CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>خزه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"74dd4b4f-20fe-4915-90a7-d507f7f0c41f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"خزه","wgTitle":"خزه","wgCurRevisionId":40653335,"wgRevisionId":40653335,"wgArticleId":11376,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»","جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ","مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات آرایه زیستی بدون نوار آرایه زیستی","مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود", "مقاله‌های دانشنامه رشد","صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","جانداران موجود پدیدآمده در کربنیفر","جانداران پدیدآمده در میسیسیپین","جلبک‌شناسی","خزه‌ها","سنگواره‌های زنده"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"خزه","wgRelevantArticleId":11376,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"}, "wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q25347","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles": "ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Mossopolis.jpg/1200px-Mossopolis.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Mossopolis.jpg/800px-Mossopolis.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Mossopolis.jpg/640px-Mossopolis.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="خزه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-خزه rootpage-خزه skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-طبقه‌بندی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#طبقه‌بندی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>طبقه‌بندی</span> </div> </a> <ul id="toc-طبقه‌بندی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رشد_و_تولید_مثل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#رشد_و_تولید_مثل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>رشد و تولید مثل</span> </div> </a> <ul id="toc-رشد_و_تولید_مثل-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-چرخهٔ_جنسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#چرخهٔ_جنسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>چرخهٔ جنسی</span> </div> </a> <ul id="toc-چرخهٔ_جنسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کاربردها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کاربردها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>کاربردها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-کاربردها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های کاربردها</span> </button> <ul id="toc-کاربردها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-آکواریوم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آکواریوم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>آکواریوم</span> </div> </a> <ul id="toc-آکواریوم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جهت‌یابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#جهت‌یابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲</span> <span>جهت‌یابی</span> </div> </a> <ul id="toc-جهت‌یابی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">خزه</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۰۱ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-101" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۰۱ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Mos" title="Mos–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Mos" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%AA_%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A9" title="نباتات حزازية–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نباتات حزازية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%AA_%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D9%87" title="نباتات حزازيه–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="نباتات حزازيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Bryophyta_sensu_stricto" title="Bryophyta sensu stricto–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Bryophyta sensu stricto" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Mam%C4%B1rlar" title="Mamırlar–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Mamırlar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%AF%D0%BA%D1%82%D3%99%D1%80" title="Мүктәр–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Мүктәр" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Laabmoos" title="Laabmoos–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Laabmoos" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Samanas" title="Samanas–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Samanas" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D0%BC%D1%85%D1%96" title="Імхі–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Імхі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B8_%D0%BC%D1%8A%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B5" title="Листнати мъхове–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Листнати мъхове" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Lumut_daun" title="Lumut daun–بانجاری" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Lumut daun" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="بانجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%A6" title="মসবর্গীয় উদ্ভিদ–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মসবর্গীয় উদ্ভিদ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Bryophyta" title="Bryophyta–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Bryophyta" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Molses" title="Molses–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Molses" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bryophyta" title="Bryophyta–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bryophyta" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mechy" title="Mechy–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mechy" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%C4%83%D0%BA" title="Мăк–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Мăк" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mwsogl" title="Mwsogl–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mwsogl" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Mosser" title="Mosser–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Mosser" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Kalima" title="Kalima–Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Kalima" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Laubmoose" title="Laubmoose–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Laubmoose" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CF%81%CF%8D%CE%BF" title="Βρύο–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Βρύο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Mus%C4%87" title="Musć–امیلیانو-روما" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Musć" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="امیلیانو-روما" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Moss" title="Moss–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Moss" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Muskoj" title="Muskoj–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Muskoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Bryophyta_sensu_stricto" title="Bryophyta sensu stricto–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Bryophyta sensu stricto" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Lehtsammaltaimed" title="Lehtsammaltaimed–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Lehtsammaltaimed" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Goroldio" title="Goroldio–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Goroldio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Lehtisammalet" title="Lehtisammalet–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Lehtisammalet" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bryophyta" title="Bryophyta–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bryophyta" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Bleedenm%C3%B6%C3%B6sk" title="Bleedenmöösk–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Bleedenmöösk" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Moassen" title="Moassen–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Moassen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Caonach" title="Caonach–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Caonach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/C%C3%B2inneach" title="Còinneach–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Còinneach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Musgo" title="Musgo–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Musgo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B6%E0%AB%87%E0%AA%B5%E0%AA%BE%E0%AA%B3_(%E0%AA%B2%E0%AB%80%E0%AA%B2)" title="શેવાળ (લીલ)–گجراتی" lang="gu" hreflang="gu" data-title="શેવાળ (લીલ)" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="گجراتی" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%97%D7%91%D7%99_%D7%A2%D7%9C%D7%99%D7%9D" title="טחבי עלים–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="טחבי עלים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="हरिता–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="हरिता" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mahovine" title="Mahovine–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mahovine" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Lombosmoh%C3%A1k" title="Lombosmohák–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Lombosmohák" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BC%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Մամուռներ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մամուռներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Bryophyta" title="Bryophyta–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Bryophyta" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Lumut_daun" title="Lumut daun–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Lumut daun" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Ivruiyaq" title="Ivruiyaq–اینوپیک" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Ivruiyaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="اینوپیک" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Musko" title="Musko–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Musko" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Baukmosar" title="Baukmosar–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Baukmosar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Bryophyta" title="Bryophyta–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Bryophyta" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%98%9A%E9%A1%9E" title="蘚類–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="蘚類" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Lumut_godhong" title="Lumut godhong–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Lumut godhong" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ხავსები–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ხავსები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%9A%E0%B2%BF" title="ಪಾಚಿ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪಾಚಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B4%EB%81%BC" title="이끼–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="이끼" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D1%82%D1%88" title="Нитш–کومی پرمیاک" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Нитш" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="کومی پرمیاک" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Kevz" title="Kevz–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Kevz" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Kewni" title="Kewni–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Kewni" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%85" title="Мох–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мох" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bryophyta" title="Bryophyta–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Bryophyta" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mos" title="Mos–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mos" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Saman%C5%ABnai" title="Samanūnai–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Samanūnai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lapu_s%C5%ABnas" title="Lapu sūnas–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lapu sūnas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Lumuik" title="Lumuik–مینانگ‌کابویی" lang="min" hreflang="min" data-title="Lumuik" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مینانگ‌کابویی" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2" title="Мов–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Мов" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%82" title="ശേവാലം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ശേവാലം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%A9%D0%B2%D0%B4" title="Хөвд–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хөвд" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%85%D0%B5%D0%BD%D1%8C" title="Рехень–هیل ماری" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Рехень" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="هیل ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Lumut" title="Lumut–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Lumut" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mossen" title="Mossen–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mossen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bladmosar" title="Bladmosar–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bladmosar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bladmoser" title="Bladmoser–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bladmoser" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Mofa" title="Mofa–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mofa" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Moosii" title="Moosii–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Moosii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8A%D1%83%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Хъуына–آسی" lang="os" hreflang="os" data-title="Хъуына" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="آسی" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mchy" title="Mchy–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mchy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Musgo" title="Musgo–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Musgo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Rumi_millma" title="Rumi millma–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Rumi millma" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mu%C8%99chi_(plant%C4%83)" title="Mușchi (plantă)–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mușchi (plantă)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%85%D0%B8" title="Мхи–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Мхи" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Fog" title="Fog–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Fog" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D9%86%D9%88%D8%B1" title="سينور–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="سينور" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mahovina" title="Mahovina–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mahovina" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Moss" title="Moss–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Moss" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Machy" title="Machy–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Machy" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Mahovi" title="Mahovi–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Mahovi" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B5" title="Маховине–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Маховине" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Lukut" title="Lukut–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Lukut" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bladmossor" title="Bladmossor–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bladmossor" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AE%9F%E0%AF%88" title="பாசடை–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பாசடை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B9%8C" title="มอสส์–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="มอสส์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Lumot" title="Lumot–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Lumot" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yaprakl%C4%B1_kara_yosunlar%C4%B1" title="Yapraklı kara yosunları–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yapraklı kara yosunları" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B8%D2%A3%D0%B3%D0%B8%D1%81" title="Чиңгис–تووایی" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Чиңгис" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="تووایی" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%85%D0%B8" title="Мохи–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мохи" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Mus-ci" title="Mus-ci–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Mus-ci" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%A0nh_R%C3%AAu" title="Ngành Rêu–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ngành Rêu" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Mossea" title="Mossea–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Mossea" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bryophyta" title="Bryophyta–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Bryophyta" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%97%93%E7%B1%BB%E6%A4%8D%E7%89%A9%E9%97%A8" title="藓类植物门–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="藓类植物门" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%A3%E1%83%97%E1%83%A5%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ფუთქურეფი–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ფუთქურეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%97%93%E9%A1%9E%E6%A4%8D%E7%89%A9%E9%96%80" title="藓類植物門–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="藓類植物門" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%8B%94%E8%98%9A%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="苔蘚植物–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="苔蘚植物" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/ULele" title="ULele–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="ULele" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q25347#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AE%D8%B2%D9%87" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AE%D8%B2%D9%87" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&oldid=40653335" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%AE%D8%B2%D9%87&id=40653335&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AE%25D8%25B2%25D9%2587"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AE%25D8%25B2%25D9%2587"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bryophyta" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Bryophyta" hreflang="en"><span>ویکی‌گونه</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q25347" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox biota" style="text-align: right; width: 200px; font-size: 100%"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background-color: transparent">خزه </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Mossopolis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Mossopolis.jpg/240px-Mossopolis.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Mossopolis.jpg/360px-Mossopolis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Mossopolis.jpg/480px-Mossopolis.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a></span> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="min-width:15em; text-align: center; background-color: transparent"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="آرایه‌شناسی (زیست‌شناسی)">رده‌بندی علمی</a> </th></tr> <tr> <td>فرمانرو: </td> <td><span class="فرمانرو"><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گیاهان">گیاهان</a></span> </td></tr> <tr> <td>دسته: </td> <td><span class="دسته"><b>خزه‌تباران</b></span><br /><small>Schimp.</small> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background-color: transparent">رده‌ها </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: right"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Takakiopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Takakiopsida (صفحه وجود ندارد)">Takakiopsida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sphagnopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphagnopsida (صفحه وجود ندارد)">Sphagnopsida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Andreaeopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andreaeopsida (صفحه وجود ندارد)">Andreaeopsida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Andreaeobryopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andreaeobryopsida (صفحه وجود ندارد)">Andreaeobryopsida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oedipodiopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oedipodiopsida (صفحه وجود ندارد)">Oedipodiopsida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Polytrichopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polytrichopsida (صفحه وجود ندارد)">Polytrichopsida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tetraphidopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tetraphidopsida (صفحه وجود ندارد)">Tetraphidopsida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bryopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bryopsida (صفحه وجود ندارد)">Bryopsida</a></li></ul> </td></tr> </tbody></table> <p><b>خَزه‌ها</b> <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهانی</a> ظریف، کوچک، بدون <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84" title="گل">گل</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF" title="گیاهان بدون-آوند">بدون آوند</a> متعلق به شاخهٔ <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="خزه‌تباران">خزه‌تباران</a> (<i>Bryophyta</i>) هستند.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> خزه‌ها بر روی زمین، صخره یا روی تنهٔ درختان، طبقات <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D8%B1" title="حصیر">حصیری</a> یا بالش‌مانندی به وجود می‌آورند. هر یک از این بالشتک‌ها شامل تعداد زیادی گیاه جدا از هم است. به این صورت خزه‌ها با تجمع در کنار هم سعی می‌کنند با خشکی مبارزه کرده و همدیگر را مرطوب نگه دارند ، خزه‌ها گیاهان بسیار ظریفی هستند و در محیط‌های خشک به سرعت پژمرده می‌شوند، اگرچه بعضی از گونه‌ها محیط خشک را تحمل کرده و با <a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DA%98%D9%85%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پژمردگی (صفحه وجود ندارد)">پژمردگی</a> مبارزه می‌کنند ولی تا زمانی که محیط مرطوب نباشد نمی‌توانند <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%AB%D9%84" title="تولیدمثل">تولیدمثل</a> کنند.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>خزه‌ها معمولاً از ۲ میلی‌متر تا ۱۰ سانتی‌متر طول دارند اما برخی از آن‌ها بزرگ‌تر هستند. بزرگ‌ترین خزهٔ شناخته شده در جهان داوسنیا (Dawsonia) است که می‌تواند تا ۵۰ سانتی‌متر رشد کند. خزه‌ها شامل حدود ۱۲ هزار <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="گونه (زیست‌شناسی)">گونه</a> هستند.<sup id="cite_ref-Goffinet_&_Buck_2004_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Goffinet_&_Buck_2004-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> خزه‌ها گاهی با <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B4" title="شاخ‌واش">شاخ‌واشان</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="جگرواشان">جگرواشان</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="گلسنگ">گلسنگ‌ها</a> اشتباه گرفته می‌شوند. (<a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="گلسنگ">گلسنگ</a> حاصل <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="هم‌زیستی">هم‌زیستی</a> انواعی از <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچ</a> با <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9" title="جلبک">جلبک‌ها</a> است)<sup id="cite_ref-LNA_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-LNA-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>این گیاه کُندرشد از نخستین گیاهان زمینی به‌شمار می‌آید و اندام ساقه و ریشه و برگ مانند ندارند بلکه ساختارهایی شبیه به آن دارند. خزه‌ها به وسیله <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF" title="هاگ">هاگ</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AB%D9%84" class="mw-redirect" title="تولید مثل">تولید مثل</a> می‌کنند. این گیاهان ساختارهای عمودی ساقه‌مانند دارند، فاقد <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="دسته‌های آوندی">آوند</a> هستند و از طریق <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%B2" title="اسمز">گذرندگی</a> سلولی آب را در سلول‌ها منتقل می‌کنند. خزه‌گیان که در زمین‌های مرطوب می‌رویند معمولاً با جلبک‌های داخل استخرها و رودخانه‌ها اشتباه گرفته می‌شوند. </p><p>خزه‌ها گیاهانی هستند که به‌طور گروهی می‌رویند و گاهی تشکی نرم و مخمل مانند و گاهی فرشی گسترده پدیدمی‌آورند. به ندرت می‌توان خزه‌ای را تنها پیدا کرد. در جنگل مانند فرشی سبز رنگ روی خاک مرطوب گسترده می‌شوند، روی قطعه چوب‌های در حال پوسیدن را می‌گیرند و در بیشتر موارد در قسمت پایین <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA" title="پوست درخت">پوست درخت‌ها</a>، روی سنگ‌ها و بسترهای خاکی مرطوب می‌رویند. بهترین موقع برای دیدن خزه‌ها اول بهار است، یعنی وقتی که سایر گیاهان آن‌ها را نمی‌پوشانند؛ و همچنین <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA" title="اسپوروفیت">اسپوروفیت‌های</a> خزه در فروردین و اردیبهشت مشهود است. </p><p>مهم‌ترین کاربرد تجاری خزه‌ها در صنعت تولید <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%AF%D9%87" title="پوده">پیت</a> (عموما در سردهٔ <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="خزه پوده‌زار">اسفگنوم</a>) است. اهداف تزئینی و دکوراسیون مثل زیباسازی محیط باغ یا گلخانه و استفاده در <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA_%DA%AF%D9%84" class="mw-redirect" title="صنعت گل">صنعت گل</a>، از دیگر کاربردهای تجاری خزه‌هاست. استفادهٔ سنتی از خزه‌ها برای عایق است. خزه‌ها توانایی جذب <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8" title="آب">آب</a> تا ۲۰ برابر وزن خود را دارند. به بخش ریشه مانند خزه <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="ریزوئید">ریزوئید</a> گفته می‌شوند که با اینکه مثل نخ نازکند همانند لنگری خزه را محکم نگه می‌دارند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="طبقه‌بندی"><span id=".D8.B7.D8.A8.D9.82.D9.87.E2.80.8C.D8.A8.D9.86.D8.AF.DB.8C"></span>طبقه‌بندی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: طبقه‌بندی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/File:Haeckel_Muscinae.jpg"><img resource="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Haeckel_Muscinae.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Haeckel_Muscinae.jpg/220px-Haeckel_Muscinae.jpg" decoding="async" width="220" height="308" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Haeckel_Muscinae.jpg/330px-Haeckel_Muscinae.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Haeckel_Muscinae.jpg/440px-Haeckel_Muscinae.jpg 2x" data-file-width="2346" data-file-height="3281" /></a><figcaption>"Muscinae" from Ernst Haeckel's <i>Kunstformen der Natur</i>, 1904</figcaption></figure> <p>در تقسیم‌بندی‌های جدید، خزه‌ها همراه با <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B4" title="شاخ‌واش">شاخ‌واشان</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="جگرواشان">جگرواشان</a>، در شاخهٔ <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="خزه‌تباران">خزه‌تباران</a> (<b>Bryophyta</b>) طبقه‌بندی شده‌اند.<sup id="cite_ref-Sousa2019_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sousa2019-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-CoxLiFostEmbl14_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-CoxLiFostEmbl14-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Puttick2018_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Puttick2018-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Leebens-Mack2019_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Leebens-Mack2019-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Zhang2020_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zhang2020-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Harris2020_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Harris2020-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Li2020_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Li2020-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Sousa2020a_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sousa2020a-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Su2021_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Su2021-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>خزه‌ها دارای ۸ <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="رده (زیست‌شناسی)">رده</a> هستند که ۶ رده از آن‌ها تنها دارای یک یا دو <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="سرده">سرده</a> است. ردهٔ Polytrichopsida دارای ۲۳ سرده و ردهٔ Bryopsida دارای بیشترین تنوع گونه‌ای بوده و ۹۵ درصد از خزه‌ها، در این رده، قرار دارند. </p><p>۱. <b>Sphagnopsida (peat moss) :</b> این دسته که به peat moss یا <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="خزه پوده‌زار">اسفگنوم‌ها</a> معروف هستند، شامل بیش از ۱۰۰ گونه متفاوت می‌باشند. عمدتاً در مناطق مرطوب و باتلاقی رشد می‌کنند و در تجمعات انبوه اسفنج‌مانند دیده می‌شوند و در خاک‌های با اسیدیته (pH) پایین رشد می‌کنند. خاک پیت گونه‌ای از خاک است که از انواع خاصی از این خزه تهیه می‌شود. </p><p>۲. <b>Andreaopsida (lantern or rock moss) :</b> این گونه خزه‌ها که معروف به خزه‌های صخره‌ای هستند، عمدتاً در سطوح سنگی رشد می‌کنند. عمدتاً به صورت پرزمانند و رنگ تیره دیده می‌شوند و در مناطق سردسیر و ارتفاعات رشد می‌کنند. </p><p>۳. <b>Polytrichopsida :</b> این رده از خزه‌ها از اولین گونه گیاهانی هستند که می‌توانند در شرایط بسیار سخت نیز رشد کنند و بعد از حوادثی مثل سیل و آتش‌سوزی، اولین گونه قابل رشد هستند. تنوع این گونه از خزه‌ها بسیار زیاد است و از انواع بسیار ریز خزه‌ها تا خزهٔ Dawsonia superba که بلندترین خزه با ارتفاع ۵۰ سانتیمتر است را شامل می‌شود. </p><p>۴. <b>Bryopsida :</b> بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین گروه از خزه‌ها است و ۹۵٪ از کل گونه‌های خزه در این گروه قرار می‌گیرند. این خزه‌ها عمدتاً دارای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA" title="اسپوروفیت">اسپروفیت</a> (کپسول) هستند. بیشتر انواع خزه‌های موجود در کشور ایران نیز از این دسته می‌باشند. </p> <ol><li><b>Takakiopsida</b></li> <li><b>Andreaeobryopsida</b></li> <li><b>Oedipodiopsida</b></li> <li><b>Tetraphidopsida</b></li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="رشد_و_تولید_مثل"><span id=".D8.B1.D8.B4.D8.AF_.D9.88_.D8.AA.D9.88.D9.84.DB.8C.D8.AF_.D9.85.D8.AB.D9.84"></span>رشد و تولید مثل</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: رشد و تولید مثل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>خزه‌ها در بهار <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AB%D9%84" class="mw-redirect" title="تولید مثل">تولید مثل</a> می‌کنند. ساقهٔ بلندی که کپسولی کوچک و بیضی شکل روی آن قرار دارد، از نوک هر شاخهٔ برگ دار می‌روید. </p><p>هاگ‌ها در درون این کپسول رشد می‌کنند و وقتی کپسول رسید، آزاد می‌شوند. حلقه‌های دندانه داری در محل اتصال کپسول و درپوش وجود دارد که، وقتی کپسول خشک می‌شود، به عقب خم می‌شود. هاگ‌ها بیرون می‌ریزند و باد آن‌ها را جابجا می‌کند. اگر هاگ‌ها درجایی مرطوب قرار بگیرند، جوانه می‌زنند و گیاهان نخ مانندی پدیدمی‌آورند. هر یک از این گیاهان جوانه‌هایی تولید می‌کنند که بعداً رشد می‌کند و خزهٔ تازه‌ای پدیدمی‌آورد. </p><p>بعضی از خزه‌ها نر هستند و برخی دیگر ماده. برای لقاح وجود آب ضروری است. قطره‌های بارانی که روی خزه‌ها می‌ریزد <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85" title="اسپرم">اسپرم</a> گیاه نر را آزاد می‌کند و آن را بین گیاهان ماده پخش می‌کند. پس از لقاح، کپسول‌های هاگ‌دار می‌رویند و این چرخه دوباره شروع می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="چرخهٔ_جنسی"><span id=".DA.86.D8.B1.D8.AE.D9.87.D9.94_.D8.AC.D9.86.D8.B3.DB.8C"></span>چرخهٔ جنسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: چرخهٔ جنسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>خزه‌ها از گیاهانی هستند که بدون تولید <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B0%D8%B1" title="بذر">بذر</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AB%D9%84_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="تولید مثل جنسی">تولید مثل جنسی</a> می‌کنند. زندگی این گیاه، شامل دو مرحلهٔ <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA" title="گامتوفیت">گامتوفیتی</a> (<a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="پلوئیدی">هاپلوئیدی</a>) و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA" title="اسپوروفیت">اسپوروفیتی</a> (<a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="پلوئیدی">دیپلوئیدی</a>) است. گامتوفیت خزه، گیاه اصلی سبز آن است و بزرگ‌تر از اسپوروفیت است. خزه دارای گامتوفیت نر و ماده است که در راس هر کدام به ترتیب آنتریدی و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="مامه‌دان">آرکگن</a> تشکیل می‌شود. در آنتریدی٫ آنتروزوئید (گامت نر) و در آرکگن٫ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84_%D8%AA%D8%AE%D9%85" class="mw-redirect" title="سلول تخم">سلول تخم</a> زا (گامت ماده) که هر دو هاپلوئید اند از طریق میتوز تولید می‌شود. سپس آنتروزوئید از آنتریدی خارج شده و توسط آب‌های سطحی بوسیلهٔ دو تاژک٫ خود شنا کرده و خود را به درون آرکگن و به سلول تخم زا می‌رساند و در آرکگن با تخم زا لقاح یافته و سلول دیپلوئید تخم را می‌سازد. تخم (زیگوت) از درون آرکگن میتوز می‌کند و بزرگتر می‌شود و اسپوروفیت خزه که همواره متصل به گامتوفیت ماده است را به وجود می‌آورد. لازم است ذکر شود که اسپوروفیت خزه <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2" title="فتوسنتز">فتوسنتز</a> نمی‌کند و از نظر غذایی کاملاً به گامتوفیت سبز ماده وابسته است. پس از مدتی اسپوروفیت به مرحلهٔ بلوغ می‌رسد و دارای تار (میله) ی می‌شود که در راس آن کپسول (هاگدان) وجود دارد. در هاگدان سلولی دیپلوئید به نام سلول مادر هاگ میوز داده و هاگ (هاپلوئید) را به وجود می‌آورد. در این حالت خزه دوباره وارد مرحلهٔ هاپلوئیدی می‌شود. با بازشدن <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="هاگدان">هاگدان</a> هاگ‌ها پراکنده شده و در محیط مناسب مرطوب هر کدام رشد می‌کنند (از طریق <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D8%B2" title="میوز">میوز</a>) و دوباره گامتوفیت‌های نر و ماده را می‌سازند و این چرخه همواره ادامه می‌یابد. نکتهٔ جالبی که در خزه‌ها وجود دارد اینست که آن‌ها تنها یک نوع هاگ تولید می‌کنند ولی حاصل <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B2" title="میتوز">میتوز</a> و رشد این هاگ‌ها دو نوع گامتوفیت نر و ماده است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کاربردها"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF.D9.87.D8.A7"></span>کاربردها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: کاربردها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر چند که این گیاهان برای انسان چندان مغذی نیستند ولی گاهی موارد خوراکی هم دارند. موارد کاربردی بسیاری از این گیاهان از جمله: تأثیرات ضدمیکروبی، بیومونیتورینگ آلودگی‌های هوا، خاک و آب، جلوگیری از فرسایش‌ها، غذای دام و طیور و … از آن‌ها در دنیا شناخته شده‌است. نوعی خزه به نام اسفگنوم یا پیت دارای استفاده‌های گوناگونی می‌باشد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آکواریوم"><span id=".D8.A2.DA.A9.D9.88.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D9.88.D9.85"></span>آکواریوم</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: آکواریوم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در <bdi><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="آکواریوم گیاهی">آکواریوم‌های گیاهی</a>، ا</bdi>ز خزه‌های آب‌زی استفادهٔ زیادی می‌شود. آن‌ها در سطوح پایینی از <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%BA%D8%B0%DB%8C" title="مواد مغذی">مواد مغذی</a>، نور و گرما، همچنان عملکرد خوبی دارند و به‌راحتی تکثیر می‌شوند.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> خزه‌ها در <a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85" title="آکواریوم">آکواریوم</a>، به حفظ <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ترکیب شیمیایی">ترکیب شیمیایی</a> مناسب آب برای <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="میگو">میگوها</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ماهی">ماهی‌ها</a> و سایر جانوران آکواریومی کمک می‌کنند. خزه‌ها کندتر از بسیاری از گیاهان آکواریومی رشد می‌کنند و نسبتاً مقاوم هستند.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="جهت‌یابی"><span id=".D8.AC.D9.87.D8.AA.E2.80.8C.DB.8C.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>جهت‌یابی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: جهت‌یابی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>خزه‌ها در محیط‌های مرطوب و نم دار می‌رویند و از این ویژگی در پیدا کردن جهت‌های جغرافیایی استفاده می‌شود. به گونه‌ای که اگر بر روی درختی خزه دیدیم در <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="نیم‌کره شمالی">نیمکرهٔ شمالی</a> آن وجه درخت که خزه دارد شمال است. البته بستگی دارد در کدام منطقه (پر فشار ، کم فشار و فشار متغیر باشید ). (یعنی در شمال درخت می‌روید) و طرف دیگر که خالی است جنوب. همچنین برای یافتن جهت در نیمکرهٔ جنوبی روش بالا عکس می‌شود. البته این موضوع همیشه نیز صدق نمی‌کند و باید جوانب دیگر نیز بررسی شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>دانشنامه رشد<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>گروه تخصصی خزه در ایران. «بست ماس»<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r30716427">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r30716427"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="طبقه‌بندی_باستان‌گیاهیان_/_گیاهان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#90EE90;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="الگو:طبقه‌بندی گیاهان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:طبقه‌بندی گیاهان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:طبقه‌بندی گیاهان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="طبقه‌بندی_باستان‌گیاهیان_/_گیاهان" style="font-size:114%;margin:0 4em">طبقه‌بندی <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="باستان‌گیاهیان">باستان‌گیاهیان</a> / <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهان</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><div class="hlist"> <dl><dt><span class="nobold"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="حوزه (زیست‌شناسی)">حوزه</a></span></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="الگو:دسته‌بندی باستانیان">باستانیان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:دسته‌بندی باکتری‌ها">باکتری‌ها</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="الگو:یوکاریوت">یوکاریوت‌ها</a></dd> <dt><span class="nobold">(<a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B1%D9%88" title="فرمانرو">فرمانرو</a></span></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="الگو:طبقه‌بندی گیاهان">گیاهان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7" title="الگو:هاکروبیا">هاکروبیا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%A9%D9%86%D8%AA" title="الگو:هتروکنت">هتروکنت</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="الگو:حبابچه‌داران">حبابچه‌داران</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="الگو:ریزاریا">ریزاریا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="الگو:برون‌کافتگان">برون‌کافتگان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%A7" title="الگو:آمیبوزوا">آمیبوزوا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="الگو:آغازیان پشت‌تاژکان">پشت‌تاژکان</a> <dl><dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="الگو:شاخه جانوران">جانوران</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:دسته‌بندی قارچ‌ها">قارچ‌ها</a>)</dd></dl></dd></dl> </div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="جلبک قرمز">جلبک‌های قرمز</a><br />Rhodophyta</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cyanidiophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cyanidiophyceae (صفحه وجود ندارد)">Cyanidiophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Porphyridiophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Porphyridiophyceae (صفحه وجود ندارد)">Porphyridiophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Compsopogonophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Compsopogonophyceae (صفحه وجود ندارد)">Compsopogonophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stylonematophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stylonematophyceae (صفحه وجود ندارد)">Stylonematophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rhodellophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhodellophyceae (صفحه وجود ندارد)">Rhodellophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bangiophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bangiophyceae (صفحه وجود ندارد)">Bangiophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Florideophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Florideophyceae (صفحه وجود ندارد)">Florideophyceae</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Hildenbrandiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hildenbrandiales (صفحه وجود ندارد)">Hildenbrandiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Acrochaetiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acrochaetiales (صفحه وجود ندارد)">Acrochaetiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nemaliales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nemaliales (صفحه وجود ندارد)">Nemaliales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Batrachospermales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Batrachospermales (صفحه وجود ندارد)">Batrachospermales</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D8%A2%D9%87%DA%A9%DB%8C" title="جلبک آهکی">جلبک آهکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gelidiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gelidiales (صفحه وجود ندارد)">Gelidiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gracilariales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gracilariales (صفحه وجود ندارد)">Gracilariales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ceramiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ceramiales (صفحه وجود ندارد)">Ceramiales</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="گلوکوفیتا">گلوکوفیتا</a><br />(glaucophyta)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="گلوکوفیتا">Glaucocystis</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="گلوکوفیتا">Cyanophora</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="گلوکوفیتا">Gloeochaete</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="سبزگیاهان">سبزگیاهان</a><br />Viridiplantae<br />و<br /><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهان</a><br />(رویان‌داران<br />و جلبک‌های سبز)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سبزتباران">سبزتباران</a><br />(زیربخش <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="جلبک سبز">جلبک سبز</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Prasinophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prasinophyceae (صفحه وجود ندارد)">Prasinophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=UTC_clade&action=edit&redlink=1" class="new" title="UTC clade (صفحه وجود ندارد)">UTC clade</a>: <a href="/w/index.php?title=Ulvophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ulvophyceae (صفحه وجود ندارد)">Ulvophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trebouxiophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trebouxiophyceae (صفحه وجود ندارد)">Trebouxiophyceae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chlorophyceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chlorophyceae (صفحه وجود ندارد)">Chlorophyceae</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رویان‌سنگ‌خزه‌ایان">رویان‌سنگ‌خزه‌ایان</a><br />(Streptophyta)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سنگ‌خزه‌تباران">سنگ‌خزه‌تباران</a><br /><small>(زیربخش نافراگیر<br /><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="جلبک سبز">جلبک سبز</a>)</small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="کارایان">کارایان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chlorokybus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chlorokybus (صفحه وجود ندارد)">Chlorokybales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Coleochaetales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coleochaetales (صفحه وجود ندارد)">Coleochaetales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Klebsormidiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Klebsormidiales (صفحه وجود ندارد)">Klebsormidiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mesostigma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mesostigma (صفحه وجود ندارد)">Mesostigma</a>tales</li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%BA%DB%8C%E2%80%8C%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یوغی‌جلبک‌سانان">یوغی‌جلبک‌سانان</a> <small>(شامل <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="زنجیره‌سانان">زنجیره‌سانان</a>)</small></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رویان‌داران">رویان‌داران</a>/<br /><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهان</a><br />(embryophytes)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="خزه‌تباران">خزه‌تباران</a><br />(<a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF" title="گیاهان بدون-آوند">بدون-آوند</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="جگرواشان">جگرواشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B4" title="شاخ‌واش">شاخ‌واش</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Bryophyta (خزه)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Horneophytopsida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Horneophytopsida (صفحه وجود ندارد)">Horneophytopsida</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آوندداران">آوندداران</a><br />(<a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سرخس‌تباران">سرخس‌تباران</a><br />و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="پیدازادان">پیدازادان</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DA%AF%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پنجه‌گرگ‌تباران">پنجه‌گرگ‌تباران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="لیکوپودیوپسیدا">لیکوپودیوپسیدا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D9%BE%D8%B1%D8%B9%D9%84%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="شهپرعلف‌سانان">شهپرعلف‌سانان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%81_%D8%AE%D9%88%DA%A9" title="علف خوک">علف خوک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="لیکوپودیوپسیدا">لیکوپودیوپسیدا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پنجه‌گرگیان">پنجه‌گرگیان</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خوش‌برگان">خوش‌برگان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" title="سرخس (گیاه)">Moniliformopses</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="رده دم‌اسبی">رده دم‌اسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" title="سرخس (گیاه)">Filicopsida</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="برهنه‌ساقداران">برهنه‌ساقداران</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="پیدازادان">پیدازادان</a>: <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بازدانگان">بازدانگان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مخروطیان">مخروطیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3_%D9%86%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="سرخس نخلی">سرخس نخلی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کهن‌داریان">کهن‌داریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="گنتوم‌تباران">گنتوم‌تباران</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="گیاهان گلدار">گیاهان گلدار</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">همچنین ببینید: <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست راسته‌های گیاهان (صفحه وجود ندارد)">فهرست راسته‌های گیاهان</a></div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="دامنه‌های_زندگی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="الگو:زندگی روی زمین"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زندگی روی زمین (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زندگی روی زمین"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="دامنه‌های_زندگی" style="font-size:114%;margin:0 4em">دامنه‌های <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="زندگی">زندگی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="باکتری" scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری">باکتری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Acidobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidobacteria (صفحه وجود ندارد)">Acidobacteria</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="اکتینوباکتر">اکتینوباکتر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquificae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquificae (صفحه وجود ندارد)">Aquificae</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="باکتروئیدها">باکتروئیدها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="کلامیدیه">کلامیدیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="باکتری گوگردی سبز">کلروبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%81%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3%DB%8C" title="کلروفلیکسی">کلروفلیکسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chrysiogenetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chrysiogenetes (صفحه وجود ندارد)">Chrysiogenetes</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="سیانوباکتر">سیانوباکتر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deferribacteres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deferribacteres (صفحه وجود ندارد)">Deferribacteres</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B3" title="دینوکوکوس-ترموس">دینوکوکوس-ترموس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dictyoglomi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dictyoglomi (صفحه وجود ندارد)">Dictyoglomi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fibrobacteres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibrobacteres (صفحه وجود ندارد)">Fibrobacteres</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فیرمیکوت‌ها">فیرمیکوت‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fusobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fusobacteria (صفحه وجود ندارد)">Fusobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gemmatimonadetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gemmatimonadetes (صفحه وجود ندارد)">Gemmatimonadetes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nitrospirae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitrospirae (صفحه وجود ندارد)">Nitrospirae</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="پلانکتومیست‌ها">پلانکتومیست‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="پروتئوباکتریا">پروتئوباکتریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="پیچیدگان">پیچیدگان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermodesulfobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermodesulfobacteria (صفحه وجود ندارد)">Thermodesulfobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermomicrobia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermomicrobia (صفحه وجود ندارد)">Thermomicrobia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermotogae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermotogae (صفحه وجود ندارد)">Thermotogae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Verrucomicrobia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verrucomicrobia (صفحه وجود ندارد)">Verrucomicrobia</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="آرکی‌ها" scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="آرکی‌ها">آرکی‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="چشمه‌باستانیان">چشمه‌باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%87%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پهن‌باستانیان">پهن‌باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جوان‌باستانیان">جوان‌باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ریزباستانیان">ریزباستانیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Archaeal_Richmond_Mine_acidophilic_nanoorganisms&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaeal Richmond Mine acidophilic nanoorganisms (صفحه وجود ندارد)">Archaeal Richmond Mine acidophilic nanoorganisms</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><b><a href="/w/index.php?title=SAR_supergroup&action=edit&redlink=1" class="new" title="SAR supergroup (صفحه وجود ندارد)">Chromista</a></b>: <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="ناجورتاژکان">ناجورتاژکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="بندگیاه">بندگیاه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cryptophyta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cryptophyta (صفحه وجود ندارد)">Cryptophyta</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%98%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مژک‌داران">مژک‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="هاگ‌داران">هاگ‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="چرخان‌تاژک‌داران">چرخان‌تاژک‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شعاعیان">شعاعیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="روزن‌داران">روزن‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="دنبی‌زیان">دنبی‌زیان</a></li></ul> <p><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="برون‌کافتگان">برون‌کافتگان</a></b>: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Euglenozoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Euglenozoa (صفحه وجود ندارد)">Euglenozoa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Percolozoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Percolozoa (صفحه وجود ندارد)">Percolozoa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jakobea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jakobea (صفحه وجود ندارد)">Jakobea</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7" title="متامونادا">متامونادا</a></li></ul> <p><b>دیگر</b>: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%A7" title="آمیبوزوا">آمیبوزوا</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچ</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%DA%AF%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قارچ‌های دیگچه‌ای">قارچ‌های دیگچه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قارچ‌های جوانه‌ای">قارچ‌های جوانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%DB%8C" title="قارچ‌های تاژکی">قارچ‌های تاژکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="قارچ‌های کلافی">قارچ‌های کلافی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D8%BA%DB%8C" title="قارچ‌های یوغی">قارچ‌های یوغی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قارچ‌های کیسه‌ای">قارچ‌های کیسه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="قارچ‌های چتری">قارچ‌های چتری</a></li> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="گلوکوفیتا">گلوکوفیتا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="جلبک قرمز">جلبک قرمز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سبزتباران">سبزتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سنگ‌خزه‌تباران">سنگ‌خزه‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="جگرواشان">جگرواشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B4" title="شاخ‌واش">شاخ‌واش</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">خزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DA%AF%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پنجه‌گرگ‌تباران">پنجه‌گرگ‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سرخس‌تباران">سرخس‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3_%D9%86%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="سرخس نخلی">سرخس نخلی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کهن‌دارسانان">کهن‌دارسانان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مخروطیان">مخروطیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="گنتوم‌تباران">گنتوم‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="گیاهان گلدار">گیاهان گلدار</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسفنج دریایی">اسفنج دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="شانه‌دارتباران">شانه‌دارتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تخت‌زیوه‌تباران">تخت‌زیوه‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="گزنده‌تباران">گزنده‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="شگفت‌بی‌کاواک‌ریختان">شگفت‌بی‌کاواک‌ریختان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابداران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="نیم‌طنابداران">نیم‌طنابداران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="خارپوستان">خارپوستان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کرم‌های پیکانی">کرم‌های پیکانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پوزه‌جنبان‌تباران">پوزه‌جنبان‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سپردارتباران">سپردارتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="نرینه‌ای‌تباران">نرینه‌ای‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کرم‌های لوله‌ای">کرم‌های لوله‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="کرم‌های یال‌اسبی">کرم‌های یال‌اسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AE%D9%85%D9%84%DB%8C" title="کرم‌های مخملی">کرم‌های مخملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="خرس آبی">خرس آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بندپایان">بندپایان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D9%87%D9%86" title="کرم‌های پهن">کرم‌های پهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="موی‌شکم‌تباران">موی‌شکم‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="راست‌شناوران">راست‌شناوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوزی‌زیان">لوزی‌زیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="چرخان‌تباران">چرخان‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="خارسرتباران">خارسرتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="کرم‌های آرواره‌دار">کرم‌های آرواره‌دار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="دریاچه‌آروارگان">دریاچه‌آروارگان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="دایره‌دارتباران">دایره‌دارتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبانیان">روبانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%B9%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="کرم‌های نعل اسبی">کرم‌های نعل اسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خزه‌زیان">خزه‌زیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%B2%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="درون‌مرزتباران">درون‌مرزتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بازوپایان">بازوپایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نرم‌تنان">نرم‌تنان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85_%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C" title="کرم حلقوی">کرم حلقوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کرم‌های بادام‌زمینی">کرم‌های بادام‌زمینی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><i><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5" title="طبقه‌بندی نامشخص">طبقه‌بندی نامشخص</a></i></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><i><a href="/w/index.php?title=Parakaryon_myojinensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parakaryon myojinensis (صفحه وجود ندارد)">Parakaryon</a></i></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bryophyta">"Definition of BRYOPHYTA"</a>. <i>www.merriam-webster.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-03-16</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.merriam-webster.com&rft.atitle=Definition+of+BRYOPHYTA&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2FBryophyta&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">روزنامه اطلاعات: بخش اطلاعات علمی. ۷۵. پی‌درپی ۳۷۹. شماره ۶.</span> </li> <li id="cite_note-Goffinet_&_Buck_2004-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Goffinet_&_Buck_2004_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGoffinetWilliam_R._Buck2004" class="citation book cs1">Goffinet, Bernard; William R. Buck (2004). <i>Systematics of the Bryophyta (Mosses): From molecules to a revised classification</i>. <i>Monographs in Systematic Botany</i>. Molecular Systematics of Bryophytes. Vol. 98. Missouri Botanical Garden Press. pp. 205–239. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-930723-38-2" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-930723-38-2"><bdi>978-1-930723-38-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Systematics+of+the+Bryophyta+%28Mosses%29%3A+From+molecules+to+a+revised+classification&rft.series=Molecular+Systematics+of+Bryophytes&rft.pages=205-239&rft.pub=Missouri+Botanical+Garden+Press&rft.date=2004&rft.isbn=978-1-930723-38-2&rft.aulast=Goffinet&rft.aufirst=Bernard&rft.au=William+R.+Buck&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-LNA-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-LNA_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lichens of North America, Irwin M. Brodo, Sylvia Duran Sharnoff, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0300082494" title="ویژه:منابع کتاب/978-0300082494">‎۹۷۸−۰۳۰۰۰۸۲۴۹۴</a>, 2001</span> </li> <li id="cite_note-Sousa2019-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sousa2019_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFde_Sousa2019" class="citation journal cs1">de Sousa, Filipe; et al. (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://research-information.bris.ac.uk/en/publications/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b">"Nuclear protein phylogenies support the monophyly of the three bryophyte groups (Bryophyta Schimp.)"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=New_Phytologist&action=edit&redlink=1" class="new" title="New Phytologist (صفحه وجود ندارد)">New Phytologist</a></i>. <b>222</b> (1): 565–75. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fnph.15587">10.1111/nph.15587</a>. <a href="/wiki/Hdl_(identifier)" class="mw-redirect" title="Hdl (identifier)">hdl</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//hdl.handle.net/1983%2F0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b">1983/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30411803">30411803</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:53240320">53240320</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=New+Phytologist&rft.atitle=Nuclear+protein+phylogenies+support+the+monophyly+of+the+three+bryophyte+groups+%28Bryophyta+Schimp.%29&rft.volume=222&rft.issue=1&rft.pages=565-75&rft.date=2019&rft_id=info%3Ahdl%2F1983%2F0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A53240320%23id-name%3DS2CID&rft_id=info%3Apmid%2F30411803&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fnph.15587&rft.aulast=de+Sousa&rft.aufirst=Filipe&rft_id=https%3A%2F%2Fresearch-information.bris.ac.uk%2Fen%2Fpublications%2F0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-CoxLiFostEmbl14-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CoxLiFostEmbl14_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCox2014" class="citation journal cs1">Cox, Cymon J.; et al. (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3926305">"Conflicting Phylogenies for Early Land Plants are Caused by Composition Biases among Synonymous Substitutions"</a>. <i>Systematic Biology</i>. <b>63</b> (2): 272–279. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Fsysbio%2Fsyt109">10.1093/sysbio/syt109</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3926305">3926305</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24399481">24399481</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Systematic+Biology&rft.atitle=Conflicting+Phylogenies+for+Early+Land+Plants+are+Caused+by+Composition+Biases+among+Synonymous+Substitutions&rft.volume=63&rft.issue=2&rft.pages=272-279&rft.date=2014&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3926305%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F24399481&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fsysbio%2Fsyt109&rft.aulast=Cox&rft.aufirst=Cymon+J.&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3926305&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Puttick2018-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Puttick2018_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPuttick2018" class="citation journal cs1">Puttick, Mark N.; et al. (2018). "The Interrelationships of Land Plants and the Nature of the Ancestral Embryophyte". <i>Current Biology</i>. <b>28</b> (5): 733–745.e2. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.cub.2018.01.063">10.1016/j.cub.2018.01.063</a>. <a href="/wiki/Hdl_(identifier)" class="mw-redirect" title="Hdl (identifier)">hdl</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//hdl.handle.net/1983%2Fad32d4da-6cb3-4ed6-add2-2415f81b46da">1983/ad32d4da-6cb3-4ed6-add2-2415f81b46da</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29456145">29456145</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:3269165">3269165</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Current+Biology&rft.atitle=The+Interrelationships+of+Land+Plants+and+the+Nature+of+the+Ancestral+Embryophyte&rft.volume=28&rft.issue=5&rft.pages=733-745.e2&rft.date=2018&rft_id=info%3Ahdl%2F1983%2Fad32d4da-6cb3-4ed6-add2-2415f81b46da&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A3269165%23id-name%3DS2CID&rft_id=info%3Apmid%2F29456145&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cub.2018.01.063&rft.aulast=Puttick&rft.aufirst=Mark+N.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Leebens-Mack2019-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Leebens-Mack2019_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLeebens-Mack2019" class="citation journal cs1">Leebens-Mack, James H.; et al. (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6872490">"One thousand plant transcriptomes and the phylogenomics of green plants"</a>. <i>Nature</i>. <b>574</b> (7780): 679–685. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fs41586-019-1693-2">10.1038/s41586-019-1693-2</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6872490">6872490</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31645766">31645766</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=One+thousand+plant+transcriptomes+and+the+phylogenomics+of+green+plants&rft.volume=574&rft.issue=7780&rft.pages=679-685&rft.date=2019&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6872490%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F31645766&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fs41586-019-1693-2&rft.aulast=Leebens-Mack&rft.aufirst=James+H.&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6872490&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Zhang2020-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Zhang2020_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFZhang2020" class="citation journal cs1">Zhang, Jian; et al. (2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7027989">"The hornwort genome and early land plant evolution"</a>. <i>Nature Plants</i>. <b>6</b> (2): 107–118. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fs41477-019-0588-4">10.1038/s41477-019-0588-4</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7027989">7027989</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32042158">32042158</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature+Plants&rft.atitle=The+hornwort+genome+and+early+land+plant+evolution&rft.volume=6&rft.issue=2&rft.pages=107-118&rft.date=2020&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC7027989%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F32042158&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fs41477-019-0588-4&rft.aulast=Zhang&rft.aufirst=Jian&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC7027989&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Harris2020-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Harris2020_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHarris2020" class="citation journal cs1">Harris, Brogan J.; et al. (2020). "Phylogenomic Evidence for the Monophyly of Bryophytes and the Reductive Evolution of Stomata". <i>Current Biology</i>. <b>30</b> (11): P2201–2012.E2. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.cub.2020.03.048">10.1016/j.cub.2020.03.048</a>. <a href="/wiki/Hdl_(identifier)" class="mw-redirect" title="Hdl (identifier)">hdl</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//hdl.handle.net/1983%2Ffbf3f371-8085-4e76-9342-e3b326e69edd">1983/fbf3f371-8085-4e76-9342-e3b326e69edd</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32302587">32302587</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:215798377">215798377</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Current+Biology&rft.atitle=Phylogenomic+Evidence+for+the+Monophyly+of+Bryophytes+and+the+Reductive+Evolution+of+Stomata&rft.volume=30&rft.issue=11&rft.pages=P2201-2012.E2&rft.date=2020&rft_id=info%3Ahdl%2F1983%2Ffbf3f371-8085-4e76-9342-e3b326e69edd&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A215798377%23id-name%3DS2CID&rft_id=info%3Apmid%2F32302587&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cub.2020.03.048&rft.aulast=Harris&rft.aufirst=Brogan+J.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Li2020-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Li2020_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLi2020" class="citation journal cs1">Li, Fay-Wei; et al. (2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8075897">"Anthoceros genomes illuminate the origin of land plants and the unique biology of hornworts"</a>. <i>Nature Plants</i>. <b>6</b> (3): 259–272. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fs41477-020-0618-2">10.1038/s41477-020-0618-2</a>. <a href="/wiki/Hdl_(identifier)" class="mw-redirect" title="Hdl (identifier)">hdl</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//hdl.handle.net/10261%2F234303">10261/234303</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8075897">8075897</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32170292">32170292</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature+Plants&rft.atitle=Anthoceros+genomes+illuminate+the+origin+of+land+plants+and+the+unique+biology+of+hornworts&rft.volume=6&rft.issue=3&rft.pages=259-272&rft.date=2020&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8075897%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F32170292&rft_id=info%3Ahdl%2F10261%2F234303&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fs41477-020-0618-2&rft.aulast=Li&rft.aufirst=Fay-Wei&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8075897&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Sousa2020a-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sousa2020a_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSousa2020" class="citation journal cs1">Sousa, Filipe; et al. (2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7373204">"The Chloroplast Land Plant Phylogeny: Analyses Employing Better-Fitting Tree- and Site-Heterogeneous Composition Models"</a>. <i>Frontiers in Plant Science</i>. <b>11</b>: 1062. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3389%2Ffpls.2020.01062">10.3389/fpls.2020.01062</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7373204">7373204</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32760416">32760416</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Frontiers+in+Plant+Science&rft.atitle=The+Chloroplast+Land+Plant+Phylogeny%3A+Analyses+Employing+Better-Fitting+Tree-+and+Site-Heterogeneous+Composition+Models&rft.volume=11&rft.pages=1062&rft.date=2020&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC7373204%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F32760416&rft_id=info%3Adoi%2F10.3389%2Ffpls.2020.01062&rft.aulast=Sousa&rft.aufirst=Filipe&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC7373204&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Su2021-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Su2021_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSu2021" class="citation journal cs1">Su, Danyan; et al. (2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8321542">"Large-Scale Phylogenomic Analyses Reveal the Monophyly of Bryophytes and Neoproterozoic Origin of Land Plants"</a>. <i>Molecular Biology and Evolution</i>. <b>38</b> (8): 3332–3344. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Fmolbev%2Fmsab106">10.1093/molbev/msab106</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8321542">8321542</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33871608">33871608</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Molecular+Biology+and+Evolution&rft.atitle=Large-Scale+Phylogenomic+Analyses+Reveal+the+Monophyly+of+Bryophytes+and+Neoproterozoic+Origin+of+Land+Plants&rft.volume=38&rft.issue=8&rft.pages=3332-3344&rft.date=2021&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8321542%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F33871608&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fmolbev%2Fmsab106&rft.aulast=Su&rft.aufirst=Danyan&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8321542&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFby2016" class="citation web">by (<bdi>۲۰۱۶-۰۴-۱۲</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aquascapinglove.com/basics/guide-keeping-growing-aquatic-moss/">«A Guide to Keeping and Growing Aquatic Moss»</a>. <i>Aquascaping Love</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۲-۰۳-۱۶</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Aquascaping+Love&rft.atitle=A+Guide+to+Keeping+and+Growing+Aquatic+Moss&rft.date=2016-04-12&rft.au=by&rft_id=https%3A%2F%2Faquascapinglove.com%2Fbasics%2Fguide-keeping-growing-aquatic-moss%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aquasabi.com/aquascaping-wiki_aquatic-plants_mosses">"Mosses - Aquascaping Wiki"</a>. <i>www.aquasabi.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-03-16</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.aquasabi.com&rft.atitle=Mosses+-+Aquascaping+Wiki&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.aquasabi.com%2Faquascaping-wiki_aquatic-plants_mosses&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">دانشنامه رشد</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFحمید_حاجیان_برنجستانکی" class="citation web">حمید حاجیان برنجستانکی. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bestmoss.com">«بست ماس»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D8%A8%D8%B3%D8%AA+%D9%85%D8%A7%D8%B3&rft.au=%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF+%D8%AD%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%A9%DB%8C&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bestmoss.com&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AE%D8%B2%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=خزه&oldid=40653335">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=خزه&oldid=40653335</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A2%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B1" title="رده:جانداران موجود پدیدآمده در کربنیفر">جانداران موجود پدیدآمده در کربنیفر</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A2%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="رده:جانداران پدیدآمده در میسیسیپین">جانداران پدیدآمده در میسیسیپین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:جلبک‌شناسی">جلبک‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:خزه‌ها">خزه‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87" title="رده:سنگواره‌های زنده">سنگواره‌های زنده</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8_%C2%AB%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%C2%BB" title="رده:مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»">مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رده:جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ">جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات آرایه زیستی بدون نوار آرایه زیستی">مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات آرایه زیستی بدون نوار آرایه زیستی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87_%D9%87%D8%AF%D9%81_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="رده:مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود">مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="رده:مقاله‌های دانشنامه رشد">مقاله‌های دانشنامه رشد</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B9%D8%AF%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%DA%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%AF%D8%AF%DB%8C" title="رده:صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی">صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۲ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۲۲:۲۳ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D9%87&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-6fgbm","wgBackendResponseTime":167,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.900","walltime":"1.078","ppvisitednodes":{"value":4335,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":126168,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1442,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":45629,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 964.176 1 -total"," 29.59% 285.328 10 الگو:Navbox"," 25.64% 247.185 4 الگو:یادکرد_وب"," 23.60% 227.593 9 الگو:Cite_journal"," 22.95% 221.326 1 الگو:طبقه‌بندی_گیاهان"," 17.84% 171.987 1 الگو:Taxobox"," 16.77% 161.724 1 الگو:جعبه_آرایه_زیستی/هسته"," 6.03% 58.117 1 الگو:Taxonbar/candidate"," 4.33% 41.724 12 الگو:Taxobox_colour"," 3.51% 33.800 2 الگو:Taxonomy"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.634","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5543519,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-plzvl","timestamp":"20241122222356","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062e\u0632\u0647","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AE%D8%B2%D9%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q25347","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q25347","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-08-16T13:31:59Z","dateModified":"2024-11-22T22:23:51Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/e1\/Mossopolis.jpg"}</script> </body> </html>