Vísindavefurinn: Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?

<!DOCTYPE html>     <html class="no-js lang-is" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xmlns:og="http://ogp.me/ns#" xmlns:fb="https://www.facebook.com/2008/fbml" xml:lang="is" lang="is">  <head> <title>Vísindavefurinn: Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?</title> <meta charset="utf-8"> <meta name="viewport" content="width=device-width,initial-scale=1.0,user-scalable=yes,minimum-scalable=1.0" /> <meta name="google-site-verification" content="UeM_PYJ3NMU1SICgJbjpZdSnqgd7GyGP5YNeM7CYey0" /> <meta name="google-site-verification" content="W8zhu2vlmP8cDcSp9nCc3F-GKMvtWGBQqOb4cZ-DFhU" /> <meta property="og:image" content="https://www.visindavefur.is/myndir/visindavefur_logo_stort_200514.jpg"/> <meta property="fb:admins" content="723301661"/> <meta property="og:type" content="article"/> <meta property="og:url" content="http://www.visindavefur.is/svar.php?id=86968"/> <meta property="og:title" content="Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?"/> <meta property="og:description" content="Upprunalega spurningin hljóðaði svona: Ég er með spurningu um hvort að plokkfiskur sé séríslenskur eða hvort við urðum fyrir áhrifum frá öðrum þjóðum? Stutta svarið við spurningunni er að plokkfiskur berst væntanlega til okkar frá Danmörku, enda er orðið sjálft tökuorð úr dönsku. Þar er heiti..."/> <meta property="og:site_name" content="Vísindavefurinn"/> <link rel="stylesheet" href="/design/vv_styles.css?748e8eaf222ddd121278b8de38c535185a1fe729"> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="RSS fyrir Vísindavefinn" href="/visindavefur.rss" /> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/libs/opensearch/vv_opensearch.xml?ad167904565014f9f5c11520774f4f8e9e6449e7" title="Leit á Vísindavefnum" />    <script type="text/javascript"> var _paq = _paq || []; _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u="//vefgreinir.hi.is/"; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'piwik.php']); _paq.push(['setSiteId', 122]); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.type='text/javascript'; g.async=true; g.defer=true; g.src=u+'piwik.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); })(); </script> <noscript><p><img src="//vefgreinir.hi.is/piwik.php?idsite=122" style="border:0;" alt="" /></p></noscript>  </head> <body class="b-article"> <header class="header"> <div class="header-container"> <div class="header-logo"><a href="/"><img src="/design/i_vv/logo.svg?2024" alt="Vísindavefurinn"><span>Vísindavefurinn</span></a></div> <div class="header-mobile"> <nav class="mobile-nav" role="navigation"> <ul> <li class="categories"><a href="/vegna_thess.php?id="><svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-list"><line x1="8" y1="6" x2="21" y2="6"></line><line x1="8" y1="12" x2="21" y2="12"></line><line x1="8" y1="18" x2="21" y2="18"></line><line x1="3" y1="6" x2="3.01" y2="6"></line><line x1="3" y1="12" x2="3.01" y2="12"></line><line x1="3" y1="18" x2="3.01" y2="18"></line></svg><svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-x"><line x1="18" y1="6" x2="6" y2="18"></line><line x1="6" y1="6" x2="18" y2="18"></line></svg> <span>Flokkar</span></a></li> <li class="burger"><a href="/"> <span>Valmynd</span> <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-menu"><line x1="3" y1="12" x2="21" y2="12"></line><line x1="3" y1="6" x2="21" y2="6"></line><line x1="3" y1="18" x2="21" y2="18"></line></svg><svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-x"><line x1="18" y1="6" x2="6" y2="18"></line><line x1="6" y1="6" x2="18" y2="18"></line></svg></a></li> <li class="lang"> <img src="/design/i_vv/lang.svg?2024" alt="English"> <a href="http://www.why.is/">EN</a> </li> </ul> </nav> </div> <nav class="category-nav" role="navigation"> <ul> <li class="cat-all"> <a href="/vegna_thess.php?id="> <img src="/design/i_vv/icon-category.svg" alt=""> <span>Allir flokkar</span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> <li class="cat-teal"> <a href="/vegna_thess.php?id=3"> <img src="/design/i_vv/icon-diversity.svg" alt=""> <span style="color:#719500"> Félagsvísindi </span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> <li class="cat-teal"> <a href="/vegna_thess.php?id=11"> <img src="/design/i_vv/icon-spa.svg" alt=""> <span style="color:#0098AA"> Heilbrigðisvísindi </span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> <li class="cat-teal"> <a href="/vegna_thess.php?id=2"> <img src="/design/i_vv/icon-neurology.svg" alt=""> <span style="color:#c0a14b"> Hugvísindi </span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> <li class="cat-teal"> <a href="/vegna_thess.php?id=152"> <img src="/design/i_vv/icon-school.svg" alt=""> <span style="color:#AC1A2F"> Menntavísindi </span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> <li class="cat-teal"> <a href="/vegna_thess.php?id=1"> <img src="/design/i_vv/icon-genetics.svg" alt=""> <span style="color:#EB7125"> Náttúruvísindi og verkfræði </span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> <li class="cat-teal"> <a href="/vegna_thess.php?id=43"> <img src="/design/i_vv/icon-neurology.svg" alt=""> <span style="color:#00457C"> Vísindavefur </span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> <li class="cat-teal"> <a href="/vegna_thess.php?id=202"> <img src="/design/i_vv/icon-account-balance.svg" alt=""> <span style="color:#00457C"> Þverfræðilegt efni </span> <img class="arrow-icon" src="/design/i_vv/arrow_right.svg"> </a> </li> </ul> </nav> <div class="header-desktop"> <nav class="desktop-nav" role="navigation"> <ul> <li><a href="/svar.php?id=73555">Tölfræði</a></li> <li><a href="/svar.php?id=70789">Um vefinn</a></li> <li><a href="/svar.php?id=70790">Þjónusta</a></li> <li class="search"> <form class="searchbar" action="/search/" method="GET"> <input type="search" name="q" class="d-search" placeholder="Sláðu inn leitarorð og ýttu á „enter“" /> <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none"> <mask id="mask0_853_7542" style="mask-type:alpha" maskUnits="userSpaceOnUse" x="0" y="0" width="24" height="24"> <rect width="24" height="24" fill="#D9D9D9"/> </mask> <g mask="url(#mask0_853_7542)"> <path d="M19.6 21L13.3 14.7C12.8 15.1 12.225 15.4167 11.575 15.65C10.925 15.8833 10.2333 16 9.5 16C7.68333 16 6.146 15.371 4.888 14.113C3.62933 12.8543 3 11.3167 3 9.5C3 7.68333 3.62933 6.14567 4.888 4.887C6.146 3.629 7.68333 3 9.5 3C11.3167 3 12.8543 3.629 14.113 4.887C15.371 6.14567 16 7.68333 16 9.5C16 10.2333 15.8833 10.925 15.65 11.575C15.4167 12.225 15.1 12.8 14.7 13.3L21 19.6L19.6 21ZM9.5 14C10.75 14 11.8127 13.5627 12.688 12.688C13.5627 11.8127 14 10.75 14 9.5C14 8.25 13.5627 7.18733 12.688 6.312C11.8127 5.43733 10.75 5 9.5 5C8.25 5 7.18733 5.43733 6.312 6.312C5.43733 7.18733 5 8.25 5 9.5C5 10.75 5.43733 11.8127 6.312 12.688C7.18733 13.5627 8.25 14 9.5 14Z" fill="#4E4E4E"/> </g> </svg> </form> </li> <li class="lang"><img src="/design/i_vv/lang.svg?2024" alt="English"><a href="http://www.why.is/">EN</a></li> </ul> <a href="/search/" class="search-button btn btn-light"><svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-search"><circle cx="11" cy="11" r="8"></circle><line x1="21" y1="21" x2="16.65" y2="16.65"></line></svg></a> <div class="header-question"> <a href="/hvers_vegna.php?id=" onclick="javascript:$('a.send-question').click(); return false;" class="btn send">Senda inn spurningu <img src="/design/i_vv/message.svg" alt="message icon"></a> </div> </nav> <div class="header-data"> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-sun.svg" alt="Sólin"> Sólin <strong>Rís 10:38 • sest 15:53</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-moon.svg" alt="Tunglið"> Tunglið <strong>Rís 07:13 • Sest 14:40</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-flood.svg" alt="Flóð"> Flóð <strong>Árdegis: 04:43 • Síðdegis: 16:51</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-tide.svg" alt="Fjaran"> Fjara <strong>Árdegis: 10:54 • Síðdegis: 23:01</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> </div> </div> </div> <div class="header-data"> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-sun.svg" alt="Sólin"> Sólin <strong>Rís 10:38 • sest 15:53</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-moon.svg" alt="Tunglið"> Tunglið <strong>Rís 07:13 • Sest 14:40</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-flood.svg" alt="Flóð"> Flóð <strong>Árdegis: 04:43 • Síðdegis: 16:51</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> <div class="data-item"> <img src="/design/i_vv/icon-tide.svg" alt="Fjaran"> Fjara <strong>Árdegis: 10:54 • Síðdegis: 23:01</strong> <span>í Reykjavík</span> </div> </div> </header> <div class="poppin md-send"> <a class="instructions" href="#">Leiðbeiningar<svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-help-circle"><circle cx="12" cy="12" r="10"></circle><path d="M9.09 9a3 3 0 0 1 5.83 1c0 2-3 3-3 3"></path><line x1="12" y1="17" x2="12.01" y2="17"></line></svg></a><a class="instructions-close" href="#">Til baka <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-arrow-left"><line x1="19" y1="12" x2="5" y2="12"></line><polyline points="12 19 5 12 12 5"></polyline></svg></a> <h2>Sendu inn spurningu </h2> <div class="instructions-more"> <p class="first">Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.</p> <p>Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.</p> <p>Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.</p> <p>Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.</p> <p>Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!</p> <div class="content-left-sep"></div> </div> <form action="/hvers_vegna.php?id=" method="POST" name="question_send"> <div class="md-fields"> <input type="hidden" name="step" value="4"> <div class="md-input"> <label for="s-fname">Nafn</label> <input type="text" name="f_name" class="send-input" id="s-fname" required="required" value=""> <input type="hidden" name="l_name" class="send-input" id="s-sname" value=""> </div> <div class="md-input"> <label for="s-email">Netfang</label> <input type="email" name="email" class="send-input" id="s-email" required="required" value=""> </div> <div class="md-input"> <label for="s-byear">Fæðingarár</label> <input type="number" name="birthyear" class="send-input" id="s-byear" maxlength="4" required="required" value=""> </div> <div class="md-input"> <label for="s-math">Ruslpóstvörn</label> <input type="hidden" name="vv_math_problem_hash_id" class="vv_math_problem_hash_id" id="vv_math_problem_hash_id" value=""> <input type="text" name="vv_math_problem_answer" id="vv_math_problem_answer" class="send-input" valuesize="2" maxlength="2" required="required" style="width: 30%;"> <span class="s-math-container"> = <span class="math_problem_num1_txt"></span> <img class="math_problem_math_icon" src="" /> <span class="math_problem_num2_txt"></span> </span> </div> <div class="md-input"> <label for="s-question">Spurning</label> <textarea type="text" name="question" class="send-input i-question" id="s-question" rows="6" required="required"></textarea> </div> </div> <div class="md-actions"> <button type="button" value="" class="btn btn-white"><i data-feather="x"></i> Hætta við</button> <button type="submit" value="Senda" class="btn send-button"><i data-feather="check"></i> Senda</button> </div> </form> </div> <section class="layout"> <div class="main-content"> <div class="backdrop-blue">  <div class="article-header layout-item"> <div class="breadcrumbs-button"> <img class="br-arrow" src="/design/i_vv/icon-arrow-left.svg"> <img class="br-home" src="/design/i_vv/icon-home.svg"> <a class="br-back" href="/">Forsíða</a> <a href="/vegna_thess.php?id=11">Heilbrigðisvísindi</a> <a href="/vegna_thess.php?id=39">Næringarfræði</a> <span>Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?</span> </div> <div class="headline-elements"> <div class="breadcrumbs"> <div class="b-left"> <p class="top">Flokkun:</p> </div> <div class="b-right"> <span class="b-date">12.9.2024</span> <div class="b-cat"> <a href="/vegna_thess.php?id=11">Heilbrigðisvísindi</a> <a href="/vegna_thess.php?id=39">Næringarfræði</a> </div> <button class="btn btn-badge" onclick="vv_categories_toggle();"> <img src="/design/i_vv/keyboard-arrow-down.svg" alt="arrow-down"> 1 fleiri </button> <div class="b-cat"> <a href="/vegna_thess.php?id=2">Hugvísindi</a> <a href="/vegna_thess.php?id=28">Málvísindi: íslensk</a> </div> </div> </div> <h1>Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?</h1> <p class="authors"> JGÞ </p> </div>   </div> </div> <div class="article-hero"> <div class="backdrop-blue"></div> <div class="hero-element"> <img src="/myndir/plokkfiskur_290824.jpg" class="a-img" border="0" align="top"> </div> </div> <div class="article-wrapper layout-item"> <section class="content-left"> <article class="default-article"> <section class="article-text" id="vv-article-text-area"> <div id="readspeaker_button1" class="rs_skip rsbtn rs_preserve" style="text-align: right; display:block;"> <a rel="nofollow" class="rsbtn_play" accesskey="L" title="Hlustaðu á þessa síðu lesna af ReadSpeaker webReader" href="//app-eu.readspeaker.com/cgi-bin/rsent?customerid=10303&lang=is_is&voice=is_dora&readid=vv-article-text-area&url=https%3A%2F%2Fwww.visindavefur.is%2Fsvar.php%3Fid%3D86968"> <span class="rsbtn_left rsimg rspart"><span class="rsbtn_text"><span>Hlusta</span></span></span> <span class="rsbtn_right rsimg rsplay rspart"></span> </a> </div> Upprunalega spurningin hljóðaði svona: <blockquote id="" id="" id=""><p class="br"></p> Ég er með spurningu um hvort að plokkfiskur sé séríslenskur eða hvort við urðum fyrir áhrifum frá öðrum þjóðum?</blockquote><p class="br"></p> <p class="br"></p> Stutta svarið við spurningunni er að <dfn>plokkfiskur</dfn> berst væntanlega til okkar frá Danmörku, enda er orðið sjálft tökuorð úr dönsku. Þar er heitið <dfn>plukfisk</dfn> notað um sambærilegan rétt sem búinn er til úr afgöngum af soðnum fiski. Heimildir um þann rétt finnast að minnsta kosti frá lokum 18. aldar. Í dönsku matreiðslubókinni <cite>Undervisning af unge Fruentimmer</cite>, sem kom út 1795 og var þýdd úr þýsku, er uppskrift af plokkfiski. Þar nefnist rétturinn <dfn>plukkefisk</dfn>.<p class="br"></p> <p class="br"></p> Eina elstu heimild um íslenskan plokkfisk er að finna í matreiðslubók Mörtu Maríu Stephensen, <cite>Einfaldt Matreidslu Vasa-Qver fyrir heldri manna Húss-freyjur</cite>, sem kom út í Leirárgörðum árið 1800. Þar er uppskrift af plokkfiski<span id="vv_footnote_ref_1_1" class="vv_anchor"></span><sup><a href="#vv_footnote_note_1"><span>[</span>1<span>]</span></a></sup> sem eldaður er á þann hátt að beinin eru týnd eða plokkuð úr soðnum fiski. Fiskurinn er síðan stappaður í potti og soðinn saman við rjóma, hveiti og smjör. Sem viðbót er lagt til að bæta nokkrum velþvegnum rúsínum í réttinn og einnig að sjóða saman við fiskstöppuna smátt skornar gulrætur.<p class="br"></p> <p class="br"></p> Heitið <dfn>plokkfiskur</dfn> vísar til þess að búið er að <em>plokka</em> beinin úr fisknum, en plokka er einmitt tökuorð úr dönsku.<p class="br"></p> <p class="br"></p> <strong>Tilvísun:</strong><ol><li id="vv_footnote_note_1"><a href="#vv_footnote_ref_1_1">^</a> <a href="https://baekur.is/bok/8ec415bb-937a-40bc-a4be-1c84d51616cb/0/74" target="_blank">Einfalt matreiðsluvasakver - Bækur.is</a>. (Sótt 29.8.2024). Sjá grein 70, bls. 67-68.</li></ol><p class="br"></p> <p class="br"></p> <strong>Heimildir og mynd :</strong><ul> <li><a href="https://baekur.is/bok/8ec415bb-937a-40bc-a4be-1c84d51616cb/0/74" target="_blank">Einfalt matreiðsluvasakver - Bækur.is</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> <li><a href="https://ordsifjabok.arnastofnun.is/faersla/14311" target="_blank">Íslensk orðsifjabók</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> <li><a href="https://madindex.dk/blog/2019/07/12/plukfisk/" target="_blank">Plukfisk – MADindex</a>. (Sótt 29.08.2024).</li> <li><a href="https://ordnet.dk/ods/ordbog?query=plukfisk" target="_blank">plukfisk — ODS</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> <li><a href="https://fernwehge.com/rezept-islaendisches-plokkfiskur/" target="_blank">Rezept: Isländisches Plokkfiskur | Fernwehge</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> </ul> </section> </article> </section> <section class="content-right"> <div id="content-right-wrapper"> <div class="authors"> <h4>Höfundur</h4> <div class="author"><div class="au-img"><img src="/myndir/thumbs/jon_gunnar_thorsteinsson_hofundur_170114_thumb_70w.jpg" alt="Jón Gunnar Þorsteinsson" /></div><div class="au-name"><p><a href="/author.php?id=637">JGÞ</a></p></div><div class="au-pos"><p>bókmenntafræðingur og ritstjóri Vísindavefsins</p></div></div> </div> <div class="publish-date"> <h4>Útgáfudagur</h4> <p>12.9.2024</p> </div> <div class="publisher"> <h4>Spyrjandi</h4> <p>Ásta Lára Magnúsdóttir </p> </div> <div class="tags"> <h4>Efnisorð</h4> <ul> <li><a href="/search/?q=plokkfiskur">plokkfiskur</a></li> <li><a href="/search/?q=fiskur">fiskur</a></li> <li><a href="/search/?q=plokka">plokka</a></li> <li><a href="/search/?q=danska">danska</a></li> <li><a href="/search/?q=t%C3%B6kur%C3%B0">tökurð</a></li> </ul> </div> <div class="footnote"> <h4>Tilvísun</h4> <p id="citation_chicago" class="citation_displayed"> JGÞ. „Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?“ <i>Vísindavefurinn</i>, 12. september 2024, sótt 28. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=86968. </p> <p id="citation_apa" class="citation_hidden"> JGÞ. (2024, 12. september). <i>Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?</i> Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=86968 </p> <p id="citation_mla" class="citation_hidden"> JGÞ. „Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?“ <i>Vísindavefurinn</i>. 12. sep. 2024. Vefsíða. 28. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=86968>. </p> <p class="box-blue citation-buttons-wrapper"> <a href="#citation_chicago" class="citation-button">Chicago</a> <span class="citation-separator">|</span> <a href="#citation_apa" class="citation-button">APA</a> <span class="citation-separator">|</span> <a href="#citation_mla" class="citation-button">MLA</a> </p> </div> <div class="social-share"> <h4>Deila</h4> <div class="share-buttons"> <a href="/send.php?id=6587" class="share email" title="Senda"><img src="/design/i_vv/icon-email-big.svg?2024e" width="32" height="32" color="#10099f"></a> <a href="https://www.facebook.com/sharer.php?u=https%3A%2F%2Fwww.visindavefur.is%2Fsvar.php%3Fid%3D86968" class="share" target="_new"><img src="/design/i_vv/icon-facebook.svg"></a> <a href="https://www.linkedin.com/shareArticle?mini=true&url=https%3A%2F%2Fwww.visindavefur.is%2Fsvar.php%3Fid%3D86968&title=Er%20plokkfiskur%20s%C3%A9r%C3%ADslenskur%20r%C3%A9ttur%20og%20hva%C3%B0%20er%20%C3%BEetta%20plokk%20%C3%AD%20heitinu%3F" class="share" target="_new"><img src="/design/i_vv/icon-linkedin.svg" width="32" height="32"></a> <a href="https://x.com/intent/tweet?text=https%3A%2F%2Fwww.visindavefur.is%2Fsvar.php%3Fid%3D86968" class="share" target="_new"><img src="/design/i_vv/icon-x.svg" width="32" height="32"></a> </div> </div> </div> </section> </div> <section class="content-below backdrop-blue"> <div class="recent-answers layout-item"> <h2 class="section-title">Tengd svör</h2> <a class="arrow-btn" href="/vegna_thess.php?id=138">Skoða öll nýjustu svörin <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none" stroke="currentColor" stroke-width="2" stroke-linecap="round" stroke-linejoin="round" class="feather feather-arrow-right"><line x1="5" y1="12" x2="19" y2="12"></line><polyline points="12 5 19 12 12 19"></polyline></svg></a> <div class="recent-answers-wrapper"> <article class="recent-article"> <a href="https://www.visindavefur.is/svar.php?id=760" class="recent-article-wrapper"> <div class="recent-category" style="border-color: #0098AA" >Næringarfræði</div> <h4>Hvernig þarf maður að bæta upp þá næringu sem maður fær ekki ef maður borðar ekki fisk?</h4> </a> </article> <article class="recent-article"> <a href="https://www.visindavefur.is/svar.php?id=2877" class="recent-article-wrapper"> <div class="recent-category" style="border-color: #c0a14b" >Málvísindi: íslensk</div> <h4>Hver er munurinn á slettum, slangri og tökuorðum?</h4> </a> </article> </div> </div> </section> </div> </section> <footer> <section> <div class="footer-container"> <div class="footer-left-right"> <div class="footer-left"> <a href="/"><div class="logo-bottom"></div></a> </div> <div class="footer-center contact-info">  <ul class="contact-list">  <li><img src="/design/i_vv/icon-location.svg" alt="">Dunhaga 5, 107 Reykjavík</li> <li><img src="/design/i_vv/icon-telephone.svg" alt=""><a href="tel:+3545254765">525-4765</a></li> <li class="f-email"><img src="/design/i_vv/icon-email.svg" alt=""><a href="mailto:visindavefur@hi.is">Tölvupóstur <span class="extra">til ritstjórnar</span></a></li>  </ul>  </div> <div class="footer-right"> <a href="#" class="arrow-btn scroll-up">Skruna upp<svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" width="24" height="24" viewBox="0 0 24 24" fill="none"><mask id="mask0_798_1658" style="mask-type:alpha" maskUnits="userSpaceOnUse" x="0" y="0" width="24" height="24"><rect width="24" height="24" fill="#D9D9D9"/></mask><g mask="url(#mask0_798_1658)"><path d="M11 20V7.825L5.4 13.425L4 12L12 4L20 12L18.6 13.425L13 7.825V20H11Z" fill="#10099F"/></g></svg></a> </div> </div> </div> </section> </footer> <div class="poppin poppin--alert --hide" id="cookie-policy-disclaimer"> <p>Þessi síða notar vafrakökur <a href="/svar.php?id=76210">Nánari upplýsingar</a></p> <a href="#" class="btn" onclick="javascript:vv_public_cookie_policy_ok();">Ég samþykki <i data-feather="check-circle"></i></a> </div>   <script type="text/javascript" src="/libs/js/jquery-2.2.4.min.js?c6ab43d6596db5a7d10faf2338aea3f6cb734ac7"></script> <script type="text/javascript" src="/libs/js/jquery.cookie.js?8c4cbb4a39b126679aeb4dcd82817c380b8a2041"></script> <script type="text/javascript" src="/libs/js/jquery.waypoints.js?d4073724d7a9642ad4081c2d83e247f94261cc56"></script> <script type="text/javascript" src="/libs/js/feather.js?f95a28afade14d2a05d9dbcb9d05bc5315a71ed4"></script> <script type="text/javascript" src="/libs/js/mainweb-is.js?266919373c4ea4d8510d35411c8281aa49dbb167"></script> <script src="//cdn1.readspeaker.com/script/10303/webReader/webReader.js?pids=wr" type="text/javascript"></script> <div class="poppin md-email" > <h2>Senda grein til vinar</h2> <form action="/send.php" method="POST" name="question_send"> <input type="hidden" name="dosend" value="true"> <input type="hidden" name="id" value="86968"> <div class="md-fields"> <div class="md-input"> <label for="fnafn">Nafn þitt</label> <input id="fnafn" name="send_sender_name" value="" type="text" required="required" /> </div> <div class="md-input"> <label for="e-email">Netfang þitt</label> <input id="e-mail" name="send_sender_email" value="" type="email" required="required" /> </div> <div class="md-input"> <label for="e-email2">Netfang móttakanda</label> <input id="e-email2" name="send_recv_email" value="" type="email" required="required" /> </div> <div class="md-input"> <label for="s-math">Ruslpóstvörn</label> <input type="hidden" name="vv_math_problem_hash_id" class="vv_math_problem_hash_id" id="vv_math_problem_hash_id" value=""> <input type="text" name="vv_math_problem_answer" id="vv_math_problem_answer" class="send-input" valuesize="2" maxlength="2" required="required" style="width: 30%;"> <span class="s-math-container"> = <span class="math_problem_num1_txt"></span> <img class="math_problem_math_icon" src="" /> <span class="math_problem_num2_txt"></span> </span> </div> <div class="md-input"> <label for="e-message">Svar</label> <p>Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?<br /> Upprunalega spurningin hljóðaði svona: <blockquote id="" id="" id=""><p class="br"></p> Ég er með spurningu um hvort að plokkfiskur sé séríslenskur eða hvort við urðum fyrir áhrifum frá öðrum þjóðum?</blockquote><p class="br"></p> <p class="br"></p> Stutta svarið við spurningunni er að <dfn>plokkfiskur</dfn> berst væntanlega til okkar frá Danmörku, enda er orðið sjálft tökuorð úr dönsku. Þar er heitið <dfn>plukfisk</dfn> notað um sambærilegan rétt sem búinn er til úr afgöngum af soðnum fiski. Heimildir um þann rétt finnast að minnsta kosti frá lokum 18. aldar. Í dönsku matreiðslubókinni <cite>Undervisning af unge Fruentimmer</cite>, sem kom út 1795 og var þýdd úr þýsku, er uppskrift af plokkfiski. Þar nefnist rétturinn <dfn>plukkefisk</dfn>.<p class="br"></p> <p class="br"></p> Eina elstu heimild um íslenskan plokkfisk er að finna í matreiðslubók Mörtu Maríu Stephensen, <cite>Einfaldt Matreidslu Vasa-Qver fyrir heldri manna Húss-freyjur</cite>, sem kom út í Leirárgörðum árið 1800. Þar er uppskrift af plokkfiski<span id="vv_footnote_ref_1_1" class="vv_anchor"></span><sup><a href="#vv_footnote_note_1"><span>[</span>1<span>]</span></a></sup> sem eldaður er á þann hátt að beinin eru týnd eða plokkuð úr soðnum fiski. Fiskurinn er síðan stappaður í potti og soðinn saman við rjóma, hveiti og smjör. Sem viðbót er lagt til að bæta nokkrum velþvegnum rúsínum í réttinn og einnig að sjóða saman við fiskstöppuna smátt skornar gulrætur.<p class="br"></p> <p class="br"></p> Heitið <dfn>plokkfiskur</dfn> vísar til þess að búið er að <em>plokka</em> beinin úr fisknum, en plokka er einmitt tökuorð úr dönsku.<p class="br"></p> <p class="br"></p> <strong>Tilvísun:</strong><ol><li id="vv_footnote_note_1"><a href="#vv_footnote_ref_1_1">^</a> <a href="https://baekur.is/bok/8ec415bb-937a-40bc-a4be-1c84d51616cb/0/74" target="_blank">Einfalt matreiðsluvasakver - Bækur.is</a>. (Sótt 29.8.2024). Sjá grein 70, bls. 67-68.</li></ol><p class="br"></p> <p class="br"></p> <strong>Heimildir og mynd :</strong><ul> <li><a href="https://baekur.is/bok/8ec415bb-937a-40bc-a4be-1c84d51616cb/0/74" target="_blank">Einfalt matreiðsluvasakver - Bækur.is</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> <li><a href="https://ordsifjabok.arnastofnun.is/faersla/14311" target="_blank">Íslensk orðsifjabók</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> <li><a href="https://madindex.dk/blog/2019/07/12/plukfisk/" target="_blank">Plukfisk – MADindex</a>. (Sótt 29.08.2024).</li> <li><a href="https://ordnet.dk/ods/ordbog?query=plukfisk" target="_blank">plukfisk — ODS</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> <li><a href="https://fernwehge.com/rezept-islaendisches-plokkfiskur/" target="_blank">Rezept: Isländisches Plokkfiskur | Fernwehge</a>. (Sótt 29.8.2024).</li> </ul>...</p> </div> </div> <div class="md-actions"> <button type="button" value="" class="btn btn-white"><i data-feather="x"></i> Hætta við</button> <button type="submit" value="Senda" class="btn send-button"><i data-feather="check"></i> Senda</button> </div> </form> </div> <div id="fb-root"></div> <script>(function(d, s, id) { var js, fjs = d.getElementsByTagName(s)[0]; if (d.getElementById(id)) return; js = d.createElement(s); js.id = id; js.src = "//connect.facebook.net/en_US/all.js#xfbml=1"; fjs.parentNode.insertBefore(js, fjs); }(document, 'script', 'facebook-jssdk'));</script> </body> </html>

CINXE.COM

Vísindavefurinn: Er plokkfiskur séríslenskur réttur og hvað er þetta plokk í heitinu?