CINXE.COM
Ortograféa orientàl ünificàda - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="lmo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ortograféa orientàl ünificàda - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )lmowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","sginer","Febrar","Marz","Avril","Magg","Sgiugn","Lui","Agost","Setember","Otober","November","Desember"],"wgRequestId":"97a281eb-04af-4397-9fd2-9de14f1cf303","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ortograféa_orientàl_ünificàda","wgTitle":"Ortograféa orientàl ünificàda","wgCurRevisionId":1290889,"wgRevisionId":1290889,"wgArticleId":136863,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Articoi in grafia oriental unificada","Articoi in Lombard Oriental","Ortografia lombarda"],"wgPageViewLanguage":"lmo","wgPageContentLanguage":"lmo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ortograféa_orientàl_ünificàda","wgRelevantArticleId":136863,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"lmo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"lmo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q13101029","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user": "ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=lmo&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=lmo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=lmo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.15"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ortograféa orientàl ünificàda - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//lmo.m.wikipedia.org/wiki/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Fà un cambiament" href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (lmo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//lmo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.lmo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Special:CambiamentRecent&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ortograféa_orientàl_ünificàda rootpage-Ortograféa_orientàl_ünificàda skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Và al contegnud</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Scîto"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menù principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menù principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menù principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menù principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta de fianch</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">scond</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazzion </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principala" title="Visita la pagina principala [z]" accesskey="z"><span>Pagina principala</span></a></li><li id="n-Grot" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Grot"><span>Grot</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pruget:Purtal_de_la_cum%C3%BCnit%C3%A0" title="Descrizzion del proget, cosa l'è ch'a se pò fà, indoe che se pò trovà i robe."><span>Portal de la comunità</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Aveniment_recent" title="Informazzion sora a vergot d'atualità."><span>Aveniment recent</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:CambiamentRecent" title="Lista di oltime modifeghe a la wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambiament recent</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:PaginaAzardada" title="Carega una pagina a sort [x]" accesskey="x"><span>Una pagina a sort</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Pagine de jut"><span>Ajut</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L'enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-lmo.svg" width="117" height="13" style="width: 7.3125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Special:Ri%C3%A7erca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Cerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Special:Riçerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Cerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Istrument personai"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspet"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Cambia la larghezza de la pagina e la grandezza del test." > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspet" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspet</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=lmo.wikipedia.org&uselang=lmo" class=""><span>Donazzion</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Special:CreaC%C3%BCnt&returnto=Ortograf%C3%A9a+orient%C3%A0l+%C3%BCnific%C3%A0da" title="Te see invidad a creà un cunt e andagh dent; comunque, l'è minga obligatori" class=""><span>Crea un cunt</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Special:VenaDenter&returnto=Ortograf%C3%A9a+orient%C3%A0l+%C3%BCnific%C3%A0da" title="Nun conseliom la registrazziun, anca s'a l'è minga obligatoria. [o]" accesskey="o" class=""><span>Và dent</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pussee de opzion" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Istrument personai" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Istrument personai</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="Menu de l'utent" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=lmo.wikipedia.org&uselang=lmo"><span>Donazzion</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribuzzion</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:CreaC%C3%BCnt&returnto=Ortograf%C3%A9a+orient%C3%A0l+%C3%BCnific%C3%A0da" title="Te see invidad a creà un cunt e andagh dent; comunque, l'è minga obligatori"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crea un cunt</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:VenaDenter&returnto=Ortograf%C3%A9a+orient%C3%A0l+%C3%BCnific%C3%A0da" title="Nun conseliom la registrazziun, anca s'a l'è minga obligatoria. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Và dent</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per i editor minga coness <a href="/wiki/Jut:Introduction" aria-label="Imprend pussee sora i modifeghe"><span>per savénn pussee</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:M%C3%A6_Disc%C3%BBscio%C3%AEn" title="Discussion sora i modifeghe de quell adress IP chì [n]" accesskey="n"><span>Ciciarada per quell IP chì</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Scîto"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contegnud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contegnud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta de fianch</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">scond</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Testada</div> </a> </li> <li id="toc-Ortografìa_ünificàda_e_tradisiù" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ortografìa_ünificàda_e_tradisiù"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ortografìa ünificàda e tradisiù</span> </div> </a> <ul id="toc-Ortografìa_ünificàda_e_tradisiù-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Régole_ortogràfiche" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Régole_ortogràfiche"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Régole ortogràfiche</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Régole_ortogràfiche-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Pizza o smorza la sot-sezzion Régole ortogràfiche</span> </button> <ul id="toc-Régole_ortogràfiche-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vocài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vocài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Vocài</span> </div> </a> <ul id="toc-Vocài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Üzo_del_acènto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Üzo_del_acènto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Üzo del acènto</span> </div> </a> <ul id="toc-Üzo_del_acènto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Consonàncc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Consonàncc"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Consonàncc</span> </div> </a> <ul id="toc-Consonàncc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L'Ortografìa_orientàl_ünificàda_e_le_variàncc_locài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#L'Ortografìa_orientàl_ünificàda_e_le_variàncc_locài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>L'Ortografìa orientàl ünificàda e le variàncc locài</span> </div> </a> <ul id="toc-L'Ortografìa_orientàl_ünificàda_e_le_variàncc_locài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contegnud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabélla di contegnûi" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Altèrna a tabélla di contegnûi" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Altèrna a tabélla di contegnûi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ortograféa orientàl ünificàda</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="St'artìcolo chi o l'exìste sôlo inte quésta léngoa. Azónzi l'artìcolo inte âtre léngoe" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Sgionta lengue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span><span class="wb-langlinks-add wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13101029#sitelinks-wikipedia" title="Sgionta un ligam interlinguistegh" class="wbc-editpage">Sgionta di conligament</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Spazzi di nom"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da" title="Vardà la pagina de contegnud [c]" accesskey="c"><span>Articol</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ciciarada:Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da" rel="discussion" title="Ciciarada sora el contegnud de la pagina. [t]" accesskey="t"><span>Discüssiun</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia la variant de la lengua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">lombard</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Viste"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da"><span>Lensg</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit" title="Porta di cambiament a 'sta pagina chì [v]" accesskey="v"><span>Fà un cambiament</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit" title="Modifica el codes sorgent de questa pagina chì [e]" accesskey="e"><span>Modifica 'l sorgent</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=history" title="Version vegge de questa pagina chì [h]" accesskey="h"><span>Varda la storia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Struménti pàgina"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Istrument" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Istrument</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Istrument</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta de fianch</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">scond</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pussee de opzion" > <div class="vector-menu-heading"> Azzion </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da"><span>Lensg</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit" title="Porta di cambiament a 'sta pagina chì [v]" accesskey="v"><span>Fà un cambiament</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit" title="Modifica el codes sorgent de questa pagina chì [e]" accesskey="e"><span>Modifica 'l sorgent</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=history"><span>Varda la storia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Sgeneral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:Cose_appunta_ch%C3%AC/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da" title="Lista de tute i pagine wiki che menen scià [j]" accesskey="j"><span>Pagine che se conlighen chì</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:MudifeghCulegaa/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da" rel="nofollow" title="Lista di oltim cambiament ai pagine conligade a questa chì [k]" accesskey="k"><span>Cambiament conligad</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=lmo" title="Carega su di fail audio o video [u]" accesskey="u"><span>Carga sü un file</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:PaginnSpecial" title="Lista de tucce i pagine speciai [q]" accesskey="q"><span>Pagine speciai</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&oldid=1290889" title="Ligam permanent a questa version chì de questa pagina chì"><span>Conligament permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=info" title="Pussee d'informazzion sora questa pagina chì"><span>Informazzion sora la pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:Cita&page=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&id=1290889&wpFormIdentifier=titleform" title="Informazzion sora come cità questa pagina chì"><span>Cita 'sta pagina chì</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Flmo.wikipedia.org%2Fwiki%2FOrtograf%25C3%25A9a_orient%25C3%25A0l_%25C3%25BCnific%25C3%25A0da"><span>Oten l'URL scurtad</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:QrCode&url=https%3A%2F%2Flmo.wikipedia.org%2Fwiki%2FOrtograf%25C3%25A9a_orient%25C3%25A0l_%25C3%25BCnific%25C3%25A0da"><span>Dëscaria 'l còdes QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Ortograf%C3%A9a+orient%C3%A0l+%C3%BCnific%C3%A0da"><span>Crea un liber</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:DownloadAsPdf&page=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=show-download-screen"><span>Descarega come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&printable=yes" title="Version bona de stampà de questa pagina chì [p]" accesskey="p"><span>Version de stampà</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In di alter proget </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13101029" title="Conligament a l'element conness de l'archivi di dati [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Struménti pàgina"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspet"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspet</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta de fianch</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">scond</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">De Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="lmo" dir="ltr"><div style="float: center; border: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); background: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color: inherit; margin: 1px;"> <table cellspacing="0" style="background: transparent; color: inherit; margin:auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 35px; height: 30px; text-align: center; font-size: 9pt; color: black"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivi:Insigne_Langobardiae.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Insigne_Langobardiae.svg/25px-Insigne_Langobardiae.svg.png" decoding="async" width="25" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Insigne_Langobardiae.svg/38px-Insigne_Langobardiae.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Insigne_Langobardiae.svg/50px-Insigne_Langobardiae.svg.png 2x" data-file-width="202" data-file-height="239" /></a></span> </p> </td> <td> </td> <td style="font-size: 9pt; padding: 1pt; line-height: 1.25em; text-align: center;"> <p>Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa <a class="mw-selflink selflink">orientàl unificàda</a>. </p> </td></tr></tbody></table></div><p><br /> </p><p>L'<b>ortografìa orientàl ünificàda</b> l'è 'n tentatìf de dàga 'na rispòsta al bizògn de 'n sistéma de scritüra bù per töte le varietà piö parlàde del <a href="/wiki/Lomb%C3%A0rt_Orient%C3%A0l" class="mw-redirect" title="Lombàrt Orientàl">Lombàrt Orientàl</a>, en particolàr el <a href="/wiki/Bergam%C3%A0sch" class="mw-redirect" title="Bergamàsch">Bergamàsch</a>, el <a href="/wiki/Bres%C3%A0" class="mw-redirect" title="Bresà">Bresà</a> e 'l <a href="/wiki/Crem%C3%A0sch" class="mw-redirect" title="Cremàsch">Cremàsch</a>. </p><p>De l'ótra bànda, chèsta ortografìa la g'ha mìa la pretéza de sudisfà pròpe töte le varietà del Lombàrt Orientàl perchè per rià a tègner dét le divèrse particolarità de le parlàde piö perifériche ghe sarès vülìt en laurà de stüde che 'l và aldelà de le pusibilità e de le finalità de la wikipedia stèsa. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ortografìa_ünificàda_e_tradisiù"><span id="Ortograf.C3.ACa_.C3.BCnific.C3.A0da_e_tradisi.C3.B9"></span>Ortografìa ünificàda e tradisiù</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit&section=1" title="Modifega la sezzion Ortografìa ünificàda e tradisiù" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Modifega</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Ortografìa ünificàda e tradisiù"><span>modifica 'l sorgent</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chèsto sistéma de scritüra 'l se bàza sö divèrse tradisiù atestàde. Suratöt söl sistéma adotàt del <a href="/wiki/%C3%80ngel_Can%C3%B2ssi" title="Àngel Canòssi">Àngel Canòssi</a>, el piö 'mportànte poéta de la tradisiù Bresàna, ma apò a söi disiunàre del Melchiori per el Bresà e sö chèl del Zappettini per el Bergamàsch, sènsa desmentegà la tradisiù ligàda al <a href="/wiki/Ortograf%C3%A9a_del_d%C3%BCcat" class="mw-redirect" title="Ortograféa del dücat">Dücàt de Piàsa Puntìda</a>. </p><p>En pràtica le régole prupunìde de chèsto sistéma de scritüra i è le stèse de chèle doperàde 'ndèla <a href="/wiki/Ortograf%C3%ACa_del_Bres%C3%A0" title="Ortografìa del Bresà">Ortografìa bresàna modèrna</a> e 'ndèla <a href="/wiki/Utent:Aldedogn/Ortograf%C3%A9a_del_D%C3%BCcat_semplificada" title="Utent:Aldedogn/Ortograféa del Dücat semplificada">Ortografìa del Dücàt Semplificàda</a>, co le sùle ecesiù de la <i>-ch</i> finàl per el suòno [k] (che per l'ortografìa bresàna modèrna l'ìa rindìt col sègn -c) e la distinsiù 'ntra i fonémi /s/ e /z/ che 'ndèl'Ortografìa del Dücàt Semplificàda l'ìa rindìt en maniéra diferènta. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Régole_ortogràfiche"><span id="R.C3.A9gole_ortogr.C3.A0fiche"></span>Régole ortogràfiche</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit&section=2" title="Modifega la sezzion Régole ortogràfiche" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Modifega</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Régole ortogràfiche"><span>modifica 'l sorgent</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le régole i è le stèse che se dopèra per scrìer en <a href="/wiki/Itali%C3%A0" class="mw-redirect" title="Italià">Italià</a> föra che per le ecesiù riportàde ché sóta:<br /> <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vocài"><span id="Voc.C3.A0i"></span>Vocài</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit&section=3" title="Modifega la sezzion Vocài" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Modifega</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Vocài"><span>modifica 'l sorgent</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le régole per rènder le <a href="/wiki/Vucal" title="Vucal">vocài</a> i è le stèse doperàde da töcc i autùr piö modèrni (Canossi, Dücat de Piassa Puntìda, ecc.) e le inclùde le diérezi per rènder le vocài srotondàde e i acèncc gràve e acùto per destènguer le vocài deèrte de chèle seràde. </p><p>En particolàr: se dopèra l'acènto gràve e acùto per tègner separàt el <a href="/wiki/Fon%C3%A9ma" class="mw-redirect" title="Fonéma">fonéma</a> <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/e/</span> del fonéma <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ɛ/</span> e 'l fonéma <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/o/</span> del fonéma <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ɔ/</span> 'ndèle sìlabe acentàde.<br /> En piö, se dopèra la <a href="/w/index.php?title=Di%C3%A9rezi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diérezi (la pagina la gh'è minga)">diérezi</a> per reprezentà le vocài srotondàde <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ø/</span> e <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/y/</span>.<br /> </p><p><br /> </p> <table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Graféma</th> <th>Fonéma </th></tr> <tr> <td style="text-align:center;">a</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/a/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">é</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/e/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">è</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ɛ/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">i</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/i/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">ó</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/o/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">ò</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ɔ/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">u</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/u/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">ü</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/y/</span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;">ö</td> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ø/</span> </td></tr></tbody></table> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Üzo_del_acènto"><span id=".C3.9Czo_del_ac.C3.A8nto"></span>Üzo del acènto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit&section=4" title="Modifega la sezzion Üzo del acènto" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Modifega</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Üzo del acènto"><span>modifica 'l sorgent</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'acènto gràfich el g'ha dò funsiù: </p> <ul><li>Destènguer le vocài deèrte (<i>è</i> e <i>ò</i>) de chèle seràde (<i>é</i> e <i>ó</i>).</li> <li>Indicà la sìlaba che la pórta l'acènto tònich endèle paròle che i è mìa monosilàbiche.</li></ul> <p>L'è importànte che 'na paròla la na pórte apéna giü de acènti gràfich sedenò se pöl mìa capéser quàla che l'è la sìlaba col acènto tònich. </p><p>Töte le paròle mìa monosilàbiche le g'ha de ìga 'na sìlaba col acènto gràfich, sedenò pöl vésega dei döbe sö 'ndoche méter l'acènto tònich e chèsto 'l pöl creà cunfuziù e fa confónder le paròle. Per ezèmpe, se se scrìf <i>fiochel</i> sènsa acènti se sà mìa se se völ dì <i>fiòchel</i> (it.: <i>nevica?</i>) o <i>fiochèl</i> (it.: <i>falcetto</i>). </p><p>Sicóme che le vocài àtone (mìa acentàde) le g'ha en valùr distintìf minùr, l'è mìa nesesàre discriminà tra vocài deèrte e vocài seràde. Chèsto 'l völ dì che la paròla <i>vedèl</i> la pöl véser prununciàta tat <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">[veˈdɛl]</span> come <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">[vɛˈdɛl]</span> sènsa compromèter la comprensiù.<br /> </p><p>Chèsto 'l völ dì che se troarà l'acènto gràfich (acùto o gràve a secónda del valùr de la vocàl) apéna sö la sìlaba che la pórta l'acènto tònich. </p><p>Quan che l'acènto tònich el stà söndèna vocàl srotondàda (ezèmpe: <i>ödela</i> [ˈødela]) ocór mìa segnàl perchè gh'è zà la diérezi, però quan che 'la capèta söndèna sìlaba con 'na vocàl mìa srotondàda ma la paròla la g'ha dét 'na quach vocàl srotondàda (ezèmpe: <i>rödèla</i> [røˈdɛla]) alùra bizògna segnàl sedenò se pöl pensà che 'l nàghe söla vocàl srotondàda. </p><p>Con chèste régole restarès föra póche paròle che le pödarès fa nàser amò dei döbe, cioè paròle come <i>cümü</i> o <i>bötöm</i> 'ndoche le vocài srotondàde i è dò e giöna de le dò la pórta l'acènto tònich. Per chèste gh'è mìa ótra sulusiù che la memória e l'üzo. De sòlit però l'acènto tònich al và söla segónda de le dò vocài srotondàde, compàgn che 'ndèle paròle apéna lüminàde e apò a 'n <i>fügüret</i> [fyˈgyrɛt] (it. <i>figurati</i>) o <i>sügüremel</i> [syˈgyrɛmɛl] (it. <i>assicuramelo</i>). Adognimòdo se tràta d'en nömer picinì fés de càzi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Consonàncc"><span id="Conson.C3.A0ncc"></span>Consonàncc</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit&section=5" title="Modifega la sezzion Consonàncc" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Modifega</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Consonàncc"><span>modifica 'l sorgent</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><br /> Le régole per la prunùncia de le consonàncc i è le stèse de chèle de l'ortografìa de la lèngua italiàna föra che per chèle situasiù che l'<a href="/wiki/Itali%C3%A0" class="mw-redirect" title="Italià">Italià</a> 'l conós mìa o adognimòdo i è mìa ambìgue. Per ezèmpe: </p> <ul><li>Se dopèra 'l <a href="/w/index.php?title=Digr%C3%A0ma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Digràma (la pagina la gh'è minga)">digràma</a> -cc en fì de paròla per reprezentà 'l fonéma <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ʧ/</span> (endèle ótre puzisiù chèsto fonéma l'è rindìt per mès de le régole normài de l'ortografìa de l'Italià). Chèsta régola l'è la stèsa che g'ha doperàt el Dücat e apò 'l Canòssi.</li></ul> <ul><li>Se dopèra 'l graféma -z- per rènder el fonéma /z/, compàgn che 'ndèle paròle <i>fazöl</i> (it; fagiolo), <i>zét</i> (it: gente, aceto).</li></ul> <ul><li>Se dopèra 'l sègn -s- per rènder el fonéma /s/, compàgn che 'ndèle paròle <i>fasöl</i> (it; fazzoletto), <i>sét</i> (it: sete). Chèste dò régole i è le stèse che g'ha doperàt el Melchiori e 'l Zappettini 'ndèi sò disiunàre.</li></ul> <ul><li>Se dopèra 'l digràma -ch- per rènder el fonéma /k/ quan che 'l capèta a la fì de la paròla, compàgn che 'ndèla paròla <i>sorèch</i>. Chèsta régola l'è la stèsa adotàda del dücàt e dei disiunàre del Melchiori e del Zappettini.</li></ul> <ul><li>'Na sequènsa de consonàncc tìpica dei dialècc de la Lombardìa l'è chèla furmàda de 'na <a href="/w/index.php?title=Fricat%C3%ACva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fricatìva (la pagina la gh'è minga)">fricatìva</a> <a href="/w/index.php?title=Alveolar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alveolar (la pagina la gh'è minga)">alveolar</a> con tacàt 'na <a href="/w/index.php?title=Afric%C3%A0da&action=edit&redlink=1" class="new" title="Africàda (la pagina la gh'è minga)">africàda</a> <a href="/w/index.php?title=Postalveolar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Postalveolar (la pagina la gh'è minga)">postalveolar</a>, compàgn che 'ndèla sequènsa <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">-sʧ-</span>. Per reprezentà chèsta sequènsa se dopèra la grafìa <i>s-c</i>. Chèsta sequènsa, la pöl capetà tat en prensépe de paròla (<i>s-cèt</i> <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/sʧɛt/</span>) cóme en mès a la paròla (<i>brös-cia</i> <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ˈbrøsʧa/</span>) come apò a la fì de la paròla, (<i>giöscc</i> <span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ˈʤøsʧ/</span>, ché 'l tratì l'è mìa nesesàre perchè el digràma -cc el fà che 'l sàpe mìa pusìbol cunfundìs col suòno [ʃ]). 'N ótra maniéra acetàbil per rènder la stèsa particolarità fonética l'è l'üzo del puntì 'n mès a la rìga "·" (<i>s·cèt</i>; <i>brös·cia</i>).</li></ul> <ul><li>Endèl Lombàrt Orientàl gh'è apò la sequènsa /-sʤ-/, che la vé reprezentàda có la la grafìa -sg- o -sgi-, come in:<br /></li></ul> <dl><dd><i>bàsgia</i> /ˈbasʤa/ — <i>bàsge</i> /ˈbasʤe/</dd> <dd><i>sgionfà</i> /sʤonˈfa/ <br /></dd></dl> <p><br /> </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th colspan="2"><a href="/w/index.php?title=Conson%C3%A0nt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consonànt (la pagina la gh'è minga)">Consonànt</a> </th></tr> <tr> <th width="10%">Fonéma</th> <th>Graféma </th></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/p/</span> </td> <td><b>p</b> (ez.: scar<b>p</b>ù, <b>p</b>à, gró<b>p</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/b/</span> </td> <td><b>b</b> (ez.: <b>b</b>ócc, s<b>b</b>regà) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/t/</span> </td> <td><b>t</b> (ez.: <b>t</b>òc, s<b>t</b>rö<b>t</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/d/</span> </td> <td><b>d</b> (ez.: <b>d</b>it, strà<b>d</b>a) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ʧ/</span> </td> <td><b>c</b> deànti a <i>é</i>, <i>è</i> o <i>i</i> (ez.: <b>c</b>él, <b>c</b>èso); <b>ci</b> deànti a <i>a</i>, <i>ó</i>, <i>ò</i>, <i>ö</i>, <i>u</i>, <i>ü</i> (<b>ci</b>ar, <b>ci</b>ós); <b>cc</b> en fì de paròla (öcc, gacc) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ʤ/</span> </td> <td><b>g</b> deànti a <i>é</i>, <i>è</i> o <i>i</i> (ez.: <b>g</b>èra), <b>gi</b> deànti a <i>a</i>, <i>ó</i>, <i>ò</i>, <i>ö</i>, <i>u</i>, <i>ü</i> (<b>gi</b>àca, <b>gi</b>ü) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/k/</span> </td> <td><b>c</b> deànti a <i>a</i>, <i>ó</i>, <i>ò</i>, <i>ö</i>, <i>u</i> e <i>ü</i> (ez.: <b>c</b>òl, en<b>c</b>ö); <b>ch</b> deànti a <i>i</i>, <i>é</i> e <i>è</i> (<b>ch</b>èsto) e 'n finàl de paròla (ez.: sorè<b>ch</b>); <b>q</b> deànti a <i>u</i> (<b>q</b>uat). </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/g/</span> </td> <td><b>g</b> (ez.: <b>g</b>règia, sór<b>g</b>a) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/f/</span> </td> <td><b>f</b> (ez.: rö<b>f</b>a, <b>f</b>éra, catì<b>f</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/v/</span> </td> <td><b>v</b> (ez.: ser<b>v</b>èl) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/s/</span> </td> <td><b>s</b> (ez.: <b>s</b>ervèl, canì<b>s</b>ter, fé<b>s</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/z/</span> </td> <td><b>z</b> (ez.: <b>z</b>ùen, sgar<b>z</b>ì) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ʃ/</span> </td> <td><b>sc</b> deànti a <i>i</i>, <i>é</i> e <i>è</i> (<b>sc</b>ià [ʃi'a]), <b>sci</b> deànti a <i>a</i>, <i>ó</i>, <i>ò</i>, <i>ö</i>, <i>u</i> e <i>ü</i> (<b>sci</b>òr [ʃɔr]) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/m/</span> </td> <td><b>m</b> (ez.: <b>m</b>estér, ös<b>m</b>à, pó<b>m</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/n/</span> </td> <td><b>n</b> (ez.: <b>n</b>as, s<b>n</b>azà, pa<b>n</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ɲ/</span> </td> <td><b>gn</b> (ez.: <b>gn</b>òc, Gar<b>gn</b>à, àze<b>gn</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/l/</span> </td> <td><b>l</b> (ez.: <b>l</b>öc, s<b>l</b>ambròt, pó<b>l</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/ʎ/</span> </td> <td><b>gli</b> (ez.: en<b>gli</b>à, sba<b>gli</b>à) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/r/</span> </td> <td><b>r</b> (ez.: <b>r</b>ögnà, enga<b>r</b>bià, tò<b>r</b>) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/j/</span> </td> <td><b>i</b> (ez.: p<b>i</b>at [pjat]; it: piatto) </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><span style="font-family: Code2000, Gentium, Lucida Sans Unicode, TITUS Cyberbit Basic, Arial Unicode MS, Lucida Grande;">/w/</span> </td> <td><b>u</b> (ez.: q<b>u</b>at [kwat]; it: quanto) </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="L'Ortografìa_orientàl_ünificàda_e_le_variàncc_locài"><span id="L.27Ortograf.C3.ACa_orient.C3.A0l_.C3.BCnific.C3.A0da_e_le_vari.C3.A0ncc_loc.C3.A0i"></span>L'Ortografìa orientàl ünificàda e le variàncc locài</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&veaction=edit&section=6" title="Modifega la sezzion L'Ortografìa orientàl ünificàda e le variàncc locài" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Modifega</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: L'Ortografìa orientàl ünificàda e le variàncc locài"><span>modifica 'l sorgent</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'Ortografìa orientàl ünificàda, co la sò empostasiù fonemàtica, la pöl véser dopràda per reprezentà piö o méno töte le variàncc locài del lombàrt orientàl, però en sèrte parlàde gh'è dei fonémi che vé rindìcc en maniéra diferènta respèt a le ótre parlàde de l'àrea e chèsto el podarès fà nàser dei döbe sö come doprà chèsta convensiù ortogràfica. El piö famùs de chèsti suòni l'è la "h" aspiràda, dopràda 'ndena àrea bèla grànda che la ciàpa dét teretóre tat la pruvìncia de Brèsa come chèla de Bèrghem. La "h" aspiràda però l'è mìa óter che 'na maniéra "locàl" de rènder el fonéma /s/ (gh'è nesöna paròla en nesöna varietà de lombàrt orientàl che se diferènsie de significàt apéna per 'na contrapuzisiù [h]/[s]). Per chèsta rizù el suono [h] el vé rindìt ach col graféma <s>. En discórs sìmil el pöl véser aplicàt al suòno aspiràt [h] che 'l g'ha el fonéma /f/ endela parlàda de <a href="/wiki/B%C3%B9ren" title="Bùren">Bùren</a> quan che l'è 'n prensépe de paròla o en puzisiù intevocàlica e dóca se g'harès de doprà el sègn <f> pò a per chèl. El stès discórs el val per i suoni [ð] e [d] quan che i è fùrme locài del fonéma [z] le g'harès de éser rindìde col sègn <z>. En bùna part del teretóre de Brèsa e Bèrghem el fonema /a/ quan che 'l se tróa en puzisiù finàl de paròla e l'è mìa portadùr de acènt tònich el vé rindìt col suòno [ɔ], ma dàto che se tràta sèmper del fonéma /a/ el vé rindìt co la fùrma gràfica <a>. </p> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐979949ff5‐h9hvl Cached time: 20250114200612 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.046 seconds Real time usage: 0.068 seconds Preprocessor visited node count: 363/1000000 Post‐expand include size: 6564/2097152 bytes Template argument size: 184/2097152 bytes Highest expansion depth: 6/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 9/5000000 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 26.306 1 -total 73.58% 19.356 1 Modell:LORUNIF 52.33% 13.767 1 Modell:DialCat/LOR/Stema 16.44% 4.324 43 Modell:IPA 11.18% 2.941 1 Modell:DialCat/LOR --> <!-- Saved in parser cache with key lmowiki:pcache:136863:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250114200612 and revision id 1290889. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Utegnüü da "<a dir="ltr" href="https://lmo.wikipedia.org/w/index.php?title=Ortograféa_orientàl_ünificàda&oldid=1290889">https://lmo.wikipedia.org/w/index.php?title=Ortograféa_orientàl_ünificàda&oldid=1290889</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Special:Categurij" title="Special:Categurij">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Articoi_in_grafia_oriental_unificada" title="Categoria:Articoi in grafia oriental unificada">Articoi in grafia oriental unificada</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Articoi_in_Lombard_Oriental" title="Categoria:Articoi in Lombard Oriental">Articoi in Lombard Oriental</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Ortografia_lombarda" title="Categoria:Ortografia lombarda">Ortografia lombarda</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 'Sta pagina chì l'è stada modifegada l'ultima volta el 25 nov 2024, ai ore 17:54.</li> <li id="footer-info-copyright">El test l'è dispunibil suta <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Atribüzion-Divid a l'istessa manera</a>; pölvess ch'i ghe sien anca di alter cundizión. Varda i <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">cundizión d'usagg</a> per i detali.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Politica de la ''privacy''</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:A_proposit_de">A propòsit de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avertenze_generai">Avertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Còdes ëd comportament</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Svilupador</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/lmo.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazzion sora i cochi</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//lmo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Cerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Special:Riçerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Cerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contegnud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Altèrna a tabélla di contegnûi" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Altèrna a tabélla di contegnûi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Ortograféa orientàl ünificàda</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Sgionta lengue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Sgionta un argoment</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84749c7844-6bvgw","wgBackendResponseTime":239,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.046","walltime":"0.068","ppvisitednodes":{"value":363,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":6564,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":184,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":6,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":9,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 26.306 1 -total"," 73.58% 19.356 1 Modell:LORUNIF"," 52.33% 13.767 1 Modell:DialCat/LOR/Stema"," 16.44% 4.324 43 Modell:IPA"," 11.18% 2.941 1 Modell:DialCat/LOR"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-979949ff5-h9hvl","timestamp":"20250114200612","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ortograf\u00e9a orient\u00e0l \u00fcnific\u00e0da","url":"https:\/\/lmo.wikipedia.org\/wiki\/Ortograf%C3%A9a_orient%C3%A0l_%C3%BCnific%C3%A0da","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13101029","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13101029","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"dateModified":"2024-11-25T16:54:40Z"}</script> </body> </html>