CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nn" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Spárti – Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nnwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmyt","wgMonthNames":["","januar","februar","mars","april","mai","juni","juli","august","september","oktober","november","desember"],"wgRequestId":"2b8f2121-7509-47bc-8dfa-5e647774ab79","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Spárti","wgTitle":"Spárti","wgCurRevisionId":3565308,"wgRevisionId":3565308,"wgArticleId":38476,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Koordinatar på Wikidata","Sider med Webarchive-mal som lenker til Wayback Machine","Artiklar med autoritetsdata","Utvalde artiklar 2008","Byar i den greske antikken","Kommunar i periferien Peloponnes","Kommunaleiningar i Lakonía","Byar og tettstader i Lakonía","Lakonía"],"wgPageViewLanguage":"nn","wgPageContentLanguage":"nn","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Spárti","wgRelevantArticleId":38476,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Sparta","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nn","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nn"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Sp%C3%A1rti","wgCoordinates":{"lat":37.06666666666667,"lon":22.433333333333334},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5690","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform", "platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.new-section", "ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nn&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nn&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nn&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/ModernSparta.jpg/1200px-ModernSparta.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/ModernSparta.jpg/800px-ModernSparta.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/ModernSparta.jpg/640px-ModernSparta.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Spárti – Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nn.m.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1rti"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Endre" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nn)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nn.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1rti"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nn"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-kjelde" href="/w/index.php?title=Spesial:Siste_endringar&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Spárti rootpage-Spárti skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Hopp til innhald</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Nettstad"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hovudmeny" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hovudmeny</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hovudmeny</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">flytt til sidefeltet</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gøym</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigering </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hovudside" title="Gå til hovudsida [z]" accesskey="z"><span>Hovudside</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Arbeidskontoret" title="Om prosjektet, kva du kan gjera, kvar du finn saker og ting"><span>Arbeidskontoret</span></a></li><li id="n-samfunnshuset" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Samfunnshuset"><span>Samfunnshuset</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Siste_endringar" title="Liste over dei siste endringane som er gjorde på wikien. [r]" accesskey="r"><span>Siste endringar</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Tilfeldig_side" title="Vis ei tilfeldig side [x]" accesskey="x"><span>Tilfeldig side</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hjelp:Innhald" title="Hjelp til å bruke alle funksjonane."><span>Hjelp</span></a></li><li id="n-kontakt" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-query" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-query emptyPortlet" > <div class="vector-menu-heading"> Eksterne søk </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> På andre prosjekt </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sparta" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5690" title="Lenkje til tilknytt element [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-element</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hovudside" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="det frie oppslagsverket" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nn.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Spesial:S%C3%B8k" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Søk gjennom Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Søk</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Søk i Wikipedia" aria-label="Søk i Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Søk gjennom Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spesial:Søk"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Søk</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personlege verktøy"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Utsjånad"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Endre skriftstørrelse, bredde og farge på siden." > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Utsjånad" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Utsjånad</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nn.wikipedia.org&uselang=nn" class=""><span>Gåver</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spesial:Opprett_konto&returnto=Sp%C3%A1rti" title="Me oppfordrar til at du oppretter ein konto og loggar inn, men det er ikkje påkravd." class=""><span>Opprett konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spesial:Logg_inn&returnto=Sp%C3%A1rti" title="Det er ikkje obligatorisk å logga inn, men medfører mange fordelar. [o]" accesskey="o" class=""><span>Logg inn</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Fleire val" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personlege verktøy" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personlege verktøy</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Brukarmeny" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nn.wikipedia.org&uselang=nn"><span>Gåver</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:Opprett_konto&returnto=Sp%C3%A1rti" title="Me oppfordrar til at du oppretter ein konto og loggar inn, men det er ikkje påkravd."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Opprett konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:Logg_inn&returnto=Sp%C3%A1rti" title="Det er ikkje obligatorisk å logga inn, men medfører mange fordelar. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Logg inn</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Sider for utlogga bidragsytarar <a href="/wiki/Hjelp:Introduksjon" aria-label="Lær meir om redigering"><span>lær meir</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Bidraga_mine" title="Liste over endringar gjorde frå denne IP-adressa [y]" accesskey="y"><span>Bidrag</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Diskusjonssida_mi" title="Diskusjon om endringar gjorde av denne ip-adressa [n]" accesskey="n"><span>Diskusjon</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Nettstad"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Innhald" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Innhald</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">flytt til sidefeltet</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gøym</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Byrjinga</div> </a> </li> <li id="toc-Administrativ_inndeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Administrativ_inndeling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Administrativ inndeling</span> </div> </a> <ul id="toc-Administrativ_inndeling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historie</span> </div> </a> <ul id="toc-Historie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forfatninga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Forfatninga"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Forfatninga</span> </div> </a> <ul id="toc-Forfatninga-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Statsorganisering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Statsorganisering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Statsorganisering</span> </div> </a> <ul id="toc-Statsorganisering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Utanrikspolitikk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Utanrikspolitikk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Utanrikspolitikk</span> </div> </a> <ul id="toc-Utanrikspolitikk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Samfunnet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Samfunnet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Samfunnet</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Samfunnet-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Vis/skjul underseksjonen Samfunnet</span> </button> <ul id="toc-Samfunnet-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Utdanning" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Utdanning"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Utdanning</span> </div> </a> <ul id="toc-Utdanning-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Militæret" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Militæret"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Militæret</span> </div> </a> <ul id="toc-Militæret-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Det_sosiale_liv" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Det_sosiale_liv"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Det sosiale liv</span> </div> </a> <ul id="toc-Det_sosiale_liv-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Arkeologi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeologi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Arkeologi</span> </div> </a> <ul id="toc-Arkeologi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dagens_Spárti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dagens_Spárti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Dagens Spárti</span> </div> </a> <ul id="toc-Dagens_Spárti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Byar_og_tettstader" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Byar_og_tettstader"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Byar og tettstader</span> </div> </a> <ul id="toc-Byar_og_tettstader-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kjelder" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kjelder"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Kjelder</span> </div> </a> <ul id="toc-Kjelder-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referansar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referansar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Referansar</span> </div> </a> <ul id="toc-Referansar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Litteratur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Litteratur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Litteratur</span> </div> </a> <ul id="toc-Litteratur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bakgrunnsstoff" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bakgrunnsstoff"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Bakgrunnsstoff</span> </div> </a> <ul id="toc-Bakgrunnsstoff-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Innhald" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Vis/skjul innhaldslista" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Vis/skjul innhaldslista</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Spárti</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Gå til ein artikkel på eit anna språk. Tilgjengeleg på 100 språk" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-100" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">100 språk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="betre artikkel"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – norsk bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sparta" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norsk bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – svensk" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sparta" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svensk" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – dansk" lang="da" hreflang="da" data-title="Sparta" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dansk" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Sparta" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – sveitsertysk" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sparta" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="sveitsertysk" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%B3%D8%A8%D8%B1%D8%B7%D8%A9_(%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86)" title="إسبرطة (اليونان) – arabisk" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إسبرطة (اليونان)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabisk" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – asturisk" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Esparta" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturisk" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – aserbajdsjansk" lang="az" hreflang="az" data-title="Sparta" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="aserbajdsjansk" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE" title="স্পার্টা – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="স্পার্টা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sparta" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – belarusisk" lang="be" hreflang="be" data-title="Спарта" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarusisk" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – belarusisk (klassisk ortografi)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Спарта" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="belarusisk (klassisk ortografi)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Древна Спарта – bulgarsk" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Древна Спарта" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgarsk" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – bosnisk" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Sparta" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosnisk" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Sparta_(k%C3%AAr)" title="Sparta (kêr) – bretonsk" lang="br" hreflang="br" data-title="Sparta (kêr)" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretonsk" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – katalansk" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Esparta" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalansk" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0_(%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%88%D0%B0%D0%BB%D3%91%D1%85)" title="Спарта (патшалӑх) – tsjuvansk" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Спарта (патшалӑх)" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tsjuvansk" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1rti" title="Spárti – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Spárti" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – tsjekkisk" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sparta" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tsjekkisk" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – walisisk" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sparta" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walisisk" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – tysk" lang="de" hreflang="de" data-title="Sparta" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tysk" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – estisk" lang="et" hreflang="et" data-title="Sparta" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estisk" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Αρχαία Σπάρτη – gresk" lang="el" hreflang="el" data-title="Αρχαία Σπάρτη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="gresk" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – engelsk" lang="en" hreflang="en" data-title="Sparta" data-language-autonym="English" data-language-local-name="engelsk" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – spansk" lang="es" hreflang="es" data-title="Esparta" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spansk" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Sparto" title="Sparto – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Sparto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – ekstremaduransk" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Esparta" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="ekstremaduransk" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – baskisk" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Esparta" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskisk" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="اسپارت – persisk" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اسپارت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persisk" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="betre artikkel"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Sparte" title="Sparte – fransk" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Sparte" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransk" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – vestfrisisk" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Sparta" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="vestfrisisk" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – irsk" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Sparta" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irsk" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – galisisk" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Esparta" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galisisk" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8A%A4%ED%8C%8C%EB%A5%B4%ED%83%80" title="스파르타 – koreansk" lang="ko" hreflang="ko" data-title="스파르타" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreansk" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1" title="Սպարտա – armensk" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սպարտա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armensk" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE" title="स्पार्टा – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="स्पार्टा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – kroatisk" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Sparta" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroatisk" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Sparta" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – indonesisk" lang="id" hreflang="id" data-title="Sparta" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesisk" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Sparta" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – islandsk" lang="is" hreflang="is" data-title="Sparta" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandsk" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – italiensk" lang="it" hreflang="it" data-title="Sparta" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiensk" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%98%D7%94" title="ספרטה – hebraisk" lang="he" hreflang="he" data-title="ספרטה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraisk" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – javanesisk" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sparta" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanesisk" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BE" title="ಸ್ಪಾರ್ಟಾ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸ್ಪಾರ್ಟಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%90" title="სპარტა – georgisk" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სპარტა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgisk" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – kasakhisk" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Спарта" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kasakhisk" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – kurdisk" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Sparta" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdisk" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lacedaemon" title="Lacedaemon – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Lacedaemon" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – latvisk" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Sparta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latvisk" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – luxemburgsk" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Sparta" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxemburgsk" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – litauisk" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sparta" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litauisk" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1rta" title="Spárta – ungarsk" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Spárta" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ungarsk" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – makedonsk" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Спарта" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedonsk" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F" title="സ്പാർട്ട – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സ്പാർട്ട" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="اسپارت – mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="اسپارت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – malayisk" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sparta" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malayisk" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – mongolsk" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Спарта" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolsk" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%90%E1%80%AC" title="စပါတာ – burmesisk" lang="my" hreflang="my" data-title="စပါတာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="burmesisk" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sparta_(Griekenland)" title="Sparta (Griekenland) – nederlandsk" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Sparta (Griekenland)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandsk" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE" title="स्पार्टा – nepalsk" lang="ne" hreflang="ne" data-title="स्पार्टा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalsk" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="स्पार्ता – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="स्पार्ता" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B9%E3%83%91%E3%83%AB%E3%82%BF" title="スパルタ – japansk" lang="ja" hreflang="ja" data-title="スパルタ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japansk" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="betre artikkel"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – oksitansk" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Esparta" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksitansk" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sparta_(davlat)" title="Sparta (davlat) – usbekisk" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sparta (davlat)" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="usbekisk" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%AA%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%9F%E0%A8%BE" title="ਸਪਾਰਟਾ – panjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਪਾਰਟਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%B9%D8%A7" title="سپارٹا – vestpunjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سپارٹا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="vestpunjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7" title="سپارتا – pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="سپارتا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sparta_(Antike)" title="Sparta (Antike) – lågtysk" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Sparta (Antike)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="lågtysk" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Sparta_(polis)" title="Sparta (polis) – polsk" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Sparta (polis)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polsk" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – portugisisk" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Esparta" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugisisk" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – rumensk" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Sparta" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumensk" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – russisk" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Спарта" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russisk" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – skotsk" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Sparta" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skotsk" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – albansk" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Sparta" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albansk" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – siciliansk" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sparta" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliansk" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ස්පාර්ටාව – singalesisk" lang="si" hreflang="si" data-title="ස්පාර්ටාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="singalesisk" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – enkel engelsk" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Sparta" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="enkel engelsk" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sparta_(starovek)" title="Sparta (starovek) – slovakisk" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sparta (starovek)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovakisk" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Anti%C4%8Dna_%C5%A0parta" title="Antična Šparta – slovensk" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Antična Šparta" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovensk" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="god artikkel"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – serbisk" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Спарта" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbisk" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – serbokroatisk" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sparta" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroatisk" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – finsk" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sparta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finsk" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Isparta" title="Isparta – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Isparta" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%8E%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BE" title="எசுபார்த்தா – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="எசுபார்த்தா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – tarantinsk" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Sparta" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="tarantinsk" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%95%E0%B8%B2" title="สปาร์ตา – thai" lang="th" hreflang="th" data-title="สปาร์ตา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – tyrkisk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sparta" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="tyrkisk" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – turkmensk" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Sparta" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmensk" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – ukrainsk" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Спарта" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainsk" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%B9%D8%A7" title="سپارٹا – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سپارٹا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – venetiansk" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Sparta" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="venetiansk" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – vietnamesisk" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sparta" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamesisk" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%A4%E6%96%AF%E5%B7%B4%E9%81%94" title="古斯巴達 – klassisk kinesisk" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="古斯巴達" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="klassisk kinesisk" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Sparta" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%96%AF%E5%B7%B4%E8%BE%BE" title="斯巴达 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="斯巴达" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%A4%E6%96%AF%E5%B7%B4%E9%81%94" title="古斯巴達 – kantonesisk" lang="yue" hreflang="yue" data-title="古斯巴達" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonesisk" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – samogitisk" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Sparta" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitisk" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%96%AF%E5%B7%B4%E8%BE%BE" title="斯巴达 – kinesisk" lang="zh" hreflang="zh" data-title="斯巴达" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="kinesisk" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – sentraldusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Sparta" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="sentraldusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5690#sitelinks-wikipedia" title="Endra mellomspråklege lenkjer" class="wbc-editpage">Endra lenkjer</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namnerom"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A1rti" title="Vis innhaldssida [c]" accesskey="c"><span>Artikkel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Diskusjon:Sp%C3%A1rti&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskusjon om innhaldssida (sida finst ikkje) [t]" accesskey="t"><span>Diskusjon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Endre språkvariant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">norsk nynorsk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visningar"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A1rti"><span>Les</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit" title="Endre sida [v]" accesskey="v"><span>Endre</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit" title="Endre kjeldekoden til sida [e]" accesskey="e"><span>Endre wikiteksten</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=history" title="Eldre versjonar av sida [h]" accesskey="h"><span>Sjå historikken</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sideverktøy"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Verktøy" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Verktøy</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Verktøy</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">flytt til sidefeltet</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gøym</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Flere alternativer" > <div class="vector-menu-heading"> Handlingar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A1rti"><span>Les</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit" title="Endre sida [v]" accesskey="v"><span>Endre</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit" title="Endre kjeldekoden til sida [e]" accesskey="e"><span>Endre wikiteksten</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=history"><span>Sjå historikken</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ålment </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Lenkjer_hit/Sp%C3%A1rti" title="Liste over alle wikisidene som har lenkjer hit [j]" accesskey="j"><span>Lenkjer hit</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Relaterte_endringar/Sp%C3%A1rti" rel="nofollow" title="Nylege endringar på sider denne sida lenkjar til [k]" accesskey="k"><span>Relaterte endringar</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nn" title="Last opp filer [u]" accesskey="u"><span>Last opp fil</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Spesialsider" title="Liste over spesialsider [q]" accesskey="q"><span>Spesialsider</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&oldid=3565308" title="Fast lenkje til denne versjonen av sida"><span>Fast lenkje</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=info" title="Meir informasjon om sida"><span>Sideinformasjon</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:Siter&page=Sp%C3%A1rti&id=3565308&wpFormIdentifier=titleform" title="Informasjon om korleis ein siterer denne sida"><span>Siter denne sida</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnn.wikipedia.org%2Fwiki%2FSp%25C3%25A1rti"><span>Hent kort URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnn.wikipedia.org%2Fwiki%2FSp%25C3%25A1rti"><span>Last ned QR-kode</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Skriv ut/eksporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:Bok&bookcmd=book_creator&referer=Sp%C3%A1rti"><span>Opprett ei bok</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:DownloadAsPdf&page=Sp%C3%A1rti&action=show-download-screen"><span>Last ned som PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&printable=yes" title="Utskriftsversjon av sida [p]" accesskey="p"><span>Utskriftsversjon</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sideverktøy"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Utsjånad"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Utsjånad</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">flytt til sidefeltet</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gøym</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates"><a href="/wiki/Geografiske_koordinatar" class="mw-redirect" title="Geografiske koordinatar">Koordinatar</a>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3539874">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct,.mw-parser-output .geo-inline-hidden{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion load-gadget" data-gadget="WikiMiniAtlas"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?pagename=Sp%C3%A1rti&params=37_04_N_22_26_E_type:island"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Maps, aerial photos, and other data for this location"><span class="latitude">37°04′N</span> <span class="longitude">22°26′E</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Maps, aerial photos, and other data for this location">37.067°N 22.433°E</span><span style="display:none"> / <span class="geo">37.067; 22.433</span></span></span></a></span></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Omdirigert frå <a href="/w/index.php?title=Sparta&redirect=no" class="mw-redirect" title="Sparta">Sparta</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nn" dir="ltr"><table class="toccolours" width="280" style="float:right; clear:right; ; font-size: 85%; background:#f5fffa; color:black; margin:1px;"> <tbody><tr> <th align="center" colspan="2"><big>Spárti</big><br /><a href="/wiki/Gresk" title="Gresk">Lokalt namn</a> Μονεμβασιά </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fil:ModernSparta.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/ModernSparta.jpg/235px-ModernSparta.jpg" decoding="async" width="235" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/ModernSparta.jpg/353px-ModernSparta.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/ModernSparta.jpg/470px-ModernSparta.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span><br /><small>Frå sentrum i det moderne Spárti</small> </td></tr> <tr> <th colspan="2" bgcolor="#cef2e0">Geografi </th></tr> <tr> <td colspan="2" align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fil:2011_Dimos_Spartis.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/2011_Dimos_Spartis.png/250px-2011_Dimos_Spartis.png" decoding="async" width="250" height="258" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/2011_Dimos_Spartis.png/375px-2011_Dimos_Spartis.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/2011_Dimos_Spartis.png/500px-2011_Dimos_Spartis.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1032" /></a></span> </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>Stad</b></td> <td><a href="/wiki/Peloponnes" title="Peloponnes">Peloponnes</a> </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>Koordinatar</b></td> <td><span class="geo-inline"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3539874">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct,.mw-parser-output .geo-inline-hidden{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion load-gadget" data-gadget="WikiMiniAtlas"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?pagename=Sp%C3%A1rti&params=37_04_N_22_26_E_type:island"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Maps, aerial photos, and other data for this location"><span class="latitude">37°04′N</span> <span class="longitude">22°26′E</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Maps, aerial photos, and other data for this location">37.067°N 22.433°E</span><span style="display:none"> / <span class="geo">37.067; 22.433</span></span></span></a></span></span> </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>Areal</b></td> <td>1 189,8 km² <p class="mw-empty-elt"> </p> </td></tr> <tr> <th colspan="2" bgcolor="#cef2e0">Administrasjon </th></tr> <tr> <td><b>Land</b></td> <td><a href="/wiki/Hellas" title="Hellas">Hellas</a> </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b><a href="/wiki/Periferi_i_Hellas" class="mw-redirect" title="Periferi i Hellas">Periferi</a> <br /> <a href="/wiki/Periferieining_i_Hellas" class="mw-redirect" title="Periferieining i Hellas">Periferieining</a></b></td> <td><a href="/wiki/Periferien_Peloponnes" title="Periferien Peloponnes">Peloponnes</a> <br /> <a href="/wiki/Lakon%C3%ADa" title="Lakonía">Lakonía</a> </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>Hovudsete</b></td> <td>Spárti (16 782 innb.) </td></tr> <tr> <th colspan="2" bgcolor="#cef2e0">Demografi </th></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>Folketal</b></td> <td>32 786 (2021<sup id="cite_ref-Folketeljing_2021_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Folketeljing_2021-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>Folketettleik</b></td> <td>27,6 /km² </td></tr></tbody></table> <p><b>Spárti</b> (<a href="/wiki/Gresk" title="Gresk">gresk</a> Σπάρτη) eller <b>Sparta</b> er ein by og <a href="/wiki/Kommunar_i_Hellas" title="Kommunar i Hellas">kommune</a> i <a href="/wiki/Periferieiningar_i_Hellas" title="Periferieiningar i Hellas">periferieininga</a> <a href="/wiki/Lakon%C3%ADa" title="Lakonía">Lakonía</a>, der han er hovudstad, i <a href="/wiki/Periferiar_i_Hellas" title="Periferiar i Hellas">periferien</a> <a href="/wiki/Periferien_Peloponnes" title="Periferien Peloponnes">Peloponnes</a> i <a href="/wiki/Hellas" title="Hellas">Hellas</a>. </p><p>Byen var av dei mest kjende <a href="/wiki/Polis" title="Polis">polisa</a> i <a href="/wiki/Antikkens_Hellas" class="mw-redirect" title="Antikkens Hellas">antikkens Hellas</a>, og den mektigaste på <a href="/wiki/Peloponnes" title="Peloponnes">Peloponnes</a>. Ruinane av den antikke byen ligg i utkanten av den moderne. </p><p>Spartanarane var truleg etterfylgjarar av det folkeslaget som slo seg ned i <a href="/w/index.php?title=Lakedaimon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lakedaimon (sida finst ikkje)">Lakedaimondalen</a>, om lag 1000 f.Kr. I motsetnad til dei fleste andre polis, ekspanderte Sparta over land, i motsetnad til å ekspandera over sjø, ved å grunnleggja nye polis i kystområde. Det einaste unntaket var kolonien <a href="/wiki/Taranto" title="Taranto">Taras</a> eller Tarentum i Sør-Italia (<a href="/w/index.php?title=Magna_Graecia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magna Graecia (sida finst ikkje)">Magna Graecia</a>), som vart grunnlagd kring 708 f.Kr. Sparta sitt landområde var i stordomstida på storleik med eit middels norsk <a href="/wiki/Fylke" title="Fylke">fylke</a>. </p><p>Sparta vart utgjort av <a href="/w/index.php?title=Perioikarane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perioikarane (sida finst ikkje)">perioikarane</a>, <a href="/w/index.php?title=Helotane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helotane (sida finst ikkje)">helotane</a> og <a href="/wiki/Borgar" title="Borgar">borgarane</a>. Perioikarane budde i landsbyar utanfor byen og hadde ingen politiske rettar i Sparta. Dei kunne difor ikkje eiga jordlottar på borgarane sitt land. Perioikarane kjempa lojalt for Sparta i krigar. Helotane var ufrie, men ikkje <a href="/wiki/Slaveri" title="Slaveri">slavar</a>. Dei kunne ikkje kjøpast og seljast, dei levde i sine eigne familiar og dei hadde visse rettar. Helotar som kjempa tappert i <a href="/wiki/Krig" title="Krig">krig</a> kunne få <a href="/wiki/Borgarrett" class="mw-redirect" title="Borgarrett">borgarrett</a>, men utan fulle rettar. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Administrativ_inndeling">Administrativ inndeling</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=1" title="Endre bolk: Administrativ inndeling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=1" title="Rediger kildekoden til seksjonen Administrativ inndeling"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fil:DE_Spartis.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/DE_Spartis.svg/220px-DE_Spartis.svg.png" decoding="async" width="220" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/DE_Spartis.svg/330px-DE_Spartis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/DE_Spartis.svg/440px-DE_Spartis.svg.png 2x" data-file-width="723" data-file-height="836" /></a><figcaption>Den tidlegare kommunen Spárti, no kommunaleininga Spárti</figcaption></figure> <p>Kommunen vart danna i 2011 ved at ein slo saman dei tidlegare kommunane </p> <ul><li>Spárti</li> <li><a href="/wiki/Ther%C3%A1pnes" title="Therápnes">Therápnes</a></li> <li><a href="/wiki/Kary%C3%A9s_i_Lakon%C3%ADa" title="Karyés i Lakonía">Karyés</a></li> <li><a href="/wiki/Mystr%C3%A1s" title="Mystrás">Mystrás</a></li> <li><a href="/wiki/Ino%C3%BAndas" title="Inoúndas">Inoúndas</a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%A9llana" title="Péllana">Péllana</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%A1ris" title="Fáris">Fáris</a></li></ul> <p>Dei sju tidlegare kommunane er no <a href="/wiki/Kommunaleiningar_i_Hellas" title="Kommunaleiningar i Hellas">kommunaleiningar</a>.<sup id="cite_ref-Kallikratis_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kallikratis-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ved folketeljinga i 2021 hadde kommunen 32 786 innbyggjarar, medan kommunaleininga Spárti hadde 19 865 og tettstaden med same namn 16 782 innbyggjarar.<sup id="cite_ref-Folketeljing_2021_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Folketeljing_2021-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historie">Historie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=2" title="Endre bolk: Historie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=2" title="Rediger kildekoden til seksjonen Historie"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fil:Sparta_territory.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Sparta_territory.jpg/220px-Sparta_territory.jpg" decoding="async" width="220" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Sparta_territory.jpg/330px-Sparta_territory.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Sparta_territory.jpg/440px-Sparta_territory.jpg 2x" data-file-width="743" data-file-height="681" /></a><figcaption>Sparta sitt territorium</figcaption></figure> <p>Rundt midten av <a href="/wiki/500-talet_fvt." title="500-talet fvt.">500-talet fvt.</a> var det sørlege <a href="/wiki/Peloponnes" title="Peloponnes">Peloponnes</a> eit spartansk område. Det var den største staten i Hellas med eit areal på 8 050 km². Området var delt i to delar, <a href="/wiki/Lakon%C3%ADa" title="Lakonía">Lakonía</a> og <a href="/w/index.php?title=Messen%C3%ADa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Messenía (sida finst ikkje)">Messenía</a> som var delt av <a href="/wiki/Ta%C3%BDjetos" title="Taýjetos">Taýjetosfjella</a>. I motsetnad til andre greske byar kontrollerte Sparta mykje dyrkbar jord. Dei tidlegaste arkeologiske bevisa for busetnad i Sparta er datert til rundt 950 f.Kr. </p><p>Klassiske kjelder fortel oss at Sparta vart grunnlagd på 900-talet fvt. Det bestod av dei fire landsbyane Pitane, Mesoa, Limnai og Konooura som seinare vart sameint under eit styre. </p><p>Sparta byrja ekspansjonen sakte men sikkert. Den underlagde folkesetnaden i Lakonía vart anten <a href="/w/index.php?title=Helotar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helotar (sida finst ikkje)">helotar</a> eller <a href="/w/index.php?title=Perioikar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perioikar (sida finst ikkje)">perioikar</a>. Helotane fekk halde sitt jordbruksland, men måtte levere halvparten av det dei dyrka til den spartanske staten, medan perioikane var innbyggjarar i byane som vart verande autonome, med unntak av utanrikspolitikk og militærpolitikk. Perioikane utgjorde ein vital del av det spartanske samfunnet. Perioikane arbeida som handelsmenn, handverkarar og kunstnarar sidan spartanarane hadde forbod mot å drive med ikkje-militære syslar. Frå 650 til 620 f.Kr. tok Sparta kontroll over Messenia. Sparta vart erobra av byen <a href="/wiki/%C3%81rgos" title="Árgos">Árgos</a> og seinare av <a href="/wiki/Tej%C3%A9a" title="Tejéa">Tejéa</a>. Det var i etterkant av den messenianske krigen og dei påfølgjande nederlaga at den unike spartanske livsforma utvikla seg og som gjorde Sparta vidkjend i <a href="/wiki/Antikkens_Hellas" class="mw-redirect" title="Antikkens Hellas">Antikkens Hellas</a>. </p><p>Frå 550 f.Kr. og framover ser det ut til at måla til Sparta, om ei sterk og effektiv militærmakt, vart oppnådd. Sparta leid ikkje under styret til nokre <a href="/wiki/Tyrann" title="Tyrann">tyrannar</a> eller diktatorar, og <a href="/wiki/Falanks" title="Falanks">falanksane</a> deira vart rekna som umogeleg å slå. Sparta hadde den mektigaste hæren i antikkens Hellas og var den mektigaste staten før <a href="/wiki/Athen" class="mw-redirect" title="Athen">Athen</a> voks fram, og mange hevdar at han òg var det etterpå. Sparta og Athen var nølande allierte mot <a href="/wiki/Det_persiske_riket" class="mw-redirect" title="Det persiske riket">persarane</a>, men vart rivalar deretter. Den største rekka med konfliktar mellom dei to statane som enda i det athenske imperiet sin undergang vert kalla <a href="/wiki/Peloponnesarkrigen" class="mw-redirect" title="Peloponnesarkrigen">peloponnesarkrigen</a>. Athenske forsøk på å kontrollere Hellas, og å ta over Sparta si rolle som «<a href="/wiki/Hellenisme" title="Hellenisme">hellenismen</a> sin vaktar», var mislykka. </p><p>Det første nederlaget til ein spartansk <a href="/w/index.php?title=Hoplitt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoplitt (sida finst ikkje)">hoplitthær</a> i full styrke skjedde i <a href="/w/index.php?title=Slaget_ved_Leuktra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slaget ved Leuktra (sida finst ikkje)">slaget ved Leuktra</a> i <a href="/wiki/-371" class="mw-redirect" title="-371">371 f.Kr.</a>. Etter dette mista Sparta sin status som den dominerande greske <a href="/wiki/Bystat" title="Bystat">bystaten</a>, mykje på grunn av tapet av <a href="/w/index.php?title=Helot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helot (sida finst ikkje)">helotane</a>. Då <a href="/wiki/Aleksander_den_store" title="Aleksander den store">Aleksander den store</a> dukka opp, var Sparta berre ein skugge av sin tidlegare stordom, og dei klamra seg til eit isolert sjølvstende. Under <a href="/wiki/Punarkrigane" title="Punarkrigane">punarkrigane</a> var Sparta alliert med <a href="/wiki/Romarriket" title="Romarriket">Romarriket</a>. Spartansk politisk sjølvstende tok slutt då byen vart overmanna av sin gamle rival Argos og tvunge inn i <a href="/w/index.php?title=Det_akhaiske_forbundet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Det akhaiske forbundet (sida finst ikkje)">Det akhaiske forbundet</a>. </p><p>Spartanarane heldt fram sin levemåte sjølv etter den romerske erobringa av Hellas. Byen vart ein turistattraksjon for den romerske eliten, som kom for å observere dei «uvanlege» spartanske tradisjonane. Etter katastrofen som den romerske imperielle hæren opplevde i <a href="/w/index.php?title=Slaget_ved_Adrianopel_(378)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slaget ved Adrianopel (378) (sida finst ikkje)">slaget ved Adrianopel (378)</a> skal ein spartansk <a href="/wiki/Falanks" title="Falanks">falanks</a> ha møtt og sigra over ein styrke av plyndrande <a href="/wiki/Vestgotarar" title="Vestgotarar">vestgotarar</a> i eit slag. Det finst ingen handfaste bevis for at dette verkeleg skjedde. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Forfatninga">Forfatninga</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=3" title="Endre bolk: Forfatninga" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=3" title="Rediger kildekoden til seksjonen Forfatninga"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fil:Lycurgus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/57/Lycurgus.jpg" decoding="async" width="162" height="216" class="mw-file-element" data-file-width="162" data-file-height="216" /></a><figcaption>Lykurg</figcaption></figure> <p>Ein veit lite om den interne utviklinga av Sparta. Mange grekarar trudde at det ikkje hadde vore nokon, og at «stabiliteten til den spartanske forfatninga» hadde vart uendra frå <a href="/w/index.php?title=Lykurg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lykurg (sida finst ikkje)">Lykurg</a> sine dagar. Spartanske lover vart gjeve vidare munnleg, og lite er kjent om det spartanske samfunnet. Samfunnet vart rekna som primitivt, sjølv etter gresk standard. Busetnadane var spreidde og minna om husa under <a href="/w/index.php?title=Dei_m%C3%B8rke_hundre%C3%A5ra_i_Hellas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dei mørke hundreåra i Hellas (sida finst ikkje)">dei mørke hundreåra</a> (1150-800 f.Kr.), som tyder at dei stort sett var hus av strå. Steinkonstruksjonar var reservert for offentlege bygningar, som tempel, regjeringshallar og gymnasium. Det ein veit om spartanarane sitt samfunn på den tida har ein frå samtidige historikarar. </p><p>Sparta hadde eit blanda forfatningssystem. Forfatninga var samansett av element både frå <a href="/wiki/Monarki" title="Monarki">monarkiske</a>, <a href="/wiki/Oligarki" title="Oligarki">oligarkiske</a>, så vel som <a href="/wiki/Demokrati" class="mw-redirect" title="Demokrati">demokratiske</a> system. Den spartanske regjeringa var etter mange målestokkar rekna som <a href="/wiki/Totalitarisme" title="Totalitarisme">totalitær</a>. Lover regulerte alt frå barnefødslar til skjegg og lengda på håret til mennene. </p><p>Spartanarane hadde ingen <a href="/wiki/Historie" title="Historie">nedskriven historie</a>, <a href="/wiki/Litteratur" title="Litteratur">litteratur</a> eller skrivne <a href="/wiki/Lov" title="Lov">lover</a>, som ifølgje <a href="/wiki/Tradisjon" title="Tradisjon">tradisjonen</a> var forbode av ein forordning av Lykurg. Den doriske staten Sparta utvikla ein blanda styreform ved å kopiere <a href="/wiki/Dorianarar" class="mw-redirect" title="Dorianarar">doriske</a> <a href="/wiki/Kreta" title="Kreta">kretarar</a>. Staten vart styrt av to <a href="/wiki/Dynasti" title="Dynasti">arvelege kongar</a>, av dei agiadiske og eurypontidiske familiane, som var likestilte i autoritet, slik at ingen kunne handle mot <a href="/wiki/Veto" title="Veto">vetoet</a> til sin kollega. Men den agiadiske kongen fekk større ære som den øvste i sin familie (<a href="/wiki/Herodot" title="Herodot">Herodot</a>, VI.5). Opphavet til utøvinga av makta, ved ein folkeforsamling av borgarar, eller <i><a href="/w/index.php?title=Apella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Apella (sida finst ikkje)">apella</a></i>, er så godt som ukjent på grunn av manglande historisk dokumentasjon. </p><p>Der er fleire <a href="/wiki/Legende" title="Legende">legendariske</a> forklaringar på denne uvanlege kongemakta. Ei slik forklaring var at kong <a href="/w/index.php?title=Aristodemos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aristodemos (sida finst ikkje)">Aristodemos</a> hadde <a href="/wiki/Tvillingar" class="mw-redirect" title="Tvillingar">tvillingsøner</a> som gjekk med på å dele kongemakta. Dette vart ei permanent ordning. Moderne forskarar har fremma forskjellige teoriar for å forklare ordninga. Nokre seier at dette systemet vart oppretta for å hindre <a href="/wiki/Absolutisme" title="Absolutisme">absolutisme</a>, og eit parallelt døme som vert trekt fram er dei to <a href="/wiki/Romersk_konsul" title="Romersk konsul">konsulane</a> i <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a>. Andre trur at det peikar mot eit kompromiss for å gjere slutt på maktkamp mellom dei to familiane eller <a href="/wiki/Samfunn" title="Samfunn">samfunna</a>. Andre teoriar føreslår at dette var ein ordning som vart inngått då eit samfunn av landsbyar samla seg og danna Sparta. Etterpå vart to høvdingar frå dei største landsbyane kongar. Ein annan teori føreslår at dei to kongehusa kvar for seg representerer dei spartanske erobrarane og deira akhaiske føregangarar. Dei som fremmer dette siste synet viser til orda som Herodot (v. 72) seier til <a href="/w/index.php?title=Kleomanes_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kleomanes I (sida finst ikkje)">Kleomanes I</a>: «Eg er ikkje dorisk, men akhaisk.» Dette vert vanlegvis forklart av den (like legendariske) avstamminga til Aristodemus frå <a href="/w/index.php?title=Herakles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Herakles (sida finst ikkje)">Herakles</a>. Uansett var kongemakta i Sparta arveleg og dermed var kvar konge som Sparta hadde etterkomar av agiadanes eller eurypontidane. Trona vart gjeve til det mannlege barnet som først vart fødd etter at kongen fekk makta. </p><p>Kongane sine plikter var hovudsakleg <a href="/wiki/Religion" title="Religion">religiøse</a>, juridiske og <a href="/wiki/Milit%C3%A6r" class="mw-redirect" title="Militær">militære</a> funksjonar. Dei var øvsteprestar i staten og utførte visse offer. Dei opprettheldt òg kommunikasjon med den delfiske heilagdomen som alltid utøvde stor autoritet i spartansk politikk. I Herodots tid (rundt 450 f.Kr.) hadde deira juridiske funksjonar vorte avgrensa til saker som hadde med arv, adopsjon og dei offentlege vegane å gjere. Sivile saker vart avgjort av <a href="/w/index.php?title=Efor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Efor (sida finst ikkje)">eforar</a>, medan <a href="/w/index.php?title=Strafferett&action=edit&redlink=1" class="new" title="Strafferett (sida finst ikkje)">strafferett</a> òg hadde vorte overlate til eforane i tillegg til rådet til dei eldste. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fil:L%C3%A9onidas_aux_Thermopyles_(Jacques-Louis_David).PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/L%C3%A9onidas_aux_Thermopyles_%28Jacques-Louis_David%29.PNG/220px-L%C3%A9onidas_aux_Thermopyles_%28Jacques-Louis_David%29.PNG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/L%C3%A9onidas_aux_Thermopyles_%28Jacques-Louis_David%29.PNG/330px-L%C3%A9onidas_aux_Thermopyles_%28Jacques-Louis_David%29.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/L%C3%A9onidas_aux_Thermopyles_%28Jacques-Louis_David%29.PNG/440px-L%C3%A9onidas_aux_Thermopyles_%28Jacques-Louis_David%29.PNG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1067" /></a><figcaption>Leonidas ved Thermpylae av Jacques-Louis David, 1814.</figcaption></figure> <p>Innan 500 f.Kr. hadde spartanarane i aukande grad vorte involvert i politiske saker i omkringliggande bystatar, ofte ved å legge vekt bak sine prospartanske kandidatar. Kort tid før 500 f.Kr., slik det vert skildra av Herodot, førte ei slik handling til konfrontasjon mellom Sparta og Athen. Dei to kongane, <a href="/w/index.php?title=Demaratos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Demaratos (sida finst ikkje)">Demaratos</a> og Kleomanes førte sine styrkar til Athen. Men rett før slaget starta, endra kong Demaratos meining om å gå til åtak på athenarane og forlét sin medkonge. Av den årsak vart Demaratos bannlyst og fann seg til slutt ved den persiske kongen <a href="/wiki/Xerxes_I" class="mw-redirect" title="Xerxes I">Xerxes I</a> i hans invasjon av Hellas 20 år seinare (480 f.Kr.) Spartanarane innførte ei lov som kravde at den eine kongen måtte vere igjen i Sparta medan den andre leia styrkane i slag. Dette var ei av årsakene til at kong <a href="/w/index.php?title=Leonidas_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leonidas I (sida finst ikkje)">Leonidas I</a> i 480 f.Kr. leia sine 300 livvakter til <a href="/w/index.php?title=Slaget_ved_Thermopylae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slaget ved Thermopylae (sida finst ikkje)">Thermopylae</a> der dei konfronterte Xerxes sin hær. </p><p><a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristoteles</a> skildrar kongemakta i Sparta som «ei mild form for uavgrensa og vedvarande generalmakt» (Pol. III. I285a), medan <a href="/w/index.php?title=Isokrates&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isokrates (sida finst ikkje)">Isokrates</a> viser til spartanarane som «undersåttar av eit <a href="/wiki/Oligarki" title="Oligarki">oligarki</a> heime, til ein konge i felttog» (III.24). Òg her vart den kongelege makta endra over tid. Frå eit tidspunkt til <a href="/w/index.php?title=Persarkrigane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Persarkrigane (sida finst ikkje)">persarkrigane</a> mista kongen retten til å erklære krig og han vart følgt av to eforar i felten. Han vart òg følgt av eforane i kontrollen av utanrikspolitikken. Over tid vart kongane marionettar med unntak av deira stilling som <a href="/wiki/General" title="General">generalar</a>. Den reelle makta vart overført til eforane og til <a href="/w/index.php?title=Gerousia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gerousia (sida finst ikkje)">Gerousia</a>. Årsaker til denne endringa låg delvis i det faktum at eforane, valde gjennom folkeleg val frå alle borgarane, representerte eit demokratisk element i forfatninga utan å bryte dei oligarkiske metodane som verka nødvendige for staten sin administrasjon. </p><p>Dette skuldast òg delvis svakheit hos kongemakta, karakteren av ein duo førte til sjalusi og kjølig forhold mellom dei to embetshaldarane. Dette førte i praksis til stillstand. Ei anna årsak låg i tapet av prestisje som kongemakta leid, særleg i løpet av det 400-talet f.Kr. som skuldast kranglane mellom kongane og jamlege kongar som steig opp på trona som mindreårige og måtte få utnemnt ein regent. Dei to kongemaktene sin prestisje leid òg av at kongane var, riktig eller gale, mistenkt for å ha mottatt muter frå fiendane av staten på eit eller anna tidspunkt. </p><p>Den spartanske Forfatninga bestod av to institusjonar: Rådet og folkeforsamlinga. Rådet bestod av 28 aristokratiske menn over 60 år, som sat livet ut. I rådet sat òg Sparta sine to kongar. Folkeforsamlinga var ein meir demokratisk institusjon, der alle spartanarar over 30 år med borgarrett kunne sitte. Forsamlinga møttest ein gong i månaden, og dei som hadde møterett, var dei som høyrde til ein <i><a href="/w/index.php?title=Fyle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fyle (sida finst ikkje)">fyle</a></i>. I tillegg til rådet og folkeforsamlinga hadde polisen embetsmenn kalla eforar. Desse mennene vart valde for ein femårsperiode, og vart vald på same måte som mennene i rådet, men i motsetnad til rådsmennene kom ikkje eforarane berre frå aristokratiske slekter. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Statsorganisering">Statsorganisering</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=4" title="Endre bolk: Statsorganisering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=4" title="Rediger kildekoden til seksjonen Statsorganisering"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Etter at eforane vart introdusert, var dei saman med dei to kongane den utøvande greina av staten. Eforane hadde meir makt enn nokon andre i Sparta, sjølv om det at dei berre hadde makta i eitt enkelt år reduserte deira evne til kome i konflikt med allereie etablert makt i staten. Sidan det ikkje var mogeleg å bli gjenvald, ville ein efor som misbrukte makta si eller konfronterte eit etablert maktsentrum, bli utsett for hemnaksjonar. </p><p>Skilnaden frå dagens statar er at Sparta hadde eit eige råd som utforma staten sin politikk. Dette var <a href="/w/index.php?title=Gerousia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gerousia (sida finst ikkje)">Gerousia</a>, eit lite råd som bestod av 28 eldre som var vald på livstid og vanlegvis var del av den kongelege hushaldet, og dei to kongane. Viktige avgjersler i statens politikk vart diskutert av dette rådet som føreslo forskjellige løysingar for spartanske borgarar (kalla Damos på spartansk dialekt). Damos måtte velje eit av alternativa gjennom stemmegiving. </p><p>Ikkje alle innbyggarane i den spartanske staten vart rekna som borgarar (del av Damos). Berre dei som hadde følgt militær trening, kalla <a href="/w/index.php?title=Agoge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agoge (sida finst ikkje)">agoge</a>, var borgarar. Men dei einaste av innbyggarane som kunne få agoge var spartanarar eller menneske som kunne spore sitt opphavlege opphav til byen. Andre i staten var <a href="/w/index.php?title=Perioikane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perioikane (sida finst ikkje)">perioikane</a> som kan skildrast som sivile og <a href="/w/index.php?title=Helotar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helotar (sida finst ikkje)">helotar</a> som var statseigde slavar. På grunn av at etterkomarar av ikkje-spartanske sivile ikkje kunne få agoge og spartanarar kunne miste sitt borgarskap dersom dei ikkje kunne betale utgiftene til agogen, vart det faktiske talet spartanske borgarar stadig redusert, kjent som oliganthropia. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Utanrikspolitikk">Utanrikspolitikk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=5" title="Endre bolk: Utanrikspolitikk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=5" title="Rediger kildekoden til seksjonen Utanrikspolitikk"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sparta var innan det 400-talet f.Kr. den mektigaste staten i hele Hellas. I motsetnad til mange av dei greske bystatane hadde han berre ein koloni, og det meste av makt hans kom frå alliansar med andre regionar. Sparta var ikkje eit imperium. Ingen skatt vart betalt med unntak av krigstider. Det Sparta i praksis danna var eit forbund, og dei valde sine allierte strategisk. Sparta føretrekte til dømes <a href="/wiki/Korint" title="Korint">Korint</a> på grunn av deira marine. Dei allierte måtte sverje å ha dei same venene og fiendane, følgje Sparta overalt dei vart førte til og ikkje gå til krig utan at alle dei allierte var einige. Forbundet sin styringsstruktur var nokså demokratisk. Dei møttest i Korint og vart leia av Sparta. Kongressen som den vart kalla, bestod av representantar frå kvar av dei allierte bystatane som kvar hadde ei stemme. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Samfunnet">Samfunnet</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=6" title="Endre bolk: Samfunnet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=6" title="Rediger kildekoden til seksjonen Samfunnet"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sparta var framfor alt ein militærstat, og det vart lagt vekt på militær emne nesten frå fødselen av. Kort tid etter fødselen bada mora barnet i vin for å sjå om barnet var sterkt. Dersom barnet overlevde vart det ført fram føre dei eldste i stamma av faren. Dei eldste avgjorde så om det skulle behaldast. Dersom det vart funne defektar eller vart sett på som svakt, vart barnet etterlate i dei ville bakkane ved fjellet <a href="/wiki/Ta%C3%BDjetos" title="Taýjetos">Taýjetos</a>. På denne måten forsøkte spartanarane å oppretthalde høg fysisk standard i folkesetnaden sin. Frå dei tidlegaste tidene til spartanske borgarar var statens krav på borgaren sitt liv absolutt og strengt gjennomført. </p><p>Det var vanleg i Sparta at før mennene drog i krig, ville konene deira eller ei anna viktig kvinne gje dei skjold deira og si: «ē tan ē epi tas» (ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς) som vert omsett med «med dette eller på det». Ideen var at spartanarar berre kunne returnere til Sparta på ein av to måtar, sigrande eller døde. Dersom ein spartansk <a href="/w/index.php?title=Hoplitt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoplitt (sida finst ikkje)">hoplitt</a> skulle returnere til Sparta i live og utan skjoldet sitt, vart det trudd at han kasta skjoldet sitt på fienden i eit forsøk på å flykte. Dette var straffbart med døden eller bannlysing. Gravferder i Sparta vart òg rekna som ein æressak. Merka hovudsteinar ville berre bli gjeve spartanske soldatar som døydde i kamp under eit sigrande felttog eller, for kvinnene sin del, i teneste for eit guddommeleg embete eller i barnefødsel. </p><p>Det vart lagt stor vekt på ære og å utføre handlingar på grunn av at det var «det riktige å gjere». <a href="/wiki/Xenofon" title="Xenofon">Xenofon</a> skreiv om spartanarane slik han observerte dei under <a href="/wiki/Dei_olympiske_leikane" class="mw-redirect" title="Dei olympiske leikane">olympiske leikar</a>: </p><p>«<i>Ein eldre mann prøvde å finne ein stad å sitte for å sjå på dei olympiske leikane. Han gjekk frå seksjon til seksjon. Alle dei andre grekarane lo då han prøvde å presse seg veg gjennom folkemengda. Nokre ignorerte han. Då han nærma seg den spartanske seksjonen, reiste alle spartanarane seg og tilbaud mannen sine seter. Plutseleg applauderte hele stadionet. Alle grekarane visste kva som var det rette å gjere, men spartanarane var dei einaste som gjorde det.</i>» </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Utdanning">Utdanning</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=7" title="Endre bolk: Utdanning" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=7" title="Rediger kildekoden til seksjonen Utdanning"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Fram til dei var sju år gamle, vart gutane utdanna heime og vart lært til å kjempe mot sin frykt og generell overtru av barnepassarane deira som vart høgt verdsett i Hellas. Treninga deira vart overtatt av staten i agoge-systemet og overvaka av <i>paidonomos</i>, ein embetsmann som vart utnemnt til dette føremålet. Denne treninga bestod for det meste av fysiske øvingar som dansing, gymnastikk og balleikar. Dorianarane var dei første som brukte atletiske øvingar i tillegg til å olje kroppane sine under øvingar for å framheve venleiken, ein dyr praksis som braut med den nøysame tradisjonen til spartanarane.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ifølge <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a> vart denne praksisen introdusert frå Kreta til Sparta og så til hele Hellas. </p><p>Utdanning i musikk og litteratur hadde ein underordna posisjon. Den utrøyttelege vektlegginga på fysisk trening gav spartanarane rykte for å vere «<a href="/w/index.php?title=Lakonisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lakonisme (sida finst ikkje)">lakoniske</a>», sparsame med ord, eit ord som har sitt opphav i deira heimland <a href="/wiki/Lakon%C3%ADa" title="Lakonía">Lakonía</a>. Utdanninga vart òg utvida til jenter i den tru at sterke og intelligente mødrer ville produsere sterke og intelligente barn. Derfor har dagens historikarar, saman med samstemmande antikke forfattarar, ein tendens til å konkludere med at spartanske kvinner var blant dei best utdanna i den antikke greske verda. Begge kjønn trena nakne, då det vart lagt vekt på fysisk form for både menn og kvinner. Til tross for deira fysiske form, kunne ikkje kvinner konkurrere i dei olympiske leikane etter dei olympiske reglane. I staden konkurrerte dei i dei <a href="/w/index.php?title=Heraia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heraia (sida finst ikkje)">heraiske leikar</a>. Det var òg konkurransar for å sjå kven som kunne tole den alvorlegaste piskinga, kjent som <i>diamastigosis</i>. </p><p>Tretten år gamle vart dei unge mennene ordna i grupper og sende til landsbygda utan nokon ting, og ein venta at dei skulle overleve på humor og kløkt. Ein rekna med at dei ville stele mat, men alle som vart tatt i å stele vart alvorleg straffa. Mange spekulerer i om dette var for å lære dei unge spartanarane sløgskap og snøggleik. Dersom du vart teke vart det konkludert med at du ikkje var rask nok eller stille nok. Dette vart kalla <i><a href="/w/index.php?title=Krypteia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Krypteia (sida finst ikkje)">krypteia</a></i>, hemmeleg. Dette var mest truleg opphavleg ein gamal <a href="/wiki/Overgangsrite" title="Overgangsrite">overgangsrite</a>, ei førebuing for den seinare karrieren som elitesoldat. </p><p>Andre kjelder hevder at <i>krypteia</i> var ein «ungdommeleg dødsskvadron» som utgjorde dei mest lovande unge spartanarane. Jobben deira var å ferdast på landsbygda og drepe <a href="/w/index.php?title=Helotar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helotar (sida finst ikkje)">helotar</a> om natta for å skape frykt hos slavane og hindre opprør. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Militæret"><span id="Milit.C3.A6ret"></span>Militæret</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=8" title="Endre bolk: Militæret" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=8" title="Rediger kildekoden til seksjonen Militæret"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fil:Helmed_Hoplite_Sparta.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Helmed_Hoplite_Sparta.JPG/220px-Helmed_Hoplite_Sparta.JPG" decoding="async" width="220" height="319" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Helmed_Hoplite_Sparta.JPG/330px-Helmed_Hoplite_Sparta.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Helmed_Hoplite_Sparta.JPG/440px-Helmed_Hoplite_Sparta.JPG 2x" data-file-width="590" data-file-height="856" /></a><figcaption>Ein gresk <a href="/w/index.php?title=Hoplitt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoplitt (sida finst ikkje)">hoplitt</a>, kanskje kong <a href="/w/index.php?title=Leonidas_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leonidas I (sida finst ikkje)">Leonidas I</a>.</figcaption></figure> <p>Den vanlege spartanaren var krigar, trena til å lyde og holde ut. Han vart politikar berre dersom han vart vald til efor i eitt einaste år. Han kunne bli vald som livsvarig medlem av rådet etter hans sekstiande år som var same år som han vart fritatt frå militærtenesta. </p><p>Tjue år gamal starta spartanaren si militærteneste, og han vart medlem i ein <i><a href="/w/index.php?title=Syssitia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syssitia (sida finst ikkje)">syssitia</a></i> (matmesse eller klubb) som kvar bestod av rundt femten medlemmar. Alle borgarar var påkravd å vere medlem. Her lærte kvar av gruppene til å knyte seg til og stole på kvarandre. Spartanaren hadde alle rettar og plikter då han vart tretti år. Berre innfødde spartanarar vart rekna som fullstendige borgarar og trong å gjennomføre treninga slik det var påkravd etter lova og delta i og medverke til ein av matklubbane. Dei som oppfylte desse vilkåra vart sett på som «likemenn» (<i>homoioi</i>), borgarar, medan dei som mislukkast vart kalla «mindre menn» og heldt berre dei sivile rettane i borgarskapet. </p><p>Spartanarane var hindra gjennom lova å drive med handel eller produksjon som derfor kvilte på <i><a href="/w/index.php?title=Perioikane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perioikane (sida finst ikkje)">perioikane</a></i> og hadde i teorien forbod mot å ha gull eller sølv. Spartansk valuta bestod av <a href="/wiki/Jern" title="Jern">jernbarrar</a>. Dermed var tjuveri og utanlandsk handel svært vanskeleg, noko som òg talte mot akkumulering av rikdom. Rikdom kom frå, i det minste i teorien, landeigedomar og bestod i årleg avkasting frå helotane som kultiverte landområdet som spartanarane eigde. Men dette forsøket på å utlikne eigedom hadde ein svakheit: Frå dei tidlegaste tider var det markerte skilnadar innanfor staten, og desse vart til og med alvorlegare etter lova til <a href="/w/index.php?title=Epitadevs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Epitadevs (sida finst ikkje)">Epitadevs</a> som vart innført ein gong etter <a href="/wiki/Peloponnesarkrigen" class="mw-redirect" title="Peloponnesarkrigen">peloponnesarkrigen</a> og som fjerna forbodet mot gåver eller arv. Helotane vart nådelaust kontrollert, hovudsakleg gjennom det hemmelege politiet eller krypteia. </p><p>Fulle borgarar, sett fri frå ein kvar økonomisk aktivitet, fekk eit stykke land (<i><a href="/w/index.php?title=Kleros&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kleros (sida finst ikkje)">kleros</a></i>) som vart kultivert og drive av helotane. Ettersom tida gjekk, vart større delar av land konsentrert i hendene på store landeigarar, men talet på fulle borgarar gjekk ned. Det var rundt 8000 borgarar i byrjinga av 400-talet f.Kr., men dette hadde gått ned til mindre enn 1000 i <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristoteles</a> sine dagar (384-322 f.Kr.), og gjekk vidare nedover til 700 då <a href="/w/index.php?title=Agis_IV&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agis IV (sida finst ikkje)">Agis IV</a> vart konge i <a href="/wiki/-244" class="mw-redirect" title="-244">244 f.Kr.</a> Forsøk vart gjort på å betre denne situasjonen ved å opprette nye lover. Visse straffer vart lagt på dei som vart verande ugifte eller som gifta seg for seint i livet. Desse lovene kom derimot for seint og var ineffektive i å snu trenden. </p><p>Den kanskje mest kjende hendinga som viste effektiviteten til den spartanske krigsmaskinen, skjedde i <a href="/w/index.php?title=Persarkrigane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Persarkrigane (sida finst ikkje)">persarkrigane</a>. Den spartanske motstanden i <a href="/w/index.php?title=Slaget_ved_Thermopylae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slaget ved Thermopylae (sida finst ikkje)">slaget ved Thermopylae</a> har fleire gonger vorte sitert i ein militær <i><a href="/w/index.php?title=Grand_strategy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grand strategy (sida finst ikkje)">Grand strategy</a></i>-kontekst som rollemodell for fordelen med trening, strategi og mot overfor ekstremt overveldande odds. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Det_sosiale_liv">Det sosiale liv</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=9" title="Endre bolk: Det sosiale liv" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=9" title="Rediger kildekoden til seksjonen Det sosiale liv"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trass i kva mange trur i dag var <a href="/wiki/Homoseksualitet" class="mw-redirect" title="Homoseksualitet">homoseksualitet</a> i Hellas berre avgrensa til nokre få bystatar. Ein kan ikkje nekte for at dei moralske linjene for seksualitet var mindre definerte i antikken enn dei er no. Biseksuelle forhold var vanlege blant spartanske kvinner, og det var ofte rekna som akseptabelt for spartanske kvinner å ha affærar med ugifte kvinner i alderdommen. Dette ville etter dagens standard bli rekna som ekteskapsbrot, men spartanarane rekna det ikkje som det, og derfor var Sparta òg ein av dei mest monogame bystatane i den kjende greske verda. </p><p>Der var eit unntak til den normale regelen om ekteskap i Sparta. Kvinner var meir sjølvstendige enn i andre greske samfunn og kunne klare å forhandle med ektemennene om å ta med seg elskarar inn i heimen deira. Ifølge <a href="/wiki/Plutark" title="Plutark">Plutark</a> i verket hans <i>Lykurg sitt liv</i>, tillét og oppmuntra mennene konene sine til å bere fram andre menns barn, på grunn av den generelle fellesetikken, som sa at det var viktigare å bere fram mange barn til byen sitt beste, enn å vere sjalu og uroe seg for si eiga familieeining. Nokre historikarar hevdar derimot at denne «konedelinga» berre var reservert for dei eldre mennene, som ikkje hadde skaffa seg ein arving. Av den årsak, hevdar Plutark, var konseptet om «ekteskapsbrot» framand for spartanarane. Vidare fortel Plutark at ein gamal spartanar hadde sagt at det var like sannsynleg å finne ein okse, med ein nakke lang nok til å stå på ein fjelltopp og drikke frå ein elv nedanfor, som å finne ein ekteskapsbrytar i Sparta. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Arkeologi">Arkeologi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=10" title="Endre bolk: Arkeologi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=10" title="Rediger kildekoden til seksjonen Arkeologi"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fil:Sparta_ruins.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sparta_ruins.PNG/220px-Sparta_ruins.PNG" decoding="async" width="220" height="317" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/75/Sparta_ruins.PNG 1.5x" data-file-width="258" data-file-height="372" /></a><figcaption>Ruinane av Gamle Sparta</figcaption></figure> <p>Der er ein velkjend del i <a href="/w/index.php?title=Tukydid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tukydid (sida finst ikkje)">Tukydid</a> sin litteratur som går slik: </p> <dl><dd>«Tenk deg at byen Sparta var aude, og ingenting var igjen utanom templa og bakken, fjerne tidsalder ville vore svært uvillige til å tru at makta til lakedaemoniane var lik deira ry.»</dd></dl> <dl><dd>«By deira er ikkje bygd samanhengande og har ingen storslegne tempel eller andre kjenneteikn. Det minner heller om ei gruppe landsbyar som dei antikke landsbyane i Hellas og ville derfor vore ein fattig førestilling.» (i. 10)</dd></dl> <p>Den første kjensla, som dei fleste reisande som vitjar det moderne Sparta får, er vonbrot over dei antikke restane. Ei betre «førestilling» gjev den bysantinske Mistra, med sine grasdekte gater, sine forfalne hus, sine festningar i ruinar og sine flotte kyrkjer. Fram til 1900-talet var den viktigaste antikke bygningen i Sparta teateret. Av dette stikk lite opp av bakken, med unntak av delar av veggane som held jorda tilbake, den såkalla <i>grava til Leonidas</i>, ein kvadratisk bygning, kanskje eit tempel, konstruert av enorme steinblokker og som inneheldt to kammer, fundamentet til ei antikk bru over <a href="/wiki/Evr%C3%B3tas" title="Evrótas">Evrótas</a>, ruinane til ein sirkulær struktur, nokre rester av seine romerske festningsverk, fleire mursteinsbygg og mosaikkgangvegar. </p><p>Den resterande arkeologiske rikdommen består av inskripsjonar, skulpturar og andre lekamar, samla i det lokale museet som vart grunnlagd av Stamatakis i <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a> (og utvida i <a href="/wiki/1907" title="1907">1907</a>). Utgravingar vart utført nær Sparta, på staden til <a href="/w/index.php?title=Amyclaeum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amyclaeum (sida finst ikkje)">Amyclaeum</a> i 1890 av Tsounas og i 1904 av Furtwängler, ved tempelet til Manelaos i Therapne av Ross i 1833 og 1841 og av Kastriotis i 1889 og 1900. Organiserte utgravingar vart forsøkt i området til det eigentlege Sparta. Delvise utgravingar av den runde bygningen vart føretatt i 1892 og 1893 av <a href="/w/index.php?title=American_School_at_Athens&action=edit&redlink=1" class="new" title="American School at Athens (sida finst ikkje)">American School at Athens</a>. Det har seinare vorte funne ut at bygningen er ein semisirkulær vegg av hellensk opphav som held jorda tilbake og som vart delvis restaurert i den romerske perioden. </p><p><a href="/w/index.php?title=British_School_at_Athens&action=edit&redlink=1" class="new" title="British School at Athens (sida finst ikkje)">British School at Athens</a> byrja i 1904 ei nøye utforsking av <a href="/wiki/Lakon%C3%ADa" title="Lakonía">Lakonía</a>, og i det påfølgjande året vart det gjort utgravingar ved Thalamae, Geronthrae og Angelona nær <a href="/wiki/Monemvasi%C3%A1" title="Monemvasiá">Monemvasiá</a> då fleire festningar frå mellomalderen vart undersøkt. Utgravingar i sjølve Sparta byrja i 1906 og gav mange funn som har vorte publisert i <i>British School Annual</i>, xii. sqq. </p><p>Ein liten sirkel skildra av <a href="/w/index.php?title=William_Martin_Leake&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Martin Leake (sida finst ikkje)">Leake</a> viste seg å vere ein teaterliknande bygning konstruert kort tid etter år <a href="/wiki/200" title="200">200</a> rundt alteret og føre tempelet <a href="/w/index.php?title=Artemis_Orthia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Artemis Orthia (sida finst ikkje)">Artemis Orthia</a>. Her fann musikk- og gymnastikkonkurransar stad, i tillegg til dei kjende piskekonkurransane (<i>diamastigosis</i>). Tempelet som kan daterast til det <a href="/wiki/100-talet_fvt." title="100-talet fvt.">100-talet fvt.</a> ligg på fundamentet til eit eldre tempel frå det 500-talet, og rett ved sidan av det vart det funne rester av eit enno tidlegare tempel som er datert til det 800- eller kanskje 900-talet f.Kr. <a href="/w/index.php?title=Votivgave&action=edit&redlink=1" class="new" title="Votivgave (sida finst ikkje)">Votivgavane</a> i <a href="/wiki/Leire" title="Leire">leire</a>, <a href="/wiki/Rav" title="Rav">rav</a>, <a href="/wiki/Bronse" title="Bronse">bronse</a>, <a href="/wiki/Elfenbein" title="Elfenbein">elfenbein</a> og <a href="/wiki/Bly" title="Bly">bly</a> vart funne i stor overflod. Desse vart datert frå det 800- til det 300 -talet f.Kr. og gjev uvurderlege bevis for tidleg spartansk kunst. Dei viser at Sparta nådde si kunstnariske høgd på 600-talet og at nedgangstid hennar allereie hadde byrja på 500-talet f.Kr. </p><p>Heilagdomen til <a href="/wiki/Athene" class="mw-redirect" title="Athene">Athene</a> «av messinghuset» (<i>Khalkioikos</i>) vart lokalisert i 1907 på <a href="/wiki/Akropolis" title="Akropolis">akropolisen</a> like over teateret, og sjølv om tempelet er nesten fullstendig øydelagt, har staden produsert den lengste samanhengande arkaiske inskripsjonen i Lakonía, talrike bronsenaglar og plater og mange votivgåver. Den greske <a href="/wiki/Bymur" title="Bymur">bymuren</a>, bygd i fleire stadium frå det 300- til 100-talet, vart spora i ein stor del av omkrinsen som målte 48 stadium eller nesten 10 km (<a href="/wiki/Polybios" title="Polybios">Polybios</a> 1X. 21). Den same romerske muren som omsluttar akropolisen, der delar av han truleg stammer frå åra etter det gotiske raidet i 262, vart òg undersøkt. Ved sidan av dei faktiske bygningane som vart oppdaga, vart fleire punkt lokalisert og kartlagd i ein generell studie om spartansk topografi, basert på skildringane til <a href="/wiki/Geografen_Pausanias" title="Geografen Pausanias">Pausanias</a>. Utgravingar viste at byen i <a href="/wiki/Mykensk_kultur" title="Mykensk kultur">den mykenske perioden</a> låg på den venstre breidda av Evrótas, litt søraust for Sparta. Busetnaden var stort sett trekanta i form peikande mot nord. Området var omtrent like stort som det «nyare» Sparta, men ruinane er plukka reine, noko som har øydelagd bygningar i byen og ingenting er igjen med unntak av nokre få øydelagde fundament og øydelagde potteskår. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dagens_Spárti"><span id="Dagens_Sp.C3.A1rti"></span>Dagens Spárti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=11" title="Endre bolk: Dagens Spárti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=11" title="Rediger kildekoden til seksjonen Dagens Spárti"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Før moderne tid var området til det gamle Sparta okkupert av ein relativt liten landsby som låg i skuggen av <a href="/wiki/Mystr%C3%A1s" title="Mystrás">Mystrás</a>, ein viktigare mellomaldersk gresk busetnad i nærleiken. Etter <a href="/wiki/Den_greske_sj%C3%B8lvstendekrigen" title="Den greske sjølvstendekrigen">den greske sjølvstendekrigen</a> avgjorde kong <a href="/w/index.php?title=Otto_av_Hellas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Otto av Hellas (sida finst ikkje)">Otto av Hellas</a> at landsbyen skulle bli bygd opp att til ein by og bere same namn. Byen vart forma med tanke på å skape ein av dei flottaste byane i Hellas gjennom bruken av trelinja bulevardar og parkområde. Under monarkiet vart tittelen <i><a href="/wiki/Hertug" title="Hertug">hertug</a> av Sparta</i> brukt for den greske <a href="/wiki/Kronprins" title="Kronprins">kronprinsen</a>. </p><p>I dag er Spárti det administrative senteret for Lakonía. Eit lakonisk dorisk (spartansk) språk kjent som <a href="/w/index.php?title=Tsakonisk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tsakonisk (sida finst ikkje)">tsakonisk</a> har overlevt i den lakoniske regionen i Peloponnes fram til i dag, men talet på dei som snakkar språket har gått kraftig ned. </p><p>Sparta er sentrum for ei landbruksslette med fokus i <a href="/wiki/Evr%C3%B3tas" title="Evrótas">Evrótasdalen</a>. Ho er det lokale senteret for produksjon av varer som <a href="/wiki/Sitrusfrukt" title="Sitrusfrukt">sitrusfrukter</a> og <a href="/wiki/Oliventre" class="mw-redirect" title="Oliventre">oliven</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Byar_og_tettstader">Byar og tettstader</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=12" title="Endre bolk: Byar og tettstader" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=12" title="Rediger kildekoden til seksjonen Byar og tettstader"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dei største byane og tettstadene i kommunen er: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Tettstad</th> <th>Kommunaleining</th> <th>Folketal 2011<sup id="cite_ref-Folketeljing_rev_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Folketeljing_rev-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></th> <th>Folketal 2021<sup id="cite_ref-Folketeljing_2021_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-Folketeljing_2021-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th></tr> <tr> <td>Spárti</td> <td>Spárti</td> <td>16 239</td> <td>16 782 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Mago%C3%BAla_i_Lakon%C3%ADa" title="Magoúla i Lakonía">Magoúla</a></td> <td><a href="/wiki/Mystr%C3%A1s" title="Mystrás">Mystrás</a></td> <td>1 415</td> <td>1 477 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Xirok%C3%A1mbi" title="Xirokámbi">Xirokámbi</a></td> <td><a href="/wiki/F%C3%A1ris" title="Fáris">Fáris</a></td> <td>963</td> <td>868 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%C3%81jos_Io%C3%A1nnis_i_Lakon%C3%ADa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ájos Ioánnis i Lakonía (sida finst ikkje)">Ájos Ioánnis</a></td> <td>Mystrás</td> <td>633</td> <td>612 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Am%C3%BDkles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amýkles (sida finst ikkje)">Amýkles</a></td> <td>Spárti</td> <td>694</td> <td>586 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Afis%C3%ADo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afisío (sida finst ikkje)">Afisío</a></td> <td>Spárti</td> <td>632</td> <td>544 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gorits%C3%A1" title="Goritsá">Goritsá</a></td> <td><a href="/wiki/Ther%C3%A1pnes" title="Therápnes">Therápnes</a></td> <td>589</td> <td>468 </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kjelder">Kjelder</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=13" title="Endre bolk: Kjelder" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=13" title="Rediger kildekoden til seksjonen Kjelder"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation journal"><a class="external text" href="https://no.wikibooks.org/wiki/Eldre_verdshistorie:Kapittel_3">«Eldre Verdshistorie: Kapittel 3»</a>. no.Wikibooks.org.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fnn.wikipedia.org%3ASp%C3%A1rti&rft.atitle=Eldre+Verdshistorie%3A+Kapittel+3&rft.genre=article&rft_id=http%3A%2F%2Fno.wikibooks.org%2Fwiki%2FEldre_verdshistorie%3AKapittel_3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referansar">Referansar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=14" title="Endre bolk: Referansar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=14" title="Rediger kildekoden til seksjonen Referansar"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3318915">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Folketeljing_2021-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Folketeljing_2021_1-0">1,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Folketeljing_2021_1-1">1,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Folketeljing_2021_1-2">1,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.statistics.gr/documents/20181/17286366/MON_PLI_DHM_OIKISN_2021.xlsx">Folketeljing 2021</a></span> </li> <li id="cite_note-Kallikratis-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kallikratis_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230730102306/https://www.e-nomothesia.gr/autodioikese-demoi/n-3852-2010.html"><i>Νόμος 3852/2010 - ΦΕΚ 87Α/7-6-2010<br />Lov 3852/2010: Kallikratis-reforma</i></a>, arkivert frå <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.e-nomothesia.gr/autodioikese-demoi/n-3852-2010.html">originalen</a> 30. juli 2023<span class="reference-accessdate">, henta 7. september 2023</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fnn.wikipedia.org%3ASp%C3%A1rti&rft.btitle=%CE%9D%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82+3852%2F2010+-+%CE%A6%CE%95%CE%9A+87%CE%91%2F7-6-2010%3Cbr+%2F%3ELov+3852%2F2010%3A+Kallikratis-reforma&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.e-nomothesia.gr%2Fautodioikese-demoi%2Fn-3852-2010.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Thomas F. Scanlon, «The Dispersion of Pederasty and the Athletic Revolution in Sixth-Century BC Greece,» i <i>Same-Sex Desire and Love in Greco-Roman Antiquity and in the Classical Tradition of the West,</i> red. B. C. Verstraete and V. Provencal, Harrington Park Press, 2005, s. 76–77</span> </li> <li id="cite_note-Folketeljing_rev-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Folketeljing_rev_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/resident_population_census2011rev.xls">Folketeljing 2011, revidert</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Litteratur">Litteratur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=15" title="Endre bolk: Litteratur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=15" title="Rediger kildekoden til seksjonen Litteratur"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>W.G. Forest. <i>A History of Sparta, 950–192 B.C.</i>. New York: W. W. Norton & Co., 1968.</li> <li>Ernle Bradford. <i>The Battle for the West-Thermopylae 480</i>. New York: McGraw-Hill, 1981.</li> <li>Paul Cartledge. <i>Spartan Reflections</i>. London: Duckworth, 2001.</li> <li>Paul Cartledge. «What have the Spartans Done for us?: Sparta’s Contribution to Western Civilization», <i>Greece & Rome</i>, Vol. 51, Issue 2 (2004), s. 164–179.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bakgrunnsstoff">Bakgrunnsstoff</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&veaction=edit&section=16" title="Endre bolk: Bakgrunnsstoff" class="mw-editsection-visualeditor"><span>endre</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&action=edit&section=16" title="Rediger kildekoden til seksjonen Bakgrunnsstoff"><span>endre wikiteksten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="interbox"> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fil:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Sparta" class="extiw" title="commons:Sparta">Spárti</a></b> </div></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.traveljournals.net/explore/greece/map/m1221342/sparta.html">Traveljournals.net - Spárti si plassering på verdskartet</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=9773">GTP - Spárti</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=9772">GTP - Byen Spárti</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=61562">GTP - Antikkens Sparta</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://elysiumgates.com/~helena">Sparta Reconsidered - Historia, trua og kulturen til antikkens Sparta</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journaloflaconicstudies.markoulakispublications.org.uk">Journal of Laconian Studies - A peer-review open source Journal for the study of Laconian history</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100211192222/http://www.journaloflaconicstudies.markoulakispublications.org.uk/">Arkivert</a> 2010-02-11 ved <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sparta.markoulakispublications.org.uk">Sparta - An educational periodical for Sparta & Greek history</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161021064543/http://www.sparta.markoulakispublications.org.uk/">Arkivert</a> 2016-10-21 ved <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.losttrails.com/pages/Hproject/Sparta/Sparta.html">Ancient Sparta</a> - svart/kvit bilete av staden og tilhøyrande lekamar</li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3515230">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3559440">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd;color:black}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd;color:black}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf;color:black}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf;color:black}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff;color:black}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7;color:black}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent;color:black}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Periferien_Peloponnes" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#CEDEFE; color:black;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-vis"><a href="/wiki/Mal:Periferien_Peloponnes" title="Mal:Periferien Peloponnes"><abbr title="Vis denne malen" style="color:black">v</abbr></a></li><li class="nv-diskuter"><a href="/w/index.php?title=Maldiskusjon:Periferien_Peloponnes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maldiskusjon:Periferien Peloponnes (sida finst ikkje)"><abbr title="Diskuter denne malen" style="color:black">d</abbr></a></li><li class="nv-endre"><a class="external text" href="https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Mal:Periferien_Peloponnes&action=edit"><abbr title="Endre denne malen" style="color:black">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Periferien_Peloponnes" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Periferien_Peloponnes" title="Periferien Peloponnes">Periferien Peloponnes</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Arkad%C3%ADa" title="Arkadía">Periferieininga Arkadía</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Tr%C3%ADpoli_i_Hellas" title="Trípoli i Hellas">Trípoli</a> • <a href="/wiki/Gortyn%C3%ADa" title="Gortynía">Gortynía</a> • <a href="/wiki/Megal%C3%B3poli" title="Megalópoli">Megalópoli</a> • <a href="/wiki/Nord-Kynour%C3%ADa" title="Nord-Kynouría">Nord-Kynouría</a> • <a href="/wiki/S%C3%B8r-Kynour%C3%ADa" title="Sør-Kynouría">Sør-Kynouría</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Lakon%C3%ADa" title="Lakonía">Periferieininga Lakonía</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">Spárti</a> • <a href="/wiki/Evr%C3%B3tas_i_Lakon%C3%ADa" title="Evrótas i Lakonía">Evrótas</a> • <a href="/wiki/Monemvasi%C3%A1" title="Monemvasiá">Monemvasiá</a> • <a href="/wiki/Elaf%C3%B3nisos" title="Elafónisos">Elafónisos</a> • <a href="/wiki/Aust-M%C3%A1ni" title="Aust-Máni">Aust-Máni</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Messin%C3%ADa" title="Messinía">Periferieininga Messinía</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Vest-M%C3%A1ni" title="Vest-Máni">Vest-Máni</a> • <a href="/wiki/Kalam%C3%A1ta" title="Kalamáta">Kalamáta</a> • <a href="/wiki/Mess%C3%ADni" title="Messíni">Messíni</a> • <a href="/wiki/P%C3%BDlos-N%C3%A9storas" title="Pýlos-Néstoras">Pýlos-Néstoras</a> • <a href="/wiki/Trifyl%C3%ADa" title="Trifylía">Trifylía</a> • <a href="/wiki/Ikhal%C3%ADa_i_Messin%C3%ADa" title="Ikhalía i Messinía">Ikhalía</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Argol%C3%ADda" title="Argolída">Periferieininga Argolída</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%C3%81rgos-Myk%C3%ADnes" title="Árgos-Mykínes">Árgos-Mykínes</a> • <a href="/wiki/N%C3%A1vplio" title="Návplio">Návplio</a> • <a href="/wiki/Ep%C3%ADdavros" title="Epídavros">Epídavros</a> • <a href="/wiki/Ermion%C3%ADda" title="Ermionída">Ermionída</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Korinth%C3%ADa" title="Korinthía">Periferieininga Korinthía</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Xyl%C3%B3kastro-Evrost%C3%ADna" title="Xylókastro-Evrostína">Xylókastro-Evrostína</a> • <a href="/wiki/Siky%C3%B3na" title="Sikyóna">Sikyóna</a> • <a href="/wiki/V%C3%A9lo-V%C3%B3kha" title="Vélo-Vókha">Vélo-Vókha</a> • <a href="/wiki/Nem%C3%A9a" title="Neméa">Neméa</a> • <a href="/wiki/Korint" title="Korint">Korint</a> • <a href="/wiki/Loutr%C3%A1ki-Perakh%C3%B3ra-%C3%81ji_The%C3%B3dori" title="Loutráki-Perakhóra-Áji Theódori">Loutráki-Perakhóra-Áji Theódori</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3515230"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3559440"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritetsdata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritetsdata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Autoritetsdata" title="Autoritetsdata">Autoritetsdata</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/identities/lccn-sh85-126330">WorldCat</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Sparta">Store norske leksikon</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/252090229">VIAF</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4056054-5">GND</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85126330">LCCN</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni.org/0000000112609989">ISNI</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb14260999p">BNF</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb14260999p">BNF (data)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/085676985">SUDOC</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge130899&CON_LNG=ENG">NKC</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Henta frå «<a dir="ltr" href="https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Spárti&oldid=3565308">https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Spárti&oldid=3565308</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Kategori:Kategoriar" title="Kategori:Kategoriar">Kategoriar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Utvalde_artiklar_2008" title="Kategori:Utvalde artiklar 2008">Utvalde artiklar 2008</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Byar_i_den_greske_antikken" title="Kategori:Byar i den greske antikken">Byar i den greske antikken</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Kommunar_i_periferien_Peloponnes" title="Kategori:Kommunar i periferien Peloponnes">Kommunar i periferien Peloponnes</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Kommunaleiningar_i_Lakon%C3%ADa" title="Kategori:Kommunaleiningar i Lakonía">Kommunaleiningar i Lakonía</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Byar_og_tettstader_i_Lakon%C3%ADa" title="Kategori:Byar og tettstader i Lakonía">Byar og tettstader i Lakonía</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Lakon%C3%ADa" title="Kategori:Lakonía">Lakonía</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gøymde kategoriar: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Koordinatar_p%C3%A5_Wikidata" title="Kategori:Koordinatar på Wikidata">Koordinatar på Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Sider_med_Webarchive-mal_som_lenker_til_Wayback_Machine" title="Kategori:Sider med Webarchive-mal som lenker til Wayback Machine">Sider med Webarchive-mal som lenker til Wayback Machine</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artiklar_med_autoritetsdata" title="Kategori:Artiklar med autoritetsdata">Artiklar med autoritetsdata</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Denne sida vart sist endra den 24. august 2024 kl. 08:17.</li> <li id="footer-info-copyright">All tekst er tilgjengeleg under <a rel="nofollow" class="external text" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.no">Creative Commons-lisensen Namngjeving/Del på same vilkåra</a>. Sjå <a href="/wiki/Wikipedia:Vilk%C3%A5r" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Vilkår">Vilkår</a> for detaljar.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Personvern</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Om">Om Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Atterhald">Atterhald</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Retningsliner for åtferd</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Utviklarar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nn.wikipedia.org">Statistikk</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Fråsegn om informasjonskapslar</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nn.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Sp%C3%A1rti&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">For mobil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-cvdtf","wgBackendResponseTime":243,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.288","walltime":"0.391","ppvisitednodes":{"value":1004,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":24702,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3256,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":14382,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 297.201 1 -total"," 27.94% 83.024 1 Mal:Infoboks_kommune_Hellas"," 26.14% 77.699 1 Mal:Periferien_Peloponnes"," 25.42% 75.545 1 Mal:Koord"," 23.31% 69.292 1 Mal:Navboks"," 22.33% 66.362 1 Mal:Navbox"," 16.24% 48.264 1 Mal:Artikkellenkje"," 15.99% 47.523 1 Mal:Autoritetsdata"," 8.22% 24.423 1 Mal:Reflist"," 3.15% 9.363 1 Mal:Citation"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.145","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3255701,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-697b7966c5-hkxgj","timestamp":"20241126181155","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Sp\u00e1rti","url":"https:\/\/nn.wikipedia.org\/wiki\/Sp%C3%A1rti","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5690","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5690","author":{"@type":"Organization","name":"Bidragsytarar til Wikimedia-prosjekta"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-05-25T18:43:51Z","dateModified":"2024-08-24T07:17:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/5d\/ModernSparta.jpg"}</script> </body> </html>