CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ml" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>"പെട്ര" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം - വിക്കിപീഡിയ</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "dmy","wgMonthNames":["","ജനുവരി","ഫെബ്രുവരി","മാർച്ച്","ഏപ്രിൽ","മേയ്","ജൂൺ","ജൂലൈ","ഓഗസ്റ്റ്","സെപ്റ്റംബർ","ഒക്ടോബർ","നവംബർ","ഡിസംബർ"],"wgRequestId":"fe2e82e5-2a1b-4400-93dd-9c26effe25db","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"പെട്ര","wgTitle":"പെട്ര","wgCurRevisionId":3610031,"wgRevisionId":3610031,"wgArticleId":109998,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Coordinates on Wikidata","Pages using gadget WikiMiniAtlas","ഏഷ്യയിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ","ജോർദാനിലെ നഗരങ്ങൾ","ലോകമഹാത്ഭുതങ്ങൾ","ജോർദാൻ", "ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ"],"wgPageViewLanguage":"ml","wgPageContentLanguage":"ml","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"പെട്ര","wgRelevantArticleId":109998,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ml","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ml"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"extRevisionSliderTimeOffset":0,"wgDiffOldId":3151202,"wgDiffNewId":3610031,"wgCoordinates":{"lat":30.328611111111112,"lon":35.44194444444444},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false, "wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5788","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.2"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.visualEditor.diffPage.init.styles":"ready","oojs-ui.styles.icons-accessibility":"ready","oojs-ui.styles.icons-editing-advanced":"ready","oojs-ui-core.styles":"ready","oojs-ui.styles.indicators":"ready","mediawiki.widgets.styles":"ready","oojs-ui-core.icons":"ready", "ext.RevisionSlider.lazyCss":"ready","mediawiki.interface.helpers.styles":"ready","mediawiki.diff.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","mediawiki.helplink":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.visualEditor.diffPage.init","ext.RevisionSlider.lazyJs","mediawiki.diff","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ml&modules=ext.RevisionSlider.lazyCss%7Cext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.visualEditor.diffPage.init.styles%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.diff.styles%7Cmediawiki.helplink%7Cmediawiki.interface.helpers.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cmediawiki.widgets.styles%7Coojs-ui-core.icons%2Cstyles%7Coojs-ui.styles.icons-accessibility%2Cicons-editing-advanced%2Cindicators%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ml&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ml&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/1200px-Petra_Jordan_BW_21.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1909"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/800px-Petra_Jordan_BW_21.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1272"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/640px-Petra_Jordan_BW_21.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1018"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content=""പെട്ര" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം - വിക്കിപീഡിയ"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ml.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="തിരുത്തുക" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="വിക്കിപീഡിയ (ml)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ml.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ml"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="വിക്കിപീഡിയ ആറ്റം ഫീഡ്" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="mw-article-diff skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-പെട്ര rootpage-പെട്ര skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="സൈറ്റ്"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="പ്രധാന മെനു" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">പ്രധാന മെനു</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">പ്രധാന മെനു</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> ഉള്ളടക്കം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BE" title="പ്രധാനതാൾ സന്ദർശിക്കുക [z]" accesskey="z"><span>പ്രധാന താൾ</span></a></li><li id="n-content-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="വിക്കിപീഡിയയുടെ ഉള്ളടക്ക പര്യവേക്ഷണം"><span>ഉള്ളടക്കം</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%82" title="സമകാലീനസംഭവങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലം അന്വേഷിക്കുക"><span>സമകാലികം</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വിക്കിപീഡിയയിൽ പുതുതായി നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട താളുകൾ"><span>പുതിയ താളുകൾ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%B0%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%82" title="ഏതെങ്കിലും ഒരു താൾ തുറക്കൂ [x]" accesskey="x"><span>ഏതെങ്കിലും താൾ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> പങ്കാളിത്തം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-startarticle" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="പുതിയ ഒരു ലേഖനം തുടങ്ങുവാൻ"><span>ലേഖനം തുടങ്ങുക</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വിക്കിയിലെ സമീപകാലമാറ്റങ്ങൾ [r]" accesskey="r"><span>സമീപകാല മാറ്റങ്ങൾ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82" title="പദ്ധതി താളിനെക്കുറിച്ച്, താങ്കൾക്കെന്തൊക്കെ ചെയ്യാം, കാര്യങ്ങൾ എവിടെനിന്ന് കണ്ടെത്താം"><span>സാമൂഹികകവാടം</span></a></li><li id="n-portal-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82"><span>കവാടം</span></a></li><li id="n-panchayat-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ആറു ഗ്രാമസഭകളുള്ള വിക്കിപീഡിയ ചർച്ചാവേദി"><span>പഞ്ചായത്ത്</span></a></li><li id="n-Embassy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:Embassy"><span>Embassy</span></a></li><li id="n-അപ്‌ലോഡ്‌" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B5%8D"><span>അപ്‌ലോഡ്‌</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation-sb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation-sb" > <div class="vector-menu-heading"> വഴികാട്ടി </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="സഹായം ലഭ്യമായ ഇടം"><span>സഹായം</span></a></li><li id="n-sandbox-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%8E%E0%B4%B4%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B4%B0%E0%B4%BF"><span>എഴുത്തുകളരി</span></a></li><li id="n-styleguide-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B6%E0%B5%88%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82"><span>ശൈലീപുസ്തകം</span></a></li><li id="n-policies-and-gl-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%A8%E0%B4%AF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B5%87%E0%B4%96%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82"><span>നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-communication-sb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-communication-sb" > <div class="vector-menu-heading"> ആശയവിനിമയം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-livechat-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:%E0%B4%90.%E0%B4%86%E0%B5%BC.%E0%B4%B8%E0%B4%BF."><span>തത്സമയ സംവാദം</span></a></li><li id="n-maillist-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%8D_%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D"><span>മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ്</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="വിക്കിപീഡിയ" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ml.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="<small>വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം</small>" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ml.svg" width="119" height="12" style="width: 7.4375em; height: 0.75em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%A3%E0%B4%82" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>തിരയൂ</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക" aria-label="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക" autocapitalize="sentences" title="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="പ്രത്യേകം:അന്വേഷണം"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">തിരയൂ</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ദൃശ്യരൂപം"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ദൃശ്യരൂപം" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ദൃശ്യരൂപം</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ml.wikipedia.org&uselang=ml" class=""><span>ധനസമാഹരണം</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BD&returnto=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&returntoquery=diff%3D3610031%26oldid%3D3151202" title="നിർബന്ധമില്ലെങ്കിലും, താങ്കൾ ഒരു അംഗത്വമെടുക്കണമെന്നും പ്രവേശിക്കണമെന്നും താത്പര്യപ്പെടുന്നു" class=""><span>അംഗത്വമെടുക്കുക</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8%E0%B4%82&returnto=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&returntoquery=diff%3D3610031%26oldid%3D3151202" title="ലോഗിൻ ചെയ്യുവാൻ താല്പര്യപ്പെടുന്നു; പക്ഷേ നിർബന്ധമല്ല [o]" accesskey="o" class=""><span>പ്രവേശിക്കുക</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="കൂടുതൽ ഐച്ഛികങ്ങൾ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ml.wikipedia.org&uselang=ml"><span>ധനസമാഹരണം</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BD&returnto=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&returntoquery=diff%3D3610031%26oldid%3D3151202" title="നിർബന്ധമില്ലെങ്കിലും, താങ്കൾ ഒരു അംഗത്വമെടുക്കണമെന്നും പ്രവേശിക്കണമെന്നും താത്പര്യപ്പെടുന്നു"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>അംഗത്വമെടുക്കുക</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8%E0%B4%82&returnto=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&returntoquery=diff%3D3610031%26oldid%3D3151202" title="ലോഗിൻ ചെയ്യുവാൻ താല്പര്യപ്പെടുന്നു; പക്ഷേ നിർബന്ധമല്ല [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>പ്രവേശിക്കുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>കൂടുതൽ അറിയുക</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82" title="ഈ ഐ.പി. വിലാസത്തിൽനിന്നുള്ള തിരുത്തലുകളെക്കുറിച്ചുള്ള സം‌വാദം [n]" accesskey="n"><span>സംവാദം</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eഒഴിവാക്കുക\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"ml\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable width=\"100%;\" align=\"center\" style=\"background:#EAF6FD;text-align: center;\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Csmall\u003E\u003Cb\u003EReading Problems?\u003C/b\u003E \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:To_Read_in_Malayalam\" title=\"സഹായം:To Read in Malayalam\"\u003E\u003Cb\u003EClick here\u003C/b\u003E\u003C/a\u003E\u003C/small\u003E\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003Cdiv style=\"width:98%; margin:5px auto; border: 1px solid #fff640; border-style: outset; box-shadow:2px 2px 4px #aaa; padding:13px 15px; background:linear-gradient(to right, #f0cdd6 1%,#ffffff 29%,#ffffff 68%,#d0f1f9 99%); font-size:1.1em;\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Notepad_icon.png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/89/Notepad_icon.png\" decoding=\"async\" width=\"80\" height=\"66\" class=\"mw-file-element\" data-file-width=\"71\" data-file-height=\"59\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E \n\u003Cfigure class=\"mw-halign-right\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:WAM_logo_without_text.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/80px-WAM_logo_without_text.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"80\" height=\"86\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/120px-WAM_logo_without_text.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/160px-WAM_logo_without_text.svg.png 2x\" data-file-width=\"800\" data-file-height=\"859\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp style=\"text-align:center;\"\u003E \n\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:WAM2024\" class=\"mw-redirect\" title=\"വിക്കിപീഡിയ:WAM2024\"\u003Eവിക്കിപീഡിയ എഷ്യൻമാസം 2024\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E \u003Cbr /\u003E2015ൽ ആരംഭിച്ച ഏഷ്യയിലുള്ള വിവിധ ഭാഷാസമൂഹങ്ങൾ പങ്കെടുക്കുന്ന ലേഖന രചനായജ്ഞമാണ് വിക്കിപീഡിയ ഏഷ്യൻ മാസം.\u003Cbr /\u003E 1 നവംബർ മുതൽ 30 നവംബർ വരെ \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:WAM2024\" class=\"mw-redirect\" title=\"വിക്കിപീഡിയ:WAM2024\"\u003Eപങ്കുചേരൂ\u003C/a\u003E..\n\u003C/p\u003E\n\u003C/div\u003E \n\u003Cstyle data-mw-deduplicate=\"TemplateStyles:r4107485\"\u003E.mw-parser-output .ombox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;border:1px solid #a2a9b1;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ombox-speedy{border:2px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ombox-delete{border:2px solid #b32424}.mw-parser-output .ombox-content{border:1px solid #f28500}.mw-parser-output .ombox-style{border:1px solid #fc3}.mw-parser-output .ombox-move{border:1px solid #9932cc}.mw-parser-output .ombox-protection{border:2px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ombox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .ombox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ombox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ombox{margin:4px 10%}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{clear:right;float:right;margin:4px 0 4px 1em;width:238px}}body.skin--responsive .mw-parser-output table.ombox img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}\u003C/style\u003E\u003Ctable class=\"plainlinks ombox ombox-notice\" role=\"presentation\" style=\"\u0026quot;width:90%; margin:0 auto; border: 1px solid #666; padding:10px 15px; background; background:linear-gradient(to bottom, #f7fbfc 0%,#d9edf2 40%,#EAF6FD 100%); font-size:1.1em;\"\u003E\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\u003Ctd class=\"mbox-image\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Wikisource_laurier.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/50px-Wikisource_laurier.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"50\" height=\"46\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/75px-Wikisource_laurier.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/100px-Wikisource_laurier.svg.png 2x\" data-file-width=\"127\" data-file-height=\"116\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\u003Ctd class=\"mbox-text\" style=\"text-align: center;\"\u003Eപള്ളിക്കൂടത്തിലേക്ക് വീണ്ടും \u003Cbr /\u003E പഴയ മലയാളം പാഠപുസ്തകങ്ങൾ ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യാനുള്ള വിക്കിഗ്രന്ഥശാല പദ്ധതി നടക്കുന്നു. പങ്കെടുക്കുക.\u003Cbr /\u003E\n\u003Cb\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://w.wiki/BpRA\"\u003Eകൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="സൈറ്റ്"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="ഉള്ളടക്കം" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">ഉള്ളടക്കം</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">തുടക്കം</div> </a> </li> <li id="toc-അവലംബം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#അവലംബം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>അവലംബം</span> </div> </a> <ul id="toc-അവലംബം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="ഉള്ളടക്കം" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">"പെട്ര" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 98 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-98" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">98 ഭാഷകൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ആഫ്രിക്കാൻസ്" lang="af" hreflang="af" data-title="Petra" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="ആഫ്രിക്കാൻസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%B4%E1%8C%A5%E1%88%AB" title="ጴጥራ – അംഹാരിക്" lang="am" hreflang="am" data-title="ጴጥራ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="അംഹാരിക്" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A1" title="البتراء – അറബിക്" lang="ar" hreflang="ar" data-title="البتراء" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="അറബിക്" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%8A%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="بيترا – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بيترا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – അസ്ട്ടൂരിയൻ" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Petra" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="അസ്ട്ടൂരിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – അസർബൈജാനി" lang="az" hreflang="az" data-title="Petra" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="അസർബൈജാനി" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="پترا – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="پترا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – ബഷ്ഖിർ" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Петра" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="ബഷ്ഖിർ" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9tra" title="Pétra – ബാലിനീസ്" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Pétra" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="ബാലിനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – ബെലാറുഷ്യൻ" lang="be" hreflang="be" data-title="Петра" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="ബെലാറുഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%8D%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Пэтра – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Пэтра" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – ബൾഗേറിയൻ" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Петра" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="ബൾഗേറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE" title="পেত্রা – ബംഗ്ലാ" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পেত্রা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="ബംഗ്ലാ" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ബോസ്നിയൻ" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Petra" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="ബോസ്നിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Petra_d%27Ar%C3%A0bia" title="Petra d'Aràbia – കറ്റാലാൻ" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Petra d'Aràbia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="കറ്റാലാൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8E%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="پێترا – സെൻട്രൽ കുർദിഷ്" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پێترا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="സെൻട്രൽ കുർദിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Petra_(m%C4%9Bsto)" title="Petra (město) – ചെക്ക്" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Petra (město)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ചെക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – വെൽഷ്" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Petra" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="വെൽഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Petra_(by)" title="Petra (by) – ഡാനിഷ്" lang="da" hreflang="da" data-title="Petra (by)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ഡാനിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordanien)" title="Petra (Jordanien) – ജർമ്മൻ" lang="de" hreflang="de" data-title="Petra (Jordanien)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ജർമ്മൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%95%DE%AC%DE%93%DE%B0%DE%83%DE%A7" title="ޕެޓްރާ – ദിവെഹി" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޕެޓްރާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="ദിവെഹി" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AD%CF%84%CF%81%CE%B1_%CE%99%CE%BF%CF%81%CE%B4%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Πέτρα Ιορδανίας – ഗ്രീക്ക്" lang="el" hreflang="el" data-title="Πέτρα Ιορδανίας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ഗ്രീക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ഇംഗ്ലീഷ്" lang="en" hreflang="en" data-title="Petra" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ഇംഗ്ലീഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – എസ്‌പരാന്റോ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Petra" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="എസ്‌പരാന്റോ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – സ്‌പാനിഷ്" lang="es" hreflang="es" data-title="Petra" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="സ്‌പാനിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – എസ്റ്റോണിയൻ" lang="et" hreflang="et" data-title="Petra" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="എസ്റ്റോണിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ബാസ്‌ക്" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Petra" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="ബാസ്‌ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="پترا – പേർഷ്യൻ" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پترا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="പേർഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Petra_(kaupunki)" title="Petra (kaupunki) – ഫിന്നിഷ്" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Petra (kaupunki)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ഫിന്നിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9tra" title="Pétra – ഫ്രഞ്ച്" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pétra" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ഫ്രഞ്ച്" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ഐറിഷ്" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Petra" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ഐറിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ഗലീഷ്യൻ" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Petra" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ഗലീഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AA%E0%AB%87%E0%AA%9F%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AA%BE" title="પેટ્રા – ഗുജറാത്തി" lang="gu" hreflang="gu" data-title="પેટ્રા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="ഗുജറാത്തി" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%98%D7%A8%D7%94" title="פטרה – ഹീബ്രു" lang="he" hreflang="he" data-title="פטרה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ഹീബ്രു" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="पेत्रा – ഹിന്ദി" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पेत्रा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ഹിന്ദി" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ക്രൊയേഷ്യൻ" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Petra" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="ക്രൊയേഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Petra_(romv%C3%A1ros)" title="Petra (romváros) – ഹംഗേറിയൻ" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Petra (romváros)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ഹംഗേറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%A1" title="Պետրա – അർമേനിയൻ" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պետրա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="അർമേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%A9%D6%80%D5%A1" title="Փեթրա – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Փեթրա" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordania)" title="Petra (Jordania) – ഇന്റർലിംഗ്വ" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Petra (Jordania)" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ഇന്റർലിംഗ്വ" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ഇന്തോനേഷ്യൻ" lang="id" hreflang="id" data-title="Petra" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ഇന്തോനേഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordania)" title="Petra (Jordania) – ഇഡോ" lang="io" hreflang="io" data-title="Petra (Jordania)" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ഇഡോ" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Petra_(borg)" title="Petra (borg) – ഐസ്‌ലാൻഡിക്" lang="is" hreflang="is" data-title="Petra (borg)" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ഐസ്‌ലാൻഡിക്" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Petra_(Giordania)" title="Petra (Giordania) – ഇറ്റാലിയൻ" lang="it" hreflang="it" data-title="Petra (Giordania)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ഇറ്റാലിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9A%E3%83%88%E3%83%A9" title="ペトラ – ജാപ്പനീസ്" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ペトラ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ജാപ്പനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ജാവനീസ്" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Petra" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ജാവനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%90_(%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90)" title="პეტრა (იორდანია) – ജോർജിയൻ" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პეტრა (იორდანია)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="ജോർജിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Peetiraa" title="Peetiraa – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Peetiraa" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – കസാഖ്" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Петра" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="കസാഖ്" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BE" title="ಪೆಟ್ರಾ – കന്നഡ" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪೆಟ್ರಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="കന്നഡ" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8E%98%ED%8A%B8%EB%9D%BC" title="페트라 – കൊറിയൻ" lang="ko" hreflang="ko" data-title="페트라" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="കൊറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – കുർദ്ദിഷ്" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Petra" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="കുർദ്ദിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Petra_(Iordania)" title="Petra (Iordania) – ലാറ്റിൻ" lang="la" hreflang="la" data-title="Petra (Iordania)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ലാറ്റിൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ലക്‌സംബർഗിഷ്" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Petra" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="ലക്‌സംബർഗിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Petra_(historische_stad)" title="Petra (historische stad) – ലിംബർഗിഷ്" lang="li" hreflang="li" data-title="Petra (historische stad)" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="ലിംബർഗിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ലിത്വാനിയൻ" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Petra" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="ലിത്വാനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ലാറ്റ്വിയൻ" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Petra" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="ലാറ്റ്വിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – മാസിഡോണിയൻ" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Петра" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="മാസിഡോണിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – മംഗോളിയൻ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Петра" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="മംഗോളിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="पेट्रा – മറാത്തി" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पेट्रा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="മറാത്തി" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – മലെയ്" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Petra" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="മലെയ്" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – മാൾട്ടീസ്" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Petra" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="മാൾട്ടീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AE%E1%80%91%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7" title="ပီထရာမြို့ – ബർമീസ്" lang="my" hreflang="my" data-title="ပီထရာမြို့" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="ബർമീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="पेत्रा – നേപ്പാളി" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पेत्रा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="നേപ്പാളി" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Petra_(historische_stad)" title="Petra (historische stad) – ഡച്ച്" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Petra (historische stad)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ഡച്ച്" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordan)" title="Petra (Jordan) – നോർവീജിയൻ ബുക്‌മൽ" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Petra (Jordan)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="നോർവീജിയൻ ബുക്‌മൽ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Petra_(Arabia)" title="Petra (Arabia) – ഓക്‌സിറ്റൻ" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Petra (Arabia)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ഓക്‌സിറ്റൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%87%E0%A8%A4%E0%A8%B0%E0%A8%BE" title="ਪੇਤਰਾ – പഞ്ചാബി" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੇਤਰਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="പഞ്ചാബി" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – പോളിഷ്" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Petra" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="പോളിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%BC%D8%B1%D8%A7" title="پټرا – പഷ്‌തോ" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پټرا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="പഷ്‌തോ" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – പോർച്ചുഗീസ്" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Petra" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="പോർച്ചുഗീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ക്വെച്ചുവ" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Petra" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="ക്വെച്ചുവ" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Petra_(ora%C8%99_antic)" title="Petra (oraș antic) – റൊമാനിയൻ" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Petra (oraș antic)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="റൊമാനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – റഷ്യൻ" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Петра" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="റഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Petra_(Giordania)" title="Petra (Giordania) – സിസിലിയൻ" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Petra (Giordania)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="സിസിലിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – സ്കോട്സ്" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Petra" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="സ്കോട്സ്" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – സെർബോ-ക്രൊയേഷ്യൻ" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Petra" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="സെർബോ-ക്രൊയേഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Petra" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jord%C3%A1nsko)" title="Petra (Jordánsko) – സ്ലോവാക്" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Petra (Jordánsko)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="സ്ലോവാക്" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordanija)" title="Petra (Jordanija) – സ്ലോവേനിയൻ" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Petra (Jordanija)" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="സ്ലോവേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – അൽബേനിയൻ" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Petra" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="അൽബേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – സെർബിയൻ" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Petra" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="സെർബിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Petra_(stad)" title="Petra (stad) – സ്വീഡിഷ്" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Petra (stad)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="സ്വീഡിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%B0%E0%AE%BE" title="பெட்ரா – തമിഴ്" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பெட்ரா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="തമിഴ്" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE" title="పెట్రా – തെലുങ്ക്" lang="te" hreflang="te" data-title="పెట్రా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="തെലുങ്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2" title="เปตรา – തായ്" lang="th" hreflang="th" data-title="เปตรา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="തായ്" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – തഗാലോഗ്" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Petra" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="തഗാലോഗ്" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ടർക്കിഷ്" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Petra" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ടർക്കിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – ഉക്രേനിയൻ" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Петра" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ഉക്രേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="بترا – ഉറുദു" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بترا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ഉറുദു" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – ഉസ്‌ബെക്ക്" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Petra" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ഉസ്‌ബെക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – വിയറ്റ്നാമീസ്" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Petra" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="വിയറ്റ്നാമീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – വാരേയ്" lang="war" hreflang="war" data-title="Petra" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="വാരേയ്" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%A9%E7%89%B9%E6%8B%89" title="佩特拉 – വു ചൈനീസ്" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="佩特拉" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="വു ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%90_(%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90)" title="პეტრა (იორდანია) – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="პეტრა (იორდანია)" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Petra" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%A9%E7%89%B9%E6%8B%89" title="佩特拉 – ചൈനീസ്" lang="zh" hreflang="zh" data-title="佩特拉" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%A9%E7%89%B9%E6%8B%89" title="佩特拉 – കാന്റണീസ്" lang="yue" hreflang="yue" data-title="佩特拉" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="കാന്റണീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5788#sitelinks-wikipedia" title="അന്തർഭാഷാ കണ്ണികൾ തിരുത്തുക" class="wbc-editpage">കണ്ണികൾ തിരുത്തുക</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="നാമമേഖലകൾ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0" title="വിവരദായക താൾ കാണുക [c]" accesskey="c"><span>ലേഖനം</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="വിവരദായക താളിനെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ച (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല) [t]" accesskey="t"><span>സംവാദം</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ഭാഷയുടെ ചരം മാറ്റുക" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">മലയാളം</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="ദർശനീയത"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0"><span>വായിക്കുക</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit" title="ഈ താളിന്റെ മൂലരൂപം തിരുത്തുക [e]" accesskey="e"><span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=history" title="ഈ താളിന്റെ പഴയ പതിപ്പുകൾ [h]" accesskey="h"><span>നാൾവഴി കാണുക</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ഉപകരണങ്ങൾ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ഉപകരണങ്ങൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ഉപകരണങ്ങൾ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0"><span>വായിക്കുക</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit" title="ഈ താളിന്റെ മൂലരൂപം തിരുത്തുക [e]" accesskey="e"><span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=history"><span>നാൾവഴി കാണുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> സാർവത്രികം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%95%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%82/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0" title="ഈ താളിലേക്കു കണ്ണിയാൽ ബന്ധിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന എല്ലാ വിക്കി താളുകളുടേയും പട്ടിക. [j]" accesskey="j"><span>ഈ താളിലേക്കുള്ള കണ്ണികൾ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F_%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0" rel="nofollow" title="താളുകളിലെ പുതിയ മാറ്റങ്ങൾ [k]" accesskey="k"><span>അനുബന്ധ മാറ്റങ്ങൾ</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/വിക്കിപീഡിയ:അപ്‌ലോഡ്" title="പ്രമാണങ്ങൾ അപ്‌ലോഡ് ചെയ്യുവാൻ [u]" accesskey="u"><span>അപ്‌ലോഡ്‌</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകതാളുകളുടെ പട്ടിക [q]" accesskey="q"><span>പ്രത്യേക താളുകൾ</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&oldid=3610031" title="താളിന്റെ ഈ പതിപ്പിന്റെ സ്ഥിരം കണ്ണി"><span>സ്ഥിരംകണ്ണി</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=info" title="ഈ താളിനെക്കുറിച്ചുള്ള കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ"><span>താളിന്റെ വിവരങ്ങൾ</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%B5%E0%B4%B2%E0%B4%82%E0%B4%AC%E0%B4%82&page=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&id=3610031&wpFormIdentifier=titleform" title="ഈ താളിനെ എങ്ങനെ അവലംബിതമാക്കാം എന്ന വിവരങ്ങൾ"><span>ഈ താൾ ഉദ്ധരിക്കുക</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fml.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3D%25E0%25B4%25AA%25E0%25B5%2586%25E0%25B4%259F%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%25B0%26diff%3D3610031%26oldid%3D3151202"><span>ചെറുതാക്കിയ യൂ.ആർ.എൽ. ലഭ്യമാക്കുക</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:QrCode&url=https%3A%2F%2Fml.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3D%25E0%25B4%25AA%25E0%25B5%2586%25E0%25B4%259F%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%25B0%26diff%3D3610031%26oldid%3D3151202"><span>ക്യൂആർ കോഡ് ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> അച്ചടിയ്ക്കുക/കയറ്റുമതി ചെയ്യുക </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82&bookcmd=book_creator&referer=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0"><span>പുസ്തകം സൃഷ്ടിക്കുക</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:DownloadAsPdf&page=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=show-download-screen"><span>PDF ആയി ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&printable=yes" title="ഈ താളിന്റെ അച്ചടി രൂപം [p]" accesskey="p"><span>അച്ചടിരൂപം</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ഇതരപദ്ധതികളിൽ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Petra" hreflang="en"><span>വിക്കിമീഡിയ കോമൺസ്</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5788" title="ബന്ധപ്പെട്ട ഡേറ്റാ ശേഖര ഇനത്തിലേയ്ക്കുള്ള കണ്ണി [g]" accesskey="g"><span>വിക്കിഡേറ്റ ഇനം</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ദൃശ്യരൂപം"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ദൃശ്യരൂപം</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates"><a href="/wiki/Geographic_coordinate_system" class="mw-redirect" title="Geographic coordinate system">Coordinates</a>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3946094">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct,.mw-parser-output .geo-inline-hidden{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?pagename=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&params=30_19_43_N_35_26_31_E_region:JO-MN_type:landmark"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Maps, aerial photos, and other data for this location"><span class="latitude">30°19′43″N</span> <span class="longitude">35°26′31″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Maps, aerial photos, and other data for this location">30.32861°N 35.44194°E</span><span style="display:none"> / <span class="geo">30.32861; 35.44194</span></span></span></a></span></span></div></div> <div id="mw-indicator-mw-helplink" class="mw-indicator"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Diff" target="_blank" class="mw-helplink"><span class="mw-helplink-icon"></span>സഹായം</a></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-revslider-container"><span style='width: 100%; text-align: center;' id='ooui-php-1' class='mw-revslider-toggle-button oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-indicatorElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget' data-ooui='{"_":"OO.ui.ButtonWidget","rel":["nofollow"],"framed":false,"indicator":"down","label":"\u0d28\u0d3e\u0d7e\u0d2a\u0d4d\u0d2a\u0d24\u0d3f\u0d2a\u0d4d\u0d2a\u0d41\u0d15\u0d7e \u0d15\u0d3e\u0d23\u0d41\u0d15","title":"\u0d28\u0d3e\u0d7e\u0d2a\u0d4d\u0d2a\u0d24\u0d3f\u0d2a\u0d4d\u0d2a\u0d4d \u0d2e\u0d3e\u0d31\u0d4d\u0d31\u0d3f\u0d15\u0d4d\u0d15\u0d3e\u0d23\u0d7d \u0d38\u0d57\u0d15\u0d30\u0d4d\u0d2f\u0d02 \u0d24\u0d41\u0d31\u0d15\u0d4d\u0d15\u0d41\u0d15","classes":["mw-revslider-toggle-button"]}'><a role='button' title='നാൾപ്പതിപ്പ് മാറ്റിക്കാണൽ സൗകര്യം തുറക്കുക' tabindex='0' rel='nofollow' class='oo-ui-buttonElement-button'><span class='oo-ui-iconElement-icon oo-ui-iconElement-noIcon'></span><span class='oo-ui-labelElement-label'>നാൾപ്പതിപ്പുകൾ കാണുക</span><span class='oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicator-down'></span></a></span><div class="mw-revslider-slider-wrapper" style="display: none;"><div class="mw-revslider-placeholder"><div class="mw-revslider-spinner"><div class="mw-revslider-bounce"></div></div></div></div></div><div class="mw-diff-revision-history-links"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&diff=prev&oldid=3151202" class="mw-diff-revision-history-link-previous" title="പെട്ര">← മുൻപത്തെ വ്യത്യാസം</a></div><div class="mw-diff-table-prefix" dir="ltr" lang="ml"><div class="mw-diff-inline-legend oo-ui-element-hidden"><span class="mw-diff-inline-legend-del">Content deleted</span> <span class="mw-diff-inline-legend-ins">Content added</span></div><div class="ve-init-mw-diffPage-diffMode"><span class='oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonGroupWidget'><span aria-disabled='true' class='oo-ui-widget oo-ui-widget-disabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-framed oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget'><a role='button' tabindex='-1' aria-disabled='true' rel='nofollow' class='oo-ui-buttonElement-button'><span class='oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-eye oo-ui-image-invert'></span><span class='oo-ui-labelElement-label'>വ്യത്യാസം കാണൽ</span><span class='oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator oo-ui-image-invert'></span></a></span><span class='oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-framed oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget oo-ui-buttonElement-active'><a role='button' tabindex='0' rel='nofollow' class='oo-ui-buttonElement-button'><span class='oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-wikiText oo-ui-image-invert'></span><span class='oo-ui-labelElement-label'>വിക്കിഎഴുത്ത്</span><span class='oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator oo-ui-image-invert'></span></a></span></span></div><div class="mw-diffPage-inlineToggle-container"><div id='mw-diffPage-inline-toggle-switch-layout' class='oo-ui-layout oo-ui-labelElement oo-ui-fieldLayout oo-ui-fieldLayout-align-left' data-ooui='{"_":"OO.ui.FieldLayout","fieldWidget":{"tag":"mw-diffPage-inline-toggle-switch"},"$overlay":true,"label":"\u0d35\u0d30\u0d3f\u0d15\u0d4d\u0d15\u0d3f\u0d1f\u0d2f\u0d3f\u0d7d","title":"Switches between inline format and two-column format"}'><div class='oo-ui-fieldLayout-body'><span class='oo-ui-fieldLayout-header'><label title='Switches between inline format and two-column format' id='ooui-php-2' class='oo-ui-labelElement-label'>വരിക്കിടയിൽ</label></span><div class='oo-ui-fieldLayout-field'><div id='mw-diffPage-inline-toggle-switch' title='Switches between inline format and two-column format' aria-checked='false' tabindex='0' role='switch' aria-labelledby='ooui-php-2' class='oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-toggleWidget oo-ui-toggleWidget-off oo-ui-toggleSwitchWidget' data-ooui='{"_":"OO.ui.ToggleSwitchWidget","href":"\/w\/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&diff=3610031&oldid=3151202&diff-type=inline","value":false,"title":"Switches between inline format and two-column format"}'><span class='oo-ui-toggleSwitchWidget-glow'></span><a href='/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&diff=3610031&oldid=3151202&diff-type=inline'><span class='oo-ui-toggleSwitchWidget-grip'></span></a></div></div></div></div></div></div><table class="diff diff-type-table diff-contentalign-left diff-editfont-monospace" data-mw="interface"> <col class="diff-marker" /> <col class="diff-content" /> <col class="diff-marker" /> <col class="diff-content" /> <tr class="diff-title" lang="ml"> <td colspan="2" class="diff-otitle diff-side-deleted"><div id="mw-diff-otitle1"><strong><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&oldid=3151202" title="പെട്ര">07:23, 13 ജൂലൈ 2019-നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന രൂപം</a> <span class="mw-diff-edit"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit&oldid=3151202" title="പെട്ര">തിരുത്തുക</a></span><span class="mw-diff-timestamp" data-timestamp="2019-07-13T07:23:40Z"></span></strong></div><div id="mw-diff-otitle2"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B5%8D:Hari_Vadassery&action=edit&redlink=1" class="new mw-userlink" title="ഉപയോക്താവ്:Hari Vadassery (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)" data-mw-revid="3151202"><bdi>Hari Vadassery</bdi></a> <span class="mw-usertoollinks">(<a href="/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:Hari_Vadassery" class="mw-usertoollinks-talk" title="ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Hari Vadassery">സംവാദം</a> | <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B4%95%E0%B5%BE/Hari_Vadassery" class="mw-usertoollinks-contribs" title="പ്രത്യേകം:സംഭാവനകൾ/Hari Vadassery">സംഭാവനകൾ</a>)</span><div class="mw-diff-usermetadata"><div class="mw-diff-userroles"></div><div class="mw-diff-usereditcount"><span>87</span> edits</div></div></div><div id="mw-diff-otitle3"><abbr class="minoredit" title="ഇതൊരു ചെറിയ തിരുത്താണ്">(ചെ.)</abbr> <span class="comment comment--without-parentheses"><span class="autocomment"><a href="#അവലംബം">→<bdi dir="ltr">അവലംബം</bdi></a></span></span></div><div id="mw-diff-otitle5"><span class="mw-tag-markers"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകം:റ്റാഗുകൾ">റ്റാഗ്</a>: <span class="mw-tag-marker mw-tag-marker-visualeditor"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%BD_%E0%B4%B8%E0%B5%97%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="വിക്കിപീഡിയ:കണ്ടുതിരുത്തൽ സൗകര്യം">കണ്ടുതിരുത്തൽ സൗകര്യം</a></span></span></div><div id="mw-diff-otitle4"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&diff=prev&oldid=3151202" title="പെട്ര" id="differences-prevlink">← മുൻപത്തെ വ്യത്യാസം</a></div></td> <td colspan="2" class="diff-ntitle diff-side-added"><div id="mw-diff-ntitle1"><strong><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&oldid=3610031" title="പെട്ര">07:40, 22 ജൂലൈ 2021-നു നിലവിലുള്ള രൂപം</a> <span class="mw-diff-edit"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit" title="പെട്ര">തിരുത്തുക</a></span><span class="mw-diff-timestamp" data-timestamp="2021-07-22T07:40:19Z"></span> <span class="mw-diff-undo"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit&undoafter=3151202&undo=3610031" title="മാറ്റം തിരസ്കരിക്കുക എന്നത് ഈ മാറ്റം മുൻ അവസ്ഥയിലേക്ക് മാറ്റുകയും അത് എഡിറ്റ് ഫോമിൽ പ്രിവ്യൂ ആയി കാട്ടുകയും ചെയ്യും. അതുകൊണ്ട് തിരുത്തലിന്റെ കാരണം ചുരുക്കമായി നൽകാൻ സാധിക്കുന്നതാണ്.">മാറ്റം തിരസ്ക്കരിക്കുക</a></span></strong></div><div id="mw-diff-ntitle2"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B5%8D:Hari_Vadassery&action=edit&redlink=1" class="new mw-userlink" title="ഉപയോക്താവ്:Hari Vadassery (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)" data-mw-revid="3610031"><bdi>Hari Vadassery</bdi></a> <span class="mw-usertoollinks">(<a href="/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:Hari_Vadassery" class="mw-usertoollinks-talk" title="ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Hari Vadassery">സംവാദം</a> | <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B4%95%E0%B5%BE/Hari_Vadassery" class="mw-usertoollinks-contribs" title="പ്രത്യേകം:സംഭാവനകൾ/Hari Vadassery">സംഭാവനകൾ</a>)</span><div class="mw-diff-usermetadata"><div class="mw-diff-userroles"></div><div class="mw-diff-usereditcount"><span>87</span> edits</div></div></div><div id="mw-diff-ntitle3"><abbr class="minoredit" title="ഇതൊരു ചെറിയ തിരുത്താണ്">(ചെ.)</abbr> <span class="comment comment--without-parentheses"><span class="autocomment"><a href="#പെട്ര_ജോർദാൻ">→<bdi dir="ltr">പെട്ര ജോർദാൻ</bdi></a></span></span></div><div id="mw-diff-ntitle5"><span class="mw-tag-markers"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകം:റ്റാഗുകൾ">റ്റാഗ്</a>: <span class="mw-tag-marker mw-tag-marker-visualeditor"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%BD_%E0%B4%B8%E0%B5%97%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="വിക്കിപീഡിയ:കണ്ടുതിരുത്തൽ സൗകര്യം">കണ്ടുതിരുത്തൽ സൗകര്യം</a></span></span></div><div id="mw-diff-ntitle4"> </div></td> </tr><tr><td colspan="4" class="diff-multi" lang="ml">(2 ഉപയോക്താക്കൾ ചെയ്ത ഇടയ്ക്കുള്ള 7 നാൾപ്പതിപ്പുകൾ പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നില്ല)</td></tr><tr> <td colspan="2" class="diff-lineno">വരി 40:</td> <td colspan="2" class="diff-lineno">വരി 40:</td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>ചരിത്രപരമായി പ്രാധാന്യമുള്ള പുരാതന [[ജോർദാൻ|ജോർദാനിയൻ]] നഗരമാണ്‌ '''പെട്ര''' (ഇംഗ്ലീഷ്: petra). ബി.സി ആറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ നിർമ്മിച്ച ജൊർദാന്റെ ചിഹ്നമായ പെട്ര ഒരു പ്രശസ്ത വിനോദസഞ്ചാരകേന്ദ്രം കൂടിയാണ്‌. ലോകത്തിലെ പുതിയ [[പുതിയ ഏഴു ലോകാത്ഭുതങ്ങൾ|ഏഴ് അത്ഭുതങ്ങളിൽ]] ഒന്നായ പെട്ര ലോക പൈതൃകപ്പട്ടികയിൽ ഇടം നേടിയിട്ടുണ്ട്. ജോർദാനിലെ വാദി അറബ മണലാരണ്യത്തിൽ കാലമാപിനികൾക്കു മുൻപിലായാണ് നഗരത്തിന്റെ സ്ഥാനം. ചരിത്രാതീത കാലത്ത് നബാത്തിയൻമാർ കല്ലിൽ കൊത്തിയെടുത്തതാണ് ഈ നഗരം. മൺമറഞ്ഞുപോയ അറേബ്യൻ [[ഗ്രീക്ക്]] വാസ്തുകലയുടെ തെളിവായാണ് പെട്ര നഗരം നിലനിൽക്കുന്നത്.</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>ചരിത്രപരമായി പ്രാധാന്യമുള്ള പുരാതന [[ജോർദാൻ|ജോർദാനിയൻ]] നഗരമാണ്‌ '''പെട്ര''' (ഇംഗ്ലീഷ്: petra). ബി.സി ആറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ നിർമ്മിച്ച ജൊർദാന്റെ ചിഹ്നമായ പെട്ര ഒരു പ്രശസ്ത വിനോദസഞ്ചാരകേന്ദ്രം കൂടിയാണ്‌. ലോകത്തിലെ പുതിയ [[പുതിയ ഏഴു ലോകാത്ഭുതങ്ങൾ|ഏഴ് അത്ഭുതങ്ങളിൽ]] ഒന്നായ പെട്ര ലോക പൈതൃകപ്പട്ടികയിൽ ഇടം നേടിയിട്ടുണ്ട്. ജോർദാനിലെ വാദി അറബ മണലാരണ്യത്തിൽ കാലമാപിനികൾക്കു മുൻപിലായാണ് നഗരത്തിന്റെ സ്ഥാനം. ചരിത്രാതീത കാലത്ത് നബാത്തിയൻമാർ കല്ലിൽ കൊത്തിയെടുത്തതാണ് ഈ നഗരം. മൺമറഞ്ഞുപോയ അറേബ്യൻ [[ഗ്രീക്ക്]] വാസ്തുകലയുടെ തെളിവായാണ് പെട്ര നഗരം നിലനിൽക്കുന്നത്.</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker" data-marker="−"></td> <td class="diff-deletedline diff-side-deleted"><div>[[കല്ല്]] എന്നാണ് ''പെട്ര'' എന്ന ഗ്രീക്ക് വാക്കിന്റെ അർത്ഥം. ചരിത്രാതീത കാലത്ത് [[അറേബ്യ]], [[ഈജിപ്ത്]], [[സിറിയ]] ദേശങ്ങളിലേക്കുള്ള [[സിൽക്ക് റോഡ്|സിൽക്ക് റൂട്ട്]] എന്ന വാണിജ്യ ഇടനാഴിയിലെ പ്രധാനപട്ടണമായിരുന്നു പെട്ര.</div></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[കല്ല്]] എന്നാണ് ''പെട്ര'' എന്ന ഗ്രീക്ക് വാക്കിന്റെ അർത്ഥം. ചരിത്രാതീത കാലത്ത് [[അറേബ്യ]], [[ഈജിപ്ത്]], [[സിറിയ]] ദേശങ്ങളിലേക്കുള്ള [[സിൽക്ക് റോഡ്|സിൽക്ക് റൂട്ട്]] എന്ന വാണിജ്യ ഇടനാഴിയിലെ പ്രധാനപട്ടണമായിരുന്നു പെട്ര.<ins class="diffchange diffchange-inline">ഭാരതത്തിൽ ചരിത്രാതീതകാലത്തെ അനേകം ഗുഹസമൂഹങ്ങളോട് കിടപിടിക്കാൻ പാകത്തിൽ കൊത്തുപണിയോടുകൂടിയ ഗുഹാസമുച്ചയങ്ങൾ ആണ് ജോർദാനിലെ പെട്രയിൽ ഉള്ള ഈ പുരാതന നിർമിതി ..! </ins></div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:വാഡിമൂസ യിലെ അറബ മലനിര .jpg|പകരം=വാഡിമൂസ യിലെ അറബ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിര|ലഘുചിത്രം|വാഡിമൂസ യിലെ അറബ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിര ..ഇതിന്റെ മറ്റൊരു ഭാഗത്തുനിന്നും പെട്ര ആരംഭിക്കുന്നു ]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ജോർദാനിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ആകർഷണം ചാവുകടലിന്റെ തെക്ക് പർവതങ്ങളിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന നബേഷ്യൻ നഗരമായ പെട്രയാണ്. ഗ്രീക്കിൽ "കല്ല്" എന്നർഥമുള്ള പെട്ര, ആധുനിക ലോകത്ത് അവശേഷിക്കുന്ന ഏറ്റവും മനോഹരമായ പുരാതന നഗരമാണ്, ജോർദാനിലേക്കും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലേക്കും പോകുന്ന സന്ദർശകർ തീർച്ചയായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട ഒന്നാണ്പെട്രഎന്ന ഈ പുരാതനനഗരം ! </div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>റോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ ജോർദാൻ ദേശങ്ങളിൽ ആധിപത്യം പുലർത്തിയിരുന്ന നബാറ്റിയൻ‌മാരായ അറബികളുടെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു ഈ നഗരം. അവർ ക്ഷേത്രങ്ങളും ശവകുടീരങ്ങളും വിശാലമായ കെട്ടിടങ്ങളും ഖര പാറയിൽ നിന്ന് കൊത്തിയെടുത്തു. വിക്ടോറിയൻ സഞ്ചാരിയും കവിയുമായ ഡീൻ ബർഗൺ പെട്രയ്ക്ക് ഒരു വിവരണം നൽകി - "കിഴക്കൻ കാലാവസ്ഥയിൽ അത്തരമൊരു അത്ഭുതകരമായ ചരിത്രത്തിന്റെ സംരക്ഷണം നടത്തിയെടുക്കുക സാധ്യമല്ല കാലത്തിന്റെ പകുതിയോളം പഴക്കമുള്ള റോസ്-ചുവപ്പ് നഗരം." എന്ന പെട്ര ..! വാക്കുകൾക്ക് പെട്രയുടെ മഹത്ത്വത്തോട് നീതി പുലർത്താനാവില്ല. ഈ പുരാതന അത്ഭുതത്തിന്റെ അന്തരീക്ഷം മികച്ച രീതിയിൽ ആസ്വദിക്കുന്നതിന്, അതിരാവിലെ അല്ലെങ്കിൽ ഉച്ചതിരിഞ്ഞ് നിശ്ശബ്ദമായി സന്ദർശിക്കുക, മണൽക്കല്ല് പാറ ശാന്തമായ ആഡംബരത്തോടെ തെളിഞ്ഞു തിളങ്ങി നിൽക്കുന്നത് കാണാം </div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ഏഴു നൂറ്റാണ്ടുകളായി, പെട്ര ഇതിഹാസത്തിന്റെ മൂടൽമഞ്ഞിൽ അകപ്പെട്ടു, അതിന്റെ നിലനിൽപ്പ് പ്രാദേശിക ബെഡൂയിനുകൾക്കും അറബ് വ്യാപാരികൾക്കും മാത്രം അറിയാവുന്ന ഒരു രഹസ്യ രഹസ്യമായിരുന്നു . ഒടുവിൽ, 1812-ൽ ഒരു സ്വിസ് പര്യവേഷകനും ഇസ്ലാം മതം സ്വീകരിച്ച ജോഹാൻ ലുഡ്വിഗ് ബർക്ക്‌ഹാർട്ട് വാഡി മൂസ പർവതങ്ങളിൽ ഒളിഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഒരു "നഷ്ടപ്പെട്ട നഗരത്തെക്കുറിച്ച്" നാട്ടുകാർ പറയുന്നത് കേട്ടു. പ്രാദേശികരെ സംശയങ്ങൾ ജനിപ്പിക്കാതെ സൈറ്റ് കണ്ടെത്തുന്നതിനായി, ബർക്ക്‌ഹാർട്ട് ഒരു തീർത്ഥാടകനായി വേഷംമാറി, അഹരോന്റെ ശവകുടീരത്തിൽ വെച്ച് ഒരു യാഗം കഴിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു, ഈ ദൗത്യം അദ്ദേഹത്തിന് ഐതിഹാസിക നഗരത്തിന്റെ നേർക്കാഴ്ച നൽകും. എന്ന് അദ്ദേഹത്തിന് ഉറപ്പുണ്ടായിരുന്നു ആ വഴിയിലൂടെ വിജയകരമായി കടന്നുപോകാൻ അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞു, പെട്രയുടെ രഹസ്യം ആധുനിക പാശ്ചാത്യ ലോകത്തിന് വെളിപ്പെടുത്തികൊടുക്കാൻ സഹായിച്ചത് ഈ ധൗത്യമായിരുന്നു !</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>വാടിമൂസാ അറബയുടെ അരികിലുള്ള മലനിരകളോട് ചേർന്നാണ് പെട്രയുടെ ഭൂരിഭാഗവും ഉത്ഭവം . പരുക്കൻ മണൽക്കല്ലുകൾ നിറഞ്ഞ മലനിരകൾ എല്ലാ ദിശകളിൽ നിന്നും എളുപ്പത്തിൽ സംരക്ഷിക്കാവുന്ന ആഴത്തിലുള്ള മലയിടുക്കാണ്.ഇത് അഞ്ച് മുതൽ 200 മീറ്റർ വരെ വീതിയിൽ വ്യത്യാസമുള്ള പാറയിലെ വിൻ‌ഡിംഗ് പിളർപ്പായ സിക്ക് വഴിയാണ് പെട്രയിലേക്ക് എളുപ്പത്തിൽ പ്രവേശിക്കാൻ കഴിയുന്നത്. പെട്രയുടെ മികച്ച സംരക്ഷണ അവസ്ഥയ്ക്ക് കാരണം അതിന്റെ നൂറുകണക്കിന് "കെട്ടിടങ്ങൾ" കട്ടിയുള്ള പാറയിൽ നിന്ന് വെട്ടിമാറ്റിയതാണ്: നഗരത്തിൽ കുറച്ച് സ്വതന്ത്ര കെട്ടിടങ്ങൾ മാത്രമേയുള്ളൂ. 1984 വരെ ഈ ഗുഹകളിൽ പലതും പ്രാദേശിക ബെഡൂയിനുകളുടെ വാസസ്ഥലമായിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, സ്മാരകങ്ങളോടുള്ള ആശങ്കയെത്തുടർന്ന് സർക്കാർ ഇത് നിരോധിക്കുകയും ബെഡൂയിനുകളെ അടുത്തുള്ള പട്ടണമായ വാദി മൂസയ്ക്കടുത്തുള്ള പാർപ്പിടത്തിലേക്ക് മാറ്റുകയും ചെയ്തു.</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:പെട്ര നഗരം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിരകളുടെ ഒരു ദൂരകാഴ്ച !.jpg|പകരം=പെട്ര നഗരം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിരകളുടെ ഒരു ദൂരകാഴ്ച !|ലഘുചിത്രം|പെട്ര നഗരം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിരകളുടെ ഒരു ദൂരകാഴ്ച !]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>തെക്കൻ ജോർദാനിലെ വാദി മൂസ പട്ടണത്തിന് തൊട്ടപ്പുറത്താണ് പെട്ര സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. വാഡി മൂസയിൽ നിരവധി വൈവിധ്യമാർന്ന താമസ സൗകര്യങ്ങളും വാഡി മൂസയ്ക്കും അടുത്തുള്ള (15 കിലോമീറ്റർ) ഗ്രാമമായ ടെയ്‌ബെറ്റിനും ഇടയിലുള്ള പനോരമിക് ഡ്രൈവിലെ കുറച്ച് ഹോട്ടലുകളും ലഭ്യമാണ്. പെട്രയ്ക്കുള്ളിൽ ക്യാമ്പിംഗ് ഇപ്പോൾ നിയമവിരുദ്ധമാണ്</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>'''ചരിത്രം'''</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:വാഡിമൂസ എന്ന ചെറുനഗരത്തിന്റെ ദൂരക്കാഴ്ച !.jpg|പകരം=വാഡിമൂസ എന്ന ചെറുനഗരത്തിന്റെ ദൂരക്കാഴ്ച !|ലഘുചിത്രം|വാഡിമൂസ എന്ന ചെറുനഗരത്തിന്റെ ദൂരക്കാഴ്ച !]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ചരിത്രാതീത കാലം മുതൽ പെട്രയിൽ വസിച്ചിരുന്നതായി പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ വിശ്വസിക്കുന്നു. നഗരത്തിന് വടക്ക് ബീഡയിൽ, 9000 വർഷം പഴക്കമുള്ള ഒരു നഗരത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ കണ്ടെത്തി, മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലെ ആദ്യകാല വാസസ്ഥലങ്ങളിലൊന്നായ ജെറിക്കോയുടെ അതേ ലീഗിലാണ് ഇത് സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നത്. അക്കാലത്തിനും ഇരുമ്പുയുഗത്തിനും ഇടയിൽ (ക്രി.മു. 1200-ൽ), എദോമ്യരുടെ വാസസ്ഥലമായിരുന്നപ്പോൾ ഫലത്തിൽ ഒന്നും അറിയില്ല. ക്രി.മു. 1000-നടുത്ത് ദാവീദ്‌ രാജാവ് എദോമ്യരെ കീഴടക്കിയതെങ്ങനെയെന്ന് ബൈബിൾ പറയുന്നു. ഈ കഥ അനുസരിച്ച്, എദോമ്യരെ അടിമകളാക്കി, പക്ഷേ ഒടുവിൽ അവരുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം നേടി. യഹൂദന്മാരും ഏദോമിലെ ജനങ്ങളും തമ്മിൽ വലിയ യുദ്ധങ്ങളുടെ ഒരു പരമ്പര നടന്നു. ഇതിലൊന്നിൽ, പൊ.യു.മു. 796 മുതൽ 781 വരെ ഭരിച്ച യെഹൂദ്യാരാജാവായ അമസ്യാ "ഉപ്പ് താഴ്‌വരയിൽ പതിനായിരം എദോമ്യരെ പരാജയപ്പെടുത്തി, സേലയെ യുദ്ധത്തിൽ പിടിച്ചെടുത്തു" (2 രാജാക്കന്മാർ 14: 25). മധ്യ പെട്രയിലെ ഉം അൽ ബിയാര പർവതത്തിന്റെ കൊടുമുടി പലപ്പോഴും ബൈബിളിന്റെ സെല എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, പെട്രയുടെ വടക്ക് തലസ്ഥാനങ്ങളിലൊന്നായ ബുസിറയ്ക്കടുത്തുള്ള സെലയുടെ പർവതനിരയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമായും സെലയെ ചിലപ്പോൾ കണക്കാക്കാറുണ്ട് .!</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ക്രി.മു. ആറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, നബറ്റിയൻസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു നാടോടികളായ ഗോത്രം പടിഞ്ഞാറൻ അറേബ്യയിൽ നിന്ന് കുടിയേറി പ്രദേശത്ത് സ്ഥിരതാമസമാക്കി. നബേഷ്യൻ കുടിയേറ്റം ക്രമേണയാണെന്നും അവരും എദോമ്യരും തമ്മിൽ ശത്രുത കുറവാണെന്നും തോന്നുന്നു. നബാറ്റിയക്കാർ അവരുടെ നാടോടികളായ ജീവിതശൈലി ഉപേക്ഷിച്ച് പെട്രയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കിയപ്പോൾ, യാത്രക്കാർക്ക് അവരുടെ ഭൂമിയിലൂടെ സുരക്ഷിതമായി കടന്നുപോകുന്നത് ഉറപ്പാക്കാൻ നികുതി ചുമത്തി അവർ സമ്പന്നരായി. എളുപ്പത്തിൽ പ്രതിരോധിക്കാവുന്ന താഴ്വര നഗരമായ പെട്ര, നബാറ്റിയക്കാരെ ശക്തമായി വളരാൻ അനുവദിച്ചു.എന്നതും ചരിത്രത്താളുകൾ നമ്മൾക്ക് മനസ്സിലാക്കി എടുക്കാം </div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ഒരു കോട്ട നഗരമെന്ന നിലയിൽ അതിന്റെ ഉത്ഭവം മുതൽ, അറേബ്യൻ, അസീറിയൻ, ഈജിപ്ഷ്യൻ, ഗ്രീക്ക്, റോമൻ സംസ്കാരങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സമ്പന്നമായ വാണിജ്യ പാതയായി പെട്ര മാറി. ജോർദാൻ, ചെങ്കടൽ, ഡമാസ്‌കസ്, തെക്കൻ അറേബ്യ എന്നിവയുടെ ഉയർന്ന പ്രദേശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഈ നിർണായക വ്യാപാര പാതയുടെ നിയന്ത്രണം നബേഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ജീവരക്തമായിരുന്നു, ഒപ്പം പെട്രയുടെ ഭാഗ്യം കൊണ്ടുവന്നു. നബറ്റിയൻ‌മാർ സമ്പാദിച്ച സമ്പത്ത് അവരുടെ താഴ്‌വരയുടെ ശക്തികേന്ദ്രത്തിൽ നിന്ന് സ്മാരക ക്ഷേത്രങ്ങളും ശവകുടീരങ്ങളും ഭരണ കേന്ദ്രങ്ങളും കൊത്തിവയ്ക്കാൻ കാരണമായി </div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:പെട്രയിലേക്കുള്ള പാതയിലൂടെ.jpg|പകരം=പെട്രയിലേക്കുള്ള പാതയിലൂടെ|ലഘുചിത്രം|പെട്രയിലേക്കുള്ള പാതയിലൂടെ]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>അലക്സാണ്ടർ ദി ഗ്രേറ്റ് സാമ്രാജ്യം ഭിന്നിച്ചപ്പോൾ ബാബിലോണിയയിൽ അധികാരത്തിൽ വന്ന സെല്യൂസിഡ് രാജാവ് ആന്റിഗോണസ്, പൊ.യു.മു. 312-ൽ നബാറ്റിയക്കാർക്കെതിരെ പോരാടി. ക്രമേണ നബാറ്റിയൻ‌മാർ‌ ആക്രമണകാരികളെ പിന്തിരിപ്പിച്ചു, കൂടാതെ അവരുടെ വ്യാപാര അഭിലാഷങ്ങൾ‌ നിലനിർത്തുന്നതിനായി സെല്യൂസിഡുകളുമായി നല്ല ബന്ധം പുലർത്താൻ‌ അവർ‌ ഉത്സുകരായിരുന്നുവെന്ന് രേഖകൾ‌ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. സെലൂസിഡുകൾക്ക് നബറ്റിയന്മാരെ സൈനികപരമായി കീഴടക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും അവരുടെ ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് സംസ്കാരം നബാറ്റിയന്മാരെ ശാശ്വതമായി സ്വാധീനിച്ചു. കലയിലും വാസ്തുവിദ്യയിലുമുള്ള പുതിയ ആശയങ്ങൾ നബറ്റിയക്കാരെ സ്വാധീനിച്ചു, അതേ സമയം അവരുടെ അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ച സാമ്രാജ്യം ക്രി.മു. 150 ഓടെ സിറിയയിലേക്ക് വടക്കോട്ട് വികസിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. "സാമ്രാജ്യം" എന്ന പദം ഇവിടെ അയഞ്ഞ രീതിയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു, കാരണം ഇത് കൂടുതൽ സ്വാധീന മേഖലയായിരുന്നു. നബാറ്റിയൻ‌മാർ‌ വടക്കോട്ട് വികസിച്ചതോടെ കൂടുതൽ‌ കാരണവർ‌ റൂട്ടുകളും തൽ‌ഫലമായി വ്യാപാര സമ്പത്തും അവരുടെ നിയന്ത്രണത്തിലായി. പ്രദേശിക ഏറ്റെടുക്കലിനോ സാംസ്കാരിക ആധിപത്യത്തിനോ പകരം പ്രാഥമികമായി ഇത് അവരെ പ്രചോദിപ്പിച്ചു!</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:ഗ്യാലറിക്ക് മുന്നിൽ ആയി മലയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ഗുഹ സമുച്ഛയങ്ങൾ .jpg|പകരം=ഗ്യാലറിക്ക് മുന്നിൽ ആയി മലയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ഗുഹ സമുച്ഛയങ്ങൾ |ലഘുചിത്രം|ഗ്യാലറിക്ക് മുന്നിൽ ആയി മലയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ഗുഹ സമുച്ഛയങ്ങൾ ]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>നബാറ്റിയക്കാരുടെ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന സാമ്പത്തിക, രാഷ്ട്രീയ ശക്തി റോമാക്കാരെ വിഷമിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി, ക്രി.മു.. 63-ൽ പോംപി പെട്രയെ തകർക്കാൻ ഒരു ശക്തിയെ അയച്ചു. നബേഷ്യൻ രാജാവ് അരേറ്റാസ് മൂന്നാമൻ ഒന്നുകിൽ റോമൻ സൈന്യത്തെ പരാജയപ്പെടുത്തുകയോ അവരുമായി സമാധാനം പുലർത്തുന്നതിന് തയ്യാർ ആവുകയോ ചെയ്തു ചെയ്തു. പിന്നീട്, റോമാക്കാരുമായുള്ള യുദ്ധത്തിൽ പാർത്തിയക്കാരുമായി ചേർന്ന് നബാറ്റിയക്കാർ ഒരു തെറ്റ് ചെയ്തു. പാർത്തിയക്കാരുടെ തോൽവിക്ക് ശേഷം പെട്രയ്ക്ക് റോമിന് അടിയറവു അർപ്പിക്കേണ്ടിവന്നു. ഈ അടിയറവു അർപ്പിക്കുന്നതിൽ അവർ പിന്നോട്ട് പോയപ്പോൾ, റോമൻ വാസിയായ രാജാവായ ഹെരോദാവ് അവരെ രണ്ടുതവണ ആക്രമിച്ചു. ക്രി.മു. 31-ലെ രണ്ടാമത്തെ ആക്രമണത്തിൽ, സിറിയയിലേക്കുള്ള ലാഭകരമായ വടക്കൻ വ്യാപാര മാർഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ നബറ്റിയൻ പ്രദേശത്തിന്റെ വലിയൊരു ഭാഗം അദ്ദേഹം നിയന്ത്രിച്ചു. അവരുടെ വ്യാപാര സാമ്രാജ്യം പഴയ പ്രതാപത്തിന്റെ ഷെല്ലായി ചുരുങ്ങിയതോടെ നബേഷ്യൻ സാമ്രാജ്യം ഒന്നര നൂറ്റാണ്ടോളം സ്തംഭിച്ചു. അവസാനത്തെ നബാറ്റിയൻ രാജാവായിരുന്ന റബ്ബൽ രണ്ടാമൻ റോമാക്കാരുമായി ഒരു കരാറുണ്ടാക്കി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതകാലത്ത് ആക്രമണം നടത്താത്തിടത്തോളം കാലം, അദ്ദേഹം മരിച്ചതിനുശേഷം അവരെ അകത്തേക്ക് കടത്താൻ അനുവദിക്കും. എ.ഡി. 106-ൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണശേഷം റോമാക്കാർ നബാറ്റിയൻ രാജ്യം അവകാശപ്പെടുകയും കോളനഡ് തെരുവ്, കുളികൾ, ആധുനിക റോമൻ ജീവിതത്തിന്റെ പൊതുവായ കെണികൾ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് സാധാരണ രൂപമാറ്റം വരുത്തുകയും ചെയ്തു.</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>നബേഷ്യൻ സംസ്കാരത്തെക്കുറിച്ച് അറിയപ്പെടുന്ന മിക്കതും റോമൻ പണ്ഡിതനായ സ്ട്രാബോയുടെ രചനകളിൽ നിന്നാണ്. ജനാധിപത്യത്തിന്റെ ഒരു മനോഭാവം നിലനിന്നിരുന്നുവെങ്കിലും അവരുടെ സമുദായത്തെ ഒരു രാജകുടുംബമാണ് ഭരിക്കുന്നതെന്ന് അദ്ദേഹം രേഖപ്പെടുത്തി. നബാറ്റിയക്കാരുടെ ഭ material തികവാദത്തെയും സ്ട്രാബോ കുറിക്കുന്നു.</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>റോമൻ സാമ്രാജ്യവുമായി കൂട്ടിച്ചേർത്തതോടെ പെട്ര വീണ്ടും അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ചു. നഗരം അതിന്റെ പ്രബലമായ സമയത്ത് 20,000-30,000 ആളുകളെ പാർപ്പിച്ചിരിക്കാം. സിറിയയിലെ പാൽമിറയിലേക്കുള്ള വ്യാപാര മാർഗങ്ങൾ മാറിയതും അറേബ്യയ്ക്ക് ചുറ്റുമുള്ള കടൽ വ്യാപാരം വ്യാപിപ്പിച്ചതും പെട്രയുടെ ഭാഗ്യം കുറയാൻ തുടങ്ങി. ക്രി.വ. 363-ൽ പെട്രയുടെ സ്വതന്ത്രമായ കെട്ടിടങ്ങൾ അക്രമാസക്തമായ ഭൂകമ്പത്തിൽ നിലത്തുവീണപ്പോൾ നഗരം മറ്റൊരു തിരിച്ചടി നേരിട്ടു. ഭാഗ്യവശാൽ, പെട്രയുടെ ഏറ്റവും വലിയ നിർമ്മാണങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടു, അവ ശിലാഫലകങ്ങളിലായി കൊത്തിവച്ചിട്ടുണ്ട്.!</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>നാലാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മറ്റൊരു ഭൂകമ്പത്തിന് മുമ്പോ ശേഷമോ പെട്ര നിവാസികൾ നഗരം വിട്ടുപോയോ എന്ന് അറിയില്ല.അതിനു എവിടെയും തെളിവുകളും ഇല്ല വളരെ കുറച്ച് വെള്ളി നാണയങ്ങളോ മറ്റു വിലപിടിപ്പുള്ള വസ്തുവകകളോ പെട്രയിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട് എന്ന വസ്തുത സൂചിപ്പിക്കുന്നത്, അവിടെ ഒരു സമ്പന്ന സംവിധാനം ഉണ്ടായിരുന്നു എന്നത് തന്നെ ആണ് . ഒരു സിദ്ധാന്തം പറയുന്നത് പെട്ര നഗരം പ്രാഥമികമായി ഒരു മത-ഭരണ കേന്ദ്രമായിരുന്നു, യുദ്ധസമയത്ത് ഇടയ്ക്കിടെ ഒരു കോട്ടയായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയും ശവകുടീരങ്ങളുടെയും മുൻ‌തൂക്കം ഈ സിദ്ധാന്തത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു, മരിച്ചവർ കൂടുതൽ കൂടുതൽ പെട്രയുടെ സ്ഥലം ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ, ജീവനുള്ളവർ "വിശുദ്ധ" നഗരത്തിന്റെ ആന്തരിക പരിധിക്കുപുറത്തുള്ള മറ്റ് ഗുഹകളിലേക്കോ കൂടാരങ്ങളിലേക്കോ താമസം മാറ്റി.</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>എ.ഡി ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മുസ്‌ലിം പിടിച്ചടക്കിയപ്പോഴേക്കും പെട്ര അവ്യക്തതയിലായിരുന്നുവെന്ന് വ്യക്തമാണ്. എ.ഡി. 747 ലെ മറ്റൊരു ഭൂകമ്പത്തിൽ നഗരം വീണ്ടും തകർന്നു, പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലോ പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലോ ഒരു ചെറിയ ക്രൂസേഡർ സമൂഹത്തെ പാർപ്പിച്ചു. പിന്നീട് 1812 ൽ ജോഹാൻ ലുഡ്വിഗ് ബർക്ക്‌ഹാർട്ട് ഇത് പുറം ലോകത്തിനായി വീണ്ടും കണ്ടെത്തുന്നതുവരെ പെട്ര എന്ന നഗരം വിസ്മൃതിയിൽ നിലകൊണ്ടു ![[പ്രമാണം:പെട്രയുടെ പ്രവേശന കവാടത്തിൽ .jpg|പകരം= At the entrance to Petra|ലഘുചിത്രം|പെട്രയുടെ പ്രവേശന കവാടത്തിൽ ]]</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>'''അവശേഷിപ്പുകൾ'''</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>'''അവശേഷിപ്പുകൾ'''</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>നിങ്ങൾ സിഖിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുമ്പോൾ, പാത അഞ്ച് മീറ്ററോളം ഇടുങ്ങിയതും 200 മീറ്ററിലധികം ഉയരമുള്ള മല മതിലുകൾ ഗോപുരവുമായാണ് കാണുക , ഒരുകാലത്ത് ദുഷാര, അൽ-ഉസ്സ ദേവന്മാരുടെ ഐക്കണുകൾ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന സ്ഥലങ്ങളിൽ മലയുടെ വലിയ നിഴലുകൾ കാണാം . . സിബിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടത്തിൽ ഒരിക്കൽ നബറ്റിയക്കാർ നിർമ്മിച്ച ഒരു ആചാരപരമായ കമാനം ഉണ്ടായിരുന്നു. ഒൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനം വരെ ഇത് നിലനിന്നിരുന്നു, നിങ്ങൾ തോട്ടിൽ പ്രവേശിക്കുമ്പോൾ അതിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഇപ്പോഴും കാണാം. പെട്രയിലേക്ക് വെള്ളം എത്തിക്കുന്നതിനായി ചുവരുകളിൽ മുറിച്ച യഥാർത്ഥ ചാനലുകളും കാണാം, ചില സ്ഥലങ്ങളിൽ യഥാർത്ഥ ടെറാക്കോട്ട പൈപ്പുകൾ ഇപ്പോഴും നിലവിലുണ്ട്.</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>[[പ്രമാണം:പെട്ര പ്രവേശന കവാടം .jpg|പകരം= Place Index at the entrance|ലഘുചിത്രം|പ്രവേശന കവാടത്തിലെ സ്ഥല സൂചിക ]]</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:പെട്ര പ്രവേശന കവാടം .jpg|പകരം= Place Index at the entrance|ലഘുചിത്രം|പ്രവേശന കവാടത്തിലെ സ്ഥല സൂചിക ]]</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>ആരാധനാലയങ്ങളും ശവകുടീരങ്ങളുമാണ് പെട്രയിലെ പ്രധാന അവശേഷിപ്പുകൾ. എണ്ണൂറിലധികം ശവകുടീരങ്ങൾ ഇവിടെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഏൺ, കൊറിന്ത്യൻ, സിൽക് എന്നിങ്ങനെ അറിയപ്പെടുന്ന മൂന്നു മുഖപ്പുള്ള ഒറ്റക്കല്ലിൽ കൊത്തിയെടുത്ത രാജകീയ ശവകുടീരങ്ങൾ നഗരത്തിലായി കാണപ്പെടുന്നു. രാജാവിന്റെമതിൽ എന്നാണ് ഇതറിയപ്പെടുന്നത്. ഇതിനു ചുറ്റുപാടുമായി കൽഭിത്തിയിലെല്ലാം ചെറിയ പൊത്തുപോലെ സാധാരണക്കാരുടെ ശവകുടീരങ്ങൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>ആരാധനാലയങ്ങളും ശവകുടീരങ്ങളുമാണ് പെട്രയിലെ പ്രധാന അവശേഷിപ്പുകൾ. എണ്ണൂറിലധികം ശവകുടീരങ്ങൾ ഇവിടെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഏൺ, കൊറിന്ത്യൻ, സിൽക് എന്നിങ്ങനെ അറിയപ്പെടുന്ന മൂന്നു മുഖപ്പുള്ള ഒറ്റക്കല്ലിൽ കൊത്തിയെടുത്ത രാജകീയ ശവകുടീരങ്ങൾ നഗരത്തിലായി കാണപ്പെടുന്നു. രാജാവിന്റെമതിൽ എന്നാണ് ഇതറിയപ്പെടുന്നത്. ഇതിനു ചുറ്റുപാടുമായി കൽഭിത്തിയിലെല്ലാം ചെറിയ പൊത്തുപോലെ സാധാരണക്കാരുടെ ശവകുടീരങ്ങൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>'''നബാത്തിയൻമാർ''' ഒരു കാലഘട്ടത്തിൻറെ ഓർമ്മകൾ മുഴുവൻ അയവിറക്കാൻ വിധം ഇന്നത്തെ സമൂഹത്തിനും ഒരു പക്ഷെ ഇനിയും ആയിരം ആയിരം വർഷങ്ങൾക്കപ്പുറവും മാനവ ചരിത്രത്തിൽ മാറ്റുകൂട്ടാൻ കാലങ്ങൾക്ക് പോലും തകർക്കാൻ കഴിയാത്ത ഒരു ലോക അത്ഭുതദൃശ്യം വിധാനിച്ച പെട്ര എന്ന ഈ പുരാതന നഗരം അമ്മാനിൽ നിന്നും ഇരുനൂറ്റി പതിനഞ്ചു കിലോമീറ്ററും ജോർധാനിലെ തുറമുഖ പട്ടണമായ അക്കാബയിൽ നിന്നും നൂറ്റി ഇരുപത്തി അഞ്ചു കിലോ മീറ്ററും ആണ് രേഖപെടുത്തിയിട്ടുള്ള ദൂരം. വാടി മൂസയിൽ ആണ് പെട്ര എന്ന അതിപുരാതനമായ ഈ നഗരം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്! അമ്പതു ജോർദാൻ ദിനാർ ആണ് അകത്തേക്ക് കടക്കാൻ ഫീസ് അത് ഇനത്തെ [ 16 / 08 /2018 ] നിലയിൽ ഭാരതീയ ഒൻപതിനായിരത്തോളം വരും ! പ്രവേശന കവാടത്തിൽ നിന്ന് ടിക്കറ്റ് എടുത്തു സുരക്ഷാ വാതിലിലൂടെ കടന്നാൽ ആദ്യം കാണുക 'ബാബൽ സിക്ക് ' എന്ന് പറയുന്ന സ്വാഗത സ്തൂപങ്ങൾ ആണ് പ്രവേശന സ്വാഗത സ്തൂപങ്ങൾ എന്ന് പറയപെടുന്ന മഞ്ഞപാറയുടെ ചെരുവിൽ കല്ലിൽ കൊത്തിയുണ്ടാക്കിയ ഈ സ്തൂപങ്ങൾ നമ്മുടെ കേരളത്തിലെ <nowiki>''</nowiki>ഓണത്തപ്പൻ<nowiki>''</nowiki> പോലുള്ള ഒരു നിർമ്മാണമാണ് എന്ന് തോന്നിപോകും .</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>'''നബാത്തിയൻമാർ''' ഒരു കാലഘട്ടത്തിൻറെ ഓർമ്മകൾ മുഴുവൻ അയവിറക്കാൻ വിധം ഇന്നത്തെ സമൂഹത്തിനും ഒരു പക്ഷെ ഇനിയും ആയിരം ആയിരം വർഷങ്ങൾക്കപ്പുറവും മാനവ ചരിത്രത്തിൽ മാറ്റുകൂട്ടാൻ കാലങ്ങൾക്ക് പോലും തകർക്കാൻ കഴിയാത്ത ഒരു ലോക അത്ഭുതദൃശ്യം വിധാനിച്ച പെട്ര എന്ന ഈ പുരാതന നഗരം അമ്മാനിൽ നിന്നും ഇരുനൂറ്റി പതിനഞ്ചു കിലോമീറ്ററും ജോർധാനിലെ തുറമുഖ പട്ടണമായ അക്കാബയിൽ നിന്നും നൂറ്റി ഇരുപത്തി അഞ്ചു കിലോ മീറ്ററും ആണ് രേഖപെടുത്തിയിട്ടുള്ള ദൂരം. വാടി മൂസയിൽ ആണ് പെട്ര എന്ന അതിപുരാതനമായ ഈ നഗരം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്! അമ്പതു ജോർദാൻ ദിനാർ ആണ് അകത്തേക്ക് കടക്കാൻ ഫീസ് അത് ഇനത്തെ [ 16 / 08 /2018 ] നിലയിൽ ഭാരതീയ ഒൻപതിനായിരത്തോളം വരും ! പ്രവേശന കവാടത്തിൽ നിന്ന് ടിക്കറ്റ് എടുത്തു സുരക്ഷാ വാതിലിലൂടെ കടന്നാൽ ആദ്യം കാണുക 'ബാബൽ സിക്ക് ' എന്ന് പറയുന്ന സ്വാഗത സ്തൂപങ്ങൾ ആണ് പ്രവേശന സ്വാഗത സ്തൂപങ്ങൾ എന്ന് പറയപെടുന്ന മഞ്ഞപാറയുടെ ചെരുവിൽ കല്ലിൽ കൊത്തിയുണ്ടാക്കിയ ഈ സ്തൂപങ്ങൾ നമ്മുടെ കേരളത്തിലെ <nowiki>''</nowiki>ഓണത്തപ്പൻ<nowiki>''</nowiki> പോലുള്ള ഒരു നിർമ്മാണമാണ് എന്ന് തോന്നിപോകും .</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:പ്രവേശന കവാടം കഴിഞ്ഞാൽ ആദ്യം കാണുന്ന നടവഴി.jpg|പകരം= After the entrance First Look at the Walkway ..!|ലഘുചിത്രം|പ്രവേശന കവാടം കഴിഞ്ഞാൽ ആദ്യം കാണുന്ന നടവഴി]]</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker" data-marker="−"></td> <td class="diff-deletedline diff-side-deleted"><br /></td> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-added"></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>ഇരുനൂറു മീറ്റർ കഴിഞ്ഞാൽ പ്രകൃതിയുടെ പ്രതിഭാസം കനിഞ്ഞു നല്കിയപോലെ മനോഹരമായ രണ്ടു കുഞ്ഞു മലകൾക്കിടയിൽ പണിതതും ക്രിസ്തുവിനു ശേഷം മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഉണ്ടായ ഒരു ഭൂമികുലുക്കത്തിൽ തകർന്നു പോയതും ആയ ആർച്ച് രൂപത്തിൽ ഉള്ള നബാത്തിയൻ മാരുടെ പട്ടണത്തിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടത്തിൻറെ അവശേഷിപ്പുകൾ കാണാം ..!</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>ഇരുനൂറു മീറ്റർ കഴിഞ്ഞാൽ പ്രകൃതിയുടെ പ്രതിഭാസം കനിഞ്ഞു നല്കിയപോലെ മനോഹരമായ രണ്ടു കുഞ്ഞു മലകൾക്കിടയിൽ പണിതതും ക്രിസ്തുവിനു ശേഷം മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഉണ്ടായ ഒരു ഭൂമികുലുക്കത്തിൽ തകർന്നു പോയതും ആയ ആർച്ച് രൂപത്തിൽ ഉള്ള നബാത്തിയൻ മാരുടെ പട്ടണത്തിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടത്തിൻറെ അവശേഷിപ്പുകൾ കാണാം ..!</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:മലയിടുക്കിലൂടെ വീണ്ടും മുന്നോട്ട് ..!.jpg|പകരം=മലയിടുക്കിലൂടെ വീണ്ടും മുന്നോട്ട് ..!|ലഘുചിത്രം|മലയിടുക്കിലൂടെ വീണ്ടും മുന്നോട്ട് ..!]]</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker" data-marker="−"></td> <td class="diff-deletedline diff-side-deleted"><br /></td> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-added"></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>പ്രവേശന കവാടത്തിൽ എത്തിയാൽ മുന്നോട്ടുള്ള യാത്ര അൻപതുമുതൽ നൂറുവരെ മീറ്റർ ഉയരമുള്ള പാറയിടുക്കിലൂടെയാണ് ശാഖകളും ഉപശാഖകളും ആയി നാനാ വഴിയിലേക്ക് പറയിടുക്കിലൂടെ യുള്ള യാത്ര വല്ലാത്ത ഒരു അനുഭവം തന്നെയാണ്. രണ്ടായിരം വർഷങ്ങൾക്കു മുന്നേ തുടങ്ങി അയ്യായിരം വർഷങ്ങള്ക്കു മുൻപേ അതായത്‌ നമ്മുടെ ഭാരതത്തിൽ അജന്ത എല്ലോറ ഗുഹകൾ ഉണ്ടാവുന്നതിനു രണ്ടായിരം വർഷങ്ങൾക്കു മുൻപ് നബാതിയന്മാർ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന സമൂഹം [ ആറായിരം വർഷങ്ങള്ക്കു മുൻപ് സൗദിയിൽ നിന്നും പാലായനം ചെയ്തവർ ആണെന്നുംപറയപ്പെടുന്നു അന്നത്തെ കച്ചവട മാർഗ്ഗമായി കരുതപ്പെടുന്ന സിൽക്ക് റൂട്ടിൽ പ്രധാന പട്ടണമായി ഈ റോക് സിറ്റിയെ വാർത്തെടുക്കുകയായിരുന്നു എന്നറിയുമ്പോൾ ആ ജനതയുടെ കഴിവിനെ നമ്മൾ അറിയാതെ ആരാധിച്ചു പോകുന്ന ശില്പചാരുത അതൊന്നു വേറെ തന്നെയാണ് .</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>പ്രവേശന കവാടത്തിൽ എത്തിയാൽ മുന്നോട്ടുള്ള യാത്ര അൻപതുമുതൽ നൂറുവരെ മീറ്റർ ഉയരമുള്ള പാറയിടുക്കിലൂടെയാണ് ശാഖകളും ഉപശാഖകളും ആയി നാനാ വഴിയിലേക്ക് പറയിടുക്കിലൂടെ യുള്ള യാത്ര വല്ലാത്ത ഒരു അനുഭവം തന്നെയാണ്. രണ്ടായിരം വർഷങ്ങൾക്കു മുന്നേ തുടങ്ങി അയ്യായിരം വർഷങ്ങള്ക്കു മുൻപേ അതായത്‌ നമ്മുടെ ഭാരതത്തിൽ അജന്ത എല്ലോറ ഗുഹകൾ ഉണ്ടാവുന്നതിനു രണ്ടായിരം വർഷങ്ങൾക്കു മുൻപ് നബാതിയന്മാർ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന സമൂഹം [ ആറായിരം വർഷങ്ങള്ക്കു മുൻപ് സൗദിയിൽ നിന്നും പാലായനം ചെയ്തവർ ആണെന്നുംപറയപ്പെടുന്നു അന്നത്തെ കച്ചവട മാർഗ്ഗമായി കരുതപ്പെടുന്ന സിൽക്ക് റൂട്ടിൽ പ്രധാന പട്ടണമായി ഈ റോക് സിറ്റിയെ വാർത്തെടുക്കുകയായിരുന്നു എന്നറിയുമ്പോൾ ആ ജനതയുടെ കഴിവിനെ നമ്മൾ അറിയാതെ ആരാധിച്ചു പോകുന്ന ശില്പചാരുത അതൊന്നു വേറെ തന്നെയാണ് .</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>ഒരു [[കുതിര]]വണ്ടിക്ക് കടന്നുപോകാവുന്ന വിധത്തിൽ വീതിയുള്ള ആ മലയിടുക്കിലൂടെ ഏകദേശം രണ്ടരകിലോമീറ്റർ നടന്നാൽ ട്രഷറി യിൽ എത്താം. ആ രണ്ടരകിലോമീറ്ററും ചുറ്റുപാടുകൾ നോക്കി മനാസ്സിലാക്കി വേണം നടക്കാൻ ശവകുടീരങ്ങൾ മലയുടെ ഇരുഭാഗത്തും ആയി പലയിടത്തും കാണാൻ കഴിയും. </div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>ഒരു [[കുതിര]]വണ്ടിക്ക് കടന്നുപോകാവുന്ന വിധത്തിൽ വീതിയുള്ള ആ മലയിടുക്കിലൂടെ ഏകദേശം രണ്ടരകിലോമീറ്റർ നടന്നാൽ ട്രഷറി യിൽ എത്താം. ആ രണ്ടരകിലോമീറ്ററും ചുറ്റുപാടുകൾ നോക്കി മനാസ്സിലാക്കി വേണം നടക്കാൻ ശവകുടീരങ്ങൾ മലയുടെ ഇരുഭാഗത്തും ആയി പലയിടത്തും കാണാൻ കഴിയും. </div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>രണ്ടു കിലോമീറ്ററോളം ചുറ്റിക്കറങ്ങിയ ശേഷം, പെട്രയുടെ എല്ലാ സ്മാരകങ്ങളിലും ഏറ്റവും ആകർഷണീയമായ ട്രഷറി എന്നറിയപ്പെടുന്ന സിക്ക് പെട്ടെന്ന് തുറക്കുന്നു -അൽ-ഖസ്നെഹ് (അറബിക്ക് "ട്രഷറി"). പുരാതന കാലത്തെ അതിമനോഹരമായ അവശിഷ്ടങ്ങളിലൊന്നായ ഇത് ഒരു പർവതത്തിന്റെ വശത്ത് നിന്ന് ഖര പാറയിൽ നിന്ന് കൊത്തിയെടുത്തതാണ്, 40 മീറ്ററിലധികം ഉയരത്തിൽ നിൽക്കുന്നു. ഇത് ഒരു രാജകീയ ശവകുടീരമായിരുന്നെങ്കിലും, കടൽക്കൊള്ളക്കാർ തങ്ങളുടെ നിധി അവിടെ ഒളിപ്പിച്ചുവെന്ന ഐതിഹ്യത്തിൽ നിന്നാണ് ട്രഷറിക്ക് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്, രണ്ടാം ലെവലിന്റെ മധ്യഭാഗത്തായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു ഭീമൻ ശിലാഫലകത്തിൽ. പുരാതന ഫറോണിക് നിധികളാൽ നിറയുമെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന ബെഡൂയിനുകൾ ഇടയ്ക്കിടെ തോക്കുകൾഅവിടേക്കു പ്രയോഗിച്ചതായി ചരിത്ര അന്വേഷകർ അനുമാനിക്കുന്നു : ഇതിന് തെളിവ് ബുള്ളറ്റ് ദ്വാരങ്ങളിൽ കാണാം. </div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"><a class="mw-diff-movedpara-left" title="ഖണ്ഡിക മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. പുതിയ സ്ഥാനത്തേക്ക് ചെല്ലാൻ ഞെക്കുക." href="#movedpara_14_1_rhs">⚫</a></td> <td class="diff-deletedline diff-side-deleted"><div><a name="movedpara_13_0_lhs"></a><del class="diffchange diffchange-inline">ശേഷം </del>മനോഹരമായ ഒരു കാഴ്ചയിൽ ട്രഷറി എന്ന് വിളിക്കുന്ന കല്ലിൽ കൊത്തിയ ചരിത്ര സ്മാരകത്തിലേക്കു നമ്മൾ എത്തുകയായി ഈ ട്രഷറിയുടെ അടുത്തായി പലശാഖകൾ ആയി പോകുന്ന വഴിയിൽ എല്ലാം മേല്പറഞ്ഞ ഗുഹാ സമുച്ഛയങ്ങൾ കാണാൻ കഴിയും പലതും ശവ കുടീരങ്ങളോ മറ്റോ ആണ് ..ദേവാലയങ്ങൾ സാമാന്യം നല്ല രീതിയിൽ തന്നെ ഉണ്ടാക്കിയിരുന്നു എന്നത് സ്ഥലത്തിന്റെ വീതിയും നീളവും അവശേഷിപ്പുകളും കണ്ടു മനസ്സിലാവുന്നതാണ് </div></td> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-added"></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:Petra treasury.!.jpg|പകരം= A beautiful view of the treasury through the gap of rocks over 50 meters high!|ലഘുചിത്രം|അൻപതോളം മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ ഉള്ള പാറക്കെട്ടുകളുടെ വിടവിലൂടെ ട്രഷറിയുടെ ഒരു മനോഹര ദൂരക്കാഴ്ച ..! ]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker"><a class="mw-diff-movedpara-right" title="ഖണ്ഡിക മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. പഴയ സ്ഥാനത്തേക്ക് ചെല്ലാൻ ഞെക്കുക." href="#movedpara_13_0_lhs">⚫</a></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div><a name="movedpara_14_1_rhs"></a>മനോഹരമായ ഒരു കാഴ്ചയിൽ ട്രഷറി എന്ന് വിളിക്കുന്ന കല്ലിൽ കൊത്തിയ ചരിത്ര സ്മാരകത്തിലേക്കു നമ്മൾ എത്തുകയായി<ins class="diffchange diffchange-inline">..!</ins> ഈ ട്രഷറിയുടെ അടുത്തായി പലശാഖകൾ ആയി പോകുന്ന വഴിയിൽ എല്ലാം മേല്പറഞ്ഞ ഗുഹാ സമുച്ഛയങ്ങൾ കാണാൻ കഴിയും പലതും ശവ കുടീരങ്ങളോ മറ്റോ ആണ് ..ദേവാലയങ്ങൾ സാമാന്യം നല്ല രീതിയിൽ തന്നെ ഉണ്ടാക്കിയിരുന്നു എന്നത് സ്ഥലത്തിന്റെ വീതിയും നീളവും അവശേഷിപ്പുകളും കണ്ടു മനസ്സിലാവുന്നതാണ്<ins class="diffchange diffchange-inline"> </ins> </div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>[[പ്രമാണം:പെട്രയിലെ ഗ്യാലറി എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്റ്റേഡിയം .jpg|പകരം=petra gallery..! |ലഘുചിത്രം|പെട്രയിലെ സ്റ്റേഡിയം അഥവാ ഗ്യാലറി ]]</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:പെട്രയിലെ ഗ്യാലറി എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്റ്റേഡിയം .jpg|പകരം=petra gallery..! |ലഘുചിത്രം|പെട്രയിലെ സ്റ്റേഡിയം അഥവാ ഗ്യാലറി ]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>സിക്ക് വലത്തോട്ട് തിരിഞ്ഞ് നഗരത്തിലേക്ക് നീങ്ങുമ്പോൾ, കുറച്ചു കൂടി മുന്നോട്ടു നടന്നാൽ ഇടതുഭാഗത്തായി പൂർണ്ണമായും കല്ലിൽ കൊത്തിയ വലിയ ഒരു ഗ്യാലറി കാണാം 8000 സീറ്റുകളുള്ള ഈ ആംഫിതിയേറ്ററിന് പിന്നിൽ പാറക്കെട്ടുകൽ ഒരു വെർച്വൽ ശ്മശാനമായി മാറുന്നു. ക്രി.വ. 106-ൽ നബാറ്റിയന്മാരെ പരാജയപ്പെടുത്തിയതിനുശേഷം റോമാക്കാർ നിർമ്മിച്ചതാണെന്ന് ആദ്യം കരുതിയിരുന്ന ഈഗ്യാലറി ക്രിസ്തുവിന്റെ കാലഘട്ടത്തിൽ നബാറ്റിയക്കാർ ഈ ആംഫിതിയേറ്ററിനെ പാറയിൽ നിന്ന് മുറിച്ചുമാറ്റി എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു ഈ പ്രക്രിയയിൽ നിരവധി ഗുഹകളിലൂടെയും ശവകുടീരങ്ങളിലൂടെയും തകർത്തു കളഞ്ഞതായി അനുമാനിക്ക പെടുന്നു സ്റ്റേജ് ഫ്ലോറിനടിയിൽ സ്റ്റോർ റൂമുകളും ഒരു സ്ലോട്ടും ഉണ്ടായിരുന്നു, ഇതിന്റെ പ്രധാന ഭാഗത്തിലൂടെ മൃഗവിനോദം നടത്തിയതായി കരുതപ്പെടുന്ന രണ്ടു വാതിലുകൾ കോടി കാണാം ഈ സ്ലോട്ടിലൂടെ ഒരു മാർബിൾ ഹെർക്കുലീസ് പ്രതിമ വർഷങ്ങൾക്കുമുമ്പ് കണ്ടെത്തിയിരുന്നു! </div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"><a class="mw-diff-movedpara-left" title="ഖണ്ഡിക മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. പുതിയ സ്ഥാനത്തേക്ക് ചെല്ലാൻ ഞെക്കുക." href="#movedpara_18_1_rhs">⚫</a></td> <td class="diff-deletedline diff-side-deleted"><div><a name="movedpara_17_0_lhs"></a><del class="diffchange diffchange-inline">അവിടെ</del> <del class="diffchange diffchange-inline">നിന്നും</del> <del class="diffchange diffchange-inline">കുറച്ചു</del> <del class="diffchange diffchange-inline">കൂടി</del> <del class="diffchange diffchange-inline">മുന്നോട്ടു</del> <del class="diffchange diffchange-inline">നടന്നാൽ</del> <del class="diffchange diffchange-inline">ഇടതുഭാഗത്തായി പൂർണ്ണമായും കല്ലിൽ കൊത്തിയ വലിയ ഒരു ഗ്യാലറി കാണാം നബാത്തിയാണ് മാർ</del> അവരുടെ പലവിധ വിനോദ ഉപാധികൾക്കായി <del class="diffchange diffchange-inline">ഉണ്ടാക്കിയ</del> ആ സ്റ്റേഡിയത്തെ മൂവായിരം കൊല്ലങ്ങൾക്കു മുന്നേ ഉണ്ടായ വലിയൊരു ഭൂമി കുലുക്കത്തിന് അതിന്റെ ഭാഗികമായ ഭാഗങ്ങൾ തകർക്കാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നു എന്ന് ചരിത്രത്തിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട് !</div></td> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-added"></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:പെട്രയിലെ കല്ലിൽ കൊത്തിയ എണ്ണായിരം ഇരിപ്പിടങ്ങൾ ഉള്ള ഗ്യാലറി.!.jpg|പകരം=A gallery of eight thousand stone carvings in Petra.!|ലഘുചിത്രം|പെട്രയിലെ കല്ലിൽ കൊത്തിയ എണ്ണായിരം ഇരിപ്പിടങ്ങൾ ഉള്ള ഗ്യാലറി.!]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker"><a class="mw-diff-movedpara-right" title="ഖണ്ഡിക മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. പഴയ സ്ഥാനത്തേക്ക് ചെല്ലാൻ ഞെക്കുക." href="#movedpara_17_0_lhs">⚫</a></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div><a name="movedpara_18_1_rhs"></a><ins class="diffchange diffchange-inline">'''നബാത്തിയൻ</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline">മാരും'''</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline">,</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline">റോമൻ</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline">രാജാക്കൻ</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline">മാരും</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline">പലകാലഘട്ടങ്ങളിൽ</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline"> </ins>അവരുടെ പലവിധ വിനോദ ഉപാധികൾക്കായി <ins class="diffchange diffchange-inline">ഉണ്ടാക്കിയതും ഉപയോഗിച്ചതുമായ</ins> <ins class="diffchange diffchange-inline"> </ins>ആ സ്റ്റേഡിയത്തെ<ins class="diffchange diffchange-inline">,</ins> മൂവായിരം കൊല്ലങ്ങൾക്കു മുന്നേ ഉണ്ടായ വലിയൊരു ഭൂമി കുലുക്കത്തിന് അതിന്റെ ഭാഗികമായ ഭാഗങ്ങൾ തകർക്കാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നു എന്ന് ചരിത്രത്തിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട് !</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>അതിനോട് വലതു വശം ചേർന്ന് അനേകം ഗുഹകൾ കൊത്തിയ വലിയ റോക് സമുച്ചയം കാണാം അതിനുള്ളിൽ അനേകം മുറികളോടുകൂടിയ ഗുഹകൾ ആണ് ധാന്യ സംഭരണവും വിപണനവും നടത്തിയ സ്ഥലങ്ങൾ ആണ് അത് എന്ന് അവിടെ വച്ച സൂചികയിൽ നിന്നും മനസ്സിലാക്കാം.! </div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker"><a class="mw-diff-movedpara-right" title="ഖണ്ഡിക മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. പഴയ സ്ഥാനത്തേക്ക് ചെല്ലാൻ ഞെക്കുക." href="#movedpara_21_0_lhs">⚫</a></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div><a name="movedpara_18_5_rhs"></a>ജലസേചനത്തിനായി അക്കാലത്തുതന്നെ ഡാം പണിതുകൊണ്ടു അവിടെ നിന്നും <ins class="diffchange diffchange-inline">അഞ്ചുകിലോമീറ്റര്</ins> ദൂരെ ഉള്ള വാഡിമൂസായിയിൽ നിന്നും ഒരു മാർഗ്ഗം സൃഷ്ട്ടിച്ച അക്കാലത്തെ നിർമ്മാണ വൈദഗ്ദ്യം എടുത്തുപറയേണ്ട ഒന്നുതന്നെ ആണ് ! മലയിടുക്കിൽ ഉള്ള ചെരുവിൽ നീർച്ചാലുകൾ നിർമ്മിച്ച ആ നിര്മ്മാണരീതി മഹത്തരം തന്നെ ..! ആധുനിക മനുഷ്യന്റെ ഇന്നത്തെ ആവശ്യമായ ചില കൈകടത്തലുകൾ അതിന്റെ മനോഹാരിതക്കു പഴമയുടെ ഭംഗി ചാർത്തുന്നില്ല എങ്കിലും അവയെ ഭാഗിയായി പരിപാലിക്കാൻ ഉള്ള ശ്രമം നടത്തിയിട്ടുണ്ട് ! <ins class="diffchange diffchange-inline">[[പ്രമാണം:ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്നു തരിപ്പണമായ ടെമ്പിൾ എന്ന് വിളി പേരുള്ള നിർമിതിയുടെ ശേഷിപ്പുകൾ !.jpg|പകരം= The remains of the structure, called Temple, were destroyed in the earthquake!|ലഘുചിത്രം|ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്നു തരിപ്പണമായ ടെമ്പിൾ എന്ന് വിളി പേരുള്ള നിർമിതിയുടെ ശേഷിപ്പുകൾ !]]</ins></div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:വിസ്തൃതിയുള്ള പ്രധാന നഗര പ്രദേശത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം.jpg|പകരം=വിസ്തൃതിയുള്ള പ്രധാന നഗര പ്രദേശത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം.!|ലഘുചിത്രം|വിസ്തൃതിയുള്ള പ്രധാന നഗര പ്രദേശത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം.!വലതുവശത്ത് കോണിന് ചുറ്റും ഹാട്രിയൻ ചക്രവർത്തിയുടെ കീഴിലുള്ള റോമൻ ഭരണാധികാരിയായ സെക്റ്റസ് ഫ്ലോറന്റീനിയസിന്റെ ശവകുടീരം ഉണ്ട്]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ആംഫിതിയേറ്ററിന് ശേഷം വാദി വിശാലമാവുകയും ഉടൻ തന്നെ മൂന്ന് ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വിസ്തൃതിയുള്ള പ്രധാന നഗര പ്രദേശത്തെത്തുകയും ചെയ്യും. വലതുവശത്ത്, ജബൽ ഖുബ്തയുടെ പാറയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത റോയൽ ശവകുടീരങ്ങൾ ഉണ്ട് . ആദ്യത്തേത് ഉർൺ ടോംബ് ആണ്, അതിന്റെ തുറന്ന ടെറസാണ് ഇരട്ട പാളികളിൽ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. അകത്തെ മുറി 20 മുതൽ 18 മീറ്റർ വരെ വലുതാണ് , പാറയിലെ പാറ്റേണുകൾ ശ്രദ്ധേയമാണ്. ഉർൺ ടോംബ് ആകർഷകമായ കാഴ്ചയാണ് നൽകുന്നത്, ഒരിക്കൽ ബൈസന്റൈൻ കാലഘട്ടത്തിൽ ഒരു പള്ളിയായി ഇത് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. അടുത്തത് റോമിലെ നീറോയുടെ സുവർണ്ണ കൊട്ടാരത്തിന്റെ തനിപ്പകർപ്പാണെന്ന് ആരോപിക്കപ്പെടുന്ന കൊരിന്ത്യൻ ശവകുടീരം. അവസാനമായി, കൊട്ടാരവും ശവകുടീരവും കാണാം ഒരു റോമൻ കൊട്ടാരത്തിന്റെ മൂന്ന് നിലകളുള്ള സമുച്ചയവും പെട്രയിലെ ഏറ്റവും വലിയ സ്മാരകങ്ങളിലൊന്നാണ്ഇത് മുൻവശത്ത് ഇടത് വശത്തെ മൂലയിൽ കല്ലുകൾ ഘടിപ്പിച്ച് ശവകുടീരം പൂർത്തിയായിട്ടില്ലാത്തതാണ് . വലതുവശത്ത് കോണിന് ചുറ്റും ഹാട്രിയൻ ചക്രവർത്തിയുടെ കീഴിലുള്ള റോമൻ ഭരണാധികാരിയായ സെക്റ്റസ് ഫ്ലോറന്റീനിയസിന്റെ ശവകുടീരം ഉണ്ട്.</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ഗ്യാലറിയിൽ നിന്നും പലവിധ ഹോളിവുഡ് സിനിമകൾക്കും സാക്ഷിയായിട്ടുള്ള 'ആഡ് ഡയർ' എന്ന് വിളിപ്പേരുള്ള നിർമിതിയുടെ പ്രധാന വഴിയിൽ ആണ് ടെമ്പിൾ എന്ന് പേരുള്ള നിർമിതി ഉള്ളത് ..മൂവായിരം കൊല്ലം മുൻപുണ്ടായ ഒരു ഭൂകമ്പത്തെ കുറിച്ച് നേരത്തെ പറഞ്ഞിരുന്നല്ലോ ..! ആ ഭൂകമ്പം ഭാഗികമായി തകർത്ത ഈ നിർമിതിയുടെ ചില ഭാഗങ്ങൾ മാത്രമേ ഇന്ന് നമുക്ക് കാണാൻ കഴിയൂ ..! മഞ്ഞ കല്ലിൽ വൃത്താകൃതിയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത തൂണുകളുടെ ചില ഭാഗങ്ങൾ വീഴാതെ നിൽപ്പുണ്ട് ! താഴേക്ക് നടത്തം തുടരവേ അവർ സ്ഥാപിച്ച നിരവധി നിരകൾ ആയിട്ടുള്ള ഗുഹകൾ കാണാം റോമൻ കോളനഡ് തെരുവിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ആണ് എന്ന് അവ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. റോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ, ഈ പർവത നിരകൾ കച്ചവടത്തെരുവുകൾ ആയി നിന്നിരുന്ന മാർക്കറ്റുകളും വസതികളും ആയിരുന്നു വശങ്ങളിൽ ശാഖകളായി. ഇരുവശത്തുമുള്ള കുന്നുകളുടെ ചരിവുകൾ പുരാതന നഗരത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു.</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>കോളനഡ് തെരുവിലൂടെ പൊതു ജലധാരയുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ നിംഫിയം ഇപ്പോഴും കാണാം . കോളനഡഡ് സ്ട്രീറ്റിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ അറ്റത്ത് ട്രിപ്പിൾ കമാനങ്ങളുള്ള ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേ ഉണ്ട്, ഇത് ആദ്യം തടി വാതിലുകൾ കൊണ്ട് ഘടിപ്പിച്ചിരുന്നു, കൂടാതെ മുറ്റത്തേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടം അല്ലെങ്കിൽ ഖസ്ർ അൽ-ബിന്റിന്റെ "ടെമെനോസ്" അടയാളപ്പെടുത്തി. ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേയുടെ അല്ലെങ്കിൽ ട്രയംഫൽ കമാനത്തിന്റെ വലതുവശത്ത് ചിറകുള്ള സിംഹങ്ങളുടെ ക്ഷേത്രം. നിരകളുടെ തലസ്ഥാനങ്ങളെ അലങ്കരിക്കുന്ന കൊത്തുപണികളുള്ള സിംഹങ്ങളുടെ പേരാണ് ഇതിന് നൽകിയിരിക്കുന്നത്. പ്രധാന പുരുഷദേവനായ ദുഷാരയുടെ പങ്കാളിയായ ഫെർട്ടിലിറ്റി ദേവതയായ അറ്റർഗതിസിനാണ് ക്ഷേത്രം സമർപ്പിച്ചത്.! റോമൻ വസ്തു വിദ്യയുടെ ഒരു പതിപ്പ് ഇവിടെ ദർശിക്കാൻ കഴിയും !</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്ന ട്രിപ്പിൾ കമാനങ്ങളുള്ള ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേ ക്കു മുന്നിൽ !.jpg|പകരം=ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്ന ട്രിപ്പിൾ കമാനങ്ങളുള്ള ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേ ക്കു മുന്നിൽ !|ലഘുചിത്രം|ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്ന ട്രിപ്പിൾ കമാനങ്ങളുള്ള ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേ ക്കു മുന്നിൽ !]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>തെരുവിന്റെ വലതുവശത്ത് നൂറുകണക്കിന് മീറ്റർ അകലെ, ടെമ്പിൾ ഓഫ് വിംഗഡ് ലയൺസിന് സമീപം, മൊസൈക്കുകൾ കൊണ്ട് സമ്പന്നമായ ഒരു ബൈസന്റൈൻ പള്ളി. പെട്രാ ചർച്ചിന്റെ ഓരോ വശത്തെ ഇടനാഴികളിലും 70 ചതുരശ്ര മീറ്റർ വിസ്തൃതമായി സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള മൊസൈക്കുകൾ കൊണ്ടുണ്ടാക്കിയ തറ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു, ഇത് സ്വദേശികളെയും വിദേശികളെയും പുരാണങ്ങളെയും മൃഗങ്ങളെയും ചിത്രീകരിക്കുന്നു, ഒപ്പം സീസണുകൾ, സമുദ്രം, ഭൂമി, ജ്ഞാനം എന്നിവയുടെ വ്യക്തിത്വങ്ങളും ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ പെട്രയുടെ തകർച്ചയെക്കുറിച്ചുള്ള ചോദ്യ സിദ്ധാന്തങ്ങളിലേക്ക് ചോദ്യം വലിച്ചെറിയുന്ന ഈ പള്ളി അഞ്ചാം, ആറാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രധാന കത്തീഡ്രലാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.! 1993 ഡിസംബറിൽ, ബൈസന്റൈൻ ഗ്രീക്കിലെ 152 പാപ്പിറസ് ചുരുളുകളും കുറ അറബിയിൽ കുറിച്ച ഫലകങ്ങളും കണ്ടെത്തിയിരുന്നു . ജോർദാനിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയ പുരാതന കാലത്തെ ഏറ്റവും വലിയ രേഖാമൂലമുള്ള ചുരുളുകൾ നിലവിൽ ഇതാണ് എന്നാണ് മനസ്സിലാക്കുന്നതു , കൂടാതെ പ്രദേശത്തെ ബൈസന്റൈൻ കാലഘട്ടത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരാളം വിവരങ്ങൾ നൽകുന്നു. പെട്ര ചർച്ചും അതിന്റെ മൊസൈക്കുകളും നിലവിൽ ഖനനം ചെയ്ത് സംരക്ഷിക്കുന്നുണ്ട്‌ .</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേയിലൂടെ കടന്നുപോകുമ്പോൾ പിയാസയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നു (അറബിയിൽ, "ഫറോവയുടെ മകളുടെ കൊട്ടാരം"). ഈ നബേഷ്യൻ നിർമ്മാണം ക്രി മു . 30-നാണ്. ദുഷാര ക്ഷേത്രം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. നബേഷ്യൻ പെട്രയിലെ പ്രധാന ആരാധനാലയമായിരിക്കാം ഇത്, പെട്രയിലെ ഒരേയൊരു ഫ്രീസ്റ്റാൻഡിംഗ് ഘടനയാണിത്. റോമൻ പിടിച്ചെടുക്കൽ വരെ ഇത് ഉപയോഗത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. നാലാമത്തെയും എട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെയും ഭൂകമ്പങ്ങൾ കെട്ടിടത്തിന്റെ ബാക്കി ഭാഗങ്ങൾ നശിപ്പിച്ചു.!ഇവിടെ ചെറിയ, മ്യൂസിയം ഉണ്ട് അതിൽ പെട്രയിൽ നിന്നും വർഷങ്ങളായി കണ്ടെത്തിയ വസ്തുക്കളുടെ ശേഖരം ഉണ്ട്..!</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>'''ഉയർന്ന സ്ഥലങ്ങൾ'''</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>എത്തിച്ചേരാൻ അൽപ്പം പരിശ്രമം ആവശ്യമുള്ള നിരവധി സ്ഥലങ്ങൾ പെട്രയിൽ ഉണ്ട്, പക്ഷേ ഈ ശ്രമം കാത്തിരിക്കുന്ന അതിമനോഹരമായ കാഴ്‌ചകളെ വിലമതിക്കാനാവില്ല ഇനിപ്പറയുന്ന മലകയറ്റങ്ങൾക്കൊപ്പം, നിങ്ങൾക്ക് ഉമ്മുൽ ബിയാരയിലേക്കുള്ള ദൈർഘ്യമേറിയ കാൽനടയാത്ര നടത്താം - അത് സേലയുടെ ബൈബിൾ പറഞ്ഞ പ്രവിശ്യയായിരിക്കാം (2 രാജാക്കന്മാർ 14: 7; യെശയ്യാവു 16: 1) -, അൽ-ബീദ, അല്ലെങ്കിൽ ആറ് മണിക്കൂർ പർവതനിരയുടെ മുകളിലേക്ക് കയറണം . ഹോർ, ആരോണിന്റെ ശവകുടീരം (അറബിയിൽ, ജബൽ ഹാരൂൺ). ഇവിടേയ്ക്ക് ഒരു ഗൈഡിന്റെ സഹായമില്ലാതെ പോകാൻ കഴിയില്ല വിശദമായ ഒരു ഗൈഡ്ബുക്ക് അല്ലെങ്കിൽ ഒരു യഥാർത്ഥ ഗൈഡ് ശുകൂടെ ഇല്ലെങ്കിൽ ഒന്നും മനസ്സിലാവില്ല . ഈ യാത്രയിൽ എല്ലായ്പ്പോഴും ധാരാളം വെള്ളം കരുതാൻ ഒരിക്കലും മറക്കരുത് </div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"><a class="mw-diff-movedpara-left" title="ഖണ്ഡിക മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. പുതിയ സ്ഥാനത്തേക്ക് ചെല്ലാൻ ഞെക്കുക." href="#movedpara_18_5_rhs">⚫</a></td> <td class="diff-deletedline diff-side-deleted"><div><a name="movedpara_21_0_lhs"></a><del class="diffchange diffchange-inline">അതിനോട് വലതു വശം ചേർന്ന് അനേകം ഗുഹകൾ കൊത്തിയ ഓർ വലിയ റോക് സമുച്ചയം കാണാം അതിനുള്ളിൽ അനേകം മുറികളോടുകൂടിയ ഗുഹകൾ ആണ് ധന്യ സംഭരണവും വിപണനവും നടത്തിയ സ്ഥലങ്ങൾ ആണ് അത് എന്ന് അവിടെ വച്ച സൂചികയിൽ നിന്നും മനസ്സിലാക്കാം.!</del>ജലസേചനത്തിനായി അക്കാലത്തുതന്നെ ഡാം പണിതുകൊണ്ടു അവിടെ നിന്നും <del class="diffchange diffchange-inline">അഞ്ചുകിംലോമീറ്റര്</del> ദൂരെ ഉള്ള വാഡിമൂസായിയിൽ നിന്നും ഒരു മാർഗ്ഗം സൃഷ്ട്ടിച്ച അക്കാലത്തെ നിർമ്മാണ വൈദഗ്ദ്യം എടുത്തുപറയേണ്ട ഒന്നുതന്നെ ആണ് ! മലയിടുക്കിൽ ഉള്ള ചെരുവിൽ നീർച്ചാലുകൾ നിർമ്മിച്ച ആ നിര്മ്മാണരീതി മഹത്തരം തന്നെ ..! ആധുനിക മനുഷ്യന്റെ ഇന്നത്തെ ആവശ്യമായ ചില കൈകടത്തലുകൾ അതിന്റെ മനോഹാരിതക്കു പഴമയുടെ ഭംഗി ചാർത്തുന്നില്ല എങ്കിലും അവയെ ഭാഗിയായി പരിപാലിക്കാൻ ഉള്ള ശ്രമം നടത്തിയിട്ടുണ്ട് ! </div></td> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-added"></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:തൊള്ളായിരം പടികൾ ഉള്ള കയറ്റത്തിലൂടെ ആസ് ഡയർ എന്ന സ്ഥലത്തേക്ക് ..! .jpg|പകരം= തൊള്ളായിരം പടികൾ ഉള്ള കഠിനമായ കയറ്റത്തിലൂടെ ആസ് ഡയർ എന്ന സ്ഥലത്തേക്ക് ..! |ലഘുചിത്രം|തൊള്ളായിരം പടികൾ ഉള്ള കഠിനമായ കയറ്റത്തിലൂടെ ആസ് ഡയർ എന്ന സ്ഥലത്തേക്ക് ..! ]]</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ഈ കയറ്റങ്ങളിൽ ഏറ്റവും എളുപ്പമുള്ളത് അൽ-ഹബീസിന്റെ മുകളിലുള്ള ക്രൂസേഡർ കോട്ട അഥവാ സിറ്റാഡൽ വരെയാണ്. കാസർ ബിന്ത് അൽ ഫറൂണിന് പുറകിലുള്ള കുന്നിൻ ചുവട്ടിൽ നിന്ന് മുകളിലേക്കുള്ള പടികൾ ആരംഭിക്കുന്നു. പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് കൂടുതൽ ഗുഹകൾ കണ്ടുകൊണ്ടു അൽ ഹബീസിന് ചുറ്റുംപോകുന്ന ഈ പാതയിലൂടെ മുന്നോട്ടു നടക്കണം ഇവിടെനിന്നും മുന്നോട്ടു നടന്നാൽ പെട്രയുടെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ നിർമ്മാണങ്ങളിലൊന്നായ ആസ് ഡയർ ("മൊണാസ്ട്രി") എത്താൻ ഒരു മണിക്കൂറെടുക്കും. പെട്രയുടെ അപാരതയും ശക്തിയും സൗന്ദര്യവും ശരിക്കും ആസ്വദിക്കാൻ , ഇവിടെ ഒരു സന്ദർശനം അത്യാവശ്യമാണ്. മലകയറ്റം മലനിരകളിലേക്ക് നയിക്കുന്നു, എന്നാൽ പുരാതന പാത പിന്തുടരാൻ എളുപ്പമാണ്, കുത്തനെയുള്ളതല്ല. </div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><br /></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><br /></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>മൊണാസ്ട്രി ട്രഷറിക്ക് സമാനമാണ്, പക്ഷേ, 50 മീറ്റർ വീതിയിലും 45 മീറ്റർ ഉയരത്തിലും ഇത് വളരെ വലുതാണ്. ക്രി മു മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനും എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനുമിടയിൽ നബാത്തിയാണ് മാറും റോമാക്കാരും മാറി മാറി വന്നാണെങ്കിലും ഒരിക്കലും പൂർത്തിയായിട്ടില്ല, അകത്തെ ചുവരുകളിലെ കുരിശുകളിൽ നിന്നാണ് മൊണാസ്ട്രിക്ക് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്, ഇത് പിന്നീട് ഒരു പള്ളിയായി ഉപയോഗിച്ചുവെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അൽ-ഡെയറിന്റെ പ്രാഥമിക സവിശേഷത അതിന്റെ കിരീടധാരണമാണ്, മുൻഭാഗത്തിന്റെ ഇടതുവശത്തെ കുപ്പായത്തിന്റെ വരമ്പുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന പുരാതന പടികളിലൂടെ ഇതിനു മുകളിൽ എത്തിച്ചേരാം. മുകളിൽ നിന്നുള്ള കാഴ്ചകൾ അതിശയകരമാണ്.!</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>[[പ്രമാണം:ആസ് ഡയർ എന്നറിയപ്പെടുന്ന മൊണാസ്ട്രിക്ക്‌ മുന്നിൽ ..!.jpg|പകരം=ആസ് ഡയർ എന്നറിയപ്പെടുന്ന മൊണാസ്ട്രിക്ക്‌ മുന്നിൽ ..!|ലഘുചിത്രം|ആസ് ഡയർ എന്നറിയപ്പെടുന്ന മൊണാസ്ട്രിക്ക്‌ മുന്നിൽ ..!]]</div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="diff-empty diff-side-deleted"></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>ഒന്നര മണിക്കൂർ ദൈർഘ്യമുള്ള ഈ യാത്ര അതിരാവിലെ നല്ലതാണ് പോകുന്ന വഴിയിൽ പാറയിൽ മുറിച്ച ബലിപീഠങ്ങളും വൃദ്ധസദസ്സുകളും പുരോഹിതരെ പാർപ്പിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന കെട്ടിടങ്ങളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങളും ഉണ്ട്. പാത പിന്നീട് സിംഹ ജലധാരയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ജലധാരയുടെ എതിർവശത്തുള്ള ഒരു കല്ല് ബലിപീഠം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഇതിന് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു മതപരമായ പ്രവർത്തനമുണ്ടായിരുന്നു എന്നാണ്. ഇതിനപ്പുറമുള്ള ആദ്യത്തെ സമുച്ചയം ശവകുടീരം ആണ്, പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ വിശ്വസിക്കുന്നത് ഒരു ക്ഷേത്രമാണ്. ഇതിന് ചുവടെ റോമൻ സൈനികന്റെ ശവകുടീരവും പെട്രയിൽ അലങ്കരിച്ച ഇന്റീരിയർ ഉള്ള ട്രൈക്ലിനിയവും (വിരുന്നു ഹാൾ) ഉണ്ട്. പുരാതന മാലിന്യക്കൂമ്പാരങ്ങൾക്കിടയിലൂടെ ട്രാക്ക് പരന്നൊഴുകുന്നു, ഫറവോൺ നിരയിൽ അവസാനിക്കുന്നു, മറ്റൊരു ക്ഷേത്രത്തിന്റെ അവശേഷിക്കുന്ന ഏക നിര ഇവിടെ നിന്നും നോക്കിയാൽ കാണാം ഇതിനു മുകളിൽ നിന്നുള്ള കാഴ്ച അതിമനോഹരമാണ് ..!</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div><gallery mode="packed" heights="140"></div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div><gallery mode="packed" heights="140"></div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div></gallery></div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div></gallery></div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker" data-marker="−"></td> <td class="diff-deletedline diff-side-deleted"><div>==അവലംബം==</div></td> <td class="diff-marker" data-marker="+"></td> <td class="diff-addedline diff-side-added"><div>==അവലംബം<ins class="diffchange diffchange-inline"> </ins>==</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>{{Reflist}}</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>{{Reflist}}</div></td> </tr> <tr> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-deleted"><div>{{New Seven Wonders of the World}}{{ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ}}</div></td> <td class="diff-marker"></td> <td class="diff-context diff-side-added"><div>{{New Seven Wonders of the World}}{{ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ}}</div></td> </tr> </table><hr class='diff-hr' id='mw-oldid' /> <h2 class='diff-currentversion-title'>07:40, 22 ജൂലൈ 2021-നു നിലവിലുള്ള രൂപം</h2> <div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ml" dir="ltr"><div class="nomobile"> <div id="purl" class="NavFrame collapsed" style="float: right; font-size: 85%; position: absolute; top: -4em; right: 0; width: auto; background: #eae9e9;"> <div class="NavHead" style="padding: 1px 8px;"><b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/Petra">ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Prettyurl#ഉപയോഗക്രമം" title="സഹായം"><img alt="സഹായം" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/12px-Gtk-dialog-question.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/18px-Gtk-dialog-question.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/24px-Gtk-dialog-question.svg.png 2x" data-file-width="60" data-file-height="60" /></a></span></b> </div> <div class="NavContent" style="background:#eae9e9; width:auto"><span class="plainlinks" style="white-space:nowrap; overflow: hidden"><a class="external free" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/Petra">https://ml.wikipedia.org/wiki/Petra</a></span> </div> </div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4128903">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme)>div:not(.notheme)[style]{background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme) div:not(.notheme){background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media(min-width:640px){body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table{display:table!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>caption{display:table-caption!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>tbody{display:table-row-group}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table tr{display:table-row!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table th,body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table td{padding-left:inherit;padding-right:inherit}}</style><table class="infobox vcard" style="width:250px"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above fn org" style="font-size:120%; text-align:center">പെട്ര</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Petra_Jordan_BW_21.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/250px-Petra_Jordan_BW_21.JPG" decoding="async" width="250" height="398" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/375px-Petra_Jordan_BW_21.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/500px-Petra_Jordan_BW_21.JPG 2x" data-file-width="2112" data-file-height="3359" /></a></span><div class="infobox-caption">The Treasury at Petra</div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="font-weight:bold">Location</th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Ma%27an_Governorate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ma'an Governorate (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Ma'an Governorate</a>, <a href="/wiki/Jordan" class="mw-redirect" title="Jordan">Jordan</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="font-weight:bold">Coordinates</th><td class="infobox-data"><span class="geo-inline"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3946094">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct,.mw-parser-output .geo-inline-hidden{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?pagename=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&params=30_19_43_N_35_26_31_E_region:JO-MN_type:landmark"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Maps, aerial photos, and other data for this location"><span class="latitude">30°19′43″N</span> <span class="longitude">35°26′31″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Maps, aerial photos, and other data for this location">30.32861°N 35.44194°E</span><span style="display:none"> / <span class="geo">30.32861; 35.44194</span></span></span></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="font-weight:bold">Elevation</th><td class="infobox-data">810m (2,700 ft)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="font-weight:bold">Built</th><td class="infobox-data">1200 B.C. <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4128903"></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header"><div style="border:4px solid #FFE153; line-height: 1.5; text-align: center;"> <a href="/wiki/World_Heritage_Site" class="mw-redirect" title="World Heritage Site">യുനെസ്കോ ലോകപൈതൃകസ്ഥാനം</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Type</th><td class="infobox-data">Cultural</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Criteria</th><td class="infobox-data">i, iii, iv</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Designated</th><td class="infobox-data">1985 <small>(9th <a href="/wiki/World_Heritage_Committee" class="mw-redirect" title="World Heritage Committee">session</a>)</small></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Reference no.</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://whc.unesco.org/en/list/326">326</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">State Party</th><td class="infobox-data"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Flag_of_Jordan.svg/23px-Flag_of_Jordan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Flag_of_Jordan.svg/35px-Flag_of_Jordan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Flag_of_Jordan.svg/46px-Flag_of_Jordan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Jordan" class="mw-redirect" title="Jordan">Jordan</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Region</th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=List_of_World_Heritage_Sites_in_the_Arab_States&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of World Heritage Sites in the Arab States (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Arab States</a></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3417136">.mw-parser-output .locmap .od{position:absolute}.mw-parser-output .locmap .id{position:absolute;line-height:0}.mw-parser-output .locmap .l0{font-size:0%;position:absolute}.mw-parser-output .locmap .pv{line-height:110%;position:absolute;text-align:center}.mw-parser-output .locmap .pv>div{display:inline;padding:1px}.mw-parser-output .locmap .pl{line-height:110%;position:absolute;top:-0.75em;text-align:right}.mw-parser-output .locmap .pl>div{display:inline;padding:1px;float:right}.mw-parser-output .locmap .pr{line-height:110%;position:absolute;top:-0.75em;text-align:left}.mw-parser-output .locmap .pr>div{display:inline;padding:1px;float:left}</style><div class="center"><div class="locmap" style="width:235px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto"><div style="width:235px;padding:0"><div style="position:relative;width:235px"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Jordan_location_map.svg" class="mw-file-description" title="പെട്ര is located in Jordan"><img alt="പെട്ര is located in Jordan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Jordan_location_map.svg/235px-Jordan_location_map.svg.png" decoding="async" width="235" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Jordan_location_map.svg/353px-Jordan_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Jordan_location_map.svg/470px-Jordan_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1088" data-file-height="1197" /></a></span><div class="od" style="top:72.077%;left:13.955%"><div class="id" style="left:-4px;top:-4px"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="പെട്ര"><img alt="പെട്ര" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/7px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="7" height="7" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/11px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/14px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></span></span></div></div></div><div style="padding-top:0.2em">Location of പെട്ര in Jordan</div></div></div></div></td></tr></tbody></table> <p>ചരിത്രപരമായി പ്രാധാന്യമുള്ള പുരാതന <a href="/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B5%BB" title="ജോർദാൻ">ജോർദാനിയൻ</a> നഗരമാണ്‌ <b>പെട്ര</b> (ഇംഗ്ലീഷ്: petra). ബി.സി ആറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ നിർമ്മിച്ച ജൊർദാന്റെ ചിഹ്നമായ പെട്ര ഒരു പ്രശസ്ത വിനോദസഞ്ചാരകേന്ദ്രം കൂടിയാണ്‌. ലോകത്തിലെ പുതിയ <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%8F%E0%B4%B4%E0%B5%81_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AD%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="പുതിയ ഏഴു ലോകാത്ഭുതങ്ങൾ">ഏഴ് അത്ഭുതങ്ങളിൽ</a> ഒന്നായ പെട്ര ലോക പൈതൃകപ്പട്ടികയിൽ ഇടം നേടിയിട്ടുണ്ട്. ജോർദാനിലെ വാദി അറബ മണലാരണ്യത്തിൽ കാലമാപിനികൾക്കു മുൻപിലായാണ് നഗരത്തിന്റെ സ്ഥാനം. ചരിത്രാതീത കാലത്ത് നബാത്തിയൻമാർ കല്ലിൽ കൊത്തിയെടുത്തതാണ് ഈ നഗരം. മൺമറഞ്ഞുപോയ അറേബ്യൻ <a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D" class="mw-redirect mw-disambig" title="ഗ്രീക്ക്">ഗ്രീക്ക്</a> വാസ്തുകലയുടെ തെളിവായാണ് പെട്ര നഗരം നിലനിൽക്കുന്നത്. </p><p><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%8D" title="കല്ല്">കല്ല്</a> എന്നാണ് <i>പെട്ര</i> എന്ന ഗ്രീക്ക് വാക്കിന്റെ അർത്ഥം. ചരിത്രാതീത കാലത്ത് <a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%AF" class="mw-redirect" title="അറേബ്യ">അറേബ്യ</a>, <a href="/wiki/%E0%B4%88%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" class="mw-redirect" title="ഈജിപ്ത്">ഈജിപ്ത്</a>, <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="സിറിയ">സിറിയ</a> ദേശങ്ങളിലേക്കുള്ള <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B5%BD%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B5%8D" title="സിൽക്ക് റോഡ്">സിൽക്ക് റൂട്ട്</a> എന്ന വാണിജ്യ ഇടനാഴിയിലെ പ്രധാനപട്ടണമായിരുന്നു പെട്ര.ഭാരതത്തിൽ ചരിത്രാതീതകാലത്തെ അനേകം ഗുഹസമൂഹങ്ങളോട് കിടപിടിക്കാൻ പാകത്തിൽ കൊത്തുപണിയോടുകൂടിയ ഗുഹാസമുച്ചയങ്ങൾ ആണ് ജോർദാനിലെ പെട്രയിൽ ഉള്ള ഈ പുരാതന നിർമിതി ..!   </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B4%AC_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0_.jpg" class="mw-file-description"><img alt="വാഡിമൂസ യിലെ അറബ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിര" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B4%AC_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0_.jpg/220px-%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B4%AC_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0_.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B4%AC_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0_.jpg/330px-%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B4%AC_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0_.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B4%AC_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0_.jpg/440px-%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B4%AC_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0_.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="3096" /></a><figcaption>വാഡിമൂസ യിലെ അറബ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിര ..ഇതിന്റെ മറ്റൊരു ഭാഗത്തുനിന്നും പെട്ര ആരംഭിക്കുന്നു </figcaption></figure> <p>ജോർദാനിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ആകർഷണം ചാവുകടലിന്റെ തെക്ക് പർവതങ്ങളിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന നബേഷ്യൻ നഗരമായ പെട്രയാണ്. ഗ്രീക്കിൽ "കല്ല്" എന്നർഥമുള്ള പെട്ര, ആധുനിക ലോകത്ത് അവശേഷിക്കുന്ന ഏറ്റവും മനോഹരമായ പുരാതന നഗരമാണ്, ജോർദാനിലേക്കും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലേക്കും പോകുന്ന  സന്ദർശകർ തീർച്ചയായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട ഒന്നാണ്പെട്രഎന്ന ഈ പുരാതനനഗരം ! </p><p>റോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ ജോർദാൻ ദേശങ്ങളിൽ ആധിപത്യം പുലർത്തിയിരുന്ന നബാറ്റിയൻ‌മാരായ  അറബികളുടെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു ഈ നഗരം. അവർ ക്ഷേത്രങ്ങളും ശവകുടീരങ്ങളും വിശാലമായ കെട്ടിടങ്ങളും ഖര പാറയിൽ നിന്ന് കൊത്തിയെടുത്തു. വിക്ടോറിയൻ സഞ്ചാരിയും കവിയുമായ ഡീൻ ബർഗൺ പെട്രയ്ക്ക് ഒരു വിവരണം നൽകി - "കിഴക്കൻ കാലാവസ്ഥയിൽ അത്തരമൊരു അത്ഭുതകരമായ ചരിത്രത്തിന്റെ  സംരക്ഷണം നടത്തിയെടുക്കുക സാധ്യമല്ല കാലത്തിന്റെ പകുതിയോളം പഴക്കമുള്ള റോസ്-ചുവപ്പ് നഗരം." എന്ന പെട്ര ..!  വാക്കുകൾക്ക് പെട്രയുടെ മഹത്ത്വത്തോട് നീതി പുലർത്താനാവില്ല. ഈ പുരാതന അത്ഭുതത്തിന്റെ അന്തരീക്ഷം മികച്ച രീതിയിൽ ആസ്വദിക്കുന്നതിന്, അതിരാവിലെ അല്ലെങ്കിൽ ഉച്ചതിരിഞ്ഞ് നിശ്ശബ്ദമായി സന്ദർശിക്കുക, മണൽക്കല്ല് പാറ ശാന്തമായ ആഡംബരത്തോടെ തെളിഞ്ഞു തിളങ്ങി നിൽക്കുന്നത് കാണാം </p><p>ഏഴു നൂറ്റാണ്ടുകളായി, പെട്ര ഇതിഹാസത്തിന്റെ മൂടൽമഞ്ഞിൽ അകപ്പെട്ടു, അതിന്റെ നിലനിൽപ്പ് പ്രാദേശിക ബെഡൂയിനുകൾക്കും അറബ് വ്യാപാരികൾക്കും മാത്രം അറിയാവുന്ന ഒരു രഹസ്യ രഹസ്യമായിരുന്നു . ഒടുവിൽ, 1812-ൽ ഒരു സ്വിസ് പര്യവേഷകനും ഇസ്ലാം മതം സ്വീകരിച്ച ജോഹാൻ ലുഡ്വിഗ് ബർക്ക്‌ഹാർട്ട് വാഡി മൂസ പർവതങ്ങളിൽ ഒളിഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഒരു "നഷ്ടപ്പെട്ട നഗരത്തെക്കുറിച്ച്" നാട്ടുകാർ പറയുന്നത് കേട്ടു. പ്രാദേശികരെ  സംശയങ്ങൾ ജനിപ്പിക്കാതെ സൈറ്റ് കണ്ടെത്തുന്നതിനായി, ബർക്ക്‌ഹാർട്ട് ഒരു തീർത്ഥാടകനായി വേഷംമാറി, അഹരോന്റെ ശവകുടീരത്തിൽ വെച്ച്  ഒരു യാഗം കഴിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു, ഈ ദൗത്യം അദ്ദേഹത്തിന് ഐതിഹാസിക നഗരത്തിന്റെ നേർക്കാഴ്ച നൽകും. എന്ന് അദ്ദേഹത്തിന് ഉറപ്പുണ്ടായിരുന്നു ആ വഴിയിലൂടെ വിജയകരമായി കടന്നുപോകാൻ അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞു, പെട്രയുടെ രഹസ്യം ആധുനിക പാശ്ചാത്യ ലോകത്തിന് വെളിപ്പെടുത്തികൊടുക്കാൻ സഹായിച്ചത് ഈ ധൗത്യമായിരുന്നു ! </p><p>വാടിമൂസാ  അറബയുടെ അരികിലുള്ള മലനിരകളോട് ചേർന്നാണ് പെട്രയുടെ  ഭൂരിഭാഗവും ഉത്ഭവം . പരുക്കൻ മണൽക്കല്ലുകൾ നിറഞ്ഞ മലനിരകൾ  എല്ലാ ദിശകളിൽ നിന്നും എളുപ്പത്തിൽ സംരക്ഷിക്കാവുന്ന ആഴത്തിലുള്ള മലയിടുക്കാണ്.ഇത്  അഞ്ച് മുതൽ 200 മീറ്റർ വരെ വീതിയിൽ വ്യത്യാസമുള്ള പാറയിലെ വിൻ‌ഡിംഗ് പിളർപ്പായ സിക്ക് വഴിയാണ് പെട്രയിലേക്ക് എളുപ്പത്തിൽ പ്രവേശിക്കാൻ കഴിയുന്നത്. പെട്രയുടെ മികച്ച സംരക്ഷണ അവസ്ഥയ്ക്ക് കാരണം അതിന്റെ നൂറുകണക്കിന് "കെട്ടിടങ്ങൾ" കട്ടിയുള്ള പാറയിൽ നിന്ന് വെട്ടിമാറ്റിയതാണ്: നഗരത്തിൽ കുറച്ച് സ്വതന്ത്ര കെട്ടിടങ്ങൾ മാത്രമേയുള്ളൂ. 1984 വരെ ഈ ഗുഹകളിൽ പലതും പ്രാദേശിക ബെഡൂയിനുകളുടെ വാസസ്ഥലമായിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, സ്മാരകങ്ങളോടുള്ള ആശങ്കയെത്തുടർന്ന് സർക്കാർ ഇത് നിരോധിക്കുകയും ബെഡൂയിനുകളെ അടുത്തുള്ള പട്ടണമായ വാദി മൂസയ്ക്കടുത്തുള്ള പാർപ്പിടത്തിലേക്ക് മാറ്റുകയും ചെയ്തു. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="പെട്ര നഗരം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിരകളുടെ ഒരു ദൂരകാഴ്ച !" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg/220px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg/330px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg/440px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="3096" /></a><figcaption>പെട്ര നഗരം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലനിരകളുടെ ഒരു ദൂരകാഴ്ച !</figcaption></figure> <p>തെക്കൻ ജോർദാനിലെ വാദി മൂസ പട്ടണത്തിന് തൊട്ടപ്പുറത്താണ് പെട്ര സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. വാഡി മൂസയിൽ നിരവധി വൈവിധ്യമാർന്ന താമസ സൗകര്യങ്ങളും വാഡി മൂസയ്ക്കും അടുത്തുള്ള (15 കിലോമീറ്റർ) ഗ്രാമമായ ടെയ്‌ബെറ്റിനും ഇടയിലുള്ള പനോരമിക് ഡ്രൈവിലെ കുറച്ച് ഹോട്ടലുകളും ലഭ്യമാണ്. പെട്രയ്ക്കുള്ളിൽ ക്യാമ്പിംഗ് ഇപ്പോൾ നിയമവിരുദ്ധമാണ് </p><p><b>ചരിത്രം</b> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="വാഡിമൂസ എന്ന ചെറുനഗരത്തിന്റെ ദൂരക്കാഴ്ച !" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg/220px-%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg/330px-%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg/440px-%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B8_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%21.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="3096" /></a><figcaption>വാഡിമൂസ എന്ന ചെറുനഗരത്തിന്റെ ദൂരക്കാഴ്ച !</figcaption></figure> <p>ചരിത്രാതീത കാലം മുതൽ പെട്രയിൽ വസിച്ചിരുന്നതായി പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ വിശ്വസിക്കുന്നു. നഗരത്തിന് വടക്ക് ബീഡയിൽ, 9000 വർഷം പഴക്കമുള്ള ഒരു നഗരത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ കണ്ടെത്തി, മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലെ ആദ്യകാല വാസസ്ഥലങ്ങളിലൊന്നായ ജെറിക്കോയുടെ അതേ ലീഗിലാണ് ഇത് സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നത്. അക്കാലത്തിനും ഇരുമ്പുയുഗത്തിനും ഇടയിൽ (ക്രി.മു. 1200-ൽ), എദോമ്യരുടെ വാസസ്ഥലമായിരുന്നപ്പോൾ ഫലത്തിൽ ഒന്നും അറിയില്ല. ക്രി.മു. 1000-നടുത്ത് ദാവീദ്‌ രാജാവ് എദോമ്യരെ കീഴടക്കിയതെങ്ങനെയെന്ന് ബൈബിൾ പറയുന്നു. ഈ കഥ അനുസരിച്ച്, എദോമ്യരെ അടിമകളാക്കി, പക്ഷേ ഒടുവിൽ അവരുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം നേടി. യഹൂദന്മാരും ഏദോമിലെ ജനങ്ങളും തമ്മിൽ വലിയ യുദ്ധങ്ങളുടെ ഒരു പരമ്പര നടന്നു. ഇതിലൊന്നിൽ, പൊ.യു.മു. 796 മുതൽ 781 വരെ ഭരിച്ച യെഹൂദ്യാരാജാവായ അമസ്യാ "ഉപ്പ് താഴ്‌വരയിൽ പതിനായിരം എദോമ്യരെ പരാജയപ്പെടുത്തി, സേലയെ യുദ്ധത്തിൽ പിടിച്ചെടുത്തു" (2 രാജാക്കന്മാർ 14: 25). മധ്യ പെട്രയിലെ ഉം അൽ ബിയാര പർവതത്തിന്റെ കൊടുമുടി പലപ്പോഴും ബൈബിളിന്റെ സെല എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, പെട്രയുടെ വടക്ക് തലസ്ഥാനങ്ങളിലൊന്നായ ബുസിറയ്ക്കടുത്തുള്ള സെലയുടെ പർവതനിരയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമായും സെലയെ ചിലപ്പോൾ കണക്കാക്കാറുണ്ട് .! </p><p>ക്രി.മു. ആറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, നബറ്റിയൻസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു നാടോടികളായ ഗോത്രം പടിഞ്ഞാറൻ അറേബ്യയിൽ നിന്ന് കുടിയേറി പ്രദേശത്ത് സ്ഥിരതാമസമാക്കി. നബേഷ്യൻ കുടിയേറ്റം ക്രമേണയാണെന്നും അവരും എദോമ്യരും തമ്മിൽ ശത്രുത കുറവാണെന്നും തോന്നുന്നു. നബാറ്റിയക്കാർ അവരുടെ നാടോടികളായ ജീവിതശൈലി ഉപേക്ഷിച്ച് പെട്രയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കിയപ്പോൾ, യാത്രക്കാർക്ക് അവരുടെ ഭൂമിയിലൂടെ സുരക്ഷിതമായി കടന്നുപോകുന്നത് ഉറപ്പാക്കാൻ നികുതി ചുമത്തി അവർ സമ്പന്നരായി. എളുപ്പത്തിൽ പ്രതിരോധിക്കാവുന്ന താഴ്വര നഗരമായ പെട്ര, നബാറ്റിയക്കാരെ ശക്തമായി വളരാൻ അനുവദിച്ചു.എന്നതും ചരിത്രത്താളുകൾ നമ്മൾക്ക് മനസ്സിലാക്കി എടുക്കാം </p><p>ഒരു കോട്ട നഗരമെന്ന നിലയിൽ അതിന്റെ ഉത്ഭവം മുതൽ, അറേബ്യൻ, അസീറിയൻ, ഈജിപ്ഷ്യൻ, ഗ്രീക്ക്, റോമൻ സംസ്കാരങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സമ്പന്നമായ വാണിജ്യ പാതയായി പെട്ര മാറി. ജോർദാൻ, ചെങ്കടൽ, ഡമാസ്‌കസ്, തെക്കൻ അറേബ്യ എന്നിവയുടെ ഉയർന്ന പ്രദേശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഈ നിർണായക വ്യാപാര പാതയുടെ നിയന്ത്രണം നബേഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ജീവരക്തമായിരുന്നു, ഒപ്പം പെട്രയുടെ ഭാഗ്യം കൊണ്ടുവന്നു. നബറ്റിയൻ‌മാർ സമ്പാദിച്ച സമ്പത്ത് അവരുടെ താഴ്‌വരയുടെ ശക്തികേന്ദ്രത്തിൽ നിന്ന് സ്മാരക ക്ഷേത്രങ്ങളും ശവകുടീരങ്ങളും ഭരണ കേന്ദ്രങ്ങളും കൊത്തിവയ്ക്കാൻ കാരണമായി </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86.jpg" class="mw-file-description"><img alt="പെട്രയിലേക്കുള്ള പാതയിലൂടെ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86.jpg/220px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86.jpg/330px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86.jpg/440px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="3096" /></a><figcaption>പെട്രയിലേക്കുള്ള പാതയിലൂടെ</figcaption></figure> <p>അലക്സാണ്ടർ ദി ഗ്രേറ്റ് സാമ്രാജ്യം ഭിന്നിച്ചപ്പോൾ ബാബിലോണിയയിൽ അധികാരത്തിൽ വന്ന സെല്യൂസിഡ് രാജാവ് ആന്റിഗോണസ്, പൊ.യു.മു. 312-ൽ നബാറ്റിയക്കാർക്കെതിരെ പോരാടി. ക്രമേണ നബാറ്റിയൻ‌മാർ‌ ആക്രമണകാരികളെ പിന്തിരിപ്പിച്ചു, കൂടാതെ അവരുടെ വ്യാപാര അഭിലാഷങ്ങൾ‌ നിലനിർത്തുന്നതിനായി സെല്യൂസിഡുകളുമായി നല്ല ബന്ധം പുലർത്താൻ‌ അവർ‌ ഉത്സുകരായിരുന്നുവെന്ന് രേഖകൾ‌ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. സെലൂസിഡുകൾക്ക് നബറ്റിയന്മാരെ സൈനികപരമായി കീഴടക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും അവരുടെ ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് സംസ്കാരം നബാറ്റിയന്മാരെ ശാശ്വതമായി സ്വാധീനിച്ചു. കലയിലും വാസ്തുവിദ്യയിലുമുള്ള പുതിയ ആശയങ്ങൾ നബറ്റിയക്കാരെ സ്വാധീനിച്ചു, അതേ സമയം അവരുടെ അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ച സാമ്രാജ്യം ക്രി.മു. 150 ഓടെ സിറിയയിലേക്ക് വടക്കോട്ട് വികസിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. "സാമ്രാജ്യം" എന്ന പദം ഇവിടെ അയഞ്ഞ രീതിയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു, കാരണം ഇത് കൂടുതൽ സ്വാധീന മേഖലയായിരുന്നു. നബാറ്റിയൻ‌മാർ‌ വടക്കോട്ട് വികസിച്ചതോടെ കൂടുതൽ‌ കാരണവർ‌ റൂട്ടുകളും തൽ‌ഫലമായി വ്യാപാര സമ്പത്തും അവരുടെ നിയന്ത്രണത്തിലായി. പ്രദേശിക ഏറ്റെടുക്കലിനോ സാംസ്കാരിക ആധിപത്യത്തിനോ പകരം പ്രാഥമികമായി ഇത് അവരെ പ്രചോദിപ്പിച്ചു! </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4_%E0%B4%97%E0%B5%81%E0%B4%B9_%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9B%E0%B4%AF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_.jpg" class="mw-file-description"><img alt="ഗ്യാലറിക്ക് മുന്നിൽ ആയി മലയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ഗുഹ സമുച്ഛയങ്ങൾ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4_%E0%B4%97%E0%B5%81%E0%B4%B9_%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9B%E0%B4%AF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_.jpg/220px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4_%E0%B4%97%E0%B5%81%E0%B4%B9_%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9B%E0%B4%AF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_.jpg/330px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF_%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4_%E0%B4%97%E0%B5%81%E0%B4%B9_%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9B%E0%B4%AF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_.jpg/440px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="904" data-file-height="678" /></a><figcaption>ഗ്യാലറിക്ക് മുന്നിൽ ആയി മലയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ഗുഹ സമുച്ഛയങ്ങൾ </figcaption></figure> <p>നബാറ്റിയക്കാരുടെ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന സാമ്പത്തിക, രാഷ്ട്രീയ ശക്തി റോമാക്കാരെ വിഷമിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി, ക്രി.മു.. 63-ൽ പോംപി പെട്രയെ തകർക്കാൻ ഒരു ശക്തിയെ അയച്ചു. നബേഷ്യൻ രാജാവ് അരേറ്റാസ് മൂന്നാമൻ ഒന്നുകിൽ റോമൻ സൈന്യത്തെ പരാജയപ്പെടുത്തുകയോ അവരുമായി സമാധാനം പുലർത്തുന്നതിന് തയ്യാർ ആവുകയോ ചെയ്തു   ചെയ്തു. പിന്നീട്, റോമാക്കാരുമായുള്ള യുദ്ധത്തിൽ പാർത്തിയക്കാരുമായി ചേർന്ന് നബാറ്റിയക്കാർ ഒരു തെറ്റ് ചെയ്തു. പാർത്തിയക്കാരുടെ തോൽവിക്ക് ശേഷം പെട്രയ്ക്ക് റോമിന് അടിയറവു  അർപ്പിക്കേണ്ടിവന്നു. ഈ അടിയറവു അർപ്പിക്കുന്നതിൽ അവർ പിന്നോട്ട് പോയപ്പോൾ, റോമൻ വാസിയായ രാജാവായ ഹെരോദാവ് അവരെ രണ്ടുതവണ ആക്രമിച്ചു. ക്രി.മു. 31-ലെ രണ്ടാമത്തെ ആക്രമണത്തിൽ, സിറിയയിലേക്കുള്ള ലാഭകരമായ വടക്കൻ വ്യാപാര മാർഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ നബറ്റിയൻ പ്രദേശത്തിന്റെ വലിയൊരു ഭാഗം അദ്ദേഹം നിയന്ത്രിച്ചു. അവരുടെ വ്യാപാര സാമ്രാജ്യം പഴയ പ്രതാപത്തിന്റെ ഷെല്ലായി ചുരുങ്ങിയതോടെ നബേഷ്യൻ സാമ്രാജ്യം ഒന്നര നൂറ്റാണ്ടോളം സ്തംഭിച്ചു. അവസാനത്തെ നബാറ്റിയൻ രാജാവായിരുന്ന റബ്ബൽ രണ്ടാമൻ റോമാക്കാരുമായി ഒരു കരാറുണ്ടാക്കി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതകാലത്ത് ആക്രമണം നടത്താത്തിടത്തോളം കാലം, അദ്ദേഹം മരിച്ചതിനുശേഷം അവരെ അകത്തേക്ക് കടത്താൻ അനുവദിക്കും. എ.ഡി. 106-ൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണശേഷം റോമാക്കാർ നബാറ്റിയൻ രാജ്യം അവകാശപ്പെടുകയും കോളനഡ് തെരുവ്, കുളികൾ, ആധുനിക റോമൻ ജീവിതത്തിന്റെ പൊതുവായ കെണികൾ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് സാധാരണ രൂപമാറ്റം വരുത്തുകയും ചെയ്തു. </p><p>നബേഷ്യൻ സംസ്കാരത്തെക്കുറിച്ച് അറിയപ്പെടുന്ന മിക്കതും റോമൻ പണ്ഡിതനായ സ്ട്രാബോയുടെ രചനകളിൽ നിന്നാണ്. ജനാധിപത്യത്തിന്റെ ഒരു മനോഭാവം നിലനിന്നിരുന്നുവെങ്കിലും അവരുടെ സമുദായത്തെ ഒരു രാജകുടുംബമാണ് ഭരിക്കുന്നതെന്ന് അദ്ദേഹം രേഖപ്പെടുത്തി. നബാറ്റിയക്കാരുടെ ഭ material തികവാദത്തെയും സ്ട്രാബോ കുറിക്കുന്നു. </p><p>റോമൻ സാമ്രാജ്യവുമായി കൂട്ടിച്ചേർത്തതോടെ പെട്ര വീണ്ടും അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ചു. നഗരം അതിന്റെ പ്രബലമായ സമയത്ത് 20,000-30,000 ആളുകളെ പാർപ്പിച്ചിരിക്കാം. സിറിയയിലെ പാൽമിറയിലേക്കുള്ള വ്യാപാര മാർഗങ്ങൾ മാറിയതും അറേബ്യയ്ക്ക് ചുറ്റുമുള്ള കടൽ വ്യാപാരം വ്യാപിപ്പിച്ചതും പെട്രയുടെ ഭാഗ്യം കുറയാൻ തുടങ്ങി. ക്രി.വ. 363-ൽ പെട്രയുടെ സ്വതന്ത്രമായ കെട്ടിടങ്ങൾ അക്രമാസക്തമായ ഭൂകമ്പത്തിൽ നിലത്തുവീണപ്പോൾ നഗരം മറ്റൊരു തിരിച്ചടി നേരിട്ടു. ഭാഗ്യവശാൽ, പെട്രയുടെ ഏറ്റവും വലിയ നിർമ്മാണങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടു, അവ ശിലാഫലകങ്ങളിലായി കൊത്തിവച്ചിട്ടുണ്ട്.! </p><p>നാലാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മറ്റൊരു ഭൂകമ്പത്തിന് മുമ്പോ ശേഷമോ പെട്ര നിവാസികൾ നഗരം വിട്ടുപോയോ എന്ന് അറിയില്ല.അതിനു എവിടെയും തെളിവുകളും ഇല്ല  വളരെ കുറച്ച് വെള്ളി നാണയങ്ങളോ മറ്റു വിലപിടിപ്പുള്ള വസ്തുവകകളോ പെട്രയിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട് എന്ന വസ്തുത സൂചിപ്പിക്കുന്നത്, അവിടെ ഒരു സമ്പന്ന സംവിധാനം ഉണ്ടായിരുന്നു എന്നത് തന്നെ ആണ് . ഒരു സിദ്ധാന്തം പറയുന്നത് പെട്ര നഗരം പ്രാഥമികമായി ഒരു മത-ഭരണ കേന്ദ്രമായിരുന്നു, യുദ്ധസമയത്ത് ഇടയ്ക്കിടെ ഒരു കോട്ടയായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയും ശവകുടീരങ്ങളുടെയും മുൻ‌തൂക്കം ഈ സിദ്ധാന്തത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു, മരിച്ചവർ കൂടുതൽ കൂടുതൽ പെട്രയുടെ സ്ഥലം ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ, ജീവനുള്ളവർ "വിശുദ്ധ" നഗരത്തിന്റെ ആന്തരിക പരിധിക്കുപുറത്തുള്ള മറ്റ് ഗുഹകളിലേക്കോ കൂടാരങ്ങളിലേക്കോ താമസം മാറ്റി. </p><p> എ.ഡി ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മുസ്‌ലിം പിടിച്ചടക്കിയപ്പോഴേക്കും പെട്ര അവ്യക്തതയിലായിരുന്നുവെന്ന് വ്യക്തമാണ്. എ.ഡി. 747 ലെ മറ്റൊരു ഭൂകമ്പത്തിൽ  നഗരം വീണ്ടും തകർന്നു, പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലോ പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലോ ഒരു ചെറിയ ക്രൂസേഡർ സമൂഹത്തെ പാർപ്പിച്ചു. പിന്നീട് 1812 ൽ ജോഹാൻ ലുഡ്വിഗ് ബർക്ക്‌ഹാർട്ട് ഇത് പുറം ലോകത്തിനായി വീണ്ടും കണ്ടെത്തുന്നതുവരെ പെട്ര എന്ന നഗരം വിസ്മൃതിയിൽ നിലകൊണ്ടു !</p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_.jpg" class="mw-file-description"><img alt="At the entrance to Petra" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_.jpg/220px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_.jpg/330px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_.jpg/440px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>പെട്രയുടെ  പ്രവേശന കവാടത്തിൽ </figcaption></figure> <p><b>അവശേഷിപ്പുകൾ</b> </p><p>നിങ്ങൾ സിഖിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുമ്പോൾ, പാത അഞ്ച് മീറ്ററോളം ഇടുങ്ങിയതും 200 മീറ്ററിലധികം ഉയരമുള്ള മല മതിലുകൾ ഗോപുരവുമായാണ് കാണുക , ഒരുകാലത്ത് ദുഷാര, അൽ-ഉസ്സ ദേവന്മാരുടെ ഐക്കണുകൾ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന സ്ഥലങ്ങളിൽ മലയുടെ  വലിയ നിഴലുകൾ കാണാം . . സിബിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടത്തിൽ ഒരിക്കൽ നബറ്റിയക്കാർ നിർമ്മിച്ച ഒരു ആചാരപരമായ കമാനം ഉണ്ടായിരുന്നു. ഒൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനം വരെ ഇത് നിലനിന്നിരുന്നു, നിങ്ങൾ തോട്ടിൽ പ്രവേശിക്കുമ്പോൾ അതിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഇപ്പോഴും കാണാം. പെട്രയിലേക്ക് വെള്ളം എത്തിക്കുന്നതിനായി ചുവരുകളിൽ മുറിച്ച യഥാർത്ഥ ചാനലുകളും കാണാം, ചില സ്ഥലങ്ങളിൽ യഥാർത്ഥ ടെറാക്കോട്ട പൈപ്പുകൾ ഇപ്പോഴും നിലവിലുണ്ട്. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Place Index at the entrance" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_.jpg/220px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_.jpg/330px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_.jpg/440px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_.jpg 2x" data-file-width="904" data-file-height="678" /></a><figcaption>പ്രവേശന കവാടത്തിലെ സ്ഥല സൂചിക </figcaption></figure> <p>ആരാധനാലയങ്ങളും ശവകുടീരങ്ങളുമാണ് പെട്രയിലെ പ്രധാന അവശേഷിപ്പുകൾ. എണ്ണൂറിലധികം ശവകുടീരങ്ങൾ ഇവിടെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഏൺ, കൊറിന്ത്യൻ, സിൽക് എന്നിങ്ങനെ അറിയപ്പെടുന്ന മൂന്നു മുഖപ്പുള്ള ഒറ്റക്കല്ലിൽ കൊത്തിയെടുത്ത രാജകീയ ശവകുടീരങ്ങൾ നഗരത്തിലായി കാണപ്പെടുന്നു. രാജാവിന്റെമതിൽ എന്നാണ് ഇതറിയപ്പെടുന്നത്. ഇതിനു ചുറ്റുപാടുമായി കൽഭിത്തിയിലെല്ലാം ചെറിയ പൊത്തുപോലെ സാധാരണക്കാരുടെ ശവകുടീരങ്ങൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. </p><p><b>നബാത്തിയൻമാർ</b> ഒരു കാലഘട്ടത്തിൻറെ ഓർമ്മകൾ മുഴുവൻ അയവിറക്കാൻ വിധം ഇന്നത്തെ സമൂഹത്തിനും ഒരു പക്ഷെ ഇനിയും ആയിരം ആയിരം വർഷങ്ങൾക്കപ്പുറവും മാനവ ചരിത്രത്തിൽ മാറ്റുകൂട്ടാൻ കാലങ്ങൾക്ക് പോലും തകർക്കാൻ കഴിയാത്ത ഒരു ലോക അത്ഭുതദൃശ്യം വിധാനിച്ച പെട്ര എന്ന ഈ പുരാതന നഗരം അമ്മാനിൽ നിന്നും ഇരുനൂറ്റി പതിനഞ്ചു കിലോമീറ്ററും ജോർധാനിലെ തുറമുഖ പട്ടണമായ അക്കാബയിൽ നിന്നും നൂറ്റി ഇരുപത്തി അഞ്ചു കിലോ മീറ്ററും ആണ് രേഖപെടുത്തിയിട്ടുള്ള ദൂരം. വാടി മൂസയിൽ ആണ് പെട്ര എന്ന അതിപുരാതനമായ ഈ നഗരം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്! അമ്പതു ജോർദാൻ ദിനാർ ആണ് അകത്തേക്ക് കടക്കാൻ ഫീസ് അത് ഇനത്തെ [ 16 / 08 /2018 ] നിലയിൽ ഭാരതീയ ഒൻപതിനായിരത്തോളം വരും ! പ്രവേശന കവാടത്തിൽ നിന്ന് ടിക്കറ്റ് എടുത്തു സുരക്ഷാ വാതിലിലൂടെ കടന്നാൽ ആദ്യം കാണുക 'ബാബൽ സിക്ക് ' എന്ന് പറയുന്ന സ്വാഗത സ്തൂപങ്ങൾ ആണ് പ്രവേശന സ്വാഗത സ്തൂപങ്ങൾ എന്ന് പറയപെടുന്ന മഞ്ഞപാറയുടെ ചെരുവിൽ കല്ലിൽ കൊത്തിയുണ്ടാക്കിയ ഈ സ്തൂപങ്ങൾ നമ്മുടെ കേരളത്തിലെ ''ഓണത്തപ്പൻ'' പോലുള്ള ഒരു നിർമ്മാണമാണ് എന്ന് തോന്നിപോകും . </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%B4%E0%B4%BF.jpg" class="mw-file-description"><img alt="After the entrance First Look at the Walkway ..!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%B4%E0%B4%BF.jpg/220px-%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%B4%E0%B4%BF.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%B4%E0%B4%BF.jpg/330px-%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%B4%E0%B4%BF.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%B4%E0%B4%BF.jpg/440px-%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8_%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B5%BD_%E0%B4%86%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%B4%E0%B4%BF.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="3096" /></a><figcaption>പ്രവേശന കവാടം കഴിഞ്ഞാൽ ആദ്യം കാണുന്ന നടവഴി</figcaption></figure> <p>ഇരുനൂറു മീറ്റർ കഴിഞ്ഞാൽ പ്രകൃതിയുടെ പ്രതിഭാസം കനിഞ്ഞു നല്കിയപോലെ മനോഹരമായ രണ്ടു കുഞ്ഞു മലകൾക്കിടയിൽ പണിതതും ക്രിസ്തുവിനു ശേഷം മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഉണ്ടായ ഒരു ഭൂമികുലുക്കത്തിൽ തകർന്നു പോയതും ആയ ആർച്ച് രൂപത്തിൽ ഉള്ള നബാത്തിയൻ മാരുടെ പട്ടണത്തിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടത്തിൻറെ അവശേഷിപ്പുകൾ കാണാം ..! </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D_..!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="മലയിടുക്കിലൂടെ വീണ്ടും മുന്നോട്ട് ..!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D_..%21.jpg/220px-%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D_..%21.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D_..%21.jpg/330px-%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D_..%21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D_..%21.jpg/440px-%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D_..%21.jpg 2x" data-file-width="904" data-file-height="678" /></a><figcaption>മലയിടുക്കിലൂടെ വീണ്ടും മുന്നോട്ട് ..!</figcaption></figure> <p>പ്രവേശന കവാടത്തിൽ എത്തിയാൽ മുന്നോട്ടുള്ള യാത്ര അൻപതുമുതൽ നൂറുവരെ മീറ്റർ ഉയരമുള്ള പാറയിടുക്കിലൂടെയാണ് ശാഖകളും ഉപശാഖകളും ആയി നാനാ വഴിയിലേക്ക് പറയിടുക്കിലൂടെ യുള്ള യാത്ര വല്ലാത്ത ഒരു അനുഭവം തന്നെയാണ്. രണ്ടായിരം വർഷങ്ങൾക്കു മുന്നേ തുടങ്ങി അയ്യായിരം വർഷങ്ങള്ക്കു മുൻപേ അതായത്‌ നമ്മുടെ ഭാരതത്തിൽ അജന്ത എല്ലോറ ഗുഹകൾ ഉണ്ടാവുന്നതിനു രണ്ടായിരം വർഷങ്ങൾക്കു മുൻപ് നബാതിയന്മാർ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന സമൂഹം [ ആറായിരം വർഷങ്ങള്ക്കു മുൻപ്  സൗദിയിൽ നിന്നും പാലായനം ചെയ്തവർ ആണെന്നുംപറയപ്പെടുന്നു അന്നത്തെ കച്ചവട മാർഗ്ഗമായി കരുതപ്പെടുന്ന സിൽക്ക് റൂട്ടിൽ പ്രധാന പട്ടണമായി ഈ റോക് സിറ്റിയെ വാർത്തെടുക്കുകയായിരുന്നു എന്നറിയുമ്പോൾ ആ ജനതയുടെ കഴിവിനെ നമ്മൾ അറിയാതെ ആരാധിച്ചു പോകുന്ന ശില്പചാരുത അതൊന്നു വേറെ തന്നെയാണ് . </p><p>ഒരു <a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B0" title="കുതിര">കുതിരവണ്ടിക്ക്</a> കടന്നുപോകാവുന്ന വിധത്തിൽ വീതിയുള്ള ആ മലയിടുക്കിലൂടെ ഏകദേശം രണ്ടരകിലോമീറ്റർ നടന്നാൽ ട്രഷറി യിൽ എത്താം. ആ രണ്ടരകിലോമീറ്ററും ചുറ്റുപാടുകൾ നോക്കി മനാസ്സിലാക്കി വേണം നടക്കാൻ ശവകുടീരങ്ങൾ മലയുടെ ഇരുഭാഗത്തും ആയി പലയിടത്തും കാണാൻ കഴിയും.   </p><p>രണ്ടു കിലോമീറ്ററോളം ചുറ്റിക്കറങ്ങിയ ശേഷം, പെട്രയുടെ എല്ലാ സ്മാരകങ്ങളിലും ഏറ്റവും ആകർഷണീയമായ ട്രഷറി എന്നറിയപ്പെടുന്ന സിക്ക് പെട്ടെന്ന് തുറക്കുന്നു -അൽ-ഖസ്നെഹ് (അറബിക്ക് "ട്രഷറി"). പുരാതന കാലത്തെ അതിമനോഹരമായ അവശിഷ്ടങ്ങളിലൊന്നായ ഇത് ഒരു പർവതത്തിന്റെ വശത്ത് നിന്ന് ഖര പാറയിൽ നിന്ന് കൊത്തിയെടുത്തതാണ്, 40 മീറ്ററിലധികം ഉയരത്തിൽ നിൽക്കുന്നു. ഇത് ഒരു രാജകീയ ശവകുടീരമായിരുന്നെങ്കിലും, കടൽക്കൊള്ളക്കാർ തങ്ങളുടെ നിധി അവിടെ ഒളിപ്പിച്ചുവെന്ന ഐതിഹ്യത്തിൽ നിന്നാണ് ട്രഷറിക്ക് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്, രണ്ടാം ലെവലിന്റെ മധ്യഭാഗത്തായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു ഭീമൻ ശിലാഫലകത്തിൽ. പുരാതന ഫറോണിക് നിധികളാൽ നിറയുമെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന ബെഡൂയിനുകൾ ഇടയ്ക്കിടെ തോക്കുകൾഅവിടേക്കു  പ്രയോഗിച്ചതായി ചരിത്ര അന്വേഷകർ അനുമാനിക്കുന്നു : ഇതിന് തെളിവ് ബുള്ളറ്റ് ദ്വാരങ്ങളിൽ കാണാം.   </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Petra_treasury.!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="A beautiful view of the treasury through the gap of rocks over 50 meters high!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Petra_treasury.%21.jpg/220px-Petra_treasury.%21.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Petra_treasury.%21.jpg/330px-Petra_treasury.%21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Petra_treasury.%21.jpg/440px-Petra_treasury.%21.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="1280" /></a><figcaption>അൻപതോളം മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ ഉള്ള പാറക്കെട്ടുകളുടെ വിടവിലൂടെ ട്രഷറിയുടെ ഒരു മനോഹര ദൂരക്കാഴ്ച ..! </figcaption></figure> <p>മനോഹരമായ ഒരു കാഴ്ചയിൽ ട്രഷറി എന്ന് വിളിക്കുന്ന കല്ലിൽ കൊത്തിയ ചരിത്ര സ്മാരകത്തിലേക്കു നമ്മൾ എത്തുകയായി..! ഈ ട്രഷറിയുടെ അടുത്തായി പലശാഖകൾ ആയി പോകുന്ന വഴിയിൽ എല്ലാം മേല്പറഞ്ഞ ഗുഹാ സമുച്ഛയങ്ങൾ കാണാൻ കഴിയും പലതും ശവ കുടീരങ്ങളോ മറ്റോ ആണ് ..ദേവാലയങ്ങൾ സാമാന്യം നല്ല രീതിയിൽ തന്നെ ഉണ്ടാക്കിയിരുന്നു എന്നത് സ്ഥലത്തിന്റെ വീതിയും നീളവും അവശേഷിപ്പുകളും കണ്ടു മനസ്സിലാവുന്നതാണ് </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82_.jpg" class="mw-file-description"><img alt="petra gallery..!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82_.jpg/220px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82_.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82_.jpg/330px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82_.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82_.jpg/440px-%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82_.jpg 2x" data-file-width="904" data-file-height="678" /></a><figcaption>പെട്രയിലെ സ്റ്റേഡിയം അഥവാ ഗ്യാലറി </figcaption></figure> <p>സിക്ക് വലത്തോട്ട് തിരിഞ്ഞ് നഗരത്തിലേക്ക് നീങ്ങുമ്പോൾ, കുറച്ചു കൂടി മുന്നോട്ടു നടന്നാൽ ഇടതുഭാഗത്തായി പൂർണ്ണമായും കല്ലിൽ കൊത്തിയ വലിയ ഒരു ഗ്യാലറി കാണാം 8000 സീറ്റുകളുള്ള  ഈ ആംഫിതിയേറ്ററിന് പിന്നിൽ പാറക്കെട്ടുകൽ ഒരു വെർച്വൽ ശ്മശാനമായി മാറുന്നു. ക്രി.വ. 106-ൽ നബാറ്റിയന്മാരെ പരാജയപ്പെടുത്തിയതിനുശേഷം റോമാക്കാർ നിർമ്മിച്ചതാണെന്ന് ആദ്യം കരുതിയിരുന്ന ഈഗ്യാലറി  ക്രിസ്തുവിന്റെ കാലഘട്ടത്തിൽ നബാറ്റിയക്കാർ ഈ ആംഫിതിയേറ്ററിനെ  പാറയിൽ നിന്ന് മുറിച്ചുമാറ്റി എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു   ഈ പ്രക്രിയയിൽ നിരവധി ഗുഹകളിലൂടെയും ശവകുടീരങ്ങളിലൂടെയും തകർത്തു കളഞ്ഞതായി അനുമാനിക്ക പെടുന്നു   സ്റ്റേജ് ഫ്ലോറിനടിയിൽ സ്റ്റോർ റൂമുകളും ഒരു സ്ലോട്ടും ഉണ്ടായിരുന്നു, ഇതിന്റെ പ്രധാന ഭാഗത്തിലൂടെ മൃഗവിനോദം നടത്തിയതായി കരുതപ്പെടുന്ന രണ്ടു വാതിലുകൾ കോടി കാണാം  ഈ സ്ലോട്ടിലൂടെ ഒരു മാർബിൾ ഹെർക്കുലീസ് പ്രതിമ വർഷങ്ങൾക്കുമുമ്പ് കണ്ടെത്തിയിരുന്നു! </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%95%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%8E%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%87%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF.!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="A gallery of eight thousand stone carvings in Petra.!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%95%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%8E%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%87%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF.%21.jpg/220px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%95%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%8E%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%87%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF.%21.jpg/330px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%95%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%8E%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%87%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%B1%E0%B4%BF.%21.jpg/440px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="904" data-file-height="678" /></a><figcaption>പെട്രയിലെ കല്ലിൽ കൊത്തിയ എണ്ണായിരം ഇരിപ്പിടങ്ങൾ ഉള്ള  ഗ്യാലറി.!</figcaption></figure> <p><b>നബാത്തിയൻ മാരും</b> , റോമൻ രാജാക്കൻ മാരും പലകാലഘട്ടങ്ങളിൽ  അവരുടെ പലവിധ വിനോദ ഉപാധികൾക്കായി ഉണ്ടാക്കിയതും ഉപയോഗിച്ചതുമായ  ആ സ്റ്റേഡിയത്തെ, മൂവായിരം കൊല്ലങ്ങൾക്കു മുന്നേ ഉണ്ടായ വലിയൊരു ഭൂമി കുലുക്കത്തിന് അതിന്റെ ഭാഗികമായ ഭാഗങ്ങൾ തകർക്കാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നു എന്ന് ചരിത്രത്തിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട് ! </p><p>അതിനോട് വലതു വശം ചേർന്ന് അനേകം ഗുഹകൾ കൊത്തിയ വലിയ റോക് സമുച്ചയം കാണാം അതിനുള്ളിൽ അനേകം മുറികളോടുകൂടിയ ഗുഹകൾ ആണ് ധാന്യ സംഭരണവും വിപണനവും നടത്തിയ സ്ഥലങ്ങൾ ആണ് അത് എന്ന് അവിടെ വച്ച സൂചികയിൽ നിന്നും മനസ്സിലാക്കാം.! </p><p> ജലസേചനത്തിനായി അക്കാലത്തുതന്നെ ഡാം പണിതുകൊണ്ടു അവിടെ നിന്നും അഞ്ചുകിലോമീറ്റര് ദൂരെ ഉള്ള വാഡിമൂസായിയിൽ  നിന്നും ഒരു മാർഗ്ഗം സൃഷ്ട്ടിച്ച അക്കാലത്തെ നിർമ്മാണ വൈദഗ്ദ്യം എടുത്തുപറയേണ്ട ഒന്നുതന്നെ ആണ് ! മലയിടുക്കിൽ ഉള്ള ചെരുവിൽ നീർച്ചാലുകൾ നിർമ്മിച്ച ആ നിര്മ്മാണരീതി മഹത്തരം തന്നെ ..! ആധുനിക മനുഷ്യന്റെ ഇന്നത്തെ ആവശ്യമായ ചില കൈകടത്തലുകൾ അതിന്റെ മനോഹാരിതക്കു പഴമയുടെ ഭംഗി ചാർത്തുന്നില്ല എങ്കിലും അവയെ ഭാഗിയായി പരിപാലിക്കാൻ ഉള്ള ശ്രമം നടത്തിയിട്ടുണ്ട് ! </p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%81_%E0%B4%A4%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A3%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%AF_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8D_%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B3%E0%B4%BF_%E0%B4%AA%E0%B5%87%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE_!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="The remains of the structure, called Temple, were destroyed in the earthquake!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%81_%E0%B4%A4%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A3%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%AF_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8D_%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B3%E0%B4%BF_%E0%B4%AA%E0%B5%87%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE_%21.jpg/220px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%81_%E0%B4%A4%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A3%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%AF_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8D_%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B3%E0%B4%BF_%E0%B4%AA%E0%B5%87%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE_%21.jpg/330px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%81_%E0%B4%A4%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A3%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%AF_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8D_%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B3%E0%B4%BF_%E0%B4%AA%E0%B5%87%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE_%21.jpg/440px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്നു തരിപ്പണമായ ടെമ്പിൾ എന്ന് വിളി പേരുള്ള നിർമിതിയുടെ ശേഷിപ്പുകൾ !</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B4%82.jpg" class="mw-file-description"><img alt="വിസ്തൃതിയുള്ള പ്രധാന നഗര പ്രദേശത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം.!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B4%82.jpg/220px-%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B4%82.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B4%82.jpg/330px-%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B4%82.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B4%82.jpg/440px-%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%92%E0%B4%B0%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%97%E0%B4%82.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>വിസ്തൃതിയുള്ള പ്രധാന നഗര പ്രദേശത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം.!വലതുവശത്ത് കോണിന് ചുറ്റും ഹാട്രിയൻ ചക്രവർത്തിയുടെ കീഴിലുള്ള റോമൻ ഭരണാധികാരിയായ സെക്റ്റസ് ഫ്ലോറന്റീനിയസിന്റെ ശവകുടീരം ഉണ്ട്</figcaption></figure> <p>ആംഫിതിയേറ്ററിന് ശേഷം വാദി വിശാലമാവുകയും  ഉടൻ തന്നെ മൂന്ന് ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വിസ്തൃതിയുള്ള പ്രധാന നഗര പ്രദേശത്തെത്തുകയും ചെയ്യും. വലതുവശത്ത്, ജബൽ ഖുബ്തയുടെ പാറയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത റോയൽ ശവകുടീരങ്ങൾ ഉണ്ട് . ആദ്യത്തേത് ഉർൺ ടോംബ് ആണ്, അതിന്റെ തുറന്ന ടെറസാണ് ഇരട്ട പാളികളിൽ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. അകത്തെ മുറി 20 മുതൽ 18 മീറ്റർ വരെ വലുതാണ് , പാറയിലെ പാറ്റേണുകൾ ശ്രദ്ധേയമാണ്. ഉർൺ ടോംബ് ആകർഷകമായ കാഴ്ചയാണ് നൽകുന്നത്, ഒരിക്കൽ ബൈസന്റൈൻ കാലഘട്ടത്തിൽ ഒരു പള്ളിയായി ഇത് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. അടുത്തത് റോമിലെ നീറോയുടെ സുവർണ്ണ കൊട്ടാരത്തിന്റെ തനിപ്പകർപ്പാണെന്ന് ആരോപിക്കപ്പെടുന്ന കൊരിന്ത്യൻ ശവകുടീരം. അവസാനമായി, കൊട്ടാരവും ശവകുടീരവും കാണാം  ഒരു റോമൻ കൊട്ടാരത്തിന്റെ മൂന്ന് നിലകളുള്ള സമുച്ചയവും  പെട്രയിലെ ഏറ്റവും വലിയ സ്മാരകങ്ങളിലൊന്നാണ്ഇത്  മുൻവശത്ത് ഇടത് വശത്തെ മൂലയിൽ കല്ലുകൾ ഘടിപ്പിച്ച് ശവകുടീരം പൂർത്തിയായിട്ടില്ലാത്തതാണ് . വലതുവശത്ത് കോണിന് ചുറ്റും ഹാട്രിയൻ ചക്രവർത്തിയുടെ കീഴിലുള്ള റോമൻ ഭരണാധികാരിയായ സെക്റ്റസ് ഫ്ലോറന്റീനിയസിന്റെ ശവകുടീരം ഉണ്ട്. </p><p>ഗ്യാലറിയിൽ നിന്നും പലവിധ ഹോളിവുഡ് സിനിമകൾക്കും സാക്ഷിയായിട്ടുള്ള 'ആഡ് ഡയർ'  എന്ന് വിളിപ്പേരുള്ള നിർമിതിയുടെ പ്രധാന വഴിയിൽ ആണ് ടെമ്പിൾ എന്ന് പേരുള്ള നിർമിതി ഉള്ളത് ..മൂവായിരം കൊല്ലം മുൻപുണ്ടായ ഒരു ഭൂകമ്പത്തെ കുറിച്ച് നേരത്തെ പറഞ്ഞിരുന്നല്ലോ ..! ആ ഭൂകമ്പം ഭാഗികമായി തകർത്ത ഈ നിർമിതിയുടെ ചില ഭാഗങ്ങൾ മാത്രമേ ഇന്ന് നമുക്ക് കാണാൻ കഴിയൂ ..!  മഞ്ഞ  കല്ലിൽ വൃത്താകൃതിയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത തൂണുകളുടെ ചില ഭാഗങ്ങൾ വീഴാതെ നിൽപ്പുണ്ട് ! താഴേക്ക് നടത്തം തുടരവേ  അവർ സ്ഥാപിച്ച   നിരവധി നിരകൾ ആയിട്ടുള്ള ഗുഹകൾ കാണാം  റോമൻ കോളനഡ് തെരുവിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ആണ് എന്ന് അവ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. റോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ, ഈ പർവത നിരകൾ കച്ചവടത്തെരുവുകൾ ആയി നിന്നിരുന്ന  മാർക്കറ്റുകളും വസതികളും ആയിരുന്നു  വശങ്ങളിൽ ശാഖകളായി. ഇരുവശത്തുമുള്ള കുന്നുകളുടെ ചരിവുകൾ പുരാതന നഗരത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. </p><p>കോളനഡ് തെരുവിലൂടെ പൊതു ജലധാരയുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ നിംഫിയം ഇപ്പോഴും കാണാം . കോളനഡഡ് സ്ട്രീറ്റിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ അറ്റത്ത് ട്രിപ്പിൾ കമാനങ്ങളുള്ള ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേ ഉണ്ട്, ഇത് ആദ്യം തടി വാതിലുകൾ കൊണ്ട് ഘടിപ്പിച്ചിരുന്നു, കൂടാതെ മുറ്റത്തേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടം അല്ലെങ്കിൽ ഖസ്ർ അൽ-ബിന്റിന്റെ "ടെമെനോസ്" അടയാളപ്പെടുത്തി. ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേയുടെ അല്ലെങ്കിൽ ട്രയംഫൽ കമാനത്തിന്റെ വലതുവശത്ത് ചിറകുള്ള സിംഹങ്ങളുടെ ക്ഷേത്രം. നിരകളുടെ തലസ്ഥാനങ്ങളെ അലങ്കരിക്കുന്ന കൊത്തുപണികളുള്ള സിംഹങ്ങളുടെ പേരാണ് ഇതിന് നൽകിയിരിക്കുന്നത്. പ്രധാന പുരുഷദേവനായ ദുഷാരയുടെ പങ്കാളിയായ ഫെർട്ടിലിറ്റി ദേവതയായ അറ്റർഗതിസിനാണ് ക്ഷേത്രം സമർപ്പിച്ചത്.! റോമൻ വസ്തു വിദ്യയുടെ ഒരു പതിപ്പ് ഇവിടെ ദർശിക്കാൻ കഴിയും ! </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%97%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B5%E0%B5%87_%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്ന ട്രിപ്പിൾ കമാനങ്ങളുള്ള ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേ ക്കു മുന്നിൽ !" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%97%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B5%E0%B5%87_%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%21.jpg/220px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%97%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B5%E0%B5%87_%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%21.jpg/330px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B5%BE_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%97%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B5%E0%B5%87_%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%21.jpg/440px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="2576" data-file-height="1932" /></a><figcaption>ഭൂകമ്പത്തിൽ തകർന്ന ട്രിപ്പിൾ കമാനങ്ങളുള്ള ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേ ക്കു മുന്നിൽ !</figcaption></figure> <p>തെരുവിന്റെ വലതുവശത്ത് നൂറുകണക്കിന് മീറ്റർ അകലെ, ടെമ്പിൾ ഓഫ് വിംഗഡ് ലയൺസിന് സമീപം, മൊസൈക്കുകൾ കൊണ്ട് സമ്പന്നമായ ഒരു ബൈസന്റൈൻ പള്ളി. പെട്രാ ചർച്ചിന്റെ ഓരോ വശത്തെ ഇടനാഴികളിലും 70 ചതുരശ്ര മീറ്റർ വിസ്തൃതമായി സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള മൊസൈക്കുകൾ കൊണ്ടുണ്ടാക്കിയ തറ  ഉൾക്കൊള്ളുന്നു, ഇത് സ്വദേശികളെയും വിദേശികളെയും പുരാണങ്ങളെയും മൃഗങ്ങളെയും ചിത്രീകരിക്കുന്നു, ഒപ്പം സീസണുകൾ, സമുദ്രം, ഭൂമി, ജ്ഞാനം എന്നിവയുടെ വ്യക്തിത്വങ്ങളും ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ പെട്രയുടെ തകർച്ചയെക്കുറിച്ചുള്ള ചോദ്യ സിദ്ധാന്തങ്ങളിലേക്ക് ചോദ്യം വലിച്ചെറിയുന്ന ഈ പള്ളി അഞ്ചാം, ആറാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രധാന കത്തീഡ്രലാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.! 1993 ഡിസംബറിൽ, ബൈസന്റൈൻ ഗ്രീക്കിലെ 152 പാപ്പിറസ് ചുരുളുകളും കുറ അറബിയിൽ കുറിച്ച ഫലകങ്ങളും കണ്ടെത്തിയിരുന്നു . ജോർദാനിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയ പുരാതന കാലത്തെ ഏറ്റവും വലിയ രേഖാമൂലമുള്ള ചുരുളുകൾ നിലവിൽ ഇതാണ് എന്നാണ് മനസ്സിലാക്കുന്നതു , കൂടാതെ പ്രദേശത്തെ ബൈസന്റൈൻ കാലഘട്ടത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരാളം വിവരങ്ങൾ നൽകുന്നു. പെട്ര ചർച്ചും അതിന്റെ മൊസൈക്കുകളും നിലവിൽ ഖനനം ചെയ്ത് സംരക്ഷിക്കുന്നുണ്ട്‌ . </p><p>ടെമെനോസ് ഗേറ്റ്‌വേയിലൂടെ കടന്നുപോകുമ്പോൾ  പിയാസയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നു (അറബിയിൽ, "ഫറോവയുടെ മകളുടെ കൊട്ടാരം"). ഈ നബേഷ്യൻ നിർമ്മാണം ക്രി മു . 30-നാണ്. ദുഷാര ക്ഷേത്രം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. നബേഷ്യൻ പെട്രയിലെ പ്രധാന ആരാധനാലയമായിരിക്കാം ഇത്, പെട്രയിലെ ഒരേയൊരു ഫ്രീസ്റ്റാൻഡിംഗ് ഘടനയാണിത്. റോമൻ പിടിച്ചെടുക്കൽ വരെ ഇത് ഉപയോഗത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. നാലാമത്തെയും എട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെയും ഭൂകമ്പങ്ങൾ കെട്ടിടത്തിന്റെ ബാക്കി ഭാഗങ്ങൾ നശിപ്പിച്ചു.!ഇവിടെ  ചെറിയ, മ്യൂസിയം ഉണ്ട്  അതിൽ പെട്രയിൽ നിന്നും  വർഷങ്ങളായി കണ്ടെത്തിയ  വസ്തുക്കളുടെ ശേഖരം ഉണ്ട്..! </p><p><b>ഉയർന്ന സ്ഥലങ്ങൾ</b> </p><p>എത്തിച്ചേരാൻ അൽപ്പം പരിശ്രമം ആവശ്യമുള്ള നിരവധി സ്ഥലങ്ങൾ പെട്രയിൽ ഉണ്ട്, പക്ഷേ ഈ ശ്രമം കാത്തിരിക്കുന്ന അതിമനോഹരമായ കാഴ്‌ചകളെ വിലമതിക്കാനാവില്ല  ഇനിപ്പറയുന്ന മലകയറ്റങ്ങൾക്കൊപ്പം, നിങ്ങൾക്ക് ഉമ്മുൽ ബിയാരയിലേക്കുള്ള ദൈർഘ്യമേറിയ കാൽനടയാത്ര നടത്താം - അത് സേലയുടെ ബൈബിൾ പറഞ്ഞ  പ്രവിശ്യയായിരിക്കാം (2 രാജാക്കന്മാർ 14: 7; യെശയ്യാവു 16: 1) -, അൽ-ബീദ, അല്ലെങ്കിൽ ആറ് മണിക്കൂർ പർവതനിരയുടെ മുകളിലേക്ക് കയറണം . ഹോർ, ആരോണിന്റെ ശവകുടീരം (അറബിയിൽ, ജബൽ ഹാരൂൺ). ഇവിടേയ്ക്ക് ഒരു ഗൈഡിന്റെ സഹായമില്ലാതെ പോകാൻ കഴിയില്ല വിശദമായ ഒരു ഗൈഡ്ബുക്ക് അല്ലെങ്കിൽ ഒരു യഥാർത്ഥ ഗൈഡ് ശുകൂടെ ഇല്ലെങ്കിൽ ഒന്നും മനസ്സിലാവില്ല . ഈ യാത്രയിൽ എല്ലായ്പ്പോഴും ധാരാളം വെള്ളം കരുതാൻ ഒരിക്കലും മറക്കരുത് </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%A4%E0%B5%8A%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%95%E0%B4%AF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%B2%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_..!_.jpg" class="mw-file-description"><img alt="തൊള്ളായിരം പടികൾ ഉള്ള കഠിനമായ കയറ്റത്തിലൂടെ ആസ് ഡയർ എന്ന സ്ഥലത്തേക്ക് ..!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/%E0%B4%A4%E0%B5%8A%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%95%E0%B4%AF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%B2%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_..%21_.jpg/220px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/%E0%B4%A4%E0%B5%8A%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%95%E0%B4%AF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%B2%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_..%21_.jpg/330px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/%E0%B4%A4%E0%B5%8A%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%82_%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%95%E0%B4%AF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%B2%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_..%21_.jpg/440px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="3096" /></a><figcaption>തൊള്ളായിരം പടികൾ ഉള്ള കഠിനമായ കയറ്റത്തിലൂടെ ആസ് ഡയർ എന്ന സ്ഥലത്തേക്ക് ..! </figcaption></figure> <p><br /> ഈ കയറ്റങ്ങളിൽ ഏറ്റവും എളുപ്പമുള്ളത് അൽ-ഹബീസിന്റെ മുകളിലുള്ള ക്രൂസേഡർ കോട്ട അഥവാ സിറ്റാഡൽ വരെയാണ്. കാസർ ബിന്ത് അൽ ഫറൂണിന് പുറകിലുള്ള കുന്നിൻ ചുവട്ടിൽ നിന്ന് മുകളിലേക്കുള്ള പടികൾ ആരംഭിക്കുന്നു. പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് കൂടുതൽ ഗുഹകൾ കണ്ടുകൊണ്ടു  അൽ ഹബീസിന് ചുറ്റുംപോകുന്ന ഈ പാതയിലൂടെ മുന്നോട്ടു നടക്കണം  ഇവിടെനിന്നും മുന്നോട്ടു നടന്നാൽ  പെട്രയുടെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ നിർമ്മാണങ്ങളിലൊന്നായ ആസ് ഡയർ ("മൊണാസ്ട്രി") എത്താൻ ഒരു മണിക്കൂറെടുക്കും. പെട്രയുടെ അപാരതയും ശക്തിയും സൗന്ദര്യവും  ശരിക്കും ആസ്വദിക്കാൻ , ഇവിടെ ഒരു സന്ദർശനം അത്യാവശ്യമാണ്. മലകയറ്റം മലനിരകളിലേക്ക് നയിക്കുന്നു, എന്നാൽ പുരാതന പാത പിന്തുടരാൻ എളുപ്പമാണ്, കുത്തനെയുള്ളതല്ല. </p><p>മൊണാസ്ട്രി ട്രഷറിക്ക്  സമാനമാണ്, പക്ഷേ, 50 മീറ്റർ വീതിയിലും 45 മീറ്റർ ഉയരത്തിലും ഇത് വളരെ വലുതാണ്. ക്രി മു  മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനും എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനുമിടയിൽ നബാത്തിയാണ് മാറും റോമാക്കാരും മാറി മാറി വന്നാണെങ്കിലും  ഒരിക്കലും പൂർത്തിയായിട്ടില്ല,  അകത്തെ ചുവരുകളിലെ കുരിശുകളിൽ നിന്നാണ് മൊണാസ്ട്രിക്ക് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്, ഇത് പിന്നീട് ഒരു പള്ളിയായി ഉപയോഗിച്ചുവെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അൽ-ഡെയറിന്റെ പ്രാഥമിക സവിശേഷത അതിന്റെ കിരീടധാരണമാണ്, മുൻഭാഗത്തിന്റെ ഇടതുവശത്തെ കുപ്പായത്തിന്റെ വരമ്പുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന പുരാതന പടികളിലൂടെ ഇതിനു മുകളിൽ എത്തിച്ചേരാം. മുകളിൽ നിന്നുള്ള കാഴ്ചകൾ അതിശയകരമാണ്.! </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_..!.jpg" class="mw-file-description"><img alt="ആസ് ഡയർ എന്നറിയപ്പെടുന്ന മൊണാസ്ട്രിക്ക്‌ മുന്നിൽ ..!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_..%21.jpg/220px-%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_..%21.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_..%21.jpg/330px-%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_..%21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_..%21.jpg/440px-%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%A1%E0%B4%AF%E0%B5%BC_%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BD_..%21.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>ആസ് ഡയർ  എന്നറിയപ്പെടുന്ന മൊണാസ്ട്രിക്ക്‌ മുന്നിൽ ..!</figcaption></figure> <p>ഒന്നര മണിക്കൂർ ദൈർഘ്യമുള്ള ഈ യാത്ര അതിരാവിലെ നല്ലതാണ് പോകുന്ന വഴിയിൽ  പാറയിൽ മുറിച്ച ബലിപീഠങ്ങളും വൃദ്ധസദസ്സുകളും പുരോഹിതരെ പാർപ്പിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന കെട്ടിടങ്ങളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങളും ഉണ്ട്. പാത പിന്നീട് സിംഹ ജലധാരയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ജലധാരയുടെ എതിർവശത്തുള്ള ഒരു കല്ല് ബലിപീഠം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഇതിന് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു മതപരമായ പ്രവർത്തനമുണ്ടായിരുന്നു എന്നാണ്. ഇതിനപ്പുറമുള്ള ആദ്യത്തെ സമുച്ചയം  ശവകുടീരം ആണ്, പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ വിശ്വസിക്കുന്നത് ഒരു ക്ഷേത്രമാണ്. ഇതിന് ചുവടെ റോമൻ സൈനികന്റെ ശവകുടീരവും പെട്രയിൽ അലങ്കരിച്ച ഇന്റീരിയർ ഉള്ള ട്രൈക്ലിനിയവും (വിരുന്നു ഹാൾ) ഉണ്ട്. പുരാതന മാലിന്യക്കൂമ്പാരങ്ങൾക്കിടയിലൂടെ ട്രാക്ക് പരന്നൊഴുകുന്നു, ഫറവോൺ നിരയിൽ അവസാനിക്കുന്നു, മറ്റൊരു ക്ഷേത്രത്തിന്റെ അവശേഷിക്കുന്ന ഏക നിര ഇവിടെ നിന്നും നോക്കിയാൽ കാണാം  ഇതിനു മുകളിൽ നിന്നുള്ള കാഴ്ച അതിമനോഹരമാണ് ..! </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="അവലംബം"><span id=".E0.B4.85.E0.B4.B5.E0.B4.B2.E0.B4.82.E0.B4.AC.E0.B4.82"></span>അവലംബം</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&action=edit&section=1" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: അവലംബം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123595">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kinghussein.gov.jo/tourism6d.html">Petra</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3859918">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4107403">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="പുതിയ_ഏഴു_ലോകാത്ഭുതങ്ങൾ" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f1f1de;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3859918"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123622">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:New_Seven_Wonders_of_the_World" title="ഫലകം:New Seven Wonders of the World"><abbr title="ഫലകം കാണുക">ക</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:New_Seven_Wonders_of_the_World&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദം:New Seven Wonders of the World (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)"><abbr title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദതാൾ">സ</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:EditPage/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:New_Seven_Wonders_of_the_World" title="പ്രത്യേകം:EditPage/ഫലകം:New Seven Wonders of the World"><abbr title="ഫലകം തിരുത്തുക">തി</abbr></a></li></ul></div><div id="പുതിയ_ഏഴു_ലോകാത്ഭുതങ്ങൾ" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%8F%E0%B4%B4%E0%B5%81_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AD%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="പുതിയ ഏഴു ലോകാത്ഭുതങ്ങൾ">പുതിയ ഏഴു ലോകാത്ഭുതങ്ങൾ</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;text-align:left;"><div style="padding:0 0.25em"><div><center> <p><a href="/wiki/%E0%B4%9A%E0%B5%80%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B5%BB_%E0%B4%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B8" title="ചീച്ചൻ ഇറ്റ്സ">ചീച്ചൻ ഇറ്റ്സ</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%88%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D_%E0%B4%A6%E0%B4%BF_%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B4%A1%E0%B5%80%E0%B4%AE%E0%B5%BC" title="ക്രൈസ്റ്റ് ദി റെഡീമർ">ക്രൈസ്റ്റ് ദി റെഡീമർ</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%B3%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="കൊളോസിയം">കൊളോസിയം</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B4%9A%E0%B5%88%E0%B4%A8%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD" title="ചൈനയിലെ വന്മതിൽ">ചൈനയിലെ വന്മതിൽ</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B5%81_%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B5%81" title="മാച്ചു പിക്‌ച്ചു">മാച്ചു പിക്‌ച്ചു</a> <b>·</b>  <a class="mw-selflink selflink">പെട്ര</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%AE%E0%B4%B9%E0%B5%BD" class="mw-redirect" title="താജ്‌ മഹൽ">താജ്‌ മഹൽ</a> </p> </center></div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3859918"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4107403"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ജോർദാനിലെ_ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3859918"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123622"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%AA%E0%B5%88%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="ഫലകം:ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ"><abbr title="ഫലകം കാണുക">ക</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%AA%E0%B5%88%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദം:ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)"><abbr title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദതാൾ">സ</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:EditPage/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%AA%E0%B5%88%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകം:EditPage/ഫലകം:ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ"><abbr title="ഫലകം തിരുത്തുക">തി</abbr></a></li></ul></div><div id="ജോർദാനിലെ_ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/List_of_World_Heritage_Sites_in_Jordan" class="mw-redirect" title="List of World Heritage Sites in Jordan">ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Al-Maghtas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Maghtas (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">അൽ മഖ് താസ്</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">പെട്ര</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Qasr_Amra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qasr Amra (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ക്വസ് റ് അമ്ര</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Umm_ar-Rasas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Umm ar-Rasas (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഉം അർ-റസാാ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%BF_%E0%B4%B1%E0%B4%82" title="വാദി റം">വാദി റം</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=പെട്ര&oldid=3610031">https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=പെട്ര&oldid=3610031</a>" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകം:വർഗ്ഗങ്ങൾ">വർഗ്ഗങ്ങൾ</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:Pages_using_gadget_WikiMiniAtlas&action=edit&redlink=1" class="new" title="വർഗ്ഗം:Pages using gadget WikiMiniAtlas (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Pages using gadget WikiMiniAtlas</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%8F%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%AA%E0%B5%88%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:ഏഷ്യയിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ">ഏഷ്യയിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:ജോർദാനിലെ നഗരങ്ങൾ">ജോർദാനിലെ നഗരങ്ങൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AD%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:ലോകമഹാത്ഭുതങ്ങൾ">ലോകമഹാത്ഭുതങ്ങൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B5%BB" title="വർഗ്ഗം:ജോർദാൻ">ജോർദാൻ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%AA%E0%B5%88%E0%B4%A4%E0%B5%83%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ">ജോർദാനിലെ ലോകപൈതൃകകേന്ദ്രങ്ങൾ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന വർഗ്ഗം: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:Coordinates_on_Wikidata" title="വർഗ്ഗം:Coordinates on Wikidata">Coordinates on Wikidata</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ഈ താൾ അവസാനം തിരുത്തപ്പെട്ടത്: 07:40, 22 ജൂലൈ 2021.</li> <li id="footer-info-copyright">വിവരങ്ങൾ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">ക്രിയേറ്റീവ് കോമൺസ് ആട്രിബ്യൂഷൻ-ഷെയർഎലൈക്ക് അനുമതിപത്ര</a> പ്രകാരം ലഭ്യമാണ്; മേൽ നിബന്ധനകൾ ഉണ്ടായേക്കാം. കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾക്ക് <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/ml">ഉപയോഗനിബന്ധനകൾ</a> കാണുക.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">സ്വകാര്യതാനയം</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82">വിക്കിപീഡിയ സം‌രംഭത്തെക്കുറിച്ച്</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AA%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82">നിരാകരണങ്ങൾ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">പെരുമാറ്റച്ചട്ടം</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">ഡെവലപ്പർമാർ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ml.wikipedia.org">സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">കുക്കി പ്രസ്താവന</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ml.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0&diff=3610031&oldid=3151202&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">മൊബൈൽ ദൃശ്യരൂപം</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-gqt92","wgBackendResponseTime":348,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.260","walltime":"0.386","ppvisitednodes":{"value":1190,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":35534,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5812,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23153,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 298.032 1 -total"," 70.27% 209.428 2 ഫലകം:Infobox"," 61.66% 183.775 1 ഫലകം:Infobox_Historic_Site"," 30.08% 89.659 2 ഫലകം:Navbox"," 28.75% 85.670 1 ഫലകം:New_Seven_Wonders_of_the_World"," 13.57% 40.450 1 ഫലകം:Coord"," 7.27% 21.663 1 ഫലകം:Both"," 6.90% 20.571 1 ഫലകം:Location_map"," 4.95% 14.755 1 ഫലകം:Designation/divbox"," 4.26% 12.692 1 ഫലകം:Reflist"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.142","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1952373,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-587f7d4878-gz6td","timestamp":"20241120123159","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0d2a\u0d46\u0d1f\u0d4d\u0d30","url":"https:\/\/ml.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5788","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5788","author":{"@type":"Organization","name":"\u0d35\u0d3f\u0d15\u0d4d\u0d15\u0d3f\u0d2e\u0d40\u0d21\u0d3f\u0d2f \u0d2a\u0d26\u0d4d\u0d27\u0d24\u0d3f\u0d15\u0d33\u0d3f\u0d7d \u0d38\u0d02\u0d2d\u0d3e\u0d35\u0d28 \u0d1a\u0d46\u0d2f\u0d4d\u0d2f\u0d41\u0d28\u0d4d\u0d28\u0d35\u0d7c"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-03-17T10:44:22Z","dateModified":"2021-07-22T07:40:19Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f5\/Petra_Jordan_BW_21.JPG"}</script> </body> </html>