CINXE.COM
Masse moléculaire — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Masse moléculaire — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"52a2bdf0-d868-457c-8aeb-8e8052a2c717","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Masse_moléculaire","wgTitle":"Masse moléculaire","wgCurRevisionId":219687135,"wgRevisionId":219687135,"wgArticleId":37491,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Portail:Chimie/Articles liés","Portail:Sciences/Articles liés","Propriété chimique","Unité de chimie","Chimie générale"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Masse_moléculaire","wgRelevantArticleId":37491,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q182854","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.math.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Masse moléculaire — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Masse_mol%C3%A9culaire"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Masse_mol%C3%A9culaire"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Masse_moléculaire rootpage-Masse_moléculaire skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Masse+mol%C3%A9culaire" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Masse+mol%C3%A9culaire" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Masse+mol%C3%A9culaire" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Masse+mol%C3%A9culaire" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Masse_moléculaire_(absolue)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Masse_moléculaire_(absolue)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Masse moléculaire (absolue)</span> </div> </a> <ul id="toc-Masse_moléculaire_(absolue)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Masse_moléculaire_(relative)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Masse_moléculaire_(relative)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Masse moléculaire (relative)</span> </div> </a> <ul id="toc-Masse_moléculaire_(relative)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Masse_moléculaire_des_polymères" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Masse_moléculaire_des_polymères"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Masse moléculaire des polymères</span> </div> </a> <ul id="toc-Masse_moléculaire_des_polymères-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Masse_moléculaire_des_protéines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Masse_moléculaire_des_protéines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Masse moléculaire des protéines</span> </div> </a> <ul id="toc-Masse_moléculaire_des_protéines-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Détermination" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Détermination"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Détermination</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Détermination-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Détermination</span> </button> <ul id="toc-Détermination-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Spectrométrie_de_masse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Spectrométrie_de_masse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Spectrométrie de masse</span> </div> </a> <ul id="toc-Spectrométrie_de_masse-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Méthodes_hydrodynamiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Méthodes_hydrodynamiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Méthodes hydrodynamiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Méthodes_hydrodynamiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diffusion_statique_de_la_lumière" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Diffusion_statique_de_la_lumière"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Diffusion statique de la lumière</span> </div> </a> <ul id="toc-Diffusion_statique_de_la_lumière-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Masse moléculaire</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 62 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-62" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">62 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%AA%D9%84%D8%A9_%D8%AC%D8%B2%D9%8A%D8%A6%D9%8A%D8%A9" title="كتلة جزيئية – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كتلة جزيئية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%B0" title="Адносная малекулярная маса – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Адносная малекулярная маса" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%B0" title="Адносная малекулярная маса – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Адносная малекулярная маса" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%B0" title="Молекулна маса – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Молекулна маса" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A3%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%B0" title="আণবিক ভর – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আণবিক ভর" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Tolz_molekulel" title="Tolz molekulel – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Tolz molekulel" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Molekulska_masa" title="Molekulska masa – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Molekulska masa" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Massa_molecular" title="Massa molecular – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Massa molecular" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Molek%C3%BClmasse" title="Molekülmasse – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Molekülmasse" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C_%CE%B2%CE%AC%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Μοριακό βάρος – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Μοριακό βάρος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Molecular_mass" title="Molecular mass – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Molecular mass" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Molekula_maso" title="Molekula maso – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Molekula maso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Masa_molecular" title="Masa molecular – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Masa molecular" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Molekulmass" title="Molekulmass – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Molekulmass" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Masa_molekular" title="Masa molekular – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Masa molekular" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="جرم مولکولی – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جرم مولکولی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Molekyylimassa" title="Molekyylimassa – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Molekyylimassa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Mais_mh%C3%B3il%C3%ADneach" title="Mais mhóilíneach – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Mais mhóilíneach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Masa_molecular" title="Masa molecular – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Masa molecular" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A1%D7%94_%D7%9E%D7%95%D7%9C%D7%A7%D7%95%D7%9C%D7%A8%D7%99%D7%AA" title="מסה מולקולרית – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="מסה מולקולרית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A3%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="अणु भार – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अणु भार" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Relativna_molekulska_masa" title="Relativna molekulska masa – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Relativna molekulska masa" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Molekulat%C3%B6meg" title="Molekulatömeg – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Molekulatömeg" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Մոլեկուլային զանգված – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մոլեկուլային զանգված" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Massa_molekul_relatif" title="Massa molekul relatif – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Massa molekul relatif" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sameindamassi" title="Sameindamassi – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Sameindamassi" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Massa_molecolare" title="Massa molecolare – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Massa molecolare" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90%E9%87%8F" title="分子量 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="分子量" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%90" title="მოლეკულური მასა – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მოლეკულური მასა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Takura_tacubrant" title="Takura tacubrant – kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Takura tacubrant" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%A3%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B3%82%E0%B2%95" title="ಅಣುತೂಕ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅಣುತೂಕ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B6%84%EC%9E%90%EB%9F%89" title="분자량 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="분자량" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BA_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Молекулалык масса – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Молекулалык масса" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Massa_muleculara" title="Massa muleculara – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Massa muleculara" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Molekulin%C4%97_mas%C4%97" title="Molekulinė masė – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Molekulinė masė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Molekulu_masa" title="Molekulu masa – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Molekulu masa" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%B0" title="Молекулска маса – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Молекулска маса" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="रेणुभार – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="रेणुभार" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Jisim_molekul" title="Jisim molekul – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Jisim molekul" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Moleculaire_massa" title="Moleculaire massa – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Moleculaire massa" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Molekylmasse" title="Molekylmasse – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Molekylmasse" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Massa_moleculara" title="Massa moleculara – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Massa moleculara" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A8%A3%E0%A8%B5%E0%A9%80_%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B0" title="ਅਣਵੀ ਭਾਰ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅਣਵੀ ਭਾਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Masa_cz%C4%85steczkowa" title="Masa cząsteczkowa – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Masa cząsteczkowa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Massa_molecular" title="Massa molecular – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Massa molecular" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mas%C4%83_molecular%C4%83" title="Masă moleculară – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Masă moleculară" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Молекулярная масса – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Молекулярная масса" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Molekulska_masa" title="Molekulska masa – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Molekulska masa" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Molecular_mass" title="Molecular mass – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Molecular mass" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Molekulov%C3%A1_hmotnos%C5%A5" title="Molekulová hmotnosť – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Molekulová hmotnosť" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Molekulska_masa" title="Molekulska masa – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Molekulska masa" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%B0" title="Молекулска маса – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Молекулска маса" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Beurat_molekul" title="Beurat molekul – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="Beurat molekul" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Molekylmassa" title="Molekylmassa – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Molekylmassa" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%A5%E0%B9%82%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%B8%E0%B8%A5" title="มวลโมเลกุล – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="มวลโมเลกุล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Molek%C3%BCl_k%C3%BCtlesi" title="Molekül kütlesi – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Molekül kütlesi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%B0" title="Молекулярна маса – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Молекулярна маса" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="سالمی کمیت – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سالمی کمیت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Kh%E1%BB%91i_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Khối lượng phân tử – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Khối lượng phân tử" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90%E9%87%8F" title="分子量 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="分子量" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90%E9%87%8F" title="分子量 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="分子量" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hun-ch%C3%BA-li%C5%8Dng" title="Hun-chú-liōng – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hun-chú-liōng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q182854#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Masse_mol%C3%A9culaire" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Masse_mol%C3%A9culaire" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Masse_mol%C3%A9culaire"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Masse_mol%C3%A9culaire"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Masse_mol%C3%A9culaire" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Masse_mol%C3%A9culaire" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&oldid=219687135" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Masse_mol%C3%A9culaire&id=219687135&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMasse_mol%25C3%25A9culaire"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMasse_mol%25C3%25A9culaire"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Masse+mol%C3%A9culaire"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Masse_mol%C3%A9culaire&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q182854" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Masse_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Masse (homonymie)">Masse (homonymie)</a>. </p> </div></div> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Masse_moléculaire_(absolue)"><span id="Masse_mol.C3.A9culaire_.28absolue.29"></span>Masse moléculaire (absolue)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Masse moléculaire (absolue)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Masse moléculaire (absolue)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <b>masse moléculaire</b> (absolue) est la masse d'une molécule, exprimée en <a href="/wiki/Unit%C3%A9_de_masse_atomique_unifi%C3%A9e" title="Unité de masse atomique unifiée">unité de masse atomique</a> : « uma » (équivalente à un douzième, soit 1/12, de la masse d'un <a href="/wiki/Atome" title="Atome">atome</a> de <span class="nowrap"><a href="/wiki/Carbone_12" title="Carbone 12">carbone 12</a></span>). </p><p>Elle peut être obtenue par l'addition de la <a href="/wiki/Masse_atomique" title="Masse atomique">masse atomique</a> (absolue, mesurée en uma) de chaque atome de la molécule multipliée par leur indice numérique dans la <a href="/wiki/Formule_brute" title="Formule brute">formule brute</a> ou mesurée expérimentalement par <a href="/wiki/Spectrom%C3%A9trie_de_masse" title="Spectrométrie de masse">spectrométrie de masse</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Masse_moléculaire_(relative)"><span id="Masse_mol.C3.A9culaire_.28relative.29"></span>Masse moléculaire (relative)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Masse moléculaire (relative)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Masse moléculaire (relative)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <b>masse moléculaire relative</b> est le rapport entre la masse moléculaire absolue (en uma) et l'<a href="/wiki/Unit%C3%A9_de_masse_atomique_unifi%C3%A9e" title="Unité de masse atomique unifiée">unité de masse atomique</a> « uma ». Elle est numériquement égale à la masse moléculaire absolue, mais sans unité du fait de la division par 1 <abbr class="abbr" title="unité de masse atomique">uma</abbr>. Il s'agit du nombre d'uma compris dans la masse de la molécule. </p><p>Elle peut être obtenue par l'addition de la <a href="/wiki/Masse_atomique" title="Masse atomique">masse atomique</a> relative (nombre sans unité) de chaque atome de la molécule multipliée par leur indice numérique dans la <a href="/wiki/Formule_brute" title="Formule brute">formule brute</a>. </p><p>Pour les composés qui ne contiennent pas de molécules (composés <a href="/wiki/Ion" title="Ion">ioniques</a>, <a href="/wiki/Alliage" title="Alliage">alliages métalliques</a>, la quasi-totalité des <a href="/wiki/Min%C3%A9ral" title="Minéral">minéraux</a>), on parle de <b>masse formulaire</b> ou <b>masse de l'unité de formule</b>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Masse_moléculaire_des_polymères"><span id="Masse_mol.C3.A9culaire_des_polym.C3.A8res"></span>Masse moléculaire des polymères</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Masse moléculaire des polymères" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Masse moléculaire des polymères"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Grandeurs_caract%C3%A9ristiques_des_polym%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Grandeurs caractéristiques des polymères">Grandeurs caractéristiques des polymères</a>.</div></div> <p>Un <a href="/wiki/Polym%C3%A8re" title="Polymère">polymère</a> étant constitué d'une distribution de chaînes de longueurs différentes, on doit parler de masse moléculaire moyenne : </p><p>Soit : </p> <dl><dd><i>x</i> le <a href="/wiki/Degr%C3%A9_de_polym%C3%A9risation" title="Degré de polymérisation">degré de polymérisation</a> ;</dd> <dd><i>n</i><sub><i>x</i></sub> le nombre de <a href="/wiki/Macromol%C3%A9cule" title="Macromolécule">macromolécules</a> de degré de polymérisation <i>x</i> ;</dd> <dd><i>M</i><sub><i>x</i></sub> la masse de telles macromolécules ;</dd> <dd><i>M</i><sub>0</sub> la masse d'un <a href="/wiki/Monom%C3%A8re" title="Monomère">monomère</a>,</dd></dl> <ul><li>on définit la masse moléculaire moyenne en nombre :</li></ul> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\bar {M}}_{n}={\frac {\sum n_{x}M_{x}}{\sum n_{x}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">¯<!-- ¯ --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>n</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mo>∑<!-- ∑ --></mo> <msub> <mi>n</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <msub> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> </mrow> <mrow> <mo>∑<!-- ∑ --></mo> <msub> <mi>n</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\bar {M}}_{n}={\frac {\sum n_{x}M_{x}}{\sum n_{x}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/11a39a548159e0f28795636e750388edf12cd16f" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.671ex; width:16.43ex; height:6.509ex;" alt="{\displaystyle {\bar {M}}_{n}={\frac {\sum n_{x}M_{x}}{\sum n_{x}}}}"></span>.</dd></dl> <ul><li>De même, on définit la masse moléculaire moyenne en poids :</li></ul> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\bar {M}}_{w}={\frac {\sum n_{x}M_{x}^{2}}{\sum n_{x}M_{x}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">¯<!-- ¯ --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>w</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mo>∑<!-- ∑ --></mo> <msub> <mi>n</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <msubsup> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> </mrow> <mrow> <mo>∑<!-- ∑ --></mo> <msub> <mi>n</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <msub> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\bar {M}}_{w}={\frac {\sum n_{x}M_{x}^{2}}{\sum n_{x}M_{x}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4a6db1f11b11ffd64377815b2d126d5847e1a797" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.671ex; width:16.747ex; height:6.676ex;" alt="{\displaystyle {\bar {M}}_{w}={\frac {\sum n_{x}M_{x}^{2}}{\sum n_{x}M_{x}}}}"></span>.</dd></dl> <dl><dd>N.B. : dans le cas de polymères isomoléculaires, ces deux masses sont identiques.</dd></dl> <ul><li>On définit également la moyenne de centrifugation (ou de sédimentation) :</li></ul> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\bar {M}}_{z}={\frac {\sum n_{x}M_{x}^{3}}{\sum n_{x}M_{x}^{2}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">¯<!-- ¯ --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>z</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mo>∑<!-- ∑ --></mo> <msub> <mi>n</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <msubsup> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msubsup> </mrow> <mrow> <mo>∑<!-- ∑ --></mo> <msub> <mi>n</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <msubsup> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\bar {M}}_{z}={\frac {\sum n_{x}M_{x}^{3}}{\sum n_{x}M_{x}^{2}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/96f05a5dbc9a05831730562c2b07d0d487c499f5" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.838ex; width:16.34ex; height:6.843ex;" alt="{\displaystyle {\bar {M}}_{z}={\frac {\sum n_{x}M_{x}^{3}}{\sum n_{x}M_{x}^{2}}}}"></span>.</dd></dl> <ul><li>On définit l'indice de polydispersité par :</li></ul> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle I={\frac {{\bar {M}}_{w}}{{\bar {M}}_{n}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>I</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">¯<!-- ¯ --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>w</mi> </mrow> </msub> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">¯<!-- ¯ --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>n</mi> </mrow> </msub> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle I={\frac {{\bar {M}}_{w}}{{\bar {M}}_{n}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/87db2f74bc61bf5075c7c11206f93e04608a9f69" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.671ex; width:8.958ex; height:6.509ex;" alt="{\displaystyle I={\frac {{\bar {M}}_{w}}{{\bar {M}}_{n}}}}"></span>.</dd></dl> <p>Les propriétés des polymères dépendent grandement de ces deux masses moyennes :<br /> Des propriétés mécaniques élevées nécessitent une <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\bar {M}}_{n}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">¯<!-- ¯ --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>n</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\bar {M}}_{n}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cb34be88d91df81545ba771c1886c98df4b64765" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.661ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\bar {M}}_{n}}"></span> élevée tandis qu'une <a href="/wiki/Mise_en_forme_d%27un_mat%C3%A9riau#Matières_plastiques" title="Mise en forme d'un matériau">mise en œuvre</a> aisée demande une <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\bar {M}}_{w}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">¯<!-- ¯ --></mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>w</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\bar {M}}_{w}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7441e2d81105265ca542eb3b423852f36a9bd219" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.851ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\bar {M}}_{w}}"></span> modérée. </p><p>Ces masses peuvent être déterminées par <a href="/wiki/Chromatographie_d%27exclusion_st%C3%A9rique" title="Chromatographie d'exclusion stérique">chromatographie d'exclusion stérique (SEC)</a> aussi appelée <a href="/wiki/Chromatographie_sur_gel_perm%C3%A9able" class="mw-redirect" title="Chromatographie sur gel perméable">chromatographie sur gel perméable (GPC)</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Masse_moléculaire_des_protéines"><span id="Masse_mol.C3.A9culaire_des_prot.C3.A9ines"></span>Masse moléculaire des protéines</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Masse moléculaire des protéines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Masse moléculaire des protéines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La masse moléculaire des <a href="/wiki/Prot%C3%A9ine" title="Protéine">protéines</a> peut être déterminée selon l'une des méthodes suivantes<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <ul><li>méthodes chimiques : dosage d'un élément n'existant qu'à un petit nombre d'exemplaires dans la protéine ;</li> <li>méthodes physiques : <ul><li>mesure de la <a href="/wiki/Pression_osmotique" class="mw-redirect" title="Pression osmotique">pression osmotique</a>,</li> <li><a href="/wiki/%C3%89lectrophor%C3%A8se_sur_gel_de_polyacrylamide_en_pr%C3%A9sence_de_dod%C3%A9cylsulfate_de_sodium" title="Électrophorèse sur gel de polyacrylamide en présence de dodécylsulfate de sodium">électrophorèse sur gel de polyacrylamide en présence de dodécylsulfate de sodium</a>,</li> <li>chromatographie par filtration de gel, une méthode de <a href="/wiki/Chromatographie_d%E2%80%99exclusion_st%C3%A9rique" class="mw-redirect" title="Chromatographie d’exclusion stérique">chromatographie d’exclusion stérique</a>,</li> <li><a href="/wiki/Ultracentrifugation" title="Ultracentrifugation">ultracentrifugation</a>.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Détermination"><span id="D.C3.A9termination"></span>Détermination</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Détermination" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Détermination"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Spectrométrie_de_masse"><span id="Spectrom.C3.A9trie_de_masse"></span>Spectrométrie de masse</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Spectrométrie de masse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Spectrométrie de masse"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En <a href="/wiki/Spectrom%C3%A9trie_de_masse" title="Spectrométrie de masse">spectrométrie de masse</a>, la masse d'une <a href="/wiki/Petite_mol%C3%A9cule" title="Petite molécule">petite molécule</a> est généralement rapportée comme la <a href="/wiki/Masse_mono-isotopique" title="Masse mono-isotopique">masse mono-isotopique</a>, c'est-à-dire la masse de la molécule contenant uniquement l'isotope le plus commun de chaque élément chimique. Les masses utilisées pour calculer la masse mono-isotopique se trouvent sur la <a href="/wiki/Table_des_isotopes" title="Table des isotopes">table des isotopes</a>, et non sur le <a href="/wiki/Tableau_p%C3%A9riodique_des_%C3%A9l%C3%A9ments" title="Tableau périodique des éléments">tableau périodique des éléments</a> classique. La masse moléculaire moyenne est souvent utilisée pour de plus grandes molécules puisque celles avec de nombreux atomes sont peu susceptibles d'être composées exclusivement de l'isotope le plus abondant de chaque élément. Une masse moléculaire moyenne théorique peut être calculée en utilisant les <a href="/wiki/Masse_atomique" title="Masse atomique">masses atomiques relatives</a> figurant sur le tableau périodique typique, étant donné qu'elle est susceptible d'être la répartition statistique des atomes représentant les isotopes dans la molécule. Cela peut toutefois être différent de la vraie masse moléculaire moyenne de l'échantillon due à des variations naturelles (ou artificielles) dans la répartition isotopique. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Méthodes_hydrodynamiques"><span id="M.C3.A9thodes_hydrodynamiques"></span>Méthodes hydrodynamiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Méthodes hydrodynamiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Méthodes hydrodynamiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En première approximation, la base de la détermination du poids moléculaire selon l'<a href="/wiki/Viscosit%C3%A9_d%27une_solution_polym%C3%A8re#Détermination_de_la_masse_molaire_moyenne_viscosimétrique" title="Viscosité d'une solution polymère">équation de Mark-Houwink</a> est le fait que la <a href="/wiki/Viscosit%C3%A9_d%27une_solution_polym%C3%A8re" title="Viscosité d'une solution polymère">viscosité</a> de la <a href="/wiki/Solution_(chimie)" title="Solution (chimie)">solution</a> (ou <a href="/wiki/Suspension_(chimie)" title="Suspension (chimie)">suspension</a>) des macromolécules dépend de la proportion volumique des particules dispersées dans un solvant particulier. Plus précisément, la taille hydrodynamique est liée à la masse moléculaire qui dépend d'un facteur de conversion, en décrivant la forme d'une molécule particulière. Cela permet au poids moléculaire d'être décrit grâce à des techniques sensibles aux effets hydrodynamiques, comme la <a href="/wiki/Diffusion_dynamique_de_la_lumi%C3%A8re" title="Diffusion dynamique de la lumière">diffusion dynamique de la lumière</a> (DLS), la <a href="/wiki/Chromatographie_d%27exclusion_st%C3%A9rique" title="Chromatographie d'exclusion stérique">chromatographie d'exclusion stérique</a> (SEC) ou encore la <a href="/wiki/Viscosim%C3%A8tre" title="Viscosimètre">viscosimétrie</a>. L'apparente taille hydrodynamique peut alors être utilisée pour calculer le poids moléculaire en utilisant une série de normes spécifiques à la macromolécule. Comme cela nécessite un étalonnage, cette méthode est souvent décrite comme une méthode moléculaire « relative » de la détermination du poids. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Diffusion_statique_de_la_lumière"><span id="Diffusion_statique_de_la_lumi.C3.A8re"></span>Diffusion statique de la lumière</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Diffusion statique de la lumière" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Diffusion statique de la lumière"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il est également possible de déterminer directement la masse moléculaire absolue de diffusion de la lumière, traditionnellement en utilisant la <a href="/wiki/Diffusion_statique_de_la_lumi%C3%A8re#Représentation_de_Zimm" title="Diffusion statique de la lumière">méthode de Zimm</a>. Ceci peut être réalisé soit par l'intermédiaire classique de détecteurs de <a href="/wiki/Diffusion_statique_de_la_lumi%C3%A8re" title="Diffusion statique de la lumière">diffusion de lumière statique</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ou par l'intermédiaire d'une <a href="/wiki/Diffusion_statique_de_la_lumi%C3%A8re#Diffusion_de_la_lumière_sous_multiples_angles" title="Diffusion statique de la lumière">diffusion de la lumière sous multiples angles</a>. Les poids moléculaires déterminés par ces méthodes ne nécessitent pas de calibration, d'où le terme « absolue ». La seule mesure externe requise est l'<a href="/wiki/Diffusion_statique_de_la_lumi%C3%A8re#Théorie" title="Diffusion statique de la lumière">incrément d'indice de réfraction</a>, qui décrit le changement d'indice de réfraction avec la concentration. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Articles_connexes">Articles connexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Masse_atomique" title="Masse atomique">Masse atomique</a></li> <li><a href="/wiki/Masse_molaire" title="Masse molaire">Masse molaire</a></li></ul> <table class="wikitable"> <caption>Synoptique des grandeurs de masse moléculaire </caption> <tbody><tr> <th>Grandeur</th> <th>Définition</th> <th>Unité</th> <th>Remarque </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Nombre_de_masse" title="Nombre de masse">Nombre de masse</a></td> <td>Le nombre de nucléons d'un atome.</td> <td>Entier sans dimension.</td> <td>La différence entre le nombre de masse et la masse atomique relative de l'atome vient de la légère différence de masse entre le proton et le neutron, ainsi que de l'énergie de <a href="/wiki/Liaison_nucl%C3%A9aire" title="Liaison nucléaire">liaison nucléaire</a>, et est typiquement inférieure au pour cent. </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Masse_atomique" title="Masse atomique">Masse atomique ou moléculaire</a></td> <td>La masse d'un atome ou d'une molécule.</td> <td>(<a href="/wiki/Kilogramme" title="Kilogramme">kilogramme</a>) <a href="/wiki/Unit%C3%A9_de_masse_atomique" class="mw-redirect" title="Unité de masse atomique">uma</a></td> <td>Exprimée en <a href="/wiki/Unit%C3%A9_de_masse_atomique" class="mw-redirect" title="Unité de masse atomique">unité de masse atomique</a>, la masse atomique ou moléculaire indique la masse individuelle d'un atome ou d'une molécule. </td></tr> <tr> <td>Masse atomique ou moléculaire relative</td> <td>Rapport entre la masse (exprimée en uma) d'un atome ou d'une molécule et l'unité de masse atomique.</td> <td>Nombre sans dimension.</td> <td>La masse moléculaire relative correspond au total des nombres de masse des atomes de la molécule. Pour un atome individuel, la masse atomique relative est peu différente de son nombre de masse. </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Masse_molaire" title="Masse molaire">Masse molaire</a></td> <td>La masse d'une mole d'une molécule (ou d'un atome).</td> <td>(kg/mol) g/mol</td> <td>Exprimée en <a href="/wiki/Gramme" title="Gramme">gramme</a> par <a href="/wiki/Mole_(unit%C3%A9)" title="Mole (unité)">mole</a>, la mesure de la masse molaire est égale à la masse moléculaire. </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Unit%C3%A9_de_masse_atomique" class="mw-redirect" title="Unité de masse atomique">Unité de masse atomique</a> (uma ou u)</td> <td>Le douzième de la masse d'un atome de <span class="nowrap"><a href="/wiki/Carbone_12" title="Carbone 12">carbone 12</a></span>.</td> <td>(<a href="/wiki/Kilogramme" title="Kilogramme">kilogramme</a>)</td> <td>Elle vaut 1,66 × 10<sup>−27</sup> <abbr class="abbr" title="kilogramme">kg</abbr>, sensiblement la masse d'un proton (1,672 × 10<sup>−27</sup> <abbr class="abbr" title="kilogramme">kg</abbr>) ou d'un neutron (1,675 × 10<sup>−27</sup> <abbr class="abbr" title="kilogramme">kg</abbr>), la différence correspond à l'énergie de <a href="/wiki/Liaison_nucl%C3%A9aire" title="Liaison nucléaire">liaison nucléaire</a> du carbone. L'unité de masse atomique est également appelée « <a href="/wiki/Unit%C3%A9_de_masse_atomique_unifi%C3%A9e#En_biochimie" title="Unité de masse atomique unifiée">dalton</a> » (Da), en particulier en biologie. </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Mole_(unit%C3%A9)" title="Mole (unité)">Mole</a> (mol)</td> <td><a href="/wiki/Quantit%C3%A9_de_mati%C3%A8re" title="Quantité de matière">Quantité de matière</a> d'un système contenant autant d'entités élémentaires qu'il y a d'atomes dans douze grammes de <span class="nowrap">carbone 12</span>.</td> <td><a href="/wiki/Mole_(unit%C3%A9)" title="Mole (unité)">mole</a> (mol)</td> <td>Le nombre d'entités est le <a href="/wiki/Nombre_d%27Avogadro" title="Nombre d'Avogadro">nombre d'Avogadro</a>, 6,022 × 10<sup>23</sup> <abbr class="abbr" title="par mole">mol<sup>−1</sup></abbr>. </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Alain Lavoinne (auteur), Soumeya Bekri (auteur), Pierre Kamoun (préface), <i>Aide-mémoire de biochimie et biologie moléculaire</i>, Médecine Sciences - Flammarion, <abbr class="abbr" title="Sixième">6<sup>e</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr>, 2008.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.malvern.com/fr/products/technology/static-light-scattering/">« Diffusion statique de la lumière (SLS) – Mesure de la masse molaire absolue par LALS, RALS ou MALS »</a>, sur <i>malvern.com</i>.</span> </li> </ol></div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Chimie" title="Portail de la chimie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/24px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/36px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/48px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Chimie" title="Portail:Chimie">Portail de la chimie</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐6658c5c59b‐zcgv5 Cached time: 20250207110007 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.085 seconds Real time usage: 0.173 seconds Preprocessor visited node count: 536/1000000 Post‐expand include size: 6082/2097152 bytes Template argument size: 421/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 1508/5000000 bytes Lua time usage: 0.027/10.000 seconds Lua memory usage: 1698520/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 96.548 1 -total 42.27% 40.814 1 Modèle:Portail 27.61% 26.661 1 Modèle:Voir_homonymes 26.10% 25.196 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 24.43% 23.589 1 Modèle:Méta_bandeau 17.51% 16.906 1 Modèle:Suivi_des_biographies 17.10% 16.512 1 Modèle:Catégorisation_badges 10.24% 9.884 1 Modèle:Nb 5.24% 5.055 1 Modèle:Portail_chimie 4.51% 4.351 2 Modèle:Multiparamètres-Lien --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:37491:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250207110007 and revision id 219687135. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Masse_moléculaire&oldid=219687135">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Masse_moléculaire&oldid=219687135</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Propri%C3%A9t%C3%A9_chimique" title="Catégorie:Propriété chimique">Propriété chimique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Unit%C3%A9_de_chimie" title="Catégorie:Unité de chimie">Unité de chimie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Chimie_g%C3%A9n%C3%A9rale" title="Catégorie:Chimie générale">Chimie générale</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Chimie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Chimie/Articles liés">Portail:Chimie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences/Articles liés">Portail:Sciences/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 23 octobre 2024 à 12:25.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Masse_mol%C3%A9culaire" title="Spécial:Citer/Masse moléculaire">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Masse_mol%C3%A9culaire&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Masse moléculaire</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>62 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6fd5f557c6-nlnqn","wgBackendResponseTime":155,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.085","walltime":"0.173","ppvisitednodes":{"value":536,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":6082,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":421,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":1508,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 96.548 1 -total"," 42.27% 40.814 1 Modèle:Portail"," 27.61% 26.661 1 Modèle:Voir_homonymes"," 26.10% 25.196 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 24.43% 23.589 1 Modèle:Méta_bandeau"," 17.51% 16.906 1 Modèle:Suivi_des_biographies"," 17.10% 16.512 1 Modèle:Catégorisation_badges"," 10.24% 9.884 1 Modèle:Nb"," 5.24% 5.055 1 Modèle:Portail_chimie"," 4.51% 4.351 2 Modèle:Multiparamètres-Lien"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.027","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1698520,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6658c5c59b-zcgv5","timestamp":"20250207110007","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Masse mol\u00e9culaire","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Masse_mol%C3%A9culaire","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q182854","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q182854","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-11-26T22:16:44Z","dateModified":"2024-10-23T11:25:30Z","headline":"somme des masses atomiques de tous les atomes d'une mol\u00e9cule"}</script> </body> </html>