CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Restauratie (gebouw) - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"373cc236-d047-464c-bc68-bb9e1dc29f24","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Restauratie_(gebouw)","wgTitle":"Restauratie (gebouw)","wgCurRevisionId":68325811,"wgRevisionId":68325811,"wgArticleId":4920654,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Architectuur","Restauratie (onroerend goed)"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Restauratie_(gebouw)","wgRelevantArticleId":4920654,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault": true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":7000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1370468","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user": "ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Restauratie (gebouw) - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Restauratie_(gebouw)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Restauratie_(gebouw)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Restauratie_gebouw rootpage-Restauratie_gebouw skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Restauratie+%28gebouw%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Restauratie+%28gebouw%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Restauratie+%28gebouw%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Restauratie+%28gebouw%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Algemeen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Algemeen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Algemeen</span> </div> </a> <ul id="toc-Algemeen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verschillende_vakgebieden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verschillende_vakgebieden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Verschillende vakgebieden</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Verschillende_vakgebieden-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Verschillende vakgebieden-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Verschillende_vakgebieden-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Restauratie_van_gebouwen_en_monumenten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Restauratie_van_gebouwen_en_monumenten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Restauratie van gebouwen en monumenten</span> </div> </a> <ul id="toc-Restauratie_van_gebouwen_en_monumenten-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Renovatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Renovatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Renovatie</span> </div> </a> <ul id="toc-Renovatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sanering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sanering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Sanering</span> </div> </a> <ul id="toc-Sanering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bekende_restauraties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bekende_restauraties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Bekende restauraties</span> </div> </a> <ul id="toc-Bekende_restauraties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Restauratie-architecten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Restauratie-architecten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Restauratie-architecten</span> </div> </a> <ul id="toc-Restauratie-architecten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voorbeeld:_De_Borobudur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorbeeld:_De_Borobudur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Voorbeeld: De Borobudur</span> </div> </a> <ul id="toc-Voorbeeld:_De_Borobudur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Restauratie (gebouw)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 15 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-15" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">15 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%A1_(%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9)" title="إعادة البناء (عمارة) – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إعادة البناء (عمارة)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D1%8D%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Цэласная рэканструкцыя – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Цэласная рэканструкцыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Рэканструкцыя – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Рэканструкцыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rekonstrukce_(stavebnictv%C3%AD)" title="Rekonstrukce (stavebnictví) – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rekonstrukce (stavebnictví)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Originaltro_rekonstruktion" title="Originaltro rekonstruktion – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Originaltro rekonstruktion" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Rekonstruktion_(Architektur)" title="Rekonstruktion (Architektur) – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Rekonstruktion (Architektur)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Reconstruction_(architecture)" title="Reconstruction (architecture) – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Reconstruction (architecture)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Rekonstruado_(ar%C4%A5itekturo)" title="Rekonstruado (arĥitekturo) – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Rekonstruado (arĥitekturo)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Reconstrucci%C3%B3n_arquitect%C3%B3nica" title="Reconstrucción arquitectónica – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Reconstrucción arquitectónica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Rekonstrueerimine" title="Rekonstrueerimine – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Rekonstrueerimine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4_(%D5%B3%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6)" title="Վերակառուցում (ճարտարապետական) – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վերակառուցում (ճարտարապետական)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rekonstrukcja_(architektura)" title="Rekonstrukcja (architektura) – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rekonstrukcja (architektura)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D0%B1%D1%8A%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%BE%D0%B2_%D0%BA%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Реконструкция объектов капитального строительства – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Реконструкция объектов капитального строительства" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Rekonstr%C3%BCksiyon" title="Rekonstrüksiyon – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Rekonstrüksiyon" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D1%96%D1%8F_(%D0%B0%D1%80%D1%85%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)" title="Реконструкція (архітектура) – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Реконструкція (архітектура)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1370468#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Restauratie_(gebouw)" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Restauratie_(gebouw)&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Restauratie_(gebouw)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Restauratie_(gebouw)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Restauratie_(gebouw)" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Restauratie_(gebouw)" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&oldid=68325811" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Restauratie_%28gebouw%29&id=68325811&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRestauratie_%28gebouw%29"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRestauratie_%28gebouw%29"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Restauratie+%28gebouw%29"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Restauratie_%28gebouw%29&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Reconstruction_(architecture)" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1370468" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><p><b>Restauratie</b> is het geheel van handelingen aan een beschadigd of gedeeltelijk verloren gegaan object met het doel dit terug te brengen in een van tevoren gedefinieerde toestand. In de <a href="/wiki/Bouwkunde" title="Bouwkunde">bouwkunde</a> spreekt men van het restaureren, <a href="/wiki/Renovatie" title="Renovatie">renoveren</a> en <a href="/wiki/Herbestemming" title="Herbestemming">herbestemmen</a> van bestaande bouw, al dan niet met <a href="/wiki/Monument_(erfgoed)" title="Monument (erfgoed)">monumentale status</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Algemeen">Algemeen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Algemeen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Algemeen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een gebouw is niet gemaakt voor de eeuwigheid. Ook gebouwen worden door de tand des tijds aangetast. Sommige problemen zijn van recente datum, zo zorgt <a href="/wiki/Smog_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Smog (hoofdbetekenis)">smog</a> voor een bijtend <a href="/wiki/Zuur_(scheikunde)" title="Zuur (scheikunde)">zuur</a> dat <a href="/wiki/Zandsteen" title="Zandsteen">zandsteen</a> aanvreet; een bekend slachtoffer is de <a href="/wiki/Akropolis" title="Akropolis">Akropolis</a>. Een restaurator heeft dan ook de taak het <a href="/wiki/Materieel_(cultureel)_erfgoed" title="Materieel (cultureel) erfgoed">patrimonium</a> te bewaren en te conserveren voor de volgende generaties. </p><p>Een restauratiearchitect houdt zich maar in beperkte mate met restauratie bezig. Naast de instandhouding van het monument stelt hij zich ten doel, mede op grond van onafhankelijk <a href="/wiki/Bouwhistorie" title="Bouwhistorie">bouwhistorisch onderzoek</a>, aanpassingen te ontwerpen die nodig zijn om een monument geschikt te maken voor nieuw of aangepast gebruik. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verschillende_vakgebieden">Verschillende vakgebieden</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Verschillende vakgebieden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Verschillende vakgebieden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Restauratie_van_gebouwen_en_monumenten">Restauratie van gebouwen en monumenten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Restauratie van gebouwen en monumenten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Restauratie van gebouwen en monumenten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Toren_Tapijtkerk_hangt_boven_zijn_toekomstige_plek_2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Toren_Tapijtkerk_hangt_boven_zijn_toekomstige_plek_2.JPG/260px-Toren_Tapijtkerk_hangt_boven_zijn_toekomstige_plek_2.JPG" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Toren_Tapijtkerk_hangt_boven_zijn_toekomstige_plek_2.JPG/390px-Toren_Tapijtkerk_hangt_boven_zijn_toekomstige_plek_2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Toren_Tapijtkerk_hangt_boven_zijn_toekomstige_plek_2.JPG/520px-Toren_Tapijtkerk_hangt_boven_zijn_toekomstige_plek_2.JPG 2x" data-file-width="2448" data-file-height="3264" /></a><figcaption>Restauratie kan ook zijn het reconstrueren van een kerktoren, al kan dan ook over <a href="/wiki/Renovatie" title="Renovatie">renovatie</a> gesproken worden. Hier het "terugplaatsen" van de toren van de <a href="/wiki/Micha%C3%ABlskerk_(1853,_Blokker)" title="Michaëlskerk (1853, Blokker)">Tapijtkerk</a> in Blokker (Noord-Holland).</figcaption></figure> <p>Restauratie van gebouwen had vroeger ten doel ze (stijlzuiver) te herstellen in de oorspronkelijke staat. Die aanpak is achterhaald. De veranderingen die een gebouw in zijn geschiedenis heeft ondergaan zijn immers ook van waarde. Tegelijk moet een monument geschikt zijn en blijven voor hedendaags en toekomstig functioneren. Hoewel 'het grote publiek' bij een restauratie vaak nog denkt aan 'herstel in oude glorie', is een dergelijke aanpak eerder negentiende-eeuws dan modern te noemen. Met een restauratie wordt tegenwoordig algemeen geduid op een aanpak waarbij respect voor de geschiedenis van een gebouw wordt gepaard aan het geschikt maken voor modern gebruik. De restauratiearchitect schakelt daarbij verschillende disciplines van allerhande restauratoren en <a href="/wiki/Ambacht_(handwerk)" title="Ambacht (handwerk)">ambachtslieden</a> in. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Renovatie">Renovatie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Renovatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Renovatie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Renovatie is het herstellen, ruimtelijk herindelen of het voorzien van hedendaags comfort van een bouwwerk (letterlijk het weer nieuw maken). De restauratie van een monument omvat vaak werkzaamheden die als renovatie gekenschetst kunnen worden. Van renovatie is bijvoorbeeld sprake als een nieuwe badkamer of keuken in een monument wordt aangebracht. Of dat gepast is, hangt uiteraard nauw samen met de <a href="/wiki/Cultuurgeschiedenis" title="Cultuurgeschiedenis">cultuurhistorische</a> waarde van wat ervoor plaats heeft moeten maken. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sanering">Sanering</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Sanering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Sanering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het saneren van een wijk kan betekenen dat de hele wijk onderhanden genomen wordt. Een aantal gebouwen wordt gesloopt en vervangen door nieuwbouw, andere worden gerestaureerd en gemoderniseerd zodat ze weer voldoen aan de eisen van de tijd. Saneren kan ook gebeuren met waardevolle historische huizen, bijvoorbeeld de talrijke <a href="/wiki/Godshuis" title="Godshuis">godshuizen</a> uit de vijftiende eeuw in <a href="/wiki/Brugge_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Brugge (hoofdbetekenis)">Brugge</a>. Er wordt dan het nodige gedaan aan het wooncomfort van de bewoners, zodat de huizen ook voor de moderne mens bewoonbaar blijven. Het interieur verandert volledig maar de gevel en de muren worden geconserveerd en verstevigd. Uiteraard gaat het hier om beschermd <a href="/wiki/Materieel_(cultureel)_erfgoed" title="Materieel (cultureel) erfgoed">patrimonium</a> dat volledig onder de bevoegdheid van <a href="/wiki/Monumentenzorg" title="Monumentenzorg">monumentenzorg</a> valt. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bekende_restauraties">Bekende restauraties</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Bekende restauraties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Bekende restauraties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>De restauraties van de <a href="/wiki/Nieuwe_Kerk_(Amsterdam)" title="Nieuwe Kerk (Amsterdam)">Nieuwe Kerk</a> in <a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a>; de restauraties van na de brand uit 1645 zijn nauwelijks van het originele laat-gotische werk te onderscheiden.<sup id="cite_ref-Groll_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Groll-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Ook het restauratiewerk in de <a href="/wiki/Maria_Magdalenakerk_(Goes)" class="mw-redirect" title="Maria Magdalenakerk (Goes)">Maria Magdalenakerk</a> te Goes is bijna niet van het origineel te onderscheiden.<sup id="cite_ref-Groll_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Groll-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>In 1902 stortte de <a href="/wiki/Campanile_van_Veneti%C3%AB" title="Campanile van Venetië">campanile van Venetië</a> in, waarna deze weer opgebouwd werd met in de kern een verborgen betonskelet.</li> <li>Het <a href="/wiki/Muiderslot" title="Muiderslot">Muiderslot</a> werd door <a href="/wiki/Pierre_Cuypers" title="Pierre Cuypers">Pierre Cuypers</a> gerestaureerd naar de toenmalige ideeën over hoe een middeleeuws kasteel er hoort uit te zien. Hierbij werden ook bouwdelen toegevoegd die er nooit waren geweest.</li> <li>De <a href="/wiki/Buitenwegse_Molen" title="Buitenwegse Molen">Buitenwegse Molen</a> bij Utrecht werd na een brand in 2016 gerestaureerd met behoud van een aantal originele delen. Een aantal delen, waaronder het <a href="/w/index.php?title=Molenwiel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Molenwiel (de pagina bestaat niet)">molenwiel</a>, is echter geheel nieuw. Bij de restauratie is een balk die de <a href="/wiki/Molenas" class="mw-redirect" title="Molenas">molenas</a> moet dragen uitgehold en daarna gevuld met <a href="/wiki/Glasvezel" title="Glasvezel">glasvezel</a> en epoxy. Hierdoor is de buitenkant nog origineel en doet deze geen afbreuk aan de oude molen, maar is de balk wel sterker dan voorheen.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De molen is bij de restauratie teruggebracht naar de situatie uit de jaren 1930. Hierbij kreeg hij ook weer de Dekkerwieken, zodat deze passen bij de overige onderdelen die er bij horen.</li> <li>De <a href="/wiki/Frauenkirche_(Dresden)" title="Frauenkirche (Dresden)">Frauenkirche (Dresden)</a> werd na de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> volledig gereconstrueerd.</li> <li>De <a href="/wiki/Sint-Janskathedraal_(%27s-Hertogenbosch)" title="Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)">Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)</a>, heeft verscheidene restauraties gehad die jaren duurden.</li> <li>De restauratie van de <a href="/wiki/Sixtijnse_Kapel" title="Sixtijnse Kapel">Sixtijnse Kapel</a> in Vaticaanstad werd gefilmd voor een documentaire.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Restauratie-architecten">Restauratie-architecten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Restauratie-architecten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Restauratie-architecten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Pierre_Cuypers" title="Pierre Cuypers">Pierre Cuypers</a> (1827-1921)</li> <li><a href="/wiki/Teus_van_Hoogevest" title="Teus van Hoogevest">Teus van Hoogevest</a> (1915-2005)</li> <li><a href="/wiki/Gijsbert_van_Hoogevest" title="Gijsbert van Hoogevest">Gijsbert van Hoogevest</a> (1951)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Piet_Satijn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piet Satijn (de pagina bestaat niet)">Piet Satijn</a> (1927-1995)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Dirk_Frederik_Slothouwer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dirk Frederik Slothouwer (de pagina bestaat niet)">D.F. Slothouwer</a> (1884-1946)</li> <li><a href="/wiki/Coen_Temminck_Groll" class="mw-redirect" title="Coen Temminck Groll">Coen Temminck Groll</a> (1925-2015)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voorbeeld:_De_Borobudur">Voorbeeld: De Borobudur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Voorbeeld: De Borobudur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorbeeld: De Borobudur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Boroboedoer_voor_de_restauratie_TMnr_60041866.jpg" class="mw-file-description" title="De Borobudur voor de restauratie"><img alt="De Borobudur voor de restauratie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Boroboedoer_voor_de_restauratie_TMnr_60041866.jpg/200px-COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Boroboedoer_voor_de_restauratie_TMnr_60041866.jpg" decoding="async" width="200" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Boroboedoer_voor_de_restauratie_TMnr_60041866.jpg/300px-COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Boroboedoer_voor_de_restauratie_TMnr_60041866.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Boroboedoer_voor_de_restauratie_TMnr_60041866.jpg/400px-COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Boroboedoer_voor_de_restauratie_TMnr_60041866.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1066" /></a></span></div> <div class="gallerytext">De Borobudur voor de restauratie</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Borobudur_in_de_steigers_TMnr_20025659.jpg" class="mw-file-description" title="In de steigers"><img alt="In de steigers" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Borobudur_in_de_steigers_TMnr_20025659.jpg/200px-COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Borobudur_in_de_steigers_TMnr_20025659.jpg" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Borobudur_in_de_steigers_TMnr_20025659.jpg/300px-COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Borobudur_in_de_steigers_TMnr_20025659.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Borobudur_in_de_steigers_TMnr_20025659.jpg/400px-COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Borobudur_in_de_steigers_TMnr_20025659.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="700" /></a></span></div> <div class="gallerytext">In de steigers</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:International_cooperation,_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003472_0001.tiff" class="mw-file-description" title="Tijdens de restauratie"><img alt="Tijdens de restauratie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003472_0001.tiff/lossy-page1-200px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003472_0001.tiff.jpg" decoding="async" width="200" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003472_0001.tiff/lossy-page1-300px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003472_0001.tiff.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003472_0001.tiff/lossy-page1-400px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003472_0001.tiff.jpg 2x" data-file-width="5769" data-file-height="4349" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tijdens de restauratie</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:International_cooperation,_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003471_0001.tiff" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003471_0001.tiff/lossy-page1-200px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003471_0001.tiff.jpg" decoding="async" width="200" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003471_0001.tiff/lossy-page1-300px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003471_0001.tiff.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003471_0001.tiff/lossy-page1-400px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003471_0001.tiff.jpg 2x" data-file-width="5756" data-file-height="4357" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:International_cooperation,_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003476_0001.tiff" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003476_0001.tiff/lossy-page1-200px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003476_0001.tiff.jpg" decoding="async" width="200" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003476_0001.tiff/lossy-page1-300px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003476_0001.tiff.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003476_0001.tiff/lossy-page1-400px-International_cooperation%2C_Borobudur_-_UNESCO_-_PHOTO0000003476_0001.tiff.jpg 2x" data-file-width="5763" data-file-height="4361" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Borobudur_scenery_1.jpg" class="mw-file-description" title="De Borobudur in 2005"><img alt="De Borobudur in 2005" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Borobudur_scenery_1.jpg/200px-Borobudur_scenery_1.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Borobudur_scenery_1.jpg/300px-Borobudur_scenery_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Borobudur_scenery_1.jpg/400px-Borobudur_scenery_1.jpg 2x" data-file-width="612" data-file-height="408" /></a></span></div> <div class="gallerytext">De Borobudur in 2005</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Monumentenzorg" title="Monumentenzorg">Monumentenzorg</a></li> <li><a href="/wiki/Restauratie_(kunst)" title="Restauratie (kunst)">Restauratie (kunst)</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Groll-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Groll_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Groll_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFTemminck_Groll1985_pagina's:_143"><span style="font-variant:small-caps;">Temminck Groll, C.L. (Prof. dr. ir.)</span> (1985). <cite><i>Algemene uitgangspunten bij het restaureren</i></cite>. TUDelft, Delft, pagina's: 143.</span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREF2017"><span style="font-variant:small-caps;">Posthumus, Elly</span><span style="font-variant:small-caps;"></span>  (2017). <cite>Uit zijn as herrezen – Van Molenskelet tot gerestaureerde wipmolen</cite>. <i>Quest</i>  (nr. 4): pagina's 80-83</span></span> </li> </ol></div></div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Restauratie_(gebouw)#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Restauratie (gebouw)">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Reconstruction_(architecture)#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Reconstruction (architecture)">Reconstruction (architecture)</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&oldid=68325811">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&oldid=68325811</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Architectuur" title="Categorie:Architectuur">Architectuur</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Restauratie_(onroerend_goed)" title="Categorie:Restauratie (onroerend goed)">Restauratie (onroerend goed)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 1 nov 2024 om 16:53.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Restauratie_(gebouw)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b8d669998-zmq5g","wgBackendResponseTime":150,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.070","walltime":"0.115","ppvisitednodes":{"value":889,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":4196,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1070,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8361,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 71.247 1 -total"," 53.14% 37.864 1 Sjabloon:Appendix"," 49.85% 35.514 1 Sjabloon:References"," 46.75% 33.308 1 Sjabloon:Commonscat"," 41.38% 29.484 1 Sjabloon:Zusterproject_box"," 27.24% 19.405 2 Sjabloon:First_non_empty"," 19.14% 13.635 1 Sjabloon:Citeer_boek"," 7.83% 5.575 1 Sjabloon:Citeer_tijdschrift"," 5.26% 3.751 2 Sjabloon:Sfnref"," 3.77% 2.683 3 Sjabloon:Aut"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.008","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":903771,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7769799cfb-fxpbt","timestamp":"20241113114433","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Restauratie (gebouw)","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Restauratie_(gebouw)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1370468","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1370468","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2017-12-08T16:48:19Z","dateModified":"2024-11-01T15:53:35Z","headline":"herstel van een (deel van) een gebouw"}</script> </body> </html>