CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Խաչակրաց արշավանքներ - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"e7a4e8a7-fa69-4655-9c5d-619d66140909","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Խաչակրաց_արշավանքներ","wgTitle":"Խաչակրաց արշավանքներ","wgCurRevisionId":9769790,"wgRevisionId":9769790,"wgArticleId":51864,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarchive template wayback links","Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ","Pages using ISBN magic links","Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից","Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից", "Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ","Վիքիպեդիա:2012 թվականի ընտրյալ հոդվածներ","Օրվա հոդված","Աուդիո հոդվածներ","Խաչակրաց արշավանքներ","Գլոբալ հակամարտություններ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Խաչակրաց_արշավանքներ","wgRelevantArticleId":51864,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000, "wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q12546","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/SiegeofAntioch.jpeg/1200px-SiegeofAntioch.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1132"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/SiegeofAntioch.jpeg/800px-SiegeofAntioch.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="754"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/SiegeofAntioch.jpeg/640px-SiegeofAntioch.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="604"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Խաչակրաց արշավանքներ - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Խաչակրաց_արշավանքներ rootpage-Խաչակրաց_արշավանքներ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Պատմություն</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Պատմություն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Պատմություն subsection</span> </button> <ul id="toc-Պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Իրադրությունը_Մերձավոր_Արևելքում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Իրադրությունը_Մերձավոր_Արևելքում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Իրադրությունը Մերձավոր Արևելքում</span> </div> </a> <ul id="toc-Իրադրությունը_Մերձավոր_Արևելքում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Իրադրությունն_Արևմտյան_Եվրոպայում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Իրադրությունն_Արևմտյան_Եվրոպայում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Իրադրությունն Արևմտյան Եվրոպայում</span> </div> </a> <ul id="toc-Իրադրությունն_Արևմտյան_Եվրոպայում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Պատճառներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատճառներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Պատճառներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Պատճառներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ցուցակ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ցուցակ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ցուցակ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ցուցակ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ցուցակ subsection</span> </button> <ul id="toc-Ցուցակ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Առաջին_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առաջին_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Առաջին խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Առաջին_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Երուսաղեմի_պաշարում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Երուսաղեմի_պաշարում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Երուսաղեմի պաշարում</span> </div> </a> <ul id="toc-Երուսաղեմի_պաշարում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Առաջին_խաչակրաց_արշավանքի_հետևանքներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առաջին_խաչակրաց_արշավանքի_հետևանքներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Առաջին խաչակրաց արշավանքի հետևանքներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Առաջին_խաչակրաց_արշավանքի_հետևանքներ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-1101_թ-ի_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#1101_թ-ի_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>1101 թ-ի խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-1101_թ-ի_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Նորվեգյան_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Նորվեգյան_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Նորվեգյան խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Նորվեգյան_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Երկրորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Երկրորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Երկրորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Երկրորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Երրորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Երրորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Երրորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Երրորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Չորրորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Չորրորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Չորրորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Չորրորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ալբիգոյական_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ալբիգոյական_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Ալբիգոյական խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Ալբիգոյական_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մանուկների_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Մանուկների_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Մանուկների խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Մանուկների_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հինգերորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հինգերորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>Հինգերորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Հինգերորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Վեցերորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Վեցերորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>Վեցերորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Վեցերորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Յոթերորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Յոթերորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.10</span> <span>Յոթերորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Յոթերորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ութերորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ութերորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.11</span> <span>Ութերորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Ութերորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Աղբյուրներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Աղբյուրներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.11.1</span> <span>Աղբյուրներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Աղբյուրներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Իններորդ_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Իններորդ_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.12</span> <span>Իններորդ խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Իններորդ_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Մերձավոր_Արևելքը_1291_թ-ից_հետո" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Մերձավոր_Արևելքը_1291_թ-ից_հետո"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.12.1</span> <span>Մերձավոր Արևելքը 1291 թ-ից հետո</span> </div> </a> <ul id="toc-Մերձավոր_Արևելքը_1291_թ-ից_հետո-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Հյուսիսային_խաչակրաց_արշավանքներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հյուսիսային_խաչակրաց_արշավանքներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.13</span> <span>Հյուսիսային խաչակրաց արշավանքներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Հյուսիսային_խաչակրաց_արշավանքներ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Տևտոնների_խաչակրաց_արշավանքներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Տևտոնների_խաչակրաց_արշավանքներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.13.1</span> <span>Տևտոնների խաչակրաց արշավանքներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Տևտոնների_խաչակրաց_արշավանքներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Շվեդական_խաչակրաց_արշավանքներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Շվեդական_խաչակրաց_արշավանքներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.13.2</span> <span>Շվեդական խաչակրաց արշավանքներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Շվեդական_խաչակրաց_արշավանքներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Այլ_խաչակրաց_արշավանքներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Այլ_խաչակրաց_արշավանքներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14</span> <span>Այլ խաչակրաց արշավանքներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Այլ_խաչակրաց_արշավանքներ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Վենդական_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Վենդական_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.1</span> <span>Վենդական խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Վենդական_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ստեդինգերյան_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ստեդինգերյան_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.2</span> <span>Ստեդինգերյան խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Ստեդինգերյան_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արագոնյան_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Արագոնյան_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.3</span> <span>Արագոնյան խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Արագոնյան_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ալեքսանդրյան_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ալեքսանդրյան_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.4</span> <span>Ալեքսանդրյան խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Ալեքսանդրյան_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մահդյան_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Մահդյան_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.5</span> <span>Մահդյան խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Մահդյան_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Խաչակրաց_արշավանքներ_Բալկաններում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Խաչակրաց_արշավանքներ_Բալկաններում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.6</span> <span>Խաչակրաց արշավանքներ Բալկաններում</span> </div> </a> <ul id="toc-Խաչակրաց_արշավանքներ_Բալկաններում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Խաչակրաց_արշավանքներն_ընդդեմ_թաթարների" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Խաչակրաց_արշավանքներն_ընդդեմ_թաթարների"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.7</span> <span>Խաչակրաց արշավանքներն ընդդեմ թաթարների</span> </div> </a> <ul id="toc-Խաչակրաց_արշավանքներն_ընդդեմ_թաթարների-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հուսիտյան_խաչակրաց_արշավանք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Հուսիտյան_խաչակրաց_արշավանք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.14.8</span> <span>Հուսիտյան խաչակրաց արշավանք</span> </div> </a> <ul id="toc-Հուսիտյան_խաչակրաց_արշավանք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Հոգևոր-Ասպետական_Միաբանություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Հոգևոր-Ասպետական_Միաբանություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Հոգևոր-Ասպետական Միաբանություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Հոգևոր-Ասպետական_Միաբանություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Խաչակրաց_արշավանքների_ձախողման_պատճառներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Խաչակրաց_արշավանքների_ձախողման_պատճառներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Խաչակրաց արշավանքների ձախողման պատճառներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Խաչակրաց_արշավանքների_ձախողման_պատճառներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Քննադատություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Քննադատություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Քննադատություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Քննադատություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ժառանգություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժառանգություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Ժառանգություն</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ժառանգություն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ժառանգություն subsection</span> </button> <ul id="toc-Ժառանգություն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Քաղաքականություն_և_մշակույթ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Քաղաքականություն_և_մշակույթ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Քաղաքականություն և մշակույթ</span> </div> </a> <ul id="toc-Քաղաքականություն_և_մշակույթ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Առևտուր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առևտուր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Առևտուր</span> </div> </a> <ul id="toc-Առևտուր-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ավելի_լայն_աշխարհաքաղաքական_հետևանքներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ավելի_լայն_աշխարհաքաղաքական_հետևանքներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2.1</span> <span>Ավելի լայն աշխարհաքաղաքական հետևանքներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ավելի_լայն_աշխարհաքաղաքական_հետևանքներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Խաչակրաց_արշավանքներ_ու_Կիլիկյան_Հայաստան" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Խաչակրաց_արշավանքներ_ու_Կիլիկյան_Հայաստան"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Խաչակրաց արշավանքներ ու Կիլիկյան Հայաստան</span> </div> </a> <ul id="toc-Խաչակրաց_արշավանքներ_ու_Կիլիկյան_Հայաստան-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Խաչակրաց_արշավանքների_կառուցվածք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Խաչակրաց_արշավանքների_կառուցվածք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Խաչակրաց արշավանքների կառուցվածք</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Խաչակրաց_արշավանքների_կառուցվածք-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Խաչակրաց արշավանքների կառուցվածք subsection</span> </button> <ul id="toc-Խաչակրաց_արշավանքների_կառուցվածք-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Զորքերի_տեղաշարժ_ու_ռազմամթերք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Զորքերի_տեղաշարժ_ու_ռազմամթերք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Զորքերի տեղաշարժ ու ռազմամթերք</span> </div> </a> <ul id="toc-Զորքերի_տեղաշարժ_ու_ռազմամթերք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Իսլամ_ու_խաչակիրներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Իսլամ_ու_խաչակիրներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Իսլամ ու խաչակիրներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Իսլամ_ու_խաչակիրներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Խաչակրաց_արշավանքների_ժամանակացույց" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Խաչակրաց_արշավանքների_ժամանակացույց"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Խաչակրաց արշավանքների ժամանակացույց</span> </div> </a> <ul id="toc-Խաչակրաց_արշավանքների_ժամանակացույց-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արտաքին_հղումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտաքին_հղումներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Արտաքին հղումներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Արտաքին_հղումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Խաչակրաց արշավանքներ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 146 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-146" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">146 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kruistog" title="Kruistog – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Kruistog" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Kreuzzug" title="Kreuzzug – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Kreuzzug" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%98%E1%88%B5%E1%89%80%E1%88%8D_%E1%8C%A6%E1%88%AD%E1%8A%90%E1%89%B6%E1%89%BD" title="የመስቀል ጦርነቶች – ամհարերեն" lang="am" hreflang="am" data-title="የመስቀል ጦርነቶች" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ամհարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Cruzadas" title="Cruzadas – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Cruzadas" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%B5%D9%84%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="حملات صليبية – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حملات صليبية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%B5%D9%84%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D9%87" title="حملات صليبيه – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="حملات صليبيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cruzaes" title="Cruzaes – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cruzaes" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/S%C9%99lib_y%C3%BCr%C3%BC%C5%9Fl%C9%99ri" title="Səlib yürüşləri – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Səlib yürüşləri" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8_%DB%8C%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%84%D8%B1%DB%8C" title="صلیب یوروشلری – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="صلیب یوروشلری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%80%D0%B5_%D1%8F%D1%83%D2%99%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Тәре яуҙары – բաշկիրերեն" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Тәре яуҙары" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="բաշկիրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kr%C4%AB%C5%BEiaus_%C5%BE%C4%ABg%C4%93" title="Krīžiaus žīgē – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Krīžiaus žīgē" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B6%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Крыжовыя паходы – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Крыжовыя паходы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B6%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Крыжовыя паходы – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Крыжовыя паходы" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8A%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BD_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4" title="Кръстоносен поход – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Кръстоносен поход" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%A1" title="ক্রুসেড – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ক্রুসেড" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Kroaziadego%C3%B9" title="Kroaziadegoù – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Kroaziadegoù" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Krsta%C5%A1ki_ratovi" title="Krstaški ratovi – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Krstaški ratovi" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Porang_Salib" title="Porang Salib – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Porang Salib" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8D%D1%80%D1%8D%D1%8D%D2%BB%D1%8D%D1%82%D1%8D%D0%BD%D1%8D%D0%B9_%D0%B0%D1%8F%D0%BD_%D0%B4%D0%B0%D0%B9%D0%BD" title="Хэрээһэтэнэй аян дайн – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хэрээһэтэнэй аян дайн" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Croades" title="Croades – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Croades" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D3%80%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B9%D0%BD_%D1%82%D3%80%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88" title="ЖӀарахойн тӀелетарш – չեչեներեն" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ЖӀарахойн тӀелетарш" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="չեչեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Mga_Krusada" title="Mga Krusada – սեբուերեն" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Mga Krusada" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="սեբուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%95%DA%95%DB%95%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%DA%86%DA%BE%DB%95%DA%B5%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="شەڕەکانی خاچھەڵگران – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شەڕەکانی خاچھەڵگران" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Ha%C3%A7l%C4%B1lar_seferleri" title="Haçlılar seferleri – ղրիմյան թուրքերեն" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Haçlılar seferleri" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ղրիմյան թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/K%C5%99%C3%AD%C5%BEov%C3%A9_v%C3%BDpravy" title="Křížové výpravy – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Křížové výpravy" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%C4%95%D1%80%D0%B5%D1%81_%D1%85%D0%B0%D1%80%C3%A7%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Хĕрес харçисем – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Хĕрес харçисем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Y_Croesgadau" title="Y Croesgadau – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Y Croesgadau" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Korstog" title="Korstog – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Korstog" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kreuzzug" title="Kreuzzug – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Kreuzzug" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Σταυροφορίες – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Σταυροφορίες" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Crusades" title="Crusades – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Crusades" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Krucmilitoj" title="Krucmilitoj – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Krucmilitoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cruzadas" title="Cruzadas – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Cruzadas" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ristis%C3%B5jad" title="Ristisõjad – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Ristisõjad" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gurutzadak" title="Gurutzadak – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gurutzadak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C" title="جنگ‌های صلیبی – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جنگ‌های صلیبی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ristiretket" title="Ristiretket – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Ristiretket" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ristis%C3%B5da" title="Ristisõda – վորո" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ristisõda" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="վորո" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Croisade" title="Croisade – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Croisade" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Kr%C3%BCstooch" title="Krüstooch – հյուսիսային ֆրիզերեն" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Krüstooch" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="հյուսիսային ֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Crosadis" title="Crosadis – ֆրիուլիերեն" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Crosadis" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ֆրիուլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Kr%C3%BAstochten" title="Krústochten – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Krústochten" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Na_Cros%C3%A1id%C3%AD" title="Na Crosáidí – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Na Crosáidí" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Krwazad" title="Krwazad – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Krwazad" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Cogaidhean_na_Croise" title="Cogaidhean na Croise – շոտլանդական գաելերեն" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Cogaidhean na Croise" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="շոտլանդական գաելերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cruzadas" title="Cruzadas – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cruzadas" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%91orair%C3%B5_Marangatu" title="Ñorairõ Marangatu – գուարանի" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ñorairõ Marangatu" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="գուարանի" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Crusades" title="Crusades – հաուսա" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Crusades" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="հաուսա" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A1%D7%A2%D7%99_%D7%94%D7%A6%D7%9C%D7%91" title="מסעי הצלב – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="מסעי הצלב" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7" title="क्रूसयुद्ध – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="क्रूसयुद्ध" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Crusade" title="Crusade – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Crusade" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kri%C5%BEarski_ratovi" title="Križarski ratovi – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Križarski ratovi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Kwazad" title="Kwazad – խառնակերտ հայիթերեն" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Kwazad" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="խառնակերտ հայիթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Keresztes_h%C3%A1bor%C3%BAk" title="Keresztes háborúk – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Keresztes háborúk" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D6%82%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Խաչակրաց արշաւանքներ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Խաչակրաց արշաւանքներ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Cruciadas" title="Cruciadas – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Cruciadas" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Perang_Salib" title="Perang Salib – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Perang Salib" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Nj%C3%A8_%C3%81gh%C3%A1_J%C3%A9su" title="Njè Ághá Jésu – իգբո" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Njè Ághá Jésu" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="իգբո" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Dagiti_Krusada" title="Dagiti Krusada – իլոկերեն" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Dagiti Krusada" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="իլոկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Krucomiliti" title="Krucomiliti – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Krucomiliti" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Krossfer%C3%B0ir" title="Krossferðir – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Krossferðir" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Crociata" title="Crociata – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Crociata" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%81%E5%AD%97%E8%BB%8D" title="十字軍 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="十字軍" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Krusiedz" title="Krusiedz – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Krusiedz" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Perang_Salib" title="Perang Salib – ճավայերեն" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Perang Salib" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ճավայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AF%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%A5%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ჯვაროსნული ლაშქრობები – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჯვაროსნული ლაშქრობები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Tisuu_you_(Croisades)" title="Tisuu you (Croisades) – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Tisuu you (Croisades)" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82_%D0%B6%D0%BE%D1%80%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Крест жорықтары – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Крест жорықтары" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8B%AD%EC%9E%90%EA%B5%B0" title="십자군 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="십자군" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Sefer%C3%AAn_xa%C3%A7perestan" title="Seferên xaçperestan – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Seferên xaçperestan" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Krowskasow" title="Krowskasow – կոռներեն" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Krowskasow" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="կոռներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%82%D2%AF%D2%AF%D0%BB%D3%A9%D1%80_%D0%B6%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%83%D1%83%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Кресттүүлөр жортуулдары – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Кресттүүлөр жортуулдары" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Expeditio_sacra" title="Expeditio sacra – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Expeditio sacra" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Krusatas" title="Krusatas – լադինո" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Krusatas" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="լադինո" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%88%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%80%D0%B8%D0%BD_%D1%84%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%80" title="Хашпересрин финар – լեզգիերեն" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Хашпересрин финар" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="լեզգիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Kruutstoch" title="Kruutstoch – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Kruutstoch" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Crujades" title="Crujades – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Crujades" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Croxade" title="Croxade – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Croxade" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kry%C5%BEiaus_%C5%BEygiai" title="Kryžiaus žygiai – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kryžiaus žygiai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Krusta_kari" title="Krusta kari – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Krusta kari" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Kroazada" title="Kroazada – մալգաշերեն" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kroazada" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="մալգաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Parang_Salib" title="Parang Salib – մինանգկաբաու" lang="min" hreflang="min" data-title="Parang Salib" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="մինանգկաբաու" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B8" title="Крстоносни војни – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Крстоносни војни" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B6%E0%B5%81%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="കുരിശുയുദ്ധങ്ങൾ – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കുരിശുയുദ്ധങ്ങൾ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D1%82%D0%BD%D1%8B_%D0%B0%D1%8F%D0%BD_%D0%B4%D0%B0%D0%B9%D0%BD" title="Загалмайтны аян дайн – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Загалмайтны аян дайн" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A1" title="क्रुसेड – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="क्रुसेड" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Salib" title="Perang Salib – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Perang Salib" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Kru%C4%8Bjata" title="Kruċjata – մալթայերեն" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Kruċjata" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="մալթայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Cruzada" title="Cruzada – միրանդերեն" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Cruzada" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="միրանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%81%E1%80%9B%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA_%E1%80%85%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ခရူးဆိတ် စစ်ပွဲများ – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="ခရူးဆိတ် စစ်ပွဲများ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Kr%C3%BC%C3%BCztog" title="Krüüztog – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Krüüztog" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D" title="क्रुसेड्स् – նեվարերեն" lang="new" hreflang="new" data-title="क्रुसेड्स्" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="նեվարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kruistocht" title="Kruistocht – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kruistocht" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Krosstog" title="Krosstog – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Krosstog" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Korstog" title="Korstog – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Korstog" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Crou%C3%A9sade" title="Crouésade – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Crouésade" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Crosada" title="Crosada – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Crosada" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B7%D1%83%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%86%D1%8B%D1%82%C3%A6" title="Дзуары балцытæ – օսերեն" lang="os" hreflang="os" data-title="Дзуары балцытæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="օսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%B2%E0%A9%80%E0%A8%AC%E0%A9%80_%E0%A8%9C%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A8%BE%E0%A8%82" title="ਸਲੀਬੀ ਜੰਗਾਂ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਲੀਬੀ ਜੰਗਾਂ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Cro%C3%A9sades" title="Croésades – պիկարդերեն" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Croésades" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="պիկարդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Krucjata" title="Krucjata – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Krucjata" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Crosi%C3%A0" title="Crosià – պիեմոնտերեն" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Crosià" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="պիեմոնտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF%D8%A7%DA%BA" title="صلیبی جنگاں – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="صلیبی جنگاں" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%84%D9%8A%D8%A8%D9%8A_%D8%AC%DA%AF%DA%93%DB%90" title="صليبي جگړې – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="صليبي جگړې" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cruzada" title="Cruzada – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cruzada" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Cruciad%C4%83" title="Cruciadă – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cruciadă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Крестовые походы – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Крестовые походы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Хрестовы походы – ռուսիներեն" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Хрестовы походы" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ռուսիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8D%D1%81_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D1%83%D0%BE%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Кириэс похуоттар – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Кириэс похуоттар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Crutzadas" title="Crutzadas – սարդիներեն" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Crutzadas" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="սարդիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Cruciati" title="Cruciati – սիցիլիերեն" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Cruciati" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="սիցիլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kri%C5%BEarski_ratovi" title="Križarski ratovi – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Križarski ratovi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%94%E0%B7%83_%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B6%B0" title="කුරුස යුද්ධ – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="කුරුස යුද්ධ" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Crusades" title="Crusades – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Crusades" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kri%C5%BEiacka_v%C3%BDprava" title="Križiacka výprava – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Križiacka výprava" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kri%C5%BEarske_vojne" title="Križarske vojne – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Križarske vojne" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Weeraradii_Siliibiyiinta" title="Weeraradii Siliibiyiinta – սոմալիերեն" lang="so" hreflang="so" data-title="Weeraradii Siliibiyiinta" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="սոմալիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kryq%C3%ABzatat" title="Kryqëzatat – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kryqëzatat" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B8" title="Крсташки ратови – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Крсташки ратови" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Korst%C3%A5g" title="Korståg – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Korståg" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Vita_za_Misalaba" title="Vita za Misalaba – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Vita za Misalaba" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%8B%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="சிலுவைப் போர்கள் – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சிலுவைப் போர்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%82%E0%B0%B8%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="క్రూసేడులు – թելուգու" lang="te" hreflang="te" data-title="క్రూసేడులు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="թելուգու" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%94" title="สงครามครูเสด – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="สงครามครูเสด" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Ha%C3%A7ly_%C3%BD%C3%B6ri%C5%9Fler" title="Haçly ýörişler – թուրքմեներեն" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Haçly ýörişler" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="թուրքմեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_Krusada" title="Mga Krusada – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Mga Krusada" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ha%C3%A7l%C4%B1_Seferleri" title="Haçlı Seferleri – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Haçlı Seferleri" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4re_yawlar%C4%B1" title="Täre yawları – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Täre yawları" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%95%D9%84%D9%89%D9%BE%D9%86%D9%89%DA%AD_%D8%B4%DB%95%D8%B1%D9%82%D9%82%DB%95_%D9%8A%DB%88%D8%B1%DB%88%D8%B4_%D9%82%D9%89%D9%84%D9%89%D8%B4%D9%89" title="سەلىپنىڭ شەرققە يۈرۈش قىلىشى – ույղուրերեն" lang="ug" hreflang="ug" data-title="سەلىپنىڭ شەرققە يۈرۈش قىلىشى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ույղուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%96_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%B8" title="Хрестові походи – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Хрестові походи" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C%DA%BA" title="صلیبی جنگیں – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="صلیبی جنگیں" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Salib_yurishlari" title="Salib yurishlari – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Salib yurishlari" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Crozade" title="Crozade – վենետերեն" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Crozade" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="վենետերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%ADp_t%E1%BB%B1_chinh" title="Thập tự chinh – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thập tự chinh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Kruustochtn" title="Kruustochtn – արևմտաֆլամանդերեն" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Kruustochtn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="արևմտաֆլամանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Croejh%C3%A5de_(guere)" title="Croejhåde (guere) – վալոներեն" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Croejhåde (guere)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="վալոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Krusada" title="Krusada – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Krusada" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Xarey_j%C3%B3o%C3%B1e" title="Xarey jóoñe – վոլոֆ" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Xarey jóoñe" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="վոլոֆ" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%81%E5%AD%97%E5%86%9B%E4%B8%9C%E5%BE%81" title="十字军东征 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="十字军东征" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AF%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%A5%E1%83%A3%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ჯვაროსანული ლაშქუეფი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჯვაროსანული ლაშქუეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A8%D7%99%D7%99%D7%A6%D7%A6%D7%95%D7%92" title="קרייצצוג – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קרייצצוג" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Cibcihginh_doengcwngh" title="Cibcihginh doengcwngh – ժուանգ" lang="za" hreflang="za" data-title="Cibcihginh doengcwngh" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="ժուանգ" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%81%E5%AD%97%E8%BB%8D%E6%9D%B1%E5%BE%81" title="十字軍東征 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="十字軍東征" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%81%E5%AD%97%E8%BB%8D%E6%9D%B1%E5%BE%81" title="十字軍東征 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="十字軍東征" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Si%CC%8Dp-j%C4%AB-kun" title="Si̍p-jī-kun – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Si̍p-jī-kun" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%81%E5%AD%97%E8%BB%8D%E6%9D%B1%E5%BE%81" title="十字軍東征 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="十字軍東征" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12546#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" rel="discussion" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&oldid=9769790" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&id=9769790&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25BD%25D5%25A1%25D5%25B9%25D5%25A1%25D5%25AF%25D6%2580%25D5%25A1%25D6%2581_%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25B7%25D5%25A1%25D5%25BE%25D5%25A1%25D5%25B6%25D6%2584%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25BD%25D5%25A1%25D5%25B9%25D5%25A1%25D5%25AF%25D6%2580%25D5%25A1%25D6%2581_%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25B7%25D5%25A1%25D5%25BE%25D5%25A1%25D5%25B6%25D6%2584%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Crusades" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12546" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><dl><dd><dl><dd><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:HS_Disambig.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/HS_Disambig.svg/25px-HS_Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/HS_Disambig.svg/38px-HS_Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/HS_Disambig.svg/50px-HS_Disambig.svg.png 2x" data-file-width="156" data-file-height="156" /></a></span> Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/Խաչակրաց_արշավանքներ_(այլ_կիրառումներ)">Խաչակրաց արշավանքներ (այլ կիրառումներ)</a></span></dd></dl></dd></dl> <div style="position:absolute;z-index:90;right:15px;top: 0px"> <div id="floating_object" class="metadata topicon" style="overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%91%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%A1%D6%83%D5%A5%D5%B2%D5%AF" title="Ընտրյալ հոդված"><img alt="Ընտրյալ հոդված" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Small_Skew_Star_SVG.svg/20px-Small_Skew_Star_SVG.svg.png" decoding="async" width="20" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Small_Skew_Star_SVG.svg/30px-Small_Skew_Star_SVG.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Small_Skew_Star_SVG.svg/40px-Small_Skew_Star_SVG.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="15" /></a></span></div> </div> <div class="metadata hatnote"><div style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ"><img alt="Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Small_Skew_Star_SVG.svg/15px-Small_Skew_Star_SVG.svg.png" decoding="async" width="15" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Small_Skew_Star_SVG.svg/23px-Small_Skew_Star_SVG.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Small_Skew_Star_SVG.svg/30px-Small_Skew_Star_SVG.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="15" /></a></span></div><div style="display:table-cell;padding-right:0.5em">Դուք կարդում եք հոդված, որը <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ">«Ընտրյալ հոդված»</a> կարգավիճակ ունի։</div></div> <div class="infobox sisterproject noprint" style="width:312px;"> <div style="text-align:center; padding-bottom: .7em; width: 100%"><b><a href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d3/Hy-%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80_%28Crusades%29.ogg" class="internal" title="Hy-Խաչակրաց արշավանքներ (Crusades).ogg">Լսել հոդվածի ներածությունը</a> · <span class="plainlinks">(<a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Hy-%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80_(Crusades).ogg">տեղ.</a>)</span></b><br /><br /> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="252" data-mwtitle="Hy-Խաչակրաց_արշավանքներ_(Crusades).ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d3/Hy-%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80_%28Crusades%29.ogg/Hy-%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80_%28Crusades%29.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d3/Hy-%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80_%28Crusades%29.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /></audio></span><figcaption>noicon</figcaption></figure></div> <div style="float:left; margin-left:5px;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Վիքիպեդիա:Խոսող հոդված"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Exquisite-kmix.png/45px-Exquisite-kmix.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Exquisite-kmix.png/68px-Exquisite-kmix.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Exquisite-kmix.png/90px-Exquisite-kmix.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a><figcaption></figcaption></figure></div> <div style="font-size:xx-small; line-height:1.6em; margin-left:60px;">Ձայնային ֆայլն ստեղծվել է <a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&oldid=4556139"><i>հետևյալ տարբերակի</i></a> հիման վրա (Սեպտեմբերի 17, 2016‎) և չի պարունակում այս ամսաթվից հետո կատարված փոփոխությունները։ Տես նաև <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hy-%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80_(Crusades).ogg" class="extiw" title="commons:File:Hy-Խաչակրաց արշավանքներ (Crusades).ogg">ֆայլի մասին տեղեկությունները</a> կամ <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Media:Hy-%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80_(Crusades).ogg" class="extiw" title="commons:Media:Hy-Խաչակրաց արշավանքներ (Crusades).ogg">բեռնիր ձայնագրությունը</a> Վիքիպահեստից։ (<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%AB%D5%B8_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Աուդիո հոդվածներ">Գտնել այլ աուդիո հոդվածներ</a>)</div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:SiegeofAntioch.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/SiegeofAntioch.jpeg/220px-SiegeofAntioch.jpeg" decoding="async" width="220" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/SiegeofAntioch.jpeg/330px-SiegeofAntioch.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/SiegeofAntioch.jpeg/440px-SiegeofAntioch.jpeg 2x" data-file-width="3021" data-file-height="2849" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84" title="Անտիոք">Անտիոքի</a> պաշարումը <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Առաջին խաչակրաց արշավանք">Առաջին խաչակրաց արշավանքի</a> ընթացքում, <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մանրանկար (դեռ գրված չէ)">մանրանկար</a> Յան Կոլոմբեի (մոտ. <a href="/wiki/1490" title="1490">1490</a> թվական)</figcaption></figure> <table class="infobox" style="background:white; border:2px solid #000000; color:white; float:right; font-size:85%; padding:3px; text-align:center; text-shadow: 0px 0px 3px #F9F9F9; width:165px"> <tbody><tr><td><table style="background:white; color:#31644d; padding:1px"><tbody><tr><th style="background:white; colspan="><br /> </th></tr><tr> <th style="border:1px solid ; border-top:3px solid ; background:; text-align:center; font-size:90%; font-weight:normal;"><div style="padding:0.4em 0 0 0.2em; line-height:1.25em;"></div><div style="padding-bottom:0.33em; font-size:200%;"><b><a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քրիստոնեություն">Քրիստոնեություն</a></b></div></th></tr></tbody></table> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Face.jpg" class="mw-file-description" title="Հիսուս Քրիստոսը Քրիստոնեության կարևորագույն դեմքերից է"><img alt="Հիսուս Քրիստոսը Քրիստոնեության կարևորագույն դեմքերից է" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Face.jpg/180px-StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Face.jpg" decoding="async" width="180" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Face.jpg/270px-StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Face.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Face.jpg/360px-StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Face.jpg 2x" data-file-width="2572" data-file-height="2572" /></a></span><br /> </p> </td></tr> <tr> <td style="line-height:0.5em;">  </td></tr> <tr> <th style="border:1px solid #ccccff; border-top:3px solid #ccccff; background:#ccccff;"><b><a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Հիսուս"><span style="color:#000000;">Հիսուս</span></a> <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD" class="mw-redirect" title="Քրիստոս"><span style="color:#000000;">Քրիստոսը</span></a></b> </th></tr> <tr> <td style="padding:0.33em 0 1em; line-height:1.4em;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB_%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Հիսուսի ծնունդ">Ծնունդը</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_%D5%B4%D5%AF%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հիսուս Քրիստոսի մկրտություն">Մկրտությունը</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հիսուսի հարություն">Հարությունը</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF" title="Զատիկ">Զատիկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A8_%D6%84%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Հիսուսը քրիստոնեությունում">Հիսուսը քրիստոնեությունում</a><br /> </td></tr> <tr> <th style="border:1px solid #ccccff; border-top:3px solid #ccccff; background:#ccccff;"><b>Հիմնադրումը</b> </th></tr> <tr> <td style="padding:0.33em 0 1em; line-height:1.4em;"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82_%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D6%84%D5%B5%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" class="mw-redirect" title="Տասերկու Առաքյալները">Առաքյալները</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեական եկեղեցի (դեռ գրված չէ)">Եկեղեցի</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%BF%D5%B8_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF" title="Հավատո հանգանակ">Հավատո հանգանակ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ավետարան">Ավետարան</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B4%D6%80%D5%A1%D5%AD%D5%BF" title="Դրախտ">Դրախտ</a><br /> </td></tr> <tr> <th style="border:1px solid #ccccff; border-top:3px solid #ccccff; background:#ccccff;"><b><a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B9" title="Աստվածաշունչ"><span style="color:#000000;">Աստվածաշունչ</span></a></b> </th></tr> <tr> <td style="padding:0.33em 0 1em; line-height:1.4em;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%AF%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Հին կտակարան">Հին կտակարան</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%80_%D4%BF%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Նոր Կտակարան">Նոր Կտակարան</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%B9%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D6%84%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աստվածաշնչի գրքեր (դեռ գրված չէ)">Գրքերը</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%B9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աստվածաշնչյան կանոն (դեռ գրված չէ)">Կանոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%AB%D6%86" title="Ապոկրիֆ">Ապոկրիֆ</a><br /> </td></tr> <tr> <th style="border:1px solid #ccccff; border-top:3px solid #ccccff; background:#ccccff;"><b><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեական աստվածաբանության (դեռ գրված չէ)"><span style="color:#000000;">Աստվածաբանություն</span></a></b> </th></tr> <tr> <td style="padding:0.33em 0 1em; line-height:1.4em;"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%A5%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ապոլոգետ (դեռ գրված չէ)">Ապոլոգետ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%AF%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մկրտություն">Մկրտություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Աստված">Աստված</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D5%88%D6%80%D5%A4%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սուրբ Որդի (դեռ գրված չէ)">Սուրբ Որդի</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D5%80%D5%B8%D5%A3%D5%AB" title="Սուրբ Հոգի">Սուրբ Հոգի</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <br /> <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աստվածաբանության պատմություն (դեռ գրված չէ)">Աստվածաբանության պատմություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%93%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Փրկություն">Փրկություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%B5%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Սուրբ Երրորդություն">Սուրբ Երրորդություն</a> </td></tr> <tr> <th style="border:1px solid #ccccff; border-top:3px solid #ccccff; background:#ccccff;"><b><a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քրիստոնեության պատմություն"><span style="color:#000000;">Պատմություն</span></a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեական ավանդույթներ (դեռ գրված չէ)"><span style="color:#000000;">Ավանդույթները</span></a></b> </th></tr> <tr> <td style="padding:0.33em 0 1em; line-height:1.4em;"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեության ժամանակագրություն (դեռ գրված չէ)">Ժամանակագրություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քրիստոնեության պատմություն">Քրիստոնեության պատմություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4_%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%AE%D5%AB%D5%B6" title="Մարիամ Աստվածածին">Մարիամ Աստվածածին</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B8%D5%BD_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D6%84%D5%B5%D5%A1%D5%AC" title="Թադեոս առաքյալ">Սուրբ Թադեոս</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%AB%D5%B4%D5%A5%D5%B8%D5%BD_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D6%84%D5%B5%D5%A1%D5%AC" title="Բարդուղիմեոս առաքյալ">Սուրբ Բարդուղիմեոս</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80_%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%B9" title="Գրիգոր Լուսավորիչ">Գրիգոր Լուսավորիչ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B2_%D6%84%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Վաղ քրիստոնեություն">Վաղ քրիստոնեություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BF_%D4%B3" title="Տրդատ Գ">Տրդատ Գ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տիեզերական ժողովներ">Տիեզերական ժողովներ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D6%81_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Վարդանանց պատերազմ">Վարդանանք</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Ավարայրի ճակատամարտ">Ավարայրի ճակատամարտ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Միաբնակություն">Միաբնակություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a class="mw-selflink selflink">Խաչակրաց արշավանքներ</a> </td></tr> <tr> <th style="border:1px solid #ccccff; border-top:3px solid #ccccff; background:#ccccff;"><b><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեական ուղղություններ (դեռ գրված չէ)"><span style="color:#000000;">Ուղղություններ</span></a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեական աղանդներ (դեռ գրված չէ)"><span style="color:#000000;">աղանդներ</span></a></b> </th></tr> <tr> <td style="padding:0.33em 0 1em; line-height:1.4em;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5_%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D6%84%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB" class="mw-redirect" title="Հայ Առաքելական Եկեղեցի">Հայ Առաքելական Եկեղեցի</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կաթոլիկություն">Կաթոլիկություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ուղղափառություն">Ուղղափառություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բողոքականություն">Բողոքականություն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%BC_%D4%B5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Արևելյան Ուղղափառ Եկեղեցիներ">Հին արևելյան եկեղեցիներ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Թոնդրակյաններ">Թոնդրակյաններ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BE%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Պավլիկյաններ">Պավլիկյաններ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B5%D5%B0%D5%B8%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Եհովայի վկաներ">Եհովայի վկաներ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a class="mw-selflink selflink">Խաչակրաց արշավանքներ</a> <span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span><br /> <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Միաբնակներ">Միաբնակներ</a> </td></tr> <tr> <th style="border:1px solid #ccccff; border-top:3px solid #ccccff; background:#ccccff;"><b>Ընդհանուր թեմաներ</b> </th></tr> <tr> <td style="padding:0.33em 0 1em; line-height:1.4em;"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեական մշակույթ (դեռ գրված չէ)">Մշակույթ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B2" title="Մատաղ">Մատաղ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%B2" title="Տաղ">Տաղեր</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A3" class="mw-redirect" title="Պատարագ">Պատարագ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%87%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Շարական">Շարականներ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6_%D5%B8%D6%82_%D5%A1%D5%B5%D5%AC_%D5%AF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեությունն ու այլ կրոնները (դեռ գրված չէ)">Այլ կրոնները</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B2%D5%B8%D5%A9%D6%84" title="Աղոթք">Աղոթք</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%A6" title="Քարոզ">Քարոզ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%B2%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BD" title="Կաթողիկոս">Կաթողիկոս</a><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:P_christianity.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/P_christianity.svg/30px-P_christianity.svg.png" decoding="async" width="30" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/P_christianity.svg/45px-P_christianity.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/P_christianity.svg/60px-P_christianity.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></a></span> <b><a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%AC_%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պորտալ Քրիստոնեություն (դեռ գրված չէ)">Պորտալ Քրիստոնեություն</a></b> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Խաչակրաց արշավանքներ</b>, 11-րդ դարի վերջերին արևմտյան եկեղեցու հովանու ներքո դեպի Արևելք՝ Սուրբ երկիր կազմակերպված ռազմական արշավանքներ։ Իրենց համատեքստում խաչակրաց արշավանքները պատմականորեն հանդես են գալիս քրիստոնեության համաշխարհային շահերի պաշտպանության դիրքերից և սուր ծայրով ուղղվել են արևելքի մուսուլմանական իշխանությունների դեմ։ </p><p>Երբեմն «Խաչակրաց արշավանք» են անվանում նաև առանձին հեթանոս ժողովուրդների և որոշ հերետիկոսությունների դեմ պապական Հռոմի ձեռնարկած ռազմական արշավանքները, սակայն դրանք չպետք է շփոթել 11-13-րդ դարերի համանուն արշավանքների հետ։ </p><p>Խաչակրաց արշավանքներում հատկապես մեծ դերակատարություն ունեցան <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ֆրանսիայի թագավորություն">Ֆրանսիայի թագավորությունն</a> ու <a href="/wiki/%D5%8D%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Սրբազան Հռոմեական կայսրություն">Սրբազան Հռոմեական կայսրությունը</a>։ Խաչակրաց արշավանքները շարունակվեցին մոտ 200 տարի՝ <a href="/wiki/1095" title="1095">1095</a>-<a href="/wiki/1291" title="1291">1291</a> թվականներին։ Հետագայում՝ <a href="/wiki/15-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="15-րդ դար">15-րդ դարում</a>, այդպիսի արշավանքները շարունակվեցին <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB" title="Պիրենեյան թերակղզի">Պիրենեյան թերակղզում</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Արևելյան Եվրոպա">Արևելյան Եվրոպայում</a>։ Խաչակիրները մեծ մասամբ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կաթոլիկություն">կաթոլիկներ</a> էին (ուղղափառ և կաթոլիկ եկեղեցիների առանձնացումից հետո և <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="mw-redirect" title="Բողոքական բարեփոխում">Բողոքական բարեփոխումներից</a> առաջ), ովքեր կռվում էին մուսուլմանների դեմ Սուրբ Երկրի համար, որը գրավված էր դեռևս <a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Խալիֆայություն">Արաբական խալիֆայության</a> ժամանակներից։ Սակայն այդպիսի արշավանքները հետագայում շարունակվեցին <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հեթանոսություն">հեթանոս</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AC%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Սլավոններ">սլավոնների</a> և բալթիկ ժողովուրդների, <a href="/wiki/%D5%80%D6%80%D5%A5%D5%A1" class="mw-redirect" title="Հրեա">հրեաների</a>, ռուս ուղղափառ քրիստոնյաների, <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%B6%D5%B2%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Մոնղոլիա">մոնղոլների</a>, աղանդավորների (կատարներ) և <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%BA" class="mw-redirect" title="Հռոմի Պապ">Հռոմի Պապի</a> այլ թշնամիների դեմ<sup id="cite_ref-OHC_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-OHC-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-TFC_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-TFC-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Խաչակիրների առաջնային խնդիրը <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմն</a> ազատագրելն էր մուսուլմաններից, ինչպես նաև այն պատասխան էր <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բյուզանդական կայսրություն">Բյուզանդական կայսրության</a> օգնության խնդրանքին ընդդեմ մուսուլման սելջուկ թուրքերի։ Այս եզրույթն օգտագործվում է նաև բնութագրելու <a href="/wiki/16-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="16-րդ դար">16-րդ դարում</a> Սուրբ Երկրից դուրս կատարվող կրոնական արշավանքները՝ սովորաբար հեթանոսների, հերետիկոսների և աղանդավորների դեմ։ Երբեմն խաչակիրներն ու մուսուլմանները դաշինք էին կնքում ընդդեմ ընդհանուր թշնամիների, օրինակ՝ Իկոնիայի սուլթանության և խաչակիրների դաշինքը հինգերորդ խաչակրաց արշավանքի ընթացքում։ </p><p>Սակայն քրիստոնյա պետությունների միջև տարաձայնությունները հանգեցնում էին նրան, որ խաչակիրները շեղվում էին սկզբնական նպատակներից, օրինակ՝ Չորրորդ խաչակրաց արշավանքի ժամանակ, երբ գրավվեց քրիստոնյա <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլիսը</a>, <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բյուզանդական կայսրություն">Բյուզանդական կայսրությունը</a> կիսվեց <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF" title="Վենետիկ">Վենետիկի</a> և խաչակիրների միջև։ Իսկ <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D6%81%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Վեցերորդ խաչակրաց արշավանք">Վեցերորդ խաչակրաց արշավանքն</a> առաջինն էր, երբ խաչակիրները չօրհնվեցին <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%BA" class="mw-redirect" title="Հռոմի Պապ">Հռոմի Պապի</a> կողմից<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Յոթերորդ, Ութերորդ և Իններորդ խաչակրաց արշավանքների արդյունքում <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B4%D5%AC%D5%B8%D6%82%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Մամլուքներ">մամլուքները</a> տարան մի շարք հաղթանակներ, իսկ Իններորդ խաչակրաց արշավանքով ավարտվեց խաչակիրների դարաշրջանը <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Մերձավոր Արևելք">Մերձավոր Արևելքում</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Պատմություն"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Պատմություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Իրադրությունը_Մերձավոր_Արևելքում"><span id=".D4.BB.D6.80.D5.A1.D5.A4.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8_.D5.84.D5.A5.D6.80.D5.B1.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.80_.D4.B1.D6.80.D6.87.D5.A5.D5.AC.D6.84.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Իրադրությունը Մերձավոր Արևելքում</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Իրադրությունը Մերձավոր Արևելքում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Իրադրությունը Մերձավոր Արևելքում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Asia_Minor_hy_1097.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Asia_Minor_hy_1097.png/220px-Asia_Minor_hy_1097.png" decoding="async" width="220" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Asia_Minor_hy_1097.png/330px-Asia_Minor_hy_1097.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Asia_Minor_hy_1097.png/440px-Asia_Minor_hy_1097.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="416" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%93%D5%B8%D6%84%D6%80_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Փոքր Ասիա">Փոքր Ասիան</a> <a href="/wiki/1097" title="1097">1097</a> թվականին </figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80" title="Սուրբ Երկիր">Սուրբ Երկիրը</a> մեծ նշանակություն ունի քրիստոնյաների համար, քանի որ այնտեղ է ծնվել, գործել և խաչվել <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD" class="mw-redirect" title="Հիսուս Քրիստոս">Հիսուս Քրիստոսը</a>, ով դրել է քրիստոնեության հիմքը։ <a href="/wiki/4-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="4-րդ դար">4-րդ դարում</a> հռոմեական կայսր <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD_%D4%B1_%D5%84%D5%A5%D5%AE" title="Կոստանդիանոս Ա Մեծ">Կոստանդիանոս Ա Մեծի</a> կողմից թույլատրվեց <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քրիստոնեություն">քրիստոնեության</a> ազատ դավանումը (<a href="/wiki/313" title="313">313</a> թվական), և հետագայում <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հռոմեական կայսրություն">Հռոմեական կայսրության</a> բաժանումից ու Բյուզանդական կայսրության առաջացումից հետո Սուրբ Երկիրը մեծ մասամբ քրիստոնեաբնակ էր<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմը</a> մեծ նշանակություն ունի նաև մուսուլմանների համար, քանի որ այնտեղից է, ըստ ավանդության, վեր համբառնել մարգարե <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D6%82%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%B4%D5%A1%D5%A4_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A5" class="mw-redirect" title="Մուհամմադ մարգարե">Մուհամմադը</a>, և երբեմն Երուսաղեմը մուսուլմանների համար համարվում է երրորդ սուրբ քաղաքը։ Արաբները հայտնվեցին այդտեղ <a href="/wiki/7-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="7-րդ դար">7-րդ դարում</a>։ Երուսաղեմը մեծ նշանակություն ունի նաև <a href="/wiki/%D5%80%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հրեաներ">հրեաների</a> համար, քանի որ այն երկար ժամանակ եղել է Հրեական միացյալ թագավորության, այնուհետև հրեական հարավային թագավորության մայրաքաղաքը, նաև այնտեղ է կառուցվել հրեաների գլխավոր հոգևոր կենտրոնը՝ Երուսաղեմի տաճարը (ներկայումս դեռևս կանգուն է և ուխտագնացության վայր ու երկրպագության առարկա է Երկրորդ տաճարի արևմտյան պատը)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Կարևոր հանգամանք էր նաև մուսուլմանների կողմից <a href="/wiki/1009" title="1009">1009</a> թվականին Սուրբ Գերեզմանի եկեղեցու ավերումը։ <a href="/wiki/1039" title="1039">1039</a> թվականին նոր խալիֆը խոշոր գումարի դիմաց թույլատրեց եկեղեցու վերանորոգումը<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Շուտով թույլատրվեցին ուխտագնացությունները դեպի Սուրբ Երկիր, քանի որ դրանք մեծ շահույթ էին ապահովում տեղի իսլամադավան իշխաններին<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սակայն սելջուկ թուրքերի հայտնվելուց հետո հարաբերությունները քրիստոնյաների և մուսուլմանների միջև դարձյալ լարվեցին<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Իրադրությունն_Արևմտյան_Եվրոպայում"><span id=".D4.BB.D6.80.D5.A1.D5.A4.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6_.D4.B1.D6.80.D6.87.D5.B4.D5.BF.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D4.B5.D5.BE.D6.80.D5.B8.D5.BA.D5.A1.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Իրադրությունն Արևմտյան Եվրոպայում</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Իրադրությունն Արևմտյան Եվրոպայում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Իրադրությունն Արևմտյան Եվրոպայում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Խաչակիրների հանդես գալը պայմանավորված էր Արևմտյան Եվրոպայում ընթացող գործընթացներով և բյուզանդասելջուկյան հարաբերություններով։ Կարոլինգյան կայսրության մասնատումը <a href="/wiki/9-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="9-րդ դար">9-րդ դարի</a> վերջում և եվրոպական սահմանների կայունացումը <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վիկինգներ">վիկինգների</a> ու սլավոնների քրիստոնեացման հետևանքով անգործ էին թողել զինվորների մեծ մասին։ </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Almoravid_map_reconquest_loc.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Almoravid_map_reconquest_loc.jpg/220px-Almoravid_map_reconquest_loc.jpg" decoding="async" width="220" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Almoravid_map_reconquest_loc.jpg/330px-Almoravid_map_reconquest_loc.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Almoravid_map_reconquest_loc.jpg/440px-Almoravid_map_reconquest_loc.jpg 2x" data-file-width="501" data-file-height="422" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB" title="Պիրենեյան թերակղզի">Պիրենեյան թերակղզին</a> <a href="/wiki/11-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="11-րդ դար">11-րդ դարում</a>, Քրիստոնյա թագավորությունները` <b>A</b>=<a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%B6" title="Արագոն">Արագոն</a>, <b>C</b>=Կաստիլյա, <b>L</b>=Լեոն, <b>N</b>=<a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%BC%D5%A1_(%D5%AB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D6%84)" title="Նավառա (ինքնավար համայնք)">Նավառա</a>, և <b>P</b>=<a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Պորտուգալիա">Պորտուգալիա</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/1063" title="1063">1063</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%BA" class="mw-redirect" title="Հռոմի Պապ">Հռոմի Պապ</a> Ալեքսանդր Բ-ն օրհնեց <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB" title="Պիրենեյան թերակղզի">Պիրենեյան թերակղզու</a> քրիստոնյաներին մուսուլմանների դեմ պատերազմից առաջ։ Ընդդեմ սելջուկ-թուրքերի <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Բյուզանդիա">Բյուզանդիայի</a> օգնության խնդրանքը լայն արձագանք ստացավ Արևմտյան Եվրոպայի քրիստոնյաների շրջանում։ Օգնության խնդրանքի պատճառը <a href="/wiki/1071" title="1071">1071</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BF%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Մանազկերտի ճակատամարտ">Մանազկերտի ճակատամարտում</a> կրած ծանր պարտությունն էր, որի հետևանքով <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Բյուզանդիա">Բյուզանդիան</a> կորցրեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան">Հայաստանն</a> ու <a href="/wiki/%D5%93%D5%B8%D6%84%D6%80_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Փոքր Ասիա">Փոքր Ասիան</a>։ Կան տեղեկություներ, որ <a href="/wiki/1081" title="1081">1081</a> թվականին բյուզանդական կայսրը նույնիսկ օգնության խնդրանք էր ուղարկել <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստան</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Խաչակիրը երդում տալուց հետո խաչ էր ստանում պապից կամ տեղի <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%BD" title="Եպիսկոպոս">եպիսկոպոսից</a> և համարվում «Եկեղեցու զինվոր»։ Որոշ մարդիկ խաչակիր էին դառնում կատարած մեղքերի համար թողություն ստանալու համար։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Պատճառներ"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B3.D5.A1.D5.BC.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Պատճառներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Պատճառներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Պատճառներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Խաչակրաց արշավանքներն իրենց բնույթով կրոնական էին։ Սա կարելի է համարել <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Արևելք">Արևելքի</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84" title="Արևմուտք">Արևմուտքի</a> պայքարի գագաթնակետ. դեռևս սրանից առաջ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Անտիկ Հունաստան">անտիկ շրջանում</a> սկսված հակասությունները ձեռք բերեցին ռազմական բնույթ։ </p><p><a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Առաջին խաչակրաց արշավանք">Առաջին խաչակրաց արշավանքի</a> պատճառներից մեկը <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%B8%D5%BD_%D4%B1_%D4%BF%D5%B8%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%BD" title="Ալեքսիոս Ա Կոմնենոս">Ալեքսիոս Ա Կոմնենոսի</a> կողմից ուղարկված օգնության խնդրանքն էր Հռոմի Պապ <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D4%B2" class="mw-redirect" title="Ուրբանուս Բ">Ուրբանուս Բ</a>-ին։ </p><p>Երբ Հռոմի Պապը <a href="/wiki/1095" title="1095">1095</a> թվականին խաչակրաց արշավանք ձեռնարկելու կոչ էր անում, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Իսպանիա">Իսպանիայի</a> քրիստոնյաները հարյուր տարվա ընթացքում առաջին անգամ լուրջ հաջողություններ էին ցուցաբերում։ <a href="/wiki/1085" title="1085">1085</a> թվականին Լեոնի թագավորության կողմից Տոլեդոյի գրավումը վիթխարի հաջողություն էր։ </p><p>Չնայած <i><a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D5%B6%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1" title="Ռեկոնկիստա">Ռեկոնկիստան</a></i> Եվրոպայի քրիստոնյաների և մուսուլմանների պայքարի ամենացայտուն օրինակն էր, այն միակը չէր։ Վիկինգ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%BF_%D4%B3%D5%BE%D5%AB%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D6%80" title="Ռոբերտ Գվիսկար">Ռոբերտ Գվիսկարը</a> նվաճել էր <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%A2%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Կալաբրիա">Կալաբրիան</a> <a href="/wiki/1057" title="1057">1057</a> թվականին և պահում էր այդ նախկին բյուզանդական տարածքն ընդդեմ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Սիցիլիա">Սիցիլիայի</a> մուսուլմանների։ Քաղաք-պետություններ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D5%A6%D5%A1" title="Պիզա">Պիզան</a>, <a href="/wiki/%D5%8B%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%BE%D5%A1" title="Ջենովա">Ջենովան</a> և Կատալոնիան պայքարում էին ընդդեմ Մալյորկայի մուսուլմանների և ազատել էին Իտալիայի ու <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Կատալոնիա">Կատալոնիայի</a> ափերը մուսուլմանների արշավանքներից։ Իսկ ավելի վաղ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Սիրիա">Սիրիայի</a>, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B6" title="Լիբանան">Լիբանանի</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%B6" title="Պաղեստին">Պաղեստինի</a>, <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսի</a> քրիստոնյա տարածքները գրավված էին մուսուլմանների կողմից։ Տարածքները հավատքային թշնամուն կորցնելու երկար պատմությունը Բյուզանդիայի կայսր Ալեքսիոս Ա-ի օգնության խնդրանքին արձագանքելու հող էր նախապատրաստել։ </p><p>Պապականությունն անհանգստացած էր այն փաստով, որ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմ</a> մեկնող ուխտավորների մեծ մասը ենթարկվում էր հալածանքների։ Ըստ նրանց՝ նաև Սուրբ Երկիրը լատինականացնելուց և իրենց ենթարկելուց հետո ֆրանկների ուժի շնորհիվ իրենց կենթարկեն Կոստանդնուպոլսի պատրիարքարանը, որը <a href="/wiki/1054" title="1054">1054</a> թվականին անկախացել էր <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4" title="Հռոմ">Հռոմից</a>։ </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CouncilofClermont.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/CouncilofClermont.jpg/220px-CouncilofClermont.jpg" decoding="async" width="220" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/CouncilofClermont.jpg/330px-CouncilofClermont.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/CouncilofClermont.jpg/440px-CouncilofClermont.jpg 2x" data-file-width="1072" data-file-height="1035" /></a><figcaption><a href="/wiki/15-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="15-րդ դար">15-րդ դարի</a> մանրանկար, որտեղ պատկերված է <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D4%B2" class="mw-redirect" title="Ուրբանուս Բ">Ուրբանուս Բ</a> պապը <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%AA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կլերմոնի ժողով (դեռ գրված չէ)">Կլերմոնի ժողովում</a></figcaption></figure> <p>Բյուզանդիայի թուլությունը երևաց <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BF%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Մանազկերտի ճակատամարտ">Մանազկերտի ճակատամարտում</a> կրած պարտության շնորհիվ։ Եվ չնայած Ալեքսիոսի խնդրանքին՝ Հռոմի Պապը իշխանության համար պայքարի պատճառով չկարողացավ դիմել Գերմանիայի կայսերը։ </p><p>Հաջորդ Հռոմի Պապը՝ Ուրբանոս Բ-ն, որն ավելի մեղմ էր, խաչակրաց արշավանքների շնորհիվ ցանկանում էր վերամիավորել քրիստոնյաներին։ Ըստ նրա՝ խաչակիրները չպետք է լինեին գերմանացի կամ վիկինգ, այլ նրա հայրենակիցները հյուսիսային Ֆրանսիայից։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ցուցակ"><span id=".D5.91.D5.B8.D6.82.D6.81.D5.A1.D5.AF"></span>Ցուցակ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Ցուցակ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Ցուցակ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Որպես խաչակրաց արշավանքներ՝ ընդունված է համարել առաջինը՝ 11-13-րդ դարերի ընթացքում, չնայած նմանատիպ արշավանքներ իրականացվեցին նաև հետագայում՝ ընդհուպ մինչև Կանդիայի պաշարումը <a href="/wiki/1664" title="1664">1664</a> թվականին<sup id="cite_ref-ce_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-ce-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Իսկ Հիվանդախնամները շարունակում էին խաչակրաց արշավանքները <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D5%B8%D5%BE" title="Միջերկրական ծով">Միջերկրական ծովում</a>` Մալթայի շրջակայքում, մինչև նրանց պարտությունը Նապոլեոնի կողմից (<a href="/wiki/1798" title="1798">1798</a> թվական)։ Հետագայում, արդեն Սուրբ Երկրից դուրս, տեղի ունեցան մի քանի խաչակրաց արշավանքներ ընդդեմ Պիրենեյան թերակղզու մուսուլմանների և Եվրոպայի հերետիկոսների ու հեթանոսների։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առաջին_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D4.B1.D5.BC.D5.A1.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Առաջին խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Առաջին խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Առաջին խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Հիմնական հոդված՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Առաջին խաչակրաց արշավանք">Առաջին խաչակրաց արշավանք</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Peter_the_Hermit.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Peter_the_Hermit.jpg/220px-Peter_the_Hermit.jpg" decoding="async" width="220" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Peter_the_Hermit.jpg/330px-Peter_the_Hermit.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Peter_the_Hermit.jpg/440px-Peter_the_Hermit.jpg 2x" data-file-width="1008" data-file-height="972" /></a><figcaption>Զինվորներին, ասպետներին և կանանց Առաջին խաչակրաց արշավանքի ընթացքում առաջնորդող Պետրոս Մենակյացի <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="Միջնադար">միջնադարյան</a> պատկեր</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/1095" title="1095">1095</a> թվականի մարտին տեղի ունեցած ժողովում քննարկվեց բյուզանդական կայսրի օգնության խնդրանքն ընդդեմ սելջուկ-թուրքերի։ Նույն տարում հարավային <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայի</a> Կլերմոն քաղաքում <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D4%B2" class="mw-redirect" title="Ուրբանուս Բ">Ուրբանուս Բ</a> պապը կոչ արեց բոլոր քրիստոնյաներին արշավել և ազատագրել Սուրբ Երկիրը<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ահա հատված նրա ճառից. </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Երկիրը, որտեղ բնակվում եք դուք, բոլոր կողմերից սեղմված է ծովով ու լեռնաշղթաներով, և դրա համար էլ այժմ նեղ է դարձել ձեր բազմամարդության պատճառով, հարստություններով այն առատ չէ և հազիվ է հաց հասցնում իր մշակողներին։ Դրանից էլ տեղի է ունենում այն, որ դուք կրծում ու խժռում եք միմյանց, պատերազմներ մղում ու մահացու վերքեր հասցնում։ Իսկ այժմ կարող է դադար առնել ձեր ատելությունը, կհանդարտվեն կռիվները, և կնիրհի երկպառակությունը։ Ճամփա ընկեք դեպի Սուրբ Գերեզմանը, խլեք այդ երկիրը անհավատներից և ձերը դարձրեք։ Այդ հողում «մեղր ու կարագ է հոսում»։ Երուսաղեմը երկրիս ամենաբարեբեր մարգարիտն է։ <div align="right"><small>- <sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></div> </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p><a href="/wiki/1096" title="1096">1096</a> թ սկզբներին սկսվեց խաչակիրների առաջին արշավանքը։ Գարնանը ճանապարհ ընկան գյուղացիներից կազմված ջոկատները։ Երբ նրանք հասան <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլիս</a>, 50.000-ից կենդանի էր մնացել 20.000-ը։ Չսպասելով ասպետների ժամանմանը` նրանք անցան Բոսֆորի նեղուցը և շարժվեցին դեպի <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D5%A1" class="mw-redirect" title="Նիկեա">Նիկեա</a> քաղաք, որտեղ էլ և ջախջախվեցին սելջուկ-թուրքերի կողմից։ Փրկվեց միայն երեք հազարը։ 100.000 հեծյալ և 300.000 հետևակ ասպետները օրհնված Հռոմի Պապի կողմից, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Իտալիա">Իտալիայից</a> և <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայից</a> ճամփա ընկան <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլիս</a> <a href="/wiki/1096" title="1096">1096</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_15" title="Օգոստոսի 15">օգոստոսի 15</a>-ին։ <a href="/wiki/1096" title="1096">1096</a> թ դեկտեմբերին նրանք հասան Կոստանդնուպոլիս։ Ստանալով մեծաքանակ աջակցություն <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Բյուզանդիա">Բյուզանդիայից</a>, նրանք ափ իջան Փոքր Ասիայում և պաշարեցին <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D5%A1" class="mw-redirect" title="Նիկեա">Նիկեա</a> քաղաքը։ Քաղաքը գրավվեց <a href="/wiki/1097" title="1097">1097</a> թ. <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_19" title="Հունիսի 19">հունիսի 19</a>-ին<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Խաչակիրները շարունակեցին իրենց երկարատև արշավը Փոքր Ասիայով շոգ ամառվա պայմաններում։ Դրան հետևեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84" title="Անտիոք">Անտիոքի</a> երկարատև պաշարումը, որ սկսվեց <a href="/wiki/1097" title="1097">1097</a> թ. հոկտեմբերին և տևեց մինչև <a href="/wiki/1098" title="1098">1098</a> թվականի հունիսը։ Պաշարումն ավարտվեց միայն այն բանից հետո, երբ դարպասները բացեց ծագումով <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5" class="mw-redirect" title="Հայ">հայ</a> մի զինվոր։ Մտնելով քաղաք<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> խաչակիրները սկսեցին մուսուլման բնակիչների ջարդն ու մզկիթների ոչնչացումը<sup id="cite_ref-Gabrieli-1984_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gabrieli-1984-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Չնայած մուսուլմանների մի մեծ բանակ շարժվեց դեպի Անտիոք, սակայն <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_28" title="Հունիսի 28">հունիսի 28</a>-ին խաչակիրները ջախջախեցին նրանց։ Իսկ մինչ այդ, խաչակիրները, օգտվելով այն փաստից, որ <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Եդեսիա">Եդեսիայի</a> հայազգի կառավարիչը լինելով հունադավան աջակցություն չէր ստանում տեղի <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5" class="mw-redirect" title="Հայ">հայ</a> բնակչության կողմից, սպանեցին նրան և ստեղծեցին <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Եդեսիայի կոմսություն">իրենց առաջին պետությունը</a>։ Անտիոքից հետո, հյուծված խաչակիրները, գրավելով ծովափնյա քաղաքները մեկը մյուսի հետևից, <a href="/wiki/1099" title="1099">1099</a> թ. <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_7" title="Հունիսի 7">հունիսի 7</a>-ին հասան <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմ</a>` ունենալով նախնական ուժերի ընդամենը կեսը<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Երուսաղեմի_պաշարում"><span id=".D4.B5.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.A1.D5.B2.D5.A5.D5.B4.D5.AB_.D5.BA.D5.A1.D5.B7.D5.A1.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Երուսաղեմի պաշարում</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Երուսաղեմի պաշարում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Երուսաղեմի պաշարում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Godfrey_of_Bouillon,_holding_a_pollaxe._(Manta_Castle,_Cuneo,_Italy).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Godfrey_of_Bouillon%2C_holding_a_pollaxe._%28Manta_Castle%2C_Cuneo%2C_Italy%29.jpg/220px-Godfrey_of_Bouillon%2C_holding_a_pollaxe._%28Manta_Castle%2C_Cuneo%2C_Italy%29.jpg" decoding="async" width="220" height="359" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Godfrey_of_Bouillon%2C_holding_a_pollaxe._%28Manta_Castle%2C_Cuneo%2C_Italy%29.jpg/330px-Godfrey_of_Bouillon%2C_holding_a_pollaxe._%28Manta_Castle%2C_Cuneo%2C_Italy%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Godfrey_of_Bouillon%2C_holding_a_pollaxe._%28Manta_Castle%2C_Cuneo%2C_Italy%29.jpg/440px-Godfrey_of_Bouillon%2C_holding_a_pollaxe._%28Manta_Castle%2C_Cuneo%2C_Italy%29.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="735" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D5%BF%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%A4_%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D5%B6%D6%81%D5%AB" class="mw-redirect" title="Գոտֆրիդ Բուլյոնցի">Գոդֆրեյը</a>, ֆրանսիացի ասպետ, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Առաջին խաչակրաց արշավանք">Առաջին խաչակրաց արշավանքի</a> առաջնորդը <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Երուսաղեմի թագավորություն">Երուսաղեմի թագավորության</a> հիմնադիրը</figcaption></figure> <p>Հասնելով <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմ</a>, խաչակիրները հանդիպեցին հրեաների և մուսուլմանների համառ դիմադրությանը։ Սակայն նրանք անհաջողության մատնվեցին և <a href="/wiki/1099" title="1099">1099</a> թ. <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_15" title="Հուլիսի 15">հուլիսի 15</a>-ին <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1099)" title="Երուսաղեմի պաշարում (1099)">խաչակիրները մտան քաղաք</a><sup id="cite_ref-Gabrieli-1984_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-Gabrieli-1984-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ինչպես Անտիոքում, այստեղ նույնպես սկսվեցին մուսուլմանների և հրեաների ջարդ և մզկիթների ոչնչացում<sup id="cite_ref-accessed_February_17,_2008_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-accessed_February_17,_2008-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Աղբյուրներից մեկում նշվում է, որ «մեկուսացումն ու վախը»<sup id="cite_ref-OHC_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-OHC-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, որ զգում էին ֆրանկները (խաչակիրները) հայրենիքից այդքան հեռու, բացատրում է այդ արարքների, ինչպես նաև <a href="/wiki/1098" title="1098">1098</a> թ-ի Մաարայի պաշարման ժամանակ մարդակերության դեպքերի պատճառները<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Առաջին խաչակրաց արշավանքի հետևանքով ստեղծվեցին մի շարք խաչակրաց թագավորություններ՝ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Երուսաղեմի թագավորություն">Երուսաղեմի թագավորությունը</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%AB_%D5%A4%D6%84%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Անտիոքի դքսություն">Անտիոքի դքսությունը</a>, <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Եդեսիայի կոմսություն">Եդեսիայի կոմսությունն</a> ու <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%AB%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AB_%D5%AF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Տրիպոլիի կոմսություն">Տրիպոլիի կոմսությունը</a>։ Դրանցից ամենախոշորը <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Երուսաղեմի թագավորություն">Երուսաղեմի թագավորությունն</a> էր, որտեղ 120,000 խաչակիրները (մեծ մասամբ ֆրանսախոս) իշխում էին 350,000 մուսուլմանների, հրեաների և բնիկ ուղղափառ եկեղեցու ներկայացուցիչների նկատմամբ, ովքեր այդտեղ էին բնակվում դեռևս արաբական նվաճումներից առաջ<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Խաչակիրները փորձեցին նաև գրավել ներկայիս <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B6" title="Լիբանան">Լիբանանի</a> տարածքում գտնվող ծովափնյա Տյուրոս քաղաքը։ Տյուրոսի մուսուլման բնակիչները օգնություն խնդրեցին Զահր ալ-Դին աթաբեկից՝ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BD" title="Դամասկոս">Դամասկոսի</a> կառավարչից, խոստանալով հանձնվել նրան։ Երբ Զահր ալ-Դինը ջախջախեց խաչակիրներին, քաղաքի բնակիչները հրաժարվեցին հանձնվել նրան և Զահր ալ-Դինն ասաց՝ </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Այն, ինչ որ ես կատարեցի, արեցի Աստծո և մուսուլմանների համար, այլ ոչ թե հարստության կամ իշխանության համար։<div align="right"><small>- <sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></div> </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Ընդհանուր առմամբ, ներքին հակասությունների պատճառով, մուսուլմանները սկզբնական շրջանում թույլ դիմադրություն ցույց տվեցին խաչակիրներին<sup id="cite_ref-oxfordislamicstudies.com_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-oxfordislamicstudies.com-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սակայն կամաց-կամաց մուսուլմանները սկսեցին միավորվել, և արդեն <a href="/wiki/1144" title="1144">1144</a> թ. Զանգի ամիրայի գլխավորությամբ խաչակիրներից գրավեցին <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%81_%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D6%84" title="Հայոց Միջագետք">Հայոց Միջագետքի</a> երբեմնի ծաղկուն քաղաք <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Եդեսիա">Եդեսիան</a>։ Այն առաջին քաղաքն էր Մերձավոր Արևելքում, որ գրավվեց խաչակիրների կողմից, և առաջինն էր, որ վերագրավվեց մուսուլմանների կողմից։ Եդեսիայի գրավումից հետո Հռոմի Պապը կազմակերպեց <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Երկրորդ խաչակրաց արշավանք">Երկրորդ խաչակրաց արշավանքը</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առաջին_խաչակրաց_արշավանքի_հետևանքներ"><span id=".D4.B1.D5.BC.D5.A1.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.AB_.D5.B0.D5.A5.D5.BF.D6.87.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Առաջին խաչակրաց արշավանքի հետևանքներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Առաջին խաչակրաց արշավանքի հետևանքներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Առաջին խաչակրաց արշավանքի հետևանքներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Byzantium_after_the_First_crusade_hy.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Byzantium_after_the_First_crusade_hy.PNG/220px-Byzantium_after_the_First_crusade_hy.PNG" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Byzantium_after_the_First_crusade_hy.PNG/330px-Byzantium_after_the_First_crusade_hy.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Byzantium_after_the_First_crusade_hy.PNG/440px-Byzantium_after_the_First_crusade_hy.PNG 2x" data-file-width="550" data-file-height="375" /></a><figcaption><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:blue; color:blue;">    </span> Բյուզանդական կայսրությունը մինչ Առաջին խաչակրաց արշավանքը</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:pink; color:pink;">    </span> Բյուզանդական կայսրությունը Առաջին խաչակրաց արշավանքից հետո</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:red; color:red;">    </span> Առաջին Խաչակրաց արշավանքի ուղիները</span></figcaption></figure> <p>Առաջին խաչակրաց արշավանքի ամենակարևոր հետևանքը Երուսաղեմի ազատագրումն էր և մի շարք խաչակրաց պետությունների ստեղծումը <a href="/wiki/%D4%BC%D6%87%D5%A1%D5%B6%D5%BF" title="Լևանտ">Լևանտում</a>։ Մյուս կարևոր հետևանքը առևտրական կապերի աշխուժացումն էր Եվրոպայի և Մերձավոր Արևելքի ու Ասիայի միջև։ Սակայն Առաջին խաչակրաց արշավանքն ունեցավ նաև բացասական հետևանքներ։ Դրանցից էր այն, որ Առաջին խաչակրաց արշավանքի հետևանքով <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եվրոպա">Եվրոպայում</a> սկսեցին հալածվել հրեաները, իսկ Արևելյան Եվրոպայում սկսեցին նոր խաչակրաց արշավանքներ ընդդեմ Արևելյան Ուղղափառ եկեղեցու ներկայացուցիչների։ </p><p><a href="/wiki/13-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="13-րդ դար">13-րդ դարում</a> և հատկապես <a href="/wiki/1291" title="1291">1291</a> թ. Ակրայի վերջնական անկումից ու Ալբիգենսյան խաչակրաց արշավանքի հետևանքով կատարների աղանդի վերջնական ոչնչացումից հետո խաչակիրներն օգտագործվում էին Պապի կողմից՝ ապահովելու նրա շահերը ողջ կաթոլիկ Եվրոպայով մեկ։ </p><p>Որպեսզի ապահովվեր ուխտագնացների կյանքն ու ունեցվածքը, ստեղծվեցին մի շարք հոգևոր-ասպետական միաբանություններ։ Այդպիսի միաբանություններից էին <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AD%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հիվանդախնամների միաբանություն">Հիվանդախնամները</a>, <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Տաճարականների միաբանություն">Տաճարականները</a> և հետագայում նաև <a href="/wiki/%D5%8F%D6%87%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տևտոններ">Տևտոնները</a>։ </p><p>Լևանտում մնացած վերջին խաչակրաց միաբանությունը Հիվանդախնամներն էին, ովքեր Ակրայի անկումից հետո կարողացան պահել <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%A4%D5%B8%D5%BD" title="Հռոդոս">Հռոդոս</a> կղզին, իսկ <a href="/wiki/16-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="16-րդ դար">16-րդ դարում</a> քշվեցին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%A1" title="Մալթա">Մալթա</a> և վերջնականապես ոչնչացվեցին <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D5%B8%D5%B6_%D4%B2%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Նապոլեոն Բոնապարտ">Նապոլեոն Բոնապարտի</a> կողմից <a href="/wiki/1798" title="1798">1798</a> թ.: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="1101_թ-ի_խաչակրաց_արշավանք"><span id="1101_.D5.A9-.D5.AB_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>1101 թ-ի խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. 1101 թ-ի խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: 1101 թ-ի խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Հիմնական հոդված՝ <a href="/wiki/1101_%D5%A9-%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="1101 թ-ի խաչակրաց արշավանք">1101 թ-ի խաչակրաց արշավանք</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Baldwin_of_Boulogne_entering_Edessa_in_Feb_1098.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Baldwin_of_Boulogne_entering_Edessa_in_Feb_1098.JPG/220px-Baldwin_of_Boulogne_entering_Edessa_in_Feb_1098.JPG" decoding="async" width="220" height="336" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Baldwin_of_Boulogne_entering_Edessa_in_Feb_1098.JPG/330px-Baldwin_of_Boulogne_entering_Edessa_in_Feb_1098.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Baldwin_of_Boulogne_entering_Edessa_in_Feb_1098.JPG/440px-Baldwin_of_Boulogne_entering_Edessa_in_Feb_1098.JPG 2x" data-file-width="1102" data-file-height="1681" /></a><figcaption>Բալդուինը <a href="/wiki/1098" title="1098">1098</a> թ-ին մուտք է գործում Եդեսիա, նրան ողջունում են <a href="/wiki/%D5%80%D4%B1%D4%B5" class="mw-redirect" title="ՀԱԵ">Հայ Առաքելական Եկեղեցու</a> ներկայացուցիչները</figcaption></figure> <p>Առաջին խաչակրաց արշավանքից հետո տեղի ունեցան մի շարք մանր ու անհաջող արշավանքներ, որոնցից <a href="/wiki/1101" title="1101">1101</a> թ-ի ընթացքում խաչակիրները պարտություն կրեցին սելջուկ-թուրքերից<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ 1101 թվականի արշավանքը կարելի է դիտել որպես Առաջին խաչակրաց արշավանքի արձագանքներից մեկը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Նորվեգյան_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.86.D5.B8.D6.80.D5.BE.D5.A5.D5.A3.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Նորվեգյան խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Նորվեգյան խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Նորվեգյան խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Սիգվարդ Ա Նորվեգացին առաջին եվրոպական թագավորն էր, ով անձամբ մեկնեց խաչակրաց արշավանքի։ Նա մասնակցեց մի շարք մարտերի <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Իսպանիա">Իսպանիայում</a>, որից հետո արդեն Սուրբ Երկրում նա միացավ Երուսաղեմի թագավորին՝ մասնակցելու Սիդոնի պաշարմանը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Երկրորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D4.B5.D6.80.D5.AF.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Երկրորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=11" title="Խմբագրել բաժինը. Երկրորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Երկրորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Հիմնական հոդված՝ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Երկրորդ խաչակրաց արշավանք">Երկրորդ խաչակրաց արշավանք</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Near_East_hy_1135.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Near_East_hy_1135.png/220px-Near_East_hy_1135.png" decoding="async" width="220" height="303" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Near_East_hy_1135.png/330px-Near_East_hy_1135.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Near_East_hy_1135.png 2x" data-file-width="435" data-file-height="599" /></a><figcaption>Մերձավոր Արևելքը <a href="/wiki/1135" title="1135">1135</a> թ.<span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:purple; color:purple;">    </span> Բյուզանդական կայսրություն</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:orange; color:orange;">    </span> Հայոց Կիլիկիա</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:lightgreen; color:lightgreen;">    </span> Սելջուկ-թուրքեր</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:yellow; color:yellow;">    </span> Եդեսիայի կոմսություն</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:blue; color:blue;">    </span> Անտիոքի դքսություն</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:red; color:red;">    </span> Տրիպոլիի կոմսություն</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:white; color:white;">    </span> Երուսաղեմի թագավորություն</span><span style="margin:0px; padding-bottom:1px; font-size:100%; display:block;"><span style="border:1px solid black; background-color:green; color:green;">    </span> Ֆաթիմիդյան խալիֆայություն</span></figcaption></figure> <p>Խաղաղ ժամանակներին հետևեց Եդեսիայի գրավումը մուսուլմանների կողմից։ Կազմակերպվեց երկրորդ խաչակրաց արշավանքը։ Ֆրանսիական և հարավ-գերմանական խաչակիրները Լյուդովիկոս (Լուի) VII-ի և Կոնրադ III-ի գլխավորությամբ, համապատասխանաբար, հասան <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմ</a> <a href="/wiki/1147" title="1147">1147</a> թվականին, սակայն չկարողացան տանել ոչ մի խոշոր հաղթանակ։ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BD" title="Դամասկոս">Դամասկոսը</a> գրավելու նրանց ծրագրերը նույնպես մատնվեցին անհաջողության<sup id="cite_ref-lewis_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սակայն <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D5%B8%D5%BE" title="Միջերկրական ծով">Միջերկրական ծովի</a> մյուս ափում Երկրորդ խաչակրաց արշավանքը մեծ օգուտ բերեց։ Որոշ խաչակիրներ կանգ առան <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Պորտուգալիայի թագավորություն">Պորտուգալիայի թագավորությունում</a>, միացան <a href="/wiki/%D4%B1%D6%86%D5%B8%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D6%82_I" title="Աֆոնսու I">Աֆոնսո Ա Պորտուգալացուն</a> և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BD%D5%BD%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="mw-redirect" title="Լիսսաբոնի պաշարում">վերանվաճեցին Լիսաբոնը</a> մուսուլմաններից <a href="/wiki/1147" title="1147">1147</a> թվականին<sup id="cite_ref-lewis_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այդ խմբի մի մասն էլ օգնեց <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%A1" title="Բարսելոնա">Բարսելոնայի</a> իշխանին գրավել Տորտոսան մյուս տարի<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Արդեն <a href="/wiki/1150" title="1150">1150</a> թվականին Գերմանիայի կայսրը և Ֆրանսիայի թագավորը ետ էին վերադարձել Սուրբ Երկրից առանց որևէ լուրջ հաջողության<sup id="cite_ref-CathEnc_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-CathEnc-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Հյուսիսայի գերմանացիները և դանիացիները հարձակվեցին Վենդերի վրա <a href="/wiki/1147" title="1147">1147</a> թվականի Վենդական խաչակրաց արշավանքի ժամանակ, որը նույնպես չպսակվեց հաջողությամբ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Երրորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D4.B5.D6.80.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Երրորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=12" title="Խմբագրել բաժինը. Երրորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Երրորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Հիմնական հոդված՝ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Երրորդ խաչակրաց արշավանք">Երրորդ խաչակրաց արշավանք</a></div> <p><a href="/wiki/1187" title="1187">1187</a> թ. Սալահ ադ Դին-Այուբին՝ <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսի</a> նոր սուլթանը, <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A9%D5%A9%D5%AB%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Հաթթինի ճակատամարտ">Հաթթինի ճակատամարտում</a> հաղթանակ տոնելով <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1187)" title="Երուսաղեմի պաշարում (1187)">նվաճեց Երուսաղեմը</a>։ Այսպիսով, մոտ մեկ դար ընդմիջումից հետո քաղաքը նորից անցավ մուսուլմանների ձեռքը։ Երուսաղեմի հանձնվելուց հետո, Սալահ ադ-Դինը խնայեց քրիստոնյա բնակչությանը և խաչակիրներից ստացված գումարի դիմաց չոչնչացրեց եկեղեցիները։ Ավելին, նա վերահաստատեց այն բոլոր երաշխիքները հայերի և ընդհանրապես քրիստոնյաների նկատմամբ, որը ժամանակին նրանց տվել էր Մուհամմեդ մարգարեն<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ահա ինչպես է նկարագրում Երուսաղեմի գրավումը Սալահ ադ Դինի կողմից <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%AD_I_%D5%87%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Ֆրիդրիխ I Շիկամորուս">Ֆրիդրիխ Ա Շիկամորուս</a> կայսեր գանձապետ Բերնարդը իր «Ժամանակագրություն»ում. </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Սալահ ադ Դինն Ասկալոնից ուղևորվեց Երուսաղեմը գրավելու։ Հաջորդ օրը նա պաշարեց քաղաքը։ Սակայն մինչև ռազմական գործողություններ սկսելը նա քաղաքի բնակիչներին առաջարկեց քաղաքը հանձնել իրեն առանց կռվի։ Երուսաղեմի բնակիչները պատասխանեցին, որ նա կարող է անել ինչ ցանկանում է, բայց իրենք քաղաքը չեն զիջի։ Այնժամ Սալահ ադ Դինը հրամայեց պատրաստվել գրոհի։ Բնակիչները նույնպես զինվեցին և մարտի մտան սարացինների (մուսուլմաններ) դեմ։ <p>Մուսուլմանները հասան խրամին, այնտեղ իջեցրին հողափորներին և աստիճանները հենեցին պարիսպներին։ Երկու օրում նրանք պարիսպների տակ փորեցին 15 արմնկաչափ։ Փորելով և պատերին գերաններ հենելով` նրանք կրակ վառեցին, և փորված հատվածներում պարիսպը փլվեց։ Այնժամ քրիստոնյաները հավաքվեցին խորհրդի, թե ինչպես վարվեն... և խնդրեցին գլխավոր բարոններից մեկին` Բալիան Իբելինին գնալ Սալահ ադ Դինի մոտ և հարցնել, թե ինչպիսին են պայմանները։ Նա գնաց և բանակցություններ սկսեց... Բալիանը երրորդ անգամ գնաց Սալահ ադ Դինի մոտ։ Սահմանվեց փրկագին նրանց համար, ովքեր կարող էին այն վճարել, իսկ մնացած ողջ գույքը` շարժական թե այլ, նրանք կարող էին վերցնել իրենց հետ, և ոչ ոք նրանց չէր արգելի։ Երբ ամեն ինչ կարգավորվեց, Սալահ ադ Դինը ժամանակ տվեց գույքը վաճառելու և գրավ դնելու համար, որպեսզի փրկագինը վճարվի։ Ժամանակ տրվեց 50 օր, և նա, ով դրանից հետո կմնա քաղաքում, կպատկանի Սալահ ադ Դինին ամբողջ ունեցվածքով։ Սալահ ադ Դինը խոստացավ, որ երբ քրիստոնյաները քաղաքից դուրս գան, ապա նա կհրամայի նրանց ապահով հասցնել քրիստոնյա երկիր... </p> Երբ ամեն ինչ այդպես որոշվեց, Բալիանը հրաժեշտ տվեց Սալահ ադ Դինին և վերադարձավ քաղաք...Բոլորը հավաքվեցին, և Բալիանը պատմեց նրանց, ինչ որ եղել էր։ Նրանք հավանություն տվեցին նրա գործողություններին, քանի որ նա չէր կարող ավելի լավ վարվել։ Այնժամ Սալահ ադ Դինին ուղարկեցին քաղաքի բանալիները, և նա, ստանալով դրանք, մեծապես հրճվեց։ <div align="right"><small>- <sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></div> </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Սալահ ադ Դինը հիշվում է քրիստոնեական և մուսւոլմանական աղբյուրներում, որպես մարդ, ով «միշտ հավատարիմ էր իր խոսքին»<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սալահ ադ Դինի հաղթանակները ցնցեցին Եվրոպան։ Հռոմի Պապը նոր խաչակրաց արշավանք ձեռնարկեց, որը ղեկավարում էին այն ժամանակվա ուժեղագույն միապետերը՝ Ֆիլիպ Բ Գեղեցկատեսը (Ֆրանսիա), <a href="/wiki/%D5%8C%D5%AB%D5%B9%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D4%B1_%D4%B1%D5%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D6%80%D5%BF" class="mw-redirect" title="Ռիչարդ Ա Առյուծասիրտ">Ռիչարդ Ա Առյուծասիրտը</a> (Անգլիա) և <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%A1" class="mw-redirect" title="Ֆրիդրիխ Բարբարոսա">Ֆրիդրիխ Բարբարոսան</a> (Գերմանական ազգի Սրբազան Հռոմեական կայսրություն)։ Այդ պատճառով Երրորդ խաչակրաց արշավանքը երբեմն կոչում են «Արքաների խաչակրաց արշավանք»։ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն">Կիլիկիայի հայ իշխան</a> <a href="/wiki/%D4%BC%D6%87%D5%B8%D5%B6_%D4%B2" title="Լևոն Բ">Լևոն Բ</a> որոշում է օգտվել այդ առիթից և օգնության դիմաց Ֆրիդրիխից ցանկանում է թագ ստանալ։ Չնայած Ֆրիդրիխը խեղդվում է Կիլիկիայի գետերից մեկն անցնելու ժամանակ, այդ փաստը չի խանգարում Լևոնին <a href="/wiki/1198" title="1198">1198</a> թ-ի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_6" title="Հունվարի 6">հունվարի 6</a>-ին թագադրվել Կիլիկիայի թագավոր։ <a href="/wiki/1190" title="1190">1190</a> թ. Ֆրիդրիխ Շիկամորուսի խեղդվելուց անմիջապես հետո գերմանական զորքի մի մասը վերադառնում է։ Մյուս մասը Ֆրիդրիխի որդի՝ Ֆրիդրիխ Կրտսերի գլխավորությամբ Մամեստիայի և Տարսոնի վրայով անցավ Անտիոք, որտեղ էլ թաղեցին Ֆրիդրիխ Շիկամորուսին։ Ապա գերմանացի խաչակիրները շարունակելով իրենց ուղին՝ գնացին միացան Ակրան պաշարող մյուս խաչակիրներին։ Այստեղ 1191 թ. մեռավ նաև Ֆրիդրիխ Կրտսերը<sup id="cite_ref-hpj.asj-oa.am_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-hpj.asj-oa.am-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Մինչև Սուրբ Երկիր հասնելը Ռիչարդը բյուզանդացիներից <a href="/wiki/1191" title="1191">1191</a> թ. գրավում է <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%BA%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Կիպրոս">Կիպրոսը</a> և հիմնում <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%BA%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կիպրոսի թագավորություն">խաչակրաց թագավորություն</a><sup id="cite_ref-lewis_25-2" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Կիպրոսը մնում է քրիստոնյաների ձեռքում մինչև <a href="/wiki/1571" title="1571">1571</a> թ., երբ <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օսմանյան կայսրություն">Օսմանյան կայսրությունը</a> գրավում է կղզին Վենետիկից<sup id="cite_ref-lewis_25-3" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Երկարատև պաշարումից հետո, Ռիչարդ Առյուծասիրտը <a href="/wiki/%D4%B1%D6%84%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1189-1191)" title="Աքքայի պաշարում (1189-1191)">վերագրավում է առափնյա Աքքա</a> քաղաքը։ <a href="/wiki/1191" title="1191">1191</a> թվականի Աքքայի վերանվաճումից հետո Ֆիլիպը ֆրանսիական զորքի հետ մեկտեղ վերադառնում է։ Խաչակիրները շարժվում են հարավ։ Նրանք ջախջախում են մուսուլմաններին <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%BD%D5%B8%D6%82%D6%86%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Արսուֆի ճակատամարտ">Արսուֆի մոտ</a>, <a href="/wiki/%D5%85%D5%A1%D6%86%D6%86%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" class="mw-redirect" title="Յաֆֆայի ճակատամարտ">վերանվաճում են Ջաֆֆա նավահանգիստը</a> և մոտենում են <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմի</a> մատույցներին<sup id="cite_ref-lewis_25-4" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սակայն Ռիչարդը մտածեց, որ գրավելուց հետո չի կարողանա պահել Երուսաղեմը, քանի որ խաչակիրների մեծ մասը կվերադառնա<sup id="cite_ref-lewis_25-5" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այդ իսկ պատճառով Ռիչարդ Առյուծասիրտը պայմանագիր է կնքում Սալահ ադ Դինի հետ, ըստ որի <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1" class="mw-redirect" title="Քրիստոնյա">քրիստոնյա</a> ուխտավորներին երեք տարով թույլատրվում է այցելել Երուսաղեմ։ Երուսաղեմի թագավորության նոր մայրաքաղաք է հռչակվում <a href="/wiki/%D4%B1%D6%84%D6%84%D5%A1" title="Աքքա">Աքքան</a>։ Խաչակիրները վերադարձան Եվրոպա առանց վերագրավելու Երուսաղեմը։ </p><p>Ռիչարդը մտադրվել էր վերադառնալով Եվրոպա, կազմակերպել նոր խաչակրաց արշավանք։ Սակայն նրա նավերը ծովաբեկության են ենթարկվում <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Ավստրիա">Ավստրիայի</a> մոտ, որտեղ իր թշնամի Լեոպոլդ Ե-ն գերի է վերցնում նրան։ Հետագայում Ռիչարդը վերադառնում է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Անգլիա">Անգլիա</a>, սակայն զոհվում է ճակատամարտերից մեկում։ Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսր Հենրիխ VI <a href="/wiki/1197" title="1197">1197</a> թ. կազմ-պատրաստ էր նոր խաչակրաց արշավանքի համար, սակայն մահանում է նույն տարում <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Մալարիա">մալարիայից</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Չորրորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.89.D5.B8.D6.80.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Չորրորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=13" title="Խմբագրել բաժինը. Չորրորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Չորրորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Հիմնական հոդված՝ <a href="/wiki/%D5%89%D5%B8%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Չորրորդ խաչակրաց արշավանք">Չորրորդ խաչակրաց արշավանք</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Europe_1142.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Europe_1142.jpg/260px-Europe_1142.jpg" decoding="async" width="260" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Europe_1142.jpg/390px-Europe_1142.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Europe_1142.jpg/520px-Europe_1142.jpg 2x" data-file-width="1327" data-file-height="959" /></a><figcaption>Եվրոպան և խաչակրաց պետությունները Մերձավոր Արևելքում <a href="/wiki/1142" title="1142">1142</a> թ.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D5%89%D5%B8%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Չորրորդ խաչակրաց արշավանք">Չորրորդ խաչակրաց արշավանքը</a> նախաձեռնվեց Հռոմի Պապի կողմից <a href="/wiki/1202" title="1202">1202</a> թ.: Ահա հատված Հռոմի Պապի ուղերձից. </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Անհավատների ձեռքից Սուրբ Հողն ազատագրելու ցանկությամբ բոցավառված...մենք սահմանափակում ենք..., որ այս հունիսից հաշված մեկ տարվա ընթացքում...բոլոր նրանք, ովքեր կձեռնարկեն նավարկել ծովից այն կողմ, հավաքվեն Սիցիլիայի թագավորությունում...այդ ժամանակ մենք էլ...նախատեսում ենք ժամանել այնտեղ անձամբ, որպեսզի քրիստոնյա զորքը մեր խորհրդով և օգնությամբ տեղավորվի և արշավի... <p>Մենք ցանկանում և հրամայում ենք..., որ բոլոր նրանք, ովքեր իրենք անձամբ չեն ժամանել Սուրբ Հողին օգնության, համապատասխան քանակությամբ զինվորներ տրամադրեն և իրենց վրա վերցնեն երեք տարվա համար անհրաժեշտ ծախսերը, յուրաքանչյուրը իր հնարավորության սահմաններում... Մենք սահմանեցինք..., որ բոլոր հոգևորականները ... երեք տարվա ընթացքում Սուրբ Հողին որպես օգնություն տրամադրեն եկեղեցու եկամուտների քսաներորդ մասը... Մենք խաչակիրներին հատուկ արտոնություններ ենք տալիս արշավանքի մեկնելու պահից։ Նրանք ազատվում են բոլոր տեսակի հարկերից և պարտավորություններից։ Նրանց անձը և գույքը... երանելի Պետրոսի և մեր հովանավորության տակ են... </p> Քանի որ այդպիսի ձեռնարկի համար հատկապես անհրաժեշտ է, որ իշխանները և քրիստոնյա ժողովուրդները խաղաղության պահպանեն, ապա մենք տիեզերական սրբազան ժողովի դրդմամբ սահմանեցինք, որ առնվազն չորս տարվա ընթացքում համընդհանուր խաղաղություն պահպանվի ողջ երկրագնդի վրա։<div align="right"><small>- <sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></div> </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Եվ քանի որ բոլորին պարզ էր դարձել, որ խաչակրաց պետությունների գլխավոր հակառակորդը <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսն</a> էր, որոշվեց ներխուժել Սուրբ Երկիր Եգիպտոսով։ Սակայն խաչակիրները չունեին բավականաչափ գումար, որպեսզի վճարեին <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF" title="Վենետիկ">Վենետիկի</a> Հանրապետությանը նավերի և պաշարների համար։ Այդ ժամանակ Վենետիկի դոժ Էնրիկո Դանդոլոն առաջարկեց խաչակիրներին գումարի դիմաց հնազանդեցնել քրիստոնեական Զադար քաղաքը։ Իսկ դրանից հետո, այն պատճառով, որ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլիսը</a> Վենետիկի գլխավոր մրցակիցն էր, դոժը կարողացավ համոզել խաչակիրներին արշավել քրիստոնեական <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Բյուզանդիա">Բյուզանդիայի</a> դեմ։ Խաչակրաց արշավանքի առաջնորդները որոշեցին արշավել <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլիս</a> և գահին բազմեցնել իրենց թեկնածուին։ Որոշ մարտերից և <a href="/wiki/1204" title="1204">1204</a> թ. Կոստանդնուպոլսի գրավումից հետո խաչակիրները ստեղծեցին այսպես կոչված <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Լատինական կայսրություն">Լատինական կայսրությունը</a>, որ այդպես կոչվեց այն պատճառով, որ ժամերգությունը կատարվում էր <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն">լատիներենով</a>, և մի քանի այլ մանր խաչակրաց պետություններ։ Այս իրադարձությունները համարվում են արևելյան <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ուղղափառություն">ուղղափառ</a> և արևմտյան <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կաթոլիկություն">կաթոլիկ եկեղեցիների</a> վերջնական բաժանումը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ալբիգոյական_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D4.B1.D5.AC.D5.A2.D5.AB.D5.A3.D5.B8.D5.B5.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Ալբիգոյական խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=14" title="Խմբագրել բաժինը. Ալբիգոյական խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Ալբիգոյական խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Byzantium1204_hy.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Byzantium1204_hy.png/220px-Byzantium1204_hy.png" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Byzantium1204_hy.png/330px-Byzantium1204_hy.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Byzantium1204_hy.png/440px-Byzantium1204_hy.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="357" /></a><figcaption>Բյուզանդիայի մասնատումը <a href="/wiki/%D5%89%D5%B8%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Չորրորդ խաչակրաց արշավանք">Չորրորդ խաչակրաց արշավանքի</a> հետևանքով (<a href="/wiki/1204" title="1204">1204</a> թ.)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Richard_I_of_England_-_Palace_of_Westminster_-_24042004.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Richard_I_of_England_-_Palace_of_Westminster_-_24042004.jpg/220px-Richard_I_of_England_-_Palace_of_Westminster_-_24042004.jpg" decoding="async" width="220" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Richard_I_of_England_-_Palace_of_Westminster_-_24042004.jpg/330px-Richard_I_of_England_-_Palace_of_Westminster_-_24042004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Richard_I_of_England_-_Palace_of_Westminster_-_24042004.jpg/440px-Richard_I_of_England_-_Palace_of_Westminster_-_24042004.jpg 2x" data-file-width="807" data-file-height="787" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%8C%D5%AB%D5%B9%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D4%B1_%D4%B1%D5%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D6%80%D5%BF" class="mw-redirect" title="Ռիչարդ Ա Առյուծասիրտ">Ռիչարդ Ա Առյուծասիրտը</a></figcaption></figure> <p>Ալբիգոյական խաչակրաց արշավանքը սկսվեց <a href="/wiki/1209" title="1209">1209</a> թ. հարավային Ֆրանսիայում բնակվող կատարների <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աղանդ (դեռ գրված չէ)">աղանդը</a> ոչնչացնելու նպատակով<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այն տևեց շուրջ մեկ տասնամյակ և կապված էր ոչ միայն աղանդավորության խնդիրների, այլ նաև հյուսիսային Ֆրանսիայի նվաճողական քաղաքականության հետ։ Վերջիվերջո կատարները դուրս մղվեցին հարավային <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայից</a><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Մանուկների_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.84.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Մանուկների խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=15" title="Խմբագրել բաժինը. Մանուկների խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Մանուկների խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Հիմնական հոդված՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Մանուկների խաչակրաց արշավանք">Մանուկների խաչակրաց արշավանք</a></div> <p>Մանուկների խաչակրաց արշավանքով բնութագրվում են <a href="/wiki/1212" title="1212">1212</a> թ-ի այսպես կոչված խաչակրաց արշավանքները։ Ամեն ինչ սկսվեց նրանով, որ մեծ քանակությամբ երեխաներ Ֆրանսիայից և Գերմանիայից որոշեցին ինքնուրույն ազատագրել Սուրբ Երկիրը։ Հռոմի Պապը համարեց նրանց ընտրյալներ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Աստված">Աստծո</a> կողմից և հուսաց, որ նրանք ավելի հաջող կլինեն քան մեծահասակները։ Ֆրանսիական բանակի հրամանատարը՝ Ստեփանը, առաջնորդում էր 30, 000 երեխաների, իսկ գերմանական ճյուղի հրամանատար Նիկոլասը՝ 7, 000 երեխաների։ Երեխաներից ոչ ոք չհասավ Սուրբ Երկիր. մի մասը զոհվեց նավաբեկությունից ու սովից, իսկ մյուս մասը վաճառվեցին ստրկության <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոս</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հինգերորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.80.D5.AB.D5.B6.D5.A3.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Հինգերորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=16" title="Խմբագրել բաժինը. Հինգերորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Հինգերորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Եկեղեցին Լաթերանի <a href="/wiki/1215" title="1215">1215</a> թ. ժողովում մշակեց Սուրբ Երկիրն ազատագրելու ծրագիր։ Առաջին քայլով Ավստրիայի և Հունգարիայի խաչակիրները միացան Երուսաղեմի թագավորի և Անտիոքի դքսության խաչակիրներին և ետ գրավեցին <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմը</a>։ Երկրորդ քայլով նրանք գրավեցին <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%A5%D5%BF%D5%A1" title="Դամիետա">Դամիետա</a> քաղաքը Եգիպտոսում <a href="/wiki/1219" title="1219">1219</a> թ., սակայն Եկեղեցու պահանջով նրանք շարժվեցին դեպի <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D6%80%D5%A5" title="Կահիրե">Կահիրե</a>. ճանապարհին, սննդամթերքի պակասի պատճառով նրանք ստիպված ետ վերադարձան, իսկ գիշերային հարձակումը խաչակիրների վրա Եգիպտոսի կառավարչի կողմից, վերջնականապես հյուծեց նրանց և շուտով խաչակիրները հանձնվեցին։ Եգիպտոսի կառավարիչ Ալ-Քամիլը ութամյա հաշտության պայմանագիր կնքեց Եվրոպայի հետ։ </p><p>Ալ-Քամիլը պարգև սահմանեց մեկ բյուզանդական ոսկու չափով, իրեն բերած յուրաքանչյուր քրիստոնյայի գլխի համար։ <a href="/wiki/1219" title="1219">1219</a> թ. Ալ-Քամլիի հետ խոսելու նպատակով Սուրբ Ֆրանցիսկն անցավ Եգիպտոսի սահմանը։ Նրան և իր ուղեկցին՝ Իլլումինատուսին, գերի վերցրեցին և բերեցին Ալ-Քամլիի մոտ։ Ալ-Քամլին հիացած էր Սուրբ Ֆրանցիսկով և որոշ ժամանակ անցկացրեց նրա հետ։ Շուտով Սուրբ Ֆրանցիսկը ազատ արձակվեց։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Վեցերորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.8E.D5.A5.D6.81.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Վեցերորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=17" title="Խմբագրել բաժինը. Վեցերորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Վեցերորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ֆրիդիրիխ Բ-ն կառավարման ընթացքում բազմաթիվ խոստումներ էր տվել արշավելու դեպի Սուրբ Երկիր, սակայն միայն նրանից հետո, երբ այդ խոստումները չկատարելու համար Հռոմի Պապը բանադրեց նրան, Ֆրիդիրիխը կազմակերպեց նոր արշավանք <a href="/wiki/1228" title="1228">1228</a> թ.: Շուտով նա զորքի հետ ափ իջավ Ակրայում և դիվանագիտության շնորհիվ հասավ աննախադեպ հաջողությունների. <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմը</a>, <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%A9" title="Նազարեթ">Նազարեթն</a> ու <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%A9%D5%B2%D5%A5%D5%B0%D5%A5%D5%B4" title="Բեթղեհեմ">Բեթղեհեմը</a> տասը տարով վերադարձվեցին խաչակիրներին։ </p><p>Այն բանից հետո, երբ Ֆրիդիրիխը 1229 թ. չկարողացավ գրավել Եգիպտոսը նա հաշտության պայմանագիր կնքեց Ալ-Քամլիի հետ։ Ըստ այդ պայմանագրի խաչակիրներին էր հանձնվում նախկին Երուսաղեմի թագավորության տարածքի մեծ մասը, բացառությամբ մի քանի մզկիթների, որոնք անցելու էին մուսուլմանների վերահսկողության տակ։ Խաղաղությունը տևեց շուրջ 10 տարի<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Շուտ մուսուլմաններ դժգոհ մնացին Ալ-Քամլիի որոշումներից և <a href="/wiki/1244" title="1244">1244</a> թ. Երուսաղեմի պաշարումից հետո հետ գրավեցին քաղաքը<sup id="cite_ref-oxfordislamicstudies.com_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-oxfordislamicstudies.com-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Յոթերորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.85.D5.B8.D5.A9.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Յոթերորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=18" title="Խմբագրել բաժինը. Յոթերորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Յոթերորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1243" title="1243">1243</a> թ. հակամարտություն սկսվեց Տաճարականների միաբանության և մուսուլմանների միջև։ Գազայում տեղի ունեցած ճակատամարտի հետևանքով, 48 ժամվա ընթացքում խաչակիրների բանակի մեծ մասը կործանված էր։ Շատ պատմաբաններ նշում են այս իրադարձությունը որպես Սուրբ Երկրում խաչակիրների դարաշրջանի ավարտի սկիզբը։ Ֆրանսիայի թագավոր Լուի Իններորդը խաչակրաց արշավանք կազմակերպեց, որ տևեց 1248-1254 թթ. և ավարտվեց անհաջողությամբ։ Նա անցկացրեց կյանքի մնացած մասը Ակրայի արքայական պալատում։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ութերորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.88.D6.82.D5.A9.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Ութերորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=19" title="Խմբագրել բաժինը. Ութերորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Ութերորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ութերորդ խաչակրաց արշավանքը դարձյալ կազմակերպվել էր Ֆրանսիայի թագավոր <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%B8%D5%BE%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BD_IX" class="mw-redirect" title="Լյուդովիկոս IX">Լյուդովիկոս IX</a> կողմից <a href="/wiki/1270" title="1270">1270</a> թ.: Նա ցանկանում էր օգնել <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Սիրիա">Սիրիայում</a> գտնվող խաչակիրներին։ Սակայն սկզբնապես նա արշավեց <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD" title="Թունիս">Թունիս</a>, որտեղ էլ երկու ամիս անց կնքեց իր մահկանացուն։ Իր կատարած գործերի համար Լուին հետագայում սրբացվեց։ Երբեմն ութերորդ խաչակրաց արշավանքը հաշվում են որպես յոթերորդ, քանի որ երբեմն վեցերորդ և յոթերորդ խաչակրաց արշավանքները համարվում են մեկ խաչակրաց արշավանք։ Իններորդ խաչակրաց արշավանքը ևս երբեմն հաշվում են որպես ութերորդի շարունակությունը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Աղբյուրներ"><span id=".D4.B1.D5.B2.D5.A2.D5.B5.D5.B8.D6.82.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Աղբյուրներ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=20" title="Խմբագրել բաժինը. Աղբյուրներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Աղբյուրներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1.Успенский Ф.И. История крестовых походов, Глава 6 </p><p>2.Жан де Жуанвиль. История крестовых походов, Глава 19 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Իններորդ_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D4.BB.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.80.D5.A4_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Իններորդ խաչակրաց արշավանք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=21" title="Խմբագրել բաժինը. Իններորդ խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Իններորդ խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Անգլիայի ապագա թագավոր Էդվարդը <a href="/wiki/1271" title="1271">1271</a> թ. կազմակերպեց մի շարք արշավանքներ ընդդեմ բերբերների։ Սակայն Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս 9-րդի մահից հետո, այս խաչակրաց արշավանքը ևս ավարտվեց անհաջողությամբ։ Այն դարձավ վերջինը խաչակիրների համար Մերձավոր Արևելքում<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Հետագայում՝ մամլուքներից ջախջախված խաչակիրները, հույսերը կապում էին մոնղոլների հետ, ովքեր քրիստոնյաներին համեմատաբար լավ էին վերաբերվում։ Մոնղոլների որոշ արշավանքներ նախագծված էին ֆրանկների կողմից։ Բացի խաչակիրներից <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect mw-disambig" title="Կիլիկյան Հայաստան">Կիլիկյան Հայաստանը</a> նույնպես հույսեր էր կապում մոնղոլների հետ։ Դրա վառ օրինակ կարող է հանդիսանալ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D4%B1" title="Հեթում Ա">Հեթում Ա</a>-ի և Մանգու խանի միջև կնքված պայմանագիրը և այն փաստը, որ Կիլիկյան <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80" title="Հայեր">հայերը</a> մինչև <a href="/wiki/14-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="14-րդ դար">14-րդ դարի</a> սկզբները ռազմական օգնություն էին ցուցաբերում մոնղոլներին ընդդեմ մամլուքների։ Չնայած մոնղոլները կարողացան հասնել մինչև <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BD" title="Դամասկոս">Դամասկոս</a>, սակայն նրանք և խաչակիրները վատ էին համագործակցում, որը վառ երևաց <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B5%D5%B6_%D5%8B%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%BF_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Այն Ջալուտ ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Այն Ջալութի ճակատամարտում</a> <a href="/wiki/1260" title="1260">1260</a> թ-ին։ Շուտով մամլուքները բերբերների հետ միասին կարողացան մաքրել ողջ Սուրբ Երկիրը մոնղոլներից և խաչակիրներից։ Մեկը մյուսի հետևից ընկան խաչակիրների վերջին հենակետերը. Անտիոքը՝ <a href="/wiki/1268" title="1268">1268</a> թ., Տրիպոլին՝ <a href="/wiki/1289" title="1289">1289</a> թ. և Ակրան՝ <a href="/wiki/1291" title="1291">1291</a> թ., այդպիսով վերջ դնելով խաչակիրների դարաշրջանին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Մերձավոր Արևելք">Մերձավոր Արևելքում</a><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Մերձավոր_Արևելքը_1291_թ-ից_հետո"><span id=".D5.84.D5.A5.D6.80.D5.B1.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.80_.D4.B1.D6.80.D6.87.D5.A5.D5.AC.D6.84.D5.A8_1291_.D5.A9-.D5.AB.D6.81_.D5.B0.D5.A5.D5.BF.D5.B8"></span>Մերձավոր Արևելքը 1291 թ-ից հետո</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=22" title="Խմբագրել բաժինը. Մերձավոր Արևելքը 1291 թ-ից հետո" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Մերձավոր Արևելքը 1291 թ-ից հետո"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Առուադ կղզին՝ Սիրիայի ծովափից երեք կմ հեռու, որոշ ժամանակ զբաղեցված մնաց Տաճարականների միաբանության կողմից, մինչև մամլուքների կողմից գրավելը <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26" title="Սեպտեմբերի 26">սեպտեմբերի 26</a>-ին, <a href="/wiki/1302" title="1302">1302</a> թ.: Վերջին հզոր քրիստոնյա թագավորությունը Մերձավոր Արևելքում՝ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն">Կիլիկիայի Հայկական Թագավորությունը</a>, կարողացավ գոյատևել մինչև մամլուքների կողմից <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%BD" title="Սիս">Սսի</a> գրավումը <a href="/wiki/1375" title="1375">1375</a> թ.: Հիվանդախանմաների հոգևոր-ասպետական միաբանությունը պահեց Հռոդոս կղզին մինչև <a href="/wiki/1522" title="1522">1522</a> թ.: Հետագայում Հիվանդախնամների մի ճյուղը գրավեց <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%A1" title="Մալթա">Մալթան</a> և կառավարեցին այնտեղ մինչև նրանց վերացումը <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D5%B8%D5%B6_%D4%B2%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Նապոլեոն Բոնապարտ">Նապոլեոն Բոնապարտի</a> կողմից <a href="/wiki/1798" title="1798">1798</a> թ.: Իսկ Կիպրոսը մնաց <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Լուսինյաններ">Լուսինյանների</a> իշխանության տակ մինչև Վենետիկի հանրապետության կողմից նվաճվելը <a href="/wiki/1570" title="1570">1570</a> թ.: </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հյուսիսային_խաչակրաց_արշավանքներ"><span id=".D5.80.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.AB.D5.BD.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Հյուսիսային խաչակրաց արշավանքներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=23" title="Խմբագրել բաժինը. Հյուսիսային խաչակրաց արշավանքներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Հյուսիսային խաչակրաց արշավանքներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Տևտոնների_խաչակրաց_արշավանքներ"><span id=".D5.8F.D6.87.D5.BF.D5.B8.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Տևտոնների խաչակրաց արշավանքներ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=24" title="Խմբագրել բաժինը. Տևտոնների խաչակրաց արշավանքներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Տևտոնների խաչակրաց արշավանքներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D5%AE%D5%B8%D5%BE" title="Բալթիկ ծով">Բալթիկ ծովի</a> խաչակրաց արշավանքները, որի մասնակիցները մեծ մասամբ գերմանացի քրիստոնյաներն էին և որը գլխավորվում էր Տևտոնյան խաչակիրների կողմից, նպատակ էր հետապնդում այդ տարածաշրջանի բոլոր հեթանոսներին դավանափոխ անել և դարձնել քրիստոնյա։ Այս խաչակրաց արշավանքները կատարվեցին 13-16-րդ դարերում։ Պրուսական խաչակրաց արշավանքի ընթացքում (<a href="/wiki/13-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="13-րդ դար">13-րդ դարում</a>) տևտոնները, քրիստոնյա պրուսներն ու սլավոնները մարտնչում էին ընդդեմ այսպես կոչված հին (հեթանոս) պրուսների։ </p><p>1198-1290 թթ. ընթացքում տևտոնները՝ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Դանիայի թագավորություն">Դանիայի</a> և <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Շվեդիայի թագավորություն">Շվեդիայի թագավորություների</a> օգնությամբ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D5%AE%D5%B8%D5%BE" title="Բալթիկ ծով">Բալթիկ ծովի</a> ափին ապրող ժողովուրդների մեծ մասին քրիստոնեացրին։ </p><p>Տևտոնները նաև փորձում էին նվաճել ուղղափառ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ռուսիա">Ռուսիան</a>, սակայն հաջողություն չունեցան։ Հետագայում շվեդներն առանց <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%BA" class="mw-redirect" title="Հռոմի Պապ">Հռոմի Պապի</a> համաձայնության իրականացրին մի շարք խաչակրաց արշավանքներ ընդդեմ ռուսների։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Շվեդական_խաչակրաց_արշավանքներ"><span id=".D5.87.D5.BE.D5.A5.D5.A4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Շվեդական խաչակրաց արշավանքներ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=25" title="Խմբագրել բաժինը. Շվեդական խաչակրաց արշավանքներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Շվեդական խաչակրաց արշավանքներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" title="Ֆինլանդիա">Ֆինլանդիայի</a> նվաճումը Շվեդիայի կողմից կատարվեց երեք խաչակրաց արշավաքների միջոցով. առաջինը՝ <a href="/wiki/1155" title="1155">1155</a> թ., երկրորդը՝ <a href="/wiki/1249" title="1249">1249</a> թ. և երրորդը՝ <a href="/wiki/1293" title="1293">1293</a> թ.: Առաջինը հավանական է ընդամնեը լեգենդ լինի, որ հյուսվել է, որպեսզի Ֆինլանդիայի նվաճումն ավելի վաղ թվագրվի։ Իսկ երկրորդի շնորհիվ գրավվեց Ֆինլանդիայի հարավ-արևմուտքը։ </p><p>Պեղումները ցույց են տալիս, որ Ֆինլանդիան արդեն մեծ մասամբ քրիստոնյա էր մինչև խաչակրաց արշավանքները, և այդ պատճառով, խաչակրաց արշավանքներն ընդամենը նվաճողական բնույթ էին կրում, և կոչվել են այդպես <a href="/wiki/19-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="19-րդ դար">19-րդ դարում</a>` շվեդ և ֆինլանդացի ազգայնական պատմաբանների կողմից։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Այլ_խաչակրաց_արշավանքներ"><span id=".D4.B1.D5.B5.D5.AC_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Այլ խաչակրաց արշավանքներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=26" title="Խմբագրել բաժինը. Այլ խաչակրաց արշավանքներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Այլ խաչակրաց արշավանքներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Վենդական_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.8E.D5.A5.D5.B6.D5.A4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Վենդական խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=27" title="Խմբագրել բաժինը. Վենդական խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Վենդական խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Երկրորդ խաչակրաց արշավանքի ընթացքում, սաքսոններն ու դանիացիները մարտնչում էին ընդդեմ Պոլաբյան սլավոնների <a href="/wiki/1147" title="1147">1147</a> թ-ին։ Այս արշավանքը հետագայում կոչվեց Վենդական խաչակրաց արշավանք։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ստեդինգերյան_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.8D.D5.BF.D5.A5.D5.A4.D5.AB.D5.B6.D5.A3.D5.A5.D6.80.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Ստեդինգերյան խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=28" title="Խմբագրել բաժինը. Ստեդինգերյան խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Ստեդինգերյան խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1232" title="1232">1232</a>-<a href="/wiki/1234" title="1234">1234</a> թթ. արշավանք ձեռնարկվեց ընդդեմ ստեդինգերների։ Այս խաչակրաց արշավանքը հետաքրքիր էր նրանով, որ ստեդինգերները ոչ հերետիկոս էին, ոչ էլ հեթանոս, այլ կաթոլիկներ։ Սակայն նրանք պարբերաբար հարձակումներ էին գործում տեղի եպիսկոպոսարանի վրա, որի պատճառով էլ Հռոմի Պապը <a href="/wiki/1232" title="1232">1232</a> թ. կազմակերպեց խաչակրաց արշավանք։ Ստեդինգերները ջախջախվեցին <a href="/wiki/1234" title="1234">1234</a> թ.: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Արագոնյան_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.A1.D5.A3.D5.B8.D5.B6.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Արագոնյան խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=29" title="Խմբագրել բաժինը. Արագոնյան խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Արագոնյան խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Արագոնյան խաչակրաց արշավանքը Հռոմի Պապի կողմից կազմակերպված խաչակրաց արշավանք էր ընդդեմ Արագոնի արքա Պետրոս Մեծի։ Այն տևեց <a href="/wiki/1284" title="1284">1284</a>-<a href="/wiki/1285" title="1285">1285</a> թթ.: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ալեքսանդրյան_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D4.B1.D5.AC.D5.A5.D6.84.D5.BD.D5.A1.D5.B6.D5.A4.D6.80.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Ալեքսանդրյան խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=30" title="Խմբագրել բաժինը. Ալեքսանդրյան խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Ալեքսանդրյան խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ալեքսանդրյան խաչակրաց արշավանքը փոքրամասշտաբ խաչակրաց արշավանք էր ընդդեմ մուսուլմանական Ալեքսանդրիայի, կազմակերպված 1365 թ. հոկտեմբերին` Կիպրոսի արքա Պետրոս Ա-ի կողմից։ Սակայն նա ավելի շատ հետապնդում էր տնտեսական, քան կրոնական շահեր։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Մահդյան_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.84.D5.A1.D5.B0.D5.A4.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Մահդյան խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=31" title="Խմբագրել բաժինը. Մահդյան խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Մահդյան խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Մահդյան խաչակրաց արշավանքը <a href="/wiki/1390" title="1390">1390</a> թ. Ֆրանսիա-ջենովյան միացյալ արշավանք էր ընդդեմ Հյուսիսային Աֆրիկայի մուսուլման ծովահենների և նրանց գլխավոր ռազմակայան Մահդիայի։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Խաչակրաց_արշավանքներ_Բալկաններում"><span id=".D4.BD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80_.D4.B2.D5.A1.D5.AC.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Խաչակրաց արշավանքներ Բալկաններում</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=32" title="Խմբագրել բաժինը. Խաչակրաց արշավանքներ Բալկաններում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Խաչակրաց արշավանքներ Բալկաններում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>14-17-րդ դարերում Եվրոպային լրջորեն սպառնում էր <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օսմանյան կայսրություն">Օսմանյան կայսրությունը</a>։ Որպեսզի Եվրոպան դիմակայեր օրեցօր ընդարձակվող <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օսմանյան կայսրություն">Օսմանյան կայսրությանը</a>, մի քանի խաչակրաց արշավանքեր կազմակերպվեցին <a href="/wiki/15-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="15-րդ դար">15-րդ դարում</a>։ Դրանցից առավել նշանակալիցներն են. </p> <ul><li>Նիկոպոլիսի խաչակրաց արշավանքը (<a href="/wiki/1396" title="1396">1396</a> թ.) առաջնորդում էր <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Հունգարիա">Հունգարիայի</a> արքան, այն հասավ իր գագաթնակետին Նիկոպոլիսի ճակատամարտում։</li> <li>Վառնայի խաչակրաց արշավանքը (<a href="/wiki/1444" title="1444">1444</a> թ.) առաջնորդում էին Հունգարիայի և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Լեհաստան">Լեհաստանի</a> թագավորները, այն ավարտվեց Վառնայի ճակատամարտով։</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Խաչակրաց_արշավանքներն_ընդդեմ_թաթարների"><span id=".D4.BD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B6_.D5.A8.D5.B6.D5.A4.D5.A4.D5.A5.D5.B4_.D5.A9.D5.A1.D5.A9.D5.A1.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB"></span>Խաչակրաց արշավանքներն ընդդեմ թաթարների</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=33" title="Խմբագրել բաժինը. Խաչակրաց արշավանքներն ընդդեմ թաթարների" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Խաչակրաց արշավանքներն ընդդեմ թաթարների"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1259" title="1259">1259</a> թ. մոնղոլ-թաթարները գրավեցին <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BF%D5%BE%D5%A1" title="Լիտվա">Լիտվան</a> և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Լեհաստան">Լեհաստանը</a>։ <a href="/wiki/14-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="14-րդ դար">14-րդ դարում</a> Թոխտամիշ խանը միավորեց Սպիտակ և Կապույտ Հորդաները ստեղծելով Ոսկե Հորդան։ Թվում էր, թե Ոսկե Հորդան անկասելի էր, սակայն <a href="/wiki/1389" title="1389">1389</a> թ. Թոխտամիշը կայացրեց աղետալի իր համար որոշումը՝ ապստամբել ընդդեմ նախկին տիրոջ՝ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B6%D5%AF-%D4%B9%D5%A5%D5%B4%D5%B8%D6%82%D6%80" class="mw-redirect" title="Լենկ-Թեմուր">Լենկ-Թեմուրի</a>։ Լենկ-Թեմուրի հորդաները ներխուժեցին հարավային Ռուսաստան և կործանեցին Ոսկե Հորդայի տնտեսությունը։ </p><p>Պատերազմը տանուլ տալուց հետո, Թոխտամիշը գահազրկվեց և նրա փոխարեն Լենկ-Թեմուրի կողմից կառավարիչներ հռչակվեցին Թեմուր-Կութլուղ խանը և Էմիր Էդիգուն։ Այդժամ Թոխտամիշը օգնություն խնդրեց ռուս իշխաններից և շուտով ռուսներից, լեհերից, լիտվացիներից, մոնղոլներից ու տևտոնյան ասպետներից կազմված մի մեծ բանակ օգնության եկավ նրան։ </p><p><a href="/wiki/1398" title="1398">1398</a> թվականին այդ հսկա բանակը շարժվեց դեպի Մոլդովա և գրավեց <a href="/wiki/%D4%B4%D5%B6%D5%A5%D5%BA%D6%80" title="Դնեպր">Դնեպր</a> գետից մինչ հյուսիսային <a href="/wiki/%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4" title="Ղրիմ">Ղրիմ</a> ընկած տարածքները։ Ներշնչված այս հաղթանակներով, բանակի հրամանատարներն ու Հռոմի Պապն անվանեցին այս արշավանքը «Խաչակրաց արշավանք ընդդեմ թաթարների»։ Այդ բանակը <a href="/wiki/1399" title="1399">1399</a> թվականին ևս մեկ անգամ ներխուժեց <a href="/wiki/%D5%88%D5%BD%D5%AF%D5%A5_%D5%80%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%A1" class="mw-redirect" title="Ոսկե Հորդա">Ոսկե Հորդայի</a> տարածք։ Չնայած դաշնակից զորքն ուներ թնդանոթներ, նրանք ջախջախիչ պարտություն կրեցին Էդիգուի զորքերից։ Իսկ հաղթանակած թաթարները պաշարեցին <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D6%87" title="Կիև">Կիևը</a>։ Ինչպես գրել է ժամանակակիցներից մեկը՝ </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Եվ քրիստոնյաների արյունը թափվեց ինչպես ջուրը Կիևի պարիսպներով։ </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Շուտով Թեմուր-Կութլուղը մահացավ մարտում ստացած վերքերից, իսկ Թոխտամիշը սպանվեց իր իսկ կողմնակիցների կողմից։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Հուսիտյան_խաչակրաց_արշավանք"><span id=".D5.80.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.AB.D5.BF.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84"></span>Հուսիտյան խաչակրաց արշավանք</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=34" title="Խմբագրել բաժինը. Հուսիտյան խաչակրաց արշավանք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Հուսիտյան խաչակրաց արշավանք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հուսիտյան խաչակրաց արշավանքը կամ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Հուսյան հեղափոխական շարժում">Հուսիտյան պատերազմը</a> տեղի է ունեցել <a href="/wiki/1420" title="1420">1420</a>-<a href="/wiki/1434" title="1434">1434</a> թթ., ուղղված էր ընդդեմ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%B0%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A1" title="Բոհեմիա">Բոհեմիայում</a> <a href="/wiki/%D5%85%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Յան Հուս">Յան Հուսի</a> հետևորդների։ Այս պատերազմն առաջինն էր Եվրոպայի պատմության մեջ, որտեղ մեծ նշանակություն ունեցան հրացանները։ Հուսիտների գլխավոր առավելությունը ծանրազեն ասպետների փոխարեն թեթև հետևակ ունենալու փաստն էր, որն էլ հնարավորություն էր տալիս նրանց հաղթել թվականորեն գերակշռող հակառակորդին։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Հոգևոր-Ասպետական_Միաբանություններ"><span id=".D5.80.D5.B8.D5.A3.D6.87.D5.B8.D6.80-.D4.B1.D5.BD.D5.BA.D5.A5.D5.BF.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.84.D5.AB.D5.A1.D5.A2.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Հոգևոր-Ասպետական Միաբանություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=35" title="Խմբագրել բաժինը. Հոգևոր-Ասպետական Միաբանություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=35" title="Edit section's source code: Հոգևոր-Ասպետական Միաբանություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Երուսաղեմի թագավորությանը հարավից սպառնում էր Եգիպտոսի սուլթանությունը, իսկ արևելքից՝ սելջուկները։ Պետության պաշտպանության նպատակով հիմնվեցին բազմաթիվ հոգևոր-ասպետական միաբանություններ։ Նրա անդամները միաժամանակ վանականներ էին և ասպետներ։ Նրանք երդվում էին լինել չքավոր, տարածել <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քրիստոնեություն">քրիստոնեություն</a>, չամուսնանալ և պայքարել անհավատների դեմ։ </p><p>Առաջին միաբանությունը կոչվում էր <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AD%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հիվանդախնամների միաբանություն">Հիվանդախնամների միաբանություն</a>։ Ամենաազդեցիկը <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Տաճարականների միաբանություն">Տաճարականների միաբանությունն</a> էր։ <a href="/wiki/XII_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XII դար">XII դարում</a> գերմանացիները հիմնեցին Տևտոնյան միաբանությունը։ Միաբանությունները զգալի դեր խաղացին Սուրբ Երկրի պաշտպանության գործում։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Խաչակրաց_արշավանքների_ձախողման_պատճառներ"><span id=".D4.BD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.B1.D5.A1.D5.AD.D5.B8.D5.B2.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.B3.D5.A1.D5.BC.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Խաչակրաց արշավանքների ձախողման պատճառներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=36" title="Խմբագրել բաժինը. Խաչակրաց արշավանքների ձախողման պատճառներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=36" title="Edit section's source code: Խաչակրաց արշավանքների ձախողման պատճառներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Battle-of-Ager-Sanguinis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Battle-of-Ager-Sanguinis.jpg/220px-Battle-of-Ager-Sanguinis.jpg" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Battle-of-Ager-Sanguinis.jpg/330px-Battle-of-Ager-Sanguinis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Battle-of-Ager-Sanguinis.jpg/440px-Battle-of-Ager-Sanguinis.jpg 2x" data-file-width="861" data-file-height="633" /></a><figcaption>Ճակատամրտ խաչակիրների և մուսուլմանների միջև:</figcaption></figure> <p>Առաջին հերթին խաչակրաց արշավանքների ձախողման պատճառը խաչակրաց պետությունների ուժեղ արտահայտված ֆեոդալական (ավատատիրական) բնույթն էր։ Մուսուլմանների դեմ հաջող պայքարելու համար անհրաժեշտ էր միասնություն, սակայն դրա փոխարեն խաչակիրները իրենց հետ արևելք բերեցին ֆեոդալական մասնատվածությունը։ Խոշոր իշխանների (Եդեսիայի, Տրիպոլիի, Անտիոքի) թույլ ֆեոդալական կախվածությունը գլխավոր ֆեոդալից՝ Երուսաղեմի թագավորից, չէր տալիս Երուսաղեմի թագավորին այն իշխանությունը, որն անհրաժեշտ էր նրան մուսուլմանների դեմ պայքարելու համար<sup id="cite_ref-Крестовые_походы._Часть_IV._Эпилог_Падение_власти_крестоносцев_на_Востоке_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Крестовые_походы._Часть_IV._Эпилог_Падение_власти_крестоносцев_на_Востоке-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Մյուս թերություններից այն էր, որ բացառությամբ որոշ դեպքերի, իշխանների մեծ մասը ցանկանում էր ընդարձակել իր տիրույթները ի հաշիվ հարևանների։ Բացի դրանից Խաչակրաց պետությունների հիմնադրվելուց անմիջապես հետո դրանք հակամարտության մեջ մտան այլ քրիստոնյա պետությունների՝ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Բյուզանդիա">Բյուզանդական կայսրության</a> և <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect mw-disambig" title="Կիլիկյան Հայաստան">Կիլիկյան Հայաստանի</a> հետ, ինչը հյուծում էր հակամարտող կողմերի ուժերը<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Իր բացասական հետևանքներն ունեցավ նաև <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%BA" class="mw-redirect" title="Հռոմի Պապ">Հռոմի Պապերի</a> և Սրբազան Հռոմեական կայսրության տիրակալների միջև հակամարտությունը<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Խաչակրաց պետությունները զբաղեցնում էին միայն ծովափնյա շրջանները, ինչը շատ փոքր տարածք էր մուսուլմանների դեմ պայքարելու համար։ Խաչակիրները չէին վստահում տեղի հայ կամ ասորի բնակչությանը՝ փոխարենը հենվելով Արևմտյան Եվրոպայի կաթոլիկների վրա։ Սակայն Եվրոպան գտնվում էր բավականին հեռու՝ նրանք էլ, ովքեր գալիս էին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80" title="Սուրբ Երկիր">Սուրբ Երկիր</a>, կատարելով ուխտագնացություն, ետ էին վերադառնում հայրենիք<sup id="cite_ref-Крестовые_походы._Часть_IV._Эпилог_Падение_власти_крестоносцев_на_Востоке_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-Крестовые_походы._Часть_IV._Эпилог_Падение_власти_крестоносцев_на_Востоке-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Քննադատություն"><span id=".D5.94.D5.B6.D5.B6.D5.A1.D5.A4.D5.A1.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Քննադատություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=37" title="Խմբագրել բաժինը. Քննադատություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=37" title="Edit section's source code: Քննադատություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Խաչակրաց արշավանքների որոշ տարրեր ենթարկվել են ուժեղ քննադատության դեռևս <a href="/wiki/1095" title="1095">1095</a> թ.: Օրինակ՝ </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>(մուսուլմաններից) ով որ ողջ էր մնում, իր երեխաների հետ միասին ավելի ու ավելի մեծ ատելությամբ էին լցվում քրիստոնյաների հանդեպ։ <div align="right"><small>- Ռոջեր Բեկոն<sup id="cite_ref-AC_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-AC-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></div> </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Չնայած քննադատություններին խաչակրաց արշավանքերը շարունակվեցին Եվրոպայում և <a href="/wiki/1291" title="1291">1291</a> թ. Ակրայի անկումից հետո։ </p><p>Հետագայում խաչակրաց արշավանքները ևս ենթարկվել են քննադատությունների։ Օրինակ 1950-ականների Սըր Սթիվեն Ռանսիմանը գրում էր՝ </p> <dl><dd>"Բարձր արժեքները աղտոտվեցին դաժանությամբ և ագահությամբ ... Սրբազան Պատերազմը ոչ այլ ինչ էր քան անհանդուրժողականության երկար ակտ"<sup id="cite_ref-AC_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-AC-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>:</dd></dl> <p>Հատկապես քննադատությունների տեղիք է տալիս հոգևոր ասպետական միաբանությունների ստեղծումը<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, քանի որ այն հակասում էր եկեղեցական կանոններին<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Սուր քննադատության է ենթարկվել նաև այն փաստը, որ չնայած խաչակիրների հավատարմության երդմանը <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%B8%D5%BD_%D4%B1_%D4%BF%D5%B8%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%BD" title="Ալեքսիոս Ա Կոմնենոս">Ալեքսիոս Ա Կոմնենոսին</a>, գրավելով <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմը</a> նրանք ստեղծեցին իրենց սեփական «լատինական» պետությունները։ </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>"Որոշ առճակատումներից հետո <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D5%BF%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%A4_%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D5%B6%D6%81%D5%AB" class="mw-redirect" title="Գոտֆրիդ Բուլյոնցի">Գոդֆրեյը</a> երդվեց կայսրին, որ մուսուլմաններից նվաճված հողերը հանձնելու է Բյուզանդիային։ "<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Քննադատության առարկա է դարձել նաև Չորրորդ խաչակրաց արշավանքը, երբ մուսուլմանների վրա հարձակվելու փոխարեն, խաչակիրները արշավեցին ընդդեմ քրիստոնյա պետության՝ Բյուզանդիայի<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Խաչակրաց արշավանքները քննադատության են ենթարկվել նաև <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5" class="mw-redirect" title="Հայ">հայազգի</a> գիտնականների աշխատություններում։ </p><p>Օրինակ Մանվել Զուլալյանը իր «Հայ Ժողովրդի Պատմության Հարցերը Ըստ Եվրոպայի Հեղինակների 13-18-րդ դարեր» աշխատությունում գրում է՝ </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Խաչակիրները եվրոպացի ավատատերերի և առևտրականների առաջ բաց արեցին հեքիաթային Արևելքը, որն իր ստեղծած նյութական ու գրական մշակույթով ոչ միայն չէր զիջում, այլ որոշ առումով գերազանցում էր Արևմտյան Եվրոպայի երկրներին։ Խաչակիրները Արևելքում երևացին ոչ թե քրիստոնեական սուրբ վայրերը և արևելյան քրիստոնյաներին ազատագրելու, ինչպես միամտորեն այն ժամանակ կարծում էին հայ պատմիչներից ոմանք, այլ երկրամասը կողոպտելու նպատակով։ Խաչակիրների քրիստոնյա քարոզչությունից խաբված Կիլիկիայի հայ իշխողները նրանց տրամադրեցին ընդարձակ կալվածքներ, այլևայլ արտոնագրեր առևտրի ու այլ բնագավառներում։ Աստիճանաբար ամրապնդելով իրենց դիրքերը Կիլիկիայում, խաչակիր արկածախնդիրները կանգ չառան նույնիսկ Կիլիկիայի հայոց իշխանների ամրոցների հափշտակման առաջ, իսկ հետագա դարերում արդեն կաթոլիկ աշխարհի ներկայացուցիչները Կիլիկիայում հայերից պահանջում էին ենթարկվել հռոմեական եկեղեցուն, հոգեպես ձուլվել նրանց հետ՝ հրաժարվելով նույնիսկ մայրենի լեզվից։ Արևելքում գտնվելու հարյուրամյակների ընթացքում խաչակիր ասպետները ոչ միայն ոչնչով չնպաստեցին Կիլիկիայի հայկական պետության ամրապնդմանը, այլև ընդհակառակը ամեն կերպ նպաստեցին նրա թուլացմանն ու քաղաքական անկմանը։<div align="right"><small>- Մանվել Զուլալյան<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></div> </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ժառանգություն"><span id=".D4.BA.D5.A1.D5.BC.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Ժառանգություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=38" title="Խմբագրել բաժինը. Ժառանգություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=38" title="Edit section's source code: Ժառանգություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Քաղաքականություն_և_մշակույթ"><span id=".D5.94.D5.A1.D5.B2.D5.A1.D6.84.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6_.D6.87_.D5.B4.D5.B7.D5.A1.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.B5.D5.A9"></span>Քաղաքականություն և մշակույթ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=39" title="Խմբագրել բաժինը. Քաղաքականություն և մշակույթ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=39" title="Edit section's source code: Քաղաքականություն և մշակույթ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Խաչակրաց արշավանքերն ահռելի ազդեցություն ունեցան <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="Միջնադար">միջնադարյան</a> <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եվրոպա">Եվրոպայի</a> վրա։ Այդ ժամանակներում Եվրոպայում հզոր էր Պապականության դերը, սակայն արդեն <a href="/wiki/14-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="14-րդ դար">14-րդ դարի</a> վերջերից, մեծ մասամբ խաչակրաց արշավանքների հետևանքով, Եվրոպայում սկսեցին ձևավորվել ազգային պետություններ. ինչպես օրինակ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Անգլիա">Անգլիան</a>, <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիան</a>, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Իսպանիա">Իսպանիան</a> և <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Պորտուգալիա">Պորտուգալիան</a>։ </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Saladin_the_Victorious.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Saladin_the_Victorious.jpg/220px-Saladin_the_Victorious.jpg" decoding="async" width="220" height="285" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Saladin_the_Victorious.jpg/330px-Saladin_the_Victorious.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Saladin_the_Victorious.jpg/440px-Saladin_the_Victorious.jpg 2x" data-file-width="2183" data-file-height="2827" /></a><figcaption>Հաղթանակած <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%B0_%D5%A1%D5%A4_%D4%B4%D5%AB%D5%B6" class="mw-redirect" title="Սալահ ադ Դին">Սալահ ադ Դինը</a></figcaption></figure> <p>Չնայած մուսուլմանական մշակույթը առնչվել էր եվրոպականի հետ դեռևս <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB" title="Պիրենեյան թերակղզի">Պիրենյան թերակղզու</a> և <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Սիցիլիա">Սիցիլիայի</a> արաբական նվաճումների ժամանակաշրջանից, սակայն մուսուլմանների գիտելիքները գիտության, բժշկության և աստղագիտության ոլորտներում բերվեցին Եվրոպա հենց խաչակիրների միջոցով։ </p><p>Բացի դրանից խաչակիրները ճանապարհ հարթեցին եվրոպական մշակույթի համար դեպի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ասիա">Ասիա</a>։ </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Խաչակիրները վերականգնեցին դարերով կանգ առած առևտուրը Արևելքի և Արևմուտքի միջև; արևմտյան ասպետները լինելով ամենաքաղաքակիրթ ասիական երկրներում ետ էին վերադառոնւմ հայրենիք նորանոր պատմություններով... Եվ քրիստոնեությունը դարձավ տիեզերական նաև խաչակիրների շնորհիվ<sup id="cite_ref-CathEnc_27-1" class="reference"><a href="#cite_note-CathEnc-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Առևտրի հետ միասին բազմաթիվ հայտնագործություններ <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Արաբներ">արաբների</a> կողմից բերվեցին Եվրոպա (ներառյալ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%BE" title="Հանրահաշիվ">հանրահաշվի</a>, <a href="/wiki/%D5%95%D5%BA%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Օպտիկա">օպտիկայի</a> և ճարտարագիտության բնագավառներում)։ </p><p>Գերմանական խաչակիրների ներխուժումը կանխեց մեծ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BF%D5%BE%D5%A1" title="Լիտվա">Լիտվայի</a> ստեղծումը, որ կներառեր ողջ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D5%AE%D5%B8%D5%BE" title="Բալթիկ ծով">Բալթիկ ծովի</a> ավազանը, և լիտվացիները ստիպված ուղղվեցին դեպի արևելք՝ նոր դաշնակիցներ փնտրելու նպատակով<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Հյուսիսային խաչակրաց արշավանքները նաև քրիստոնեացրին հեթանոս սլավոնների մեծ մասին<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ալբիգենսյան խաչակրաց արշավանքի շնորհիվ վերացավ կատարների աղանդը, և ուժեղացավ կապը հյուսիսային և հարավային Ֆրանսիաների միջև, ինչպես նաև ավելի մերձեցրեց Ֆրանսիան և Կատալոնիան<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առևտուր"><span id=".D4.B1.D5.BC.D6.87.D5.BF.D5.B8.D6.82.D6.80"></span>Առևտուր</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=40" title="Խմբագրել բաժինը. Առևտուր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=40" title="Edit section's source code: Առևտուր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Խաչակրաց արշավանքերի միջոցով վերականգնվեցին բազմաթիվ ճանապարհներ, որոնք չէին օգտագործվել դեռևս <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հռոմեական կայսրություն">Հռոմեական կայսրության</a> ժամանակներից։ Խաչակրաց արշավանքերը նաև օգնեցին <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Վերածնունդ">Վերածննդի</a> դարաշրջանի սկսվելուն, քանի որ Վերածննդի խթան հանդիսացող Իտալիայի քաղաք-պետությունները սկսեցին վերելք ապրել խաչակիրների միջոցով։ Խաչակրաց արշավանքների հետևանքով այդ քաղաք-պետությունները սկսեցին գաղութներ հիմնել Սուրբ Երկրում և Բյուզանդիայից գրավված տարածքներում։ </p><p>Խաչակիրների շնորհիվ Եվրոպա բերվեցին այնպիսի բարիքներ, որոնք կամ շատ թանկ էին կամ էլ անհայտ էին նրանց։ Այդ բարիքներն ընդգրկում էին տարատեսակ համեմունքներ, փղոսկր, ադամանդներ, ապակե իրեր, հրացանի վառոդ, նարինջ և այլն։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ավելի_լայն_աշխարհաքաղաքական_հետևանքներ"><span id=".D4.B1.D5.BE.D5.A5.D5.AC.D5.AB_.D5.AC.D5.A1.D5.B5.D5.B6_.D5.A1.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D6.80.D5.B0.D5.A1.D6.84.D5.A1.D5.B2.D5.A1.D6.84.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.B0.D5.A5.D5.BF.D6.87.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ավելի լայն աշխարհաքաղաքական հետևանքներ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=41" title="Խմբագրել բաժինը. Ավելի լայն աշխարհաքաղաքական հետևանքներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=41" title="Edit section's source code: Ավելի լայն աշխարհաքաղաքական հետևանքներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Չնայած պարտությանը Մերձավոր Արևելքում, խաչակիրներին հաջողվեց ազատագրել Պիրենեյան թերակղզին և դանդաղեցնել <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%B4" title="Իսլամ">իսլամի</a> առաջխաղացումը։ </p><p>Խաչակրաց արշավանքների շնորհիվ քրիստոնյա Եվրոպան միավորվեց և կարողացավ որոշ չափով դիմագրավել մուսուլմաններին։ Եթե չլինեին խաչակիրները, գուցեև Եվրոպայի շատ հատվածներ, ինչպես օրինակ Պիրենինյան, Բալկանյան թերակղզիներն ու Իտալիան կլինեին իսլամացված։ </p><p>Մութ դարաշրջանից հետո՝ <a href="/wiki/700" title="700">700</a><a href="/wiki/1000" title="1000">–1000</a> թթ., <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%B4%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Արևմտյան Եվրոպա">Արևմտյան Եվրոպան</a> <a href="/wiki/11-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="11-րդ դար">11-րդ դարի</a> ընթացքում սկսեց ընդարձակել քաղաքակրթության սահմանները<sup id="cite_ref-lewis_25-6" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Մինչ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Առաջին խաչակրաց արշավանք">Առաջին խաչակրաց արշավանքը</a>, Վենետիկն ու Բյուզանդական կայսրությունը մաքրել էին <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%AE%D5%B8%D5%BE" title="Ադրիատիկ ծով">Ադրիատիկ ծովը</a> մուսուլման ծովահեններից<sup id="cite_ref-lewis_25-7" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Վիկինգները՝ քաղաք-պետություններ Պիզայի և Ջենովայի օգնությամբ հետ էին գրավել Սիցիլիան մուսուլմաններից <a href="/wiki/1061" title="1061">1061</a><a href="/wiki/1091" title="1091">–1091</a> թթ.<sup id="cite_ref-lewis_25-8" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Խաչակիրների շնորհիվ <a href="/wiki/11-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="11-րդ դար">11-րդ դարից</a> սկսած Արևմտյան Եվրոպայի հիմնական առևտրական ուղին էր Սև ծով-Միջերկրական ծով-Կարմիր ծով ծովային ուղին, որն այդ կարգավիճակում մնաց մինչև օսմանյան թուրքերի ի հայտ գալը <a href="/wiki/15-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="15-րդ դար">15-րդ դարի</a> վերջերում<sup id="cite_ref-lewis_25-9" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Եվ իզուր չէ, որ Վերածննդի դարաշրջանը սկսվեց այն ժամանակվա խոշորագույն ծովային տերություններում՝ Վենետիկ, Պիզա և Ջենովա, որոնք կարողացան առևտրի միջոցով բերել հռոմեական և հին հունական մոռացված գիտելիքները։ Միայն <a href="/wiki/14-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="14-րդ դար">14-րդ դարում</a>` Մոնղոլական կայսրության անկման, մամլուքների նվաճումների հետևանքով սկսեց անկում ապրել Եվրոպայի առևտուրը, որը վերջնականպես կործանվեց Օսմանյան կայսրության կողմից` մինչև <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Ամերիկայի հայտնագործում">Ամերիկայի հայտնագործումը</a> <a href="/wiki/1492" title="1492">1492</a> թ.<sup id="cite_ref-lewis_25-10" class="reference"><a href="#cite_note-lewis-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Խաչակրաց_արշավանքներ_ու_Կիլիկյան_Հայաստան"><span id=".D4.BD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80_.D5.B8.D6.82_.D4.BF.D5.AB.D5.AC.D5.AB.D5.AF.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.80.D5.A1.D5.B5.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6"></span>Խաչակրաց արշավանքներ ու Կիլիկյան Հայաստան</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=42" title="Խմբագրել բաժինը. Խաչակրաց արշավանքներ ու Կիլիկյան Հայաստան" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=42" title="Edit section's source code: Խաչակրաց արշավանքներ ու Կիլիկյան Հայաստան"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Առաջին խաչակրաց արշավանքը անուղղակիորեն նպաստավոր եղավ հայկական իշխանությունների համար։ Առաջին խաչակրաց արշավանքը սկսվեց Կիլիկյան Հայաստանի իշխան <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%B6_%D4%B1" title="Կոստանդին Ա">Կոստանդինի</a> գահակալման շրջանում, և Կոնստանդինը տեսավ հնարավորություն խաչակիրների միջոցով պաշտպանել երկիրը սելջուկ-թուրքերի և <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Բյուզանդիա">Բյուզանդիայի</a> հարձակումներից։ Աստիճանաբար հզորացող Ռուբինյան իշխանների համար խաչակիրների հետ դաշինքը, առնվազն առաջին մի քանի տասնամյակներում, կարևոր նշանակություն ուներ։ Հենց խաչակիրների շնորհիվ թուլացավ Իկոնիայի սելջուկյան սուլթանությունը և այլ մուսուլմանական ամիրայություններ, ինչը հնարավորություն տվեց <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect mw-disambig" title="Կիլիկյան Հայաստան">Կիլիկյան Հայաստանին</a> գոյատևել։ Նիկիայի և Դորիլեումի ճակատամարտերում խաչակիրները ջախջախիչ հարված հասցրին սելջուկներին, դրանով իսկ երկար ժամանակով հեռացնելով սելջուկյան վտանգը հայկական կազմավորումներից և, անշուշտ, ցնծությամբ դիմավորվեցին ու օգնություն ստացան հայկական իշխանություններից<sup id="cite_ref-hpj.asj-oa.am_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-hpj.asj-oa.am-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Խաչակրաց արշավանքների շնորհիվ <a href="/wiki/%D4%BC%D6%87%D5%B8%D5%B6_%D4%B2" title="Լևոն Բ">Լևոն Բ</a> կարողացավ հռչակվել Կիլիկիայի Հայոց թագավոր։ Բացի դրանից, Կիլիկյան Հայաստանը Արևմտաեվրոպական պետությունների և հատկապես <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայի</a> կառավարման շատ գծեր վերցրեց և կիրառեց հենց Կիլիկիայում։ Շատ <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆրանսերեն</a> եզրույթներ մուտք գործեցին հայոց բառապաշար և որոշ չափով փոխարինեցին <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հայերեն">հայերեն</a> համապատասխան բառերը՝ օրինակ «մերսի»-«շնորհակալության» կամ «գուդստանբլ»-«սպարապետ»։ Խաչակիրների միջոցով մեծացավ առևտուրը հայերի և Վենետիկի, Պիզայի և Ջենովայի քաղաք-պետությունների միջև։ </p><p>Այդ համագործակցությունը օգուտ էր բերում երկու կողմերին էլ, այդ թվում խաչակիրներին։ Հայազգի զինվորի շնորհիվ երկարատև պաշարումից հետո խաչակիրները կարողացան գրավել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84" title="Անտիոք">Անտիոքը</a>։ Հայերը նաև ռազմական օգնություն էին ցուցաբերում խաչակիրներին. օրինակ բոլոր խաչակրաց պետություններում ծառայող հայազգի զինվորների թիվը հասնում էր 10.000-ի, որից 4.000-ը հեծալներ։ Խաչակիրները շատ տարրեր վերցրեցին նաև մեր ամրոցաշինությունից, օրինակ կլոր հատակագծով աշտարակները։ Այդպիսի ամրոցի վառ ապացույց է Ուելսի Կաերանաֆրոն ամրոցը, որի շինարարությունը սկսվել է <a href="/wiki/1283" title="1283">1283</a> թ., և կառուցված է նույն ոճով, ինչպիսին Էդվարդ Ա տեսել էր Սուրբ Երկրում, երբ մասնակցում էր խաչակրաց արշավանքներին<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Հայերը սերտ կապեր ունեին նաև հարևան Եդեսիայի կոմսության հետ, քանի որ այն գտնվում էր պատմական <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%81_%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D6%84" title="Հայոց Միջագետք">Հայոց Միջագետքի</a> տարածքում իսկ երբեմն էլ ներառում բուն <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D6%84" title="Մեծ Հայք">Մեծ Հայքից</a> որոշ տարածքներ, բնակչության մեծ մասն էլ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80" title="Հայեր">հայեր</a> էին։ <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Եդեսիայի կոմսություն">Եդեսիայի կոմսության</a> իշխանների մեծ մասը ամուսնանում էին Կիլիկիայի Հայոց պետության իշխանների դստրերի հետ։ Օրինակ Եդեսիայի կոմսության իշխան Յոսկելին Ա ամուսնացավ իշխան Կոնստանդին Ա-ի աղջկա հետ, իսկ Երուսաղեմի թագավորության առաջին թագուհին դարձյալ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5" class="mw-redirect" title="Հայ">հայ</a> էր։ Նույնիսկ ծրագիր էր մշակվել հայկական զորք բերել <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Երուսաղեմի թագավորություն">Երուսաղեմի թագավորություն</a>` զինուժի պակասի պատճառով։ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն">Կիլիկիայի Հայկական Թագավորությունը</a> վերջին քրիստոնյա պետությունն էր ողջ մուսուլման Մերձավոր Արևելքում; նրան երբեմն անվանում էին «քրիստոնյա կղզի մուսուլմանական ծովում»։ Եվ իզուր չէ նկատել իր ճառում հայերի օգնությունը խաչակիրներին <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%BA" class="mw-redirect" title="Հռոմի Պապ">Հռոմի Պապ</a> Գրիգոր XIII-ը. </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td> <td>Բոլոր ժողովուրդների մեջ պետք է նշել հատկապես հայերի ցույց տված օգնությունը քրիստոնյա եկեղեցուն, թե ինչպես այն ժամանակներում, երբ քրիստոնյա իշխանները գնում էին ետ գրավելու Սուրբ Երկիրը, ոչ մի ժողովուրդ ինչպես հայերը չէին օգնում քրիստոնյաներին. նրանք ապահովում էին խաչակիրներին ձիերով, ուտելիքով և ուղեկցում անծանոթ վայրերով։ Հայերը աջակցում էին այդ զինվորներին մեծագույն քաջությամբ և հավատարմությամբ Սուրբ Պատերազմների ընթացքում։ </td> <td valign="bottom"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <p>Սակայն երբ խաչակիրները հաստատվեցին ու ստեղծեցին իրենց պետական միավորները, նրանք դարձան վտանգ հայկական փոքրիկ իշխանությունների համար։ Գրեթե ամբողջ Դաշտային Կիլիկիան ու Եփրատացվոց աշխարհի հայաբնակ տարածքները երկար ժամանակ մնացին Անտիոքի իշխանության ու Եդեսիայի կոմսության տիրապետության տակ։ Բացի դրանից խաչակիրները կարճ ժամանակում վերացրին ու տիրացան հայկական մի քանի փոքր իշխանությունների տիրույթներին<sup id="cite_ref-hpj.asj-oa.am_32-2" class="reference"><a href="#cite_note-hpj.asj-oa.am-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Խաչակրաց_արշավանքների_կառուցվածք"><span id=".D4.BD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.AF.D5.A1.D5.BC.D5.B8.D6.82.D6.81.D5.BE.D5.A1.D5.AE.D6.84"></span>Խաչակրաց արշավանքների կառուցվածք</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=43" title="Խմբագրել բաժինը. Խաչակրաց արշավանքների կառուցվածք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=43" title="Edit section's source code: Խաչակրաց արշավանքների կառուցվածք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Զորքերի_տեղաշարժ_ու_ռազմամթերք"><span id=".D4.B6.D5.B8.D6.80.D6.84.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.BF.D5.A5.D5.B2.D5.A1.D5.B7.D5.A1.D6.80.D5.AA_.D5.B8.D6.82_.D5.BC.D5.A1.D5.A6.D5.B4.D5.A1.D5.B4.D5.A9.D5.A5.D6.80.D6.84"></span>Զորքերի տեղաշարժ ու ռազմամթերք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=44" title="Խմբագրել բաժինը. Զորքերի տեղաշարժ ու ռազմամթերք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=44" title="Edit section's source code: Զորքերի տեղաշարժ ու ռազմամթերք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Առաջին երկու խաչակրաց արշավանքների ընթացքում խաչակիրները ճանապարհորդում էին ցամաքով՝ Բյուզանդական կայսրության տարածքով։ Կայսրը կառուցել տվեց առևտրի կետեր խաչակիրների ճանապարհի երկայնքով<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սակայն խաչակիրները չէին կարողանում վճարել բյուզանդացիների առաջարկած գները։ <a href="/wiki/%D5%93%D5%B8%D6%84%D6%80_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Փոքր Ասիա">Փոքր Ասիայի</a> համար նրանք պատրաստում էին քսանօրյա ոտելիքի և ջրի պաշարներ։ Սակայն թուրքերի հարձակումներն ու չորային պայմանները ստիպեցին Երրորդ խաչակրաց արշավանքի առաջնորդներից երկուսին ընտրել ծովային ուղին։ Ծովային ուղին ունի երկար պատմություն։ <a href="/wiki/XI_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XI դար">XI դարի</a> ընթացքում անգլիացիներն ու վիկինգները մինչ հասնելը Սուրբ Երկիր, որոշ ժամանակ մնում էին Պիրենինյան թերակղզում։ Հետաքրքիր է, որ Երկրորդ խաչակրաց արշավանքի միակ հաջողությունը <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D5%B6" title="Լիսաբոն">Լիսաբոնի</a> ազատագրումն էր։ Արդեն <a href="/wiki/XII_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XII դար">XII դարի</a> վերջում իտալական քաղաք-պետություններ Ջենովան, Պիզան ու Վենետիկը սկսեցին ապահովել խաչակիրներին և ուխտավորներին նավերով։ Երրորդ խաչակրաց արշավանքի ընթացքում Ջենովայի նավերով տեղափոխվեցին Իտալիայից Սուրբ Երկիր Ֆրանսիայի արքայի 650 ասպետ և 1300 հեծյալ։ Խաչակիրների միջոցով զարգացավ առևտուրը։ Իտալական նավերը ոչ միայն նրանց էին տեղափոխում, այլև բերում էին մետաքս և համեմունքներ դեպի Եվրոպա։ Գերիշխանության համար մրցակցում էին Վենետիկն ու Ջենովան։ Չորրորդ խաչակրաց արշավանքի հետևանքով խաչակիրները գրավեցին <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլիսը</a> և Վենետիկի դրդմամբ աքսորեցին բյուզանդական հողերից ջենովացիներին։ Ջենովան էլ իր հերթին աջակցեց նախկին կայսր Միքայել VIII-ին, ով էլ Կոստանդնուպոլիսը ազատագրելուց հետո արտոնություններ շնորհեց իր դաշնակիցներին<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Խաչակիրների նորաստեղծ պետություններն ամրապնդելու, ինչպես նաև Սուրբ երկիր ժամանող ուխտավորների անվտանգությունն ապահովելու և կարիքավորների խնամքը հոգալու նպատակով խաչակրաց առաջին արշավանքից հետո պապական իշխանության հովանավորությամբ ստեղծվեցին վանական բնույթի մի շարք կազմակերպություններ՝ ռազմա-վանական կամ հոգևոր-ասպետական միաբանություններ կամ օրդեններ։ </p><p>Խաչակիրներից Տաճարականների միաբանությունը հիմք դրեց բանկային համակարգին. նրանք Սիրիայում վերցնելով տվյալ անձի գումարը, նրան տալիս էին փաստաթուղթ, որով էլ նա Երուսաղեմում կարող էր այն ետ ստանալ<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Իսլամ_ու_խաչակիրներ"><span id=".D4.BB.D5.BD.D5.AC.D5.A1.D5.B4_.D5.B8.D6.82_.D5.AD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D5.AB.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Իսլամ ու խաչակիրներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=45" title="Խմբագրել բաժինը. Իսլամ ու խաչակիրներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=45" title="Edit section's source code: Իսլամ ու խաչակիրներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/XI_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XI դար">XI դարի</a> վերջում ջիհադը կամ սրբազան պատերազմը կորցրել էր իր նշանակությունը մուսուլմանների շրջանում. խաչակիրները տարածքներ էին գրավում նրանցից ու վերացնում նրանց իրավունքները, ինչպես իրենք էին վարվել քրիստոնյաների հետ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Սիցիլիա">Սիցիլիայում</a><sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Մորիսսոն,_էջ`_119_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-Մորիսսոն,_էջ`_119-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Սակայն խաչակրաց արշավանքները սկսեցին միավորել մուսուլմաններին և դրդեցին նրանց ջիհադի՝ սրբազան պատերազմի։ Դրա վառ օրինակ կարող է հանդիսանալ <a href="/wiki/XIII_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XIII դար">XIII դարի</a> կեսերին <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսում</a> միավորված մուսուլմանական պետության ստեղծումը։ Այդ պետությունը ցանկանում էր վերացնել և քրիստոնյաներին, և հրեաներին, և մոնղոլներին՝ վախենալով նրանց դաշնակցությունից<sup id="cite_ref-Մորիսսոն,_էջ`_119_57-1" class="reference"><a href="#cite_note-Մորիսսոն,_էջ`_119-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Խաչակրաց_արշավանքների_ժամանակացույց"><span id=".D4.BD.D5.A1.D5.B9.D5.A1.D5.AF.D6.80.D5.A1.D6.81_.D5.A1.D6.80.D5.B7.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.AA.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D6.81.D5.B8.D6.82.D5.B5.D6.81"></span>Խաչակրաց արշավանքների ժամանակացույց</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=46" title="Խմբագրել բաժինը. Խաչակրաց արշավանքների ժամանակացույց" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=46" title="Edit section's source code: Խաչակրաց արշավանքների ժամանակացույց"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable sortable" style="text-align:right"> <tbody><tr> <th>N</th> <th>Թվականը</th> <th>Խաչակրաց արշավանքը </th></tr> <tr> <td align="left">1 </td> <td align="left">1096 - 1099</td> <td>Գյուղացիների արշավանք, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Առաջին խաչակրաց արշավանք">Առաջին խաչակրաց արշավանք</a>-Սուրբ Երկրի ազատագրում </td></tr> <tr> <td align="left">2 </td> <td align="left">1147 -1149</td> <td>Խաչակիրները պատրաստվում են հարձակվել <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BD" title="Դամասկոս">Դամասկոսի</a> վրա։ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Երկրորդ խաչակրաց արշավանք">Երկրորդ խաչակրաց արշավանք</a> </td></tr> <tr> <td align="left">3 </td> <td align="left">1187 -1192</td> <td><a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Երրորդ խաչակրաց արշավանք">Երրորդ խաչակրաց արշավանք</a>-խաղաղության պայմանագրի կնքում <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%B0_%D5%A1%D5%A4_%D4%B4%D5%AB%D5%B6" class="mw-redirect" title="Սալահ ադ Դին">Սալահ ադ Դինի</a> հետ </td></tr> <tr> <td align="left">4 </td> <td align="left">1202 -1204</td> <td><a href="/wiki/%D5%89%D5%B8%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Չորրորդ խաչակրաց արշավանք">Չորրորդ խաչակրաց արշավանք</a>-Կոստանդնուպոլսի գրավում, Բյուզանդական կայսրության գոյատևման ժամանակավոր դադարեցում </td></tr> <tr> <td align="left">5 </td> <td align="left">1212</td> <td><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Մանուկների խաչակրաց արշավանք">Մանուկների խաչակրաց արշավանք</a> </td></tr> <tr> <td align="left">6 </td> <td align="left">1217 - 1221</td> <td><a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Հինգերորդ խաչակրաց արշավանք">Հինգերորդ խաչակրաց արշավանք</a> </td></tr> <tr> <td align="left">7 </td> <td align="left">1228 - 1229</td> <td><a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D6%81%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Վեցերորդ խաչակրաց արշավանք">Վեցերորդ խաչակրաց արշավանք</a> </td></tr> <tr> <td align="left">8 </td> <td align="left">1248 - 1254</td> <td><a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Յոթերորդ խաչակրաց արշավանք">Յոթերորդ խաչակրաց արշավանք</a> </td></tr> <tr> <td align="left">9 </td> <td align="left">1270</td> <td><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Ութերորդ խաչակրաց արշավանք">Ութերորդ խաչակրաց արշավանք</a> </td></tr> <tr> <td align="left">10 </td> <td align="left">1271 - 1272</td> <td><a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" class="mw-redirect" title="Իններորդ խաչակրաց արշավանք">Իններորդ խաչակրաց արշավանք</a> </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=47" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=47" title="Edit section's source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Պապիկյան Ս., Հայերը և խաչակիրները, «ՀԱ», 1960-1965</li> <li>Заборов М. А., Крестовые походы, Москва, 1956</li> <li>Laurent J., Les croises l'Arme՛nie</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտաքին_հղումներ"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.BF.D5.A1.D6.84.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Արտաքին հղումներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=48" title="Խմբագրել բաժինը. Արտաքին հղումներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=48" title="Edit section's source code: Արտաքին հղումներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1218">Խաչակրաց արշավանքներ, ՀՀՀ</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140413181706/http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1218">Արխիվացված</a> 2014-04-13 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://armenianhouse.org/zulalyan/european-authors/1.html">Մանվել Զուլալյան Հայ Ժողովրդի XIII-XVIII դարերի պատմության հարցերը ըստ եվրոպացի հեղինակների</a></li> <li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://istoriya.info">«Արևելք-Արևմուտք. Մեծ հակամարտությունը»</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/618nBVRxJ?url=http://istoriya.info/">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 15-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84-%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84.+%D5%84%D5%A5%D5%AE+%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8&rft_id=http%3A%2F%2Fistoriya.info&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span> <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.the-orb.net/encyclop/religion/crusades/crusade.html">Խաչակրաց արշավանքներ</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131206053422/http://www.the-orb.net/encyclop/religion/crusades/crusade.html">Արխիվացված</a> 2013-12-06 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.templiers.info/web/crusades.php">Խաչակրաց արշավանքները</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120730064553/http://www.templiers.info/web/crusades.php">Արխիվացված</a> 2012-07-30 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> «Տաճարականների միաբանություն» կայքում <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.anm.am/index.php?view=weblink&catid=85%3A2011-03-04-13-24-21&id=8%3A2011-03-04-19-29-19&option=com_weblinks&Itemid=114">Լևոն Տեր-Պետրոսյան, «Խաչակիրները և Հայերը»(հատոր Ա)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=49" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=49" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width" style="column-width: 30em;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-OHC-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-OHC_1-0">1,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-OHC_1-1">1,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Ռայլի-Սմիթ, Ջոնաթան. <i>Խաչակրաց արշավանքների Օքսֆորդյան Պատմություն</i> Նյու Յորք. Oxford University Press, 1999. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0192853643" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-19-285364-3</a>. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-TFC-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-TFC_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Ռայլի-Սմիթ, Ջոնաթան. <i>Առաջին խաչակիրները, 1095–1131</i> Cambridge University Press, 1998. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0521646030" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-521-64603-0</a>. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFՀալսալլ" class="citation web cs1">Հալսալլ, Պաուլ (1997 թ․ դեկտեմբեր). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090526054724/http://www.fordham.edu/halsall/source/1228frederick2.html">«Ֆիլիպ դե Նովար. <i>Les Gestes des Ciprois</i>, Ֆրեդերիկ Բ-ի խաչակիրները, 1228–29»</a>. <i>Medieval Sourcebook</i>. Ֆորդհամի համալսարան. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/source/1228frederick2.html">օրիգինալից</a> 2009 թ․ մայիսի 26-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 8-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Medieval+Sourcebook&rft.atitle=%D5%96%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BA+%D5%A4%D5%A5+%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%A1%D6%80.+Les+Gestes+des+Ciprois%2C+%D5%96%D6%80%D5%A5%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF+%D4%B2-%D5%AB+%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8%2C+1228%E2%80%9329&rft.aulast=%D5%80%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D5%AC%D5%AC&rft.aufirst=%D5%8A%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%AC&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fordham.edu%2Fhalsall%2Fsource%2F1228frederick2.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span>-"Գրիգոր IX-ը բանադրել էր Ֆրեդերիկին վերջինիս՝ Սիցիլիան երկրորդ անգամ լքելուց առաջ։ "</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Ավետարանը Բոլոր Երկրներում, Մեթոդական Եպիսկոպոսական Միսսիոներական Հասարակություն, էջ՝ 262 <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFՇայ_Դ._Կոհեն" class="citation web cs1">Շայ Դ. Կոհեն. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/religion/why/legitimization.html">«Օրինականացումը Կոնստանդիանոսի օրոք»</a>. PBS<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2007 թ․ օգոստոսի 11–ին-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%95%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A8+%D4%BF%D5%B8%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%AB+%D6%85%D6%80%D5%B8%D6%84&rft.pub=PBS&rft.au=%D5%87%D5%A1%D5%B5+%D4%B4.+%D4%BF%D5%B8%D5%B0%D5%A5%D5%B6&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pbs.org%2Fwgbh%2Fpages%2Ffrontline%2Fshows%2Freligion%2Fwhy%2Flegitimization.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mfa.gov.il/MFA/Facts+About+Israel/History/HISTORY-+Foreign+Domination.htm">Պատմություն. Օտար տիրապետություն <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></a>"</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Գոնեն, Ռիվկա, <i>Վիճելի սրբություն. հրեական, մուսուլման և քրիստոնյա հավակնությունները Երուսաղեմի նկատմամբ</i>, KTAV Publishing House, 2003, էջ՝ 77 <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Դենիս Պրինգլ. "Լատինական Արևելքի Ճարտարապետությունը" <i>Խաչակրաց արաշավանքների Օքսֆորդյան Պատմություն</i> աշխատությունում, խմբ. Ջոնաթան Ռայլի-Սմիթ (Նյու Յորք, Oxford University Press, 1999) 157 <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Մադդեն, էջ՝ 5 <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Մադդեն, էջ՝ 8 <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140910050947/http://www.fordham.edu/halsall/eastasia/romchin1.html">«Չինական գրավոր աղբյուրները Հռոմի, Բյուզանդիայի և Մերձավոր Արևելքի մասին, մոտ մ.թ.ա. 91 – մ.թ. 1643 թվականներ»</a>. Fordham.edu. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/eastasia/romchin1.html">օրիգինալից</a> 2014 թ․ սեպտեմբերի 10-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 18-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80+%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8+%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%AB%2C+%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB+%D6%87+%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80+%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84%D5%AB+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6%2C+%D5%B4%D5%B8%D5%BF+%D5%B4.%D5%A9.%D5%A1.+91+%E2%80%93+%D5%B4.%D5%A9.+1643+%D5%A9%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&rft.pub=Fordham.edu&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fordham.edu%2Fhalsall%2Feastasia%2Fromchin1.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-ce-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ce_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Wikisource-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/18px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span> <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/en:Catholic_Encyclopedia_(1913)/Crusades" class="extiw" title="s:en:Catholic Encyclopedia (1913)/Crusades">«Խաչակրաց արշավանքները»</a> 1913 թ-ի <i>Կաթոլիկ Հանրագիտարան</i>ում: <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/source/urban2-5vers.html#Fulcher">Ֆուլչեր</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/19981201070315/http://www.fordham.edu/halsall/source/urban2-5vers.html#Fulcher">Արխիվացված</a> 1998-12-01 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Միջնադարյան սկզբնաղբյուր. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Համաշխարհային պատմություն-Միջին դարեր, հեղինակ Հարությունյան, Նազարյան, էջ 53</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Տիերման, Քրիստոֆեր. <i>Աստծո Պատերազմը. Խաչակրաց արշավանքների Նոր Պատմություն</i>, 2006. էջեր` 106–124 <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Բարբարա Տուչման. <i>Հեռավոր Հայելի</i>. Ալֆրեդ Ա. Կնոպֆ, (օգոստոս, 1978) 279. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0394400267" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-394-40026-7</a>. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-Gabrieli-1984-17"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Gabrieli-1984_17-0">17,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Gabrieli-1984_17-1">17,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Խաչակրաց արշավանքերի արաբական աղբյուրները, թարգմ. Ֆ. Գաբրիելիի, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոն</a>, 1984.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Տիերման, էջեր` 146–153</span> </li> <li id="cite_note-accessed_February_17,_2008-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-accessed_February_17,_2008_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Տրումբուր, Ջոհն. “Խաչակրաց արշավանքներ.” Իսլամական աշխարհի օքսֆորդյան հանրագիտարան, <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.oxfordislamicstudies.com/article">http://www.oxfordislamicstudies.com/article</a> (փետրվարի 17, 2008). <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">«Խաչակրաց արշավանքներ, դրդապատճառներ և հետևանքներ» <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆր.</a>՝ <span lang="fr">Les Croisades, origines et consequences</span>, էջ` 62, Կլոդ Լեբեդել, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/2737341361" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 2-7373-4136-1</a> <span title="ֆրանսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ֆր.)</span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Բենջամին Զ. Քեդար, "Ֆրանկական Լևանտի մուսուլման հպատակները", 2002, էջ` 244</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Իբն Ալ-Քալանիսի աշխատություն, թարգմանությունը Ա. Ռ. Գիբբի (Լոնդոն։ Luzac & Co., 1932). <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-oxfordislamicstudies.com-23"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-oxfordislamicstudies.com_23-0">23,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-oxfordislamicstudies.com_23-1">23,1</a></sup></span> <span class="reference-text">«Խաչակրաց արշավանքները» իսլամական աշխարհում. անցյալ և ներկա, Oxford Islamic Studies Online, <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.oxfordislamicstudies.com/article">http://www.oxfordislamicstudies.com/article</a> (փետրվարի 17,, 2008). <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Նորման Հուսլեյ, էջ` 42</span> </li> <li id="cite_note-lewis-25"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-0">25,00</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-1">25,01</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-2">25,02</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-3">25,03</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-4">25,04</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-5">25,05</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-6">25,06</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-7">25,07</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-8">25,08</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-9">25,09</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lewis_25-10">25,10</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFԼյուիս_Արչիբալդ" class="citation book cs1">Լյուիս Արչիբալդ (1988 թ․ հունվար). <i>Քոչվորներն ու խաչակիրները. 1000–1368 թթ</i>. Indiana University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9780253206527" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9780253206527"><bdi>9780253206527</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D5%94%D5%B8%D5%B9%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B6+%D5%B8%D6%82+%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8.+1000%E2%80%931368+%D5%A9%D5%A9.&rft.pub=Indiana+University+Press&rft.isbn=9780253206527&rft.au=%D4%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AB%D5%BD+%D4%B1%D6%80%D5%B9%D5%AB%D5%A2%D5%A1%D5%AC%D5%A4&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Վիլլեգաս-Արիստիզնբալ, Լ. (2009), "Անգլո-նորմանական ներդրումը Տորտոսայի նվաճման գործում, 1148–1180 թթ.", <i>Խաչակրաց արշավանքներ</i> 8, էջեր` 63–129</span> </li> <li id="cite_note-CathEnc-27"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CathEnc_27-0">27,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CathEnc_27-1">27,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><i>Խաչակրաց արշավանքներ</i>ը <i>Նոր Կաթոլիկ Հանրագիտարանում</i>, Նյու Յորք. McGraw-Hill Book Company, 1966, հատոր` IV, էջ` 508.<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.newadvent.org/cathen/04543c.htm">[1]</a> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFԲահա_ադ-Դին_իբն_Շադդադ2002" class="citation book cs1">Բահա ադ-Դին իբն Շադդադ (2002). <i>Սալադին եզակի և հաջողված պատմությունը</i>. Ռիչարդս, Դ. Ս. (թարգմ.). Ashgate. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-7546-3381-5" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-7546-3381-5"><bdi>978-0-7546-3381-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D5%8D%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B6+%D5%A5%D5%A6%D5%A1%D5%AF%D5%AB+%D6%87+%D5%B0%D5%A1%D5%BB%D5%B8%D5%B2%D5%BE%D5%A1%D5%AE+%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8&rft.pub=Ashgate&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-7546-3381-5&rft.au=%D4%B2%D5%A1%D5%B0%D5%A1+%D5%A1%D5%A4-%D4%B4%D5%AB%D5%B6+%D5%AB%D5%A2%D5%B6+%D5%87%D5%A1%D5%A4%D5%A4%D5%A1%D5%A4&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/144695/Crusades/25607/The-Crusader-states-to-1187">Խաչակրաց պետությունները</a>". Բրիտանիկա Հանրագիտարան. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">Համաշխարհային պատմություն-Միջին դարեր, հեղինակ Հարությունյան, Նազարյան, էջ 60</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Հալլամ, Էլիզաբեթ. Խաչակրաց արշավանքներ. Քրիստոնյաների և Մուսուլմանների Պատերազմների Ականատեսներ. Լոնդոն. Weidenfeld and Nicolson, 1989. էջեր` 155–155. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-hpj.asj-oa.am-32"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-hpj.asj-oa.am_32-0">32,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-hpj.asj-oa.am_32-1">32,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-hpj.asj-oa.am_32-2">32,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180329082255/http://hpj.asj-oa.am/2760/1/2010-1(114).pdf">«Վահան Տեր–Ղևոնդյան, Կիլիկյան Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը XII դարի վերջին»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hpj.asj-oa.am/2760/1/2010-1%28114%29.pdf">օրիգինալից</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> 2018 թ․ մարտի 29-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 7-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%8E%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6+%D5%8F%D5%A5%D6%80%E2%80%93%D5%82%D6%87%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B5%D5%A1%D5%B6%2C+%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6+%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6+%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8+XII+%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%AB+%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6&rft_id=http%3A%2F%2Fhpj.asj-oa.am%2F2760%2F1%2F2010-1%2528114%2529.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Համաշխարհային պատմություն-Միջին դարեր, հեղինակ Հարությունյան, Նազարյան, էջ 61</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.time.com/time/magazine/article/0,">9171, 897752-1, 00.html «Մաքուրների» ջարդերը</a><span style="font-size:85%; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d)">(չաշխատող հղում)</span>.". ապրիլի 28, 1961. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/144695/Crusades/235534/Crusades-of-the-13th-century">13-րդ դարի Խաչակրաց արշավանքները</a>. Բրիտանիկա հանրագիտարան. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Հերոլդ Լամբ, Խաչակրաց արշավանքներ, Նյու Յորք, 1931 էջ` 310–311. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Խաչակրաց արշավանքների Դորի պատկերազարդումները, Գուստավ Դոր</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Asia/Armenia/_Texts/KURARM/30*.html">Հեթում Բ (1289‑1297)</a> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080312192642/http://www.historynet.com/wars_conflicts/ancient_medieval_wars/3028006.html?showAll=y&c=y">«Երրորդ խաչակրաց արշավանք. Ակրայի պաշարում»</a>. Historynet.com. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historynet.com/wars_conflicts/ancient_medieval_wars/3028006.html?showAll=y&c=y">օրիգինալից</a> 2008 թ․ մարտի 12-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 18-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D4%B5%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4+%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84.+%D4%B1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB+%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&rft.pub=Historynet.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.historynet.com%2Fwars_conflicts%2Fancient_medieval_wars%2F3028006.html%3FshowAll%3Dy%26c%3Dy&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-Крестовые_походы._Часть_IV._Эпилог_Падение_власти_крестоносцев_на_Востоке-40"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Крестовые_походы._Часть_IV._Эпилог_Падение_власти_крестоносцев_на_Востоке_40-0">40,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Крестовые_походы._Часть_IV._Эпилог_Падение_власти_крестоносцев_на_Востоке_40-1">40,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zhivulegko.ru/interesting/religiya/krestovye_pokhody_chast_iv_epilog/">Խաչակրաց արշավանքներ</a><span style="font-size:85%; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d)">(չաշխատող հղում)</span> <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://bse.sci-lib.com/article066187.html">[2]</a> <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20171024044614/http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/History/Usp_IstKr/08.php">[3]</a> <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></span> </li> <li id="cite_note-AC-43"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-AC_43-0">43,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-AC_43-1">43,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Ջոնաթան Ռայլի-Սմիթ, <i>Խաչակրաց արշավանքի ատլաս</i>, Նյու Յորք, 1990 թ. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0816021864" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8160-2186-4</a>. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text">Կոլբաբա, Տ. Մ., (2000), <i>Բյուզանդական ցուցակներ. լատինների սխալները</i> (Իլինոյսի համալսարան), քարոզիչները ճակատամարտերում էջ` 49ff. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text">Կանոն VII - Քաղկեդոնի Չորրորդ Տիեզերական Ժողով</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.angevin.org/first_crusade.htm/">Առաջին խաչակրաց արշավանք</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121025052902/http://www.angevin.org/first_crusade.htm">Արխիվացված</a> 2012-10-25 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Վասիլև, Ա. Ա., (1952) <i>Բյուզանդական կայսրության պատմություն. 2, Հատոր 2, </i>(University of Wisconsin Press), էջ` 457</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">Մանվել Զուլալյան «Հայ Ժողովրդի Պատմության Հարցերը Ըստ Եվրոպայի Հեղինակների 13-18-րդ դարեր» Գիրք Ա, էջ` 9-10</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.omni.lt/?i$9359_70693$z_373522">Թոմաս Բարանաուսկաս. <i>Prūsų sukilimas-prarasta galimybė sukurti kitokią Lietuvą</i> (Պրուսական ապստամբություն-այլ Լիտվա ստեղծելու կորցրած հնարավորությունը). սեպտեմբերի 20, 2006</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090815040012/http://www.omni.lt/?i$9359_70693$z_373522">Արխիվացված</a> 2009-08-15 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> <span title="լիտվերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(լիտվ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/639735/Wend">Վենդ (ազգ)</a>. Բրիտանիկա հանրագիտարան. <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text">Ջոզեֆ Ռիս Սթրեյեր (1992). "<i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=lskGFVtySXsC&pg=PA143&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false">Ալբիգենսյան արշավանքը</a></i>". University of Michigan Press. էջ`143. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0472064762" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-472-06476-2</a> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110511075606/http://uktv.co.uk/blighty/listing/aid/582330">«Կերնարֆոն ամրոցը»</a>. Uktv.co.uk. 2007 թ․ մարտի 12. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://uktv.co.uk/blighty/listing/aid/582330">օրիգինալից</a> 2011 թ․ մայիսի 11-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 18-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D4%BF%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%A1%D6%80%D6%86%D5%B8%D5%B6+%D5%A1%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%81%D5%A8&rft.pub=Uktv.co.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fuktv.co.uk%2Fblighty%2Flisting%2Faid%2F582330&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81+%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span> <span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text">Մորիսսոն, էջ` 82</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text">Միշել Բալարդ, Ճենովայի հանրապետություն, Encyclopaedia Universalis, DVD, 2007</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text">Մորիսսոն, էջ` 85</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text">Մորիսսոն, էջ` 118</span> </li> <li id="cite_note-Մորիսսոն,_էջ`_119-57"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Մորիսսոն,_էջ`_119_57-0">57,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Մորիսսոն,_էջ`_119_57-1">57,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Մորիսսոն, էջ` 119</span> </li> </ol></div> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="#eaecf0"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կաղապար:Խաչակրաց արշավանքներ"><span title="Դիտել կաղապարը" style="#eaecf0;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապարի քննարկում:Խաչակրաց արշավանքներ (դեռ գրված չէ)"><span title="Քննարկել կաղապարը" style="#eaecf0;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style="#eaecf0;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%"><a class="mw-selflink selflink">Խաչակրաց արշավանքներ</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="#eaecf0;text-align:left; background:;">11-րդ դար</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D5%B6%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1" title="Ռեկոնկիստա">Ռեկոնկիստա</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Սարդինական արշավանք">Սարդինական</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B0%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84_(1087)" title="Մահդիայի արշավանք (1087)">Մահդիայի</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Գյուղացիների արշավանք">Գյուղացիների</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց առաջին արշավանք"><b>Առաջին</b></a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="9" style="width:0%;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Blason_ville_fr_Villejust_(Essonne).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Blason_ville_fr_Villejust_%28Essonne%29.svg/110px-Blason_ville_fr_Villejust_%28Essonne%29.svg.png" decoding="async" width="110" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Blason_ville_fr_Villejust_%28Essonne%29.svg/165px-Blason_ville_fr_Villejust_%28Essonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Blason_ville_fr_Villejust_%28Essonne%29.svg/220px-Blason_ville_fr_Villejust_%28Essonne%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="#eaecf0;text-align:left; background:;">12-րդ դար</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84_(1101)" title="Խաչակրաց արշավանք (1101)">1101</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հյուսիսային խաչակրաց արշավանքներ (դեռ գրված չէ)">Հյուսիսային խաչակրաց արշավանքներ</a> (<a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AC%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սլավոնական խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Սլավոնական</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%AB%D5%BE%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լիվոնյան խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Լիվոնյան</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պրուսական խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Պրուսական</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Նորվեգական խաչակրաց արշավանք">Նորվեգական</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բալեարյան խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Բալեարյան</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վենետիկյան խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Վենետիկյան</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց երկրորդ արշավանք"><b>Երկրորդ</b></a></li> <li>Շվեդական (<a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շվեդական առաջին արշավանք (դեռ գրված չէ)">Առաջին</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Շվեդական երկրորդ արշավանք">Երկրորդ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A5%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շվեդական երրորդ արշավանք (դեռ գրված չէ)">Երրորդ</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A5%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց երրորդ արշավանք"><b>Երրորդ</b></a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84_(1197)" title="Խաչակրաց արշավանք (1197)">1197</a></li></ul> </div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="#eaecf0;text-align:left; background:;">13-րդ դար</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%B9%D5%B8%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց չորրորդ արշավանք"><b>Չորրորդ</b></a></li> <li><a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A2%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Ալբիգոյան խաչակրաց արշավանք">Ալբիգոյան</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Մանուկների խաչակրաց արշավանք">Մանուկների</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%B0%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց հինգերորդ արշավանք"><b>Հինգերորդ</b></a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց վեցերորդ արշավանք"><b>Վեցերորդ</b></a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%B5%D5%B8%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց յոթերորդ արշավանք"><b>Յոթերորդ</b></a></li> <li><a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84_(1251)" title="Հովվական խաչակրաց արշավանք (1251)">Հովվական</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց ութերորդ արշավանք"><b>Ութերորդ</b></a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%AB%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց իններորդ արշավանք">Իններորդ</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Արագոնի խաչակրաց արշավանք">Արագոնի</a></li></ul> </div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="#eaecf0;text-align:left; background:;">14-րդ դար</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84_(1320)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հովվական խաչակրաց արշավանք (1320) (դեռ գրված չէ)">Հովվական</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%B6%D5%B4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BC%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Զմյուռնիայի խաչակրաց արշավանքներ">Զմյուռնիայի</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանդրիայի խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Ալեքսանդրիայի</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սավոյան խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Սավոյան</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A5%D5%BD%D5%BA%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դեսպենսերի խաչակրաց արշավանք (դեռ գրված չէ)">Դեսպենսերի</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%B0%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84_(1390)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մահդիայի արշավանք (1390) (դեռ գրված չէ)">Մահդիայի</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" class="mw-redirect" title="Նիկոպոլիսի ճակատամարտ">Նիկոպոլիսի</a></li></ul> </div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="#eaecf0;text-align:left; background:;">15-րդ դար</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հուսյան պատերազմներ (դեռ գրված չէ)">Հուսյան</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Վառնայի խաչակրաց արշավանք">Վառնայի</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%AA%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6_%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1_(1480-1481)" title="Օսմանցիների ներխուժումն Իտալիա (1480-1481)">Օտրանտո</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1_%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կաղապար:Քրիստոնյա պետություններ Միջնադարում"><span title="Դիտել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1_%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապարի քննարկում:Քրիստոնյա պետություններ Միջնադարում (դեռ գրված չէ)"><span title="Քննարկել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1_%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%">Միջնադարի քրիստոնյա պետություններ Մերձավոր Արևելքում</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center">Խաչակրաց պետությունները</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Երուսաղեմի թագավորություն">Երուսաղեմի թագավորություն</a>  • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%AB_%D5%A4%D6%84%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Անտիոքի դքսություն">Անտիոքի դքսություն</a>  • <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Եդեսիայի կոմսություն">Եդեսիայի կոմսություն</a>  • <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%AB%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AB_%D5%AF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Տրիպոլիի կոմսություն">Տրիպոլիի կոմսություն</a>  • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%BA%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կիպրոսի թագավորություն">Կիպրոսի թագավորություն</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center">Այլ քրիստոնյա պետություններ</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն">Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="Կաղապար:Միջնադար"><span title="Դիտել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="Կաղապարի քննարկում:Միջնադար"><span title="Քննարկել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="Միջնադար">Միջնադար</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B2_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="Վաղ միջնադար">Վաղ միջնադար</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Սասանյան Իրան">Սասանյան Իրան</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեության տարածում (դեռ գրված չէ)">Քրիստոնեության տարածում</a> • <a href="/wiki/%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D4%B3%D5%A1%D5%B2%D5%A9" class="mw-redirect" title="Ժողովուրդների Մեծ Գաղթ">Ժողովուրդների Մեծ Գաղթ</a> • <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բյուզանդական կայսրություն">Բյուզանդական կայսրություն</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%B4%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Արևմտյան Հռոմեական կայսրություն">Արևմտյան Հռոմեական կայսրություն</a> • <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A6%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Մարզպանական Հայաստան">Մարզպանական Հայաստան</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%B4%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իսլամի տարածում (դեռ գրված չէ)">Իսլամի տարածում</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Արաբական խալիֆայություն">Արաբական խալիֆայություն</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B2%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Առաջին Բուլղարական կայսրություն (դեռ գրված չէ)">Առաջին Բուլղարական կայսրություն</a> • <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ֆրանկական թագավորություն">Ֆրանկական թագավորություն</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆրանկական կայսրություն (դեռ գրված չէ)">Ֆրանկական կայսրություն</a> • <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%81_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Բագրատունյաց Հայաստան">Բագրատունյաց Հայաստան</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6_(%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խորվաթիայի թագավորություն (միջնադար) (դեռ գրված չէ)">Խորվաթիայի թագավորություն</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%B8-%D5%BD%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անգլո-սաքսոնյան Անգլիա (դեռ գրված չէ)">Անգլո-սաքսոնյան Անգլիա</a> • <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6" title="Վիկինգների դարաշրջան">Վիկինգների դարաշրջան</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D6%87%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Կիևյան Ռուսիա">Կիևյան Ռուսիա</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%AE_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Զարգացած միջնադար (դեռ գրված չէ)">Զարգացած միջնադար</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%96%D5%A5%D5%B8%D5%A4%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%B4" class="mw-redirect" title="Ֆեոդալիզմ">Ֆեոդալիզմ</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Սրբազան Հռոմեական կայսրություն">Սրբազան Հռոմեական կայսրություն</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%B8%D6%82_%D5%BA%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քրիստոնեական եկեղեցու պառակտում (դեռ գրված չէ)">Քրիստոնեական եկեղեցու պառակտում</a> • <a class="mw-selflink selflink">Խաչակրաց արշավանքներ</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն">Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն</a> • <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Զաքարյան Հայաստան">Զաքարյան Հայաստան</a> • <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B2%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Երկրորդ Բուլղարական կայսրություն">Երկրորդ Բուլղարական կայսրություն</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Հայկական հարստություն">Հայկական հարստություն</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միջնադարյան Հնդկաստան (դեռ գրված չէ)">Միջնադարյան Հնդկաստան</a> • <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Միջնադարյան Չինաստան">Միջնադարյան Չինաստան</a> • <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%83%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Միջնադարյան Ճապոնիա">Միջնադարյան Ճապոնիա</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D5%B7_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուշ միջնադար (դեռ գրված չէ)">Ուշ միջնադար</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%B5%D5%A1_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Հարյուրամյա պատերազմ">Հարյուրամյա պատերազմ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC_%D6%87_%D5%BD%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF_%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալ և սպիտակ վարդերի պատերազմ (դեռ գրված չէ)">Ալ և սպիտակ վարդերի պատերազմ</a> • <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" title="Բուրգունդիա">Բուրգունդիա</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%BD%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կոստանդնուպոլսի անկում">Կոստանդնուպոլսի անկում</a> • <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84-%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect mw-disambig" title="Թուրք-պարսկական պատերազմներ">Թուրք-պարսկական պատերազմներ</a> • <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օսմանյան կայսրություն">Օսմանյան կայսրություն</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%86%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Սեֆյան Իրան">Սեֆյան Իրան</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Աշխարհագրական մեծ հայտնագործություններ">Աշխարհագրական մեծ հայտնագործություններ</a> • <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Վերածնունդ">Վերածնունդ</a> • <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B4%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Ռեֆորմացիա">Ռեֆորմացիա</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D5%A4%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիդեռլանդական հեղափոխություն (դեռ գրված չէ)">Նիդեռլանդական հեղափոխություն</a> • <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%A5%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%B5%D5%A1_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Երեսնամյա պատերազմ">Երեսնամյա պատերազմ</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background: #eaecf0;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A8_%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կաղապար:Խաչակիրների ճակատամարտերը Մերձավոր Արևելքում"><span title="Դիտել կաղապարը" style="background: #eaecf0;;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A8_%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կաղապարի քննարկում:Խաչակիրների ճակատամարտերը Մերձավոր Արևելքում"><span title="Քննարկել կաղապարը" style="background: #eaecf0;;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A8_%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style="background: #eaecf0;;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%"><a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A8_%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խաչակիրների ճակատամարտերը Մերձավոր Արևելքում (դեռ գրված չէ)">Խաչակիրների ճակատամարտերը Մերձավոր Արևելքում</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց առաջին արշավանք">Խաչակրաց առաջին արշավանք</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%94%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Քսերիգորդոնի պաշարում">Քսերիգորդոն</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%AB%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D5%BF%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ցիվետոտի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Ցիվետոտ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1097)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիկեայի պաշարում (1097) (դեռ գրված չէ)">Նիկեա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1097)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դորիլեայի ճակատամարտ (1097) (դեռ գրված չէ)">Դորիլեա (1)</a> <sup>1</sup> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Անտիոքի պաշարում">Անտիոք (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%AB%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Մաարրիի պաշարում">Մաարրի</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1099)" title="Երուսաղեմի պաշարում (1099)">Երուսաղեմ (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ասկալոնի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Ասկալոն (1)</a></span></div></td><td class="navbox-image" rowspan="19" style="width:0%;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Jagiello_z_Witoldem.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Jagiello_z_Witoldem.jpg/220px-Jagiello_z_Witoldem.jpg" decoding="async" width="220" height="287" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Jagiello_z_Witoldem.jpg/330px-Jagiello_z_Witoldem.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Jagiello_z_Witoldem.jpg/440px-Jagiello_z_Witoldem.jpg 2x" data-file-width="614" data-file-height="800" /></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;">Արշավանքների միջև</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մալաթիայի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Մալաթիա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%A6%D5%AB%D6%86%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մերզիֆոնի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Մերզիֆոն</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%B4%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1101)" title="Ռամլայի ճակատամարտ (1101)">Ռամլա (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%B4%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1102)" title="Ռամլայի ճակատամարտ (1102)">Ռամլա (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Հառանի ճակատամարտ">Հառան</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%AD%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արտախի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Արտախ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%B4%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1105)" title="Ռամլայի ճակատամարտ (1105)">Ռամլա (3)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D6%80%D5%AB%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1102-1109)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տրիպոլիի ճակատամարտ (1102-1109) (դեռ գրված չէ)">Տրիպոլի (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%A4%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Սիդոնի պաշարում">Սիդոն</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%A1%D5%B5%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1111)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շայզարի ճակատամարտ (1111) (դեռ գրված չէ)">Շայզար (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC-%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալ-Սաննաբրի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Ալ-Սաննաբր</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սարմինի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Սարմին</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B8%D5%BF_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Արյունոտ դաշտի ճակատամարտ">Արյունոտ դաշտ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%A2%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հաբի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Հաբ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%85%D5%AB%D5%A2%D5%B6%D5%A5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Յիբնեի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Յիբնե</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%A6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Ազազի ճակատամարտ">Ազազ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BB_%D5%A1%D5%AC-%D5%8D%D5%A1%D6%86%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1126)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարջ ալ-Սաֆարի ճակատամարտ (1126) (դեռ գրված չէ)">Մարջ ալ-Սաֆար</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բաարինի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Բաարին</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%A1%D5%B5%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շայզարի պաշարում (դեռ գրված չէ)">Շայզար (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եդեսիայի պաշարում (դեռ գրված չէ)">Եդեսիա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B8%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բոսրայի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Բոսրա</a> •</span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց երկրորդ արշավանք">Խաչակրաց երկրորդ արշավանք</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1147)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դորիլեայի ճակատամարտ (1147) (դեռ գրված չէ)">Դորիլեա (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%83%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D5%BD%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1147)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եփեսոսի ճակատամարտ (1147) (դեռ գրված չէ)">Եփեսոս</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80_%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մեանդր գետի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Մեանդր</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A4%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Կադմուսի ճակատամարտ">Կադմուս</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1148)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դամասկոսի պաշարում (1148) (դեռ գրված չէ)">Դամասկոս</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;">Արշավանքների միջև</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ինաբի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Ինաբ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%BA%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Այնթապի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Այնթապ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ասկալոնի պաշարում (դեռ գրված չէ)">Ասկալոն (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A1_%D5%AC%D5%B3%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հուլա լճի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Հուլա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC-%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Ալ-Բուկայայի ճակատամարտ">Ալ-Բուկայա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Հարիմի ճակատամարտ">Հարիմ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC-%D4%B2%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D5%B5%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալ-Բաբեյնի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Ալ-Բաբեյն</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%B6%D5%AA%D5%AB%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Մոնժիզարի ճակատամարտ">Մոնժիզար</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BB-%D5%88%D6%82%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարջ-Ույունի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Մարջ-Ույուն</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2%D5%AB_%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հակոբի գետանցի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Հակոբի գետանց</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բելվուարի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Բելվուար</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC-%D5%93%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Ալ-Փուլի ճակատամարտ">Ալ-Փուլ</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A5%D6%80%D5%A1%D6%84%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քերաքի պաշարում (դեռ գրված չէ)">Քերաք</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D6%80%D5%A5%D5%BD%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կրեսսոնի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Կրեսսոն</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A9%D5%A9%D5%AB%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Հաթթինի ճակատամարտ">Հաթթին</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1187)" title="Երուսաղեմի պաշարում (1187)">Երուսաղեմ (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1187)" title="Տյուրոսի պաշարում (1187)">Տյուրոս</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A5%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց երրորդ արշավանք">Խաչակրաց երրորդ արշավանք</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%BB%D5%AF%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1190)" title="Իկոնիայի ճակատամարտ (1190)">Իկոնիա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%84%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1189-1191)" title="Աքքայի պաշարում (1189-1191)">Աքքա (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%BD%D5%B8%D6%82%D6%86%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Արսուֆի ճակատամարտ">Արսուֆ (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%85%D5%A1%D6%86%D6%86%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF_(1192)" title="Յաֆֆայի ճակատամարտ (1192)">Յաֆֆա</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%B9%D5%B8%D6%80%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց չորրորդ արշավանք">Խաչակրաց չորրորդ արշավանք</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Զառայի պաշարում">Զառա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%BD%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1203)" title="Կոստանդնուպոլսի պաշարում (1203)">Կոստանդնուպոլիս (1)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%BD%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1204)" title="Կոստանդնուպոլսի գրավում (1204)">Կոստանդնուպոլիս (2)</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%B0%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց հինգերորդ արշավանք">Խաչակրաց հինգերորդ արշավանք</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1218-1219)" title="Դամիետայի պաշարում (1218-1219)">Դամիետա (2)</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց վեցերորդ արշավանք">Խաչակրաց վեցերորդ արշավանք</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1244)" title="Երուսաղեմի պաշարում (1244)">Երուսաղեմ (4)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%B8%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆորբիայի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Ֆորբիա</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;"><a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%B5%D5%B8%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Խաչակրաց յոթերորդ արշավանք">Խաչակրաց յոթերորդ արշավանք</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1249)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դամիետայի պաշարում (1249) (դեռ գրված չէ)">Դամիետա (3)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC-%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալ-Մանսուրի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Ալ-Մանսուր</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BD%D6%84%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փարիսքուրի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Փարիսքուր</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;text-align:left; background:;">Խաչակիրների վտարում</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A5%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կեսարիայի գրավում (դեռ գրված չէ)">Կեսարիա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D6%86%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայֆայի գրավում (դեռ գրված չէ)">Հայֆա</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%BD%D5%B8%D6%82%D6%86%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արսուֆի գրավում (դեռ գրված չէ)">Արսուֆ (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1268)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անտիոքի պաշարում (1268) (դեռ գրված չէ)">Անտիոք (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC-%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B6_%D5%A1%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%81%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Ալ-Հուսն ամրոցի գրավում">ալ-Հուսն</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%AB%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1271)" title="Տրիպոլիի պաշարում (1271)">Տրիպոլի (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%AB%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1289)" title="Տրիպոլիի պաշարում (1289)">Տրիպոլի (3)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%84%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(1291)" title="Աքքայի պաշարում (1291)">Աքքա (2)</a> •</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%A4%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուադի գրավում (դեռ գրված չէ)">Ռուադ</a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background: #eaecf0;"><div><sup>1</sup> <small><span style="color:white">Փակագծերում թվերով նշված են ճակատամարտերի հերթական համարները:</span></small></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navigation-box" style="margin:7pt auto 7pt auto; text-align:center; width:100%; height:11px; background:#fbfbfb; border:1px #aaa solid;"> <tbody><tr> <td><div style="margin:-5px;"> <p><span style="padding:12px; line-height:7px;"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%AC:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Պորտալ:Պատմություն"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hourglass_drawing.svg/19px-Hourglass_drawing.svg.png" decoding="async" width="19" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hourglass_drawing.svg/29px-Hourglass_drawing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hourglass_drawing.svg/38px-Hourglass_drawing.svg.png 2x" data-file-width="546" data-file-height="708" /></a></span>  <b><a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%AC:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Պորտալ:Պատմություն">Պատմություն</a></b></span></span> </p> </div> </td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հայկական սովետական հանրագիտարան">Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a>  (<a href="https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_5.djvu/16" class="extiw" title="s:Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 5.djvu/16">հ․ 5, էջ 16</a>)։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Վիքիպահեստ">Վիքիպահեստն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Crusades" class="extiw" title="commons:Category:Crusades">«Խաչակրաց արշավանքներ»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand nowrap" style="font-size:x-small;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել այս կաղապարը"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span> </span></div>  Բառարաններ և հանրագիտարաններ</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Crusades" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Crusades">Բրիտանիկա (11-րդ)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/event/Crusades">Բրիտանիկա</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/kreuzzug">Բրոքհաուս</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9F%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5" class="extiw" title="s:ru:ЭСБЕ/Походы крестовые">Բրոքհաուսի և Եփրոնի</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%9C%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B" class="extiw" title="s:ru:МЭСБЕ/Крестовые походы">Բրոքհաուսի և Եփրոնի փոքր</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/les_croisades/38613">Լարուսի</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krugosvet.ru/enc/istoriya/krestovye-pohody">Կրուգոսվետ</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%95%D0%AD%D0%91%D0%95/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B" class="extiw" title="s:ru:ЕЭБЕ/Крестовые походы">Հրեական Բրոքհաուսի և Եփրոնի</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0095044.xml">Մեծ կատալոնական</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/f/F008725.php">Շվեյցարական կենսագրական</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%92%D0%AD/%D0%92%D0%A2/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B" class="extiw" title="s:ru:ВЭ/ВТ/Крестовые походы">Սիտինի ռազմական</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pravenc.ru/text/2459033.html">Ուղղափառ</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newadvent.org/cathen/04543c.htm">Catholic (1997—…)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/crociate">Treccani</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/croisades/">Universalis</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Չափորոշչային վերահսկողություն">Չափորոշչային վերահսկողություն</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ֆրանսիայի ազգային գրադարան">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb133184668">133184668</a> · <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4073802-4">4073802-4</a> · <span title="Կոնգրեսի գրադարանի ստուգիչ համար" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">LCCN</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85034380">sh85034380</a> · <span title="Ազգային խորհրդարանական գրադարան" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NDL</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00575168">00575168</a> · <a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%AD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Չեխիայի ազգային գրադարան">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph122162">ph122162</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="plainlinks notheme tmbox tmbox-notice" style=""> <tbody><tr> <td class="mbox-image"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/HSutvald3.svg/35px-HSutvald3.svg.png" decoding="async" width="35" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/HSutvald3.svg/53px-HSutvald3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/HSutvald3.svg/70px-HSutvald3.svg.png 2x" data-file-width="156" data-file-height="156" /></a></span></td> <td class="mbox-text" style="color: black; font-weight: bold;"> Այս հոդվածը ներառված է Հայերեն Վիքիպեդիայի <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ">ընտրյալ հոդվածների ցանկում</a> </td> </tr> </tbody></table> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-style" style="margin: 0;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="width: 52px;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Վիքիպեդիա:Օրվա հոդված"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/50px-HSutvald2.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/75px-HSutvald2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/100px-HSutvald2.svg.png 2x" data-file-width="156" data-file-height="156" /></a></span></div></td> <td class="mbox-text" style="font-weight: italic;"> Այս հոդվածն ընտրվել է <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1" title="Հայերեն Վիքիպեդիա">Հայերեն Վիքիպեդիայի</a> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Վիքիպեդիա:Օրվա հոդված">օրվա հոդված</a>: </td> </tr> </tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Խաչակրաց_արշավանքներ&oldid=9769790">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Խաչակրաց_արշավանքներ&oldid=9769790</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%AB%D5%B8_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Աուդիո հոդվածներ">Աուդիո հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Խաչակրաց արշավանքներ">Խաչակրաց արշավանքներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%AC%D5%B8%D5%A2%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գլոբալ հակամարտություններ">Գլոբալ հակամարտություններ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Webarchive_template_wayback_links" title="Կատեգորիա:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B2_%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ">Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Կատեգորիա:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից">Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից">Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ">Վիքիպեդիա:Ընտրյալ հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:2012_%D5%A9%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%A8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:2012 թվականի ընտրյալ հոդվածներ">Վիքիպեդիա:2012 թվականի ընտրյալ հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Կատեգորիա:Օրվա հոդված">Օրվա հոդված</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 6 Ապրիլի 2024-ի ժամը 17:04-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-mcbjw","wgBackendResponseTime":184,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.800","walltime":"1.230","ppvisitednodes":{"value":3617,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":165758,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":20044,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":65285,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 692.321 1 -total"," 33.72% 233.446 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 19.13% 132.472 1 Կաղապար:Արտաքին_հղումներ"," 15.30% 105.903 7 Կաղապար:Cite_web"," 15.16% 104.960 2 Կաղապար:Չաշխատող_արտաքին_հղում"," 10.10% 69.918 1 Կաղապար:Քույրհղումներ"," 4.89% 33.883 2 Կաղապար:Տեղեկաաղյուսակ"," 4.82% 33.371 5 Կաղապար:Ref-ru"," 4.81% 33.334 1 Կաղապար:Ref-lt"," 3.35% 23.179 1 Կաղապար:Խաչակիրների_ճակատամարտերը_Մերձավոր_Արևելքում"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.183","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6160976,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-68ffbf475d-qdfml","timestamp":"20241106172351","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u053d\u0561\u0579\u0561\u056f\u0580\u0561\u0581 \u0561\u0580\u0577\u0561\u057e\u0561\u0576\u0584\u0576\u0565\u0580","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%81_%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12546","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12546","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-05-21T17:23:13Z","dateModified":"2024-04-06T17:04:50Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d3\/SiegeofAntioch.jpeg"}</script> </body> </html>