CINXE.COM
Asam amino - Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="id" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Asam amino - Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )idwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","Januari","Februari","Maret","April","Mei","Juni","Juli","Agustus","September","Oktober","November","Desember"],"wgRequestId":"edabc775-81c7-4b25-9667-d0177e2222e8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Asam_amino","wgTitle":"Asam amino","wgCurRevisionId":26740252,"wgRevisionId":26740252,"wgArticleId":20147,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Halaman dengan rujukan yang menggunakan parameter yang tidak didukung","Galat CS1: tidak memiliki penulis atau penyunting","CS1 sumber berbahasa Jerman (de)","Artikel dengan pranala luar nonaktif","Artikel dengan pranala luar nonaktif permanen","Artikel Wikipedia dengan penanda GND","Artikel Wikipedia dengan penanda BNF","Artikel Wikipedia dengan penanda EMU","Artikel Wikipedia dengan penanda LCCN","Artikel Wikipedia dengan penanda NDL","Artikel Wikipedia dengan penanda NKC", "Artikel Wikipedia dengan penanda MA","Asam organik","Asam amino"],"wgPageViewLanguage":"id","wgPageContentLanguage":"id","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Asam_amino","wgRelevantArticleId":20147,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Asam_amino_esensial","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"id","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"id"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Asam_amino","wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false, "wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8066","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.watchlist-notice","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.gadget.switcher","ext.gadget.Bagikan","ext.gadget.CurIDLink","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=id&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=id&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=id&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=id&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Amino_Acid_Structure.png/1200px-Amino_Acid_Structure.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Amino_Acid_Structure.png/800px-Amino_Acid_Structure.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Amino_Acid_Structure.png/640px-Amino_Acid_Structure.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Asam amino - Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//id.m.wikipedia.org/wiki/Asam_amino"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sunting" href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (id)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//id.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://id.wikipedia.org/wiki/Asam_amino"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.id"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Umpan Atom Wikipedia" href="/w/index.php?title=Istimewa:Perubahan_terbaru&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Asam_amino rootpage-Asam_amino skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Lompat ke isi</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Situs"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu utama" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu utama" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu utama</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu utama</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">pindah ke bilah sisi</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">sembunyikan</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigasi </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Halaman_Utama" title="Kunjungi Halaman Utama [z]" accesskey="z"><span>Halaman Utama</span></a></li><li id="n-Daftar-isi" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Isi"><span>Daftar isi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Perubahan_terbaru" title="Daftar perubahan terbaru dalam wiki. [r]" accesskey="r"><span>Perubahan terbaru</span></a></li><li id="n-Artikel-pilihan" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikel_pilihan/Topik"><span>Artikel pilihan</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Peristiwa_terkini" title="Temukan informasi tentang peristiwa terkini"><span>Peristiwa terkini</span></a></li><li id="n-newpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Halaman_baru"><span>Halaman baru</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Halaman_sembarang" title="Tampilkan sembarang halaman [x]" accesskey="x"><span>Halaman sembarang</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Halaman_istimewa"><span>Halaman istimewa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Komunitas" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Komunitas" > <div class="vector-menu-heading"> Komunitas </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Warung-Kopi" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Warung_Kopi"><span>Warung Kopi</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Komunitas" title="Tentang proyek, apa yang dapat Anda lakukan, di mana untuk mencari sesuatu"><span>Portal komunitas</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Bantuan:Isi" title="Tempat mencari bantuan."><span>Bantuan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Wikipedia" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Wikipedia" > <div class="vector-menu-heading"> Wikipedia </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Perihal"><span>Tentang Wikipedia</span></a></li><li id="n-Pancapilar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Pancapilar"><span>Pancapilar</span></a></li><li id="n-Kebijakan" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kebijakan_dan_pedoman"><span>Kebijakan</span></a></li><li id="n-Hubungi-kami" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Hubungi_kami"><span>Hubungi kami</span></a></li><li id="n-Bak-pasir" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bak_pasir"><span>Bak pasir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Bagikan" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Bagikan emptyPortlet" > <div class="vector-menu-heading"> Bagikan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Halaman_Utama" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Ensiklopedia Bebas" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-id.svg" width="120" height="14" style="width: 7.5em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Istimewa:Pencarian" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cari di Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Pencarian</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Telusuri Wikipedia" aria-label="Telusuri Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cari di Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Istimewa:Pencarian"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Cari</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Perkakas pribadi"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Tampilan"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tampilan" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Tampilan</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=id.wikipedia.org&uselang=id" class=""><span>Menyumbang</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Istimewa:Buat_akun&returnto=Asam+amino" title="Anda dianjurkan untuk membuat akun dan masuk log; meskipun, hal itu tidak diwajibkan" class=""><span>Buat akun baru</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Istimewa:Masuk_log&returnto=Asam+amino" title="Anda disarankan untuk masuk log, meskipun hal itu tidak diwajibkan. [o]" accesskey="o" class=""><span>Masuk log</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Opsi lainnya" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Perkakas pribadi" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Perkakas pribadi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu pengguna" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=id.wikipedia.org&uselang=id"><span>Menyumbang</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Istimewa:Buat_akun&returnto=Asam+amino" title="Anda dianjurkan untuk membuat akun dan masuk log; meskipun, hal itu tidak diwajibkan"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Buat akun baru</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Istimewa:Masuk_log&returnto=Asam+amino" title="Anda disarankan untuk masuk log, meskipun hal itu tidak diwajibkan. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Masuk log</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Halaman penyunting yang telah keluar log <a href="/wiki/Bantuan:Pengantar" aria-label="Pelajari lebih lanjut tentang menyunting"><span>pelajari lebih lanjut</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Kontribusi_saya" title="Daftar suntingan yang dibuat dari alamat IP ini [y]" accesskey="y"><span>Kontribusi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Pembicaraan_saya" title="Pembicaraan tentang suntingan dari alamat IP ini [n]" accesskey="n"><span>Pembicaraan</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Situs"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Daftar isi" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Daftar isi</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">pindah ke bilah sisi</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">sembunyikan</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Awal</div> </a> </li> <li id="toc-Identifikasi_Asam_Amino" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Identifikasi_Asam_Amino"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Identifikasi Asam Amino</span> </div> </a> <ul id="toc-Identifikasi_Asam_Amino-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Analisis_Asam_Amino" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Analisis_Asam_Amino"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Analisis Asam Amino</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Analisis_Asam_Amino-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Gulingkan subbagian Analisis Asam Amino</span> </button> <ul id="toc-Analisis_Asam_Amino-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tes_Xantro_Protein" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tes_Xantro_Protein"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Tes Xantro Protein</span> </div> </a> <ul id="toc-Tes_Xantro_Protein-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tes_biuret" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tes_biuret"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span><b>Tes biuret</b></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tes_biuret-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Gulingkan subbagian <b>Tes biuret</b></span> </button> <ul id="toc-Tes_biuret-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tes_hopkins-cole" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tes_hopkins-cole"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span><b>Tes hopkins-cole</b></span> </div> </a> <ul id="toc-Tes_hopkins-cole-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tes_Ninhydrin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tes_Ninhydrin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Tes Ninhydrin</span> </div> </a> <ul id="toc-Tes_Ninhydrin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Klasifikasi_Asam_Amino" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Klasifikasi_Asam_Amino"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Klasifikasi Asam Amino</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Klasifikasi_Asam_Amino-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Gulingkan subbagian Klasifikasi Asam Amino</span> </button> <ul id="toc-Klasifikasi_Asam_Amino-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Asam_Amino_Non_Esensial" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_Amino_Non_Esensial"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Asam Amino Non Esensial</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_Amino_Non_Esensial-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asam_Amino_Esensial" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_Amino_Esensial"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span><b>Asam Amino Esensial</b></span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_Amino_Esensial-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sejarah" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sejarah"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Sejarah</span> </div> </a> <ul id="toc-Sejarah-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Struktur_umum" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Struktur_umum"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Struktur umum</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Struktur_umum-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Gulingkan subbagian Struktur umum</span> </button> <ul id="toc-Struktur_umum-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Isomerisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Isomerisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Isomerisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Isomerisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polimerisasi_asam_amino" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Polimerisasi_asam_amino"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Polimerisasi asam amino</span> </div> </a> <ul id="toc-Polimerisasi_asam_amino-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zwitter-ion" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zwitter-ion"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Zwitter-ion</span> </div> </a> <ul id="toc-Zwitter-ion-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Asam_amino_dasar_(standar)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_dasar_(standar)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Asam amino dasar (standar)</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Asam_amino_dasar_(standar)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Gulingkan subbagian Asam amino dasar (standar)</span> </button> <ul id="toc-Asam_amino_dasar_(standar)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Asam_amino_alifatik_sederhana" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_alifatik_sederhana"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Asam amino alifatik sederhana</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_amino_alifatik_sederhana-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asam_amino_hidroksi-alifatik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_hidroksi-alifatik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Asam amino hidroksi-alifatik</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_amino_hidroksi-alifatik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asam_amino_dikarboksilat_(asam)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_dikarboksilat_(asam)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Asam amino dikarboksilat (asam)</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_amino_dikarboksilat_(asam)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Amida" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Amida"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Amida</span> </div> </a> <ul id="toc-Amida-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asam_amino_basa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_basa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>Asam amino basa</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_amino_basa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asam_amino_dengan_sulfur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_dengan_sulfur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.6</span> <span>Asam amino dengan sulfur</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_amino_dengan_sulfur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prolin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prolin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.7</span> <span>Prolin</span> </div> </a> <ul id="toc-Prolin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asam_amino_aromatik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_aromatik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.8</span> <span>Asam amino aromatik</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_amino_aromatik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fungsi_biologi_asam_amino" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Fungsi_biologi_asam_amino"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Fungsi biologi asam amino</span> </div> </a> <ul id="toc-Fungsi_biologi_asam_amino-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asam_amino_esensial_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Asam_amino_esensial_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Asam amino esensial</span> </div> </a> <ul id="toc-Asam_amino_esensial_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lihat_pula" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lihat_pula"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Lihat pula</span> </div> </a> <ul id="toc-Lihat_pula-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Catatan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Catatan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Catatan</span> </div> </a> <ul id="toc-Catatan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referensi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referensi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referensi</span> </div> </a> <ul id="toc-Referensi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pranala_luar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Pranala_luar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Pranala luar</span> </div> </a> <ul id="toc-Pranala_luar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Daftar isi" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Daftar Isi" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Gulingkan daftar isi" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Gulingkan daftar isi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Asam amino</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Pergi ke artikel dalam bahasa lain. Terdapat 111 bahasa" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-111" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">111 bahasa</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Aminosuur" title="Aminosuur – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Aminosuur" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%B6_%D8%A3%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%8A" title="حمض أميني – Arab" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حمض أميني" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arab" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E2%80%99_%E0%A6%8F%E0%A6%9B%E0%A6%BF%E0%A6%A1" title="এমিন’ এছিড – Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="এমিন’ এছিড" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Amino%C3%A1cidu" title="Aminoácidu – Asturia" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Aminoácidu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturia" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Amintur%C5%9Fular" title="Aminturşular – Azerbaijani" lang="az" hreflang="az" data-title="Aminturşular" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="آمینو اسید – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آمینو اسید" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Asidong_amino" title="Asidong amino – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Asidong amino" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%82%D1%8B" title="Амінакіслоты – Belarusia" lang="be" hreflang="be" data-title="Амінакіслоты" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusia" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%8C%D0%BB%D1%96" title="Амінакісьлі – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Амінакісьлі" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Аминокиселина – Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Аминокиселина" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B_%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%A1" title="অ্যামিনো অ্যাসিড – Bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="অ্যামিনো অ্যাসিড" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Aminokiselina" title="Aminokiselina – Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Aminokiselina" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Amino%C3%A0cid" title="Aminoàcid – Katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Aminoàcid" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%B4%DB%8C_%D8%A6%DB%95%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="ترشی ئەمینی – Kurdi Sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ترشی ئەمینی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Kurdi Sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Aminokyselina" title="Aminokyselina – Ceko" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Aminokyselina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Ceko" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B9%D3%B3%C3%A7%D0%B5%D0%BA" title="Аминойӳçек – Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Аминойӳçек" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Asid_amino" title="Asid amino – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Asid amino" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Aminosyre" title="Aminosyre – Dansk" lang="da" hreflang="da" data-title="Aminosyre" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Dansk" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aminos%C3%A4uren" title="Aminosäuren – Jerman" lang="de" hreflang="de" data-title="Aminosäuren" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Jerman" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%BE%CE%AD%CE%B1" title="Αμινοξέα – Yunani" lang="el" hreflang="el" data-title="Αμινοξέα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunani" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikel bagus"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Amino_acid" title="Amino acid – Inggris" lang="en" hreflang="en" data-title="Amino acid" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Inggris" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Aminoacido" title="Aminoacido – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Aminoacido" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Amino%C3%A1cido" title="Aminoácido – Spanyol" lang="es" hreflang="es" data-title="Aminoácido" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spanyol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Aminohapped" title="Aminohapped – Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Aminohapped" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Aminoazido" title="Aminoazido – Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Aminoazido" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="آمینو اسید – Persia" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آمینو اسید" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Persia" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aminohapot" title="Aminohapot – Suomi" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aminohapot" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Suomi" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Aminos%C3%BDra" title="Aminosýra – Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Aminosýra" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Acide_amin%C3%A9" title="Acide aminé – Prancis" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Acide aminé" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Prancis" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Aminos%C3%BCren" title="Aminosüren – Frisia Utara" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Aminosüren" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Frisia Utara" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Aim%C3%ADonaig%C3%A9ad" title="Aimíonaigéad – Irlandia" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Aimíonaigéad" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Irlandia" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Amino%C3%A1cido" title="Aminoácido – Galisia" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Aminoácido" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galisia" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Amino_acid" title="Amino acid – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Amino acid" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/%C3%94n-k%C3%AE-s%C3%B4n" title="Ôn-kî-sôn – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ôn-kî-sôn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%95%D7%9E%D7%A6%D7%AA_%D7%90%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%95" title="חומצת אמינו – Ibrani" lang="he" hreflang="he" data-title="חומצת אמינו" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Ibrani" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A5%8B_%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B2" title="अमीनो अम्ल – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अमीनो अम्ल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Aminokiselina" title="Aminokiselina – Kroasia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Aminokiselina" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroasia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Asid_amine" title="Asid amine – Kreol Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Asid amine" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Kreol Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Aminosavak" title="Aminosavak – Hungaria" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Aminosavak" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hungaria" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%A9%D5%A9%D5%B8%D6%82" title="Ամինաթթու – Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ամինաթթու" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Aminoacido" title="Aminoacido – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Aminoacido" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Aminoacido" title="Aminoacido – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Aminoacido" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Am%C3%ADn%C3%B3s%C3%BDra" title="Amínósýra – Islandia" lang="is" hreflang="is" data-title="Amínósýra" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Islandia" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Amminoacido" title="Amminoacido – Italia" lang="it" hreflang="it" data-title="Amminoacido" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italia" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%9F%E3%83%8E%E9%85%B8" title="アミノ酸 – Jepang" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アミノ酸" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Jepang" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Asem_amino" title="Asem amino – Jawa" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Asem amino" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Jawa" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%9F%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ამინომჟავები – Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ამინომჟავები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Aminokislotalar" title="Aminokislotalar – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Aminokislotalar" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D2%9B%D1%8B%D1%88%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Аминқышқылдар – Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Аминқышқылдар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%8F%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9E%B8%E1%9E%93%E1%9F%81" title="អាស៊ីតអាមីនេ – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="អាស៊ីតអាមីនេ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%AE%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8A_%E0%B2%86%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%B2" title="ಅಮಿನೊ ಆಮ್ಲ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅಮಿನೊ ಆಮ್ಲ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EB%AF%B8%EB%85%B8%EC%82%B0" title="아미노산 – Korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아미노산" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%8E%D9%85%D9%8E%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%90%DA%88" title="اَمَینو ایسِڈ – Kashmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="اَمَینو ایسِڈ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kashmir" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/As%C3%AEda_am%C3%AEn%C3%AE" title="Asîda amînî – Kurdi" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Asîda amînî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kurdi" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D1%8B%D1%87%D0%BA%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B_(%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%B0)" title="Амин кычкылдыктары (аминокислота) – Kirgiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Амин кычкылдыктары (аминокислота)" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Aminoacidum" title="Aminoacidum – Latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Aminoacidum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Aminosaier" title="Aminosaier – Luksemburg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Aminosaier" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luksemburg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Aminozoer" title="Aminozoer – Limburgia" lang="li" hreflang="li" data-title="Aminozoer" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgia" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Aminuacid" title="Aminuacid – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Aminuacid" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Aminor%C5%ABg%C5%A1tys" title="Aminorūgštys – Lituania" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Aminorūgštys" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Lituania" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Aminosk%C4%81bes" title="Aminoskābes – Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Aminoskābes" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Аминокиселина – Makedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Аминокиселина" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8B_%E0%B4%85%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%82" title="അമിനോ അമ്ലം – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അമിനോ അമ്ലം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D1%85%D2%AF%D1%87%D0%B8%D0%BB" title="Амин хүчил – Mongolia" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Амин хүчил" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongolia" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8B_%E0%A4%86%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B2" title="अमिनो आम्ल – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="अमिनो आम्ल" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Asid_amino" title="Asid amino – Melayu" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Asid amino" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Melayu" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF_%E1%80%A1%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%86%E1%80%85%E1%80%BA" title="အမိုင်နို အက်ဆစ် – Burma" lang="my" hreflang="my" data-title="အမိုင်နို အက်ဆစ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Burma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Aminozuur" title="Aminozuur – Belanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Aminozuur" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Belanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Aminosyre" title="Aminosyre – Nynorsk Norwegia" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Aminosyre" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Nynorsk Norwegia" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Aminosyre" title="Aminosyre – Bokmål Norwegia" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Aminosyre" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Bokmål Norwegia" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Amino-aside" title="Amino-aside – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Amino-aside" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Aminoacid" title="Aminoacid – Ositania" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Aminoacid" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Ositania" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Aminoo_Asidii" title="Aminoo Asidii – Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Aminoo Asidii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A8%AE%E0%A9%80%E0%A8%A8%E0%A9%8B_%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A8%BE%E0%A8%AC" title="ਅਮੀਨੋ ਤਿਜ਼ਾਬ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅਮੀਨੋ ਤਿਜ਼ਾਬ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Aminokwasy" title="Aminokwasy – Polski" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Aminokwasy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Polski" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%A7%DB%8C%D8%B3%DA%88" title="امینو ایسڈ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="امینو ایسڈ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%88_%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D8%AF" title="امينو اسيد – Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="امينو اسيد" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Amino%C3%A1cido" title="Aminoácido – Portugis" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Aminoácido" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugis" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Aminoacid" title="Aminoacid – Rumania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Aminoacid" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%82%D1%8B" title="Аминокислоты – Rusia" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Аминокислоты" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusia" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Aminosivra" title="Aminosivra – Sami Utara" lang="se" hreflang="se" data-title="Aminosivra" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Sami Utara" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Aminokiselina" title="Aminokiselina – Serbo-Kroasia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Aminokiselina" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Serbo-Kroasia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%87%E0%B6%B8%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%9D_%E0%B6%85%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%BD" title="ඇමයිනෝ අම්ල – Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ඇමයිනෝ අම්ල" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Amino_acid" title="Amino acid – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Amino acid" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Aminokyselina" title="Aminokyselina – Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Aminokyselina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Aminokislina" title="Aminokislina – Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Aminokislina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Aminoacidet" title="Aminoacidet – Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Aminoacidet" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Аминокиселина – Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Аминокиселина" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Aminos%C3%BC%C3%BCren" title="Aminosüüren – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Aminosüüren" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Asam_amino" title="Asam amino – Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Asam amino" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Aminosyror" title="Aminosyror – Swedia" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Aminosyror" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Swedia" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Asidi_amino" title="Asidi amino – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Asidi amino" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%AE%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8B_%E0%AE%85%E0%AE%AE%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="அமினோ அமிலம் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அமினோ அமிலம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%8E%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%A8%E0%B1%8B_%E0%B0%86%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఎమైనో ఆమ్లాలు – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఎమైనో ఆమ్లాలు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%B0%D2%B3%D0%BE" title="Аминокислотаҳо – Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Аминокислотаҳо" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%99" title="กรดอะมิโน – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="กรดอะมิโน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Asidong_amino" title="Asidong amino – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Asidong amino" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Amino_asit" title="Amino asit – Turki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Amino asit" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%B8" title="Амінокислоти – Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Амінокислоти" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%A7%DB%8C%D8%B3%DA%88" title="امینو ایسڈ – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="امینو ایسڈ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Aminokislotalar" title="Aminokislotalar – Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Aminokislotalar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Amino_acid" title="Amino acid – Vietnam" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Amino acid" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnam" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Aminozuur" title="Aminozuur – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Aminozuur" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Aminoasido" title="Aminoasido – Warai" lang="war" hreflang="war" data-title="Aminoasido" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Warai" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A8%E5%9F%BA%E9%85%B8" title="氨基酸 – Wu Tionghoa" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="氨基酸" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu Tionghoa" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%90-%D7%96%D7%99%D7%99%D7%A2%D7%A8%D7%A1" title="אמינא-זייערס – Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אמינא-זייערס" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn_Amino_acid" title="Àwọn Amino acid – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Àwọn Amino acid" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A8%E5%9F%BA%E9%85%B8" title="氨基酸 – Tionghoa" lang="zh" hreflang="zh" data-title="氨基酸" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tionghoa" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A8%E5%9F%BA%E9%85%B8" title="氨基酸 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="氨基酸" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/An-ki-sng" title="An-ki-sng – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="An-ki-sng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A8%E5%9F%BA%E9%85%B8" title="氨基酸 – Kanton" lang="yue" hreflang="yue" data-title="氨基酸" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kanton" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8066#sitelinks-wikipedia" title="Sunting pranala interwiki" class="wbc-editpage">Sunting pranala</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ruang nama"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Asam_amino" title="Lihat halaman isi [c]" accesskey="c"><span>Halaman</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pembicaraan:Asam_amino" rel="discussion" title="Pembicaraan halaman isi [t]" accesskey="t"><span>Pembicaraan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ubah varian bahasa" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Bahasa Indonesia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Tampilan"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Asam_amino"><span>Baca</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit" title="Sunting halaman ini [v]" accesskey="v"><span>Sunting</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit" title="Sunting kode sumber halaman ini [e]" accesskey="e"><span>Sunting sumber</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=history" title="Revisi sebelumnya dari halaman ini. [h]" accesskey="h"><span>Lihat riwayat</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Peralatan halaman"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Perkakas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Perkakas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Perkakas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">pindah ke bilah sisi</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">sembunyikan</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Opsi lainnya" > <div class="vector-menu-heading"> Tindakan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Asam_amino"><span>Baca</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit" title="Sunting halaman ini [v]" accesskey="v"><span>Sunting</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit" title="Sunting kode sumber halaman ini [e]" accesskey="e"><span>Sunting sumber</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=history"><span>Lihat riwayat</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Umum </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Pranala_balik/Asam_amino" title="Daftar semua halaman wiki yang memiliki pranala ke halaman ini [j]" accesskey="j"><span>Pranala balik</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Istimewa:Perubahan_terkait/Asam_amino" rel="nofollow" title="Perubahan terbaru halaman-halaman yang memiliki pranala ke halaman ini [k]" accesskey="k"><span>Perubahan terkait</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&oldid=26740252" title="Pranala permanen untuk revisi halaman ini"><span>Pranala permanen</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=info" title="Informasi lanjut tentang halaman ini"><span>Informasi halaman</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Istimewa:Kutip&page=Asam_amino&id=26740252&wpFormIdentifier=titleform" title="Informasi tentang bagaimana mengutip halaman ini"><span>Kutip halaman ini</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Istimewa:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fid.wikipedia.org%2Fwiki%2FAsam_amino"><span>Lihat URL pendek</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Istimewa:QrCode&url=https%3A%2F%2Fid.wikipedia.org%2Fwiki%2FAsam_amino"><span>Unduh kode QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Cetak/ekspor </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Istimewa:Buku&bookcmd=book_creator&referer=Asam+amino"><span>Buat buku</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Istimewa:DownloadAsPdf&page=Asam_amino&action=show-download-screen"><span>Unduh versi PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&printable=yes" title="Versi cetak halaman ini [p]" accesskey="p"><span>Versi cetak</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dalam proyek lain </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Amino_acids" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8066" title="Pranala untuk menghubungkan butir pada ruang penyimpanan data [g]" accesskey="g"><span>Butir di Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Peralatan halaman"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Tampilan"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tampilan</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">pindah ke bilah sisi</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">sembunyikan</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Dialihkan dari <a href="/w/index.php?title=Asam_amino_esensial&redirect=no" class="mw-redirect" title="Asam amino esensial">Asam amino esensial</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="id" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Berkas:Amino_Acid_Structure.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Amino_Acid_Structure.png/300px-Amino_Acid_Structure.png" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Amino_Acid_Structure.png/450px-Amino_Acid_Structure.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Amino_Acid_Structure.png/600px-Amino_Acid_Structure.png 2x" data-file-width="4096" data-file-height="3072" /></a><figcaption>Struktur asam amino alfa dalam bentuk yang tidak terionisasi</figcaption></figure> <p><b>Asam amino</b> adalah <a href="/wiki/Kimia_organik" title="Kimia organik">senyawa organik</a> yang memiliki <a href="/wiki/Gugus_fungsi" title="Gugus fungsi">gugus fungsi</a> <a href="/wiki/Karboksil" class="mw-redirect" title="Karboksil">karboksil</a> (–COOH) dan <a href="/wiki/Amina" title="Amina">amina</a> (biasanya –NH<sub>2</sub>), serta <a href="/wiki/Substituen" title="Substituen">rantai samping</a> (gugus R) yang spesifik untuk setiap jenis asam amino.<sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dalam <a href="/wiki/Biokimia" title="Biokimia">biokimia</a> sering kali pengertiannya dipersempit: gugus karboksil dan amina terikat pada satu atom <a href="/wiki/Karbon" title="Karbon">karbon</a> (C) yang sama (disebut <a href="/wiki/Karbon_alfa" title="Karbon alfa">karbon alfa atau karbon-α</a>). Dalam kasus ini, mereka dikenal sebagai <i>asam amino-2</i> atau <i>asam amino-alfa</i> (<a href="/wiki/Rumus_kimia" title="Rumus kimia">rumus</a> umumnya H<sub>2</sub>NCHRCOOH, kecuali pada <a href="/wiki/Prolina" title="Prolina">prolina</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>a<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>). Gugus karboksil memberikan sifat <a href="/wiki/Asam" title="Asam">asam</a> dan gugus amina memberikan sifat <a href="/wiki/Basa" title="Basa">basa</a>. Dalam bentuk larutan, asam amino bersifat <a href="/wiki/Amfoterisme" title="Amfoterisme">amfoterik</a>: cenderung menjadi asam pada larutan basa dan menjadi basa pada larutan asam. Perilaku ini terjadi karena asam amino mampu menjadi <a href="/wiki/Ion_zwitter" title="Ion zwitter">ion zwitter</a>. </p><p>Ada sekitar 500 asam amino yang telah diketahui, meskipun hanya 20 yang dihasilkan oleh <a href="/wiki/Kode_genetik" title="Kode genetik">kode genetik</a>.<sup id="cite_ref-:0_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dua puluh asam amino standar ini, ditambah dengan dua asam amino lainnya, merupakan asam amino yang menjadi komponen penyusun <a href="/wiki/Protein" title="Protein">protein</a> sehingga disebut <a href="/w/index.php?title=Asam_amino_proteinogenik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asam amino proteinogenik (halaman belum tersedia)">asam amino proteinogenik</a>. Asam amino-asam amino ini bergabung melalui <a href="/wiki/Ikatan_peptida" title="Ikatan peptida">ikatan peptida</a> membentuk molekul besar yang disebut <a href="/wiki/Peptida" title="Peptida">peptida</a>, <a href="/wiki/Polipeptida" title="Polipeptida">polipeptida</a>, hingga protein. Selain berperan sebagai <a href="/wiki/Residu" title="Residu">residu</a> dalam protein, asam amino (baik proteinogenik maupun nonproteinogenik) juga berpartisipasi dalam sejumlah proses biologis misalnya glutamat (<a href="/wiki/Asam_glutamat" title="Asam glutamat">asam glutamat</a> standar) dan <a href="/wiki/Asam_gamma-aminobutirat" class="mw-redirect" title="Asam gamma-aminobutirat">asam gamma-aminobutirat</a> (GABA) yang berperan sebagai <a href="/wiki/Neurotransmiter" title="Neurotransmiter">neurotransmiter</a>. Sembilan asam amino proteinogenik disebut "<a href="/wiki/Asam_amino_esensial" class="mw-redirect" title="Asam amino esensial">esensial</a>" bagi manusia karena tidak bisa diproduksi oleh tubuh manusia dari <a href="/wiki/Senyawa_kimia" title="Senyawa kimia">senyawa</a> lain sehingga harus diperoleh dari makanan. Asam amino lainnya mungkin bersifat esensial dalam kondisi tertentu, misalnya untuk usia atau kondisi medis tertentu. Asam amino esensial juga dapat berbeda-beda di antara <a href="/wiki/Spesies" title="Spesies">spesies</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>b<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Karena signifikansi biologisnya, asam amino penting dalam nutrisi dan biasanya digunakan dalam <a href="/wiki/Suplemen_makanan" title="Suplemen makanan">suplemen nutrisi</a>, <a href="/wiki/Pupuk" title="Pupuk">pupuk</a>, <a href="/wiki/Pakan_hewan_ternak" class="mw-redirect" title="Pakan hewan ternak">pakan</a>, dan <a href="/wiki/Teknologi_pangan" title="Teknologi pangan">teknologi makanan</a>. Penggunaan asam amino dalam industri misalnya produksi <a href="/wiki/Medikasi" title="Medikasi">obat-obatan</a>, <a href="/w/index.php?title=Plastik_terdegradasi_biologis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plastik terdegradasi biologis (halaman belum tersedia)">plastik terdegradasi biologis</a>, dan <a href="/w/index.php?title=Katalisis_asimetris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Katalisis asimetris (halaman belum tersedia)">katalis kiral</a>. Asam-asam amino yang terdapat dalam protein adalah α-aminokarboksilat, variasi dalam struktur monomer-monomer ini terjadi dalam <a href="/wiki/Rantai_samping" title="Rantai samping">rantai samping</a>. Asam amino tersederhana adalah asam aminoasetat (H<sub>2</sub>NCH<sub>2</sub>CO<sub>2</sub>H) yang di sebut glisina yang tidak memiliki rantai samping dank arena itu tidak mengandung satu karbon kiral <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Identifikasi_Asam_Amino">Identifikasi Asam Amino</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=1" title="Sunting bagian: Identifikasi Asam Amino" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=1" title="Sunting kode sumber bagian: Identifikasi Asam Amino"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Berkas:Molecular_structures_of_the_21_proteinogenic_amino_acids.svg" class="mw-file-description"><img alt="struktur asam amino" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Molecular_structures_of_the_21_proteinogenic_amino_acids.svg/220px-Molecular_structures_of_the_21_proteinogenic_amino_acids.svg.png" decoding="async" width="220" height="285" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Molecular_structures_of_the_21_proteinogenic_amino_acids.svg/330px-Molecular_structures_of_the_21_proteinogenic_amino_acids.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Molecular_structures_of_the_21_proteinogenic_amino_acids.svg/440px-Molecular_structures_of_the_21_proteinogenic_amino_acids.svg.png 2x" data-file-width="612" data-file-height="792" /></a><figcaption>struktur asam amino</figcaption></figure> <p>Perkembangan penelitian tentang asam amino menurut Quigley,et al., (2019). Dengan menggunakan GC-MS <i>(Gas Chromatography Mass Spectrometry)</i> menyelidiki kadar asam amino diberbagai ekstrak tumbuhan dan produk makanan, dan pengaruh proses fermentasi terhadap kadar asam amino yang di teliti dalam sosis. Beberapa metode sebelum asam amino dianalisis, maka proteinnya harus dihidrolisis terlebih dahulu sehingga mengahasilkan asam amino bebas. Masalah yang dikuartirkan adalah rusaknya asam amino oleh hidrolisis asam amino. Reaksi menjadi lebh tinggi justru asam amino essensial dan asam amino pembatas yang lebih sering mengalami kerusakan seperti metionin dan sistein, oleh karena prlu adanya prosedur baku. Sejauh ini perkembangan analisis asam amino banyak menggunakan HPLC dan GC-MS keduanya memiliki kompoenen yang berbeda. Dari peneliti-peneliti sebelumnya identifikasi asam amino menggunakan instrument GC-MS, ada beberapa tahap hidrolisis protein dan tahap derivatisasi </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Analisis_Asam_Amino">Analisis Asam Amino</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=2" title="Sunting bagian: Analisis Asam Amino" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=2" title="Sunting kode sumber bagian: Analisis Asam Amino"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Analisis asam amino  atau mengidentifikasi asam amino bisa dilakukan dengan tes xantroprotein, tes biuret, tes hopkins-cole dan tes nin hydrin. Metode analisis asam amino memerlukan perlakuan pendahuluan terhadap sampel, yaitu untuk menghidrolisis protein menjadi asam-asam amino bebas. Masalah utama dalam analisis asam amino bahan pangan adalah kemungkinan terjadinya destruksi asam amino selama proses hidrolisis oleh asam. Masalah ini menjadi lebih besar karena destruksi tersebut dapat terjadi justru pada asam-asam amino esensial, yaitu metionin, sistin, lisin, treonin, dan triptofan.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tes_Xantro_Protein">Tes Xantro Protein</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=3" title="Sunting bagian: Tes Xantro Protein" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=3" title="Sunting kode sumber bagian: Tes Xantro Protein"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pereaksi xantoprotein adalah larutan asam nitrat pekat. Jika larutan HNO<sub>3</sub> pekat dimasukkan ke dalam larutan protein secara hati-hati, akan terbentuk endapan putih, dan berubah menjadi kuning jika dipanaskan. Gejala ini akibat nitrasi pada inti benzena yang terdapat dalam protein </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tes_biuret"><b>Tes biuret</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=4" title="Sunting bagian: Tes biuret" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=4" title="Sunting kode sumber bagian: Tes biuret"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Larutan protein memberikan hasil yang positif terhadap pereaksi biuret. Tes Biuret dilakukan dengan cara menuangkan larutan natrium hidroksida pekat ke dalam larutan protein. Kemudian, larutan CuSO<sub>4</sub> ditambahkan setetes demi setetes yang akan terbentuk warna ungu </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tes_hopkins-cole"><b>Tes hopkins-cole</b></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=5" title="Sunting bagian: Tes hopkins-cole" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=5" title="Sunting kode sumber bagian: Tes hopkins-cole"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pereaksi Hopkins-cole dibuat dari asam oksalat dan serbuk magnesium dalam air. Pereaksi ini positif terhadap protein yang mengandung asam amino dengan gugus samping indol, seperti pada asam amino triptofan. Bereaksi dengan asam glioksilat pada prekasi Hopkins-cole dengan penambahan H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> membentuk dua lapisan dibawah protein sampai terbentk cincin ungupada batas antar dua lapisan </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tes_Ninhydrin">Tes Ninhydrin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=6" title="Sunting bagian: Tes Ninhydrin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=6" title="Sunting kode sumber bagian: Tes Ninhydrin"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pereaksi ninhidrin merupakan oksidator lemah, asam amino dapat bereaksi dengan ninhidrin </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Klasifikasi_Asam_Amino">Klasifikasi Asam Amino</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=7" title="Sunting bagian: Klasifikasi Asam Amino" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=7" title="Sunting kode sumber bagian: Klasifikasi Asam Amino"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_Amino_Non_Esensial">Asam Amino Non Esensial</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=8" title="Sunting bagian: Asam Amino Non Esensial" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=8" title="Sunting kode sumber bagian: Asam Amino Non Esensial"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Asparagin, alanine Aspartat, sistein ,Glutamin, Glutamat Glisin, Prolin, Tirosin, serin </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_Amino_Esensial"><b>Asam Amino Esensial</b></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=9" title="Sunting bagian: Asam Amino Esensial" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=9" title="Sunting kode sumber bagian: Asam Amino Esensial"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Histidin, Isoleusin, Leusin, Lisin, Metionin, Penilalanin, Treonin, Triptofan, Valin. Arganin </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sejarah">Sejarah</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=10" title="Sunting bagian: Sejarah" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=10" title="Sunting kode sumber bagian: Sejarah"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Beberapa asam amino pertama ditemukan pada awal abad ke-19.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pada tahun 1806, ahli kimia Prancis <a href="/w/index.php?title=Louis-Nicolas_Vauquelin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Louis-Nicolas Vauquelin (halaman belum tersedia)">Louis-Nicolas Vauquelin</a> dan <a href="/w/index.php?title=Pierre_Jean_Robiquet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pierre Jean Robiquet (halaman belum tersedia)">Pierre Jean Robiquet</a> mengisolasi senyawa dalam <a href="/wiki/Asparagus" class="mw-redirect" title="Asparagus">asparagus</a> yang kemudian dinamai <a href="/wiki/Asparagina" title="Asparagina">asparagina</a>, asam amino pertama yang ditemukan.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Anfinsen_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Anfinsen-9"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Sistin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sistin (halaman belum tersedia)">Sistin</a> ditemukan pada tahun 1810,<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> meskipun monomernya, <a href="/wiki/Sisteina" title="Sisteina">sistein</a>, tetap tidak ditemukan hingga tahun 1884.<sup id="cite_ref-Anfinsen_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-Anfinsen-9"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Glisina" title="Glisina">Glisina</a> dan <a href="/wiki/Leusina" title="Leusina">leusina</a> ditemukan pada tahun 1820.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Treonina" title="Treonina">Treonina</a> adalah jenis terakhir dari 20 asam amino umum yang ditemukan pada tahun 1935 oleh <a href="/w/index.php?title=William_Cumming_Rose&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Cumming Rose (halaman belum tersedia)">William Cumming Rose</a>, yang juga menentukan asam amino esensial dan menetapkan kebutuhan harian minimum dari semua asam amino untuk pertumbuhan yang optimal.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Kesatuan kategori kimia diusulkan oleh <a href="/wiki/Charles-Adolphe_Wurtz" title="Charles-Adolphe Wurtz">Wurtz</a> pada tahun 1865, tetapi ia tidak memberikan nama khusus.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Penggunaan pertama istilah "<i>amino acid</i>" dalam bahasa Inggris tercatat dari tahun 1898,<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sedangkan istilah Jerman, <i>Aminosäure</i>, telah digunakan sebelumnya.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Protein diketahui menghasilkan asam amino setelah pencernaan enzimatik atau <a href="/wiki/Hidrolisis" title="Hidrolisis">hidrolisis</a> asam dipahami. Pada tahun 1902, <a href="/wiki/Emil_Fischer" title="Emil Fischer">Emil Fischer</a> dan <a href="/w/index.php?title=Franz_Hofmeister&action=edit&redlink=1" class="new" title="Franz Hofmeister (halaman belum tersedia)">Franz Hofmeister</a> secara independen mengusulkan bahwa protein terbentuk dari banyak asam amino, dengan pembentukan ikatan di antara gugus amino dari satu asam amino dengan gugus karboksil dari asam amino lainnya, menghasilkan struktur linier yang disebut Fischer sebagai "<a href="/wiki/Peptida" title="Peptida">peptida</a>".<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Struktur_umum">Struktur umum</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=11" title="Sunting bagian: Struktur umum" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=11" title="Sunting kode sumber bagian: Struktur umum"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Berkas:Amino_Acids.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Amino_Acids.svg/220px-Amino_Acids.svg.png" decoding="async" width="220" height="271" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Amino_Acids.svg/330px-Amino_Acids.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Amino_Acids.svg/440px-Amino_Acids.svg.png 2x" data-file-width="624" data-file-height="769" /></a><figcaption>21<sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Pranala_mati" title="Wikipedia:Pranala mati"><span title=" pranala nonaktif sejak Februari 2021">pranala nonaktif permanen</span></a></i>]</span></sup> <a href="/w/index.php?title=Asam_amino_proteinogenik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asam amino proteinogenik (halaman belum tersedia)">asam amino-α proteinogenik</a> yang ditemukan dalam <a href="/wiki/Eukariota" title="Eukariota">eukariota</a>, dikelompokkan menurut nilai <a href="/wiki/Konstanta_disosiasi_asam" title="Konstanta disosiasi asam">pK<sub>a</sub></a> rantai samping mereka dan muatan yang dibawa pada <a href="/wiki/PH" title="PH">pH fisiologis (7,4)</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Berkas:Amino_acid.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Amino_acid.svg/150px-Amino_acid.svg.png" decoding="async" width="150" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Amino_acid.svg/225px-Amino_acid.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Amino_acid.svg/300px-Amino_acid.svg.png 2x" data-file-width="81" data-file-height="46" /></a><figcaption>Struktur asam α-amino, dengan gugus amina di sebelah kiri dan gugus karboksil di sebelah kanan.</figcaption></figure> <p>Struktur asam amino secara umum adalah satu atom karbon (C) yang mengikat empat gugus: gugus <a href="/wiki/Amina" title="Amina">amina</a> (–NH<sub>2</sub>), gugus <a href="/wiki/Karboksil" class="mw-redirect" title="Karboksil">karboksil</a> (–COOH), atom <a href="/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen">hidrogen</a> (H), dan satu gugus sisa (R, dari residu) sebagai <a href="/wiki/Substituen" title="Substituen">substituen</a> organik yang dikenal sebagai <a href="/wiki/Rantai_samping" title="Rantai samping">rantai samping</a> yang membedakan satu asam amino dengan asam amino lainnya. </p><p>Sesuai dengan penamaan senyawa bergugus karboksil, atom C pusat tersebut dinamai atom C<sub>α</sub> ("C-alfa"), yaitu atom C yang berikatan langsung dengan gugus karboksil. Karena gugus amina juga terikat pada atom C<sub>α</sub> ini, senyawa tersebut merupakan asam amino-α.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Asam amino biasanya diklasifikasikan berdasarkan sifat kimia rantai samping tersebut menjadi empat kelompok. Rantai samping dapat membuat asam amino bersifat asam lemah, basa lemah, hidrofilik jika polar, dan hidrofobik jika nonpolar. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Isomerisme">Isomerisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=12" title="Sunting bagian: Isomerisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=12" title="Sunting kode sumber bagian: Isomerisme"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Berkas:D%2BL-Alanine.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/D%2BL-Alanine.gif/220px-D%2BL-Alanine.gif" decoding="async" width="220" height="108" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/D%2BL-Alanine.gif 1.5x" data-file-width="316" data-file-height="155" /></a><figcaption>Dua model molekul isomer optis asam amino alanina</figcaption></figure> <p>Karena atom C pusat mengikat empat gugus yang berbeda, maka asam amino—kecuali <a href="/wiki/Glisina" title="Glisina">glisina</a>—memiliki <a href="/w/index.php?title=Isomer_optik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isomer optik (halaman belum tersedia)">isomer optik</a>: <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">l</span> dan <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">d</span>. Cara sederhana untuk mengidentifikasi isomeri ini dari gambaran dua dimensi adalah dengan "mendorong" atom H ke belakang pembaca (menjauhi pembaca). Jika searah putaran jarum jam (putaran ke kanan) terjadi urutan <i>karboksil-residu-amina</i> maka ini adalah tipe <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">d</span>. Jika urutan ini terjadi dengan arah putaran berlawanan jarum jam, maka itu adalah tipe <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">l</span>. (Aturan ini dikenal dalam bahasa Inggris dengan nama <b>CORN</b>, dari singkatan <b>CO</b>OH - <b>R</b> - <b>N</b>H<sub>2</sub>). </p><p>Pada umumnya, asam amino alami yang dihasilkan <a href="/wiki/Eukariota" title="Eukariota">eukariota</a> merupakan tipe <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">l</span> meskipun beberapa siput laut menghasilkan tipe <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">d</span>. <a href="/wiki/Dinding_sel" title="Dinding sel">Dinding sel</a> <a href="/wiki/Bakteri" title="Bakteri">bakteri</a> banyak mengandung asam amino tipe <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">d</span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Polimerisasi_asam_amino">Polimerisasi asam amino</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=13" title="Sunting bagian: Polimerisasi asam amino" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=13" title="Sunting kode sumber bagian: Polimerisasi asam amino"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Lihat juga artikel tentang <a href="/wiki/Ekspresi_genetik" class="mw-redirect" title="Ekspresi genetik">ekspresi genetik</a></i>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Berkas:2-amino-acidsb.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/2-amino-acidsb.png/386px-2-amino-acidsb.png" decoding="async" width="386" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/2-amino-acidsb.png/579px-2-amino-acidsb.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/2-amino-acidsb.png/772px-2-amino-acidsb.png 2x" data-file-width="1030" data-file-height="280" /></a><figcaption>Reaksi kondensasi dua asam amino membentuk ikatan peptida</figcaption></figure> <p>Protein merupakan <a href="/wiki/Polimer" title="Polimer">polimer</a> yang tersusun dari asam amino sebagai <a href="/wiki/Monomer" title="Monomer">monomernya</a>. Monomer-monomer ini tersambung dengan <a href="/wiki/Ikatan_peptida" title="Ikatan peptida">ikatan peptida</a>, yang mengikat gugus karboksil milik satu monomer dengan gugus amina milik monomer di sebelahnya. Reaksi penyambungan ini (disebut <a href="/wiki/Translasi" class="mw-redirect mw-disambig" title="Translasi">translasi</a>) secara alami terjadi di <a href="/wiki/Sitoplasma" title="Sitoplasma">sitoplasma</a> dengan bantuan <a href="/wiki/Ribosom" title="Ribosom">ribosom</a> dan <a href="/wiki/TRNA" class="mw-redirect" title="TRNA">tRNA</a>. </p><p>Pada polimerisasi asam amino, gugus -OH yang merupakan bagian gugus karboksil satu asam amino dan gugus -H yang merupakan bagian gugus amina asam amino lainnya akan terlepas dan membentuk air. Oleh sebab itu, reaksi ini termasuk dalam reaksi <a href="/wiki/Dehidrasi" title="Dehidrasi">dehidrasi</a>. Molekul asam amino yang telah melepaskan molekul air dikatakan disebut dalam bentuk <b>residu asam amino</b>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zwitter-ion">Zwitter-ion</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=14" title="Sunting bagian: Zwitter-ion" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=14" title="Sunting kode sumber bagian: Zwitter-ion"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Berkas:Amino_acid_zwitterion.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Amino_acid_zwitterion.png/200px-Amino_acid_zwitterion.png" decoding="async" width="200" height="77" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Amino_acid_zwitterion.png/300px-Amino_acid_zwitterion.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Amino_acid_zwitterion.png/400px-Amino_acid_zwitterion.png 2x" data-file-width="1605" data-file-height="616" /></a><figcaption>Asam amino dalam bentuk tidak terion (kiri) dan dalam bentuk <a href="/wiki/Zwitter-ion" class="mw-redirect" title="Zwitter-ion">zwitter-ion</a>.</figcaption></figure> <p>Karena asam amino memiliki gugus aktif amina dan karboksil sekaligus, zat ini dapat dianggap sebagai sekaligus asam dan basa (walaupun pH alaminya biasanya dipengaruhi oleh gugus-R yang dimiliki). Pada pH tertentu yang disebut <a href="/w/index.php?title=Titik_isolistrik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Titik isolistrik (halaman belum tersedia)">titik isolistrik</a>, gugus amina pada asam amino menjadi bermuatan positif (terprotonasi, –NH<sub>3</sub><sup>+</sup>), sedangkan gugus karboksilnya menjadi bermuatan negatif (terdeprotonasi, –COO<sup>-</sup>). Titik isolistrik ini spesifik bergantung pada jenis asam aminonya. Dalam keadaan demikian, asam amino tersebut dikatakan berbentuk <i><a href="/wiki/Zwitter-ion" class="mw-redirect" title="Zwitter-ion">zwitter-ion</a></i>. Zwitter-ion dapat diekstrak dari larutan asam amino sebagai struktur kristal putih yang bertitik lebur tinggi karena sifat dipolarnya. Kebanyakan asam amino bebas berada dalam bentuk zwitter-ion pada pH netral maupun pH fisiologis yang dekat netral. Karena mempunyai muatan negatif dan positif, asam amino dapat mengalami reaksi terhadap asam maupun basa.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Asam_amino_dasar_(standar)"><span id="Asam_amino_dasar_.28standar.29"></span>Asam amino dasar (standar)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=15" title="Sunting bagian: Asam amino dasar (standar)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=15" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino dasar (standar)"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Protein tersusun dari berbagai asam amino yang masing-masing dihubungkan dengan ikatan <a href="/wiki/Peptida" title="Peptida">peptida</a>. Meskipun demikian, pada awal pembentukannya protein hanya tersusun dari 20 asam amino yang dikenal sebagai <b>asam amino dasar</b> atau <b>asam amino baku</b> atau <b>asam amino penyusun protein (proteinogenik)</b>. Asam-asam amino inilah yang disandi oleh <a href="/wiki/DNA" class="mw-redirect" title="DNA">DNA</a>/<a href="/wiki/RNA" class="mw-redirect" title="RNA">RNA</a> sebagai <a href="/wiki/Kode_genetik" title="Kode genetik">kode genetik</a>. </p><p>Berikut adalah ke-20 asam amino penyusun protein (singkatan dalam kurung menunjukkan singkatan tiga huruf dan satu huruf yang sering digunakan dalam <a href="/wiki/Proteomika" title="Proteomika">kajian protein</a>), dikelompokkan menurut sifat atau struktur kimiawinya: </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_amino_alifatik_sederhana">Asam amino alifatik sederhana</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=16" title="Sunting bagian: Asam amino alifatik sederhana" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=16" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino alifatik sederhana"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Glisina" title="Glisina">Glisina</a> (Gly, G)</li> <li><a href="/wiki/Alanina" title="Alanina">Alanina</a> (Ala, A)</li> <li><a href="/wiki/Valina" title="Valina">Valina</a> (Val, V)</li> <li><a href="/wiki/Leusina" title="Leusina">Leusina</a> (Leu, L)</li> <li><a href="/wiki/Isoleusina" title="Isoleusina">Isoleusina</a> (Ile, I)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_amino_hidroksi-alifatik">Asam amino hidroksi-alifatik</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=17" title="Sunting bagian: Asam amino hidroksi-alifatik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=17" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino hidroksi-alifatik"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Serina" title="Serina">Serina</a> (Ser, S)</li> <li><a href="/wiki/Treonina" title="Treonina">Treonina</a> (Thr, T)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_amino_dikarboksilat_(asam)"><span id="Asam_amino_dikarboksilat_.28asam.29"></span>Asam amino dikarboksilat (asam)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=18" title="Sunting bagian: Asam amino dikarboksilat (asam)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=18" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino dikarboksilat (asam)"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Asam_aspartat" title="Asam aspartat">Asam aspartat</a> (Asp, D)</li> <li><a href="/wiki/Asam_glutamat" title="Asam glutamat">Asam glutamat</a> (Glu, E)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Amida">Amida</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=19" title="Sunting bagian: Amida" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=19" title="Sunting kode sumber bagian: Amida"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Asparagina" title="Asparagina">Asparagina</a> (Asn, N)</li> <li><a href="/wiki/Glutamina" title="Glutamina">Glutamina</a> (Gln, Q)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_amino_basa">Asam amino basa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=20" title="Sunting bagian: Asam amino basa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=20" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino basa"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Lisina" class="mw-redirect" title="Lisina">Lisina</a> (Lys, K)</li> <li><a href="/wiki/Arginina" title="Arginina">Arginina</a> (Arg, R)</li> <li><a href="/wiki/Histidina" title="Histidina">Histidina</a> (His, H) (memiliki gugus siklik)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_amino_dengan_sulfur">Asam amino dengan sulfur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=21" title="Sunting bagian: Asam amino dengan sulfur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=21" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino dengan sulfur"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Sisteina" title="Sisteina">Sisteina</a> (Cys, C)</li> <li><a href="/wiki/Metionina" title="Metionina">Metionina</a> (Met, M)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prolin">Prolin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=22" title="Sunting bagian: Prolin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=22" title="Sunting kode sumber bagian: Prolin"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Prolina" title="Prolina">Prolina</a> (Pro, P) (memiliki gugus siklik)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asam_amino_aromatik">Asam amino aromatik</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=23" title="Sunting bagian: Asam amino aromatik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=23" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino aromatik"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Fenilalanina" title="Fenilalanina">Fenilalanina</a> (Phe, F)</li> <li><a href="/wiki/Tirosina" title="Tirosina">Tirosina</a> (Tyr, Y)</li> <li><a href="/wiki/Triptofan" title="Triptofan">Triptofan</a> (Trp, W)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fungsi_biologi_asam_amino">Fungsi biologi asam amino</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=24" title="Sunting bagian: Fungsi biologi asam amino" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=24" title="Sunting kode sumber bagian: Fungsi biologi asam amino"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li>Penyusun <a href="/wiki/Protein" title="Protein">protein</a>, termasuk <a href="/wiki/Enzim" title="Enzim">enzim</a>.</li> <li>Kerangka dasar sejumlah senyawa penting dalam <a href="/wiki/Metabolisme" title="Metabolisme">metabolisme</a> (terutama vitamin, hormon dan asam nukleat).</li> <li>Pengikat ion logam penting yang diperlukan dalam dalam reaksi enzimatik (kofaktor).</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Asam_amino_esensial_2">Asam amino esensial</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=25" title="Sunting bagian: Asam amino esensial" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=25" title="Sunting kode sumber bagian: Asam amino esensial"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Asam amino diperlukan oleh <a href="/wiki/Makhluk_hidup" title="Makhluk hidup">makhluk hidup</a> sebagai penyusun <a href="/wiki/Protein" title="Protein">protein</a> atau sebagai kerangka molekul-molekul penting. Ia disebut esensial bagi suatu spesies organisme apabila spesies tersebut memerlukannya tetapi tidak mampu memproduksi sendiri atau selalu kekurangan asam amino yang bersangkutan. Untuk memenuhi kebutuhan ini, spesies itu harus memasoknya dari luar (lewat makanan). Istilah "asam amino esensial" berlaku hanya bagi organisme <a href="/wiki/Heterotrof" title="Heterotrof">heterotrof</a>. </p><p>Bagi <a href="/wiki/Manusia" title="Manusia">manusia</a>, ada delapan (ada yang menyebut sembilan) asam amino esensial yang harus dipenuhi dari diet sehari-hari, yaitu isoleusina, leusina, lisina, metionina, fenilalanina, treonina, triptofan, dan valina. Histidina dan arginina disebut sebagai "setengah esensial" karena tubuh manusia dewasa sehat mampu memenuhi kebutuhannya. Asam amino <a href="/wiki/Karnitina" class="mw-redirect" title="Karnitina">karnitina</a> juga bersifat "setengah esensial" dan sering diberikan untuk kepentingan <a href="/wiki/Terapi" title="Terapi">pengobatan</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lihat_pula">Lihat pula</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=26" title="Sunting bagian: Lihat pula" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=26" title="Sunting kode sumber bagian: Lihat pula"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Asam_jengkolat" title="Asam jengkolat">Asam jengkolat</a>, suatu asam amino yang menyebabkan gejala "<a href="/wiki/Jengkol" title="Jengkol">jengkolan</a>"</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Catatan">Catatan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=27" title="Sunting bagian: Catatan" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=27" title="Sunting kode sumber bagian: Catatan"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r18833634">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-lower-alpha"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Prolina" title="Prolina">Prolina</a> adalah pengecualian terhadap rumus umum ini karena tidak memiliki gugus NH<sub>2</sub> akibat <a href="/wiki/Senyawa_siklik" title="Senyawa siklik">siklisasi</a> dari rantai sampingnya, <a href="/w/index.php?title=Asam_imino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asam imino (halaman belum tersedia)">asam imino</a>; ia dikategorikan sebagai asam amino berstruktur khusus.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b></span> <span class="reference-text">Contohnya, <a href="/wiki/Ruminansia" class="mw-redirect" title="Ruminansia">ruminansia</a> seperti sapi mendapatkan sejumlah asam amino via <a href="/wiki/Mikrob" class="mw-redirect" title="Mikrob">mikrob</a> di dalam <a href="/w/index.php?title=Retikulorumen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Retikulorumen (halaman belum tersedia)">dua ruangan pertama lambungnya</a>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referensi">Referensi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=28" title="Sunting bagian: Referensi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=28" title="Sunting kode sumber bagian: Referensi"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r18833634"><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink">^ <a href="#cite_ref-:0_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Parker, Sybil, P (1983). <i>McGraw-Hill Dictionary of Biology</i>. McGraw-Hill Company.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=McGraw-Hill+Dictionary+of+Biology&rft.pub=McGraw-Hill+Company&rft.date=1983&rft.aulast=Parker&rft.aufirst=Sybil%2C+P&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">Parameter <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|url-status=</code> yang tidak diketahui akan diabaikan (<a href="/wiki/Bantuan:Galat_CS1#parameter_ignored" title="Bantuan:Galat CS1">bantuan</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">R. J., Fesenden (1986). <i>Organic Chemistry</i>. California: Wadsworth Inc. Belmont. hlm. 35.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Organic+Chemistry&rft.place=California&rft.pages=35&rft.pub=Wadsworth+Inc.+Belmont&rft.date=1986&rft.aulast=R.+J.&rft.aufirst=Fesenden&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">Parameter <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|url-status=</code> yang tidak diketahui akan diabaikan (<a href="/wiki/Bantuan:Galat_CS1#parameter_ignored" title="Bantuan:Galat CS1">bantuan</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Fajariah, Mila; windayani (2020). "Pengembangan Lembar Kerja Inkuiri Terbimbing Identifikasi Asam Amino pada Susu Sapi dan Produk Fermentasinya". <i>Jurnal Tadris Kimiya</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Jurnal+Tadris+Kimiya&rft.atitle=Pengembangan+Lembar+Kerja+Inkuiri+Terbimbing+Identifikasi+Asam+Amino+pada+Susu+Sapi+dan+Produk+Fermentasinya&rft.date=2020&rft.aulast=Fajariah&rft.aufirst=Mila&rft.au=windayani&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Tidak memiliki parameter <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|last2=</code> di Authors list (<a href="/wiki/Bantuan:Galat_CS1#missing_name" title="Bantuan:Galat CS1">bantuan</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Vickery HB, Schmidt CL (1931). "The history of the discovery of the amino acids". <i>Chem. Rev</i>. <b>9</b> (2): 169–318. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1021%2Fcr60033a001">10.1021/cr60033a001</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Chem.+Rev.&rft.atitle=The+history+of+the+discovery+of+the+amino+acids&rft.volume=9&rft.issue=2&rft.pages=169-318&rft.date=1931&rft_id=info%3Adoi%2F10.1021%2Fcr60033a001&rft.aulast=Vickery&rft.aufirst=HB&rft.au=Schmidt%2C+CL&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Hansen, Sabine (May 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171201232937/https://www.arginium.de/wp-content/uploads/2015/12/Entdeckung-der-Aminos%C3%A4uren.pdf">"Die Entdeckung der proteinogenen Aminosäuren von 1805 in Paris bis 1935 in Illinois"</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> (dalam bahasa Jerman). Berlin. Diarsipkan dari <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.arginium.de/wp-content/uploads/2015/12/Entdeckung-der-Aminos%C3%A4uren.pdf">versi asli</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> tanggal 1 December 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Die+Entdeckung+der+proteinogenen+Aminos%C3%A4uren+von+1805+in+Paris+bis+1935+in+Illinois&rft.place=Berlin&rft.date=2015-05&rft.aulast=Hansen&rft.aufirst=Sabine&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.arginium.de%2Fwp-content%2Fuploads%2F2015%2F12%2FEntdeckung-der-Aminos%25C3%25A4uren.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Vauquelin LN, Robiquet PJ (1806). "The discovery of a new plant principle in Asparagus sativus". <i>Annales de Chimie</i>. <b>57</b>: 88–93.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annales+de+Chimie&rft.atitle=The+discovery+of+a+new+plant+principle+in+Asparagus+sativus&rft.volume=57&rft.pages=88-93&rft.date=1806&rft.aulast=Vauquelin&rft.aufirst=LN&rft.au=Robiquet%2C+PJ&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Anfinsen-9"><span class="mw-cite-backlink">^ <a href="#cite_ref-Anfinsen_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Anfinsen_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Anfinsen CB, Edsall JT, Richards FM (1972). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/advancesinprotei26anfi/page/99"><i>Advances in Protein Chemistry</i></a>. New York: Academic Press. hlm. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/advancesinprotei26anfi/page/99">99, 103</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Istimewa:Sumber_buku/978-0-12-034226-6" title="Istimewa:Sumber buku/978-0-12-034226-6">978-0-12-034226-6</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Advances+in+Protein+Chemistry&rft.place=New+York&rft.pages=99%2C+103&rft.pub=Academic+Press&rft.date=1972&rft.isbn=978-0-12-034226-6&rft.aulast=Anfinsen&rft.aufirst=CB&rft.au=Edsall%2C+JT&rft.au=Richards%2C+FM&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fadvancesinprotei26anfi%2Fpage%2F99&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Wollaston WH (1810). "On cystic oxide, a new species of urinary calculus". <i>Philosophical Transactions of the Royal Society</i>. <b>100</b>: 223–230. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1098%2Frstl.1810.0015">10.1098/rstl.1810.0015</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society&rft.atitle=On+cystic+oxide%2C+a+new+species+of+urinary+calculus&rft.volume=100&rft.pages=223-230&rft.date=1810&rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frstl.1810.0015&rft.aulast=Wollaston&rft.aufirst=WH&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Baumann E (1884). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110314075450/http://vlp.mpiwg-berlin.mpg.de/library/data/lit16533">"Über cystin und cystein"</a>. <i>Z Physiol Chem</i>. <b>8</b> (4): 299–305. Diarsipkan dari <a rel="nofollow" class="external text" href="http://vlp.mpiwg-berlin.mpg.de/library/data/lit16533">versi asli</a> tanggal 14 March 2011<span class="reference-accessdate">. Diakses tanggal <span class="nowrap">28 March</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Z+Physiol+Chem&rft.atitle=%C3%9Cber+cystin+und+cystein&rft.volume=8&rft.issue=4&rft.pages=299-305&rft.date=1884&rft.aulast=Baumann&rft.aufirst=E&rft_id=http%3A%2F%2Fvlp.mpiwg-berlin.mpg.de%2Flibrary%2Fdata%2Flit16533&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">Parameter <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|url-status=</code> yang tidak diketahui akan diabaikan (<a href="/wiki/Bantuan:Galat_CS1#parameter_ignored" title="Bantuan:Galat CS1">bantuan</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Braconnot HM (1820). "Sur la conversion des matières animales en nouvelles substances par le moyen de l'acide sulfurique". <i>Annales de Chimie et de Physique</i>. 2nd Series. <b>13</b>: 113–125.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annales+de+Chimie+et+de+Physique&rft.atitle=Sur+la+conversion+des+mati%C3%A8res+animales+en+nouvelles+substances+par+le+moyen+de+l%27acide+sulfurique&rft.volume=13&rft.pages=113-125&rft.date=1820&rft.aulast=Braconnot&rft.aufirst=HM&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Simoni RD, Hill RL, Vaughan M (September 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jbc.org/content/277/37/e25">"The discovery of the amino acid threonine: the work of William C. Rose [classical article]"</a>. <i>The Journal of Biological Chemistry</i>. <b>277</b> (37): E25. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12218068">12218068</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Journal+of+Biological+Chemistry&rft.atitle=The+discovery+of+the+amino+acid+threonine%3A+the+work+of+William+C.+Rose+%5Bclassical+article%5D&rft.volume=277&rft.issue=37&rft.pages=E25&rft.date=2002-09&rft_id=info%3Apmid%2F12218068&rft.aulast=Simoni&rft.aufirst=RD&rft.au=Hill%2C+RL&rft.au=Vaughan%2C+M&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jbc.org%2Fcontent%2F277%2F37%2Fe25&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">McCoy RH, Meyer CE, Rose WC (1935). "Feeding Experiments with Mixtures of Highly Purified Amino Acids. VIII. Isolation and Identification of a New Essential Amino Acid". <i>Journal of Biological Chemistry</i>. <b>112</b>: 283–302.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Biological+Chemistry&rft.atitle=Feeding+Experiments+with+Mixtures+of+Highly+Purified+Amino+Acids.+VIII.+Isolation+and+Identification+of+a+New+Essential+Amino+Acid&rft.volume=112&rft.pages=283-302&rft.date=1935&rft.aulast=McCoy&rft.aufirst=RH&rft.au=Meyer%2C+CE&rft.au=Rose%2C+WC&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b></span> <span class="reference-text">Menten, P. <i>Dictionnaire de chimie: Une approche étymologique et historique</i>. De Boeck, Bruxelles. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=NKTKDgAAQBAJ">link</a>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Harper, Douglas. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.etymonline.com/word/amino-">"amino-"</a>. <i>Online Etymology Dictionary</i><span class="reference-accessdate">. Diakses tanggal <span class="nowrap">19 July</span> 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Online+Etymology+Dictionary&rft.atitle=amino-&rft.aulast=Harper&rft.aufirst=Douglas&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.etymonline.com%2Fword%2Famino-&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Paal C (1894). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200725075835/https://zenodo.org/record/1425732">"Ueber die Einwirkung von Phenyl‐i‐cyanat auf organische Aminosäuren"</a>. <i>Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft</i>. <b>27</b>: 974–979. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fcber.189402701205">10.1002/cber.189402701205</a>. Diarsipkan dari <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zenodo.org/record/1425732">versi asli</a> tanggal 2020-07-25.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Berichte+der+Deutschen+Chemischen+Gesellschaft&rft.atitle=Ueber+die+Einwirkung+von+Phenyl%E2%80%90i%E2%80%90cyanat+auf+organische+Aminos%C3%A4uren&rft.volume=27&rft.pages=974-979&rft.date=1894&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fcber.189402701205&rft.aulast=Paal&rft.aufirst=C&rft_id=https%3A%2F%2Fzenodo.org%2Frecord%2F1425732&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">Parameter <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|url-status=</code> yang tidak diketahui akan diabaikan (<a href="/wiki/Bantuan:Galat_CS1#parameter_ignored" title="Bantuan:Galat CS1">bantuan</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Fruton, Joseph S. (1990). "Chapter 5- Emil Fischer and Franz Hofmeister". <i>Contrasts in Scientific Style: Research Groups in the Chemical and Biochemical Sciences</i>. <b>191</b>. American Philosophical Society. hlm. 163–165. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Istimewa:Sumber_buku/978-0-87169-191-0" title="Istimewa:Sumber buku/978-0-87169-191-0">978-0-87169-191-0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+5-+Emil+Fischer+and+Franz+Hofmeister&rft.btitle=Contrasts+in+Scientific+Style%3A+Research+Groups+in+the+Chemical+and+Biochemical+Sciences&rft.pages=163-165&rft.pub=American+Philosophical+Society&rft.date=1990&rft.isbn=978-0-87169-191-0&rft.aulast=Fruton&rft.aufirst=Joseph+S.&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/medical/alpha-amino%20acid">"Alpha amino acid"</a>. <i>The Merriam-Webster.com Medical Dictionary</i>. Merriam-Webster Inc.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Merriam-Webster.com+Medical+Dictionary&rft.atitle=Alpha+amino+acid&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fmedical%2Falpha-amino%2520acid&rfr_id=info%3Asid%2Fid.wikipedia.org%3AAsam+amino" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ilmukimia.org/2012/11/reaksi-asam-basa-terhadap-asam-amino.html">Reaksi Asam Basa Terhadap Asam Amino</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pranala_luar">Pranala luar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&veaction=edit&section=29" title="Sunting bagian: Pranala luar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sunting</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Asam_amino&action=edit&section=29" title="Sunting kode sumber bagian: Pranala luar"><span>sunting sumber</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span style="font-size:0.95em; font-weight:bold; color:#777; cursor:help;" title="Bahasa Inggris" lang="Inggris">(Inggris)</span>Situs ini memuat biosintesis berbagai asam amino penyusun protein <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.chem.qmul.ac.uk/iubmb/enzyme/reaction/AminoAcid/">[1]</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r23782733">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25847331">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Asam_amino" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#ccccff"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r18590415">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-lihat"><a href="/wiki/Templat:Asam_amino" title="Templat:Asam amino"><abbr title="Lihat templat ini">l</abbr></a></li><li class="nv-bicara"><a href="/w/index.php?title=Pembicaraan_Templat:Asam_amino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pembicaraan Templat:Asam amino (halaman belum tersedia)"><abbr title="Diskusikan templat ini">b</abbr></a></li><li class="nv-sunting"><a class="external text" href="https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Templat:Asam_amino&action=edit"><abbr title="Sunting templat ini">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Asam_amino" style="font-size:114%;margin:0 4em">Asam amino</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Esensial</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Glisina" title="Glisina">Glisina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Alanina" title="Alanina">Alanina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Valina" title="Valina">Valina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Leusina" title="Leusina">Leusina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Isoleusina" title="Isoleusina">Isoleusina</a><span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Serina" title="Serina">Serina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Treonina" title="Treonina">Treonina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Asam_aspartat" title="Asam aspartat">Asam aspartat</a><span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Asam_glutamat" title="Asam glutamat">Asam glutamat</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Asparagina" title="Asparagina">Asparagina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Glutamina" title="Glutamina">Glutamina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Arginina" title="Arginina">Arginina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Histidina" title="Histidina">Histidina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Lisina" class="mw-redirect" title="Lisina">Lisina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Sisteina" title="Sisteina">Sisteina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Metionina" title="Metionina">Metionina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Prolina" title="Prolina">Prolina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Fenilalanina" title="Fenilalanina">Fenilalanina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Tirosina" title="Tirosina">Tirosina</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Triptofan" title="Triptofan">Triptofan</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Fungsional</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Angiotensinogen" title="Angiotensinogen">Angiotensinogen</a> <span style="font-weight:bold;"> ·</span>  <a href="/wiki/Ornitina" title="Ornitina">Ornitina</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>Lihat pula : <a href="/wiki/Templat:Darah" title="Templat:Darah">Darah</a> " <a href="/wiki/Templat:Enzim" title="Templat:Enzim">Enzim</a> " <a href="/wiki/Templat:Hormon" title="Templat:Hormon">Hormon</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r23782733"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25847331"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Pengawasan_otoritas_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sunting_ini_di_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q8066#identifiers&#124;Sunting_ini_di_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Pengawasan_otoritas_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sunting_ini_di_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q8066#identifiers&#124;Sunting_ini_di_Wikidata" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Bantuan:Pengawasan_otoritas" title="Bantuan:Pengawasan otoritas">Pengawasan otoritas</a> <span class="mw-valign-text-top" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8066#identifiers" title="Sunting ini di Wikidata"><img alt="Sunting ini di Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Umum</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4142205-3">Integrated Authority File (Jerman)</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Perpustakaan nasional</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11944322s">Prancis</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11944322s">(data)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=44001">Ukraina</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85004486">Amerika Serikat</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00560236">Jepang</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph117172&CON_LNG=ENG">Republik Ceko</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lain-lain</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.microsoft.com/v2/detail/515207424">Microsoft Academic</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐596f744756‐t5kn9 Cached time: 20250219111811 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.294 seconds Real time usage: 0.359 seconds Preprocessor visited node count: 1292/1000000 Post‐expand include size: 45705/2097152 bytes Template argument size: 968/2097152 bytes Highest expansion depth: 9/100 Expensive parser function count: 7/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 33703/5000000 bytes Lua time usage: 0.165/10.000 seconds Lua memory usage: 2998596/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 282.849 1 -total 41.04% 116.095 2 Templat:Reflist 26.84% 75.918 1 Templat:Asam_amino 26.24% 74.232 1 Templat:Navbox 20.25% 57.277 1 Templat:Authority_control 15.27% 43.188 4 Templat:Cite_book 11.07% 31.319 9 Templat:Cite_journal 6.78% 19.166 1 Templat:Notelist 5.76% 16.280 1 Templat:Pranala_mati 4.38% 12.398 3 Templat:Cite_web --> <!-- Saved in parser cache with key idwiki:pcache:20147:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250219111811 and revision id 26740252. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Diperoleh dari "<a dir="ltr" href="https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Asam_amino&oldid=26740252">https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Asam_amino&oldid=26740252</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Istimewa:Daftar_kategori" title="Istimewa:Daftar kategori">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Asam_organik" title="Kategori:Asam organik">Asam organik</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Asam_amino" title="Kategori:Asam amino">Asam amino</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kategori tersembunyi: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Halaman_dengan_rujukan_yang_menggunakan_parameter_yang_tidak_didukung" title="Kategori:Halaman dengan rujukan yang menggunakan parameter yang tidak didukung">Halaman dengan rujukan yang menggunakan parameter yang tidak didukung</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Galat_CS1:_tidak_memiliki_penulis_atau_penyunting" title="Kategori:Galat CS1: tidak memiliki penulis atau penyunting">Galat CS1: tidak memiliki penulis atau penyunting</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:CS1_sumber_berbahasa_Jerman_(de)" title="Kategori:CS1 sumber berbahasa Jerman (de)">CS1 sumber berbahasa Jerman (de)</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_dengan_pranala_luar_nonaktif" title="Kategori:Artikel dengan pranala luar nonaktif">Artikel dengan pranala luar nonaktif</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_dengan_pranala_luar_nonaktif_permanen" title="Kategori:Artikel dengan pranala luar nonaktif permanen">Artikel dengan pranala luar nonaktif permanen</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_Wikipedia_dengan_penanda_GND" title="Kategori:Artikel Wikipedia dengan penanda GND">Artikel Wikipedia dengan penanda GND</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_Wikipedia_dengan_penanda_BNF" title="Kategori:Artikel Wikipedia dengan penanda BNF">Artikel Wikipedia dengan penanda BNF</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_Wikipedia_dengan_penanda_EMU" title="Kategori:Artikel Wikipedia dengan penanda EMU">Artikel Wikipedia dengan penanda EMU</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_Wikipedia_dengan_penanda_LCCN" title="Kategori:Artikel Wikipedia dengan penanda LCCN">Artikel Wikipedia dengan penanda LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_Wikipedia_dengan_penanda_NDL" title="Kategori:Artikel Wikipedia dengan penanda NDL">Artikel Wikipedia dengan penanda NDL</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_Wikipedia_dengan_penanda_NKC" title="Kategori:Artikel Wikipedia dengan penanda NKC">Artikel Wikipedia dengan penanda NKC</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Artikel_Wikipedia_dengan_penanda_MA" title="Kategori:Artikel Wikipedia dengan penanda MA">Artikel Wikipedia dengan penanda MA</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Halaman ini terakhir diubah pada 5 Januari 2025, pukul 04.07.</li> <li id="footer-info-copyright">Teks tersedia di bawah <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en">Lisensi Atribusi-BerbagiSerupa Creative Commons</a>; ketentuan tambahan mungkin berlaku. Lihat <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Ketentuan Penggunaan</a> untuk rincian lebih lanjut.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Kebijakan privasi</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Tentang">Tentang Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Penyangkalan_umum">Penyangkalan</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kode Etik</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Pengembang</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/id.wikipedia.org">Statistik</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Pernyataan kuki</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//id.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Asam_amino&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Tampilan seluler</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Pencarian</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Telusuri Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Istimewa:Pencarian"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Cari</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Daftar isi" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Gulingkan daftar isi" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Gulingkan daftar isi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Asam amino</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>111 bahasa</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Bagian baru</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c66768cb-5nwrp","wgBackendResponseTime":127,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.294","walltime":"0.359","ppvisitednodes":{"value":1292,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":45705,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":968,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":33703,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 282.849 1 -total"," 41.04% 116.095 2 Templat:Reflist"," 26.84% 75.918 1 Templat:Asam_amino"," 26.24% 74.232 1 Templat:Navbox"," 20.25% 57.277 1 Templat:Authority_control"," 15.27% 43.188 4 Templat:Cite_book"," 11.07% 31.319 9 Templat:Cite_journal"," 6.78% 19.166 1 Templat:Notelist"," 5.76% 16.280 1 Templat:Pranala_mati"," 4.38% 12.398 3 Templat:Cite_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.165","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2998596,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-596f744756-t5kn9","timestamp":"20250219111811","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Asam amino","url":"https:\/\/id.wikipedia.org\/wiki\/Asam_amino","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8066","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8066","author":{"@type":"Organization","name":"Kontributor dari proyek Wikimedia."},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-05-28T00:29:05Z","dateModified":"2025-01-05T04:07:41Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3b\/Amino_Acid_Structure.png","headline":"asam amino"}</script> </body> </html>