CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Joseph Lister – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"798dfb20-fc44-4a83-b128-a4f5801dac3e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Joseph_Lister","wgTitle":"Joseph Lister","wgCurRevisionId":75795233,"wgRevisionId":75795233,"wgArticleId":179645,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły z propozycjami tłumaczeń","Angielscy lekarze","Prezesi Royal Society","Odznaczeni cywilnym Orderem Pour le Mérite","Odznaczeni Orderem Zasługi (Wielka Brytania)","Wykładowcy King’s College London","Laureaci Medalu Copleya","Laureaci Royal Medal","Doktorzy honoris causa uczelni w Wielkiej Brytanii","Urodzeni w 1827","Zmarli w 1912"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Joseph_Lister","wgRelevantArticleId":179645,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75795233,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q155768","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Joseph_Lister_portret.jpg/1200px-Joseph_Lister_portret.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1710"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Joseph_Lister_portret.jpg/960px-Joseph_Lister_portret.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1140"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="912"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Joseph Lister – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Joseph_Lister rootpage-Joseph_Lister skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne"><span>Strony specjalne</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Joseph+Lister" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Joseph+Lister" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Joseph+Lister" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Joseph+Lister" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Życiorys" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Życiorys"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Życiorys</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Życiorys-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Życiorys</span> </button> <ul id="toc-Życiorys-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dzieciństwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dzieciństwo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Dzieciństwo</span> </div> </a> <ul id="toc-Dzieciństwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Studia_w_Londynie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Studia_w_Londynie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Studia w Londynie</span> </div> </a> <ul id="toc-Studia_w_Londynie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Praca_w_Szkocji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Praca_w_Szkocji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Praca w Szkocji</span> </div> </a> <ul id="toc-Praca_w_Szkocji-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Powrót_do_Edynburga_i_Londynu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Powrót_do_Edynburga_i_Londynu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Powrót do Edynburga i Londynu</span> </div> </a> <ul id="toc-Powrót_do_Edynburga_i_Londynu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-System_leczenia_antyseptycznego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#System_leczenia_antyseptycznego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>System leczenia antyseptycznego</span> </div> </a> <ul id="toc-System_leczenia_antyseptycznego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publikacje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Publikacje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Publikacje</span> </div> </a> <ul id="toc-Publikacje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wyróżnienia_i_upamiętnienie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Wyróżnienia_i_upamiętnienie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Wyróżnienia i upamiętnienie</span> </div> </a> <ul id="toc-Wyróżnienia_i_upamiętnienie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Joseph Lister</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 72 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-72" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">72 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%84%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="جوزف ليستر – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جوزف ليستر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Cozef_Lister" title="Cozef Lister – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Cozef Lister" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="جوزف لیستر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="جوزف لیستر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%AB_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="জোসেফ লিস্টার – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জোসেফ লিস্টার" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Джозеф Листер – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Джозеф Листер" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9B%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8D%D1%80" title="Джозеф Лістэр – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Джозеф Лістэр" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D1%83%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%8A%D1%80" title="Джоузеф Листър – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Джоузеф Листър" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister,_Barwn_1af_Lister" title="Joseph Lister, Barwn 1af Lister – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Joseph Lister, Barwn 1af Lister" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister,_1._baron_Lister" title="Joseph Lister, 1. baron Lister – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Joseph Lister, 1. baron Lister" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister,_1._Baron_Lister" title="Joseph Lister, 1. Baron Lister – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Joseph Lister, 1. Baron Lister" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B6%CF%8C%CE%B6%CE%B5%CF%86_%CE%9B%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81" title="Τζόζεφ Λίστερ – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Τζόζεφ Λίστερ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="جوزف لیستر – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جوزف لیستر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A1%B0%EC%A7%80%ED%94%84_%EB%A6%AC%EC%8A%A4%ED%84%B0" title="조지프 리스터 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="조지프 리스터" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%B8%D5%A6%D5%A5%D6%86_%D4%BC%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80" title="Ժոզեֆ Լիստեր – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ժոզեֆ Լիստեր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB_%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%B0" title="जोसेफ लिस्टर – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जोसेफ लिस्टर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%27%D7%95%D7%96%D7%A3_%D7%9C%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%A8" title="ג'וזף ליסטר – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="ג'וזף ליסטר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9ph_Lister" title="Joséph Lister – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Joséph Lister" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B3%8B%E0%B2%B8%E0%B3%86%E0%B2%AB%E0%B3%8D_%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%B0%E0%B3%8D" title="ಜೋಸೆಫ್ ಲಿಸ್ಟರ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಜೋಸೆಫ್ ಲಿಸ್ಟರ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – pampango" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampango" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%A4_%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98" title="ჯოზეფ ლისტერი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჯოზეფ ლისტერი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80,_%D0%96%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84" title="Листер, Жозеф – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Листер, Жозеф" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/D%C5%BEozefs_Listers" title="Džozefs Listers – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Džozefs Listers" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Џозеф Листер – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Џозеф Листер" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%BC" title="ജോസഫ് ലിസ്റ്റർ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജോസഫ് ലിസ്റ്റർ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%A4_%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98" title="ჯოზეფ ლისტერი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჯოზეფ ლისტერი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%84%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="جوزف ليستر – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جوزف ليستر" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Жозеф Листер – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Жозеф Листер" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%87%E1%80%80%E1%80%BA_%E1%80%9C%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%AC" title="ဂျိုးဇက် လစ်စတာ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂျိုးဇက် လစ်စတာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%82%BC%E3%83%95%E3%83%BB%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%BC" title="ジョゼフ・リスター – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ジョゼフ・リスター" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%84%D8%B3%D9%B9%D8%B1" title="جوزف لسٹر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="جوزف لسٹر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%BC%D8%B1" title="جوزف لیسټر – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جوزف لیسټر" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80,_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84" title="Листер, Джозеф – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Листер, Джозеф" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Ye-Se.Lay-s-te" title="Ye-Se.Lay-s-te – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Ye-Se.Lay-s-te" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB%E0%A5%8D_%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%B0%E0%A5%8D" title="जोसेफ् लिस्टर् – sanskryt" lang="sa" hreflang="sa" data-title="जोसेफ् लिस्टर्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskryt" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Џозеф Листер – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Џозеф Листер" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister,_1:e_baron_Lister" title="Joseph Lister, 1:e baron Lister – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Joseph Lister, 1:e baron Lister" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9C%E0%AF%8B%E0%AE%9A%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%B8%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="ஜோசப் லிஸ்டர் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஜோசப் லிஸ்டர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%88%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%9F_%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="โจเซฟ ลิสเตอร์ – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="โจเซฟ ลิสเตอร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9B%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Джозеф Лістер – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Джозеф Лістер" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%B3%D9%B9%D8%B1" title="لسٹر – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="لسٹر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Joseph Lister" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%91%9F%E5%A4%AB%C2%B7%E6%9D%8E%E6%96%AF%E7%89%B9%EF%BC%8C%E7%AC%AC%E4%B8%80%E4%BB%A3%E6%9D%8E%E6%96%AF%E7%89%B9%E7%94%B7%E7%88%B5" title="约瑟夫·李斯特，第一代李斯特男爵 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="约瑟夫·李斯特，第一代李斯特男爵" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%91%9F%E5%A4%AB%C2%B7%E6%9D%8E%E6%96%AF%E7%89%B9" title="约瑟夫·李斯特 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="约瑟夫·李斯特" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q155768#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Joseph_Lister" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Joseph_Lister" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Joseph_Lister"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Joseph_Lister"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Joseph_Lister" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Joseph_Lister" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&oldid=75795233" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Joseph_Lister&id=75795233&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJoseph_Lister"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJoseph_Lister"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Joseph+Lister"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Joseph_Lister&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Joseph_Lister,_1st_Baron_Lister" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q155768" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562627">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Joseph Lister</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Joseph_Lister_portret.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Joseph_Lister_portret.jpg/250px-Joseph_Lister_portret.jpg" decoding="async" width="168" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Joseph_Lister_portret.jpg/330px-Joseph_Lister_portret.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Joseph_Lister_portret.jpg/500px-Joseph_Lister_portret.jpg 2x" data-file-width="3311" data-file-height="4719" /></a></span> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce urodzenia </th> <td> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/5_kwietnia" title="5 kwietnia">5 kwietnia</a> <a href="/wiki/1827" title="1827">1827</a></span> <br />Upton (<a href="/wiki/Essex" title="Essex">Essex</a>) </p> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce śmierci </th> <td> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/10_lutego" title="10 lutego">10 lutego</a> <a href="/wiki/1912" title="1912">1912</a></span> <br /><a href="/wiki/Walmer" title="Walmer">Walmer</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Zawód, zajęcie </th> <td> <p><a href="/wiki/Chirurgia" title="Chirurgia">chirurg</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Narodowość </th> <td> <p><a href="/wiki/Brytyjczycy" title="Brytyjczycy">brytyjska</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Alma_Mater" title="Alma Mater">Alma Mater</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/University_College_London" title="University College London">Kolegium Uniwersyteckie w Londynie</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Uczelnia </th> <td> <p><a href="/wiki/King%E2%80%99s_College_London" title="King’s College London">Kolegium Królewskie w Londynie</a><br /><a href="/wiki/University_of_Glasgow" title="University of Glasgow">Uniwersytet w Glasgow</a><br /><a href="/wiki/Uniwersytet_Edynburski" title="Uniwersytet Edynburski">Uniwersytet Edynburski</a><br /><a href="/wiki/University_College_London" title="University College London">Kolegium Uniwersyteckie w Londynie</a> </p> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Joseph_Lister_signature.png" class="mw-file-description"><img alt="Faksymile" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Joseph_Lister_signature.png/130px-Joseph_Lister_signature.png" decoding="async" width="130" height="43" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/87/Joseph_Lister_signature.png 1.5x" data-file-width="157" data-file-height="52" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#EAECF0; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;">Odznaczenia </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Order_Zas%C5%82ugi_(Wielka_Brytania)" title="Order Zasługi (Wielka Brytania)"><img alt="Order Zasługi (Wielka Brytania)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Gal%C3%B3_de_l%27Orde_del_M%C3%A8rit_%28UK%29.svg/40px-Gal%C3%B3_de_l%27Orde_del_M%C3%A8rit_%28UK%29.svg.png" decoding="async" width="40" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Gal%C3%B3_de_l%27Orde_del_M%C3%A8rit_%28UK%29.svg/60px-Gal%C3%B3_de_l%27Orde_del_M%C3%A8rit_%28UK%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Gal%C3%B3_de_l%27Orde_del_M%C3%A8rit_%28UK%29.svg/80px-Gal%C3%B3_de_l%27Orde_del_M%C3%A8rit_%28UK%29.svg.png 2x" data-file-width="218" data-file-height="60" /></a></span> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Pour_le_M%C3%A9rite" title="Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę"><img alt="Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/D-PRU_Pour_le_Merite_fuer_Wissenschaften_und_Kuenste_BAR.svg/40px-D-PRU_Pour_le_Merite_fuer_Wissenschaften_und_Kuenste_BAR.svg.png" decoding="async" width="40" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/D-PRU_Pour_le_Merite_fuer_Wissenschaften_und_Kuenste_BAR.svg/60px-D-PRU_Pour_le_Merite_fuer_Wissenschaften_und_Kuenste_BAR.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/D-PRU_Pour_le_Merite_fuer_Wissenschaften_und_Kuenste_BAR.svg/120px-D-PRU_Pour_le_Merite_fuer_Wissenschaften_und_Kuenste_BAR.svg.png 2x" data-file-width="218" data-file-height="60" /></a></span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Medal_Copleya" title="Medal Copleya"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Joseph_Lister%2C_Copley_Medal_%28gold%29%2C_1902_Wellcome_M0007837.jpg/40px-Joseph_Lister%2C_Copley_Medal_%28gold%29%2C_1902_Wellcome_M0007837.jpg" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Joseph_Lister%2C_Copley_Medal_%28gold%29%2C_1902_Wellcome_M0007837.jpg/60px-Joseph_Lister%2C_Copley_Medal_%28gold%29%2C_1902_Wellcome_M0007837.jpg 1.5x" data-file-width="3320" data-file-height="3289" /></a></span> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Joseph_Lister,_1st_Baron_Lister" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Joseph_Lister,_1st_Baron_Lister" class="extiw" title="commons:Category:Joseph Lister, 1st Baron Lister">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Joseph Lister</b> (ur. <a href="/wiki/5_kwietnia" title="5 kwietnia">5 kwietnia</a> <a href="/wiki/1827" title="1827">1827</a> w Upton<sup id="cite_ref-Upton_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Upton-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Essex" title="Essex">Essex</a>), zm. <a href="/wiki/10_lutego" title="10 lutego">10 lutego</a> <a href="/wiki/1912" title="1912">1912</a> w <a href="/wiki/Walmer" title="Walmer">Walmer</a>) – <a href="/wiki/Brytyjczycy" title="Brytyjczycy">brytyjski</a> <a href="/wiki/Chirurgia" title="Chirurgia">chirurg</a>, inicjator <a href="/wiki/Antyseptyka" title="Antyseptyka">antyseptyki</a>, profesor <a href="/wiki/King%E2%80%99s_College_London" title="King’s College London">Kolegium Królewskiego w Londynie</a>, <a href="/wiki/University_of_Glasgow" title="University of Glasgow">Uniwersytetu w Glasgow</a>, <a href="/wiki/Uniwersytet_Edynburski" title="Uniwersytet Edynburski">Uniwersytetu Edynburskiego</a>, <a href="/wiki/University_College_London" title="University College London">Kolegium Uniwersyteckiego w Londynie</a>, przewodniczący <a href="/wiki/Royal_Society" title="Royal Society">Towarzystwa Królewskiego</a>. Laureat <a href="/wiki/Medal_Copleya" title="Medal Copleya">Medalu Copleya</a>. </p><p>Został chirurgiem bezpośrednio po narodzinach <a href="/wiki/Anestezjologia" title="Anestezjologia">anestezjologii</a> (zob. <a href="/wiki/Robert_Liston" title="Robert Liston">Robert Liston</a>), lecz przed odkryciami <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Ludwika Pasteura</a>, gdy występowania licznych <a href="/wiki/Zaka%C5%BCenie_szpitalne" title="Zakażenie szpitalne">zakażeń szpitalnych</a> nie wiązano z obecnością <a href="/wiki/Choroba" title="Choroba">chorobotwórczych</a> <a href="/wiki/Mikroorganizm" title="Mikroorganizm">drobnoustrojów</a>. Warunki higieniczne w przeludnionych <a href="/wiki/Szpital" title="Szpital">szpitalach</a> były fatalne, wskutek czego ponad 50% pacjentów umierało z powodu infekcji. Opierając się na licznych własnych <a href="/wiki/Obserwacja_(metoda_badawcza)" title="Obserwacja (metoda badawcza)">obserwacjach</a> <a href="/wiki/Eksperyment_kliniczny" title="Eksperyment kliniczny">klinicznych</a> i <a href="/wiki/Badanie_histopatologiczne" title="Badanie histopatologiczne">histopatologicznych</a> oraz na wynikach badań procesu fermentacji, opublikowanych przez Pasteura (1863), Lister opracował „system leczenia antyseptycznego”, który umożliwił zmniejszenie śmiertelności do ok. 10%. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Życiorys"><span id=".C5.BByciorys"></span>Życiorys</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Życiorys" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Życiorys"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dzieciństwo"><span id="Dzieci.C5.84stwo"></span>Dzieciństwo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Dzieciństwo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dzieciństwo"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:A_page_from_Lister%27s_sketchbook,_1832-34_Wellcome_L0016920.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/A_page_from_Lister%27s_sketchbook%2C_1832-34_Wellcome_L0016920.jpg/250px-A_page_from_Lister%27s_sketchbook%2C_1832-34_Wellcome_L0016920.jpg" decoding="async" width="240" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/A_page_from_Lister%27s_sketchbook%2C_1832-34_Wellcome_L0016920.jpg/500px-A_page_from_Lister%27s_sketchbook%2C_1832-34_Wellcome_L0016920.jpg 1.5x" data-file-width="4026" data-file-height="2554" /></a><figcaption>Dom i zwierzęta (szkice, 1832–1834)</figcaption></figure> <p>Urodził się 5 kwietnia 1827 roku w rodzinie <a href="/wiki/Kwakrzy" title="Kwakrzy">kwakrów</a> z Upton w <a href="/wiki/Hrabstwo_ceremonialne" title="Hrabstwo ceremonialne">hrabstwie</a> <a href="/wiki/Essex" title="Essex">Essex</a>. Był czwartym spośród siedmiorga dzieci <a href="/w/index.php?title=Joseph_Jackson_Lister&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Jackson Lister (strona nie istnieje)">Josepha Jacksona</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6284307#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q6284307">(inne języki)</a></span> i jego żony, <a href="/wiki/Plik:Joseph_Lister%27s_mother,_Isabella,_photographed_in_1839._Wellcome_M0006511.jpg" title="Plik:Joseph Lister's mother, Isabella, photographed in 1839. Wellcome M0006511.jpg">Isabelli Lister</a><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201827–31,_175_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201827–31,_175-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ojciec był zainteresowany <a href="/wiki/Nauki_przyrodnicze" title="Nauki przyrodnicze">naukami przyrodniczymi</a>. Zdobył uznanie jako wynalazca i wytwórca <a href="/wiki/Achromat" title="Achromat">soczewki achromatycznej</a>, zastosowanej w <a href="/wiki/Mikroskop_optyczny" title="Mikroskop optyczny">mikroskopach</a>; w 1832 roku został członkiem <a href="/wiki/Royal_Society" title="Royal Society">Towarzystwa Królewskiego</a><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201828–31_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201828–31-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Syn przejął zainteresowania ojca<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201828–31_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201828–31-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Studia_w_Londynie">Studia w Londynie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Studia w Londynie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Studia w Londynie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Od 1844 roku był studentem <a href="/wiki/University_College_London" title="University College London">Kolegium Uniwersyteckie w Londynie</a>. Zgodnie z sugestiami ojca studia rozpoczął od nauk humanistycznych (program przypominający współczesne <a href="/wiki/Sztuki_wyzwolone" title="Sztuki wyzwolone">sztuki wyzwolone</a>), aby następnie przejść na wydział medyczny<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201831,_37_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201831,_37-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Dzięki starszemu koledze z Religijnego Towarzystwa Przyjaciół, który był jednym z asystentów <a href="/wiki/Robert_Liston" title="Robert Liston">Roberta Listona</a>, był świadkiem przełomowego dla chirurgii eksperymentu – przeprowadzonej 21 grudnia 1846 roku operacji w <a href="/wiki/Znieczulenie_og%C3%B3lne" title="Znieczulenie ogólne">ogólnym znieczuleniu</a> <a href="/wiki/Eter_dietylowy" title="Eter dietylowy">eterem</a><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201838–39_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201838–39-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Po wygraniu walki chirurgów z <a href="/wiki/B%C3%B3l" title="Ból">bólem</a> nabrały ostrości kolejne poważne problemy. Josepha Listera bardzo poruszyła śmierć brata Johna w 1846 roku z powodu <a href="/wiki/Nowotwory_o%C5%9Brodkowego_uk%C5%82adu_nerwowego" title="Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego">guza mózgu</a>. Obaj bracia wcześniej przeszli <a href="/wiki/Ospa_prawdziwa" title="Ospa prawdziwa">ospę</a> – chorobę śmiertelną dla ok. 1/3 zarażonych<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201854_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201854-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Robert Liston zmarł w grudniu 1847 z powodu <a href="/wiki/T%C4%99tniak_aorty" title="Tętniak aorty">tętniaka aorty</a>. W tymże roku zmarł również, wskutek zakażenia w czasie <a href="/wiki/Sekcja_zw%C5%82ok" title="Sekcja zwłok">sekcji</a>, anatom <a href="/w/index.php?title=John_Phillips_Potter&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Phillips Potter (strona nie istnieje)">John Phillips Potter</a><sup id="cite_ref-Potter_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Potter-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201865_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201865-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. W latach 1847–1849 Joseph Lister przeżywał <a href="/wiki/Kryzys_psychiczny" title="Kryzys psychiczny">załamanie psychiczne</a>, spowodowane uczuciem bezsilności medycyny – myślał o oddaniu się <a href="/wiki/Duszpasterstwo" title="Duszpasterstwo">duszpasterstwu</a>. Powrót do medycyny ułatwiły podróże, które odbył kierując się ponownie wskazówkami ojca<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201855–57_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201855–57-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat"> <blockquote> <p>Najwłaściwsze jest teraz dla Ciebie zachowanie pobożnej pogody ducha, otwartego na oglądanie szczodrych darów i piękna, które się dokoła nas roztaczają… </p> </blockquote> </div> <p>Pierwszym przełożonym Listera był <a href="/w/index.php?title=John_Eric_Erichsen&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Eric Erichsen (strona nie istnieje)">John Eric Erichsen</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6231843#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q6231843">(inne języki)</a></span><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201861–62_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201861–62-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, następca J. Pottera (od 1850 kierownik katedry chirurgii w University College Hospital), znany jako autor książek nt. chirurgii (m.in. <i>The Science and Art of Surgery</i>, <i>On Hospitalism and the Causes of Death After Operations</i><sup id="cite_ref-Sci&Art1873_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sci&Art1873-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>), jednak również ze swoich pesymistycznych błędnych opinii w sprawie jej ograniczeń<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201861–62_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201861–62-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Jako <a href="/wiki/Rezydent_(lekarz)" title="Rezydent (lekarz)">rezydent</a> Erichsena Lister obserwował i opisywał objawy licznych zakażeń szpitalnych (tzw. „hospitalizm” – „wielka czwórka”: <a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCa_(choroba)" title="Róża (choroba)">róża</a>, <a href="/wiki/Sepsa" title="Sepsa">posocznica</a>, <a href="/wiki/Martwicze_zapalenie_powi%C4%99zi" title="Martwicze zapalenie powięzi">gangrena szpitalna</a>, <a href="/wiki/Ropnica" title="Ropnica">ropnica</a>)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris201868_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris201868-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Obserwując ludzkie tkanki korzystał ze swojego mikroskopu, który nie był wówczas aparatem znanym i cenionym. Zgromadził wielki zbiór szczegółowych rysunków, wykorzystywany później w działalności akademickiej<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018101–103_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018101–103-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Zainteresował się wykładami z <a href="/wiki/Fizjologia" title="Fizjologia">fizjologii</a>, które z entuzjazmem prowadził <a href="/w/index.php?title=William_Sharpey&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Sharpey (strona nie istnieje)">William Sharpey</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q188290#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q188290">(inne języki)</a></span>. Po zakończeniu rezydentury został asystentem <a href="/w/index.php?title=Walter_H._Walshe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter H. Walshe (strona nie istnieje)">Waltera Walshe’a</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7965100#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q7965100">(inne języki)</a></span><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018107–108_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018107–108-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>W ostatnim roku studiów Lister otrzymał złote medale (m.in. za wyniki drugiego egzaminu z medycyny, ze stypendium w wysokości 100<a href="/wiki/Funt_szterling" title="Funt szterling">£</a>) i inne wyróżnienia, m.in. Nagrodę Longridgea za „największą biegłość […], za wyróżnienia medyczne i rzetelne wykonywanie obowiązków na stanowiskach w szpitalu” (z nagrodą 40£). Zdobył też autorytet wśród studentów, co pomogło mu częściowo przezwyciężyć nieśmiałość. Mimo to po złożeniu w 1852 roku końcowego egzaminu przed <a href="/w/index.php?title=Royal_College_of_Surgeons&action=edit&redlink=1" class="new" title="Royal College of Surgeons (strona nie istnieje)">Królewskim Kolegium Chirurgów</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7373991#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q7373991">(inne języki)</a></span> miał wątpliwości, czy powinien zająć stanowisko pełnoprawnego chirurga, biorąc pełną odpowiedzialność za pacjentów. Dostrzegając te wątpliwości wyróżniającego się absolwenta William Sharpey zasugerował mu odwiedzenie <a href="/w/index.php?title=James_Syme&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Syme (strona nie istnieje)">Jamesa Syme’a</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q518407#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q518407">(inne języki)</a></span> w <a href="/wiki/Edynburg" title="Edynburg">Edynburgu</a> i podróż do znanych ośrodków europejskich<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018108–111_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018108–111-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Praca_w_Szkocji">Praca w Szkocji</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Praca w Szkocji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Praca w Szkocji"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Residents_at_the_Old_Royal_Infirmary,_Edinburgh,_summer_Wellcome_V0027881.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Residents_at_the_Old_Royal_Infirmary%2C_Edinburgh%2C_summer_Wellcome_V0027881.jpg/240px-Residents_at_the_Old_Royal_Infirmary%2C_Edinburgh%2C_summer_Wellcome_V0027881.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Residents_at_the_Old_Royal_Infirmary%2C_Edinburgh%2C_summer_Wellcome_V0027881.jpg/360px-Residents_at_the_Old_Royal_Infirmary%2C_Edinburgh%2C_summer_Wellcome_V0027881.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Residents_at_the_Old_Royal_Infirmary%2C_Edinburgh%2C_summer_Wellcome_V0027881.jpg/480px-Residents_at_the_Old_Royal_Infirmary%2C_Edinburgh%2C_summer_Wellcome_V0027881.jpg 2x" data-file-width="3058" data-file-height="2293" /></a><figcaption>Rezydenci <i>Old Royal Infirmary</i> w Edynburgu; Joseph Lister siedzi ze splecionymi rękami</figcaption></figure> <p>Joseph Lister planował miesięczny pobyt w Edynburgu, jednak pozostał w <a href="/wiki/Szkocja" title="Szkocja">Szkocji</a> – w Edynburgu i <a href="/wiki/Glasgow" title="Glasgow">Glasgow</a> – przez wiele lat. </p> <dl><dt>Edynburg</dt> <dd></dd></dl> <p>James Syme, profesor <a href="/wiki/Uniwersytet_Edynburski" title="Uniwersytet Edynburski">Uniwersytetu Edynburskiego</a> nazywany „Napoleonem chirurgii”, nadzorował wówczas trzy sale w <a href="/w/index.php?title=Royal_Infirmary_of_Edinburgh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Royal Infirmary of Edinburgh (strona nie istnieje)">Royal Infirmary</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3822734#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3822734">(inne języki)</a></span> (miał wówczas 228 łóżek szpitalnych – ponad dwukrotnie więcej niż londyński <a href="/w/index.php?title=University_College_Hospital&action=edit&redlink=1" class="new" title="University College Hospital (strona nie istnieje)">University College Hospital</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3551343#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3551343">(inne języki)</a></span>, UCH)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018124–130_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018124–130-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Szybko zdobył szacunek Listera, który w listach do ojca tak entuzjastycznie opisywał swoje wrażenia, że ojciec poczuł potrzebę ostrzeżenia: <i>Nullius jurae in verba magistri</i> („Nie ślubuj wierności jednemu mistrzowi”, zob. <i><a href="/w/index.php?title=Nullius_in_verba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nullius in verba (strona nie istnieje)">Nullius in verba</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3879327#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3879327">(inne języki)</a></span></i>). Syme dostrzegł zapał i zdolności młodego chirurga – korzystał z jego pomocy w czasie trudnych operacji (wkrótce stworzył dla niego stanowisko „asystenta nadetatowego”). Powierzył mu też spisywanie sprawozdań ze swoich wykładów klinicznych, publikowanych w <i>Montly Journal of Medical Science</i><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018126–129_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018126–129-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>W styczniu 1854 roku Lister otrzymał etat chirurga-rezydenta i prawo samodzielnego wybierania sobie pacjentów (ewenement). Podlegało mu początkowo 12, a wkrótce 23 dresserów (asystentów chirurgicznych), kilkakrotnie więcej niż w UCH. Utrzymywał z nimi stosunki koleżeńskie (porzucił sztywne maniery z czasów UCL) i cieszył się ich szacunkiem i sympatią. Otrzymał przydomek „Szef”, który zachował do końca życia (Syme miał przydomek „Mistrz”)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018130_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018130-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Gdy Lister skończył rezydenturę (koniec 1854), podjął starania o stanowisko młodszego chirurga w <a href="/w/index.php?title=Royal_Free_Hospital&action=edit&redlink=1" class="new" title="Royal Free Hospital (strona nie istnieje)">Royal Free Hospital</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7374196#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q7374196">(inne języki)</a></span> w Londynie (w pobliżu rodziny, za którą tęsknił). Nie powiodły się z powodu zbyt silnej konkurencji i sporów personalnych. Ponowne zatrudnienie przez Syme’a (na etacie asystenta) stało się możliwe po wybraniu Listera na członka <a href="/w/index.php?title=Royal_College_of_Surgeons_of_Edinburgh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Royal College of Surgeons of Edinburgh (strona nie istnieje)">Królewskiego Kolegium Chirurgów Szkocji</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2171012#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q2171012">(inne języki)</a></span> (uzyskał prawo praktykowania chirurgii w Edynburgu)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018138–141_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018138–141-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Wkrótce zaczął być zapraszany do domu Syme’a i na rodzinne wyjazdy. Poznał m.in. córkę przełożonego, Agnes, która – mimo trudności związanych z <a href="/wiki/Religia_w_Szkocji" title="Religia w Szkocji">różnicą wyznania</a> – została jego żoną 23 kwietnia 1856 roku<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018143–147_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018143–147-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Została też wytrwałą współpracowniczką, która m.in. sumiennie notowała jego uwagi, gdy dokonywał obserwacji mikroskopowych. Zajmował się wówczas głównie zmianami zapalnymi w żywych tkankach żab, złowionych nad <a href="/w/index.php?title=Duddingston_Loch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Duddingston Loch (strona nie istnieje)">Duddingston Loch</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1263637#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1263637">(inne języki)</a></span>. W roku 1858 ukazało się dziewięć artykułów przedstawiających wyniki badań (w pierwszych trzech latach małżeństwa łącznie 15 artykułów)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018152–157_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018152–157-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <dl><dt>Glasgow</dt> <dd></dd></dl> <p>W lipcu 1859 roku doznał udaru mózgu <a href="/w/index.php?title=James_Lawrie_(chirurg)&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Lawrie (chirurg) (strona nie istnieje)">James Lawrie</a><sup id="cite_ref-JALawrie_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-JALawrie-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <i>regius professor</i> <a href="/wiki/University_of_Glasgow" title="University of Glasgow">Uniwersytetu w Glasgow</a> (profesor królewskiej katedry chirurgii klinicznej). Joseph Lister złożył wniosek o zatrudnienie na tym zaszczytnym stanowisku (jego kandydaturę poparli: James Syme, William Sharpey i John Eric Erichsen) i w 1860 roku uzyskał nominację. W tymże roku został wybrany do <a href="/wiki/Royal_Society" title="Royal Society">Royal Society</a>, co było wyrazem uznania dla badań nad <a href="/wiki/Zapalenie" title="Zapalenie">stanem zapalnym</a> i <a href="/wiki/Krzepni%C4%99cie_krwi" title="Krzepnięcie krwi">krzepnięciem krwi</a>. Na jego wykłady (kurs chirurgii systematycznej) zapisało się ponad 150 studentów (liczba rekordowa w Wielkiej Brytanii) jednak wyposażenie sali wykładowej musiał uzupełniać we własnym zakresie, aby dostosować ją do demonstracji okazów anatomicznych, modeli, rysunków itp. Studenci byli zachwyceni treścią i formą wykładów<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018159–166_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018159–166-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Drawing;_Lister_by_Leeson_Everette_Wellcome_M0006545.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Drawing%3B_Lister_by_Leeson_Everette_Wellcome_M0006545.jpg/250px-Drawing%3B_Lister_by_Leeson_Everette_Wellcome_M0006545.jpg" decoding="async" width="240" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Drawing%3B_Lister_by_Leeson_Everette_Wellcome_M0006545.jpg/500px-Drawing%3B_Lister_by_Leeson_Everette_Wellcome_M0006545.jpg 1.5x" data-file-width="4404" data-file-height="2840" /></a><figcaption>„Operacja” lalki jako pomoc dziecku<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018172_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018172-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>Nieoczekiwanie trudne okazało się zdobycie stanowiska w <a href="/w/index.php?title=Glasgow_Royal_Infirmary&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glasgow Royal Infirmary (strona nie istnieje)">Glasgow Royal Infirmary</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5566905#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q5566905">(inne języki)</a></span>, co początkowo uniemożliwiało preferowane w Edynburgu kształcenie lekarzy <a href="/wiki/Klinika" title="Klinika">„przy łóżku chorego”</a> (oczekiwane przez studentów). Prezes szpitala, David Smith (z zawodu szewc) stwierdził: „…to doprawdy jakiś edynburski wymysł. Nasza instytucja jest placówką leczniczą, nie edukacyjną”<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018159–166_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018159–166-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Lister otrzymał stanowisko w szpitalu dopiero w 1861 roku, gdy oddano do użytku nowe skrzydło chirurgiczne (wkrótce również przepełnione i zainfekowane)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018169–170_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018169–170-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. W warunkach klinicznych przekazywał studentom nie tylko wiedzę medyczną – dawał uczniom przykład wielkiej <a href="/wiki/Empatia" title="Empatia">empatii</a>, postawy minimalizującej wszystkie nieprzyjemne doznania, na jakie bywają narażeni pacjenci w szpitalach; kierował się złotą zasadą: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874" /><div class="cytat"> <blockquote> <p><i>Każdy pacjent, nawet najbardziej upodlony, powinien być traktowany z taką troską<br />i szacunkiem, jakby był samym księciem Walii</i><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018171–174_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018171–174-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> </blockquote> </div> <p>W 1864 roku Lister stracił matkę, która zmarła na <a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCa_(choroba)" title="Róża (choroba)">różę</a> (jedną z chorób „wielkiej czwórki”). Nasiliła się chęć powrotu do Londynu, a również tęsknota za Edynburgiem i idealną współpracą z teściem. W Glasgow nadal starannie przygotowywał codzienne wykłady i pracował w szpitalu; kontynuował też badania histopatologiczne, prowadzone z pomocą żony w domowym laboratorium. Zapoznawał się z opracowaniami lekarzy, m.in. na temat <a href="/wiki/Zaka%C5%BCenie_po%C5%82ogowe" title="Zakażenie połogowe">gorączki połogowej</a> (zob. <a href="/w/index.php?title=Alexander_Gordon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexander Gordon (strona nie istnieje)">Alexander Gordon</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q23015597#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q23015597">(inne języki)</a></span>, <a href="/wiki/Oliver_Wendell_Holmes_Sr." title="Oliver Wendell Holmes Sr.">Oliver Wendell Holmes</a>, <a href="/wiki/Ignaz_Semmelweis" title="Ignaz Semmelweis">Ignaz Semmelweis</a>)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018175–182_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018175–182-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Cholera" title="Cholera">cholery</a> (<a href="/w/index.php?title=William_Budd&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Budd (strona nie istnieje)">William Budd</a><sup id="cite_ref-Budd-Typhoid_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Budd-Typhoid-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> z <a href="/w/index.php?title=Bristol_Royal_Infirmary&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bristol Royal Infirmary (strona nie istnieje)">Bristol Royal Infirmary</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4969003#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4969003">(inne języki)</a></span>, <a href="/wiki/John_Snow" title="John Snow">John Snow</a>)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018183–187_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018183–187-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Wypróbowywał skuteczność różnych metod <a href="/wiki/Dezynfekcja" title="Dezynfekcja">odkażania</a>, m.in. „Condy’s Crystals” („Condy’s Fluid” – <a href="/wiki/Nadmanganian_potasu" title="Nadmanganian potasu">KMnO<sub>4</sub></a>, zob. <a href="/w/index.php?title=Henry_Bollmann_Condy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Bollmann Condy (strona nie istnieje)">Henry Bollmann Condy</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5718345#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q5718345">(inne języki)</a></span>) i inne<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018195_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018195-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Próby te opisywał ówczesny dresser, Archibald Malloch<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018195_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018195-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> – później znany <a href="/wiki/Kanadyjczycy" title="Kanadyjczycy">kanadyjski</a> chirurg<sup id="cite_ref-Melloch_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Melloch-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (nadal wspierany przez „szefa”<sup id="cite_ref-dear-Malloch_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-dear-Malloch-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>). Zwrócił też uwagę na <a href="/wiki/Fenol" title="Fenol">kwas karbolowy</a>, często stosowany poza chirurgią jako środek zapobiegający gniciu (np. w <a href="/wiki/Oczyszczalnia_%C5%9Bciek%C3%B3w" title="Oczyszczalnia ścieków">oczyszczalniach ścieków</a> lub do <a href="/wiki/Impregnacja" title="Impregnacja">impregnacji</a> <a href="/wiki/Podk%C5%82ad_(kolej)" title="Podkład (kolej)">podkładów kolejowych</a> i <a href="/wiki/Wr%C4%99g" title="Wręg">wręg statków</a>. Próbki karbolu dostarczał mu <a href="/w/index.php?title=Frederick_Crace_Calvert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frederick Crace Calvert (strona nie istnieje)">Frederick Crace Calvert</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1452832#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1452832">(inne języki)</a></span><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018196–197_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018196–197-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lister%27s_carbolic_steam_spray_apparatus,_Hunterian_Museum,_Glasgow.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lister%27s_carbolic_steam_spray_apparatus%2C_Hunterian_Museum%2C_Glasgow.jpg/240px-Lister%27s_carbolic_steam_spray_apparatus%2C_Hunterian_Museum%2C_Glasgow.jpg" decoding="async" width="240" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lister%27s_carbolic_steam_spray_apparatus%2C_Hunterian_Museum%2C_Glasgow.jpg/360px-Lister%27s_carbolic_steam_spray_apparatus%2C_Hunterian_Museum%2C_Glasgow.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lister%27s_carbolic_steam_spray_apparatus%2C_Hunterian_Museum%2C_Glasgow.jpg/480px-Lister%27s_carbolic_steam_spray_apparatus%2C_Hunterian_Museum%2C_Glasgow.jpg 2x" data-file-width="3088" data-file-height="2056" /></a><figcaption>Zraszacze karbolowe Lister stosował do lat 80. XIX w.<sup id="cite_ref-dispenser_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-dispenser-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Carbolic_spray?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Carbolic spray</em></a> </td></tr></tbody></table></figcaption></figure> <p>Pod koniec 1864 roku <a href="/w/index.php?title=Thomas_Anderson_(chemik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Anderson (chemik) (strona nie istnieje)">Thomas Anderson</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q903374#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q903374">(inne języki)</a></span> – profesor <a href="/wiki/Chemia" title="Chemia">chemii</a> z Uniwersytetu w <a href="/w/index.php?title=Glasgow,&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glasgow, (strona nie istnieje)">Glasgow,</a> który wcześniej ułatwił Listerowi kontakt z Calvertem) – zwrócił jego uwagę na artykuł <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Ludwika Pasteura</a> pt. <i>Recherches sur la putrefaction</i> (1863)<sup id="cite_ref-putréfaction_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-putréfaction-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Było przełomem na drodze do opanowania infekcji szpitalnych<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018182_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018182-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Pitt_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pitt-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Pasteur, odkrywca <a href="/wiki/Enancjomery" title="Enancjomery">enancjomerów</a>, obalił <a href="/wiki/Teoria_samor%C3%B3dztwa" title="Teoria samorództwa">teorię samorództwa</a> próbując – na prośbę producenta wina, <a href="/w/index.php?title=Luis_Bigo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luis Bigo (strona nie istnieje)">Luisa Bigo</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15970064#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q15970064">(inne języki)</a></span> – wyjaśnić przyczyny kwaśnienia w czasie <a href="/wiki/Fermentacja_alkoholowa" title="Fermentacja alkoholowa">fermentacji</a> soku <a href="/wiki/Burak_cukrowy" title="Burak cukrowy">buraczanego</a>. Naraził się na gwałtowne ataki po publikacjach nt. roli niewidocznych <a href="/wiki/Mikroorganizm" title="Mikroorganizm">drobnoustrojów</a> (mikroorganizmów). Z ich obecnością zaczął wkrótce wiązać różne <a href="/wiki/Rozpad_gnilny" title="Rozpad gnilny">procesy gnilne</a>, w tym część groźnych chorób. Po śmierci trzech córek Pasteura na <a href="/wiki/Dur_brzuszny" title="Dur brzuszny">dur brzuszny</a> (1859–1865)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018187–191_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018187–191-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> pisał on m.in. <sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018191–192_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018191–192-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874" /><div class="cytat"> <blockquote> <p><i>Jaka szkoda, że nie mam […] specjalistycznej wiedzy, której potrzebuję, by energicznie zająć się badaniami doświadczalnymi nad jedną z chorób zakaźnych.</i> </p> </blockquote> </div> <p>Jednym z nielicznych lekarzy, którzy zwrócili uwagę na publikacje Pasteura, był <a href="/w/index.php?title=Thomas_Spencer_Wells&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Spencer Wells (strona nie istnieje)">Thomas Spencer Wells</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6235393#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q6235393">(inne języki)</a></span> (1818–1897), chirurg <a href="/wiki/Wiktoria_(kr%C3%B3lowa_Wielkiej_Brytanii)" title="Wiktoria (królowa Wielkiej Brytanii)">królowej Wiktorii</a>, jednak nie podjął on próby zastosowania odkrycia w praktyce lekarskiej<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018191–192_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018191–192-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Pasteur dowiedział się o pracach Listera przypadkowo, od fizyka <a href="/wiki/John_Tyndall" title="John Tyndall">Johna Tyndalla</a> (wcześniej Tyndall zwrócił jego uwagę na ilość <a href="/wiki/Aerozol" title="Aerozol">aerozoli</a> we wdychanym powietrzu; zob. <a href="/wiki/Efekt_Tyndalla" title="Efekt Tyndalla">efekt Tyndalla</a>). Gdy wspólnie przebywali z wizytą w Londynie, Tyndall wspomniał o „słynnym angielskim chirurgu”, który poszukuje przyczyn chorób zakaźnych. Rozpoczęło to długotrwałą przyjacielską korespondencję Pasteura z Listerem. W jednym z listów Pasteur napisał m.in. <sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018255–256_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018255–256-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874" /><div class="cytat"> <blockquote> <p><i>Pozostaje dla mnie całkowitą zagadką, że może się pan poświęcać badaniom, które wymagają wiele uwagi, czasu i nieustannego wysiłku, oddając się jednocześnie praktykowaniu chirurgii, i to jako naczelny chirurg w dużym szpitalu. Nie sądzę, żeby tu, wśród nas, dało się znaleźć inny przykład takiego cudu</i>. </p> </blockquote> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Powrót_do_Edynburga_i_Londynu"><span id="Powr.C3.B3t_do_Edynburga_i_Londynu"></span>Powrót do Edynburga i Londynu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Powrót do Edynburga i Londynu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Powrót do Edynburga i Londynu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lister_spraying_phenol_over_patient.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Lister_spraying_phenol_over_patient.jpg/240px-Lister_spraying_phenol_over_patient.jpg" decoding="async" width="240" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Lister_spraying_phenol_over_patient.jpg/360px-Lister_spraying_phenol_over_patient.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Lister_spraying_phenol_over_patient.jpg/480px-Lister_spraying_phenol_over_patient.jpg 2x" data-file-width="1596" data-file-height="1159" /></a><figcaption>Lister w czasie operacji (1882)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Joseph_Lister,_Baron_Lister_acclaims_Louis_Pasteur_at_Pasteu_Wellcome_M0004480.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Joseph_Lister%2C_Baron_Lister_acclaims_Louis_Pasteur_at_Pasteu_Wellcome_M0004480.jpg/250px-Joseph_Lister%2C_Baron_Lister_acclaims_Louis_Pasteur_at_Pasteu_Wellcome_M0004480.jpg" decoding="async" width="240" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Joseph_Lister%2C_Baron_Lister_acclaims_Louis_Pasteur_at_Pasteu_Wellcome_M0004480.jpg/500px-Joseph_Lister%2C_Baron_Lister_acclaims_Louis_Pasteur_at_Pasteu_Wellcome_M0004480.jpg 1.5x" data-file-width="4160" data-file-height="2529" /></a><figcaption>Pokłon J. Listera składany przyjacielowi – <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louisowi Pasteurowi</a> w czasie uroczystości jubileuszu 70-lecia jego urodzin (Paryż, 1892)</figcaption></figure> <p>W sierpniu 1869 roku Lister wrócił do Edynburga, gdzie otrzymał stanowisko kierownika kliniki chirurgii w <a href="/wiki/Uniwersytet_Edynburski" title="Uniwersytet Edynburski">uniwersytecie</a>. Bezpośrednią przyczyną decyzji o powrocie była ciężka choroba Jamesa Syme’a – mistrza, przyjaciela i teścia. J. Syme zmarł w czerwcu następnego roku (w październiku 1869 zmarł ojciec, <a href="/w/index.php?title=Joseph_Jackson_Lister&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Jackson Lister (strona nie istnieje)">Joseph Jackson Lister</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6284307#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q6284307">(inne języki)</a></span>)<sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018228–229_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018228–229-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018234–236_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018234–236-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Pracował na tym stanowisku do 1877 roku – daty powrotu do Londynu, gdzie otrzymał stanowisko kierownika katedry chirurgii w <a href="/wiki/King%E2%80%99s_College_London" title="King’s College London">King’s College London</a>. Od 1878 roku był również nadwornym chirurgiem <a href="/wiki/Wiktoria_(kr%C3%B3lowa_Wielkiej_Brytanii)" title="Wiktoria (królowa Wielkiej Brytanii)">królowej Wiktorii</a><sup id="cite_ref-medarus_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="System_leczenia_antyseptycznego">System leczenia antyseptycznego</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: System leczenia antyseptycznego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: System leczenia antyseptycznego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na podstawie wyników licznych długotrwałych prób Lister opracował „system leczenia antyseptycznego”, polegającego na skrupulatnej <a href="/wiki/Dezynfekcja" title="Dezynfekcja">dezynfekcji</a> <a href="/wiki/Fenol" title="Fenol">kwasem karbolowym</a> <a href="/wiki/Dezynfekcja_r%C4%85k" title="Dezynfekcja rąk">rąk</a>, <a href="/wiki/Narz%C4%99dzia_chirurgiczne" title="Narzędzia chirurgiczne">narzędzi</a>, <a href="/wiki/Szew_(chirurgia)" title="Szew (chirurgia)">nici chirurgicznych</a>, <a href="/wiki/Opatrunek" title="Opatrunek">opatrunków</a>. Dobitnym wyrazem jego głębokiego przekonania o możliwości uniknięcia infekcji było podjęcie się w 1867 roku poważnej operacji własnej siostry, Isabelli (<a href="/wiki/Mastektomia" title="Mastektomia">mastektomia</a>), której nie podjął się nawet James Syme. W 1871 roku (po śmierci J. Syme’a) z powodzeniem operował <a href="/wiki/Wiktoria_(kr%C3%B3lowa_Wielkiej_Brytanii)" title="Wiktoria (królowa Wielkiej Brytanii)">królową Wiktorię</a><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018250–255_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018250–255-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Badania statystyczne pozwoliły potwierdzić, że system umożliwia zapobieganie <a href="/wiki/Zaka%C5%BCenie_szpitalne" title="Zakażenie szpitalne">infekcjom szpitalnym</a>, jeżeli jest bardzo sumiennie stosowany. Zaangażował się w jego intensywne upowszechnianie w Wielkiej Brytanii, krajach Europy i Stanach Zjednoczonych, jednak propozycja długo była odrzucana przez doświadczonych chirurgów, którzy nie akceptowali istnienia „drobnoustrojów”, a przełamanie wieloletnich nawyków było trudne. </p><p>W 1869 roku odwiedził Listera <a href="/w/index.php?title=Just_Lucas-Championni%C3%A8re&action=edit&redlink=1" class="new" title="Just Lucas-Championnière (strona nie istnieje)">Just Lucas-Championnière</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3190288#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3190288">(inne języki)</a></span>, który po powrocie do Francji bezskutecznie próbował zachęcić paryskich chirurgów do stosowania systemu leczenia antyseptycznego<sup id="cite_ref-medarus_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Nie dała też oczekiwanych rezultatów opublikowana przez Listera pracy pt. <i>A Method of Antiseptic Treatment Applicable to Wounded Soldiers in the Present War</i> (1870)<sup id="cite_ref-wojna1870_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-wojna1870-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (zob. straty w <a href="/wiki/Wojna_francusko-pruska" title="Wojna francusko-pruska">wojnie francusko pruskiej</a>). Śmiertelność pacjentów francuskich chirurgów wojskowych wynosiła ≥75% (zmarło 10 006 żołnierzy spośród 13 173 rannych, których poddano amputacjom)<sup id="cite_ref-medarus_43-2" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>W 1874 roku system zastosowali z bardzo dobrym skutkiem położnicy <a href="/wiki/St%C3%A9phane_Tarnier" title="Stéphane Tarnier">Étienne Stéphane Tarnier</a> i <a href="/w/index.php?title=Paul_Bar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paul Bar (strona nie istnieje)">Paul Bar</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3370557#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3370557">(inne języki)</a></span>. Pierwsze jego zastosowanie na bardzo dużą skalę (w <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-turecka_(1877%E2%80%931878)" title="Wojna rosyjsko-turecka (1877–1878)">wojnie rosyjsko-tureckiej, 1877–1878</a>) jest przypisywane <a href="/wiki/Ernst_von_Bergmann" title="Ernst von Bergmann">Ernstowi von Bergmannowi</a><sup id="cite_ref-medarus_43-3" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>System został powszechnie zaakceptowany w latach 80. XIX wieku<sup id="cite_ref-medarus_43-4" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Publikacje">Publikacje</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Publikacje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Publikacje"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W bazie <a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PubMed</a> znajduje się 51 pozycji dorobku Josepha Listera z lat 1854–1896. Wykaz obejmuje raporty z okresu rezydentury u Jamesa Syme’a (1854)<sup id="cite_ref-PubMed_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-PubMed-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <ul><li><i>Report of Some Cases of Maxillary Tumour Occurring in Mr Syme’s Practice</i>, Mon J Med Sci. 1854 Nov; 10(59): 428–434</li> <li><i>Report of Some Cases of Articular Disease Occurring in Mr Syme’s Practice</i>, Illustrating the Advantages of the Actual Cautery Joseph Lister, Mon J Med Sci. 1854 Aug; 10(56): 134–137</li> <li><i>Report of a Case of Carbuncle Occurring in Mr Syme’s Practice, Illustrating Especially the Pathology of That Disease Joseph Lister</i>, Mon J Med Sci. 1854 Jul; 10(55): 43–46</li> <li><i>Notes of the Examination of an Exostosis Removed by Mr Syme on the 2d of October 1853, from the Os Humeri of a Young Lady Aged about Twenty Years</i>, Mon J Med Sci. 1854 Jan; 9(49): 7–11</li></ul> <p>oraz prace z następnych lat. Tekstem najpóźniejszym jest treść <i>Presidential Address</i> z 1896 roku – wystąpienia przed <i>British Association for the Advancement of Science</i> w <a href="/wiki/Liverpool" title="Liverpool">Liverpoolu</a> na temat związków między medycyną kliniczną i współczesnym rozwojem naukowym (Br Med J. 1896 Sep 19; 2(1864): 733–741)<sup id="cite_ref-PubMed_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-PubMed-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wyróżnienia_i_upamiętnienie"><span id="Wyr.C3.B3.C5.BCnienia_i_upami.C4.99tnienie"></span>Wyróżnienia i upamiętnienie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Wyróżnienia i upamiętnienie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wyróżnienia i upamiętnienie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Był odznaczony niemieckim <a href="/wiki/Pour_le_M%C3%A9rite" title="Pour le Mérite">Pour le Mérite</a> (1885) i brytyjskim <a href="/wiki/Order_Zas%C5%82ugi_(Wielka_Brytania)" title="Order Zasługi (Wielka Brytania)">Order of Merit</a> (1902)<sup id="cite_ref-medarus_43-5" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Memorial_To_Lord_Lister-Portland_Place.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Memorial_To_Lord_Lister-Portland_Place.jpg/100px-Memorial_To_Lord_Lister-Portland_Place.jpg" decoding="async" width="100" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Memorial_To_Lord_Lister-Portland_Place.jpg/150px-Memorial_To_Lord_Lister-Portland_Place.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Memorial_To_Lord_Lister-Portland_Place.jpg/200px-Memorial_To_Lord_Lister-Portland_Place.jpg 2x" data-file-width="509" data-file-height="800" /></a><figcaption>Pomnik w <a href="/wiki/Londyn" title="Londyn">Londynie</a></figcaption></figure> <p>Otrzymał m.in. <sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018277_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018277-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <ul><li><i>Boudet Prize</i> (1881)</li> <li>tytuł <i>Lord Lister of <a href="/wiki/Lyme_Regis" title="Lyme Regis">Lyme Regis</a></i> (1883; <a href="/wiki/Par_(tytu%C5%82_brytyjski)" title="Par (tytuł brytyjski)">par</a> od 1897)<sup id="cite_ref-medarus_43-6" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>tytuł członka honorowego <a href="/w/index.php?title=Royal_Medical_Society&action=edit&redlink=1" class="new" title="Royal Medical Society (strona nie istnieje)">Royal Medical Society</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7374468#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q7374468">(inne języki)</a></span><sup id="cite_ref-medarus_43-7" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018277_47-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018277-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <p>Pełnił funkcje<sup id="cite_ref-medarus_43-8" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <ul><li>1893 – sekretarza zagranicznego <a href="/wiki/Royal_Society" title="Royal Society">Royal Society</a></li> <li>1894–1900 – przewodniczącego Royal Society</li> <li>1896 – przewodniczącego <a href="/w/index.php?title=British_Science_Association&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Science Association (strona nie istnieje)">British Science Association</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q918782#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q918782">(inne języki)</a></span></li></ul> <p>Został uhonorowany doktoratami <a href="/wiki/Doktor_honoris_causa" title="Doktor honoris causa">Honoris Causa</a> <a href="/wiki/Uniwersytet_Oksfordzki" title="Uniwersytet Oksfordzki">Uniwersytetu Oksfordzkiego</a> (1880), <a href="/wiki/University_of_Cambridge" title="University of Cambridge">Uniwersytetu w Cambridge</a> (1880)<sup id="cite_ref-medarus_43-9" class="reference"><a href="#cite_note-medarus-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFFitzharris2018277_47-2" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFitzharris2018277-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> i innych uczelni (w tym <a href="/wiki/Uniwersytet_Jagiello%C5%84ski" title="Uniwersytet Jagielloński">UJ</a><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.uj.edu.pl/uniwersytet-z-collegium-medicum/nagrody-i-wyroznienia/dhc">[1]</a>) </p><p>W <a href="/wiki/1933_w_polityce" title="1933 w polityce">1933 roku</a> <a href="/wiki/Albert_Einstein" title="Albert Einstein">Albert Einstein</a> wygłosił w <a href="/wiki/Royal_Albert_Hall" title="Royal Albert Hall">Royal Albert Hall</a> mowę do 10 tys. zgromadzonych. Wkrótce przed swoim wyjazdem do Stanów Zjednoczonych ostrzegał przed <a href="/wiki/Nazizm" title="Nazizm">nazizmem</a>. Mówił m.in. o zagrożeniach dla wolności, bez której nie byłoby <a href="/wiki/William_Shakespeare" title="William Shakespeare">Szekspira</a>, <a href="/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe" title="Johann Wolfgang von Goethe">Goethego</a>, <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Newtona</a>, <a href="/wiki/Michael_Faraday" title="Michael Faraday">Faradaya</a>, Pasteura i Listera<sup id="cite_ref-Einstein_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-Einstein-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Najprawdopodobniej to on był inspiracją dla postaci Iosefki w grze japońskiego studia <a href="/wiki/FromSoftware" title="FromSoftware">FromSoftware</a> pt. „<a href="/wiki/Bloodborne" title="Bloodborne">Bloodborne</a>” z 2015 roku. Tropem wskazującym na to jest fakt, że źródłem dużej inspiracji dla gry były <a href="/w/index.php?title=Invictus_(utw%C3%B3r)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Invictus (utwór) (strona nie istnieje)">wiersze</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q623508#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q623508">(inne języki)</a></span> <a href="/wiki/William_Ernest_Henley" title="William Ernest Henley">Williama Ernesta Heneleya</a>, a to właśnie Joseph Lister operował jego zarażoną gruźlicą stopę<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Upton-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Upton_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://hidden-london.com/gazetteer/upton-newham/">Upton, Newham</a>. [w:] <i>Hidden London</i> [on-line]. [dostęp 2018-10-13].</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201827–31,_175-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201827–31,_175_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 27–31, 175.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201828–31-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201828–31_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201828–31_3-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 28–31.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201831,_37-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201831,_37_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 31, 37.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201838–39-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201838–39_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 38–39.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201854-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201854_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 54.</span> </li> <li id="cite_note-Potter-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Potter_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">D’Arcy Power: <a class="external text" href="https://en.wikisource.org/wiki/Potter,_John_Phillips_(DNB00)">Potter, John Phillips</a>. [w:] <i>Dictionary of National Biography, 1885-1900, Volume 46</i> [on-line]. [dostęp 2018-10-06]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201865-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201865_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 65.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201855–57-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201855–57_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 55–57.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201861–62-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201861–62_10-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201861–62_10-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 61–62.</span> </li> <li id="cite_note-Sci&Art1873-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sci&Art1873_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.com/search?tbm=bks&q=John+Eric+Erichsen">inauthor: „John Eric Erichsen”</a>. [w:] <i>Google Książki</i> [on-line]. [dostęp 2018-10-12].</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris201868-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris201868_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 68.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018101–103-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018101–103_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 101–103.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018107–108-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018107–108_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 107–108.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018108–111-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018108–111_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 108–111.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018124–130-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018124–130_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 124–130.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018126–129-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018126–129_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 126–129.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018130-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018130_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 130.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018138–141-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018138–141_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 138–141.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018143–147-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018143–147_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 143–147.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018152–157-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018152–157_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 152–157.</span> </li> <li id="cite_note-JALawrie-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-JALawrie_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glasgowwestaddress.co.uk/100_Glasgow_Men/Lawrie_James_Adair.htm">James Adair Lawrie</a>. [w:] <i>Glasgow West-end Addresses and… their Occupants 1836-1915</i> [on-line]. [dostęp 2018-10-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018159–166-23"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018159–166_23-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018159–166_23-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 159–166.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018172-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018172_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 172.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018169–170-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018169–170_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 169–170.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018171–174-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018171–174_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 171–174.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018175–182-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018175–182_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 175–182.</span> </li> <li id="cite_note-Budd-Typhoid-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Budd-Typhoid_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">William Budd, M.D., Senior Physician To The Bristol Royal Infirmary. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2288061/pdf/brmedj05118-0003.pdf"><em>Typhoid Or Intestinal Fever: The Pythogenic Theory</em></a>. „British Medical Journal”, s. 523–525, Nov. 16, 1861. BMJ (United Kingdom). <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0959-8138">0959-8138</a></span>. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Typhoid+Or+Intestinal+Fever%3A+The+Pythogenic+Theory&rft.jtitle=British+Medical+Journal&rft.date=Nov.+16%2C+1861&rft.au=William+Budd%2C+M.D.%2C+Senior+Physician+To+The+Bristol+Royal+Infirmary&rft.pages=523%E2%80%93525&rft.issn=0959-8138&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2288061%2Fpdf%2Fbrmedj05118-0003.pdf"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018183–187-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018183–187_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 183–187.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018195-30"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018195_30-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018195_30-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 195.</span> </li> <li id="cite_note-Melloch-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Melloch_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Charles G. Roland, Reviewed by Peter J. Kernahan. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2831680/"><em>'A fine history of Archibald Malloch’; recenzja książki “Noted Surgeon, Fine Citizen” The Life of Archibald E. Malloch, MD, 1844–1919</em></a>. „Canadian Medical Association Journal (CMAJ)”. 182 (41), s. 388, 2010 Mar 9. Canadian Medical Association (Canada). <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1503/cmaj.091440">10.1503/cmaj.091440</a>. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0820-3946">0820-3946</a></span>. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%27A+fine+history+of+Archibald+Malloch%E2%80%99%3B+recenzja+ksi%C4%85%C5%BCki+%E2%80%9CNoted+Surgeon%2C+Fine+Citizen%E2%80%9D+The+Life+of+Archibald+E.+Malloch%2C+MD%2C+1844%E2%80%931919&rft.jtitle=Canadian+Medical+Association+Journal+%28CMAJ%29&rft.date=2010+Mar+9&rft.volume=182&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Charles+G.+Roland%2C+Reviewed+by+Peter+J.+Kernahan&rft.pages=388&rft.issn=0820-3946&rft_id=info:doi/10.1503%2Fcmaj.091440&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2831680%2F"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-dear-Malloch-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dear-Malloch_32-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Lord Lister. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1825023/pdf/canmedaj00699-0101.pdf"><em>A Letter From Lord Lister To Dr. A. E. Malloch Of Hamilton, Ontario</em></a>. „Canadian Medical Association Journal (CMAJ)”. 71, s. 622–623, Dec. 1954. Canadian Medical Association (Canada). <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0820-3946">0820-3946</a></span>. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=A+Letter+From+Lord+Lister+To+Dr.+A.+E.+Malloch+Of+Hamilton%2C+Ontario&rft.jtitle=Canadian+Medical+Association+Journal+%28CMAJ%29&rft.date=Dec.+1954&rft.volume=71&rft.au=Lord+Lister&rft.pages=622%E2%80%93623&rft.issn=0820-3946&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1825023%2Fpdf%2Fcanmedaj00699-0101.pdf"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018196–197-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018196–197_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 196–197.</span> </li> <li id="cite_note-dispenser-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dispenser_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kingscollections.org/exhibitions/specialcollections/lister/lister-at-work-tools-of-the-trade/carbolic-spray-dispenser">Carbolic spray dispenser</a>. [w:] <i>Strona internetowa King’s College London, Special Collections Exhibitions</i> [on-line]. King’s College London. [dostęp 2018-10-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-putréfaction-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-putréfaction_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Pasteur, Louis. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://searchworks.stanford.edu/view/4056836"><em>Recherches sur la putréfaction</em></a>. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences, t. 56”. 5, s. 1189–1194, 1863. Mallet-Bachelier, Paryż. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku francuskim (français)">fr.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Recherches+sur+la+putr%C3%A9faction&rft.jtitle=Comptes+rendus+hebdomadaires+des+s%C3%A9ances+de+l%E2%80%99Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+t.+56&rft.date=1863&rft.volume=5&rft.au=Pasteur%2C+Louis&rft.pages=1189%E2%80%931194&rft_id=https%3A%2F%2Fsearchworks.stanford.edu%2Fview%2F4056836"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018182-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018182_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 182.</span> </li> <li id="cite_note-Pitt-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pitt_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Dennis Pitt, Jean-Michel Aubin. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3468637/"><em>Joseph Lister: father of modern surgery</em></a>. „Canadian Journal of Surgery”, 2012 Oct. 1488-2310. Canadian Medical Association (Canada). <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1503/cjs.007112">10.1503/cjs.007112</a>. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1488-2310">1488-2310</a></span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Joseph+Lister%3A+father+of+modern+surgery&rft.jtitle=Canadian+Journal+of+Surgery&rft.date=2012+Oct&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Dennis+Pitt%2C+Jean-Michel+Aubin&rft.issn=1488-2310&rft_id=info:doi/10.1503%2Fcjs.007112&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3468637%2F"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018187–191-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018187–191_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 187–191.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018191–192-39"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018191–192_39-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018191–192_39-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 191–192.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018255–256-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018255–256_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 255–256.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018228–229-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018228–229_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 228–229.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018234–236-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018234–236_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 234–236.</span> </li> <li id="cite_note-medarus-43"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-6">g</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-7">h</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-8">i</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-medarus_43-9">j</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://medarus.org/Medecins/MedecinsTextes/listerj.html">Sir Joseph Lister 1827–1912</a>. [w:] <i>Portaits de Médecins</i> [on-line]. medarus.org. [dostęp 2018-10-08]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku francuskim (français)">fr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018250–255-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018250–255_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 250–255.</span> </li> <li id="cite_note-wojna1870-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wojna1870_45-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Joseph Lister. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2261349/pdf/brmedj05472-0003.pdf"><em>A Method of Antiseptic Treatment Applicable to Wounded Soldiers in the Present War</em></a>. „<a href="/wiki/The_BMJ" title="The BMJ">British Medical Journal</a>”, s. 243–244, Sept. 3, 1870. BMJ Group. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=A+Method+of+Antiseptic+Treatment+Applicable+to+Wounded+Soldiers+in+the+Present+War&rft.jtitle=%5B%5BThe+BMJ%7CBritish+Medical+Journal%5D%5D&rft.date=Sept.+3%2C+1870&rft.au=Joseph+Lister&rft.pages=243%E2%80%93244&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2261349%2Fpdf%2Fbrmedj05472-0003.pdf"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-PubMed-46"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-PubMed_46-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-PubMed_46-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/?term=Joseph+Lister">Joseph+Lister Search results Items: 1–51</a>. [w:] <i><a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PubMed</a></i> [on-line]. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dostęp 2018-10-09]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFFitzharris2018277-47"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018277_47-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018277_47-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFFitzharris2018277_47-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFitzharris2018">Fitzharris 2018 ↓</a></span>, s. 277.</span> </li> <li id="cite_note-Einstein-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Einstein_48-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Suzanne Keyte: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.royalalberthall.com/about-the-hall/news/2013/october/3-october-1933-albert-einstein-speaks-at-the-hall/">3 October 1933 – Albert Einstein presents his final speech given in Europe, at the Royal Albert Hall</a>. [w:] <i>Strona internetowa Royal Albert Hal</i> [on-line]. Royal Albert HallMade Media Ltd, 9 October 2013. [dostęp 2018-10-05]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="odcinek" style="font-style:normal"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=iCbdBKa5X-g">An Agony of Effort, The True Story of Bloodborne Part I, Inspirations</a></i>.  [dostęp 2024-01-04].</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFFitzharris2018">Lindsey Fitzharris: <i>Rzeźnicy i lekarze. Makabryczny świat medycyny i rewolucja Josepha Listera</i>. Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2018. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788324037544" title="Specjalna:Książki/9788324037544">ISBN <span class="isbn">978-83-240-3754-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rze%C5%BAnicy+i+lekarze.+Makabryczny+%C5%9Bwiat+medycyny+i+rewolucja+Josepha+Listera&rft.aulast=Fitzharris&rft.aufirst=Lindsey&rft.date=2018&rft.pub=Spo%C5%82eczny+Instytut+Wydawniczy+Znak&rft.place=Warszawa&rft.isbn=978-83-240-3754-4"></span></cite>; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=RgsiDgAAQBAJ&dq=Boudet+Prize&hl=pl&source=gbs_navlinks_s">L. Fitzharris, <i>The Butchering Art: Joseph Lister’s Quest to Transform the Grisly World of Victorian Medicine</i> (e-book 2017)</a></li> <li><cite class="citation journal">Jessney B. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22892302"><em>Joseph Lister (1827-1912): a pioneer of antiseptic surgery remembered a century after his death</em></a>. „<a href="/wiki/Journal_of_Medical_Biography" title="Journal of Medical Biography">Journal of Medical Biography</a>”. 20 (3), s. 107–110, 2012 Aug. London: Royal Society of Medicine. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1258/jmb.2011.011074">10.1258/jmb.2011.011074</a>. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0967-7720">0967-7720</a></span>. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Joseph+Lister+%281827-1912%29%3A+a+pioneer+of+antiseptic+surgery+remembered+a+century+after+his+death&rft.jtitle=%5B%5BJournal+of+Medical+Biography%5D%5D&rft.date=2012+Aug&rft.volume=20&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Jessney+B&rft.pages=107%E2%80%93110&rft.issn=0967-7720&rft_id=info:doi/10.1258%2Fjmb.2011.011074&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpubmed%2F22892302"><span style="display: none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Joseph_Lister&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kingscollections.org/exhibitions/specialcollections/lister/">King’s College London, Special Collections Exhibitions > Learning from Lister</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lister-institute.org.uk/">The Lister Institute of Preventive Medicine</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75675918">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) tbody{display:block;overflow:visible;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr .opis{text-align:left}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table table{margin:0;padding:0;border:0 none #000;padding-left:2em;width:100%}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Laureaci_Medalu_Copleya_(XX_wiek)" title="Szablon:Laureaci Medalu Copleya (XX wiek)"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Laureaci_Medalu_Copleya_(XX_wiek)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Laureaci Medalu Copleya (XX wiek) (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Laureaci_Medalu_Copleya_(XX_wiek)&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Laureaci <a href="/wiki/Medal_Copleya" title="Medal Copleya">Medalu Copleya</a> (XX wiek)</div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1901: <a href="/wiki/Josiah_Willard_Gibbs" title="Josiah Willard Gibbs">Josiah Willard Gibbs</a></li> <li>1902: <a class="mw-selflink selflink">Joseph Lister</a></li> <li>1903: <a href="/wiki/Eduard_Suess" title="Eduard Suess">Eduard Suess</a></li> <li>1904: <a href="/wiki/William_Crookes" title="William Crookes">William Crookes</a></li> <li>1905: <a href="/wiki/Dmitrij_Mendelejew" title="Dmitrij Mendelejew">Dmitrij Mendelejew</a></li> <li>1906: <a href="/wiki/Ilja_Miecznikow" title="Ilja Miecznikow">Ilja Miecznikow</a></li> <li>1907: <a href="/wiki/Albert_Michelson" title="Albert Michelson">Albert Michelson</a></li> <li>1908: <a href="/wiki/Alfred_Russel_Wallace" title="Alfred Russel Wallace">Alfred Russel Wallace</a></li> <li>1909: <a href="/wiki/George_William_Hill" title="George William Hill">George William Hill</a></li> <li>1910: <a href="/wiki/Francis_Galton" title="Francis Galton">Francis Galton</a></li> <li>1911: <a href="/wiki/George_Darwin" title="George Darwin">George Darwin</a></li> <li>1912: <a href="/wiki/Felix_Klein" title="Felix Klein">Felix Klein</a></li> <li>1913: <a href="/wiki/Ray_Lankester" title="Ray Lankester">Ray Lankester</a></li> <li>1914: <a href="/wiki/Joseph_John_Thomson" title="Joseph John Thomson">Joseph John Thomson</a></li> <li>1915: <a href="/wiki/Iwan_Paw%C5%82ow" title="Iwan Pawłow">Iwan Pawłow</a></li> <li>1916: <a href="/wiki/James_Dewar" title="James Dewar">James Dewar</a></li> <li>1917: <a href="/wiki/Pierre_Paul_%C3%89mile_Roux" title="Pierre Paul Émile Roux">Pierre Paul Émile Roux</a></li> <li>1918: <a href="/wiki/Hendrik_Lorentz" title="Hendrik Lorentz">Hendrik Lorentz</a></li> <li>1919: <a href="/w/index.php?title=William_Maddock_Bayliss&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Maddock Bayliss (strona nie istnieje)">William Maddock Bayliss</a></li> <li>1920: <a href="/w/index.php?title=Horace_Tabberer_Brown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Horace Tabberer Brown (strona nie istnieje)">Horace Tabberer Brown</a></li> <li>1921: <a href="/wiki/Joseph_Larmor" title="Joseph Larmor">Joseph Larmor</a></li> <li>1922: <a href="/wiki/Ernest_Rutherford" title="Ernest Rutherford">Ernest Rutherford</a></li> <li>1923: <a href="/w/index.php?title=Horace_Lamb&action=edit&redlink=1" class="new" title="Horace Lamb (strona nie istnieje)">Horace Lamb</a></li> <li>1924: <a href="/wiki/Edward_Albert_Sharpey-Schafer" title="Edward Albert Sharpey-Schafer">Edward Albert Sharpey-Schafer</a></li> <li>1925: <a href="/wiki/Albert_Einstein" title="Albert Einstein">Albert Einstein</a></li> <li>1926: <a href="/wiki/Frederick_Hopkins" title="Frederick Hopkins">Frederick Hopkins</a></li> <li>1927: <a href="/wiki/Charles_Sherrington" title="Charles Sherrington">Charles Sherrington</a></li> <li>1928: <a href="/wiki/Charles_Parsons" title="Charles Parsons">Charles Parsons</a></li> <li>1929: <a href="/wiki/Max_Planck" title="Max Planck">Max Planck</a></li> <li>1930: <a href="/wiki/William_Henry_Bragg" title="William Henry Bragg">William Henry Bragg</a></li> <li>1931: <a href="/w/index.php?title=Arthur_Schuster&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur Schuster (strona nie istnieje)">Arthur Schuster</a></li> <li>1932: <a href="/wiki/George_Ellery_Hale" title="George Ellery Hale">George Ellery Hale</a></li> <li>1933: <a href="/w/index.php?title=Theobald_Smith&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theobald Smith (strona nie istnieje)">Theobald Smith</a></li> <li>1934: <a href="/wiki/John_Scott_Haldane" title="John Scott Haldane">John Scott Haldane</a></li> <li>1935: <a href="/wiki/Charles_Thomson_Rees_Wilson" title="Charles Thomson Rees Wilson">Charles Thomson Rees Wilson</a></li> <li>1936: <a href="/wiki/Arthur_Evans" title="Arthur Evans">Arthur Evans</a></li> <li>1937: <a href="/wiki/Henry_Hallett_Dale" title="Henry Hallett Dale">Henry Hallett Dale</a></li> <li>1938: <a href="/wiki/Niels_Bohr" title="Niels Bohr">Niels Bohr</a></li> <li>1939: <a href="/wiki/Thomas_Hunt_Morgan" title="Thomas Hunt Morgan">Thomas Hunt Morgan</a></li> <li>1940: <a href="/wiki/Paul_Langevin" title="Paul Langevin">Paul Langevin</a></li> <li>1941: <a href="/w/index.php?title=Thomas_Lewis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Lewis (strona nie istnieje)">Thomas Lewis</a></li> <li>1942: <a href="/wiki/Robert_Robinson" title="Robert Robinson">Robert Robinson</a></li> <li>1943: <a href="/w/index.php?title=Joseph_Barcroft&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Barcroft (strona nie istnieje)">Joseph Barcroft</a></li> <li>1944: <a href="/wiki/Geoffrey_Ingram_Taylor" title="Geoffrey Ingram Taylor">Geoffrey Ingram Taylor</a></li> <li>1945: <a href="/wiki/Oswald_Avery" title="Oswald Avery">Oswald Avery</a></li> <li>1946: <a href="/wiki/Edgar_Douglas_Adrian" title="Edgar Douglas Adrian">Edgar Douglas Adrian</a></li> <li>1947: <a href="/wiki/Godfrey_Harold_Hardy" title="Godfrey Harold Hardy">Godfrey Harold Hardy</a></li> <li>1948: <a href="/wiki/Archibald_Vivian_Hill" title="Archibald Vivian Hill">Archibald Vivian Hill</a></li> <li>1949: <a href="/w/index.php?title=George_Charles_De_Hevesy&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Charles De Hevesy (strona nie istnieje)">George Charles De Hevesy</a></li> <li>1950: <a href="/wiki/James_Chadwick" title="James Chadwick">James Chadwick</a></li> <li>1951: <a href="/wiki/David_Keilin" title="David Keilin">David Keilin</a></li> <li>1952: <a href="/wiki/Paul_Dirac" title="Paul Dirac">Paul Dirac</a></li> <li>1953: <a href="/w/index.php?title=Albert_Kluyver&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albert Kluyver (strona nie istnieje)">Albert Kluyver</a></li> <li>1954: <a href="/wiki/Edmund_Whittaker" title="Edmund Whittaker">Edmund Whittaker</a></li> <li>1955: <a href="/wiki/Ronald_Fisher" title="Ronald Fisher">Ronald Fisher</a></li> <li>1956: <a href="/wiki/Patrick_Maynard_Stuart_Blackett" title="Patrick Maynard Stuart Blackett">Patrick Maynard Stuart Blackett</a></li> <li>1957: <a href="/wiki/Howard_Florey" title="Howard Florey">Howard Florey</a></li> <li>1958: <a href="/wiki/John_Edensor_Littlewood" title="John Edensor Littlewood">John Edensor Littlewood</a></li> <li>1959: <a href="/wiki/Frank_Macfarlane_Burnet" title="Frank Macfarlane Burnet">Frank Macfarlane Burnet</a></li> <li>1960: <a href="/wiki/Harold_Jeffreys" title="Harold Jeffreys">Harold Jeffreys</a></li> <li>1961: <a href="/wiki/Hans_Adolf_Krebs" title="Hans Adolf Krebs">Hans Adolf Krebs</a></li> <li>1962: <a href="/wiki/Cyril_Hinshelwood" title="Cyril Hinshelwood">Cyril Hinshelwood</a></li> <li>1963: <a href="/w/index.php?title=Paul_Fildes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paul Fildes (strona nie istnieje)">Paul Fildes</a></li> <li>1964: <a href="/w/index.php?title=Sydney_Chapman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sydney Chapman (strona nie istnieje)">Sydney Chapman</a></li> <li>1965: <a href="/wiki/Alan_Lloyd_Hodgkin" title="Alan Lloyd Hodgkin">Alan Lloyd Hodgkin</a></li> <li>1966: <a href="/wiki/William_Lawrence_Bragg" title="William Lawrence Bragg">William Lawrence Bragg</a></li> <li>1967: <a href="/wiki/Bernard_Katz" title="Bernard Katz">Bernard Katz</a></li> <li>1968: <a href="/wiki/Tadeusz_Reichstein" title="Tadeusz Reichstein">Tadeusz Reichstein</a></li> <li>1969: <a href="/wiki/Peter_Medawar" title="Peter Medawar">Peter Medawar</a></li> <li>1970: <a href="/w/index.php?title=Alexander_Robertus_Todd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexander Robertus Todd (strona nie istnieje)">Alexander Robertus Todd</a></li> <li>1971: <a href="/w/index.php?title=Norman_Pirie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Norman Pirie (strona nie istnieje)">Norman Pirie</a></li> <li>1972: <a href="/wiki/Nevill_Francis_Mott" title="Nevill Francis Mott">Nevill Francis Mott</a></li> <li>1973: <a href="/wiki/Andrew_Fielding_Huxley" title="Andrew Fielding Huxley">Andrew Fielding Huxley</a></li> <li>1974: <a href="/w/index.php?title=William_Vallance_Douglas_Hodge&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Vallance Douglas Hodge (strona nie istnieje)">William Vallance Douglas Hodge</a></li> <li>1975: <a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Francis Crick</a></li> <li>1976: <a href="/wiki/Dorothy_Crowfoot_Hodgkin" title="Dorothy Crowfoot Hodgkin">Dorothy Crowfoot Hodgkin</a></li> <li>1977: <a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Frederick Sanger</a></li> <li>1978: <a href="/wiki/Robert_Woodward" title="Robert Woodward">Robert Woodward</a></li> <li>1979: <a href="/wiki/Max_Perutz" title="Max Perutz">Max Perutz</a></li> <li>1980: <a href="/w/index.php?title=Derek_Harold_Richard_Barton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Derek Harold Richard Barton (strona nie istnieje)">Derek Harold Richard Barton</a></li> <li>1981: <a href="/wiki/Peter_D._Mitchell" title="Peter D. Mitchell">Peter D. Mitchell</a></li> <li>1982: <a href="/wiki/John_Cornforth" title="John Cornforth">John Cornforth</a></li> <li>1983: <a href="/wiki/Rodney_Robert_Porter" title="Rodney Robert Porter">Rodney Robert Porter</a></li> <li>1984: <a href="/wiki/Subrahmanyan_Chandrasekhar" title="Subrahmanyan Chandrasekhar">Subrahmanyan Chandrasekhar</a></li> <li>1985: <a href="/wiki/Aaron_Klug" title="Aaron Klug">Aaron Klug</a></li> <li>1986: <a href="/w/index.php?title=Rudolf_Peierls&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rudolf Peierls (strona nie istnieje)">Rudolf Peierls</a></li> <li>1987: <a href="/w/index.php?title=Robert_Hill_(biochemik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Hill (biochemik) (strona nie istnieje)">Robert Hill</a></li> <li>1988: <a href="/wiki/Michael_Atiyah" title="Michael Atiyah">Michael Atiyah</a></li> <li>1989: <a href="/wiki/C%C3%A9sar_Milstein" title="César Milstein">César Milstein</a></li> <li>1990: <a href="/wiki/Abdus_Salam" title="Abdus Salam">Abdus Salam</a></li> <li>1991: <a href="/wiki/Sydney_Brenner" title="Sydney Brenner">Sydney Brenner</a></li> <li>1992: <a href="/wiki/George_Porter" title="George Porter">George Porter</a></li> <li>1993: <a href="/wiki/James_Watson" title="James Watson">James Watson</a></li> <li>1994: <a href="/w/index.php?title=Frederick_Charles_Frank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frederick Charles Frank (strona nie istnieje)">Frederick Charles Frank</a></li> <li>1995: <a href="/w/index.php?title=Frank_Fenner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frank Fenner (strona nie istnieje)">Frank Fenner</a></li> <li>1996: <a href="/w/index.php?title=Alan_Cottrell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alan Cottrell (strona nie istnieje)">Alan Cottrell</a></li> <li>1997: <a href="/wiki/Hugh_Huxley" title="Hugh Huxley">Hugh Huxley</a></li> <li>1998: <a href="/w/index.php?title=Michael_James_Lighthill&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael James Lighthill (strona nie istnieje)">Michael James Lighthill</a></li> <li>1999: <a href="/wiki/John_Maynard_Smith" title="John Maynard Smith">John Maynard Smith</a></li> <li>2000: <a href="/w/index.php?title=Alan_Rushton_Battersby&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alan Rushton Battersby (strona nie istnieje)">Alan Rushton Battersby</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Copley_Medal_(obverse).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Copley_Medal_%28obverse%29.png/100px-Copley_Medal_%28obverse%29.png" decoding="async" width="100" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Copley_Medal_%28obverse%29.png/150px-Copley_Medal_%28obverse%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Copley_Medal_%28obverse%29.png/200px-Copley_Medal_%28obverse%29.png 2x" data-file-width="914" data-file-height="923" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75675918" /><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Laureaci_Royal_Medal_(XIX_wiek)" title="Szablon:Laureaci Royal Medal (XIX wiek)"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Laureaci_Royal_Medal_(XIX_wiek)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Laureaci Royal Medal (XIX wiek) (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Laureaci_Royal_Medal_(XIX_wiek)&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Laureaci <a href="/wiki/Royal_Medal" title="Royal Medal">Royal Medal</a> (XIX wiek)</div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 20.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1826: <a href="/wiki/James_Ivory_(matematyk)" title="James Ivory (matematyk)">J. Ivory</a>, <a href="/wiki/John_Dalton" title="John Dalton">J. Dalton</a></li> <li>1827: <a href="/wiki/Friedrich_Georg_Wilhelm_Struve" title="Friedrich Georg Wilhelm Struve">F.G.W. Struve</a>, <a href="/wiki/Humphry_Davy" title="Humphry Davy">H. Davy</a></li> <li>1828: <a href="/wiki/Johann_Franz_Encke" title="Johann Franz Encke">J.F. Encke</a>, <a href="/wiki/William_Hyde_Wollaston" title="William Hyde Wollaston">W.H. Wollaston</a></li> <li>1829: <a href="/wiki/Charles_Bell" title="Charles Bell">Ch. Bell</a>, <a href="/wiki/Eilhard_Mitscherlich" title="Eilhard Mitscherlich">E. Mitscherlich</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 30.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>1830: <a href="/wiki/Antoine_Balard" title="Antoine Balard">A.J. Balard</a>, <a href="/wiki/David_Brewster" title="David Brewster">D. Brewster</a></li> <li>1831–1832: nie przyznano</li> <li>1833: <a href="/wiki/Augustin_Pyramus_de_Candolle" title="Augustin Pyramus de Candolle">A.P. de Candolle</a>, <a href="/wiki/John_Herschel" title="John Herschel">J. Herschel</a></li> <li>1834: <a href="/wiki/Charles_Lyell" title="Charles Lyell">Ch. Lyell</a>, <a href="/w/index.php?title=John_William_Lubbock&action=edit&redlink=1" class="new" title="John William Lubbock (strona nie istnieje)">J.W. Lubbock</a></li> <li>1835: <a href="/wiki/Michael_Faraday" title="Michael Faraday">M. Faraday</a>, <a href="/wiki/William_Rowan_Hamilton" title="William Rowan Hamilton">W.R. Hamilton</a></li> <li>1836: <a href="/w/index.php?title=George_Newport&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Newport (strona nie istnieje)">G. Newport</a>, <a href="/wiki/John_Herschel" title="John Herschel">J. Herschel</a></li> <li>1837: <a href="/wiki/William_Whewell" title="William Whewell">W. Whewell</a></li> <li>1838: <a href="/wiki/William_Fox_Talbot" title="William Fox Talbot">W.F. Talbot</a>, <a href="/wiki/Thomas_Graham" title="Thomas Graham">Th. Graham</a></li> <li>1839: <a href="/wiki/James_Ivory_(matematyk)" title="James Ivory (matematyk)">J. Ivory</a>, <a href="/w/index.php?title=Martin_Barry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Martin Barry (strona nie istnieje)">M. Barry</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 40.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1840: <a href="/wiki/Charles_Wheatstone" title="Charles Wheatstone">Ch. Wheatstone</a>, <a href="/wiki/John_Herschel" title="John Herschel">J. Herschel</a></li> <li>1841: <a href="/w/index.php?title=Eaton_Hodgkinson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eaton Hodgkinson (strona nie istnieje)">E. Hodgkinson</a>, <a href="/w/index.php?title=Robert_Kane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Kane (strona nie istnieje)">R. Kane</a></li> <li>1842: <a href="/wiki/John_Frederic_Daniell" title="John Frederic Daniell">J.F. Daniell</a>, <a href="/wiki/William_Bowman" title="William Bowman">W. Bowman</a></li> <li>1843: <a href="/wiki/Charles_Wheatstone" title="Charles Wheatstone">Ch. Wheatstone</a>, <a href="/w/index.php?title=James_David_Forbes&action=edit&redlink=1" class="new" title="James David Forbes (strona nie istnieje)">J.D. Forbes</a></li> <li>1844: <a href="/wiki/George_Boole" title="George Boole">G. Boole</a>, <a href="/wiki/Thomas_Andrews_(chemik)" title="Thomas Andrews (chemik)">Th. Andrews</a></li> <li>1845: <a href="/wiki/George_Biddell_Airy" title="George Biddell Airy">G.B. Airy</a>, <a href="/w/index.php?title=Thomas_Snow_Beck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Snow Beck (strona nie istnieje)">Th.S. Beck</a></li> <li>1846: <a href="/wiki/Michael_Faraday" title="Michael Faraday">M. Faraday</a>, <a href="/wiki/Richard_Owen" title="Richard Owen">R. Owen</a></li> <li>1847: <a href="/w/index.php?title=George_Fownes&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Fownes (strona nie istnieje)">G. Fownes</a>, <a href="/wiki/William_Grove" title="William Grove">W.R. Grove</a></li> <li>1848: <a href="/w/index.php?title=Charles_James_Hargreave&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles James Hargreave (strona nie istnieje)">Ch.J. Hargreave</a>, <a href="/w/index.php?title=Thomas_Galloway&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Galloway (strona nie istnieje)">Th. Galloway</a></li> <li>1849: <a href="/wiki/Edward_Sabine" title="Edward Sabine">E. Sabine</a>, <a href="/wiki/Gideon_Mantell" title="Gideon Mantell">G. Mantell</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 50.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>1850: <a href="/w/index.php?title=Benjamin_Brodie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Benjamin Brodie (strona nie istnieje)">B. Brodie</a>, <a href="/wiki/Thomas_Graham" title="Thomas Graham">Th. Graham</a></li> <li>1851: <a href="/wiki/William_Parsons" title="William Parsons">W. Parsons</a>, <a href="/w/index.php?title=George_Newport&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Newport (strona nie istnieje)">G. Newport</a></li> <li>1852: <a href="/wiki/James_Joule" title="James Joule">J.P. Joule</a>, <a href="/wiki/Thomas_Henry_Huxley" title="Thomas Henry Huxley">Th.H. Huxley</a></li> <li>1853: <a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Ch. Darwin</a>, <a href="/wiki/John_Tyndall" title="John Tyndall">J. Tyndall</a></li> <li>1854: <a href="/wiki/August_Wilhelm_von_Hofmann" title="August Wilhelm von Hofmann">A.W. von Hofmann</a>, <a href="/wiki/Joseph_Dalton_Hooker" title="Joseph Dalton Hooker">J.D. Hooker</a></li> <li>1855: <a href="/wiki/John_Obadiah_Westwood" title="John Obadiah Westwood">J.O. Westwood</a>, <a href="/wiki/John_Russell_Hind" title="John Russell Hind">J.R. Hind</a></li> <li>1856: <a href="/wiki/John_Richardson_(naturalista)" title="John Richardson (naturalista)">J. Richardson</a>, <a href="/wiki/William_Thomson" title="William Thomson">W. Thomson</a> (Lord Kelvin)</li> <li>1857: <a href="/wiki/Edward_Frankland" title="Edward Frankland">E. Frankland</a>, <a href="/wiki/John_Lindley" title="John Lindley">J. Lindley</a></li> <li>1858: <a href="/w/index.php?title=Albany_Hancock&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albany Hancock (strona nie istnieje)">A. Hancock</a>, <a href="/wiki/William_Lassell" title="William Lassell">W. Lassell</a></li> <li>1859: <a href="/wiki/Arthur_Cayley" title="Arthur Cayley">A. Cayley</a>, <a href="/w/index.php?title=George_Bentham&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Bentham (strona nie istnieje)">G. Bentham</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 60.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1860: <a href="/wiki/Augustus_Volney_Waller" title="Augustus Volney Waller">A.V. Waller</a>, <a href="/wiki/William_Fairbairn" title="William Fairbairn">W. Fairbairn</a></li> <li>1861: <a href="/wiki/James_Joseph_Sylvester" title="James Joseph Sylvester">J.J. Sylvester</a>, <a href="/w/index.php?title=William_Benjamin_Carpenter&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Benjamin Carpenter (strona nie istnieje)">W.B. Carpenter</a></li> <li>1862: <a href="/wiki/Alexander_William_Williamson" title="Alexander William Williamson">A.W. Williamson</a>, <a href="/w/index.php?title=John_Thomas_Romney_Robinson&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Thomas Romney Robinson (strona nie istnieje)">J.T.R. Robinson</a></li> <li>1863: <a href="/w/index.php?title=John_Peter_Gassiot&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Peter Gassiot (strona nie istnieje)">J.P. Gassiot</a>, <a href="/wiki/Miles_Joseph_Berkeley" title="Miles Joseph Berkeley">M.J. Berkeley</a></li> <li>1864: <a href="/wiki/Jacob_Augustus_Lockhart_Clarke" title="Jacob Augustus Lockhart Clarke">J.A.L. Clarke</a>, <a href="/w/index.php?title=Warren_De_La_Rue&action=edit&redlink=1" class="new" title="Warren De La Rue (strona nie istnieje)">W. De La Rue</a></li> <li>1865: <a href="/w/index.php?title=Archibald_Smith&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archibald Smith (strona nie istnieje)">A. Smith</a>, <a href="/w/index.php?title=Joseph_Prestwich&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Prestwich (strona nie istnieje)">J. Prestwich</a></li> <li>1866: <a href="/wiki/William_Huggins" title="William Huggins">W. Huggins</a>, <a href="/w/index.php?title=William_Kitchen_Parker&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Kitchen Parker (strona nie istnieje)">W.K. Parker</a></li> <li>1867: <a href="/wiki/John_Bennet_Lawes" title="John Bennet Lawes">J.B. Lawes</a>, <a href="/wiki/Joseph_Henry_Gilbert" title="Joseph Henry Gilbert">J.H. Gilbert</a>, <a href="/wiki/William_Edmond_Logan" title="William Edmond Logan">W.E. Logan</a></li> <li>1868: <a href="/wiki/Alfred_Russel_Wallace" title="Alfred Russel Wallace">A.R. Wallace</a>, <a href="/w/index.php?title=George_Salmon&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Salmon (strona nie istnieje)">G. Salmon</a></li> <li>1869: <a href="/wiki/Augustus_Matthiessen" title="Augustus Matthiessen">A. Matthiessen</a>, <a href="/w/index.php?title=Thomas_Maclear&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Maclear (strona nie istnieje)">Th. Maclear</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 70.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>1870: <a href="/wiki/Thomas_Davidson" title="Thomas Davidson">Th. Davidson</a>, <a href="/w/index.php?title=William_Hallowes_Miller&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Hallowes Miller (strona nie istnieje)">W.H. Miller</a></li> <li>1871: <a href="/w/index.php?title=George_Busk&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Busk (strona nie istnieje)">G. Busk</a>, <a href="/w/index.php?title=John_Stenhouse&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Stenhouse (strona nie istnieje)">J. Stenhouse</a></li> <li>1872: <a href="/w/index.php?title=Henry_John_Carter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry John Carter (strona nie istnieje)">H.J. Carter</a>, <a href="/w/index.php?title=Thomas_Anderson_(chemik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Anderson (chemik) (strona nie istnieje)">Th. Anderson</a></li> <li>1873: <a href="/w/index.php?title=George_James_Allman&action=edit&redlink=1" class="new" title="George James Allman (strona nie istnieje)">G.J. Allman</a>, <a href="/w/index.php?title=Henry_Enfield_Roscoe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Enfield Roscoe (strona nie istnieje)">H.E. Roscoe</a></li> <li>1874: <a href="/wiki/Henry_Clifton_Sorby" title="Henry Clifton Sorby">H.C. Sorby</a>, <a href="/w/index.php?title=William_Crawford_Williamson&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Crawford Williamson (strona nie istnieje)">W.C. Williamson</a></li> <li>1875: <a href="/w/index.php?title=Thomas_Oldham&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Oldham (strona nie istnieje)">Th. Oldham</a>, <a href="/wiki/William_Crookes" title="William Crookes">W. Crookes</a></li> <li>1876: <a href="/w/index.php?title=Charles_Wyville_Thomson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Wyville Thomson (strona nie istnieje)">Ch.W. Thomson</a>, <a href="/wiki/William_Froude" title="William Froude">W. Froude</a></li> <li>1877: <a href="/wiki/Frederick_Abel" title="Frederick Abel">F.A. Abel</a>, <a href="/wiki/Oswald_Heer" title="Oswald Heer">O. Heer</a></li> <li>1878: <a href="/wiki/Albert_C.L.G._G%C3%BCnther" title="Albert C.L.G. Günther">A.C.L.G Günther</a>, <a href="/w/index.php?title=John_Allan_Broun&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Allan Broun (strona nie istnieje)">J.A. Broun</a></li> <li>1879: <a href="/w/index.php?title=Andrew_Crombie_Ramsay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andrew Crombie Ramsay (strona nie istnieje)">A.C. Ramsay</a>, <a href="/wiki/William_Henry_Perkin" title="William Henry Perkin">W.H. Perkin</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 80.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1880: <a href="/w/index.php?title=Andrew_Noble_(fizyk)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andrew Noble (fizyk) (strona nie istnieje)">A. Noble</a>, <a class="mw-selflink selflink">J. Lister</a></li> <li>1881: <a href="/w/index.php?title=John_Hewitt_Jellett&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Hewitt Jellett (strona nie istnieje)">J.H. Jellett</a>, <a href="/w/index.php?title=Francis_Maitland_Balfour&action=edit&redlink=1" class="new" title="Francis Maitland Balfour (strona nie istnieje)">F.M. Balfour</a></li> <li>1882: <a href="/wiki/John_William_Strutt" title="John William Strutt">J.W. Strutt</a> (Lord Rayleigh), <a href="/w/index.php?title=William_Henry_Flower&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Henry Flower (strona nie istnieje)">W.H. Flower</a></li> <li>1883: <a href="/w/index.php?title=Thomas_Archer_Hirst&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Archer Hirst (strona nie istnieje)">Th.A. Hirst</a>, <a href="/w/index.php?title=John_Scott_Burdon-Sanderson&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Scott Burdon-Sanderson (strona nie istnieje)">J.S. Burdon-Sanderson</a></li> <li>1884: <a href="/wiki/George_Darwin" title="George Darwin">G. Darwin</a>, <a href="/w/index.php?title=Daniel_Oliver&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daniel Oliver (strona nie istnieje)">D. Oliver</a></li> <li>1885: <a href="/wiki/David_Edward_Hughes" title="David Edward Hughes">D.E. Hughes</a>, <a href="/wiki/Ray_Lankester" title="Ray Lankester">R. Lankester</a></li> <li>1886: <a href="/wiki/Peter_Tait" title="Peter Tait">P.G. Tait</a>, <a href="/wiki/Francis_Galton" title="Francis Galton">F. Galton</a></li> <li>1887: <a href="/w/index.php?title=Alexander_Ross_Clarke&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexander Ross Clarke (strona nie istnieje)">A.R. Clarke</a>, <a href="/w/index.php?title=Henry_Nottidge_Moseley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Nottidge Moseley (strona nie istnieje)">H.N. Moseley</a></li> <li>1888: <a href="/wiki/Osborne_Reynolds" title="Osborne Reynolds">O. Reynolds</a>, <a href="/wiki/Ferdinand_von_Mueller" title="Ferdinand von Mueller">F. von Mueller</a></li> <li>1889: <a href="/w/index.php?title=Thomas_Edward_Thorpe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Edward Thorpe (strona nie istnieje)">Th.E. Thorpe</a>, <a href="/w/index.php?title=Walter_Holbrook_Gaskell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Holbrook Gaskell (strona nie istnieje)">W.H. Gaskell</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row">lata 90.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>1890: <a href="/w/index.php?title=John_Hopkinson&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Hopkinson (strona nie istnieje)">J. Hopkinson</a>, <a href="/wiki/David_Ferrier" title="David Ferrier">D. Ferrier</a></li> <li>1891: <a href="/w/index.php?title=Arthur_William_Rucker&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur William Rucker (strona nie istnieje)">A.W. Rucker</a>, <a href="/w/index.php?title=Charles_Lapworth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Lapworth (strona nie istnieje)">Ch. Lapworth</a></li> <li>1892: <a href="/w/index.php?title=Charles_Pritchard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Pritchard (strona nie istnieje)">Ch. Pritchard</a>, <a href="/w/index.php?title=John_Newport_Langley&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Newport Langley (strona nie istnieje)">J.N. Langley</a></li> <li>1893: <a href="/w/index.php?title=Harry_Marshall_Ward&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harry Marshall Ward (strona nie istnieje)">H.M. Ward</a>, <a href="/w/index.php?title=Arthur_Schuster&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur Schuster (strona nie istnieje)">A. Schuster</a></li> <li>1894: <a href="/wiki/Joseph_John_Thomson" title="Joseph John Thomson">J.J. Thomson</a>, <a href="/wiki/Victor_Horsley" title="Victor Horsley">V. Horsley</a></li> <li>1895: <a href="/wiki/John_Murray_(oceanograf)" title="John Murray (oceanograf)">J. Murray</a>, <a href="/wiki/James_Alfred_Ewing" title="James Alfred Ewing">J.A. Ewing</a></li> <li>1896: <a href="/wiki/Archibald_Geikie" title="Archibald Geikie">A. Geikie</a>, <a href="/w/index.php?title=Charles_Vernon_Boys&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Vernon Boys (strona nie istnieje)">Ch.V. Boys</a></li> <li>1897: <a href="/w/index.php?title=Richard_Strachey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Strachey (strona nie istnieje)">R. Strachey</a>, <a href="/w/index.php?title=Andrew_Forsyth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andrew Forsyth (strona nie istnieje)">A. Forsyth</a></li> <li>1898: <a href="/wiki/John_Kerr_(fizyk)" title="John Kerr (fizyk)">J. Kerr</a>, <a href="/w/index.php?title=Walter_Gardiner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Gardiner (strona nie istnieje)">W. Gardiner</a></li> <li>1899: <a href="/w/index.php?title=William_Carmichael_McIntosh&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Carmichael McIntosh (strona nie istnieje)">W.C. McIntosh</a>, <a href="/wiki/George_Francis_Fitzgerald" title="George Francis Fitzgerald">G.F. Fitzgerald</a></li></ul> </td></tr><tr class="a9"><th class="navbox-group opis" scope="row">rok 1900</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Alfred_Newton" title="Alfred Newton">A. Newton</a>, <a href="/w/index.php?title=Percy_Alexander_MacMahon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Percy Alexander MacMahon (strona nie istnieje)">P.A. MacMahon</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:George-IV-of-Great-Britain-cropped.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/George-IV-of-Great-Britain-cropped.png/120px-George-IV-of-Great-Britain-cropped.png" decoding="async" width="100" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/George-IV-of-Great-Britain-cropped.png/150px-George-IV-of-Great-Britain-cropped.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/40/George-IV-of-Great-Britain-cropped.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="300" /></a></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">osoba</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121293197">0000000121293197</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/40170542">40170542</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n50080617">n50080617</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118573535">118573535</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00621006">00621006</a></span></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/97mqvmst5h3hrlw">97mqvmst5h3hrlw</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12006748t">12006748t</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/02818047X">02818047X</a></span></li><li><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Servizio_bibliotecario_nazionale" class="extiw" title="it:Servizio bibliotecario nazionale">SBN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.sbn.it/af/RMRV010874">RMRV010874</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35308165">35308165</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/nlk20000091169">nlk20000091169</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX1345006">XX1345006</a></span></li><li><a href="/wiki/Holenderska_Biblioteka_Narodowa" title="Holenderska Biblioteka Narodowa">NTA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p170154696">170154696</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/3113212">3113212</a></span></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA13039916">DA13039916</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Library" class="extiw" title="en:Open Library">Open Library</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/books/OL6410986A">OL6410986A</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/books/OL7385588A">OL7385588A</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810619979305606">9810619979305606</a></span></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%202009116555">n2009116555</a></span></li><li><a href="/wiki/Dictionary_of_National_Biography" title="Dictionary of National Biography">OBIN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/ref:odnb/34553">34553</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007264655805171">987007264655805171</a></span></li><li><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A0leg_d%27autoritats_de_noms_i_t%C3%ADtols_de_Catalunya" class="extiw" title="ca:Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya">CANTIC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a11613713">a11613713</a></span></li><li><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nacionalna_i_sveu%C4%8Dili%C5%A1na_knji%C5%BEnica_u_Zagrebu" class="extiw" title="hr:Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu">NSK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000664273&local_base=nsk10">000664273</a></span></li><li><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/CONOR" class="extiw" title="sl:CONOR">CONOR</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.cobiss.si/opac7/conor/184518499">184518499</a></span></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3AB%2FBR%3B%3DzW">LNB:B/BR;=zW</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3933129.html">3933129</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Joseph-Lister-Baron-Lister-of-Lyme-Regis">biography/Joseph-Lister-Baron-Lister-of-Lyme-Regis</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/joseph-lister">joseph-lister</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/joseph-lister/">joseph-lister</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2175704">2175704</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/joseph-lister">joseph-lister</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Joseph_Lister">Joseph_Lister</a></span></li> <li><a href="/wiki/Visuotin%C4%97_lietuvi%C5%B3_enciklopedija" title="Visuotinė lietuvių enciklopedija">VLE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/joseph-lister/">joseph-lister</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0037390.xml">0037390</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Joseph_Lister">Joseph_Lister</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=36790">36790</a></span></li></ul> </div><div class="normdaten-andere"><div>Identyfikatory zewnętrzne:</div> <ul><li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1153" class="extiw" title="d:Property:P1153">Scopus</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=24739914000">24739914000</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Joseph_Lister&oldid=75795233">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Joseph_Lister&oldid=75795233</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Angielscy_lekarze" title="Kategoria:Angielscy lekarze">Angielscy lekarze</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Prezesi_Royal_Society" title="Kategoria:Prezesi Royal Society">Prezesi Royal Society</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Odznaczeni_cywilnym_Orderem_Pour_le_M%C3%A9rite" title="Kategoria:Odznaczeni cywilnym Orderem Pour le Mérite">Odznaczeni cywilnym Orderem Pour le Mérite</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Odznaczeni_Orderem_Zas%C5%82ugi_(Wielka_Brytania)" title="Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi (Wielka Brytania)">Odznaczeni Orderem Zasługi (Wielka Brytania)</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyk%C5%82adowcy_King%E2%80%99s_College_London" title="Kategoria:Wykładowcy King’s College London">Wykładowcy King’s College London</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Laureaci_Medalu_Copleya" title="Kategoria:Laureaci Medalu Copleya">Laureaci Medalu Copleya</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Laureaci_Royal_Medal" title="Kategoria:Laureaci Royal Medal">Laureaci Royal Medal</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Doktorzy_honoris_causa_uczelni_w_Wielkiej_Brytanii" title="Kategoria:Doktorzy honoris causa uczelni w Wielkiej Brytanii">Doktorzy honoris causa uczelni w Wielkiej Brytanii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Urodzeni_w_1827" title="Kategoria:Urodzeni w 1827">Urodzeni w 1827</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Zmarli_w_1912" title="Kategoria:Zmarli w 1912">Zmarli w 1912</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_propozycjami_t%C5%82umacze%C5%84" title="Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń">Artykuły z propozycjami tłumaczeń</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 14 sty 2025, 00:08.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Joseph_Lister&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Joseph Lister</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>72 języki</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-ctwj7","wgBackendResponseTime":188,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.968","walltime":"1.272","ppvisitednodes":{"value":16380,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":131482,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":30822,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":27,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":63924,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":13,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1067.655 1 -total"," 19.84% 211.858 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 18.65% 199.135 1 Szablon:Biogram_infobox"," 13.05% 139.298 26 Szablon:Link-interwiki"," 11.92% 127.257 41 Szablon:Odn"," 11.73% 125.244 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 11.65% 124.335 1 Szablon:Laureaci_Medalu_Copleya_(XX_wiek)"," 8.09% 86.347 8 Szablon:Cytuj_stronę"," 6.93% 74.003 5 Szablon:Infobox_projekt"," 6.45% 68.819 2 Szablon:Pierwszy_niepusty"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.452","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5181786,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P910'\nparent:title = \"Szablon:Biogram infobox\"\nframe.args.pagename = nil\nframe.args.namespace = nil\npagename = nil\nnamespace = 0\ntitle = Joseph Lister\nno match infobox.*iogram infobox\nno pattern 2\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-576f8d44b6-jrxmx","timestamp":"20250328192555","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Joseph Lister","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Joseph_Lister","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q155768","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q155768","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-06-21T21:16:08Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/8d\/Joseph_Lister_portret.jpg","headline":"chirurg brytyjski"}</script> </body> </html>