CINXE.COM

Image — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Image — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"a95bb557-43d1-44fb-b73a-5c5f8f6bb4f8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Image","wgTitle":"Image","wgCurRevisionId":221890386,"wgRevisionId":221890386,"wgArticleId":19697,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article manquant de références depuis novembre 2019","Article manquant de références/Liste complète","Page utilisant P3478","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la musique","Page utilisant P8313","Page utilisant P3219","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Culture/Articles liés","Portail:Philosophie/Articles liés","Portail:Société/Articles liés","Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés","Portail:Photographie/Articles liés","Portail:Arts/Articles liés","Portail:Peinture/Articles liés","Portail:Sculpture/Articles liés","Bon article en allemand","Vision","Document","Image"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Image","wgRelevantArticleId":19697,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q478798","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Image — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Image"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Image"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Image rootpage-Image skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d&#039;articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Portail communautaire</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Image" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Image" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Image" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Image" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Qu&#039;est_ce_qu&#039;une_image_?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Qu&#039;est_ce_qu&#039;une_image_?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Qu'est ce qu'une image ?</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Qu&#039;est_ce_qu&#039;une_image_?-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Qu'est ce qu'une image ?</span> </button> <ul id="toc-Qu&#039;est_ce_qu&#039;une_image_?-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Les_images_dites_«_mentales_»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_images_dites_«_mentales_»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Les images dites « mentales »</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_images_dites_«_mentales_»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Les_images_dites_«_artificielles_»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_images_dites_«_artificielles_»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Les images dites « artificielles »</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_images_dites_«_artificielles_»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Les_types_de_représentation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_types_de_représentation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Les types de représentation</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_types_de_représentation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Culture_de_l&#039;image_/_Culture_de_la_parole" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Culture_de_l&#039;image_/_Culture_de_la_parole"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Culture de l'image / Culture de la parole</span> </div> </a> <ul id="toc-Culture_de_l&#039;image_/_Culture_de_la_parole-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dans_l&#039;histoire_et_en_religion" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dans_l&#039;histoire_et_en_religion"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Dans l'histoire et en religion</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Dans_l&#039;histoire_et_en_religion-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Dans l'histoire et en religion</span> </button> <ul id="toc-Dans_l&#039;histoire_et_en_religion-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Les_premières_images" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_premières_images"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Les premières images</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_premières_images-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quels_sont_les_liens_entre_Dieu_et_l&#039;image_?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quels_sont_les_liens_entre_Dieu_et_l&#039;image_?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Quels sont les liens entre Dieu et l'image ?</span> </div> </a> <ul id="toc-Quels_sont_les_liens_entre_Dieu_et_l&#039;image_?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Les_«_images_et_sources_anciennes_»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_«_images_et_sources_anciennes_»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Les « images et sources anciennes »</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_«_images_et_sources_anciennes_»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Les_«_nouvelles_images_»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_«_nouvelles_images_»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Les « nouvelles images »</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_«_nouvelles_images_»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Annexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Annexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Annexes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Annexes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Annexes</span> </button> <ul id="toc-Annexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Image</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 90 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-90" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">90 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9" title="صورة – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="صورة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Imaxe" title="Imaxe – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Imaxe" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/G%C3%B6r%C3%BCnt%C3%BC" title="Görüntü – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Görüntü" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Ladawan" title="Ladawan – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Ladawan" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%B7%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Изображение – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Изображение" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9B%E0%A6%AC%E0%A6%BF" title="ছবি – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ছবি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Slika" title="Slika – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Slika" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Imatge_(arts_visuals)" title="Imatge (arts visuals) – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Imatge (arts visuals)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Hulagway" title="Hulagway – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Hulagway" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8E%D9%86%DB%95" title="وێنە – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="وێنە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%C3%BF%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Сÿрет – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Сÿрет" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Delwedd" title="Delwedd – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Delwedd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Billede" title="Billede – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Billede" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Abbild" title="Abbild – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Abbild" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Gam%E1%B8%87al" title="Gamḇal – dusun central" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Gamḇal" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="dusun central" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B1" title="Εικόνα – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Εικόνα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Image" title="Image – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Image" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bildo" title="Bildo – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bildo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Imagen" title="Imagen – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Imagen" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Pilt" title="Pilt – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Pilt" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Irudi" title="Irudi – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Irudi" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="تصویر – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تصویر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kuva" title="Kuva – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kuva" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Iyaloyalo" title="Iyaloyalo – fidjien" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Iyaloyalo" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/%C3%8Domh%C3%A1" title="Íomhá – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Íomhá" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Dealbh" title="Dealbh – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Dealbh" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Imaxe" title="Imaxe – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Imaxe" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Ta%27anga" title="Ta&#039;anga – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ta&#039;anga" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe&#039;ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%9A%E0%AA%BF%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%B0" title="ચિત્ર – goudjarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ચિત્ર" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="goudjarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Caslys" title="Caslys – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Caslys" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%94" title="תמונה – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="תמונה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AC" title="प्रतिबिम्ब – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="प्रतिबिम्ब" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Imaj" title="Imaj – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Imaj" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%A9p" title="Kép – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kép" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Citra" title="Citra – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Citra" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Qi%C3%B1i%C4%A1aaq" title="Qiñiġaaq – inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Qiñiġaaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Ladawan" title="Ladawan – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Ladawan" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Imajo" title="Imajo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Imajo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mynd" title="Mynd – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Mynd" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Immagine" title="Immagine – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Immagine" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%94%BB%E5%83%8F" title="画像 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="画像" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/pixra" title="pixra – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="pixra" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Gambar" title="Gambar – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Gambar" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98" title="სურათი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სურათი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BD" title="Кескін – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Кескін" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9A%E0%B2%BF%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ಚಿತ್ರ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಚಿತ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%98%81%EC%83%81" title="영상 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="영상" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%8E%D8%B5%D9%88%DB%8C%D9%96%D8%B1" title="تَصویٖر – cachemiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تَصویٖر" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="cachemiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D2%AF%D1%80%D3%A9%D1%82" title="Сүрөт – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Сүрөт" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Imago" title="Imago – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Imago" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Imej" title="Imej – ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Imej" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Atvaizdas" title="Atvaizdas – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Atvaizdas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Att%C4%93ls" title="Attēls – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Attēls" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B3" title="Зураг – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Зураг" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Imej" title="Imej – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Imej" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%95%E1%80%BA" title="ပုံရိပ် – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="ပုံရိပ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BE" title="किपा – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="किपा" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding_(grafisch)" title="Afbeelding (grafisch) – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Afbeelding (grafisch)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bilete" title="Bilete – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bilete" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bilde" title="Bilde – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bilde" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Imatge" title="Imatge – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Imatge" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="تصویر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تصویر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Imagem" title="Imagem – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Imagem" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikch%27a" title="Rikch&#039;a – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Rikch&#039;a" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%B7%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Изображение – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Изображение" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AA%E1%B1%A4%E1%B1%9B%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8" title="ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Fiura" title="Fiura – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Fiura" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%DA%AA%D8%B3" title="عڪس – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="عڪس" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B7%85%E0%B7%92%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%B9%E0%B7%94%E0%B7%80" title="පිළිබිඹුව – cingalais" lang="si" hreflang="si" data-title="පිළිබිඹුව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalais" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Picture" title="Picture – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Picture" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chenza" title="Chenza – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chenza" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Sawir" title="Sawir – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Sawir" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Imazhi" title="Imazhi – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Imazhi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Picha" title="Picha – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Picha" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AE%BF%E0%AE%AE%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="படிமம் – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="படிமம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="చిత్రం – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="చిత్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%81" title="Акс – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Акс" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E" title="ภาพ – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาพ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Surat" title="Surat – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Surat" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Larawan" title="Larawan – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Larawan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%B6r%C3%BCnt%C3%BC" title="Görüntü – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Görüntü" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F" title="Зображення – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Зображення" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="تصویر – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تصویر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%ACnh_%E1%BA%A3nh" title="Hình ảnh – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hình ảnh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BE%E5%83%8F" title="图像 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="图像" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%9C%D7%93" title="בילד – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="בילד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B5%A1%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B4%BC%E2%B5%9C" title="ⵜⴰⵡⵍⴰⴼⵜ – amazighe standard marocain" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⴰⵡⵍⴰⴼⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="amazighe standard marocain" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BE%E5%83%8F" title="图像 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="图像" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/I%C3%A1%E2%81%BF-si%C5%8Dng" title="Iáⁿ-siōng – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Iáⁿ-siōng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%96" title="圖 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="圖" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q478798#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Image" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Image" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Image"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Image"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Image" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Image" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;oldid=221890386" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Image&amp;id=221890386&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FImage"><span>Obtenir l&#039;URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FImage"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Image"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Image&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Image&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Images" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q478798" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Image_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Image (homonymie)">Image (homonymie)</a>. </p> </div></div> <p>Une <b>image</b> est une représentation visuelle, voire <a href="/wiki/Image_mentale" title="Image mentale">mentale</a>, de quelque chose (objet, être vivant ou concept). </p><p>Elle peut être naturelle (<a href="/wiki/Ombre" title="Ombre">ombre</a>, <a href="/wiki/Reflet" title="Reflet">reflet</a>) ou artificielle (<a href="/wiki/Sculpture" title="Sculpture">sculpture</a>, <a href="/wiki/Peinture_(art)" title="Peinture (art)">peinture</a>, <a href="/wiki/Photographie" title="Photographie">photographie</a>), visuelle ou non, tangible ou conceptuelle (<a href="/wiki/M%C3%A9taphore" title="Métaphore">métaphore</a>), elle peut entretenir un rapport de ressemblance directe avec son <a href="/wiki/Mod%C3%A8le" title="Modèle">modèle</a> ou au contraire y être liée par un rapport plus <a href="/wiki/Symbolique" title="Symbolique">symbolique</a>. </p><p>Pour la <a href="/wiki/S%C3%A9miologie" title="Sémiologie">sémiologie</a> ou <a href="/wiki/S%C3%A9miotique" title="Sémiotique">sémiotique</a>, qui a développé tout un secteur de <a href="/wiki/S%C3%A9miotique_visuelle" title="Sémiotique visuelle">sémiotique visuelle</a>, l'image est conçue comme produite par un <a href="/wiki/Langage" title="Langage">langage</a> spécifique. </p><p><a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a> donne une des plus anciennes définitions de l'image&#160;: <span class="citation">«&#160;J'appelle image d'abord les ombres ensuite les reflets qu'on voit dans les eaux, ou à la surface des corps opaques, polis et brillants et toutes les représentations de ce genre<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.&#160;»</span> </p><p>Le mot image en français vient du <a href="/wiki/Latin" title="Latin">latin</a> <i>imago</i>, qui désignait autrefois les <a href="/wiki/Masque_mortuaire" title="Masque mortuaire">masques mortuaires</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Qu'est_ce_qu'une_image_?"><span id="Qu.27est_ce_qu.27une_image_.3F"></span>Qu'est ce qu'une image&#160;?</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Qu&#39;est ce qu&#39;une image&#160;?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Qu&#39;est ce qu&#39;une image&#160;?"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Shadow_2752.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Shadow_2752.jpg/250px-Shadow_2752.jpg" decoding="async" width="250" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Shadow_2752.jpg/375px-Shadow_2752.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Shadow_2752.jpg/500px-Shadow_2752.jpg 2x" data-file-width="896" data-file-height="592" /></a><figcaption> <a href="/wiki/M%C3%A9taphoriquement" class="mw-redirect" title="Métaphoriquement">Métaphoriquement</a> utilisée par <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a> dans son «&#160;<a href="/wiki/Mythe_de_la_caverne" class="mw-redirect" title="Mythe de la caverne">mythe de la caverne</a>&#160;», l'<a href="/wiki/Ombre_port%C3%A9e" title="Ombre portée">ombre portée</a>, une image naturelle, est différente de l'original (ici, on supposera un bouquet en un vase posé sur un meuble).</figcaption></figure> <p><span class="citation">«&#160;Image&#160;: nom féminin. Représentation d’un être ou d’une chose par les arts graphiques ou plastiques, la photographie, le film, etc.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;»</span>. </p><p>L’image se définirait comme une représentation ou une reproduction de quelque chose. Elle vient du latin «&#160;<i>imago</i>&#160;» qui désignait une sorte de masque moulé, à partir de cire d'abeille, sur le visage d’une personne morte afin d'en conserver les traits, comme d'un portrait, et d'en produire éventuellement un moulage. </p><p> Selon l'essayiste <a href="/wiki/Olivier_Boulnois" title="Olivier Boulnois">Olivier Boulnois</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p><blockquote> <p>«&#160;Qu'entend-on par image&#160;? Dans le monde romain, l'imago désignait un portrait de l'ancêtre en cire, placé dans l'atrium et porté aux funérailles. Le droit d'images, réservé aux personnes nobles, leur permettait d'établir et de conserver leur lignage. Étymologiquement, l'image figure donc le portrait d'un mort. L'image est le langage commun de l'<a href="/wiki/Humanit%C3%A9" title="Humanité">humanité</a>. Elle apparaît sur les voûtes des grottes préhistoriques bien avant que l'homme songe à édifier des temples et des tombeaux. Des millénaires la séparent de l'<a href="/wiki/%C3%89criture" title="Écriture">écriture</a>, projection abstraite de la pensée. L'image abolit le temps et l'espace. Elle est lecture instantanée et présence immédiate du monde. À travers elle l'homme se reconnaît&#160;; pourtant sa richesse est ambiguë et son pouvoir d'<a href="/wiki/Ali%C3%A9nation_sociale" title="Aliénation sociale">aliénation</a> extrême. L'image sert de vérité. Elle s'offre à tous et se refuse à chacun. La <a href="/wiki/Mythologie" title="Mythologie">mythologie</a> moderne consacre le règne de l'image. Pour mieux imposer ses fables et ses slogans, elle révoque l'esprit qui anime la lettre (la publicité, aujourd'hui, fait de la lettre une image)&#160;» </p> </blockquote> <p>On peut distinguer deux types d’images&#160;: </p> <ul><li>les images fixes&#160;: photographies, bandes dessinées, affiches, panneaux publicitaires…</li> <li>les images animées ou mouvantes&#160;: films, émissions, reportages…</li></ul> <p>Il convient tout d'abord de distinguer les images mentales des images perceptives. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_images_dites_«_mentales_»"><span id="Les_images_dites_.C2.AB_mentales_.C2.BB"></span>Les images dites «&#160;mentales&#160;»</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Les images dites «&#160;mentales&#160;»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Les images dites «&#160;mentales&#160;»"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Image_mentale" title="Image mentale">Image mentale</a>.</div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/25px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/38px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/50px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small>&#160;(novembre 2019)</small>.&#160;<div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire&#160;?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <p>Elles correspondent à des représentations de nature consciente ou inconsciente, résultant du phénomène subjectif de perception, selon une dimension individuelle ou collective&#160;: </p> <ul><li>l'image naturelle, qui selon Platon était la seule à avoir un intérêt <a href="/wiki/Philosophie" title="Philosophie">philosophique</a>&#160;: ombre, reflet.</li> <li>l'image psychique correspond à une <a href="/wiki/M%C3%A9taphore" title="Métaphore">métaphore</a>, une <a href="/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentale" title="Représentation mentale">représentation mentale</a>, un <a href="/wiki/R%C3%AAve" title="Rêve">rêve</a>, une <a href="/wiki/Imagination" title="Imagination">imagination</a>, etc.</li> <li>l'image sociale résulte d'une impression forgée par l'opinion d'un groupe restreint ou d'une foule.</li> <li>l'image historique ou liée à la mémoire est la trace laissée aux générations suivantes d'un personnage ou d'un évènement.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_images_dites_«_artificielles_»"><span id="Les_images_dites_.C2.AB_artificielles_.C2.BB"></span>Les images dites «&#160;artificielles&#160;»</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Les images dites «&#160;artificielles&#160;»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Les images dites «&#160;artificielles&#160;»"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'image artificielle peut être&#160;: </p> <ul><li>enregistrée à partir du réel&#160;: <a href="/wiki/Photographie" title="Photographie">photographie</a>, <a href="/wiki/Vid%C3%A9o" title="Vidéo">vidéo</a>, <a href="/wiki/Radiographie" title="Radiographie">radiographie</a>, etc.</li> <li>fabriquée à partir d'une construction ou d'une restitution du réel&#160;: <a href="/wiki/Dessin" title="Dessin">dessin</a>, <a href="/wiki/Peinture_(art)" title="Peinture (art)">peinture</a>, <a href="/wiki/Image_de_synth%C3%A8se" class="mw-redirect" title="Image de synthèse">image de synthèse</a>, etc.</li></ul> <p>On peut distinguer sept types d'images<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li><b>la vision naturelle</b>&#160;: image unique + vision unique&#160;;</li> <li><b>peinture-dessin</b>&#160;: image unique (non reproductible) + vision multiple&#160;;</li> <li><b><a href="/wiki/Affiche" title="Affiche">affiche</a>-photographie</b>&#160;: <a href="/wiki/Reproductibilit%C3%A9" title="Reproductibilité">reproductibilité</a> + vision multiple&#160;;</li> <li><b><a href="/wiki/Cin%C3%A9ma" title="Cinéma">cinéma</a>-vidéo</b>&#160;: reproductibilité + vision multiple + mouvement&#160;;</li> <li><b><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9vision" title="Télévision">télévision</a></b>&#160;: reproductibilité + vision multiple + mouvement + transmission instantanée&#160;;</li> <li><b><a href="/wiki/Image_num%C3%A9rique" title="Image numérique">image numérique</a> <a href="/wiki/Internet" title="Internet">internet</a></b>&#160;: reproductibilité + vision multiple + mouvement + transmission instantanée + <a href="/wiki/Interactivit%C3%A9" title="Interactivité">interactivité</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_types_de_représentation"><span id="Les_types_de_repr.C3.A9sentation"></span>Les types de représentation</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Les types de représentation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Les types de représentation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/25px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/38px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/50px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small>&#160;(novembre 2019)</small>.&#160;<div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire&#160;?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <p>Certaines images entretiennent un rapport analogique avec ce qu'elles représentent. C'est le cas d'un dessin ou d'une photographie qui ressemble (par exemple visuellement) à leur sujet.<br /> Certaines représentations entretiennent un rapport direct avec leur objet, mais sans ressemblance physique, comme un organigramme d'entreprise ou le schéma d'un montage électronique.<br /> Les images métaphoriques procèdent par comparaison&#160;: lorsque l'on dit «&#160;cette femme est une vipère&#160;» ou «&#160;cet homme est un chacal&#160;», les affirmations ne sont pas entendues de manière littérale mais impliquent une comparaison entre des personnes et, dans ce cas, des animaux, suivant les qualités que l'on prête de manière conventionnelle à ces animaux.<br /> D'autres images forcent le trait de certaines caractéristiques&#160;: il peut s'agir de <a href="/wiki/Caricature" title="Caricature">caricature</a>, de représentations arrangées (<a href="/wiki/Imagerie_d%27%C3%89pinal" title="Imagerie d&#39;Épinal">Imagerie d'Épinal</a>). </p><p>En <a href="/wiki/Optique_g%C3%A9om%C3%A9trique" title="Optique géométrique">optique géométrique</a>, une <a href="/wiki/Image_(optique)" class="mw-redirect" title="Image (optique)">image</a> d'un objet est le lieu de convergence des rayons issus d'un même point (image réelle) ou le lieu d'où semblent provenir les rayons après la traversée d'un système optique (image virtuelle). La projection sur un écran est un cas de visualisation d'une image réelle, l'observation d'un texte à travers une loupe est l'exemple de visualisation d'une image virtuelle. La notion d'image optique est liée à la propriété de <a href="/wiki/Stigmatisme" title="Stigmatisme">stigmatisme</a>. </p><p>En <a href="/wiki/Marketing" title="Marketing">marketing</a>, l'<a href="/wiki/Image_de_marque" title="Image de marque">image de marque</a> est la <a href="/wiki/Repr%C3%A9sentation" title="Représentation">représentation</a> favorable que se donne, vis-à-vis du public, une firme, une <a href="/wiki/Institution_(sociologie)" class="mw-redirect" title="Institution (sociologie)">institution</a>, une personnalité. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Culture_de_l'image_/_Culture_de_la_parole"><span id="Culture_de_l.27image_.2F_Culture_de_la_parole"></span>Culture de l'image / Culture de la parole</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Culture de l&#39;image / Culture de la parole" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Culture de l&#39;image / Culture de la parole"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En raison de l'influence remarquable de l'<a href="/wiki/Audio-visuel" class="mw-redirect" title="Audio-visuel">audio-visuel</a> dans la vie moderne, les sociétés et en particulier les sociétés occidentales ont tendance à accorder une <i>primauté de l'image</i> dans le domaine de la <a href="/wiki/Communication" title="Communication">communication</a>.<br /> C'est ce qui a fait dire à <a href="/wiki/R%C3%A9gis_Debray" title="Régis Debray">Régis Debray</a> ("Manifestes médiologiques") qu'<i><a href="/wiki/Hollywood" title="Hollywood">Hollywood</a> est né à <a href="/wiki/Byzance" title="Byzance">Byzance</a></i>, parce que la civilisation de l'image ainsi instaurée aboutit à notre «&#160;<a href="/wiki/M%C3%A9diacratie" title="Médiacratie">médiacratie</a>&#160;» moderne. </p><p>Le phénomène de la prolifération exponentielle des images et de leur accumulation dans une culture du tout-écran a conduit depuis les années 1980 les historiens et historiens d'art à réfléchir à la question des sources et des limites de leurs disciplines, les pédagogues au besoin de repères<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Ainsi s'est créée, sous l'impulsion de <a href="/wiki/Laurent_Gervereau" title="Laurent Gervereau">Laurent Gervereau</a>, fondateur en 1992 du groupe pluridisciplinaire L'Image, l'<a href="/wiki/Histoire_du_visuel" title="Histoire du visuel">Histoire du visuel</a> (concernant la production visuelle humaine de la Préhistoire à aujourd'hui), incluant l'histoire de l'art et ses spécificités<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <ul><li>La locution <i>une image vaut mille mots</i> illustre la dimension positive du phénomène de l'image. Spontanément, l'image véhicule un caractère d'objectivité&#160;: «On croit davantage à ce que l'on voit».</li> <li>Mais que voit-on&#160;? L'instantanéité de la perception n'épuise pas la totalité de ce que l'on peut percevoir du passé et surtout du futur.<br /> L'image n'est qu'un reflet, qui peut être un reflet construit, un décor de théâtre, une mise en scène.</li> <li>Combien d'images valent un mot&#160;? Dans les sociétés plus anciennes, tenir parole est important car la parole relie les êtres humains entre eux à travers les <a href="/wiki/Serment" title="Serment">serments</a>, les principes, les obligations, les <a href="/wiki/Contrat_(droit)" class="mw-redirect" title="Contrat (droit)">contrats</a> et les devoirs conjugaux.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dans_l'histoire_et_en_religion"><span id="Dans_l.27histoire_et_en_religion"></span>Dans l'histoire et en religion</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Dans l&#39;histoire et en religion" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Dans l&#39;histoire et en religion"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:UtrechtIconoclasm.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/UtrechtIconoclasm.jpg/220px-UtrechtIconoclasm.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/UtrechtIconoclasm.jpg/330px-UtrechtIconoclasm.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/UtrechtIconoclasm.jpg/440px-UtrechtIconoclasm.jpg 2x" data-file-width="1228" data-file-height="1637" /></a><figcaption>Plusieurs périodes d'<a href="/wiki/Iconoclasme" title="Iconoclasme">iconoclasme</a> religieux ou politique ont marqué l'<a href="/wiki/Histoire_de_l%27art" title="Histoire de l&#39;art">histoire de l'art</a> et de la pensée. Aujourd'hui, l'image en tant qu'œuvre de création est aussi protégée par le <a href="/wiki/Droit" title="Droit">droit</a> (via la <a href="/wiki/Convention_de_Berne_pour_la_protection_des_%C5%93uvres_litt%C3%A9raires_et_artistiques" title="Convention de Berne pour la protection des œuvres littéraires et artistiques">Convention de Berne pour la protection des œuvres littéraires et artistiques</a> en Europe), à des fins notamment <a href="/wiki/Commerce" title="Commerce">commerciales</a>, y compris post-mortem<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_premières_images"><span id="Les_premi.C3.A8res_images"></span>Les premières images</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Les premières images" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Les premières images"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Partout à travers le monde l'homme a laissé les traces de ses facultés imaginatives sous forme de dessins sur les rochers, qui vont des temps les plus anciens du <a href="/wiki/Pal%C3%A9olithique" title="Paléolithique">paléolithique</a> à l'époque moderne. Ces dessins étaient destinés à communiquer des messages. Ces figures, dessinées, peintes, gravées ou taillées représentent les premiers moyens de la <a href="/wiki/Communication" title="Communication">communication</a> humaine. On les considèrent comme des images dans la mesure où elles imitent, en les schématisant visuellement, les personnes et les objets du monde réel. On pense que ces premières images pouvaient avoir aussi des relations avec la magie et la religion. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quels_sont_les_liens_entre_Dieu_et_l'image_?"><span id="Quels_sont_les_liens_entre_Dieu_et_l.27image_.3F"></span>Quels sont les liens entre Dieu et l'image&#160;?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Quels sont les liens entre Dieu et l&#39;image&#160;?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Quels sont les liens entre Dieu et l&#39;image&#160;?"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/25px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/38px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/50px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small>&#160;(novembre 2019)</small>.&#160;<div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire&#160;?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <p>L'interdiction faite dans la <a href="/wiki/Bible" title="Bible">Bible</a> ou le <a href="/wiki/Coran" title="Coran">Coran</a> de fabriquer des images et de se prosterner devant elle (troisième commandement) renvoie l'image au statut de la personne et particulièrement à celui de la Divinité. La querelle des images a secoué l'Occident du <abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;au&#32;<abbr class="abbr" title="7ᵉ siècle"><span class="romain">VII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle de notre ère, en opposant «iconophiles» et «iconoclastes». Elle renvoie au questionnement sur la nature divine ou non de l'image. </p> <dl><dd>- pour les uns, la religion <a href="/wiki/Monoth%C3%A9iste" class="mw-redirect" title="Monothéiste">monothéiste</a> doit combattre les images des autres dieux.</dd> <dd>- pour les autres, Dieu est celui qui - par excellence- ne se représente pas et ne peut être limité dans le cadre d'une quelconque représentation, même symbolique, car Dieu ne peut être qu'un <a href="/wiki/Myst%C3%A8re_(christianisme)" title="Mystère (christianisme)">mystère</a> à contempler et à découvrir sans cesse.</dd></dl> <ul><li>Dans la religion chrétienne, dans ses branches catholiques et orthodoxes, l'image tient une place importante &#160;: en effet, après quelques périodes d'<a href="/wiki/Iconoclasme" title="Iconoclasme">iconoclasme</a> virulent, l'image est définitivement autorisée par le concile de Nicée. La raison en est simple&#160;: si Dieu s'est incarné, alors rien ne s'oppose à ce qu'on représente ce qu'il a lui-même voulu rendre visible.</li></ul> <p>&#160;<span class="citation">«&#160;Nous rappelons que dans la religion chrétienne "Dieu créa l'homme à son image". Ce terme d'image, fondateur ici, n'évoque plus une représentation visuelle, mais une ressemblance. L'homme-image d'une perfection absolue, pour la culture judéo-chrétienne, rejoint le monde visible de Platon, ombre, «&#160;image&#160;» du monde idéal et <a href="/wiki/Intelligible" class="mw-redirect" title="Intelligible">intelligible</a> au fondement de la <a href="/wiki/Philosophie" title="Philosophie">philosophie</a> occidentale. Du mythe de la caverne à la bible, nous avons appris que nous sommes nous même des images, des êtres ressemblant au beau, au bien et au <a href="/wiki/Sacr%C3%A9" title="Sacré">sacré</a>.&#160;&#160;»</span> </p> <ul><li>La religion protestante dans sa relation avec la divinité, préfère la lecture des textes sacrés à celle de l'image (Ajouter qu'il y a eu un iconoclasme protestant, spéc. calviniste<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li>L'<a href="/wiki/Islam" title="Islam">Islam</a>, s'appuie sur l'interdiction de l'idolâtrie par le <a href="/wiki/Coran" title="Coran">Coran</a> et promeut un <a href="/wiki/Aniconisme" title="Aniconisme">aniconisme</a> plus ou moins sévère.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Les_«_images_et_sources_anciennes_»"><span id="Les_.C2.AB_images_et_sources_anciennes_.C2.BB"></span>Les «&#160;images et sources anciennes&#160;»</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Les «&#160;images et sources anciennes&#160;»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Les «&#160;images et sources anciennes&#160;»"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Parmi les sources indispensables aux restaurateurs, il faut inclure les traités de techniques architecturales des hommes de l’art. Les inventaires technologiques comme ceux de <a href="/wiki/V%C3%A9g%C3%A8ce" title="Végèce">Végèce</a> et Marcus Vitruvius Pollio, connu sous le nom de <a href="/wiki/Vitruve" title="Vitruve">Vitruve</a> sont certes indispensables. Les recherches architectoniques d’un <a href="/wiki/Villard_de_Honnecourt" title="Villard de Honnecourt">Villard de Honnecourt</a> au <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle nous amènent ailleurs, dans la connaissance spécifique de l’architecture médiévale. La série est longue, depuis l’invention de l’imprimerie au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, du fonds documentaire disponible. De nombreux ingénieurs se sont illustrés par leur apport technologique, leurs innovations et leur savoir-faire en laissant des ouvrages richement illustrés de leurs expériences et de leurs réflexions. Des publications en fac-similé et des expositions récentes ont mieux fait connaître les travaux des ingénieurs. Ils gagneraient à être mieux diffusés. La bibliographie est immense, disparate, partielle. On ne dispose pas encore d’une vraie synthèse globale et critique. </p><p>Quand on pense aux sources graphiques anciennes, on se remémore surtout les grandes séries romantiques comme celle de Geoffroy Engelmann (1788-1839). Après avoir appris la <a href="/wiki/Lithographie" title="Lithographie">lithographie</a> en 1813 chez Senefelder à Munich, il l’introduit en France en 1814. Il lance en 1820 la collection Voyages pittoresques et romantiques dans l’ancienne France sous la direction du baron <a href="/wiki/Isidore_Taylor" title="Isidore Taylor">Isidore Taylor</a>, puis de Taylor et <a href="/wiki/Charles_Nodier" title="Charles Nodier">Charles Nodier</a> (environ 70 volumes) illustré par J. Vernet et <a href="/wiki/Alexandre-%C3%89variste_Fragonard" title="Alexandre-Évariste Fragonard">Alexandre-Évariste Fragonard</a>, et d’autres artistes comme Ciceri, Isabey, <a href="/wiki/Horace_Vernet" title="Horace Vernet">Horace Vernet</a>… L’élan était donné à de nombreuses autres séries comme «&#160;Le Moyen Âge monumental et Archéologique&#160;» de Hauser, aux éditions Lemercier à Paris 1841-1847, «&#160;Les Sites les plus renommés de France&#160;» par Jeannin, en 1840-42 et les nombreux guides itinéraires et géographies pittoresques, par exemple ceux d’Eusèbe Girault de Saint-Fargeau (chez Firmin-Didot, 100 livraisons de 1835 à 1838), <a href="/wiki/Abel_Hugo" title="Abel Hugo">Abel Hugo</a> («&#160;France pittoresque par département&#160;», 1830-35), <a href="/wiki/Hippolyte-Jules_Demoli%C3%A8re" title="Hippolyte-Jules Demolière">Hippolyte-Jules Demolière</a>, sous le pseudonyme "Moleri" («&#160;Guide itinéraire&#160;» chez Hachette, 1855), <a href="/wiki/Jules_Verne" title="Jules Verne">Jules Verne</a> («&#160;Géographie illustrée&#160;» chez Hetzel, 1868)… qui ont suivi et qui sont de valeur inégale. </p><p>La revue <i><a href="/wiki/L%E2%80%99Illustration" class="mw-redirect" title="L’Illustration">L’Illustration</a></i> (hebdomadaire illustré (1843-1944), créé sous la parenthèse «&#160;libérale&#160;» de la monarchie de Juillet, par le saint – simonien <a href="/wiki/%C3%89douard_Charton" title="Édouard Charton">Édouard Charton</a>) fournit une étonnante moisson d’aquarelles et de dessins. Tous ces guides récents font suite à des séries commencées dès la fin du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, notamment par Munster et Hogenberg, puis au <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle entre autres par Merian et ses fils qui ont largement puisé dans tous les fonds documentaires européens de l’époque&#160;; nous y reviendrons plus loin. Il est hors de propos de citer ici tous les inventaires des dessinateurs romantiques. Les inventaires régionaux notamment sont innombrables. Une place à part doit être faite cependant à <a href="/wiki/Arcisse_de_Caumont" title="Arcisse de Caumont">Arcisse de Caumont</a>. Les gravures sur bois et sur métal qu’il a réunies dans ses divers cours d’archéologie, dans le «&#160;Bulletin Monumental&#160;» de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_fran%C3%A7aise_d%27arch%C3%A9ologie" title="Société française d&#39;archéologie">Société française d'archéologie</a> et dans les Congrès Archéologiques, ne sont pas de simples illustrations (ces collections se perpétuent avec le même sérieux de nos jours). Elles s’écartent délibérément de la déformation romantique et illustrent directement le propos du chercheur et du pédagogue. C’est le début de la modernité dans l’histoire de l’art architectural. </p><p>Lithographes et photographes ne sont pas des pionniers. Des époques antérieures, il subsiste autre chose que des archives éparses. Pour les monuments militaires, on connaît bien sûr les riches fonds des Archives de la guerre et leurs relevés remontant parfois au <abbr class="abbr" title="Seizième">XVI<sup>e</sup></abbr>, en tout cas au <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Pour les monuments religieux, on peut citer des ouvrages comme celui du père <a href="/wiki/B%C3%A9n%C3%A9dictin" class="mw-redirect" title="Bénédictin">bénédictin</a> <a href="/wiki/Gabriel_Bucelin" title="Gabriel Bucelin">Gabriel Bucelin</a>. Durant ses voyages, il a réalisé un journal agrémenté de dessins d’abbayes<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les nombreuses aquarelles conservées généralement dans les musées nous donnent aussi un précieux état des lieux. L’imprimerie ne s’est pas contentée de reproduire les cartes des géographes. Elle s’est emparée tôt de longues séries de gravures présentant des villes, des monuments, mais aussi des événements, particulièrement les guerres qui agitaient l’Europe, et les ouvrages militaires qui en servaient d’épicentre. Parmi les ouvrages les plus précoces et les plus remarquables, on peut citer la Cosmographie de Sébastien Munster. </p><p>Dès le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, ces ouvrages se multiplient et bénéficient parfois du concours d’artistes renommés. Au <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, des éditeurs comme Merian lancent sur le marché de véritables guides des voyageurs, avec cartes et plans topographiques insistant sur le pittoresque et la beauté des monuments&#160;; les images y prennent une place prépondérante et le texte n’est plus que commentaire. Les fortifications et les champs de bataille sont illustrés de façon précise en donnant des renseignements essentiels sur bien des monuments. Les représentations de châteaux princiers se retrouvent dès la fin du Moyen Âge dans certaines miniatures, comme dans <a href="/wiki/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry" title="Les Très Riches Heures du duc de Berry">Les Très Riches Heures du duc de Berry</a>. L’imprimerie trouve un débouché privilégié par la publication de ces «&#160;Très excellentes demeures&#160;»<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Des initiatives sont prises aujourd'hui pour fournir une liste, la plus exhaustive possible, des <a href="/wiki/Imagiers" class="mw-redirect" title="Imagiers">Imagiers</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Les_«_nouvelles_images_»"><span id="Les_.C2.AB_nouvelles_images_.C2.BB"></span>Les «&#160;nouvelles images&#160;»</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Les «&#160;nouvelles images&#160;»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Les «&#160;nouvelles images&#160;»"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/25px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/38px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/50px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small>&#160;(novembre 2019)</small>.&#160;<div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire&#160;?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <p>Les «&#160;nouvelles images&#160;»: c'est ainsi qu'on appelle les images de synthèse, produites sur ordinateur, et qui sont passées ces dernières années, de la représentation en trois dimensions à un standard de cinéma, le 35&#160;<abbr class="abbr" title="millimètre">mm</abbr>, et que l'on peut maintenant voir sur les grands écrans haute définition. Des logiciels de plus en plus puissants et sophistiqués permettent de créer des univers virtuels et qui peuvent se donner comme tels, mais aussi truquer n'importe quelle image apparemment «&#160;réelle&#160;». Toute image est désormais manipulable et peut perturber la distinction entre «&#160;réel&#160;» et visuel. Par exemple les jeux vidéo ou les simulateurs de vol. </p><p>La recherche porte ainsi sur la production d'images de synthèse restituant des bâtiments aujourd'hui disparus ainsi que les ensembles monumentaux, dans les différentes étapes de leur construction et restauration. Des images en 3 dimensions, destinées à être intégrées sous formes fixe et animée, dans les sites Internet produits par la Mission de la recherche et de la technologie ont été réalisées<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: <a href="/wiki/Oppidum_d%27Entremont" title="Oppidum d&#39;Entremont">Oppidum d'Entremont</a> celto-ligure, sur la commune d'<a href="/wiki/Aix-en-Provence" title="Aix-en-Provence">Aix-en-Provence</a>&#160;; il s'agissait de restituer une rue, une salle hypostyle ainsi qu'un bâtiment industriel. Ces documents compléteraient la documentation réunie pour le site Internet dans la collection «&#160;Grands sites archéologiques&#160;». <a href="/wiki/Cit%C3%A9_de_Carcassonne" title="Cité de Carcassonne">Cité de Carcassonne</a>&#160;: une visite virtuelle de la cité actuelle, images illustrant la manière dont la restauration s'est faite, ainsi que les différentes étapes de la restauration conduite par <a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Viollet-le-Duc" title="Eugène Viollet-le-Duc">Eugène Viollet-le-Duc</a> et ses successeurs au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Ce site fera partie du réseau européen de sites Internet «&#160;Moyen Âge réel, Moyen Âge imaginaire&#160;» développés dans le cadre d'un projet européen Raphaël. </p><p>Si la grande église abbatiale de Cluny existait aujourd’hui dans son intégrité, les élèves de l’École nationale supérieure d’arts et métiers n’auraient pu, en 1988, former le projet de sa reconstruction dans cette version informatique qui allait aboutir, un peu plus tard en 1990, à un film d’images de synthèse connu et diffusé sous le titre «&#160;<a href="/wiki/Cluny_III" title="Cluny III">Cluny III</a>, images de pierres&#160;». Plus de neuf cents ans après la pose de la première pierre, nous pouvons la redécouvrir, en mesurer l’ampleur et l’harmonie, permettre aux historiens, aux archéologues ou aux architectes de conduire et de vérifier leurs hypothèses et leurs travaux et à un vaste public, éclairé ou initié, d’en appréhender le pourquoi et le comment&#160;: mouvement perpétuel et indissociable de l’histoire et de la technique liées l’une à l’autre, indifféremment au gré de l’opportunité et des moyens du moment. Ce type de réalisation avait déjà montré les possibilités de la modélisation avec les temples de <a href="/wiki/Karnak" title="Karnak">Karnak</a> et de <a href="/wiki/Louxor" title="Louxor">Louxor</a>, les ponts de <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, la Bastille ou la cathédrale de Westminster. Ce procédé est devenu un formidable vecteur de découverte, d’évolution de la connaissance et de communication&#160;» (Père Christian, «&#160;L’abbaye de Cluny&#160;», Cluny, École nationale supérieure d’Arts et Métiers, 1996). </p><p>Plus illusoires encore, la mise en place d'images interactives permet d'immerger totalement le spectateur dans un univers virtuel, avec une vision en relief à 360 degrés. La publicité et les clips ont inauguré des procédés de trucages et d'effets spéciaux que l'on trouve désormais dans les films de fiction. La «&#160;trucanumérique&#160;» est un ordinateur qui permet des effets spéciaux repérables et d'autres imperceptibles. </p><p>Certains procédés synthétiques permettent aussi la multiplication des <a href="/wiki/Interface_(informatique)" title="Interface (informatique)">interfaces</a> entre différents types d'images, comme l'introduction d'images de synthèses dans les décors «&#160;réels&#160;» et vice- versa. L'<a href="/wiki/Hologramme" title="Hologramme">hologramme</a>, cette image laser en trois dimensions, fait aussi partie de ces nouvelles images déconcertantes par son aspect réaliste d'une part mais aussi, en même temps, par son aspect fantomatique de double parfait, flottant, comme en suspension. Ces «&#160;nouvelles images&#160;» sont appelées aussi des <a href="/wiki/Synth%C3%A8se_d%27image" class="mw-redirect" title="Synthèse d&#39;image">images «&#160;virtuelles&#160;»</a> dans la mesure où elles proposent des mondes simulés, imaginaires, illusoires. Or cette expression d'image «&#160;virtuelle&#160;» n'est pas neuve et désigne en optique, une image produite par la prolongation des rayons lumineux&#160;: l'image dans la source ou dans le miroir par exemple. Seuls <a href="/wiki/Narcisse_(mythologie)" title="Narcisse (mythologie)">Narcisse</a>, Alice ou <a href="/wiki/Orph%C3%A9e" title="Orphée">Orphée</a>, jusqu'à présent étaient passés de l'autre côté du miroir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Platon, <i><a href="/wiki/La_R%C3%A9publique" title="La République">La République</a></i>, Livre VI, (484a - 511e).</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><cite class="italique">Larousse illustré</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Larousse+illustr%C3%A9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AImage"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Au-delà de l'image. Une archéologie du visuel au Moyen Âge, <abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</i>, Paris, Seuil, 2008, p. 13.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.surlimage.info/ECRITS/image.html">Qu'est-ce qu'une image</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.decryptimages.net">Décryptimages, portail d’éducation culturelle</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text">Laurent Gervereau (dir.), "Dictionnaire mondial des images", Paris, Nouveau monde, 2006&#160;; Laurent Gervereau, "Images, une histoire mondiale", Paris, Nouveau monde, 2008&#160;; Laurent Gervereau, "Les images mentent&#160;? Manipuler les images ou manipuler le public", Paris, www.gervereau.com, 2012</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text">EQM Bidet-Emeriau, <i>[L'exercice post mortem du droit moral]</i> Université de Paris 2, 11 pages</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text">Voir, par exemple, <i>Une révolution symbolique. L’iconoclasme huguenot et la reconstruction catholique.</i> Olivier Christin, éditions de Minuit, 1991.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text">Œuvres du Père bénédictin <a href="/wiki/Gabriel_Bucelin" title="Gabriel Bucelin">Gabriel Bucelin</a> (1599-1681) conservées à la bibliothèque du Land de <a href="/wiki/Bade-Wurtemberg" title="Bade-Wurtemberg">Bade-Wurtemberg</a> à <a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a> (mss HB V 15 a). Il fut prieur de Saint-Jean à Feldkirch (province du <a href="/wiki/Vorarlberg" title="Vorarlberg">Vorarlberg</a>, Autriche), qui dépendait de l’<a href="/wiki/Abbaye_de_Weingarten" title="Abbaye de Weingarten">abbaye de Weingarten</a>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dinkel1997"><span class="ouvrage" id="René_Dinkel1997"><a href="/wiki/Ren%C3%A9_Dinkel" title="René Dinkel">René Dinkel</a>, <cite class="italique">L'Encyclopédie du patrimoine (Monuments historiques, Patrimoine bâti et naturel&#160;: Protection, restauration, réglementation. Doctrines&#160;: Techniques&#160;: Pratiques)</cite>, Paris, éditions Les Encyclopédies du patrimoine, <time class="nowrap" datetime="1997-09" data-sort-value="1997-09">septembre 1997</time>, 1512&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-911200-00-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-911200-00-4"><span class="nowrap">2-911200-00-4</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%27Encyclop%C3%A9die+du+patrimoine+%28Monuments+historiques%2C+Patrimoine+b%C3%A2ti+et+naturel+%3A+Protection%2C+restauration%2C+r%C3%A9glementation.+Doctrines+%3A+Techniques&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=%C3%A9ditions+Les+Encyclop%C3%A9dies+du+patrimoine&amp;rft.stitle=Pratiques%29&amp;rft.aulast=Dinkel&amp;rft.aufirst=Ren%C3%A9&amp;rft.date=1997-09&amp;rft.tpages=1512&amp;rft.isbn=2-911200-00-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AImage"></span></span></span><div style="margin-left:2em; line-height:1.5;">Chapitre V <i>La pédagogie et la recherche par l’illustration et la documentation</i> pp. 132158&#160;; Notices ''<i>Image ancienne, Image de synthèse</i> pp. 827-828</div></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Salch2011"><span class="ouvrage" id="Charles-Laurent_Salch2011"><a href="/wiki/Charles-Laurent_Salch" title="Charles-Laurent Salch">Charles-Laurent Salch</a>, <cite class="italique">Imagiers des châteaux et remparts d’Alsace</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;1, Strasbourg, Châteaux-forts d'Europe-Castrum Europe, <time>2011</time>, 160&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1253-6008">1253-6008</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Imagiers+des+ch%C3%A2teaux+et+remparts+d%E2%80%99Alsace&amp;rft.place=Strasbourg&amp;rft.pub=Ch%C3%A2teaux-forts+d%27Europe-Castrum+Europe&amp;rft.aulast=Salch&amp;rft.aufirst=Charles-Laurent&amp;rft.date=2011&amp;rft.volume=1&amp;rft.tpages=160&amp;rft.issn=1253-6008&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AImage"></span></span></span><div style="margin-left:2em; line-height:1.5;">N°53/54/55 2010. TOME 1&#160;: A - F</div></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Salch2011"><span class="ouvrage" id="Charles-Laurent_Salch2011">Charles-Laurent Salch, <cite class="italique">Imagiers des châteaux et remparts d’Alsace, 1370-1970</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;2, Strasbourg, Châteaux-forts d'Europe-Castrum Europe, <time>2011</time>, 362&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1253-6008">1253-6008</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Imagiers+des+ch%C3%A2teaux+et+remparts+d%E2%80%99Alsace%2C+1370-1970&amp;rft.place=Strasbourg&amp;rft.pub=Ch%C3%A2teaux-forts+d%27Europe-Castrum+Europe&amp;rft.aulast=Salch&amp;rft.aufirst=Charles-Laurent&amp;rft.date=2011&amp;rft.volume=2&amp;rft.tpages=362&amp;rft.issn=1253-6008&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AImage"></span></span></span><div style="margin-left:2em; line-height:1.5;">N°56/57/58/59 2011. Tome 2&#160;: G à</div></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Salch2011"><span class="ouvrage" id="Charles-Laurent_Salch2011">Charles-Laurent Salch, <cite class="italique">Imagiers des châteaux et remparts d’Alsace, 1370-1970</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;2, Strasbourg, Châteaux-forts d'Europe-Castrum Europe, <time>2011</time>, 581&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1253-6008">1253-6008</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Imagiers+des+ch%C3%A2teaux+et+remparts+d%E2%80%99Alsace%2C+1370-1970&amp;rft.place=Strasbourg&amp;rft.pub=Ch%C3%A2teaux-forts+d%27Europe-Castrum+Europe&amp;rft.aulast=Salch&amp;rft.aufirst=Charles-Laurent&amp;rft.date=2011&amp;rft.volume=2&amp;rft.tpages=581&amp;rft.issn=1253-6008&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AImage"></span></span></span><div style="margin-left:2em; line-height:1.5;">N°63/64/65/66 2013. Tome 3&#160;: P à Z</div></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://recherche.culture.fr">Sur le portail du ministère de la culture et de la communication, l’histoire de l’art en 3 millions d’images</a>. Sur un guichet unique, intitulé «&#160;<a href="/wiki/Collections_(moteur_de_recherche)" title="Collections (moteur de recherche)">collections</a>&#160;», qui donne accès à 14 bases documentaires. Grâce à «&#160;Collections&#160;» et à son moteur de recherche, vous pouvez ainsi consulter un nombre incalculable de données (images parmi lesquelles des photographies, tableaux, mais aussi des visites guidées, des bibliographies…) qui couvrent tous les domaines artistiques&#160;: Architecture, archéologie, objets mobiliers, peinture, sculpture, gravure, dessin, enluminures, arts du spectacles, ethnologie, plans, cartes, archives, généalogie, photographie, événements …</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annexes">Annexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Annexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Annexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint boite-grise boite-a-droite" style="text-align:left;"> <div style="float:left;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/45px-Circle-icons-frames.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/68px-Circle-icons-frames.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/90px-Circle-icons-frames.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div style="margin-left:60px;">Une <a href="/wiki/Aide:Cat%C3%A9gorie" title="Aide:Catégorie">catégorie</a> est consacrée à ce sujet&#160;: <i><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Image" title="Catégorie:Image">Image</a></i>.</div> <div style="clear:left;"></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Emmanuel Alloa (éd.), <i>Penser l'image</i>, Les presses du réel, 2010 (avec des textes d'Emmanuel Alloa, Gottfried Boehm, <a href="/wiki/Marie-Jos%C3%A9_Mondzain" title="Marie-José Mondzain">Marie-José Mondzain</a>, <a href="/wiki/Jean-Luc_Nancy" title="Jean-Luc Nancy">Jean-Luc Nancy</a>, <a href="/wiki/Emanuele_Coccia" title="Emanuele Coccia">Emanuele Coccia</a>, <a href="/wiki/Hans_Belting" title="Hans Belting">Hans Belting</a>, <a href="/wiki/William_John_Thomas_Mitchell" title="William John Thomas Mitchell">W.J.T. Mitchell</a>, <a href="/wiki/Jacques_Ranci%C3%A8re" title="Jacques Rancière">Jacques Rancière</a>, Horst Bredekamp et <a href="/wiki/Georges_Didi-Huberman" title="Georges Didi-Huberman">Georges Didi-Huberman</a>)</li> <li>Emmanuel Alloa (éd.) <i>Penser l'image II. Anthropologies du visuel</i>, Les presses du réel, 2015 (avec des textes de Vilém Flusser, <a href="/wiki/Hans_Jonas" title="Hans Jonas">Hans Jonas</a>, Andrea Pinotti, <a href="/wiki/Philippe_Descola" title="Philippe Descola">Philippe Descola</a>, Carlo Severi, David Freedberg, <a href="/wiki/Bruno_Latour" title="Bruno Latour">Bruno Latour</a>, <a href="/wiki/Jan_Assmann" title="Jan Assmann">Jan Assmann</a>, James Elkins).</li> <li>Emmanuel Alloa (éd.) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/30953462/Penser_limage_III._Comment_lire_les_images"><i>Penser l'image III. Comment lire les images?</i></a> Les presses du réel 2017 (avec des textes d'Emmanuel Alloa, <a href="/wiki/Mieke_Bal" title="Mieke Bal">Mieke Bal</a>, James Elkins, <a href="/wiki/Carlo_Ginzburg" title="Carlo Ginzburg">Carlo Ginzburg</a>, Max Imdahl, Peter Geimer, Martin Jay, <a href="/wiki/Eyal_Weizman" title="Eyal Weizman">Eyal Weizman</a>, Charlotte Bigg, <a href="/wiki/Peter_Szendy" title="Peter Szendy">Peter Szendy</a>, <a href="/wiki/Giorgio_Agamben" title="Giorgio Agamben">Giorgio Agamben</a>, Philippe-Alain Michaud, <a href="/wiki/Jacques_Ranci%C3%A8re" title="Jacques Rancière">Jacques Rancière</a>, <a href="/wiki/Georges_Didi-Huberman" title="Georges Didi-Huberman">Georges Didi-Huberman</a>).</li> <li>Alain Besançon, <i>L'Image interdite&#160;: une histoire Intellectuelle de L'iconoclasme</i>, Gallimard, 1994</li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9gis_Debray" title="Régis Debray">Régis Debray</a>, <i>Vie et mort de l'Image</i>, Gallimard, 1992</li> <li><span class="ouvrage" id="Lafon2000"><span class="ouvrage" id="Jacques_Lafon2000">Jacques Lafon, <cite class="italique">Esthétique de l’image de synthèse</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L&#39;Harmattan">L’Harmattan</a>, <time>2000</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Esth%C3%A9tique+de+l%E2%80%99image+de+synth%C3%A8se&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=L%E2%80%99Harmattan&amp;rft.aulast=Lafon&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2000&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AImage"></span></span></span>.</li> <li>Laurent Lavaud, <i>L'image</i>, GF Flammarion Corpus, 1999.</li> <li>Tristan Garcia, <i>L'image</i>, Atlande 2007.</li> <li>Laurent Gervereau (dir.), <i>Dictionnaire mondial des images,</i> Paris, Nouveau monde, 2006</li> <li><a href="/wiki/Groupe_%C2%B5" title="Groupe µ">Groupe µ</a>, <i>Traité du signe visuel</i>, Paris, Le Seuil, 1992.</li> <li>J.-P. Sartre, <i>L'imaginaire</i>, Gallimard 1940.</li> <li>Alexandre Schnell (dir.), <i>L'image</i>, Vrin 2007.</li> <li>J-J. Wunenburger, <i>Philosophie des images</i>, P.U.F. 1997.</li> <li>Jörge de Sousa Noronha, "Les sept vies de l'image", Baudelaire 2014. <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/979_10_203_0460_5" title="Spécial:Ouvrages de référence/979 10 203 0460 5"><span class="nowrap">979 10 203 0460 5</span></a>)</small></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-count:3;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Repr%C3%A9sentation" title="Représentation">Représentation</a></li> <li><a href="/wiki/Image_(optique)" class="mw-redirect" title="Image (optique)">Image (optique)</a></li> <li><a href="/wiki/Imagerie" title="Imagerie">Imagerie</a>, <a href="/wiki/Traitement_d%27images" title="Traitement d&#39;images">traitement d'images</a>, <a href="/wiki/Image_num%C3%A9rique" title="Image numérique">image numérique</a></li> <li><a href="/wiki/Image_de_marque" title="Image de marque">Image de marque</a>, <a href="/wiki/R%C3%A9putation" title="Réputation">réputation</a>, <a href="/wiki/Notori%C3%A9t%C3%A9" title="Notoriété">notoriété</a></li> <li><a href="/wiki/Imagerie_populaire" title="Imagerie populaire">Imagerie populaire</a>, <a href="/wiki/Imagerie_d%27Epinal" class="mw-redirect" title="Imagerie d&#39;Epinal">imagerie d'Epinal</a></li> <li><a href="/wiki/Gestion_de_l%27impression" title="Gestion de l&#39;impression">Gestion de l'impression</a>, <a href="/wiki/Opinion" title="Opinion">opinion</a></li> <li><a href="/wiki/Caricature" title="Caricature">Caricature</a>, <a href="/wiki/Stigmatisation" title="Stigmatisation">Stigmatisation</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9miotique" title="Sémiotique">Sémiotique</a>, <a href="/wiki/S%C3%A9miotique_visuelle" title="Sémiotique visuelle">sémiotique visuelle</a>, <a href="/wiki/Analyse_d%27image" title="Analyse d&#39;image">analyse d'image</a>, <a href="/wiki/S%C3%A9miotique_de_la_photographie" title="Sémiotique de la photographie">sémiotique de la photographie</a></li> <li><a href="/wiki/Anthropologie_visuelle" title="Anthropologie visuelle">Anthropologie visuelle</a></li> <li><a href="/wiki/Symbole" title="Symbole">Symbole</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Image&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la musique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q478798?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.songkick.com/artists/539245"><span class="lang-en" lang="en">Songkick</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q478798?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//Billede/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/image/"><i>Universalis</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q478798?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85102012">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4604932-0">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007548690105171">Israël</a></span></li> </ul></div></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Culture" title="Portail de la culture"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Logo_culture.jpg/16px-Logo_culture.jpg" decoding="async" width="16" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Logo_culture.jpg/24px-Logo_culture.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Logo_culture.jpg/32px-Logo_culture.jpg 2x" data-file-width="335" data-file-height="502" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Culture" title="Portail:Culture">Portail de la culture</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Philosophie" title="Portail de la philosophie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Portal_Philosophy_Icon.svg/24px-Portal_Philosophy_Icon.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Portal_Philosophy_Icon.svg/36px-Portal_Philosophy_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Portal_Philosophy_Icon.svg/48px-Portal_Philosophy_Icon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Philosophie" title="Portail:Philosophie">Portail de la philosophie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Photographie" title="Portail de la photographie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Circle-icons-camera.svg/24px-Circle-icons-camera.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Circle-icons-camera.svg/36px-Circle-icons-camera.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Circle-icons-camera.svg/48px-Circle-icons-camera.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Photographie" title="Portail:Photographie">Portail de la photographie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Peinture" title="Portail de la peinture"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Mona_Lisa_detail_eyes.jpg/47px-Mona_Lisa_detail_eyes.jpg" decoding="async" width="47" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Mona_Lisa_detail_eyes.jpg/70px-Mona_Lisa_detail_eyes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Mona_Lisa_detail_eyes.jpg/93px-Mona_Lisa_detail_eyes.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="399" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Peinture" title="Portail:Peinture">Portail de la peinture</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Sculpture" title="Portail de la sculpture"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Anderson%2C_James_%281813-1877%29%2C_Antinoo_ai_Musei_vaticani%2C_ca._1860.png/20px-Anderson%2C_James_%281813-1877%29%2C_Antinoo_ai_Musei_vaticani%2C_ca._1860.png" decoding="async" width="17" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Anderson%2C_James_%281813-1877%29%2C_Antinoo_ai_Musei_vaticani%2C_ca._1860.png/40px-Anderson%2C_James_%281813-1877%29%2C_Antinoo_ai_Musei_vaticani%2C_ca._1860.png 1.5x" data-file-width="945" data-file-height="1353" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Sculpture" title="Portail:Sculpture">Portail de la sculpture</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐75687f9f4b‐86q8n Cached time: 20250322135005 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.325 seconds Real time usage: 0.475 seconds Preprocessor visited node count: 3071/1000000 Post‐expand include size: 56688/2097152 bytes Template argument size: 6626/2097152 bytes Highest expansion depth: 13/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 11656/5000000 bytes Lua time usage: 0.142/10.000 seconds Lua memory usage: 5778871/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 387.984 1 -total 36.50% 141.627 1 Modèle:Liens 21.86% 84.819 1 Modèle:Références 17.53% 68.004 6 Modèle:Ouvrage 10.00% 38.810 5 Modèle:Méta_bandeau 9.34% 36.244 1 Modèle:Site_officiel 8.76% 33.969 1 Modèle:Portail 8.51% 33.024 1 Modèle:Voir_homonymes 8.09% 31.405 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 3.72% 14.425 1 Modèle:Unité --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:19697:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250322135005 and revision id 221890386. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Image&amp;oldid=221890386">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Image&amp;oldid=221890386</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Vision" title="Catégorie:Vision">Vision</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Document" title="Catégorie:Document">Document</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Image" title="Catégorie:Image">Image</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_novembre_2019" title="Catégorie:Article manquant de références depuis novembre 2019">Article manquant de références depuis novembre 2019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3478" title="Catégorie:Page utilisant P3478">Page utilisant P3478</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_musique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la musique">Page pointant vers des bases relatives à la musique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Culture/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Culture/Articles liés">Portail:Culture/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Philosophie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Philosophie/Articles liés">Portail:Philosophie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Soci%C3%A9t%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Société/Articles liés">Portail:Société/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences_humaines_et_sociales/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés">Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Photographie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Photographie/Articles liés">Portail:Photographie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Arts/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Arts/Articles liés">Portail:Arts/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Peinture/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Peinture/Articles liés">Portail:Peinture/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sculpture/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sculpture/Articles liés">Portail:Sculpture/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_allemand" title="Catégorie:Bon article en allemand">Bon article en allemand</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 8 janvier 2025 à 00:48.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Image" title="Spécial:Citer/Image">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Image&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Image</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>90 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-75687f9f4b-jjk65","wgBackendResponseTime":162,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.325","walltime":"0.475","ppvisitednodes":{"value":3071,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":56688,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6626,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11656,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 387.984 1 -total"," 36.50% 141.627 1 Modèle:Liens"," 21.86% 84.819 1 Modèle:Références"," 17.53% 68.004 6 Modèle:Ouvrage"," 10.00% 38.810 5 Modèle:Méta_bandeau"," 9.34% 36.244 1 Modèle:Site_officiel"," 8.76% 33.969 1 Modèle:Portail"," 8.51% 33.024 1 Modèle:Voir_homonymes"," 8.09% 31.405 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 3.72% 14.425 1 Modèle:Unité"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.142","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5778871,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75687f9f4b-86q8n","timestamp":"20250322135005","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Image","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Image","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q478798","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q478798","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-06-14T22:38:24Z","dateModified":"2025-01-07T23:48:51Z","headline":"repr\u00e9sentation visuelle, voire mentale, de quelque chose"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10