CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>حرکت وضعی زمین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"ca7d1cf6-6c8f-4f49-81a6-99192eef9cb8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"حرکت_وضعی_زمین","wgTitle":"حرکت وضعی زمین","wgCurRevisionId":39889922,"wgRevisionId":39889922,"wgArticleId":440867,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","چرخش","دینامیک منظومه شمسی","زمین","مکانیک سماوی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel": "wikitext","wgRelevantPageName":"حرکت_وضعی_زمین","wgRelevantArticleId":440867,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q244743","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture" ,"bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools" ,"ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/30/Globespin.gif"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/30/Globespin.gif"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="حرکت وضعی زمین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-حرکت_وضعی_زمین rootpage-حرکت_وضعی_زمین skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA+%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA+%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA+%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA+%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-انواع_حرکت_زمین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انواع_حرکت_زمین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>انواع حرکت زمین</span> </div> </a> <ul id="toc-انواع_حرکت_زمین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منشأ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منشأ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>منشأ</span> </div> </a> <ul id="toc-منشأ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاریخچهٔ_اعتقاد_به_چرخش_زمین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخچهٔ_اعتقاد_به_چرخش_زمین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>تاریخچهٔ اعتقاد به چرخش زمین</span> </div> </a> <ul id="toc-تاریخچهٔ_اعتقاد_به_چرخش_زمین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آزمایش_فوکو" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#آزمایش_فوکو"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>آزمایش فوکو</span> </div> </a> <ul id="toc-آزمایش_فوکو-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">حرکت وضعی زمین</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۵۷ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-57" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۵۷ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D8%B6" title="دوران الأرض–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دوران الأرض" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Yerin_f%C4%B1rlanmas%C4%B1" title="Yerin fırlanması–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Yerin fırlanması" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%82%D0%B0%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D1%8F%D1%80%D1%87%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%97%D1%8F%D0%BC%D0%BB%D1%96" title="Сутачнае вярчэнне Зямлі–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Сутачнае вярчэнне Зямлі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%97%D0%B5%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%B0" title="Движения на Земята–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Движения на Земята" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%A5%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A5%87_%E0%A4%98%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%A8" title="पृथ्वी के घूर्णन–Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="पृथ्वी के घूर्णन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%83%E0%A6%A5%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%97%E0%A6%A4%E0%A6%BF" title="পৃথিবীর আহ্নিক গতি–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পৃথিবীর আহ্নিক গতি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Zemljina_rotacija" title="Zemljina rotacija–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Zemljina rotacija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Rotaci%C3%B3_de_la_Terra" title="Rotació de la Terra–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Rotació de la Terra" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rotace_Zem%C4%9B" title="Rotace Země–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rotace Země" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Jordens_rotation" title="Jordens rotation–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Jordens rotation" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Erdrotation" title="Erdrotation–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Erdrotation" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%B7%CF%82" title="Περιστροφή της Γης–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Περιστροφή της Γης" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Earth%27s_rotation" title="Earth's rotation–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Earth's rotation" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Terrotacio" title="Terrotacio–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Terrotacio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Rotaci%C3%B3n_de_la_Tierra" title="Rotación de la Tierra–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Rotación de la Tierra" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Maa_p%C3%B6%C3%B6rlemine" title="Maa pöörlemine–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Maa pöörlemine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Lurraren_errotazio" title="Lurraren errotazio–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Lurraren errotazio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Rotation_de_la_Terre" title="Rotation de la Terre–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Rotation de la Terre" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Rotaci%C3%B3n_da_Terra" title="Rotación da Terra–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Rotación da Terra" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%99%D7%91%D7%95%D7%91_%D7%9B%D7%93%D7%95%D7%A8_%D7%94%D7%90%D7%A8%D7%A5" title="סיבוב כדור הארץ–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="סיבוב כדור הארץ" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Zemljina_rotacija" title="Zemljina rotacija–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Zemljina rotacija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%AB_%D6%85%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BF" title="Երկրի օրապտույտ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Երկրի օրապտույտ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Rotasi_Bumi" title="Rotasi Bumi–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Rotasi Bumi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sn%C3%BAningur_jar%C3%B0ar" title="Snúningur jarðar–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Snúningur jarðar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%83%E3%81%AE%E8%87%AA%E8%BB%A2" title="地球の自転–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="地球の自転" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%AC%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%95%E1%83%90" title="დედამიწის ბრუნვა–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="დედამიწის ბრუნვა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%8B" title="Жердің айналуы–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жердің айналуы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A7%80%EA%B5%AC%EC%9D%98_%EC%9E%90%EC%A0%84" title="지구의 자전–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="지구의 자전" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%83%D1%81%D1%83" title="Жердин айлануусу–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жердин айлануусу" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/%C3%84erdrotatioun" title="Äerdrotatioun–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Äerdrotatioun" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%BDem%C4%97s_sukimasis_apie_a%C5%A1%C4%AF" title="Žemės sukimasis apie ašį–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Žemės sukimasis apie ašį" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BC%D1%98%D0%B8%D0%BD%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D1%82%D0%B5%D1%9A%D0%B5" title="Земјино вртење–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Земјино вртење" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%A5%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A4%A8" title="पृथ्वीचे परिवलन–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पृथ्वीचे परिवलन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Putaran_Bumi" title="Putaran Bumi–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Putaran Bumi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jordrotasjon" title="Jordrotasjon–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Jordrotasjon" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Jordrotasjonen" title="Jordrotasjonen–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Jordrotasjonen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ruch_obrotowy_Ziemi" title="Ruch obrotowy Ziemi–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ruch obrotowy Ziemi" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Rota%C3%A7%C3%A3o_da_Terra" title="Rotação da Terra–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Rotação da Terra" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Rota%C8%9Bia_P%C4%83m%C3%A2ntului" title="Rotația Pământului–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Rotația Pământului" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%B2%D1%80%D0%B0%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%97%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B8" title="Суточное вращение Земли–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Суточное вращение Земли" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%8C%D8%B1%D8%AA%D9%8A_%D8%AC%D9%8A_%DA%86%D8%B1%D9%BE%D8%B1" title="ڌرتي جي چرپر–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڌرتي جي چرپر" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Zemljina_rotacija" title="Zemljina rotacija–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Zemljina rotacija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%98%E0%B6%AE%E0%B7%92%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%99%E0%B7%84%E0%B7%92_%E0%B6%B7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%B8%E0%B6%AB%E0%B6%BA" title="පෘථිවියෙහි භ්‍රමණය–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="පෘථිවියෙහි භ්‍රමණය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Rot%C3%A1cia_Zeme" title="Rotácia Zeme–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Rotácia Zeme" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Rrotullimi_i_Tok%C3%ABs" title="Rrotullimi i Tokës–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Rrotullimi i Tokës" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Zemljina_rotacija" title="Zemljina rotacija–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Zemljina rotacija" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Jordrotation" title="Jordrotation–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Jordrotation" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%B4%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%BF" title="புவியின் சுழற்சி–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="புவியின் சுழற்சி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%AD%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B0%A3%E0%B0%82" title="భూభ్రమణం–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="భూభ్రమణం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/D%C3%BCnya%27n%C4%B1n_d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Dünya'nın dönüşü–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Dünya'nın dönüşü" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D2%96%D0%B8%D1%80%D0%BD%D0%B5%D2%A3_%D1%82%D3%99%D2%AF%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D0%B5%D0%BA_%D3%99%D0%B9%D0%BB%D3%99%D0%BD%D2%AF%D0%B5" title="Җирнең тәүлеклек әйләнүе–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Җирнең тәүлеклек әйләнүе" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%97%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D1%96" title="Обертання Землі–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Обертання Землі" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Hi%E1%BB%87n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%B1_quay_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Hiện tượng tự quay của Trái Đất–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hiện tượng tự quay của Trái Đất" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%83%E8%87%AA%E8%BD%AC" title="地球自转–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="地球自转" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%83%E8%87%AA%E8%BD%AC" title="地球自转–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="地球自转" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/T%C4%93-ki%C3%BB_ch%C5%AB-cho%C3%A1n" title="Tē-kiû chū-choán–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Tē-kiû chū-choán" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%83%E8%87%AA%E8%BD%89" title="地球自轉–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="地球自轉" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q244743#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&oldid=39889922" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&id=39889922&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AD%25D8%25B1%25DA%25A9%25D8%25AA_%25D9%2588%25D8%25B6%25D8%25B9%25DB%258C_%25D8%25B2%25D9%2585%25DB%258C%25D9%2586"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AD%25D8%25B1%25DA%25A9%25D8%25AA_%25D9%2588%25D8%25B6%25D8%25B9%25DB%258C_%25D8%25B2%25D9%2585%25DB%258C%25D9%2586"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Earth%27s_rotation" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q244743" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">با <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="حرکت انتقالی زمین">حرکت انتقالی زمین</a> اشتباه نشود.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Globespin.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Globespin.gif/220px-Globespin.gif" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Globespin.gif/330px-Globespin.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Globespin.gif/440px-Globespin.gif 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>تصویری پویانمایی از گردش زمین به دور خود</figcaption></figure> <p><b>گردش زمین</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Earth's rotation</span></span>)، <b>حرکت وضعی زمین</b> یا <b>چرخش زمین به دور خود</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Earth's spin</span></span>)، نام <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="دوران (فیزیک)">چرخشی</a> است که سیارهٔ <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="زمین">زمین</a> به دور خود انجام می‌دهد. <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF" title="دانشمند">دانشمندان</a> زیادی در <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="قرن‌ها">قرن‌ها</a> پیش و تا به الان این چرخش را تأیید کردند و چرخش زمین از غرب به شرق است. اگر از سمت <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C" title="ستاره قطبی">ستارهٔ قطبی</a> به سمت زمین نگاه کنیم، زمین خلاف جهت عقربه‌های ساعت و از سمت غرب به شرق به دور خود دَوَران می‌کند. </p><p>یک دور گردش کامل کره زمین به دور خودش ۲۳ ساعت و ۵۶ دقیقه و ۴ ثانیه طول می‌کشد که به آن <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85%DB%8C" title="زمان نجومی">روز نجومی</a> می‌گویند که ۳ دقیقه و ۵۶ ثانیه از <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="زمان خورشیدی">روز خورشیدی</a> کوتاه‌تر است. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انواع_حرکت_زمین"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.88.D8.A7.D8.B9_.D8.AD.D8.B1.DA.A9.D8.AA_.D8.B2.D9.85.DB.8C.D9.86"></span>انواع حرکت زمین</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: انواع حرکت زمین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>زمین دور محورش روزی یک بار دوران می‌کند. (حرکت وضعی)</li> <li>زمین بر گرد خورشید سالی یک بار دوران می‌کند. (حرکت انتقالی)</li> <li>محور زمین <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AA%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="حرکت تقدیمی">حرکت تقدیمی</a> دارد.</li> <li>محور زمین حرکت ترقص دارد. (رقص محوری)</li> <li>خورشید همراه زمین و سیارات دیگر در میان خوشهٔ محلی ستارگان با سرعت ۲۰ کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کنند.</li> <li>شب و روز پدید می‌آیند. (حرکت وضعی)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منشأ"><span id=".D9.85.D9.86.D8.B4.D8.A3"></span>منشأ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: منشأ"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:The_Mysterious_Case_of_the_Disappearing_Dust.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/The_Mysterious_Case_of_the_Disappearing_Dust.jpg/220px-The_Mysterious_Case_of_the_Disappearing_Dust.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/The_Mysterious_Case_of_the_Disappearing_Dust.jpg/330px-The_Mysterious_Case_of_the_Disappearing_Dust.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/The_Mysterious_Case_of_the_Disappearing_Dust.jpg/440px-The_Mysterious_Case_of_the_Disappearing_Dust.jpg 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2400" /></a><figcaption>اثر گرافیکی یک هنرمند از <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%B5_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قرص پیش‌سیاره‌ای">قرص پیش‌سیاره‌ای</a>.</figcaption></figure> <p>چرخش اولیه زمین بقایایی از حرکت زاویه‌ای اولیه ابر <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D9%88_%D8%BA%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="گرد و غبار">غبار</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="سنگ">سنگ</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B2" title="گاز">گاز</a> بود که به هم پیوستند و <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D9%85%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%B3%DB%8C" title="منظومه شمسی">منظومه شمسی</a> را تشکیل دادند. این ابر مولکولی از <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="هیدروژن">هیدروژن</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%85" title="هلیوم">هلیوم</a> تولید شده در <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%AF" title="مه‌بانگ">مه‌بانگ</a> و همچنین <a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="عناصر شیمیایی">عناصر شیمیایی</a> که توسط <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1" title="ابرنواختر">ابرنواخترها</a> به بیرون پرتاب شده بودند، تشکیل شده است. از آنجایی که این <a href="/wiki/%D8%BA%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="غبار کیهانی">غبارهای کیهانی</a> ناهمگن است، هرگونه عدم تقارن در طول برافزایش گرانشی منجر به حرکت زاویه‌ای سیاره نهایی می‌شود.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با این حال، اگر <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B6%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="فرضیه برخورد بزرگ">فرضیه برخورد بزرگ</a> برای منشأ ماه درست باشد، این سرعت چرخش اولیه با برخورد <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%A7_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87)" title="تیا (سیاره)">تیا</a> ۴٫۵ میلیارد سال پیش بازنشانی می‌شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخچهٔ_اعتقاد_به_چرخش_زمین"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87.D9.94_.D8.A7.D8.B9.D8.AA.D9.82.D8.A7.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.DA.86.D8.B1.D8.AE.D8.B4_.D8.B2.D9.85.DB.8C.D9.86"></span>تاریخچهٔ اعتقاد به چرخش زمین</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: تاریخچهٔ اعتقاد به چرخش زمین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هیچ شاهدی وجود ندارد که صراحتاً نشان دهد حتی یکی از دانشمندان و منجمان دوران اسلامی، چه ایرانی و چه غیر آن، به نظریهٔ چرخش وضعی یا انتقالی زمین معتقد بوده‌باشند. یکی از شواهدی که بعضی‌ها را به اشتباه انداخته است عبارات <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ابوریحان بیرونی">ابوریحان بیرونی</a> در کتاب <i>استیعاب الوجوه الممکنة لصنعة الاصطرلاب</i> است. او پس از معرفی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D8%B1%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="اسطرلاب">اسطرلاب</a> زورقی، می‌نویسد: </p><p>«<a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%D8%AC%D8%B2%DB%8C" title="ابوسعید سجزی">ابوسعید سجزی</a>، این اسطرلاب را بر اساس این فرض ساخته، که بعضی مردم بدان اعتقاد دارند؛ که زمین به دور خود در گردش است. این فرضی است که نمی‌توان با <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87" title="هندسه">هندسه</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%87%DB%8C%D8%A6%D8%AA" title="علم هیئت">علم هیئت</a> آن را نقض‌کرد و برای رد آن باید از طبیعیات کمک گرفت».<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بعضی‌ها این سخن بیرونی را نشانهٔ اعتقاد سجزی به چرخش وضعی زمین دانسته‌اند، در حالی که عبارت بیرونی نه تنها هیچ صراحتی در این زمینه ندارد، بلکه این تعبیر او، «لاخترعه علی اصل قائم بذاته مستخرَج مما یعتقده بعض الناس…»، نشان دهندهٔ عکس این مطلب است، یعنی کسانی به غیر از سجزی معتقد به این بوده‌اند. بیرونی در قانون مسعودی بعد از آن که دلایل بسیاری برای سکون زمین می‌آورد، اشاره می‌کند که بعضی از هندیان به نام اصحاب اَرجبَهَر از علمای هند قائل به چرخش وضعی زمین بوده‌اند.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به غیر از این اشاره در هیچ‌کدام از آثار نجومی و جغرافیایی جهان اسلام هیچ نشانه ای از اعتقاد صریح به چرخش وضعی یا انتقالی زمین وجود ندارد.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> علاوه بر این باید توجه داشت که ساخت هر نوع اسطرلاب الزامی برای پذیرش هیچ دیدگاه کیهان‌شناسانه‌ای ایجاد نمی‌کند. چرا که ممکن است انگیزهٔ سازنده در ساخت ابزار سادگی ساخت و کار با آن باشد؛ بنابراین نمی‌توان عجولانه نتیجه گرفت که سجزی مبدع نظریه چرخش وضعی زمین بوده است.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>متأسفانه در آثار غیرپژوهشی و عامیانه زیاد گفته می‌شود که سجزی نه تنها مبدع نظریه چرخش وضعی زمین، بلکه انتقالی آن بر <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%D8%B6%DB%8C" title="مدار بیضی">مدار بیضوی</a> بوده است. در حالی که از عبارات ابوریحان بیرونی، که تنها سند در این زمینه است، به هیچ وجه چنین چیزهایی برداشت نمی‌شود. این ادعاهای غیرعلمی نه‌تنها مایهٔ افتخار و مباهات ایرانیان نیست، بلکه موجب وهن پژوهشگران ایران و اتهام آنها به بی‌دقتی و دخالت انگیزه‌های ملی‌گرایانه در پژوهش‌های تاریخی است؛ مثلاً بعضی‌ها ادعا کرده‌اند که <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%87" title="ابن رسته">ابن رسته</a> در کتاب <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%81%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="الاعلاق النفیسه">اعلاق النفیسه</a> از نظریه چرخش وضعی زمین دفاع کرده است. مراجعه به این کتاب عکس این مطلب را نشان می‌دهد؛ زیرا در فصلی با عنوان «فصل فی الحرکتین الاولتین من حرکات السماء» به معرفی حرکت شبانه‌روزی آسمان می‌پردازد و هیچ اشاره‌ای مطلقاً به حرکت زمین نمی‌کند.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:IbnRasta.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/IbnRasta.png/220px-IbnRasta.png" decoding="async" width="220" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/IbnRasta.png/330px-IbnRasta.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/IbnRasta.png/440px-IbnRasta.png 2x" data-file-width="745" data-file-height="457" /></a><figcaption>ابن رسته</figcaption></figure> <p>درست است که تمام دانشمندان و منجمان جهان اسلام به مرکزیت و سکون زمین اعتقاد داشتند، اما بر سر بهترین استدلال برای سکون زمین اختلاف‌هایی بین بعضی منجمان درگرفت؛ مثلاً <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="خواجه نصیرالدین طوسی">نصیرالدین طوسی</a> معتقد بود دلایل تجربی <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B7%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="بطلمیوس">بطلمیوس</a> برای سکون زمین کافی نیست و استدلالی فلسفی برای آن مطرح کرد. اما شاگرد او <a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="قطب‌الدین شیرازی">قطب‌الدین شیرازی</a> استدلال بطلمیوس را کافی می‌دانست و دلیل فلسفی طوسی را رد می‌کرد. این بحث در آثاری که به نام <b>شروح تذکرهٔ طوسی</b> شناخته می‌شود ادامه پیدا کرد. تمامی نویسندگان و مترجمان به سکون زمین اعتقاد داشتند ولی دربارهٔ اینکه چه استدلالی می‌تواند آن را نشان دهد اختلاف داشتند. بعضی از استدلال‌هایی که کوپرنیک بعدها برای نفی حرکت زمین استفاده‌کرد احتمالاً برگرفته از همین بحث و تبادل‌نظر بود.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="آزمایش_فوکو"><span id=".D8.A2.D8.B2.D9.85.D8.A7.DB.8C.D8.B4_.D9.81.D9.88.DA.A9.D9.88"></span><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D9%86%DA%AF_%D9%81%D9%88%DA%A9%D9%88" title="آونگ فوکو">آزمایش فوکو</a></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: آزمایش فوکو"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>آزمایش فوکو و دوران زمین ژ.ب. ل فوکو فیزیکدان فرانسوی در سال ۱۸۵۱ آزمایشی انجام داد که هدف آن بررسی دوران زمین بود. تنها وسیلهٔ لازم برای این آزمایش یک آونگ است که از گلوله‌ای سربی و تک سیمی برای آویختن تشکیل شده است. برای اندازه‌گیری دقیق، سیم باید بلند باشد و گلولهٔ سربی و سنگین باشد و آونگ از نقطه‌ای ثابت و محکم آویخته گردد. آونگی که به آزادی نوسان می‌کند صفحهٔ نوسانش را حفظ می‌کند. </p> <ul><li>آونگ را به نوسان درآورید.</li> <li>روی زمین با رسم خطی مسیر گلولهٔ آونگ را مشخص کنید.</li> <li>یک ساعت بعد نگاه کنید. این خط به اندازه ۱۵ درجه در خلاف جهت حرکت عقربه‌های ساعت نسبت به صفحه‌ای که آونگ در آن نوسان می‌کند، چرخیده است.</li> <li>مشاهده می‌کنید که در یک روز نجومی، این خط یک دور کامل را در خلاف جهت حرکت عقربه‌های ساعت پیموده است.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="حرکت انتقالی زمین">حرکت انتقالی زمین</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>ویکی‌پدیای انگلیسی</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://curious.astro.cornell.edu/56-our-solar-system/planets-and-dwarf-planets/general-questions/218-why-do-planets-rotate-i">"?Why do planets rotate"</a> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%3FWhy+do+planets+rotate&rft_id=http%3A%2F%2Fcurious.astro.cornell.edu%2F56-our-solar-system%2Fplanets-and-dwarf-planets%2Fgeneral-questions%2F218-why-do-planets-rotate-i&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA+%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">- بیرونی، ابوریحان، <i>استیعاب الوجوه الممکنة لصنعة الاصطرلاب</i>، تصحیح سید محمد اکبر جوادی حسینی، آستان قدس، 1380: ص 120</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">- بیرونی، ابوریحان، <i>القانون المسعودی</i>، دائرة المعارف العثمانیة، حیدرآباد، 1954م، جلد اول: ص 49-50</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://jihs.ut.ac.ir/article_31987.html">گمینی، امیرمحمد. «بررسی دلایل مرکزیت و سکون زمین در آثار هیئت دورۀ اسلامی». <i>تاریخ علم</i>. بهار و تابستان 1391: صفحه 45-80</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">- Pines, Shlomo, “La théorie de la rotation de la terre à l’époque d’al-Bīrūnī. ”, <i>Journal Asiatique</i>, 244, 1956:301–306.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">ابن رسته. <i>المجلد السابع من کتاب الاعلاق النفیسه</i>. لیدن: مطبعة بریل (1967): ص 15.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">- <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cambridge.org/core/journals/science-in-context/article/abs/tdotuusi-and-copernicus-the-earths-motion-in-context/5C1FCB3528509213BD5CB1B32CBD1D72">Ragep, “Ṭūsī and Copernicus the Earth’s Motion in Context”, <i>Science in Context</i>, 14, 2001</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">گمینی. امیرمحمد. <i>دایره‌های مینایی: پژوهشی در تاریخ کیهان‌شناسی در تمدن اسلامی</i>. تهران: نشر حکمت سینا: ص 104-108.</span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ستاره‌شناسی_در_دوران_اسلامی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="الگو:ستاره‌شناسی اسلامی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="بحث الگو:ستاره‌شناسی اسلامی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ستاره‌شناسی اسلامی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="ستاره‌شناسی_در_دوران_اسلامی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="اخترشناسی در سده‌های میانه اسلامی">ستاره‌شناسی در دوران اسلامی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="فهرست ستاره‌شناسان خاورمیانه"><span class="nowrap">  </span>ستاره<br />شناسان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ هشتم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="احمد نهاوندی">احمد نهاوندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%87%D9%84_%D9%81%D8%B6%D9%84_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA" title="ابوسهل فضل پسر نوبخت">فضل پسر نوبخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ابراهیم فزاری">ابراهیم فزاری</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="محمد بن ابراهیم فزاری">محمد بن ابراهیم فزاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ماشاالله بن اطهری">ماشاالله بن اطهری</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B9%D9%82%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D9%86_%D8%B7%D8%A7%D8%B1%D9%82" title="یعقوب بن طارق">یعقوب بن طارق</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ نهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%B9%D8%B4%D8%B1_%D8%A8%D9%84%D8%AE%DB%8C" title="ابومعشر بلخی">ابومعشر بلخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوسعید جرجانی">ابوسعید جرجانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%DA%A9%D8%AB%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابن کثیر فرغانی">ابن کثیر فرغانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="ابویوسف کندی">ابویوسف کندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی">ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%AC_%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%B7%D8%B1" title="حجاج بن یوسف بن مطر">حجاج بن یوسف بن مطر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A8%D8%B4_%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8" title="حبش حاسب">حبش حاسب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D8%B1%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="علی بن عیسای اسطرلابی (صفحه وجود ندارد)">علی بن عیسای اسطرلابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="بنوموسی">بنوموسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="ابوالعباس ایرانشهری">ابوالعباس ایرانشهری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="خالد پسر عبدالمالک (صفحه وجود ندارد)">خالد پسر عبدالمالک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="محمد بن موسی خوارزمی">محمد بن موسی خوارزمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D9%84_%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="سهل بن بشر">سهل بن بشر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA_%D8%A8%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%87" title="ثابت بن قره">ثابت بن قره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوسعید ضریر گرگانی">ابوسعید ضریر گرگانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ دهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%86_%D8%B5%D9%88%D9%81%DB%8C" title="عبدالرحمن صوفی">عبدالرحمان صوفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A8%D9%86_%D8%AE%D8%B6%D8%B1_%D8%AE%D8%AC%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابومحمود حامدبن خضر خجندی">ابومحمود حامدبن خضر خجندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوجعفر خازن خراسانی">ابوجعفر خازن خراسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%87%D9%84_%D8%A8%DB%8C%DA%98%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوسهل بیژن کوهی">ابوسهل بیژن کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوالوفا محمد بوزجانی">ابوالوفای بوزجانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81" title="احمد بن یوسف">احمد بن یوسف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بتانی">بتانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A8%DB%8C%D8%B5%DB%8C" title="القبیصی">القبیصی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D9%86%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="ابوالعباس نیریزی">ابوالعباس نیریزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%B5%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوحامد صاغانی">ابوحامد صاغانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3" title="ابن یونس">ابن یونس مصری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%A8%D9%86_%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%86" title="ابراهیم بن سنان">ابراهیم بن سنان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%84_%D9%87%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="ابوالفضل هروی">ابوالفضل هروی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%B7%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="حاسب طبری">حاسب طبری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ یازدهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1" title="بونصر منصور">بونصر منصور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ابوریحان بیرونی">ابوریحان بیرونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="ابراهیم زرقالی">ابن زرقالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%87%DB%8C%D8%AB%D9%85" title="ابن هیثم">ابن هیثم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابن صفار (صفحه وجود ندارد)">ابن صفار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کوشیار گیلانی">کوشیار گیلانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D8%B9%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84%D8%B3%DB%8C" title="صاعد اندلسی">صاعد اندلسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%D8%AC%D8%B2%DB%8C" title="ابوسعید سجزی">ابوسعید سجزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D8%A7%D8%AA%D9%85_%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ابوحاتم مظفر اسفزاری">ابوحاتم مظفر اسفزاری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ دوازدهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%AC%DB%8C" title="نورالدین بطروجی">بطروجی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="بهاءالدین مروزی">بهاءالدین مروزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%86%DB%8C" title="خازنی">خازنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%A3%D9%84_%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="سموأل بن یحیی مغربی">سموأل بن یحیی مغربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%84%D8%AA" class="mw-redirect" title="ابی الصلت">ابی الصلت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="انوری">انوری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%86_%DA%A9%D9%85%D8%A7%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابن کماد (صفحه وجود ندارد)">ابن کماد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%AD_%D8%A7%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="ابو محمد جابر بن افلح اشبیلی">جابر بن افلح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="خیام">خیام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="شرف‌الدین طوسی">شرف‌الدین طوسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ سیزدهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="ابن بنای مراکشی">ابن بناء</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%A6%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابن هائم (صفحه وجود ندارد)">ابن هائم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="جمال‌الدین بخاری">جمال‌الدین بخاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="محی‌الدین مغربی">محی‌الدین مغربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="خواجه نصیرالدین طوسی">خواجه نصیرالدین طوسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="قطب‌الدین شیرازی">قطب‌الدین شیرازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="شمس‌الدین سمرقندی">شمس‌الدین سمرقندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="زکریای قزوینی">زکریای قزوینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابن ابی الشکر (صفحه وجود ندارد)">ابن ابی الشکر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مؤیدالدین اوردی (صفحه وجود ندارد)">مؤیدالدین اوردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="اثیرالدین ابهری">اثیرالدین ابهری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A8%DA%A9%D8%B1_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="محمد بن ابوبکر فارسی">محمد بن ابوبکر فارسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ چهاردهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D8%B7%D8%B1" title="ابن شاطر">ابن شاطر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%85%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="شمس‌الدین خلیلی (صفحه وجود ندارد)">شمس‌الدین خلیلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%82%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابوالعقول (صفحه وجود ندارد)">ابوالعقول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="نظام الدین حسن نیشاپوری">نظام‌الدین حسن نیشابوری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ پانزدهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="علی بن محمد سمرقندی">علی‌بن محمد سمرقندی <small style="font-size:85%;">(ملاعلی قوشچی)</small></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%AC%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="بدرالدین عبدالواجد (صفحه وجود ندارد)">بدرالدین عبدالواجد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D8%AB%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="غیاث‌الدین جمشید کاشانی">غیاث‌الدین جمشید کاشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B6%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C" title="قاضی‌زاده رومی">قاضی‌زاده رومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%BA%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%DA%AF" title="الغ‌بیگ">الغ‌بیگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B7_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="سبط ماردینی">سبط ماردینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="شهاب‌الدین بن مجدی (صفحه وجود ندارد)">شهاب‌الدین بن مجدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D9%82_%DA%A9%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابواسحاق کوبنانی">ابواسحاق کوبنانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ شانزدم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="مولانا عبدالعلی بیرجندی">مولانا عبدالعلی بیرجندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شیخ بهایی">شیخ بهایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3" title="پیری رئیس">پیری رئیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="تقی‌الدین شامی">تقی‌الدین محمد بن معروف</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ هفدهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF_%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="یانگ گوانگشیان (صفحه وجود ندارد)">یانگ گوانگشیان</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Yang_Guangxian" class="extiw" title="en:Yang Guangxian">en</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="احمد خانی">احمد خانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">سدهٔ نوزدهم</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AD%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="رحیم رضایی (صفحه وجود ندارد)">رحیم رضایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="اخترشناسی در سده‌های میانه اسلامی">آثار</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B9%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D9%84%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%AA_(%D8%B2%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C)" title="عجایب‌المخلوقات (زکریای قزوینی)">عجایب‌المخلوقات</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست نام ستاره‌ها در زبان عربی (صفحه وجود ندارد)">نام ستاره‌ها در زبان عربی</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B8%D8%B1" title="المناظر">کتاب المناظر</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%81%D8%A7" title="رسائل اخوان الصفا">رسائل اخوان الصفا</a></i></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%AC%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="گاه‌شماری هجری قمری">گاه‌شماری هجری قمری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نقشه آسمان">نقشه آسمان</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%86%D8%B2%D9%87%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%82_%D9%81%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%84%D8%A2%D9%81%D8%A7%D9%82" title="نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق">نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D9%87%DB%8C%D9%85" title="التفهیم">التفهیم</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%AC" title="زیج">زیج</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%DB%8C%D8%AC_%D8%A2%D9%84%D9%81%D9%88%D9%86%D8%B3%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="زیج آلفونسو (صفحه وجود ندارد)">زیج آلفونسو</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%85%D8%A7" title="سالنما">سالنما</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85%DB%8C" title="جدول نجومی">جدول نجومی</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A8" title="صورالکواکب">صورالکواکب</a></i></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%88%DA%AF_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کاتالوگ ستاره‌ای">کاتالوگ ستاره‌ای</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%DB%8C%D8%AC_%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="زیج تولد (صفحه وجود ندارد)">زیج تولد</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D9%85%D8%AB%D9%84%D8%AB%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="توابع مثلثاتی">توابع مثلثاتی</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%AC_%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زیج ایلخانی">زیج ایلخانی</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%DB%8C%D8%AC_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="زیج سلطانی (صفحه وجود ندارد)">زیج سلطانی</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%A1" title="سلم‌السماء">سلم‌السماء</a></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="اخترشناسی در سده‌های میانه اسلامی">ابزارها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="آلیداد">آلیداد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رایانه قیاسی">رایانه قیاسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D9%87_(%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="روزنه (ستاره‌شناسی) (صفحه وجود ندارد)">روزنه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="حلقه‌دار">حلقه‌دار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D8%B1%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="اسطرلاب">اسطرلاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85%DB%8C" title="ساعت نجومی">ساعت نجومی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گلوب آسمانی (صفحه وجود ندارد)">گلوب آسمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="گلباد">گلباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D9%85%D8%A7" title="قطب‌نما">قطب‌نما</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%AA%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="صفحه جهت‌یاب (صفحه وجود ندارد)">صفحه جهت‌یاب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="دیوپترا (صفحه وجود ندارد)">دیوپترا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حلقه استوایی (صفحه وجود ندارد)">حلقه استوایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7" title="استوانما">استوانما</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کره جغرافیایی">کره جغرافیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D8%BA%D8%B0_%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کاغذ میلیمتری (صفحه وجود ندارد)">کاغذ میلیمتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86" title="ذره‌بین">ذره‌بین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mural_instrument&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mural instrument (صفحه وجود ندارد)">سازال دیواری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D8%B1%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسطرلاب ناوبری (صفحه وجود ندارد)">اسطرلاب ناوبری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="سحابی">سحابی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%B7%D8%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="جهان‌نمای مسطح (صفحه وجود ندارد)">جهان‌نمای مسطح</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A8%D8%B9_(%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ربع (ابزار) (صفحه وجود ندارد)">ربع (ابزار)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9_(%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1)" title="چارک (ابزار)">چارک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D8%B3" title="سدس">سدس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="مقیاس ارتفاع (صفحه وجود ندارد)">مقیاس ارتفاع</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="چرخه ستاره‌یاب">چرخه ستاره‌یاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A2%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="ساعت آفتابی">ساعت آفتابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE" title="تلسکوپ">تلسکوپ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Triquetrum_(astronomy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triquetrum (astronomy) (صفحه وجود ندارد)">سه‌شاخ/ذات‌الشعبتین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مفاهیم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%87%DB%8C%D8%A6%D8%AA" title="علم هیئت">علم هیئت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="نجوم کروی">نجوم کروی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Almucantar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almucantar (صفحه وجود ندارد)">مقنطر/دایرهٔ ارتفاع</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%AC_%D9%88_%D8%AD%D8%B6%DB%8C%D8%B6" title="اوج و حضیض">اوج و حضیض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="اخترفیزیک">اخترفیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81_%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="انحراف محوری">انحراف محوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%AA_(%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="سمت (ستاره‌شناسی)">سمت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="مکانیک سماوی">مکانیک سماوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کره‌های آسمانی">کره‌های آسمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدار دایروی (صفحه وجود ندارد)">مدار دایروی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%DA%A9_%D8%AA%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="فلک تدویر">فلک تدویر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="حرکت انتقالی زمین">حرکت انتقالی زمین</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">حرکت وضعی زمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خروج از مرکز مداری">خروج از مرکز مداری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC" title="دایرةالبروج">دایرةالبروج</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%D8%B6%DB%8C" title="مدار بیضی">مدار بیضی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="اکوانت (صفحه وجود ندارد)">اکوانت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="کهکشان">کهکشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="نظریه زمین مرکزی">زمین‌مرکزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="انرژی پتانسیل">انرژی پتانسیل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="نظریه خورشید مرکزی">خورشیدمرکزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="لختی">لختی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="کیهان‌شناسی اسلامی">کیهان‌شناسی اسلامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="مهتاب">مهتاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B6%DB%8C%D9%87_%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="فرضیه چندجهانی">فرضیه چندجهانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دیدگاه مسلمانان درباره ستاره‌بینی (صفحه وجود ندارد)">دیدگاه مسلمانان درباره ستاره‌بینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81_%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="انحراف محوری">انحراف محوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1" title="اختلاف‌منظر">اختلاف‌منظر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AA%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="حرکت تقدیمی">حرکت تقدیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AA%D8%B1%D9%82%D8%B5%DB%8C" title="حرکت ترقصی">حرکت ترقصی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87" title="قبله">قبله</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%D8%B1%D8%B9%DB%8C" title="اوقات شرعی">اوقات شرعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B2%D9%86_%D9%85%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5" title="وزن مخصوص">وزن مخصوص</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%AF%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="زمین مدور (صفحه وجود ندارد)">زمین مدور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="نور ستاره (صفحه وجود ندارد)">نور ستاره</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="کره تحت‌القمری">کره تحت‌القمری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="نور سفید">نور سفید خورشید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1" title="ابرنواختر">ابرنواختر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کرانداری زمانی (صفحه وجود ندارد)">کرانداری زمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AA%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نوسان حرکت تقدیمی (صفحه وجود ندارد)">نوسان حرکت تقدیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D9%84%D8%AB%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="مثلث‌سازی">مثلث‌سازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%81%D8%AA_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="جفت طوسی">جفت طوسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="گیتی">گیتی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مراکز</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1" title="دانشگاه الازهر">دانشگاه الازهر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="دارالحکمه">دارالحکمه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%D9%85%D9%87" title="بیت‌الحکمه">بیت‌الحکمه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="اخترشناسی در سده‌های میانه اسلامی">ستاره‌شناسی در دوران اسلامی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AA%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="رصدخانه تقی‌الدین استانبول (صفحه وجود ندارد)">رصدخانه تقی‌الدین استانبول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_(%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85)" title="مدرسه (اسلام)">مدرسه (اسلام)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%BA%D9%87" title="رصدخانه مراغه">رصدخانه مراغه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رصدخانه">رصدخانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DB%8C" title="بنیاد پژوهشی">بنیاد پژوهشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%BA%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%DA%AF" title="رصدخانه الغ‌بیگ">رصدخانه الغ‌بیگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%85%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82" title="مسجد اموی دمشق">مسجد اموی دمشق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="دانشگاه قرویین">دانشگاه قرویین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تأثیرپذیرفته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ستاره‌شناسی بابلی (صفحه وجود ندارد)">ستاره‌شناسی بابلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%82%D8%A8%D8%B7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ستاره‌شناسی قبطی (صفحه وجود ندارد)">ستاره‌شناسی قبطی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ستاره‌شناسی یونانی (صفحه وجود ندارد)">ستاره‌شناسی یونانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ستاره‌شناسی هندی (صفحه وجود ندارد)">ستاره‌شناسی هندی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تأثیرگذاشته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%A8%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دانش بیزانسی (صفحه وجود ندارد)">ستاره‌شناسی بیزانسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ستاره‌شناسی چینی (صفحه وجود ندارد)">ستاره‌شناسی چینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="علم اروپائیان در قرون وسطی">ستاره‌شناسی اروپایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ستاره‌شناسی هندی (صفحه وجود ندارد)">ستاره‌شناسی هندی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حرکت_وضعی_زمین&oldid=39889922">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حرکت_وضعی_زمین&oldid=39889922</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4" title="رده:چرخش">چرخش</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D9%85%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%B3%DB%8C" title="رده:دینامیک منظومه شمسی">دینامیک منظومه شمسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="رده:زمین">زمین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="رده:مکانیک سماوی">مکانیک سماوی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۴ ساعت ۱۹:۵۵ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-qg7t2","wgBackendResponseTime":187,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.417","walltime":"0.618","ppvisitednodes":{"value":1569,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":72406,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":4888,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":15780,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 437.605 1 -total"," 31.82% 139.246 1 الگو:پانویس"," 31.60% 138.304 3 الگو:Navbox"," 28.99% 126.874 1 الگو:ستاره‌شناسی_اسلامی"," 26.65% 116.627 1 الگو:یادکرد_وب"," 26.53% 116.114 2 الگو:انگلیسی"," 25.63% 112.175 2 الگو:به_زبان_دیگر"," 25.03% 109.531 2 الگو:Lang"," 11.19% 48.951 1 الگو:اشتباه_نشود"," 4.37% 19.113 2 الگو:Navbox_subgroup"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.273","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":12227957,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-66695f89d8-vcfzw","timestamp":"20241119184929","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062d\u0631\u06a9\u062a \u0648\u0636\u0639\u06cc \u0632\u0645\u06cc\u0646","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q244743","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q244743","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-06-20T09:46:07Z","dateModified":"2024-07-15T19:55:11Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/30\/Globespin.gif","headline":"\u0686\u0631\u062e\u0634 \u0632\u0645\u06cc\u0646 \u0628\u0647 \u062f\u0648\u0631 \u062e\u0648\u062f"}</script> </body> </html>