CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Petra – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"d761686f-a3db-4216-8761-f81abc0e2756","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Petra","wgTitle":"Petra","wgCurRevisionId":68938441,"wgRevisionId":68938441,"wgArticleId":114258,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Lỗi CS1: ký tự ẩn","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Tọa độ trên Wikidata","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Bài viết chứa liên kết DMOZ","Bài viết chứa nhận dạng BNE","Bài viết chứa nhận dạng GND","Bài viết chứa nhận dạng LCCN","Bài viết chứa nhận dạng NKC","Bài viết chứa nhận dạng VIAF","Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers","Petra" ,"Kiến trúc Nabataea","Kiến trúc Ả Rập","Địa điểm khảo cổ ở Jordan","Cựu khu dân cư ở Jordan","Levant","Nabataea","Di tích Nabataea ở Jordan","Khu dân cư trên Con đường tơ lụa","Môi trường năm 1985","Kiến trúc khắc đá","Lăng mộ khắc đá","Thành phố La Mã ở Jordan","Công trình cát kết","Không gian trong lòng đất","Du lịch Jordan","Di sản thế giới tại Jordan","Khởi đầu năm 1985"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Petra","wgRelevantArticleId":114258,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"}, "wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgCoordinates":{"lat":30.328611111111112,"lon":35.44194444444444},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5788","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/1200px-Petra_Jordan_BW_21.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1909"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/800px-Petra_Jordan_BW_21.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1272"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/640px-Petra_Jordan_BW_21.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1018"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Petra – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Petra"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Petra&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Petra"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Petra rootpage-Petra skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Petra" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Petra" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Petra" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Petra" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Địa_lý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Địa_lý"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Địa lý</span> </div> </a> <ul id="toc-Địa_lý-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Lịch sử</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lịch_sử-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Lịch sử</span> </button> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thời_cai_trị_của_Đế_chế_La_Mã" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_cai_trị_của_Đế_chế_La_Mã"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Thời cai trị của Đế chế La Mã</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_cai_trị_của_Đế_chế_La_Mã-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tôn_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tôn_giáo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Tôn giáo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tôn_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thời_kỳ_suy_thoái" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_kỳ_suy_thoái"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Thời kỳ suy thoái</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_kỳ_suy_thoái-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Petra_ngày_nay" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Petra_ngày_nay"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Petra ngày nay</span> </div> </a> <ul id="toc-Petra_ngày_nay-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Petra_trong_phim_ảnh_và_những_tác_phẩm_văn_hoá" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Petra_trong_phim_ảnh_và_những_tác_phẩm_văn_hoá"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Petra trong phim ảnh và những tác phẩm văn hoá</span> </div> </a> <ul id="toc-Petra_trong_phim_ảnh_và_những_tác_phẩm_văn_hoá-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Petra</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 98 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-98" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">98 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Petra" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%B4%E1%8C%A5%E1%88%AB" title="ጴጥራ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ጴጥራ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A1" title="البتراء – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="البتراء" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%A9%D6%80%D5%A1" title="Փեթրա – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Փեթրա" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Petra" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Petra" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="پترا – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="پترا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Petra" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Petra" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9tra" title="Pétra – Tiếng Bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Pétra" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Tiếng Bali" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE" title="পেত্রা – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পেত্রা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Петра" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Петра" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%8D%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Пэтра – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Пэтра" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Petra" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Петра" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Petra_d%27Ar%C3%A0bia" title="Petra d'Aràbia – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Petra d'Aràbia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Petra_(m%C4%9Bsto)" title="Petra (město) – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Petra (město)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Petra" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Petra_(by)" title="Petra (by) – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Petra (by)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordanien)" title="Petra (Jordanien) – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Petra (Jordanien)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%95%DE%AC%DE%93%DE%B0%DE%83%DE%A7" title="ޕެޓްރާ – Tiếng Divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޕެޓްރާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Tiếng Divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Petra" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AD%CF%84%CF%81%CE%B1_%CE%99%CE%BF%CF%81%CE%B4%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Πέτρα Ιορδανίας – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Πέτρα Ιορδανίας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Petra" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Petra" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Petra" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Petra" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="پترا – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پترا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9tra" title="Pétra – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pétra" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Petra" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Petra" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AA%E0%AB%87%E0%AA%9F%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AA%BE" title="પેટ્રા – Tiếng Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="પેટ્રા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Tiếng Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8E%98%ED%8A%B8%EB%9D%BC" title="페트라 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="페트라" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%A1" title="Պետրա – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պետրա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="पेत्रा – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पेत्रा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Petra" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordania)" title="Petra (Jordania) – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Petra (Jordania)" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordania)" title="Petra (Jordania) – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Petra (Jordania)" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Petra_(borg)" title="Petra (borg) – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Petra (borg)" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Petra_(Giordania)" title="Petra (Giordania) – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Petra (Giordania)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%98%D7%A8%D7%94" title="פטרה – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="פטרה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Petra" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Peetiraa" title="Peetiraa – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Peetiraa" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BE" title="ಪೆಟ್ರಾ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪೆಟ್ರಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%90_(%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90)" title="პეტრა (იორდანია) – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პეტრა (იორდანია)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Петра" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Petra" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Petra_(Iordania)" title="Petra (Iordania) – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Petra (Iordania)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Petra" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Petra" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Petra" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Petra_(historische_stad)" title="Petra (historische stad) – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Petra (historische stad)" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Petra_(romv%C3%A1ros)" title="Petra (romváros) – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Petra (romváros)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Петра" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0" title="പെട്ര – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പെട്ര" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Petra" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Tiếng Malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="पेट्रा – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पेट्रा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%90_(%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90)" title="პეტრა (იორდანია) – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="პეტრა (იორდანია)" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%8A%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="بيترا – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بيترا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Петра" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AE%E1%80%91%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7" title="ပီထရာမြို့ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="ပီထရာမြို့" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Petra_(historische_stad)" title="Petra (historische stad) – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Petra (historische stad)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="पेत्रा – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पेत्रा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9A%E3%83%88%E3%83%A9" title="ペトラ – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ペトラ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordan)" title="Petra (Jordan) – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Petra (Jordan)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Petra_(Arabia)" title="Petra (Arabia) – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Petra (Arabia)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Petra" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%87%E0%A8%A4%E0%A8%B0%E0%A8%BE" title="ਪੇਤਰਾ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੇਤਰਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%BC%D8%B1%D8%A7" title="پټرا – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پټرا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Petra" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Petra" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Petra_(ora%C8%99_antic)" title="Petra (oraș antic) – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Petra (oraș antic)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Petra" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Петра" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Petra" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Petra" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Petra_(Giordania)" title="Petra (Giordania) – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Petra (Giordania)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Petra" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jord%C3%A1nsko)" title="Petra (Jordánsko) – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Petra (Jordánsko)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Petra_(Jordanija)" title="Petra (Jordanija) – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Petra (Jordanija)" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8E%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="پێترا – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پێترا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Petra" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Petra" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Petra_(kaupunki)" title="Petra (kaupunki) – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Petra (kaupunki)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Petra_(stad)" title="Petra (stad) – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Petra (stad)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Petra" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%B0%E0%AE%BE" title="பெட்ரா – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பெட்ரா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE" title="పెట్రా – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="పెట్రా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2" title="เปตรา – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="เปตรา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Petra" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Петра" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AA%D8%B1%D8%A7" title="بترا – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بترا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Petra" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%A9%E7%89%B9%E6%8B%89" title="佩特拉 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="佩特拉" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%A9%E7%89%B9%E6%8B%89" title="佩特拉 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="佩特拉" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Petra" title="Petra – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Petra" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%A9%E7%89%B9%E6%8B%89" title="佩特拉 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="佩特拉" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5788#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Petra" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Petra" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Petra"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Petra"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Petra" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Petra" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&oldid=68938441" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Petra&id=68938441&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FPetra"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FPetra"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Petra"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Petra&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Petra&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Petra" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage badge-Q17437798 badge-goodarticle badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="bài viết tốt, huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://vi.wikivoyage.org/wiki/Petra" hreflang="vi"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5788" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-#coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span style="margin-right: 0.25rem;"><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=vi&pagename=Petra&params=30_19_43_N_35_26_31_E_region:JO-MN_type:landmark"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Bản đồ, không ảnh, cùng các dữ liệu khác cho vị trí này"><span class="latitude">30°19′43″B</span> <span class="longitude">35°26′31″Đ</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Bản đồ, không ảnh, cùng các dữ liệu khác cho vị trí này">30,32861°B 35,44194°Đ</span><span style="display:none"> / <span class="geo">30.32861; 35.44194</span></span></span></a></span></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="infobox vcard" style="width:22em"><caption class="category">Petra</caption><tbody><tr><th colspan="2" class="fn org" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;padding:0.2em;background:#ddd;"><a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Di sản thế giới">Di sản thế giới UNESCO</a></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;border-top:1px #aaa solid;padding-top:0.4em;"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Petra_Jordan_BW_21.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/260px-Petra_Jordan_BW_21.JPG" decoding="async" width="260" height="414" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/390px-Petra_Jordan_BW_21.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Petra_Jordan_BW_21.JPG/520px-Petra_Jordan_BW_21.JPG 2x" data-file-width="2112" data-file-height="3359" /></a></span><div style="padding:5px">Khách du lịch trước <a href="/w/index.php?title=Al_Khazneh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al Khazneh (trang không tồn tại)">Al Khazneh</a> (Kho bạc) tại Petra</div></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" style="padding-right:0.3em;"><a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_theo_qu%E1%BB%91c_gia" title="Di sản thế giới theo quốc gia">Vị trí</a></th><td><a href="/w/index.php?title=Ma%27an_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ma'an (tỉnh) (trang không tồn tại)">Ma'an</a>, <a href="/wiki/Jordan" title="Jordan">Jordan</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" style="padding-right:0.3em;"><a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi#Tiêu_chuẩn" title="Di sản thế giới">Tiêu chuẩn</a></th><td class="category">Văn hóa: i, iii, iv</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" style="padding-right:0.3em;">Tham khảo</th><td><a rel="nofollow" class="external text" href="http://whc.unesco.org/en/list/326">326</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" style="padding-right:0.3em;">Công nhận</th><td>1985 (<a href="/wiki/%E1%BB%A6y_ban_Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Ủy ban Di sản thế giới">Kỳ họp</a> 9)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" style="padding-right:0.3em;">Diện tích</th><td class="category">264 km<sup>2</sup> (102 dặm vuông Anh)<sup id="cite_ref-Petra_National_Trust_site_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Petra_National_Trust_site-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><th scope="row" style="padding-right:0.3em;"><a href="/wiki/H%E1%BB%87_t%E1%BB%8Da_%C4%91%E1%BB%99_%C4%91%E1%BB%8Ba_l%C3%BD" title="Hệ tọa độ địa lý">Tọa độ</a></th><td><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=vi&pagename=Petra&params=30_19_43_N_35_26_31_E_region:JO-MN_type:landmark"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Bản đồ, không ảnh, cùng các dữ liệu khác cho vị trí này"><span class="latitude">30°19′43″B</span> <span class="longitude">35°26′31″Đ</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Bản đồ, không ảnh, cùng các dữ liệu khác cho vị trí này">30,32861°B 35,44194°Đ</span><span style="display:none"> / <span class="geo">30.32861; 35.44194</span></span></span></a></span></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><div class="center"><div style="width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto"><div style="width:250px;padding:0"><div style="position:relative;width:250px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Jordan_location_map_Topographic.png" class="mw-file-description" title="Petra trên bản đồ Jordan"><img alt="Petra trên bản đồ Jordan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Jordan_location_map_Topographic.png/250px-Jordan_location_map_Topographic.png" decoding="async" width="250" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Jordan_location_map_Topographic.png/375px-Jordan_location_map_Topographic.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Jordan_location_map_Topographic.png/500px-Jordan_location_map_Topographic.png 2x" data-file-width="2411" data-file-height="2653" /></a></span><div style="position:absolute;top:72.077%;left:13.955%"><div style="position:absolute;left:-4px;top:-4px;line-height:0"><span typeof="mw:File"><span title="Petra"><img alt="Petra" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/8px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/16px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></span></span></div></div></div><div><div style="line-height:1.2em;">Vị trí của Petra<br />Raqmu tại Jordan</div></div></div></div></div></td></tr></tbody></table> <p><b>Petra</b> (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Tiếng Hy Lạp">tiếng Hy Lạp</a>: πέτρα, có nghĩa là "đá"; <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Tiếng Ả Rập">tiếng Ả Rập</a>: البتراء <i>Al-Butrā</i>) là một khu vực khảo cổ học ở phía Tây Nam <a href="/wiki/Jordan" title="Jordan">Jordan</a>, nằm trên sườn <a href="/w/index.php?title=N%C3%BAi_Hor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Núi Hor (trang không tồn tại)">núi Hor</a><sup id="cite_ref-WebsterNinthNewCollege_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-WebsterNinthNewCollege-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, trong một lòng chảo nằm giữa những ngọn <a href="/wiki/N%C3%BAi" title="Núi">núi</a> tạo nên sườn phía Đông của <a href="/w/index.php?title=Arabah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arabah (trang không tồn tại)">Arabah</a> (Wadi Araba), một <a href="/wiki/Thung_l%C5%A9ng" title="Thung lũng">thung lũng</a> lớn chạy từ <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ch%E1%BA%BFt" title="Biển Chết">Biển Chết</a> đến <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Aqaba" title="Vịnh Aqaba">Vịnh Aqaba</a>. </p><p>Nó nổi tiếng vì có rất nhiều bức tượng được tạc trên vách đá. Khu vực được che giấu trong một thời gian rất dài này được công bố cho thế giới <a href="/wiki/T%C3%A2y_ph%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect mw-disambig" title="Tây phương">Tây phương</a> bởi một nhà thám hiểm người <a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_S%C4%A9" title="Thụy Sĩ">Thuỵ Sĩ</a>, <a href="/w/index.php?title=Johann_Ludwig_Burckhardt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johann Ludwig Burckhardt (trang không tồn tại)">Johann Ludwig Burckhardt</a>, vào năm <a href="/wiki/1812" title="1812">1812</a>. Nó cũng được công nhận như "một thành phố hoa hồng đỏ với tuổi đời bằng một nửa độ dài của thời gian" trong một bài thơ sonnet đạt giải thưởng Newdigate của <a href="/w/index.php?title=John_William_Burgon&action=edit&redlink=1" class="new" title="John William Burgon (trang không tồn tại)">John William Burgon</a>. Burgon thực sự chưa đến thăm Petra, nơi mà người <a href="/wiki/%C3%82u_Ch%C3%A2u" class="mw-redirect" title="Âu Châu">Âu Châu</a> chỉ có thể tiếp cận với sự trợ giúp của hướng dẫn viên địa phương và đội hộ tống có vũ trang sau khi <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_th%E1%BB%A9_nh%E1%BA%A5t" title="Chiến tranh thế giới thứ nhất">Thế Chiến thứ Nhất</a> kết thúc. Khu vực này được công nhận là <a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Di sản thế giới">di sản thế giới</a> của <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c,_Khoa_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_V%C4%83n_h%C3%B3a_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc">UNESCO</a> năm <a href="/wiki/1985" title="1985">1985</a> và được mô tả là "một trong những tài sản văn hoá quý giá nhất của nhân loại"<sup id="cite_ref-unesco_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-unesco-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Địa_lý"><span id=".C4.90.E1.BB.8Ba_l.C3.BD"></span>Địa lý</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Địa lý”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Địa lý"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Petra-5.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Petra-5.JPG/220px-Petra-5.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Petra-5.JPG/330px-Petra-5.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Petra-5.JPG/440px-Petra-5.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Nhìn toàn cảnh</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Great_Temple_of_Petra_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Great_Temple_of_Petra_02.jpg/220px-Great_Temple_of_Petra_02.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Great_Temple_of_Petra_02.jpg/330px-Great_Temple_of_Petra_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Great_Temple_of_Petra_02.jpg/440px-Great_Temple_of_Petra_02.jpg 2x" data-file-width="3367" data-file-height="2164" /></a><figcaption>Đền lớn của Petra</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:20100925_petra213.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/20100925_petra213.JPG/220px-20100925_petra213.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/20100925_petra213.JPG/330px-20100925_petra213.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/20100925_petra213.JPG/440px-20100925_petra213.JPG 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Cánh cổng Hadrian ở con đường chính (cardo maximus)</figcaption></figure> <p><b>Rekem</b> là tên cổ của Petra và xuất hiện trong <a href="/wiki/Dead_Sea_scrolls" class="mw-redirect" title="Dead Sea scrolls">Dead Sea scrolls</a> (Những cuộn giấy da tại Biển Chết)<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> thường được kết hợp với <a href="/w/index.php?title=N%C3%BAi_Seir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Núi Seir (trang không tồn tại)">Núi Seir</a>. Thêm vào đó, <a href="/w/index.php?title=Eusebius_x%E1%BB%A9_Caesarea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eusebius xứ Caesarea (trang không tồn tại)">Eusebius</a> và <a href="/wiki/Gi%C3%AAr%C3%B4nim%C3%B4" title="Giêrônimô">Jerome</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> khẳng định rằng Rekem là tên gốc của Petra, dựa theo lời của <a href="/w/index.php?title=Josephus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Josephus (trang không tồn tại)">Josephus</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Pliny_Gi%C3%A0" class="mw-redirect" title="Pliny Già">Pliny Già</a> và các tác giả khác cũng công nhận Petra là thủ phủ của <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Nabatea" title="Vương quốc Nabatea">Vương quốc Nabatea</a> của <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a>, những người <a href="/w/index.php?title=Semite&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semite (trang không tồn tại)">Semite</a> nói <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Aramaic" class="mw-redirect" title="Tiếng Aramaic">tiếng Aramaic</a>, và là trung tâm của nền thương mại trao đổi bằng <a href="/wiki/Du_l%E1%BB%8Bch_Caravan" class="mw-redirect" title="Du lịch Caravan">caravan</a> (những nhóm lữ hành) của họ. Được che giấu bởi các vách đá nhô cao và cung cấp nước bởi một con suối quanh năm không cạn nước, Petra không chỉ có những lợi thế của một pháo đài mà còn kiểm soát các luồng <a href="/wiki/Th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i" title="Thương mại">thương mại</a> chủ yếu đi qua nó để đến <a href="/wiki/D%E1%BA%A3i_Gaza" title="Dải Gaza">Gaza</a> ở phía Tây, <a href="/wiki/Bosra" title="Bosra">Bosra</a> và <a href="/wiki/Damas" class="mw-redirect" title="Damas">Damascus</a> ở phía Bắc, đến <a href="/wiki/Aqaba" title="Aqaba">Aqaba</a> và <a href="/w/index.php?title=Leuce_Come&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leuce Come (trang không tồn tại)">Leuce Come</a> bên bờ <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%E1%BB%8F" title="Biển Đỏ">Biển Đỏ</a>, và đi qua sa mạc đến <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Ba_T%C6%B0" title="Vịnh Ba Tư">vịnh Ba Tư</a>. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Petra-Roman-Aqueduct.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Petra-Roman-Aqueduct.jpg/200px-Petra-Roman-Aqueduct.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Petra-Roman-Aqueduct.jpg/300px-Petra-Roman-Aqueduct.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Petra-Roman-Aqueduct.jpg/400px-Petra-Roman-Aqueduct.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="531" /></a><figcaption>Khe núi Siq dẫn vào Petra</figcaption></figure> <p>Các cuộc khai quật đã chứng tỏ có khả năng <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a> đã kiểm soát nguồn cung cấp nước dẫn tới sự phát triển của thành phố trên sa mạc, tạo nên một <a href="/wiki/%E1%BB%90c_%C4%91%E1%BA%A3o" title="Ốc đảo">ốc đảo</a> đầy tính nghệ thuật. Khu vực này cũng đã chịu ảnh hưởng bởi các trận lũ quét và các bằng chứng khảo cổ học đã cho thấy cách <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a> chống chọi với lũ lụt bằng cách sử dụng các đập, bể chứa và đường ống dẫn nước. Do vậy, nước được tích trữ có thể được sử dụng trong những thời kỳ <a href="/wiki/H%E1%BA%A1n_h%C3%A1n" title="Hạn hán">hạn hán</a> kéo dài, và thành phố đã làm giàu bằng cách bán nước<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Mặc dù dưới thời một thời xa xưa người ta có thể đến Petra từ phía Nam (qua <a href="/wiki/%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp_X%C3%AA_%C3%9At" title="Ả Rập Xê Út">Ả Rập Xê Út</a> trên một tuyến đường vòng qua Jabal Haroun, Núi của Aaron, đi xuyên qua vùng đất Petra), hoặc có thể từ các cao nguyên tới phía Bắc, nhưng phần lớn các du khách hiện đại đến với khu vực cổ kính này qua cửa ngõ phía Đông. Lối vào từ phía Đông phải đi qua một hẻm núi dốc đứng vừa tối vừa hẹp (nhiều nơi chỉ rộng 3–4 m) gọi là <a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%BBm_Siq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hẻm Siq (trang không tồn tại)">hẻm Siq</a> (mũi tên/ngọn giáo/tia chớp/đường thông), một thành tự nhiên được tạo thành bởi một vết nứt sâu trong các phiến đá sa thạch và là cửa ngõ tiến vào Wadi Musa. Cuối đoạn đường này là công trình có giá trị nhất ở Petra, Al Khazneh ("Kho báu"), tạc dựng ngay vào sườn núi. </p><p>Cách "Kho báu" một quãng không xa, dưới chân núi en-Nejr là một nhà hát lớn, được đặt tại chỗ mà từ đó có thể nhìn thấy nhiều lăng mộ nhất. Tại nơi mà thung lũng mở vào khu vực đất đai rộng lớn thì thành phố hiện ra với rất nhiều ấn tượng. Trong quá trình xây dựng, đài vòng (<i>amphitheatre</i>) được tạc vào sườn núi và một số lăng mộ. Những đường cắt vuông góc nhau ở chỗ các chỗ ngồi vẫn còn có thể quan sát được. Bao bọc thành phố ở cả ba phía là những bức tường núi màu <a href="/wiki/H%E1%BB%93ng" class="mw-disambig" title="Hồng">hồng</a>, được chia thành các cụm bởi những vết nứt sâu, và nối liền với những gò đá cao có dạng của những cái tháp. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD"></span>Lịch sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Siq05(js).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Siq05%28js%29.jpg/220px-Siq05%28js%29.jpg" decoding="async" width="220" height="337" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Siq05%28js%29.jpg/330px-Siq05%28js%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Siq05%28js%29.jpg/440px-Siq05%28js%29.jpg 2x" data-file-width="816" data-file-height="1250" /></a><figcaption>Khe núi Siq</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Petra_-_Jordan_2014.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Petra_-_Jordan_2014.jpg/220px-Petra_-_Jordan_2014.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Petra_-_Jordan_2014.jpg/330px-Petra_-_Jordan_2014.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Petra_-_Jordan_2014.jpg/440px-Petra_-_Jordan_2014.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>Toàn cảnh di tích Petra</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:20100925_petra109.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/20100925_petra109.JPG/220px-20100925_petra109.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/20100925_petra109.JPG/330px-20100925_petra109.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/20100925_petra109.JPG/440px-20100925_petra109.JPG 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=Al_Khazneh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al Khazneh (trang không tồn tại)">Al Khazneh</a></i> (Kho báu)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Al_Deir_Petra.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Al_Deir_Petra.JPG/220px-Al_Deir_Petra.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Al_Deir_Petra.JPG/330px-Al_Deir_Petra.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Al_Deir_Petra.JPG/440px-Al_Deir_Petra.JPG 2x" data-file-width="6000" data-file-height="4000" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=Ad_Deir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ad Deir (trang không tồn tại)">Ad Deir</a></i> hay là <i>El Deir</i> ("Tu viện")</figcaption></figure> <p>Đến giờ, người ta chưa phát hiện được <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Lịch sử">lịch sử</a> của Petra bắt đầu từ khi nào, phỏng đoán là 1550 đến 1292 <a href="/wiki/C%C3%B4ng_Nguy%C3%AAn" title="Công Nguyên">trước Công Nguyên</a> trong thời triều đại thứ 18 của <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp" title="Ai Cập">Ai Cập</a>. Các chứng cứ cho thấy <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91" title="Thành phố">thành phố</a> này được xây dựng tương đối muộn, mặc dù một khu thánh địa có thể đã tồn tại ở nơi này từ thời cổ đại. Khu vực này là nơi sinh sống truyền thống của người <a href="/w/index.php?title=Horites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Horites (trang không tồn tại)">Horites</a>, có thể là những người cư trú trong hang động, tổ tiên của người <a href="/w/index.php?title=Edomites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edomites (trang không tồn tại)">Edomites</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.Thói quen của những chủ nhân đầu tiên có thể đã ảnh hưởng đến phong tục chôn người chết và tổ chức tế lễ trong những cái hang cụt của <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a>. Tuy nhiên, sự việc Petra được nhắc tới bằng tên gọi trong <a href="/wiki/C%E1%BB%B1u_%C6%AF%E1%BB%9Bc" title="Cựu Ước">Cựu Ước</a> không thể được chứng thực. Mặc dù Petra thường được biết đến với tên gọi Sela, cũng có nghĩa là đá, nhưng những tham khảo trong <a href="/wiki/Kinh_Th%C3%A1nh" title="Kinh Thánh">kinh Thánh</a> cũng không rõ ràng <sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/S%C3%A1ch_C%C3%A1c_Vua" title="Sách Các Vua">Sách Các Vua</a> (2 Kings xiv. 7) có vẻ như cụ thể hơn. Trong đoạn đó, dù vậy, Sela cũng được hiểu đơn giản là "đá" (2 Chr. xxv. 12, xem LXX). Kết quả là, nhiều học giả nghi ngờ rằng liệu có hay không một thành phố có tên là Sela được nhắc đến trong Cựu Ước. </p><p>Cũng không rõ cách cư dân Semitic gọi thành phố của họ như thế nào. Có vẻ như trong tài liệu của Josephus (Antiquities of the Jews (phong tục cổ của người Do Thái) iv. 7, 1~ 4, 7), Eusebius và Jerome (Onom. sacr. 286, 71. 145, 9; 228, 55. 287, 94), khẳng định rằng Rekem là tên gốc và Rekem xuất hiện trong <i>Dead Sea scrolls</i> như là một Edom vĩ đại, gần như mô tả về Petra. Nhưng trong các bản viết bằng chữ Aramaic, Rekem là tên gọi của Kadesh, ngụ ý rằng Josephus có thể đã nhầm lẫn giữa hai địa danh. Đôi khi các bản viết Aramaic lại đề cập đến cụm từ Rekem-Geya như là tên của làng El-ji, nằm về phía Tây Nam của Petra. Khu vực thủ phủ, dù vậy, khó có thể được ghi lại bằng tên của một <a href="/wiki/Th%E1%BB%8B_tr%E1%BA%A5n" title="Thị trấn">thị trấn</a> gần đó. Tên gọi theo tiếng Semitic của thành phố, nếu không phải là Sela, thì cũng chưa biết là gì. Đoạn trích trong Diodorus Siculus (xix. 94–97) mô tả cuộc viễn chinh mà Antigonus tiến hành chống lại <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a> năm 312 TCN được cho là đem lại một chút ánh sáng cho lịch sử của Petra, nhưng "petra" - tượng trưng cho một pháo đài và là một nơi ẩn náu, không thể là một cái tên chính xác và những mô tả ngụ ý rằng thành phố không còn tồn tại nữa. Brünnow cho rằng từ "đá" ám chỉ khu vực núi thiêng en-Nejr (đề cập phía trên). Nhưng Buhl lại cho rằng đó một đỉnh núi cao cách Petra khoảng 16 km về phía Bắc, Shobak, núi Mont-royal của người Crusaders (lính viễn chinh). </p><p>Những bằng chứng xác thực hơn về thời điểm sớm nhất <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a> định cư ở đây có thể được tìm thấy qua các cuộc khảo sát các lăng mộ. Có hai nhóm khác nhau—nhóm Nabataea và nhóm <a href="/w/index.php?title=Greco-Roman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Greco-Roman (trang không tồn tại)">Greco-Roman</a> (Hy Lạp – La Mã). Nhóm Nabataea bắt đầu từ những mộ tháp đơn giản với một cửa vào có lan can, mô phỏng mặt tiền của một ngôi nhà. Trải qua các giai đoạn khác nhau, dạng mộ Nabataea hoàn thiện đã được đạt tới, giữ lại tất cả những đặc điểm tự nhiên, đồng thời thể hiện những đặc điểm của nghệ thuật Ai Cập và Hy Lạp. Có sự giống nhau với kiến trúc các mộ tháp ở el-I~ejr, phía Bắc khu vực Arập, với những lời đề tặng dài của Nabataea và cho biết niên đại của những thánh địa tương tự ở Petra. Sau đó là kiểu mộ với những mái vòm hình bán nguyệt, một đặc điểm học tập được từ phía Bắc Syria. Cuối cùng là kiểu mặt tiền phức tạp, sao chép lại từ một ngôi đền kiểu <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3" title="Đế quốc La Mã">La Mã</a>. Tuy nhiên, tất cả những dấu vết của phong cách ban đầu đều đã biến mất. Niên đại của các giai đoạn trong quá trình phát triển không thể xác định chính xác. Thật lạ là rất ít ghi chép, dù ngắn hay dài, được tìm thấy ở Petra, có lẽ là do chúng đã bị ảnh hưởng bởi <a href="/wiki/V%E1%BB%AFa" title="Vữa">vữa</a> và <a href="/wiki/Xi_m%C4%83ng" title="Xi măng">xi măng</a> được sử dụng trong rất nhiều công trình kiến trúc. Kiểu mộ tháp đơn giản thuộc về giai đoạn tiền Hellenic được coi là bằng chứng cho thời kỳ sớm nhất. Vẫn chưa biết chính xác <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a> định cư ở đây từ khi nào nhưng không thể sau <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_VI_TCN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thế kỷ VI TCN (trang không tồn tại)">thế kỷ VI TCN</a> quá lâu. </p><p>Giai đoạn sau đó với một nền văn minh kết hợp các yếu tố của <a href="/wiki/Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Hy Lạp cổ đại">Hy Lạp</a>, <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Ai Cập cổ đại">Ai Cập</a> và <a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a>, thuộc về thời kỳ Ptolemies. Theo sau sự kết thúc vào cuối <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_II" class="mw-redirect" title="Thế kỷ II">thế kỷ II</a> của Công Nguyên, khi các vương quốc Ptolemaic và Seleucid sụp đổ, vương quốc của <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nabataea (trang không tồn tại)">người Nabataea</a> trở nên hùng mạnh. Dưới thời <a href="/w/index.php?title=Aretas_III_Philhellene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aretas III Philhellene (trang không tồn tại)">Aretas III Philhellene</a> (85–60 BC), thời của những đồng xu bắt đầu. Nhà hát có thể được xây dựng vào thời điểm này, và Petra chắc hẳn phải có những đặc điểm của một thành phố Hellenistic. Aretas IV Philopatris, (9 BC–AD 40), là thời điểm của những lăng mộ ở núi el-I~ejr [?], và có lẽ là cả đỉnh cao vĩ đại (the great High-place). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_cai_trị_của_Đế_chế_La_Mã"><span id="Th.E1.BB.9Di_cai_tr.E1.BB.8B_c.E1.BB.A7a_.C4.90.E1.BA.BF_ch.E1.BA.BF_La_M.C3.A3"></span>Thời cai trị của Đế chế La Mã</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Thời cai trị của Đế chế La Mã”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời cai trị của Đế chế La Mã"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Năm <a href="/wiki/106" title="106">106</a>, khi Cornelius Palma là người cai trị Syri, vùng đất Arập nằm dưới sự quản lý của Petra này bị sáp nhập vào đế chế La Mã như một phần của Arabia Petraea, triều đại phong kiến ở đây chấm dứt sự tồn tại. Nhưng thành phố vẫn tiếp tục phát triển. Một thế kỷ sau, dưới thời Alexander Severus, khi thành phố đạt tới đỉnh cao thịnh vượng, những đồng tiền đúc cũng không còn được sử dụng. Không còn những lăng mộ lộng lẫy, có thể do những tai hoạ bất ngờ, như sự xâm lược của người Persian hiện đại của đế chế Sassanid. Tuy nhiên, khi Palmyra (fl. 130–270) nâng cao được vai trò và thu hút các dòng thương mại của khu vực Arập khỏi Petra, thành phố lại dần suy sụp. Tuy nhiên, nó dường như vẫn còn tiếp tục vai trò của mình như là một trung tâm tôn giáo. Epiphanius của Salamis (c.315–403) viết rằng ở thời của ông, một lễ hội được tổ tức ở đây vào ngày <a href="/wiki/25_th%C3%A1ng_12" title="25 tháng 12">25 tháng 12</a> để tưởng niệm mẹ đồng trinh <a href="/w/index.php?title=Chaabou&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chaabou (trang không tồn tại)">Chaabou</a> và con gái bà là <a href="/w/index.php?title=Dushara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dushara (trang không tồn tại)">Dushara</a> (Haer. 51). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tôn_giáo"><span id="T.C3.B4n_gi.C3.A1o"></span>Tôn giáo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Tôn giáo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tôn giáo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Petra_Byzantine_church_plan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Petra_Byzantine_church_plan.svg/250px-Petra_Byzantine_church_plan.svg.png" decoding="async" width="250" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Petra_Byzantine_church_plan.svg/375px-Petra_Byzantine_church_plan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Petra_Byzantine_church_plan.svg/500px-Petra_Byzantine_church_plan.svg.png 2x" data-file-width="1550" data-file-height="790" /></a><figcaption>Mặt cắt nhà thờ, thế kỷ thứ V</figcaption></figure> <p>Người Nabataea thờ các vị chúa của người Arập, những nữ thần của thời tiền <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Hồi giáo">Hồi giáo</a> và một số vị vua được sùng bái của họ. Người nổi tiếng nhất trong số đó là <a href="/w/index.php?title=Obodas_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Obodas I (trang không tồn tại)">Obodas I</a>, được phong <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n" title="Thần">thần</a> sau khi qua đời. Dushara là vị thần chính cùng với ba ngôi nữ thần Uzza, Allat và Manah. Nhiều bức tượng được tạc vào đá, mô tả các vị nam thần và nữ thần. </p><p>Đền Monastery, đền thờ lớn nhất ở Petra, được xây dựng từ thế kỷ thứ nhất trước công nguyên. Nó được dành cho Obodas I và được tin rằng là nơi nghỉ ngơi của thần Obodas. Thông điệp này được tạc trên di tích Monastery (dịch sang tiếng Arập là "Ad-Deir", có nghĩa là "tu viện"). </p><p><a href="/wiki/Kit%C3%B4_gi%C3%A1o" title="Kitô giáo">Đạo Cơ đốc</a> xuất hiện tại Petra từ thế kỷ IV của Công Nguyên, gần 500 năm sau khi Petra được thiết lập như một trung tâm thương mại. <a href="/wiki/Athanasius" class="mw-redirect" title="Athanasius">Athanasius</a> đề cập đến một giáo sĩ của Petra (Anhioch. 10), tên là Asterius. Ít nhất một trong số các ngôi mộ (lăng mộ chứa tro hài cốt) được dùng như một nhà thờ. Một đoạn miêu tả viết bằng sơn đỏ ghi lại những nghi lễ phong thánh "trong thời kỳ của giáo sĩ mộ đạo nhất, Jason" (447). Đạo Cơ đốc ở Petra, cũng như ở phía Bắc vùng đất Arập, đã bị đánh bật bởi sự xâm chiếm của Hồi giáo trong giai đoạn 629–632. Trong suốt cuộc thập tự chinh lần thứ nhất, Petra bị đô hộ bởi <a href="/w/index.php?title=Baldwin_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baldwin I (trang không tồn tại)">Baldwin I</a> của vương quốc Jerusalem and sau đó là sự cai trị của nam tước <a href="/w/index.php?title=Al_Karak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al Karak (trang không tồn tại)">Al Karak</a>(vùng Oultrejordain), với tên gọi Château de la Valée de Moyse hay Sela. Nó còn nằm dưới quyền lực của người Franks tới tận năm 1189<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Theo truyền thống Arập, Petra là nơi <a href="/wiki/Moses" title="Moses">Moses</a> ném một viên đá cùng với người hầu của mình và nước bắn lên, và là nơi chị/em gái của Moses, <a href="/w/index.php?title=Miriam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miriam (trang không tồn tại)">Miriam</a>, được chôn cất<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_kỳ_suy_thoái"><span id="Th.E1.BB.9Di_k.E1.BB.B3_suy_tho.C3.A1i"></span>Thời kỳ suy thoái</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Thời kỳ suy thoái”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời kỳ suy thoái"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Thời kỳ suy thoái của Petra bắt đầu rất nhanh chóng dưới thời kỳ cai trị của đế chế La Mã, phần lớn là do sự chuyển hướng sang những tuyến thương mại trên biển. Năm <a href="/wiki/363" title="363">363</a>, một trận <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Động đấ (trang không tồn tại)">động đất</a> đã phá huỷ các công trình xây dựng và hệ thống quản lý nước <sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Sự suy sụp của Petra là một điều bí ẩn vào thời Trung cổ và đã chứng kiến sự thăm viếng của Sultan (vua) Baibars của Ai Cập vào thời điểm cuối <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_XIII" class="mw-redirect" title="Thế kỷ XIII">thế kỷ XIII</a>. Người châu Âu đầu tiên viết về Petra là Johann Ludwig Burckhardt vào năm <a href="/wiki/1812" title="1812">1812</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Petra_ngày_nay"><span id="Petra_ng.C3.A0y_nay"></span>Petra ngày nay</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Petra ngày nay”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Petra ngày nay"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ngày <a href="/wiki/6_th%C3%A1ng_12" title="6 tháng 12">6 tháng 12</a> năm <a href="/wiki/1985" title="1985">1985</a>, Petra được UNESCO liệt vào hàng di sản thế giới. </p><p>Năm 2006, một nhóm kiến trúc sư bắt đầu thiết kế một "Trung tâm du lịch", và du lịch Jordan được kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh mẽ với các chuyến du lịch trọn gói. Thời báo Jordan, trong số tháng 12/2006, viết rằng, 59.000 người đã tới thăm quốc gia này trong hai <a href="/wiki/Th%C3%A1ng_m%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Tháng mười">tháng 10</a> và <a href="/wiki/Th%C3%A1ng_m%C6%B0%E1%BB%9Di_m%E1%BB%99t" title="Tháng mười một">11</a>, giảm 25% so với cùng kỳ năm trước, có thể là do ảnh hưởng của sự bất ổn định về <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B" title="Chính trị">chính trị</a> hoặc sự cân nhắc về an toàn <a href="/wiki/Du_l%E1%BB%8Bch" title="Du lịch">du lịch</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ngày <a href="/wiki/7_th%C3%A1ng_7" title="7 tháng 7">7 tháng 7</a> năm <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a>, Petra được công nhận là một trong <a href="/wiki/B%E1%BA%A3y_k%E1%BB%B3_quan_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_m%E1%BB%9Bi" title="Bảy kỳ quan thế giới mới">7 kỳ quan của thế giới hiện đại</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Petra_trong_phim_ảnh_và_những_tác_phẩm_văn_hoá"><span id="Petra_trong_phim_.E1.BA.A3nh_v.C3.A0_nh.E1.BB.AFng_t.C3.A1c_ph.E1.BA.A9m_v.C4.83n_ho.C3.A1"></span>Petra trong phim ảnh và những tác phẩm văn hoá</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Petra trong phim ảnh và những tác phẩm văn hoá”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Petra trong phim ảnh và những tác phẩm văn hoá"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>David Lean đã lên kế hoạch làm một bộ phim dài về Lawrence of Arabia (Lawrence vùng Arập) (1962), từ khi T. E. Lawrence phát hiện ra vùng đất này. Do hạn chế về kinh phí, việc sản xuất đã bị hoãn lại trước khi những cảnh quay đầu tiên được bấm máy.</li> <li>Petra được nhắc đến trong phim Indiana Jones and the Last Crusade (Indiana Jones và cuộc thập tự chinh cuối cùng) như một ngôi đền thiêng nơi Chén thánh được cất giữ.</li> <li>Bộ phim độc lập Passion in the Desert (Niềm đam mê trên sa mạc) sử dụng những địa điểm ở Petra cho việc làm phim.[10]</li> <li>Petra là nơi trốn tránh được tiên đoán trước cho The Remnant (Kẻ sống sót) trong series Left Behind (Bỏ lại phía sau).</li> <li>Nhóm nhạc rock Anh quốc The Sisters of Mercy (Những nàng tiên) quay video cho bài "Dominion" (quyền lực/lãnh thổ) ở Petra năm 1988.</li> <li>Tiểu thuyết trinh thám của Agatha Christie, Appointment with Death (Hẹn với tử thần), lấy Petra làm bối cảnh chính.</li> <li>Ha-Sela ha-Adom (The Red Rock – Đá đỏ) là một bài hát nổi tiếng trong thập kỉ 1950 ở Israel, nhắc đến một thói quen rất nguy hiểm của giới trẻ nước này là vượt qua biên giới với Jordani một cách bất hợp pháp để đến thăm Petra. Rất nhiều chuyến phiêu lưu như thế kết thúc với cái chết của những kẻ tham gia.</li> <li>Petra là nhiệm vụ cuối cùng (Eye of the Storm - mắt bão) trong trò chơi năm 2001, Spy Hunter (Kẻ săn lùng điệp viên).</li> <li>Trong cuốn sách Chasing Vermeer (Đuổi bắt Vermeer), một trong những nhân vật chính, Petra Andalee, được đặt tên theo tên của thành phố cổ.</li> <li>Trong một bộ phim hoạt hình năm 1977, "Sinbad and the Eye of the Tiger" (Sinbad và Mắt hổ), Petra được nhớ đến như là nơi ẩn náu của một phù thủy quyền lực.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Al_Khazneh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al Khazneh (trang không tồn tại)">Al Khazneh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ngh%E1%BB%87_thu%E1%BA%ADt_c%E1%BA%AFt_%C4%91%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghệ thuật cắt đá (trang không tồn tại)">Nghệ thuật cắt đá</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Siq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siq (trang không tồn tại)">Siq</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-Petra_National_Trust_site-1"><b><a href="#cite_ref-Petra_National_Trust_site_1-0">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150419110653/http://petranationaltrust.org/UI/ShowContent.aspx?ContentId=207">“Management of Petra”</a>. Petra National Trust. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://petranationaltrust.org/UI/ShowContent.aspx?ContentId=207">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 19 tháng 4 năm 2015<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Management+of+Petra&rft.pub=Petra+National+Trust&rft_id=http%3A%2F%2Fpetranationaltrust.org%2FUI%2FShowContent.aspx%3FContentId%3D207&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APetra" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-WebsterNinthNewCollege-2"><b><a href="#cite_ref-WebsterNinthNewCollege_2-0">^</a></b> <span class="reference-text">Mish, Frederick C., Editor in Chief. "Petra." <i><a href="/w/index.php?title=Webster%27s_Dictionary&action=edit&redlink=1" class="new" title="Webster's Dictionary (trang không tồn tại)">Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary</a></i>. 9th ed. Springfield, MA: <a href="/wiki/Merriam-Webster" title="Merriam-Webster">Merriam-Webster</a> Inc., 1985. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0877795088" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-87779-508-8</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0877795096" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-87779-509-6</a> (indexed), and <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/087779510X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-87779-510-X</a> (deluxe).</span> </li> <li id="cite_note-unesco-3"><b><a href="#cite_ref-unesco_3-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/326.pdf">UNESCO advisory body evaluation</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text">4Q462</span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text">(Onom. sacr. 286, 71. 145, 9; 228, 55. 287, 94)</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">(<i><a href="/w/index.php?title=Antiquities_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Do_Th%C3%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antiquities của người Do Thái (trang không tồn tại)">Antiquities</a></i> iv. 7, 1~ 4, 7</span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://nabataea.net/waterw.html">http://nabataea.net/waterw.html</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agiweb.org/geotimes/june04/feature_petra.html">“Geotimes June 2004 Petra: An Eroding Ancient City”</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Geotimes+%C2%97+June+2004+%C2%97+Petra%3A+An+Eroding+Ancient+City&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.agiweb.org%2Fgeotimes%2Fjune04%2Ffeature_petra.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APetra" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">C1 control character trong <code class="cs1-code">|tiêu đề=</code> tại ký tự số 10 (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#invisible_char" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/S%C3%A1ch_S%C3%A1ng_Th%E1%BA%BF" title="Sách Sáng Thế">Sáng Thế Ký</a> (Book of Genesis)xiv. 6, xxxvi. 20–30; Deut. ii. 12.</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Book_of_Judges&action=edit&redlink=1" class="new" title="Book of Judges (trang không tồn tại)">Judges</a> i. 36; <a href="/w/index.php?title=Book_of_Isaiah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Book of Isaiah (trang không tồn tại)">Isaiah</a> xvi. i, xlii. 11; Obad. 3.</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/18px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><span class="cs1-ws-icon" title="Wikisource:Catholic Encyclopedia (1913)/Petra"><a class="external text" href="https://vi.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Petra">“Petra” </a></span>. <i><a href="/w/index.php?title=Catholic_Encyclopedia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Catholic Encyclopedia (trang không tồn tại)">Catholic Encyclopedia</a></i>. New York: Robert Appleton Company. 1913.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Petra&rft.btitle=Catholic+Encyclopedia&rft.place=New+York&rft.pub=Robert+Appleton+Company&rft.date=1913&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APetra" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sacredsites.com/middle_east/jordan/petra_ruins.htm">Sacred Sites: Petra</a></span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D03E3DF143EF934A25753C1A9659C8B63">ART REVIEW; Rose-Red City Carved From the Rock - New York Times</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071211103727/http://www.jordanembassyus.org/12152006002.htm">“31,926 tourists visit Petra last month”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jordanembassyus.org/12152006002.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 12 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 7 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=31%2C926+tourists+visit+Petra+last+month&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jordanembassyus.org%2F12152006002.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APetra" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Petra&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Petra&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Petra,_Jordan?uselang=vi">Petra</a></b></i>.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/40px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/60px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/80px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Wikivoyage" title="Wikivoyage">Wikivoyage</a> có cẩm nang du lịch về <i><b><a href="https://en.wikivoyage.org/wiki/vi:Petra" class="extiw" title="wikivoyage:vi:Petra">Petra</a></b></i>.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.auac.ch/bns">Bulletin of Nabataean Studies</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160429070718/http://www.auac.ch/bns/">Lưu trữ</a> 2016-04-29 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.brown.edu/Departments/Anthropology/Petra/">Brown University excavations at the Great Temple</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pa-chouvy.org/Photos/Jordanie/JordaniePetra.htm">Photos of Petra Monuments</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070623205405/http://www.pa-chouvy.org/Photos/Jordanie/JordaniePetra.htm">Lưu trữ</a> 2007-06-23 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pa-chouvy.org/Photos/Jordanie/JordaniePetraRoches.htm">Photos and geological analysis of Petra Rocks</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070618020231/http://www.pa-chouvy.org/Photos/Jordanie/JordaniePetraRoches.htm">Lưu trữ</a> 2007-06-18 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nationalgeographic.com/photography/galleries/petra/index.html">National Geographic Photo Tour</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071010044741/http://www.nationalgeographic.com/photography/galleries/petra/index.html">Lưu trữ</a> 2007-10-10 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.amnh.org/exhibitions/petra/">Petra: Lost City of Stone (American Musem of National History</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dmoztools.net/Regional/Middle_East/Jordan/Localities/Petra">Petra</a> trên <a href="/wiki/DMOZ" title="DMOZ">DMOZ</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q5788#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q5788#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5788#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Thư viện Quốc gia Tây Ban Nha">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX455486">XX455486</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4045379-0">4045379-0</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85100338">sh85100338</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge130401&CON_LNG=ENG">ge130401</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/315170015">315170015</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"> <a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat Identities</a> (via VIAF): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/315170015">315170015</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Di_sản_thế_giới_tại_Jordan_30px" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#CCCC66;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_t%E1%BA%A1i_Jordan" title="Bản mẫu:Di sản thế giới tại Jordan"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_t%E1%BA%A1i_Jordan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Di sản thế giới tại Jordan (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_t%E1%BA%A1i_Jordan&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Di_sản_thế_giới_tại_Jordan_30px" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Di sản thế giới">Di sản thế giới</a> tại <a href="/wiki/Jordan" title="Jordan">Jordan</a> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Jordan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Flag_of_Jordan.svg/30px-Flag_of_Jordan.svg.png" decoding="async" width="30" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Flag_of_Jordan.svg/45px-Flag_of_Jordan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Flag_of_Jordan.svg/60px-Flag_of_Jordan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div><a class="mw-selflink selflink">Petra</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Qasr_Amra" title="Qasr Amra">Qasr Amra</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Um_er-Rasas" title="Um er-Rasas">Um er-Rasas (Kastrom Mefa'a)</a>  <b>·</b>  Khu bảo tồn <a href="/wiki/Wadi_Rum" title="Wadi Rum">Wadi Rum</a>  <b>·</b>  <small>Địa điểm tiến hành Lễ Phép Rửa</small> : "<a href="/wiki/Al_Maghtas" title="Al Maghtas">Bethany Beyond the Jordan</a>"</div>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Al-Salt" title="Al-Salt">As-Salt</a> - <small>Nơi khoan dung và Đô thị hiếu khách</small></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Petra_Jordan_BW_36.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Petra_Jordan_BW_36.JPG/60px-Petra_Jordan_BW_36.JPG" decoding="async" width="60" height="42" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Petra_Jordan_BW_36.JPG/90px-Petra_Jordan_BW_36.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Petra_Jordan_BW_36.JPG/120px-Petra_Jordan_BW_36.JPG 2x" data-file-width="3529" data-file-height="2482" /></a><figcaption></figcaption></figure></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Petra&oldid=68938441">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Petra&oldid=68938441</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Petra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Petra (trang không tồn tại)">Petra</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ki%E1%BA%BFn_tr%C3%BAc_Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Kiến trúc Nabataea (trang không tồn tại)">Kiến trúc Nabataea</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ki%E1%BA%BFn_tr%C3%BAc_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Thể loại:Kiến trúc Ả Rập">Kiến trúc Ả Rập</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BB%8Ba_%C4%91i%E1%BB%83m_kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_%E1%BB%9F_Jordan" title="Thể loại:Địa điểm khảo cổ ở Jordan">Địa điểm khảo cổ ở Jordan</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_khu_d%C3%A2n_c%C6%B0_%E1%BB%9F_Jordan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Cựu khu dân cư ở Jordan (trang không tồn tại)">Cựu khu dân cư ở Jordan</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Levant" title="Thể loại:Levant">Levant</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nabataea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Nabataea (trang không tồn tại)">Nabataea</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Di_t%C3%ADch_Nabataea_%E1%BB%9F_Jordan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Di tích Nabataea ở Jordan (trang không tồn tại)">Di tích Nabataea ở Jordan</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Khu_d%C3%A2n_c%C6%B0_tr%C3%AAn_Con_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_t%C6%A1_l%E1%BB%A5a" title="Thể loại:Khu dân cư trên Con đường tơ lụa">Khu dân cư trên Con đường tơ lụa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_n%C4%83m_1985" title="Thể loại:Môi trường năm 1985">Môi trường năm 1985</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ki%E1%BA%BFn_tr%C3%BAc_kh%E1%BA%AFc_%C4%91%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Kiến trúc khắc đá (trang không tồn tại)">Kiến trúc khắc đá</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%C4%83ng_m%E1%BB%99_kh%E1%BA%AFc_%C4%91%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lăng mộ khắc đá (trang không tồn tại)">Lăng mộ khắc đá</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_La_M%C3%A3_%E1%BB%9F_Jordan" title="Thể loại:Thành phố La Mã ở Jordan">Thành phố La Mã ở Jordan</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%C3%B4ng_tr%C3%ACnh_c%C3%A1t_k%E1%BA%BFt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Công trình cát kết (trang không tồn tại)">Công trình cát kết</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%C3%B4ng_gian_trong_l%C3%B2ng_%C4%91%E1%BA%A5t" title="Thể loại:Không gian trong lòng đất">Không gian trong lòng đất</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Du_l%E1%BB%8Bch_Jordan" title="Thể loại:Du lịch Jordan">Du lịch Jordan</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_t%E1%BA%A1i_Jordan" title="Thể loại:Di sản thế giới tại Jordan">Di sản thế giới tại Jordan</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%E1%BB%9Fi_%C4%91%E1%BA%A7u_n%C4%83m_1985" title="Thể loại:Khởi đầu năm 1985">Khởi đầu năm 1985</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_k%C3%BD_t%E1%BB%B1_%E1%BA%A9n" title="Thể loại:Lỗi CS1: ký tự ẩn">Lỗi CS1: ký tự ẩn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%E1%BB%8Da_%C4%91%E1%BB%99_tr%C3%AAn_Wikidata" title="Thể loại:Tọa độ trên Wikidata">Tọa độ trên Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_DMOZ" title="Thể loại:Bài viết chứa liên kết DMOZ">Bài viết chứa liên kết DMOZ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNE" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNE">Bài viết chứa nhận dạng BNE</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LCCN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LCCN">Bài viết chứa nhận dạng LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_VIAF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng VIAF">Bài viết chứa nhận dạng VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Wikipedia_articles_with_WorldCat-VIAF_identifiers" title="Thể loại:Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers">Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 4 tháng 8 năm 2022, 23:00.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Petra&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-dhvgd","wgBackendResponseTime":179,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.426","walltime":"0.561","ppvisitednodes":{"value":1257,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":37431,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":4208,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":29327,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 471.941 1 -total"," 30.01% 141.636 1 Bản_mẫu:Infobox_UNESCO_World_Heritage_Site"," 29.27% 138.143 1 Bản_mẫu:Infobox"," 25.32% 119.499 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 21.74% 102.623 1 Bản_mẫu:Kiểm_soát_tính_nhất_quán"," 17.44% 82.296 3 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 13.90% 65.602 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 11.50% 54.290 1 Bản_mẫu:Coord"," 8.16% 38.491 2 Bản_mẫu:Dự_án_liên_quan"," 7.92% 37.387 1 Bản_mẫu:Commons"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.245","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6608197,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-sscwj","timestamp":"20241125070826","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Petra","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Petra","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5788","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5788","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-08-30T16:26:43Z","dateModified":"2022-08-04T23:00:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f5\/Petra_Jordan_BW_21.JPG"}</script> </body> </html>