CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Getto warszawskie – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"84708138-98ba-4245-b26b-fff408560ae2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Getto_warszawskie","wgTitle":"Getto warszawskie","wgCurRevisionId":75231870,"wgRevisionId":75231870,"wgArticleId":63546,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Artykuły z błędnymi numerami ISBN","Hasła kanonu polskiej Wikipedii","Getto warszawskie","Getta żydowskie w dystrykcie warszawskim","Historia Żydów w polskich miastach"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Getto_warszawskie","wgRelevantArticleId":63546, "wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75231870,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgCoordinates":{"lat":52.25,"lon":21},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q154607","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness", "fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready", "wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns", "ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Warsaw_Ghetto.svg/1200px-Warsaw_Ghetto.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1058"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Warsaw_Ghetto.svg/800px-Warsaw_Ghetto.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="705"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Warsaw_Ghetto.svg/640px-Warsaw_Ghetto.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="564"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Getto warszawskie – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Getto_warszawskie"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Getto_warszawskie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Getto_warszawskie rootpage-Getto_warszawskie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Getto+warszawskie" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Getto+warszawskie" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Getto+warszawskie" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Getto+warszawskie" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Położenie_żydowskich_mieszkańców_Warszawy_do_listopada_1940" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Położenie_żydowskich_mieszkańców_Warszawy_do_listopada_1940"> <div class="vector-toc-text"> 1 Położenie żydowskich mieszkańców Warszawy do listopada 1940 </div> </a> <button aria-controls="toc-Położenie_żydowskich_mieszkańców_Warszawy_do_listopada_1940-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Położenie żydowskich mieszkańców Warszawy do listopada 1940 </button> <ul id="toc-Położenie_żydowskich_mieszkańców_Warszawy_do_listopada_1940-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dyskryminacja_społeczna_i_ekonomiczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dyskryminacja_społeczna_i_ekonomiczna"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Dyskryminacja społeczna i ekonomiczna </div> </a> <ul id="toc-Dyskryminacja_społeczna_i_ekonomiczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Judenrat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Judenrat"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Judenrat </div> </a> <ul id="toc-Judenrat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zajścia_antyżydowskie_w_marcu_1940" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zajścia_antyżydowskie_w_marcu_1940"> <div class="vector-toc-text"> 1.3 Zajścia antyżydowskie w marcu 1940 </div> </a> <ul id="toc-Zajścia_antyżydowskie_w_marcu_1940-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przygotowania_do_utworzenia_getta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przygotowania_do_utworzenia_getta"> <div class="vector-toc-text"> 1.4 Przygotowania do utworzenia getta </div> </a> <ul id="toc-Przygotowania_do_utworzenia_getta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Utworzenie_„dzielnicy_żydowskiej”_w_Warszawie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Utworzenie_„dzielnicy_żydowskiej”_w_Warszawie"> <div class="vector-toc-text"> 2 Utworzenie „dzielnicy żydowskiej” w Warszawie </div> </a> <button aria-controls="toc-Utworzenie_„dzielnicy_żydowskiej”_w_Warszawie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Utworzenie „dzielnicy żydowskiej” w Warszawie </button> <ul id="toc-Utworzenie_„dzielnicy_żydowskiej”_w_Warszawie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Konwertyci_w_getcie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Konwertyci_w_getcie"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Konwertyci w getcie </div> </a> <ul id="toc-Konwertyci_w_getcie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Funkcjonowanie_getta_do_lipca_1942" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Funkcjonowanie_getta_do_lipca_1942"> <div class="vector-toc-text"> 3 Funkcjonowanie getta do lipca 1942 </div> </a> <button aria-controls="toc-Funkcjonowanie_getta_do_lipca_1942-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Funkcjonowanie getta do lipca 1942 </button> <ul id="toc-Funkcjonowanie_getta_do_lipca_1942-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nadzór_władz_niemieckich" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nadzór_władz_niemieckich"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Nadzór władz niemieckich </div> </a> <ul id="toc-Nadzór_władz_niemieckich-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Granice_dzielnicy_zamkniętej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Granice_dzielnicy_zamkniętej"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Granice dzielnicy zamkniętej </div> </a> <ul id="toc-Granice_dzielnicy_zamkniętej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Demografia </div> </a> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Transport </div> </a> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Warunki_życia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Warunki_życia"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Warunki życia </div> </a> <ul id="toc-Warunki_życia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Kultura </div> </a> <ul id="toc-Kultura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Media" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Media"> <div class="vector-toc-text"> 3.7 Media </div> </a> <ul id="toc-Media-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Badania_nad_głodem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Badania_nad_głodem"> <div class="vector-toc-text"> 3.8 Badania nad głodem </div> </a> <ul id="toc-Badania_nad_głodem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Wielka_akcja_deportacyjna_(lipiec-wrzesień_1942)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wielka_akcja_deportacyjna_(lipiec-wrzesień_1942)"> <div class="vector-toc-text"> 4 Wielka akcja deportacyjna (lipiec-wrzesień 1942) </div> </a> <button aria-controls="toc-Wielka_akcja_deportacyjna_(lipiec-wrzesień_1942)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Wielka akcja deportacyjna (lipiec-wrzesień 1942) </button> <ul id="toc-Wielka_akcja_deportacyjna_(lipiec-wrzesień_1942)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Reakcje_Polaków" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reakcje_Polaków"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Reakcje Polaków </div> </a> <ul id="toc-Reakcje_Polaków-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Getto_szczątkowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Getto_szczątkowe"> <div class="vector-toc-text"> 5 Getto szczątkowe </div> </a> <button aria-controls="toc-Getto_szczątkowe-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Getto szczątkowe </button> <ul id="toc-Getto_szczątkowe-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Akcja_styczniowa_(1943)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Akcja_styczniowa_(1943)"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Akcja styczniowa (1943) </div> </a> <ul id="toc-Akcja_styczniowa_(1943)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Powstanie_w_getcie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Powstanie_w_getcie"> <div class="vector-toc-text"> 6 Powstanie w getcie </div> </a> <ul id="toc-Powstanie_w_getcie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zniszczenie_getta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zniszczenie_getta"> <div class="vector-toc-text"> 7 Zniszczenie getta </div> </a> <ul id="toc-Zniszczenie_getta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Archiwum_getta_warszawskiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Archiwum_getta_warszawskiego"> <div class="vector-toc-text"> 8 Archiwum getta warszawskiego </div> </a> <ul id="toc-Archiwum_getta_warszawskiego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mieszkańcy_getta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Mieszkańcy_getta"> <div class="vector-toc-text"> 9 Mieszkańcy getta </div> </a> <ul id="toc-Mieszkańcy_getta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ważniejsze_upamiętnienia_warszawskiego_getta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ważniejsze_upamiętnienia_warszawskiego_getta"> <div class="vector-toc-text"> 10 Ważniejsze upamiętnienia warszawskiego getta </div> </a> <ul id="toc-Ważniejsze_upamiętnienia_warszawskiego_getta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inne_informacje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne_informacje"> <div class="vector-toc-text"> 11 Inne informacje </div> </a> <ul id="toc-Inne_informacje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> 12 Zobacz też </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> 13 Uwagi </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 14 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 15 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> 16 Linki zewnętrzne </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Getto warszawskie</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 52 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-52" aria-hidden="true" > 52 języki </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Warskou-ghetto" title="Warskou-ghetto – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Warskou-ghetto" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D9%8A%D8%AA%D9%88_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%88" title="غيتو وارسو – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="غيتو وارسو" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Guetu_de_Varsovia" title="Guetu de Varsovia – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Guetu de Varsovia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Var%C5%9Fava_gettosu" title="Varşava gettosu – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Varşava gettosu" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B0" title="Варшаўскае гета – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Варшаўскае гета" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%BE" title="Варшавско гето – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Варшавско гето" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Gueto_de_Vars%C3%B2via" title="Gueto de Varsòvia – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Gueto de Varsòvia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Var%C5%A1avsk%C3%A9_ghetto" title="Varšavské ghetto – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Varšavské ghetto" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Geto_Warsaw" title="Geto Warsaw – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Geto Warsaw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Warszawaghettoen" title="Warszawaghettoen – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Warszawaghettoen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Warschauer_Ghetto" title="Warschauer Ghetto – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Warschauer Ghetto" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Varssavi_geto" title="Varssavi geto – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Varssavi geto" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BA%CE%AD%CF%84%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B1%CF%81%CF%83%CE%BF%CE%B2%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Γκέτο της Βαρσοβίας – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Γκέτο της Βαρσοβίας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Warsaw_Ghetto" title="Warsaw Ghetto – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Warsaw Ghetto" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Gueto_de_Varsovia" title="Gueto de Varsovia – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Gueto de Varsovia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Varsovia_geto" title="Varsovia geto – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Varsovia geto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Varsoviako_ghettoa" title="Varsoviako ghettoa – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Varsoviako ghettoa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%AA%D9%88%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%88" title="گتوی ورشو – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="گتوی ورشو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ghetto_de_Varsovie" title="Ghetto de Varsovie – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ghetto de Varsovie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Gueto_de_Varsovia" title="Gueto de Varsovia – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Gueto de Varsovia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D5%BF%D5%B8" title="Վարշավայի գետտո – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վարշավայի գետտո" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Var%C5%A1avski_geto" title="Varšavski geto – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Varšavski geto" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ghetto_Warsawa" title="Ghetto Warsawa – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Ghetto Warsawa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Varsj%C3%A1rgett%C3%B3i%C3%B0" title="Varsjárgettóið – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Varsjárgettóið" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ghetto_di_Varsavia" title="Ghetto di Varsavia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Ghetto di Varsavia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%98%D7%95_%D7%95%D7%A8%D7%A9%D7%94" title="גטו ורשה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="גטו ורשה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%BE" title="Варшава гетто – karaczajsko-bałkarski" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Варшава гетто" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaczajsko-bałkarski" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%9D" title="ვარშავის გეტო – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ვარშავის გეტო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Var%C5%A1avas_geto" title="Varšavas geto – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Varšavas geto" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Var%C5%A1uvos_getas" title="Varšuvos getas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Varšuvos getas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Vars%C3%B3i_gett%C3%B3" title="Varsói gettó – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Varsói gettó" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Perumahan_Warsaw" title="Perumahan Warsaw – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Perumahan Warsaw" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Getto_van_Warschau" title="Getto van Warschau – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Getto van Warschau" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8:_%E0%A4%97%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8B" title="वारस: गेट्टो – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="वारस: गेट्टो" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AF%E3%83%AB%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AF%E3%83%BB%E3%82%B2%E3%83%83%E3%83%88%E3%83%BC" title="ワルシャワ・ゲットー – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ワルシャワ・ゲットー" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Warszawagettoen" title="Warszawagettoen – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Warszawagettoen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Varshava_gettosi" title="Varshava gettosi – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Varshava gettosi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gueto_de_Vars%C3%B3via" title="Gueto de Varsóvia – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Gueto de Varsóvia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ghetoul_Var%C8%99oviei" title="Ghetoul Varșoviei – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Ghetoul Varșoviei" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B3%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%BE" title="Варшавское гетто – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Варшавское гетто" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Warsaw_Ghetto" title="Warsaw Ghetto – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Warsaw Ghetto" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Var%C5%A1avsk%C3%A9_geto" title="Varšavské geto – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Varšavské geto" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Var%C5%A1avski_geto" title="Varšavski geto – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Varšavski geto" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%BE" title="Варшавски гето – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Варшавски гето" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Var%C5%A1avski_geto" title="Varšavski geto – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Varšavski geto" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Varsovan_ghetto" title="Varsovan ghetto – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Varsovan ghetto" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Warszawas_getto" title="Warszawas getto – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Warszawas getto" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%8B%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%95%E0%B9%82%E0%B8%95" title="วอร์ซอเกตโต – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="วอร์ซอเกตโต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Var%C5%9Fova_Gettosu" title="Varşova Gettosu – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Varşova Gettosu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B2%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B5_%D0%B3%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%BE" title="Варшавське гетто – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Варшавське гетто" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%95%D7%90%D7%A8%D7%A9%D7%A2%D7%95%D7%95%D7%A2%D7%A8_%D7%92%D7%A2%D7%98%D7%90" title="ווארשעווער געטא – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ווארשעווער געטא" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8F%AF%E6%B2%99%E7%8C%B6%E5%A4%AA%E5%8D%80" title="華沙猶太區 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="華沙猶太區" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target">中文</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q154607#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Getto_warszawskie" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Getto_warszawskie" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Getto_warszawskie">Czytaj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Getto_warszawskie">Czytaj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Getto_warszawskie" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Getto_warszawskie" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q">Strony specjalne</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&oldid=75231870" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Getto_warszawskie&id=75231870&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGetto_warszawskie">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGetto_warszawskie">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Getto+warszawskie">Utwórz książkę</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Getto_warszawskie&action=show-download-screen">Pobierz jako PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Getto_warszawskie" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Getto_warszawskie" hreflang="pl">Wikicytaty</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q154607" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output">Na mapach: <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Getto_warszawskie&params=52.25_N_21_E_type:city">52°15′N 21°00′E/52,250000 21,000000</a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek" style="background-color:#c0c0c0; color:#000000;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Getto warszawskie</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_Ghetto.svg" class="mw-file-description" title="Granice getta w listopadzie 1940 roku"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Warsaw_Ghetto.svg/240px-Warsaw_Ghetto.svg.png" decoding="async" width="240" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Warsaw_Ghetto.svg/360px-Warsaw_Ghetto.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Warsaw_Ghetto.svg/480px-Warsaw_Ghetto.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="705" /></a> Granice getta w listopadzie 1940 roku </td></tr> <tr> <th>Typ </th> <td> <a href="/wiki/Getto_%C5%BCydowskie" title="Getto żydowskie">getto żydowskie</a> </td></tr> <tr> <th>Odpowiedzialny </th> <td> <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/22px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/33px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/44px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzesza</a> </td></tr> <tr> <th>Rozpoczęcie działalności </th> <td> 2 października 1940 </td></tr> <tr> <th>Zakończenie działalności </th> <td> 16 maja 1943 </td></tr> <tr> <th>Terytorium </th> <td> <a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">Polska</a> pod okupacją <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a><a href="#cite_note-1">[a]</a> </td></tr> <tr> <th>Miejsce </th> <td> <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a> </td></tr> <tr> <th>Powierzchnia </th> <td> (1940) 307 ha </td></tr> <tr> <th>Liczba więźniów </th> <td> ~ 450 tysięcy </td></tr> <tr> <th>Narodowość więźniów </th> <td> <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydzi</a> </td></tr> <tr> <th>Liczba ofiar </th> <td> ~ 400 tysięcy </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Warszawy</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><img alt="Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Getto warszawskie”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Warszawa_outline_with_districts_v4.svg/238px-Warszawa_outline_with_districts_v4.svg.png" decoding="async" width="238" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Warszawa_outline_with_districts_v4.svg/357px-Warszawa_outline_with_districts_v4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Warszawa_outline_with_districts_v4.svg/476px-Warszawa_outline_with_districts_v4.svg.png 2x" data-file-width="1065" data-file-height="1063" /><div aria-hidden="true" style="top:44.015719899964%;left:37.628753013368%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=52.25_N_21_E_type:city_" title="Getto warszawskie"><img alt="Getto warszawskie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Black_pog.svg/6px-Black_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Black_pog.svg/9px-Black_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Black_pog.svg/12px-Black_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-1em;float:left;left:5px;text-align:left">Getto warszawskie</div></div></div></div></div> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><img alt="Mapa konturowa Rzeszy Niemieckiej, po prawej znajduje się punkt z opisem „Getto warszawskie”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/German_Empire_1937_adm_location_map.svg/238px-German_Empire_1937_adm_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="189" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/German_Empire_1937_adm_location_map.svg/357px-German_Empire_1937_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/German_Empire_1937_adm_location_map.svg/476px-German_Empire_1937_adm_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1425" data-file-height="1133" /><div aria-hidden="true" style="top:42.613636363636%;left:87.570621468927%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=52.25_N_21_E_type:city_" title="Getto warszawskie"><img alt="Getto warszawskie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Black_pog.svg/6px-Black_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Black_pog.svg/9px-Black_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Black_pog.svg/12px-Black_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-1em;right:5px;text-align:right;float:right">Getto warszawskie</div></div></div></div></div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-bottom:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Getto_warszawskie&params=52.25_N_21_E_type:city">52°15′N 21°00′E/52,250000 21,000000</a> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Warsaw_Ghetto" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Warsaw_Ghetto" class="extiw" title="commons:Category:Warsaw Ghetto">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jewish_man_humiliated_by_German_soldiers_(Warsaw,_1939).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jewish_man_humiliated_by_German_soldiers_%28Warsaw%2C_1939%29.jpg/220px-Jewish_man_humiliated_by_German_soldiers_%28Warsaw%2C_1939%29.jpg" decoding="async" width="220" height="326" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jewish_man_humiliated_by_German_soldiers_%28Warsaw%2C_1939%29.jpg/330px-Jewish_man_humiliated_by_German_soldiers_%28Warsaw%2C_1939%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jewish_man_humiliated_by_German_soldiers_%28Warsaw%2C_1939%29.jpg/440px-Jewish_man_humiliated_by_German_soldiers_%28Warsaw%2C_1939%29.jpg 2x" data-file-width="854" data-file-height="1265" /></a><figcaption>Pierwsze szykany wobec warszawskich Żydów. Jesień 1939</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Occupied_Warsaw_German_soldiers_with_the_Jews.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Occupied_Warsaw_German_soldiers_with_the_Jews.jpg/220px-Occupied_Warsaw_German_soldiers_with_the_Jews.jpg" decoding="async" width="220" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Occupied_Warsaw_German_soldiers_with_the_Jews.jpg/330px-Occupied_Warsaw_German_soldiers_with_the_Jews.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Occupied_Warsaw_German_soldiers_with_the_Jews.jpg/440px-Occupied_Warsaw_German_soldiers_with_the_Jews.jpg 2x" data-file-width="2913" data-file-height="1996" /></a><figcaption>Niemieccy żołnierze pozujący do zdjęcia z Żydami zaprzężonymi do wozu</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Keizennchnung_der_Juden_in_District_Warschau_Ludwig_Fischer_1939.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Keizennchnung_der_Juden_in_District_Warschau_Ludwig_Fischer_1939.jpg/220px-Keizennchnung_der_Juden_in_District_Warschau_Ludwig_Fischer_1939.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Keizennchnung_der_Juden_in_District_Warschau_Ludwig_Fischer_1939.jpg/330px-Keizennchnung_der_Juden_in_District_Warschau_Ludwig_Fischer_1939.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Keizennchnung_der_Juden_in_District_Warschau_Ludwig_Fischer_1939.jpg/440px-Keizennchnung_der_Juden_in_District_Warschau_Ludwig_Fischer_1939.jpg 2x" data-file-width="1886" data-file-height="1313" /></a><figcaption>Plakat z rozporządzeniem gubernatora dystryktu warszawskiego <a href="/wiki/Ludwig_Fischer_(prawnik)" title="Ludwig Fischer (prawnik)">Ludwiga Fischera</a> z 24 listopada 1939 o wprowadzeniu znakowania Żydów</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak_2020o.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak_2020o.jpg/220px-Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak_2020o.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak_2020o.jpg/330px-Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak_2020o.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak_2020o.jpg/440px-Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak_2020o.jpg 2x" data-file-width="4040" data-file-height="3012" /></a><figcaption>Opaska noszona przez Żydów w Warszawie na wystawie w <a href="/wiki/Muzeum_Wi%C4%99zienia_Pawiak" title="Muzeum Więzienia Pawiak">Muzeum Więzienia Pawiak</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Rozporz%C4%85dzenie_z_18_grudnia_1939_o_zameldowaniu_%C5%BCydowskiego_maj%C4%85tku_Warszawa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Rozporz%C4%85dzenie_z_18_grudnia_1939_o_zameldowaniu_%C5%BCydowskiego_maj%C4%85tku_Warszawa.jpg/220px-Rozporz%C4%85dzenie_z_18_grudnia_1939_o_zameldowaniu_%C5%BCydowskiego_maj%C4%85tku_Warszawa.jpg" decoding="async" width="220" height="325" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Rozporz%C4%85dzenie_z_18_grudnia_1939_o_zameldowaniu_%C5%BCydowskiego_maj%C4%85tku_Warszawa.jpg/330px-Rozporz%C4%85dzenie_z_18_grudnia_1939_o_zameldowaniu_%C5%BCydowskiego_maj%C4%85tku_Warszawa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Rozporz%C4%85dzenie_z_18_grudnia_1939_o_zameldowaniu_%C5%BCydowskiego_maj%C4%85tku_Warszawa.jpg/440px-Rozporz%C4%85dzenie_z_18_grudnia_1939_o_zameldowaniu_%C5%BCydowskiego_maj%C4%85tku_Warszawa.jpg 2x" data-file-width="3192" data-file-height="4720" /></a><figcaption>Rozporządzenie z 18 grudnia 1939 nakazujące Żydom rejestrację posiadanego majątku</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_Jews_1940_-_50994.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Warsaw_Jews_1940_-_50994.jpg/220px-Warsaw_Jews_1940_-_50994.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Warsaw_Jews_1940_-_50994.jpg/330px-Warsaw_Jews_1940_-_50994.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Warsaw_Jews_1940_-_50994.jpg/440px-Warsaw_Jews_1940_-_50994.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1129" /></a><figcaption>Żydzi eskortowani w drodze do pracy na <a href="/wiki/Ulica_Krakowskie_Przedmie%C5%9Bcie_w_Warszawie" title="Ulica Krakowskie Przedmieście w Warszawie">Krakowskim Przedmieściu</a> (marzec 1940)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Obwieszczenie_w_sprawie_utworzenia_dzielnicy_%C5%BCydowskiej_na_terenie_m._Warszawy_1940.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Obwieszczenie_w_sprawie_utworzenia_dzielnicy_%C5%BCydowskiej_na_terenie_m._Warszawy_1940.jpg/220px-Obwieszczenie_w_sprawie_utworzenia_dzielnicy_%C5%BCydowskiej_na_terenie_m._Warszawy_1940.jpg" decoding="async" width="220" height="299" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Obwieszczenie_w_sprawie_utworzenia_dzielnicy_%C5%BCydowskiej_na_terenie_m._Warszawy_1940.jpg/330px-Obwieszczenie_w_sprawie_utworzenia_dzielnicy_%C5%BCydowskiej_na_terenie_m._Warszawy_1940.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Obwieszczenie_w_sprawie_utworzenia_dzielnicy_%C5%BCydowskiej_na_terenie_m._Warszawy_1940.jpg/440px-Obwieszczenie_w_sprawie_utworzenia_dzielnicy_%C5%BCydowskiej_na_terenie_m._Warszawy_1940.jpg 2x" data-file-width="3113" data-file-height="4237" /></a><figcaption>„Dziennik Obwieszczeń Miasta Warszawy” z 18 października 1940 z listą ulic granicznych tworzonego getta</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Resettlement_of_Jews_to_the_Warsaw_Ghetto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Resettlement_of_Jews_to_the_Warsaw_Ghetto.jpg/220px-Resettlement_of_Jews_to_the_Warsaw_Ghetto.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Resettlement_of_Jews_to_the_Warsaw_Ghetto.jpg/330px-Resettlement_of_Jews_to_the_Warsaw_Ghetto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Resettlement_of_Jews_to_the_Warsaw_Ghetto.jpg/440px-Resettlement_of_Jews_to_the_Warsaw_Ghetto.jpg 2x" data-file-width="3958" data-file-height="2612" /></a><figcaption>Przymusowe przesiedlenie ludności żydowskiej z mniejszych miast i osiedli w dystrykcie warszawskim do getta (ul. <a href="/wiki/Ulica_Leszno_w_Warszawie" title="Ulica Leszno w Warszawie">Leszno</a> róg <a href="/wiki/Ulica_%C5%BBelazna_w_Warszawie" title="Ulica Żelazna w Warszawie">ul. Żelaznej</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Grzybowska_26.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Grzybowska_26.jpg/220px-Grzybowska_26.jpg" decoding="async" width="220" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Grzybowska_26.jpg/330px-Grzybowska_26.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Grzybowska_26.jpg/440px-Grzybowska_26.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="311" /></a><figcaption><a href="/wiki/Budynek_G%C5%82%C3%B3wny_Gminy_%C5%BBydowskiej_w_Warszawie" title="Budynek Główny Gminy Żydowskiej w Warszawie">Gmach Gminy Żydowskiej</a> przy <a href="/wiki/Ulica_Grzybowska_w_Warszawie" title="Ulica Grzybowska w Warszawie">ul. Grzybowskiej</a> 26/28, do sierpnia 1942 siedziba warszawskiego <a href="/wiki/Judenrat" title="Judenrat">Judenratu</a>. Tutaj 23 lipca 1942 popełnił samobójstwo <a href="/wiki/Adam_Czerniak%C3%B3w" title="Adam Czerniaków">Adam Czerniaków</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:The_Wall_of_ghetto_in_Warsaw_-_Building_on_Nazi-German_order_August_1940.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/The_Wall_of_ghetto_in_Warsaw_-_Building_on_Nazi-German_order_August_1940.jpg/220px-The_Wall_of_ghetto_in_Warsaw_-_Building_on_Nazi-German_order_August_1940.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/The_Wall_of_ghetto_in_Warsaw_-_Building_on_Nazi-German_order_August_1940.jpg/330px-The_Wall_of_ghetto_in_Warsaw_-_Building_on_Nazi-German_order_August_1940.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/The_Wall_of_ghetto_in_Warsaw_-_Building_on_Nazi-German_order_August_1940.jpg/440px-The_Wall_of_ghetto_in_Warsaw_-_Building_on_Nazi-German_order_August_1940.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="631" /></a><figcaption>Budowa murów getta na <a href="/wiki/Ulica_%C5%9Awi%C4%99tokrzyska_w_Warszawie" title="Ulica Świętokrzyska w Warszawie">ul. Świętokrzyskiej</a> (sierpień 1940)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_183-L14404,_Warschau,_Stra%C3%9Fenbahn_%22Nur_f%C3%BCr_Juden%22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Bundesarchiv_Bild_183-L14404%2C_Warschau%2C_Stra%C3%9Fenbahn_%22Nur_f%C3%BCr_Juden%22.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_183-L14404%2C_Warschau%2C_Stra%C3%9Fenbahn_%22Nur_f%C3%BCr_Juden%22.jpg" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Bundesarchiv_Bild_183-L14404%2C_Warschau%2C_Stra%C3%9Fenbahn_%22Nur_f%C3%BCr_Juden%22.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_183-L14404%2C_Warschau%2C_Stra%C3%9Fenbahn_%22Nur_f%C3%BCr_Juden%22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Bundesarchiv_Bild_183-L14404%2C_Warschau%2C_Stra%C3%9Fenbahn_%22Nur_f%C3%BCr_Juden%22.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_183-L14404%2C_Warschau%2C_Stra%C3%9Fenbahn_%22Nur_f%C3%BCr_Juden%22.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="563" /></a><figcaption>Tabliczka „Nur für Juden – Tylko dla Żydów” na warszawskim tramwaju (październik 1940)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-134-0791-29A,_Polen,_Ghetto_Warschau,_Ghettomauer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0791-29A%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettomauer.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0791-29A%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettomauer.jpg" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0791-29A%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettomauer.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0791-29A%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettomauer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0791-29A%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettomauer.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0791-29A%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettomauer.jpg 2x" data-file-width="796" data-file-height="505" /></a><figcaption>Mur getta dzielący <a href="/wiki/Plac_%C5%BBelaznej_Bramy" title="Plac Żelaznej Bramy">plac Żelaznej Bramy</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-270-0298-14,_Polen,_Ghetto_Warschau,_Br%C3%BCcke.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Bundesarchiv_Bild_101I-270-0298-14%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Br%C3%BCcke.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_101I-270-0298-14%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Br%C3%BCcke.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Bundesarchiv_Bild_101I-270-0298-14%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Br%C3%BCcke.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_101I-270-0298-14%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Br%C3%BCcke.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Bundesarchiv_Bild_101I-270-0298-14%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Br%C3%BCcke.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_101I-270-0298-14%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Br%C3%BCcke.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="513" /></a><figcaption>Drewniany most nad <a href="/wiki/Ulica_Ch%C5%82odna_w_Warszawie" title="Ulica Chłodna w Warszawie">ul. Chłodną</a>, jedna z czterech tego typu budowli wzniesionych w warszawskim getcie</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Children_in_the_Warsaw_Ghetto_05.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Children_in_the_Warsaw_Ghetto_05.jpg/220px-Children_in_the_Warsaw_Ghetto_05.jpg" decoding="async" width="220" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Children_in_the_Warsaw_Ghetto_05.jpg/330px-Children_in_the_Warsaw_Ghetto_05.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Children_in_the_Warsaw_Ghetto_05.jpg/440px-Children_in_the_Warsaw_Ghetto_05.jpg 2x" data-file-width="2141" data-file-height="2021" /></a><figcaption>Najmłodsi więźniowie getta na ul. Mariańskiej (1941)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-134-0782-24,_Polen,_Ghetto_Warschau,_Markt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0782-24%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Markt.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0782-24%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Markt.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0782-24%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Markt.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0782-24%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Markt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0782-24%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Markt.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0782-24%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Markt.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="514" /></a><figcaption>Przeludnienie dzielnicy zamkniętej (<a href="/wiki/Ulica_Smocza_w_Warszawie" title="Ulica Smocza w Warszawie">ul. Smocza</a>, 1941)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-134-0766-20,_Polen,_Ghetto_Warschau,_Juden_auf_LKW.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0766-20%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Juden_auf_LKW.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0766-20%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Juden_auf_LKW.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0766-20%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Juden_auf_LKW.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0766-20%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Juden_auf_LKW.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0766-20%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Juden_auf_LKW.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0766-20%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Juden_auf_LKW.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="512" /></a><figcaption>Transport do pracy poza getto, (<a href="/wiki/Ulica_Grzybowska_w_Warszawie" title="Ulica Grzybowska w Warszawie">ul. Grzybowska</a>, 1941)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_Ghetto_Heinz_Auerswald_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Warsaw_Ghetto_Heinz_Auerswald_01.jpg/220px-Warsaw_Ghetto_Heinz_Auerswald_01.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Warsaw_Ghetto_Heinz_Auerswald_01.jpg/330px-Warsaw_Ghetto_Heinz_Auerswald_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Warsaw_Ghetto_Heinz_Auerswald_01.jpg/440px-Warsaw_Ghetto_Heinz_Auerswald_01.jpg 2x" data-file-width="5167" data-file-height="3432" /></a><figcaption>Obwieszczenie <a href="/wiki/Heinz_Auerswald" title="Heinz Auerswald">Heinza Auerswalda</a> z 17 listopada 1941 o wykonaniu pierwszego wyroku śmierci na ośmiu Żydach za „nieuprawnione opuszczenie dzielnicy żydowskiej”</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-134-0783-06,_Polen,_Ghetto_Warschau,_Leichensammelstelle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0783-06%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Leichensammelstelle.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0783-06%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Leichensammelstelle.jpg" decoding="async" width="220" height="137" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0783-06%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Leichensammelstelle.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0783-06%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Leichensammelstelle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0783-06%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Leichensammelstelle.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0783-06%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Leichensammelstelle.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="499" /></a><figcaption>W latach 1940–42 w getcie, głównie z głodu, zimna i chorób, zmarło ok. 92 tys. osób</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-134-0771A-39,_Polen,_Ghetto_Warschau,_Kind_in_Lumpen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0771A-39%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Kind_in_Lumpen.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0771A-39%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Kind_in_Lumpen.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0771A-39%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Kind_in_Lumpen.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0771A-39%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Kind_in_Lumpen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0771A-39%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Kind_in_Lumpen.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0771A-39%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Kind_in_Lumpen.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="512" /></a><figcaption>Mieszkańcy getta na <a href="/wiki/Ulica_Leszno_w_Warszawie" title="Ulica Leszno w Warszawie">ul. Leszno</a> (1941). Widoczna leżąca ofiara głodu</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zw%C5%82oki_dzieci_getto_warszawskie_05.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Zw%C5%82oki_dzieci_getto_warszawskie_05.jpg/220px-Zw%C5%82oki_dzieci_getto_warszawskie_05.jpg" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Zw%C5%82oki_dzieci_getto_warszawskie_05.jpg/330px-Zw%C5%82oki_dzieci_getto_warszawskie_05.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Zw%C5%82oki_dzieci_getto_warszawskie_05.jpg/440px-Zw%C5%82oki_dzieci_getto_warszawskie_05.jpg 2x" data-file-width="2160" data-file-height="1514" /></a><figcaption>Zwłoki zmarłych zebrane z ulic getta</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_ghetto_-_infant_corpse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Warsaw_ghetto_-_infant_corpse.jpg/220px-Warsaw_ghetto_-_infant_corpse.jpg" decoding="async" width="220" height="367" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Warsaw_ghetto_-_infant_corpse.jpg/330px-Warsaw_ghetto_-_infant_corpse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7b/Warsaw_ghetto_-_infant_corpse.jpg 2x" data-file-width="360" data-file-height="600" /></a><figcaption>Zmarłe z głodu żydowskie niemowlę. Fotografia z książki Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942, w której opublikowano przekazane na stronę „aryjską” wyniki badań nad głodem prowadzonych przez grupę żydowskich lekarzy w dzielnicy zamkniętej</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_N_1576_Bild-003,_Warschau,_Bettelnde_Kinder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Bundesarchiv_N_1576_Bild-003%2C_Warschau%2C_Bettelnde_Kinder.jpg/220px-Bundesarchiv_N_1576_Bild-003%2C_Warschau%2C_Bettelnde_Kinder.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Bundesarchiv_N_1576_Bild-003%2C_Warschau%2C_Bettelnde_Kinder.jpg/330px-Bundesarchiv_N_1576_Bild-003%2C_Warschau%2C_Bettelnde_Kinder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Bundesarchiv_N_1576_Bild-003%2C_Warschau%2C_Bettelnde_Kinder.jpg/440px-Bundesarchiv_N_1576_Bild-003%2C_Warschau%2C_Bettelnde_Kinder.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="514" /></a><figcaption>Głodujące żydowskie dzieci. Jedna z nielicznych fotografii barwnych wykonanych w getcie</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-134-0792-27,_Polen,_Ghetto_Warschau,_Ghettopolizei.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0792-27%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettopolizei.jpg/225px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0792-27%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettopolizei.jpg" decoding="async" width="225" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0792-27%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettopolizei.jpg/338px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0792-27%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettopolizei.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Bundesarchiv_Bild_101I-134-0792-27%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettopolizei.jpg/450px-Bundesarchiv_Bild_101I-134-0792-27%2C_Polen%2C_Ghetto_Warschau%2C_Ghettopolizei.jpg 2x" data-file-width="796" data-file-height="503" /></a><figcaption>Oddział warszawskiej <a href="/wiki/J%C3%BCdischer_Ordnungsdienst" title="Jüdischer Ordnungsdienst">Żydowskiej Służby Porządkowej</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Death_penalty_for_Jews_outside_ghetto_and_for_Poles_helping_Jews_anyway_1941.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Death_penalty_for_Jews_outside_ghetto_and_for_Poles_helping_Jews_anyway_1941.jpg/220px-Death_penalty_for_Jews_outside_ghetto_and_for_Poles_helping_Jews_anyway_1941.jpg" decoding="async" width="220" height="341" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Death_penalty_for_Jews_outside_ghetto_and_for_Poles_helping_Jews_anyway_1941.jpg/330px-Death_penalty_for_Jews_outside_ghetto_and_for_Poles_helping_Jews_anyway_1941.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Death_penalty_for_Jews_outside_ghetto_and_for_Poles_helping_Jews_anyway_1941.jpg/440px-Death_penalty_for_Jews_outside_ghetto_and_for_Poles_helping_Jews_anyway_1941.jpg 2x" data-file-width="716" data-file-height="1111" /></a><figcaption>Obwieszczenie gubernatora <a href="/wiki/Ludwig_Fischer_(prawnik)" title="Ludwig Fischer (prawnik)">Fischera</a> z 10 listopada 1941 o karze śmierci za „nieuprawnione opuszczenie żydowskich dzielnic mieszkaniowych”</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Grossaktion_Warsaw_1942_poster.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Grossaktion_Warsaw_1942_poster.jpg/220px-Grossaktion_Warsaw_1942_poster.jpg" decoding="async" width="220" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Grossaktion_Warsaw_1942_poster.jpg/330px-Grossaktion_Warsaw_1942_poster.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Grossaktion_Warsaw_1942_poster.jpg/440px-Grossaktion_Warsaw_1942_poster.jpg 2x" data-file-width="3839" data-file-height="5590" /></a><figcaption>Wydane na rozkaz Niemców obwieszczenie warszawskiej Rady Żydowskiej z 22 lipca 1942 rozpoczynające wielką akcję deportacyjną mieszkańców warszawskiego getta do <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">obozu zagłady w Treblince</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Grossaktion_Warsaw_1942.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Grossaktion_Warsaw_1942.jpg/220px-Grossaktion_Warsaw_1942.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Grossaktion_Warsaw_1942.jpg/330px-Grossaktion_Warsaw_1942.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Grossaktion_Warsaw_1942.jpg/440px-Grossaktion_Warsaw_1942.jpg 2x" data-file-width="2949" data-file-height="2367" /></a><figcaption>Wielka akcja wysiedleńcza</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Umschlagplatz_Warsaw_Ghetto_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Umschlagplatz_Warsaw_Ghetto_01.jpg/220px-Umschlagplatz_Warsaw_Ghetto_01.jpg" decoding="async" width="220" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Umschlagplatz_Warsaw_Ghetto_01.jpg/330px-Umschlagplatz_Warsaw_Ghetto_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Umschlagplatz_Warsaw_Ghetto_01.jpg/440px-Umschlagplatz_Warsaw_Ghetto_01.jpg 2x" data-file-width="814" data-file-height="503" /></a><figcaption>Żydzi oczekujący na transport na <a href="/wiki/Umschlagplatz_w_Warszawie" title="Umschlagplatz w Warszawie">Umschlagplatzu</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Og%C5%82oszenie_getta_szcz%C4%85tkowe_dystrykt_warszawski_1943.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Og%C5%82oszenie_getta_szcz%C4%85tkowe_dystrykt_warszawski_1943.jpg/220px-Og%C5%82oszenie_getta_szcz%C4%85tkowe_dystrykt_warszawski_1943.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Og%C5%82oszenie_getta_szcz%C4%85tkowe_dystrykt_warszawski_1943.jpg/330px-Og%C5%82oszenie_getta_szcz%C4%85tkowe_dystrykt_warszawski_1943.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Og%C5%82oszenie_getta_szcz%C4%85tkowe_dystrykt_warszawski_1943.jpg/440px-Og%C5%82oszenie_getta_szcz%C4%85tkowe_dystrykt_warszawski_1943.jpg 2x" data-file-width="2655" data-file-height="1941" /></a><figcaption>Zarządzenie gubernatora <a href="/wiki/Ludwig_Fischer_(prawnik)" title="Ludwig Fischer (prawnik)">Ludwiga Fischera</a> z 16 listopada 1942 w sprawie utworzenia sześciu gett szczątkowych w <a href="/wiki/Dystrykt_warszawski" title="Dystrykt warszawski">dystrykcie warszawskim</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_-_26552.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_-_26552.jpg/220px-Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_-_26552.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_-_26552.jpg/330px-Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_-_26552.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_-_26552.jpg/440px-Stroop_Report_-_Warsaw_Ghetto_Uprising_-_26552.jpg 2x" data-file-width="1819" data-file-height="1331" /></a><figcaption><a href="/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim" title="Powstanie w getcie warszawskim">Powstanie w getcie warszawskim</a>. Płonące podpalone przez Niemców kamienice przy ulicy <a href="/wiki/Ulica_Ludwika_Zamenhofa_w_Warszawie" title="Ulica Ludwika Zamenhofa w Warszawie">Zamenhofa</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_Ghetto_burning_1943_05.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Warsaw_Ghetto_burning_1943_05.jpg/220px-Warsaw_Ghetto_burning_1943_05.jpg" decoding="async" width="220" height="307" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Warsaw_Ghetto_burning_1943_05.jpg/330px-Warsaw_Ghetto_burning_1943_05.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Warsaw_Ghetto_burning_1943_05.jpg/440px-Warsaw_Ghetto_burning_1943_05.jpg 2x" data-file-width="1072" data-file-height="1497" /></a><figcaption>Mieszkańcy Warszawy patrzący na płonące getto</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aerial_photograph_of_the_destroyed_Warsaw_Ghetto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Aerial_photograph_of_the_destroyed_Warsaw_Ghetto.jpg/220px-Aerial_photograph_of_the_destroyed_Warsaw_Ghetto.jpg" decoding="async" width="220" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Aerial_photograph_of_the_destroyed_Warsaw_Ghetto.jpg/330px-Aerial_photograph_of_the_destroyed_Warsaw_Ghetto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Aerial_photograph_of_the_destroyed_Warsaw_Ghetto.jpg/440px-Aerial_photograph_of_the_destroyed_Warsaw_Ghetto.jpg 2x" data-file-width="1091" data-file-height="992" /></a><figcaption>Zdjęcie lotnicze z widocznym zniszczonym przez Niemców gettem wykonane prawdopodobnie w listopadzie 1944 roku</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_Ghetto_after_WWII_04.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Warsaw_Ghetto_after_WWII_04.jpg/220px-Warsaw_Ghetto_after_WWII_04.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Warsaw_Ghetto_after_WWII_04.jpg/330px-Warsaw_Ghetto_after_WWII_04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Warsaw_Ghetto_after_WWII_04.jpg/440px-Warsaw_Ghetto_after_WWII_04.jpg 2x" data-file-width="4074" data-file-height="2548" /></a><figcaption>Teren dawnego getta po wojnie</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_Ghetto_after_the_war_and_St_Augustine_Church.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Warsaw_Ghetto_after_the_war_and_St_Augustine_Church.jpg/220px-Warsaw_Ghetto_after_the_war_and_St_Augustine_Church.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Warsaw_Ghetto_after_the_war_and_St_Augustine_Church.jpg/330px-Warsaw_Ghetto_after_the_war_and_St_Augustine_Church.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Warsaw_Ghetto_after_the_war_and_St_Augustine_Church.jpg/440px-Warsaw_Ghetto_after_the_war_and_St_Augustine_Church.jpg 2x" data-file-width="1813" data-file-height="1391" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Augustyna_w_Warszawie" title="Kościół św. Augustyna w Warszawie">Kościół św. Augustyna</a> wśród ruin getta</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Skrzynki_i_ba%C5%84ki_po_mleku_Archiwum_Ringelbluma.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Skrzynki_i_ba%C5%84ki_po_mleku_Archiwum_Ringelbluma.jpg/220px-Skrzynki_i_ba%C5%84ki_po_mleku_Archiwum_Ringelbluma.jpg" decoding="async" width="220" height="102" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Skrzynki_i_ba%C5%84ki_po_mleku_Archiwum_Ringelbluma.jpg/330px-Skrzynki_i_ba%C5%84ki_po_mleku_Archiwum_Ringelbluma.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Skrzynki_i_ba%C5%84ki_po_mleku_Archiwum_Ringelbluma.jpg/440px-Skrzynki_i_ba%C5%84ki_po_mleku_Archiwum_Ringelbluma.jpg 2x" data-file-width="2450" data-file-height="1138" /></a><figcaption>Trzy z dziesięciu metalowych skrzynek oraz dwie bańki na mleko, w których ukryto materiały <a href="/wiki/Oneg_Szabat" title="Oneg Szabat">Oneg Szabat</a></figcaption></figure> Getto warszawskie<a href="#cite_note-2">[1]</a><a href="#cite_note-3">[2]</a><a href="#cite_note-4">[3]</a> – <a href="/wiki/Getto" title="Getto">getto</a> dla ludności <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowskiej</a> utworzone przez władze <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">niemieckie</a> w <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawie</a> 2 października 1940, a zamknięte i odizolowane od reszty miasta 16 listopada 1940. Było największym gettem w <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnym Gubernatorstwie</a> i całej okupowanej <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a>. W kwietniu 1941 w obrębie murów „dzielnicy zamkniętej” mieszkało ok. 450 tys. osób<a href="#cite_note-Sakowska29-5">[4]</a>. W wyniku <a href="/wiki/Wielka_akcja_deportacyjna_w_getcie_warszawskim" title="Wielka akcja deportacyjna w getcie warszawskim">wielkiej akcji deportacyjnej</a>, trwającej od 22 lipca do 21 września 1942, ok. 75% mieszkańców getta zostało wywiezionych i zamordowanych w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">obozie zagłady w Treblince</a>. W sierpniu 1942 południowa część getta (tzw. małe getto) została włączona do „aryjskiej” części miasta. W części północnej pozostało ok. 60 tys. Żydów. Większość z nich pracowała w działających w getcie niemieckich zakładach produkcyjnych (tzw. szopach). Getto zostało zlikwidowane po <a href="/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim" title="Powstanie w getcie warszawskim">powstaniu</a> w maju 1943. Po wywiezieniu pozostałych przy życiu mieszkańców do Treblinki oraz obozów w <a href="/wiki/Dystrykt_lubelski" title="Dystrykt lubelski">dystrykcie lubelskim</a> zabudowa „dzielnicy żydowskiej” została na rozkaz Niemców zburzona. Łączna liczba ofiar getta warszawskiego szacowana jest na ok. 400 tys. osób, z czego ok. 92 tys. zginęło lub zmarło w Warszawie (głównie ofiary głodu i chorób), a ok. 300 tys. w obozie zagłady w Treblince i w trakcie dwóch akcji wysiedleńczych. Dawni mieszkańcy getta stanowili także dużą część ofiar <a href="/wiki/Aktion_Erntefest" title="Aktion Erntefest">akcji „Erntefest”</a> przeprowadzonej w obozach w dystrykcie lubelskim w listopadzie 1943. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Położenie_żydowskich_mieszkańców_Warszawy_do_listopada_1940">Położenie żydowskich mieszkańców Warszawy do listopada 1940</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Położenie żydowskich mieszkańców Warszawy do listopada 1940" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Położenie żydowskich mieszkańców Warszawy do listopada 1940">edytuj kod</a>]</div> W 1938 w Warszawie mieszkało 368 394 Żydów, co stanowiło 29,1% mieszkańców stolicy<a href="#cite_note-6">[5]</a>. W 1939 Warszawa była największym skupiskiem Żydów w <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a> oraz drugim – po <a href="/wiki/Nowy_Jork" title="Nowy Jork">Nowym Jorku</a> – na świecie<a href="#cite_note-7">[6]</a>. Podczas <a href="/wiki/Obrona_Warszawy_(1939)" title="Obrona Warszawy (1939)">obrony miasta</a> we wrześniu 1939 <a href="/wiki/Dzielnica_p%C3%B3%C5%82nocna_w_Warszawie" title="Dzielnica północna w Warszawie">dzielnica żydowska</a> była <a href="/wiki/Bombardowanie_Warszawy_(1939)" title="Bombardowanie Warszawy (1939)">bombardowana</a> przez Niemców ze szczególną zaciekłością<a href="#cite_note-8">[7]</a><a href="#cite_note-9">[8]</a>. Według spisu ludności żydowskiej, przeprowadzonego 28 października 1939 na polecenie niemieckich władz okupacyjnych, w Warszawie mieszkało wtedy 359 827 Żydów<a href="#cite_note-Sakowska29-5">[4]</a>. Liczba ludności żydowskiej zaczęła w kolejnych miesiącach rosnąć w wyniku przesiedlenia do stolicy w okresie od listopada 1939 do października 1940 ok. 90 tys. Żydów usuwanych z okupowanych terenów Polski włączonych bezpośrednio do <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a> (przede wszystkim z <a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łodzi</a> i <a href="/wiki/Rejencja_ciechanowska" title="Rejencja ciechanowska">rejencji ciechanowskiej</a>)<a href="#cite_note-Engeling59-10">[9]</a>. 13 listopada 1939, w odwecie za zastrzelenie na tej posesji przez Pinkusa Zylberrynga <a href="/wiki/Policja_Polska_Generalnego_Gubernatorstwa" title="Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa">polskiego policjanta</a>, Niemcy aresztowali 53 mieszkańców kamienicy przy <a href="/wiki/Ulica_Nalewki_w_Warszawie" title="Ulica Nalewki w Warszawie">ul. Nalewki</a> 9<a href="#cite_note-Engeling59-10">[9]</a>. Pomimo wpłacenia 300 tys. zł kontrybucji, wszyscy aresztowani 21 listopada 1939 zostali zamordowani<a href="#cite_note-Engeling59-10">[9]</a>. Była to pierwsza zbiorowa egzekucja Żydów w Warszawie<a href="#cite_note-11">[10]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dyskryminacja_społeczna_i_ekonomiczna">Dyskryminacja społeczna i ekonomiczna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Dyskryminacja społeczna i ekonomiczna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dyskryminacja społeczna i ekonomiczna">edytuj kod</a>]</div> Prześladowania ludności żydowskiej rozpoczęły się natychmiast po wkroczeniu <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">wojsk niemieckich</a> do miasta 1 października 1939<a href="#cite_note-Szarota40-12">[11]</a>. Wymagano kłaniania się, znieważano żydowskie kobiety, bito i znęcano się nad osobami starszymi i dziećmi, zrzucano nakrycia głowy, zaprzęgano do wozów, obcinano brody, zatrzymywano na ulicy każąc wykonywać ćwiczenia gimnastyczne lub zapędzano do najcięższych prac<a href="#cite_note-Szarota40-12">[11]</a>. Po utworzeniu <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnego Gubernatorstwa</a> (26 października) władze niemieckie rozpoczęły wydawanie kolejnych zarządzeń dyskryminujących żydowskich mieszkańców stolicy oraz sankcjonujących pierwsze represje<a href="#cite_note-Szarota40-12">[11]</a>. W październiku 1939 „aryjskie” sklepy i kawiarnie otrzymały zakaz obsługiwania klientów żydowskich<a href="#cite_note-Drozdowski338-13">[12]</a>. Zablokowano konta bankowe i depozyty należące do Żydów, ograniczając wypłaty do 250 zł tygodniowo i wprowadzając jednocześnie zakaz posiadania gotówki powyżej 2000 zł<a href="#cite_note-Engelking58-14">[13]</a>. Zarządowi Miejskiemu zakazano udzielania pomocy ludności żydowskiej i nakazano zwolnienie żydowskich pracowników<a href="#cite_note-15">[14]</a>. W listopadzie 1939 żydowskie przedsiębiorstwa objęto przymusowym zarządem komisarycznym<a href="#cite_note-Engelking59-16">[15]</a> (co w praktyce oznaczało <a href="/wiki/Wyw%C5%82aszczenie_(prawo)" title="Wywłaszczenie (prawo)">wywłaszczenie</a>)<a href="#cite_note-Leociak15-17">[16]</a>. W grudniu <a href="/wiki/Lombard_(instytucja)" title="Lombard (instytucja)">lombardom</a> zakazano zwracania Żydom zastawionych przedmiotów<a href="#cite_note-18">[17]</a>. W tym samym miesiącu wprowadzono obowiązek rejestracji żydowskiego majątku oraz przymus pracy dla Żydów – mężczyzn w wieku od 14 do 60 lat<a href="#cite_note-Sakowska42-19">[18]</a>. Przed utworzeniem getta Żydzi pracowali w ok. 130 miejscach na terenie Warszawy (tzw. placówkach)<a href="#cite_note-20">[19]</a>, m.in. obiektach należących do policji, wojska, <a href="/wiki/Generalna_Dyrekcja_Kolei_Wschodniej" title="Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej">kolei</a> i poczty, a także przy odgruzowywaniu i oczyszczaniu miasta. Przymus pracy wynosił dwa dni w tygodniu, a praca, często połączona z biciem i szykanami, trwała do 12 godzin dziennie<a href="#cite_note-21">[20]</a>. W sierpniu 1940 obowiązkowi pracy przymusowej podlegało 105 tys. Żydów<a href="#cite_note-22">[21]</a>. W latach 1940–1943 Niemcy przymusowo zatrudniali Żydów przy budowie <a href="/wiki/Wa%C5%82_przeciwpowodziowy" title="Wał przeciwpowodziowy">wałów przeciwpowodziowych</a> na prawym brzegu <a href="/wiki/Wis%C5%82a" title="Wisła">Wisły</a> od <a href="/wiki/Fort_%C5%9Aliwickiego_Cytadeli_Warszawskiej" title="Fort Śliwickiego Cytadeli Warszawskiej">fortu Śliwickiego</a> do <a href="/wiki/Rajszew_(wie%C5%9B)" title="Rajszew (wieś)">Rajszewa</a>; wielu z nich zginęło i zostało tam pogrzebanych<a href="#cite_note-23">[22]</a>. Jeden z obozów pracy, w którym mieszkali, znajdował się w <a href="/wiki/Piekie%C5%82ko_(Warszawa)" title="Piekiełko (Warszawa)">Piekiełku</a><a href="#cite_note-24">[23]</a>. Zarządzeniem gubernatora <a href="/wiki/Dystrykt_warszawski" title="Dystrykt warszawski">dystryktu warszawskiego</a> <a href="/wiki/Ludwig_Fischer_(prawnik)" title="Ludwig Fischer (prawnik)">Ludwiga Fischera</a> z 24 listopada 1939 r. Żydzi w wieku od 12 lat zostali objęci obowiązkiem noszenia na prawym „przedramieniu ubrania wierzchniego” białej opaski, na której „narysowana ma być żydowska niebieska gwiazda”. Na potrzeby tego wymogu określono, że Żydem jest osoba „wyznania żydowskiego”, jak również taka, której przynajmniej jedno z rodziców było lub jest Żydem<a href="#cite_note-25">[24]</a>. Jednakże równoczesnym aktem wyższego rzędu, tj. rozporządzeniem Generalnego Gubernatora, wprowadzono na terenie całego Generalnego Gubernatorstwa obowiązek noszenia na prawym rękawie odzieży wierzchniej białej opaski z niebieską „gwiazdą syjonu” (<a href="/wiki/Gwiazda_Dawida" title="Gwiazda Dawida">Gwiazda Dawida</a>) przez wszystkich Żydów już powyżej 10. roku życia<a href="#cite_note-26">[25]</a>. Wprowadzenie opasek pogorszyło sytuację Żydów, gdyż ułatwiało zatrzymywanie do robót przymusowych, rabunek mienia oraz szykany<a href="#cite_note-27">[26]</a>. Wraz z coraz surowszymi karami za nieprzestrzeganie nakazu noszenia opasek wzrastało także zagrożenie szantażami ze strony <a href="/wiki/Szmalcownik" title="Szmalcownik">szmalcowników</a><a href="#cite_note-28">[27]</a>. Symbolem Gwiazdy Dawida zaczęto także znakować sklepy i warsztaty żydowskie<a href="#cite_note-Sakowska42-19">[18]</a>. Ich właściciele zostali jednak zwolnieni z wprowadzonego pod koniec 1939 obowiązku wywieszania niemieckich szyldów – prawdopodobnie władze okupacyjne nie chciały, aby napisy w językach <a href="/wiki/Jidysz" title="Jidysz">jidysz</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebrajskim</a> sąsiadowały z napisami w języku <a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niemieckim</a><a href="#cite_note-29">[28]</a>. Późniejszym rozporządzeniem Generalnego Gubernatora uściślono pojęcie Żyda w rozumieniu przepisów okupacyjnych. Według odpowiedniego aktu z 24 lipca 1940, Żydem była każda osoba, będąca byłym obywatelem polskim lub osobą bez przynależności państwowej, jeżeli posiadała co najmniej troje dziadków „pochodzenia czysto żydowskiego” (za Żyda „pochodzenia czysto żydowskiego“ uznano bezwzględnie każdego z dziadków, który należał do żydowskiej gminy wyznaniowej). Osoba, której dwoje dziadków było „pochodzenia czysto żydowskiego”, również była uważana za Żyda, o ile spełniała jeden z dodatkowych warunków wyszczególnionych w rozporządzeniu, tj. jeżeli należała do żydowskiej gminy wyznaniowej 1 września 1939 lub po tej dacie albo pozostawała w związku małżeńskim z Żydem, albo urodziła się po 31 maja 1941 z obcowania pozamałżeńskiego z Żydem. Ponadto za Żyda uważano każdego, kto był Żydem według przepisów prawnych obowiązujących w Rzeszy<a href="#cite_note-30">[29]</a>. W styczniu 1940 zamknięto synagogi (zakazując jednocześnie zbiorowych modłów w mieszkaniach prywatnych)<a href="#cite_note-Sakowska42-19">[18]</a> oraz <a href="/wiki/Mykwa" title="Mykwa">mykwy</a><a href="#cite_note-Leociak15-17">[16]</a>. W tym samym miesiącu Żydom zabroniono wstępu do bibliotek publicznych<a href="#cite_note-Drozdowski338-13">[12]</a>. 26 stycznia 1940 zakazano im korzystania z kolei<a href="#cite_note-Szarota42-31">[30]</a>, a w lutym przedsiębiorcom nakazano zwolnienie żydowskich pracowników<a href="#cite_note-32">[31]</a>. W połowie 1940 rozpoczęto przejmowanie kamienic należących do Żydów, a także obiektów i przedsiębiorstw związanych z ochroną zdrowia, m.in. aptek i gabinetów dentystycznych. Zamknięto także żydowskie księgarnie i biblioteki<a href="#cite_note-Sakowska41-33">[32]</a>. Cofnięto koncesje żydowskim dorożkarzom, lekarzom-Żydom zabroniono leczenia „aryjskich” pacjentów, a pacjentów-Żydów usunięto z miejskich szpitali. Żydzi zostali także wyłączeni z systemu ubezpieczeń społecznych<a href="#cite_note-Drozdowski338-13">[12]</a>. Wstrzymano wypłaty zasiłków Żydom-emerytom państwowym, inwalidom wojennym, a także wdowom i sierotom po poległych żołnierzach<a href="#cite_note-Sakowska42-19">[18]</a>. Władze niemieckie zarządziły skreślenie <a href="/wiki/Adwokat" title="Adwokat">adwokatów</a> pochodzenia żydowskiego z listy adwokackiej (Żydzi stanowili ok. 40% członków warszawskiej <a href="/wiki/Adwokatura" title="Adwokatura">adwokatury</a>)<a href="#cite_note-Szarota93-34">[33]</a>. Chcąc nadać tej decyzji pozory legalności, komisaryczny dziekan rozwiązanej w grudniu 1939 Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie <a href="/wiki/Volksdeutsche" title="Volksdeutsche">volksdeutsch</a> Edward Wilhelm von Wendorff zarządził głosowanie w tej sprawie wśród 15 najbardziej znanych warszawskich adwokatów, wchodzących w skład tzw. Rady Przybocznej<a href="#cite_note-Szarota93-34">[33]</a>. Ku zaskoczeniu Niemców, 14 z nich opowiedziało się przeciwko pozbawieniu prawa wykonywania zawodu przez Żydów<a href="#cite_note-35">[34]</a>, powołując się na odpowiednie artykuły <a href="/wiki/Konwencje_haskie_z_1899_i_1907_roku" title="Konwencje haskie z 1899 i 1907 roku">konwencji haskiej</a><a href="#cite_note-36">[35]</a>. Zgodnie z zapowiedzią, głosujących na „nie” skreślono z listy adwokatów<a href="#cite_note-37">[36]</a>. Ponieważ Polacy w dalszym ciągu próbowali dowieść, że dokonane wykluczenie Żydów z zawodu jest z punktu widzenia prawa niedopuszczalne, „w rezultacie tego ataku przeciw zarządzeniom niemieckiej administracji sądowniczej” dokonano aresztowań wśród członków warszawskiej palestry<a href="#cite_note-38">[37]</a>. W lipcu 1940 Żydom zakazano wstępu do miejskich parków, siadania na ławkach w miejscach publicznych oraz chodzenia po reprezentacyjnych ulicach miasta<a href="#cite_note-Szarota42-31">[30]</a>. We wrześniu Żydom zakazano wstępu na <a href="/wiki/Plac_marsz._J%C3%B3zefa_Pi%C5%82sudskiego_w_Warszawie" title="Plac marsz. Józefa Piłsudskiego w Warszawie">plac Piłsudskiego</a> (przemianowany w tym samym czasie na Adolf-Hitler-Platz)<a href="#cite_note-Szarota42-31">[30]</a>. We wrześniu 1940 wprowadzono również segregację ludności polskiej w tramwajach (wydzielone części wagonów <a href="/wiki/Nur_f%C3%BCr_Deutsche" title="Nur für Deutsche">Nur für Deutsche</a> wprowadzono już w październiku 1939)<a href="#cite_note-39">[38]</a>. Od września 1940 Żydzi mogli korzystać wyłącznie ze specjalnych wagonów tramwajowych z biało-żółtymi lub żółtymi tarczami numerowymi, oznaczonymi dodatkowo tablicą z Gwiazdą Dawida za przednią szybą oraz tablicą „Nur für Juden – Tylko dla Żydów” w górnej części jednego z okien<a href="#cite_note-40">[39]</a>. Ludności żydowskiej całkowicie zakazano także korzystania z 15 linii tramwajowych oraz jednej linii autobusowej<a href="#cite_note-41">[40]</a>. Od czerwca 1940 Żydzi zaczęli być dyskryminowani jeżeli chodzi o długość <a href="/wiki/Godzina_policyjna" title="Godzina policyjna">godziny policyjnej</a>. Została ona wtedy przesunięta – ale tylko dla ludności „aryjskiej” – z 21 na 22. Po jej kolejnym przesunięciu w październiku 1940 (z okazji pierwszej rocznicy utworzenia Generalnego Gubernatorstwa) z 22 na 23, Żydzi mogli pozostawać na ulicach poza murami tworzonego getta do 19, a w obrębie jego murów – do 21<a href="#cite_note-42">[41]</a>. Zmieniono także nazwy warszawskich ulic upamiętniające zasłużonych dla polskiej historii i kultury Żydów m.in. <a href="/wiki/Ulica_Ludwika_Zamenhofa_w_Warszawie" title="Ulica Ludwika Zamenhofa w Warszawie">Ludwika Zamenhofa</a>, Bera Meiselsa oraz Berka Joselewicza<a href="#cite_note-43">[42]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Judenrat">Judenrat</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Judenrat" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Judenrat">edytuj kod</a>]</div> 4 października<a href="#cite_note-44">[43]</a> (według innego źródła 7 października<a href="#cite_note-Engelking58-14">[13]</a>) 1939 władze niemieckie utworzyły w Warszawie Radę Żydowską (Judenrat). Pierwszym przewodniczącym składającej się z 24 radców Rady został <a href="/wiki/Adam_Czerniak%C3%B3w" title="Adam Czerniaków">Adam Czerniaków</a>, mianowany komisarycznym prezesem Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Warszawie jeszcze przez prezydenta Warszawy <a href="/wiki/Stefan_Starzy%C5%84ski" title="Stefan Starzyński">Stefana Starzyńskiego</a> 23 września<a href="#cite_note-Sakowska26-45">[44]</a>. Funkcję wiceprzewodniczącego Rady objął <a href="/wiki/Marek_Lichtenbaum" title="Marek Lichtenbaum">Marek Lichtenbaum</a><a href="#cite_note-46">[45]</a>. Judenrat miał bardzo rozbudowaną, skomplikowaną i zmieniającą się w czasie strukturę<a href="#cite_note-Leociak18-47">[46]</a>. Składał się z ponad 20 wydziałów i zatrudniał ok. 2000 urzędników<a href="#cite_note-Dunin-Wąsowicz287-48">[47]</a>. Do sierpnia 1942 jego główna siedziba znajdowała się w przedwojennej <a href="/wiki/Budynek_G%C5%82%C3%B3wny_Gminy_%C5%BBydowskiej_w_Warszawie" title="Budynek Główny Gminy Żydowskiej w Warszawie">siedzibie Gminy Żydowskiej</a> przy <a href="/wiki/Ulica_Grzybowska_w_Warszawie" title="Ulica Grzybowska w Warszawie">ul. Grzybowskiej</a> 26/28<a href="#cite_note-Dunin-Wąsowicz287-48">[47]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zajścia_antyżydowskie_w_marcu_1940">Zajścia antyżydowskie w marcu 1940</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Zajścia antyżydowskie w marcu 1940" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zajścia antyżydowskie w marcu 1940">edytuj kod</a>]</div> W ostatniej dekadzie marca 1940, na kilka dni przed oraz w czasie <a href="/wiki/Wielkanoc" title="Wielkanoc">Świąt Wielkanocnych</a>, w Warszawie doszło do zajść antyżydowskich na dużą skalę, opisywanych często jako <a href="/wiki/Pogrom" title="Pogrom">pogrom</a><a href="#cite_note-49">[48]</a><a href="#cite_note-50">[49]</a><a href="#cite_note-51">[50]</a>. Grupy chuliganów wybijały szyby wystawowe, rabowały żydowskie sklepy i mieszkania oraz biły na ulicach przechodniów z opaskami z gwiazdą Dawida<a href="#cite_note-Engelking79-52">[51]</a>. Mieszkańcy Warszawy na ogół pozostawali bierni wobec czynnych napadów na Żydów<a href="#cite_note-53">[52]</a><a href="#cite_note-54">[53]</a>. Wydarzenia, prawdopodobnie inspirowane przez Niemców, były przez nich filmowane jako dowód <a href="/wiki/Antysemityzm" title="Antysemityzm">antysemickich</a> postaw polskiego społeczeństwa<a href="#cite_note-55">[54]</a>. Pomogły także uzasadnić utworzenie getta koniecznością ochrony Żydów przed atakami ze strony Polaków<a href="#cite_note-Engelking79-52">[51]</a>. Zajścia antyżydowskie zostały potępione przez polską prasę podziemną<a href="#cite_note-56">[55]</a>. Dochodziło do nich jednak nadal, chociaż już na znacznie mniejszą skalę, w kolejnych miesiącach<a href="#cite_note-57">[56]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przygotowania_do_utworzenia_getta">Przygotowania do utworzenia getta</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Przygotowania do utworzenia getta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przygotowania do utworzenia getta">edytuj kod</a>]</div> W styczniu 1940 w urzędzie gubernatora <a href="/wiki/Dystrykt_warszawski" title="Dystrykt warszawski">dystryktu warszawskiego</a> powstał Wydział Przesiedleń (Umsiedlung), którego kierownikiem został SA-Standartenführer <a href="/w/index.php?title=Waldemar_Sch%C3%B6n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Waldemar Schön (strona nie istnieje)">Waldemar Schön</a><a href="#cite_note-Leociak16-58">[57]</a>. Ten wydział koordynował działania związane z utworzeniem getta<a href="#cite_note-Sakowska37-59">[58]</a>. Proces izolowania północno-zachodniej części śródmieścia, tzw. <a href="/wiki/Dzielnica_p%C3%B3%C5%82nocna_w_Warszawie" title="Dzielnica północna w Warszawie">dzielnicy północnej</a>, która od XIX wieku była w większości zamieszkana przez ludność żydowską, ze względu na groźbę rzekomej epidemii, rozpoczął się na początku 1940 roku<a href="#cite_note-Leociak16-58">[57]</a>. W marcu 1940 roku na ulicach granicznych dzielnicy umieszczono białe tablice z napisami w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_polski" title="Język polski">językach polskim</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niemieckim</a> (Seuchensperrgebiet. Nur Durchfahrt gestattet/Obszar zagrożony tyfusem. Dozwolony tylko przejazd) ostrzegające przed przebywaniem na terenie zamieszkałym przez ludność żydowską z powodu zagrożenia <a href="/wiki/Tyfus_plamisty" title="Tyfus plamisty">tyfusem</a><a href="#cite_note-Leociak16-58">[57]</a>. W marcu 1940 roku administracja niemiecka rozważała projekt skupienia wszystkich Żydów w Generalnym Gubernatorstwie w <a href="/wiki/Dystrykt_lubelski" title="Dystrykt lubelski">dystrykcie lubelskim</a>, jednak już w następnym miesiącu został on zarzucony<a href="#cite_note-Bereintesin107-60">[59]</a><a href="#cite_note-Leociak16-58">[57]</a>. W tej sytuacji rozpoczęto prace nad lokalizacją żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie. Rozważano utworzenie dwóch oddzielnych gett peryferyjnych – na <a href="/wiki/Ko%C5%82o_(Warszawa)" title="Koło (Warszawa)">Kole</a> i <a href="/wiki/Groch%C3%B3w_(Warszawa)" title="Grochów (Warszawa)">Grochowie</a><a href="#cite_note-Leociak17-61">[60]</a>. Nie zostały one jednak zrealizowane z uwagi na konieczność przesiedlenia ok. 600 tys. osób. W kolejnych tygodniach prace nad planami utworzenia getta w Warszawie zostały wstrzymane ze względu na plany <a href="/wiki/Projekt_osiedlenia_%C5%BByd%C3%B3w_europejskich_na_Madagaskarze" title="Projekt osiedlenia Żydów europejskich na Madagaskarze">przesiedlenia po zakończeniu wojny wszystkich europejskich Żydów na Madagaskar</a>. Jednak ze względu na sytuację wojenną <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a>, w sierpniu prace nad utworzeniem getta ponownie wznowiono. Wiosną 1940 podjęto decyzję o budowie wokół zamieszkałego w większości przez Żydów „terenu epidemicznego” murów, mających pełnić funkcję ochronną dla mieszkańców pozostałej części miasta. 27 marca 1940, w czasie trwających w mieście zajść antyżydowskich, Rada Żydowska otrzymała od Niemców mapę określającą granice „obszaru zamkniętego z powodu zarazy“ wraz z rozkazem rozpoczęcia budowy murów w zaznaczonych na niej miejscach<a href="#cite_note-Szarota54-62">[61]</a>. Przedstawicielom Rady Niemcy oświadczyli, że „mury są po to, aby Żydów bronić przed ekscesami“<a href="#cite_note-Szarota54-62">[61]</a>. Realizowane przez Radę prace budowlane przy wznoszeniu murów rozpoczęły się 1 kwietnia 1940<a href="#cite_note-63">[62]</a> i zakończyły w pierwszej dekadzie czerwca tego roku<a href="#cite_note-Engelking81-64">[63]</a>. Równocześnie zakończono rozmieszczanie na obrzeżach Seuchensperrgebiet dwujęzycznych tablic ostrzegawczych<a href="#cite_note-Engelking81-64">[63]</a>. Koszty wzniesienia murów poniósł Juderat<a href="#cite_note-Leociak17-61">[60]</a><a href="#cite_note-Engelking80-65">[64]</a>. Przewodniczący Judenratu Adam Czerniaków podjął starania o zaciągnięcie pożyczki w wysokości 160 tys. zł na sfinansowanie ich budowy w Banku Dyskontowym<a href="#cite_note-Engelking80-65">[64]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Utworzenie_„dzielnicy_żydowskiej”_w_Warszawie">Utworzenie „dzielnicy żydowskiej” w Warszawie</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Utworzenie „dzielnicy żydowskiej” w Warszawie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Utworzenie „dzielnicy żydowskiej” w Warszawie">edytuj kod</a>]</div> Getto („dzielnica żydowska”) w Warszawie zostało utworzone 2 października 1940 zarządzeniem gubernatora <a href="/wiki/Dystrykt_warszawski" title="Dystrykt warszawski">dystryktu warszawskiego</a> <a href="/wiki/Ludwig_Fischer_(prawnik)" title="Ludwig Fischer (prawnik)">Ludwiga Fischera</a>, wydanego na podstawie rozporządzenia o ograniczeniach pobytu w Generalnym Gubernatorstwie z 13 września 1940<a href="#cite_note-Berenstein95-99-66">[65]</a>. Tę informację ogłoszono przez <a href="/wiki/Szczekaczka_(megafon_uliczny)" title="Szczekaczka (megafon uliczny)">uliczne megafony</a> 12 października<a href="#cite_note-Szarota43-67">[66]</a>. Zgodnie z zarządzeniem Fischera, w dzielnicy żydowskiej mieli zamieszkać wszyscy Żydzi mieszkający w Warszawie lub przesiedlający się do niej, natomiast zamieszkującym w niej Polakom nakazano przenieść się do pozostałego obszaru miasta, z wyłączeniem tzw. dzielnicy niemieckiej. Przesiedlenie Żydów do dzielnicy żydowskiej oraz wysiedlenie z niej Polaków miało zakończyć się do 31 października 1940, jednak ten termin przedłużono później do 15 listopada<a href="#cite_note-Bereintesin107-60">[59]</a><a href="#cite_note-Leociak17-61">[60]</a>. Za wykonanie zarządzania byli odpowiedzialni: przewodniczący Rady Żydowskiej <a href="/wiki/Adam_Czerniak%C3%B3w" title="Adam Czerniaków">Adam Czerniaków</a> oraz komisaryczny prezydent Zarządu Miejskiego <a href="/wiki/Julian_Kulski" title="Julian Kulski">Julian Kulski</a>. Zarządzenie z 2 października 1940 zawierało listę ulic oddzielających tworzone getto od pozostałego obszaru miasta<a href="#cite_note-Berenstein95-99-66">[65]</a>. 15 października 1940 plan getta opublikował „<a href="/wiki/Nowy_Kurier_Warszawski" title="Nowy Kurier Warszawski">Nowy Kurier Warszawski</a>“<a href="#cite_note-Szarota43-67">[66]</a>. Po niewielkich korektach dokonanych w kolejnych tygodniach, w dniu zamknięcia getta jego granice przebiegały ulicami: Wielką, <a href="/wiki/Ulica_Bagno_w_Warszawie" title="Ulica Bagno w Warszawie">Bagno</a>, <a href="/wiki/Plac_Grzybowski_w_Warszawie" title="Plac Grzybowski w Warszawie">placem Grzybowskim</a>, Rynkową, Zimną, <a href="/wiki/Ulica_Elektoralna_w_Warszawie" title="Ulica Elektoralna w Warszawie">Elektoralną</a>, <a href="/wiki/Plac_Bankowy_w_Warszawie" title="Plac Bankowy w Warszawie">placem Bankowym</a>, <a href="/wiki/Ulica_T%C5%82omackie_w_Warszawie" title="Ulica Tłomackie w Warszawie">Tłomackie</a>, Przejazd, <a href="/wiki/Ulica_Nalewki_w_Warszawie" title="Ulica Nalewki w Warszawie">Nalewki</a>, granicą <a href="/wiki/Ogr%C3%B3d_Krasi%C5%84skich_w_Warszawie" title="Ogród Krasińskich w Warszawie">Ogrodu Krasińskich</a>, <a href="/wiki/Ulica_%C5%9Awi%C4%99tojerska_w_Warszawie" title="Ulica Świętojerska w Warszawie">Świętojerską</a>, <a href="/wiki/Ulica_Freta_w_Warszawie" title="Ulica Freta w Warszawie">Freta</a>, Sapieżyńską, <a href="/wiki/Ulica_Konwiktorska_w_Warszawie" title="Ulica Konwiktorska w Warszawie">Konwiktorską</a>, <a href="/wiki/Ulica_Stawki_w_Warszawie" title="Ulica Stawki w Warszawie">Stawki</a>, <a href="/wiki/Ulica_Dzika_w_Warszawie" title="Ulica Dzika w Warszawie">Dziką</a>, <a href="/wiki/Ulica_Okopowa_w_Warszawie" title="Ulica Okopowa w Warszawie">Okopową</a>, Towarową, Srebrną i <a href="/wiki/Ulica_Z%C5%82ota_w_Warszawie" title="Ulica Złota w Warszawie">Złotą</a>. Z getta wyłączono m.in. <a href="/wiki/S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_Warszawie" title="Sąd Okręgowy w Warszawie">Sądy Grodzkie na Lesznie</a>, <a href="/wiki/Pawiak" title="Pawiak">więzienie Pawiak</a>, obszar tzw. enklawy ewangelickiej z <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_ewangelicko-reformowany_w_Warszawie" title="Kościół ewangelicko-reformowany w Warszawie">kościołem</a> i <a href="/wiki/Szpital_Ewangelicki_w_Warszawie" title="Szpital Ewangelicki w Warszawie">Szpitalem Ewangelickim</a> oraz nieruchomości należące do <a href="/wiki/Haberbusch_i_Schiele" title="Haberbusch i Schiele">browaru Haberbusch i Schiele</a> przy <a href="/wiki/Ulica_Icchoka_Lejba_Pereca_w_Warszawie" title="Ulica Icchoka Lejba Pereca w Warszawie">ul. Ceglanej</a>. Utworzenie getta spowodowało konieczność zmiany w ciągu kilku tygodni swego miejsca zamieszkania przez ćwierć miliona mieszkańców Warszawy (ok. 138 tys. Żydów oraz 113 tys. Polaków)<a href="#cite_note-Sakowska44-68">[67]</a>. Był to niespotykany wcześniej ruch ludności w granicach administracyjnych miasta<a href="#cite_note-69">[68]</a>. Z obszaru zamykanej dzielnicy żydowskiej do dzielnicy niemieckiej musiało się również przenieść ok. 700 volksdeutschów<a href="#cite_note-70">[69]</a>. Lokatorów zmieniło 11 567 mieszkań „aryjskich” w tworzonym getcie oraz ok. 13 000 mieszkań żydowskich na terenie Warszawy<a href="#cite_note-Bereintesin107-60">[59]</a>. Getto zostało zamknięte 16 listopada 1940<a href="#cite_note-Kalendarium-71">[70]</a><a href="#cite_note-Ecyklopedia206-72">[71]</a>. Przebywanie Żydów po „stronie aryjskiej“ zostało zakazane i mogły je opuszczać wyłącznie osoby posiadające przepustki lub wchodzące w skład kolumn roboczych zatrudnianych poza gettem<a href="#cite_note-73">[72]</a>. Tego samego dnia rozpoczęto akcję poszukiwania pozostających po stronie „aryjskiej” Żydów, w wyniku której ujęto i skierowano do getta 11 130 osób. W tym samym czasie przejęto i opróżniono 3770 żydowskich sklepów<a href="#cite_note-Bereintesin107-60">[59]</a>. Funkcje administracyjne w getcie niemieckie władze okupacyjne powierzyły Judenratowi. Funkcje porządkowe w dzielnicy zamkniętej sprawowała utworzona przez Judenrat na rozkaz Niemców żydowska <a href="/wiki/J%C3%BCdischer_Ordnungsdienst" title="Jüdischer Ordnungsdienst">Służba Porządkowa</a>, nazywana zwyczajowo policją żydowską<a href="#cite_note-Leociak18-47">[46]</a>. Jej komendantem został <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Andrzej_Szery%C5%84ski" title="Józef Andrzej Szeryński">Józef Andrzej Szeryński</a><a href="#cite_note-Leociak18-47">[46]</a>. W czasie zamknięcia getta liczyła ok. 1700 funkcjonariuszy<a href="#cite_note-Leociak18-47">[46]</a>. Kiedy powstawało getto, <a href="/wiki/Emanuel_Ringelblum" title="Emanuel Ringelblum">Emanuel Ringelblum</a> napisał o Polakach, że „nieliczni współczują, większość jest obojętna”<a href="#cite_note-74">[73]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Konwertyci_w_getcie">Konwertyci w getcie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Konwertyci w getcie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Konwertyci w getcie">edytuj kod</a>]</div> Według różnych szacunków w momencie zamknięcia getta w listopadzie 1940 przebywało tam od ok. 2 tys. do ok. 5 tys. katolików<a href="#cite_note-75">[74]</a>. W styczniu 1941 w dzielnicy zamkniętej znajdowało się 1540 katolików i 221 osób przynależących do innych kościołów chrześcijańskich<a href="#cite_note-76">[75]</a>. Wiele z tych osób uważało się za Polaków (chrześcijan), ale ze względu na <a href="/wiki/Nazizm_a_rasa" title="Nazizm a rasa">nazistowskie kryteria rasowe</a> zostali sklasyfikowani przez władze niemieckie jako Żydzi<a href="#cite_note-77">[76]</a><a href="#cite_note-78">[77]</a>. W granicach getta znalazły się trzy kościoły: <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Wszystkich_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Warszawie" title="Kościół Wszystkich Świętych w Warszawie">kościół Wszystkich Świętych</a>, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Augustyna_w_Warszawie" title="Kościół św. Augustyna w Warszawie">kościół św. Augustyna</a> i <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Warszawie" title="Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie">kościół Narodzenia NMP</a>. W pomoc Żydom zaangażował się proboszcz <a href="/wiki/Parafia_Wszystkich_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Warszawie" title="Parafia Wszystkich Świętych w Warszawie">parafii Wszystkich Świętych</a> w <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawie</a>, <a href="/wiki/Marceli_Godlewski" title="Marceli Godlewski">Marceli Godlewski</a>. Pomógł m.in. <a href="/wiki/Ludwik_Hirszfeld" title="Ludwik Hirszfeld">Ludwikowi Hirszfeldowi</a>, <a href="/wiki/Louis-Christophe_Zaleski-Zamenhof" title="Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof">Louisowi-Christophe Zaleskiemu-Zamenhofowi</a> i Wandzie Zamenhof-Zaleskiej<a href="#cite_note-79">[78]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Funkcjonowanie_getta_do_lipca_1942">Funkcjonowanie getta do lipca 1942</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Funkcjonowanie getta do lipca 1942" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Funkcjonowanie getta do lipca 1942">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nadzór_władz_niemieckich">Nadzór władz niemieckich</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Nadzór władz niemieckich" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nadzór władz niemieckich">edytuj kod</a>]</div> Od stycznia 1940 nadzór nad sprawami żydowskimi i tworzonym gettem sprawował Wydział Przesiedleń (Umsiedlung) w Urzędzie Szefa Dystryktu kierowany przez Waldemara Schöna<a href="#cite_note-Dunin-Wąsowicz287-48">[47]</a>. W połowie marca 1941 Wydział Przesiedleń został rozwiązany, a na jego miejsce powołano Urząd Komisarza Żydowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej w Warszawie<a href="#cite_note-Sakowska37-59">[58]</a>. W maju 1941 na stanowisko komisarza został powołany <a href="/wiki/Heinz_Auerswald" title="Heinz Auerswald">Heinz Auerswald</a><a href="#cite_note-80">[79]</a>. Nadzór nad sprawami gospodarczymi, w tym wymianą towarową z dzielnicą zamkniętą, sprawował Urząd Rozrachunkowy (Transferstelle), kierowany przez <a href="/w/index.php?title=Max_Bischof&action=edit&redlink=1" class="new" title="Max Bischof (strona nie istnieje)">Maxa Bischofa</a><a href="#cite_note-81">[80]</a>. W praktyce getto kontrolowały także warszawskie SS i policja, tworząc w dzielnicy zamkniętej swoją nieoficjalną agenturę – kierowany przez <a href="/wiki/Abraham_Gancwajch" title="Abraham Gancwajch">Abrahama Gancwajcha</a> <a href="/wiki/Urz%C4%85d_do_Walki_z_Lichw%C4%85_i_Spekulacj%C4%85" title="Urząd do Walki z Lichwą i Spekulacją">Urząd do Walki z Lichwą i Spekulacją</a>, nazywany przez mieszkańców getta, od adresu urzędu (ul. <a href="/wiki/Ulica_Leszno_w_Warszawie" title="Ulica Leszno w Warszawie">Leszno</a> 13), „Trzynastką”<a href="#cite_note-82">[81]</a>. Do kwietnia 1942 warszawskie <a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a> nie przeprowadzało w getcie poważniejszych akcji terroru wymierzonych w jego mieszkańców. W nocy z 17 na 18 kwietnia 1942, na podstawie imiennych list, Niemcy zamordowali w dzielnicy zamkniętej 52 osoby, zarówno działaczy podziemia, jak i osoby powiązane z Gestapo<a href="#cite_note-83">[82]</a>. Przez cały okres istnienia dzielnicy zamkniętej ważnym powodem obecności niemieckich sił policyjnych na niektórych ulicach getta pozostawało jednak – będące enklawą na jego terenie – więzienie <a href="/wiki/Pawiak" title="Pawiak">Pawiak</a>, gdzie przywożono osoby aresztowane na terenie Warszawy i dystryktu, skąd regularnie przewożono więźniów na przesłuchania do <a href="/wiki/Gmach_Ministerstwa_Wyzna%C5%84_Religijnych_i_O%C5%9Bwiecenia_Publicznego_w_Warszawie" title="Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie">siedziby Gestapo i SD</a> w <a href="/wiki/Aleja_Jana_Chrystiana_Szucha_w_Warszawie" title="Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie">alei Jana Chrystiana Szucha</a> 25 oraz formowano transporty do obozów koncentracyjnych. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Granice_dzielnicy_zamkniętej">Granice dzielnicy zamkniętej</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Granice dzielnicy zamkniętej" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Granice dzielnicy zamkniętej">edytuj kod</a>]</div> Getto powstało na odgrodzonym murem od reszty miasta obszarze o powierzchni ok. 3 km². Jego łączna długość wynosiła ok. 18 km<a href="#cite_note-84">[83]</a>. Na początku 1941 powierzchnia getta wynosiła ok. 307 ha<a href="#cite_note-Sakowska45-85">[84]</a>. Mur getta miał wysokość ok. 3 metrów i był podwyższony o kolejny metr drutem kolczastym<a href="#cite_note-Sakowska45-85">[84]</a>. Getto zostało utworzone na jednym z najgęściej zabudowanych obszarów przedwojennej Warszawy. Było niemal całkowicie pozbawione zieleni – parków i ogrodów. Jedynym większym terenem zielonym był stadion <a href="/wiki/Skra_Warszawa" class="mw-disambig" title="Skra Warszawa">RKS „Skra”</a> (wyłączony z getta w grudniu 1941). Po 1940 granice getta podlegały wielokrotnym korektom, przy czym powierzchnia terenów wyłączonych była większa, niż terenów włączonych do getta<a href="#cite_note-86">[85]</a>. W listopadzie 1940 na jego granicach funkcjonowały 22 bramy. W kwietniu 1941 ich liczba wynosiła już tylko 14, co było wynikiem realizowanej przez Niemców polityki izolowania dzielnicy żydowskiej. Bramy były pilnowane wspólnie przez policję niemiecką, <a href="/wiki/Policja_Polska_Generalnego_Gubernatorstwa" title="Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa">policję granatową</a> oraz policję żydowską<a href="#cite_note-87">[86]</a><a href="#cite_note-Leociak17-61">[60]</a>. Ulica Chłodna dzieliła getto na tzw. małe getto (mniejszy teren na południe) i duże getto (większy teren na północ od tej ulicy)<a href="#cite_note-Szarota44-88">[87]</a>. Warunki mieszkaniowe w małym getcie były znacznie lepsze, mieszkali tam zamożniejsi Żydzi<a href="#cite_note-Szarota44-88">[87]</a>. Ruch kołowy pomiędzy obiema częściami getta odbywał się ulicą Żelazną. Komunikację na skrzyżowaniu z Chłodną regulowano za pomocą naprzemiennie otwieranej bramy. Skrzyżowanie było pilnowane przez policję żydowską oraz policję niemiecką i SS-manów, stacjonujących w Nordwache, mieszczącej się w narożnej <a href="/wiki/Kamienica_Ignacego_Partowicza_w_Warszawie" title="Kamienica Ignacego Partowicza w Warszawie">kamienicy Ignacego Partowicza</a>. Aby ograniczyć skalę <a href="/wiki/Przemyt" title="Przemyt">przemytu</a> (szmuglu) żywności do getta władze niemieckie zaczęły przesuwać jego granice na środek ulic<a href="#cite_note-89">[88]</a>. W grudniu 1941 z getta został wyłączony odcinek ulicy <a href="/wiki/Ulica_Ch%C5%82odna_w_Warszawie" title="Ulica Chłodna w Warszawie">Chłodnej</a> pomiędzy ulicami <a href="/wiki/Ulica_Wronia_w_Warszawie" title="Ulica Wronia w Warszawie">Wronią</a> i <a href="/wiki/Ulica_%C5%BBelazna_w_Warszawie" title="Ulica Żelazna w Warszawie">Żelazną</a>. Jedynym połączeniem pomiędzy obiema częściami dzielnicy zamkniętej pozostawał wąski przesmyk skrzyżowania Żelaznej z Chłodną. W styczniu 1942 pomiędzy kamienicami pod adresami Chłodna 23 i 26 wzniesiono drewniany most. Wysoka na dwa piętra konstrukcja, do której z każdej strony prowadziły pięćdziesięciostopniowe schody, była największą z czterech pieszych przepraw mostowych, jakie powstały na terenie getta<a href="#cite_note-90">[b]</a><a href="#cite_note-91">[89]</a>. Most, zaprojektowany przez niemiecką spółkę Schmied i Muentzermann<a href="#cite_note-92">[90]</a>, został sfinansowany przez Radę Żydowską<a href="#cite_note-93">[91]</a>. Jedynym miejscem będącym połączeniem dzielnicy zamkniętej i strony „aryjskiej” był <a href="/w/index.php?title=Gmach_S%C4%85du_Grodzkiego_w_Warszawie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gmach Sądu Grodzkiego w Warszawie (strona nie istnieje)">gmach Sądu Grodzkiego</a>. Żydzi mieli dostęp do budynku od strony <a href="/wiki/Aleja_Solidarno%C5%9Bci_w_Warszawie" class="mw-redirect" title="Aleja Solidarności w Warszawie">ul. Leszno</a>, a Polacy od <a href="/wiki/Ulica_Ogrodowa_w_Warszawie" title="Ulica Ogrodowa w Warszawie">ul. Ogrodowej</a>, do której dochodziło się <a href="/wiki/Ulica_Bia%C5%82a_w_Warszawie" title="Ulica Biała w Warszawie">ul. Białą</a><a href="#cite_note-94">[92]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Demografia">Demografia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia">edytuj kod</a>]</div> W styczniu 1941 roku w getcie znajdowało się ok. 396 tys. Żydów<a href="#cite_note-Sakowska29-5">[4]</a>. Od stycznia do marca do getta przesiedlono ok. 50 tys. Żydów z zachodniej części dystryktu warszawskiego (m.in. powiaty <a href="/wiki/Sochaczew" title="Sochaczew">Sochaczew</a>, <a href="/wiki/B%C5%82onie" title="Błonie">Błonie</a>, <a href="/wiki/%C5%BByrard%C3%B3w" title="Żyrardów">Żyrardów</a>, <a href="/wiki/Grodzisk_Mazowiecki" title="Grodzisk Mazowiecki">Grodzisk Mazowiecki</a>, <a href="/wiki/Gr%C3%B3jec" title="Grójec">Grójec</a> i <a href="/wiki/%C5%81owicz" title="Łowicz">Łowicz</a>)<a href="#cite_note-Sakowska30-95">[93]</a>. Wiosną 1942 do getta trafiło ok. 3 tys. Żydów ze wschodniej części dystryktu m.in. <a href="/wiki/Marki" title="Marki">Marek</a>, <a href="/wiki/Wawer" title="Wawer">Wawra</a>, <a href="/wiki/Radzymin" title="Radzymin">Radzymina</a> i <a href="/wiki/T%C5%82uszcz_(miasto)" title="Tłuszcz (miasto)">Tłuszcza</a><a href="#cite_note-Sakowska30-95">[93]</a>. W kwietniu 1942 do Warszawy przywieziono ok. 4 tys. Żydów niemieckich (m.in. z <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlina</a>, <a href="/wiki/Frankfurt_nad_Menem" title="Frankfurt nad Menem">Frankfurtu</a> i <a href="/wiki/Hanower" title="Hanower">Hanoweru</a>)<a href="#cite_note-96">[94]</a>. Pomimo dużej liczby zgonów z głodu i chorób przesiedlenia do getta warszawskiego z innych miejscowości sprawiły, że liczba jego mieszkańców rosła. Maksymalną liczbę ludności – ok. 450 tys. – dzielnica zamknięta osiągnęła w kwietniu 1941<a href="#cite_note-Sakowska29-5">[4]</a>. W kolejnych miesiącach obserwowany był powolny spadek ludności getta spowodowany bardzo wysoką śmiertelnością (od maja 3-5 tys. zgonów miesięcznie)<a href="#cite_note-97">[95]</a> oraz ucieczkami na stronę „aryjską”. W 1941 zmarło ponad 43 tys. osób<a href="#cite_note-98">[96]</a>. Warunki życia w getcie spowodowały bardzo znaczący spadek liczby małżeństw i urodzin. W maju 1941 zarejestrowano 82 śluby, w czerwcu – 56, a w sierpniu – 41. Średnia liczba urodzin w 1941 wyniosła ok. 220 na miesiąc<a href="#cite_note-Sakowska32-99">[97]</a>. W styczniu 1942 w warszawskim getcie przebywało ok. 35 tys. dzieci w wieku do 7 lat oraz ok. 50 tys. dzieci w wieku 7–14 lat<a href="#cite_note-Sakowska32-99">[97]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport">Transport</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Transport" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport">edytuj kod</a>]</div> Po utworzeniu getta od 26 listopada 1940 w dzielnicy zamkniętej zaczęły kursować trzy linie tramwajowe (nr 15, 28 i 29)<a href="#cite_note-Szarota252-100">[98]</a>. W lutym 1941 zlikwidowano je i uruchomiono jedną linię oznaczoną niebieską <a href="/wiki/Gwiazda_Dawida" title="Gwiazda Dawida">Gwiazdą Dawida</a><a href="#cite_note-Szarota252-100">[98]</a>. Przez getto przebiegały trzy ważne przelotowe trasy tramwajowe: dwie wschód-zachód (ulicami Leszno i Chłodną) oraz jedna północ-południe (łącząca śródmieście i <a href="/wiki/%C5%BBoliborz" title="Żoliborz">Żoliborz</a>)<a href="#cite_note-Leociak21-101">[99]</a>. Przez dzielnicę zamkniętą, z maksymalną prędkością<a href="#cite_note-Leociak21-101">[99]</a> i nie zatrzymując się na przystankach, zaczęły przejeżdżać „aryjskie” tramwaje kilku linii<a href="#cite_note-Szarota252-100">[98]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Warunki_życia">Warunki życia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Warunki życia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Warunki życia">edytuj kod</a>]</div> W getcie panowały bardzo ciężkie warunki życia. Gęstość zaludnienia sięgała 146 tys. osób na 1 km². Opinie historyków różnią się w szacunkach dotyczących liczby osób przypadających na jedną izbę w mieszkaniach getta. Według Paulssona było to ok. 3 osób<a href="#cite_note-102">[100]</a>, według Ruty Sakowskiej, która powołuje się na raporty Waldemara Schöna, w styczniu 1941 było to 6–7 osób na izbę, a w kwietniu tego samego roku już 7–8 osób<a href="#cite_note-Sakowska45-85">[84]</a>. W styczniu 1940 roku w Warszawie wprowadzono system kartkowy: dla ludności polskiej karty w kolorze <a href="/wiki/Barwa_r%C3%B3%C5%BCowa" title="Barwa różowa">różowym</a>, a dla żydowskiej − <a href="/wiki/Barwa_%C5%BC%C3%B3%C5%82ta" title="Barwa żółta">żółtym</a><a href="#cite_note-Sikorski28-103">[101]</a>. Od marca tego roku normy dla ludności żydowskiej ulegały stopniowemu zmniejszeniu<a href="#cite_note-Sikorski28-103">[101]</a>. Średni przydział kartkowej żywności dla dorosłego mieszkańca getta w latach 1940–1942 wynosił 200–500 kalorii dziennie, a w niektórych okresach był niższy niż 200 kalorii<a href="#cite_note-104">[102]</a>. Wyższe racje otrzymywali pracownicy Judenratu i policjanci żydowscy. Katastrofalną sytuację żywnościową ratował w dużym stopniu nielegalny <a href="/wiki/Przemyt" title="Przemyt">szmugiel</a><a href="#cite_note-105">[103]</a>. Żywność przerzucano przez mury, transportowano przez przejścia w stykających się z murami getta kamienicach, wykorzystywano także przejeżdżające przez dzielnicę tramwaje<a href="#cite_note-Szarota202-106">[104]</a>. Znaczny udział w szmuglu miały dzieci żydowskie przechodzące nielegalnie na „stronę aryjską”<a href="#cite_note-Dunin-Wąsowicz287-48">[47]</a><a href="#cite_note-Szarota202-106">[104]</a>. Pod koniec 1941 przeciętna dzienna wartość kaloryczna spożywanych w getcie produktów wynosiła 1125 kalorii na osobę<a href="#cite_note-107">[105]</a>. W getcie działała <a href="/wiki/%C5%BBydowska_Samopomoc_Spo%C5%82eczna" title="Żydowska Samopomoc Społeczna">Żydowska Samopomoc Społeczna</a><a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a>. Działalność samopomocowa była skoncentrowana na pomocy napływającym do getta przesiedleńcom, pomocy dzieciom oraz walce z powszechnym głodem<a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a>. Na potrzeby przesiedleńców adaptowano różne budynki i pomieszczenia, przekształcając je w tzw. punkty<a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a>. Mieszkańcy punktów masowo wymierali<a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a>. W getcie działało ok. 30 sierocińców i internatów dla dzieci<a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a> (m.in. <a href="/wiki/Dom_Sierot" title="Dom Sierot">Dom Sierot</a> kierowany przez <a href="/wiki/Janusz_Korczak" title="Janusz Korczak">Janusza Korczaka</a> i <a href="/wiki/Stefania_Wilczy%C5%84ska" title="Stefania Wilczyńska">Stefanię Wilczyńską</a>). Powstała bardzo gęsta sieć tzw. komitetów domowych, koordynowanych przez Sekcję Pracy Społecznej, którą kierował <a href="/wiki/Emanuel_Ringelblum" title="Emanuel Ringelblum">Emanuel Ringelblum</a><a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a>. Komitety domowe w ramach pomocy sąsiedzkiej organizowały dożywianie dla mieszkańców kamienic, w których działały<a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a>. W dzielnicy zamkniętej funkcjonowały także kuchnie społeczne<a href="#cite_note-Leociak19-108">[106]</a>. Od jesieni 1940 do lipca 1942 w getcie zmarło ok. 92 tys. Żydów<a href="#cite_note-109">[107]</a>. Głównymi przyczynami były głód, zimno i choroby. Odnotowano tam także przypadki <a href="/wiki/Kanibalizm" title="Kanibalizm">kanibalizmu</a><a href="#cite_note-110">[108]</a>. 15 października 1941 gubernator <a href="/wiki/Hans_Frank" title="Hans Frank">Hans Frank</a> wydał rozporządzenie zabraniające Żydom opuszczania wyznaczonych dla nich dzielnic pod groźbą kary śmierci. Takiej samej karze miały podlegać osoby udzielające Żydom schronienia, przy czym czyn usiłowany miał być karany jak czyn dokonany<a href="#cite_note-111">[109]</a>. W listopadzie zarządzenia o podobnej treści wydali gubernator Ludwig Fischer i komisarz Heinz Auerswald. Pierwsze egzekucje Żydów za „nieuprawnione opuszczenie dzielnicy żydowskiej” wykonano 17 listopada (8 osób) oraz 15 grudnia (16 osób)<a href="#cite_note-Engelking216-112">[110]</a>. Żydzi zostali rozstrzelani przez funkcjonariuszy <a href="/wiki/Policja_Polska_Generalnego_Gubernatorstwa" title="Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa">polskiej policji granatowej</a><a href="#cite_note-Engelking216-112">[110]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kultura">Kultura</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Kultura" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kultura">edytuj kod</a>]</div> Podczas gdy w aryjskiej części miasta działało kilkanaście kin, w których wyświetlano filmy dla Polaków, władze niemieckie nie wydały zgody na otwarcie kin w getcie<a href="#cite_note-113">[111]</a>. W dzielnicy zamkniętej w latach 1940−1942 działało natomiast pięć stałych teatrów, m.in. „Eldorado” i <a href="/wiki/Kino_%E2%80%9EFemina%E2%80%9D" title="Kino „Femina”">„Femina”</a><a href="#cite_note-114">[112]</a>. Trzy grały w jidisz, a dwa po polsku<a href="#cite_note-115">[113]</a>. W getcie powstała także żydowska orkiestra symfoniczna pod dyrekcją <a href="/wiki/Marian_Neuteich" title="Marian Neuteich">Mariana Neuteicha</a><a href="#cite_note-116">[114]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Media">Media</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Media" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Media">edytuj kod</a>]</div> W dzielnicy zamkniętej czytano przeznaczoną dla mieszkańców gett w Generalnym Gubernatorstwie „Gazetę Żydowską”, która była wydawana w <a href="/wiki/Krak%C3%B3w" title="Kraków">Krakowie</a><a href="#cite_note-117">[115]</a>. W połowie 1941 roku Niemcy zakazali dostarczania do getta „prasy aryjskiej”, w tym także <a href="/wiki/Nowy_Kurier_Warszawski" title="Nowy Kurier Warszawski">„Nowego Kuriera Warszawskiego”</a><a href="#cite_note-Ferenc131-118">[116]</a>. Gazety te były jednak na dużą skalę przemycane do dzielnicy zamknietej<a href="#cite_note-Ferenc131-118">[116]</a>. Ukazywało się tam również około 60 tytułów gazet podziemnych<a href="#cite_note-119">[117]</a>. Na terenie dzielnicy zamkniętej zainstalowano kilka megafonów ulicznych (tzw. <a href="/wiki/Szczekaczka_(megafon_uliczny)" title="Szczekaczka (megafon uliczny)">szczekaczek</a>)<a href="#cite_note-120">[118]</a>. Znajdowały się one m.in. na rogach ulic: <a href="/wiki/Ulica_Mi%C5%82a_w_Warszawie" title="Ulica Miła w Warszawie">Miłej</a> i <a href="/wiki/Ulica_Ludwika_Zamenhofa_w_Warszawie" title="Ulica Ludwika Zamenhofa w Warszawie">Zamenhofa</a>, <a href="/wiki/Ulica_G%C4%99sia_w_Warszawie" title="Ulica Gęsia w Warszawie">Gęsiej</a> i Zamenhofa oraz <a href="/wiki/Ulica_Nalewki_w_Warszawie" title="Ulica Nalewki w Warszawie">Nowolipek</a> i <a href="/wiki/Ulica_Nalewki_w_Warszawie" title="Ulica Nalewki w Warszawie">Nalewek</a><a href="#cite_note-Ferenc130-121">[119]</a>. Cieszyły się dużą popularnością, albowiem były darmowe i podawały bieżące wiadomości<a href="#cite_note-Ferenc130-121">[119]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Badania_nad_głodem">Badania nad głodem</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Badania nad głodem" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Badania nad głodem">edytuj kod</a>]</div> W lutym 1942 grupa lekarzy żydowskich rozpoczęła <a href="/wiki/Badania_nad_g%C5%82odem_w_getcie_warszawskim" title="Badania nad głodem w getcie warszawskim">badania nad chorobą głodową w getcie</a><a href="#cite_note-122">[120]</a>. Przedmiotem obserwacji byli umierający z głodu mieszkańcy schronisk (tzw. punktów) dla uchodźców, którzy byli przenoszeni do obydwu szpitali działających w getcie (<a href="/wiki/Szpital_Starozakonnych_w_Warszawie" title="Szpital Starozakonnych w Warszawie">Szpitala na Czystem</a> oraz <a href="/wiki/Szpital_Dzieci%C4%99cy_Bersohn%C3%B3w_i_Bauman%C3%B3w_w_Warszawie" title="Szpital Dziecięcy Bersohnów i Baumanów w Warszawie">Szpitala Bersohnów i Baumanów</a>)<a href="#cite_note-123">[121]</a>. Badania przerwała <a href="/wiki/Wielka_akcja_deportacyjna_w_getcie_warszawskim" title="Wielka akcja deportacyjna w getcie warszawskim">wielka akcja wysiedleńcza</a> do obozu zagłady w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblince</a> w lipcu 1942, a śmierć kilku członków zespołu badawczego uniemożliwiła dokończenie badań dotyczących m.in. wpływu głodu na szpik kostny, skórę i krzepliwość krwi<a href="#cite_note-124">[122]</a>. Pozostały zgromadzony i opracowany materiał badawczy na krótko przed wybuchem <a href="/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim" title="Powstanie w getcie warszawskim">powstania w getcie</a> udało się przesłać na stronę „aryjską” <a href="/wiki/Witold_Eugeniusz_Or%C5%82owski" title="Witold Eugeniusz Orłowski">Witoldowi Orłowskiemu</a><a href="#cite_note-125">[123]</a>. Został on opublikowany w postaci sześciu artykułów w wydanej w 1946 książce Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942 pod redakcją <a href="/wiki/Emil_Apfelbaum" title="Emil Apfelbaum">Emila Apfelbauma</a><a href="#cite_note-126">[124]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wielka_akcja_deportacyjna_(lipiec-wrzesień_1942)">Wielka akcja deportacyjna (lipiec-wrzesień 1942)</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Wielka akcja deportacyjna (lipiec-wrzesień 1942)" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wielka akcja deportacyjna (lipiec-wrzesień 1942)">edytuj kod</a>]</div> 22 lipca 1942 roku w getcie rozpoczęła się akcja deportacyjna<a href="#cite_note-Leociak22-127">[125]</a>. W dzielnicy zamkniętej znajdowało się w tym czasie ok. 370 tys. Żydów<a href="#cite_note-Sakowska30-95">[93]</a>. <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wielka_akcja_deportacyjna_w_getcie_warszawskim" title="Wielka akcja deportacyjna w getcie warszawskim">Wielka akcja deportacyjna w getcie warszawskim</a>.</div> Miejscem koncentracji Żydów był <a href="/wiki/Umschlagplatz_w_Warszawie" title="Umschlagplatz w Warszawie">Umschlagplatz</a>, znajdujący się przy ulicy Stawki u zbiegu z <a href="/wiki/Ulica_Dzika_w_Warszawie" title="Ulica Dzika w Warszawie">Dziką</a>. <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Umschlagplatz_w_Warszawie" title="Umschlagplatz w Warszawie">Umschlagplatz w Warszawie</a>.</div> Do 21 września 1942 do obozu zagłady w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblince</a> wywieziono ok. 300 tys. (ok. 75%) mieszkańców getta<a href="#cite_note-128">[126]</a>. Po zakończeniu akcji w getcie znajdowało się (legalnie i nielegalnie) ok. 60 tys. Żydów, przeważnie ludzi młodych, zatrudnionych przymusowo w niemieckich zakładach produkcyjnych utworzonych na terenie getta (tzw. szopach)<a href="#cite_note-Encyklopedia207-129">[127]</a><a href="#cite_note-130">[128]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reakcje_Polaków">Reakcje Polaków</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Reakcje Polaków" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Reakcje Polaków">edytuj kod</a>]</div> Wielka akcja spowodowała gwałtowny wzrost liczby ucieczek Żydów z getta, którzy próbowali ukryć się po stronie „aryjskiej“<a href="#cite_note-131">[129]</a>. Na wychodzących przy wszystkich bramach i przejściach czekali <a href="/wiki/Szmalcownik" title="Szmalcownik">szmalcownicy</a><a href="#cite_note-132">[130]</a>. Przeciwko wywózkom Żydów z warszawskiego getta zaprotestowała polska organizacja katolicka <a href="/wiki/Front_Odrodzenia_Polski" title="Front Odrodzenia Polski">Front Odrodzenia Polski</a>, będąca kontynuacją przedwojennej <a href="/wiki/Akcja_Katolicka" title="Akcja Katolicka">Akcji Katolickiej</a>, której przewodniczącą była polska pisarka <a href="/wiki/Zofia_Kossak" title="Zofia Kossak">Zofia Kossak-Szczucka</a>. 11 sierpnia 1942 roku opublikowała ona konspiracyjnie protest zwany <a href="/wiki/Protest!" title="Protest!">Protestem Zofii Kossak-Szczuckiej</a>, w którym wyraziła niezgodę polskich środowisk katolickich na łamanie praw człowieka<a href="#cite_note-133">[131]</a>. <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Protest!" title="Protest!">Protest!</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Getto_szczątkowe">Getto szczątkowe</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Getto szczątkowe" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Getto szczątkowe">edytuj kod</a>]</div> Po wysiedleniu, we wrześniu 1942 roku rozpoczął się okres tzw. getta szczątkowego<a href="#cite_note-Leociak22-127">[125]</a>. Teren getta na południe od ulicy <a href="/wiki/Ulica_Leszno_w_Warszawie" title="Ulica Leszno w Warszawie">Leszno</a>, z wyjątkiem szopu Waltera C. Toebbensa przy ulicy <a href="/wiki/Ulica_Prosta_w_Warszawie" title="Ulica Prosta w Warszawie">Prostej</a>, został włączony do „aryjskiej” części Warszawy. Na północ od ul. Leszno przeplatały się ze sobą tzw. tereny dzikie (gdzie nikt nie mógł mieszkać i poruszać się) oraz porozrzucane tereny getta szczątkowego – oddzielone od siebie kwartały budynków, w których mogli zamieszkać pozostali jeszcze w Warszawie Żydzi (było ich około 50-65 tysięcy), pracujący w szopach (szop Hallmanna, szop Hoffmana, szop Oschmann-Leszczyński, szop Roehricha, szop szczotkarzy, szop Fritza Schultza, szop Karla Georga Schultza, szop Schillinga, szop Toebbensa, garbarnia Weiglego). <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Akcja_styczniowa_(1943)">Akcja styczniowa (1943)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Akcja styczniowa (1943)" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Akcja styczniowa (1943)">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Akcja_styczniowa_w_getcie_warszawskim" title="Akcja styczniowa w getcie warszawskim">Akcja styczniowa w getcie warszawskim</a>.</div> Do drugiej akcji wysiedleńczej doszło w dniach 18–21 stycznia 1943 na rozkaz <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinricha Himmlera</a>. 9 stycznia 1943 dokonał on osobistej inspekcji terenów getta i nakazał wywiezienie z Warszawy 8 tys. Żydów<a href="#cite_note-134">[132]</a>. Akcja styczniowa wywołała pierwszy zbrojny opór w getcie. Grupa bojowców pod dowództwem <a href="/wiki/Mordechaj_Anielewicz" title="Mordechaj Anielewicz">Mordechaja Anielewicza</a> wmieszała się w kolumnę Żydów prowadzonych na <a href="/wiki/Umschlagplatz_w_Warszawie" title="Umschlagplatz w Warszawie">Umschlagplatz</a> i na rogu ulic <a href="/wiki/Ulica_Ludwika_Zamenhofa_w_Warszawie" title="Ulica Ludwika Zamenhofa w Warszawie">Zamenhofa</a> i <a href="/wiki/Ulica_Niska_w_Warszawie" title="Ulica Niska w Warszawie">Niskiej</a> zaatakowała niemieckich konwojentów. Większość żydowskich bojowców zginęła, jednak kilkudziesięciu Żydom udało się zbiec<a href="#cite_note-135">[133]</a>. Akcja została przez Niemców przerwana. Do <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinki</a> wywieziono ok. 5 tys. osób. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Powstanie_w_getcie">Powstanie w getcie</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Powstanie w getcie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Powstanie w getcie">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobne artykuły: <a href="/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim" title="Powstanie w getcie warszawskim">Powstanie w getcie warszawskim</a> i <a href="/wiki/Akcja_Getto" title="Akcja Getto">Akcja Getto</a>.</div> O 6.00 rano 19 kwietnia 1943 oddziały niemieckie dowodzone przez szefa warszawskiej SS i policji płk. <a href="/wiki/Ferdinand_von_Sammern-Frankenegg" title="Ferdinand von Sammern-Frankenegg">Ferdinanda von Sammern-Frankenegga</a> wkroczyły na teren getta z dwóch kierunków: Nalewkami i od skrzyżowania ul. Gęsiej z Zamenhofa. Celem akcji było dokonanie ostatecznej likwidacji getta. Wybuchło <a href="/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim" title="Powstanie w getcie warszawskim">powstanie</a>. Żydzi stawili niespodziewanie silny opór, zmuszając niemieckie oddziały do wycofania się. Tego samego dnia dowództwo sił niemieckich objął gen. <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> <a href="/wiki/J%C3%BCrgen_Stroop" title="Jürgen Stroop">Jürgen Stroop</a>. 8 maja 1943 w otoczonym przez Niemców i Ukraińców <a href="/wiki/Bunkier_Anielewicza_w_Warszawie" title="Bunkier Anielewicza w Warszawie">bunkrze przy ul. Miłej</a> zginęli dowódca powstania <a href="/wiki/Mordechaj_Anielewicz" title="Mordechaj Anielewicz">Mordechaj Anielewicz</a> oraz ok. 120 powstańców. Sporadyczne walki trwały jednak jeszcze do połowy maja 1943. Dla efektu propagandowego postanowiono zakończyć tłumienie powstania wysadzeniem w powietrze <a href="/wiki/Wielka_Synagoga_w_Warszawie" title="Wielka Synagoga w Warszawie">Wielkiej Synagogi</a> przy ulicy Tłomackie. Dokonał tego osobiście Jürgen Stroop 16 maja o godzinie 20:15. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zniszczenie_getta">Zniszczenie getta</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Zniszczenie getta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zniszczenie getta">edytuj kod</a>]</div> Po upadku powstania nastąpiło niemal całkowite zniszczenie znajdującej się w getcie zabudowy. Ocalały nieliczne budynki, m.in. <a href="/wiki/Koszary_Wo%C5%82y%C5%84skie" title="Koszary Wołyńskie">gmach Koszar Wołyńskich</a>, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Augustyna_w_Warszawie" title="Kościół św. Augustyna w Warszawie">kościół św. Augustyna</a> i <a href="/wiki/Pawiak" title="Pawiak">Pawiak</a> (zniszczony przez Niemców w 1944)<a href="#cite_note-136">[134]</a>. Na terenie „pustyni kamienno-ceglanej”, w którą Niemcy zmienili dzielnicę, przeprowadzane były masowe egzekucje mieszkańców Warszawy (polskich <a href="/wiki/Wi%C4%99zie%C5%84_polityczny" title="Więzień polityczny">więźniów politycznych</a> oraz Żydów schwytanych po „aryjskiej stronie”). Od lata 1943 przy <a href="/wiki/Ulica_G%C4%99sia_w_Warszawie" title="Ulica Gęsia w Warszawie">ulicy Gęsiej</a> zaczął funkcjonować niemiecki obóz koncentracyjny – tzw. Konzentrationslager Warschau. <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobne artykuły: <a href="/wiki/Egzekucje_w_ruinach_getta_warszawskiego_(1943%E2%80%931944)" title="Egzekucje w ruinach getta warszawskiego (1943–1944)">Egzekucje w ruinach getta warszawskiego (1943–1944)</a> i <a href="/wiki/Warschau_(KL)" title="Warschau (KL)">Warschau (KL)</a>.</div> W wyniku likwidacji warszawskiego getta uległo zniszczeniu ok. 12% zabudowy miasta<a href="#cite_note-137">[135]</a> Mieszkańcy getta, wywiezieni do obozów pracy w <a href="/wiki/Dystrykt_lubelski" title="Dystrykt lubelski">dystrykcie lubelskim</a>, stanowili dużą część ofiar <a href="/wiki/Aktion_Erntefest" title="Aktion Erntefest">akcji „Erntefest”</a> w dniach 3–4 listopada 1943<a href="#cite_note-138">[136]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Archiwum_getta_warszawskiego">Archiwum getta warszawskiego</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Archiwum getta warszawskiego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Archiwum getta warszawskiego">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Oneg_Szabat" title="Oneg Szabat">Oneg Szabat</a>.</div> W 1940 w dzielnicy zamkniętej rozpoczęła działalność podziemna organizacja społeczna, <a href="/wiki/Oneg_Szabat" title="Oneg Szabat">Oneg Szabat</a>, założona przez historyka <a href="/wiki/Emanuel_Ringelblum" title="Emanuel Ringelblum">Emanuela Ringelbluma</a>, którego celem stało się badanie i dokumentowanie rozmaitych aspektów życia społecznego polskich Żydów pod okupacją niemiecką<a href="#cite_note-139">[137]</a>. Materiały zgromadzone przez Oneg Szabat zostały ukryte w 1942 i 1943<a href="#cite_note-140">[138]</a>. Dwie z trzech części archiwum zostały wydobyte w 1946 i 1950<a href="#cite_note-141">[139]</a>. Trzeciej, zakopanej w kwietniu 1943 przy <a href="/wiki/Ulica_%C5%9Awi%C4%99tojerska_w_Warszawie" title="Ulica Świętojerska w Warszawie">ul. Świętojerskiej</a> 34, nie odnaleziono<a href="#cite_note-142">[140]</a>. Materiały zgromadzone przez zespół Oneg Szabat stanowią bardzo ważne świadectwo zbrodni niemieckich podczas <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holokaustu</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mieszkańcy_getta">Mieszkańcy getta</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Mieszkańcy getta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Mieszkańcy getta">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:Mieszka%C5%84cy_getta_warszawskiego" title="Kategoria:Mieszkańcy getta warszawskiego">Mieszkańcy getta warszawskiego</a>.</div> <ul><li><a href="/wiki/Maria_Ajzensztadt" title="Maria Ajzensztadt">Maria Ajzensztadt</a> – piosenkarka</li> <li><a href="/wiki/Julian_Ajzner" title="Julian Ajzner">Julian Ajzner</a> – lekarz chirurg</li> <li><a href="/wiki/Mordechaj_Anielewicz" title="Mordechaj Anielewicz">Mordechaj Anielewicz</a> – dowódca <a href="/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim" title="Powstanie w getcie warszawskim">powstania w getcie warszawskim</a></li> <li><a href="/wiki/Emil_Apfelbaum" title="Emil Apfelbaum">Emil Apfelbaum</a> – lekarz internista i kardiolog</li> <li><a href="/wiki/Zdzis%C5%82aw_Askanas" title="Zdzisław Askanas">Zdzisław Askanas</a> – lekarz, profesor nauk medycznych, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Medycznej w Warszawie</li> <li><a href="/wiki/Rachela_Auerbach" title="Rachela Auerbach">Rachela Auerbach</a> – pisarka, historyk, tłumaczka</li> <li><a href="/wiki/Majer_Ba%C5%82aban" title="Majer Bałaban">Majer Bałaban</a> – historyk</li> <li><a href="/wiki/Debora_Baran" title="Debora Baran">Debora Baran</a> – uczestniczka powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Janina_Bauman" title="Janina Bauman">Janina Bauman</a> – pisarka</li> <li><a href="/wiki/Leo_Belmont" title="Leo Belmont">Leo Belmont</a> (Leopold Blumental) – pisarz, <a href="/wiki/Esperanto" title="Esperanto">esperantysta</a></li> <li><a href="/wiki/Zygmunt_Bia%C5%82ostocki" title="Zygmunt Białostocki">Zygmunt Białostocki</a> – kompozytor</li> <li><a href="/wiki/Menachem_Bigelman" title="Menachem Bigelman">Menachem Bigelman</a> – uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Halina_Birenbaum" title="Halina Birenbaum">Halina Birenbaum</a> – pisarka, poetka</li> <li><a href="/wiki/Adina_Blady-Szwajger" title="Adina Blady-Szwajger">Adina Blady-Szwajger</a> – lekarz pediatra</li> <li><a href="/wiki/Abrasza_Blum" title="Abrasza Blum">Abrasza Blum</a> – działacz socjalistyczny</li> <li><a href="/wiki/Diana_Blumenfeld" title="Diana Blumenfeld">Diana Blumenfeld</a> – aktorka</li> <li><a href="/wiki/Luba_Blum-Bielicka" title="Luba Blum-Bielicka">Luba Blum-Bielicka</a> – pielęgniarka, odznaczona <a href="/wiki/Medal_Florence_Nightingale" title="Medal Florence Nightingale">Medalem Florence Nightingale</a> przez <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Ruch_Czerwonego_Krzy%C5%BCa_i_Czerwonego_P%C3%B3%C5%82ksi%C4%99%C5%BCyca" title="Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca">Międzynarodowy Czerwony Krzyż</a></li> <li><a href="/wiki/Anna_Braude-Hellerowa" title="Anna Braude-Hellerowa">Anna Braude-Hellerowa</a> – lekarz pediatra, lekarz naczelna <a href="/wiki/Szpital_Dzieci%C4%99cy_Bersohn%C3%B3w_i_Bauman%C3%B3w_w_Warszawie" title="Szpital Dziecięcy Bersohnów i Baumanów w Warszawie">Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów</a>, dama <a href="/wiki/Order_Virtuti_Militari" title="Order Virtuti Militari">Orderu Virtuti Militari</a></li> <li><a href="/wiki/Mieczys%C5%82aw_Braun" title="Mieczysław Braun">Mieczysław Braun</a> – poeta i adwokat</li> <li><a href="/wiki/Ludwik_Eliasz_Bregman" title="Ludwik Eliasz Bregman">Ludwik Eliasz Bregman</a> – lekarz neurolog</li> <li><a href="/wiki/Szmuel_Bres%C5%82aw" title="Szmuel Bresław">Szmuel Bresław</a> – publicysta i redaktor</li> <li><a href="/wiki/Aron_Cajtlin" title="Aron Cajtlin">Aron Cajtlin</a> – poeta, tłumacz, dramatopisarz i krytyk literacki</li> <li><a href="/wiki/Hilel_Cajtlin" title="Hilel Cajtlin">Hilel Cajtlin</a> – myśliciel i pisarz konserwatywno-religijny</li> <li><a href="/wiki/Elchanan_Cajtlin" title="Elchanan Cajtlin">Elchanan Cajtlin</a> – dziennikarz i poeta</li> <li><a href="/wiki/Icchak_Cukierman" title="Icchak Cukierman">Icchak Cukierman</a> – dowódca oddziału żydowskiego w <a href="/wiki/Powstanie_warszawskie" title="Powstanie warszawskie">powstaniu warszawskim</a></li> <li><a href="/wiki/Adam_Czerniak%C3%B3w" title="Adam Czerniaków">Adam Czerniaków</a> – polityk, działacz gospodarczy, oświatowy i społeczny, prezes <a href="/wiki/Judenrat" title="Judenrat">Judenratu</a></li> <li><a href="/wiki/Felicja_Czerniak%C3%B3w" title="Felicja Czerniaków">Felicja Czerniaków</a> – pedagog i doktor filozofii</li> <li><a href="/wiki/Janina_David" title="Janina David">Janina David</a> – angielska pisarka</li> <li><a href="/wiki/Abraham_Cwi_Dawidowicz" title="Abraham Cwi Dawidowicz">Abraham Cwi Dawidowicz</a> – kompozytor</li> <li><a href="/wiki/Marek_Edelman" title="Marek Edelman">Marek Edelman</a> – jeden z przywódców powstania w getcie warszawskim z ramienia <a href="/wiki/%C5%BBydowska_Organizacja_Bojowa" title="Żydowska Organizacja Bojowa">ŻOB</a></li> <li><a href="/wiki/Ignacy_Falk" title="Ignacy Falk">Ignacy Falk</a> – polityk <a href="/wiki/Bund_(partia)" title="Bund (partia)">Bundu</a></li> <li><a href="/wiki/Jehuda_Feldwurm" title="Jehuda Feldwurm">Jehuda Feldwurm</a> – pisarz, publicysta, działacz <a href="/wiki/Polska_Partia_Robotnicza" title="Polska Partia Robotnicza">PPR</a></li> <li><a href="/wiki/El%C5%BCbieta_Ficowska" title="Elżbieta Ficowska">Elżbieta Ficowska</a> – działaczka, pedagog, autorka książek dla dzieci</li> <li><a href="/wiki/Salo_Fiszgrund" title="Salo Fiszgrund">Salo Fiszgrund</a> – polityk <a href="/wiki/Bund_(partia)" title="Bund (partia)">Bundu</a></li> <li><a href="/wiki/Edward_Fondami%C5%84ski" title="Edward Fondamiński">Edward Fondamiński</a> – inżynier i polityk, uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Pawe%C5%82_Frenkel" title="Paweł Frenkel">Paweł Frenkel</a> – jeden z dowódców powstania w getcie warszawskim z ramienia <a href="/wiki/%C5%BBydowski_Zwi%C4%85zek_Wojskowy" title="Żydowski Związek Wojskowy">ŻZW</a></li> <li><a href="/wiki/Masza_Glajtman-Putermilch" title="Masza Glajtman-Putermilch">Masza Glajtman-Putermilch</a> – uczestniczka powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Eliezer_Geller" title="Eliezer Geller">Eliezer Geller</a> – uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Bronis%C5%82aw_Geremek" title="Bronisław Geremek">Bronisław Geremek</a> – historyk, <a href="/wiki/Mediewista" title="Mediewista">mediewista</a>, polityk, minister spraw zagranicznych RP w latach 1997−2000</li> <li><a href="/wiki/Maksymilian_Goldberg" title="Maksymilian Goldberg">Maksymilian Goldberg</a> – architekt</li> <li><a href="/wiki/Stefan_Grajek" title="Stefan Grajek">Stefan Grajek</a> – uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Wiera_Gran" title="Wiera Gran">Wiera Gran</a> – piosenkarka</li> <li><a href="/wiki/Stefania_Grodzie%C5%84ska" title="Stefania Grodzieńska">Stefania Grodzieńska</a> – pisarka</li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Grynblatt" title="Józef Grynblatt">Józef Grynblatt</a> – uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Israel_Gutman" title="Israel Gutman">Israel Gutman</a> – izraelski historyk, dyrektor <a href="/wiki/Jad_Waszem" title="Jad Waszem">Jad Waszem</a></li> <li><a href="/wiki/Abe_Gutnajer" title="Abe Gutnajer">Abe Gutnajer</a> – marszand i antykwariusz</li> <li><a href="/wiki/Ludwik_Hirszfeld" title="Ludwik Hirszfeld">Ludwik Hirszfeld</a> – lekarz, bakteriolog i immunolog</li> <li><a href="/wiki/Jerzy_Jurandot" title="Jerzy Jurandot">Jerzy Jurandot</a> – znany autor piosenek i tekstów kabaretowych, późniejszy dyrektor <a href="/wiki/Teatr_Syrena" title="Teatr Syrena">Teatru „Syrena”</a></li> <li><a href="/wiki/Icchak_Kacenelson" title="Icchak Kacenelson">Icchak Kacenelson</a> – poeta, dramaturg, tłumacz i pedagog</li> <li><a href="/wiki/Jakub_Kagan" title="Jakub Kagan">Jakub Kagan</a> – kompozytor</li> <li><a href="/wiki/Szymon_Kataszek" title="Szymon Kataszek">Szymon Kataszek</a> – kompozytor i muzyk</li> <li><a href="/wiki/Menachem_Kipnis" title="Menachem Kipnis">Menachem Kipnis</a> – popularyzator i znawca muzyki żydowskiej, dziennikarz, fotografik</li> <li><a href="/wiki/Micha%C5%82_Klepfisz" title="Michał Klepfisz">Michał Klepfisz</a> – działacz sportowej organizacji żydowskiej Morgenstern, inżynier, uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Janusz_Korczak" title="Janusz Korczak">Janusz Korczak</a> – pisarz i pedagog</li> <li><a href="/wiki/Roman_Kramsztyk" title="Roman Kramsztyk">Roman Kramsztyk</a> – malarz i grafik</li> <li><a href="/wiki/Jan_Dawid_Landau" title="Jan Dawid Landau">Jan Dawid Landau</a> – uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Szmul_Lehman" title="Szmul Lehman">Szmul Lehman</a> – badacz folkloru żydowskiego</li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Lewartowski" title="Józef Lewartowski">Józef Lewartowski</a> – działacz komunistyczny</li> <li><a href="/wiki/Pola_Lifszyc" title="Pola Lifszyc">Pola Lifszyc</a> – działaczka <a href="/wiki/Socjalistiszer_Kinder-Farband" title="Socjalistiszer Kinder-Farband">Socjalistiszer Kinder-Farband</a></li> <li><a href="/wiki/Cywia_Lubetkin" title="Cywia Lubetkin">Cywia Lubetkin</a> – uczestniczka powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Henryk_Makower" title="Henryk Makower">Henryk Makower</a> – lekarz, mikrobiolog</li> <li><a href="/wiki/Marian_Ma%C5%82owist" title="Marian Małowist">Marian Małowist</a> – historyk</li> <li><a href="/wiki/Pawe%C5%82_Marek" title="Paweł Marek">Paweł Lew Marek</a> – działacz anarchistyczny</li> <li><a href="/wiki/Antoni_Marianowicz" title="Antoni Marianowicz">Antoni Marianowicz</a> – pisarz, satyryk</li> <li><a href="/wiki/Stefan_Marody" title="Stefan Marody">Stefan Marody</a> – dziennikarz</li> <li><a href="/wiki/Helena_Merenholc" title="Helena Merenholc">Helena Merenholc</a> – psycholog dziecięcy, pedagog, reżyser radiowy</li> <li><a href="/wiki/Marian_Neuteich" title="Marian Neuteich">Marian Neuteich</a> – muzyk i kompozytor</li> <li><a href="/wiki/Alfred_Nossig" title="Alfred Nossig">Alfred Nossig</a> – rzeźbiarz, pisarz, publicysta, działacz polityczny</li> <li><a href="/wiki/Maurycy_Orzech" title="Maurycy Orzech">Maurycy Orzech</a> – polityk, jeden z liderów <a href="/wiki/Bund_(partia)" title="Bund (partia)">Bundu</a></li> <li><a href="/wiki/Boruch_Pelc" title="Boruch Pelc">Boruch Pelc</a> – organizator ruchu oporu w getcie</li> <li><a href="/wiki/Julian_Pozna%C5%84ski" title="Julian Poznański">Julian Poznański</a> – inż., organizator edukacji w getcie</li> <li><a href="/wiki/Szymon_Pullman" title="Szymon Pullman">Szymon Pullman</a> – dyrygent</li> <li><a href="/wiki/Marcel_Reich-Ranicki" title="Marcel Reich-Ranicki">Marcel Reich-Ranicki</a> – niemiecki krytyk literacki</li> <li><a href="/wiki/Emanuel_Ringelblum" title="Emanuel Ringelblum">Emanuel Ringelblum</a> – historyk</li> <li><a href="/wiki/Aleksander_Ritterman" title="Aleksander Ritterman">Aleksander Ritterman</a> – hotelarz</li> <li><a href="/wiki/Leon_Rodal" title="Leon Rodal">Leon Rodal</a> – dziennikarz, działacz rewizjonistyczny</li> <li><a href="/wiki/Zofia_Rosenblum-Szyma%C5%84ska" title="Zofia Rosenblum-Szymańska">Zofia Rosenblum-Szymańska</a> – lekarz pediatra, neuropsychiatra i psycholog dziecięcy</li> <li><a href="/wiki/Gela_Szeksztajn-Lichtensztajn" title="Gela Szeksztajn-Lichtensztajn">Gela Seksztajn</a> – malarka</li> <li><a href="/wiki/Gerszon_Sirota" title="Gerszon Sirota">Gerszon Sirota</a> – <a href="/wiki/Chazan" title="Chazan">chazan</a>, nadkantor <a href="/wiki/Wielka_Synagoga_w_Warszawie" title="Wielka Synagoga w Warszawie">Wielkiej Synagogi w Warszawie</a>, tenor dramatyczny.</li> <li><a href="/wiki/Jakub_Smakowski" title="Jakub Smakowski">Jakub Smakowski</a> – uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/Herman_Solnik" title="Herman Solnik">Herman Solnik</a> – syjonista</li> <li><a href="/wiki/Kalman_Szapiro" title="Kalman Szapiro">Kalman Szapiro</a> – <a href="/wiki/Cadyk" title="Cadyk">cadyk</a>, <a href="/wiki/Rabin" title="Rabin">rabin</a> <a href="/wiki/Piaseczno" title="Piaseczno">Piaseczna</a> i ostatni rabin w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Andrzej_Szery%C5%84ski" title="Józef Andrzej Szeryński">Józef Andrzej Szeryński</a> – funkcjonariusz policji, w getcie nadkomisarz <a href="/wiki/J%C3%BCdischer_Ordnungsdienst" title="Jüdischer Ordnungsdienst">Żydowskiej Służby Porządkowej</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Szlengel" title="Władysław Szlengel">Władysław Szlengel</a> – poeta</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Szpilman" title="Władysław Szpilman">Władysław Szpilman</a> – kompozytor i pianista</li> <li><a href="/wiki/Szymon_Tenenbaum" title="Szymon Tenenbaum">Szymon Tenenbaum</a> – <a href="/wiki/Entomolog" title="Entomolog">entomolog</a></li> <li><a href="/wiki/Adolf_Truskier" title="Adolf Truskier">Adolf Truskier</a> – były senator <a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">II RP</a></li> <li><a href="/wiki/Jonas_Turkow" title="Jonas Turkow">Jonas Turkow</a> – aktor i dokumentalista</li> <li><a href="/wiki/Ryszard_Walewski" title="Ryszard Walewski">Ryszard Walewski</a> – komunista, lekarz, uczestnik powstania w getcie warszawskim</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Wajntraub" title="Władysław Wajntraub">Władysław Wajntraub</a> – malarz, grafik, scenograf teatralny, krytyk sztuki</li> <li><a href="/wiki/Mary_Berg" title="Mary Berg">Miriam Wattenberg</a> – autorka pamiętników</li> <li><a href="/wiki/Dawid_Wdowi%C5%84ski" title="Dawid Wdowiński">Dawid Wdowiński</a> – neurolog i psychoanalityk</li> <li><a href="/wiki/Izrael_Chaim_Wilner" title="Izrael Chaim Wilner">Arie Wilner</a> – poeta, przedstawiciel <a href="/wiki/%C5%BBydowska_Organizacja_Bojowa" title="Żydowska Organizacja Bojowa">ŻOB</a> przy <a href="/wiki/Armia_Krajowa" title="Armia Krajowa">AK</a></li> <li><a href="/wiki/Andrzej_W%C5%82ast" title="Andrzej Włast">Andrzej Włast</a> – poeta</li> <li><a href="/wiki/Romana_Zamenhof" title="Romana Zamenhof">Romana Zamenhof</a> – farmaceutka</li> <li><a href="/wiki/Wanda_Zamenhof-Zaleska" title="Wanda Zamenhof-Zaleska">Wanda Zamenhof-Zaleska</a> – lekarz okulista</li> <li><a href="/wiki/Zofia_Zamenhof" title="Zofia Zamenhof">Zofia Zamenhof</a> – lekarz pediatra i internista</li> <li><a href="/wiki/Juliusz_Zweibaum" title="Juliusz Zweibaum">Juliusz Zweibaum</a> – histolog, prof. Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Medycznej, członek PAN</li> <li><a href="/wiki/Micha%C5%82_Znicz" title="Michał Znicz">Michał Znicz</a> – aktor</li> <li><a href="/wiki/Natalia_Zylberlast-Zand" title="Natalia Zylberlast-Zand">Natalia Zylberlast-Zand</a> – lekarz neurolog</li> <li><a href="/wiki/Krystyna_%C5%BBywulska" title="Krystyna Żywulska">Krystyna Żywulska</a> – pisarka, felietonistka, autorka tekstów piosenek i graficzka</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ważniejsze_upamiętnienia_warszawskiego_getta">Ważniejsze upamiętnienia warszawskiego getta</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Ważniejsze upamiętnienia warszawskiego getta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ważniejsze upamiętnienia warszawskiego getta">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Bunkier_Anielewicza_w_Warszawie" title="Bunkier Anielewicza w Warszawie">Bunkier Anielewicza</a></li> <li><a href="/wiki/Fragmenty_mur%C3%B3w_getta_w_Warszawie" title="Fragmenty murów getta w Warszawie">Fragmenty murów getta</a></li> <li><a href="/wiki/Pomnik_Ewakuacji_Bojownik%C3%B3w_Getta_Warszawskiego" title="Pomnik Ewakuacji Bojowników Getta Warszawskiego">Pomnik Ewakuacji Bojowników Getta Warszawskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Pomniki_granic_getta_w_Warszawie" title="Pomniki granic getta w Warszawie">Pomniki granic getta</a></li> <li><a href="/wiki/Pomnik_Bohater%C3%B3w_Getta_w_Warszawie" title="Pomnik Bohaterów Getta w Warszawie">Pomnik Bohaterów Getta</a></li> <li><a href="/wiki/Pomnik_Umschlagplatz" title="Pomnik Umschlagplatz">Pomnik Umschlagplatz</a></li> <li><a href="/wiki/Pomnik_Wsp%C3%B3lnego_M%C4%99cze%C5%84stwa_%C5%BByd%C3%B3w_i_Polak%C3%B3w_w_Warszawie" title="Pomnik Wspólnego Męczeństwa Żydów i Polaków w Warszawie">Pomnik Wspólnego Męczeństwa Żydów i Polaków</a></li> <li><a href="/wiki/Trakt_Pami%C4%99ci_M%C4%99cze%C5%84stwa_i_Walki_%C5%BByd%C3%B3w_w_Warszawie" title="Trakt Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów w Warszawie">Trakt Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów</a></li> <li><a href="/wiki/K%C5%82adka_Pami%C4%99ci" title="Kładka Pamięci">Kładka Pamięci</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pomnik_ofiar_getta_warszawskiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pomnik ofiar getta warszawskiego (strona nie istnieje)">Pomnik ofiar getta warszawskiego</a> (w miejscu masowych grobów na <a href="/wiki/Cmentarz_%C5%BCydowski_w_Warszawie_(Wola)" title="Cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)">cmentarzu żydowskim na Woli</a>)</li> <li>Walki żołnierzy żydowskich i żołnierzy polskich różnych ugrupowań zostały upamiętnione na <a href="/wiki/Gr%C3%B3b_Nieznanego_%C5%BBo%C5%82nierza_w_Warszawie" title="Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie">Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie</a> napisem na jednej z tablic po 1945 „GETTO 20 IV–10 V 1943” i po 1990 „GETTO WARSZAWSKIE 19 IV–8 V 1943”</li> <li>Fragment stałej ekspozycji poświęconej okupowanej Warszawie w <a href="/wiki/Muzeum_Powstania_Warszawskiego" title="Muzeum Powstania Warszawskiego">Muzeum Powstania Warszawskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Pomnik_Ofiar_Obozu_Zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince">Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince</a> (kamienie z napisami Warszawa oraz Męczennikom getta warszawskiego)<a href="#cite_note-143">[141]</a></li> <li><a href="/wiki/Patronat_roku_ustanowiony_przez_Senat_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Patronat roku ustanowiony przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej">Uchwałą</a> <a href="/wiki/Senat_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Senat Rzeczypospolitej Polskiej">Senatu RP</a> <a href="/wiki/Senat_Rzeczypospolitej_Polskiej_X_kadencji" title="Senat Rzeczypospolitej Polskiej X kadencji">X kadencji</a> z 29 listopada 2022, rok 2023 ustanowiono „Rokiem Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego”<a href="#cite_note-144">[142]</a>.</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70384462">.mw-parser-output .szablon-duza-grafika{display:flex}@media(max-width:720px){body.skin-minerva .mw-parser-output .szablon-duza-grafika{display:block}}</style><div class="thumb szablon-duza-grafika" style="max-width:760px; margin-left: auto; margin-right:auto;"> <div class="thumbinner"><div class="noresize" style="overflow:auto; overflow-y:display; overflow-x:auto;"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_Ghetto_destroyed_by_Germans,_1945.jpg" class="mw-file-description" title="Tereny dawnego getta, zrównanego z ziemią przez Niemców z rozkazu Adolfa Hitlera po upadku powstania w getcie warszawskim (widok w kierunku północno-zachodnim)"><img alt="Tereny dawnego getta, zrównanego z ziemią przez Niemców z rozkazu Adolfa Hitlera po upadku powstania w getcie warszawskim (widok w kierunku północno-zachodnim)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Warsaw_Ghetto_destroyed_by_Germans%2C_1945.jpg/750px-Warsaw_Ghetto_destroyed_by_Germans%2C_1945.jpg" decoding="async" width="750" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Warsaw_Ghetto_destroyed_by_Germans%2C_1945.jpg/1125px-Warsaw_Ghetto_destroyed_by_Germans%2C_1945.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Warsaw_Ghetto_destroyed_by_Germans%2C_1945.jpg/1500px-Warsaw_Ghetto_destroyed_by_Germans%2C_1945.jpg 2x" data-file-width="3300" data-file-height="670" /></a></div><div class="thumbcaption">Tereny dawnego getta, zrównanego z ziemią przez Niemców z rozkazu <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolfa Hitlera</a> po upadku <a href="/wiki/Powstanie_w_getcie_warszawskim" title="Powstanie w getcie warszawskim">powstania w getcie warszawskim</a> (widok w kierunku północno-zachodnim)</div> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Inne_informacje">Inne informacje</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Inne informacje" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne informacje">edytuj kod</a>]</div> W 2021 relikty dawnego getta (tzw. getto centralne oraz enklawa dawnego małego getta przy <a href="/wiki/Ulica_Prosta_w_Warszawie" title="Ulica Prosta w Warszawie">ul. Prostej</a>) zostały ujęte w <a href="/wiki/Gminna_ewidencja_zabytk%C3%B3w" title="Gminna ewidencja zabytków">gminnej ewidencji zabytków</a><a href="#cite_note-145">[143]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też">Zobacz też</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/%C5%BBydowski_Komitet_Narodowy" title="Żydowski Komitet Narodowy">Żydowski Komitet Narodowy</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> formalnie na <a href="/wiki/Terytoria_Polski_anektowane_przez_III_Rzesz%C4%99" title="Terytoria Polski anektowane przez III Rzeszę">terenach RP anektowanych przez III Rzeszę</a> 13 października 1939 </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> Pozostałe zostały wzniesione nad ulicami: Mławską (luty 1941), Przebieg (czerwiec 1941) oraz Żelazną przy skrzyżowaniu z ulicą Leszno (listopad 1941) Zob. <cite class="citation book">Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 480. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788311134744" title="Specjalna:Książki/9788311134744">ISBN 978-83-1113474-4</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Warszawa+walczy+1939%E2%80%931945.+Leksykon&rft.aulast=Komorowski+%28red.%29&rft.aufirst=Krzysztof&rft.date=2015&rft.pub=Fundacja+Polska+Walczy+i+Wydawnictwo+Bellona&rft.place=Warszawa&rft.pages=480&rft.isbn=978-83-1113474-4"></cite> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <cite class="citation book">Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 206. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301088362" title="Specjalna:Książki/8301088362">ISBN 83-01-08836-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyklopedia+Warszawy&rft.date=1994&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=206&rft.isbn=83-01-08836-2"></cite> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 11,16. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=11%2C16&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <cite class="citation book">Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 250. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788311134744" title="Specjalna:Książki/9788311134744">ISBN 978-83-1113474-4</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Warszawa+walczy+1939%E2%80%931945.+Leksykon&rft.aulast=Komorowski+%28red.%29&rft.aufirst=Krzysztof&rft.date=2015&rft.pub=Fundacja+Polska+Walczy+i+Wydawnictwo+Bellona&rft.place=Warszawa&rft.pages=250&rft.isbn=978-83-1113474-4"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska29-5">↑ <a href="#cite_ref-Sakowska29_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-Sakowska29_5-1">b</a> <a href="#cite_ref-Sakowska29_5-2">c</a> <a href="#cite_ref-Sakowska29_5-3">d</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 29. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=29&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <cite class="citation book">Gabriela Zalewska: Ludność żydowska w Warszawie w okresie międzywojennym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 53. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301120541" title="Specjalna:Książki/8301120541">ISBN 83-01-12054-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludno%C5%9B%C4%87+%C5%BCydowska+w+Warszawie+w+okresie+mi%C4%99dzywojennym&rft.aulast=Zalewska&rft.aufirst=Gabriela&rft.date=1996&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=53&rft.isbn=83-01-12054-1"></cite> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 9. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=9&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <cite class="citation book">Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 33. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301042079" title="Specjalna:Książki/8301042079">ISBN 83-01-04207-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Warszawa+w+latach+1939%E2%80%931945&rft.aulast=Dunin-W%C4%85sowicz&rft.aufirst=Krzysztof&rft.date=1984&rft.place=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.pages=33&rft.isbn=83-01-04207-9"></cite> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <cite class="citation book">Marian Marek Drozdowski: Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r.. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969, s. 268.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Alarm+dla+Warszawy.+Ludno%C5%9B%C4%87+cywilna+w+obronie+stolicy+we+wrze%C5%9Bniu+1939+r.&rft.aulast=Drozdowski&rft.aufirst=Marian+Marek&rft.date=1969&rft.pub=Wiedza+Powszechna&rft.place=Warszawa&rft.pages=268"></cite> </li> <li id="cite_note-Engeling59-10">↑ <a href="#cite_ref-Engeling59_10-0">a</a> <a href="#cite_ref-Engeling59_10-1">b</a> <a href="#cite_ref-Engeling59_10-2">c</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 76. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=76&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <cite class="citation journal">Jerzy S. Majewski. Krok po kroku do getta. „Stolica”, s. 25, wrzesień–październik 2020.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Krok+po+kroku+do+getta&rft.jtitle=Stolica&rft.date=wrzesie%C5%84%E2%80%93pa%C5%BAdziernik+2020&rft.aulast=Majewski&rft.aufirst=Jerzy+S.&rft.pages=25">  </li> <li id="cite_note-Szarota40-12">↑ <a href="#cite_ref-Szarota40_12-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota40_12-1">b</a> <a href="#cite_ref-Szarota40_12-2">c</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 40, 360. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=40%2C+360&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-Drozdowski338-13">↑ <a href="#cite_ref-Drozdowski338_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-Drozdowski338_13-1">b</a> <a href="#cite_ref-Drozdowski338_13-2">c</a> <cite class="citation book">Marian Marek Drozdowski, Andrzej Zahorski: Historia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Jeden Świat, 2004, s. 338. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8389632047" title="Specjalna:Książki/8389632047">ISBN 83-89632-04-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Warszawy&rft.aulast=Drozdowski&rft.aufirst=Marian+Marek&rft.date=2004&rft.pub=Wydawnictwo+Jeden+%C5%9Awiat&rft.place=Warszawa&rft.pages=338&rft.isbn=83-89632-04-7"></cite> </li> <li id="cite_note-Engelking58-14">↑ <a href="#cite_ref-Engelking58_14-0">a</a> <a href="#cite_ref-Engelking58_14-1">b</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 58. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=58&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <cite class="citation book">Anna Chmielewska i inni: Miejska służba opieki społecznej Warszawy w latach wojny i okupacji 1939–1945 [w:] Warszawa lat wojny i okupacji 1939–1944. Zeszyt 4. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 157.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Miejska+s%C5%82u%C5%BCba+opieki+spo%C5%82ecznej+Warszawy+w+latach+wojny+i+okupacji+1939%E2%80%931945+%5Bw%3A%5D+Warszawa+lat+wojny+i+okupacji+1939%E2%80%931944.+Zeszyt+4&rft.aulast=Chmielewska+i+inni&rft.aufirst=Anna&rft.date=1975&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=157"></cite> </li> <li id="cite_note-Engelking59-16"><a href="#cite_ref-Engelking59_16-0">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 59. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=59&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-Leociak15-17">↑ <a href="#cite_ref-Leociak15_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-Leociak15_17-1">b</a> <cite class="citation journal">Jacek Leociak. Powstanie. Dzielnica wykluczenia [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 15, 2023.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Powstanie.+Dzielnica+wykluczenia+%5Bw%3A%5D+Op%C3%B3r+i+zag%C5%82ada+1943&rft.jtitle=Pomocnik+Historyczny+Polityki&rft.date=2023&rft.volume=2%2F2023&rft.aulast=Leociak&rft.aufirst=Jacek&rft.pages=15">  </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 40. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=40&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska42-19">↑ <a href="#cite_ref-Sakowska42_19-0">a</a> <a href="#cite_ref-Sakowska42_19-1">b</a> <a href="#cite_ref-Sakowska42_19-2">c</a> <a href="#cite_ref-Sakowska42_19-3">d</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 42. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=42&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <cite class="citation book">Abraham Lewin: Dziennik. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2016, s. 40. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788365254207" title="Specjalna:Książki/9788365254207">ISBN 978-83-65254-20-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dziennik&rft.aulast=Lewin&rft.aufirst=Abraham&rft.date=2016&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=40&rft.isbn=978-83-65254-20-7"></cite> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 43. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=43&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <cite class="citation book">Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 45. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301000651" title="Specjalna:Książki/8301000651">ISBN 83-01-00065-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Obozy+hitlerowskie+na+ziemiach+polskich+1939%E2%80%931945.+Informator+encyklopedyczny&rft.aulast=Pilichowski&rft.aufirst=Czes%C5%82aw&rft.date=1979&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.pages=45&rft.isbn=83-01-00065-1"></cite> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <cite class="citation book">Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 121. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306000897" title="Specjalna:Książki/8306000897">ISBN 83-06-00089-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Urz%C4%85dzenia+komunalne+Warszawy.+Zarys+historyczny&rft.aulast=Gajewski&rft.aufirst=Marian&rft.date=1979&rft.pub=Pa%C5%84stwowy+Instytut+Wydawniczy&rft.place=Warszawa&rft.pages=121&rft.isbn=83-06-00089-7"></cite> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200721034035/http://www.bialoleka.waw.pl/aktualnosc-3402-dzielnica_upamietnila_oboz_pracy.html">Dzielnica upamiętniła obóz pracy przymusowej „Piekiełko“</a>. [w:] Urząd Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy [on-line]. bialoleka.waw.pl, 27 listopada 2019. [dostęp 2020-05-07]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bialoleka.waw.pl/aktualnosc-3402-dzielnica_upamietnila_oboz_pracy.html">tego adresu</a> (2020-07-21)].</cite> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131217230133/http://izrael.org.il/images/stories/fischer.jpg">Zarządzenie Szefa Okręgu Warszawa z 24 listopada 1939 w sprawie znaków rozpoznawczych dla żydów okręgu Warszawa</a>. [dostęp 2013-12-17]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://izrael.org.il/images/stories/fischer.jpg">tego adresu</a> (17 grudnia 2013)].</cite> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> Dziennik rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla okupowanych polskich obszarów z 1939 r. nr 8 </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 56–57. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=56%E2%80%9357&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <cite class="citation book">Jan Grabowski: „Ja tego Żyda znam!” Szantażowanie Żydów w Warszawie 1939–1943. Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów. Wydawnictwo IFiS PAN, 2004, s. 17–18. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373880585" title="Specjalna:Książki/8373880585">ISBN 83-7388-058-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E2%80%9EJa+tego+%C5%BByda+znam%21%E2%80%9D+Szanta%C5%BCowanie+%C5%BByd%C3%B3w+w+Warszawie+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Grabowski&rft.aufirst=Jan&rft.date=2004&rft.pub=Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w.+Wydawnictwo+IFiS+PAN&rft.place=Warszawa&rft.pages=17%E2%80%9318&rft.isbn=83-7388-058-5"></cite> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 47. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=47&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> Dziennik rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla okupowanych polskich obszarów cz. I z 1940 r. nr 48 </li> <li id="cite_note-Szarota42-31">↑ <a href="#cite_ref-Szarota42_31-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota42_31-1">b</a> <a href="#cite_ref-Szarota42_31-2">c</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 42. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=42&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <cite class="citation book">Marian Marek Drozdowski, Andrzej Zahorski: Historia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Jeden Świat, 2004, s. 337. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8389632047" title="Specjalna:Książki/8389632047">ISBN 83-89632-04-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Warszawy&rft.aulast=Drozdowski&rft.aufirst=Marian+Marek&rft.date=2004&rft.pub=Wydawnictwo+Jeden+%C5%9Awiat&rft.place=Warszawa&rft.pages=337&rft.isbn=83-89632-04-7"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska41-33"><a href="#cite_ref-Sakowska41_33-0">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 41. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=41&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-Szarota93-34">↑ <a href="#cite_ref-Szarota93_34-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota93_34-1">b</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 93. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=93&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <cite class="citation book">Zdzisław Krzemiński: Historia warszawskiej adwokatury. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2009, s. 139. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788325505196" title="Specjalna:Książki/9788325505196">ISBN 978-83-255-0519-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+warszawskiej+adwokatury&rft.aulast=Krzemi%C5%84ski&rft.aufirst=Zdzis%C5%82aw&rft.date=2009&rft.pub=Wydawnictwo+C.H.+Beck&rft.place=Warszawa&rft.pages=139&rft.isbn=978-83-255-0519-6"></cite> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 94. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=94&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <cite class="citation book">Zdzisław Krzemiński: Historia warszawskiej adwokatury. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2009, s. 140. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788325505196" title="Specjalna:Książki/9788325505196">ISBN 978-83-255-0519-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+warszawskiej+adwokatury&rft.aulast=Krzemi%C5%84ski&rft.aufirst=Zdzis%C5%82aw&rft.date=2009&rft.pub=Wydawnictwo+C.H.+Beck&rft.place=Warszawa&rft.pages=140&rft.isbn=978-83-255-0519-6"></cite> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <cite class="citation book">Raporty Ludwiga Fischera, gubernatora dystryktu warszawskiego 1939–1944. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1987, s. 179. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8305111970" title="Specjalna:Książki/8305111970">ISBN 83-05-11197-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Raporty+Ludwiga+Fischera%2C+gubernatora+dystryktu+warszawskiego+1939%E2%80%931944&rft.pub=Wydawnictwo+Ksi%C4%85%C5%BCka+i+Wiedza&rft.place=Warszawa&rft.pages=179&rft.isbn=83-05-11197-0"></cite> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <cite class="citation book">Warszawskie tramwaje elektryczne 1908–1998. Cz. II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 165, 167. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390757400" title="Specjalna:Książki/8390757400">ISBN 83-907574-00</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Warszawskie+tramwaje+elektryczne+1908%E2%80%931998.+Cz.+II&rft.date=1998&rft.pub=Wydawnictwa+Komunikacji+i+%C5%81%C4%85czno%C5%9Bci&rft.place=Warszawa&rft.pages=165%2C+167&rft.isbn=83-907574-00"></cite> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <cite class="citation book">Dariusz Walczak, Daniel Nalazek, Bartłomiej Maciejewski: Tramwajem przez piekło, czyli komunikacja miejska na terenie Dzielnicy Żydowskiej w Warszawie (1940-1942). Warszawa: Wydawnictwo Eurospinter, 2013, s. 17, 19. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363652012" title="Specjalna:Książki/9788363652012">ISBN 978-83-63652-01-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Tramwajem+przez+piek%C5%82o%2C+czyli+komunikacja+miejska+na+terenie+Dzielnicy+%C5%BBydowskiej+w+Warszawie+%281940-1942%29&rft.aulast=Walczak&rft.aufirst=Dariusz&rft.date=2013&rft.pub=Wydawnictwo+Eurospinter&rft.place=Warszawa&rft.pages=17%2C+19&rft.isbn=978-83-63652-01-2"></cite> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <cite class="citation book">Dariusz Walczak, Daniel Nalazek, Bartłomiej Maciejewski: Tramwajem przez piekło..... Warszawa: Wydawnictwo Eurospinter, 2013, s. 18. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363652012" title="Specjalna:Książki/9788363652012">ISBN 978-83-63652-01-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Tramwajem+przez+piek%C5%82o....&rft.aulast=Walczak&rft.aufirst=Dariusz&rft.date=2013&rft.pub=Wydawnictwo+Eurospinter&rft.place=Warszawa&rft.pages=18&rft.isbn=978-83-63652-01-2"></cite> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 31. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=31&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 49. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=49&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <cite class="citation book">Marian Fuks (oprac. i przyp.): Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 20. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301030429" title="Specjalna:Książki/8301030429">ISBN 83-01-03042-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Adama+Czerniakowa+dziennik+getta+warszawskiego&rft.aulast=Fuks+%28oprac.+i+przyp.%29&rft.aufirst=Marian&rft.date=1983&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=20&rft.isbn=83-01-03042-9"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska26-45"><a href="#cite_ref-Sakowska26_45-0">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 26. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=26&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 190. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=190&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-Leociak18-47">↑ <a href="#cite_ref-Leociak18_47-0">a</a> <a href="#cite_ref-Leociak18_47-1">b</a> <a href="#cite_ref-Leociak18_47-2">c</a> <a href="#cite_ref-Leociak18_47-3">d</a> <cite class="citation journal">Jacek Leociak. Powstanie. Dzielnica wykluczenia [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 18, 2023.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Powstanie.+Dzielnica+wykluczenia+%5Bw%3A%5D+Op%C3%B3r+i+zag%C5%82ada+1943&rft.jtitle=Pomocnik+Historyczny+Polityki&rft.date=2023&rft.volume=2%2F2023&rft.aulast=Leociak&rft.aufirst=Jacek&rft.pages=18">  </li> <li id="cite_note-Dunin-Wąsowicz287-48">↑ <a href="#cite_ref-Dunin-Wąsowicz287_48-0">a</a> <a href="#cite_ref-Dunin-Wąsowicz287_48-1">b</a> <a href="#cite_ref-Dunin-Wąsowicz287_48-2">c</a> <a href="#cite_ref-Dunin-Wąsowicz287_48-3">d</a> <cite class="citation book">Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 287. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301042079" title="Specjalna:Książki/8301042079">ISBN 83-01-04207-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Warszawa+w+latach+1939%E2%80%931945&rft.aulast=Dunin-W%C4%85sowicz&rft.aufirst=Krzysztof&rft.date=1984&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=287&rft.isbn=83-01-04207-9"></cite> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: U progu zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej w Europie. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2000, s. 26. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386056916" title="Specjalna:Książki/8386056916">ISBN 83-86056-91-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=U+progu+zag%C5%82ady.+Zaj%C5%9Bcia+anty%C5%BCydowskie+i+pogromy+w+okupowanej+w+Europie&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2000&rft.pub=Wydawnictwo+Sic%21&rft.place=Warszawa&rft.pages=26&rft.isbn=83-86056-91-6"></cite> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 54. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=54&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <cite class="citation book">Marian Fuks (oprac. i przyp.): Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 98. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301030429" title="Specjalna:Książki/8301030429">ISBN 83-01-03042-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Adama+Czerniakowa+dziennik+getta+warszawskiego&rft.aulast=Fuks+%28oprac.+i+przyp.%29&rft.aufirst=Marian&rft.date=1983&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=98&rft.isbn=83-01-03042-9"></cite> </li> <li id="cite_note-Engelking79-52">↑ <a href="#cite_ref-Engelking79_52-0">a</a> <a href="#cite_ref-Engelking79_52-1">b</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 79. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=79&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <cite class="citation book">Ludwik Landau: Kronika lat wojny i okupacji. Tom I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 367.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kronika+lat+wojny+i+okupacji.+Tom+I&rft.aulast=Landau&rft.aufirst=Ludwik&rft.date=1962&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=367"></cite> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <cite class="citation book">Andrzej Żbikowski (red.): Polacy i Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945. Studia i materiały. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2006, s. 554. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8360464014" title="Specjalna:Książki/8360464014">ISBN 83-60464-01-4</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polacy+i+%C5%BBydzi+pod+okupacj%C4%85+niemieck%C4%85+1939%E2%80%931945.+Studia+i+materia%C5%82y&rft.aulast=%C5%BBbikowski+%28red.%29&rft.aufirst=Andrzej&rft.date=2006&rft.pub=Instytut+Pami%C4%99ci+Narodowej&rft.place=Warszawa&rft.pages=554&rft.isbn=83-60464-01-4"></cite> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <cite class="citation book">Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 282. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301042079" title="Specjalna:Książki/8301042079">ISBN 83-01-04207-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Warszawa+w+latach+1939%E2%80%931945&rft.aulast=Dunin-W%C4%85sowicz&rft.aufirst=Krzysztof&rft.date=1984&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=282&rft.isbn=83-01-04207-9"></cite> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: U progu zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej w Europie. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2000, s. 78. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386056916" title="Specjalna:Książki/8386056916">ISBN 83-86056-91-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=U+progu+zag%C5%82ady.+Zaj%C5%9Bcia+anty%C5%BCydowskie+i+pogromy+w+okupowanej+w+Europie&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2000&rft.pub=Wydawnictwo+Sic%21&rft.place=Warszawa&rft.pages=78&rft.isbn=83-86056-91-6"></cite> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: U progu zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej w Europie. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2000, s. 63. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386056916" title="Specjalna:Książki/8386056916">ISBN 83-86056-91-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=U+progu+zag%C5%82ady.+Zaj%C5%9Bcia+anty%C5%BCydowskie+i+pogromy+w+okupowanej+w+Europie&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2000&rft.pub=Wydawnictwo+Sic%21&rft.place=Warszawa&rft.pages=63&rft.isbn=83-86056-91-6"></cite> </li> <li id="cite_note-Leociak16-58">↑ <a href="#cite_ref-Leociak16_58-0">a</a> <a href="#cite_ref-Leociak16_58-1">b</a> <a href="#cite_ref-Leociak16_58-2">c</a> <a href="#cite_ref-Leociak16_58-3">d</a> <cite class="citation journal">Jacek Leociak. Powstanie. Dzielnica wykluczenia [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 16, 2023.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Powstanie.+Dzielnica+wykluczenia+%5Bw%3A%5D+Op%C3%B3r+i+zag%C5%82ada+1943&rft.jtitle=Pomocnik+Historyczny+Polityki&rft.date=2023&rft.volume=2%2F2023&rft.aulast=Leociak&rft.aufirst=Jacek&rft.pages=16">  </li> <li id="cite_note-Sakowska37-59">↑ <a href="#cite_ref-Sakowska37_59-0">a</a> <a href="#cite_ref-Sakowska37_59-1">b</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 37. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=37&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-Bereintesin107-60">↑ <a href="#cite_ref-Bereintesin107_60-0">a</a> <a href="#cite_ref-Bereintesin107_60-1">b</a> <a href="#cite_ref-Bereintesin107_60-2">c</a> <a href="#cite_ref-Bereintesin107_60-3">d</a> Referat Waldemara Schöna z 20 stycznia 1941 [w:] <cite class="citation book">Tatiana Berenstein, Artur Eisenbach, Adam Rutkowski (oprac.): Eksterminacja Żydów na ziemiach polskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Zbiór dokumentów. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1957, s. 107.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Eksterminacja+%C5%BByd%C3%B3w+na+ziemiach+polskich+w+okresie+okupacji+hitlerowskiej.+Zbi%C3%B3r+dokument%C3%B3w&rft.aulast=Berenstein&rft.aufirst=Tatiana&rft.date=1957&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny&rft.place=Warszawa&rft.pages=107"></cite> </li> <li id="cite_note-Leociak17-61">↑ <a href="#cite_ref-Leociak17_61-0">a</a> <a href="#cite_ref-Leociak17_61-1">b</a> <a href="#cite_ref-Leociak17_61-2">c</a> <a href="#cite_ref-Leociak17_61-3">d</a> <cite class="citation journal">Jacek Leociak. Powstanie. Dzielnica wykluczenia [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 17, 2023.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Powstanie.+Dzielnica+wykluczenia+%5Bw%3A%5D+Op%C3%B3r+i+zag%C5%82ada+1943&rft.jtitle=Pomocnik+Historyczny+Polityki&rft.date=2023&rft.volume=2%2F2023&rft.aulast=Leociak&rft.aufirst=Jacek&rft.pages=17">  </li> <li id="cite_note-Szarota54-62">↑ <a href="#cite_ref-Szarota54_62-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota54_62-1">b</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 54. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=54&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, Opracowanie i przypisy Marian Fuks, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983, s. 101. </li> <li id="cite_note-Engelking81-64">↑ <a href="#cite_ref-Engelking81_64-0">a</a> <a href="#cite_ref-Engelking81_64-1">b</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 81. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=81&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-Engelking80-65">↑ <a href="#cite_ref-Engelking80_65-0">a</a> <a href="#cite_ref-Engelking80_65-1">b</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 80. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=80&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-Berenstein95-99-66">↑ <a href="#cite_ref-Berenstein95-99_66-0">a</a> <a href="#cite_ref-Berenstein95-99_66-1">b</a> <cite class="citation book">Tatiana Berenstein, Artur Eisenbach, Adam Rutkowski (oprac.): Eksterminacja Żydów na ziemiach polskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Zbiór dokumentów. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1957, s. 95-99.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Eksterminacja+%C5%BByd%C3%B3w+na+ziemiach+polskich+w+okresie+okupacji+hitlerowskiej.+Zbi%C3%B3r+dokument%C3%B3w&rft.aulast=Berenstein&rft.aufirst=Tatiana&rft.date=1957&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny&rft.place=Warszawa&rft.pages=95-99"></cite> </li> <li id="cite_note-Szarota43-67">↑ <a href="#cite_ref-Szarota43_67-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota43_67-1">b</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 43. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=43&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska44-68"><a href="#cite_ref-Sakowska44_68-0">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 44. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=44&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 55. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=55&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> Referat Waldemara Schöna z 20 stycznia 1941 [w:]<cite class="citation book">Tatiana Berenstein, Artur Eisenbach, Adam Rutkowski (oprac.): Eksterminacja Żydów na ziemiach polskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Zbiór dokumentów. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1957, s. 106.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Eksterminacja+%C5%BByd%C3%B3w+na+ziemiach+polskich+w+okresie+okupacji+hitlerowskiej.+Zbi%C3%B3r+dokument%C3%B3w&rft.aulast=Berenstein&rft.aufirst=Tatiana&rft.date=1957&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny&rft.place=Warszawa&rft.pages=106"></cite> </li> <li id="cite_note-Kalendarium-71"><a href="#cite_ref-Kalendarium_71-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200628094211/http://warszawa.getto.pl/index.php?show=kalendarium">Getto warszawskie. Kalendarium</a>. Centrum Badań nad Zagładą Żydów. [dostęp 2013-02-15].</cite> </li> <li id="cite_note-Ecyklopedia206-72"><a href="#cite_ref-Ecyklopedia206_72-0">↑</a> <cite class="citation book">Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 206. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301088362" title="Specjalna:Książki/8301088362">ISBN 83-01-08836-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyklopedia+Warszawy&rft.date=1994&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=206&rft.isbn=83-01-08836-2"></cite> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 536. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=536&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> <cite class="citation book">Samuel D. Kassow: Kto napisze naszą historię? Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2017, s. 620. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788365254559" title="Specjalna:Książki/9788365254559">ISBN 978-83-65254-55-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kto+napisze+nasz%C4%85+histori%C4%99%3F+Ukryte+Archiwum+Emanuela+Ringelbluma&rft.aulast=Kassow&rft.aufirst=Samuel+D.&rft.date=2017&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=620&rft.isbn=978-83-65254-55-9"></cite> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 673. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=673&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 672. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=672&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> <cite class="citation book nourl">KarolK. Madaj KarolK., Księża ratujący Żydów : duszpasterstwo Żydów katolików w getcie warszawskim : ks. Marceli Godlewski i ks. Antoni Czarnecki, 30 września 2011, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/998386225">998386225</a> [dostęp 2020-06-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Karol&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ksi%C4%99%C5%BCa+ratuj%C4%85cy+%C5%BByd%C3%B3w+%3A+duszpasterstwo+%C5%BByd%C3%B3w+katolik%C3%B3w+w+getcie+warszawskim+%3A+ks.+Marceli+Godlewski+i+ks.+Antoni+Czarnecki&rft.date=2011-09-30&rft.aulast=Madaj&rft_id=info%3Aoclcnum%2F998386225" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <cite class="citation journal doi nourl">Glenn M.G.M. Harden Glenn M.G.M., Christians in the Warsaw Ghetto: an Epitaph for the Unremembered – Peter F. Dembowski, „Religious Studies Review”, 32 (2), 2006, s. 132–132, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111%2Fj.1748-0922.2006.00067_3.x">10.1111/j.1748-0922.2006.00067_3.x</a>, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0319-485X">0319-485X</a> [dostęp 2020-06-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.atitle=Christians+in+the+Warsaw+Ghetto%3A+an+Epitaph+for+the+Unremembered+%E2%80%93+Peter+F.+Dembowski&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2006-04&rft.issn=0319-485X&rft.jtitle=Religious+Studies+Review&rft.volume=32&rft.edition=2&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1748-0922.2006.00067_3.x" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-godlewski-marceli">Historia pomocy - Godlewski Marceli | Polscy Sprawiedliwi</a> [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2020-06-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+pomocy+-+Godlewski+Marceli+%7C+Polscy+Sprawiedliwi&rft_id=https%3A%2F%2Fsprawiedliwi.org.pl%2Fpl%2Fhistorie-pomocy%2Fhistoria-pomocy-godlewski-marceli" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 62. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=62&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Ratyńska: Ludność i gospodarka Warszawy i okręgu pod okupacją hitlerowską. Książka i Wiedza, 1982, s. 44.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludno%C5%9B%C4%87+i+gospodarka+Warszawy+i+okr%C4%99gu+pod+okupacj%C4%85+hitlerowsk%C4%85&rft.aulast=Raty%C5%84ska&rft.aufirst=Barbara&rft.date=1982&rft.pub=Ksi%C4%85%C5%BCka+i+Wiedza&rft.pages=44"></cite> </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 38. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=38&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> <cite class="citation book">Abraham Lewin: Dziennik. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2016, s. 38. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788365254207" title="Specjalna:Książki/9788365254207">ISBN 978-83-65254-20-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dziennik&rft.aulast=Lewin&rft.aufirst=Abraham&rft.date=2016&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=38&rft.isbn=978-83-65254-20-7"></cite> </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 96. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=96&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska45-85">↑ <a href="#cite_ref-Sakowska45_85-0">a</a> <a href="#cite_ref-Sakowska45_85-1">b</a> <a href="#cite_ref-Sakowska45_85-2">c</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 45. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=45&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> Mapa Getto warszawskie. Granice przed wielką akcją likwidacyjną, opracowanie kartograficzne Paweł E. Weszpiński [w:] <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie – przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2001. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/838763283X" title="Specjalna:Książki/838763283X">ISBN 83-87632-83-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie+%E2%80%93+przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2001&rft.pub=Wydawnictwo+IFiS+PAN&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-87632-83-X"></cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 107. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=107&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-Szarota44-88">↑ <a href="#cite_ref-Szarota44_88-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota44_88-1">b</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 44. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=44&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <cite class="citation book">Brunon Sikorski: Handel Warszawy okupacyjnej [w:] Warszawa lat wojny i okupacji. Zeszyt 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 75.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Handel+Warszawy+okupacyjnej+%5Bw%3A%5D+Warszawa+lat+wojny+i+okupacji.+Zeszyt+1&rft.aulast=Sikorski&rft.aufirst=Brunon&rft.date=1971&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=75"></cite> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <cite class="citation book">Igor Piotrowski: Chłodna. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2007, s. 46. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788360623237" title="Specjalna:Książki/9788360623237">ISBN 978-83-60623-23-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ch%C5%82odna&rft.aulast=Piotrowski&rft.aufirst=Igor&rft.date=2007&rft.pub=Mazowieckie+Centrum+Kultury+i+Sztuki&rft.place=Warszawa&rft.pages=46&rft.isbn=978-83-60623-23-7"></cite> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <cite class="citation book">Igor Piotrowski: Chłodna. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury u Sztuki, 2007, s. 47. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788360623237" title="Specjalna:Książki/9788360623237">ISBN 978-83-60623-23-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ch%C5%82odna&rft.aulast=Piotrowski&rft.aufirst=Igor&rft.date=2007&rft.pub=Mazowieckie+Centrum+Kultury+u+Sztuki&rft.place=Warszawa&rft.pages=47&rft.isbn=978-83-60623-23-7"></cite> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <cite class="citation book">Henryk Makower: Pamiętnik z getta warszawskiego październik 1940–styczeń 1943. Wrocław: Ossolineum, 1997, s. 175. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304022605" title="Specjalna:Książki/8304022605">ISBN 83-04-02260-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pami%C4%99tnik+z+getta+warszawskiego+pa%C5%BAdziernik+1940%E2%80%93stycze%C5%84+1943&rft.aulast=Makower&rft.aufirst=Henryk&rft.date=1997&rft.pub=Ossolineum&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.pages=175&rft.isbn=83-04-02260-5"></cite> </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <cite class="citation book">Henryk Makower: Pamiętnik z getta warszawskiego październik 1940–styczeń 1943. Wrocław: Ossolineum, 1997, s. 189. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304022605" title="Specjalna:Książki/8304022605">ISBN 83-04-02260-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pami%C4%99tnik+z+getta+warszawskiego+pa%C5%BAdziernik+1940%E2%80%93stycze%C5%84+1943&rft.aulast=Makower&rft.aufirst=Henryk&rft.date=1997&rft.pub=Ossolineum&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.pages=189&rft.isbn=83-04-02260-5"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska30-95">↑ <a href="#cite_ref-Sakowska30_95-0">a</a> <a href="#cite_ref-Sakowska30_95-1">b</a> <a href="#cite_ref-Sakowska30_95-2">c</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 30. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=30&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 341. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=341&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 31. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=31&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 102. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=102&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-Sakowska32-99">↑ <a href="#cite_ref-Sakowska32_99-0">a</a> <a href="#cite_ref-Sakowska32_99-1">b</a> <cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 32. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=32&rft.isbn=83-01-11147-X"></cite> </li> <li id="cite_note-Szarota252-100">↑ <a href="#cite_ref-Szarota252_100-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota252_100-1">b</a> <a href="#cite_ref-Szarota252_100-2">c</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 252. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=252&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-Leociak21-101">↑ <a href="#cite_ref-Leociak21_101-0">a</a> <a href="#cite_ref-Leociak21_101-1">b</a> <cite class="citation journal">Jacek Leociak. Powstanie. Dzielnica wykluczenia [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 19, 2023.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Powstanie.+Dzielnica+wykluczenia+%5Bw%3A%5D+Op%C3%B3r+i+zag%C5%82ada+1943&rft.jtitle=Pomocnik+Historyczny+Polityki&rft.date=2023&rft.volume=2%2F2023&rft.aulast=Leociak&rft.aufirst=Jacek&rft.pages=19">  </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> Gunnar S. Paulsson, Utajone miasto. Żydzi po aryjskiej stronie Warszawy (1940-1945), przeł. E. Olender-Dmowska, red. nauk. B. Engelking-Boni, J. Leociak, Kraków 2009, s. 174-175 – podaje jako gęstość zaludnienia z okresu po utworzeniu getta: 2,94 mieszkańca na 1 izbę, a w marcu 1941, tj. okresie największej populacji w getcie (460 tys. ludzi) – 3,29. Rozpowszechnione są natomiast w badaniach historycznych bardzo mylne szacunki dokonywane przez niemieckiego komisarza getta Waldemara Schöna, wskazujące wysokość zaludnienia: 6-7 mieszkańców na izbę („Rzeczywistość warszawskiego getta była wystarczająco okropna nawet bez uciekania się do takiej przesady” – komentuje powoływanie się na te szacunki Paulsson) </li> <li id="cite_note-Sikorski28-103">↑ <a href="#cite_ref-Sikorski28_103-0">a</a> <a href="#cite_ref-Sikorski28_103-1">b</a> <cite class="citation book">Brunon Sikorski: Handel Warszawy okupacyjnej [w:] Warszawa lat wojny i okupacji. Zeszyt 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 28.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Handel+Warszawy+okupacyjnej+%5Bw%3A%5D+Warszawa+lat+wojny+i+okupacji.+Zeszyt+1&rft.aulast=Sikorski&rft.aufirst=Brunon&rft.date=1971&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=28"></cite> </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 180. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=180&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 201. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=201&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-Szarota202-106">↑ <a href="#cite_ref-Szarota202_106-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szarota202_106-1">b</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 202. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=202&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 185. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=185&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-Leociak19-108">↑ <a href="#cite_ref-Leociak19_108-0">a</a> <a href="#cite_ref-Leociak19_108-1">b</a> <a href="#cite_ref-Leociak19_108-2">c</a> <a href="#cite_ref-Leociak19_108-3">d</a> <a href="#cite_ref-Leociak19_108-4">e</a> <a href="#cite_ref-Leociak19_108-5">f</a> <a href="#cite_ref-Leociak19_108-6">g</a> <a href="#cite_ref-Leociak19_108-7">h</a> <cite class="citation journal">Jacek Leociak. Powstanie. Dzielnica wykluczenia [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 19, 2023.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Powstanie.+Dzielnica+wykluczenia+%5Bw%3A%5D+Op%C3%B3r+i+zag%C5%82ada+1943&rft.jtitle=Pomocnik+Historyczny+Polityki&rft.date=2023&rft.volume=2%2F2023&rft.aulast=Leociak&rft.aufirst=Jacek&rft.pages=19">  </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 71. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=71&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 172. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=172&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> <cite class="citation book">Tatiana Berenstein, Artur Eisenbach, Adam Rutkowski (oprac.): Eksterminacja Żydów na ziemiach polskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Zbiór dokumentów. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1957, s. 122–123.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Eksterminacja+%C5%BByd%C3%B3w+na+ziemiach+polskich+w+okresie+okupacji+hitlerowskiej.+Zbi%C3%B3r+dokument%C3%B3w&rft.aulast=Berenstein&rft.aufirst=Tatiana&rft.date=1957&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny&rft.place=Warszawa&rft.pages=122%E2%80%93123"></cite> </li> <li id="cite_note-Engelking216-112">↑ <a href="#cite_ref-Engelking216_112-0">a</a> <a href="#cite_ref-Engelking216_112-1">b</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 216. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=216&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 269. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni.+Studium+historyczne&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.pages=269&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 586−595. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=586%E2%88%92595&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 586. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=586&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> <cite class="citation book">Elżbieta Dziębowska: Muzyka w Warszawie podczas okupacji hitlerowskiej [w:] Warszawa lat wojny i okupacji 1939−1944. Zeszyt 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 59.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Muzyka+w+Warszawie+podczas+okupacji+hitlerowskiej+%5Bw%3A%5D+Warszawa+lat+wojny+i+okupacji+1939%E2%88%921944.+Zeszyt+2&rft.aulast=Dzi%C4%99bowska&rft.aufirst=El%C5%BCbieta&rft.date=1972&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=59"></cite> </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> <cite class="citation book">Maria Ferenc: „Każdy pyta, co z nami będzie.” Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2021, s. 129. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788366485488" title="Specjalna:Książki/9788366485488">ISBN 978-83-66485-48-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E2%80%9EKa%C5%BCdy+pyta%2C+co+z+nami+b%C4%99dzie.%E2%80%9D+Mieszka%C5%84cy+getta+warszawskiego+wobec+wiadomo%C5%9Bci+o+wojnie+i+Zag%C5%82adzie&rft.aulast=Ferenc&rft.aufirst=Maria&rft.date=2021&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=129&rft.isbn=978-83-66485-48-8"></cite> </li> <li id="cite_note-Ferenc131-118">↑ <a href="#cite_ref-Ferenc131_118-0">a</a> <a href="#cite_ref-Ferenc131_118-1">b</a> <cite class="citation book">Maria Ferenc: „Każdy pyta, co z nami będzie.” Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2021, s. 131. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788366485488" title="Specjalna:Książki/9788366485488">ISBN 978-83-66485-48-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E2%80%9EKa%C5%BCdy+pyta%2C+co+z+nami+b%C4%99dzie.%E2%80%9D+Mieszka%C5%84cy+getta+warszawskiego+wobec+wiadomo%C5%9Bci+o+wojnie+i+Zag%C5%82adzie&rft.aulast=Ferenc&rft.aufirst=Maria&rft.date=2021&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=131&rft.isbn=978-83-66485-48-8"></cite> </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <cite class="citation book">Maria Ferenc: „Każdy pyta, co z nami będzie.” Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2021, s. 150. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788366485488" title="Specjalna:Książki/9788366485488">ISBN 978-83-66485-48-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E2%80%9EKa%C5%BCdy+pyta%2C+co+z+nami+b%C4%99dzie.%E2%80%9D+Mieszka%C5%84cy+getta+warszawskiego+wobec+wiadomo%C5%9Bci+o+wojnie+i+Zag%C5%82adzie&rft.aulast=Ferenc&rft.aufirst=Maria&rft.date=2021&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=150&rft.isbn=978-83-66485-48-8"></cite> </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> <cite class="citation book">Maria Ferenc: „Każdy pyta, co z nami będzie.” Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2021, s. 129−130. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788366485488" title="Specjalna:Książki/9788366485488">ISBN 978-83-66485-48-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E2%80%9EKa%C5%BCdy+pyta%2C+co+z+nami+b%C4%99dzie.%E2%80%9D+Mieszka%C5%84cy+getta+warszawskiego+wobec+wiadomo%C5%9Bci+o+wojnie+i+Zag%C5%82adzie&rft.aulast=Ferenc&rft.aufirst=Maria&rft.date=2021&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=129%E2%88%92130&rft.isbn=978-83-66485-48-8"></cite> </li> <li id="cite_note-Ferenc130-121">↑ <a href="#cite_ref-Ferenc130_121-0">a</a> <a href="#cite_ref-Ferenc130_121-1">b</a> <cite class="citation book">Maria Ferenc: „Każdy pyta, co z nami będzie.” Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2021, s. 130. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788366485488" title="Specjalna:Książki/9788366485488">ISBN 978-83-66485-48-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E2%80%9EKa%C5%BCdy+pyta%2C+co+z+nami+b%C4%99dzie.%E2%80%9D+Mieszka%C5%84cy+getta+warszawskiego+wobec+wiadomo%C5%9Bci+o+wojnie+i+Zag%C5%82adzie&rft.aulast=Ferenc&rft.aufirst=Maria&rft.date=2021&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=130&rft.isbn=978-83-66485-48-8"></cite> </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> <cite class="citation book">Emil Apfelbaum (red.): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946, s. 9.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Choroba+g%C5%82odowa.+Badania+kliniczne+nad+g%C5%82odem+wykonane+w+getcie+warszawskim+z+roku+1942&rft.aulast=Apfelbaum+%28red.%29&rft.aufirst=Emil&rft.date=1946&rft.pub=American+Joint+Distribution+Committee&rft.place=Warszawa&rft.pages=9"></cite> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> <cite class="citation book">Emil Apfelbaum (red.): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946, s. 16.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Choroba+g%C5%82odowa.+Badania+kliniczne+nad+g%C5%82odem+wykonane+w+getcie+warszawskim+z+roku+1942&rft.aulast=Apfelbaum+%28red.%29&rft.aufirst=Emil&rft.date=1946&rft.pub=American+Joint+Distribution+Committee&rft.place=Warszawa&rft.pages=16"></cite> </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">↑</a> <cite class="citation book">Emil Apfelbaum (red.): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946, s. 17–19.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Choroba+g%C5%82odowa.+Badania+kliniczne+nad+g%C5%82odem+wykonane+w+getcie+warszawskim+z+roku+1942&rft.aulast=Apfelbaum+%28red.%29&rft.aufirst=Emil&rft.date=1946&rft.pub=American+Joint+Distribution+Committee&rft.place=Warszawa&rft.pages=17%E2%80%9319"></cite> </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">↑</a> <cite class="citation book">Emil Apfelbaum (red.): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946, s. 18.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Choroba+g%C5%82odowa.+Badania+kliniczne+nad+g%C5%82odem+wykonane+w+getcie+warszawskim+z+roku+1942&rft.aulast=Apfelbaum+%28red.%29&rft.aufirst=Emil&rft.date=1946&rft.pub=American+Joint+Distribution+Committee&rft.place=Warszawa&rft.pages=18"></cite> </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">↑</a> <cite class="citation book">Emil Apfelbaum (red.): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Choroba+g%C5%82odowa.+Badania+kliniczne+nad+g%C5%82odem+wykonane+w+getcie+warszawskim+z+roku+1942&rft.aulast=Apfelbaum+%28red.%29&rft.aufirst=Emil&rft.date=1946&rft.pub=American+Joint+Distribution+Committee&rft.place=Warszawa"></cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-Leociak22-127">↑ <a href="#cite_ref-Leociak22_127-0">a</a> <a href="#cite_ref-Leociak22_127-1">b</a> <cite class="citation journal">Jacek Leociak. Powstanie. Dzielnica wykluczenia [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 22, 2023.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Powstanie.+Dzielnica+wykluczenia+%5Bw%3A%5D+Op%C3%B3r+i+zag%C5%82ada+1943&rft.jtitle=Pomocnik+Historyczny+Polityki&rft.date=2023&rft.volume=2%2F2023&rft.aulast=Leociak&rft.aufirst=Jacek&rft.pages=22">  </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 100. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=100&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-Encyklopedia207-129"><a href="#cite_ref-Encyklopedia207_129-0">↑</a> <cite class="citation book">Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 207. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301088362" title="Specjalna:Książki/8301088362">ISBN 83-01-08836-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyklopedia+Warszawy&rft.date=1994&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=207&rft.isbn=83-01-08836-2"></cite> </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 860. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=860&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-131"><a href="#cite_ref-131">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 756. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=756&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 757. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=757&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">↑</a> <a href="/wiki/Andrzej_Kunert" title="Andrzej Kunert">Andrzej Krzysztof Kunert</a>, „Polacy – Żydzi 1939–1945. Wybór źródeł”, Rytm Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2001, s. 213, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373991581" title="Specjalna:Książki/8373991581">ISBN 83-7399-158-1</a>. </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">↑</a> <cite class="citation book">Israel Gutman: Żydzi warszawscy 1939–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1993, s. 414. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385249265" title="Specjalna:Książki/8385249265">ISBN 83-85249-26-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBydzi+warszawscy+1939%E2%80%931943&rft.aulast=Gutman&rft.aufirst=Israel&rft.date=1993&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9ERytm%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=414&rft.isbn=83-85249-26-5"></cite> </li> <li id="cite_note-135"><a href="#cite_ref-135">↑</a> <cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 784. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.pages=784&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> </li> <li id="cite_note-136"><a href="#cite_ref-136">↑</a> <cite class="citation book">Jan Zachwatowicz: Ochrona i konserwacja zabytków Warszawy [w: Kultura Warszawy]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 345. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301000635" title="Specjalna:Książki/8301000635">ISBN 83-01-00063-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ochrona+i+konserwacja+zabytk%C3%B3w+Warszawy+%5Bw%3A+Kultura+Warszawy%5D&rft.aulast=Zachwatowicz&rft.aufirst=Jan&rft.date=1979&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.pages=345&rft.isbn=83-01-00063-5"></cite> </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">↑</a> <cite class="citation book">Piotr Majewski: Wojna i kultura. Instytucje kultury polskiej w okupacyjnych realiach Generalnego Gubernatorstwa 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2005, s. 311. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8374360038" title="Specjalna:Książki/8374360038">ISBN 83-7436-003-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wojna+i+kultura.+Instytucje+kultury+polskiej+w+okupacyjnych+realiach+Generalnego+Gubernatorstwa+1939%E2%80%931945&rft.aulast=Majewski&rft.aufirst=Piotr&rft.date=2005&rft.pub=Wydawnictwo+TRIO&rft.place=Warszawa&rft.pages=311&rft.isbn=83-7436-003-8"></cite> </li> <li id="cite_note-138"><a href="#cite_ref-138">↑</a> <cite class="citation book">Dariusz Libionka: Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2017, s. 230. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788362816347" title="Specjalna:Książki/9788362816347">ISBN 978-83-62816-34-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zag%C5%82ada+%C5%BByd%C3%B3w+w+Generalnym+Gubernatorstwie&rft.aulast=Libionka&rft.aufirst=Dariusz&rft.date=2017&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Muzeum+na+Majdanku&rft.place=Lublin&rft.pages=230&rft.isbn=978-83-62816-34-7"></cite> </li> <li id="cite_note-139"><a href="#cite_ref-139">↑</a> <cite class="citation book">Samuel D. Kassow: Kto napisze naszą historię? Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2017, s. 264−267. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788365254559" title="Specjalna:Książki/9788365254559">ISBN 978-83-65254-55-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kto+napisze+nasz%C4%85+histori%C4%99%3F+Ukryte+Archiwum+Emanuela+Ringelbluma&rft.aulast=Kassow&rft.aufirst=Samuel+D.&rft.date=2017&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=264%E2%88%92267&rft.isbn=978-83-65254-55-9"></cite> </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">↑</a> <cite class="citation book">Samuel D. Kassow: Kto napisze naszą historię? Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2017, s. 35, 38, 39. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788365254559" title="Specjalna:Książki/9788365254559">ISBN 978-83-65254-55-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kto+napisze+nasz%C4%85+histori%C4%99%3F+Ukryte+Archiwum+Emanuela+Ringelbluma&rft.aulast=Kassow&rft.aufirst=Samuel+D.&rft.date=2017&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=35%2C+38%2C+39&rft.isbn=978-83-65254-55-9"></cite> </li> <li id="cite_note-141"><a href="#cite_ref-141">↑</a> <cite class="citation book">Samuel D. Kassow: Kto napisze naszą historię? Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2017, s. 31, 39. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788365254559" title="Specjalna:Książki/9788365254559">ISBN 978-83-65254-55-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kto+napisze+nasz%C4%85+histori%C4%99%3F+Ukryte+Archiwum+Emanuela+Ringelbluma&rft.aulast=Kassow&rft.aufirst=Samuel+D.&rft.date=2017&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=31%2C+39&rft.isbn=978-83-65254-55-9"></cite> </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">↑</a> <cite class="citation book">Samuel D. Kassow: Kto napisze naszą historię? Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 2017, s. 39. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788365254559" title="Specjalna:Książki/9788365254559">ISBN 978-83-65254-55-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kto+napisze+nasz%C4%85+histori%C4%99%3F+Ukryte+Archiwum+Emanuela+Ringelbluma&rft.aulast=Kassow&rft.aufirst=Samuel+D.&rft.date=2017&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny+im.+Emanuela+Ringelbluma&rft.place=Warszawa&rft.pages=39&rft.isbn=978-83-65254-55-9"></cite> </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">↑</a> <cite class="citation book">Edward Kopówka: Plan kamieni symbolicznych. Treblinka: Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince-Oddział Muzeum Regionalnego w Siedlcach, 2014, s. 18–19. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788388761461" title="Specjalna:Książki/9788388761461">ISBN 978-83-88761-46-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Plan+kamieni+symbolicznych&rft.aulast=Kop%C3%B3wka&rft.aufirst=Edward&rft.date=2014&rft.pub=Muzeum+Walki+i+M%C4%99cze%C5%84stwa+w+Treblince-Oddzia%C5%82+Muzeum+Regionalnego+w+Siedlcach&rft.place=Treblinka&rft.pages=18%E2%80%9319&rft.isbn=978-83-88761-46-1"></cite> </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20210001203">M.P. z 2021 r. poz. 1203</a>. </li> <li id="cite_note-145"><a href="#cite_ref-145">↑</a> <cite class="citation web">Tomasz Urzykowski: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,27659300,teren-getta-warszawskiego-pod-ochrona-kazda-budowa-musi-byc.html">Teren dawnego getta w Warszawie pod ochroną. Każde pozwolenie na budowę musi być uzgadniane z konserwatorem</a>. warszawa.wyborcza.pl, 7 października 2021. [dostęp 2021-12-11].</cite> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><cite class="citation book">Tatiana Berenstein, Artur Eisenbach, Adam Rutkowski (oprac.): Esterminacja Żydów na ziemiach polskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Zbiór dokumentów. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1957.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Esterminacja+%C5%BByd%C3%B3w+na+ziemiach+polskich+w+okresie+okupacji+hitlerowskiej.+Zbi%C3%B3r+dokument%C3%B3w&rft.aulast=Berenstein&rft.aufirst=Tatiana&rft.date=1957&rft.pub=%C5%BBydowski+Instytut+Historyczny&rft.place=Warszawa"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book">Marian Fuks (oprac. i przyp.): Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301030429" title="Specjalna:Książki/8301030429">ISBN 83-01-03042-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Adama+Czerniakowa+dziennik+getta+warszawskiego&rft.aulast=Fuks+%28oprac.+i+przyp.%29&rft.aufirst=Marian&rft.date=1983&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-03042-9"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book">Marian Marek Drozdowski, Andrzej Zahorski: Historia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Jeden Świat, 2004, s. 337–349. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8389632047" title="Specjalna:Książki/8389632047">ISBN 83-89632-04-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Warszawy&rft.aulast=Drozdowski&rft.aufirst=Marian+Marek&rft.date=2004&rft.pub=Wydawnictwo+Jeden+%C5%9Awiat&rft.place=Warszawa&rft.pages=337%E2%80%93349&rft.isbn=83-89632-04-7"></cite></li> <li><cite class="citation book">Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788363444273" title="Specjalna:Książki/9788363444273">ISBN 978-83-63444-27-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Getto+warszawskie.+Przewodnik+po+nieistniej%C4%85cym+mie%C5%9Bcie&rft.aulast=Engelking&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2013&rft.pub=Stowarzyszenie+Centrum+Bada%C5%84+nad+Zag%C5%82ad%C4%85+%C5%BByd%C3%B3w&rft.place=Warszawa&rft.isbn=978-83-63444-27-3"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book">Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 206–207. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301088362" title="Specjalna:Książki/8301088362">ISBN 83-01-08836-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyklopedia+Warszawy&rft.date=1994&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=206%E2%80%93207&rft.isbn=83-01-08836-2"></cite></li> <li>Henryk Makower, Pamiętnik z getta warszawskiego październik 1940–styczeń 1943, Wrocław 1987.</li> <li><a href="/wiki/Emanuel_Ringelblum" title="Emanuel Ringelblum">Emanuel Ringelblum</a>, Kronika getta warszawskiego wrzesień 1939–styczeń 1943, Warszawa 1988.</li> <li><cite class="citation book">Ruta Sakowska: Ludzie z dzielnicy zamkniętej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111147X" title="Specjalna:Książki/830111147X">ISBN 83-01-11147-X</a>, na książce wydrukowano <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830111146X" title="Specjalna:Książki/830111146X">ISBN 830111146X</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ludzie+z+dzielnicy+zamkni%C4%99tej&rft.aulast=Sakowska&rft.aufirst=Ruta&rft.date=1993&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book">Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788307032399" title="Specjalna:Książki/9788307032399">ISBN 978-83-07-03239-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Okupowanej+Warszawy+dzie%C5%84+powszedni&rft.aulast=Szarota&rft.aufirst=Tomasz&rft.date=2010&rft.pub=Czytelnik&rft.place=Warszawa&rft.isbn=978-83-07-03239-9"></cite> Brak numerów stron w książce</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne">Linki zewnętrzne</h2>[<a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Getto_warszawskie&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne">edytuj kod</a>]</div> <table class="infobox noprint plainlinks"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; font-weight: bold;">Informacje w <a href="/wiki/Wikipedia:Projekty_siostrzane" title="Wikipedia:Projekty siostrzane">projektach siostrzanych</a></td> </tr> <tr> <td><a href="/wiki/Plik:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/13px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/26px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a>  <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Warsaw_Ghetto?uselang=pl">Multimedia</a> w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></td> </tr><tr> <td><a href="/wiki/Plik:Wikisource-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/15px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/23px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/30px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a>  <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Kategoria:Getto_warszawskie" class="extiw" title="s:Kategoria:Getto warszawskie">Teksty źródłowe</a> w <a href="/wiki/Wiki%C5%BAr%C3%B3d%C5%82a" title="Wikiźródła">Wikiźródłach</a></td> </tr><tr> <td><a href="/wiki/Plik:Wikiquote-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/15px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a>  <a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Getto_warszawskie" class="extiw" title="q:Getto warszawskie">Cytaty</a> w <a href="/wiki/Wikicytaty" title="Wikicytaty">Wikicytatach</a></td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getto.pl/">Internetowa baza danych o getcie warszawskim Centrum Badań nad Zagładą Żydów</a></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161103045236/http://zmh.um.warszawa.pl/wstep.htm">Historyczne miejsca żydowskie w Warszawie</a>. zmh.um.warszawa.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://zmh.um.warszawa.pl/wstep.htm">tego adresu</a> (2016-11-03)].</cite></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kolejkamarecka.pun.pl/viewtopic.php?id=701">Zdjęcia z warszawskiego getta w serwisie Kolejka Marecka</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zapisyterroru.pl/dlibra/results?action=AdvancedSearchAction&type=-3&search_attid1=62&search_value1=Getto+warszawskie+%E2%80%93+piek%C5%82o+w+%C5%9Brodku+miasta">Zeznania dotyczące warszawskiego getta złożone przed Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (getta w okresie Holokaustu):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/300729844">300729844</a></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/no2013060660">no2013060660</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810656224405606">9810656224405606</a></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Warsaw-Ghetto">place/Warsaw-Ghetto</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Getto_warszawskie&oldid=75231870">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Getto_warszawskie&oldid=75231870</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Getto_warszawskie" title="Kategoria:Getto warszawskie">Getto warszawskie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Getta_%C5%BCydowskie_w_dystrykcie_warszawskim" title="Kategoria:Getta żydowskie w dystrykcie warszawskim">Getta żydowskie w dystrykcie warszawskim</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_%C5%BByd%C3%B3w_w_polskich_miastach" title="Kategoria:Historia Żydów w polskich miastach">Historia Żydów w polskich miastach</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_b%C5%82%C4%99dnymi_numerami_ISBN" title="Kategoria:Artykuły z błędnymi numerami ISBN">Artykuły z błędnymi numerami ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Has%C5%82a_kanonu_polskiej_Wikipedii" title="Kategoria:Hasła kanonu polskiej Wikipedii">Hasła kanonu polskiej Wikipedii</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 14 lis 2024, 10:15.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Getto_warszawskie&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-jmw2b","wgBackendResponseTime":205,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.893","walltime":"2.152","ppvisitednodes":{"value":76996,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":276236,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":81862,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":45,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":160754,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1891.749 1 -total"," 69.19% 1308.983 1 Szablon:Przypisy"," 61.12% 1156.174 130 Szablon:Cytuj_książkę"," 9.56% 180.828 1 Szablon:Obóz_infobox"," 6.61% 124.988 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 3.96% 74.931 1 Szablon:Infobox_mapa_lokalizacyjna"," 2.98% 56.386 8 Szablon:Cytuj_pismo"," 2.64% 49.871 7 Szablon:Osobny_artykuł"," 2.48% 46.926 3 Szablon:Cytuj"," 2.43% 46.013 8 Szablon:Dmbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.779","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5057655,"limit":52428800},"limitreport-logs":"{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Obóz infobox\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nmap = \"Warszawa\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Getto warszawskie”\",\n [\"description\"] = \"Getto warszawskie\",\n [\"display\"] = \"'\\\"`UNIQ--indicator-00000005-QINU`\\\"'\u003Cspan class=\\\"coordinates inline inline-and-top plainlinks\\\"\u003E[//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026pagename=Getto_warszawskie\u0026params=52.25_N_21_E_type:city \u003Cspan class=\\\"geo-default\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-dms\\\" title=\\\"Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52°15′N 21°00′E\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"latitude\\\"\u003E52°15′N\u003C/span\u003E \u003Cspan class=\\\"longitude\\\"\u003E21°00′E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-multi-punct\\\"\u003E/\u003C/span\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-nondefault\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-dms\\\" title=\\\"Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52,250000 21,000000\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"latitude\\\"\u003E52,250000\u003C/span\u003E \u003Cspan class=\\\"longitude\\\"\u003E21,000000\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E]\u003C/span\u003E\",\n [\"latitude\"] = 52.25,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=52.25_N_21_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 21,\n [\"mark\"] = \"Black pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"blisko centrum na lewo\",\n [\"rx\"] = 89.556432171817,\n [\"ry\"] = 104.56068582508,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 37.628753013368,\n [\"y\"] = 44.015719899964,\n}\nmap = \"Niemcy\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Getto warszawskie”\",\n [\"description\"] = \"Getto warszawskie\",\n [\"display\"] = \"'\\\"`UNIQ--indicator-00000005-QINU`\\\"'\u003Cspan class=\\\"coordinates inline inline-and-top plainlinks\\\"\u003E[//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026pagename=Getto_warszawskie\u0026params=52.25_N_21_E_type:city \u003Cspan class=\\\"geo-default\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-dms\\\" title=\\\"Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52°15′N 21°00′E\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"latitude\\\"\u003E52°15′N\u003C/span\u003E \u003Cspan class=\\\"longitude\\\"\u003E21°00′E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-multi-punct\\\"\u003E/\u003C/span\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-nondefault\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"geo-dms\\\" title=\\\"Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 52,250000 21,000000\\\"\u003E\u003Cspan class=\\\"latitude\\\"\u003E52,250000\u003C/span\u003E \u003Cspan class=\\\"longitude\\\"\u003E21,000000\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E]\u003C/span\u003E\",\n [\"latitude\"] = 52.25,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=52.25_N_21_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 21,\n [\"mark\"] = \"Black pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"po prawej\",\n [\"rx\"] = 208.41807909605,\n [\"ry\"] = 80.638157894737,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 87.570621468927,\n [\"y\"] = 42.613636363636,\n}\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P856'\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Religious Studies Review\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5ff567fb4f-lj7lg","timestamp":"20241114092853","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Getto warszawskie","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Getto_warszawskie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q154607","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q154607","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-06-04T13:38:04Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/31\/Warsaw_Ghetto.svg","headline":"getto dla ludno\u015bci \u017cydowskiej utworzone przez niemieckich okupant\u00f3w (1940\u20131943)"}</script> </body> </html>