CINXE.COM
Komos — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Komos — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"23c54fa8-5a53-478e-8a4f-42000fce4ce0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Komos","wgTitle":"Komos","wgCurRevisionId":213339320,"wgRevisionId":213339320,"wgArticleId":2977527,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Portail:Fêtes et traditions/Articles liés","Portail:Culture/Articles liés","Portail:Société/Articles liés","Portail:Loisirs et divertissements/Articles liés","Portail:Grèce antique/Articles liés","Portail:Monde antique/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Manifestation religieuse de la Grèce antique","Culte de Dionysos"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Komos","wgRelevantArticleId":2977527,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q373561","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Komast_cup_Louvre_E742.jpg/1200px-Komast_cup_Louvre_E742.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="538"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Komast_cup_Louvre_E742.jpg/960px-Komast_cup_Louvre_E742.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="359"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="287"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Komos — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Komos"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Komos&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Komos"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Komos rootpage-Komos skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d'articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Komos" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Komos" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Komos" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Komos" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Étymologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Étymologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Étymologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Étymologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Personnification" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnification"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Personnification</span> </div> </a> <ul id="toc-Personnification-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_komos,_expression_de_sociabilité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_komos,_expression_de_sociabilité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Le komos, expression de sociabilité</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_komos,_expression_de_sociabilité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sources" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sources"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Sources</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sources-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Sources</span> </button> <ul id="toc-Sources-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sources_littéraires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sources_littéraires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Sources littéraires</span> </div> </a> <ul id="toc-Sources_littéraires-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sources_iconographiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sources_iconographiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Sources iconographiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Sources_iconographiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rapports_avec_les_expressions_théâtrales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rapports_avec_les_expressions_théâtrales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Rapports avec les expressions théâtrales</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rapports_avec_les_expressions_théâtrales-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Rapports avec les expressions théâtrales</span> </button> <ul id="toc-Rapports_avec_les_expressions_théâtrales-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Le_komos_et_la_comédie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_komos_et_la_comédie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Le <i>komos</i> et la comédie</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_komos_et_la_comédie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_komos_et_le_chœur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_komos_et_le_chœur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Le komos et le chœur</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_komos_et_le_chœur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Liens_internes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_internes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Liens internes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_internes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Komos</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 11 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-11" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">11 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Komos" title="Komos – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Komos" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81" title="Комас – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Комас" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Komos" title="Komos – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Komos" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8E%CE%BC%CE%BF%CF%82_(%CE%AD%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%BF)" title="Κώμος (έθιμο) – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Κώμος (έθιμο)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Komos" title="Komos – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Komos" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Como_(Antigua_Grecia)" title="Como (Antigua Grecia) – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Como (Antigua Grecia)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Komos" title="Komos – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Komos" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%81" title="Комос – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Комос" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Komos" title="Komos – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Komos" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Komos" title="Komos – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Komos" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%81" title="Комос – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Комос" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q373561#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Komos" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Komos" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Komos"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Komos"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Komos" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Komos" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&oldid=213339320" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Komos&id=213339320&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FKomos"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FKomos"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Komos"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Komos&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Komos&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Komos_scenes" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q373561" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><p>Un <i><b>komos</b></i> ou <i><b>comos</b></i> (en <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec ancien</a> <span class="lang-grc" lang="grc">κῶμος</span> / <span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn"><i>kỗmos</i></span>, ou en latin <i><a href="/wiki/Comus_(divinit%C3%A9)" title="Comus (divinité)">comus</a></i>, nom de la divinité latine des réjouissances) était une procession rituelle festive dans la <a href="/wiki/Gr%C3%A8ce_antique" title="Grèce antique">Grèce antique</a>, du nom de la divinité qui présidait aux festins, aux réjouissances nocturnes, ainsi qu'à la parure des femmes et des jeunes gens, et plus généralement aux excès<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Si on peut le définir comme un groupe d'hommes en mouvement célébrant un événement communautaire<sup id="cite_ref-Bron_p189_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bron_p189-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, les pratiques précises que recouvre ce terme (bien attesté dans la littérature antique) restent floues. </p><p>Dans la littérature archéologique et iconographique, le <i>komos</i> désigne généralement un cortège bruyant et festif de buveurs accompagnés de musiciennes, caractéristique dans les représentations de <a href="/wiki/Alimentation_en_Gr%C3%A8ce_antique#Banquets" title="Alimentation en Grèce antique">banquets</a> et fêtes dionysiaques. Cette procession pourrait puiser ses origines dans une fête de la nature dédiée à <a href="/wiki/Dionysos" title="Dionysos">Dionysos</a> et sa suite lors des vendanges. Figurant régulièrement sur les <a href="/wiki/C%C3%A9ramique_grecque_antique" title="Céramique grecque antique">vases attiques</a> dès le <a href="/wiki/VIe_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="VIe siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a>, il semble progressivement perdre sa valeur rituelle pour devenir un divertissement privé. </p><p>Les participants au <i>komos</i> sont appelés des <i><b>comastes</b></i> et les manifestations d'ivresse sont dites <i>comastiques</i> ou bien <i>orgastiques</i>. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Komast_cup_Louvre_E742.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Komast_cup_Louvre_E742.jpg/330px-Komast_cup_Louvre_E742.jpg" decoding="async" width="280" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Komast_cup_Louvre_E742.jpg/500px-Komast_cup_Louvre_E742.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Komast_cup_Louvre_E742.jpg/960px-Komast_cup_Louvre_E742.jpg 2x" data-file-width="2900" data-file-height="1300" /></a><figcaption>Scène de komos : danseurs d’un <a href="/wiki/Kylix_(vase)" title="Kylix (vase)">kylix</a> <a href="/wiki/Attique" title="Attique">attique</a> à figures noires, <i>Coupe des Comastes</i>. Athènes, v. 575-565 av. J.-C. <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_du_Louvre" title="Musée du Louvre">Louvre</a></figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Étymologie"><span id=".C3.89tymologie"></span>Étymologie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Étymologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Étymologie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Marcello Durante a rapproché le <span class="lang-grc" lang="grc">κῶμος</span> / <span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn"><i>kỗmos</i></span> du nom <a href="/wiki/Langues_indo-iraniennes" title="Langues indo-iraniennes">indo-iranien</a> de la « proclamation qualifiante » <i>*ċámsa-</i> auquel se rattache aussi le latin <i>censēre</i><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Haudry2009_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Haudry2009-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Personnification">Personnification</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Personnification" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Personnification"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En tant que personnification, Comos est une des <a href="/wiki/Divinit%C3%A9s_grecques_mineures" title="Divinités grecques mineures">divinités mineures</a> faisant partie du cortège de <a href="/wiki/Dionysos" title="Dionysos">Dionysos</a>, comme <a href="/wiki/Sil%C3%A8ne_(mythologie)" title="Silène (mythologie)">Silène</a>. Son équivalent latin est Comus. </p><p>Comos (la bonne Chère) est le frère de <a href="/wiki/Coros" title="Coros">Coros</a> (la <a href="/wiki/Faim" title="Faim">Satiété</a>), <a href="/wiki/H%C3%A9rodote" title="Hérodote">Hérodote</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> les faisant naître tous deux d'<a href="/wiki/Hybris" title="Hybris">Hybris</a> (la <a href="/wiki/D%C3%A9mesure" class="mw-redirect mw-disambig" title="Démesure">Démesure</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Le_komos,_expression_de_sociabilité"><span id="Le_komos.2C_expression_de_sociabilit.C3.A9"></span>Le komos, expression de sociabilité</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Le komos, expression de sociabilité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Le komos, expression de sociabilité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il s'agissait d'une expression de sociabilité non limitée aux pratiques religieuses publiques, comme les <a href="/wiki/Dionysies" title="Dionysies">Dionysies</a>, les <a href="/wiki/Phallophories" title="Phallophories">Phallophories</a> et autres célébrations reliées à l'important culte de <a href="/wiki/Dionysos" title="Dionysos">Dionysos</a> ; mais elle présentait parfois une forme de rituel privé, en participant à des festivités comme les célébrations nuptiales et était étroitement lié à d’importantes pratiques sociales comme le <a href="/wiki/Alimentation_en_Gr%C3%A8ce_antique#Banquets" title="Alimentation en Grèce antique">banquet</a>. Dans ce domaine, le <i>komos</i> donnait libre cours à l'envie de frénésie et de bombance qui faisait suite aux pratiques conviviales, celle-ci étant une importante composante de la vie sociale en Grèce antique. Dans tous les cas, cependant, comme le dit Jean-Pierre Vernant « [Dans la Grèce antique] il y a des formes et des degrés divers de sacré, plutôt qu'une polarité sacré-profane<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> » et le religieux est aussi présent dans le komos. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sources">Sources</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Sources" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Sources"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Komos_Staatliche_Antikensammlungen_1432.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Komos_Staatliche_Antikensammlungen_1432.jpg/330px-Komos_Staatliche_Antikensammlungen_1432.jpg" decoding="async" width="280" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Komos_Staatliche_Antikensammlungen_1432.jpg/500px-Komos_Staatliche_Antikensammlungen_1432.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Komos_Staatliche_Antikensammlungen_1432.jpg/960px-Komos_Staatliche_Antikensammlungen_1432.jpg 2x" data-file-width="2421" data-file-height="1419" /></a><figcaption>Scène de <i>komos</i> : comastes et hétaïres dans des positions explicites et acrobatiques, deux cratères au sol. <a href="/wiki/Amphore" title="Amphore">Amphore</a> à col attique à figures noires, v. 560 av. J.-C. Provenance : <a href="/wiki/Vulci" title="Vulci">Vulci</a>.</figcaption></figure> <p>La variété des sources, qu'elle soit littéraire ou <a href="/wiki/Iconographie" title="Iconographie">iconographique</a>, n'éclaire pas la nature effective du <i>komos</i>. Le sens le plus fréquemment usité de nos jours désigne un cortège <a href="/wiki/Rite" title="Rite">rituel</a> de fête, comprenant parfois des chars, accompagné de chants et de musique (avec des instruments comme l'<a href="/wiki/Aulos_(instrument)" title="Aulos (instrument)">aulos</a>, la <a href="/wiki/Lyre" title="Lyre">lyre</a>, la <a href="/wiki/Cithare_(Gr%C3%A8ce_antique)" title="Cithare (Grèce antique)">cithare</a>), durant lequel les participants s’abandonnent, sur fond d’ébriété et d’allusions sexuelles, à des manifestations d’obscénités frénétiques et burlesques. Mais au-delà de cette représentation, on trouve des komos de diverses natures : <i>komos</i> nuptial, <i>agonistique</i> (introduisant la notion de jeu et de rivalité), de funérailles, de chasse, de victoire<sup id="cite_ref-Bron_p189_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bron_p189-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>… À partir du <a href="/wiki/IVe_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="IVe siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a>, le terme semble n'avoir plus qu'une valeur dionysiaque (ou bacchique) et se référer à l'esprit d'un <a href="/wiki/Le_Banquet_(Platon)" title="Le Banquet (Platon)">banquet</a>, celui de <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a> particulièrement<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sources_littéraires"><span id="Sources_litt.C3.A9raires"></span>Sources littéraires</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Sources littéraires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Sources littéraires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La mention la plus ancienne se trouve chez <a href="/wiki/H%C3%A9siode" title="Hésiode">Hésiode</a> (poète grec du <abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>), qui semble suggérer une relation entre cette pratique et les festivités nuptiales<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Dans le célèbre <i><a href="/wiki/Le_Banquet_(Platon)" title="Le Banquet (Platon)">Banquet</a></i> de <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a>, on peut lire la fameuse scène où <a href="/wiki/Alcibiade" title="Alcibiade">Alcibiade</a> fait une bruyante irruption, en <i>fracasseur de porte</i>, la tête ornée d’une guirlande, complètement ivre, accompagné de sa bande d'amis, au son d'un <a href="/wiki/Aulos_(instrument)" title="Aulos (instrument)">aulos</a> (sorte de <a href="/wiki/Fl%C3%BBte" title="Flûte">flûte</a> - ou de <a href="/wiki/Hautbois" title="Hautbois">hautbois</a> - double, de l'antiquité grecque). Il est accueilli dans la maison d'<a href="/wiki/Agathon_(po%C3%A8te)" title="Agathon (poète)">Agathon (le poète)</a> et réussit à apporter, dans cet état d’ébriété, un élément de fraîcheur et de vérité au beau milieu du banquet<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Toutefois il n'existe pas d'événement unique associable au <i>komos</i>. <a href="/wiki/Pindare" title="Pindare">Pindare</a>, par exemple, le décrit à l’intérieur des célébrations citadines<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/D%C3%A9mosth%C3%A8ne" title="Démosthène">Démosthène</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> le mentionne dans le premier jour du déroulement des <a href="/wiki/Dionysies" title="Dionysies">Dionysies</a>, à la suite de la procession rituelle et des <i><a href="/wiki/Chor%C3%A8ge" title="Chorège">chorèges</a></i> (organisateurs). Dans ce contexte il semble se référer à un <a href="/wiki/Ag%C3%B4n" title="Agôn">agôn</a> (manifestation publique consistant en <i>Jeux solennels</i>, lors de cérémonies religieuses), en révélant donc une possible nature de compétition dans cet événement. </p><p><a href="/wiki/D%C3%A9mosth%C3%A8ne" title="Démosthène">Démosthène</a>, en outre, reprochera au beau-frère d’<a href="/wiki/Eschine" title="Eschine">Eschine</a> de ne pas avoir mis un masque, presque en suggérant qu'il était usuel d’en porter un pendant le <i>komos</i><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, suggérant donc que la pratique du <i>komos</i> demande l’usage de costumes ou de quelques déguisements. </p><p>L’exécution de <a href="/wiki/Musique_de_la_Gr%C3%A8ce_antique" title="Musique de la Grèce antique">musique</a> durant le <i>komos</i> est suggérée par <a href="/wiki/Aristophane" title="Aristophane">Aristophane</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> et <a href="/wiki/Pindare" title="Pindare">Pindare</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sources_iconographiques">Sources iconographiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Sources iconographiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Sources iconographiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans les représentations peintes sur poteries de la période archaïque, le pratiquant du komos, un <a href="/wiki/Divertissement" title="Divertissement">amuseur</a> de profession, est souvent montré drapé dans un <i><a href="/wiki/Chiton_(v%C3%AAtement)" title="Chiton (vêtement)">chiton</a></i> moulant. Plus tard, un petit groupe de céramiques de la fin de époque archaïque présente des comastes défilant <i><a href="/wiki/En_travesti" class="mw-redirect" title="En travesti">en travesti</a></i>, drapés en longs vêtements, la tête ornée de boucles d’oreilles, d’une couronne de rubans et, parfois, protégés d’une <a href="/wiki/Ombrelle" title="Ombrelle">ombrelle</a> (qui sont tous des symboles de féminité)<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Mais souvent aussi, au <abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, les comastes sont représentés nus en train de danser et parfois accompagnés d'hommes ou/et de femmes vêtus. </p><p>Les <a href="/wiki/%C3%89trusques" title="Étrusques">Étrusques</a>, grands assimilateurs de pratiques culturelles grecques, ont réinterprété ces ambiances comastiques, comme en témoignent les <a href="/wiki/Fresque" title="Fresque">fresques</a> provenant de la tombe de <a href="/wiki/Tarquinia" title="Tarquinia">Tarquinia</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur_(Louvre,_CA_454)_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur_%28Louvre%2C_CA_454%29_1.jpg/220px-Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur_%28Louvre%2C_CA_454%29_1.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur_%28Louvre%2C_CA_454%29_1.jpg/330px-Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur_%28Louvre%2C_CA_454%29_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur_%28Louvre%2C_CA_454%29_1.jpg/440px-Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur_%28Louvre%2C_CA_454%29_1.jpg 2x" data-file-width="2112" data-file-height="2816" /></a><figcaption><a href="/wiki/Vase_plastique_corinthien_en_forme_de_buveur" title="Vase plastique corinthien en forme de buveur">Vase cérémonial grec du <abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle avant Jésus-Christ"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle avec un comaste</a>, Paris, Musée du Louvre</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Danseurs_et_musiciens,_tombe_des_l%C3%A9opards.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Danseurs_et_musiciens%2C_tombe_des_l%C3%A9opards.jpg/220px-Danseurs_et_musiciens%2C_tombe_des_l%C3%A9opards.jpg" decoding="async" width="220" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Danseurs_et_musiciens%2C_tombe_des_l%C3%A9opards.jpg/330px-Danseurs_et_musiciens%2C_tombe_des_l%C3%A9opards.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Danseurs_et_musiciens%2C_tombe_des_l%C3%A9opards.jpg/440px-Danseurs_et_musiciens%2C_tombe_des_l%C3%A9opards.jpg 2x" data-file-width="2892" data-file-height="1603" /></a><figcaption>Cortège comastique de la <a href="/wiki/Tombe_des_L%C3%A9opards" title="Tombe des Léopards">Tombe des Léopards</a> de <a href="/wiki/Tarquinia" title="Tarquinia">Tarquinia</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Etruskischer_Meister_002.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Etruskischer_Meister_002.jpg/220px-Etruskischer_Meister_002.jpg" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Etruskischer_Meister_002.jpg/330px-Etruskischer_Meister_002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Etruskischer_Meister_002.jpg/440px-Etruskischer_Meister_002.jpg 2x" data-file-width="2024" data-file-height="1486" /></a><figcaption>Scène de danse de la <a href="/wiki/N%C3%A9cropole" title="Nécropole">nécropole</a> de <a href="/wiki/Tarquinia" title="Tarquinia">Tarquinia</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rapports_avec_les_expressions_théâtrales"><span id="Rapports_avec_les_expressions_th.C3.A9.C3.A2trales"></span>Rapports avec les expressions théâtrales</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Rapports avec les expressions théâtrales" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Rapports avec les expressions théâtrales"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_komos_et_la_comédie"><span id="Le_komos_et_la_com.C3.A9die"></span>Le <i>komos</i> et la comédie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Le komos et la comédie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Le komos et la comédie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Quoique encore discuté, le lien de filiation entre le <i>komos</i> et la <span class="lang-grc" lang="grc">κωμῳδία</span> (<a href="/wiki/Com%C3%A9die" title="Comédie">comédie</a>) est largement accepté<sup id="cite_ref-Haudry2009_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Haudry2009-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Une telle relation est suggérée et confirmée par <a href="/wiki/Aristote" title="Aristote">Aristote</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, comme en témoigne la dérivation étymologique de <span class="lang-grc" lang="grc">κωμῳδία</span>, qui vient de <span class="lang-grc" lang="grc">κῶμος</span> et <span class="lang-grc" lang="grc">ᾠδή</span> / <span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn"><i>ôdế</i></span>, « chant ». </p><p>Toutefois ce même <a href="/wiki/Aristote" title="Aristote">Aristote</a>, dans la troisième partie de l’œuvre, évoque aussi la tradition qui voudrait que le terme <i>komoedia</i> soit dérivé de <i>kom</i>, terme qui en <a href="/wiki/Dorien" title="Dorien">dorien</a> indique le village. Dans ce cas, les origines de la comédie seraient à rechercher dans les spectacles et dans les farces mimées de <a href="/wiki/M%C3%A9gare" title="Mégare">Mégare</a> qui se déroulaient, justement, dans les villages<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Toutefois, il reste encore à comprendre à travers quelles voies les formes expressives du « chant de bombance », ou de la <a href="/wiki/Mime" title="Mime">pantomime</a>, se sont développées dans la <a href="/wiki/Com%C3%A9die_grecque_antique" title="Comédie grecque antique">Comédie grecque antique</a>, au cours des <i><a href="/wiki/Dionysies" title="Dionysies">Dionysies</a></i> du <abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> La métamorphose de la <a href="/wiki/Farce_(th%C3%A9%C3%A2tre)" title="Farce (théâtre)">farce</a>, populaire et improvisée, en un véritable <a href="/wiki/Genre_th%C3%A9%C3%A2tral" title="Genre théâtral">genre théâtral</a> se serait réalisée en <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_komos_et_le_chœur"><span id="Le_komos_et_le_ch.C5.93ur"></span>Le komos et le chœur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Le komos et le chœur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Le komos et le chœur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <i>komos</i> doit être bien distingué des processions et du <a href="/wiki/Ch%C5%93ur_(th%C3%A9%C3%A2tre)" title="Chœur (théâtre)">chœur grec de théâtre</a>. Car si ce dernier était fondé sur des événements dictés par un <a href="/wiki/Sc%C3%A9nario" title="Scénario">scénario</a> et placé sous la direction d'un <a href="/wiki/Coryph%C3%A9e" title="Coryphée">coryphée</a>, par contre, le <i>komos</i> était une manière de s'exprimer hors des schémas et de toute rigidité directoriale, sans scénario ni travail de répétitions<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Pierre Chompré, <i>Dictionnaire abrégé de la Fable</i>, Paris, Foucault, (Laporte), 1727, (1784). Article : <i>Comus</i>.</span> </li> <li id="cite_note-Bron_p189-2"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bron_p189_2-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Bron_p189_2-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Christiane Bron, <i>Fêter la victoire</i>, in <i>Pallas</i> <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 75, 2007, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 189, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=OkYzyYK749wC&pg=PA189">extrait en ligne</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Marcello Durante, Greco κῶμος, ant ind śamsa, <i>Studi linguistici in onore di Tristano Bolelli</i>, Pacini, 1974, p.119-135</span> </li> <li id="cite_note-Haudry2009-4"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Haudry2009_4-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Haudry2009_4-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Jean_Haudry" title="Jean Haudry">Jean Haudry</a>, <i>La Triade pensée, parole, action, dans la tradition indo-européenne</i>, Archè, Milan, 2009, p.296-297</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/H%C3%A9rodote" title="Hérodote">Hérodote</a>, <i><a href="/wiki/Histoires" title="Histoires">Histoires</a></i> <small>[<a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rence:Histoires_(H%C3%A9rodote)" title="Référence:Histoires (Hérodote)">détail des éditions</a>]</small> <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="http://remacle.org/bloodwolf/historiens/herodote/index.htm">lire en ligne</a>]</small>.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text">J.-P. Vernant « Religion grecque, religions antiques » dans « Religions, histoires, raisons », Paris 1979, p. 11.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text">Christiane Bron, <i>Le lieu du comos</i>, in <i>Proceedings of the 3rd Symposium on Ancient Greek and Related Pottery</i>, éd. J. Christiansen et T. Melander, 1988, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">71-79</span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Le bouclier d’Héraclès</i>, Riga 281.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="citation">« Et quand <a href="/wiki/Socrate" title="Socrate">Socrate</a> eut dit ces choses, les personnes présentes applaudirent. Tout à coup, on frappa à la porte de la cour. Cela fit un grand bruit, qui semblait venir d’une troupe joyeuse. On entendit le son d'un aulos… Et peu après on entendit la voix d’<a href="/wiki/Alcibiade" title="Alcibiade">Alcibiade</a>, qui venait de la cour : il était complètement ivre et criait en demandant où était <a href="/wiki/Agathon_(po%C3%A8te)" title="Agathon (poète)">Agathon (le poète)</a> et prétendait qu'on le conduise à lui. En le soutenant, donc, la joueuse d'aulos et quelques autres le conduisirent auprès des convives. Et lui s’arrêta sur le pas de la porte, ceint d’une fausse couronne d'<a href="/wiki/Hedera" title="Hedera">Hedera</a> [de lierre] et de <a href="/wiki/Viola_(genre_v%C3%A9g%C3%A9tal)" class="mw-redirect" title="Viola (genre végétal)">violettes</a> [ou de pensées], avec une grande quantité de nœuds sur la tête, et dit : Je vous salue, messieurs. Voulez-vous accepter comme compagnon à boire, un homme ivre parmi vous, ou devons-nous partir… ? […] J'arrive maintenant, avec des rubans sur la tête pour les y enlever et couronner la tête du plus savant et du plus beau. Rirez-vous forcément de moi parce que je suis ivre ? Pourtant moi, même si vous riez, je sais bien dire la vérité… »</span> Platon, <i>Le Banquet</i> (212 c, d, e), traduction de Giorgio Colli.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text">Pindare, <i>Pythiques</i>, V, 21 et VIII, 20 ; <i>Olympiques</i>, IV, 9.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074:speech=21:section=10"><i>Contre Midia</i>, XXI, 10</a> (du <a href="/wiki/Perseus_Project" class="mw-redirect" title="Perseus Project">Perseus Project</a>).</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/en:The_Public_Orations_of_Demosthenes/On_the_Embassy#19:287" class="extiw" title="s:en:The Public Orations of Demosthenes/On the Embassy"><i>Sulla falsa ambasceria</i>, XIX, 287</a> de <a href="/wiki/Wikisource" title="Wikisource">Wikisource</a>. En fait, il n’est pas clairement établi si Démosthène doit se soumettre à la nécessité de porter un masque par une sorte de pudeur ou parce qu’il est normalement dénaturé en de telles manifestations. Le même Rockwell (voir la note 7 <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 214) reconnaît une certaine ambiguïté dans cette affirmation.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Les_Thesmophories" title="Les Thesmophories">Les Thesmophories</a></i>, 104, 988.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Olympiques</i>, IV, 9 et <i>Pythiques</i>, V, 22.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.beazley.ox.ac.uk/dictionary/Dict/ASP/dictionaryBody.asp?name=komast.html">[1]</a> The <a href="/wiki/John_Beazley" title="John Beazley">Beazley</a> Archive.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Po%C3%A9tique_(Aristote)" title="Poétique (Aristote)">Poétique</a></i>, 3, 2 ; 1448 a 37.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text">L'<a href="/wiki/Oxford_English_Dictionary" title="Oxford English Dictionary">Oxford English Dictionary</a> signale les deux étymologies.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Seyffert, <i>Dictionary of classical antiquity</i> (voir <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ancientlibrary.com/seyffert/0154.html"><i>Comedy</i>, pag. 151</a>) indique comme artisan de cette évolution <a href="/wiki/%C3%89picharme" title="Épicharme">Épicharme</a>, en situant le passage d'un genre à l'autre au sein du milieu dorien de Sicile, à <a href="/wiki/Megara_Hyblaea" title="Megara Hyblaea">Megara Hyblaea</a>, au nord de <a href="/wiki/Syracuse" title="Syracuse">Syracuse</a>, parmi les colons grecs qui étaient venus, à l'origine, de <a href="/wiki/M%C3%A9gare" title="Mégare">Mégare</a>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text">Rockwell, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 8.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliographie">Bibliographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Christiane Bron <ul><li><i>Le lieu du comos</i>, in <i>Proceedings of the <abbr class="abbr" title="Third" lang="en">3rd</abbr> Symposium on Ancient Greek and Related Pottery</i>, Copenhague, éd. J. Christiansen et T. Melander, 1988, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">71-79</span></li> <li><i>La musique du comos</i>, in <i>Proceedings of the XVth International Congress of Classical Archaeology</i>, Amsterdam, 12-17 juillet 1998, éd. R. Docter and F. Mooremann, 199, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">98-100</span></li> <li><i>Le comos dans tous ses états</i>, in <i>Pallas</i> <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 60, 2002, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">269-274</span></li> <li><i>Fêter la victoire</i>, in <i>Pallas</i> <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 75, 2007, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">189-195</span></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_internes">Liens internes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Liens internes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Liens internes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Com%C3%A9die_grecque_antique" title="Comédie grecque antique">Comédie grecque antique</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9n%C3%A9ennes" title="Lénéennes">Lénéennes</a></li> <li><a href="/wiki/Ag%C3%B4n" title="Agôn">Agôn</a></li> <li><a href="/wiki/Isthmia" title="Isthmia">Isthmia</a></li> <li><a href="/wiki/Jeux_panhell%C3%A9niques" title="Jeux panhelléniques">Jeux panhelléniques</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Komos&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Komos&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Komos_scenes?uselang=fr">Komos</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li> </ul> </div> <ul><li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Cet article est partiellement ou en totalité issu de l’article de Wikipédia en italien intitulé <span class="plainlinks">« <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Komos?oldid=16081691">Komos</a> » <small>(<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Komos?action=history">voir la liste des auteurs</a>)</small></span> du 14/05/2008.</li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:F%C3%AAtes_et_traditions" title="Portail des fêtes et des traditions"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Circle-icons-calendar.svg/40px-Circle-icons-calendar.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Circle-icons-calendar.svg/60px-Circle-icons-calendar.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:F%C3%AAtes_et_traditions" title="Portail:Fêtes et traditions">Portail des fêtes et des traditions</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Gr%C3%A8ce_antique" title="Portail de la Grèce antique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Discobolus_icon.png/16px-Discobolus_icon.png" decoding="async" width="16" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Discobolus_icon.png/24px-Discobolus_icon.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Discobolus_icon.png/32px-Discobolus_icon.png 2x" data-file-width="147" data-file-height="220" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Gr%C3%A8ce_antique" title="Portail:Grèce antique">Portail de la Grèce antique</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐65bf7dbd64‐5hqn2 Cached time: 20250325162409 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.186 seconds Real time usage: 0.374 seconds Preprocessor visited node count: 2110/1000000 Post‐expand include size: 21245/2097152 bytes Template argument size: 5456/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 10959/5000000 bytes Lua time usage: 0.040/10.000 seconds Lua memory usage: 3522329/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 193.732 1 -total 25.14% 48.703 1 Modèle:Portail 20.14% 39.023 6 Modèle:Grec_ancien 18.64% 36.111 1 Modèle:Références 18.53% 35.905 9 Modèle:Langue 13.55% 26.248 1 Modèle:Suivi_des_biographies 11.76% 22.783 1 Modèle:Autres_projets 9.75% 18.880 2 Modèle:-s 8.18% 15.848 2 Modèle:Lien_siècle_av_JC 6.46% 12.519 4 Modèle:-s- --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:2977527:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250325162409 and revision id 213339320. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Komos&oldid=213339320">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Komos&oldid=213339320</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Manifestation_religieuse_de_la_Gr%C3%A8ce_antique" title="Catégorie:Manifestation religieuse de la Grèce antique">Manifestation religieuse de la Grèce antique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Culte_de_Dionysos" title="Catégorie:Culte de Dionysos">Culte de Dionysos</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:F%C3%AAtes_et_traditions/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Fêtes et traditions/Articles liés">Portail:Fêtes et traditions/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Culture/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Culture/Articles liés">Portail:Culture/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Soci%C3%A9t%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Société/Articles liés">Portail:Société/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Loisirs_et_divertissements/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Loisirs et divertissements/Articles liés">Portail:Loisirs et divertissements/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Gr%C3%A8ce_antique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Grèce antique/Articles liés">Portail:Grèce antique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Monde_antique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Monde antique/Articles liés">Portail:Monde antique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 14 mars 2024 à 10:08.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Komos" title="Spécial:Citer/Komos">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Komos&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Komos</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>11 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-d6f4c4464-2z8gx","wgBackendResponseTime":196,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.186","walltime":"0.374","ppvisitednodes":{"value":2110,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":21245,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5456,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":10959,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 193.732 1 -total"," 25.14% 48.703 1 Modèle:Portail"," 20.14% 39.023 6 Modèle:Grec_ancien"," 18.64% 36.111 1 Modèle:Références"," 18.53% 35.905 9 Modèle:Langue"," 13.55% 26.248 1 Modèle:Suivi_des_biographies"," 11.76% 22.783 1 Modèle:Autres_projets"," 9.75% 18.880 2 Modèle:-s"," 8.18% 15.848 2 Modèle:Lien_siècle_av_JC"," 6.46% 12.519 4 Modèle:-s-"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.040","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3522329,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-65bf7dbd64-5hqn2","timestamp":"20250325162409","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Komos","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Komos","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q373561","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q373561","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-05-15T14:18:56Z","dateModified":"2024-03-14T09:08:14Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/23\/Komast_cup_Louvre_E742.jpg","headline":"procession rituelle dans la Gr\u00e8ce antique"}</script> </body> </html>