CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ռոբոտ - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"0069b903-5d5e-48df-9710-6c2de4e7c9e9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ռոբոտ","wgTitle":"Ռոբոտ","wgCurRevisionId":10094354,"wgRevisionId":10094354,"wgArticleId":19525,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarchive template wayback links","Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ","CS1 սխալներ: բացակայող title","CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր","CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","Ռոբոտագիտություն","Ռոբոտներ"],"wgPageViewLanguage":"hy", "wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ռոբոտ","wgRelevantArticleId":19525,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11012","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate", "ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/05/HONDA_ASIMO.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/HONDA_ASIMO.jpg/800px-HONDA_ASIMO.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1067"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/HONDA_ASIMO.jpg/640px-HONDA_ASIMO.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="853"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ռոբոտ - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ռոբոտ rootpage-Ռոբոտ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Հիմնական ընտրացանկ" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Ամփոփում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ամփոփում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ամփոփում</span> </div> </a> <ul id="toc-Ամփոփում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Պատմությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմությունը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Պատմությունը</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Պատմությունը-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Պատմությունը subsection</span> </button> <ul id="toc-Պատմությունը-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Առաջին_օրինակները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առաջին_օրինակները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Առաջին օրինակները</span> </div> </a> <ul id="toc-Առաջին_օրինակները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հեռակառավարվող_համակարգեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հեռակառավարվող_համակարգեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Հեռակառավարվող համակարգեր</span> </div> </a> <ul id="toc-Հեռակառավարվող_համակարգեր-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-«Ռոբոտ»_տերմինի_ծագումը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#«Ռոբոտ»_տերմինի_ծագումը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>«Ռոբոտ» տերմինի ծագումը</span> </div> </a> <ul id="toc-«Ռոբոտ»_տերմինի_ծագումը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Առաջին_ռոբոտները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առաջին_ռոբոտները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Առաջին ռոբոտները</span> </div> </a> <ul id="toc-Առաջին_ռոբոտները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ժամանակակից_ավտոնոմ_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժամանակակից_ավտոնոմ_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Ժամանակակից ավտոնոմ ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ժամանակակից_ավտոնոմ_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ապագա_զարգացումը_և_միտումները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ապագա_զարգացումը_և_միտումները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ապագա զարգացումը և միտումները</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ապագա_զարգացումը_և_միտումները-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ապագա զարգացումը և միտումները subsection</span> </button> <ul id="toc-Ապագա_զարգացումը_և_միտումները-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Նոր_ֆունկցիաներ_և_նախատիպեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Նոր_ֆունկցիաներ_և_նախատիպեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Նոր ֆունկցիաներ և նախատիպեր</span> </div> </a> <ul id="toc-Նոր_ֆունկցիաներ_և_նախատիպեր-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ստուգաբանություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ստուգաբանություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Ստուգաբանություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Ստուգաբանություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ժամանակակից_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժամանակակից_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ժամանակակից ռոբոտներ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ժամանակակից_ռոբոտներ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ժամանակակից ռոբոտներ subsection</span> </button> <ul id="toc-Ժամանակակից_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Շարժական_ռոբոտ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Շարժական_ռոբոտ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Շարժական ռոբոտ</span> </div> </a> <ul id="toc-Շարժական_ռոբոտ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արդյունաբերական_ռոբոտներ_(մանիպուլյացիա)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Արդյունաբերական_ռոբոտներ_(մանիպուլյացիա)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Արդյունաբերական ռոբոտներ (մանիպուլյացիա)</span> </div> </a> <ul id="toc-Արդյունաբերական_ռոբոտներ_(մանիպուլյացիա)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Սպասարկող_ռոբոտ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Սպասարկող_ռոբոտ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Սպասարկող ռոբոտ</span> </div> </a> <ul id="toc-Սպասարկող_ռոբոտ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռոբոտ-ուսուցիչ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռոբոտ-ուսուցիչ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Ռոբոտ-ուսուցիչ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ռոբոտ-ուսուցիչ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մոդուլային_ռոբոտ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Մոդուլային_ռոբոտ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Մոդուլային ռոբոտ</span> </div> </a> <ul id="toc-Մոդուլային_ռոբոտ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Համագործակցող_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Համագործակցող_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>Համագործակցող ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Համագործակցող_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ռոբոտները_հասարակության_մեջ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռոբոտները_հասարակության_մեջ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Ռոբոտները հասարակության մեջ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ռոբոտները_հասարակության_մեջ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ռոբոտները հասարակության մեջ subsection</span> </button> <ul id="toc-Ռոբոտները_հասարակության_մեջ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ինքնավարություն_և_էթիկայի_հարցեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ինքնավարություն_և_էթիկայի_հարցեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Ինքնավարություն և էթիկայի հարցեր</span> </div> </a> <ul id="toc-Ինքնավարություն_և_էթիկայի_հարցեր-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռազմական_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռազմական_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Ռազմական ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ռազմական_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գործազրկության_հետ_ունեցած_առնչությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Գործազրկության_հետ_ունեցած_առնչությունը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Գործազրկության հետ ունեցած առնչությունը</span> </div> </a> <ul id="toc-Գործազրկության_հետ_ունեցած_առնչությունը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ժամանակակից_կիրառություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժամանակակից_կիրառություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ժամանակակից կիրառություններ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ժամանակակից_կիրառություններ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ժամանակակից կիրառություններ subsection</span> </button> <ul id="toc-Ժամանակակից_կիրառություններ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ընդհանուր_նշանակության_ավտոնոմ_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ընդհանուր_նշանակության_ավտոնոմ_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Ընդհանուր նշանակության ավտոնոմ ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ընդհանուր_նշանակության_ավտոնոմ_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գործարանային_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Գործարանային_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Գործարանային ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Գործարանային_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Կեղտոտ,_վտանգավոր,_ձանձրալի_կամ_բարդ_աշխատանքներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Կեղտոտ,_վտանգավոր,_ձանձրալի_կամ_բարդ_աշխատանքներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Կեղտոտ, վտանգավոր, ձանձրալի կամ բարդ աշխատանքներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Կեղտոտ,_վտանգավոր,_ձանձրալի_կամ_բարդ_աշխատանքներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռազմական_ռոբոտներ_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռազմական_ռոբոտներ_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Ռազմական ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ռազմական_ռոբոտներ_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Լեռնահանքային_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Լեռնահանքային_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>Լեռնահանքային ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Լեռնահանքային_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Առողջապահություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առողջապահություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.6</span> <span>Առողջապահություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Առողջապահություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հետազոտական_ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հետազոտական_ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.7</span> <span>Հետազոտական ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Հետազոտական_ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ռոբոտները_ժամանակակից_մշակույթում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռոբոտները_ժամանակակից_մշակույթում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ռոբոտները ժամանակակից մշակույթում</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ռոբոտները_ժամանակակից_մշակույթում-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ռոբոտները ժամանակակից մշակույթում subsection</span> </button> <ul id="toc-Ռոբոտները_ժամանակակից_մշակույթում-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ֆիլմեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ֆիլմեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Ֆիլմեր</span> </div> </a> <ul id="toc-Ֆիլմեր-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Սեքս-ռոբոտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Սեքս-ռոբոտներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Սեքս-ռոբոտներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Սեքս-ռոբոտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ժամանակակից_մշակույթում_ի_հայտ_եկած_խնդիրները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժամանակակից_մշակույթում_ի_հայտ_եկած_խնդիրները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.4</span> <span>Ժամանակակից մշակույթում ի հայտ եկած խնդիրները</span> </div> </a> <ul id="toc-Ժամանակակից_մշակույթում_ի_հայտ_եկած_խնդիրները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Բովանդակություն" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ռոբոտ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 134 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-134" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">134 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Robot" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Roboter" title="Roboter – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Roboter" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%AE%E1%89%A6%E1%89%B5" title="ሮቦት – ամհարերեն" lang="am" hreflang="am" data-title="ሮቦት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ամհարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Robot" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Searu%C3%BEr%C3%A6l" title="Searuþræl – հին անգլերեն" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Searuþræl" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="հին անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/R%E1%BB%8Db%E1%BB%8Dt" title="Rọbọt – օբոլո" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Rọbọt" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="օբոլո" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D8%AA" title="روبوت – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="روبوت" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%B0%E0%A6%AC%E0%A6%9F" title="ৰবট – ասամերեն" lang="as" hreflang="as" data-title="ৰবট" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ասամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Rob%C3%B3" title="Robó – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Robó" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Robot" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="روبات – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="روبات" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – բաշկիրերեն" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Робот" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="բաշկիրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Robota" title="Robota – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Robota" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ruobuots" title="Ruobuots – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Ruobuots" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Robot" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%82" title="Робат – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Робат" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%82" title="Робат – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Робат" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Робот" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AC%E0%A6%9F" title="রোবট – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রোবট" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A0%E0%BD%95%E0%BE%B2%E0%BD%B4%E0%BD%A3%E0%BC%8B%E0%BD%86%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BE%A3%E0%BC%8D" title="འཕྲུལ་ཆས་མི་སྣ། – տիբեթերեն" lang="bo" hreflang="bo" data-title="འཕྲུལ་ཆས་མི་སྣ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="տիբեթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Robot" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Robot" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Robot" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – չեչեներեն" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Робот" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="չեչեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%94%E1%8E%B7%E1%8E%A9%E1%8F%8D%E1%8E%A9_%E1%8F%B4%E1%8F%AB" title="ᏔᎷᎩᏍᎩ ᏴᏫ – չերոկի" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏔᎷᎩᏍᎩ ᏴᏫ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="չերոկի" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%DB%86%D8%A8%DB%86%D8%AA" title="ڕۆبۆت – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕۆبۆت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Robot" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Робот" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Robot" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Robot" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Roboter" title="Roboter – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Roboter" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Robot" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%BF%CE%BC%CF%80%CF%8C%CF%84" title="Ρομπότ – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Ρομπότ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Robot" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Roboto" title="Roboto – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Roboto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Robot" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Robot" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Robot" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Robot" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="ربات – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ربات" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Robotti" title="Robotti – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Robotti" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – վորո" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Robot" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="վորո" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Robot" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Robot" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%A9%9F%E6%A2%B0%E4%BA%BA" title="機械人 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="機械人" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Robo" title="Robo – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Robo" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Robot" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – գուարանի" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Robot" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="գուարանի" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Sa%C6%99ago" title="Saƙago – հաուսա" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Saƙago" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="հաուսա" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%95%D7%91%D7%95%D7%98" title="רובוט – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="רובוט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%9F" title="रोबोट – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रोबोट" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Robot" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Robot" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Robot_(automatiz%C3%A1l%C3%A1s)" title="Robot (automatizálás) – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Robot (automatizálás)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Robot" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Robot" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – իլոկերեն" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Robot" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="իլոկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Roboto" title="Roboto – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Roboto" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/V%C3%A9lmenni" title="Vélmenni – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Vélmenni" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Robot" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AD%E3%83%9C%E3%83%83%E3%83%88" title="ロボット – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ロボット" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Ruobot" title="Ruobot – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Ruobot" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ճավայերեն" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Robot" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ճավայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%A2%E1%83%98" title="რობოტი – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რობოტი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – կիկույու" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Robot" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="կիկույու" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Робот" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AF%E0%B2%82%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B2%B5" title="ಯಂತ್ರಮಾನವ – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಯಂತ್ರಮಾನವ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A1%9C%EB%B4%87" title="로봇 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="로봇" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Robot" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Робот" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Robotum" title="Robotum – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Robotum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – լոմբարդերեն" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Robot" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="լոմբարդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%82%E0%BA%A3%E0%BA%9A%E0%BA%BB%E0%BA%94" title="ໂຣບົດ – լաոսերեն" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ໂຣບົດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="լաոսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Robotas" title="Robotas – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Robotas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Robots" title="Robots – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Robots" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – մինանգկաբաու" lang="min" hreflang="min" data-title="Robot" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="մինանգկաբաու" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Робот" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%AC%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="റോബോട്ട് – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="റോബോട്ട്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="सांगकाम्या – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="सांगकाम्या" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Robot" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA" title="စက်ရုပ် – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="စက်ရုပ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Roboter" title="Roboter – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Roboter" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%9F" title="रोबोट – նեպալերեն" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रोबोट" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="նեպալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Robot" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Robot" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Robot" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Robot" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Rob%C3%B2t" title="Robòt – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Robòt" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A9%8B%E0%A8%AC%E0%A9%8B%E0%A8%9F" title="ਰੋਬੋਟ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰੋਬੋਟ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – պիկարդերեն" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Robot" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="պիկարդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Robot" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%B9" title="روبوٹ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="روبوٹ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%BC" title="روباټ – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="روباټ" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Rob%C3%B4" title="Robô – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Robô" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Antapunqu" title="Antapunqu – կեչուա" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Antapunqu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="կեչուա" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Yandron" title="Yandron – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Yandron" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Robot" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Робот" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A8%E1%B1%9A%E1%B1%B5%E1%B1%9A%E1%B1%B4" title="ᱨᱚᱵᱚᱴ – սանտալի" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱨᱚᱵᱚᱴ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="սանտալի" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – սիցիլիերեն" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Robot" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="սիցիլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – շոտլանդերեն" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Robot" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="շոտլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%BD" title="روبوٽ – սինդհի" lang="sd" hreflang="sd" data-title="روبوٽ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="սինդհի" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Robot" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Robot" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Robot" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%B9" title="روبوٹ – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="روبوٹ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Robot" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – սոմալիերեն" lang="so" hreflang="so" data-title="Robot" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="սոմալիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Roboti" title="Roboti – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Roboti" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Робот" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – սունդաներեն" lang="su" hreflang="su" data-title="Robot" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="սունդաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Robot" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Roboti" title="Roboti – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Roboti" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BF" title="தானியங்கி – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தானியங்கி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%BF" title="మరమనిషి – թելուգու" lang="te" hreflang="te" data-title="మరమనిషి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="թելուգու" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Робот" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B9%8C" title="หุ่นยนต์ – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="หุ่นยนต์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Robot" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Робот" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D8%AA" title="روبوت – ույղուրերեն" lang="ug" hreflang="ug" data-title="روبوت" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ույղուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82" title="Робот – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Робот" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%B9" title="روبوٹ – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="روبوٹ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Robot" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Robot" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Robot" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%BA%E5%99%A8%E4%BA%BA" title="机器人 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="机器人" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%A2%E1%83%98" title="რობოტი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="რობოტი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%90%D7%91%D7%90%D7%98" title="ראבאט – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ראבאט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Vunz_Rok" title="Vunz Rok – ժուանգ" lang="za" hreflang="za" data-title="Vunz Rok" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="ժուանգ" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%BA%E5%99%A8%E4%BA%BA" title="机器人 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="机器人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%A9%9F%E5%99%A8%E4%BA%BA" title="機器人 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="機器人" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Robot" title="Robot – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Robot" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%A9%9F%E6%A2%B0%E4%BA%BA" title="機械人 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="機械人" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IsiThununu" title="IsiThununu – զուլուերեն" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IsiThununu" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="զուլուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11012#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" rel="discussion" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին [t]" accesskey="t"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&oldid=10094354" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&id=10094354&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258C%25D5%25B8%25D5%25A2%25D5%25B8%25D5%25BF"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258C%25D5%25B8%25D5%25A2%25D5%25B8%25D5%25BF"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Robot" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11012" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:HONDA_ASIMO.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/HONDA_ASIMO.jpg/220px-HONDA_ASIMO.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/HONDA_ASIMO.jpg/330px-HONDA_ASIMO.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/HONDA_ASIMO.jpg/440px-HONDA_ASIMO.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="1280" /></a><figcaption>էքսպո 2005, մարդանման երկոտանի ռոբոտ ASIMO (2000)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Bio-inspired_Big_Dog_quadruped_robot_is_being_developed_as_a_mule_that_can_traverse_difficult_terrain.tiff" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Bio-inspired_Big_Dog_quadruped_robot_is_being_developed_as_a_mule_that_can_traverse_difficult_terrain.tiff/lossy-page1-220px-Bio-inspired_Big_Dog_quadruped_robot_is_being_developed_as_a_mule_that_can_traverse_difficult_terrain.tiff.jpg" decoding="async" width="220" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Bio-inspired_Big_Dog_quadruped_robot_is_being_developed_as_a_mule_that_can_traverse_difficult_terrain.tiff/lossy-page1-330px-Bio-inspired_Big_Dog_quadruped_robot_is_being_developed_as_a_mule_that_can_traverse_difficult_terrain.tiff.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Bio-inspired_Big_Dog_quadruped_robot_is_being_developed_as_a_mule_that_can_traverse_difficult_terrain.tiff/lossy-page1-440px-Bio-inspired_Big_Dog_quadruped_robot_is_being_developed_as_a_mule_that_can_traverse_difficult_terrain.tiff.jpg 2x" data-file-width="462" data-file-height="553" /></a><figcaption>Քառոտանի ռազմական ռոբոտ «Cheetah», «BigDog»-ի էվոլյուցիան, համարվել է աշխարհի ամենաարագ ռոբոտը 2012 թվականին, գերազանցելով 1989 թվականին «MIT» երկոտանի ռոբոտի ռեկորդը<sup id="cite_ref-r07f_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-r07f-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p><b>Ռոբոտ</b>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%B9" title="Համակարգիչ">համակարգչով</a> ծրագրավորվող <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%A1" title="Մեքենա">մեքենա</a>, որն ընդունակ է ավտոմատ կերպով կատարել բարդ գործողությունների հաջորդականություն։ Ռոբոտները կարող են կառավարվել արտաքին կամ ներդրված կառավարման սարքերով<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ռոբոտները կարող են լինել մարդանման (հումանոիդ), բայց դրանց մեծ մասը նախատեսված է որևէ գործողություն կատարելու համար՝ առանց կարևորելու արտաքին տեսքը։ </p><p>Ռոբոտներն ըստ կառավարման լինում են ավտոմատ կամ կիսաավտոմատ, ըստ արտաքին տեսքի և նշանակության՝ մարդանման (օր․՝ ճապոնական Հոնդա ընկերության քայլող ASIMO և TOSY ընկերության պինգ պոնգ խաղացող ռոբոտները (TOPIO)), արդյունաբերական, բժշկական, հիվանդների օժանդակ, շների թերապիայի, համատեղ ծրագրավորված կոլեկտիվ ռոբոտներ, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D6%85%D5%A4%D5%A1%D5%B9%D5%B8%D6%82_%D5%A9%D5%BC%D5%B9%D5%B8%D5%B2_%D5%BD%D5%A1%D6%80%D6%84" title="Անօդաչու թռչող սարք">անօդաչու թռչող սարքեր</a> (ԱԹՍ) կամ դրոններ (General Atomics MQ-1 Predator), և նույնիսկ շատ փոքր <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Նանոտեխնոլոգիա">նանո</a> ռոբոտներ։ Նմանակելով մարդու իրական արտաքին տեսքը և շարժումները ռոբոտները կարող են հաղորդակցվել<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սպասվում է, որ առաջիկա տասնամյակում ավտոմատացումը մեծ տարածում կգտնի։ Կստեղծվեն տնային օգնական ռոբոտներ, մեքենաներ առանց վարորդների և այլն<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Տեխնիկայի այն բնագավառը, որը զբաղվում է ռոբոտների նախագծմամբ, պատրաստմամբ և կիրառմամբ, ինչպես նաև դրանց կառավարման կոմպյուտերային համակարգերի, <a href="/wiki/%D5%8F%D5%BE%D5%AB%D5%B9" title="Տվիչ">տվիչային</a> հետադարձ կապի և ինֆորմացիայի մշակմամբ անվանում են <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Ռոբոտատեխնիկա">ռոբոտատեխնիկա</a><sup id="cite_ref-OED_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-OED-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այն գործ ունի ավտոմատ մեքենաների հետ, որոնք կարող են փոխարինել մարդկանց վտանգավոր միջավայրերում աշխատելիս, արտադրական գործընթացներում, նմանակել մարդկանց տեսքը, վարքը և խոսքը։ Ժամանակակից շատ ռոբոտների նախագծերի հիմքում ընկած են <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D6%85%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="mw-redirect" title="Կենդանի օրգանիզմների դասակարգում">կենդանի օրգանիզմները</a>։ Արդյունքում ձևավորվեց ռոբոտատեխնիկայի նոր ճյուղ՝ այսպես կոչված <a href="/w/index.php?title=%C2%AB%D6%83%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%82%D5%AF%C2%BB_%D5%BC%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="«փափուկ» ռոբոտներ (դեռ գրված չէ)">«փափուկ» ռոբոտներ</a>։ </p><p>Դեռ հին քաղաքակրթությունների ժամանակաշրջանից կան կարգավորվող ավտոմատ սարքերի մասին հիշատակություններ և նույնիսկ կենդանիների կամ մարդու նմանությամբ սարքեր՝ նախատեսված հիմնականում զվարճանքի համար։ Արդի զարգացած արդյունաբերական դարաշրջանում առաջացան ավելի գործնական կիրառություններ՝ ավտոմատ մեքենաներ, անլար կամ լարային հեռակառավարմամբ ռոբոտներ։ </p><p>Տերմինը վերցվել է չեխերեն robota`«հարկադիր աշխատող» բառից, որն առաջին անգամ օգտագործել է չեխ գրող <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%AC_%D5%89%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%AF" title="Կարել Չապեկ">Կարել Չապեկը</a> «R. U .R. (Rossum's Universal Robots)» (<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AB_%D5%88%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%A1%D5%AC_%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոսսումի Ունիվերսալ Ռոբոտները (դեռ գրված չէ)">Ռոսսումի Ունիվերսալ Ռոբոտները</a>) պիեսում (1920 թվական), բայց բառի իսկական հեղինակը նրա եղբայրն է՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%B8%D5%BD%D5%A5%D6%86_%D5%89%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժոսեֆ Չապեկ (դեռ գրված չէ)">Ժոսեֆ Չապեկը</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-auto2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-auto2-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-auto12_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-auto12-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B4_%D4%B3%D6%80%D5%A5%D5%B5_%D5%88%D6%82%D5%B8%D5%AC%D5%BF%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վիլյամ Գրեյ Ուոլտեր (դեռ գրված չէ)">Վիլյամ Գրեյ Ուոլտերի</a> (Բրիստոլ, Անգլիա 1948 թվական), <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D4%B9%E2%80%A4_%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջոն Թ․ Փարսոնս (դեռ գրված չէ)">Ջոն Թ․ Փարսոնսի</a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%AF_%D4%BC%E2%80%A4_%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆրենկ Լ․ Ստուլեն (դեռ գրված չէ)">Ֆրենկ Լ․ Ստուլենի</a> (համակարգչային թվային կառավարման միջոցներ (CNC)) ստեղծած առաջին էլեկտրոնային ռոբոտների ի հայտ գալուց հետո <a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Էլեկտրոնիկա">Էլեկտրոնիկան</a> վերածվեց տեխնիկայի զարգացման շարժիչ ուժի։ Առաջին կոմերցիոն, թվային և ծրագրավորվող ռոբոտը պատրաստել է <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D6%80%D5%BB_%D4%B4%D5%A5%D5%BE%D5%B8%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջորջ Դեվոլ (դեռ գրված չէ)">Ջորջ Դեվոլը</a> 1954 թվականին և անվանվել է Unimate։ Այն վաճառվել է <a href="/wiki/%D5%8B%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AC_%D5%84%D5%B8%D5%A9%D5%B8%D6%80%D5%BD" title="Ջեներալ Մոթորս">General Motors</a>-ին 1961 թվականին, որտեղ այն օգտագործվեց բարձրացնելու համար մետաղի տաք <a href="/wiki/%D5%81%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80" title="Ձուլակտոր">ձուլակտորներ</a> (<a href="/w/index.php?title=Inland_Fisher_Guide_Plant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inland Fisher Guide Plant (դեռ գրված չէ)">Inland Fisher Guide Plant</a> ընկերություն, արևմտյան Տրենտոն, Էվինգ ավան, Նյու Ջերսի)<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ռոբոտները փոխարինում են մարդկանց<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> կրկնվող և վտանգավոր գործողություններ կատարելիս, որոնք մարդիկ նախընտրում են չանել կամ ի վիճակի չեն անելու՝ չափերի սահմանափակումների պատճառով կամ որոնք պետք է կատարվեն էքստրեմալ միջավայրերում՝ տիեզերք, ծովի հատակ և այլն։ Կան մտահոգություններ կապված ռոբոտների կիրառման աճող տեմպերի և <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հասարակություն">հասարակությունում</a> դրանց դերի հետ<sup id="cite_ref-ABCau-2014-05_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-ABCau-2014-05-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ռոբոտներին մեղադրում են տեխնոլոգիական <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%A1%D5%A6%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գործազրկություն">գործազրկության</a> աճի համար, քանի որ դրանք փոխարինում են աշխատողներին ֆունկցիոնալության բարձրացման նպատակով։ </p><p>Վարկածներ կան, որ ռոբոտները գրավելու են աշխարը։ 2023թ․ միջազգային ժողովներից մեկում ռոբոտին հարց են տվել, ինչ են պատրասվում անել ռոբոտները․ նա պատասխանել է․ </p><p>-ոչնչացնել աշխարհը </p><p>Հետագայում այս ռոբոտին ոչնչացրին։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ամփոփում"><span id=".D4.B1.D5.B4.D6.83.D5.B8.D6.83.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Ամփոփում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Ամփոփում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Ամփոփում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Knight2000_ex107.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Knight2000_ex107.jpg/220px-Knight2000_ex107.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Knight2000_ex107.jpg/330px-Knight2000_ex107.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Knight2000_ex107.jpg/440px-Knight2000_ex107.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=KITT&action=edit&redlink=1" class="new" title="KITT (դեռ գրված չէ)">KITT</a> մտավոր հետամնաց անտրոպոմորֆ ֆիկտիվ ռոբոտ</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:ICub_Innorobo_Lyon_2014.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/ICub_Innorobo_Lyon_2014.JPG/220px-ICub_Innorobo_Lyon_2014.JPG" decoding="async" width="220" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/ICub_Innorobo_Lyon_2014.JPG/330px-ICub_Innorobo_Lyon_2014.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/ICub_Innorobo_Lyon_2014.JPG/440px-ICub_Innorobo_Lyon_2014.JPG 2x" data-file-width="3037" data-file-height="2697" /></a><figcaption><a href="/wiki/ICub" title="ICub">iCub</a> ֆիզիկապես անտրոպոմորֆ ռոբոտ</figcaption></figure> <p>«Ռոբոտ» բառը կարող է վերբերվել և ֆիզիկական ռոբոտներին և <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AC_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Վիրտուալ իրականություն">վիրտուալ</a> ծրագրային ապահովման միջոցներին, բայց վերջիններին հաճախ անվանում են <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%BF" class="mw-redirect" title="Բոտ">բոտ</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Միանշանակ որոշում չկա, թե որ մեքենաներն են համարվում ռոբոտներ, բայց գոյություն ունի ընդհանուր համաձայնություն մասնագետների և հանրության միջև, որ ռոբոտները, որպես կանոն, պետք է ամբողջովին կամ մասամբ ունենան հետևյալ ֆունկցիաները․ լինեն էլեկտրոնային ծրագրավորվող, ավտոնոմ ռեժիմով կառավարեն ազատության որոշ աստիճաններ, լինեն շարժունակ, կառավարել իրենց մարմնի մասերը կամ ֆիզիկական պրոցեսները, զգալ և կառավարել իրենց միջավայրը, դրսևորել ինտելեկտուալ վարք (վերաբերում է հատկապես մարդկանց և կենդանիներին նմանակող ռոբոտներին)<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ռոբոտ հասկացության հետ սերտորեն կապված է նաև սինթետիկ կամ արհեստական կենսաբանության բնագավառը, որի ուսումնասիրության առարկան հիմնականում կենդանի օրգանիզմներն են, այլ ոչ թե մեքենաները։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Պատմությունը"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8"></span>Պատմությունը</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Պատմությունը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Պատմությունը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ավտոմատացման գաղափարը հանդիպում է աշխարհի շատ մշակույթների դիցաբանություններում։ Դեռևս անտիկ քաղաքակրթությունների, այդ թվում <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հին Չինաստան (դեռ գրված չէ)">հին Չինաստանի</a><sup id="cite_ref-needham_volume_2_53_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-needham_volume_2_53-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հին Հունաստան">Հունաստանի</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Հին Եգիպտոս">Եգիպտոսի</a><sup id="cite_ref-RoboticHistory1_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-RoboticHistory1-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ինժեներները և գյուտարարները փորձել են պատրաստել ինքնակառավարվող մեքենաներ, դրանցից որոշները՝ մարդկանց կամ կենդանիների նմանությամբ։ Ավտոմատացման ամենավաղ նկարագրությունները ներառում են <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%84%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%BD" title="Արքիտաս">Արքիտասի</a><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> արհեստական աղավնիները, <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8_%D5%91%D5%A6%D5%AB" title="Մո Ցզի">Մոցզիի</a> և <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B8%D6%82_%D4%B2%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լու Բան (դեռ գրված չէ)">Լու Բանի</a><sup id="cite_ref-needham_volume_2_54_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-needham_volume_2_54-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> արհեստական թռչունները, <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%B6_%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%AB" title="Հերոն Ալեքսանդրիացի">Հերոն Ալեքսանդրիացու</a> խոսացող ավտոմատը, <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%B8%D5%B6_%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D6%81%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փիլոն Բյուզանդացի (դեռ գրված չէ)">Փիլոն Բյուզանդացու</a> ավտոմատ լվացարանը, <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A5_%D5%91%D5%A6%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լե Ցզի (դեռ գրված չէ)">Լե Ցզիի</a> նկարագրած մարդու ավտոմատացումը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առաջին_օրինակները"><span id=".D4.B1.D5.BC.D5.A1.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D6.85.D6.80.D5.AB.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Առաջին օրինակները</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Առաջին օրինակները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Առաջին օրինակները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Al-Jazari_-_A_Musical_Toy.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Al-Jazari_-_A_Musical_Toy.jpg/220px-Al-Jazari_-_A_Musical_Toy.jpg" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Al-Jazari_-_A_Musical_Toy.jpg/330px-Al-Jazari_-_A_Musical_Toy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Al-Jazari_-_A_Musical_Toy.jpg/440px-Al-Jazari_-_A_Musical_Toy.jpg 2x" data-file-width="3601" data-file-height="2575" /></a><figcaption>Al-Jazari – Երաժշտական խաղալիք։</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Clock_Tower_from_Su_Song%27s_Book_desmear.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clock_Tower_from_Su_Song%27s_Book_desmear.JPG/220px-Clock_Tower_from_Su_Song%27s_Book_desmear.JPG" decoding="async" width="220" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clock_Tower_from_Su_Song%27s_Book_desmear.JPG/330px-Clock_Tower_from_Su_Song%27s_Book_desmear.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clock_Tower_from_Su_Song%27s_Book_desmear.JPG/440px-Clock_Tower_from_Su_Song%27s_Book_desmear.JPG 2x" data-file-width="908" data-file-height="1366" /></a><figcaption>Սու Սոնգի աստղագիտական ժամացույց-աշտարակը։</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Leonardo-Robot3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Leonardo-Robot3.jpg/220px-Leonardo-Robot3.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Leonardo-Robot3.jpg/330px-Leonardo-Robot3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Leonardo-Robot3.jpg/440px-Leonardo-Robot3.jpg 2x" data-file-width="1370" data-file-height="1370" /></a><figcaption>Լեոնարդոյի ռոբոտը և մեխանիզմները։ Նախագծվել է հավանաբար 1495 թվականին<sup id="cite_ref-nih2_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-nih2-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։</figcaption></figure> <p>Շատ անտիկ դիցաբանություններում և շատ ժամանակակից կրոններում կան արհեստական մարդիկ, ինչպիսին են մեխանիկական ծառաները՝ ստեղծված հունական աստված <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D6%83%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Հեփեստոս">Հեփեստոսի</a> կողմից<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, կավե հսկաները հրեական և հյուսիսի լեգենդներում, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A1" title="Գալատեա">Գալատեան</a>՝ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Պիգմալիոն">Պիգմալիոնի</a> առասպելական արձանը, որն ըստ առասպելի վերակենդանացել է։ Սկսած Ք․ա․ 400 թվականից <a href="/wiki/%D4%BF%D6%80%D5%A5%D5%BF%D5%A5" title="Կրետե">Կրետեի</a> դիցաբանությունում հանդիպում է <a href="/w/index.php?title=%D4%B9%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Թալոս (դեռ գրված չէ)">Թալոսը</a>՝ բրոնզե մարդը, որը պաշտպանում էր Կրետե կղզին ծովահեններից։ </p><p>Հին հունաստանում ինժեներ <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քտեսիբիուս (դեռ գրված չէ)">Քտեսիբիուսը</a> (Ք․ա․ 270 թվական․) կիրառեց <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B6%D6%87%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%AB%D5%B9" title="Պնևմատիկ շարժիչ">պնևմատիկայի</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Հիդրավլիկա">հիդրավլիկայի</a> իմացությունը շարժական մասերով <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B6-%D5%AA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օրգան-ժամացույցներ (դեռ գրված չէ)">օրգան-ժամացույցների</a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջրային ժամացույցներ (դեռ գրված չէ)">ջրային ժամացույցների</a> արտադրւթյան համար<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ք․ա․ 4-րդ դարում հույն մաթեմատիկոս Արքիտասն առաջարկեց գոլորշիով աշխատող մեխանիկական թռչուն, որն անվանեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%AB%D5%A3%D5%A5%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պիգեոն (դեռ գրված չէ)">Պիգեոն</a>։ Հույն մաթեմատիկոս և գյուտարար Հերոն Ալեքսանդրիացին (10-70 մ․ թ․), , ստեղծել է բազմաթիվ կարգավորվող ավտոմատ սարքեր և նկարագրել է օդի ճնշմամբ և <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%B8%D5%BE_%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B2_%D5%B4%D5%A5%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գոլորշիով աշխատող մեքենա (դեռ գրված չէ)">գոլորշիով աշխատող մեքենաներ</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>11-րդ դարում Լոկապանատին պատմել է այն մասին, թե ինչպես են <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%A4%D5%A1" title="Բուդդա">Բուդդայի</a> մասունքները պաշտպանվել <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4" title="Հին Հռոմ">Հռոմից</a> բերված մեխանիկական ռոբոտներով, որոնց այնուհետև զինաթափել է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D5%AF%D5%A1_%D5%84%D5%A5%D5%AE" title="Աշոկա Մեծ">Աշոկա</a><sup id="cite_ref-Strong—2007——143_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-Strong—2007——143-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-Strong—2007——133-134_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-Strong—2007——133-134-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> թագավորը։ </p><p>Հին Չինաստանում Լաո Ցզիի 3-րդ դարի տեքստերում նկարագրվում են ավտոմատ հումանոիդներ, որոնք վեճի առարկա են դառնում Չինական կայսր <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D6%82_%D5%89%D5%AA%D5%B8%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մու Չժոու (դեռ գրված չէ)">Մու Չժոուի</a> և ինժեներ մեխանիկ <a href="/w/index.php?title=%D5%85%D5%A1%D5%B6_%D5%87%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Յան Շի (դեռ գրված չէ)">Յան Շիի</a> միջև, ով հպարտորեն ներկայացրեց թագավորին բնական չափերով հումանոիդ՝ պատրաստված կաշվից, փայտից և արհեստական օրգաններից։ Կան նաև թռչող սարքերի մասին հիշատակություններ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B6_%D5%96%D5%A5%D5%B5_%D5%91%D5%A6%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հան Ֆեյ Ցզի (դեռ գրված չէ)">Հան Ֆեյ Ցզիի</a> և այլոց տեքստերում, որոնք իրենց ազդեցությունն ունեցան են Ք․ա․ 5-րդ դարի <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%B0%D5%AB%D5%BD%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոհիստ (դեռ գրված չէ)">մոհիստ</a> փիլիսոփա Մոցզիի և նրա ժամանակակից Լու Բանի արհեստական փայտե թռչունների ստեղծման գործում, որոնք կարող էին հաջողությամբ թռչել։ 1066 թվականին չինացի գյուտարար <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D6%82_%D5%8D%D5%B8%D5%B6%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սու Սոնգ (դեռ գրված չէ)">Սու Սոնգը</a> պատրաստեց աշտարակի տեսքով ջրային ժամացույց։ </p><p>Ավտոմատացման սկիզբն ասոցացվում է Սու Սոնգի <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81-%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աստղագիտական ժամացույց-աշտարակ (դեռ գրված չէ)">աստղագիտական ժամացույց-աշտարակի</a> հայտնագործման հետ<sup id="cite_ref-Fowler2_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fowler2-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-NSAJAutomata3_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-NSAJAutomata3-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այն ուներ ծրագրավորվող <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%81%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բռունցքային մեխանիզմ (դեռ գրված չէ)">բռունցքային մեխանիզմով</a> թմբուկ-մեքենա, որոնց բախվում են փոքր լծակներով կառավարվող հարվածային գործիքները։ Փոփոխելով բռունցքների դիրքերը, թմբուկը կարող է կարգաբերվել և նվագել տարբեր ռիթմեր։ </p><p><a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B0%D5%B8%D5%BB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բհոջա (դեռ գրված չէ)">Բհոջայի</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D6%80%D5%AB%D5%BF" title="Սանսկրիտ">սանսկրիտյան</a> տրակտատ <a href="/w/index.php?title=Samarangana_Sutradhara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samarangana Sutradhara (դեռ գրված չէ)">Samarangana Sutradhara</a>-ն ունի մեխանիկական ռոբոտների պատրաստման վերաբերյալ առանձին գլուխ, որտեղ նկարագրված են մեխանիկական ճանճեր և թռչուններ, մարդկանց և կենդանիների տեսքով շատրվաններ, տղամարդկանց և կանանց տիկնիկներ, որոնք լցնում էին յուղի ճրագները, պարում էին, նվագում էին տարբեր գործիքներ և ներկայացնում <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%AB%D6%81%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հնդկական դիցաբանություն (դեռ գրված չէ)">հնդկական դիցաբանությունից</a> տեսարաններ<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p><a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Վերածնունդ">Վերածննդի դարաշրջանի</a> Իտալիայում <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8_%D5%A4%D5%A1_%D5%8E%D5%AB%D5%B6%D5%B9%D5%AB" title="Լեոնարդո դա Վինչի">Լեոնարդո դա Վինչին</a> (1452-1519 թվականներ) ստեղծել է հումանոիդ ռոբոտի էսքիզներ հավանաբար 1495 թվականին<sup id="cite_ref-nih2_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-nih2-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Դա Վինչիի նոթատետրերը, որոնք կրկին հայտնաբերվեցին 1950 ական թվականներին, պարունակում են մեխանիկական ասպետի, այժմ հայտնի որպես «Լեոնարդոի ռոբոտ»-ի մանրամասն գծագրեր։ Այն ընդունակ է նստել, շարժել ձեռքերը, գլուխը և ծնոտը<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Գծագրերը հավանաբար հիմնված են նրա անատոմիական հետազոտությունների վրա, որոնք նկարագրված են <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BE%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Վիտրուվյան մարդ">«Վիտրուվյան մարդը»</a> աշխատությունում։ Հայտնի չէ, թե արդյոք նա փորձել է պատրաստել ռոբոտը թե ոչ։ </p><p><a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Ճապոնիա">Ճապոնիայում</a> բարդ կենդանիների կամ մարդու նմանությամբ ռոբոտներ պատրաստվել են 17-ից 19-րդ դարերում։ Նրանցից շատերը նկարագրված են <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB_%D6%81%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կարակուրի ցու (դեռ գրված չէ)">կարակուրի ցու</a> -ում (նկարազարդ մեքենաներ, 1796 թվական)․ Այսպիսի սարքերից է <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A5_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նինգե կարակուրի (դեռ գրված չէ)">նինգե կարակուրին</a> (մեքենայացված տիկնիկներ)<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Գոյություն ունեն կարակուրիի տարբեր վարիացիաներ՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բութայ (դեռ գրված չէ)">Բութայ</a>, որն օգտագործվել է թատրոնում, <a href="/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Զաշիկի (դեռ գրված չէ)">Զաշիկի</a>՝ փոքր էին և օգտագործվում էին տանը, <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դաշի (դեռ գրված չէ)">Դաշի</a>՝ օգտագործվում էին կրոնական միջոցառումներում և որտեղ տիկնիկներն օգտագործվում էին առասպելների բեմադրման համար։ </p><p><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայում</a> 1738-ից 1739 թվականներին, <a href="/wiki/%D4%BA%D5%A1%D5%AF_%D5%A4%D5%A8_%D5%8E%D5%B8%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D5%B6" title="Ժակ դը Վոկանսոն">Ժակ դը Վուկանսոնը</a> ներկայացրեց որոշ բնական չափերով ռոբոտներ․ ֆլեյտա նվագող, շեփոր նվագող և բադ։ Մեխանիկական բադը կարող էր բացել-փակել թևերը, ձգել վիզը և կուլ տալ կերը ներկայացնողի ձեռքից և ստեղծել կերի մարսման իլյուզիա՝ արտազատելով նյութ, որը նախօրոք պահվում էր անտեսանելի խցիկում<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հեռակառավարվող_համակարգեր"><span id=".D5.80.D5.A5.D5.BC.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.BC.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D6.80.D5.BE.D5.B8.D5.B2_.D5.B0.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A3.D5.A5.D6.80"></span>Հեռակառավարվող համակարգեր</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Հեռակառավարվող համակարգեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Հեռակառավարվող համակարգեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Brennan_torpedo_launching.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Brennan_torpedo_launching.jpg/220px-Brennan_torpedo_launching.jpg" decoding="async" width="220" height="104" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Brennan_torpedo_launching.jpg/330px-Brennan_torpedo_launching.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Brennan_torpedo_launching.jpg/440px-Brennan_torpedo_launching.jpg 2x" data-file-width="1271" data-file-height="600" /></a><figcaption>Բրենանի տորպեդ, ամենաառաջին կառավարվող ռակետներից մեկը։</figcaption></figure> <p>Հեռակառավարվող մեքենաներ ցուցադրվել են 19-րդ դարի վերջերին՝ մի քանի տեսակի հեռակառավարվող <a href="/wiki/%D5%8F%D5%B8%D6%80%D5%BA%D5%A5%D5%A4" title="Տորպեդ">տորպեդների</a> տեսքով։ 1870 ականների սկզբներին ի հայտ եկան <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D4%B7%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%BD%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջոն Էրիկսոն (դեռ գրված չէ)">Ջոն Էրիկսոնի</a> (պնևմատիկ), <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%AB%D5%BD_%D4%BC%D5%A5%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջոն Լուիս Լեյ (դեռ գրված չէ)">Ջոն Լուիս Լեյի</a> (էլեկտրական հաղորդալարով) և <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80_%D6%86%D5%B8%D5%B6_%D5%87%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D5%B0%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վիկտոր ֆոն Շելիհա (դեռ գրված չէ)">Վիկտոր ֆոն Շելիհայի</a> (էլեկտրական հաղորդալարով) հեռակառավարվող տորպեդները<sup id="cite_ref-EdwynGray_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-EdwynGray-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Բրենանի տորպեդը՝ հայտնագործված <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%AB%D5%BD_%D4%B2%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լուիս Բրենան (դեռ գրված չէ)">Լուիս Բրենանի</a> կողմից 1877 թվականին, օժտված էր երկու հակառակ ուղղություններով պտտվող <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BF%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%B6" title="Պրոպելլերային տուրբին">պրոպելերներով</a>, որոնք պտտվում էին` թմբուկներից դուրս քաշելով տորպեդի ներսում փաթաթված լարերը։ Ափի կայանին ամրացված լարերով ապահովվում է տորպեդի փոփոխական արագությունը և թույլ է տալիս նրան ուղղվել դեպի նպատակակետը, դարձնելով այն աշխարհի առաջին գործնականում կառավարվող հրթիռը<sup id="cite_ref-gray_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-gray-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ 1897 թվականին բրիտանացի գյուտարար <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%BC%D5%B6%D5%A5%D5%BD%D5%BF_%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%BD%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էռնեստ Վիլսոն (դեռ գրված չէ)">Էռնեստ Վիլսոնը</a> ստացել է <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B8%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ռադիոալիքներ">ռադիոալիքներով</a> հեռակառավարվող տորպեդի արտոնագիր<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ 1898 թվականին <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%A1_%D5%8F%D5%A5%D5%BD%D5%AC%D5%A1" title="Նիկոլա Տեսլա">Նիկոլա Տեսլան</a> հրապարակավ ցուցադրեց անլար կառավարվող տորպեդ, որը նա հույս ուներ վաճառել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%86%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ">Միացյալ Նահանգների</a> նավատորմին<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%B9%D5%AB%D5%A2%D5%A1%D5%A4_%D4%BC%D5%B8%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արչիբադ Լոու (դեռ գրված չէ)">Արչիբադ Լոուն</a>, ով առաջին աշխարհամարտի ժամանակ առաջին կառավարվող հրթիռների և ինքնաթիռների հեղինակն է, հայտնի է որպես ռադիոկառավարման համակարգերի հայր։ 1917 թվականին նա ներկայացրեց հեռակառավարվող առաջին ինքնաթիռը <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անգլիայի թագավորական օդուժ (դեռ գրված չէ)">անգլիայի թագավորական օդուժին</a> և միևնույն տարում պատրաստեց առաջին լարով կառավարվող հրթիռը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="«Ռոբոտ»_տերմինի_ծագումը"><span id=".C2.AB.D5.8C.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.C2.BB_.D5.BF.D5.A5.D6.80.D5.B4.D5.AB.D5.B6.D5.AB_.D5.AE.D5.A1.D5.A3.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8"></span>«Ռոբոտ» տերմինի ծագումը</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. «Ռոբոտ» տերմինի ծագումը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: «Ռոբոտ» տերմինի ծագումը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Տերմինը վերցվել է չեխերեն robota`«հարկադիր աշխատող (ստրուկ)» բառից, որն առաջին անգամ օգտագործել է չեխ գրող <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%AC_%D5%89%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%AF" title="Կարել Չապեկ">Կարել Չապեկը</a> «R. U .R. (Rossum's Universal Robots)» (<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AB_%D5%88%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%A1%D5%AC_%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոսսումի Ունիվերսալ Ռոբոտները (դեռ գրված չէ)">Ռոսսումի Ունիվերսալ Ռոբոտները</a>) պիեսում (1920 թվական), սակայն բառի իրական հեղինակը նրա եղբայրն է՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%B8%D5%BD%D5%A5%D6%86_%D5%89%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժոսեֆ Չապեկ (դեռ գրված չէ)">Ժոսեֆ Չապեկը</a><sup id="cite_ref-auto2_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-auto2-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-auto12_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-auto12-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ռոբոտ տերմինը ինքնին նոր չէ, այն հանդիպում է Սլավոնական լեզուներում և բնութագրում էր 15-րդ դարի Եվրոպայում լայնորեն տարածված <a href="/wiki/%D5%96%D5%A5%D5%B8%D5%A4%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%B4" class="mw-redirect" title="Ֆեոդալիզմ">ֆեոդալական</a> կարգերի գյուղացիներին (տես․՝ ռոբոտի արտոնագիրը)<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առաջին_ռոբոտները"><span id=".D4.B1.D5.BC.D5.A1.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Առաջին ռոբոտները</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Առաջին ռոբոտները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Առաջին ռոբոտները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Bundesarchiv_Bild_102-13018,_Maschinenmensch_%22Robot%22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Bundesarchiv_Bild_102-13018%2C_Maschinenmensch_%22Robot%22.jpg/170px-Bundesarchiv_Bild_102-13018%2C_Maschinenmensch_%22Robot%22.jpg" decoding="async" width="170" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Bundesarchiv_Bild_102-13018%2C_Maschinenmensch_%22Robot%22.jpg/255px-Bundesarchiv_Bild_102-13018%2C_Maschinenmensch_%22Robot%22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Bundesarchiv_Bild_102-13018%2C_Maschinenmensch_%22Robot%22.jpg/340px-Bundesarchiv_Bild_102-13018%2C_Maschinenmensch_%22Robot%22.jpg 2x" data-file-width="542" data-file-height="800" /></a><figcaption>Վ. Հ. Ռիչարդսը "George" ռոբոտի հետ, 1932 թվական։</figcaption></figure> <p>1928 թվականին <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%E2%80%A4_%D5%80%E2%80%A4_%D5%8C%D5%AB%D5%B9%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վ․ Հ․ Ռիչարդս (դեռ գրված չէ)">Վ․ Հ․ Ռիչարդսի</a> պատրաստած առաջին հումանոիդ ռոբոտ <a href="/w/index.php?title=Eric&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eric (դեռ գրված չէ)">«Eric»</a>-ը ներկայացվել է Լոնդոնի ինժեներ-նախագծողների ամենամյա ցուցադրությունում։ Ռոբոտի հիմնական բաղկացուցիչներն էին ալյումինե կարկասը, 11 <a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Էլեկտրամագնիսականություն">էլեկտրամագնիսները</a> և մեկ շարժիչը՝ միացված 12 Վոլտ լարմամբ հոսանքի աղբյուրին։ Ռոբոտը կարող էր շարժել ձեռքերը, գլուխը և հեռակառավարվում էր ձայնային ազդանշանով<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ <a href="/w/index.php?title=Eric&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eric (դեռ գրված չէ)">Eric</a>-ը և իր «եղբայր» <a href="/w/index.php?title=George&action=edit&redlink=1" class="new" title="George (դեռ գրված չէ)">George</a>-ը շրջել են ամբողջ աշխարհը<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>1926 թվականին <a href="/w/index.php?title=Westinghouse&action=edit&redlink=1" class="new" title="Westinghouse (դեռ գրված չէ)">«Westinghouse»</a> էլեկտրոնային կորպորացիան պատրաստեց <a href="/w/index.php?title=Televox&action=edit&redlink=1" class="new" title="Televox (դեռ գրված չէ)">Televox</a>-ը, այն իրենից ներկայացնում էր ստվարաթղթե կտրվածք՝ միացված տարբեր սարքերի, որոնք օգտագործողը կարող էր անջատել կամ միացնել։ 1939 թվականին «Electro» անունով հումանոիդ ռոբոտը դեբյուտ ունեցավ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82_%D5%85%D5%B8%D6%80%D6%84" title="Նյու Յորք">Նյու Յորքի</a> համաշխարհային ցուցահանդեսում<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այն ուներ 2․1 մետր հասակ և 120․2 կգ զանգված, կարող էր քայլել և ղեկավարվել ձայնային հրամաններով, խոսքում օգտագործել մոտ 700 բառ (կիրառելով 78 պտ/ր հաճախությամբ ձայնարկիչ), սիգարետ ծխել, փուչիկ փչել և շարժել ձեռքերն ու գլուխը։ Մարմինը կազմված էր պողպատյա ատամնանվից, բռունցքային մեխանիզմից և կմախքից՝ պատված ալյումինե թաղանթով։ Ճապոնական առաջին ռոբոտը՝ <a href="/w/index.php?title=Gakutensoku&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gakutensoku (դեռ գրված չէ)">Gakutensoku</a>-ն, նախագծել և պատրաստել է կենսաբան <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%BF%D5%B8_%D5%86%D5%AB%D5%B7%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մակոտո Նիշիմուրան (դեռ գրված չէ)">Մակոտո Նիշիմուրան</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ժամանակակից_ավտոնոմ_ռոբոտներ"><span id=".D4.BA.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.AF.D5.AB.D6.81_.D5.A1.D5.BE.D5.BF.D5.B8.D5.B6.D5.B8.D5.B4_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ժամանակակից ավտոնոմ ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Ժամանակակից ավտոնոմ ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Ժամանակակից ավտոնոմ ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Առաջին բարդ վարքագծով էլեկտրոնային ավտոնոմ ռոբոտները պատրաստել է <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B4_%D4%B3%D6%80%D5%A5%D5%B5_%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%BF%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վիլյամ Գրեյ Վոլտեր (դեռ գրված չէ)">Վիլյամ Գրեյ Վոլտերը</a> <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4%D5%A5%D5%B6%D5%AB_%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AB%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բուրդենի նեյրոլոգիական ինստիտուտ (դեռ գրված չէ)">Բուրդենի նեյրոլոգիական ինստիտուտում</a> (Բրստոլ, Անգլիա, 1948 և 1949 թվականներին)։ Նա ուզում էր ապացուցել, որ ուղեղի փոքր բջիջների միջև բազմաթիվ կապերը կարող են հանգեցնել շատ բարդ վարքագծի և թե ինչպես է աշխատում ուղեղը, կախված է նրանից, թե ինչպես է այն միացված։ Նրա առաջին ռոբոտներ <a href="/w/index.php?title=Elmer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elmer (դեռ գրված չէ)">Elmer</a>-ը and <a href="/w/index.php?title=Elsie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elsie (դեռ գրված չէ)">Elsie</a>-ն նախագծվել են 1948-ից 1949 թվականներին և հաճախ նկարագրվել են որպես կրիաներ՝ շնորհիվ իրենց տեսքի և շարժման փոքր արագության։ Եռանիվ ռոբոտ-կրիաները <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆոտոտաքսիս (դեռ գրված չէ)">ֆոտոտաքսիս</a> էին, որի շնորհիվ դրանք կարող էին գտնել դեպի հոսանքի աղբյուր ճանապարհը, երբ մարտկոցներն արդեն կարիք ունեին լիցքավորման։ </p><p>Վոլտերն ընդգծում էր միայն անալոգային էլեկտրոնիկայի կիրառման կարևորությունը ուղեղում ընթացող պրոցեսների մոդելավորման ժամանակ, մինչդեռ նրա ժամանակակիցներ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A1%D5%B6_%D4%B9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A3" title="Ալան Թյուրինգ">Ալան Թյուրինգը</a> և <a href="/wiki/%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D6%86%D5%B8%D5%B6_%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Ջոն ֆոն Նոյման">Ջոն ֆոն Նեյմանը</a> կողմնակից էին հոգեբանական պրոցեսների նկարագրման <a href="/wiki/%D4%B9%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%A9%D5%B8%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Թվային մեթոդներ">թվային մեթոդներին</a>։ Նրա աշխատանքը ներշնչեց ռոբոտատեխնիկայի հետազոտողների ապագա սերունդներին, ինչպիսին են <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A4%D5%B6%D5%AB_%D4%B2%D6%80%D5%B8%D6%82%D6%84%D5%BD%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոդնի Բրուքսը (դեռ գրված չէ)">Ռոդնի Բրուքսը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD_%D5%84%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A5%D6%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հանս Մորավեց (դեռ գրված չէ)">Հանս Մորավեցը</a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AF_%D4%B9%D5%AB%D5%AC%D5%A4%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարկ Թիլդեն (դեռ գրված չէ)">Մարկ Թիլդենը</a>։ Վոլտերի կրիաների ժամանակակից մարմնացումներ կարելի է հանդիպել <a href="/w/index.php?title=BEAM_%D5%BC%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="BEAM ռոբոտատեխնիկայում (դեռ գրված չէ)">BEAM ռոբոտատեխնիկայում</a><sup id="cite_ref-gwonline_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-gwonline-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Առաջին թվային կառավարմամբ և ծրագրավորվող ռոբոտը ստեղծել է <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D6%80%D5%BB_%D4%B4%D5%A5%D5%BE%D5%B8%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջորջ Դեվոլ (դեռ գրված չէ)">Ջորջ Դեվոլը</a> 1954 թվականին և անվանվեց <a href="/w/index.php?title=Unimate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unimate (դեռ գրված չէ)">Unimate</a>։ Այն հիմք հանդիսացավ ժամանակակից ռոբոտատեխնիկայի համար<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Դեվոլը առաջին Unimate-ը 1960 թվականին վաճառեց <a href="/wiki/%D5%8B%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AC_%D5%84%D5%B8%D5%A9%D5%B8%D6%80%D5%BD" title="Ջեներալ Մոթորս">General Motors</a>-ին, որն այն օգտագործեց բարձրացնելու համար մետաղի տաք ձուլակտորներ <a href="/w/index.php?title=Inland_Fisher_Guide_Plant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inland Fisher Guide Plant (դեռ գրված չէ)">Inland Fisher Guide Plant</a> ընկերությունում (արևմտյան Տրենտոն, Էվինգ ավան, Նյու Ջերսի)<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Դեվոլը ստացավ թվային կառավարմամբ ծրագրավորվող ռոբոտ-ձեռքի առաջին արտոնագիրը<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Առաջին փաթեթավորող ռոբոտը ներկայացրեց <a href="/w/index.php?title=Fuji_Yusoki_Kogyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fuji Yusoki Kogyo (դեռ գրված չէ)">Fuji Yusoki Kogyo</a> ընկերությունը 1963 թվականին<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ 1973 թվականին <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիայում</a> պատենտավորվեց 6 <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էլեկտրամեխանիկա (դեռ գրված չէ)">էլեկտրամեխանիկական</a> շարժաբերներով կառավարվող <a href="/w/index.php?title=KUKA&action=edit&redlink=1" class="new" title="KUKA (դեռ գրված չէ)">KUKA</a> ռոբոտը<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Իսկ ծրագրավորվող համապիտանի մանիպուլյատորը ստեղծեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80_%D5%87%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վիկտոր Շայնմանը (դեռ գրված չէ)">Վիկտոր Շայնմանը</a> 1976 թվականին, որի դիզայնը վաճառվեց <a href="/w/index.php?title=Unimation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unimation (դեռ գրված չէ)">Unimation</a>-ին։ </p><p>Կոմերցիոն և արդյունաբերական ռոբոտները լայն կիրառություն ունեն՝ կատարելով միևնույն աշխատանքն ավելի էժան, ճշգրիտ և հուսալի, քան մարդիկ։ Նրանք օգտագործվում են նաև այն աշխատանքների համար, որոնք հակահիգենիկ են, վտանգավոր կամ ձանձրալի։ Ռոբոտները լայնորեն կիրառվում են արտադրությունում, հավաքման և փաթեթավորման աշխատանքներում, <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80" title="Երկիր">Երկրի</a> և <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84" title="Տիեզերք">տիեզերքի</a> հետազոտություններում, վիրաբուժությունում, ռազմական բնագավառում, լաբորատոր հետազոտություններում, սպառողական և արդյունաբերական ապրանքների զանգվածային արտադրությունում<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ապագա_զարգացումը_և_միտումները"><span id=".D4.B1.D5.BA.D5.A1.D5.A3.D5.A1_.D5.A6.D5.A1.D6.80.D5.A3.D5.A1.D6.81.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8_.D6.87_.D5.B4.D5.AB.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Ապագա զարգացումը և միտումները</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Ապագա զարգացումը և միտումները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Ապագա զարգացումը և միտումները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox" style="font-size: 88%; width: 22em; clear: yes;"> <tbody><tr style="background-color: #cdd3db"> <th colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Nuvola_apps_kaboodle.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Nuvola_apps_kaboodle.svg/20px-Nuvola_apps_kaboodle.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Nuvola_apps_kaboodle.svg/30px-Nuvola_apps_kaboodle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Nuvola_apps_kaboodle.svg/40px-Nuvola_apps_kaboodle.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Արտաքին տեսաֆայլեր </th></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Nuvola_apps_kaboodle.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Nuvola_apps_kaboodle.svg/15px-Nuvola_apps_kaboodle.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Nuvola_apps_kaboodle.svg/23px-Nuvola_apps_kaboodle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Nuvola_apps_kaboodle.svg/30px-Nuvola_apps_kaboodle.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> </td> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=rVlhMGQgDkY">Atlas, նոր սերունդ</a> </td></tr> </tbody></table> <p>Տարբեր մեթոդներ ի հայտ եկան զարգացնելու ռոբոտների վերաբերյալ գիտությունը։ Մեթոդներից մեկը <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BE%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Էվոլյուցիա">էվոլյուցիոն</a> ռոբոտատեխնիկան է, որտեղ ռոբոտների մեծ մասը փորձարկվում են։ Այն ռոբոտները, որոնք ավելի լավ են աշխատում, ընտրվում են որպես մոդել ռոբոտների մյուս սերնդի ստեղծման համար։ Մյուսը մեթոդը զարգացման ռոբոտատեխնիկան է, որը հետևում է մեկ ռոբոտի շրջանակներում փոփոխությունները և զարգացումը խնդիրների լուծման և այլ ֆունկցիաների ապահովման գործում։ Վերջերս ի հայտ եկավ ռոբոտի նոր տեսակ (<a href="/w/index.php?title=RoboHon&action=edit&redlink=1" class="new" title="RoboHon (դեռ գրված չէ)">RoboHon</a>)<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, որն աշխատում է և որպես <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A9%D6%86%D5%B8%D5%B6" title="Սմարթֆոն">սմարտֆոն</a> և որպես ռոբոտ։ </p><p>Քանի որ ռոբոտները գնալով զարգանում են, կարող է գոյություն ունենալ համակարգչային ստանդարտ օպերացիոն համակարգ, նախատեսված միայն ռոբոտների համար։ Ռոբոտների օպերացիոն համակարգը (<a href="/w/index.php?title=ROS&action=edit&redlink=1" class="new" title="ROS (դեռ գրված չէ)">ROS</a>) բաց կոդով ծրագրերի փաթեթ է, մշակված <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Սթենֆորդի համալսարան">Սթենֆորդի համալսարանում</a>, <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D5%A9%D5%BD%D5%AB_%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AB%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%BF" title="Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ">Մասաչուսետսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում</a>, <a href="/wiki/%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AD%D5%A5%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Մյունխենի տեխնիկական համալսարան">Մյունխենի տեխնիկական համալսարանում</a> և այլուր։ ROS-ն ապահովում է ռոբոտի <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նավիգացիա (դեռ գրված չէ)">նավիգացիայի</a> և վերջույթների ծրագրավորման մեթոդներ՝ անկախ կոնկրետ օգտագործվող սարքավորումից։ Այն ապահովում է նաև բարձր մակարդակի հրամաններ, նկարների ճանաչման կամ դռների բացման համար։ Երբ ROS-ը տեղադրվում է ռոբոտի համակարգչում, այն ստանում է ռոբոտների վերջույթների երկարության և արագության վերաբերյալ տվյալներ, որոնք կարող են հաղորդվել ավելի բարձր <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Ալգորիթմ">ալգորիթմներին</a>։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D6%84%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D6%86%D5%A9" title="Մայքրոսոֆթ">Մայքրոսոֆթը</a> նույնպես մշակում է «Windows ռոբոտների համար» համակարգը իր ռոբոտատեխնիկայի զարգացման ստուդիայում (<a href="/w/index.php?title=Robotics_Developer_Studio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robotics Developer Studio (դեռ գրված չէ)">Robotics Developer Studio</a>), որը հասանելի է 2007 թվականից<sup id="cite_ref-ROS_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-ROS-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ճապոնիան հույս ունի ունենալ լայնածավալ սպասարկման ռոբոտների առևտրայնացում մինչև 2025 թվականը։ Շատ տեխնոլոգիական հետազոտություններ ճապոնիայում գլխավորում են ճապոնական պետական գործակալությունները, մասնավորապես առևտրի նախարարությունը<sup id="cite_ref-UK_Japan_report_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-UK_Japan_report-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ռոբոտների շատ կիրառություններ ակնհայտ են թվում մարդկանց, չնայած որ նրանք շատ անգամ գերագնահատում են կանխատեսման պահին ռոբոտների հնարավորությունները<sup id="cite_ref-A4_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-A4-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-A5_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-A5-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Դեռևս 1982 թվականին մարդիկ համոզված էին, որ երբևէ գոյություն կունենան ռոբոտներ<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, որոնք կներկեն մեքենաները՝ առանց մարդու միջամտության, կդասավորեն իրերը արկղերում, օրինակ՝ շոկոլադները քաղցրավենիքի արկղերում, կպատրաստեն էլեկտրական մալուխային խրձեր, կմշակեն փափուկ ապրանքները, ինչպիսին են շորերը և կոշիկները, կխուզեն ոչխարներին, կծառայեն որպես <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%A9%D5%A5%D5%A6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Պրոթեզներ">պրոթեզ</a>, կօգնեն մարդկանց տնային գործերում, կպատրաստեն ուտելիք և կաշխատեն սպասարկման այլ ոլորտներում։ </p><p>Որպես կանոն այդ կանխատեսումները ժամանակային առումով չափից դուրս լավատեսական են։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Նոր_ֆունկցիաներ_և_նախատիպեր"><span id=".D5.86.D5.B8.D6.80_.D6.86.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.AF.D6.81.D5.AB.D5.A1.D5.B6.D5.A5.D6.80_.D6.87_.D5.B6.D5.A1.D5.AD.D5.A1.D5.BF.D5.AB.D5.BA.D5.A5.D6.80"></span>Նոր ֆունկցիաներ և նախատիպեր</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. Նոր ֆունկցիաներ և նախատիպեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Նոր ֆունկցիաներ և նախատիպեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>2008 թվականին <a href="/w/index.php?title=Caterpillar_%D5%AF%D5%B8%D6%80%D5%BA%D5%B8%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caterpillar կորպորացիան (դեռ գրված չէ)">Caterpillar կորպորացիան</a> մշակեց <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A1%D5%A9%D5%A1%D6%83" title="Ինքնաթափ">ինքնաթափ</a>, որը կարող է կառավարվել առանց մարդ-օպերատորի<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Շատ վերլուծաբաններ կարծում են, որ ինքնավար բեռնատարները ի վերջո կարող են հեղափոխել <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Լոգիստիկա">լոգիստիկան</a><sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Արդեն 2014 թվականին Caterpillar-ն ուներ ինքնավար ինքնաթափ, որն ինչպես սպասվում էր նշանակալիորեն փոփոխեց <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հանքարդյունաբերություն (դեռ գրված չէ)">հանքարդյունաբերության</a> գործընթացը։ Այդ բեռնատարները 2015 թվականին ակտիվորեն կիրառեց <a href="/w/index.php?title=Rio_Tinto_Coal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rio Tinto Coal (դեռ գրված չէ)">Rio Tinto Coal</a><sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ընկերությունը Ավստրալիայի լեռնաարդյունաբերությունում։ Որոշ վերլուծաբաններ հավատում են, որ մոտակա մի քանի տասնամյակների ընթացքում բեռնատար ավտոմեքենաների մեծ մասը կլինեն ինքնավար<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p><a href="/w/index.php?title=Marge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marge (դեռ գրված չէ)">«Marge»</a> անունով գրագետ կամ կարդացող ռոբոտն օժտված է ինտելեկտով, որն ապահովում է համակարգչային ծրագրավորումը։ Նա կարող է կարդալ թերթեր, գտնել և ուղղել բառերի սխալներ, սովորել բանկերի մասին, օրինակ՝ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%AC%D5%A5%D5%B5%D5%BD_%D5%BD%D5%A5%D5%B6%D5%A9%D6%80" title="Բարքլեյս սենթր">Barclays</a>-ի, հասկանալ, որ որոշ ռեստորաններ ավելի լավնեն քան մյուսները և այլն<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>2012 թվականին ներկայացվեց նոր ռոբոտ՝ <a href="/w/index.php?title=Baxter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baxter (դեռ գրված չէ)">Baxter</a>-ը, որը կարող է սովորել ըստ ցուցումնրի։ Օգտագործողը կարող է սովորեցնել Baxter-ին կատարել գործողությունը, շարժելով ձեռքերը ցանկալի ուղղությամբ և այնուհետև հիշել դա։ Baxter-ի ձեռքի լրացուցիչ ստեղները, կոճակները և կառավարման տարրերն ապահովում են շարժումների ավելի մեծ ճշտությունը և ֆունկցիոնալությունը։ Յուրաքանչյուր սովորական աշխատակից կարող է ծրագրավորել այդ ռոբոտը ընդամենը մի քանի րոպեում, առանց ծրագրավորման ինժեների օգնության, ի տարբերություն սովորական արդյունաբերական ռոբոտների, որոնց օգտագործման համար կարիք կա ընդարձակ ծրագրային ապահովման և կոդավորման։ Սա նշանակում է նաև, որ Baxter-ը կարող է սովորել և կատարել միանգամից մի քանի բարդ առաջադրանքներ։ 2015-ին ավելացվեց <a href="/w/index.php?title=Sawyer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sawyer (դեռ գրված չէ)">Sawyer</a>-ի ծրագրային ապահովումը, փոքր բայց ավելի ճշգրիտ գործողություններ կատարելու համար<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ստուգաբանություն"><span id=".D5.8D.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.A3.D5.A1.D5.A2.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Ստուգաբանություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Ստուգաբանություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Ստուգաբանություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Capek_play.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Capek_play.jpg/220px-Capek_play.jpg" decoding="async" width="220" height="123" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Capek_play.jpg/330px-Capek_play.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Capek_play.jpg/440px-Capek_play.jpg 2x" data-file-width="566" data-file-height="316" /></a><figcaption>Տեսարան Կարել Չապեկի 1920 թվականի «Ռոսումի ունիվերսալ ռոբոտները» պիեսի բեմադրությունից, աջ մասում՝ երեք ռոբոտներն են։</figcaption></figure> <p>«Ռոբոտ» տերմինն, առաջին անգամ օգտագործել է չեխ գրող Կարել Չապեկը իր «R. U .R. (Rossum's Universal Robots)» (Ռոսումի Ունիվերսալ Ռոբոտները) 1920 թվականին տպագրված պիեսում<sup id="cite_ref-KapekWebsite4_71-0" class="reference"><a href="#cite_note-KapekWebsite4-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, որը սկսում է գործարանում, <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%BA%D5%AC%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%A1" title="Պրոտոպլազմա">պրոտոպլազմային</a> փոխարինող քիմիական նյութով, կենդանի, բայց ավելի պարզ մարդկանց (ռոբոտների) արտադրության տեսարանով։ Պիեսում մանրակրկիտ չի նկարագրվում այդ արարածների ստեղծման տեխնոլոգիան, բայց իրենց արտաքինով դրանք հիշեցնում են ժամանակակից <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%AB%D5%A4_%D5%BC%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անդրոիդ ռոբոտ (դեռ գրված չէ)">անդրոիդներին</a>։ Այս զանգվածային արտադրության աշխատողները նկարագրվում են որպես արդյունավետ, բայց անզգա, անընդունակ ինքնատիպ մտածողության և անտարբեր ինքնապահպանությանը արարածներ։ Խոսքն այն մասին է, թե ինչպես են շահագործվում ռոբոտները և մարդու կախվածության հետևանքները նրանցից (հատկապես այն բանից հետո, երբ մի խումբ հատուկ մասնագիտացված ռոբոտներ հասնում են գիտակցական բարձր մակարդակի և խրախուսում են աշխարհի բոլոր ռոբոտներին ապստամբելու մարդկանց դեմ)։ </p><p>Ինքը՝ Կարել Չապեկը չէ բառի հեղինակը։ Նա կարճ նամակ է գրել <a href="/wiki/%D5%95%D6%84%D5%BD%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A2%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Օքսֆորդի անգլերեն բառարան">Օքսֆորդի անգլերեն բառարանի</a> ստուգաբանությունում, որտեղ նա նշել է որպես այդ բառի հեղինակ իր եղբորը՝ նկարիչ և գրող Ժոզեֆ Չապեկին<sup id="cite_ref-KapekWebsite4_71-1" class="reference"><a href="#cite_note-KapekWebsite4-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>1933 թվականին չեխական Lidové noviny ամսագրում տպագրված հոդվածում նա պարզաբանել է, որ իրականում ինքն ուզում էր անվանել այդ արարածներին laboři («աշխատողներ», լատիներեն labor բառից)։ Բայց հետո նրան դուր չեկավ այդ բառը և խորհուրդ հարցրեց եղբորից, ով առաջարկեց «roboti»-ն։ </p><p>«Robota»-ն բառացի նշանակում է «corvée» կամ «բանվորություն», իսկ ավելի պատկերավոր՝ դաժան աշխատանք (չեխերեն)։ Բառի ավելի ընդհանուր նշանակությունը գրեթե բոլոր սլավոնական լեզուներում (<a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B2%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Բուլղարերեն">բուլղարերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Սերբերեն">սերբերեն</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AC%D5%B8%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Սլովակերեն">սլովակերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D5%A4%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Մակեդոներեն">մակեդոներեն</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%B9%D5%A5%D5%AD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հին չեխերեն (դեռ գրված չէ)">հին չեխերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հունգարերեն">հունգարերեն</a>) նույնն է՝ «աշխատանք»։ Ավանդաբար «robota<i>»</i>-ն (<a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հունգարերեն">հունգարերեն</a>՝ robot), գյուղացու տարեկան մոտ 6 ամիս տևող աշխատանքն էր, որ նա պետք է կատարեր իր թագավորի համար։ Բառի սկզբնաղբյուրը հին սլավոնական եկեղեցական (հին բուլղարերեն) rabota-ն է, որը նշանակում է ստրկություն («աշխատանք»՝ ժամանակակից բուլղարերենում և ռուսերենում), որն իր հերթին առաջացել է <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%A1%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82" title="Հնդեվրոպական նախալեզու">հնդեվրոպական նախալեզվի</a> «orbh» արմատից։ Ռոբոտը կապված է նաև <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմանարեն</a> Arbeit (աշխատանք) արմատի հետ<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>73<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Ռոբոտատեխնիկա">«Ռոբոտատեխնիկա»</a> տերմինն առաջարկել է գիտաֆանտաստիկ գրող <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B5%D5%A6%D5%A5%D5%AF_%D4%B1%D5%A6%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D5%BE" title="Այզեկ Ազիմով">Այզեկ Ազիմով</a> և օգտագործվում է նկարագրելու ռոբոտների մասին գիտությունը<sup id="cite_ref-OED_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-OED-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Նա ստեղծել է <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%A5%D6%84_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոբոտատեխնիկայի երեք օրենքները (դեռ գրված չէ)">«Ռոբոտատեխնիկայի երեք օրենքները»</a>, որոնք անընդհատ կրկնվում են իր գրքերում։ Այնուհետև դրանք օգտագործել են նաև շատ ուրիշները։ «Ռոբոտատեխնիկայի երեք օրենքները» ամբողջովին մտացածին են և ժամանակակից տեխնոլոգիաները թույլ չեն տալիս հասկանալ և կիրառել դրանք։ Իրականում ռոբոտների մեծ մասն ունեն ռազմական կիրառություն, ինչը հակասում է առաջին օրենքին, հաճախ նաև երրորդին։ Ասիմովի օրենքները ցույց էին տալիս, թե ինչպես կարող է չաշխատել պարզ և բարոյական համակարգը։ «Եթե դուք կարդում եք պատմվածքներ, ապա դրանցից յուրաքանչյուրը անհաջողությունների մասին է, ինչը ընդհանրապես պրակտիկ չէ», ասել է <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D6%86%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բաֆի համալսարան (դեռ գրված չէ)">Բաֆի համալսարանի</a> դոկտոր <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%B8%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A1_%D4%B2%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժոաննա Բրայսոնը (դեռ գրված չէ)">Ժոաննա Բրայսոնը</a><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>74<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ժամանակակից_ռոբոտներ"><span id=".D4.BA.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.AF.D5.AB.D6.81_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ժամանակակից ռոբոտներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=11" title="Խմբագրել բաժինը. Ժամանակակից ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Ժամանակակից ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Laproscopic_Surgery_Robot.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Laproscopic_Surgery_Robot.jpg/220px-Laproscopic_Surgery_Robot.jpg" decoding="async" width="220" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Laproscopic_Surgery_Robot.jpg/330px-Laproscopic_Surgery_Robot.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Laproscopic_Surgery_Robot.jpg/440px-Laproscopic_Surgery_Robot.jpg 2x" data-file-width="891" data-file-height="1296" /></a><figcaption>Լապարոսկոպիկ վիրահատության ռոբոտ-մեքենա</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Շարժական_ռոբոտ"><span id=".D5.87.D5.A1.D6.80.D5.AA.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF"></span>Շարժական ռոբոտ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=12" title="Խմբագրել բաժինը. Շարժական ռոբոտ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Շարժական ռոբոտ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդվածներն են․ <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BC%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շարժական ռոբոտ (դեռ գրված չէ)">շարժական ռոբոտ</a> և <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BE%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A2_%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ավտոմատ կառավարմամբ տրանսպորտային միջոց (դեռ գրված չէ)">ավտոմատ կառավարմամբ տրանսպորտային միջոց</a>։ </p><p>Շարժական ռոբոտները<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>75<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> կարող են ազատորեն տեղաշարժվել իրենց միջավայրում։ Այժմ լայն տարածում գտած շարժական ռոբոտի օրինակ է ավտոմատ կառավարմամբ տրանսպորտային միջոցը (AGV): Այն հետևում է հատակի գծանիշերին կամ հաղորդալարերին և կիրառում է տեսախցիկներ կամ լազերներ։ AGV-ներն այս հոդվածում քննարկված են ավելի ուշ։ </p><p>Շարժական ռոբոտները տարածված են նաև արդյունաբերությունում, ռազմական և անվտանգության բնագավառներում<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>76<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Դրանք նաև հանդիպում են որպես սպառողական ապրանքներ, նախատեսված զվարճանքի կամ կատարելու որոշակի գործողություններ, օրինակ՝ վակուումային մաքրումը։ Շարժական ռոբոտները գտնվում են մեծ քանակությամբ ընթացիկ հետազոտությունների ուշադրության կենտրոնում և գրեթե յուրաքանչյուր մեծ համալսարան ունի դրանց հետազոտությամբ զբաղվող մեկ կամ մի քանի լաբորատորիա։ </p><p>Շարժական ռոբոտները սովորաբար օգտագործվում են դժվարությամբ կառավարվող միջավայրերում, ինչպիսին են <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%84%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%B8%D5%BD%D6%84%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հավաքման հոսքագիծ (դեռ գրված չէ)">հավաքման հոսքագծերը</a>, որոնք բարդություններ ունեն կապված անսպասելի խափանումներին արձագանքման հետ։ Այդ պատճառով շատ մարդիկ հազվադեպ են հանդիպում նման ռոբոտների։ Այնուամենայնիվ մաքրող և տեխնիկական սպասարկման <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BC%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տնային ռոբոտներ (դեռ գրված չէ)">տնային ռոբոտները</a> զարգացած երկրներում գնալով ավելի հաճախ են հանդիպում։ Ռոբոտների կիրառություններ կարելի է հանդիպել նաև <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE" title="Ռազմական գործ">ռազմական բնագավառում</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Արդյունաբերական_ռոբոտներ_(մանիպուլյացիա)"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.A4.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A1.D5.A2.D5.A5.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80_.28.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.AB.D5.BA.D5.B8.D6.82.D5.AC.D5.B5.D5.A1.D6.81.D5.AB.D5.A1.29"></span>Արդյունաբերական ռոբոտներ (մանիպուլյացիա)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=13" title="Խմբագրել բաժինը. Արդյունաբերական ռոբոտներ (մանիպուլյացիա)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Արդյունաբերական ռոբոտներ (մանիպուլյացիա)"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Հիմնական հոդվածներն են` <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BC%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" title="Արդյունաբերական ռոբոտ">արդյունաբերական ռոբոտ</a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մանիպուլյատոր (դեռ գրված չէ)">մանիպուլյատոր (սարք)</a></i> </p><p>Արդյունաբերական ռոբոտները կազմված են հոդակապավոր մեխանիզմից (բազմօղակ մանիպուլյատոր) և ծայրոցից։ Ծայրոցի առավել շատ տարածված տարբերակը բռնիչն է։ </p><p>Ստանդարտների միջազգային կազմակերպությունը տվել է  արդյունաբերական ռոբոտ-մանիպուլյատորի սահմանումը ISO 8373 ստանդարտով․ </p><p>«Ավտոմատ կառավարվող, վերածրագրավորվող, բազմանշանակային, երեք կամ ավելի անշարժ կամ շարժական առանցքներով շարժումների ծրագրավորման հնարավորությամբ մանիպուլյատոր»։ Շարժական առանցքներով մանիպուլյատորները հիմնականում կիրառվում են արդյունաբերության ավտոմատացման նպատակով։ </p><p>Այս սահմանումն օգտագործել են ռոբոտատեխնիկայի միջազգային ֆեդերացիան, ռոբոտատեխնիկայի եվրոպական հետազոտությունների ցանցը (EURON) և շատ ազգային ստանդարտների կոմիտեներ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Սպասարկող_ռոբոտ"><span id=".D5.8D.D5.BA.D5.A1.D5.BD.D5.A1.D6.80.D5.AF.D5.B8.D5.B2_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF"></span>Սպասարկող ռոբոտ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=14" title="Խմբագրել բաժինը. Սպասարկող ռոբոտ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Սպասարկող ռոբոտ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդվածը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2_%D5%BC%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սպասարկող ռոբոտ (դեռ գրված չէ)">սպասարկող ռոբոտ</a> </p><p>Հաճախ հանդիպող արդյունաբերական ռոբոտներ են ֆիքսված ռոբոտիզացված ձեռքերը և մանիպուլյատորները, որոնք հիմնականում օգտագործվում են ապրանքների արտադրության և բաշխման համար։ «Սպասակող ռոբոտ» տերմինը հստակ սահմանված չէ։ Ռոբոտատեխնիկայի միջազգային ֆեդերացիան առաջարկել է նախնական սահմանում․ սպասարկող ռոբոտը այն ռոբոտն է, որն աշխատում է լրիվ կամ կիսաավտոմատ, կատարելու մարդկանց և սարքավորումներին օգտակար գործողություններ (բացառությամբ արտադրական օպերացիաների), այլ կերպ ասած մատուցում է ծառայություններ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռոբոտ-ուսուցիչ"><span id=".D5.8C.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF-.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.B8.D6.82.D6.81.D5.AB.D5.B9"></span>Ռոբոտ-ուսուցիչ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=15" title="Խմբագրել բաժինը. Ռոբոտ-ուսուցիչ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Ռոբոտ-ուսուցիչ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդվածը՝ ուսումնական ռոբոտատեխնիկա </p><p>Ռոբոտներն օգտագործվում են նաև որպես ուսուցիչների օգնականներ։ 1980 ական թվականներից այնպիսի ռոբոտներ ինչպիսին են կրիաները օգտագործվել են դպրոցներում և ծրագրավորվել են Լոգո ծրագրավորման լեզվով։ </p><p>Գոյություն ունեն ռոբոտների հավաքածուներ, օրինակ ROBOTIS ընկերության Lego Mindstorms, BIOLOID, OLLO կամ BotBrain ուսումնական ռոբոտներ, որոնք կարող են օգնել երեխաներին սովորել մաթեմատիկա, ֆիզիկա, ծրագրավորում և էլեկտրոնիկա։ Ռոբոտները FIRST (գիտության և տեխնիկայի ճանաչման և դրանցով ոգեշնչման համար) ընկերության կողմից ներդրվել են նաև նախնական և միջնակարգ դպրոցներում՝ կազմակերպելով ռոբոտների մրցույթներ։ Այս կազմակերպությունը FIRST Robotics Competition, FIRST LEGO League և FIRST Tech Challenge մրցույթների հիմքն է։ </p><p>Եղել են նաև ռոբոտանման սարքեր, ինչպիսին են Մայքլ Ջ․ Ֆրիմանի  ուսուցանող համակարգիչներ Leachim (1974)-ը և 2-XL (1976)-ը, որոնք Ստերեո 8 մագնիտոֆոնի վրա հիմնված խաղալիքներ էին։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Մոդուլային_ռոբոտ"><span id=".D5.84.D5.B8.D5.A4.D5.B8.D6.82.D5.AC.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF"></span>Մոդուլային ռոբոտ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=16" title="Խմբագրել բաժինը. Մոդուլային ռոբոտ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Մոդուլային ռոբոտ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդվածը ինքնակարգավորվող մոդուլային ռոբոտ </p><p>Մոդուլային ռոբոտները ռոբոտների նոր տեսակ են, որոնք նախագծված են մեծացնելու ռոբոտների կիրառությունը դրանց կառուցվածքի մոդուլայնացման ճանապարհով։ Մադուլային ռոբոտի ֆունկցիոնալությունը և արդյունավետությունը ավելի հեշտ է մեծացնելը քան սովորական ռոբոտինը։ Այս ռոբոտները կազմված են միատեսակ, մի քանի տարբեր մոդուլներից կամ միաձև մոդուլներից, որոնք տարբերվում են չափերով։ Դրանց կառուցվածքը ապահովում է ազատության աստիճանների հիպերհավելուրդայնություն, քանի որ կարող են նախագծվել 8-ից ավելի ազատության աստիճաններով։ Մոդուլային ռոբոտների ծրագրավորման, հետադարձ կինեմատիկայի և դինամիկայի խնդիրների լուծումը ավելի բարդ է, քան ավանդական ռոբոտների դեպքում։ Մոդուլային ռոբոտները կարող են կազմված լինել L –աձև, խորանարդաձև, U-աձև և H-աձև մոդուլներից։ Robotics Design Inc ընկերության պատենտավորած մոդուլային ռոբոտների ANAT տեխնոլոգիան թույլ է տալիս ստեղծել U և H-աձև մոդուլային ռոբոտներ, որոնք միացված են շղթայով և օգտագործվում են ձևավորելու հետերոգեն և հոմոգեն մոդուլային ռոբոտների համակարգեր։ Այս ANAT ռոբոտները կարող են նախագծվել n ազատության աստիճանով, քանի որ յուրաքանչյուր մոդուլը իրենից ներկայացնում է լիովին ավտոմատացված ռոբոտատեխնիկական համակարգ, որն իրեն նախորդող և հաջորդող մոդուլների նկատմամբ կատարում է հարաբերական շարժում և հետևաբար մի մոդուլը ապահովում է ազատության մեկ աստիճան։ Ինչքան շատ մոդուլներ ամրացված լինեն մեկը մյուսին այնքան շատ ազատության աստիճաններ այն կունենա։ L-աձև մոդուլները կարող են նաև նախագծվել շղթայի տեսքով և պետք է գնալով փոքրանան շղթայի չափերի մեծացմանը զուգահեռ, քանի որ շղթայի ծայրի օգտակար դիմադրությունը մեծացնում է հիմքից ավելի հեռու գտնվող մոդւլների վրա բեռնվածքը։ H-աձև մոդուլները այդպիսի խնդիրներ չունեն, քանի որ դրանց նախագծումը թույլ է տալիս մոդուլային ռոբոտին բաշխել ճնշումը և հավասարաչափ ազդել այլ միացված մոդուլների վրա, հետևաբար բեռնունակությունը չի նվազում կախված լծակի երկարության մեծացումից։ Մոդուլային ռոբոտները կարող են կարգավորվել ձեռքով կամ ինքնուրույն և ձևավորել մեկ այլ ռոբոտ, որը կակատարի այլ գործողություններ։ Քանի որ միևնույն կառուցվածքով մոդուլային ռոբոտները կազմված են մոդուլներից, որոնք իրենց հերթին կազմում են տարբեր մոդուլային ռոբոտներ, մի օձ-ռոբոտը կարող է միավորվել մյուսին և կազմել երկու կամ չորս լծակներով ռոբոտ կամ բաժանվել մի քանի շարժունակ ռոբոտների, որոնք էլ կարող են բաժանվել բազմաթիվ ավելի փոքրերի կամ միավորվել և այլն։ Սա թույլ է տալիս մեկ մոդուլային ռոբոտին լիովին մասնագիտանալու ինչպես մեկ այնպես էլ բազմաթիվ գործողություններ կատարելու համար։ </p><p>Մոդուլային ռոբոտատեխնիկայի տեխնոլոգիան այժմ կիրառվում է հիբրիդային տրանսպորտներում, արդյունաբերական ավտոմատացումում, ջրանցքների մաքրման և մշակման աշխատանքներում։ Շատ հետազոտական կենտրոններ և համալսարաններ նույնպես ուսումնասիրում են այս տեխնոլոգիան և մշակել են նախատիպեր։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Համագործակցող_ռոբոտներ"><span id=".D5.80.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.A3.D5.B8.D6.80.D5.AE.D5.A1.D5.AF.D6.81.D5.B8.D5.B2_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Համագործակցող ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=17" title="Խմբագրել բաժինը. Համագործակցող ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Համագործակցող ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Համագործակցող ռոբոտը կամ կոբոտը այն ռոբոտն է, որը կարող է պարզ արդյունաբերական առաջադրանքներ կատարելու ընթացքում անվտանգ և արդյունավետ կերպով փոխազդել մարդ-աշխատողների հետ։ Այնուամենայնիվ արտաքին ուժերը և միջավայրի այլ պայմանները կարող են առաջացնել վտանգներ և ռոբոտների շարժման կառավարման խնդիրներում պետք է հաշվի առնել ռիսկերը։ </p><p>Արդյունաբերությունում կիրառվող ժամանակակից համագործակցող ռոբոտների մեծ մասը արտադրվում է Դանիայում, Universal Robots ընկերության կողմից։ </p><p>Ռոդնի Բրուքսի հիմնադրած Rethink Robotics-ը iRobot-ի հետ միասին 2012 թվականի սեպտեմբերին ներկայացրեց արդյունաբերական ռոբոտ Baxter-ը, նախագծված մարդկանց հետ անվտանգ աշխատելու և ծրագրավորված պարզ առաջադրանքներ կատարելու համար։ Baxter-ն ունի հիանալի անջատիչներ, որոնց շնորհիվ կանգ է առնում, երբ իր ձեռքերի շարժման ճանապարհին մարդ է հայտնվում։ Դրանք նախատեսված են վաճառվելու փոքր բիզնեսին և ներկայացվում են որպես անձնական համակարգչի նմանակ։ 2014 թվականի մայիսի դրությամբ Միացյալ Նահանգների 190 ընկերություններ գնել էին Baxter-ներ և արդեն օգտագործվում էին Մեծ Բրիտանիայում կոմերցիոն նպատակներով։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ռոբոտները_հասարակության_մեջ"><span id=".D5.8C.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8_.D5.B0.D5.A1.D5.BD.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.B4.D5.A5.D5.BB"></span>Ռոբոտները հասարակության մեջ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=18" title="Խմբագրել բաժինը. Ռոբոտները հասարակության մեջ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Ռոբոտները հասարակության մեջ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Աշխարհում գոյություն ունեցող բոլոր ռոբոտների մոտ կեսը գտնվում է Ասիայում, 32%-ը՝ Եվրոպայում, 16%-ը՝ Հյուսիսային Ամերիկայում, 1%-ը Ավստրալիայում և 1%-ը Աֆրիկայում։ Ամենաշատ ռոբոտներ ունեցող երկիրը Ճապոնիան է (40%)։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ինքնավարություն_և_էթիկայի_հարցեր"><span id=".D4.BB.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6_.D6.87_.D5.A7.D5.A9.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.AB_.D5.B0.D5.A1.D6.80.D6.81.D5.A5.D6.80"></span>Ինքնավարություն և էթիկայի հարցեր</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=19" title="Խմբագրել բաժինը. Ինքնավարություն և էթիկայի հարցեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Ինքնավարություն և էթիկայի հարցեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդվածներ, Ռոբոէթիկա և արհեստական բանականության էթիկա </p><p>Քանի որ ռոբոտները դարձել են ավելի կատարյալ և բարդ, գիտնականները և մասնագետները ավելի հաճախ են անդրադառնում ռոբոտների վարքագիծը կառավարող էթիկայի հարցերին և արդյոք ռոբոտները կարող են հավակնել որևէ սոցիալական, մշակութային, էթիկական կամ օրինական իրավունքների։ Գիտնականների մի խումբ հայտատարել էր, որ ռոբոտի համար նախատեսված ուղեղ կարող է գոյություն ունենալ արդեն 2019 թվականին։ Մյուսները կանխատեսում են ռոբոտների ինտելեկտի հեղափոխական զարգացում մինչև 2050 թվականը։ Վերջին ձեռքբերումները ռոբոտների վարքը ավելի բարդ են դարձրել։ Խելացի ռոբոտների սոցիալական ազդեցությունը նյութ է հանդիսացել 2010 թվականին նկարահանված Plug & Pray վավերագրական ֆիլմի համար։ </p><p>Վերնոր Վինգեն ենթադրել է, որ կարող է գալ ժամանակ, երբ համակարգիչներն ու ռոբոտները մարդկանցից ավելի խելացի կլինեն և դա անվանեց «սինգուլյարություն», որը հնարավոր է շատ վտանգավոր լինել մարդկանց համար։ Այն ուսումնասիրում է Սինգուլարիտարիանիզմ կոչվող փիլիսոփայությունը։ </p><p>2009 թվականին այս ոլորտի մասնագետները մասնակցել են արհեստական ինտելեկտի զարգացման ասոցացիայի (AAAI) կազմակերպած կոնֆերենցիային և քննարկել թե արդյոք համակարգիչներն ու ռոբոտները կարող են ձեռք բերել որոշակի ինքնուրույնություն և ինչքանով դա վտանգավոր կլինի։ Նրանք նշել են, որ որոշ ռոբոտներ արդեն կիսաավտոնոմ են, օրինակ կարող են ինքնուրույն փնտրել և գտնել հոսանքի աղբյուր, ընտրել զենքով հարձակման համար թիրախ և այլն։ Նրանք նշեցին նաև, որ որոշ համակարգչային վիրուսներ կարող են խուսափել ոչնչացումից և ունենալ «ուտիճի ինտելեկտ»։ Գիտաֆանտաստիկ գրականությունում նկարագրված ինքնագիտակցությունը քիչ հավանական է, բայց կարող են լինել այլ թաքնված վտանգներ։ Տարբեր մեդիա աղբյուրներ և գիտական խմբեր նշել են առանձին բնագավառներում տարբեր տենդենցներ, որոնք միասին կարող են բերել ռոբոտների ֆունկցիոնալության և ինքնուրույնության մեծացման և հետևաբար առաջացնել խնդիրներ։ 2015 թվականին թվականին Nao alderen ռոբոտները ցույց տվեցին որոշ աստիճանի ինքնագիտակցություն։ Նյու Յորքի Ռենսելերի անվան պոլիտեխնիկական ինստիտուտի արհեստական ինտելեկտի (AI) և հետազոտությունների լաբորատորիայի (Reasoning Lab) հետազոտողները անցկացրեցին փորձարկում, որտեղ ռոբոտը գիտակցեց իրեն տրված հարցի էությունը և ուղղեց իր սխալ պատասխանը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռազմական_ռոբոտներ"><span id=".D5.8C.D5.A1.D5.A6.D5.B4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ռազմական ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=20" title="Խմբագրել բաժինը. Ռազմական ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Ռազմական ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Որոշ մասնագետներ և գիտնականներ կասկածի տակ են առնում ռոբոտների մասնակցությունը ռազմական գործողոթյուններում, հատկապես այն դեպքում, երբ այդ ռոբոտներն ունենան որոշակի ինքնուրույնություն։ Կան նաև մտահոգություններ այն տեխնոլոգիայի հետ կապված, որը թույլ կտա զինված ռոբոտներին կառավարվել այլ ռոբոտների կողմից։ Ամերիկյան ռազմածովային ուժերը ներկայացրել են զեկույց, որտեղ ասվում է, որ կապված ռազմական ռոբոտների կատարելագործման հետ, պետք է մեծ ուշադրություն դարձնել դրանց ինքոնուրույն որոշումներ կայացնելու հետևանքների վրա։ Մի հետազատող պնդում է, որ ավտոնոմ ռոբոտները կարող են ավելի մարդկային լինել, քանի որ նրանք կարող են կայացնել ավելի արդյունավետ որոշումներ։ Բայց շատ հետազոտողներ դրան չեն հավատում։ </p><p>Մասնավորապես EATR ռոբոտը հասարակությունում մտահոգություն է առաջացրել կապված իր էներգիայի աղբյուրի հետ, քանի որ այն կարող է անընդհատ լիցքավորել իրեն, օգտագործելով օրգանական նյութեր։ Չնայած EATR-ի շարժիչը նախատեսված է իր տվիչների կողմից հատուկ ընտրված բիոզանգվածի և բանջարեղենի համար, որոնք նա կարող է գտնել մարտադաշտում կամ այլ հատուկ միջավայրերում, պրոյեկտը հայտարարեց, որ այն կարող է օգտագործել նաև հավի ճարպը։ </p><p>Մանուել դը Լանդան նշել է, որ արհեստական ընկալմամբ օժտված «խելացի հրթիռները» և ավտոնոմ ռումբերը նույնպես կարող են համարվել ռոբոտներ, քանի որ դրանք իրենց որոշումների մի մասը ինքնուրույն են կայացնում։ Նա կարծում է, որ կարևոր որոշումների կայացման իրավունքի փոխանցումը մեքենաներին շատ վտանգավոր միտում ունի։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Գործազրկության_հետ_ունեցած_առնչությունը"><span id=".D4.B3.D5.B8.D6.80.D5.AE.D5.A1.D5.A6.D6.80.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.B0.D5.A5.D5.BF_.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A5.D6.81.D5.A1.D5.AE_.D5.A1.D5.BC.D5.B6.D5.B9.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8"></span>Գործազրկության հետ ունեցած առնչությունը</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=21" title="Խմբագրել բաժինը. Գործազրկության հետ ունեցած առնչությունը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Գործազրկության հետ ունեցած առնչությունը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդվածը․ տեխնոլոգիական գործազրկություն </p><p>Դարեր շարունակ մարդիկ կանխատեսել են, որ մեքենաները կդարձնեն մարդկային աշխատուժը անմրցունակ և կավելացնեն գործազրկությունը, չնայած դրան գործազրկության հիմնական պատճառ միշտ համարվել է պետության սոցիալական քաղաքականությունը։ </p><p>Մարդկային աշխատուժի փոխարինման թարմ օրինակ է Foxconn թայվանական տեխնոլոգիական ընկերությունը, որը 2011 թվականի հուլիսին հայտարարեց իր աշխատողներին ռոբոտներով փոխարինելու 3 ամյա պլանի մասին։ Ներկայումս ընկերությունը օգտագործում է 10000 ռոբոտ, բայց 3 տարվա ընթացքում նախատեսվում է, որ կդարձնի մինչև 1 միլիոն։ </p><p>Իրավաբանները ենթադրում են, որ աշխատավայրում ռոբոտների թվի աճը կբերի աշխատողների վերաբերյալ օրենքների փոփոխման անհրաժեշտության։ </p><p>Քեվին Ջ․ Դելանին ասել է՝ ռոբոտները մարդկանցից խլում են աշխատանքը։ Բայց Բիլ Գեյթսը կարծում է, որ կառավարությունները պետք է օգտագործեն հարկային ընկերությունները, որ գոնե ժամանակավոր դանդաղեցվի ավտոմատացման տարածումը և ֆինանսավորեն այլ տեսակի աշխատատեղեր։ Ռոբոտների հարկը կօգնի ապահովել փոխարինված աշխատողների կենսաթոշակը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ժամանակակից_կիրառություններ"><span id=".D4.BA.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.AF.D5.AB.D6.81_.D5.AF.D5.AB.D6.80.D5.A1.D5.BC.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ժամանակակից կիրառություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=22" title="Խմբագրել բաժինը. Ժամանակակից կիրառություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Ժամանակակից կիրառություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Տես նաև։ Ռոբոտների ցանկ </p><p>Կախված իրենց կիրառություններից գոյություն ունեն երկու հիմնական տեսակի ռոբոտներ․ ընդհանուր նշանակության ավտոնոմ ռոբոտներ և մասնագիտացված ռոբոտներ։ </p><p>Ռոբոտները կարող են դասակարգվել ըստ իրենց նշանակության։ Ռոբոտը կարող է նախագծվել գերազանց իրականացնելու մի որոշակի առաջադրանք կամ մի քանիսը՝ ոչ այնքան լավ։ Տեսականորեն բոլոր ռոբոտները կարող են վերածրագրավորվել այլ գործողության համար, բայց որոշները սահմանափակված են իրենց ֆիզիկական ձևով։ Օրինակ գործարանային ռոբոտ-ձեռքը կարող է կատարել կտրման, զոդման, սոսնձման աշխատանքներ, մինչդեռ հավաքիչ ռոբոտը կարող է միայն տեղադրել մեկուսատախտակները։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ընդհանուր_նշանակության_ավտոնոմ_ռոբոտներ"><span id=".D4.B8.D5.B6.D5.A4.D5.B0.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D6.80_.D5.B6.D5.B7.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D5.BE.D5.BF.D5.B8.D5.B6.D5.B8.D5.B4_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ընդհանուր նշանակության ավտոնոմ ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=23" title="Խմբագրել բաժինը. Ընդհանուր նշանակության ավտոնոմ ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Ընդհանուր նշանակության ավտոնոմ ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդված․ Ավտոնոմ ռոբոտ </p><p>Ընդհանուր նշանակության ավտոնոմ ռոբոտները կարող են կատարել իրարից անկախ տարբեր գործողություններ, ինքնուրույն տեղաշարժվել հայտնի տեղանքներում, հոգալ իրենց լիցքավորման մասին, փոխազդել էլեկտրոնային դռների, լիֆտերի և իրականացնել այլ հիմնական առաջադրանքներ։ Համակարգիչների նման ընդհանուր նշանակության ռոբոտները կարող են կապ հաստատել ցանցերի, ծրագրային ապահովման և ակսեսուարների հետ, ինչը մեծացնում է դրանց օգտակարությունը։ Դրանք կարող են ճանաչել մարդկանց և օբյեկտները, խոսել, շփվել, վերլուծել շրջակա միջավայրի որակը, արձագանքել ահազանգերին, ընտրել անհրաժեշտ նյութեր և այլն։ Կարող են նաև կատարել տարբեր գործողությունները միաժամանակ կամ դրանք պլանավորել օրվա տարբեր ժամերին։ Այդպիսի որոշ ռոբոտներ փորձում են կրկնօրինակել մարդկանց գործողությունները և արտաքինը և կոչվում են մարդանման կամ հումանոիդ։ Այդ ռոբոտները դեռևս գտնվում են շատ սահմանափակ մակարդակում։ Դեռևս չկան ռոբոտներ, որոնք կարող են ակտիվ կողմնորոշվել մի վայրում, որտեղ չեն եղել։ Այս կերպ, չնայած իրենց լավ հայտնի միջավայրում դրսևորած բավականին խելացի վարքին, հումանոիդ ռոբոտները դեռևս շատ սահմանափակ են։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Գործարանային_ռոբոտներ"><span id=".D4.B3.D5.B8.D6.80.D5.AE.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Գործարանային ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=24" title="Խմբագրել բաժինը. Գործարանային ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Գործարանային ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Ավտոմեքենաների արտադրություն</b> </p><p>Վերջին երեք տասնամյակում ավտոմեքենաների գործարաններում գերակշռում են ռոբոտները։ Գործարանները սովորաբար պարունակում են լիովին ավտոմատացված հոսքագծերում աշխատող հարյուրավոր արդյունաբերական ռոբոտներ, այնպես որ յուրաքանչյուր տաս աշխատողին բաժին է ընկնում մեկ ռոբոտ։ Ավտոմատ հոսքագծի վրա մեքենայի շասսին զոդվում է, սոսնձվում, ներկվում և վերջնական հավաքվում հաջորդող ռոբոտիզացված բաժիններում։ </p><p><b>Փաթեթավորում</b> </p><p>Արդյունաբերական ռոբոտները լայնորեն կիրառվում են ապրանքների փաթեթավորման գործում։ Օրինակ խմիչքի արկղները կոնվեյերից վերցնելու և արկղներում արագ դասավորելու համար կամ մեքենաները բեռնավորելու և բեռնաթափելու համար։ </p><p><b>Էլեկտրոնիկա</b> </p><p>Զանգվածային արտադրության էլեկտրոնային պլատաները բացառապես արտադվում են հավաքման ռոբոտներով, հիմնականում SCARA մանիպուլյատորներով, որոնք վերցնում են շատ փոքր էլեկտրոնային կոմպոնենտները և մեծ ճշտությամբ տեղադրում պլատայի վրա։ Այդպիսի ռոբոտները կարող են տեղադրել ժամում հարյուր հազարավոր կոմպոնենտներ, գերազանցելով մարդուն արագության, ճշգրտության և հուսալիության հատկանիշներով։ </p><p><b>Ավտոմատ ղեկավարվող տրանսպորտային միջոցներ (AGV)</b> </p><p>Մարկերներին կամ հատակի հաղորդալարերին հետևող շարժական ռոբոտները, որոնք կիրառում են տեսողությունը կամ լազերներ, օգտագործվում են տեղափոխելու ապրանքները մեծ շինություններում, օրինակ պահեստներում, նավահանգիստներում կամ հիվանդանոցներում։ </p><p><b>Ավելի վաղ AGV տեսակի ռոբոտներ</b> </p><p>Սահմանափակված են առաջադրանքներով, որոնք պետք է ճշգրիտ որոշվեն և իրականացվեն ամեն անգամ նույն կերպ։ Պահանջվում է շատ փոքր հետադարձ կապ կամ ինտելեկտ, դրանք կարիք ունեն միայն ամենահիմնական արտաքին ռեցեպտորների (տվիչներ)։ Այս AGV-ների սահմանափակությունն այն է, որ դրանց շարժման ուղիները հեշտությամբ չեն փոխվում և դրանք չեն կարող ինքնուրույն փոխել իրենց ճանապարհը, երբ հանդիպում են խոչնդոտի։ Երբ մի AGV խափանվում է, դա կարող է կանգնեցնել ամբողջ օպերացիան։ </p><p><b>Միջանկյալ AGV տեխնոլոգիաներ</b> </p><p>Մշակվել է կիրառելու լույսի աղբյուրների կամ շտրիխ կոդերի ցանցերից  եռանկյունավորումը հատակի սկանավորման կամ ծածկապատման համար։ Շատ գործարաններում եռանկյունավորման համակարգերը միտում ունեն պահանջելու չափավոր կամ բարձր մակարդակի սպասարկում, օրինակ լույսի աղբյուրների կամ շտրիխ կոդերի ամենօրյա մաքրումը։ Բացի այդ, եթե բարձր պատվանդանը կամ մեծ մեքենան փակում է լույսի աղբյուրները կամ շտրիխ կոդերը վնասվում են, AGV-ները կարող են կանգ առնել։ Այդպիսի AGV-ները նախագծվում են կիրառվելու այն միջավայրերում, որտեղ մարդիկ չեն աշխատում։ </p><p><b>Ինտելեկտուալ AGV-ներ (i-AGV)</b> </p><p>Դրանցից SmartLoader-ը, SpeciMinder-ը, ADAM-ը, Tug-ը, Eskorta-ն և MT 400-ը Motivity-ի հետ միասին նախագծվել են մարդկանց հարմար աշխատանքային միջավայրերում աշխատելու համար։ Դրանք կողմնորոշվում են ճանաչելով շրջապատի մարմինները։ Եռաչափ սկաներները և միջավայրը ընկալելու այլ երկչափ կամ եռաչափ միջոցները օգնում են խուսափելու ամբողջական սխալներից AGV-ի ընթացիկ դիրքի կոորդինատների որոշման հաշվարկներում։ Որոշ AGV-ներ կարող են ստեղծել իրենց միջավայրի քարտեզը՝ օգտագործելով միաժամանակյա տեղայնացման և քարտեզագրման (SLAM) սկանավորող լազերները և ճանապարհների պլանավորման և խոչնդոտներից խուսափելու ալգորիթմների կիրառմամբ կողմնորոշվել իրական ժամանակում։ Դրանք ի վիճակի են կողմնորոշվել բարդ միջավայրերում և կատարել ոչ պարբերական և ոչ հաջորդական առաջադրանքներ։ Օրինակ կիսահաղորդչային լաբորատորիաներում լուսաքողարկների, հիվանդանոցներում նմուշների և պահեստներում ապրանքների տեղափոխումը։ Դինամիկ միջավայրերում, ինչպիսին են տակդիրներով լի պահեստները, AGV-ները կարիք ունեն լույսի արագության վրա հիմնված և ստերեոտեսախցիկային եռաչափ տվիչների լրացուցիչ ստրատեգիաների։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Կեղտոտ,_վտանգավոր,_ձանձրալի_կամ_բարդ_աշխատանքներ"><span id=".D4.BF.D5.A5.D5.B2.D5.BF.D5.B8.D5.BF.2C_.D5.BE.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.80.2C_.D5.B1.D5.A1.D5.B6.D5.B1.D6.80.D5.A1.D5.AC.D5.AB_.D5.AF.D5.A1.D5.B4_.D5.A2.D5.A1.D6.80.D5.A4_.D5.A1.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Կեղտոտ, վտանգավոր, ձանձրալի կամ բարդ աշխատանքներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=25" title="Խմբագրել բաժինը. Կեղտոտ, վտանգավոր, ձանձրալի կամ բարդ աշխատանքներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Կեղտոտ, վտանգավոր, ձանձրալի կամ բարդ աշխատանքներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Շատ աշխատանքներ կան, որ մարդիկ նախընտրում են թողնել ռոբոտներին։ Աշխատանքը կարող է լինել ձանձրալի, օրինակ կենցաղային մաքրությունը, կամ վտանգավոր, օրինակ հրաբխի խառնարանի հետազոտությունը։ Կան նաև մարդու համար ֆիզիկապես անհասանելի աշխատանքներ, օրինակ այլ մոլորակի հետազոտությունը, երկար խողովակի մաքրումը կամ լապարոսկոպային վիրահատության իրականացումը։ </p><p><b>Տիեզերական զոնդեր</b> </p><p>Երբևէ արձակված գրեթե յուրաքանչյուր անօդաչու տիեզերական զոնդ եղել է ռոբոտ։ Չնայած, որ 1960 ական թվականներին արձակվածները շատ սահմանափակ կարողություններ ունեին, բայց դրանց թռչելու և վայրէջք կատարելու ընդունակությունը պահպանում է ռոբոտ կոչվելու իրավունքը (օրինակ Լունա 9 զոնդը)։ Դրանց թվում են նաև Վոյաջեր և Գալիլեո զոնդերը։ </p><p><b>Հեռակառավարվող ռոբոտներ</b> </p><p>Հեռակառավարվող ռոբոտները սարքեր են, որոնք կառավարվում են որոշակի հեռավորությունից մարդ-օպերատորի կողմից, այլ ոչ թե շարժվում են նախապես ծրագրավորված գործողությունների հաջորդականությամբ, բայց որոնք նաև կիսաավտոմատ են։ Դրանք օգտագործվում են այն միջավայրերում, որտեղ մարդը չի կարող ներկա գտնվել, որովհետև այն վտանգավոր է, հեռու է կամ անհասանելի է։ Ռոբոտը կարող է լինել այլ սենյակում, այլ երկրում կամ օպերատորի համեմատ շատ տարբեր մասշտաբ ունենալ։ Օրինակ լապարոսկոպային վիրահատության ռոբոտը թույլ է տալիս վիրաբույժին խուսափել բաց վիրահատությունից և հետևաբար արագացնել հիվանդի հետվիրահատական վերականգնումը։ Դրանք կարող են օգտագործվել նաև ջրանցքների մաքրման վտանգավոր գործում։ Ռումբերի վնասազերծման համար օպերատորը ուղարկում է ոչ մեծ չափերի ռոբոտ և հեռու ու անվտանգ տարածության վրա կատարում գործողությունը։ Որոշ գրողներ օգտագործում են Longpen կոչվող սարքը գրքերը հեռավորության վրա ստորագրելու համար։ Հեռակառավարվող ռոբոտ-ինքնաթիռները, ինչպիսին է անոօդաչու թռչող սարք Predator-ը, լայնորեն կիրառվում են ռազմական բնագավառում։ Այս անօդաչու դրոնները կարող են ուսումնասիրել տեղանքը և կրակել թիրախներին։ iRobot's Packbot-ի և Foster-Miller TALON-ի նման հարյուրավոր ռոբոտներ ԱՄՆ զինուժը օգտագործում է Իրաքում և Աղվանստանում վնասազերծելու համար ճանապարհներին տեղադրված ռումբերը կամ ինքնաշեն պայթուցիկ սարքերը (IED)՝ «պայթյունավտանգ ռազմամթերքների վերացում» գործողության ընթացքում (EOD)։ </p><p><b>Մրգերի հավաքման ավտոմատ մեքենաներ</b> </p><p>Այս ռոբոտներն օգտագործվում են այգիներում մրգերի հավաքման գործընթացն ավտոմատացնելու համար, որն ավելի էժան է քան մարդկային աշխատուժը։ </p><p><b>Տնային ռոբոտներ</b> </p><p>Տնային ռոբոտները պարզ ռոբոտներ են նախատեսված տնային պայմաններում մի որոշակի գործողություն կատարելու համար։ Դրանք հաճախ օգտագործվում են պարզ բայց մարդու համար ոչ ցանկալի աշխատանքներ կատարելու համար, ինչպիսին են փոշեծծումը, հատակի լվացումը և գազոնի հնձումը։ Տնային ռոբոտի օրինակ է Roomba-ն։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռազմական_ռոբոտներ_2"><span id=".D5.8C.D5.A1.D5.A6.D5.B4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80_2"></span>Ռազմական ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=26" title="Խմբագրել բաժինը. Ռազմական ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Ռազմական ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդված․ Ռազմական ռոբոտ </p><p>Ռազմական ռոբոտ է SWORDS-ը, որը ներկայումս օգտագործվում է ցամաքային մարտերում։ Այն կարող է օգտագործել տարբեր տեսակի զենքեր և քննարկվում է մարտադաշտում նրան տալու ինքնուրույնության որոշակի աստիճան։ </p><p>Մարտական անօդաչու թռչող սարքերը (UCAV), որոնք UAV-ների վերազինված տարբերակներն են, կարող են իրականացնել ամենաբազմազան առաջադրաներ, այդ թվում՝ մարտական։ UCAV-ների նախագծման օրինակ է BAE Systems Mantis-ը, որը կարող է ինքնուրույն թռչել, ընտրել ուղղությունը և թիրախը և շատ որոշումներ կայացնել ինքնուրույն։ BAE Taranis-ը Մեծ Բրիտանիայում պատրաստված մարտական անօդաչու թռչող սարք է, որը կարող է թռչել մայրցամաքների վրայով և հնարավորություն ունի խուսափել հայտնաբերումից։ Սպասվում է, որ փորձարկումները կսկսվեն 2011 թվականին։ </p><p>Արհեստական ինտելեկտի զարգացման ասոցացիան (AAAI) մանրամասն ուսումնասիրել է այս թեման և նրա նախագահը պատվիրել է հետազոտություն այս խնդրի լուծման համար։ </p><p>Որոշ մասնագետներ առաջ են քաշել «բարեկամ արհեստական ինտելեկտի» ստեղծման անհրաժեշտությունը, ինչը նշանակում է, որ արհեստական ինտելեկտի զարգացման ծրագրերը պետք է անպայման ներառեն նաև նրան մարդու բարեկամ դարձնելը։ Հայտնի է, որ նման միջոցառումներ արդեն կատարված են ռոբոտաշինական բնագավառում առաջատար Ճապոնիայում և Հարավային Կորեայում՝ կիրառվել են ռոոտների անվտանգության համակարգեր և օրենքներ, նման Ազիմովի ռոբոտատեխնիկայի հայտնի երեք օրենքներին։ Պաշտոնական հաշվետվությունը հրապարակվել է 2009 թվականին Ճապոնիայի կառավարությանն առընթեր ռոբոտների արտադրության քաղաքականությամբ զբաղվող կոմիտեի կողմից։ Չինացի պաշտոնյաներ և հետազոտողներ հրապարակել են հաշվետվություն, որն առաջարկում է մի շարք էթիկայի կանոններ և նոր իրավական ուղեցույցներ և կոչվում է «ռոբոտների իրավական հետազոտություն»։ Որոշ անհանգստություն կա կապված ակնհայտ սուտ խոսող ռոբոտների ի հայտ գալու հետ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Լեռնահանքային_ռոբոտներ"><span id=".D4.BC.D5.A5.D5.BC.D5.B6.D5.A1.D5.B0.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Լեռնահանքային ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=27" title="Խմբագրել բաժինը. Լեռնահանքային ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Լեռնահանքային ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Լեռնահանքային ռոբոտները նախատեսված են լուծելու հանքարդյունաբերության առջև ծառացած մի շարք խնդիրներ, ինչպիսին են՝ որակյալ կադրերի պակասը, արտադրողականության ավելացումը հանքաքարում անհրաժեշտ մետաղի պարունակության նվազման դեպքում և էկոլոգիական խնդիրները։ Ի շնորհիվ հանքարդյունաբերությունում աշխատանքի վտանգավորության, հատկապես ստորգետնյա աշխատանքներում, ավտոնոմ, կիսաավտոնոմ և հեռակառավարվող ռոբոտների կիրառությունը վերջին ժամանակներում մեծացել է։ Մի շարք ավտոարտադրողներ առաջարկում են ավտոնոմ գնացքներ, բեռնատարներ, բեռնող սարքեր, որոնք առանց մարդու միջամտության կբեռնեն նյութը, կտեղափոխեն նշանակված վայր և կբեռնաթափեն։ Աշխարհի ամենամեծ հանքարդյունաբերող կորպորացիաներից մեկը՝ Ռիո Տինտոն վերջերս ընդարձակել է իր ավտոպարկը հասցնելով այն 150 Komatsu մակնիշի ավտոնոմ բեռնատարների, որոնք աշխատում են արևմտյան Ավստրալիայում։ Նման կերպ BHP ընկերությունը հայտարարեց աշխարհում իր ամենամեծ հորատող ավտոպարկ ունենալու մասին՝ <a href="/wiki/Atlas_Copco" title="Atlas Copco">Atlas Copco</a> մակնիշի 21 ավտոնոմ մեքենաներ։ Այժմ գոյություն ունեն նաև հորատող, թրթուրավոր և քար ջարդող ավտոնոմ ռոբոտներ։ Atlas Copco Rig կառավարման համակարգը թույլ է տալիս ավտոմատ կերպով իրականացնել հորատման պլանը՝ դիրքավորել հորատող սարքավորումը GPS-ի միջոցով, կարգաբերել այն և հորատել ըստ տրված խորության։ Նմանապես Transmin Rocklogic համակարգը թույլ է տալիս ավտոմատ կերպով պլանավորել քար ջարդող մեքենայի ուղին դեպի ընտրված նշանակակետը։ Այս համակարգերը մեծացնում են հանքարդյունահանման պրոցեսի ավտանգությունը և արդյունավետությունը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առողջապահություն"><span id=".D4.B1.D5.BC.D5.B8.D5.B2.D5.BB.D5.A1.D5.BA.D5.A1.D5.B0.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Առողջապահություն</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=28" title="Խմբագրել բաժինը. Առողջապահություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Առողջապահություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ռոբոտներն առողջապահությունում ունեն երկու հիմնական ֆունկցիաներ՝ օգնում են որոշ հիվանդություններով տառապող անհատներին (օրինակ՝ բազմակի սկրելոզ) կամ օգտագործվում են ընդհանուր դեղագործական և հիվանդանոցային համակարգերում։ </p><p><b>Տնային ավտոմատ սարքեր ծերերի և հաշմանդամների համար</b> </p><p>Լրացուցիչ ինֆորմացիա՝ վերականգնողական ռոբոտ </p><p>Տնային պայմաններում օգտագործվող ռոբոտները ժամանակի ընթացքում պարզ ռոբոտ-օգնականներից (Handy 1) վերածվելով կիսաավտոմատ ռոբոտների (FRIEND), որոնք կարող են օգնել ծերերին և հաշմանդամներին իրենց հիմնական խնդիրներում։ </p><p>Բնակաչության ծերացում տեղի է ունենում շատ երկրներում, հատկապես այդ խնդիրը մեծ է Ճապոնիայում։ Դա նշանակում է, որ խնամքի կարիք ունեցող ծերերի թիվը մեծանում է իսկ նրանց խնամող երիտասարդ մարդկանց թիվը նվազում։ Մարդիկ ամենալավ խնամողներն են, բայց նրանք միշտ չէ, որ հասանելի են և աստիճանաբար ներդրվում են ռոբոտները։ </p><p>FRIEND-ը կիսաավտոմատ ռոբոտ է, որը նախագծված է օժանդակելու հաշմանդամներին և ծերերին իրենց առօրյա կյանքում, օրինակ՝ օգնում են պատրաստել ուտելիք և այլն։ FRIEND-ը թույլ է տալիս ստորին վերջույթների կամ ամբողջ մարմնի պարալիչ և մկանային հիվանդություններ ունեցող հիվանդներին առանց բուժանձնակազմի օգնության հոգալ իրենց առօրյա կարիքները։ </p><p><b>Դեղատներ</b> </p><p>Հիմնական հոդված։ Ավտոմատացումը դեղատներում </p><p>Script Prօ ընկերությունը արտադրում է ռոբոտներ, որոնք օգնում են դեղատներում լրացնելու դեղահաբային նշանակումները։ Դեղագործը մուտքագրում է ռեցեպտը ինֆորմացիոն համակարգ, որը որոշում է ռոբոտի մեջ դեղի առկայությունը, այնուհետև ինֆորմացիան ուղարկում է ռոբոտին լրացնելու համար։ Ռոբոտն ունի երեք տարբեր չափերի տարաներ՝ ըստ դեղահաբի չափերի։ Երբ տարան լցվում է, այն հասցվում է կոնվեյերային ժապավենին, որն էլ իր  հերթին փոխանցում է բռնիչին, որը պտտում է տարան և ամրացնում հիվանդի պիտակը։ Այնուհետև այն տեղադրվում է այլ կոնվեյերի վրա, որը տեղափոխում է դեղահաբի տարան LED էկրանի վրա նշված հիվանդի անունով բաժին։ Աշխատակիցը ստուգում է տարայի պարունակությունը, համոզվելու համար դրա համապաստախանությունը հիվանդի դեղատոմսին, կնիքում և տալիս հիվանդին։ Ռոբոտը խնայում է մեծ ժամանակ և շատ անհրաժեշտ է դեղատներում։ </p><p>Մակքեսոնի RX ռոբոտը բժշկական ռոբոտատեխնիկայի մեկ այլ արտադրանք է, որն օգնում է դեղատներին բաժանել հազարավոր դեղամիջոցներ գրեթե առանց սխալների։ Ռոբոտը կարող է լինել 10 ֆուտ լայնությամբ և 30 ֆուտ երկարությամբ և կարող է կրել հարյուրավոր տարբեր տեսակի դեղամիջոցներ և հազարավոր չափաքանակներ։ Այս կերպ դեղատունը խնայում է շատ ռեսուրսներ, հատկապես փոքրացնում աշխատողների քանակը, որոնք այնքանել շատ չեն սակավ ռեսուրսներով արդյունաբերությունում։ Ռոբոտն օգտագործում է պնևմատիկ համակարգին միացված էլեկտրամեխանիկական գլուխը, որպեսզի վերցնի դեղի ամեն մի չափաքանակը և հասցնի անհրաժեշտ վայր։ Գլուխը շարժվում է միայն մի առանցքով, երբ անհրաժեշտ է պտտվել -ով և վերցնել դեղամիջոցը։ Այս պրոցեսի ընթացքում ռոբոտն օգտագործում է շտրիխ-կոդերի տեխնոլոգիան ստուգելու համար պահանջվող դեղի ընտրությունը։ Այնուհետև դեղն ուղարկում է կոնվեյերային ժապավենի տվյալ հիվանդին համապատասխանող կոնտեյներ։ Այն բանից հետո, երբ կոնտեյները լցվում է տվյալ հիվանդին անհրաժեշտ բոլոր դեղամիջոցներով, բաց է թողնվում և կոնվեյերային ժապավենով վերադարձվում աշխատակցին։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հետազոտական_ռոբոտներ"><span id=".D5.80.D5.A5.D5.BF.D5.A1.D5.A6.D5.B8.D5.BF.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Հետազոտական ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=29" title="Խմբագրել բաժինը. Հետազոտական ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Հետազոտական ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Տես նաև։ Ռոբոտատեխնիկական հետազոտություն </p><p>Ռոբոտների մեծ մասը արդեն գտնվում են գործարաններում կամ տներում, կատարելով արտադրական կամ փրկարարական աշխատանքներ, իսկ լաբորատորիաներում ակտիվ շարունակվում են նոր տեսակի ռոբոտների մշակումները։ Ռոբոտատեխնիկայի հետազոտությունների մեծ մասը կենտրոնացած են ոչ թե որոշ արտադրական առաջադրանքներ կատարելու  համար, այլ նոր տիպի ռոբոտների նախագծման և արտադրման այլընտրանքային մեթոդների մշակման գործում։ Սպասվում է որ այդ նոր տեսակի ռոբոտները ի վիճակի կլինեն լուծելու արդի շատ խնդիրներ, երբ դրանք վերջապես ստեղծվեն։ </p><p><b>Բիոնիկական և կենսանմանակող ռոբոտներ</b> </p><p>Լրացուցիչ ինֆորմացիա։ Բիոնիկա </p><p>Լրացուցիչ ինֆորմացիա։ Կենսանմանակում </p><p>Ռոբոտների նախագծման մոտեցումներից մեկը կենդանիների նմանակումն է։ BionicKangaroo-ն մշակվել և նախագծվել է կենգուրույի շարժման ֆիզիոլոգիայի և մեթոդների հետազոտության և կիրառման միջոցով։ </p><p><b>Նանոռոբոտներ</b> </p><p>Լրացուցիչ ինֆորմացիա։ Նանոռոբոտներ </p><p>Նանոռոբոտատեխնիկան ռոբոտների և մեքենաների ստեղծման նոր բնագավառ է, որի բաղկացուցիչ մասերը գտնվում են չափերի նանո տիրույթում ( մ)։ Դրանք հայտնի են նաև «Նանոբոտներ» կամ «նանիտներ» անվանումներով և ստեղծվում են մոլեկուլային մեքենաներով։ </p><p>Առայժմ հետազոտողները ստեղծել են այդ բարդ համակարգերի հիմնականում որոշ մասերը՝ առանցքակալներ, տվիչներ և սինթետիկ մոլեկուլային շարժիչներ, բայց գործող ռոբոտներ նույնպես հայտնի են, օրինակ Nanobot Robocup մրցույթի մասնակիցները։ Գիտնականները հույս ունեն ստեղծել նաև վիրուսների կամ բակտերիաների նման փոքր ամբողջական ռոբոտներ, համապատասխան փոքր չափերով միջավայրերում աշխատելու համար։ Հնարավոր կիրառություններն են միկրովիրաբուժությունը (բջիջների մակարդակով), օգտակար մառախուղը, արտադրությունը, զինագործությունը և մաքրումը։ Որոշ մարդիկ ենթադրում են, որ եթե այդ ռոբոտները ընդունակ լինեն վերարտադրվելու, ապա երկրագունդը կվերածվի «գորշ լորձ»-ի, մինչդեռ մյուսները պնդում են, որ այդ հիպոթեզային ենթադրությունը անհեթեթություն է։ </p><p><b>Վերակոնֆիգուրացվող ռոբոտներ</b> </p><p>Հիմանական հոդված։ Ինքնավերակոնֆիգուրացվող մոդուլային ռոբոտ </p><p>Որոշ հետազոտողներ հնարավոր են համարել այնպիսի ռոբոտների ստեղծումը, որոնք կարող են փոփոխել իրենց ֆիզիկական ձևը կախված տվյալ առաջադրանքից։ Այդպիսին է երևակայական T-1000-ը։ Իրական ռոբոտները դեռևս այդքան բարդ չեն և հիմնականում կազմված են փոքրաթիվ խորանարդաձև միավորներից, որոնք կարող են շարժվել միմյանց նկատմամբ։ Մշակվել են ալգորիթմներ այն դեպքի համար, երբ այդպիսի ռոբոտները կդառնան իրականություն։ </p><p><b>Փափկամարմին ռոբոտներ</b> </p><p>Առաձգական ակտուատորներով (պնևմատիկ մկաններ, էլեկտրաակտիվ պոլիմերներ, ֆեռոհեղուկներ) սիլիկոնե ռոբոտները շատ տարբեր են կոշտ կմախքով ռոբոտնեից և կարող են դրսևորել տարբեր վարք։ </p><p><b>Խմբակային ռոբոտներ</b> </p><p>Հիմնական հոդված։ Խմբակային ռոբոտատեխնիկա </p><p>Ոգեշնչվելով միջատների խմբերից (մրջյուններ, մեղուներ և այլն) հետազոտողները մոդելալովորում են հազարավոր փոքր ռոբոտների խմբի վարքը, որոնք միասին կատարում են որևէ օգտակար գործողություն, օրինակ կորած իրի որոնումը, մաքրումը կամ լրտեսությունը։ Մեկ ռոբոտը բավականին պարզ է, բայց խմբի համատեղ վարքը շատ ավելի բարդ է։ Ռոբոտների խումբւ կարելի է դիտարկել մեկ միասնական համակարգ, ինչպես օրինակ մրջյունների սուպերօրգանիզմ համարվող խումբը, որը դրսևորում է խմբային ինտելեկտ։ Ներկայումս ստեղծված ռոբոտների ամենամեծ խմբերն են iRobot-ը, SRI/MobileRobots CentiBots պրոյեկտը և Open-source Micro-robotic-ը, որոնք նախատեսված են ուսումնասիրելու կոլեկտիվ վարքը։ Խմբերը նաև շատ ավելի քիչ են ձախողվում։ Մինչդեռ մեկ խոշոր ռոբոտը կարող է ձախողվել և չկատարել առաջադրանքը, իսկ խումբը կշարունակի աշխատանքը եթե նույնիսկ մի քանի ռոբոտ շարքից դուրս գան։ Այս հատկությունը հատկապես գրավիչ է տիեզերական հետազոտություններում, որտեղ ձախողումը սովորաբար շատ թանկ է արժենում։ </p><p><b>Ռոբոտների զգայական ինտերֆեյս</b> </p><p>Լրացուցիչ ինֆորմացիա։ Զգայական տեխնոլոգիա </p><p>Ռոբոտները կիրառվում են նաև վիրտուալ իրականության ինտերֆեյս նախագծելու համար։ Մասնագիտացված ռոբոտները լայնորեն կիրառվում են զգայական հետազոտությունների գիտական շրջաններում։ Այս «զգայական ինտերֆեյս» կոչվող ռոբոտները թույլ են տալիս սենսորային էկրանների միջոցով մարդու փոխազդեցությունը իրական և վիրտուալ միջավայրերի հետ։ Ռոբոտն իր ազդեցությամբ թույլ է տալիս վերարտադրել իրական օբյեկտների մեխանիկական հատկությունները </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ռոբոտները_ժամանակակից_մշակույթում"><span id=".D5.8C.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8_.D5.AA.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.AF.D5.AB.D6.81_.D5.B4.D5.B7.D5.A1.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.B5.D5.A9.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Ռոբոտները ժամանակակից մշակույթում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=30" title="Խմբագրել բաժինը. Ռոբոտները ժամանակակից մշակույթում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Ռոբոտները ժամանակակից մշակույթում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Տես նաև․Երևակայական ռոբոտների և անդրոիդների ցանկ, Դրոիդ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=31" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդված․ Ռոբոտների դերը գրականությունում </p><p>Ռոբոտային կերպարները, անդրոիդները (արհեստական տղամարդ/կին) կամ գինոիդները (արհեստական կին) կամ կիբորգները (նաև բիոնիկական տղամարդ/կին կամ ավելի կատարյալ մեխանիկական բնութագրերով մարդիկ) դարձել են գիտաֆանտաստիկ գրականության հիմնական նյութը։ </p><p>Արևմտյան գրականությունում մեխանիկական ստրուկների մասին առաջին հիշատակությունը հանդիպում է Հոմերոսի «Իլիականում»։ Գիրք XVIII-ում կրակի աստված Հեփեստոսը ռոբոտների օգնությամբ հերոս Աքիլեսի համար նոր զրահ է պատրաստում։ </p><p>Ըստ Ռիեի (Էմիլ Վիկտոր Ռիե) թարգմանության՝ ոսկե ստրկուհիները շտապեցին օգնել իրենց տիրոջը։ Դրանք նման էին իրական կանանց և կարող էին ոչ միայն խոսել և շարժել իրենց վերջույթները, այլև անմահ աստվածները նրանց օժտել էին ինտելեկտով և սովորեցրել ձեռքով աշխատել։ Նրանք չէին բնութագրվում «ռոբոտ» կամ «անդրոիդ» տերմիններով բայց միանշանակ իրենցից ներկայացնում էին մարդանման մեխանիկական սարքեր։ «Ռոբոտ» տերմինը առաջին անգամ օգտագործվել է Կարել Չապեկի Ռ.Ու.Ռ. պիեսում (Ռոսումի ունիվերսալ ռոբոտները, գրված 1920 թվականին)։ </p><p>20-րդ դարի ամենահարուստ գրական ժառանգությունն ունի Այզեկ Ազիմովը (1920–1992), ով հեղինակ է ավելի քան 500 գրքերի։ Ազիմովը առավել հայտնի է իր գիտաֆանտաստիկ պատմություններով, հատկապես ռոբոտների մասին, որոնցում նա մեծ ուշադրություն է դարձրել նրանց փոխազդեցությանը մարդկանց հետ։ Ազիմովը խնամքով դիտարկել է ռոբոտներին ներկայացվող այն հրահանգները, որոնք դրանց անվտանգ կդարձնեն մարդկաց համար և համգել է ռոբոտատեխնիկայի երեք խնդիրների ձևակերպմանը․ 1․ ռոբոտը չի կարող վնաս հասցնել մարդուն կամ անգործության պատճառով հնարավոր դարձնել մարդու վնասումը, 2․ ռոբոտը պետք է ենթարկվի մարդու հրամաններին, եթե դրանք չեն հակասում առաջին օրենքին, 3․ ռոբոտը պետք է պաշտպանի իր գոյությունը, եթե դա չի հակասում առաջին և երկրորդ օրենքներին։ Երեք օրենքները ներկայացվել են իր 1942 թվականին գրված «Շուրջպար» կարճ պատմությունում։ Ավելի ուշ Ազիմովը ավելացրել է սկզբնական օրենքը՝ ռոբոտը չի կարող վնաս հասցնել մարդուն կամ անգործության պատճառով հնարավոր դարձնել մարդու վնասումը։ Մնացած օրենքները հաջորդաբար փոփոխվել են առաջինին չհակասելու համար։ </p><p>Համաձայն Օքսֆորդի անգլերեն բառարանի, Ազիմովի «Սուտասանը» կարճ պատմության առաջին մասը, որտեղ հանդիպում է առաջին օրենքը, «ռոբոտատեխնիկա» տերմինի ամենաառաջին հիշատակությունն է։ Ազիմովը սկզբում այդ մասին չգիտեր, նա ենթադրում էր բառն արդեն գոյություն ունի մեխանիկայի, հիդրավլիկայի և տեխնիկայի այլ ճյուղերի նման։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ֆիլմեր"><span id=".D5.96.D5.AB.D5.AC.D5.B4.D5.A5.D6.80"></span>Ֆիլմեր</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=32" title="Խմբագրել բաժինը. Ֆիլմեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Ֆիլմեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Տես նաև՝ ֆիլմեր ռոբոտների մասին </p><p>Ռոբոտներ հայտնվել են շատ ֆիլմերում։ Դրանց մեծ մասը իրականում գոյություն չունեն։ Երկու ամենահայտնի ռոբոտներն են «Աստղային պատերազմներ»-ում նկարահանված R2-D2 և C-3PO-ն։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Սեքս-ռոբոտներ"><span id=".D5.8D.D5.A5.D6.84.D5.BD-.D5.BC.D5.B8.D5.A2.D5.B8.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Սեքս-ռոբոտներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=33" title="Խմբագրել բաժինը. Սեքս-ռոբոտներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Սեքս-ռոբոտներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հիմնական հոդված։ Սեքս ռոբոտ </p><p>Մարդանման սեքս-ռոբոտների գաղափարը գրավել է հասարակության ուշադրությունը, ինչպես նաև առաջացրել որոշ անհանգստություն։ Դրա հակառակորդները պնդում են, որ սեքս-ռոբոտների ստեղծումը անբարո է, վնասակար հասարակության համար և ստորացուցիչ կանանց և երեխաների համար։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ժամանակակից_մշակույթում_ի_հայտ_եկած_խնդիրները"><span id=".D4.BA.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.AF.D5.AB.D6.81_.D5.B4.D5.B7.D5.A1.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.B5.D5.A9.D5.B8.D6.82.D5.B4_.D5.AB_.D5.B0.D5.A1.D5.B5.D5.BF_.D5.A5.D5.AF.D5.A1.D5.AE_.D5.AD.D5.B6.D5.A4.D5.AB.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Ժամանակակից մշակույթում ի հայտ եկած խնդիրները</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=34" title="Խմբագրել բաժինը. Ժամանակակից մշակույթում ի հայտ եկած խնդիրները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Ժամանակակից մշակույթում ի հայտ եկած խնդիրները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ռոբոտների հետ կապված վախերը և կասկածներն անընդհատ արտահայտվել են շատ գրքերում և ֆիլմերում։ Հիմնական թեման բարձր զարգացած ինտելեկտով ռոբոտների ստեղծումն է, որոնք սպառնում են ոչնչացնել մարդկությունը։ Առաջին գիտաֆանտաստիկ վեպ համարվող «Ֆրանկենշտեյնը» (1818 թվական) դարձել է իրենց ստեղծողին գերազանցող ռոբոտների կամ անդրոիդների հոմանիշ։ </p><p>Նմանատիպ թեմաներով աշխատանքների օրինակներ են «Մեխանիկական մարդը», «Տերմինատորը», «Դասալիքը», «Ռոբոտ-ոստիկանը», Կրկնօրինակողները՝ «Աստղային դարպասներում», Սայլոնները «Գալակտիկա հածանավում», Կիբերմարդը և Դալեկները «Դոկտոր ով»-ում, «Մատրիցան», «Էնտիրանը», «Ես ռոբոտ եմ» և այլն։ Որոշ մտացածին ռոբոտներ ծրագրավորված են սպանելու և ոչնչացնելու համար, մյուսները ձեռք են բերում գերմարդկային ինտելեկտ և հնարավորություն կատարելագործելու իրենց սեփական ծրագրային և տեխնիկական ապահովումը։ Չարիք դարձած ռոբոտների մասին տարածված հաղորդումների շարքից են «2001 Օդիսեյ տիեզերքը», «Կարմիր մոլորակը» և Էնտիրանը։ </p><p>2017 թվականի Horizon Zero Dawn խաղը ուսումնասիրում է պատերազմում ռոբոտատեխնիկայի թեմաները, ռոբոտների էթիկան, և արհեստական ինտելեկտի կառավարման խնդիրները, ինչպես նաև շրջակա միջավայրի վրա այդ տեխնոլոգիաների դրական կամ բացասական ազդեցությունը։ </p><p>Մեկ այլ արդի թեմա է մարդու «գերբնական հովիտ» կոչվող արձագանքը՝ անհանգստությունը և նույնիսկ զզվանքը մարդուն չափազանց նման կրկնօրինակող ռոբոտների նկատմամբ։ </p><p>Վերջերս «A.I. Artificial Intelligence», «Ex Machina» և «2016 TV Westworld» ֆիլմերում արհեստական ինտելեկտով ռոբոտներ են ցուցադրվել և մեծացրել համակրանքը ռոբոտների նկատմամբ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&veaction=edit&section=35" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&action=edit&section=35" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-r07f-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-r07f_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.huffingtonpost.com/2012/03/06/four-legged-robot-sets-new-speed-record_n_1324701.html">«Four-legged Robot, 'Cheetah,' Sets New Speed Record»</a>. <a href="/wiki/Reuters" class="mw-redirect" title="Reuters">Reuters</a>. 2012 թ․ մարտի 6.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Four-legged+Robot%2C+%27Cheetah%2C%27+Sets+New+Speed+Record&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.huffingtonpost.com%2F2012%2F03%2F06%2Ffour-legged-robot-sets-new-speed-record_n_1324701.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Definition of `robot`. Oxford English Dictionary. Retrieved November 27, 2016.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.conres.com/it-products-solutions/news-events/top-10-tech-trends-autonomous-agents-things/">https://www.conres.com/it-products-solutions/news-events/top-10-tech-trends-autonomous-agents-things/</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170419145358/https://www.conres.com/it-products-solutions/news-events/top-10-tech-trends-autonomous-agents-things/">Արխիվացված</a> 2017-04-19 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> retrieved April 18, 2017</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.driverless-future.com/?page_id=384">http://www.driverless-future.com/?page_id=384</a> retrieved April 18, 2017</span> </li> <li id="cite_note-OED-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-OED_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-OED_5-1">5,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110518152729/http://www.oxforddictionaries.com/view/entry/m_en_gb0714530#m_en_gb0714530">«robotics»</a>. Oxford Dictionaries. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.oxforddictionaries.com/view/entry/m_en_gb0714530#m_en_gb0714530">օրիգինալից</a> 2011 թ․ մայիսի 18-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 4-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=robotics&rft.pub=Oxford+Dictionaries&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.oxforddictionaries.com%2Fview%2Fentry%2Fm_en_gb0714530%23m_en_gb0714530&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Ivan_Margolius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ivan Margolius (դեռ գրված չէ)">Ivan Margolius</a>,'The Robot of Prague', Newsletter, The Friends of Czech Heritage no. 17, Autumn 2017, pp. 3 - 6. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://czechfriends.net/images/RobotsMargoliusJul2017.pdf">https://czechfriends.net/images/RobotsMargoliusJul2017.pdf</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170911115134/https://czechfriends.net/images/RobotsMargoliusJul2017.pdf">Արխիվացված</a> 2017-09-11 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-auto2-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-auto2_7-0">7,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-auto2_7-1">7,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://capek.misto.cz/english/robot.html">Karel Capek – Who did actually invent the word "robot" and what does it mean?</a> at capek.misto.cz<span style="font-size:85%; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d)">(չաշխատող հղում — <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/*/https://web.archive.org/web/*/http://capek.misto.cz"><i>պատմություն</i></a>)</span> – <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130123023343/http://capek.misto.cz/english/robot.html">archive</a></span> </li> <li id="cite_note-auto12-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-auto12_8-0">8,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-auto12_8-1">8,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFKurfess" class="citation web cs1">Kurfess, Thomas R. (2005 թ․ հունվարի 1). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=stIWUpWvI94C">«Robotics and Automation Handbook»</a>. Taylor & Francis<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 5-ին</span> – via Google Books.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Robotics+and+Automation+Handbook&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.aulast=Kurfess&rft.aufirst=Thomas+R.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%3Fid%3DstIWUpWvI94C&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Pearce, Jeremy. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2011/08/16/business/george-devol-developer-of-robot-arm-dies-at-99.html">"George C. Devol, Inventor of Robot Arm, Dies at 99"</a>, <i><a href="/wiki/The_New_York_Times" class="mw-redirect" title="The New York Times">The New York Times</a></i>, August 15, 2011. Retrieved February 7, 2012. "In 1961, General Motors put the first Unimate arm on an assembly line at the company's plant in Ewing Township, N.J., a suburb of Trenton. The device was used to lift and stack die-cast metal parts taken hot from their molds."</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFAkins" class="citation web cs1">Akins, Crystal. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130424145057/http://excelle.monster.com/benefits/articles/4983-5-jobs-being-replaced-by-robots?page=1">«5 jobs being replaced by robots»</a>. <i>Excelle</i>. Monster. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://excelle.monster.com/benefits/articles/4983-5-jobs-being-replaced-by-robots?page=1">օրիգինալից</a> 2013 թ․ ապրիլի 24-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 15-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Excelle&rft.atitle=5+jobs+being+replaced+by+robots&rft.aulast=Akins&rft.aufirst=Crystal&rft_id=http%3A%2F%2Fexcelle.monster.com%2Fbenefits%2Farticles%2F4983-5-jobs-being-replaced-by-robots%3Fpage%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ABCau-2014-05-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ABCau-2014-05_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFHoy" class="citation web cs1">Hoy, Greg (2014 թ․ մայիսի 28). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abc.net.au/news/2014-05-28/robots-could-cost-australian-economy-5-million-jobs-expert-says/5484740">«Robots could cost Australian economy 5 million jobs, experts warn, as companies look to cut costs»</a>. <i>ABC News</i>. <a href="/w/index.php?title=Australian_Broadcasting_Corporation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Australian Broadcasting Corporation (դեռ գրված չէ)">Australian Broadcasting Corporation</a><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 29-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ABC+News&rft.atitle=Robots+could+cost+Australian+economy+5+million+jobs%2C+experts+warn%2C+as+companies+look+to+cut+costs&rft.aulast=Hoy&rft.aufirst=Greg&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.abc.net.au%2Fnews%2F2014-05-28%2Frobots-could-cost-australian-economy-5-million-jobs-expert-says%2F5484740&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070202121608/http://www.atis.org/tg2k/_bot.html">«Telecom glossary "bot"<span class="cs1-kern-right"></span>»</a>. Alliance for Telecommunications Solutions. 2001 թ․ փետրվարի 28. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.atis.org/tg2k/_bot.html">օրիգինալից</a> 2007 թ․ փետրվարի 2-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 5-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Telecom+glossary+%22bot%22&rft.pub=Alliance+for+Telecommunications+Solutions&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.atis.org%2Ftg2k%2F_bot.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFPolk" class="citation web cs1">Polk, Igor (2005 թ․ նոյեմբերի 16). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.virtuar.com/click/2005/robonexus/index.htm">«RoboNexus 2005 robot exhibition virtual tour»</a>. Robonexus Exhibition 2005<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=RoboNexus+2005+robot+exhibition+virtual+tour&rft.pub=Robonexus+Exhibition+2005&rft.aulast=Polk&rft.aufirst=Igor&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.virtuar.com%2Fclick%2F2005%2Frobonexus%2Findex.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFHarris" class="citation web cs1">Harris, Tom. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://science.howstuffworks.com/robot.htm">«How Robots Work»</a>. How Stuff Works<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=How+Robots+Work&rft.pub=How+Stuff+Works&rft.aulast=Harris&rft.aufirst=Tom&rft_id=http%3A%2F%2Fscience.howstuffworks.com%2Frobot.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-needham_volume_2_53-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-needham_volume_2_53_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFNeedham1991" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Needham&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Needham (դեռ գրված չէ)">Needham, Joseph</a> (1991). <i>Science and Civilisation in China: Volume 2, History of Scientific Thought</i>. Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0-521-05800-7" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0-521-05800-7"><bdi>0-521-05800-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Science+and+Civilisation+in+China%3A+Volume+2%2C+History+of+Scientific+Thought&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1991&rft.isbn=0-521-05800-7&rft.aulast=Needham&rft.aufirst=Joseph&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-RoboticHistory1-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-RoboticHistory1_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFCurrie1999" class="citation web cs1">Currie, Adam (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060718024255/http://www.faculty.ucr.edu/~currie/roboadam.htm">«The History of Robotics»</a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.faculty.ucr.edu/~currie/roboadam.htm">օրիգինալից</a> 2006 թ․ հուլիսի 18-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+History+of+Robotics&rft.date=1999&rft.aulast=Currie&rft.aufirst=Adam&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.faculty.ucr.edu%2F~currie%2Froboadam.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Noct. Att. L.</i> 10</span> </li> <li id="cite_note-needham_volume_2_54-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-needham_volume_2_54_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Needham, Volume 2, 54.</span> </li> <li id="cite_note-nih2-19"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-nih2_19-0">19,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nih2_19-1">19,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation journal cs1">«The da Vinci robot». <i>J. Endourol</i>. <b>20</b> (12): 986–90. 2006 թ․ դեկտեմբեր. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1089%2Fend.2006.20.986">10.1089/end.2006.20.986</a>. <a href="/wiki/ISSN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISSN (identifier)">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/0892-7790">0892-7790</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17206888">17206888</a>. «... the date of the design and possible construction of this robot was 1495 ... Beginning in the 1950s, investigators at the University of California began to ponder the significance of some of da Vinci's markings on what appeared to be technical drawings ... It is now known that da Vinci's robot would have had the outer appearance of a Germanic knight.»</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=J.+Endourol.&rft.atitle=The+da+Vinci+robot&rft.volume=20&rft.issue=12&rft.pages=986-90&rft.issn=0892-7790&rft_id=info%3Apmid%2F17206888&rft_id=info%3Adoi%2F10.1089%2Fend.2006.20.986&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFDeborah_Levine_Gera2003" class="citation book cs1">Deborah Levine Gera (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=h5tKJvApybsC&pg=PA114&lpg=PA114&dq=hephaestus+handmaidens"><i>Ancient Greek Ideas on Speech, Language, and Civilization</i></a>. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-19-925616-7" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-19-925616-7"><bdi>978-0-19-925616-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ancient+Greek+Ideas+on+Speech%2C+Language%2C+and+Civilization&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2003&rft.isbn=978-0-19-925616-7&rft.au=Deborah+Levine+Gera&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%3Fid%3Dh5tKJvApybsC%26pg%3DPA114%26lpg%3DPA114%26dq%3Dhephaestus%2Bhandmaidens&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Mark E. Rosheim (1994). "<i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=IxtL54iiDPUC&pg=&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false">Robot evolution: the development of anthrobotics</a></i>". p.2. Wiley-IEEE. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0-471-02622-0" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0-471-02622-0">0-471-02622-0</a></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/cbbcnews/hi/find_out/guides/tech/robots/newsid_3914000/3914569.stm">Robots then and now</a>". BBC.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFO'Connor,_J.J._and_E.F._Robertson" class="citation web cs1">O'Connor, J.J. and E.F. Robertson. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/history/Biographies/Heron.html">«Heron biography»</a>. <i>The MacTutor History of Mathematics archive</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 5-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+MacTutor+History+of+Mathematics+archive&rft.atitle=Heron+biography&rft.au=O%27Connor%2C+J.J.+and+E.F.+Robertson&rft_id=http%3A%2F%2Fwww-history.mcs.st-andrews.ac.uk%2Fhistory%2FBiographies%2FHeron.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Strong—2007——143-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Strong—2007——143_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStrong2007">Strong, 2007</a>, էջ 143</span> </li> <li id="cite_note-Strong—2007——133-134-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Strong—2007——133-134_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStrong2007">Strong, 2007</a>, էջ 133-134</span> </li> <li id="cite_note-Fowler2-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Fowler2_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFFowler" class="citation journal cs1">Fowler, Charles B. (1967 թ․ հոկտեմբեր). «The Museum of Music: A History of Mechanical Instruments». <i>Music Educators Journal</i>. MENC_ The National Association for Music Education. <b>54</b> (2): 45–49. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F3391092">10.2307/3391092</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(identifier)" class="mw-redirect" title="JSTOR (identifier)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/3391092">3391092</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Music+Educators+Journal&rft.atitle=The+Museum+of+Music%3A+A+History+of+Mechanical+Instruments&rft.volume=54&rft.issue=2&rft.pages=45-49&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F3391092&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F3391092%23id-name%3DJSTOR&rft.aulast=Fowler&rft.aufirst=Charles+B.&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080531063139/http://physics.nist.gov/GenInt/Time/early.html">«Earliest Clocks»</a>. <i>A Walk Through Time</i>. NIST Physics Laboratory. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://physics.nist.gov/GenInt/Time/early.html">օրիգինալից</a> 2008 թ․ մայիսի 31-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 11-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=A+Walk+Through+Time&rft.atitle=Earliest+Clocks&rft_id=http%3A%2F%2Fphysics.nist.gov%2FGenInt%2FTime%2Fearly.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NSAJAutomata3-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NSAJAutomata3_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation journal cs1"><i>New Scientist</i>. IPC Magazines: 32–35. 2007 թ․ հուլիսի 6.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=New+Scientist&rft.pages=32-35&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Cite_journal" title="Կաղապար:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Missing or empty <code class="cs1-code">|title=</code> (<a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:CS1_errors#citation_missing_title" class="mw-redirect" title="Օգնություն:CS1 errors">օգնություն</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFVaradpande1987" class="citation book cs1">Varadpande, Manohar Laxman (1987). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=SyxOHOCVcVkC&pg=PA68"><i>History of Indian Theatre, Volume 1</i></a>. էջ 68.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+Indian+Theatre%2C+Volume+1&rft.pages=68&rft.date=1987&rft.aulast=Varadpande&rft.aufirst=Manohar+Laxman&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%3Fid%3DSyxOHOCVcVkC%26pg%3DPA68&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFWujastyk2003" class="citation book cs1">Wujastyk, Dominik (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=TaZCwjtmzZYC&pg=PA222&dq=automata#v=onepage&q=automata&f=false"><i>The Roots of Ayurveda: Selections from Sanskrit Medical Writings</i></a>. էջ 222.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Roots+of+Ayurveda%3A+Selections+from+Sanskrit+Medical+Writings&rft.pages=222&rft.date=2003&rft.aulast=Wujastyk&rft.aufirst=Dominik&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%3Fid%3DTaZCwjtmzZYC%26pg%3DPA222%26dq%3Dautomata%23v%3Donepage%26q%3Dautomata%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFNeedham1965" class="citation book cs1">Needham, Joseph (1965). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=SeGyrCfYs2AC&pg=PA164&dq=bhoja+automata"><i>Science and Civilisation in China: Volume 4, Physics and Physical Technology Part 2, Mechanical Engineering</i></a>. էջ 164.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Science+and+Civilisation+in+China%3A+Volume+4%2C+Physics+and+Physical+Technology+Part+2%2C+Mechanical+Engineering&rft.pages=164&rft.date=1965&rft.aulast=Needham&rft.aufirst=Joseph&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%3Fid%3DSeGyrCfYs2AC%26pg%3DPA164%26dq%3Dbhoja%2Bautomata&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leonardo3.net/leonardo/books%20I%20robot%20di%20Leonardo%20-%20Taddei%20Mario%20-%20english%20Leonardo%20robots%201.html">«Leonardo da Vinci's Robots»</a>. Leonardo3.net<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 25-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Leonardo+da+Vinci%27s+Robots&rft.pub=Leonardo3.net&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.leonardo3.net%2Fleonardo%2Fbooks%2520I%2520robot%2520di%2520Leonardo%2520-%2520Taddei%2520Mario%2520-%2520english%2520Leonardo%2520robots%25201.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Jane Marie Law, <i>Puppets of Nostalgia – The Life, Death and Rebirth of the Japanese Awaji Ningyo Tradition</i>, 1997, Princeton University Press, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-691-02894-1" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-691-02894-1">978-0-691-02894-1</a></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Wood, Gabby. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/books/2002/feb/16/extract.gabywood">"Living Dolls: A Magical History Of The Quest For Mechanical Life"</a>, <i><a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Guardian</a></i>, 2002-02-16.</span> </li> <li id="cite_note-EdwynGray-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EdwynGray_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Edwyn Gray, Nineteenth-century torpedoes and their inventors, page 18</span> </li> <li id="cite_note-gray-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gray_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFGray2004" class="citation book cs1">Gray, Edwyn (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/nineteenthcentur0000gray"><i>Nineteenth-Century Torpedoes and Their Inventors</i></a>. Naval Institute Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/1-59114-341-1" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/1-59114-341-1"><bdi>1-59114-341-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nineteenth-Century+Torpedoes+and+Their+Inventors&rft.pub=Naval+Institute+Press&rft.date=2004&rft.isbn=1-59114-341-1&rft.aulast=Gray&rft.aufirst=Edwyn&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fnineteenthcentur0000gray&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Marc Seifer Life and Times of Nikola Tesla, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=DzMR8x_rbPgC&printsec=frontcover&dq=tesla+torpedo+controlled+wireless+conduction&hl=en&sa=X&ei=-669Uv3NO46-sQSysYGgDQ&ved=0CEIQ6AEwAjgK#v=onepage&q=torpedo&f=false">page 1893 google books</a></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Benjamin_Miessner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Benjamin Miessner (դեռ գրված չէ)">Benjamin Franklin Miessner</a>, Radiodynamics: The Wireless Control of Torpedoes and Other Mechanisms, D. Van Nostrand Company, 1916, page 83</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8690349">.mw-parser-output .citation{word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}</style><span class="citation patent"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldwide.espacenet.com/textdoc?DB=EPODOC&IDX=US613809">US 613809</a></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Apatent&rft.number=613809&rft.cc=US&rft.title="><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pbs.org/tesla">«Tesla – Master of Lightning»</a>. PBS.org<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 24-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Tesla+%E2%80%93+Master+of+Lightning&rft.pub=PBS.org&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pbs.org%2Ftesla&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.merriam-webster.com/dictionary/robot">«<i>Merriam-Webster Dictionary</i>: robot»</a>. «Origin: Czech, from <i>robota</i>, compulsory labor»</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Merriam-Webster+Dictionary%3A+robot&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Frobot&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.npr.org/2011/04/22/135634400/science-diction-the-origin-of-the-word-robot">«Science Diction: The Origin Of The Word 'Robot'<span class="cs1-kern-right"></span>»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Science+Diction%3A+The+Origin+Of+The+Word+%27Robot%27&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.npr.org%2F2011%2F04%2F22%2F135634400%2Fscience-diction-the-origin-of-the-word-robot&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131111132524/http://www.reffell.org.uk/people/ericrobot.php">«AH Reffell & Eric Robot (1928)»</a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reffell.org.uk/people/ericrobot.php">օրիգինալից</a> 2013 թ․ նոյեմբերի 11-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 6-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=AH+Reffell+%26+Eric+Robot+%281928%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.reffell.org.uk%2Fpeople%2Fericrobot.php&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cyberneticzoo.com/robots/1932-%E2%80%93-george-robot-%E2%80%93-capt-w-h-richards-british/">«Meet Mr. Robot – Not Forgetting His Master»</a>. <i>The Age</i>. 1935 թ․ սեպտեմբերի 20<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 7-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Age&rft.atitle=Meet+Mr.+Robot+%E2%80%93+Not+Forgetting+His+Master&rft_id=http%3A%2F%2Fcyberneticzoo.com%2Frobots%2F1932-%25E2%2580%2593-george-robot-%25E2%2580%2593-capt-w-h-richards-british%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100115065601/http://www.freetimes.com/stories/13/35/robot-dreams-the-strange-tale-of-a-mans-quest-to-rebuild-his-mechanical-childhood-friend">«Robot Dreams : The Strange Tale Of A Man's Quest To Rebuild His Mechanical Childhood Friend»</a>. <i>The Cleveland Free Times</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.freetimes.com/stories/13/35/robot-dreams-the-strange-tale-of-a-mans-quest-to-rebuild-his-mechanical-childhood-friend">օրիգինալից</a> 2010 թ․ հունվարի 15-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 25-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Cleveland+Free+Times&rft.atitle=Robot+Dreams+%3A+The+Strange+Tale+Of+A+Man%27s+Quest+To+Rebuild+His+Mechanical+Childhood+Friend&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.freetimes.com%2Fstories%2F13%2F35%2Frobot-dreams-the-strange-tale-of-a-mans-quest-to-rebuild-his-mechanical-childhood-friend&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFScott_Schaut2006" class="citation book cs1">Scott Schaut (2006). <i>Robots of Westinghouse: 1924-Today</i>. Mansfield Memorial Museum. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0-9785844-1-4" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0-9785844-1-4"><bdi>0-9785844-1-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Robots+of+Westinghouse%3A+1924-Today&rft.pub=Mansfield+Memorial+Museum&rft.date=2006&rft.isbn=0-9785844-1-4&rft.au=Scott+Schaut&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-gwonline-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gwonline_47-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFOwen_Holland" class="citation web cs1">Owen Holland. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081009055230/http://www.ias.uwe.ac.uk/Robots/gwonline/gwonline.html">«The Grey Walter Online Archive»</a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ias.uwe.ac.uk/Robots/gwonline/gwonline.html">օրիգինալից</a> 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 25-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Grey+Walter+Online+Archive&rft.au=Owen+Holland&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ias.uwe.ac.uk%2FRobots%2Fgwonline%2Fgwonline.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFWaurzyniak" class="citation journal cs1">Waurzyniak, Patrick (2006 թ․ հուլիս). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111109053615/http://www.sme.org/cgi-bin/find-articles.pl?&ME06ART39&ME&20060709">«Masters of Manufacturing: Joseph F. Engelberger»</a>. <i>Society of Manufacturing Engineers</i>. <b>137</b> (1). Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sme.org/cgi-bin/find-articles.pl?&ME06ART39&ME&20060709">օրիգինալից</a> 2011 թ․ նոյեմբերի 9-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 25-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Society+of+Manufacturing+Engineers&rft.atitle=Masters+of+Manufacturing%3A+Joseph+F.+Engelberger&rft.volume=137&rft.issue=1&rft.aulast=Waurzyniak&rft.aufirst=Patrick&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sme.org%2Fcgi-bin%2Ffind-articles.pl%3F%26ME06ART39%26ME%2620060709&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110926213115/http://www.robothalloffame.org/unimate.html">«Robot Hall of Fame – Unimate»</a>. Carnegie Mellon University. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.robothalloffame.org/unimate.html">օրիգինալից</a> 2011 թ․ սեպտեմբերի 26-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 28-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Robot+Hall+of+Fame+%E2%80%93+Unimate&rft.pub=Carnegie+Mellon+University&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.robothalloffame.org%2Funimate.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141104234729/http://invent.org/inductee-detail/?IID=426">«National Inventor's Hall of Fame 2011 Inductee»</a>. Invent Now. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://invent.org/inductee-detail/?IID=426">օրիգինալից</a> 2014 թ․ նոյեմբերի 4-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 18-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=National+Inventor%27s+Hall+of+Fame+2011+Inductee&rft.pub=Invent+Now&rft_id=http%3A%2F%2Finvent.org%2Finductee-detail%2F%3FIID%3D426&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130204034959/http://www.fujiyusoki.com/English/rekishi.htm">«Company History»</a>. Fuji Yusoki Kogyo Co. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fujiyusoki.com/English/rekishi.htm">օրիգինալից</a> 2013 թ․ փետրվարի 4-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 12-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Company+History&rft.pub=Fuji+Yusoki+Kogyo+Co.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fujiyusoki.com%2FEnglish%2Frekishi.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130610012645/http://www.kuka-robotics.com/germany/en/company/group/milestones/1973.htm">«KUKA Industrial Robot FAMULUS»</a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kuka-robotics.com/germany/en/company/group/milestones/1973.htm">օրիգինալից</a> 2013 թ․ հունիսի 10-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=KUKA+Industrial+Robot+FAMULUS&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.kuka-robotics.com%2Fgermany%2Fen%2Fcompany%2Fgroup%2Fmilestones%2F1973.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121224213437/http://www.ifr.org/uploads/media/History_of_Industrial_Robots_online_brochure_by_IFR_2012.pdf">«History of Industrial Robots»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ifr.org/uploads/media/History_of_Industrial_Robots_online_brochure_by_IFR_2012.pdf">օրիգինալից</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> 2012 թ․ դեկտեմբերի 24-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 27-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=History+of+Industrial+Robots&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ifr.org%2Fuploads%2Fmedia%2FHistory_of_Industrial_Robots_online_brochure_by_IFR_2012.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150708105337/https://www.robots.com/education/industrial-history">«History of Industrial Robots»</a>. <i>robots.com</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.robots.com/education/industrial-history">օրիգինալից</a> 2015 թ․ հուլիսի 8-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 24-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=robots.com&rft.atitle=History+of+Industrial+Robots&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.robots.com%2Feducation%2Findustrial-history&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140109062457/http://emrotechnologies.com/">«About us»</a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.emrotechnologies.com/">օրիգինալից</a> 2014 թ․ հունվարի 9-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=About+us&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.emrotechnologies.com%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151007014124/http://blog.codexify.com/2015/10/robohon-cute-little-robot-cum-smartphone.html">«Archived copy»</a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://blog.codexify.com/2015/10/robohon-cute-little-robot-cum-smartphone.html">օրիգինալից</a> 2015 թ․ հոկտեմբերի 7-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 6-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Archived+copy&rft_id=http%3A%2F%2Fblog.codexify.com%2F2015%2F10%2Frobohon-cute-little-robot-cum-smartphone.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Cite_web" title="Կաղապար:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%BD%E2%80%A4_%D5%A1%D6%80%D5%AD%D5%AB%D5%BE%D5%A8_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B3%D5%A5%D5%B6%D5%BE%D5%A5%D5%AC_%D5%A7_%D5%B8%D6%80%D5%BA%D5%A5%D5%BD_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80" title="Կատեգորիա:CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-ROS-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ROS_57-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090918055715/http://www.ethiopianreview.com/articles/23156">Robots to get their own operating system</a>, by Mehret Tesfaye Ethipian Review, August 13, 2009.</span> </li> <li id="cite_note-UK_Japan_report-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-UK_Japan_report_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120723091926/http://ukinjapan.fco.gov.uk/resources/en/pdf/5606907/5633632/next-generation-services-robots">Research and Development for Next-generation Service Robots in Japan</a>, United Kingdom Foreign Ministry report, by Yumiko Moyen, Science and Innovation Section, <a href="/w/index.php?title=British_Embassy,_Tokyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Embassy, Tokyo (դեռ գրված չէ)">British Embassy, Tokyo</a>, Japan, January 2009.</span> </li> <li id="cite_note-A4-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-A4_59-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.springer.com/engineering/robotics/book/978-94-007-0578-4">«Robotic Tactile Sensing – Technologies and System»</a>. Springer.com<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 8-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Robotic+Tactile+Sensing+%E2%80%93+Technologies+and+System&rft.pub=Springer.com&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.springer.com%2Fengineering%2Frobotics%2Fbook%2F978-94-007-0578-4&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-A5-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-A5_60-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFFirst_Name_Middle_Name_Last_Name" class="citation web cs1">First Name Middle Name Last Name. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ieeexplore.ieee.org/xpls/abs_all.jsp?arnumber=5784198&tag=1">«IEEE Transaction on Robotics – Special Issue on Robotic Sense of Touch»</a>. Ieeexplore.ieee.org<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 8-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=IEEE+Transaction+on+Robotics+%E2%80%93+Special+Issue+on+Robotic+Sense+of+Touch&rft.pub=Ieeexplore.ieee.org&rft.au=First+Name+Middle+Name+Last+Name&rft_id=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fxpls%2Fabs_all.jsp%3Farnumber%3D5784198%26tag%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text">"Robotics in practice: Future capabilities" by <a href="/w/index.php?title=Joseph_F._Engelberger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph F. Engelberger (դեռ գրված չէ)">Joseph F. Engelberger</a>. in "Electronic Servicing & Technology" magazine 1982 August.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fastcompany.com/magazine/131/the-caterpillar-self-driving-dump-truck.html?nav=inform-rl">The Caterpillar Self-Driving Dump Truck</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110607062457/http://www.fastcompany.com/magazine/131/the-caterpillar-self-driving-dump-truck.html?nav=inform-rl">Արխիվացված</a> 2011-06-07 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, By Tim McKeough, <i>Fast Company</i>, November 25, 2008.</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-12-09/self-driving-trucks-to-revolutionize-logistics-dhl-says">Self-Driving Trucks to Revolutionize Logistics, DHL Says</a>, Richard Weiss, December 9, 2014.</span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.equipmentworld.com/video-why-caterpillars-autonomous-mining-tech-is-completely-different-from-anything-its-ever-done/">VIDEO: Why Caterpillar’s autonomous mining tech is “completely different from anything” it’s ever done</a> Wayne Grayson | October 16, 2014.</span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://asia.nikkei.com/Business/Trends/Self-driving-dump-trucks-automatic-shovels-coming-to-Australian-mines">Self-driving dump trucks, automatic shovels coming to Australian mines</a>, KAORI TAKAHASHI, April 23, 2015.</span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theage.com.au/it-pro/business-it/forget-selfdriving-google-cars-australia-has-selfdriving-trucks-20141020-118o47.html">Forget self-driving Google cars, Australia has self-driving trucks</a>, by Matthew Hall, October 20, 2014.</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.businessinsider.com/rio-tinto-using-self-driving-trucks-to-transport-ore-2015-10?r=UK&IR=T">Australian mining giant Rio Tinto is using these huge self-driving trucks to transport iron ore</a>, Charles Clark, Oct. 19, 2015.</span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887324144304578624221804774116">Daddy, What Was a Truck Driver? Over the Next Two Decades, the Machines Themselves Will Take Over the Driving</a>, By DENNIS K. BERMAN, July 23, 2013, wsj.com.</span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.msnbc.msn.com/id/40534768/ns/technology_and_science-science">«Robot can read, learn like a human»</a>. 2010 թ․ դեկտեմբերի 6.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Robot+can+read%2C+learn+like+a+human&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.msnbc.msn.com%2Fid%2F40534768%2Fns%2Ftechnology_and_science-science&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/business-20800118">Robots: Brave New World moves a step closer</a>, By James Melik, Reporter, <i>Business Daily</i>, BBC World Service, 3 January 2013.</span> </li> <li id="cite_note-KapekWebsite4-71"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-KapekWebsite4_71-0">71,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-KapekWebsite4_71-1">71,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFZunt" class="citation web cs1">Zunt, Dominik. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120204135259/http://capek.misto.cz/english/robot.html">«Who did actually invent the word "robot" and what does it mean?»</a>. The Karel Čapek website. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://capek.misto.cz/english/robot.html">օրիգինալից</a> 2012 թ․ փետրվարի 4-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 11-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Who+did+actually+invent+the+word+%22robot%22+and+what+does+it+mean%3F&rft.pub=The+Karel+%C4%8Capek+website&rft.aulast=Zunt&rft.aufirst=Dominik&rft_id=http%3A%2F%2Fcapek.misto.cz%2Fenglish%2Frobot.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090124172123/http://bartleby.com/61/roots/IE363.html">«Indo-European root ''*orbh-''»</a>. Web.archive.org. 2008 թ․ մայիսի 12. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bartleby.com/61/roots/IE363.html">օրիգինալից</a> 2009 թ․ հունվարի 24-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 8-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Indo-European+root+%27%26%2339%3B%2Aorbh-%27%26%2339%3B&rft.pub=Web.archive.org&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bartleby.com%2F61%2Froots%2FIE363.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=robot&searchmode=or">«Online Etymology Dictionary»</a><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Online+Etymology+Dictionary&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.etymonline.com%2Findex.php%3Fallowed_in_frame%3D0%26search%3Drobot%26searchmode%3Dor&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFRanger" class="citation web cs1">Ranger, Steve. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.techrepublic.com/article/robots-of-death-robots-of-love-the-reality-of-android-soldiers-and-why-laws-for-robots-are-doomed-to-failure/">«Robots of death, robots of love: The reality of android soldiers and why laws for robots are doomed to failure»</a>. <i>TechRepublic</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 21-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=TechRepublic&rft.atitle=Robots+of+death%2C+robots+of+love%3A+The+reality+of+android+soldiers+and+why+laws+for+robots+are+doomed+to+failure&rft.aulast=Ranger&rft.aufirst=Steve&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.techrepublic.com%2Farticle%2Frobots-of-death-robots-of-love-the-reality-of-android-soldiers-and-why-laws-for-robots-are-doomed-to-failure%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text">P. Moubarak, P. Ben-Tzvi, Adaptive Manipulation of a Hybrid Mechanism Mobile Robot, in Proceedings of IEEE International Symposium on Robotic and Sensors Environments, ROSE ’11, 2011, Montreal, Canada, pp. 113 – 118.</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFZhangPérez-JiménezGheorghe" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Zhang, Gexiang; Pérez-Jiménez, Mario J.; Gheorghe, Marian (2017 թ․ ապրիլի 5). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=Ge-cDgAAQBAJ&pg=PA224&dq=Mobile+robots+are+also+found+in+industry,+military+and+security+environments.&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwit0-zh8_bWAhWLjlQKHep7CMgQ6AEIPTAF#v=onepage&q=Mobile%20robots%20are%20also%20found%20in%20industry,%20military%20and%20security%20environments.&f=false"><i>Real-life Applications with Membrane Computing</i></a> (անգլերեն). Springer. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9783319559896" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9783319559896"><bdi>9783319559896</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Real-life+Applications+with+Membrane+Computing&rft.pub=Springer&rft.isbn=9783319559896&rft.aulast=Zhang&rft.aufirst=Gexiang&rft.au=P%C3%A9rez-Jim%C3%A9nez%2C+Mario+J.&rft.au=Gheorghe%2C+Marian&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%3Fid%3DGe-cDgAAQBAJ%26pg%3DPA224%26dq%3DMobile%2Brobots%2Bare%2Balso%2Bfound%2Bin%2Bindustry%2C%2Bmilitary%2Band%2Bsecurity%2Benvironments.%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwit0-zh8_bWAhWLjlQKHep7CMgQ6AEIPTAF%23v%3Donepage%26q%3DMobile%2520robots%2520are%2520also%2520found%2520in%2520industry%2C%2520military%2520and%2520security%2520environments.%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոբոտ&oldid=10094354">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոբոտ&oldid=10094354</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Ռոբոտագիտություն">Ռոբոտագիտություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Ռոբոտներ">Ռոբոտներ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Webarchive_template_wayback_links" title="Կատեգորիա:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B2_%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ">Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80:_%D5%A2%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D5%B2_title" title="Կատեգորիա:CS1 սխալներ: բացակայող title">CS1 սխալներ: բացակայող title</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%BD%E2%80%A4_%D5%A1%D6%80%D5%AD%D5%AB%D5%BE%D5%A8_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B3%D5%A5%D5%B6%D5%BE%D5%A5%D5%AC_%D5%A7_%D5%B8%D6%80%D5%BA%D5%A5%D5%BD_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80" title="Կատեգորիա:CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր">CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 26 օգոստոսի 2024-ի ժամը 21:55-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Ռոբոտ</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>134 լեզու</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ավելացնել քննարկում</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-bf6d45f98-7hnwp","wgBackendResponseTime":128,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.541","walltime":"0.840","ppvisitednodes":{"value":3160,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":80978,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1033,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":153339,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 429.711 1 -total"," 92.75% 398.569 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 28.78% 123.671 32 Կաղապար:Cite_web"," 25.58% 109.925 2 Կաղապար:Cite_news"," 9.71% 41.710 8 Կաղապար:Cite_book"," 5.59% 24.011 4 Կաղապար:Cite_journal"," 4.77% 20.506 1 Կաղապար:Cite_patent"," 3.33% 14.306 3 Կաղապար:Webarchive"," 2.50% 10.736 1 Կաղապար:Cite_patent/core"," 2.12% 9.124 1 Կաղապար:Dead_link"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.257","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4274979,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7f88f964d6-rh8j8","timestamp":"20250219141348","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u054c\u0578\u0562\u0578\u057f","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%B8%D5%BF","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11012","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11012","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-10-20T21:44:28Z","dateModified":"2024-08-26T21:55:17Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/05\/HONDA_ASIMO.jpg"}</script> </body> </html>