泉守景家</a> </td> <td>1513年? - 1574年 </td> <td><a href="/wiki/%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%B0%8F" title="柿崎氏">柿崎氏</a> </td> <td>病死 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%8D%83%E5%9D%82%E6%99%AF%E8%A6%AA" title="千坂景親">千坂対馬守清胤</a>(景親) </td> <td>1536年 - 1606年 </td> <td><a href="/wiki/%E5%8D%83%E5%9D%82%E6%B0%8F" title="千坂氏">千坂氏</a> </td> <td>病死 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E7%9B%B4%E6%B1%9F%E6%99%AF%E7%B6%B1" title="直江景綱">直江大和守実綱</a>(景綱) </td> <td>1509年? - 1577年 </td> <td><a href="/wiki/%E7%9B%B4%E6%B1%9F%E6%B0%8F" title="直江氏">直江氏</a> </td> <td>病死 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E7%AB%B9%E4%BF%A3%E6%85%B6%E7%B6%B1" title="竹俣慶綱">竹股三河守頼綱</a>(慶綱) </td> <td>1524年 - 1582年 </td> <td><a href="/wiki/%E7%AB%B9%E4%BF%A3%E6%B0%8F" title="竹俣氏">竹俣氏</a> </td> <td>戦死(<a href="/wiki/%E9%AD%9A%E6%B4%A5%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="魚津城の戦い">魚津城の戦い</a>) </td> <td>揚北衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%B2%A9%E4%BA%95%E4%BF%A1%E8%83%BD" title="岩井信能">岩井備中守経俊</a>(信能) </td> <td>1553年 - 1620年 </td> <td><a href="/w/index.php?title=%E5%B2%A9%E4%BA%95%E6%B0%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="岩井氏 (存在しないページ)">岩井氏</a> </td> <td>病死 </td> <td>信濃衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%9D%A1%E8%97%A4%E8%B3%87" title="中条藤資">中条越前守藤資</a> </td> <td>生年不詳 - 1568年 </td> <td><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%9D%A1%E6%B0%8F" title="中条氏">中条氏</a> </td> <td>病死 </td> <td>揚北衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E5%AF%BA%E6%99%AF%E9%95%B7" title="山本寺景長">山本寺勝蔵孝長</a>(景長) </td> <td>生年不詳 - 1582年 </td> <td><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E5%AF%BA%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="山本寺氏">山本寺氏</a> </td> <td>戦死(魚津城の戦い) </td> <td> </td></tr> <tr> <td>長尾権四郎景秋 </td> <td>生没年未詳 </td> <td><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%B0%8F#白井・総社長尾氏" title="長尾氏">白井長尾家</a> </td> <td>未詳 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E5%90%89%E6%B1%9F%E5%BF%A0%E6%99%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="吉江忠景 (存在しないページ)">吉江中務丞定仲</a>(忠景) </td> <td>生没年未詳 </td> <td><a href="/wiki/%E5%90%89%E6%B1%9F%E6%B0%8F" title="吉江氏">吉江氏</a> </td> <td>未詳 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%BF%97%E9%A7%84%E7%BE%A9%E7%A7%80" title="志駄義秀">志田修理亮義分</a>(義秀) </td> <td>1560年 - 1632年 </td> <td><a href="/wiki/%E5%BF%97%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="志田氏">志駄氏</a> </td> <td>病死 </td> <td>与板衆 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%9B%BD%E9%A0%BC%E4%B9%85" title="小国頼久">大国修理亮頼久</a> </td> <td>生没年未詳 </td> <td><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%9B%BD%E6%B0%8F" title="小国氏">小国氏</a> </td> <td>未詳 </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%8A%A0%E5%9C%B0%E6%98%A5%E7%B6%B1" title="加地春綱">加地安芸守春綱</a> </td> <td>生没年未詳 </td> <td><a href="/wiki/%E5%8A%A0%E5%9C%B0%E6%B0%8F" title="加地氏">加地氏</a> </td> <td>未詳 </td> <td> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="上杉四天王"><span id=".E4.B8.8A.E6.9D.89.E5.9B.9B.E5.A4.A9.E7.8E.8B"></span>上杉四天王</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=48" title="節を編集: 上杉四天王"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>『上杉将士書上』<sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2016年8月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup>を出典。また、『甲越信戦録』(著者不明、江戸時代末期の軍記物)では景綱は直江兼続に換えて表記。 </p> <ul><li><a href="/wiki/%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%99%AF%E5%AE%B6" title="柿崎景家">柿崎景家</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9B%B4%E6%B1%9F%E6%99%AF%E7%B6%B1" title="直江景綱">直江景綱</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%87%E4%BD%90%E7%BE%8E%E5%AE%9A%E6%BA%80" title="宇佐美定満">宇佐美定満</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%94%98%E7%B2%95%E6%99%AF%E6%8C%81" title="甘粕景持">甘粕景持</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="忍者"><span id=".E5.BF.8D.E8.80.85"></span>忍者</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=49" title="節を編集: 忍者"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E5%8A%A0%E8%97%A4%E6%AE%B5%E8%94%B5" title="加藤段蔵">加藤段蔵</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="墓所・霊廟"><span id=".E5.A2.93.E6.89.80.E3.83.BB.E9.9C.8A.E5.BB.9F"></span>墓所・霊廟</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=50" title="節を編集: 墓所・霊廟"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Uesugi_Kenshin_Grave.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Uesugi_Kenshin_Grave.jpg/260px-Uesugi_Kenshin_Grave.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Uesugi_Kenshin_Grave.jpg/390px-Uesugi_Kenshin_Grave.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Uesugi_Kenshin_Grave.jpg/520px-Uesugi_Kenshin_Grave.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>高野山の上杉謙信廟</figcaption></figure> <p>前述のように、謙信は生前から高野山の空海の例に倣って春日山城内に自らの亡骸を葬る不識院を建立し<sup id="cite_ref-imafuku2017-134_54-1" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2017-134-54"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、実際に謙信が亡くなると遺骸には<a href="/wiki/%E9%8E%A7" title="鎧">鎧</a>を着せ太刀を帯びさせて<a href="/wiki/%E7%94%95" title="甕">甕</a>の中へ納め、<a href="/wiki/%E6%BC%86" title="漆">漆</a>で密封した<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200662-53"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>上で春日山城内の不識院に埋葬され、<a href="/wiki/%E6%9E%97%E6%B3%89%E5%AF%BA_(%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82)" title="林泉寺 (上越市)">林泉寺</a>に供養塔が建立された<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>82<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p><a href="/wiki/%E8%B1%8A%E8%87%A3%E6%94%BF%E6%A8%A9" title="豊臣政権">豊臣政権</a>下で<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="長尾上杉家">長尾上杉家</a>が<a href="/wiki/%E4%BC%9A%E6%B4%A5%E8%8B%A5%E6%9D%BE%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="会津若松城">若松城</a>への転封が決定されると、上杉景勝は謙信の遺命に従って遺骸が入った甕を春日山城内に安置したまま会津に移ることにしたが、新城主である<a href="/wiki/%E5%A0%80%E7%A7%80%E6%B2%BB" title="堀秀治">堀秀治</a>からの抗議があったらしく、「催促」を受けてやむなく移転させることになったという(『景勝公御年譜』慶長3年8月2日条所収景勝書状)<sup id="cite_ref-imafuku2017-135_106-0" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2017-135-106"><span class="cite-bracket">[</span>83<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/%E9%96%A2%E3%83%B6%E5%8E%9F%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="関ヶ原の戦い">関ヶ原の戦い</a>後に上杉家が米沢に移った後も<a href="/wiki/%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E5%9F%8E" title="米沢城">米沢城</a>本丸一角に安置され<sup id="cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE小野榮200662-53"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、慶長14年(1609年)に上杉景勝の命によって米沢城の本丸東南隅に正式に御堂と附属の霊仙寺(初名は自性院)が建立され、更にその外側にあたる二の丸の東南から南側にかけて御堂への各種奉仕を行う20もの寺院が造営されることになった。平林正恒が奉行を務めて工事が進められ、慶長17年(1612年)に御堂と二の丸寺院群が完成している<sup id="cite_ref-imafuku2017-136_107-0" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2017-136-107"><span class="cite-bracket">[</span>84<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。中央に謙信霊柩、その左右の脇陣に<a href="/wiki/%E5%96%84%E5%85%89%E5%AF%BA%E5%A6%82%E6%9D%A5" class="mw-redirect" title="善光寺如来">善光寺如来</a>像と<a href="/wiki/%E6%B3%A5%E8%B6%B3%E6%AF%98%E6%B2%99%E9%96%80%E5%A4%A9" title="泥足毘沙門天">泥足毘沙門天</a>像を共に西向きに安置され、空海の先例に倣い、僧侶達によって生前と同じように食事の奉仕が行われていたという<sup id="cite_ref-imafuku2017-137_108-0" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2017-137-108"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。米沢藩第4代藩主<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%B6%B1%E6%86%B2" title="上杉綱憲">上杉綱憲</a>以降の歴代藩主(明治になってから継承した<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%8C%82%E6%86%B2" title="上杉茂憲">上杉茂憲</a>を除く)は家督継承後、初入部して米沢城に入ると直ちに御堂に参詣し、その後最初に迎える正月13日(その年最初の謙信の月命日)に御堂に安置されていた謙信遺物の甲冑を着用の上で参詣する「御武具召初」が行うようになった。これは綱憲が第2代藩主<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%9A%E5%8B%9D" title="上杉定勝">上杉定勝</a>の外孫であるとは言え、<a href="/wiki/%E5%90%89%E8%89%AF%E6%B0%8F" title="吉良氏">吉良氏</a>からの養子であるためにその権威付けとして創始された儀式と考えられている。それを裏付けるかのように、この儀式についての詳細な記録が残されているのが、初度の綱憲と第9代藩主で<a href="/wiki/%E7%A7%8B%E6%9C%88%E6%B0%8F" title="秋月氏">秋月氏</a>からの養子(綱憲の外曾孫)であった<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B2%BB%E6%86%B2" title="上杉治憲">上杉治憲</a>(鷹山)の時のみである<sup id="cite_ref-imafuku2017-139_109-0" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2017-139-109"><span class="cite-bracket">[</span>86<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B2%BB%E7%B6%AD%E6%96%B0" title="明治維新">明治維新</a>の後は米沢藩歴代藩主が眠る<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E5%BB%9F%E6%89%80" title="上杉家廟所">上杉家廟所</a>(山形県<a href="/wiki/%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E5%B8%82" title="米沢市">米沢市</a>)に再度、改葬された。また御堂に奉仕していた寺院群の内、<a href="/wiki/%E6%B3%95%E9%9F%B3%E5%AF%BA_(%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E5%B8%82)" title="法音寺 (米沢市)">法音寺</a>は善光寺如来像・泥足毘沙門天像と共に御廟近く移転して現存している。春日山林泉寺(新潟県上越市)と岩殿山<a href="/wiki/%E6%98%8E%E9%9D%99%E9%99%A2_(%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82)" title="明静院 (上越市)">明静院</a>(新潟県上越市)と高野山と栃尾美術館の前庭(新潟県<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B2%A1%E5%B8%82" title="長岡市">長岡市</a>)にも供養塔が残されている。 </p><p><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B2%BB" title="明治">明治</a>5年(<a href="/wiki/1872%E5%B9%B4" title="1872年">1872年</a>)に米沢城本丸跡に創建された<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="上杉神社">上杉神社</a>(<a href="/wiki/%E5%88%A5%E6%A0%BC%E5%AE%98%E5%B9%A3%E7%A4%BE" class="mw-redirect" title="別格官幣社">別格官幣社</a>)に上杉治憲(鷹山)と共に祀られ、明治35年(1902年)に別格官幣社に昇格し、神体は謙信一柱となった(なお上杉鷹山は、<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%B2%AC%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="松岬神社">松岬神社</a>にて<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">上杉景勝</a>、<a href="/wiki/%E7%9B%B4%E6%B1%9F%E5%85%BC%E7%B6%9A" title="直江兼続">直江兼続</a>らと共に祀られるようになった)。明治41年(<a href="/wiki/1908%E5%B9%B4" title="1908年">1908年</a>)9月9日には、従二位が贈られた<sup id="cite_ref-贈位_92-1" class="reference"><a href="#cite_note-贈位-92"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>なお、<a href="/wiki/%E7%9B%B4%E6%B1%9F%E5%85%BC%E7%B6%9A" title="直江兼続">直江兼続</a>は<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%81%BA%E6%B0%91%E4%B8%80%E6%8F%86" title="上杉遺民一揆">上杉遺民一揆</a>の際に越後国内の旧臣らを扇動する際、「上杉謙信公の墓を守れ」という檄文を使ったとされている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="遺品"><span id=".E9.81.BA.E5.93.81"></span>遺品</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=51" title="節を編集: 遺品"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="太刀「山鳥毛」"><span id=".E5.A4.AA.E5.88.80.E3.80.8C.E5.B1.B1.E9.B3.A5.E6.AF.9B.E3.80.8D"></span>太刀「山鳥毛」</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=52" title="節を編集: 太刀「山鳥毛」"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>上杉謙信の愛刀に太刀「無銘一文字」があり、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%B3%A5%E6%AF%9B" title="山鳥毛">山鳥毛</a>(さんちょうもう)の号で呼ばれ、<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%AE%9D" title="国宝">国宝</a>に指定されている<sup id="cite_ref-niigata20171119_110-0" class="reference"><a href="#cite_note-niigata20171119-110"><span class="cite-bracket">[</span>87<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。山鳥毛はかつては個人の所有で<a href="/wiki/%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E7%AB%8B%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8" title="岡山県立博物館">岡山県立博物館</a>に寄託されていたが、2021年現在は<a href="/wiki/%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C" title="岡山県">岡山県</a><a href="/wiki/%E7%80%AC%E6%88%B8%E5%86%85%E5%B8%82" title="瀬戸内市">瀬戸内市</a>が所有し、<a href="/wiki/%E5%82%99%E5%89%8D%E9%95%B7%E8%88%B9%E5%88%80%E5%89%A3%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8" title="備前長船刀剣博物館">備前長船刀剣博物館</a>にて定期的に展示されている。 </p><p>2015年に<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C%E7%AB%8B%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8" title="新潟県立歴史博物館">新潟県立歴史博物館</a>を通じて、謙信ゆかりの地である<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C" title="新潟県">新潟県</a><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82" title="上越市">上越市</a>に譲渡の打診があり、ふるさと納税を含めた資金調達を行ったものの、専門家の評価額と所有者の希望額の折り合いが付かず購入を断念<sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite-bracket">[</span>88<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。2018年4月、所有者から瀬戸内市に譲渡の打診があり<sup id="cite_ref-112" class="reference"><a href="#cite_note-112"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、購入する方針を明らかにした<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113"><span class="cite-bracket">[</span>89<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。その後、展示室整備や取得に掛かる費用など5億円余りをふるさと納税などを活用し調達に成功<sup id="cite_ref-114" class="reference"><a href="#cite_note-114"><span class="cite-bracket">[</span>90<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。2020年3月より、瀬戸内市の所有となっている<sup id="cite_ref-115" class="reference"><a href="#cite_note-115"><span class="cite-bracket">[</span>91<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="「赤地牡丹唐草文天鵞絨洋套」"><span id=".E3.80.8C.E8.B5.A4.E5.9C.B0.E7.89.A1.E4.B8.B9.E5.94.90.E8.8D.89.E6.96.87.E5.A4.A9.E9.B5.9E.E7.B5.A8.E6.B4.8B.E5.A5.97.E3.80.8D"></span>「赤地牡丹唐草文天鵞絨洋套」</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=53" title="節を編集: 「赤地牡丹唐草文天鵞絨洋套」"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E4%BF%A1%E9%95%B7" title="織田信長">織田信長</a>より贈られたとされる謙信所用「ビロード織西洋マント」<sup id="cite_ref-116" class="reference"><a href="#cite_note-116"><span class="cite-bracket">[</span>92<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="「国宝_上杉本洛中洛外図屏風」"><span id=".E3.80.8C.E5.9B.BD.E5.AE.9D_.E4.B8.8A.E6.9D.89.E6.9C.AC.E6.B4.9B.E4.B8.AD.E6.B4.9B.E5.A4.96.E5.9B.B3.E5.B1.8F.E9.A2.A8.E3.80.8D"></span>「国宝 上杉本洛中洛外図屏風」</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=54" title="節を編集: 「国宝 上杉本洛中洛外図屏風」"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E7%8B%A9%E9%87%8E%E6%B0%B8%E5%BE%B3" title="狩野永徳">狩野永徳</a>の筆による六曲一双の金箔貼<a href="/wiki/%E5%B1%8F%E9%A2%A8" title="屏風">屏風</a>。左双に<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E9%83%BD%E5%BE%A1%E6%89%80" title="京都御所">京都御所</a>や公方邸のある上京、右双に<a href="/wiki/%E7%A5%87%E5%9C%92%E7%A5%AD" title="祇園祭">祇園祭</a>で賑わう下京の景観が描かれている。創作経緯や贈答者には諸説あり。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="肖像・銅像等"><span id=".E8.82.96.E5.83.8F.E3.83.BB.E9.8A.85.E5.83.8F.E7.AD.89"></span>肖像・銅像等</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=55" title="節を編集: 肖像・銅像等"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="肖像画"><span id=".E8.82.96.E5.83.8F.E7.94.BB"></span>肖像画</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=56" title="節を編集: 肖像画"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Uesugi_Kenshin_by_Kuniyoshi.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Uesugi_Kenshin_by_Kuniyoshi.JPG/220px-Uesugi_Kenshin_by_Kuniyoshi.JPG" decoding="async" width="220" height="303" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Uesugi_Kenshin_by_Kuniyoshi.JPG/330px-Uesugi_Kenshin_by_Kuniyoshi.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Uesugi_Kenshin_by_Kuniyoshi.JPG/440px-Uesugi_Kenshin_by_Kuniyoshi.JPG 2x" data-file-width="1251" data-file-height="1721" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%AD%8C%E5%B7%9D%E5%9B%BD%E8%8A%B3" title="歌川国芳">朝櫻樓國芳</a>画「名高百勇傳」より『上杉謙信』(木版画)</figcaption></figure> <p>死去する1か月前の2月、謙信は京都から画家を呼び寄せて自らの肖像画と後姿を描かせた。肖像画は現在でもよく知られている謙信像だが、後姿はなんと盃を描かせたという。このときのことを謙信は、「この盃すなわち我が後影なり」と語ったとされる<sup id="cite_ref-hasegawa2004_117-0" class="reference"><a href="#cite_note-hasegawa2004-117"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>謙信には現存する同時代の肖像画は存在しない。現在流布しているものは、かつて高野山無量光院が所蔵していた謙信の晩年期を描いた図像をもとにしているが、<a href="/wiki/1888%E5%B9%B4" title="1888年">1888年</a>(<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B2%BB" title="明治">明治</a>21年)高野山の大火で焼失した。江戸時代には信玄はじめ他の戦国諸大名と同様に<a href="/wiki/%E8%BB%8D%E8%A8%98%E7%89%A9" title="軍記物">軍記物</a>による影響を受け、軍陣武者像や法体武将像、仏画風僧侶像など多様な謙信のイメージが確立する<sup id="cite_ref-hasegawa2004_117-1" class="reference"><a href="#cite_note-hasegawa2004-117"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>現在、模写を含めて28点の謙信像が確認されている<sup id="cite_ref-hasegawa2004_117-2" class="reference"><a href="#cite_note-hasegawa2004-117"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="上杉神社">上杉神社</a>・稽照殿には、<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%9C%83%E5%8D%83%E6%B5%A6" title="小圃千浦">小圃千浦</a>が描いた謙信の肖像画が納められている。映画やドラマで描かれる謙信の風貌や<a href="/wiki/%E9%99%A3%E7%BE%BD%E7%B9%94" class="mw-redirect" title="陣羽織">陣羽織</a>のデザインなどは、千浦の作品からの影響が大きい。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="銅像等"><span id=".E9.8A.85.E5.83.8F.E7.AD.89"></span>銅像等</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=57" title="節を編集: 銅像等"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>春日山城 - 彫刻家の滝川毘堂が<a href="/wiki/1969%E5%B9%B4" title="1969年">1969年</a>の大河ドラマ『<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E3%81%A8%E5%9C%B0%E3%81%A8_(NHK%E5%A4%A7%E6%B2%B3%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%9E)" title="天と地と (NHK大河ドラマ)">天と地と</a>』の放映の際に制作<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-0" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li><a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%B1%B1%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="春日山神社">春日山神社</a> - 彫刻家の滝川毘堂が春日山城跡中腹に立つ上杉謙信像の制作時にひな型として製作された像のうち一体が春日山旅館にあったが、同旅館は2022年に閉館したため春日山神社に寄贈された<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-1" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li>上越信用金庫高田中央支店 - 旧高田信用金庫本店時代から存在<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-2" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>上越市埋蔵文化財センター - 2010年までリージョンプラザ上越にあったものを移設<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-3" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%A6%99%E9%AB%98%E9%A7%85" title="上越妙高駅">上越妙高駅</a>東口 - 金箔を貼った兜が特徴<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-4" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>上越文化会館ロビー - 木彫原型<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-5" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>県立武道館「謙信公武道館」 - 開館一周年を記念して設置<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-6" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>ポケットパーク<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-7" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>上越市役所応接室 - 3体のうち2体は彫刻家の滝川毘堂作<sup id="cite_ref-joetsutj20230426_118-8" class="reference"><a href="#cite_note-joetsutj20230426-118"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="関連作品"><span id=".E9.96.A2.E9.80.A3.E4.BD.9C.E5.93.81"></span>関連作品</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=58" title="節を編集: 関連作品"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Gackt_in_2008(2)(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Gackt_in_2008%282%29%28cropped%29.jpg/200px-Gackt_in_2008%282%29%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="200" height="246" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Gackt_in_2008%282%29%28cropped%29.jpg/300px-Gackt_in_2008%282%29%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/20/Gackt_in_2008%282%29%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="367" data-file-height="451" /></a><figcaption>謙信に扮した<a href="/wiki/GACKT" title="GACKT">GACKT</a></figcaption></figure> <dl><dt>現代フィクション作品</dt> <dd>上杉謙信を扱う著名な創作作品としては、永禄四年の川中島の顛末を描いた<a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B7%9D%E8%8B%B1%E6%B2%BB" title="吉川英治">吉川英治</a>『上杉謙信』(1942年、『<a href="/wiki/%E9%80%B1%E5%88%8A%E6%9C%9D%E6%97%A5" title="週刊朝日">週刊朝日</a>』連載)、謙信の出生から川中島の決戦までを描いた<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E9%9F%B3%E5%AF%BA%E6%BD%AE%E4%BA%94%E9%83%8E" title="海音寺潮五郎">海音寺潮五郎</a>『<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E3%81%A8%E5%9C%B0%E3%81%A8" title="天と地と">天と地と</a>』(1962年、朝日新聞社)などが挙げられる。海音寺の『天と地と』はNHK大河ドラマ『<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E3%81%A8%E5%9C%B0%E3%81%A8_(NHK%E5%A4%A7%E6%B2%B3%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%9E)" title="天と地と (NHK大河ドラマ)">天と地と</a>』(1969年、演:<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%9D%82%E6%B5%A9%E4%BA%8C" title="石坂浩二">石坂浩二</a>)<sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119"><span class="cite-bracket">[</span>95<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>や角川映画『<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E3%81%A8%E5%9C%B0%E3%81%A8#映画" title="天と地と">天と地と</a>』(1990年、演:<a href="/wiki/%E6%A6%8E%E6%9C%A8%E5%AD%9D%E6%98%8E" title="榎木孝明">榎木孝明</a>)をはじめ数度映像化されている。</dd> <dd><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%88%90" title="平成">平成</a>期からは、軍記や史料を用いて描かれた<a href="/wiki/%E6%B4%A5%E6%9C%AC%E9%99%BD" title="津本陽">津本陽</a>『武神の階』(1991年、角川書店)や、最新の研究結果に基づいて物語化された<a href="/wiki/%E5%BF%97%E6%9C%A8%E6%B2%A2%E9%83%81" title="志木沢郁">志木沢郁</a>『上杉謙信』(2006年、学研パブリッシング)などが刊行された。</dd> <dd>また、主役ではないが、<a href="/wiki/%E4%BA%95%E4%B8%8A%E9%9D%96" title="井上靖">井上靖</a>の小説『<a href="/wiki/%E9%A2%A8%E6%9E%97%E7%81%AB%E5%B1%B1_(%E5%B0%8F%E8%AA%AC)" title="風林火山 (小説)">風林火山</a>』(1953年 - 1954年『<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E8%AA%AC%E6%96%B0%E6%BD%AE" title="小説新潮">小説新潮</a>』連載、1955年新潮社刊)を原作としたNHK大河ドラマ『<a href="/wiki/%E9%A2%A8%E6%9E%97%E7%81%AB%E5%B1%B1_(NHK%E5%A4%A7%E6%B2%B3%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%9E)" title="風林火山 (NHK大河ドラマ)">風林火山</a>』(2007年)では原作以上に重要な役割を担うオリジナルの描写をされ、<a href="/wiki/GACKT" title="GACKT">GACKT</a>が演じた長尾景虎(=上杉謙信)役をキービジュアルとした写真集『Gackt 龍の化身』(NHK出版)が発刊された。大河ドラマで役者個人の写真集を発売するのは初めてのことだった<sup id="cite_ref-120" class="reference"><a href="#cite_note-120"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。さらにGACKTはこれ以降「<a href="/wiki/%E8%AC%99%E4%BF%A1%E5%85%AC%E7%A5%AD" title="謙信公祭">謙信公祭</a>」において<a href="/wiki/%E8%AC%99%E4%BF%A1%E5%85%AC%E7%A5%AD#開催年" title="謙信公祭">複数回</a>にわたり、謙信役として招聘され参加している<sup id="cite_ref-121" class="reference"><a href="#cite_note-121"><span class="cite-bracket">[</span>97<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-122" class="reference"><a href="#cite_note-122"><span class="cite-bracket">[</span>98<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また直江兼続を主人公としたNHK大河ドラマ『<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%9C%B0%E4%BA%BA_(NHK%E5%A4%A7%E6%B2%B3%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%9E)" title="天地人 (NHK大河ドラマ)">天地人</a>』では、それ以前の作品ではあまり描かれていない謙信の晩年が描かれている。</dd> <dt>楽曲</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%94%B0%E6%98%8E" title="三田明">三田明</a>「友情〜上杉謙信」(1973年、作詞:<a href="/wiki/%E5%8D%83%E5%AE%B6%E5%92%8C%E4%B9%9F" title="千家和也">千家和也</a>、作曲:<a href="/wiki/%E6%B8%A1%E8%BE%BA%E5%B2%B3%E5%A4%AB" title="渡辺岳夫">渡辺岳夫</a>。コンピレーション・アルバム『戦国の武将』(規格品番:SJX-155)収録)</li> <li><a href="/wiki/%E3%83%AD%E3%82%A4%E3%83%A4%E3%83%AB%E3%83%8A%E3%82%A4%E3%83%84_(%E3%83%9C%E3%83%BC%E3%82%AB%E3%83%AB%E3%82%B0%E3%83%AB%E3%83%BC%E3%83%97)" title="ロイヤルナイツ (ボーカルグループ)">ロイヤルナイツ</a>「<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82%E6%B0%91%E3%81%AE%E6%AD%8C" title="上越市民の歌">上越市民の歌</a>」(1977年、作詞:小林隆治、補作:<a href="/wiki/%E6%A3%AE%E8%8F%8A%E8%94%B5" title="森菊蔵">森菊蔵</a>、作曲:狛林正一)</li></ul> <dl><dd>3番に謙信が登場する。</dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%E3%81%95%E3%81%8F%E3%82%89%E3%82%86%E3%81%8D" title="さくらゆき">さくらゆき</a>「月の刃」(2009年、作詞:<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E6%A0%97%E3%81%95%E3%81%8F%E3%82%89" title="小栗さくら">小栗さくら</a>、作曲:<a href="/w/index.php?title=%E3%81%82%E3%81%8D%E3%81%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="あきつ (存在しないページ)">あきつ</a>)</li></ul> <dl><dt>ゲーム</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Fate/Grand_Order" title="Fate/Grand Order">Fate/Grand Order</a>(<a href="/wiki/TYPE-MOON" title="TYPE-MOON">TYPE-MOON</a>)</li></ul> <dl><dt>漫画</dt></dl> <ul><li>雪花の虎(著:<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E6%9D%91%E3%82%A2%E3%82%AD%E3%82%B3" title="東村アキコ">東村アキコ</a>) - 上杉謙信が実は女性だったという設定で主人公となっている。</li> <li>コミック版日本の歴史4 戦国人物伝 <a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E4%BF%A1%E7%8E%84" title="武田信玄">武田信玄</a>と上杉謙信(企画・構成・監修:<a href="/wiki/%E5%8A%A0%E6%9D%A5%E8%80%95%E4%B8%89" title="加来耕三">加来耕三</a>)原作:すぎたとおる 作画:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%B3%B6%E5%81%A5%E5%BF%97" title="中島健志">中島健志</a></li> <li>コミック版日本の歴史59 戦国人物伝 上杉謙信(企画・構成・監修:<a href="/wiki/%E5%8A%A0%E6%9D%A5%E8%80%95%E4%B8%89" title="加来耕三">加来耕三</a>)原作:水谷俊樹 作画:<a href="/wiki/%E3%81%8B%E3%82%8F%E3%81%AE%E3%81%84%E3%81%A1%E3%82%8D%E3%81%86" title="かわのいちろう">かわのいちろう</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="脚注"><span id=".E8.84.9A.E6.B3.A8"></span>脚注</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=59" title="節を編集: 脚注"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" style="float:right; font-size:90%;">[<a href="/wiki/Help:%E8%84%9A%E6%B3%A8/%E8%AA%AD%E8%80%85%E5%90%91%E3%81%91" title="Help:脚注/読者向け"><span title="この欄の操作法">脚注の使い方</span></a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="注釈"><span id=".E6.B3.A8.E9.87.88"></span>注釈</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=60" title="節を編集: 注釈"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:auto; -webkit-column-count:auto; column-count:auto; -moz-column-width: 20em; -webkit-column-width: 20em; column-width: 20em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/wiki/%E6%AD%B4%E5%90%8D%E5%9C%9F%E4%BB%A3" title="歴名土代">歴名土代</a>』に見えず。</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text">文書上でのやりとりのみ。</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">江戸時代後期の<a href="/wiki/%E7%99%BD%E6%B2%B3%E8%97%A9" title="白河藩">白河藩</a>士・<a href="/wiki/%E5%BA%83%E7%80%AC%E8%92%99%E6%96%8E" title="広瀬蒙斎">広瀬蒙斎</a>による『白河風土記』は「<ruby class="yomigana" style="ruby-position:inline; display:inline"><rb style="display:inline; white-space:normal; font-variant-east-asian:normal">依怙</rb><span class="rp">(</span><rt style="display:inline; white-space:normal; font-size:inherit; font-variant-east-asian:normal">えこ</rt><span class="rp">)</span></ruby>によって弓矢は取らぬ。ただ筋目をもって<ruby class="yomigana" style="ruby-position:inline; display:inline"><rb style="display:inline; white-space:normal; font-variant-east-asian:normal">何方</rb><span class="rp">(</span><rt style="display:inline; white-space:normal; font-size:inherit; font-variant-east-asian:normal">いずかた</rt><span class="rp">)</span></ruby>へも合力す」(私利私欲で合戦はしない。ただ、道理をもって誰にでも力を貸す)と評している。今川家や北条家から塩を禁輸された武田信玄に塩を送ったとされる「<a href="/wiki/%E6%95%B5%E3%81%AB%E5%A1%A9%E3%82%92%E9%80%81%E3%82%8B" title="敵に塩を送る">敵に塩を送る</a>」の故事も有名であるが、同時代の史料では確認できず、後世<a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/%E5%89%B5%E4%BD%9C" class="extiw" title="wikt:創作">創作</a>された可能性が高い。</span> </li> <li id="cite_note-読売新聞-8">^ <a href="#cite_ref-読売新聞_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-読売新聞_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">山田邦明、萩原大輔など<sup id="cite_ref-読売202011042_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-読売202011042-7"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text">謙信は後年の手紙で兄・晴景は病弱で家中の統制が上手く行かなかったと記しているが、一方で父・為景及び主君・上杉定実の引退は実は晴景によるクーデターであったとする説<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>もあり、野心的な人物であったことがうかがえる。家督継承以前の景虎の行動もこうした晴景の動きと関連付けて考える必要がある。</span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E9%AB%98%E9%87%8E%E5%B1%B1" title="高野山">高野山</a><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%B5%84%E5%BF%83%E9%99%A2" title="清浄心院">清浄心院</a>に対して供養依頼を行った内容を集成した『越後過去名簿』と呼ばれる古文書が発見され、その中で黒田和泉守(秀忠)が天文16年7月15日(1547年7月31日)に家族の供養及び自身と妻の逆修供養の依頼を行っていることが判明した。その結果、黒田秀忠の謀叛は天文16年7月以降の出来事であることが判明し、遅くても天文16年2月には滅亡していると考えられてきたそれまでの諸説が覆る形となった<sup id="cite_ref-imafuku2014_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-imafuku2014-25"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</span> </li> <li id="cite_note-30"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b> <span class="reference-text">片桐昭彦は、定実が死去した当時、越後国内には越後上杉氏の分家である<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%A1%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="上条上杉家">上条氏</a>・<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%B5%A6%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="山浦氏">山浦氏</a>・<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E5%AF%BA%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="山本寺氏">山本寺氏</a>が存在しており、彼らの中から次の越後守護を選択する方法もあったが、その方法はこれらの分家の立場を強めて守護代長尾氏と上杉氏一門の対立が再燃するきっかけになる可能性があったために回避したのではないかとしている<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</span> </li> <li id="cite_note-33"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b> <span class="reference-text">謙信の父・長尾為景が憲政の義理の祖父である関東管領<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A1%95%E5%AE%9A" title="上杉顕定">上杉顕定</a>を滅ぼした<a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%A3%AE%E5%8E%9F%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="長森原の戦い">長森原の戦い</a>以来、山内上杉家と長尾氏の関係は断絶していたが、天文17年(1548年)頃から、上杉憲政と長尾晴景の間で関係修復が行われ始めていた<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</span> </li> <li id="cite_note-35"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b> <span class="reference-text">叙任の月日は、<a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E5%BE%A1%E5%B9%B4%E8%AD%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉家御年譜 (存在しないページ)">上杉家御年譜</a>一・謙信公では4月23日<sup id="cite_ref-FOOTNOTE上杉家御年譜1989_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE上杉家御年譜1989-34"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E6%96%87%E6%9B%B8" title="上杉家文書">上杉家文書</a>・上越七三では5月26日(<a href="/wiki/%E7%BE%A9%E4%BF%8A" title="義俊">大覚寺義俊</a>の斡旋による)としている。なお、<a href="/wiki/%E6%AD%B4%E5%90%8D%E5%9C%9F%E4%BB%A3" title="歴名土代">歴名土代</a>には記載なし。</span> </li> <li id="cite_note-36"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b> <span class="reference-text">なお、『歴代古案』所載の景虎遺言では<a href="/wiki/%E6%AF%94%E5%8F%A1%E5%B1%B1" title="比叡山">比叡山</a>に隠棲したとしている。</span> </li> <li id="cite_note-47"><b><a href="#cite_ref-47">^</a></b> <span class="reference-text">かつて北条三郎は北条氏秀と同一とされていたが、『<a href="/wiki/%E9%96%A2%E5%85%AB%E5%B7%9E%E5%8F%A4%E6%88%A6%E9%8C%B2" title="関八州古戦録">関八州古戦録</a>』以外に出典がなく、現在では否定的意見が有力である<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</span> </li> <li id="cite_note-56"><b><a href="#cite_ref-56">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/wiki/%E3%81%9D%E3%81%AE%E6%99%82%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E3%81%8C%E5%8B%95%E3%81%84%E3%81%9F" title="その時歴史が動いた">その時歴史が動いた</a>』(<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%94%BE%E9%80%81%E5%8D%94%E4%BC%9A" title="日本放送協会">NHK</a>、2007年4月4日放送。『NHKその時歴史が動いた傑作DVDマガジン戦国時代編 Vol.9 上杉謙信』〈<a href="/wiki/%E8%AC%9B%E8%AB%87%E7%A4%BE" title="講談社">講談社</a>MOOK〉2012年1月。)では、「関東侵攻後、信長を打倒し京へ上洛」が有力説とされた。</span> </li> <li id="cite_note-58"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b> <span class="reference-text">『上杉輝虎書状案』によると、1564年10月1日に謙信自ら普請の完了を確認している。</span> </li> <li id="cite_note-63"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=%E6%A0%97%E5%B2%A9%E8%8B%B1%E5%86%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="栗岩英冶 (存在しないページ)">栗岩英冶</a>、<a href="/wiki/%E6%A1%91%E7%94%B0%E5%BF%A0%E8%A6%AA" title="桑田忠親">桑田忠親</a>、<a href="/wiki/%E4%BA%95%E4%B8%8A%E9%8B%AD%E5%A4%AB" title="井上鋭夫">井上鋭夫</a>、<a href="/wiki/%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E" title="花ヶ前盛明">花ヶ前盛明</a>など多くの研究者が著書で指摘している。</span> </li> <li id="cite_note-69"><b><a href="#cite_ref-69">^</a></b> <span class="reference-text">風湿(<a href="/wiki/%E7%97%9B%E9%A2%A8" title="痛風">痛風</a>や<a href="/wiki/%E3%83%AA%E3%82%A6%E3%83%9E%E3%83%81" title="リウマチ">リウマチ</a>に相当する<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E6%96%B9%E5%8C%BB%E5%AD%A6" title="漢方医学">漢方医学</a>の語)。風毒ともいう。</span> </li> <li id="cite_note-70"><b><a href="#cite_ref-70">^</a></b> <span class="reference-text">将軍・義輝は病気見舞いとして<a href="/w/index.php?title=%E5%A4%A7%E8%88%98%E8%BC%9D%E6%B0%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="大舘輝氏 (存在しないページ)">大舘左衛門佐輝氏</a>を坂本の陣所へ遣わし、同日、鉄砲火薬の調合書(『鉄放薬之方并調合次第』)一巻を謙信に贈った。</span> </li> <li id="cite_note-75"><b><a href="#cite_ref-75">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E8%BF%91%E8%A1%9B%E5%89%8D%E4%B9%85" title="近衛前久">近衛前久</a>からの慰問の書状がある(「ふくちういかゝ候や、これのみあんじ申候。うけたまはりたく候。猶ゆたんなく、御屋うじやうかんよふにて候」6月10日付<sup id="cite_ref-上杉家文書_74-0" class="reference"><a href="#cite_note-上杉家文書-74"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)。</span> </li> <li id="cite_note-78"><b><a href="#cite_ref-78">^</a></b> <span class="reference-text">雪の中、厠で倒れたと史料にあることも、死因が脳卒中だと考えられる一因である。</span> </li> <li id="cite_note-80"><b><a href="#cite_ref-80">^</a></b> <span class="reference-text">松隣夜話』の記述を基に、王丸勇が著書『英雄医談―病跡学こぼれ話』で推測した<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</span> </li> <li id="cite_note-84"><b><a href="#cite_ref-84">^</a></b> <span class="reference-text">池田嘉一は著書『史伝上杉謙信』において、北越軍記の史料価値の否定とともに謀殺説を批判した<sup id="cite_ref-FOOTNOTE池田嘉一1971_72-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE池田嘉一1971-72"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>が、没地について論拠を求めた<a href="/w/index.php?title=%E5%B8%83%E6%96%BD%E7%A7%80%E6%B2%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="布施秀治 (存在しないページ)">布施秀治</a>の『上杉謙信傳』では、『謙信公御年譜』に記された永禄4年7月5日の死亡は明らかな誤りと著されている<sup id="cite_ref-FOOTNOTE布施1917_67-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE布施1917-67"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。これは、永禄7年3月までの政景の文書が存在しているからであり、この点に関してだけは『北越軍記』の同年7月5日死亡が正しいものとしている。何れにせよ記録が錯綜しているため、どの説についても確証は得られない。</span> </li> <li id="cite_note-86"><b><a href="#cite_ref-86">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E8%AC%99%E5%BF%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾謙忠 (存在しないページ)">長尾謙忠</a>は詰腹。一族郎党は後任城代の北条高広に託した<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</span> </li> <li id="cite_note-91"><b><a href="#cite_ref-91">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/wiki/%E9%96%A2%E5%85%AB%E5%B7%9E%E5%8F%A4%E6%88%A6%E9%8C%B2" title="関八州古戦録">関八州古戦録</a>』では主従45騎、『常山紀談』では13騎、『名将言行録』だと23騎率いると記されていた。</span> </li> <li id="cite_note-104"><b><a href="#cite_ref-104">^</a></b> <span class="reference-text">謙信は仏教を信仰していたが、信仰していたのは<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%90%91%E5%AE%97" title="一向宗">一向宗</a>(<a href="/wiki/%E6%B5%84%E5%9C%9F%E7%9C%9F%E5%AE%97" title="浄土真宗">浄土真宗</a>)ではなく<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E8%A8%80%E5%AE%97" title="真言宗">真言宗</a>である。</span> </li> <li id="cite_note-112"><b><a href="#cite_ref-112">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E7%A6%8F%E5%B2%A1%E4%B8%80%E6%96%87%E5%AD%97" title="福岡一文字">一文字</a>派は<a href="/wiki/%E9%95%B7%E8%88%B9%E7%94%BA" title="長船町">長船</a>の<a href="/wiki/%E5%88%80%E5%B7%A5" title="刀工">刀工</a>である。</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="出典"><span id=".E5.87.BA.E5.85.B8"></span>出典</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=61" title="節を編集: 出典"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:auto; -webkit-column-count:auto; column-count:auto; -moz-column-width: 20em; -webkit-column-width: 20em; column-width: 20em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E7%B3%BB%E5%9B%B3%E7%BA%82%E8%A6%81" title="系図纂要">系図纂要</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%8F%B2%E6%96%99" title="大日本史料">大日本史料</a>、<a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E4%B8%89%E4%BB%A3%E6%97%A5%E8%A8%98&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉三代日記 (存在しないページ)">上杉三代日記</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E8%B6%8A%E8%BB%8D%E8%AB%87" title="北越軍談">北越軍談</a>より。</span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.city.joetsu.niigata.jp/site/cultural-property/cultural-property-city014.html">上杉謙信書翰</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.city.joetsu.niigata.jp/site/cultural-property/cultural-property-city014.html">上杉謙信書翰</a></span> </li> <li id="cite_note-読売202011042-7"><b><a href="#cite_ref-読売202011042_7-0">^</a></b> <span class="reference-text">「義の武将」謙信 実像に迫る/新史料や分析 過度な美化見直しも『<a href="/wiki/%E8%AA%AD%E5%A3%B2%E6%96%B0%E8%81%9E" title="読売新聞">読売新聞</a>』朝刊2020年11月4日(文化面)</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE小野榮2006-9"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮2006_9-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF小野榮2006">小野榮 2006</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE小野榮200663-10">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200663_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200663_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200663_10-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF小野榮2006">小野榮 2006</a>, p. 63.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE井上196415-11">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE井上196415_11-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE井上196415_11-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF井上1964">井上 1964</a>, p. 15.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE花ヶ前19919-12"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前19919_12-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF花ヶ前1991">花ヶ前 1991</a>, p. 9.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE小野榮200664-13">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200664_13-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF小野榮2006">小野榮 2006</a>, p. 64.</span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">黒田基樹「総論 長尾為景の研究」『長尾為景』戎光祥出版〈シリーズ・中世関東武士の研究 第三四巻〉、2023年3月、14–16・22–26頁。<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101121245">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation.cs-ja1 q,.mw-parser-output .citation.cs-ja2 q{quotes:"「""」""『""』"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:var(--color-success,#3a3);margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-464-7" title="特別:文献資料/978-4-86403-464-7">978-4-86403-464-7</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=%E7%B7%8F%E8%AB%96+%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%82%BA%E6%99%AF%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.atitle=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%82%BA%E6%99%AF&rft.aulast=%E9%BB%92%E7%94%B0%E5%9F%BA%E6%A8%B9&rft.au=%E9%BB%92%E7%94%B0%E5%9F%BA%E6%A8%B9&rft.date=2023-03&rft.series=%E3%82%B7%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%82%BA%E3%83%BB%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%9B%9B%E5%B7%BB&rft.pages=14%E2%80%9316%E3%83%BB22%E2%80%9326%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%8E%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-464-7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE花ヶ前199110-15">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前199110_15-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前199110_15-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF花ヶ前1991">花ヶ前 1991</a>, p. 10.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE布施19174-16">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE布施19174_16-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE布施19174_16-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF布施1917">布施 1917</a>, p. 4.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE布施19173-17"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE布施19173_17-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF布施1917">布施 1917</a>, p. 3.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE井上196416-18"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE井上196416_18-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF井上1964">井上 1964</a>, p. 16.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE花ヶ前199111-19"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前199111_19-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF花ヶ前1991">花ヶ前 1991</a>, p. 11.</span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text">福原圭一「上杉謙信」五味文彦 監修『歴史文化遺産 戦国大名』山川出版社、2018年、P48.</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text">阿部洋輔「上杉謙信の政治動向」初出:『歴史公論』第11巻6号(通巻115号)1985年/所収:前嶋敏 編『シリーズ・中世関東武士の研究 第三六巻 上杉謙信』(戒光祥出版、2024年)<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784864034999" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-86403-499-9</a>)。2024年、P46.</span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">前嶋敏「総論 上杉謙信に関する研究の現状と展望」『上杉謙信』戎光祥出版〈シリーズ・中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年3月、9-10頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=%E7%B7%8F%E8%AB%96+%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AB%E9%96%A2%E3%81%99%E3%82%8B%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%81%AE%E7%8F%BE%E7%8A%B6%E3%81%A8%E5%B1%95%E6%9C%9B&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E5%89%8D%E5%B6%8B%E6%95%8F&rft.au=%E5%89%8D%E5%B6%8B%E6%95%8F&rft.date=2024-03&rft.series=%E3%82%B7%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%82%BA%E3%83%BB%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pages=9-10%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%8E%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text">福原圭一「上杉謙信」五味文彦 監修『歴史文化遺産 戦国大名』山川出版社、2018年、P49-51.</span> </li> <li id="cite_note-imafuku2014-25">^ <a href="#cite_ref-imafuku2014_25-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-imafuku2014_25-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">今福匡「再考・黒田秀忠の乱」『十六世紀史論叢』3号、2014年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E5%86%8D%E8%80%83%E3%83%BB%E9%BB%92%E7%94%B0%E7%A7%80%E5%BF%A0%E3%81%AE%E4%B9%B1&rft.jtitle=%E5%8D%81%E5%85%AD%E4%B8%96%E7%B4%80%E5%8F%B2%E8%AB%96%E5%8F%A2&rft.aulast=%E4%BB%8A%E7%A6%8F%E5%8C%A1&rft.au=%E4%BB%8A%E7%A6%8F%E5%8C%A1&rft.issue=3%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>/所収:<cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF前嶋敏2024">前嶋敏 編『上杉謙信』戒光祥出版〈中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年、331-353頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2024&rft.series=%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pages=331-353%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%92%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-maejima2017-27">^ <a href="#cite_ref-maejima2017_27-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-maejima2017_27-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">前嶋敏「景虎の権力形成と晴景」福原圭一・前嶋敏 編『上杉謙信』高志書院、2017年、P12-14.</span> </li> <li id="cite_note-fukuhara2018-28">^ <a href="#cite_ref-fukuhara2018_28-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-fukuhara2018_28-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">福原圭一「上杉謙信」五味文彦 監修『歴史文化遺産 戦国大名』山川出版社、2018年、P52-53.</span> </li> <li id="cite_note-29"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">片桐昭彦「上杉謙信の家督継承と家格秩序の創出」『上越市史研究』10号、2004年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E5%AE%B6%E7%9D%A3%E7%B6%99%E6%89%BF%E3%81%A8%E5%AE%B6%E6%A0%BC%E7%A7%A9%E5%BA%8F%E3%81%AE%E5%89%B5%E5%87%BA&rft.jtitle=%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82%E5%8F%B2%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.au=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.issue=10%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>/所収:<cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF前嶋敏2024">前嶋敏 編『上杉謙信』戒光祥出版〈中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年、139-140頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2024&rft.series=%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pages=139-140%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%92%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE池矢田200781-31"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE池矢田200781_31-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF池矢田2007">池 & 矢田 2007</a>, p. 81.</span> </li> <li id="cite_note-32"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b> <span class="reference-text"> 森田真一「北条氏と山内・扇谷両上杉氏」黒田基樹編 『北条氏康とその時代』 戒光祥出版〈シリーズ・戦国大名の新研究 2〉、2021年7月。<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784864033916" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-86403-391-6</a>、236–237頁。</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE上杉家御年譜1989-34">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE上杉家御年譜1989_34-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE上杉家御年譜1989_34-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF上杉家御年譜1989">上杉家御年譜 1989</a>.</span> </li> <li id="cite_note-37"><b><a href="#cite_ref-37">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E5%A4%A9%E9%87%8E%E5%BF%A0%E5%B9%B8" title="天野忠幸">天野忠幸</a>『三好一族と織田信長』(戎光祥出版、2016年)<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784864031851" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-86403-185-1</a>、29–33頁。</span> </li> <li id="cite_note-38"><b><a href="#cite_ref-38">^</a></b> <span class="reference-text">木下聡「山内上杉氏における官途と関東管領職の問題」(初出:『日本歴史』第685号、2005年/所収:<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E5%9F%BA%E6%A8%B9" title="黒田基樹">黒田基樹</a> 編著『シリーズ・中世関東武士の研究 第一二巻 山内上杉氏』(戒光祥出版、2014年)<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784864031080" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-86403-108-0</a>)</span> </li> <li id="cite_note-39"><b><a href="#cite_ref-39">^</a></b> <span class="reference-text"><(<a href="/wiki/%E5%86%85%E9%96%A3%E6%96%87%E5%BA%AB" title="内閣文庫">内閣文庫</a>所蔵『<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%B9%A1%E6%B0%8F#上野国の小幡氏" title="小幡氏">小幡家</a>文書』)</span> </li> <li id="cite_note-40"><b><a href="#cite_ref-40">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">小丸俊雄『<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ndlsearch.ndl.go.jp/books/R100000002-I000001499816">小田氏十五代―豪族四百年の興亡 下巻</a>』〈ふるさと文庫―茨城〉1979年3月、56-65頁<span style="display:none;">。<a rel="nofollow" class="external free" href="https://ndlsearch.ndl.go.jp/books/R100000002-I000001499816">https://ndlsearch.ndl.go.jp/books/R100000002-I000001499816</a></span>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E5%B0%8F%E7%94%B0%E6%B0%8F%E5%8D%81%E4%BA%94%E4%BB%A3%E2%80%95%E8%B1%AA%E6%97%8F%E5%9B%9B%E7%99%BE%E5%B9%B4%E3%81%AE%E8%88%88%E4%BA%A1+%E4%B8%8B%E5%B7%BB&rft.aulast=%E5%B0%8F%E4%B8%B8%E4%BF%8A%E9%9B%84&rft.au=%E5%B0%8F%E4%B8%B8%E4%BF%8A%E9%9B%84&rft.date=1979-3&rft.series=%E3%81%B5%E3%82%8B%E3%81%95%E3%81%A8%E6%96%87%E5%BA%AB%E2%80%95%E8%8C%A8%E5%9F%8E&rft.pages=56-65%E9%A0%81&rft_id=https%3A%2F%2Fndlsearch.ndl.go.jp%2Fbooks%2FR100000002-I000001499816&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE山田2019128-41"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE山田2019128_41-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF山田2019">山田 2019</a>, p. 128.</span> </li> <li id="cite_note-大野-42">^ <a href="#cite_ref-大野_42-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-大野_42-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">大野太平『房総里見氏の研究』寶文堂書店、1933年、290頁。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%88%BF%E7%B7%8F%E9%87%8C%E8%A6%8B%E6%B0%8F%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E5%A4%A7%E9%87%8E%E5%A4%AA%E5%B9%B3&rft.au=%E5%A4%A7%E9%87%8E%E5%A4%AA%E5%B9%B3&rft.date=1933&rft.pages=290%E9%A0%81&rft.pub=%E5%AF%B6%E6%96%87%E5%A0%82%E6%9B%B8%E5%BA%97&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><b><a href="#cite_ref-43">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">外山信司「上杉謙信の臼井城攻めについて」『千葉城郭研究』第9号、2008年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E8%87%BC%E4%BA%95%E5%9F%8E%E6%94%BB%E3%82%81%E3%81%AB%E3%81%A4%E3%81%84%E3%81%A6&rft.jtitle=%E5%8D%83%E8%91%89%E5%9F%8E%E9%83%AD%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E5%A4%96%E5%B1%B1%E4%BF%A1%E5%8F%B8&rft.au=%E5%A4%96%E5%B1%B1%E4%BF%A1%E5%8F%B8&rft.issue=%E7%AC%AC9%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><b><a href="#cite_ref-44">^</a></b> <span class="reference-text">『静岡県史』資料編7、3491-3494号</span> </li> <li id="cite_note-45"><b><a href="#cite_ref-45">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">長塚孝「北条氏秀と上杉景虎」『戦国史研究』12号、1986年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F%E7%A7%80%E3%81%A8%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E8%99%8E&rft.jtitle=%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E9%95%B7%E5%A1%9A%E5%AD%9D&rft.au=%E9%95%B7%E5%A1%9A%E5%AD%9D&rft.issue=12%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-46"><b><a href="#cite_ref-46">^</a></b> <span class="reference-text">黒田基樹の論文<sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:CITEHOW" class="mw-redirect" title="Wikipedia:CITEHOW"><span title="文献を特定する詳細な情報が求められています。(2018年1月)">要文献特定詳細情報</span></a></i>]</sup>、など</span> </li> <li id="cite_note-48"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b> <span class="reference-text"> 谷口克広『信長と将軍義昭―提携から追放、包囲網へ―』(中央公論新社、 2014年)p117</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005153-49">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005153_49-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005153_49-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005153_49-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF矢田俊文2005">矢田俊文 2005</a>, p. 153.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005182-50"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005182_50-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF矢田俊文2005">矢田俊文 2005</a>, p. 182.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE石渡2017110-51">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE石渡2017110_51-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE石渡2017110_51-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF石渡2017">石渡 2017</a>, p. 110.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005154-52">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005154_52-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005154_52-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF矢田俊文2005">矢田俊文 2005</a>, p. 154.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE小野榮200662-53">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200662_53-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF小野榮2006">小野榮 2006</a>, p. 62.</span> </li> <li id="cite_note-imafuku2017-134-54">^ <a href="#cite_ref-imafuku2017-134_54-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-imafuku2017-134_54-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">今福匡「不識院御堂と謙信の神格化」福原圭一・前嶋敏 編『上杉謙信』高志書院、2017年、P134.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE小野榮200666-55"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE小野榮200666_55-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF小野榮2006">小野榮 2006</a>, p. 66.</span> </li> <li id="cite_note-57"><b><a href="#cite_ref-57">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">西川広平「米沢藩士市河家による系図作成」『山梨県立博物館 研究紀要』第5集、山梨県立博物館、2011年、67(36) - 66(37)。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E8%97%A9%E5%A3%AB%E5%B8%82%E6%B2%B3%E5%AE%B6%E3%81%AB%E3%82%88%E3%82%8B%E7%B3%BB%E5%9B%B3%E4%BD%9C%E6%88%90&rft.jtitle=%E5%B1%B1%E6%A2%A8%E7%9C%8C%E7%AB%8B%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8+%E7%A0%94%E7%A9%B6%E7%B4%80%E8%A6%81&rft.aulast=%E8%A5%BF%E5%B7%9D%E5%BA%83%E5%B9%B3&rft.au=%E8%A5%BF%E5%B7%9D%E5%BA%83%E5%B9%B3&rft.issue=%E7%AC%AC5%E9%9B%86&rft.pages=67%EF%BC%8836%EF%BC%89+-+66%EF%BC%8837%EF%BC%89&rft.pub=%E5%B1%B1%E6%A2%A8%E7%9C%8C%E7%AB%8B%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b> <span class="reference-text">『能登国司畠山殿伝記』など。</span> </li> <li id="cite_note-korou-60"><b><a href="#cite_ref-korou_60-0">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/w/index.php?title=%E5%8F%A4%E8%80%81%E7%89%A9%E8%AA%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="古老物語 (存在しないページ)">古老物語</a>』<sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源"><span title="この記述の出典は、信頼できる資料への差し替えが求められています。(2011年7月)">信頼性要検証</span></a></i>]</sup></span> </li> <li id="cite_note-61"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">『犯罪学雑誌』29号、日本犯罪学会、1963年4月。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=&rft.jtitle=%E7%8A%AF%E7%BD%AA%E5%AD%A6%E9%9B%91%E8%AA%8C&rft.date=1963-04&rft.issue=29%E5%8F%B7&rft.pub=%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%8A%AF%E7%BD%AA%E5%AD%A6%E4%BC%9A&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-62"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sendai-c.ed.jp/~bunkazai/shiteidb/c03017.html">朱皺漆六枚胴具足 三宝荒神形兜付(伝上杉謙信所用) - 仙台市の指定・登録文化財</a>”. <i>www.sendai-c.ed.jp</i>. <span title="">2021年3月15日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-64"><b><a href="#cite_ref-64">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.niikei.jp/486149/">【特集】越後の青苧(あおそ)は上杉謙信の財源だったのか?歴史上の謎を探る</a>”. <i>新潟県内のニュース|にいがた経済新聞</i>. <span title="">2022年11月24日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-:0-65">^ <a href="#cite_ref-:0_65-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_65-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nta.go.jp/about/organization/ntc/sozei/quiz/1201/index.htm">中世の青苧と座|国税庁</a>”. <i>www.nta.go.jp</i>. <span title="">2022年11月24日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-kuroda2024-66">^ <a href="#cite_ref-kuroda2024_66-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-kuroda2024_66-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">黒田基樹 著「コラム 謙信の妻」、黒田基樹・前嶋敏 編『上杉謙信とその一族』戎光祥出版〈シリーズ・戦国大名の新研究 第4巻〉、2024年9月、82-88頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-541-5" title="特別:文献資料/978-4-86403-541-5">978-4-86403-541-5</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=%E3%82%B3%E3%83%A9%E3%83%A0+%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E5%A6%BB&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%A8%E3%81%9D%E3%81%AE%E4%B8%80%E6%97%8F&rft.aulast=%E9%BB%92%E7%94%B0%E5%9F%BA%E6%A8%B9&rft.au=%E9%BB%92%E7%94%B0%E5%9F%BA%E6%A8%B9&rft.date=2024-09&rft.series=%E3%82%B7%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%82%BA%E3%83%BB%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E5%90%8D%E3%81%AE%E6%96%B0%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC4%E5%B7%BB&rft.pages=82-88%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%8E%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-541-5&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE布施1917-67">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE布施1917_67-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE布施1917_67-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE布施1917_67-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF布施1917">布施 1917</a>.</span> </li> <li id="cite_note-68"><b><a href="#cite_ref-68">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal"><a href="/wiki/%E6%A1%91%E7%94%B0%E5%BF%A0%E8%A6%AA" title="桑田忠親">桑田忠親</a>「史論 上杉謙信 戦国孤高の名将の虚実」『別冊<a href="/wiki/%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E8%AA%AD%E6%9C%AC" title="歴史読本">歴史読本</a>』1988年春号、31頁。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E5%8F%B2%E8%AB%96+%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1+%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%AD%A4%E9%AB%98%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%B0%86%E3%81%AE%E8%99%9A%E5%AE%9F&rft.jtitle=%E5%88%A5%E5%86%8A%5B%5B%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E8%AA%AD%E6%9C%AC%5D%5D&rft.aulast=%E6%A1%91%E7%94%B0%E5%BF%A0%E8%A6%AA&rft.au=%E6%A1%91%E7%94%B0%E5%BF%A0%E8%A6%AA&rft.issue=1988%E5%B9%B4%E6%98%A5%E5%8F%B7&rft.pages=31%E9%A0%81&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-71"><b><a href="#cite_ref-71">^</a></b> <span class="reference-text">『謙信公御年譜』</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE池田嘉一1971-72">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE池田嘉一1971_72-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE池田嘉一1971_72-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF池田嘉一1971">池田嘉一 1971</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE花ヶ前2005-73"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前2005_73-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF花ヶ前2005">花ヶ前 2005</a>.</span> </li> <li id="cite_note-上杉家文書-74">^ <a href="#cite_ref-上杉家文書_74-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-上杉家文書_74-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">『<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E6%96%87%E6%9B%B8" title="上杉家文書">上杉家文書</a>』</span> </li> <li id="cite_note-76"><b><a href="#cite_ref-76">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">久保田順一「上杉謙信の草津湯治」『武尊通信』144号、2012年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E8%8D%89%E6%B4%A5%E6%B9%AF%E6%B2%BB&rft.jtitle=%E6%AD%A6%E5%B0%8A%E9%80%9A%E4%BF%A1&rft.aulast=%E4%B9%85%E4%BF%9D%E7%94%B0%E9%A0%86%E4%B8%80&rft.au=%E4%B9%85%E4%BF%9D%E7%94%B0%E9%A0%86%E4%B8%80&rft.issue=144%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>/所収:<cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF前嶋敏2024">前嶋敏 編『上杉謙信』戒光祥出版〈中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年、376-380頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2024&rft.series=%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pages=376-380%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%92%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE栗岩英冶1943-77">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTE栗岩英冶1943_77-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTE栗岩英冶1943_77-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF栗岩英冶1943">栗岩英冶 1943</a>.</span> </li> <li id="cite_note-79"><b><a href="#cite_ref-79">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">王丸勇『英雄医談-病跡学こぼれ話』新人物往来社、1972年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E8%8B%B1%E9%9B%84%E5%8C%BB%E8%AB%87%EF%BC%8D%E7%97%85%E8%B7%A1%E5%AD%A6%E3%81%93%E3%81%BC%E3%82%8C%E8%A9%B1&rft.aulast=%E7%8E%8B%E4%B8%B8%E5%8B%87&rft.au=%E7%8E%8B%E4%B8%B8%E5%8B%87&rft.date=1972&rft.pub=%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span><sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B#出典の示し方" title="Wikipedia:出典を明記する"><span title="この文献のどこを出典としているのか、該当するページ番号の特定が求められています。(2019-02-07)">要ページ番号</span></a></i>]</sup></span> </li> <li id="cite_note-81"><b><a href="#cite_ref-81">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">室岡博『柿崎景家―川中島先陣』日本城郭資料館出版会、1969年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%9F%BF%E5%B4%8E%E6%99%AF%E5%AE%B6%E2%80%95%E5%B7%9D%E4%B8%AD%E5%B3%B6%E5%85%88%E9%99%A3&rft.aulast=%E5%AE%A4%E5%B2%A1%E5%8D%9A&rft.au=%E5%AE%A4%E5%B2%A1%E5%8D%9A&rft.date=1969&rft.pub=%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%9F%8E%E9%83%AD%E8%B3%87%E6%96%99%E9%A4%A8%E5%87%BA%E7%89%88%E4%BC%9A&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span><sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B#出典の示し方" title="Wikipedia:出典を明記する"><span title="この文献のどこを出典としているのか、該当するページ番号の特定が求められています。(2019-02-07)">要ページ番号</span></a></i>]</sup></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE花ヶ前1984-82"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE花ヶ前1984_82-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF花ヶ前1984">花ヶ前 1984</a>.</span> </li> <li id="cite_note-83"><b><a href="#cite_ref-83">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">片桐昭彦「上杉謙信の家督継承と家格秩序の創出」『上越市史研究』10号、2004年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E5%AE%B6%E7%9D%A3%E7%B6%99%E6%89%BF%E3%81%A8%E5%AE%B6%E6%A0%BC%E7%A7%A9%E5%BA%8F%E3%81%AE%E5%89%B5%E5%87%BA&rft.jtitle=%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82%E5%8F%B2%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.au=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.issue=10%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>/所収:<cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF前嶋敏2024">前嶋敏 編『上杉謙信』戒光祥出版〈中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年、146-148・154-156頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2024&rft.series=%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pages=146-148%E3%83%BB154-156%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%92%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-85"><b><a href="#cite_ref-85">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/wiki/%E9%96%A2%E5%85%AB%E5%B7%9E%E5%8F%A4%E6%88%A6%E9%8C%B2" title="関八州古戦録">関八州古戦録</a>』</span> </li> <li id="cite_note-87"><b><a href="#cite_ref-87">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/w/index.php?title=%E5%8C%97%E6%9D%A1%E8%A8%98&action=edit&redlink=1" class="new" title="北条記 (存在しないページ)">北条記</a>(相州兵乱記)』</span> </li> <li id="cite_note-88"><b><a href="#cite_ref-88">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">市村高男『<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.shibunkaku.co.jp/shuppan/shosai.php?code=4784208550">戦国期東国の都市と権力</a>』〈思文閣史学叢書〉1994年11月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4784208555" title="特別:文献資料/978-4784208555">978-4784208555</a><span style="display:none;">。<a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.shibunkaku.co.jp/shuppan/shosai.php?code=4784208550">http://www.shibunkaku.co.jp/shuppan/shosai.php?code=4784208550</a></span>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%9C%9F%E6%9D%B1%E5%9B%BD%E3%81%AE%E9%83%BD%E5%B8%82%E3%81%A8%E6%A8%A9%E5%8A%9B&rft.aulast=%E5%B8%82%E6%9D%91%E9%AB%98%E7%94%B7&rft.au=%E5%B8%82%E6%9D%91%E9%AB%98%E7%94%B7&rft.date=1994-11&rft.series=%E6%80%9D%E6%96%87%E9%96%A3%E5%8F%B2%E5%AD%A6%E5%8F%A2%E6%9B%B8&rft.isbn=978-4784208555&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.shibunkaku.co.jp%2Fshuppan%2Fshosai.php%3Fcode%3D4784208550&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span><sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B#出典の示し方" title="Wikipedia:出典を明記する"><span title="この文献のどこを出典としているのか、該当するページ番号の特定が求められています。(2019-02-07)">要ページ番号</span></a></i>]</sup></span> </li> <li id="cite_note-89"><b><a href="#cite_ref-89">^</a></b> <span class="reference-text">『上杉家文書』弘治二年8月17日【長尾景虎書状】</span> </li> <li id="cite_note-90"><b><a href="#cite_ref-90">^</a></b> <span class="reference-text">『上杉(羽前米澤)家譜』【紀州高野山に赴カントス】</span> </li> <li id="cite_note-贈位-92">^ <a href="#cite_ref-贈位_92-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-贈位_92-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">「<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jacar.archives.go.jp/aj/meta/result?IS_KEY_S1=A10110299500&SUM_KIND=SimpleSummary&IS_KIND=detail&IS_SCH=META&IS_STYLE=default&IS_START=1&IS_EXTSCH=&DEF_XSL=default&IS_SORT_KND=ASC&IS_SORT_FLD=&IS_TAG_S1=InD&IS_LYD_DIV=&LIST_VIEW=&ON_LYD=on">故上杉輝虎外四名贈位ノ件</a>」 <a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%B8%E3%82%A2%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E8%B3%87%E6%96%99%E3%82%BB%E3%83%B3%E3%82%BF%E3%83%BC" title="アジア歴史資料センター">アジア歴史資料センター</a> Ref.A10110299500 </span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005124-93"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005124_93-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF矢田俊文2005">矢田俊文 2005</a>, p. 124.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE矢田俊文2005134-94"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE矢田俊文2005134_94-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF矢田俊文2005">矢田俊文 2005</a>, p. 134.</span> </li> <li id="cite_note-katagiri2004-95"><b><a href="#cite_ref-katagiri2004_95-0">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">片桐昭彦「上杉謙信の家督継承と家格秩序の創出」『上越市史研究』10号、2004年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E5%AE%B6%E7%9D%A3%E7%B6%99%E6%89%BF%E3%81%A8%E5%AE%B6%E6%A0%BC%E7%A7%A9%E5%BA%8F%E3%81%AE%E5%89%B5%E5%87%BA&rft.jtitle=%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82%E5%8F%B2%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.au=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.issue=10%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>/所収:<cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF前嶋敏2024">前嶋敏 編『上杉謙信』戒光祥出版〈中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年、136-140頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2024&rft.series=%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pages=136-140%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%92%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-96"><b><a href="#cite_ref-96">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">片桐昭彦「上杉謙信の家督継承と家格秩序の創出」『上越市史研究』10号、2004年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E5%AE%B6%E7%9D%A3%E7%B6%99%E6%89%BF%E3%81%A8%E5%AE%B6%E6%A0%BC%E7%A7%A9%E5%BA%8F%E3%81%AE%E5%89%B5%E5%87%BA&rft.jtitle=%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82%E5%8F%B2%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.au=%E7%89%87%E6%A1%90%E6%98%AD%E5%BD%A6&rft.issue=10%E5%8F%B7&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>/所収:<cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF前嶋敏2024">前嶋敏 編『上杉謙信』戒光祥出版〈中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年、140・148-153・157-158.頁。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2024&rft.series=%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pages=140%E3%83%BB148-153%E3%83%BB157-158.%E9%A0%81&rft.pub=%E6%88%92%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-97"><b><a href="#cite_ref-97">^</a></b> <span class="reference-text">今福匡『神になった戦国大名 上杉謙信の神格化と秘密祭祀』(洋泉社)</span> </li> <li id="cite_note-98"><b><a href="#cite_ref-98">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book"><a href="/wiki/%E8%97%A4%E6%9C%A8%E4%B9%85%E5%BF%97" title="藤木久志">藤木久志</a>『雑兵たちの戦場』<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E6%97%A5%E6%96%B0%E8%81%9E%E7%A4%BE" title="朝日新聞社">朝日新聞社</a>、1995年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E9%9B%91%E5%85%B5%E3%81%9F%E3%81%A1%E3%81%AE%E6%88%A6%E5%A0%B4&rft.aulast=%E8%97%A4%E6%9C%A8%E4%B9%85%E5%BF%97&rft.au=%E8%97%A4%E6%9C%A8%E4%B9%85%E5%BF%97&rft.date=1995&rft.pub=%5B%5B%E6%9C%9D%E6%97%A5%E6%96%B0%E8%81%9E%E7%A4%BE%5D%5D&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span><sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B#出典の示し方" title="Wikipedia:出典を明記する"><span title="この文献のどこを出典としているのか、該当するページ番号の特定が求められています。(2019-02-07)">要ページ番号</span></a></i>]</sup></span> </li> <li id="cite_note-99"><b><a href="#cite_ref-99">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">市村高男『東国の戦国合戦』吉川弘文館、2009年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%9D%B1%E5%9B%BD%E3%81%AE%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%90%88%E6%88%A6&rft.aulast=%E5%B8%82%E6%9D%91%E9%AB%98%E7%94%B7&rft.au=%E5%B8%82%E6%9D%91%E9%AB%98%E7%94%B7&rft.date=2009&rft.pub=%E5%90%89%E5%B7%9D%E5%BC%98%E6%96%87%E9%A4%A8&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-100"><b><a href="#cite_ref-100">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book"><a href="/wiki/%E7%AC%B9%E6%9C%AC%E6%AD%A3%E6%B2%BB" title="笹本正治">笹本正治監修</a>『川中島合戦再考』新人物往来社、2000年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E5%B7%9D%E4%B8%AD%E5%B3%B6%E5%90%88%E6%88%A6%E5%86%8D%E8%80%83&rft.aulast=%E7%AC%B9%E6%9C%AC%E6%AD%A3%E6%B2%BB%E7%9B%A3%E4%BF%AE&rft.au=%E7%AC%B9%E6%9C%AC%E6%AD%A3%E6%B2%BB%E7%9B%A3%E4%BF%AE&rft.date=2000&rft.pub=%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>P102-106.</span> </li> <li id="cite_note-101"><b><a href="#cite_ref-101">^</a></b> <span class="reference-text">別冊太陽『戦国大名』<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%87%A1%E7%A4%BE" title="平凡社">平凡社</a>、2009年刊他</span> </li> <li id="cite_note-102"><b><a href="#cite_ref-102">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/wiki/%E7%94%B2%E9%99%BD%E8%BB%8D%E9%91%91" title="甲陽軍鑑">甲陽軍鑑</a>』巻十三(品第39)</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE笹本正治200578-103"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTE笹本正治200578_103-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF笹本正治2005">笹本正治 2005</a>, p. 78.</span> </li> <li id="cite_note-105"><b><a href="#cite_ref-105">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://niigata-kankou.or.jp/spot/8449">林泉寺</a>”.  公益社団法人 新潟県観光協会. <span title="">2022年12月14日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-imafuku2017-135-106"><b><a href="#cite_ref-imafuku2017-135_106-0">^</a></b> <span class="reference-text">今福匡「不識院御堂と謙信の神格化」福原圭一・前嶋敏 編『上杉謙信』高志書院、2017年、P135・137・150.</span> </li> <li id="cite_note-imafuku2017-136-107"><b><a href="#cite_ref-imafuku2017-136_107-0">^</a></b> <span class="reference-text">今福匡「不識院御堂と謙信の神格化」福原圭一・前嶋敏 編『上杉謙信』高志書院、2017年、P136-137.</span> </li> <li id="cite_note-imafuku2017-137-108"><b><a href="#cite_ref-imafuku2017-137_108-0">^</a></b> <span class="reference-text">今福匡「不識院御堂と謙信の神格化」福原圭一・前嶋敏 編『上杉謙信』高志書院、2017年、P137-139.</span> </li> <li id="cite_note-imafuku2017-139-109"><b><a href="#cite_ref-imafuku2017-139_109-0">^</a></b> <span class="reference-text">今福匡「不識院御堂と謙信の神格化」福原圭一・前嶋敏 編『上杉謙信』高志書院、2017年、P139-145.</span> </li> <li id="cite_note-niigata20171119-110"><b><a href="#cite_ref-niigata20171119_110-0">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.niigata-nippo.co.jp/news/national/20171119358326.html">“上越市、「謙信の愛刀」の購入断念 金額で所有者と折り合いつかず”</a>. <i><a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%BD%9F%E6%97%A5%E5%A0%B1" title="新潟日報">新潟日報</a></i>. (2017年11月19日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.niigata-nippo.co.jp/news/national/20171119358326.html">http://www.niigata-nippo.co.jp/news/national/20171119358326.html</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2017年11月22日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82%E3%80%81%E3%80%8C%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E6%84%9B%E5%88%80%E3%80%8D%E3%81%AE%E8%B3%BC%E5%85%A5%E6%96%AD%E5%BF%B5+%E9%87%91%E9%A1%8D%E3%81%A7%E6%89%80%E6%9C%89%E8%80%85%E3%81%A8%E6%8A%98%E3%82%8A%E5%90%88%E3%81%84%E3%81%A4%E3%81%8B%E3%81%9A&rft.jtitle=%5B%5B%E6%96%B0%E6%BD%9F%E6%97%A5%E5%A0%B1%5D%5D&rft.date=2017%E5%B9%B411%E6%9C%8819%E6%97%A5&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.niigata-nippo.co.jp%2Fnews%2Fnational%2F20171119358326.html&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-111"><b><a href="#cite_ref-111">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.joetsutj.com/articles/25735592">“上越市が国宝の太刀「山鳥毛」購入断念へ 購入金額折り合わず”</a>. <i>上越タウンジャーナル</i>. (2017年11月18日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.joetsutj.com/articles/25735592">https://www.joetsutj.com/articles/25735592</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2017年11月18日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82%E3%81%8C%E5%9B%BD%E5%AE%9D%E3%81%AE%E5%A4%AA%E5%88%80%E3%80%8C%E5%B1%B1%E9%B3%A5%E6%AF%9B%E3%80%8D%E8%B3%BC%E5%85%A5%E6%96%AD%E5%BF%B5%E3%81%B8%E3%80%80%E8%B3%BC%E5%85%A5%E9%87%91%E9%A1%8D%E6%8A%98%E3%82%8A%E5%90%88%E3%82%8F%E3%81%9A&rft.jtitle=%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E3%82%BF%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%8A%E3%83%AB&rft.date=2017%E5%B9%B411%E6%9C%8818%E6%97%A5&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.joetsutj.com%2Farticles%2F25735592&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-113"><b><a href="#cite_ref-113">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sanyonews.jp/sp/article/704585/1/">“岡山・瀬戸内市が謙信の刀購入へ ふるさと納税活用で財源捻出”</a>. <i><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%99%BD%E6%96%B0%E8%81%9E" title="山陽新聞">山陽新聞</a></i>. (2018年4月24日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.sanyonews.jp/sp/article/704585/1/">http://www.sanyonews.jp/sp/article/704585/1/</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2018年4月26日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E3%83%BB%E7%80%AC%E6%88%B8%E5%86%85%E5%B8%82%E3%81%8C%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E5%88%80%E8%B3%BC%E5%85%A5%E3%81%B8+%E3%81%B5%E3%82%8B%E3%81%95%E3%81%A8%E7%B4%8D%E7%A8%8E%E6%B4%BB%E7%94%A8%E3%81%A7%E8%B2%A1%E6%BA%90%E6%8D%BB%E5%87%BA&rft.jtitle=%5B%5B%E5%B1%B1%E9%99%BD%E6%96%B0%E8%81%9E%5D%5D&rft.date=2018%E5%B9%B44%E6%9C%8824%E6%97%A5&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sanyonews.jp%2Fsp%2Farticle%2F704585%2F1%2F&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-114"><b><a href="#cite_ref-114">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nikkei.com/article/DGXMZO54895620X20C20A1LC0000/">“瀬戸内市、名刀「山鳥毛」購入へ 資金5億円集まる”</a>. <i><a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B5%8C%E6%B8%88%E6%96%B0%E8%81%9E" title="日本経済新聞">日本経済新聞</a></i>. (2020年1月27日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.nikkei.com/article/DGXMZO54895620X20C20A1LC0000/">https://www.nikkei.com/article/DGXMZO54895620X20C20A1LC0000/</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2020年1月27日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E7%80%AC%E6%88%B8%E5%86%85%E5%B8%82%E3%80%81%E5%90%8D%E5%88%80%E3%80%8C%E5%B1%B1%E9%B3%A5%E6%AF%9B%E3%80%8D%E8%B3%BC%E5%85%A5%E3%81%B8%E3%80%80%E8%B3%87%E9%87%915%E5%84%84%E5%86%86%E9%9B%86%E3%81%BE%E3%82%8B&rft.jtitle=%5B%5B%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B5%8C%E6%B8%88%E6%96%B0%E8%81%9E%5D%5D&rft.date=2020%E5%B9%B41%E6%9C%8827%E6%97%A5&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nikkei.com%2Farticle%2FDGXMZO54895620X20C20A1LC0000%2F&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-115"><b><a href="#cite_ref-115">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.city.setouchi.lg.jp/site/token/109319.html">国宝「太刀 無銘 一文字(山鳥毛)」について - 瀬戸内市公式ホームページ</a>”. <i>www.city.setouchi.lg.jp</i>. <span title="">2023年3月16日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-116"><b><a href="#cite_ref-116">^</a></b> <span class="reference-text">「上杉神社 稽照殿」(山形県米沢市)所蔵保管。</span> </li> <li id="cite_note-hasegawa2004-117">^ <a href="#cite_ref-hasegawa2004_117-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-hasegawa2004_117-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-hasegawa2004_117-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">長谷川伸「上杉謙信の虚像 ─上杉謙信画像と要門派越後流軍学の展開─」『<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C%E7%AB%8B%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8" title="新潟県立歴史博物館">新潟県立歴史博物館</a>研究紀要』第5号、2004年3月、107-125頁。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E8%99%9A%E5%83%8F+%E2%94%80%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E7%94%BB%E5%83%8F%E3%81%A8%E8%A6%81%E9%96%80%E6%B4%BE%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E6%B5%81%E8%BB%8D%E5%AD%A6%E3%81%AE%E5%B1%95%E9%96%8B%E2%94%80&rft.jtitle=%5B%5B%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C%E7%AB%8B%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8%5D%5D%E7%A0%94%E7%A9%B6%E7%B4%80%E8%A6%81&rft.aulast=%E9%95%B7%E8%B0%B7%E5%B7%9D%E4%BC%B8&rft.au=%E9%95%B7%E8%B0%B7%E5%B7%9D%E4%BC%B8&rft.date=2004-03&rft.issue=%E7%AC%AC5%E5%8F%B7&rft.pages=107-125%E9%A0%81&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-joetsutj20230426-118">^ <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-7"><sup><i><b>h</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-joetsutj20230426_118-8"><sup><i><b>i</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.joetsutj.com/articles/744010232">上越市内各所の上杉謙信像11体を紹介 春日山神社には新たな銅像がお目見え</a>”.  上越タウンジャーナル. <span title="">2023年5月10日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-119"><b><a href="#cite_ref-119">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305013532/http://www9.nhk.or.jp/taiga/catalog/catalog07.html">天と地と</a>”.  <a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%94%BE%E9%80%81%E5%8D%94%E4%BC%9A" title="日本放送協会">日本放送協会</a>. 2016年3月5日時点の<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www9.nhk.or.jp/taiga/catalog/catalog07.html">オリジナル</a>よりアーカイブ。<span title="">2015年2月3日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-120"><b><a href="#cite_ref-120">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://beauty.oricon.co.jp/news/50003/full/">“Gackt謙信”写真集発売、NHK大河ドラマでは史上初</a>”.  ORICON STYLE:eltha. <span title="">2016年4月6日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-121"><b><a href="#cite_ref-121">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.joetsutj.com/articles/80737581">GACKT謙信今年も出陣 「今年で一区切り」第90回謙信公祭</a>”.  上越タウンジャーナル. <span title="">2017年9月26日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-122"><b><a href="#cite_ref-122">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.joetsutj.com/tag/%E8%AC%99%E4%BF%A1%E5%85%AC%E7%A5%AD">謙信公祭</a>”.  上越タウンジャーナル. <span title="">2015年6月16日</span>閲覧。</cite><sup class="noprint Inline-Template nowrap">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B#リンク切れの回避と修復" title="Wikipedia:出典を明記する"><span title="外部リンクがリンク切れとなっています。(2023-09-29)">リンク切れ</span></a></i>]</sup></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="参考文献"><span id=".E5.8F.82.E8.80.83.E6.96.87.E7.8C.AE"></span>参考文献</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=62" title="節を編集: 参考文献"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101304250"><table class="box-参照方法 plainlinks metadata ambox mbox-small-left ambox-content" role="presentation" style="width:auto;"><tbody><tr><td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/45px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/68px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/90px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%83%9E%E3%83%8B%E3%83%A5%E3%82%A2%E3%83%AB_(%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%82%A2%E3%82%A6%E3%83%88)#参考文献" class="mw-redirect" title="Wikipedia:スタイルマニュアル (レイアウト)">出典</a>は列挙するだけでなく、<a href="/wiki/Help:%E8%84%9A%E6%B3%A8" title="Help:脚注">脚注</a>などを用いて<a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B#出典の示し方" title="Wikipedia:出典を明記する">どの記述の情報源であるかを明記</a>してください。</b><span class="hide-when-compact"> 記事の<a href="/wiki/Wikipedia:%E6%A4%9C%E8%A8%BC%E5%8F%AF%E8%83%BD%E6%80%A7" title="Wikipedia:検証可能性">信頼性向上</a>にご協力をお願いいたします。<small>(<span title="2015年1月">2015年1月</span>)</small></span></div></td></tr></tbody></table> <dl><dt>書籍</dt></dl> <ul><li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF阿部_編1984">阿部洋輔 編『上杉氏の研究』<a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B7%9D%E5%BC%98%E6%96%87%E9%A4%A8" title="吉川弘文館">吉川弘文館</a>〈戦国大名論集 9〉、1984年12月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4642025898" title="特別:文献資料/978-4642025898">978-4642025898</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B0%8F%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6&rft.aulast=%E9%98%BF%E9%83%A8%E6%B4%8B%E8%BC%94+%E7%B7%A8&rft.au=%E9%98%BF%E9%83%A8%E6%B4%8B%E8%BC%94+%E7%B7%A8&rft.date=1984-12&rft.series=%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E5%90%8D%E8%AB%96%E9%9B%86+9&rft.pub=%5B%5B%E5%90%89%E5%B7%9D%E5%BC%98%E6%96%87%E9%A4%A8%5D%5D&rft.isbn=978-4642025898&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF池・矢田_編2000"><a href="/wiki/%E6%B1%A0%E4%BA%AB" title="池享">池享</a>、<a href="/wiki/%E7%9F%A2%E7%94%B0%E4%BF%8A%E6%96%87_(%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%AD%A6%E8%80%85)" title="矢田俊文 (歴史学者)">矢田俊文</a> 編『定本上杉謙信』高志書院、2000年。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4906641369" title="特別:文献資料/978-4906641369">978-4906641369</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E5%AE%9A%E6%9C%AC%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2000&rft.pub=%E9%AB%98%E5%BF%97%E6%9B%B8%E9%99%A2&rft.isbn=978-4906641369&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF池田嘉一1971">池田嘉一『史伝上杉謙信』中村書店、1971年12月。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E5%8F%B2%E4%BC%9D%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E6%B1%A0%E7%94%B0%E5%98%89%E4%B8%80&rft.au=%E6%B1%A0%E7%94%B0%E5%98%89%E4%B8%80&rft.date=1971-12&rft.pub=%E4%B8%AD%E6%9D%91%E6%9B%B8%E5%BA%97&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF石渡2017">石渡洋平『上杉謙信』戎光祥出版〈シリーズ〈実像に迫る〉〉、2017年12月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4864032711" title="特別:文献資料/978-4864032711">978-4864032711</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E7%9F%B3%E6%B8%A1%E6%B4%8B%E5%B9%B3&rft.au=%E7%9F%B3%E6%B8%A1%E6%B4%8B%E5%B9%B3&rft.date=2017-12&rft.series=%E3%82%B7%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%82%BA%E3%80%88%E5%AE%9F%E5%83%8F%E3%81%AB%E8%BF%AB%E3%82%8B%E3%80%89&rft.pub=%E6%88%8E%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4864032711&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF井上1964">井上鋭夫『謙信と信玄』<a href="/wiki/%E8%87%B3%E6%96%87%E5%A0%82" title="至文堂">至文堂</a>、1964年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%A8%E4%BF%A1%E7%8E%84&rft.aulast=%E4%BA%95%E4%B8%8A&rft.aufirst=%E9%8B%AD%E5%A4%AB&rft.au=%E4%BA%95%E4%B8%8A%E9%8B%AD%E5%A4%AB&rft.date=1964&rft.pub=%5B%5B%E8%87%B3%E6%96%87%E5%A0%82%5D%5D&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF井上鋭夫1966">井上鋭夫『上杉謙信』<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE" class="mw-redirect" title="人物往来社">人物往来社</a>、1966年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E4%BA%95%E4%B8%8A%E9%8B%AD%E5%A4%AB&rft.au=%E4%BA%95%E4%B8%8A%E9%8B%AD%E5%A4%AB&rft.date=1966&rft.pub=%5B%5B%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE%5D%5D&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF稲荷弘信1969">稲荷弘信『写真と史実 上杉謙信』中村書店、1969年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E5%86%99%E7%9C%9F%E3%81%A8%E5%8F%B2%E5%AE%9F+%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E7%A8%B2%E8%8D%B7%E5%BC%98%E4%BF%A1&rft.au=%E7%A8%B2%E8%8D%B7%E5%BC%98%E4%BF%A1&rft.date=1969&rft.pub=%E4%B8%AD%E6%9D%91%E6%9B%B8%E5%BA%97&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF小野榮2006">小野榮『米沢藩』<a href="/wiki/%E7%8F%BE%E4%BB%A3%E6%9B%B8%E9%A4%A8" title="現代書館">現代書館</a>〈シリーズ藩物語〉、2006年2月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4768471043" title="特別:文献資料/978-4768471043">978-4768471043</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E8%97%A9&rft.aulast=%E5%B0%8F%E9%87%8E%E6%A6%AE&rft.au=%E5%B0%8F%E9%87%8E%E6%A6%AE&rft.date=2006-2&rft.series=%E3%82%B7%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%82%BA%E8%97%A9%E7%89%A9%E8%AA%9E&rft.pub=%5B%5B%E7%8F%BE%E4%BB%A3%E6%9B%B8%E9%A4%A8%5D%5D&rft.isbn=978-4768471043&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF栗岩英冶1943">栗岩英冶『<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/1058205">飛将謙信</a>』信濃毎日新聞社、1943年<span style="display:none;">。<a rel="nofollow" class="external free" href="https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/1058205">https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/1058205</a></span>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E9%A3%9B%E5%B0%86%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E6%A0%97%E5%B2%A9%E8%8B%B1%E5%86%B6&rft.au=%E6%A0%97%E5%B2%A9%E8%8B%B1%E5%86%B6&rft.date=1943&rft.pub=%E4%BF%A1%E6%BF%83%E6%AF%8E%E6%97%A5%E6%96%B0%E8%81%9E%E7%A4%BE&rft_id=https%3A%2F%2Fdl.ndl.go.jp%2Finfo%3Andljp%2Fpid%2F1058205&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF笹本正治2005"><a href="/wiki/%E7%AC%B9%E6%9C%AC%E6%AD%A3%E6%B2%BB" title="笹本正治">笹本正治</a>『武田信玄-芳声天下に伝わり仁道寰中に鳴る』<a href="/wiki/%E3%83%9F%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E6%9B%B8%E6%88%BF" title="ミネルヴァ書房">ミネルヴァ書房</a>〈ミネルヴァ日本評伝選〉、2005年11月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4623045006" title="特別:文献資料/978-4623045006">978-4623045006</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%AD%A6%E7%94%B0%E4%BF%A1%E7%8E%84%EF%BC%8D%E8%8A%B3%E5%A3%B0%E5%A4%A9%E4%B8%8B%E3%81%AB%E4%BC%9D%E3%82%8F%E3%82%8A%E4%BB%81%E9%81%93%E5%AF%B0%E4%B8%AD%E3%81%AB%E9%B3%B4%E3%82%8B&rft.aulast=%E7%AC%B9%E6%9C%AC%E6%AD%A3%E6%B2%BB&rft.au=%E7%AC%B9%E6%9C%AC%E6%AD%A3%E6%B2%BB&rft.date=2005-11&rft.series=%E3%83%9F%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E6%97%A5%E6%9C%AC%E8%A9%95%E4%BC%9D%E9%81%B8&rft.pub=%5B%5B%E3%83%9F%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E6%9B%B8%E6%88%BF%5D%5D&rft.isbn=978-4623045006&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF竹村雅夫2010">竹村雅夫『上杉謙信・景勝と家中の武装』<a href="/wiki/%E5%AE%AE%E5%B8%AF%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE" title="宮帯出版社">宮帯出版社</a>、2010年1月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4863660564" title="特別:文献資料/978-4863660564">978-4863660564</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%83%BB%E6%99%AF%E5%8B%9D%E3%81%A8%E5%AE%B6%E4%B8%AD%E3%81%AE%E6%AD%A6%E8%A3%85&rft.aulast=%E7%AB%B9%E6%9D%91%E9%9B%85%E5%A4%AB&rft.au=%E7%AB%B9%E6%9D%91%E9%9B%85%E5%A4%AB&rft.date=2010-1&rft.pub=%5B%5B%E5%AE%AE%E5%B8%AF%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE%5D%5D&rft.isbn=978-4863660564&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF花ヶ前1984"><a href="/wiki/%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E" title="花ヶ前盛明">花ヶ前盛明</a>『上杉謙信と春日山城』<a href="/wiki/%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE" title="新人物往来社">新人物往来社</a>、1984年1月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4404012173" title="特別:文献資料/978-4404012173">978-4404012173</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%A8%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%B1%B1%E5%9F%8E&rft.aulast=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D&rft.aufirst=%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.au=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.date=1984-1&rft.pub=%5B%5B%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE%5D%5D&rft.isbn=978-4404012173&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF花ヶ前1988">花ヶ前盛明『カラーガイド上杉謙信』新潟日報事業社、1988年。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4888623599" title="特別:文献資料/978-4888623599">978-4888623599</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E3%82%AB%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%82%AC%E3%82%A4%E3%83%89%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D&rft.aufirst=%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.au=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.date=1988&rft.pub=%E6%96%B0%E6%BD%9F%E6%97%A5%E5%A0%B1%E4%BA%8B%E6%A5%AD%E7%A4%BE&rft.isbn=978-4888623599&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF花ヶ前1991">花ヶ前盛明『上杉謙信』新人物往来社、1991年11月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4404018657" title="特別:文献資料/4404018657">4404018657</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.aulast=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D&rft.aufirst=%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.au=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.date=1991-11&rft.pub=%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE&rft.isbn=4404018657&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF花ヶ前1997">花ヶ前盛明『上杉謙信大事典』新人物往来社、1997年5月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4404024626" title="特別:文献資料/978-4404024626">978-4404024626</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E5%A4%A7%E4%BA%8B%E5%85%B8&rft.aulast=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D&rft.aufirst=%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.au=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.date=1997-5&rft.pub=%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE&rft.isbn=978-4404024626&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF花ヶ前2005">花ヶ前盛明『越後上杉一族』新人物往来社、2005年8月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4404032652" title="特別:文献資料/978-4404032652">978-4404032652</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E4%B8%8A%E6%9D%89%E4%B8%80%E6%97%8F&rft.aulast=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D&rft.aufirst=%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.au=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.date=2005-8&rft.pub=%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE&rft.isbn=978-4404032652&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF花ヶ前2008">花ヶ前盛明『新編上杉謙信のすべて』新人物往来社、2008年4月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4404035110" title="特別:文献資料/978-4404035110">978-4404035110</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%96%B0%E7%B7%A8%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E3%81%99%E3%81%B9%E3%81%A6&rft.aulast=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D&rft.aufirst=%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.au=%E8%8A%B1%E3%83%B6%E5%89%8D%E7%9B%9B%E6%98%8E&rft.date=2008-4&rft.pub=%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE&rft.isbn=978-4404035110&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%E7%A6%8F%E5%8E%9F%E5%9C%AD%E4%B8%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="福原圭一 (存在しないページ)">福原圭一</a>、<a href="/w/index.php?title=%E5%89%8D%E5%B6%8B%E6%95%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="前嶋敏 (存在しないページ)">前嶋敏</a> 編『上杉謙信』高志書院、2017年。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86215-174-2" title="特別:文献資料/978-4-86215-174-2">978-4-86215-174-2</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2017&rft.pub=%E9%AB%98%E5%BF%97%E6%9B%B8%E9%99%A2&rft.isbn=978-4-86215-174-2&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF布施1917">布施秀治『<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/951616/322">上杉謙信伝</a>』〈謙信文庫〉1917年<span style="display:none;">。<a rel="nofollow" class="external free" href="https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/951616/322">https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/951616/322</a></span>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E4%BC%9D&rft.aulast=%E5%B8%83%E6%96%BD&rft.aufirst=%E7%A7%80%E6%B2%BB&rft.au=%E5%B8%83%E6%96%BD%E7%A7%80%E6%B2%BB&rft.date=1917&rft.series=%E8%AC%99%E4%BF%A1%E6%96%87%E5%BA%AB&rft_id=https%3A%2F%2Fdl.ndl.go.jp%2Finfo%3Andljp%2Fpid%2F951616%2F322&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span>(大正6年初版、旧字体では『上杉謙信傳』)</li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF前嶋2024">前嶋敏 編『上杉謙信』戎光祥出版〈中世関東武士の研究 第三六巻〉、2024年3月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-86403-499-9" title="特別:文献資料/978-4-86403-499-9">978-4-86403-499-9</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&rft.date=2024-3&rft.series=%E4%B8%AD%E4%B8%96%E9%96%A2%E6%9D%B1%E6%AD%A6%E5%A3%AB%E3%81%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6+%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%85%AD%E5%B7%BB&rft.pub=%E6%88%8E%E5%85%89%E7%A5%A5%E5%87%BA%E7%89%88&rft.isbn=978-4-86403-499-9&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF室岡博1983">室岡博『上杉謙信とその風土』<a href="/wiki/%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%A0%82%E6%9B%B8%E5%BA%97" title="考古堂書店">考古堂書店</a>〈考古堂ブックス 3〉、1983年9月。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%A8%E3%81%9D%E3%81%AE%E9%A2%A8%E5%9C%9F&rft.aulast=%E5%AE%A4%E5%B2%A1%E5%8D%9A&rft.au=%E5%AE%A4%E5%B2%A1%E5%8D%9A&rft.date=1983-9&rft.series=%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%A0%82%E3%83%96%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9+3&rft.pub=%5B%5B%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%A0%82%E6%9B%B8%E5%BA%97%5D%5D&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF矢田俊文2005">矢田俊文『上杉謙信-政虎一世中忘失すべからず候』<a href="/wiki/%E3%83%9F%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E6%9B%B8%E6%88%BF" title="ミネルヴァ書房">ミネルヴァ書房</a>、2005年12月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4623044863" title="特別:文献資料/978-4623044863">978-4623044863</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%EF%BC%8D%E6%94%BF%E8%99%8E%E4%B8%80%E4%B8%96%E4%B8%AD%E5%BF%98%E5%A4%B1%E3%81%99%E3%81%B9%E3%81%8B%E3%82%89%E3%81%9A%E5%80%99&rft.aulast=%E7%9F%A2%E7%94%B0%E4%BF%8A%E6%96%87&rft.au=%E7%9F%A2%E7%94%B0%E4%BF%8A%E6%96%87&rft.date=2005-12&rft.pub=%5B%5B%E3%83%9F%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E6%9B%B8%E6%88%BF%5D%5D&rft.isbn=978-4623044863&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF渡辺慶一1987">渡辺慶一『上杉謙信のすべて』新人物往来社、1987年11月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4404014634" title="特別:文献資料/978-4404014634">978-4404014634</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%81%AE%E3%81%99%E3%81%B9%E3%81%A6&rft.aulast=%E6%B8%A1%E8%BE%BA%E6%85%B6%E4%B8%80&rft.au=%E6%B8%A1%E8%BE%BA%E6%85%B6%E4%B8%80&rft.date=1987-11&rft.pub=%E6%96%B0%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%BE%80%E6%9D%A5%E7%A4%BE&rft.isbn=978-4404014634&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF上杉家御年譜1989">米沢温故会『上杉家御年譜 第一巻 謙信公』米沢温故会、1989年2月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4562019809" title="特別:文献資料/978-4562019809">978-4562019809</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E5%BE%A1%E5%B9%B4%E8%AD%9C+%E7%AC%AC%E4%B8%80%E5%B7%BB+%E8%AC%99%E4%BF%A1%E5%85%AC&rft.aulast=%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E6%B8%A9%E6%95%85%E4%BC%9A&rft.au=%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E6%B8%A9%E6%95%85%E4%BC%9A&rft.date=1989-2&rft.pub=%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E6%B8%A9%E6%95%85%E4%BC%9A&rft.isbn=978-4562019809&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF古戦場上杉軍記1969">『古戦場上杉軍記』歴史図書社、1969年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E5%8F%A4%E6%88%A6%E5%A0%B4%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%BB%8D%E8%A8%98&rft.date=1969&rft.pub=%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%9B%B3%E6%9B%B8%E7%A4%BE&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREF歴史群像2005">『歴史群像 No.69上杉謙信 関東電撃戦』学研、2005年。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E7%BE%A4%E5%83%8F+No.69%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1+%E9%96%A2%E6%9D%B1%E9%9B%BB%E6%92%83%E6%88%A6&rft.date=2005&rft.pub=%E5%AD%A6%E7%A0%94&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF池矢田2007">池亨; <a href="/wiki/%E7%9F%A2%E7%94%B0%E4%BF%8A%E6%96%87_(%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%AD%A6%E8%80%85)" title="矢田俊文 (歴史学者)">矢田俊文</a> 編『上杉氏年表 : 為景・謙信・景勝』長谷川伸・<a href="/w/index.php?title=%E7%A6%8F%E5%8E%9F%E5%9C%AD%E4%B8%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="福原圭一 (存在しないページ)">福原圭一</a>・片桐昭彦・木村康裕・水澤幸一・市村清貴・<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E5%9F%BA%E6%A8%B9" title="黒田基樹">黒田基樹</a>・栗原修・広井造・竹田和夫・西澤睦郎執筆(増補改訂)、高志書院、2007年3月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784862150196" title="特別:文献資料/9784862150196">9784862150196</a>。 <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/NCID_(%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90)" class="mw-redirect" title="NCID (識別子)">NCID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/ncid/BA81497747">BA81497747</a>。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/OCLC_(%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90)" class="mw-redirect" title="OCLC (識別子)">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/675847679">675847679</a>。<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E7%AB%8B%E5%9B%BD%E4%BC%9A%E5%9B%B3%E6%9B%B8%E9%A4%A8#書誌データの提供" title="国立国会図書館">全国書誌番号</a>:<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a rel="nofollow" class="external text" href="//id.ndl.go.jp/jpno/21185666">21185666</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B0%8F%E5%B9%B4%E8%A1%A8+%3A+%E7%82%BA%E6%99%AF%E3%83%BB%E8%AC%99%E4%BF%A1%E3%83%BB%E6%99%AF%E5%8B%9D&rft.date=2007-3&rft.edition=%E5%A2%97%E8%A3%9C%E6%94%B9%E8%A8%82&rft.pub=%E9%AB%98%E5%BF%97%E6%9B%B8%E9%99%A2&rft.isbn=9784862150196&rft_id=info:ncid/BA81497747&rft_id=info:oclcnum/675847679&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREF山田2019">山田康弘『足利義輝・義昭 天下諸侍、御主に候』ミネルヴァ書房〈ミネルヴァ日本評伝選〉、2019年12月。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245"><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4623087913" title="特別:文献資料/4623087913">4623087913</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E8%BC%9D%E3%83%BB%E7%BE%A9%E6%98%AD+%E5%A4%A9%E4%B8%8B%E8%AB%B8%E4%BE%8D%E3%80%81%E5%BE%A1%E4%B8%BB%E3%81%AB%E5%80%99&rft.aulast=%E5%B1%B1%E7%94%B0&rft.aufirst=%E5%BA%B7%E5%BC%98&rft.au=%E5%B1%B1%E7%94%B0%E5%BA%B7%E5%BC%98&rft.date=2019-12&rft.series=%E3%83%9F%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E6%97%A5%E6%9C%AC%E8%A9%95%E4%BC%9D%E9%81%B8&rft.pub=%E3%83%9F%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A1%E6%9B%B8%E6%88%BF&rft.isbn=4623087913&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><a href="/wiki/%E6%B1%A0%E4%BA%AB" title="池享">池享</a>『上杉謙信の本音』<a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B7%9D%E5%BC%98%E6%96%87%E9%A4%A8" title="吉川弘文館">吉川弘文館</a>(<a href="/wiki/%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E6%96%87%E5%8C%96%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%96%E3%83%A9%E3%83%AA%E3%83%BC" title="歴史文化ライブラリー">歴史文化ライブラリー</a>)、2024年9月 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784642306096" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9784642306096</a></li></ul> <dl><dt>史料</dt></dl> <ul><li>『歴代古案』</li> <li>『甲陽軍鑑』</li> <li>『<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/ncid/BA56962492">松隣夜話</a>』</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="関連項目"><span id=".E9.96.A2.E9.80.A3.E9.A0.85.E7.9B.AE"></span>関連項目</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=63" title="節を編集: 関連項目"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r94202605"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;">ウィキメディア・コモンズには、<b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Uesugi_Kenshin?uselang=ja">上杉謙信</a></span></b>に関連するメディアがあります。</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r94202605"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;"><a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%82%AF%E3%82%A9%E3%83%BC%E3%83%88" title="ウィキクォート">ウィキクォート</a>に<b><a href="https://ja.wikiquote.org/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" class="extiw" title="q:上杉謙信">上杉謙信</a></b>に関する引用句集があります。</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r94202605"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="38" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/57px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/76px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;">ウィキソースに<b><a href="https://ja.wikisource.org/wiki/%E3%82%AB%E3%83%86%E3%82%B4%E3%83%AA:%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%8F%B2%E9%9B%86" class="extiw" title="s:カテゴリ:越後史集">越後史集(越後史集刊行会)</a></b>の群書があります。</div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1%E5%A5%B3%E6%80%A7%E8%AA%AC" title="上杉謙信女性説">上杉謙信女性説</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BF%A1%E8%B2%B4%E5%B1%B1%E5%9F%8E%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="信貴山城の戦い">信貴山城の戦い</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B3%A5%E8%B6%B3%E6%AF%98%E6%B2%99%E9%96%80%E5%A4%A9" title="泥足毘沙門天">泥足毘沙門天</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%88%80%E5%85%AB%E6%AF%98%E6%B2%99%E9%96%80%E5%A4%A9" title="刀八毘沙門天">刀八毘沙門天</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%AC%99%E4%BF%A1%E5%85%AC%E7%A5%AD" title="謙信公祭">謙信公祭</a> - <a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%BD%9F%E7%9C%8C" title="新潟県">新潟県</a><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E8%B6%8A%E5%B8%82" title="上越市">上越市</a>で毎年8月中旬に開催される祭。</li> <li><a href="/wiki/%E5%90%8D%E9%A6%AC%E4%B8%80%E8%A6%A7" title="名馬一覧">放生月毛</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A7%AB%E9%B6%B4%E4%B8%80%E6%96%87%E5%AD%97" title="姫鶴一文字">姫鶴一文字</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%BB%92%E7%8C%BF" title="軒猿">軒猿</a></li> <li><a href="/wiki/AC%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%91%E3%83%B3" title="ACジャパン">ACジャパン</a> - 2017年度の日本心臓財団の支援キャンペーン「謙信と信玄、検診の進言」に<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E4%BF%A1%E7%8E%84" title="武田信玄">武田信玄</a>と共に登場している。</li> <li><a href="/wiki/%E8%AC%99%E4%BF%A1%E9%81%93" title="謙信道">謙信道</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%88%E3%82%A4%E3%83%AC%E3%81%A7%E4%BA%A1%E3%81%8F%E3%81%AA%E3%81%A3%E3%81%9F%E4%BA%BA%E7%89%A9%E3%81%AE%E4%B8%80%E8%A6%A7" title="トイレで亡くなった人物の一覧">トイレで亡くなった人物の一覧</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="外部リンク"><span id=".E5.A4.96.E9.83.A8.E3.83.AA.E3.83.B3.E3.82.AF"></span>外部リンク</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&action=edit&section=64" title="節を編集: 外部リンク"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pref.niigata.lg.jp/sec/jouetsu_kikaku/1356914858360.html">上越・妙高の上杉謙信公ゆかりの地を紹介するパンフレット「上杉謙信公と十七武将達 ゆかりの地紹介編」</a> - 新潟県上越地域振興局 企画振興部</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pref.niigata.lg.jp/sec/jouetsu_kikaku/1356835751238.html">上杉謙信公を紹介するパンフレット「上杉謙信公と十七武将達」</a> - 新潟県上越地域振興局 企画振興部</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160318175745/http://www.city.joetsu.niigata.jp/site/kanko/kankou-kenshin.html">越後の龍・上杉謙信公 - 上越市ホームページ</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%90%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="ウェイバックマシン">ウェイバックマシン</a>(2016年3月18日アーカイブ分)</li> <li>『<a rel="nofollow" class="external text" href="//kotobank.jp/word/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1">上杉謙信</a>』 - <a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%83%88%E3%83%90%E3%83%B3%E3%82%AF" title="コトバンク">コトバンク</a></li></ul> <div class="navbox" aria-labelledby="20px&#124;九曜巴紋府中長尾家第9代当主(1548年_-_1578年)" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist hlist-hyphen mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB" title="Template:越後長尾家歴代当主"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Template‐ノート:越後長尾家歴代当主 (存在しないページ)"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="20px&#124;九曜巴紋府中長尾家第9代当主(1548年_-_1578年)" style="font-size:110%;margin:0 6em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Kuyo_Tomoe_(inverted).svg" class="mw-file-description" title="九曜巴紋"><img alt="九曜巴紋" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Kuyo_Tomoe_%28inverted%29.svg/20px-Kuyo_Tomoe_%28inverted%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Kuyo_Tomoe_%28inverted%29.svg/30px-Kuyo_Tomoe_%28inverted%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Kuyo_Tomoe_%28inverted%29.svg/40px-Kuyo_Tomoe_%28inverted%29.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a></span><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%B0%8F" title="長尾氏">府中長尾家</a>第9代当主(1548年 - 1578年)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;">三条/府中長尾家</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E6%81%92" title="長尾景恒">景恒</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E9%AB%98%E6%99%AF" title="長尾高景">高景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E9%82%A6%E6%99%AF" title="長尾邦景">邦景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E9%A0%BC%E6%99%AF" title="長尾頼景">頼景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E9%87%8D%E6%99%AF" title="長尾重景">重景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E8%83%BD%E6%99%AF" title="長尾能景">能景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%82%BA%E6%99%AF" title="長尾為景">為景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%B4%E6%99%AF" title="長尾晴景">晴景</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">景虎</a> | 断絶(<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="山内上杉家">山内上杉家</a>へ)</li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px;background-color:#AFB4DB; text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><b>分家・支流</b> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E7%94%B0%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6" title="上田長尾家">上田長尾家</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E9%95%B7%E6%99%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾長景 (存在しないページ)">長景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%88%BF%E6%99%AF" title="長尾房景">房景</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%86%B2%E6%99%AF_(%E4%B8%8A%E7%94%B0%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾憲景 (上田長尾家) (存在しないページ)">憲景</a>(<a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E8%89%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾景良 (存在しないページ)">景良</a>?)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%86%B2%E9%95%B7_(%E4%B8%8A%E7%94%B0%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾憲長 (上田長尾家) (存在しないページ)">憲長</a>(<a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E5%AE%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾景実 (存在しないページ)">景実</a>?)</li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E9%9A%86" title="長尾景隆">景隆</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%88%BF%E9%95%B7" title="長尾房長">房長</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%94%BF%E6%99%AF" title="長尾政景">政景</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">顕景</a> | 断絶</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;"><a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%BF%97%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%B6" title="古志長尾家">古志長尾家</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%99%AF%E6%99%B4" title="長尾景晴">景晴</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AE%97%E6%99%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾宗景 (存在しないページ)">宗景</a></li> <li>(<a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E7%A7%80%E6%99%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾秀景 (存在しないページ)">秀景</a>?)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%9B%9B%E9%83%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾四郎 (存在しないページ)">四郎</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%95%B7%E5%B0%BE%E5%AD%9D%E6%99%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="長尾孝景 (存在しないページ)">孝景</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%88%BF%E6%99%AF" title="長尾房景">房景</a></li> <li>(<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E7%94%B0%E9%95%B7%E8%A6%AA" title="河田長親">河田長親</a>) | 断絶</li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"> ※上田長尾家、古志長尾家の当主は系図によって諸説ある</td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox" aria-labelledby="20px&#124;上杉笹紋山内上杉家第16代当主(1561年_-_1578年)" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB" title="Template:山内上杉家歴代当主"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/wiki/Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB" title="Template‐ノート:山内上杉家歴代当主"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6%E6%AD%B4%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="20px&#124;上杉笹紋山内上杉家第16代当主(1561年_-_1578年)" style="font-size:110%;margin:0 6em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Japanese_Crest_Uesugi_Sasa.svg" class="mw-file-description" title="上杉笹紋"><img alt="上杉笹紋" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Japanese_Crest_Uesugi_Sasa.svg/20px-Japanese_Crest_Uesugi_Sasa.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Japanese_Crest_Uesugi_Sasa.svg/30px-Japanese_Crest_Uesugi_Sasa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Japanese_Crest_Uesugi_Sasa.svg/40px-Japanese_Crest_Uesugi_Sasa.svg.png 2x" data-file-width="688" data-file-height="688" /></a></span><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="山内上杉家">山内上杉家</a>第16代当主(1561年 - 1578年)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="山内上杉家">山内上杉家</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%87%8D%E6%88%BF" title="上杉重房">重房</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A0%BC%E9%87%8D" title="上杉頼重">頼重</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%88%BF_(%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D%E6%99%82%E4%BB%A3)" title="上杉憲房 (南北朝時代)">憲房</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E9%A1%95" title="上杉憲顕">憲顕</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%96%B9" title="上杉憲方">憲方</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%AE%9A" title="上杉憲定">憲定</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%9F%BA" title="上杉憲基">憲基</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%AE%9F" title="上杉憲実">憲実</a> -</span> <span class="nowrap">(<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B8%85%E6%96%B9" title="上杉清方">清方</a>) -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%BF%A0" title="上杉憲忠">憲忠</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%88%BF%E9%A1%95" title="上杉房顕">房顕</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A1%95%E5%AE%9A" title="上杉顕定">顕定</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A1%95%E5%AE%9F" title="上杉顕実">顕実</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%88%BF_(%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3)" title="上杉憲房 (戦国時代)">憲房</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%AF%9B" title="上杉憲寛">憲寛</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%94%BF" title="上杉憲政">憲政</a> -</span> <span class="nowrap"><a class="mw-selflink selflink">輝虎(謙信)</a> -</span> <span class="nowrap">※<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E8%99%8E" title="上杉景虎">景虎</a> -</span> <span class="nowrap"></span> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E8%97%A9" title="米沢藩">米沢上杉家</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%99%AF%E5%8B%9D" title="上杉景勝">景勝</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%9A%E5%8B%9D" title="上杉定勝">定勝</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%B6%B1%E5%8B%9D" title="上杉綱勝">綱勝</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%B6%B1%E6%86%B2" title="上杉綱憲">綱憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%90%89%E6%86%B2" title="上杉吉憲">吉憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%97%E6%86%B2" title="上杉宗憲">宗憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%97%E6%88%BF" title="上杉宗房">宗房</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%87%8D%E5%AE%9A" title="上杉重定">重定</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B2%BB%E6%86%B2" title="上杉治憲">治憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B2%BB%E5%BA%83" title="上杉治広">治広</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%96%89%E5%AE%9A" title="上杉斉定">斉定</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%96%89%E6%86%B2" title="上杉斉憲">斉憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%8C%82%E6%86%B2" title="上杉茂憲">茂憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E7%AB%A0" title="上杉憲章">憲章</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%9A%86%E6%86%B2" title="上杉隆憲">隆憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%82%A6%E6%86%B2" title="上杉邦憲">邦憲</a> -</span> <span class="nowrap"></span> </p> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;background-color:#AFB4DB;text-align:center"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><b>分家・支流</b> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%B7%B1%E8%B0%B7%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="深谷上杉家">深谷上杉家</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E8%8B%B1" title="上杉憲英">憲英</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%85%89&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉憲光 (存在しないページ)">憲光</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E4%BF%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉憲信 (存在しないページ)">憲信</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%88%BF%E6%86%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉房憲 (存在しないページ)">房憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%B8%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉憲清 (存在しないページ)">憲清</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E8%B3%A2" title="上杉憲賢">憲賢</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E7%9B%9B" title="上杉憲盛">憲盛</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B0%8F%E6%86%B2_(%E6%B7%B1%E8%B0%B7%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B0%8F)" title="上杉氏憲 (深谷上杉氏)">氏憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E4%BF%8A" title="上杉憲俊">憲俊</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%9B%BD_(%E6%B7%B1%E8%B0%B7%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉憲国 (深谷上杉家) (存在しないページ)">憲国</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%99%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉憲景 (存在しないページ)">憲景</a> -</span> <span class="nowrap"></span> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">新田(麻布)上杉家</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E5%91%A8" title="上杉勝周">勝周</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E6%89%BF" title="上杉勝承">勝承</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E5%AE%9A" title="上杉勝定">勝定</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E7%BE%A9" title="上杉勝義">勝義</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E9%81%93" title="上杉勝道">勝道</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E8%B3%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉勝賢 (存在しないページ)">勝賢</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E6%86%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉勝憲 (存在しないページ)">勝憲</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%8B%9D%E6%98%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="上杉勝昭 (存在しないページ)">勝昭</a> -</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AD%9D%E4%B9%85" title="上杉孝久">孝久</a> -</span> <span class="nowrap"></span> </p> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"> ※<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E9%A4%A8%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="御館の乱">御館の乱</a>で景勝と争い、乱後の1580年には景勝に統一</td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox" aria-labelledby="関東管領(1561年_-_1578年)" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="Template:関東管領"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/wiki/Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="Template‐ノート:関東管領"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="関東管領(1561年_-_1578年)" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="関東管領">関東管領</a>(1561年 - 1578年)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%E9%8E%8C%E5%80%89%E5%BA%9C" title="鎌倉府">鎌倉府</a><br /><a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E5%BA%9C" title="古河府">古河府</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist hlist-pipe" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%96%AF%E6%B3%A2%E5%AE%B6%E9%95%B7" title="斯波家長">斯波家長</a><span style="font-size:smaller;">1336-1337</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E9%A1%95" title="上杉憲顕">上杉憲顕</a><span style="font-size:smaller;">1338</span></li> <li><a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%B8%AB%E5%86%AC" title="高師冬">高師冬</a><span style="font-size:smaller;">1339-1344</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E9%A1%95" title="上杉憲顕">上杉憲顕</a><span style="font-size:smaller;">1340-1351</span></li> <li><a href="/wiki/%E9%AB%98%E9%87%8D%E8%8C%82" title="高重茂">高重茂</a><span style="font-size:smaller;">1344-1349</span></li> <li><a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%B8%AB%E5%86%AC" title="高師冬">高師冬</a><span style="font-size:smaller;">1350-1351</span></li> <li><a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E5%9B%BD%E6%B8%85" title="畠山国清">畠山国清</a><span style="font-size:smaller;">1353-1361</span></li> <li><a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%B8%AB%E6%9C%89" title="高師有">高師有</a><span style="font-size:smaller;">1362-1363</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E9%A1%95" title="上杉憲顕">上杉憲顕</a><span style="font-size:smaller;">1366-1368</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%83%BD%E6%86%B2" title="上杉能憲">上杉能憲</a><span style="font-size:smaller;">1368-1378</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%9C%9D%E6%88%BF" title="上杉朝房">上杉朝房</a><span style="font-size:smaller;">1368-1370</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%98%A5" title="上杉憲春">上杉憲春</a><span style="font-size:smaller;">1377-1379</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%96%B9" title="上杉憲方">上杉憲方</a><span style="font-size:smaller;">1379-1392</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%AD%9D" title="上杉憲孝">上杉憲孝</a><span style="font-size:smaller;">1392-1394</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%9C%9D%E5%AE%97" title="上杉朝宗">上杉朝宗</a><span style="font-size:smaller;">1395-1405</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%AE%9A" title="上杉憲定">上杉憲定</a><span style="font-size:smaller;">1405-1411</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E7%A6%85%E7%A7%80" title="上杉禅秀">上杉氏憲</a><span style="font-size:smaller;">1411-1415</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%9F%BA" title="上杉憲基">上杉憲基</a><span style="font-size:smaller;">1415-1418</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%AE%9F" title="上杉憲実">上杉憲実</a><span style="font-size:smaller;">1419-1439</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%BF%A0" title="上杉憲忠">上杉憲忠</a><span style="font-size:smaller;">1447-1454</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%88%BF%E9%A1%95" title="上杉房顕">上杉房顕</a><span style="font-size:smaller;">1455-1466</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A1%95%E5%AE%9A" title="上杉顕定">上杉顕定</a><span style="font-size:smaller;">1466-1510</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E9%A1%95%E5%AE%9F" title="上杉顕実">上杉顕実</a><span style="font-size:smaller;">1510-1515</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%88%BF_(%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3)" title="上杉憲房 (戦国時代)">上杉憲房</a><span style="font-size:smaller;">1515-1525</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E5%AF%9B" title="上杉憲寛">上杉憲寛</a><span style="font-size:smaller;">1525-1531</span></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%86%B2%E6%94%BF" title="上杉憲政">上杉憲政</a><span style="font-size:smaller;">1531-1561</span></li> <li><a class="mw-selflink selflink">上杉輝虎(謙信)</a><span style="font-size:smaller;">1561-1578</span></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Folder_Hexagonal_Icon.svg" class="mw-file-description" title="カテゴリ"><img alt="カテゴリ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></a></span> <a href="/wiki/Category:%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="Category:関東管領">カテゴリ</a></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="典拠管理データベース_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ウィキデータを編集&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q311080#identifiers&#124;class=noprint&#124;ウィキデータを編集" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="典拠管理データベース_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ウィキデータを編集&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q311080#identifiers&#124;class=noprint&#124;ウィキデータを編集" style="font-size:110%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Help:%E5%85%B8%E6%8B%A0%E7%AE%A1%E7%90%86" title="Help:典拠管理">典拠管理データベース</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q311080#identifiers" title="ウィキデータを編集"><img alt="ウィキデータを編集" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">全般</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.worldcat.org/fast/73401/">FAST</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000084178172">ISNI</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/3794978">VIAF</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.oclc.org/worldcat/entity/E39PBJkMMgC3hVkHqF4VkyYMfq">WorldCat</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">国立図書館</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007276032105171">イスラエル</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n81058860">アメリカ</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00274395">日本</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an49283631">オーストラリア</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">学術データベース</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/author/DA09433062?l=ja">CiNii Books</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cir.nii.ac.jp/crid/1140000791587026944?l=ja">CiNii Research</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">人物</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Trove_(identifier)" class="extiw" title="en:Trove (identifier)">Trove(オーストラリア)</a> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://trove.nla.gov.au/people/1489870">1</a></span></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">その他</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6hj0p5h">SNAC</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/120910993">IdRef</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.canary‐88c4c49bb‐lf6cm Cached time: 20250219170031 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.517 seconds Real time usage: 1.761 seconds Preprocessor visited node count: 76199/1000000 Post‐expand include size: 457418/2097152 bytes Template argument size: 103530/2097152 bytes Highest expansion depth: 32/100 Expensive parser function count: 18/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 162341/5000000 bytes Lua time usage: 0.212/10.000 seconds Lua memory usage: 2698650/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1319.647 1 -total 44.67% 589.513 45 Template:Citation/core-ja-jp 41.98% 554.049 2 Template:Reflist 28.19% 371.998 28 Template:Cite_book 18.19% 240.037 17 Template:Citation 15.78% 208.214 31 Template:Citation/identifier 14.52% 191.617 29 Template:ISBN2 8.87% 117.079 65 Template:Citation/showdate 7.76% 102.440 32 Template:Catalog_lookup_link 7.15% 94.302 12 Template:Cite_journal --> <!-- Saved in parser cache with key jawiki:pcache:849762:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250219170031 and revision id 103807354. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">「<a dir="ltr" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=上杉謙信&oldid=103807354">https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=上杉謙信&oldid=103807354</a>」から取得</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%AB%E3%83%86%E3%82%B4%E3%83%AA" title="特別:カテゴリ">カテゴリ</a>: <ul><li><a href="/wiki/Category:%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="Category:上杉謙信">上杉謙信</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E9%96%A2%E6%9D%B1%E7%AE%A1%E9%A0%98" title="Category:関東管領">関東管領</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E5%90%8D" title="Category:戦国大名">戦国大名</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%AE%A4%E7%94%BA%E3%83%BB%E5%AE%89%E5%9C%9F%E6%A1%83%E5%B1%B1%E6%99%82%E4%BB%A3%E3%81%AE%E5%83%A7" title="Category:室町・安土桃山時代の僧">室町・安土桃山時代の僧</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E7%A5%9E_(%E4%BA%BA%E7%89%A9%E7%A5%9E_%E6%88%A6%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E5%90%8D)" title="Category:日本の神 (人物神 戦国大名)">日本の神 (人物神 戦国大名)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E9%95%B7%E5%B0%BE%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="Category:長尾上杉家">長尾上杉家</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%B0%8F" title="Category:越後長尾氏">越後長尾氏</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E9%82%84%E4%BF%97%E3%81%97%E3%81%9F%E5%83%A7" title="Category:還俗した僧">還俗した僧</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E3%81%AE%E4%BA%BA%E7%89%A9" title="Category:越後国の人物">越後国の人物</a></li><li><a href="/wiki/Category:1530%E5%B9%B4%E7%94%9F" title="Category:1530年生">1530年生</a></li><li><a href="/wiki/Category:1578%E5%B9%B4%E6%B2%A1" title="Category:1578年没">1578年没</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">隠しカテゴリ: <ul><li><a href="/wiki/Category:%E7%84%A1%E5%8A%B9%E3%81%AA%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%81%8C%E5%90%AB%E3%81%BE%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2011%E5%B9%B4%E4%BB%A5%E5%89%8D" title="Category:無効な出典が含まれている記事/2011年以前">無効な出典が含まれている記事/2011年以前</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%81%AE%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E7%95%AA%E5%8F%B7%E3%81%8C%E8%A6%81%E6%9C%9B%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:出典のページ番号が要望されている記事">出典のページ番号が要望されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A4%96%E9%83%A8%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%81%8C%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E5%88%87%E3%82%8C%E3%81%AB%E3%81%AA%E3%81%A3%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2023%E5%B9%B49%E6%9C%88" title="Category:外部リンクがリンク切れになっている記事/2023年9月">外部リンクがリンク切れになっている記事/2023年9月</a></li><li><a href="/wiki/Category:ISBN%E3%83%9E%E3%82%B8%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%82%92%E4%BD%BF%E7%94%A8%E3%81%97%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="Category:ISBNマジックリンクを使用しているページ">ISBNマジックリンクを使用しているページ</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%8B%AC%E8%87%AA%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%81%AE%E9%99%A4%E5%8E%BB%E3%81%8C%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%AA%E7%AF%80%E3%81%AE%E3%81%82%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2008%E5%B9%B4%E4%BB%A5%E5%89%8D" title="Category:独自研究の除去が必要な節のある記事/2008年以前">独自研究の除去が必要な節のある記事/2008年以前</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E9%9B%91%E5%A4%9A%E3%81%AA%E5%86%85%E5%AE%B9%E3%82%92%E7%AE%87%E6%9D%A1%E6%9B%B8%E3%81%8D%E3%81%97%E3%81%9F%E7%AF%80%E3%81%AE%E3%81%82%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B_-_2015%E5%B9%B41%E6%9C%88-4%E6%9C%88" title="Category:雑多な内容を箇条書きした節のある記事 - 2015年1月-4月">雑多な内容を箇条書きした節のある記事 - 2015年1月-4月</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%84%A1%E5%8A%B9%E3%81%AA%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%81%8C%E5%90%AB%E3%81%BE%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2016%E5%B9%B4" title="Category:無効な出典が含まれている記事/2016年">無効な出典が含まれている記事/2016年</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%8F%82%E7%85%A7%E6%96%B9%E6%B3%95" title="Category:参照方法">参照方法</a></li><li><a href="/wiki/Category:FAST%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:FAST識別子が指定されている記事">FAST識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:ISNI%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:ISNI識別子が指定されている記事">ISNI識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:VIAF%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:VIAF識別子が指定されている記事">VIAF識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:WorldCat_Entities%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:WorldCat Entities識別子が指定されている記事">WorldCat Entities識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:J9U%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:J9U識別子が指定されている記事">J9U識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:LCCN%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:LCCN識別子が指定されている記事">LCCN識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NDL%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NDL識別子が指定されている記事">NDL識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NLA%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NLA識別子が指定されている記事">NLA識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:CINII%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:CINII識別子が指定されている記事">CINII識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:CRID%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:CRID識別子が指定されている記事">CRID識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:Trove%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:Trove識別子が指定されている記事">Trove識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:SNAC-ID%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:SNAC-ID識別子が指定されている記事">SNAC-ID識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:SUDOC%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:SUDOC識別子が指定されている記事">SUDOC識別子が指定されている記事</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 最終更新 2025年2月19日 (水) 02:35 (日時は<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E5%80%8B%E4%BA%BA%E8%A8%AD%E5%AE%9A#mw-prefsection-rendering" title="特別:個人設定">個人設定</a>で未設定ならば<a href="/wiki/%E5%8D%94%E5%AE%9A%E4%B8%96%E7%95%8C%E6%99%82" title="協定世界時">UTC</a>)。</li> <li id="footer-info-copyright">テキストは<a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja">クリエイティブ・コモンズ 表示-継承ライセンス</a>のもとで利用できます。追加の条件が適用される場合があります。詳細については<a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">利用規約</a>を参照してください。</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ja">プライバシー・ポリシー</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%AB%E3%81%A4%E3%81%84%E3%81%A6">ウィキペディアについて</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%8D%E8%B2%AC%E4%BA%8B%E9%A0%85">免責事項</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">行動規範</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">開発者</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ja.wikipedia.org">統計</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieに関する声明</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ja.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">モバイルビュー</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">上杉謙信</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>35の言語版</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>話題追加</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-d8bdd9498-wvnw4","wgBackendResponseTime":196,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.517","walltime":"1.761","ppvisitednodes":{"value":76199,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":457418,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":103530,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":32,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":18,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":162341,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1319.647 1 -total"," 44.67% 589.513 45 Template:Citation/core-ja-jp"," 41.98% 554.049 2 Template:Reflist"," 28.19% 371.998 28 Template:Cite_book"," 18.19% 240.037 17 Template:Citation"," 15.78% 208.214 31 Template:Citation/identifier"," 14.52% 191.617 29 Template:ISBN2"," 8.87% 117.079 65 Template:Citation/showdate"," 7.76% 102.440 32 Template:Catalog_lookup_link"," 7.15% 94.302 12 Template:Cite_journal"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.212","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2698650,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.canary-88c4c49bb-lf6cm","timestamp":"20250219170031","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u4e0a\u6749\u8b19\u4fe1","url":"https:\/\/ja.wikipedia.org\/wiki\/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q311080","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q311080","author":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u30d7\u30ed\u30b8\u30a7\u30af\u30c8\u3078\u306e\u8ca2\u732e\u8005"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u8ca1\u56e3","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-10-29T03:04:15Z","dateModified":"2025-02-19T02:35:14Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/88\/Uesugi_Kenshin_Portrait_from_Uesugi_Shrine.png","headline":"\u65e5\u672c\u306e\u6b66\u5c06"}</script> </body> </html>