CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"ace987d0-b994-4a86-a893-09fa4de9410e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Կլոդ_Ադրիան_Հելվեցիուս","wgTitle":"Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս","wgCurRevisionId":7144249,"wgRevisionId":7144249,"wgArticleId":60442,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig","Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով","Վիքիպեդիա:Երկիմաստ աշխշղթաներով էջեր", "Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ","Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից","Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից","Հունվարի 26 ծնունդներ","1715 ծնունդներ","Դեկտեմբերի 26 մահեր","1771 մահեր","Փարիզ քաղաքում մահացածներ","Փարիզ քաղաքում թաղվածներ","Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ","Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ","Անձինք այբբենական կարգով","Փիլիսոփաներ այբբենական կարգով","Ֆրանսիացի փիլիսոփաներ","18-րդ դարի փիլիսոփաներ","18-րդ դարի ֆրանսիացի գրողներ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Կլոդ_Ադրիան_Հելվեցիուս","wgRelevantArticleId":60442,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q190302","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness", "fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat", "ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1436"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="957"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="766"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Կլոդ_Ադրիան_Հելվեցիուս rootpage-Կլոդ_Ադրիան_Հելվեցիուս skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4+%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6+%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4+%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6+%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4+%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6+%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4+%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6+%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Կենսագրություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Կենսագրություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Կենսագրություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Կենսագրություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մեջբերումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Մեջբերումներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Մեջբերումներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Մեջբերումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Աղբյուրներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Աղբյուրներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Աղբյուրներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Աղբյուրներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 45 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-45" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">45 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%84%D9%88%D8%AF_%D8%A3%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%84%D9%81%D8%AA%D9%8A%D9%88%D8%B3" title="كلود أدريان هلفتيوس – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كلود أدريان هلفتيوس" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%84%D9%81%D8%AA%D9%8A%D9%88%D8%B3" title="هلفتيوس – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="هلفتيوس" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Klod_Adrian_Helvetsi" title="Klod Adrian Helvetsi – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Klod Adrian Helvetsi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%BD_%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D1%8B%D0%B9" title="Клод Адрыян Гельвецый – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Клод Адрыян Гельвецый" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9" title="Клод Адриан Хелвеций – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Клод Адриан Хелвеций" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CF%84_%CE%91%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AD%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%B2%CE%AD%CF%84%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Κλοντ Αντριέν Ελβέτιος – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Κλοντ Αντριέν Ελβέτιος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%AF_%D8%A2%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D9%87%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="کلود آدرین هلوسیوس – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کلود آدرین هلوسیوس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%9C%D7%95%D7%93_%D7%90%D7%93%D7%A8%D7%99%D7%90%D7%9F_%D7%94%D7%9C%D7%95%D7%95%D7%98%D7%99%D7%95%D7%A1" title="קלוד אדריאן הלווטיוס – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="קלוד אדריאן הלווטיוס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AD%E3%83%BC%E3%83%89%EF%BC%9D%E3%82%A2%E3%83%89%E3%83%AA%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%A8%E3%83%AB%E3%83%B4%E3%82%A7%E3%82%B7%E3%82%A6%E3%82%B9" title="クロード＝アドリアン・エルヴェシウス – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="クロード＝アドリアン・エルヴェシウス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%93_%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C_%E1%83%B0%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%98" title="კლოდ ადრიან ჰელვეციუსი – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კლოდ ადრიან ჰელვეციუსი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9" title="Клод Адриан Гельвеций – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Клод Адриан Гельвеций" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9,_%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD" title="Гельвеций, Клод Адриан – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Гельвеций, Клод Адриан" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Claudius_Hadrianus_Helvetius" title="Claudius Hadrianus Helvetius – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Claudius Hadrianus Helvetius" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BD_%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98" title="Клод Адријан Хелвециј – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Клод Адријан Хелвециј" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9,_%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD" title="Гельвеций, Клод Адриан – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Гельвеций, Клод Адриан" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9_%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD" title="Гельвеций Клод Адриан – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Гельвеций Клод Адриан" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BD_%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D1%83%D1%81" title="Клод Адријан Хелвецијус – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Клод Адријан Хелвецијус" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D2%B2%D0%B5%D0%BB%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%83%D1%81" title="Клод Адриан Ҳелветиус – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Клод Адриан Ҳелветиус" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Claude-Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude-Adrien Helvétius – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Claude-Adrien Helvétius" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D2%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9" title="Клод Һельвеций – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Клод Һельвеций" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D1%96%D0%B9" title="Гельвецій – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Гельвецій" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Gelvesiy_Klod_Adrian" title="Gelvesiy Klod Adrian – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Gelvesiy Klod Adrian" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="Claude Adrien Helvétius – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Claude Adrien Helvétius" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%85%8B%E6%B4%9B%E5%BE%B7%C2%B7%E9%98%BF%E5%BE%B7%E9%87%8C%E5%AE%89%C2%B7%E6%84%9B%E7%88%BE%E7%B6%AD%E4%BF%AE" title="克洛德·阿德里安·愛爾維修 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="克洛德·阿德里安·愛爾維修" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q190302#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&oldid=7144249" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&id=7144249&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25BF%25D5%25AC%25D5%25B8%25D5%25A4_%25D4%25B1%25D5%25A4%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%2580%25D5%25A5%25D5%25AC%25D5%25BE%25D5%25A5%25D6%2581%25D5%25AB%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25BD"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25BF%25D5%25AC%25D5%25B8%25D5%25A4_%25D4%25B1%25D5%25A4%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%2580%25D5%25A5%25D5%25AC%25D5%25BE%25D5%25A5%25D6%2581%25D5%25AB%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25BD"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4+%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6+%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://hy.wikiquote.org/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4-%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A5%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" hreflang="hy"><span>Վիքիքաղվածք</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q190302" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><table class="infobox vcard" style="width:22em;width:16em; text-align:left;"><tbody><tr><th colspan="2" class="summary" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background:transparent; text-align:center;"><div style="background:#ccccaa; position:relative; width:100%; height:40px; display:table;"><div style="position:absolute; top:0; right:0;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Picto_infobox_auteur.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Picto_infobox_auteur.png/28px-Picto_infobox_auteur.png" decoding="async" width="28" height="41" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Picto_infobox_auteur.png 1.5x" data-file-width="31" data-file-height="45" /></a></span></div><span style="position:relative; width:100%; display:table-cell; vertical-align:middle; text-align:center;padding:4px;"><b>Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս</b><br /><span data-wikidata-claim-id="Q190302$955DDA2B-EBE1-4C75-BC0E-1E9C10A95FBE" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P1559[LANGUAGE!:HY]"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆր.</a>՝ <span lang="fr">Claude-Adrien Helvétius</span></span></span></span></div></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;padding-bottom:0.5em;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$0557581B-6592-40A7-84E8-50574B9292A7" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P18"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius.png" decoding="async" width="249" height="298" class="mw-file-element" data-file-width="249" data-file-height="298" /></a></span></span></span><div><div style="padding-top:0.3em; line-height:1.2em;"></div></div></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Ծնվել է</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="q190302$1B5DEF17-1B59-4CE4-808A-84AF050C7DC6" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P569"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_26" title="Հունվարի 26">հունվարի 26</a>, <a href="/wiki/1715" title="1715">1715</a></span><span style="display:none">(<span class="bday">1715-01-26</span>)</span></span><sup id="cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-_a711a7cb65debcd1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-_2cdad35c77cad51a-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_00ecf1ba46810c3b_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-_00ecf1ba46810c3b-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q190302#P569" class="extiw" title="d:Q190302">[…]</a></sup></span> <span data-wikidata-claim-id="q190302$2C6C6F61-F972-4626-8033-0C5BD8EC0B42" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P19"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3449997" class="extiw" title="d:Q3449997">rue Sainte-Anne</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Մահացել է</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="q190302$1345B258-F582-42F8-88C1-EBA6109C9B69" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P570"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26" title="Դեկտեմբերի 26">դեկտեմբերի 26</a>, <a href="/wiki/1771" title="1771">1771</a></span><span style="display:none">(<span class="dday">1771-12-26</span>)</span></span><sup id="cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-_a711a7cb65debcd1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_53c8eb04e299a4b0_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-_53c8eb04e299a4b0-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-_2cdad35c77cad51a-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q190302#P570" class="extiw" title="d:Q190302">[…]</a></sup> <span style="white-space:nowrap;">(56 տարեկան)</span></span> <span data-wikidata-claim-id="q190302$A09E8C8E-4EC7-4F3B-864B-9D1E115D56D1" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P20"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a></span>, <span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ֆրանսիայի թագավորություն">Ֆրանսիայի թագավորություն</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Գերեզման</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$84602FB5-A8AD-42E3-896E-857EF5D990EF" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P119"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1436962" class="extiw" title="d:Q1436962">Սուրբ Ռոխի եկեղեցի</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Քաղաքացիություն</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="q190302$600B63A2-8C21-407C-ABBA-674D507E3EAD" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P27"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Royal_Standard_of_the_King_of_France.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Royal_Standard_of_the_King_of_France.svg/20px-Royal_Standard_of_the_King_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Royal_Standard_of_the_King_of_France.svg/30px-Royal_Standard_of_the_King_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Royal_Standard_of_the_King_of_France.svg/40px-Royal_Standard_of_the_King_of_France.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> <span class="country-name"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիա</a></span></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Դավանանք</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$F3940B2B-F855-4FE9-A109-0EB3B37A07A1" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P140"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Աթեիզմ">աթեիզմ</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Ուղղություն</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$FBF02E87-3870-49CE-834B-25CD54BACEC9" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P135"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Աթեիզմ">աթեիզմ</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Մասնագիտություն</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="q190302$B7FB2B90-35BF-4054-B159-C1D7A828B733" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P106"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1" title="Փիլիսոփա">փիլիսոփա</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q190302$018CA9CE-91C7-422C-82D3-8D03F4A97824" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P106"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%B8%D5%B2" title="Գրող">գրող</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q190302$9DF7820F-E847-4792-9803-4939156E9814" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P106"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%AD%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բարոյախոսություն">ֆրանսիացի բարոյախոս</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q190302$BB6BAA49-540C-43B4-AC23-FC6E0135CEB5" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P106"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%AE" title="Բանաստեղծ">բանաստեղծ</a></span></span> և <span data-wikidata-claim-id="Q190302$0E7124B4-6C99-4C6E-8E37-6347B7EDF94A" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P106"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q744738" class="extiw" title="d:Q744738">հանրագիտական</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Գործունեության ոլորտ</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$6a4489f9-0ed5-4711-8721-d31ad65e74b3" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P101"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Փիլիսոփայություն">փիլիսոփայություն</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Պաշտոն(ներ)</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$6f1251b3-4000-dbaa-7e6e-369db216bfa5" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P39"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q50376727" class="extiw" title="d:Q50376727">fermier général</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</span></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Անդամակցություն</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$5674B8CE-9A2A-4838-9931-ED5532BC1B1A" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P463"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիա">Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա</a></span></span> և <span data-wikidata-claim-id="Q190302$919FEF67-2471-4EFB-881E-E62FAE7164B0" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P463"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A1" title="Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա">Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Տիրապետում է լեզուներին</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$18476F60-B234-45F7-A00C-938CD1DF34A3" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P1412"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆրանսերեն</a></span><sup id="cite_ref-_e2b9e3edf702d725_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-_e2b9e3edf702d725-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_bf0dc386916a2edc_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-_bf0dc386916a2edc-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Ազդվել է</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$6ACC445A-FE77-4DFE-8440-0CD2C9A7DBC7" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P737"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D4%B2%D5%A5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%B4" title="Ջերեմի Բենթամ">Ջերեմի Բենթամ</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Ամուսին(ներ)</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$399cb757-4e66-2733-c62b-ce0092aa8a5f" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P26"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q461961" class="extiw" title="d:Q461961">Ան-Կեթերին դը Լիգնիվիլ</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Երեխա(ներ)</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$631f47a6-4a63-5cb2-fdef-59b99fd5f5de" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P40"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q19590934" class="extiw" title="d:Q19590934">Էլիզաբեթ Շարլոտ Հելվեցիուս</a></span></span> և <span data-wikidata-claim-id="Q190302$5CC43B5E-70CA-493D-B9F1-2A78EB217DFE" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P40"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q16185914" class="extiw" title="d:Q16185914">Ժենեվիև-Ադելաիդ Հելվեցիուս</a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color:#eee;">Հայր</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><span data-wikidata-claim-id="Q190302$6A3323FB-1238-4F54-A761-7C39973E5A23" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P22"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q21165458" class="extiw" title="d:Q21165458">Jean Claude Adrian Helvetius</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</span></span></span></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding: 0;"> <div class="NavHead" style="background:transparent; text-align:left;">Ներշնչվել է</div> <div class="NavContent" style="text-align:left;display:none;"> <dl><dd><dl><dd><dl><dd><span data-wikidata-claim-id="Q190302$6ACC445A-FE77-4DFE-8440-0CD2C9A7DBC7" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P737"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D4%B2%D5%A5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%B4" title="Ջերեմի Բենթամ">Ջերեմի Բենթամ</a></span></span></dd></dl></dd></dl></dd></dl></div> </div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;border-top:1px solid #DDD; background:#eaeaea;"><span data-wikidata-claim-id="q190302$FB6E3298-2AC1-42B1-AAF7-C9F13D9FABA2" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P373"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" title="commons:Category:Claude Adrien Helvétius"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" class="extiw" title="commons:Category:Claude Adrien Helvétius"> Claude Adrien Helvétius</a></span></span> Վիքիպահեստում</td></tr></tbody></table> <p><b>Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս</b><sup id="cite_ref-ՏՈՒՏ_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-ՏՈՒՏ-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> կամ <b>Հելվեցիոս</b><sup id="cite_ref-ՏՈՒՏ_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-ՏՈՒՏ-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<span data-wikidata-claim-id="q190302$1B5DEF17-1B59-4CE4-808A-84AF050C7DC6" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P569"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_26" title="Հունվարի 26">հունվարի 26</a>, <a href="/wiki/1715" title="1715">1715</a></span><span style="display:none">(<span class="bday">1715-01-26</span>)</span></span><sup id="cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-_a711a7cb65debcd1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-_2cdad35c77cad51a-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_00ecf1ba46810c3b_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-_00ecf1ba46810c3b-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q190302#P569" class="extiw" title="d:Q190302">[…]</a></sup></span>, <span data-wikidata-claim-id="q190302$2C6C6F61-F972-4626-8033-0C5BD8EC0B42" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P19"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3449997" class="extiw" title="d:Q3449997">rue Sainte-Anne</a></span></span> - <span data-wikidata-claim-id="q190302$1345B258-F582-42F8-88C1-EBA6109C9B69" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P570"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26" title="Դեկտեմբերի 26">դեկտեմբերի 26</a>, <a href="/wiki/1771" title="1771">1771</a></span><span style="display:none">(<span class="dday">1771-12-26</span>)</span></span><sup id="cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-_a711a7cb65debcd1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_53c8eb04e299a4b0_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-_53c8eb04e299a4b0-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-_2cdad35c77cad51a-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q190302#P570" class="extiw" title="d:Q190302">[…]</a></sup></span>, <span data-wikidata-claim-id="q190302$A09E8C8E-4EC7-4F3B-864B-9D1E115D56D1" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P20"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a></span>, <span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ֆրանսիայի թագավորություն">Ֆրանսիայի թագավորություն</a></span></span>), <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիացի</a> փիլիսոփա-մատերիալիստ, <a href="/wiki/18-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="18-րդ դար">18-րդ դարի</a> ֆրանսիական բուրժուական հեղափոխության գաղափարախոս, լուսավորիչ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Կենսագրություն"><span id=".D4.BF.D5.A5.D5.B6.D5.BD.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Կենսագրություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Կենսագրություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Կենսագրություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ծնվել է <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզում</a> արքունական բժշկի ընտանիքում։ Ավարտել է հրեական քոլեջը։ Մինչև <a href="/wiki/1751" title="1751">1751</a> թվականը զբաղեցրել է հարկերի գլխավոր կապալառուի պաշտոնը, ապա զբաղվել է միայն փիլիսոփայությամբ։ Ոգեշնչվելով հակաֆեոդալական տրամադրություններով ` նա մտերմացավ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D6%84%D5%B5%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոնտեսքյո (դեռ գրված չէ)">Մոնտեսքյոյի</a> և <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%BF%D5%A5%D6%80" title="Վոլտեր">Վոլտերի</a> հետ, որոնց ազդեցությամբ գրեց իր վաղ աշխատանքները։ 1751 թ. Հելվեցիուսն իրեն ամբողջովին նվիրեց գիտությանը։ Նա հանդիսանում էր <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%B6%D5%AB_%D4%B4%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%B8" title="Դենի Դիդրո">Դենի Դիդրոյի</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A2%D5%A1%D5%AD" class="mw-redirect" title="Հոլբախ">Հոլբախի</a> խմբակի անդամ։ Նրա «Մտքի մասին» (1758 թ.) աշխատանքն ուղղված էր ֆեոդալական կարգերի, կրոնի, եկեղեցու հիմքերի դեմ, որն առաջացրեց ռեակցիոն շրջանների ցասումը։ Աշխատանքը շուտով արգելվեց իշխանությունների կողմից և այրվեց։ Հետագայում այդ գրքի հիմնական մտքերը զարգացվեց Հելվեցիուսի կողմից իր իսկ «Մարդու, նրա մտավոր ունակությունների և դաստիարակության մասին» (1773 թ.) աշխատության մեջ։ Հելվեցիուսը <a href="/wiki/%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D4%BC%D5%B8%D5%AF" class="mw-redirect" title="Ջոն Լոկ">Ջոն Լոկի</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Սենսուալիզմ">սենսուալիզմին</a> հաղորդել է բացարձակ մատերիալիստական բնույթ։ Զգացողությունը նրա կողմից դիտվում է որպես մարդու զգացական օրգանների վրա արտաքին առարկաների ազդեցության արդյունք և մարդկային գիտելիքների միակ աղբյուր։ Հելվեցիուսը գտնում էր, որ աշխարհը մատերիական է, անվերջանալի ժամանակի և տարածության մեջ, գտնվում է անընդհատ շարժման մեջ։ Նա <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Ագնոստիցիզմ">ագնոստիցիզմի</a> հակառակորդ է և ապացուցում է, որ անսահման են մատերիական աշխարհի ճանաչողության մեջ մարդկային ինտելեկտի հնարավորությունները։ Հելվեցիուսը սուր քննադատության է ենթարկում հոգու անմահության, աշխարհի ստեղծման, Աստծո գոյության մասին իդեալիստական գաղափարները։ Առաջնորդվելով իր ժամանակի առաջադեմ փիլիսոփայական գաղափարներով՝ այնուամենայնիվ Հելվեցիոսը մնաց <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Մետաֆիզիկա">մետաֆիզիկայի</a> սահմաններում։ Հելվեցիուսը քննադատում է մարդկանց բնածին ինտելեկտուալ ունակությունների անհավասարությունը, որը հիմք էր հանդիսանում ֆեոդալական հասարակարգի։ Նա պնդում էր, որ մարդիկ ունեն հավասար մտավոր կարողություններ, իսկ նրանց հոգեկան և բարոյական կերպարի տարբերությունները բացատրում էր այն միջավայրով, ուր նրանք դաստիարակվել են։ Հելվեցիուսի ուշադրության կենտրոնում են սոցիալական-քաղաքական, սոցիլոգիական և գեղագիտական խնդիրները։ Ի տարբերություն Մոնտեսքյոյի և Վոլտերի, որոնք համաձայնության եզրեր էին փնտրում արիստոկրատիայի հետ, Հելվեցիուսն առաջ քաշեց ֆեոդալական հարաբերությունները և սեփականությունը վերացնելու պահանջը։ Մերժելով Ռուսոյի <a href="/wiki/%D4%B7%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Էգալիտարիզմ">էգալիտարիզմը</a>՝ Հելվեցիուսը գտնում է, որ պետությունը պարտավոր է թուլացնել սեփականության անհավասար բաշխումը։ Նա անընդունելի է համարում կառավարման հանրապետական ձևը մեծ պետությունների համար և իր սոցիալ-քաղաքական հայացքների իրագործումը կապում է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A2%D5%BD%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%AB%D5%A6%D5%B4" class="mw-redirect" title="Աբսոլյուտիզմ">աբսոլյուտիզմի</a> հաստատման հետ, որի մեջ նա տեսնում է բուրժուադեմոկրատական բովանդակություն։ Նրա սոցիոլոգիական հայացքները ներառում են մտորումներ հասարակական կյանքում նյութական պայմանների դերի կարևորության մասին։ Հելվեցիուսը եսասիրությունը համարում է հասարակության զարգացման շարժիչ ուժ և եսասիրության մասին ուսմունքի մեջ ընդգծում էր մարդու պայքարի գաղափարը կենսական պահանջմունքների բավարարման համար։ Դրա հետ միասին նա նշում է արդյունաբերության մեծ նշանակությունը։ Այս գաղափարները Հելվեցիուսին դարձրին 18-րդ դարի ամենախոր մտածողներից մեկը։ Հելվեցիուսը կարևորում է սոցիալական միջավայրի դերը։ Նա կարծում է, որ սոցիալական կյանքը որոշվում են ընդհանուր առմամբ մարդու գիտակցությամբ։ Մեծ է նրա դերը գեղագիտության զարգացման գործում։ Նա սուր քննադատության է ենթարկում ոչ միայն կրոնական, այլև սպիրիտուալիստական գեղագիտությունը։ Իր աշխատություններում մեծ տեղ է գրավում բարոյական պատկերացումների փորձնական ծագման ապացույցները և դրանց պայմանավորվածությունն անհատի շահերով։ Անհատի շահերը Հելվեցիուսը զուգակցում է հասարակական շահերի հետ։ Հելվեցիուսի գործունեությունը մեծ ազդեցություն ունեցավ ֆրանսիական բուրժուական հեղափոխության գաղափարական նախապատրաստման գործում, ինչպես նաև հիմք հանդիսացավ 19-րդ դարի առաջին կեսի ուտոպիական սոցիալիզմի գաղափարական նախապատրաստման համար։ </p><p>Պատմության ըմբռնմաև հարցում նա իդեալիստ էր։ Սակայն, հասարակական կյանքի առաջադիմական վերափոխման իր պահանջով ու ֆեոդալիզմի քննադատությամբ, նա հանդես է գալիս որպես հասարակագիտական մտքի առաջավոր ներկայացուցիչ։ Ընդունել է հասարակական միջավայրի վճռական դերը մարդու դաստիարակության գործում, հիմնավորել ֆեոդ, հարաբերությունները կապիտալիստականով փոխարինելու անհրաժեշտությունը։ Հասարակության զարգացման գործում վճռական դեր է հատկացրել գիտակցությանը, դաստիարակությանը, լուսավորությանը։ Անձնական և հասարակական շահերի ներդաշնակ զուգակցման, մտավոր ընդունակությունների հավասարության նրա գաղափարները կարևոր դեր խաղացին ուտոպիական սոցիալիզմի զարգացման գործում։ Բնութագրելով նրա հայացքները՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%BD" class="mw-redirect mw-disambig" title="Մարքս">Մարքսն</a> ու <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D5%AC%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էնգելս (դեռ գրված չէ)">Էնգելսը</a> նշել են. «Զգայական տպավորությունները, եսասիրությունը, հաճույքը և ճիշտ հասկացված անձնական շահը ամբողջ բարոյականության հիմքն են կազմում։ Մարդկային մտավոր ընդունակությունների բնածին հավասարությունը, բանականության հաջողությունների ու արդյունաբերության հաջողությունների միասնությունը, մարդու բնածին բարությունը, դաստիարակության ամենազորությունը ահա նրա մեխանիզմի գլխավոր մոմենտները» </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Մեջբերումներ"><span id=".D5.84.D5.A5.D5.BB.D5.A2.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Մեջբերումներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Մեջբերումներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Մեջբերումներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Աշխարհում չկա մի բան, որն ավելի արժանի լինի հարգանքի, քան խելքը։</li> <li>Ամենախիզախ պետությունը այն է, որտեղ ամենից լավ է պարգևատրվում արիությունը և ամենից ուժեղ է պատժվում վախկոտությունը։</li> <li>Ազնիվ լինելու համար հարկավոր է հոգու ազնվությանը միացնել լուսավոր խելքը։ Նա, ում մեջ միավորված են բնության այդ տարբեր շնորհները, միշտ ղեկավարվում է հասարակական օգուտի կողմնացույցով։</li> <li>Միայն ընկերոջ ձեռքը կարող է սրտիցդ հանել փշերը։</li> <li>Մարդու բնավորության ու խելքի մասին դատելու ճիշտ միջոցը նրա կողմից գրքերի ու բարեկամների ընտրությունն է։</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Աղբյուրներ"><span id=".D4.B1.D5.B2.D5.A2.D5.B5.D5.B8.D6.82.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Աղբյուրներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Աղբյուրներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Աղբյուրներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-_a711a7cb65debcd1-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-0">1,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-1">1,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-2">1,2</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-3">1,3</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_a711a7cb65debcd1_1-4">1,4</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q36524 citetype_Q7094076 citetype_Q27031827 citetype_Q595971" data-entity-id="Q19938912"><i class="wef_low_priority_links"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ֆրանսիայի ազգային գրադարան">Bibliothèque nationale de France</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119072034">data.bnf.fr</a> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на языке ֆրանսերեն">(ֆր.)</span>: տվյալների բաց շտեմարան<span class="wef_low_priority_links"> — 2011.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-_2cdad35c77cad51a-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-0">2,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-1">2,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-2">2,2</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-3">2,3</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_2cdad35c77cad51a_2-4">2,4</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q615699" data-entity-id="Q5375741"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Claude-Adrien-Helvetius">Encyclopædia Britannica</a><span class="wef_low_priority_links"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-_00ecf1ba46810c3b-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-_00ecf1ba46810c3b_3-0">3,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_00ecf1ba46810c3b_3-1">3,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q856638 citetype_Q1982918 citetype_Q36524" data-entity-id="Q13550863"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn20000700690">Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ</a><span class="wef_low_priority_links"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-_53c8eb04e299a4b0-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-_53c8eb04e299a4b0_4-0">4,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_53c8eb04e299a4b0_4-1">4,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_53c8eb04e299a4b0_4-2">4,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q43229 citetype_Q36570165" data-entity-id="Q1868372"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biografischportaal.nl/persoon/42145571">Claude Adrien Helvetius</a><span class="wef_low_priority_links"> — 2009.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-_e2b9e3edf702d725-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_e2b9e3edf702d725_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q36524 citetype_Q7094076 citetype_Q27031827 citetype_Q595971" data-entity-id="Q19938912"><i class="wef_low_priority_links"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ֆրանսիայի ազգային գրադարան">Bibliothèque nationale de France</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119072034">data.bnf.fr</a> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на языке ֆրանսերեն">(ֆր.)</span>: տվյալների բաց շտեմարան<span class="wef_low_priority_links"> — 2011.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-_bf0dc386916a2edc-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_bf0dc386916a2edc_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q36524" data-entity-id="Q16744133"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.cobiss.net/cobiss/si/en/conor/154339939">CONOR.Sl</a><span class="wef_low_priority_links"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-ՏՈՒՏ-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ՏՈՒՏ_7-0">7,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ՏՈՒՏ_7-1">7,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFՀովհաննես_Բարսեղյան2006" class="citation book cs1"><a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D5%BD_%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6" title="Հովհաննես Բարսեղյան">Հովհաննես Բարսեղյան</a> (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». <a rel="nofollow" class="external text" href="http://issuu.com/5420/docs/texekatu?e=3902245/2725897"><i>Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու</i></a>. Երևան: <a href="/wiki/9-%D6%80%D5%A4_%D5%B0%D6%80%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%84" title="9-րդ հրաշալիք">9-րդ հրաշալիք</a>. էջ 58. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/99941-56-03-9" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/99941-56-03-9"><bdi>99941-56-03-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB+%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6+%D5%BF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6+%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B4&rft.btitle=%D5%8F%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D6%87+%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82&rft.place=%D4%B5%D6%80%D6%87%D5%A1%D5%B6&rft.pages=58&rft.pub=9-%D6%80%D5%A4+%D5%B0%D6%80%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%84&rft.date=2006&rft.isbn=99941-56-03-9&rft.au=%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D5%BD+%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6&rft_id=http%3A%2F%2Fissuu.com%2F5420%2Fdocs%2Ftexekatu%3Fe%3D3902245%2F2725897&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4+%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6+%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background: #eaecf0;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6" title="Կաղապար:Լուսավորության դարաշրջան"><span title="Դիտել կաղապարը" style="background: #eaecf0;;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6" title="Կաղապարի քննարկում:Լուսավորության դարաշրջան"><span title="Քննարկել կաղապարը" style="background: #eaecf0;;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style="background: #eaecf0;;;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6" title="Լուսավորության դարաշրջան">Լուսավորության դարաշրջան</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Ավստրիա</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D6%86_II_(%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իոսիֆ II (Սուրբ Հռոմեական կայսրության կայսր) (դեռ գրված չէ)">Իոսիֆ II</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A5%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%A4_II_(%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լեոպոլդ II (Սուրբ Հռոմեական կայսրության կայսր) (դեռ գրված չէ)">Լեոպոլդ II</a> | <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1_%D4%B9%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%A6%D5%A1" title="Մարիա Թերեզա">Մարիա Թերեզա</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Ֆրանսիա</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%AB%D5%A5%D6%80_%D4%B2%D5%A5%D5%B5%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պիեր Բեյլ (դեռ գրված չէ)">Պիեր Բեյլ</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%BF%D5%B0%D5%B6%D5%A6%D6%80_%D5%AC%D5%A5_%D4%B2%D5%B8%D5%BE%D5%AB%D5%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շտհնզր լե Բովիե (դեռ գրված չէ)">Ֆոնտինել</a> | <a href="/wiki/%D5%87%D5%A1%D5%BC%D5%AC_%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%AB_%D5%84%D5%B8%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D6%84%D5%B5%D5%B8" title="Շառլ Լուի Մոնտեսքյո">Շառլ Լուի Մոնտեսքյո</a> | <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A1_%D5%94%D5%A5%D5%B6%D5%A5" title="Ֆրանսուա Քենե">Ֆրանսուա Քենե</a> | <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%BF%D5%A5%D6%80" title="Վոլտեր">Վոլտեր</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%B8%D6%80%D5%AA_%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%AB_%D4%BC%D5%A5%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%AF_%D5%A4%D5%A8_%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%86%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժորժ Լուի Լեկլերկ դը Բյուֆոն (դեռ գրված չէ)">Ժորժ Լուի Լեկլերկ դը Բյուֆոն</a> | <a href="/wiki/%D4%BA%D5%A1%D5%B6-%D4%BA%D5%A1%D5%AF_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B8" title="Ժան-Ժակ Ռուսո">Ժան-Ժակ Ռուսո</a> | <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%B6%D5%AB_%D4%B4%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%B8" title="Դենի Դիդրո">Դենի Դիդրո</a> | <a class="mw-selflink selflink">Հելվեցիուս</a> | <a href="/wiki/%D4%BA%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%A8_%D5%8C%D5%B8%D5%B6_%D4%B4%27%D4%B1%D5%AC%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Ժան Լը Ռոն Դ'Ալամբեր">Ժան Դ'Ալամբեր</a> | <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%AC_%D4%B1%D5%B6%D6%80%D5%AB_%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A2%D5%A1%D5%AD" title="Պոլ Անրի Հոլբախ">Հոլբախ</a> | <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%AB%D5%A6_%D5%A4%D5%A8_%D5%8D%D5%A1%D5%A4" title="Մարկիզ դը Սադ">Մարկիզ դը Սադ</a> | <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%A1_%D5%A4%D5%A8_%D4%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D6%80%D5%BD%D5%A5" title="Նիկոլա դը Կոնդորսե">Կոնդորսե</a> | <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%A6%D5%B5%D5%A5" class="mw-redirect" title="Անտուան Լորան Լավուազյե">Լավուազյե</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Գերմանիա</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D6%80%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D5%8E%D5%A5%D5%B5%D5%A3%D5%A5%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էրխարդ Վեյգել (դեռ գրված չէ)">Էրխարդ Վեյգել</a> | <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D5%A9%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%A4_%D4%BC%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Գոթֆրիդ Լայբնից">Գոթֆրիդ Լայբնից</a> | <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%AD_II_(%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80)" title="Ֆրիդրիխ II (Պրուսիայի թագավոր)">Ֆրիդրիխ II</a> | <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AB%D5%AC_%D4%BF%D5%A1%D5%B6%D5%BF" title="Իմանուիլ Կանտ">Իմանուիլ Կանտ</a> | <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D5%BF%D5%B0%D5%B8%D5%AC%D5%A4_%D4%BC%D5%A5%D5%BD%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%A3" title="Գոտհոլդ Լեսսինգ">Գոտհոլդ Լեսսինգ</a> | <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%BD_%D4%B1%D5%A2%D5%BF" title="Թոմաս Աբտ">Թոմաս Աբտ</a> | <a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%B0%D5%A1%D5%B6_%D4%B3%D5%B8%D5%A9%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%A4_%D5%80%D5%A5%D6%80%D5%A4%D5%A5%D6%80" title="Յոհան Գոթֆրիդ Հերդեր">Յոհան Գոթֆրիդ Հերդեր</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A4%D5%A1%D5%B4_%D5%8E%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D5%B0%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ադամ Վայսհաուպտ (դեռ գրված չէ)">Ադամ Վայսհաուպտ</a> | <a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%B0%D5%A1%D5%B6_%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D6%86%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%A3_%D6%86%D5%B8%D5%B6_%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D5%A9%D5%A5" title="Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթե">Յոհան Վոլֆգանգ Գյոթե</a> | <a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%B0%D5%A1%D5%B6_%D5%96%D6%80%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AB%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D6%80" title="Յոհան Ֆրիդրիխ Շիլլեր">Ֆրիդրիխ Շիլլեր</a> | <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BC%D5%AC_%D4%B3%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Կառլ Գաուս">Կառլ Գաուս</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%A6%D5%A5%D5%BD_%D5%84%D5%A5%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%AC%D5%BD%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոզես Մենդելսոն (դեռ գրված չէ)">Մոզես Մենդելսոն</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Մեծ Բրիտանիա</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D4%B9%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%BD_%D4%B3%D5%B8%D5%A2%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Թոմաս Գոբս (դեռ գրված չէ)">Թոմաս Գոբս</a> | <a href="/wiki/%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D4%BC%D5%B8%D6%84" title="Ջոն Լոք">Ջոն Լոք</a> | <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF_%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Իսահակ Նյուտոն">Իսահակ Նյուտոն</a> | <a href="/wiki/%D5%8B%D5%B8%D5%A6%D5%A5%D6%86_%D4%B1%D5%A4%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D5%B6" title="Ջոզեֆ Ադիսոն">Ջոզեֆ Ադիսոն</a> | <a href="/wiki/%D5%8C%D5%AB%D5%B9%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D5%8D%D5%A9%D5%AB%D5%AC" title="Ռիչարդ Սթիլ">Ռիչարդ Սթիլ</a> | <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%B4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%AC_%D5%8B%D5%B8%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D5%B6" title="Սեմյուել Ջոնսոն">Սեմյուել Ջոնսոն</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A9_%D5%85%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դավիթ Յում (դեռ գրված չէ)">Դավիթ Յում</a> | <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A4%D5%A1%D5%B4_%D5%8D%D5%B4%D5%AB%D5%A9" title="Ադամ Սմիթ">Ադամ Սմիթ</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D5%88%D6%82%D5%AB%D5%AC%D6%84%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջոն Ուիլքս (դեռ գրված չէ)">Ջոն Ուիլքս</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%A4%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4_%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էդմունդ Բյորկ (դեռ գրված չէ)">Էդմունդ Բյորկ</a> | <a href="/wiki/%D4%B7%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D4%B3%D5%AB%D5%A2%D5%A2%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Էդուարդ Գիբբոն">Էդուարդ Գիբբոն</a> | <a href="/wiki/%D5%8B%D5%A5%D5%B5%D5%B4%D5%BD_%D4%B2%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%AC" title="Ջեյմս Բոսուել">Ջեյմս Բոսուել</a> | <a href="/wiki/%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B4%D5%AB_%D4%B2%D5%A5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%B4" title="Ջերեմի Բենթամ">Ջերեմի Բենթամ</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%88%D6%82%D5%B8%D5%AC%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%86%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մերի Ուոլստոնկրաֆտ (դեռ գրված չէ)">Մերի Ուոլստոնկրաֆտ</a> | <i>տե՛ս նաև</i>՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D5%BF%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շոտլանդական լուսավորություն (դեռ գրված չէ)">Շոտլանդական լուսավորություն</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Իտալիա</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%8B%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1_%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%B8" title="Ջամբատիստա Վիկո">Ջամբատիստա Վիկո</a> | <a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%A5_%D4%B2%D5%A5%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Չեզարե Բեքարիա">Չեզարե Բեքարիա</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Նիդեռլանդներ</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%B8_%D4%B3%D6%80%D5%B8%D6%81%D5%AB%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գուգո Գրոցիյ (դեռ գրված չէ)">Գուգո Գրոցիյ</a> | <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%AF%D5%BF_%D5%8D%D5%BA%D5%AB%D5%B6%D5%B8%D5%A6%D5%A1" title="Բենեդիկտ Սպինոզա">Բենեդիկտ Սպինոզա</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Լեհաստան</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%BE_%D4%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ստանիսլավ Կոնարսկի (դեռ գրված չէ)">Ստանիսլավ Կոնարսկի</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%BE_%D4%B1%D5%BE%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%BF_%D5%8A%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ստանիսլավ Ավգուստ Պոնյատովսկիյ (դեռ գրված չէ)">Ստանիսլավ Ավգուստ Պոնյատովսկիյ</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D4%BF%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D6%81%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իգնացի Կրասիցկի (դեռ գրված չէ)">Իգնացի Կրասիցկի</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%B8_%D4%BF%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գուգո Կոլոնտայ (դեռ գրված չէ)">Գուգո Կոլոնտայ</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%8A%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D6%81%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իգնացի Պոտոցկի (դեռ գրված չէ)">Իգնացի Պոտոցկի</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D6%81_%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AC%D5%BE%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ստաշից Ստանիսլվա (դեռ գրված չէ)">Ստաշից Ստանիսլվա</a> | <a href="/wiki/%D5%85%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D6%81%D5%AF%D5%AB" title="Յան Սնյադեցկի">Յան Սնյադեցկի</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%85%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%86%D5%A5%D5%B4%D6%81%D6%87%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Յուլիան Նեմցևիչ (դեռ գրված չէ)">Յուլիան Նեմցևիչ</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BB%D5%A5%D5%B5_%D5%8D%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%A4%D5%BF%D6%81%D5%AF%D5%AB%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անջեյ Սնյադտցկիյ (դեռ գրված չէ)">Անջեյ Սնյադտցկիյ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Ռուսաստան</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD_I" title="Պետրոս I">Պետրոս I</a> | <a href="/wiki/%D4%B5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_II" title="Եկատերինա II">Եկատերինա II</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եկատերինա Դաշկովա (դեռ գրված չէ)">Եկատերինա Դաշկովա</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A9%D5%AB%D5%B8%D6%84_%D4%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անթիոք Կանթեմիր (դեռ գրված չէ)">Անթիոք Կանթեմիր</a> | <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%AC_%D4%BC%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%BE" title="Միխայիլ Լոմոնոսով">Միխայիլ Լոմոնոսով</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B5_%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիկոլայ Նովիկով (դեռ գրված չէ)">Նիկոլայ Նովիկով</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80_%D5%8C%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%BD%D5%B9%D6%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանդր Ռադիսչև (դեռ գրված չէ)">Ալեքսանդր Ռադիսչև</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_%D4%B2%D5%A5%D6%81%D5%AF%D5%B8%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իվան Բեցկոյ (դեռ գրված չէ)">Իվան Բեցկոյ</a> | <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%BE%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D5%BE" title="Իվան Շուվալով">Իվան Շուվալով</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%AC_%D5%8D%D5%B9%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միխայիլ Սչերբատով (դեռ գրված չէ)">Միխայիլ Սչերբատով</a> | <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB_%D5%8D%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A4%D5%A1" title="Գրիգորի Սկովորոդա">Գրիգորի Սկովորոդա</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_%D4%BF%D5%B8%D5%BF%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D6%80%D6%87%D5%BD%D5%AF%D5%AB%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իվան Կոտլյարևսկիյ (դեռ գրված չէ)">Իվան Կոտլյարևսկիյ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">Իսպանիա</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D6%80_%D5%84%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%80_%D5%A4%D5%A5_%D4%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գասպար Մելյոր դե Խովելյանոս (դեռ գրված չէ)">Գասպար Մելյոր դե Խովելյանոս</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%BD_%D5%96%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%BD_%D5%84%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիկոլաս Ֆերնանդես Մորաթին (դեռ գրված չէ)">Նիկոլաս Ֆերնանդես Մորաթին</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;">ԱՄՆ</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%B6%D5%BB%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%B6_%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բենջամին Ֆրանկլին">Բենջամին Ֆրանկլին</a> | <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%B5%D5%BE%D5%AB%D5%A4_%D5%8C%D5%AB%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Դեյվիդ Ռիթենհաուս">Դավիդ Ռիտենխաուս</a> | <a href="/wiki/%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D4%B1%D5%A4%D5%A1%D5%B4%D5%BD" title="Ջոն Ադամս">Ջոն Ադամս</a> | <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%BD_%D5%93%D5%A5%D5%B5%D5%B6" title="Թոմաս Փեյն">Թոմաս Փեյն</a> | <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%BD_%D5%8B%D5%A5%D6%86%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%B8%D5%B6" title="Թոմաս Ջեֆերսոն">Թոմաս Ջեֆերսոն</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background: #eaecf0;;background: #eaecf0;"><div><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Կապիտալիզմ">Կապիտալիզմ</a> | <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Մարդու իրավունքներ">Մարդու իրավունքներ</a> | <a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%BF%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քննադատական մտածողություն">Քննադատական մտածողություն</a> | <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Դեիզմ">Դեիզմ</a> | <a href="/wiki/%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ժողովրդավարություն">Ժողովրդավարություն</a> | <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B4%D5%BA%D5%AB%D6%80%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Էմպիրիզմ">Էմպիրիզմ</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%A2%D5%A1%D6%81%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լուսավորյալ բացարձակություն (դեռ գրված չէ)">Լուսավորյալ բացարձակություն</a> <br /><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%A1" title="Ազատ շուկա">Ազատ շուկա</a> | <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Հումանիզմ">Հումանիզմ</a> | <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B6%D5%A1%D6%83%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բնափիլիսոփայություն">Բնափիլիսոփայություն</a> | <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ռացիոնալություն">Ռացիոնալություն</a> | <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բանականություն">Բանականություն</a> | <a href="/w/index.php?title=Sapere_aude&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sapere aude (դեռ գրված չէ)">Sapere aude</a> | <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գիտություն">Գիտություն</a> | <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4_(%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աշխարհիկացում (պատմություն) (դեռ գրված չէ)">Աշխարհիկացում</a> | <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ֆիզիոկրատներ">Ֆիզիոկրատներ</a> | <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%AC%D5%A1" title="Հասկալա">Հասկալա</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/24px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/36px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/48px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D6%84" title="Վիքիքաղվածք">Վիքիքաղվածքն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://hy.wikiquote.org/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4-%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A5%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" class="extiw" title="q:Կլոդ-Ադրիեն Հելվեցիուս">«Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table><table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Վիքիպահեստ">Վիքիպահեստն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius" class="extiw" title="commons:Category:Claude Adrien Helvétius">«Կլոդ Ադրիան Հելվեցիուս»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand nowrap" style="font-size:x-small;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել այս կաղապարը"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span> </span></div>  Թեմատիկ կայքեր</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikitree.com/wiki/Helvetius-3">WikiTree</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ru.rodovid.org/wk/Person:1026448">Rodovid</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Բառարաններ և հանրագիտարաններ</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Helv%C3%A9tius,_Claude_Adrien" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Helvétius, Claude Adrien">Բրիտանիկա (11-րդ)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Claude-Adrien-Helvetius">Բրիտանիկա</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9,_%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%90%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:ru:ЭСБЕ/Гельвеций, Клод Адриан">Բրոքհաուսի և Եփրոնի</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%9C%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B9" class="extiw" title="s:ru:МЭСБЕ/Гельвеций">Բրոքհաուսի և Եփրոնի փոքր</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krugosvet.ru/enc/istoriya/GELVETSI_KLOD_ADRIAN.html">Կրուգոսվետ</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0032389.xml">Մեծ կատալոնական</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Claude_Adrien_Helvétius">Մեծ նորվեգական</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nndb.com/people/137/000095849">Notable Names Database</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/claude-adrien-helvetius">Treccani</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/claude-adrien-helvetius/">Universalis</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6688061">.mw-parser-output .ts-navbox-plaintitle{font-size:100%!important;margin:0 6em!important}</style></div><table class="nowraplinks authoritycontrol collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><span style="float:left;width:6em"> </span><div class="ts-navbox-plaintitle" style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Չափորոշչային վերահսկողություն">Չափորոշչային վերահսկողություն</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Վատիկանի գրադարան">BAV</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/BAV%7CADV10213504">ADV10213504</a> · <span title="BIBSYS" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">BIBSYS</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ask.bibsys.no/ask/action/result?cmd=&kilde=biblio&cql=bs.autid+%3D+90704565&feltselect=bs.autid">90704565</a> · <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Կատալոնիայի գրադարան">BNC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a11573478">a11573478</a> · <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Իսպանիայի ազգային գրադարան">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX998512">XX998512</a> · <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ֆրանսիայի ազգային գրադարան">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119072034">119072034</a> · <span title="Biografisch Portaal" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">BPN</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biografischportaal.nl/persoon/42145571">42145571</a> · <span title="CiNii" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">CiNii</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA0039992X">DA0039992X</a> · <span title="CONOR.Sl" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">CONOR</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cobiss.si/scripts/cobiss?command=DISPLAY&base=CONOR&rid=154339939">154339939</a> · <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/118710257">118710257</a> · <span title="Istituto Centrale per il Catalogo Unico" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">ICCU</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://opac.sbn.it/opacsbn/opac/iccu/scheda_authority.jsp?bid=BVEV004047">BVEV004047</a> · <span title="Միջազգային տիպօրինակ անունների նույնացուցիչ" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">ISNI</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni-url.oclc.nl/isni/0000000109285688">0000000109285688</a> · <span title="Կոնգրեսի գրադարանի ստուգիչ համար" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">LCCN</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n50081968">n50081968</a> · <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Լատվիայի ազգային գրադարան">LNB</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/LNB%7CLNC10-000138705">000138705</a> · <span title="Ազգային խորհրդարանական գրադարան" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NDL</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00522530">00522530</a> · <a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%AD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Չեխիայի ազգային գրադարան">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/jn20000700690">jn20000700690</a> · <span title="Ավստրալիայի ազգային գրադարան" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NLA</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35851206">35851206</a> · <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստանի ազգային գրադարան">NLG</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nlg.okfn.gr/resource/authority/record125817">125817</a> · <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Լեհաստանի ազգային գրադարան">NLP</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/KHW/makwww.exe?BM=01&IM=04&NU=01&WI=a0000001181973">a0000001181973</a> · <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Նիդերլանդների ազգային գրադարան">NTA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p069230153">069230153</a> · <span title="NUKAT" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NUKAT</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/NUKAT%7Cn97064573">n97064573</a> · <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Պորտուգալիայի ազգային գրադարան">PTBNP</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/PTBNP%7C270341">270341</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/PTBNP%7C1649720">1649720</a> · <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Շվեդիայի ազգային գրադարան">LIBRIS</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://libris.kb.se/auth/257494">257494</a> · <span title="SUDOC" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">SUDOC</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/026918412">026918412</a> · <a href="/wiki/VIAF" title="VIAF">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/100185545">100185545</a> · <span title="WorldCat" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">WorldCat VIAF</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/100185545">100185545</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հայկական սովետական հանրագիտարան">Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a>  (<a href="https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_6.djvu/341" class="extiw" title="s:Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 6.djvu/341">հ․ 6, էջ 341</a>)։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կլոդ_Ադրիան_Հելվեցիուս&oldid=7144249">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կլոդ_Ադրիան_Հելվեցիուս&oldid=7144249</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_26_%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Հունվարի 26 ծնունդներ">Հունվարի 26 ծնունդներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:1715_%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:1715 ծնունդներ">1715 ծնունդներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26_%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Դեկտեմբերի 26 մահեր">Դեկտեմբերի 26 մահեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:1771_%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:1771 մահեր">1771 մահեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Փարիզ քաղաքում մահացածներ">Փարիզ քաղաքում մահացածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A9%D5%A1%D5%B2%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Փարիզ քաղաքում թաղվածներ">Փարիզ քաղաքում թաղվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ">Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ">Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B6%D5%B1%D5%AB%D5%B6%D6%84_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Անձինք այբբենական կարգով">Անձինք այբբենական կարգով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Փիլիսոփաներ այբբենական կարգով">Փիլիսոփաներ այբբենական կարգով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D6%83%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Ֆրանսիացի փիլիսոփաներ">Ֆրանսիացի փիլիսոփաներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:18-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%83%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:18-րդ դարի փիլիսոփաներ">18-րդ դարի փիլիսոփաներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:18-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%86%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%B8%D5%B2%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:18-րդ դարի ֆրանսիացի գրողներ">18-րդ դարի ֆրանսիացի գրողներ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%BB%D5%A5%D6%80,_%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B6%D6%84_%D6%85%D5%A3%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A5%D5%B6_JsonConfig" title="Կատեգորիա:Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig">Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BF%D5%BE%D5%B5%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով">Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%BF_%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%B7%D5%B2%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Երկիմաստ աշխշղթաներով էջեր">Վիքիպեդիա:Երկիմաստ աշխշղթաներով էջեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%A4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%B9%D5%A9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A5%D6%80_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ">Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից">Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից">Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 11 Հուլիսի 2020-ի ժամը 04:09-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-ztqqw","wgBackendResponseTime":206,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.586","walltime":"2.211","ppvisitednodes":{"value":2955,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":131630,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1940,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":50,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":12023,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":49,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 2062.485 1 -total"," 71.62% 1477.201 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ_Փիլիսոփա"," 71.40% 1472.694 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ"," 56.37% 1162.631 45 Կաղապար:Wikidata"," 13.17% 271.720 1 Կաղապար:ԱԾ"," 7.81% 161.068 1 Կաղապար:Wikidata/p569"," 7.67% 158.187 1 Կաղապար:Արտաքին_հղումներ"," 7.32% 150.957 2 Կաղապար:Wikidata/p570"," 6.95% 143.426 2 Կաղապար:Br_separated_entries"," 6.12% 126.223 1 Կաղապար:Ծանցանկ"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.308","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":14289335,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype monolingualtext of P1559 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nLoaded datatype wikibase-item of P1196 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P172 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P135 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1416 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1412 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nLoaded datatype wikibase-item of P184 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P185 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P737 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P428 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1066 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P802 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P737 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P737 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P553 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\n","limitreport-profile":[["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntityStatements","340","25.0"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntity","240","17.6"],["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","140","10.3"],["?","100","7.4"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","80","5.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","60","4.4"],["(for generator)","60","4.4"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","40","2.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::newChildFrame","40","2.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::addStatementUsage","40","2.9"],["[others]","220","16.2"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-srx98","timestamp":"20241125105652","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u053f\u056c\u0578\u0564 \u0531\u0564\u0580\u056b\u0561\u0576 \u0540\u0565\u056c\u057e\u0565\u0581\u056b\u0578\u0582\u057d","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%BF%D5%AC%D5%B8%D5%A4_%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q190302","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q190302","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-11-10T20:14:13Z","dateModified":"2020-07-11T04:09:10Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2f\/Claude_Adrien_Helv%C3%A9tius.png","headline":"\u0586\u0580\u0561\u0576\u057d\u056b\u0561\u0581\u056b \u0563\u0580\u0578\u0572"}</script> </body> </html>