CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>فلسفه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"0b0bcd21-bcae-4b9a-a4ca-8223c2f713fa","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"فلسفه","wgTitle":"فلسفه","wgCurRevisionId":40662321,"wgRevisionId":40662321,"wgArticleId":987,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحه‌های دارای خطا در ارجاع","صفحات دارای نام ارجاع تکراری","صفحه‌های دارای ارجاع با پارامتر پشتیبانی‌نشده","صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند", "صفحه‌های با یادکرد خراب (فقدان منبع)","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت","مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)","مقاله‌های دارای واژگان به زبان پارسی میانه","مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی","مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","مقاله‌ها با پیوندهای کرلی","فلسفه","باورها","علوم انسانی","مقاله‌های موضوعات اصلی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"فلسفه","wgRelevantArticleId":987,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5891","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.imagemap.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","ext.categoryTree.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.imagemap","ext.cite.ux-enhancements","ext.categoryTree","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist", "ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.categoryTree.styles%7Cext.cite.styles%7Cext.imagemap.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Philbar_4.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Philbar_4.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Philbar_4.png/640px-Philbar_4.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="فلسفه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-فلسفه rootpage-فلسفه skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-منشأ_و_تکامل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#منشأ_و_تکامل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>منشأ و تکامل</span> </div> </a> <ul id="toc-منشأ_و_تکامل-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-واژه‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#واژه‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>واژه‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-واژه‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تعریفِ_فیلسوفان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#تعریفِ_فیلسوفان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>تعریفِ فیلسوفان</span> </div> </a> <ul id="toc-تعریفِ_فیلسوفان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاریخ_فلسفه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخ_فلسفه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>تاریخ فلسفه</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تاریخ_فلسفه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تاریخ فلسفه</span> </button> <ul id="toc-تاریخ_فلسفه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-۱-_فلسفه_باستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#۱-_فلسفه_باستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>۱- فلسفه باستان</span> </div> </a> <ul id="toc-۱-_فلسفه_باستان-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-مصر_و_بابل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#مصر_و_بابل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱.۱</span> <span>مصر و بابل</span> </div> </a> <ul id="toc-مصر_و_بابل-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ایران_باستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#ایران_باستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱.۲</span> <span>ایران باستان</span> </div> </a> <ul id="toc-ایران_باستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-چین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#چین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱.۳</span> <span>چین</span> </div> </a> <ul id="toc-چین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-یونان_و_روم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#یونان_و_روم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱.۴</span> <span>یونان و روم</span> </div> </a> <ul id="toc-یونان_و_روم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-هندوستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#هندوستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱.۵</span> <span>هندوستان</span> </div> </a> <ul id="toc-هندوستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-۲-_فلسفه_قرون_وسطی_(قرن_۵_تا_۱۶_میلادی)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#۲-_فلسفه_قرون_وسطی_(قرن_۵_تا_۱۶_میلادی)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲</span> <span>۲- فلسفه قرون وسطی (قرن ۵ تا ۱۶ میلادی)</span> </div> </a> <ul id="toc-۲-_فلسفه_قرون_وسطی_(قرن_۵_تا_۱۶_میلادی)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-اروپا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#اروپا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲.۱</span> <span>اروپا</span> </div> </a> <ul id="toc-اروپا-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-قرون_وسطی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#قرون_وسطی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲.۱.۱</span> <span>قرون وسطی</span> </div> </a> <ul id="toc-قرون_وسطی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رنسانس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#رنسانس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲.۱.۲</span> <span>رنسانس</span> </div> </a> <ul id="toc-رنسانس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-شرق_آسیا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#شرق_آسیا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲.۲</span> <span>شرق آسیا</span> </div> </a> <ul id="toc-شرق_آسیا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-هند" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#هند"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲.۳</span> <span>هند</span> </div> </a> <ul id="toc-هند-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-خاورمیانه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#خاورمیانه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲.۴</span> <span>خاورمیانه</span> </div> </a> <ul id="toc-خاورمیانه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-۳-_فلسفه_قرون_جدید_(قرن_۱۷_تا_۲۰_میلادی)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#۳-_فلسفه_قرون_جدید_(قرن_۱۷_تا_۲۰_میلادی)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۳</span> <span>۳- فلسفه قرون جدید (قرن ۱۷ تا ۲۰ میلادی)</span> </div> </a> <ul id="toc-۳-_فلسفه_قرون_جدید_(قرن_۱۷_تا_۲۰_میلادی)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-فلسفه_مدرن_اولیه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه_مدرن_اولیه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۳.۱</span> <span>فلسفه مدرن اولیه</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه_مدرن_اولیه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فلسفه_قرن_۱۹" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه_قرن_۱۹"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۳.۲</span> <span>فلسفه قرن ۱۹</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه_قرن_۱۹-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فلسفه_قرن_۲۰" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه_قرن_۲۰"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۳.۳</span> <span>فلسفه قرن ۲۰</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه_قرن_۲۰-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-دسته‌بندی‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#دسته‌بندی‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>دسته‌بندی‌ها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-دسته‌بندی‌ها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های دسته‌بندی‌ها</span> </button> <ul id="toc-دسته‌بندی‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-مابعدالطبیعه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#مابعدالطبیعه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>مابعدالطبیعه</span> </div> </a> <ul id="toc-مابعدالطبیعه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-معرفت‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#معرفت‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲</span> <span>معرفت‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-معرفت‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منطق" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#منطق"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳</span> <span>منطق</span> </div> </a> <ul id="toc-منطق-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-فلسفه‌های_مضاف_(خاص)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه‌های_مضاف_(خاص)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳.۱</span> <span>فلسفه‌های مضاف (خاص)</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه‌های_مضاف_(خاص)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فلسفه_اخلاق" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه_اخلاق"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳.۲</span> <span>فلسفه اخلاق</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه_اخلاق-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-زیبایی‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#زیبایی‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳.۳</span> <span>زیبایی‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-زیبایی‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فلسفه_سیاسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه_سیاسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳.۴</span> <span>فلسفه سیاسی</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه_سیاسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فلسفه‌های_مضاف_دیگر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه‌های_مضاف_دیگر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳.۵</span> <span>فلسفه‌های مضاف دیگر</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه‌های_مضاف_دیگر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-مکتب‌ها_و_سنت‌های_معروف_فلسفی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#مکتب‌ها_و_سنت‌های_معروف_فلسفی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>مکتب‌ها و سنت‌های معروف فلسفی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-مکتب‌ها_و_سنت‌های_معروف_فلسفی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های مکتب‌ها و سنت‌های معروف فلسفی</span> </button> <ul id="toc-مکتب‌ها_و_سنت‌های_معروف_فلسفی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ایدئالیسم_آلمانی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ایدئالیسم_آلمانی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>ایدئالیسم آلمانی</span> </div> </a> <ul id="toc-ایدئالیسم_آلمانی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پراگماتیسم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#پراگماتیسم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>پراگماتیسم</span> </div> </a> <ul id="toc-پراگماتیسم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پدیدارشناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#پدیدارشناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۳</span> <span>پدیدارشناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-پدیدارشناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اگزیستانسیالیسم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اگزیستانسیالیسم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۴</span> <span>اگزیستانسیالیسم</span> </div> </a> <ul id="toc-اگزیستانسیالیسم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ساختارگرایی_و_پساساختارگرایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ساختارگرایی_و_پساساختارگرایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۵</span> <span>ساختارگرایی و پساساختارگرایی</span> </div> </a> <ul id="toc-ساختارگرایی_و_پساساختارگرایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-سنت_تحلیلی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#سنت_تحلیلی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۶</span> <span>سنت تحلیلی</span> </div> </a> <ul id="toc-سنت_تحلیلی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مکتب‌ها_و_سنت‌های_فلسفی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#مکتب‌ها_و_سنت‌های_فلسفی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۷</span> <span>مکتب‌ها و سنت‌های فلسفی</span> </div> </a> <ul id="toc-مکتب‌ها_و_سنت‌های_فلسفی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مکتب‌های_فلسفی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#مکتب‌های_فلسفی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۸</span> <span>مکتب‌های فلسفی</span> </div> </a> <ul id="toc-مکتب‌های_فلسفی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-تفاوت_با_دیگر_معرفت‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#تفاوت_با_دیگر_معرفت‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>تفاوت با دیگر معرفت‌ها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تفاوت_با_دیگر_معرفت‌ها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تفاوت با دیگر معرفت‌ها</span> </button> <ul id="toc-تفاوت_با_دیگر_معرفت‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-جدایی_فلسفه_و_دانش‌های_آزمودنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#جدایی_فلسفه_و_دانش‌های_آزمودنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱</span> <span>جدایی فلسفه و دانش‌های آزمودنی</span> </div> </a> <ul id="toc-جدایی_فلسفه_و_دانش‌های_آزمودنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تفاوت_فلسفه_و_دین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#تفاوت_فلسفه_و_دین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۲</span> <span>تفاوت فلسفه و دین</span> </div> </a> <ul id="toc-تفاوت_فلسفه_و_دین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-نقش_زنان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#نقش_زنان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>نقش زنان</span> </div> </a> <ul id="toc-نقش_زنان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دشمنان_و_نقد" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#دشمنان_و_نقد"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>دشمنان و نقد</span> </div> </a> <ul id="toc-دشمنان_و_نقد-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-برای_مطالعه_بیشتر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#برای_مطالعه_بیشتر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>برای مطالعه بیشتر</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-برای_مطالعه_بیشتر-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های برای مطالعه بیشتر</span> </button> <ul id="toc-برای_مطالعه_بیشتر-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-انگلیسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#انگلیسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۱</span> <span>انگلیسی</span> </div> </a> <ul id="toc-انگلیسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فارسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فارسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۲</span> <span>فارسی</span> </div> </a> <ul id="toc-فارسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">فلسفه</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۳۵ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-235" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۳۵ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Kalam" title="Kalam–آچئی" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Kalam" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="آچئی" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8D%E1%88%8D%E1%88%B5%E1%8D%8D%E1%8A%93" title="ፍልስፍና–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ፍልስፍና" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Filosof%C3%ADa" title="Filosofía–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Filosofía" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/%C5%AA%C3%B0witegung" title="Ūðwitegung–انگلیسی باستان" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Ūðwitegung" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="انگلیسی باستان" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="दर्शन–آنگیکا" lang="anp" hreflang="anp" data-title="दर्शन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="آنگیکا" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D8%A9" title="فلسفة–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فلسفة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D8%A9" title="لفلسفة–عربی مراکشی" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لفلسفة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="عربی مراکشی" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="فلسفه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B6%E0%A6%A8" title="দৰ্শন–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="দৰ্শন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Filosof%C3%ADa" title="Filosofía–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Filosofía" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–آواری" lang="av" hreflang="av" data-title="Философия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="آواری" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Trakopa" title="Trakopa–Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Trakopa" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="दर्शन–اودهی" lang="awa" hreflang="awa" data-title="दर्शन" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="اودهی" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Lup%27intawi" title="Lup'intawi–آیمارایی" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Lup'intawi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="آیمارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/F%C9%99ls%C9%99f%C9%99" title="Fəlsəfə–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Fəlsəfə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="فلسفه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D3%99%D0%BB%D1%81%D3%99%D1%84%D3%99" title="Фәлсәфә–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Фәлсәфә" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Filsafat" title="Filsafat–بالیایی" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Filsafat" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="بالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Filosuop%C4%97j%C4%97" title="Filosuopėjė–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Filosuopėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Pilosopiya" title="Pilosopiya–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Pilosopiya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%BE%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Філасофія–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Філасофія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%8F%D0%B7%D0%BE%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Філязофія–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Філязофія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Pilsapat" title="Pilsapat–Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Pilsapat" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Философия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="दर्शन–Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="दर्शन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–بیسلاما" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="بیسلاما" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9D%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%91%E1%80%97%E1%80%B1%E1%80%92" title="သဘာဝတ္ထဗေဒ–Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="သဘာဝတ္ထဗေဒ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B6%E0%A6%A8" title="দর্শন–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="দর্শন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%98%E0%BD%9A%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%89%E0%BD%B2%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%B2%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BC%8D" title="མཚན་ཉིད་རིག་པ།–تبتی" lang="bo" hreflang="bo" data-title="མཚན་ཉིད་རིག་པ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="تبتی" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Prederouriezh" title="Prederouriezh–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Prederouriezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Filozofija" title="Filozofija–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Filozofija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Filsafat" title="Filsafat–Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Filsafat" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D2%AF%D0%BD_%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%B0%D0%BD" title="Гүн ухаан–Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Гүн ухаан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Di%C3%A9k-h%C5%8Fk" title="Diék-hŏk–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Diék-hŏk" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8" title="Философи–چچنی" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Философи" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چچنی" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Pilosopiya" title="Pilosopiya–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Pilosopiya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A4%E1%8F%AC%E1%8E%B3%E1%8F%A8%E1%8E%AF" title="ᎤᏬᎳᏨᎯ–چروکی" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎤᏬᎳᏨᎯ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="چروکی" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%95%D9%84%D8%B3%DB%95%D9%81%DB%95" title="فەلسەفە–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="فەلسەفە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–کورسی" lang="co" hreflang="co" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="کورسی" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Filozofie" title="Filozofie–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Filozofie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Filozofij%C3%B4" title="Filozofijô–کاشوبی" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Filozofijô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="کاشوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8" title="Философи–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Философи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Athroniaeth" title="Athroniaeth–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Athroniaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Felsefe" title="Felsefe–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Felsefe" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Falsafah" title="Falsafah–Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Falsafah" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="दर्शन–Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="दर्शन" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Φιλοσοφία–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Φιλοσοφία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Filosof%C3%AE" title="Filosofî–امیلیانو-روما" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Filosofî" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="امیلیانو-روما" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Philosophy" title="Philosophy–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Philosophy" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Filozofio" title="Filozofio–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Filozofio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Filosof%C3%ADa" title="Filosofía–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Filosofía" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Filosoofia" title="Filosoofia–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Filosoofia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–اکسترامادورایی" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="اکسترامادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Filosoofia" title="Filosoofia–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Filosoofia" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–فیجیایی" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Heimspeki" title="Heimspeki–فارویی" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Heimspeki" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="فارویی" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–آرپیتان" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="آرپیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Filosofii" title="Filosofii–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Filosofii" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–فریولیایی" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="فریولیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Filosofy" title="Filosofy–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Filosofy" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Feals%C3%BAnacht" title="Fealsúnacht–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Fealsúnacht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%B8" title="哲學–گن" lang="gan" hreflang="gan" data-title="哲學" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="گن" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Filozofi" title="Filozofi–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Filozofi" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Feallsanachd" title="Feallsanachd–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Feallsanachd" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Filosof%C3%ADa" title="Filosofía–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Filosofía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Arandupykuaaty" title="Arandupykuaaty–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Arandupykuaaty" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%86%F0%90%8D%82%F0%90%8D%89%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%B1%F0%90%8D%89" title="𐍆𐍂𐍉𐌳𐌰𐌻𐌿𐌱𐍉–گوتی" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍆𐍂𐍉𐌳𐌰𐌻𐌿𐌱𐍉" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="گوتی" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Piloosopia" title="Piloosopia–Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Piloosopia" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Fallsoonys" title="Fallsoonys–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Fallsoonys" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Falsafa" title="Falsafa–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Falsafa" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Chet-ho%CC%8Dk" title="Chet-ho̍k–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Chet-ho̍k" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%99%D7%9C%D7%95%D7%A1%D7%95%D7%A4%D7%99%D7%94" title="פילוסופיה–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="פילוסופיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="दर्शनशास्त्र–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="दर्शनशास्त्र" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Philosophy" title="Philosophy–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Philosophy" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Filozofija" title="Filozofija–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Filozofija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Filozofi" title="Filozofi–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Filozofi" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Filoz%C3%B3fia" title="Filozófia–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Filozófia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Փիլիսոփայություն–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Փիլիսոփայություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Փիլիսոփայութիւն–Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Փիլիսոփայութիւն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Philosophia" title="Philosophia–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Philosophia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Filsafat" title="Filsafat–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Filsafat" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–اکسیدنتال" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="اکسیدنتال" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/%C3%81k%E1%BB%8D_na_Uche" title="Ákọ na Uche–ایگبویی" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Ákọ na Uche" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="ایگبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pilosopia" title="Pilosopia–ایلوکویی" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pilosopia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ایلوکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8" title="Философи–اینگوشی" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Философи" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="اینگوشی" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Filozofio" title="Filozofio–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Filozofio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Heimspeki" title="Heimspeki–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Heimspeki" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%83%E1%93%B1%E1%92%AA%E1%93%95%E1%90%85%E1%95%90%E1%93%82%E1%96%85" title="ᐃᓱᒪᓕᐅᕐᓂᖅ–اینوکتیتوت" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐃᓱᒪᓕᐅᕐᓂᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="اینوکتیتوت" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="哲学–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="哲学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Filasafi" title="Filasafi–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Filasafi" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/pijyske" title="pijyske–لوجبان" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="pijyske" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="لوجبان" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Filsafat" title="Filsafat–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Filsafat" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%90" title="ფილოსოფია–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფილოსოფია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Filosofiya" title="Filosofiya–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Filosofiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tafelsaft" title="Tafelsaft–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tafelsaft" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Filozofii" title="Filozofii–Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Filozofii" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Lyenfilosofi" title="Lyenfilosofi–تیاپی" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Lyenfilosofi" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="تیاپی" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Философия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Inuunerup_isumalerineq" title="Inuunerup isumalerineq–گرینلندی" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Inuunerup isumalerineq" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="گرینلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%93%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%87%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6" title="ទស្សនវិជ្ជា–خمری" lang="km" hreflang="km" data-title="ទស្សនវិជ្ជា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمری" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A4%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%B6%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B2%A0%ED%95%99" title="철학–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="철학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Felsefe" title="Felsefe–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Felsefe" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Filosofieth" title="Filosofieth–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Filosofieth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Философия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Philosophia" title="Philosophia–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Philosophia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–لادینو" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="لادینو" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–لزگی" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Философия" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="لزگی" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Filozof%C3%AEa" title="Filozofîa–Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Filozofîa" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Filusufia" title="Filusufia–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Filusufia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B1%E0%BA%94%E0%BA%8A%E0%BA%B0%E0%BA%8D%E0%BA%B2" title="ປັດຊະຍາ–لائوسی" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປັດຊະຍາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="لائوسی" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Filosofija" title="Filosofija–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Filosofija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Filozofija" title="Filozofija–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Filozofija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="दर्शन–مایدیلی" lang="mai" hreflang="mai" data-title="दर्शन" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="مایدیلی" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fil%C3%B4z%C3%B4fia" title="Filôzôfia–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Filôzôfia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D0%B9" title="Философий–ماری" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Философий" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Филозофија–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Филозофија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%B6%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="തത്ത്വശാസ്ത്രം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തത്ത്വശാസ്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D2%AF%D0%BD_%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%B0%D0%BD" title="Гүн ухаан–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Гүн ухаан" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8B%EA%AF%A5%EA%AF%A1%EA%AF%8E%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9F" title="ꯋꯥꯡꯎꯂꯣꯟ–مانیپوری" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯋꯥꯡꯎꯂꯣꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="مانیپوری" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="तत्त्वज्ञान–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तत्त्वज्ञान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Falsafah" title="Falsafah–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Falsafah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Filosofija" title="Filosofija–مالتی" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Filosofija" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="مالتی" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–میراندی" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="میراندی" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%92%E1%80%BF%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%80%E1%80%97%E1%80%B1%E1%80%92" title="ဒဿနိကဗေဒ–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ဒဿနိကဗေဒ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D1%8F%D0%BC%D0%BE_%D0%BA%D0%BE%D0%B9%D1%82%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D1%81%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BE" title="Эрямо койтнень содамо–ارزیایی" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Эрямо койтнень содамо" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ارزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="فلسفه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Filesefie" title="Filesefie–ساکسونی سفلی" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Filesefie" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ساکسونی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="दर्शन–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="दर्शन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="दर्शन–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="दर्शन" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–نیاسی" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="نیاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%A5%DF%98%DF%8B%DF%AC%DF%A5%DF%98%DF%8B%DF%AC%DF%9F%DF%8C" title="ߥߘߋ߬ߥߘߋ߬ߟߌ–نکو" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߥߘߋ߬ߥߘߋ߬ߟߌ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="نکو" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Filosoufii" title="Filosoufii–لیوی-کارلیان" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Filosoufii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="لیوی-کارلیان" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Falaasama" title="Falaasama–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Falaasama" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A6%E0%A8%B0%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%A8" title="ਦਰਸ਼ਨ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਦਰਸ਼ਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Filosofiya" title="Filosofiya–پانگاسینانی" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Filosofiya" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="پانگاسینانی" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–پاپیامنتو" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="پاپیامنتو" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Filozofia" title="Filozofia–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Filozofia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Filosof%C3%ACa" title="Filosofìa–پیدمونتی" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Filosofìa" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="پیدمونتی" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="فلاسفی–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="فلاسفی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Φιλοσοφία–Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Φιλοσοφία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="فلسفه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Yachay_wayllukuy" title="Yachay wayllukuy–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Yachay wayllukuy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–رومانش" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="رومانش" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–آرومانی" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="آرومانی" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Философия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Філозофія–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Філозофія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Filozofi" title="Filozofi–کینیارواندایی" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Filozofi" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="کینیارواندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="तत्त्वज्ञानम्–سانسکریت" lang="sa" hreflang="sa" data-title="तत्त्वज्ञानम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="سانسکریت" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Философия" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Filosofia" title="Filosofia–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Filosofia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Filusuf%C3%ACa" title="Filusufìa–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Filusufìa" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Philosophy" title="Philosophy–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Philosophy" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%88" title="فلسفو–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="فلسفو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Filosofiija" title="Filosofiija–سامی شمالی" lang="se" hreflang="se" data-title="Filosofiija" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="سامی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/S%C3%AAnd%C3%A2ndar%C3%A4" title="Sêndândarä–سانگو" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Sêndândarä" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="سانگو" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Filozofija" title="Filozofija–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Filozofija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Taflsuft" title="Taflsuft–تاچل‌هیت" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Taflsuft" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="تاچل‌هیت" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%81%E0%B6%B1%E0%B6%BA" title="දර්ශනය–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="දර්ශනය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Philosophy" title="Philosophy–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Philosophy" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Filozofia" title="Filozofia–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Filozofia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%81" title="فلسفہ–Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="فلسفہ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Filozofija" title="Filozofija–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Filozofija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Ugondamano" title="Ugondamano–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Ugondamano" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Murtimaal" title="Murtimaal–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Murtimaal" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Filozofia" title="Filozofia–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Filozofia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Филозофија–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Филозофија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Sabi_fu_denki" title="Sabi fu denki–زبان اسرانان" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Sabi fu denki" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="زبان اسرانان" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–سوتوی جنوبی" lang="st" hreflang="st" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="سوتوی جنوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Philosophie" title="Philosophie–Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Philosophie" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Filsafat" title="Filsafat–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Filsafat" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Filosofi" title="Filosofi–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Filosofi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Falsafa" title="Falsafa–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Falsafa" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%86%E0%AE%AF%E0%AF%8D%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="மெய்யியல்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மெய்யியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%82" title="తత్వం–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="తత్వం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Filisofia" title="Filisofia–تتومی" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Filisofia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="تتومی" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%BB%D1%81%D0%B0%D1%84%D0%B0" title="Фалсафа–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Фалсафа" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%8D%E0%B8%B2" title="ปรัชญา–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ปรัชญา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Filosofi%C3%BDa" title="Filosofiýa–ترکمنی" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Filosofiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pilosopiya" title="Pilosopiya–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pilosopiya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/F%C9%99ls%C9%99f%C9%99" title="Fəlsəfə–Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Fəlsəfə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Pilosopi" title="Pilosopi–توک‌پیسینی" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Pilosopi" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="توک‌پیسینی" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Felsefe" title="Felsefe–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Felsefe" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Ntivo-vuhleketi" title="Ntivo-vuhleketi–تسونگایی" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Ntivo-vuhleketi" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="تسونگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D3%99%D0%BB%D1%81%D3%99%D1%84%D3%99" title="Фәлсәфә–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Фәлсәфә" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Философия–تووایی" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Философия" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="تووایی" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%95%D9%84%D8%B3%DB%95%D9%BE%DB%95" title="پەلسەپە–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="پەلسەپە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Філософія–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Філософія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%81" title="فلسفہ–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فلسفہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Falsafa" title="Falsafa–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Falsafa" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Fi%C5%82ozofia" title="Fiłozofia–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Fiłozofia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Filosofii" title="Filosofii–وپس" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Filosofii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="وپس" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Triết học–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Triết học" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Filosop" title="Filosop–ولاپوک" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Filosop" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="ولاپوک" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Filozofeye" title="Filozofeye–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Filozofeye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Filosofiya" title="Filosofiya–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Filosofiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Xeltu" title="Xeltu–ولوفی" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Xeltu" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="ولوفی" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%B8" title="哲學–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="哲學" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ifilosofi" title="Ifilosofi–خوسایی" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ifilosofi" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="خوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%90" title="ფილოსოფია–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ფილოსოფია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%99%D7%9C%D7%90%D7%A1%D7%90%D7%A4%D7%99%D7%A2" title="פילאסאפיע–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="פילאסאפיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cm%C3%B2ye" title="Ìmòye–یوروبایی" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìmòye" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="یوروبایی" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Cwzyoz" title="Cwzyoz–چوانگی" lang="za" hreflang="za" data-title="Cwzyoz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="چوانگی" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Filosofie" title="Filosofie–زیلاندی" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Filosofie" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="زیلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B4%BC%E2%B5%8D%E2%B5%99%E2%B5%93%E2%B4%BC%E2%B5%9C" title="ⵜⴰⴼⵍⵙⵓⴼⵜ–آمازیغی معیار مراکش" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⴰⴼⵍⵙⵓⴼⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="آمازیغی معیار مراکش" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="哲学–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="哲学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%80%9A%E5%B9%BE" title="通幾–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="通幾" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Tiat-ha%CC%8Dk" title="Tiat-ha̍k–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Tiat-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%B8" title="哲學–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="哲學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Injulalwazi" title="Injulalwazi–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Injulalwazi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5891#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&oldid=40662321" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&id=40662321&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D9%2584%25D8%25B3%25D9%2581%25D9%2587"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D9%2584%25D8%25B3%25D9%2581%25D9%2587"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Philosophy" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" hreflang="fa"><span>ویکی‌گفتاورد</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5891" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks plainlist"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">بخشی از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="رده:فلسفه">سلسله مقالات</a> در مورد</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="font-size:200%;font-weight:normal;padding-bottom:0.15em;"><a class="mw-selflink selflink">فلسفه</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><figure class="mw-halign-center noresize mw-ext-imagemap-desc-bottom-right" typeof="mw:File/Frameless"><span title="چپ به راست: افلاطون، کانت، نیچه، بودا، کنفوسیوس، ابن رشد"><img alt="چپ به راست: افلاطون، کانت، نیچه، بودا، کنفوسیوس، ابن رشد" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Philbar_4.png/220px-Philbar_4.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Philbar_4.png/330px-Philbar_4.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Philbar_4.png/440px-Philbar_4.png 2x" data-file-width="660" data-file-height="440" usemap="#ImageMap_d1a2772e6dd3fb41" resource="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Philbar_4.png" /></span><map name="ImageMap_d1a2772e6dd3fb41"><area href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" shape="rect" coords="0,0,25,25" alt="افلاطون" title="افلاطون" /><area href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" shape="rect" coords="25,0,50,25" alt="کانت" title="کانت" /><area href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87" shape="rect" coords="50,0,73,25" alt="نیچه" title="نیچه" /><area href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A7_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7" shape="rect" coords="0,25,25,50" alt="بودا" title="بودا" /><area href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3" shape="rect" coords="25,25,50,50" alt="کنفوسیوس" title="کنفوسیوس" /><area href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" shape="rect" coords="147,73,220,147" alt="ابن سینا" title="ابن سینا" /></map><figcaption>چپ به راست: افلاطون، کانت، نیچه، بودا، کنفوسیوس، ابن رشد</figcaption></figure><div class="sidebar-caption" style="white-space:nowrap;border-bottom:1px #aaa solid;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a></li><li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">کانت</a></li><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87" title="فریدریش نیچه">نیچه</a></li></ul></div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A7_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7" title="گوتاما بودا">بودا</a></li><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="کنفوسیوس">کنفوسیوس</a></li><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li></ul></div></div></td></tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center; background:#ddddff;;padding-top:0.5em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B3%D9%86%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="رده:مکتب‌ها و سنت‌های فلسفی">فلسفه‌ها</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks" style="border-collapse:collapse; border-spacing:0px; border:none; width:100%; margin:0px; font-size:100%; clear:none; float:none"><tbody><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87" title="رده:فلسفه بر پایه دوره">بر اساس دوره</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه دوران باستان">باستان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه مصر باستان">مصر باستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%D9%94_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فلسفهٔ یونان باستان">یونان باستان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">وسطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="فلسفه جدید">جدید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1" title="فلسفه معاصر">امروزی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فلسفه تحلیلی">تحلیلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فلسفه قاره‌ای">قاره‌ای</a></li></ul></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="mw-redirect" title="شمایی از فلسفه">بر اساس منطقه</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه آفریقایی">آفریقایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه مصر باستان">مصر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه اتیوپی (صفحه وجود ندارد)">اتیوپی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%88" title="فلسفه اوبونتو">آفریقای جنوبی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82" title="فلسفه شرق">فلسفه شرق</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه چینی">چینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه هندی">هندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه اندونزی (صفحه وجود ندارد)">اندونزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="فلسفه ژاپن">ژاپن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فلسفه کره‌ای">کره‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه ویتنامی (صفحه وجود ندارد)">ویتنامی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="فلسفه بومی آمریکا">بومی آمریکا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D8%AA%DA%A9" title="فلسفه آزتک">فلسفه آزتک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="فلسفه خاورمیانه">فلسفه خاورمیانه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلسفه در ایران">ایرانی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%BA%D8%B1%D8%A8" title="فلسفه غرب">غرب</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه آمریکایی">آمریکایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه بریتانیایی">بریتانیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فلسفه فرانسه">فرانسوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فلسفه آلمانی">آلمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه ایتالیایی">ایتالیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه روسی">روسی</a></li></ul></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه دینی">بر پایه دین</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه بودایی">بودایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کنفسیوس‌گرایی">کنفوسیوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="فلسفه مسیحی">مسیحی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88" title="فلسفه هندو">هندو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="فلسفه اسلامی">اسلامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%DB%8C%D9%86" title="فلسفه جین">جین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه یهودی">یهودی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="تائویسم">تائویسم</a></li></ul></td> </tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center; background:#ddddff;"><span style="font-size:110%;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="رده:شاخه‌های فلسفه">شاخه‌ها</a></span></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ارزش‌شناسی">ارزش‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="کیهان‌شناسی (فلسفه)">کیهان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">فلسفه اخلاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="فلسفه حقوق">حقوقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فلسفه زبان">زبانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فرافلسفه">فرافلسفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">سیاسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فلسفه دین">دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه اجتماعی">اجتماعی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center; background:#ddddff;"><span style="font-size:110%;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87" title="رده:فلسفه بر پایه دوره">دوره‌ها</a></span></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه دوران باستان">باستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">وسطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="فلسفه جدید">مدرن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1" title="فلسفه معاصر">معاصر</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center; background:#ddddff;"><span style="font-size:110%;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D9%86%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="رده:سنت‌های فلسفی">سنن</a></span></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فلسفه تحلیلی">تحلیلی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="اثبات‌گرایی منطقی">نواثبات‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81" title="فلسفه زبان متعارف">زبان متعارف</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="ارسطوگری">ارسطوگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه بودایی">بودایی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Abhidharma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abhidharma (صفحه وجود ندارد)">Abhidharma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Madhyamaka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Madhyamaka (صفحه وجود ندارد)">Madhyamaka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Buddhist_logico-epistemology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buddhist logico-epistemology (صفحه وجود ندارد)">Pramāṇavāda</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yogacara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yogacara (صفحه وجود ندارد)">Yogacara</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="چارواکا">چارواکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="فلسفه مسیحی">مسیحی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="آگوستینیسم">آگوستینیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انسان‌گرایی">اومانیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اسکوتیسم">اسکوتیست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="تومیسم">تومیست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اوکامیسم">اوکامیست</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کنفسیوس‌گرایی">کنفوسیوسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="نئوکنفوسیونیسم">نئوکنفوسیونیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="کنفوسیوسیسم جدید">کنفوسیوسیسم جدید</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فلسفه قاره‌ای">قاره‌ای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="پدیدارشناسی (فلسفه)">پدیدارشناسی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%DA%AF%D9%84" title="فلسفه هگل">هگلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88" title="فلسفه هندو">هندو</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%A7" title="میمامسا">میمامسا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="نیایا">نیایا</a>-<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%DA%A9%D8%A7" title="وی شیشکا">وی شیشکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%A7" title="سامخیا">سامخیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%87" title="ویدانته">ویدانته</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="فلسفه اسلامی">Islamic</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D9%87" title="اشاعره">اشاعره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%85" title="فلسفه اسلامی متقدم">اسلامی متقدم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%B6%D8%AA_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="نهضت رشدیه">آوروئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C" title="حکمت سینوی">سینوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اشراق">اشراقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87" title="اسماعیلیه">اسماعیلیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B5%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فلسفه صوفیان">صوفیه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%DB%8C%D9%86" title="فلسفه جین">جین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه یهودی">یهودی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Judeo-Islamic_philosophies_(800%E2%80%931400)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Judeo-Islamic philosophies (800–1400) (صفحه وجود ندارد)">Judeo-Islamic</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="کانتیانیسم">کانتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C)" title="قانون‌گرایی (فلسفه چینی)">قانون‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه افلاطونی">افلاطونی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه نوافلاطونی">نوافلاطونی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عمل‌گرایی">عمل‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="شک‌گرایی فلسفی">شک‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="فلسفه تائوئیستی">فلسفه تائوئیستی</a></li></ul> <p><b>سنن برحسب منطقه</b> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه آفریقایی">آفریقایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82" title="فلسفه شرق">شرقی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه چینی">چینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه هندی">هندی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="فلسفه خاورمیانه">خاورمیانه‌ای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه مصر باستان">مصری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلسفه در ایران">ایرانی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%BA%D8%B1%D8%A8" title="فلسفه غرب">غربی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center; background:#ddddff;"><span style="font-size:110%;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="رده:ادبیات فلسفی">ادبیات</a></span></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:ادبیات زیباشناسی">زیباشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:ادبیات معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="رده:ادبیات اخلاق">اخلاقیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="رده:ادبیات منطقی">منطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="رده:ادبیات متافیزیک">متافیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:ادبیات فلسفی سیاسی">فلسفه سیاسی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center; background:#ddddff;"><span style="font-size:110%;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" title="رده:فیلسوفان">فیلسوفان</a></span></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="فهرست زیبایی‌شناسان">زیبایی‌شناسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="فهرست معرفت‌شناسان">معرفت‌شناسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="فهرست اخلاق‌شناسان">اخلاق‌شناسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="فهرست منطقدانان">منطق‌دانان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="فهرست متافیزیک‌دانان">متافیزیک‌دانان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="فهرست فیلسوفان سیاسی-اجتماعی">سیاسی-اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="زنان در فلسفه">زنان در فلسفه</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content hlist"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center; background:#ddddff;"><span style="font-size:110%;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7_%D8%A8%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="رده:فهرست‌های مربوط به فلسفه">فهرست‌ها</a></span></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فهرست فلسفه">فهرست فلسفه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Outline_of_philosophy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of philosophy (صفحه وجود ندارد)">Outline</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_years_in_philosophy&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of years in philosophy (صفحه وجود ندارد)">Years</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%84%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فهرست مسئله‌های حل‌نشده در فلسفه">مسائل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="متون فلسفی جهان">فهرست متون مهم در فلسفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="فهرست گرایش‌های فلسفی">نظریات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glossary_of_philosophy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glossary of philosophy (صفحه وجود ندارد)">Glossary</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lists_of_philosophers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lists of philosophers (صفحه وجود ندارد)">Philosophers</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Socrates.png" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/10px-Socrates.png" decoding="async" width="10" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/15px-Socrates.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/21px-Socrates.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه">درگاه فلسفه</a></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="الگو:نوارکناری فلسفه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:نوارکناری فلسفه (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نوارکناری فلسفه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82,_%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD_6616.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82%2C_%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD_6616.jpg/220px-%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82%2C_%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD_6616.jpg" decoding="async" width="220" height="287" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82%2C_%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD_6616.jpg/330px-%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82%2C_%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD_6616.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82%2C_%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD_6616.jpg/440px-%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82%2C_%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD_6616.jpg 2x" data-file-width="3464" data-file-height="4520" /></a><figcaption>سُقراط یا (Σόκρατες/سوکراتِس)، که با نام بنیادگذار فلسفه غرب و به طور گسترده به عنوان بزرگترین فیلسوف تمدن <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="یونان باستان">یونان باستان</a> و یکی از بزرگترین تمام ادوار یاد می شود، او شاگردان بسیاری پرورش داد و نقش بسزایی در پیش زمینه سازی <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه افلاطونی">فلسفه افلاطونی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="ارسطوگری">فلسفه ارسطویی</a> داشته است.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg/260px-%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg" decoding="async" width="260" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg/390px-%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg/520px-%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg 2x" data-file-width="3820" data-file-height="2964" /></a><figcaption> <i><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A2%D8%AA%D9%86_(%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4%DB%8C)" title="مکتب آتن (نقاشی)">مدرسه آتن</a></i> (۱۵۰۹–۱۵۱۱) اثر <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84" title="رافائل">رافائل</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه یونان باستان">فیلسوفان</a> مشهور کلاسیک <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه یونان باستان">یونان را</a> در فضایی ایدئال با الهام از <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="معماری یونان باستان">معماری یونان باستان به</a> تصویر می‌کشد.</figcaption></figure> <p><b>فَلسَفِه</b> (<a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="یونانی باستان">یونانی باستان</a>: <span lang="grc" title="متن به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)"><bdi>φιλοσοφία</bdi></span> <i lang="grc-Latn" title="متن به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)"><bdi>philosophia</bdi></i>)<sup id="cite_ref-biblehub.com_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-biblehub.com-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="زبان پارسی میانه">پارسی میانه</a>: <i lang="pal" dir="rtl"><bdi>خردْدوستی</bdi></i>، <small>آوانگاری: </small><i lang="pal-Latn" title="لاتین‌نویسی زبان پارسی میانه">xraddōstih</i>)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:0_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> مطالعهٔ پرسش‌های عمومی و اساسی با رویکردی کلی‌نگر و عموماً غایت‌اندیش است، مانند پرسش‌های مربوط به <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">عقل</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">وجودیت</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">دانش</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">ارزش‌ها</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">ذهن</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فلسفه زبان">زبان</a>.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> چنین سوالاتی اغلب به عنوان مشکلاتی مطرح می‌شوند<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که باید مورد مطالعه قرار گیرند یا حل شوند. این اصطلاح احتمالاً توسط <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9%88%D8%B1%D8%B3" title="فیثاغورس">فیثاغورس</a> (حدود ۵۷۰–۴۹۵ قبل از میلاد) ابداع شده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBottin1993[https://books.google.com/books?id=FJ7UBP_jYeMC&pg=PA151_151]_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBottin1993[https://books.google.com/books?id=FJ7UBP_jYeMC&pg=PA151_151]-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEJaroszyński2018[https://books.google.com/books?id=fsZKDwAAQBAJ&pg=PA12_12]_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEJaroszyński2018[https://books.google.com/books?id=fsZKDwAAQBAJ&pg=PA12_12]-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روش‌های فلسفی شامل <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="موضوعات سقراطی">پرسش</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="روش سقراطی">بحث انتقادی</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="دیالکتیک">استدلال عقلی</a> و ارائهٔ منظم است. </p><p>این کلمه در زبان عربی اسم و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A8" class="mw-disambig" title="معرب">معرب</a> است. از کلمهٔ یونانی φιλοσοφία (فیلوسوفیا).<sup id="cite_ref-biblehub.com_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-biblehub.com-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فیلو به معنی «دوستداری» و «سوفیا» به معنی دانش است. پس کلمه فلسفه در لغت به معنی دوستداری دانش بوده‌است. </p><p>موضوع علم فلسفه اولیٰ (متافیزیک یا الهیات) در اصل (وجود) صرف و عوارض و حالات مختلف آن است و به جهان از منظر وجودی واحد و پیوسته می‌نگرد. فلسفهٔ اولیٰ از این جهت که عام‌ترین و کامل‌ترین موضوع را دارد از علوم دیگر جامع‌تر است و به‌دلیل بهره‌گیری از روش استدلال و برهان از علوم دیگر یقینی‌تر می‌باشد. در علم فلسفه به پرسش‌های کلی مربوط به <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">عقل</a>، مبدأ پیدایش دنیا، نظام خلقت، ماهیت‌ها، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">وجودیت</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">دانش</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">ارزش‌ها</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">ذهن</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فلسفه زبان">زبان</a> پاسخ داده می‌شود.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> چنین سؤالاتی اغلب به‌عنوان مشکلاتی مطرح می‌شوند<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که باید مورد مطالعه قرار گیرند یا حل شوند. </p><p>هرچند قبل از سقراط متفکرانی دیگر وجود داشته‌اند اما واژهٔ فلسفه نخستین بار توسط سقراط مورد استفاده قرار گرفت. در زمان او عده‌ای که خود را سوفیست (به معنای دانشمند) می‌نامیدند ادراک انسان را ملاک حقیقت و واقعیت می‌دانستند و مغالطه به کار می‌بردند. سقراط برای امتناع از هم‌ردیف شدن با سوفیست‌ها نام (فیلوسوفوس) به معنای فیلسوف امروزی را برای خود برگزید که بعدها کم‌کم فلسفه به معنای علم به کار رفت و سفسطه (مصدر به معنای سوفیست‌گری) بر مغالطه‌کاری گفته شد. </p><p>از نظر تاریخی، <i>فلسفه</i> همهٔ دانش را در بر می‌گرفت و یک پزشک به‌عنوان یک <i><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81" title="فیلسوف">فیلسوف</a></i> شناخته می‌شد.<sup id="cite_ref-:0_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از زمان فیلسوف <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="یونانی باستان">یونان باستان</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a> تا قرن نوزدهم، ”<a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه طبیعی">فلسفهٔ طبیعی</a>“ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اخترشناسی">نجوم</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="پزشکی">پزشکی</a> و <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a> را هم دربر گرفت. <sup id="cite_ref-FOOTNOTELindberg2007_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELindberg2007-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به عنوان مثال، <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="اصول ریاضی فلسفه طبیعی">اصول ریاضیات فلسفه طبیعی</a></i> <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B2%D8%A7%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="آیزاک نیوتن">نیوتن</a> در سال ۱۶۸۷ که بعداً به‌عنوان یک کتاب فیزیک طبقه‌بندی شد. </p><p>در قرن نوزدهم، رشد <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87" title="دانشگاه">دانشگاه‌های تحقیقاتی</a> مدرن، فلسفه دانشگاهی و سایر رشته‌ها را به سمت حرفه‌ای‌سازی و تخصص در <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1" title="فلسفه معاصر">فلسفهٔ معاصر</a> سوق داد.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از آن زمان، حوزه‌های مختلف تحقیق که به‌طور سنتی بخشی از فلسفه بودند، مانند <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="روان‌شناسی">روان‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جامعه‌شناسی">جامعه‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زبان‌شناسی">زبان‌شناسی</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="علم اقتصاد">اقتصاد</a>، به رشته‌های دانشگاهی جداگانه‌ای تبدیل می‌شوند. </p><p>امروزه، زیرشاخه‌های اصلی فلسفه دانشگاهی شامل <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a> است که مربوط به ماهیت اساسی <a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="هستی">هستی</a> و <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="واقعیت">واقعیت</a> است. <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a>، که ماهیت <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="دانش">دانش</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1" title="باور">باور</a> را بررسی می‌کند؛ <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">فلسفهٔ اخلاق</a>، که مربوط به ارزش اخلاقی است؛ و <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a>، که قواعد <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AA%D8%A7%D8%AC" title="قاعده استنتاج">استنتاج</a> را مطالعه می‌کند که به فرد اجازه می‌دهد از مقدمات <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA" title="حقیقت">واقعی</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="تالی">نتیجه‌گیری</a> کند.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> زیرشاخه‌های برجستهٔ دیگر شامل <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">فلسفهٔ علم</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">فلسفهٔ سیاسی</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فلسفه زبان">فلسفهٔ زبان</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">فلسفهٔ ذهن</a> هستند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منشأ_و_تکامل"><span id=".D9.85.D9.86.D8.B4.D8.A3_.D9.88_.D8.AA.DA.A9.D8.A7.D9.85.D9.84"></span>منشأ و تکامل</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: منشأ و تکامل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در ابتدا این اصطلاح به هر مجموعهٔ <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="دانش">دانش</a> گفته می‌شد.<sup id="cite_ref-:0_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از این نظر، فلسفه با دین، ریاضیات، <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="علوم طبیعی">علوم طبیعی</a>، آموزش و سیاست ارتباط نزدیک داشت. اگرچه آن زمان به عنوان کتاب فیزیک طبقه‌بندی شده است، اما <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="اصول ریاضی فلسفه طبیعی">اصول ریاضیات</a></i> <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B2%D8%A7%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="آیزاک نیوتن">نیوتن</a> (۱۶۸۷) از اصطلاح <i><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه طبیعی">فلسفه طبیعی</a></i> همان‌طور که در آن زمان فهمیده می‌شد، استفاده می‌کند، شامل رشته‌هایی مانند <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اخترشناسی">نجوم</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="پزشکی">پزشکی</a> و فیزیک است که بعداً با <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85" title="علم">علم</a> مرتبط شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELindberg2007_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELindberg2007-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در بخش سیزده از <i>زندگی و نظرات فلاسفه برجسته</i>، قدیمی‌ترین تاریخ فلسفه برجای مانده متعلق به سده ۳ میلادی، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DA%98%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="دیوژن لائرتی">دیوژن لائرتی</a> تقسیم‌بندی سه بخشی از تحقیق فلسفی یونان باستان را ارائه می‌دهد: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85" title="علم">فلسفه طبیعی</a> (از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">یونانی</a>: <i lang="el" title="متن به زبان یونانی"><bdi>ta physika</bdi></i>) که مطالعه قانون اساسی و فرایندهای تحول در جهان فیزیکی بود.</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">فلسفه اخلاق</a> (از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">یونانی</a>: <i lang="el" title="متن به زبان یونانی"><bdi>êthika</bdi></i>) که مطالعه خوبی، درست و غلط، عدالت و فضیلت بود.</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">فلسفه متافیزیکی</a> (از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">یونانی</a>: <i lang="el" title="متن به زبان یونانی"><bdi>logikós</bdi></i>) که مطالعه <a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="هستی">وجود</a>، علیت، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="خدا">خدا</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C_(%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="کلی (متافیزیک)">اشکال</a> و سایر اشیاء انتزاعی بود.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واژه‌شناسی"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>واژه‌شناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: واژه‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>واژهٔ فلسفه شکل عربی‌شده واژهٔ یونانی فیلوسوفیا (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">یونانی</a>: <span lang="el" title="متن به زبان یونانی"><bdi>φιλοσοφία</bdi></span>، <bdi>philosophia</bdi>) به معنای «دانشْ‌دوستی» است.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که سپس به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان عربی">عربی</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">فارسی</a> راه یافته است. برخی منابع عنوان داشته‌اند که واژه فلسفه را نخستین بار <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9%88%D8%B1%D8%B3" title="فیثاغورس">فیثاغورس</a> به کار برده است. هرچند این موضوع اثبات شده نیست<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تعریفِ_فیلسوفان"><span id=".D8.AA.D8.B9.D8.B1.DB.8C.D9.81.D9.90_.D9.81.DB.8C.D9.84.D8.B3.D9.88.D9.81.D8.A7.D9.86"></span>تعریفِ فیلسوفان</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: تعریفِ فیلسوفان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks"><tbody><tr><td class="sidebar-top-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:UWASocrates_gobeirne_cropped.jpg" class="mw-file-description" title="Bust of Socrates by Victor Wager at the University of Western Australia"><img alt="Bust of Socrates by Victor Wager at the University of Western Australia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/UWASocrates_gobeirne_cropped.jpg/120px-UWASocrates_gobeirne_cropped.jpg" decoding="async" width="120" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/UWASocrates_gobeirne_cropped.jpg/180px-UWASocrates_gobeirne_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/UWASocrates_gobeirne_cropped.jpg/240px-UWASocrates_gobeirne_cropped.jpg 2x" data-file-width="1850" data-file-height="1300" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-pretitle-with-top-image" style="padding-top:0.2em; background:#b3ccff;padding-top:0.4em;">بخشی از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="رده:سقراط">مجموعه مقاله‌های</a>:</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="background:#b3ccff; padding:0.2em 0.4em 0.2em; padding-top:0;"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="سقراط">سقراط</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:0.3em 0.4em 0.6em;"> «<a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85_%DA%A9%D9%87_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85" title="دانم که ندانم">دانم که ندانم</a>»<br /><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="محاکمه سقراط">محاکمه سقراط</a> •  <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%85%DA%AF%D8%B3_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="خرمگس اجتماعی">خرمگس اجتماعی</a></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddf; padding:0.2em 0.4em 0.2em;"> مفاهیم اصلی</th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:0.3em 0.4em 0.6em;"> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="مسئله سقراطی">مسئله سقراطی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="مکالمات سقراط">مکالمات سقراط</a><br /><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="روش سقراطی">روش سقراطی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="موضوعات سقراطی">موضوعات سقراطی</a></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddf; padding:0.2em 0.4em 0.2em;"> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="رده:شاگردان سقراط">شاگردان</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:0.3em 0.4em 0.6em;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a> •  <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D9%86%D9%81%D9%88%D9%86" title="گزنفون">گزنفون</a><br /><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%B3" title="آنتیستنس">آنتیستنس</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3" title="آریستیپوس">آریستیپوس</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%B3" title="آلکیبیادس">آلکیبیادس</a></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddf; padding:0.2em 0.4em 0.2em;"> جریان‌های فکری متأثر</th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:0.3em 0.4em 0.6em;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="افلاطون‌گرایی">افلاطون‌گرایی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="رواقی‌گری">رواقی‌گری</a><br /><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%A9%D9%84%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="مکتب کلبی">مکتب کلبی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب کورنایی">مکتب کورنایی</a></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddf; padding:0.2em 0.4em 0.2em;"> عناوین مرتبط</th></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:0.3em 0.4em 0.6em;"> <i><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%AF_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" class="mw-redirect" title="تابلوی مرگ سقراط">تابلوی مرگ سقراط</a></i> •  <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7_(%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="ابرها (نمایشنامه)">نمایشنامه ابرها</a></i></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="background:#ddf; padding-top:0.3em;"> <small><b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه"><span style="color:#151B8D;">درگاه فلسفه</span></a></b></small></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="الگو:سقراط"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="بحث الگو:سقراط"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:سقراط"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks" style="width:18.0em;"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">بخشی از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="رده:افلاطون">مجموعه مقالات</a> پیرامون:</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="padding:0 0.2em 0.4em; font-size:150%; line-height:1.5em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image" style="padding:0 0 1.0em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Platon-2b.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Platon-2b.jpg/100px-Platon-2b.jpg" decoding="async" width="100" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Platon-2b.jpg/150px-Platon-2b.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Platon-2b.jpg/200px-Platon-2b.jpg 2x" data-file-width="283" data-file-height="397" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="border-bottom: 1px solid #cee0f2; background: none; text-align: right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="منابع فلسفه افلاطون (صفحه وجود ندارد)">منابع فلسفه افلاطون</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><br /><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9%88%D8%B1%D8%B3" title="فیثاغورس">فیثاغورس</a><br /><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B3" title="هراکلیتوس">هراکلیتوس</a><br /><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AF%D8%B3" title="پارمنیدس">پارمنیدس</a><br /><a href="/wiki/%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="سقراط">سقراط</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="border-bottom: 1px solid #cee0f2; background: none; text-align: right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مابعدالطبیعه افلاطون (صفحه وجود ندارد)">مابعدالطبیعه</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><br /><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AB%D9%84" class="mw-redirect" title="نظریه مثل">نظریه مثل</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%B2_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="انسان خردورز افلاطون (صفحه وجود ندارد)">انسان خردورز</a><br /><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B1" title="افسانه ار">افسانه ار</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="جهان‌شناسی افلاطون (صفحه وجود ندارد)">جهان‌شناسی</a><br /><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="عقل فعال">عقل فعال</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%87_%D8%AC%D8%B2%D8%A1_%D9%86%D9%81%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="سه جزء نفس (صفحه وجود ندارد)">سه جزء نفس</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="border-bottom: 1px solid #cee0f2; background: none; text-align: right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه سیاسی افلاطون (صفحه وجود ندارد)">فلسفه سیاسی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><br /><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81" title="شهریاران فیلسوف">شهریاران فیلسوف</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرمان‌شهر افلاطون (صفحه وجود ندارد)">آرمان‌شهر</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسطوره عظیم (صفحه وجود ندارد)">اسطوره عظیم</a><br /><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="پنج دولت افلاطون">پنج دولت</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="border-bottom: 1px solid #cee0f2; background: none; text-align: right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="معرفت‌شناسی افلاطون (صفحه وجود ندارد)">معرفت‌شناسی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D9%88_%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ادراک و خاطره در فلسفه افلاطون (صفحه وجود ندارد)">ادراک و خاطره</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="border-bottom: 1px solid #cee0f2; background: none; text-align: right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه اخلاق افلاطون (صفحه وجود ندارد)">فلسفه اخلاق</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D8%B0%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="محذور اوتیفرون (صفحه وجود ندارد)">محذور اوتیفرون</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="border-bottom: 1px solid #cee0f2; background: none; text-align: right;"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%AA%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D9%87%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:تمثیل‌ها و تشبیهات افلاطون (صفحه وجود ندارد)">تمثیل‌ها و تشبیهات</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><br /><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_%D8%BA%D8%A7%D8%B1" title="تمثیل غار">غار</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_%DA%A9%D8%B4%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="تمثیل کشتی (صفحه وجود ندارد)">کشتی</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="تمثیل خورشید (صفحه وجود ندارد)">خورشید</a><br /><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_%D8%AE%D8%B7_%D9%85%D9%86%D9%82%D8%B3%D9%85" title="تمثیل خط منقسم">خط منقسم</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%DA%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="حلقه گیگز (صفحه وجود ندارد)">حلقه گیگز</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="border-bottom: 1px solid #cee0f2; background: none; text-align: right;">مرتبط</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><br /><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="مسئله سقراطی">مسئله سقراطی</a><br /><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D8%A7%D8%AF%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="آکادمی افلاطون">آکادمی</a><br /><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="مکالمات افلاطون">مکالمات</a><br /><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="افلاطون‌گروی (صفحه وجود ندارد)">افلاطون‌گروی</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below"> <small><b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه"><span style="color:#151B8D;">درگاه فلسفه</span></a></b></small></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="الگو:افلاطون"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:افلاطون (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:افلاطون"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks hlist"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="رده:سیستم فلسفی ارسطو">سلسلهٔ مقالات</a> دربارهٔ</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="ارسطوگری">ارسطوگری</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Kopf_des_Aristoteles_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Kopf_des_Aristoteles_1.jpg/120px-Kopf_des_Aristoteles_1.jpg" decoding="async" width="120" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Kopf_des_Aristoteles_1.jpg/180px-Kopf_des_Aristoteles_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Kopf_des_Aristoteles_1.jpg/240px-Kopf_des_Aristoteles_1.jpg 2x" data-file-width="2512" data-file-height="2208" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Works_of_Aristotle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Works of Aristotle (صفحه وجود ندارد)">Works</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="فیزیک ارسطویی">فیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="زیست‌شناسی ارسطو">زیست‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="اخلاق ارسطویی">اخلاق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Term_logic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Term logic (صفحه وجود ندارد)">Logic</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> اندیشه‌ها</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Active_intellect&action=edit&redlink=1" class="new" title="Active intellect (صفحه وجود ندارد)">Active intellect</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Eutrapelia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eutrapelia (صفحه وجود ندارد)">Eutrapelia</a></i></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%84%D8%AA" title="چهار علت">چهار علت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Golden_mean_(philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Golden mean (philosophy) (صفحه وجود ندارد)">Golden mean</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hexis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hexis (صفحه وجود ندارد)">Hexis</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%88_%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA" title="ماده و صورت">ماده و صورت</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Hypokeimenon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hypokeimenon (صفحه وجود ندارد)">Hypokeimenon</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Minima_naturalia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minima naturalia (صفحه وجود ندارد)">Minima naturalia</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="بردگی طبیعی">بردگی طبیعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nemesis_(philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nemesis (philosophy) (صفحه وجود ندارد)">Nemesis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Potentiality_and_actuality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Potentiality and actuality (صفحه وجود ندارد)">Potentiality and actuality</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82" title="حیوان ناطق">حیوان ناطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA_%D8%AC%D9%88%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="صورت جوهری">صورت جوهری</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Telos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telos (صفحه وجود ندارد)">Telos</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="محرک بی‌حرکت">محرک بی‌حرکت</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> دیگر</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Commentaries_on_Aristotle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Commentaries on Aristotle (صفحه وجود ندارد)">Commentaries on Aristotle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_writers_influenced_by_Aristotle&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of writers influenced by Aristotle (صفحه وجود ندارد)">List of writers influenced by Aristotle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudo-Aristotle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudo-Aristotle (صفحه وجود ندارد)">Pseudo-Aristotle</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86" title="دیدگاه ارسطو در مورد زنان">زن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aristotle%27s_wheel_paradox&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aristotle's wheel paradox (صفحه وجود ندارد)">Wheel paradox</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3" title="پارادوکس متابیسیس">پارادوکس متابیسیس</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Sidebar" title="الگو:Sidebar"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Sidebar&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:Sidebar (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Sidebar" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:Sidebar"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks hlist" style="width:22.0em; border: 2px solid #0663a8"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle" style="background:#8eb7ff;">از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="رده:ابن سینا">سلسله مقالات</a> دربارهٔ</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="background:#8eb7ff;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Avicenna.jpg" class="mw-file-description" title="link"><img alt="link" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Avicenna.jpg/140px-Avicenna.jpg" decoding="async" width="140" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Avicenna.jpg/210px-Avicenna.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Avicenna.jpg/280px-Avicenna.jpg 2x" data-file-width="301" data-file-height="467" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:2px 0px;"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#8eb7ff;;background:#8eb7ff;padding-left:0.2em;text-align:center;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="رده:آثار ابن سینا">کارنامه</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><b><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" class="mw-redirect" title="کتاب‌شناسی ابن سینا">کتاب‌شناسی</a></b></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:2px 0px;"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#8eb7ff;;background:#8eb7ff;padding-left:0.2em;text-align:center;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="رده:شاگردان ابن سینا">شاگردان</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D8%A8%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابوعبید جوزجانی">ابوعبید جوزجانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ابومنصور طاهر اصفهانی">ابومنصور طاهر اصفهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82" title="ابن ابی صادق">ابن ابی صادق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%DB%8C%D9%84%D9%87" title="ابن زیله">ابن زیله</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="بهمنیار">بهمنیار</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%D8%AE%D8%A7%D8%B5_%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%A8_%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%BA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یوسف خاص حاجب بلاساغونی">یوسف خاص حاجب بلاساغونی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:2px 0px;"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#8eb7ff;;background:#8eb7ff;padding-left:0.2em;text-align:center;">مرتبط</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C" title="حکمت سینوی">حکمت سینوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7_%D9%88_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="ابن سینا و موسیقی">ابن سینا و موسیقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="برهان سینوی">برهان سینوی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="برهان الصدیقین (صفحه وجود ندارد)">دربارۀ وجود خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%82" title="انسان معلق">انسان معلق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%87" title="تهافت‌الفلاسفه">تهافت‌الفلاسفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" class="mw-redirect" title="اصالت وجود">اصالت وجود</a></li></ul> <hr /> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%B1%D9%81%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="عبدالرحمان شرفکندی">عبدالرحمان شرفکندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B7%D8%B1" title="احسان یارشاطر">احسان یارشاطر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="عبدالله انوار">عبدالله انوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="سید جلال آشتیانی">سید جلال آشتیانی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding:2px 0px;"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#8eb7ff;;background:#8eb7ff;padding-left:0.2em;text-align:center;">یادمان‌ها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="فهرست یادمان‌های ابن سینا">فهرست</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="border: 0;"> <ul><li><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" class="extiw" title="q:ابن سینا">سخنان</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_template_class.svg" class="mw-file-description" title="الگو"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/16px-Symbol_template_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/23px-Symbol_template_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/31px-Symbol_template_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="الگو:ابن سینا">آثار</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Socrates.png" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/10px-Socrates.png" decoding="async" width="10" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/15px-Socrates.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/21px-Socrates.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه">درگاه فلسفه</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Rod_of_Asclepius2.svg" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Rod_of_Asclepius2.svg/5px-Rod_of_Asclepius2.svg.png" decoding="async" width="5" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Rod_of_Asclepius2.svg/7px-Rod_of_Asclepius2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Rod_of_Asclepius2.svg/10px-Rod_of_Asclepius2.svg.png 2x" data-file-width="251" data-file-height="804" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="درگاه:پزشکی">درگاه پزشکی</a></li></ul> <div class="CategoryTreeTag" data-ct-options="{"mode":0,"hideprefix":20,"showcount":false,"namespaces":false,"notranslations":false}"><div class="CategoryTreeSection"><div class="CategoryTreeItem"><span class="CategoryTreeBullet"><a class="CategoryTreeToggle" data-ct-title="ابن_سینا" aria-expanded="false"></a> </span> <bdi dir="rtl"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="رده:ابن سینا">ابن سینا</a></bdi></div><div class="CategoryTreeChildren" style="display:none"></div></div></div></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7_(%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="الگو:ابن سینا (نوار کناری)"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7_(%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="بحث الگو:ابن سینا (نوار کناری)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7_(%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ابن سینا (نوار کناری)"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p>تعریف‌های گوناگونی از فیلسوفان برای فلسفه وجود دارد از جمله آن‌ها می‌توان به: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a>: فلسفه، لذتی گرامی است. خاستگاه فلسفه، شگفتی در برابر جهان است.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a>: فلسفه، علم به موجودات است از آن رو که وجود دارند.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%DA%AF%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="ویتگنشتاین">ویتگنشتاین</a>: فلسفه، نبردی است علیه ذهن افسون زده شده، توسط زبان.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="کانت">کانت</a>: فلسفه، شناسایی عقلانی است که از راه مفاهیم حاصل شده باشد.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="فیشته">فیشته</a>: فلسفه، علمِ علم یا علم معرفت است.<sup id="cite_ref-ReferenceB_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%87%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="یوهان فریدریش هربارت">یوهان فریدریش هربارت</a>: فلسفه، تحلیلِ معانی عقلی است.<sup id="cite_ref-ReferenceB_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a>: فلسفه، آگاهی بر حقایق تمام اشیا است؛ به‌قدری که برای انسان ممکن است بر آن‌ها آگاهی یابد.<sup id="cite_ref-ReferenceA_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%B1%D9%88%D9%86" title="سیسرون">سیسرون</a>: فلسفه، عبارت است از علم پیدا کردن، به شریف‌ترین امور و توانایی استفاده از آن به هر وسیله‌ای که ممکن شود.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="ملاصدرا">ملاصدرا</a>: فلسفه، استکمال نفس انسان، از طریق معرفت یافتن به حقایق موجودات است؛ همان‌گونه که در خارج هستند و نیز، حکم حقیقی به وجود آن‌ها با برهان و نه با ظن و گمان و تقلید، به قدر توانایی انسانی است.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DA%AF%D9%84" class="mw-redirect" title="هگل">هگل</a>: فلسفه، بحث در امر مطلق است.<sup id="cite_ref-ReferenceB_24-2" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B2" title="توماس هابز">توماس هابز</a>: فلسفه، علم به روابط <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D8%AA_%D9%88_%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="علت و معلول">علت و معلولی</a> میان اشیاء است.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%88%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="وونت">وونت</a>: کار اساسی فلسفه متحد ساختن تمام معرفت‌هایی است که از راه علوم مختلف به‌دست می‌آیند تا به این ترتیب مجموعه‌ای واحد و پیوسته ایجاد شود.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%84%D9%81" title="کریستیان ولف">کریستیان وولف</a>: فلسفه، علم به موجودات ممکن است؛ یعنی بر هر چه ممکن است، بالفعل حالت تحقق پیدا کند.<sup id="cite_ref-ReferenceB_24-3" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ویل دورانت">ویل دورانت</a>:تحقیق در تجربیات انسانی به صورت یک کل یا تحقیق در بخشی از تجربیات انسانی بشرط ارتباط آن با کل.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخ_فلسفه"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87"></span>تاریخ فلسفه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: تاریخ فلسفه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="تاریخ فلسفه">تاریخ فلسفه</a></div> <p>فلسفه به ۵ دوره جزئی و ۳ دوره کلی تقسیم می‌شود. ۳ دوره اصلی شامل: </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="۱-_فلسفه_باستان"><span id=".DB.B1-_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D8.A8.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>۱- فلسفه باستان</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: ۱- فلسفه باستان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه دوران باستان">فلسفه دوران باستان</a></div><p>اَشکال ابتداییِ تفکر فلسفی باستان، بیشتر براساس <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کیهان‌شناسی دینی">کیهان‌شناسی اساطیری</a> شمرده می‌شود. </p><div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="مصر_و_بابل"><span id=".D9.85.D8.B5.D8.B1_.D9.88_.D8.A8.D8.A7.D8.A8.D9.84"></span>مصر و بابل</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: مصر و بابل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه آفریقایی">فلسفه آفریقایی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">همچنین ببینید: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه مصر باستان">فلسفه مصر باستان</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84" title="فلسفه بابل">فلسفه بابل</a></div> <p>به‌طور کلی فلسفه به‌وجود آمده شرایط و اتفاقات و حوادث زمانه است. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="ایران_باستان"><span id=".D8.A7.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D9.86_.D8.A8.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>ایران باستان</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: ایران باستان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلسفه در ایران">فلسفه در ایران</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">همچنین ببینید: <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مانی">مانی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9" title="مزدک">مزدک</a></div> <p>فلسفه در ایران باستان هم‌پای فلسفه یونان و روم پیش رفته و با آن‌ها برهم‌کنش بسیار داشته است. اکثر کتاب‌های ایران توسط اعراب مسلمان سوزانده شده و امروزه مطالب زیادی از حکمت آن دوران به جای نمانده است. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="چین"><span id=".DA.86.DB.8C.D9.86"></span>چین</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: چین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه چینی">فلسفه چینی</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="یونان_و_روم"><span id=".DB.8C.D9.88.D9.86.D8.A7.D9.86_.D9.88_.D8.B1.D9.88.D9.85"></span>یونان و روم</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: یونان و روم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه یونان باستان">فلسفه یونان باستان</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="فلسفه هلنیستی">فلسفه هلنیستی</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sanzio_01_Plato_Aristotle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Sanzio_01_Plato_Aristotle.jpg/150px-Sanzio_01_Plato_Aristotle.jpg" decoding="async" width="150" height="196" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Sanzio_01_Plato_Aristotle.jpg/225px-Sanzio_01_Plato_Aristotle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Sanzio_01_Plato_Aristotle.jpg/300px-Sanzio_01_Plato_Aristotle.jpg 2x" data-file-width="804" data-file-height="1052" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a> (<i>چپ</i>) و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a> (<i>راست</i>): بخشی از نقاشی <i><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A2%D8%AA%D9%86" class="mw-redirect" title="مکتب آتن">مکتب آتن</a></i> اثر <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D9%88" class="mw-redirect" title="رافائل سانتسیو">رافائل سانتسیو</a>، ۱۵۰۹</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="هندوستان"><span id=".D9.87.D9.86.D8.AF.D9.88.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>هندوستان</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: هندوستان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه هندی">فلسفه هندی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">همچنین ببینید: <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="اوپانیشاد">اوپانیشاد</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه بودایی">فلسفه بودایی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88" title="فلسفه هندو">فلسفه هندو</a>، و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%DB%8C%D9%86" title="فلسفه جین">فلسفه جین</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="۲-_فلسفه_قرون_وسطی_(قرن_۵_تا_۱۶_میلادی)"><span id=".DB.B2-_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.82.D8.B1.D9.88.D9.86_.D9.88.D8.B3.D8.B7.DB.8C_.28.D9.82.D8.B1.D9.86_.DB.B5_.D8.AA.D8.A7_.DB.B1.DB.B6_.D9.85.DB.8C.D9.84.D8.A7.D8.AF.DB.8C.29"></span>۲- فلسفه قرون وسطی (قرن ۵ تا ۱۶ میلادی)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: ۲- فلسفه قرون وسطی (قرن ۵ تا ۱۶ میلادی)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="اروپا"><span id=".D8.A7.D8.B1.D9.88.D9.BE.D8.A7"></span>اروپا</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: اروپا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="قرون_وسطی"><span id=".D9.82.D8.B1.D9.88.D9.86_.D9.88.D8.B3.D8.B7.DB.8C"></span>قرون وسطی</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: قرون وسطی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">فلسفه قرون وسطی</a></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="رنسانس"><span id=".D8.B1.D9.86.D8.B3.D8.A7.D9.86.D8.B3"></span>رنسانس</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: رنسانس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%A6%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه عصر نوزائی">فلسفه عصر نوزائی</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="شرق_آسیا"><span id=".D8.B4.D8.B1.D9.82_.D8.A2.D8.B3.DB.8C.D8.A7"></span>شرق آسیا</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: شرق آسیا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="فلسفه ژاپن">فلسفه ژاپن</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فلسفه کره‌ای">فلسفه کره‌ای</a>، و <a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88_%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="نئو کنفوسیانیسم">نئو کنفوسیانیسم</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="هند"><span id=".D9.87.D9.86.D8.AF"></span>هند</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: هند"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه هندی">فلسفه هندی</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هندوئیسم">هندوئیسم</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="خاورمیانه"><span id=".D8.AE.D8.A7.D9.88.D8.B1.D9.85.DB.8C.D8.A7.D9.86.D9.87"></span>خاورمیانه</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: خاورمیانه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="فلسفه اسلامی">فلسفه اسلامی</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="۳-_فلسفه_قرون_جدید_(قرن_۱۷_تا_۲۰_میلادی)"><span id=".DB.B3-_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.82.D8.B1.D9.88.D9.86_.D8.AC.D8.AF.DB.8C.D8.AF_.28.D9.82.D8.B1.D9.86_.DB.B1.DB.B7_.D8.AA.D8.A7_.DB.B2.DB.B0_.D9.85.DB.8C.D9.84.D8.A7.D8.AF.DB.8C.29"></span>۳- فلسفه قرون جدید (قرن ۱۷ تا ۲۰ میلادی)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: ۳- فلسفه قرون جدید (قرن ۱۷ تا ۲۰ میلادی)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="فلسفه جدید">فلسفه جدید</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلسفه_مدرن_اولیه"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.85.D8.AF.D8.B1.D9.86_.D8.A7.D9.88.D9.84.DB.8C.D9.87"></span>فلسفه مدرن اولیه</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: فلسفه مدرن اولیه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عصر روشن‌گری">عصر روشن‌گری</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%86_%D9%87%D9%81%D8%AF%D9%87%D9%85" title="فلسفه قرن هفدهم">فلسفه قرن هفدهم</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلسفه_قرن_۱۹"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.82.D8.B1.D9.86_.DB.B1.DB.B9"></span>فلسفه قرن ۱۹</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=20" title="ویرایش بخش: فلسفه قرن ۱۹"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85" title="فلسفه قرن نوزدهم">فلسفه قرن نوزدهم</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلسفه_قرن_۲۰"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.82.D8.B1.D9.86_.DB.B2.DB.B0"></span>فلسفه قرن ۲۰</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=21" title="ویرایش بخش: فلسفه قرن ۲۰"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1" title="فلسفه معاصر">فلسفه معاصر</a></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دسته‌بندی‌ها"><span id=".D8.AF.D8.B3.D8.AA.D9.87.E2.80.8C.D8.A8.D9.86.D8.AF.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>دسته‌بندی‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=22" title="ویرایش بخش: دسته‌بندی‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فلسفه در سطوح جهانی به ۶ قسمت تقسیم می‌شود: هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، منطق، فلسفه سیاست (سیاسی)، زیبایی‌شناسی و فلسفه اخلاق؛ اما در چند دههٔ اخیر در ایران معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی با عنوان شاخه‌های اصلی فلسفه و منطق به‌عنوان کمک‌کننده و همهٔ شاخه‌های دیگر که ترکیبی از فلسفه و علم دیگری هستند مضاف گفته می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="مابعدالطبیعه"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.A8.D8.B9.D8.AF.D8.A7.D9.84.D8.B7.D8.A8.DB.8C.D8.B9.D9.87"></span>مابعدالطبیعه</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=23" title="ویرایش بخش: مابعدالطبیعه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a></div> <p><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">مابعدالطبیعه</a> (متافیزیک)، مطالعهٔ ویژگی‌های عمومی <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="واقعیت">واقعیت</a> همانند <a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وجود">وجود</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان">زمان</a>، رابطهٔ بین <a href="/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن">ذهن</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="بدن">بدن</a>، اشیاء و خواص آن‌ها، کل و اجزای آن، وقایع، فرایندها و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D8%AA" class="mw-redirect" title="علت">علت</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="معلول">معلول</a> است.<sup id="cite_ref-ReferenceC_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceC-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:David_-_The_Death_of_Socrates.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/David_-_The_Death_of_Socrates.jpg/380px-David_-_The_Death_of_Socrates.jpg" decoding="async" width="380" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/David_-_The_Death_of_Socrates.jpg/570px-David_-_The_Death_of_Socrates.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/David_-_The_Death_of_Socrates.jpg/760px-David_-_The_Death_of_Socrates.jpg 2x" data-file-width="3896" data-file-height="2559" /></a><figcaption>تابلوی <i><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%AF_%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7_(%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4%DB%8C)" title="مرگ سقراط (نقاشی)">مرگ سقراط</a></i>، اثر <a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%DA%A9_%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="ژاک لوئی داوید">ژاک لوئی داوید</a>؛ یادآور زمانی است که دادگاه آتن، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="سقراط">سقراط</a> فیلسوف را به نوشیدن جام زهرآلود محکوم کرد.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="معرفت‌شناسی"><span id=".D9.85.D8.B9.D8.B1.D9.81.D8.AA.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>معرفت‌شناسی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=24" title="ویرایش بخش: معرفت‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></div> <p>معرفت‌شناسی در پیوند با چیستی، اعتبار و دامنه <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="دانش">دانش</a> است، همانند روابط بین <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA" title="حقیقت">حقیقت</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1" title="باور">باور</a> و <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%AC%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="نظریه‌های توجیه">نظریه‌های توجیه</a>. معرفت‌شناسی، به بررسی روش‌های کسب دانش، بررسی نظریه‌های کسب دانش در طول <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a> و سنجش اعتبار هر کدام از طرق کسب دانش می‌پردازد.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="منطق"><span id=".D9.85.D9.86.D8.B7.D9.82"></span>منطق</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=25" title="ویرایش بخش: منطق"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a></div> <p>منطق مطالعه اصول <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84" title="استدلال">استدلال</a> درست است. در گذشته منطق صرفاً شاخه‌ای از فلسفه شمرده می‌شد ولی از میانهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B3_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="سده ۱۳ (میلادی)">سدهٔ سیزدهم</a> در <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="ریاضیات">ریاضیات</a> و در دهه‌های واپسین در <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="علوم رایانه">علوم رایانه</a> و از دهه ۱۳۶۰ در <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="علوم شناختی">علوم شناختی</a> نیز به آن می‌پردازند. منطق از نطق و به معنای گویش و گفتار است که شخص برای تفهیم مخاطب خود وی را با ادله گفتاری تحت تأثیر قرار می‌دهد و نیز خود شخص که حاضر به شنیدن گفته‌های مخاطب خود باشد او یک شخص (منطقی) می‌باشد. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلسفه‌های_مضاف_(خاص)"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B6.D8.A7.D9.81_.28.D8.AE.D8.A7.D8.B5.29"></span>فلسفه‌های مضاف (خاص)</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=26" title="ویرایش بخش: فلسفه‌های مضاف (خاص)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فلسفه‌های خاص یا فلسفه‌های مضاف به شاخه‌هایی از فلسفه گفته می‌شود که یک حوزه یا پدیده خاص را به‌طور تخصصی از دیدگاه فلسفی مورد مطالعه قرار می‌دهند. از جمله فلسفه‌های خاص می‌توان به فلسفهٔ <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D9%86%D8%B4_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="نظریه کنش (فلسفه)">کنش</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فلسفه شیمی">شیمی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4" title="فلسفه آموزش">آموزش</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="فلسفه اقتصاد">اقتصاد</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه مهندسی">مهندسی</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه زیست‌بوم (صفحه وجود ندارد)">زیست‌بوم</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85" title="فلسفه فیلم">فیلم</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7" title="فلسفه جغرافیا">جغرافیا</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="فلسفه اطلاعات">اطلاعات</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه بهداشت (صفحه وجود ندارد)">بهداشت</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="فلسفه تاریخ">تاریخ</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="مردم‌شناسی فلسفی">طبیعت انسان</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظریه‌های شادی (صفحه وجود ندارد)">شادی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فلسفه زبان">زبان</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="فلسفه حقوق">حقوق</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="فلسفه ادبیات">ادبیات</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="فلسفه ریاضیات">ریاضیات</a>، پزشکی، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">ذهن</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="فلسفه موسیقی">موسیقی</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هستی‌شناسی">وجود</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فلسفه فرهنگ">فرهنگ</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فرافلسفه">فلسفه</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فلسفه فیزیک">فیزیک</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">سیاست</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه روان‌شناسی">روان‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فلسفه دین">دین</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">علم</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه جامعه‌شناسی (صفحه وجود ندارد)">جامعه‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فلسفه فناوری">فناوری</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="فلسفه جنگ">جنگ</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="فلسفه سکسوالیته">جنسیت</a> اشاره کرد. </p><p>سه فلسفهٔ مضافِ <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">اخلاق</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">سیاست</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a> نیز، مهم‌ترین فلسفه‌های مضاف هستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلسفه_اخلاق"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D8.A7.D8.AE.D9.84.D8.A7.D9.82"></span>فلسفه اخلاق</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=27" title="ویرایش بخش: فلسفه اخلاق"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">فلسفه اخلاق</a></div> <p>مسائل بنیادی فلسفهٔ اخلاق شامل: درستی و نادرستی امور، شناخت امور خیر و شر و بازشناسی فضایل است. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="زیبایی‌شناسی"><span id=".D8.B2.DB.8C.D8.A8.D8.A7.DB.8C.DB.8C.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>زیبایی‌شناسی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=28" title="ویرایش بخش: زیبایی‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a></div> <p>زیبایی‌شناسی به <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زیبایی">زیبایی</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1" title="هنر">هنر</a>، <a href="/wiki/%D9%84%D8%B0%D8%AA" title="لذت">لذت</a>، ارزش‌های حسی، عاطفی، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="ادراک">ادراک</a> و مسائل مربوط به ذوق و احساسات می‌پردازد. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلسفه_سیاسی"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D8.B3.DB.8C.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>فلسفه سیاسی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=29" title="ویرایش بخش: فلسفه سیاسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">فلسفه سیاسی</a></div> <p><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">فلسفه سیاسی</a> به مطالعه <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA" title="دولت">دولت</a> و رابطه افراد (یا خانواده و قبیله) با جوامع و از جمله دولت می‌پردازد. فلسفه سیاسی به موضوعات و پرسش‌های مهمی همچون <a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="عدالت">عدالت</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="آزادی">آزادی</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دموکراسی">دموکراسی</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="شهروندی">شهروندی</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="قانون">قانون</a>، <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="حاکمیت">حاکمیت</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="برابری اقتصادی">برابری</a> و … می‌پردازد. </p> <dl><dt>نظر سید جواد طباطبایی در باب فلسفه‌های خاص</dt></dl> <p><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سید جواد طباطبایی">سید جواد طباطبایی</a> دربارهٔ اصطلاح «فلسفه مضاف» می‌گوید: «در ده بیست سال گذشته رایج شده که فلسفه‌هایی را جزو فلسفه‌های مضاف می‌دانند؛ همچنین در سال‌های اخیر واژگان و ترکیب‌های زشت و نابه‌هنجار بسیاری کشف و جعل کردند و به کار می‌برند که این هم یکی از آن‌هاست. فلسفه‌های مضاف در هیچ جای دنیا معنا ندارد، جز در میان بخشی از جماعت ظاهراً فلسفی ایران. معلوم نیست که فلسفه مضاف یعنی چه؟ این را از <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%81" title="آب مضاف">آب مضاف</a> قیاس گرفتند. اگر کتابی به این اسم دیدید حتماً نخرید و اگر هم این اصطلاح را تا حالا به کار می‌بردید دیگر به‌کار نبرید. فلسفه مضاف نداریم، بلکه یک فلسفه داریم، وقتی به <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونان</a> برمی‌گردیم، در سال‌های <a href="/wiki/%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7" title="سقراط">سقراطی</a> و افلاطونی یک فلسفه بیشتر وجود ندارد و آن‌ها این تقسیم‌بندی این‌گونه‌ای را انجام ندادند.» </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلسفه‌های_مضاف_دیگر"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B6.D8.A7.D9.81_.D8.AF.DB.8C.DA.AF.D8.B1"></span>فلسفه‌های مضاف دیگر</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=30" title="ویرایش بخش: فلسفه‌های مضاف دیگر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فلسفه زبان">فلسفه زبان</a>: به بررسی ماهیت، ریشه و شیوه‌های استفاده از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان">زبان</a> می‌پردازد.</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="فلسفه حقوق">فلسفه حقوق</a>: به پرسش‌هایی از قبیل «چرا قواعد و قوانین وجود دارند؟ اهداف آن‌ها چیست؟ تفاوت قواعد <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="حقوق">حقوقی</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="اخلاق">اخلاقی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8" title="مذهب">مذهبی</a> چیست؟ فرق بین خوب و بد چیست؟» می‌پردازد.</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">فلسفه ذهن</a>: از شاخه‌های روش <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فلسفه تحلیلی">فلسفه تحلیلی</a> است که ماهیت ذهن، رویدادهای ذهنی، کارکردهای ذهنی و <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="خودآگاهی">خودآگاهی</a> را بررسی فلسفی می‌کند. سرشت رابطهٔ این امور با بدن فیزیکی؛ که به مسئله ذهن و بدن (نفس و بدن) معروف است نیز از مهم‌ترین <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="مسائل فلسفه">مسائل فلسفه</a> ذهن است.</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فلسفه دین">فلسفه دین</a>: شاخه‌ای از فلسفه مشتمل بر همه مباحث فلسفی است که بن‌مایهٔ آن‌ها پرسش‌هایی است که از <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین">دین</a> سرچشمه می‌گیرد. فلسفه دین، ارزیابی مفاهیم و باورهای بنیادین سنت‌های دینی ویژهٔ جوامع مختلف است.</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">فلسفه علم</a>: گرایشی از فلسفه است که به تغییر در مفاهیم و مسائل (مانند روش‌شناسی، ارزش گزاره‌ها و کارایی آن‌ها و گونه‌های پیکره‌بندی‌ها و…) علوم گوناگون می‌پردازد. در واقع، فلسفهٔ <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85" title="علم">علم</a>، علم «مطالعه علوم» است. فلسفهٔ علم، از لحاظ علمِ مورد بررسی، به زیرگرایش‌های گوناگونی از جمله <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="فلسفه ریاضیات">فلسفه ریاضیات</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فلسفه فیزیک">فلسفه فیزیک</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="فلسفه علوم رایانه">فلسفه علوم کامپیوتر</a> و…</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%B1" class="mw-redirect" title="فلسفه هنر">فلسفه هنر</a>: هنر چیست؟ چه آثاری را باید هنر به حساب آورد؟ آیا هنر وجود واقعی دارد یا فقط در ذهن هنرمند است؟ این سؤالات و بسیاری دیگر، سؤالاتی هستند که در فلسفه هنر به آن‌ها پرداخته می‌شود.</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="mw-redirect" title="ابرفلسفه">ابرفلسفه</a>: فرافلسفه یا فلسفهٔ فلسفه، مطالعهٔ ماهیت (سرشت)، اهداف، و روش‌های فلسفه است.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مکتب‌ها_و_سنت‌های_معروف_فلسفی"><span id=".D9.85.DA.A9.D8.AA.D8.A8.E2.80.8C.D9.87.D8.A7_.D9.88_.D8.B3.D9.86.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B9.D8.B1.D9.88.D9.81_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.DB.8C"></span>مکتب‌ها و سنت‌های معروف فلسفی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=31" title="ویرایش بخش: مکتب‌ها و سنت‌های معروف فلسفی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ایدئالیسم_آلمانی"><span id=".D8.A7.DB.8C.D8.AF.D8.A6.D8.A7.D9.84.DB.8C.D8.B3.D9.85_.D8.A2.D9.84.D9.85.D8.A7.D9.86.DB.8C"></span>ایدئالیسم آلمانی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=32" title="ویرایش بخش: ایدئالیسم آلمانی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ایدئالیسم آلمانی">ایدئالیسم آلمانی</a></div> <p>ایدئالیسم آلمانی، نام جنبشی در <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فلسفه آلمان">فلسفه آلمان</a> است که در دهه هشتاد قرن هجدهم میلادی آغاز و در دهه چهل قرن نوزدهم پایان یافت. مشهورترین نمایندگان این جنبش: <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">کانت</a>، <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="فیشته">فیشته</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%DB%8C%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="فریدریش ویلهلم یوزف شلینگ">فریدریش ویلهلم یوزف شلینگ</a> و <a href="/wiki/%D9%87%DA%AF%D9%84" class="mw-redirect" title="هگل">هگل</a> هستند.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="پراگماتیسم"><span id=".D9.BE.D8.B1.D8.A7.DA.AF.D9.85.D8.A7.D8.AA.DB.8C.D8.B3.D9.85"></span>پراگماتیسم</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=33" title="ویرایش بخش: پراگماتیسم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عمل‌گرایی">عمل‌گرایی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابزارانگاری">ابزارانگاری</a></div> <p>عمل‌گرایی یا <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="پراگماتیسم">پراگماتیسم</a> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span lang="en" title="متن به زبان انگلیسی"><bdi>Pragmatism</bdi></span>)، به معنی فلسفه اصالت عمل است ولی در <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="سیاست">سیاست</a> بیشتر <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" class="mw-redirect" title="واقع‌گرایی (فلسفه)">واقع‌گرایی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D9%84%D8%AD%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="مصلحت‌گرایی">مصلحت‌گرایی</a> معنی می‌دهد.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="پدیدارشناسی"><span id=".D9.BE.D8.AF.DB.8C.D8.AF.D8.A7.D8.B1.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>پدیدارشناسی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=34" title="ویرایش بخش: پدیدارشناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="پدیدارشناسی (فلسفه)">پدیدارشناسی (فلسفه)</a></div> <p><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="پدیدارشناسی (فلسفه)">پدیدارشناسی</a> یا پدیده‌شناسی یا نمودشناسی فلسفه؛ مطالعهٔ ساختارِ تجربه یا آگاهی است. این <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="جنبش فلسفی">جنبش فلسفی</a> در ابتدای سدهٔ بیستم میلادی توسط <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%87%D9%88%D8%B3%D8%B1%D9%84" title="ادموند هوسرل">ادموند هوسرل</a> پایه‌گذاری شد و سپس توسط حلقه‌ای از متأثرینش در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%86" title="دانشگاه گوتینگن">دانشگاه گوتینگن</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%AF_%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE" title="دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ">دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ</a> در آلمان گسترش یافت.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اگزیستانسیالیسم"><span id=".D8.A7.DA.AF.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86.D8.B3.DB.8C.D8.A7.D9.84.DB.8C.D8.B3.D9.85"></span>اگزیستانسیالیسم</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=35" title="ویرایش بخش: اگزیستانسیالیسم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a></div> <p><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a>، یا هستی‌گرایی، یا اصالت وجود، برتر بودن <a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وجود">وجود</a> از <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA" title="ماهیت">ماهیت</a> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span lang="en" title="متن به زبان انگلیسی"><bdi>Existentialism</bdi></span>) مبدأ شناخت این فلسفه انسانِ <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="خودآگاهی">خودآگاه</a> است. براین‌اساس انسانِ خودآگاه شالودهٔ اگزیستانسیالیسم است.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ساختارگرایی_و_پساساختارگرایی"><span id=".D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D8.A7.D8.B1.DA.AF.D8.B1.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D9.88_.D9.BE.D8.B3.D8.A7.D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D8.A7.D8.B1.DA.AF.D8.B1.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>ساختارگرایی و پساساختارگرایی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=36" title="ویرایش بخش: ساختارگرایی و پساساختارگرایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ساختارگرایی">ساختارگرایی</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پساساختارگرایی">پساساختارگرایی</a></div> <p><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ساختارگرایی">ساختارگرایی</a> که به وسیلهٔ زبان‌شناس سوئیسی <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="فردینان دوسوسور">فردینان دوسوسور</a> بنیان‌گذاری شده، در پی روشن کردن نظام‌های نشانه‌ای از طریق تحلیل کردن گفتمان‌ها می‌باشد<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پساساختارگرایی">پساساختارگرایی</a> به مجموعه‌ای از افکار روشنفکرانه <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81" title="فیلسوف">فیلسوفان</a> اروپای غربی و <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="جامعه‌شناس">جامعه‌شناسانی</a> گفته می‌شود که با گرایش فرانسوی، مطلب نوشته‌اند.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="سنت_تحلیلی"><span id=".D8.B3.D9.86.D8.AA_.D8.AA.D8.AD.D9.84.DB.8C.D9.84.DB.8C"></span>سنت تحلیلی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=37" title="ویرایش بخش: سنت تحلیلی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فلسفه تحلیلی">فلسفه تحلیلی</a></div> <p>به‌عنوان یک مکتب فلسفی که تأکید بر وضوح و دقت در استدلال، استفادهٔ متداول از منطق صوری، تجزیهٔ مفهومی و همچنین توجه به ریاضیات و علوم طبیعی از ویژگی‌های آن هستند.<sup id="cite_ref-LeiterWeb_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-LeiterWeb-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="مکتب‌ها_و_سنت‌های_فلسفی"><span id=".D9.85.DA.A9.D8.AA.D8.A8.E2.80.8C.D9.87.D8.A7_.D9.88_.D8.B3.D9.86.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.DB.8C"></span>مکتب‌ها و سنت‌های فلسفی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=38" title="ویرایش بخش: مکتب‌ها و سنت‌های فلسفی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">صفحهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B3%D9%86%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="رده:مکتب‌ها و سنت‌های فلسفی">رده:مکتب‌ها و سنت‌های فلسفی</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="مکتب‌های_فلسفی"><span id=".D9.85.DA.A9.D8.AA.D8.A8.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.DB.8C"></span>مکتب‌های فلسفی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=39" title="ویرایش بخش: مکتب‌های فلسفی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="فهرست مکتب‌های فلسفی">فهرست مکتب‌های فلسفی</a></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تفاوت_با_دیگر_معرفت‌ها"><span id=".D8.AA.D9.81.D8.A7.D9.88.D8.AA_.D8.A8.D8.A7_.D8.AF.DB.8C.DA.AF.D8.B1_.D9.85.D8.B9.D8.B1.D9.81.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>تفاوت با دیگر معرفت‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=40" title="ویرایش بخش: تفاوت با دیگر معرفت‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="جدایی_فلسفه_و_دانش‌های_آزمودنی"><span id=".D8.AC.D8.AF.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.88_.D8.AF.D8.A7.D9.86.D8.B4.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A2.D8.B2.D9.85.D9.88.D8.AF.D9.86.DB.8C"></span>جدایی فلسفه و دانش‌های آزمودنی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=41" title="ویرایش بخش: جدایی فلسفه و دانش‌های آزمودنی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>فلسفه گروه نتیجه‌هایی نیست که دربارهٔ آن‌ها سازشی در میان باشد.</dt></dl> <p>شش قرن پیش از میلاد مسیح که فلسفه در <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="یونان باستان">یونان باستان</a> آغاز گشت، به همه بررسی‌های اندیشه‌محور فلسفه می‌گفتند و فیلسوفان نخستین در زمینه‌هایی کاوش می‌کردند که اکنون باید آن‌ها را زمینه‌های دانش به‌شمار آورد؛ ولی دانش‌های گوناگون که به نتایجی رسیدند که درباره‌شان هم‌رائی پدید آمد، از فلسفه جدا شدند و به رشته‌ای جداگانه تبدیل گردیدند. نشدنی نیست که دانش‌های دیگری نیز از فلسفه جدا شوند؛ برای نمونه <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a> در راهی گام برمی‌دارد که به شاخه‌ای جدا از فلسفه تبدیل گردد. </p><p>از همین رو، فلسفه را «مادر دانش‌ها» نامیده‌اند. گفتگوی فلسفی بیشتر رویکرد به اندیشه ناب است. انگیزه این گفتگو در ریشه آن است که نادرستی‌ها نابود گردد و دشواری‌ها و پیچیدگی‌ها از میان برداشته شود. آن‌گاه که از این خودکاوی نتیجه‌ای به‌دست آید، آنچه برای فلسفه به جا می‌ماند، نتیجه نیست؛ بلکه از میان رفتن چیزهایی است که پیش از آن دشوار و پرسش شمرده می‌شد. </p><p>فلسفه، بررسی حقیقت است، ولی نه آن جهت از حقیقت که دانش‌های گوناگون بدان پرداخته‌اند. برای نمونه، دانش <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">گیتی‌شناسی (فیزیک)</a> دربارهٔ پیکره‌های مادی از آن جهت که جنبش و ایستایی دارند و دانش <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a> دربارهٔ هستارها از آن رو که <a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="حیات">زندگی</a> دارند، به پژوهش و بررسی می‌پردازد؛ ولی در فلسفه فراگیرترین چیزی که بتوان با آن سر و کار داشت، یا همان <a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وجود">هستی</a>؛ زمینه اندیشه جای می‌گیرد؛ به گفتار دیگر، در فلسفه، بن هستی به‌گونه بیکران و دور از هر گونه بند و پیشوند و پسوندی به‌میان می‌آید. از همین رو <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a> در شناسه فلسفه می‌گوید: «فلسفه آگاهی به موجودات است، از آن رو که موجودیت دارند». </p><p>به‌گونه چکیده فلسفه گروه نتایج نیست، که بیشتر راه و روش اندیشیدن است؛ از همین رو، فلاسفه آزمون‌گرا، کارکردهای فلسفه را در سه زمینه منطقی، زبان‌شناختی و کاربردی (فلسفه دانش، منش، کشورداری و…) دانسته‌اند. </p> <dl><dt>تاریخ فلسفه از جهتی خود بستر فلسفه است</dt></dl> <p><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="تاریخ فلسفه">تاریخ فلسفه</a> به‌سان تاریخ دانش‌ها، افزونهٔ شاخه‌ایِ زمینه بنیادی نیست؛ که خود هم زمینه است. مانند این‌که دانستن تاریخ <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a>، پایه دانستن زیست‌شناسی نوین نیست. زیست‌شناسی شاخه‌ای از دانش است، تاریخ زیست‌شناسی روشن‌گری چگونگی دست یافتن به این دانش است، و این دو زمینه‌هایی جداگانه‌اند. </p><p>ولی بررسی فلسفه بیشتر بررسی روند داد و ستد اندیشه‌ها دربارهٔ پرسش‌های فلسفی است؛ و همین داد و ستد اندیشه‌هاست که تاریخ فلسفه را ساخته است. </p> <dl><dt>فرایند فلسفه‌ورزی خود بخشی از زمینه فلسفه است</dt></dl> <dl><dt>فلسفه خواهان جهت‌دار بودن و جهت‌دهی است</dt></dl> <p><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF" title="دانشمند">دانشمند</a> از دانشش بازده‌های منشی و فرجام‌گرایانه نمی‌گیرد، داوری نمی‌کند که کار جهان درست است یا تباه. با آن که یکی از کارهای آیینی فلسفه که در آن دودلی نکرده‌اند؛ رهنمود دادن است. رهنمود در این باره که چگونه باید زیست، و این خودکاوی زمینه دانش نیست. </p><p>به دشواری می‌توان انگاشت که رشته دیگری بتواند آن دگرگونی ژرفی را که فلسفه در دیدگاه دانش‌پژوه پدیدار می‌کند پدیدآورد. </p><p>فیزیک‌دانی بزرگ شما را می‌خواند تا انگاره‌هایی را که دربارهٔ روش پیدایش <a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="کهکشان">کهکشان</a>ها دارید دگرگون کنید؛ ولی فیلسوفی بزرگ به‌راستی شما را فرا می‌خواند تا زندگیتان را دگرگون سازید. </p> <dl><dt>پشتوانه دانش‌ها وابسته به فرمانرو فلسفه است</dt></dl> <p>دانش پیش‌انگاشته‌هایی دارد که پیشتر در فلسفه بررسی شده‌اند. گزاره‌هایی مانند این‌که: <i>طبیعت مادی راستین است</i>؛ جهان <i>دارای قانون‌های پایدار علت و معلولی (انگیزه و انگیخته) است</i>؛ جهان <i>دریافتنی و از سرچشمه‌های شناخت مردم است</i>؛ دانشی نیستند، که پیش‌زمینه پرداخت به دانش می‌باشند. </p><p>درست است که برای نمونه دانشمندان علوم لزوماً از دلالت‌های فلسفه علم بر کارشان آگاهی ندارند و فلسفه قادر بر تحت‌تأثیر قرار دادن نحوه کارشان نیست، اما بی‌تردید فلسفه علاوه بر آن‌که می‌تواند تفکر دانشمندان را نسبت به آنچه انجام می‌دهند تغییر دهد؛ بلکه پیش‌فرض هرگونه علم‌ورزی است.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="تفاوت_فلسفه_و_دین"><span id=".D8.AA.D9.81.D8.A7.D9.88.D8.AA_.D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D9.88_.D8.AF.DB.8C.D9.86"></span>تفاوت فلسفه و دین</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=42" title="ویرایش بخش: تفاوت فلسفه و دین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین">دین</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA" class="mw-redirect" title="معرفت">معرفت</a> متکی بر <a href="/wiki/%D9%88%D8%AD%DB%8C" title="وحی">وحی</a> است و <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA" title="حقیقت">حقایق</a> نهایی در پرتوی وحی فهمیده می‌شوند؛ اما در فلسفه، وحی نیز باید به محک <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84" title="استدلال">استدلال</a> آزموده شود. البته در منابع <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87" title="شیعه">شیعی</a> دو حجت برای انسان مطرح شده یکی وحی و دیگری <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">عقل</a>.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نقش_زنان"><span id=".D9.86.D9.82.D8.B4_.D8.B2.D9.86.D8.A7.D9.86"></span>نقش زنان</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=43" title="ویرایش بخش: نقش زنان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گرچه معمولاً حضور مردان در بحث‌های فلسفی غالب است اما زنان هم در طول تاریخ فلسفه حضور داشته‌اند. از فیلسوفان زن <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه دوران باستان">دوران باستان</a> می‌توان به <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7" title="هیپارچیا">هیپارچیا</a> (در حدود ۳۲۵ سال قبل از میلاد) و <a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرت سیرن (صفحه وجود ندارد)">آرت سیرن</a> (قرن ۵ و ۴ قبل از میلاد) اشاره کرد. زنان در طول دوره‌های باستانی، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">قرون وسطی</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="فلسفه جدید">مدرن</a> حضور داشته و پذیرفته شده‌اند، اما هیچ فیلسوف زنی تا <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%88_%DB%8C%DA%A9%D9%85_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="سده بیست و یکم میلادی">قرن بیست و یکم</a> به <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="آثار برجسته غربی">کانون غرب</a> راه نیافته است، هرچند برخی منابع به این که <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="سوزان لانگر (صفحه وجود ندارد)">سوزان لانگر</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="هانا آرنت">هانا آرنت</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%88_%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="سیمون دو بوار">سیمون دو بوار</a> وارد کانون شده‌اند؛ اشاره دارند.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در اوایل دهه ۱۸۰۰، برخی از کالج‌ها و دانشگاه‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="انگلیس">انگلیس</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ایالات متحده آمریکا">ایالات متحده آمریکا</a> زنان را پذیرفتند و تعداد زنان دانشگاهی افزایش یافت؛ با این وجود، <a href="/wiki/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="وزارت آموزش و پرورش ایالات متحده">وزارت آموزش و پرورش ایالات متحده</a> از دهه ۱۹۹۰ گزارش داده که تعداد کمی از زنان تحصیلات خود را در فلسفه به پایان رسانده‌اند و فلسفه یکی از مؤلفه‌های متناسب با جنسیت در علوم انسانی است.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در سال ۲۰۱۴؛ اینساید هایر ادیوکیشن (Inside Higher Education)، فلسفه را <b>تاریخچه طولانی از زاد و ولد و آزار و اذیت جنسی</b> نسبت به دانش آموزان و استادان زن فلسفه توصیف کرد.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="جنیفر ساول (صفحه وجود ندارد)">جنیفر ساول</a> استاد فلسفه <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AF" title="دانشگاه شفیلد">دانشگاه شفیلد</a> هم در سال ۲۰۱۵ اظهار داشت زنان پس از آزار و اذیت، حمله یا مقابله فلسفه را ترک می‌کنند.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در اوایل دهه ۹۰؛ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انجمن فلسفی کانادایی">انجمن فلسفی کانادایی</a>، عدم تعادل جنسیتی و تعصب جنسیتی را در زمینه علم فلسفه ذکر کرد<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و در ژوئن ۲۰۱۳، یک استاد <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جامعه‌شناسی">جامعه‌شناسی</a> ایالات متحده اظهار داشت که <b>از تمامی نویسندگان نشریات فلسفه فقط ۳/۶ درصد را زنان تشکیل می‌دهند</b>.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همه این‌ها در حالی است که سایر حوزه‌های انسانی تا حدودی جنسیتی هستند؛ ولی فلسفه عمدتاً مردانه است و حتی گفته می‌شود فلسفه از <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" class="mw-redirect" title="ریاضی">ریاضیات</a> هم مردانه‌تر است.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دشمنان_و_نقد"><span id=".D8.AF.D8.B4.D9.85.D9.86.D8.A7.D9.86_.D9.88_.D9.86.D9.82.D8.AF"></span>دشمنان و نقد</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=44" title="ویرایش بخش: دشمنان و نقد"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گرچه فلسفه نسبت بسیار نزدیکی با نقد دارد، اما هرگز خود کاملاً مصون از نقد نبوده است. <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="دیکتاتور">دیکتاتورها</a> معمولاً یکی از بزرگ‌ترین دشمنان فلسفه و <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81" title="فیلسوف">فیلسوفان</a> بوده‌اند.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به گواه تاریخ برخی از دین‌باوران نیز به‌طور کلی با فلسفه پیوند خوبی نداشته‌اند.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به‌طور مثال در حدود قرن سوم تا نهم میلادی در اروپا به‌طور کل عقل امری شیطانی دانسته می‌شد؛ و ایمان قوی ایستادگی در برابر آن تلقی می‌شد.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> گروهی دیگر گرچه از فلسفه به عنوان یک علم پشتیبانی می‌کنند اما نسبت به آسیب‌های آن هشدار می‌دهند. <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت">رنه دکارت</a> بر این باور است که هر چقدر یک فیلسوف بزرگ‌تر باشد، امکان خطای او بیشتر است.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>۵۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=45" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40381259">.mw-parser-output .portalbox{float:left;border:solid #aaa 1px;padding:0}.mw-parser-output .portalbox.tleft{margin:0.5em 1em 0.5em 0}.mw-parser-output .portalbox.tright{margin:0.5em 0 0.5em 1em}.mw-parser-output .portalbox>ul{display:table;box-sizing:border-box;padding:0.1em;max-width:175px;background:#f9f9f9;font-size:85%;line-height:110%;font-style:italic;font-weight:bold}.mw-parser-output .portalbox>ul>li{display:table-row}.mw-parser-output .portalbox>ul>li>span:first-child{display:table-cell;padding:0.2em;vertical-align:middle;text-align:center}.mw-parser-output .portalbox>ul>li>span:last-child{display:table-cell;padding:0.2em 0.3em 0.2em 0.2em;vertical-align:middle}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .portalbox>ul{background:transparent}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .portalbox>ul{background:transparent}}</style><div role="navigation" aria-label="درگاه‌ها" class="noprint portalbox plainlist tleft"> <ul> <li><span><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Socrates.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/18px-Socrates.png" decoding="async" width="18" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/27px-Socrates.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/36px-Socrates.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="500" /></a></span></span><span><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه">درگاه فلسفه</a></span></li></ul></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81" title="فیلسوف">فیلسوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فیلسوفان یونان باستان">فیلسوفان یونان باستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فهرست فیلسوفان مسلمان">فهرست فیلسوفان مسلمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="فهرست فیلسوفان غربی">فهرست فیلسوفان غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فهرست فیلسوفان ایرانی">فهرست فیلسوفان ایرانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A1" title="فلسفه مشاء">فلسفه مشاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اشراق">فلسفه اشراق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="متون فلسفی جهان">متون فلسفی جهان</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=46" title="ویرایش بخش: پانویس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-biblehub.com-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-biblehub.com_1-0">۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-biblehub.com_1-1">۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://biblehub.com/greek/5385.htm">"Strong's Greek: 5385. φιλοσοφία (philosophia) -- the love or pursuit of wisdom"</a>. <i>biblehub.com</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=biblehub.com&rft.atitle=Strong%27s+Greek%3A+5385.+%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1+%28philosophia%29+--+the+love+or+pursuit+of+wisdom&rft_id=https%3A%2F%2Fbiblehub.com%2Fgreek%2F5385.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">ترجمه تحت اللفظی: فیلسوفیا.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFمک_کنزی1971" class="citation book">مک کنزی، دنیل نیل (<bdi>۱۹۷۱</bdi>). <i>فرهنگ کوچک پهلوی</i>. لندن: آکسفورد. صص. <bdi>۹۴</bdi>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1138991583" title="ویژه:منابع کتاب/978-1138991583"><bdi>۹۷۸-۱۱۳۸۹۹۱۵۸۳</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9+%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C&rft.place=%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B9%DB%B4%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF&rft.date=1971&rft.isbn=978-1138991583&rft.aulast=%D9%85%DA%A9+%DA%A9%D9%86%D8%B2%DB%8C&rft.aufirst=%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%84+%D9%86%DB%8C%D9%84&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFناشناس1391" class="citation web">ناشناس (<bdi>۲ بهمن ۱۳۹۱</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.isna.ir/news/91110200892/واژه-های-ساخته-شده-توسط-ابن-سینا-غزالی-و-ناصرخسرو">«واژه‌های ساخته‌شده توسط ابن سینا، غزالی و ناصرخسرو»</a>. <i>خبرگزاری ایسنا</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7&rft.atitle=%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7+%D8%A7%D8%A8%D9%86+%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%8C+%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C+%D9%88+%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88&rft.date=1391&rft.au=%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.isna.ir%2Fnews%2F91110200892%2F%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-:0-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_5-0">۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_5-1">۵٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_5-2">۵٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFرضایی_باغ_بیدی" class="citation journal">رضایی باغ بیدی، حسن. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://parsianjoman.org/?p=2900">«واژه‌گزینی در عصر ساسانی و تأثیر آن در فارسی دری»</a>. <i>فرهنگستان</i>. نامه فرهنگستان.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.atitle=%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%B9%D8%B5%D8%B1+%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D9%88+%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1+%D8%A2%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C+%D8%AF%D8%B1%DB%8C&rft.aulast=%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C+%D8%A8%D8%A7%D8%BA+%D8%A8%DB%8C%D8%AF%DB%8C&rft.aufirst=%D8%AD%D8%B3%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fparsianjoman.org%2F%3Fp%3D2900&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="fa" dir="rtl">خطای یادکرد: برچسب <code><ref></code> نامعتبر؛ نام «:0» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:ارجاع‌دهی">راهنما</a> را مطالعه کنید.). </span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190328142405/https://en.oxforddictionaries.com/definition/philosophy">"Philosophy"</a>. <i>Lexico</i>. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="انتشارات دانشگاه آکسفورد">University of Oxford Press</a>. 2020. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://en.oxforddictionaries.com/definition/philosophy">the original</a> on 28 March 2019<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 March</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Lexico&rft.atitle=Philosophy&rft.date=2020&rft_id=https%3A%2F%2Fen.oxforddictionaries.com%2Fdefinition%2Fphilosophy&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFChalmers1995" class="citation journal cs1">Chalmers, David J. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.consc.net/papers/facing.html">"Facing up to the problem of consciousness"</a>. <i>Journal of Consciousness Studies</i>. <b>2</b> (3): 200, 219<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 March</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Consciousness+Studies&rft.atitle=Facing+up+to+the+problem+of+consciousness&rft.volume=2&rft.issue=3&rft.pages=200%2C+219&rft.date=1995&rft.aulast=Chalmers&rft.aufirst=David+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.consc.net%2Fpapers%2Ffacing.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHenderson2019" class="citation journal cs1">Henderson, Leah (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/archives/spr2019/entries/induction-problem/">"The problem of induction"</a>. <i>Stanford Encyclopedia of Philosophy</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 March</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Stanford+Encyclopedia+of+Philosophy&rft.atitle=The+problem+of+induction&rft.date=2019&rft.aulast=Henderson&rft.aufirst=Leah&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Farchives%2Fspr2019%2Fentries%2Finduction-problem%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBottin1993[https://books.google.com/books?id=FJ7UBP_jYeMC&pg=PA151_151]-9" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBottin1993[https://books.google.com/books?id=FJ7UBP_jYeMC&pg=PA151_151]_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBottin1993">Bottin 1993</a>, p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=FJ7UBP_jYeMC&pg=PA151">151</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEJaroszyński2018[https://books.google.com/books?id=fsZKDwAAQBAJ&pg=PA12_12]-10" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEJaroszyński2018[https://books.google.com/books?id=fsZKDwAAQBAJ&pg=PA12_12]_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFJaroszyński2018">Jaroszyński 2018</a>, p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=fsZKDwAAQBAJ&pg=PA12">12</a>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190328142405/https://en.oxforddictionaries.com/definition/philosophy">"Philosophy"</a>. <i>Lexico</i>. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="انتشارات دانشگاه آکسفورد">University of Oxford Press</a>. 2020. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://en.oxforddictionaries.com/definition/philosophy">the original</a> on 28 March 2019<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 March</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Lexico&rft.atitle=Philosophy&rft.date=2020&rft_id=https%3A%2F%2Fen.oxforddictionaries.com%2Fdefinition%2Fphilosophy&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFChalmers1995" class="citation journal cs1">Chalmers, David J. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.consc.net/papers/facing.html">"Facing up to the problem of consciousness"</a>. <i>Journal of Consciousness Studies</i>. <b>2</b> (3): 200, 219<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 March</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Consciousness+Studies&rft.atitle=Facing+up+to+the+problem+of+consciousness&rft.volume=2&rft.issue=3&rft.pages=200%2C+219&rft.date=1995&rft.aulast=Chalmers&rft.aufirst=David+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.consc.net%2Fpapers%2Ffacing.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHenderson2019" class="citation journal cs1">Henderson, Leah (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/archives/spr2019/entries/induction-problem/">"The problem of induction"</a>. <i>Stanford Encyclopedia of Philosophy</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 March</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Stanford+Encyclopedia+of+Philosophy&rft.atitle=The+problem+of+induction&rft.date=2019&rft.aulast=Henderson&rft.aufirst=Leah&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Farchives%2Fspr2019%2Fentries%2Finduction-problem%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELindberg2007-14" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELindberg2007_14-0">۱۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELindberg2007_14-1">۱۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLindberg2007">Lindberg 2007</a>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBriggleFrodeman2016" class="citation web cs1">Briggle, Robert; Frodeman, Adam (11 January 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://opinionator.blogs.nytimes.com/2016/01/11/when-philosophy-lost-its-way/?_r=0">"When Philosophy Lost Its Way | The Opinionator"</a>. <i>New York Times</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 April</span> 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=New+York+Times&rft.atitle=When+Philosophy+Lost+Its+Way+%7C+The+Opinionator&rft.date=2016-01-11&rft.aulast=Briggle&rft.aufirst=Robert&rft.au=Frodeman%2C+Adam&rft_id=http%3A%2F%2Fopinionator.blogs.nytimes.com%2F2016%2F01%2F11%2Fwhen-philosophy-lost-its-way%2F%3F_r%3D0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/metaphysics">"Metaphysics"</a>. <i>Merriam-Webster Dictionary</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">8 May</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Merriam-Webster+Dictionary&rft.atitle=Metaphysics&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fmetaphysics&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/epistemology">"Epistemology"</a>. <i>Merriam-Webster Dictionary</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">8 May</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Merriam-Webster+Dictionary&rft.atitle=Epistemology&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fepistemology&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFخراسانی1350" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شرف‌الدین خراسانی">خراسانی، شرف‌الدین</a> (<bdi>۱۳۵۰</bdi>). <i>نخستین فیلسوفان یونان</i>. فرانکلین، امیرکبیر.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86+%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86+%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%8C+%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1&rft.date=1350&rft.aulast=%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B4%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFناشناس" class="citation web">ناشناس. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181225143128/http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F&SSOReturnPage=Check&Rand=0">«فلسفه چیست»</a>. <i>دانشنامه رشد</i>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=فلسفه+چیست؟&SSOReturnPage=Check&Rand=0">اصلی</a> در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۸<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۱۶ ژانویه ۲۰۱۹</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%B1%D8%B4%D8%AF&rft.atitle=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA&rft.au=%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3&rft_id=http%3A%2F%2Fdaneshnameh.roshd.ir%2Fmavara%2Fmavara-index.php%3Fpage%3D%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%2B%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F%26SSOReturnPage%3DCheck%26Rand%3D0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">از پارامتر ناشناخته <code class="cs1-code">|کردزبان=</code> صرف‌نظر شد (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#parameter_ignored" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFدورانت" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ویل دورانت">دورانت، ویل</a>. <i>تاریخ فلسفه</i>. ص. <bdi>۱</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA&rft.aufirst=%D9%88%DB%8C%D9%84&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFارسطاطالیس" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطاطالیس، ارسطو</a>. <i>متافیزیک</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9&rft.aulast=%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3&rft.aufirst=%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFویتگنشتاین" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%D8%AA%DA%AF%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="یوهان ویتگنشتاین (صفحه وجود ندارد)">ویتگنشتاین، یوهان</a>. <i>رساله منطقی-فلسفی</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C&rft.aulast=%D9%88%DB%8C%D8%AA%DA%AF%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86&rft.aufirst=%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFهایدگر" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1" title="مارتین هایدگر">هایدگر، مارتین</a>. <i>پایان فلسفه و نتیجهٔ تفکر</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D9%88+%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%AC%D9%87%D9%94+%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1&rft.aulast=%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1&rft.aufirst=%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceB-24"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_24-0">۲۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_24-1">۲۴٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_24-2">۲۴٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_24-3">۲۴٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFلو" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="جاناتان لو (صفحه وجود ندارد)">لو، جاناتان</a>. <i>مقدمه‌ای بر فلسفه</i>. ص. <bdi>۱۲</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A8%D8%B1+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B2%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D9%84%D9%88&rft.aufirst=%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ReferenceA_25-0">↑</a></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="fa" dir="rtl">خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <code><ref></code>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام <code>ReferenceA</code> وارد نشده است. (صفحهٔ <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:ارجاع‌دهی">راهنما</a> را مطالعه کنید.). </span></li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFجلالی_طهرانی" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حسام‌الدین جلالی (صفحه وجود ندارد)">جلالی طهرانی، حسام‌الدین</a>. <i>فلسفه و منطق</i>. ص. <bdi>۴۰</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D9%88+%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B4%DB%B0%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C+%D8%B7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C&rft.aufirst=%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFقوام‌شیرازی" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="ملاصدرا">قوام‌شیرازی، ملاصدرا</a>. <i>اسفار اربعه</i>. ج. ۱. ص. <bdi>۴۷</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A7%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1+%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%D9%87&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B4%DB%B7%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C&rft.aufirst=%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFلو" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="جاناتان لو (صفحه وجود ندارد)">لو، جاناتان</a>. <i>مقدمه‌ای بر فلسفه</i>. ص. <bdi>۱۱</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A8%D8%B1+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B1%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D9%84%D9%88&rft.aufirst=%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFلو" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="جاناتان لو (صفحه وجود ندارد)">لو، جاناتان</a>. <i>مقدمه‌ای بر فلسفه</i>. ص. <bdi>۱۳</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A8%D8%B1+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B3%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D9%84%D9%88&rft.aufirst=%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceC-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ReferenceC_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFهالینگ_دیل" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="رجینالد هالینگ دیل">هالینگ دیل، رجینالد</a>. <i>تاریخ فلسفه غرب</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D8%BA%D8%B1%D8%A8&rft.aulast=%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF+%D8%AF%DB%8C%D9%84&rft.aufirst=%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFRescher2003" class="citation book">Rescher، Nicholas (<bdi>۲۰۰۳</bdi>). <i>Epistemology: An Introduction to the Theory of Knowledge</i>. State University of New York. صص. <bdi>xiii</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Epistemology%3A+An+Introduction+to+the+Theory+of+Knowledge&rft.pages=%3Cbdi%3Exiii%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=State+University+of+New+York&rft.date=2003&rft.aulast=Rescher&rft.aufirst=Nicholas&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFناشناس" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">ناشناس. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iep.utm.edu/germidea/">"German Idealin"</a>. <i>IEP</i> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=IEP&rft.atitle=German+Idealin&rft.au=%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.iep.utm.edu%2Fgermidea%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFطلوعی" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%B7%D9%84%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="محمود طلوعی">طلوعی، محمود</a>. <i>فرهنگ جامع سیاسی</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9+%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.aulast=%D8%B7%D9%84%D9%88%D8%B9%DB%8C&rft.aufirst=%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFناشناس" class="citation web">ناشناس. <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Phenomenology_(philosophy)">«Phenomenology (philosophy)»</a>. <i>enwiki</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=enwiki&rft.atitle=Phenomenology+%28philosophy%29&rft.au=%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3&rft_id=https%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fwiki%2FPhenomenology_%28philosophy%29&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">از پارامتر ناشناخته <code class="cs1-code">|کدزبان=</code> صرف‌نظر شد (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#parameter_ignored" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFخسروان" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D9%82%DB%8C%D8%B5%D8%B1_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="قیصر خسروان (صفحه وجود ندارد)">خسروان، قیصر</a>. <i>فرهنگ فلسفی و فلسفه سیاسی</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C+%D9%88+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.aulast=%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D9%82%DB%8C%D8%B5%D8%B1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFریما_مکاریک1384" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%A7_%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایرنا ریما مکاریک (صفحه وجود ندارد)">ریما مکاریک، ایرنا</a> (<bdi>۱۳۸۴</bdi>). <i>دانش‌نامهٔ نظریه‌های ادبی معاصر</i>. ترجمهٔ مهران مهاجر و محمد نبوی. آگه. ص. <bdi>۱۷۳</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94+%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C+%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B7%DB%B3%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%A2%DA%AF%D9%87&rft.date=1384&rft.aulast=%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%A7+%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9&rft.aufirst=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%A7&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFپیشگاهی_فردقره‌بیگی1392" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="زهرا پیشگاهی فرد">پیشگاهی فرد، زهرا</a>؛ <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B5%DB%8C%D8%A8_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%DA%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مصیب قره‌بیگی (صفحه وجود ندارد)">قره‌بیگی، مصیب</a> (<bdi>۱۳۹۲</bdi>). <i>جغرافیای پساساختارگرا</i>. زیتون سبز.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7&rft.pub=%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86+%D8%B3%D8%A8%D8%B2&rft.date=1392&rft.aulast=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C+%D9%81%D8%B1%D8%AF&rft.aufirst=%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7&rft.au=%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%DA%AF%DB%8C%2C+%D9%85%D8%B5%DB%8C%D8%A8&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-LeiterWeb-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-LeiterWeb_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%B1" title="برایان لایتر">Brian Leiter</a> (2006) webpage <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philosophicalgourmet.com/analytic.asp"><i>"Analytic" and "Continental" Philosophy</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061115002425/http://www.philosophicalgourmet.com/analytic.asp">بایگانی‌شده</a> در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۶ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text">Glock, H.J. (2004).</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text">Colin McGinn, <i>The Making of a Philosopher: My Journey through Twentieth-Century Philosophy</i> (HarperCollins, 2002), p. xi. : "analytical philosophy [is] too narrow a label, since [it] is not generally a matter of taking a word or concept and analyzing it (whatever exactly thatthat might be).</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFهالینگ_دیل" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="رجینالد هالینگ دیل">هالینگ دیل، رجینالد</a>. <i>تاریخ فلسفه غرب</i>. ص. <bdi>۱۶و۱۸</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D8%BA%D8%B1%D8%A8&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B6%D9%88%DB%B1%DB%B8%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF+%D8%AF%DB%8C%D9%84&rft.aufirst=%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFهالینگ_دیل" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="رجینالد هالینگ دیل">هالینگ دیل، رجینالد</a>. <i>تاریخ فلسفه غرب</i>. ص. <bdi>۱۸و۱۹</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D8%BA%D8%B1%D8%A8&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B8%D9%88%DB%B1%DB%B9%3C%2Fbdi%3E&rft.aulast=%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF+%D8%AF%DB%8C%D9%84&rft.aufirst=%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text">Duran, Jane. Eight women philosophers: theory, politics, and feminism. University of Illinois Press, 2005.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text">"Why I Left Academia: Philosophy's Homogeneity Needs Rethinking – Hippo Reads". Archived from the original on 9 June 2017.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text">"Salary, Promotion, and Tenure Status of Minority and Women Faculty in U.S. Colleges and Universities."National Center for Education Statistics, Statistical Analysis Report, March 2000; U.S. Department of Education, Office of Education Research and Improvement, Report # NCES 2000–173; 1993 National Study of Postsecondary Faculty (NSOPF:93). See also "Characteristics and Attitudes of Instructional Faculty and Staff in the Humanities." National Center For Education Statistics, E.D. Tabs, July 1997. U.S. Department of Education, Office of Education Research and Improvement, Report # NCES 97-973;1993 National Study of Postsecondary Faculty (NSOPF-93).</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.insidehighered.com/news/2014/05/19/unofficial-internet-campaign-outs-professor-alleged-sexual-harassment-attempted">https://www.insidehighered.com/news/2014/05/19/unofficial-internet-campaign-outs-professor-alleged-sexual-harassment-attempted</a></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Ratcliffe, Rebecca; Shaw, Claire (5 January 2015). "Philosophy is for posh, white boys with trust funds' – why are there so few women?".</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">"Women in Philosophy: Problems with the Discrimination Hypothesis". National Association of Scholars.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text">Sesardic, Neven; De Clercq, Rafael (2014). "Women in Philosophy: Problems with the Discrimination Hypothesis" (PDF). Academic Questions. 27 (4): 461. doi:10.1007/s12129-014-9464-x.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text">Saul, Jennifer M. "Philosophy has a sexual harassment problem". Retrieved 16 December 2016.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text">Buber, M. (1957). Eclipse of God: Studies in the relation between religion and philosophy. New York: Harper & Brothers.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">Litwack, E. B. (March 01, 2011). Epistemic arguments against dictatorship. Human Affairs: Postdisciplinary Humanities & Social Sciences Quarterly, 21, 1, 44-51.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFبرانتل،_جرج" class="citation">برانتل، جرج، <i>آیین کاتولیک</i>، تهران، ص. <bdi>۱۷۹ تا ۲۰۴</bdi></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86+%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B7%DB%B9+%D8%AA%D8%A7+%DB%B2%DB%B0%DB%B4%3C%2Fbdi%3E&rft.au=%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%84%D8%8C+%D8%AC%D8%B1%D8%AC&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text">Hebert, L. J. (May 01, 2007). Individualism and Intellectual Liberty in Tocqueville and Descartes. The Journal of Politics, 69, 2, 525-537.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=47" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>تاریخ فلسفه</i>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فردریک کاپلستون">فردریک کاپلستون</a></li> <li><i>تاریخ فلسفهٔ غرب</i>، <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AF_%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="رجینالد هالینگ دیل">رجینالد هالینگ دیل</a></li> <li><i>مبانی فلسفه</i>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D9%84_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86" title="نایجل واربرتون">نایجل واربرتون</a>.</li> <li><i>فرهنگ فلسفی</i>، <a href="/wiki/%D9%87%DA%AF%D9%84" class="mw-redirect" title="هگل">هگل</a>.</li> <li><i>فرهنگ فلسفی</i>، <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B1" title="ولتر">ولتر</a>.</li> <li><i>کلیات فلسفه</i>، <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%BE%DA%A9%DB%8C%D9%86" title="ریچارد پاپکین">ریچارد پاپکین</a>.</li> <li><i>تاریخ فلسفه</i>، <a href="/w/index.php?title=%D8%A7.%DB%8C._%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%BE%DB%8C%DA%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ا.ی. خلیاپیچ (صفحه وجود ندارد)">ا.ی. خلیاپیچ</a>.</li> <li><i>تاریخ فلسفه اسلامی</i>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%86%D8%B5%D8%B1" title="سید حسین نصر">سید حسین نصر</a>.</li> <li><i>تاریخ فلسفهٔ غرب</i>، <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="هالینگ دیل">هالینگ دیل</a>.</li> <li><i>مبانی فلسفه</i>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D9%84_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86" title="نایجل واربرتون">نایجل واربرتون</a>.</li> <li><i>مسائل فلسفه</i>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a>.</li> <li><i>درآمدی بر تحلیل فلسفی</i>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%B2" title="جان هاسپرز">جان هاسپرز</a>.</li> <li><i>آپولوژی</i>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a>.</li> <li><i>رسالهٔ منطقی- فلسفی</i>، <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%DA%AF%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="ویتگنشتاین">ویتگنشتاین</a>.</li> <li><i>متافیزیک</i>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a>.</li> <li><i>پایان فلسفه و نتیجهٔ تفکر</i>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1" title="مارتین هایدگر">مارتین هایدگر</a>.</li> <li><i>فلسفه از منظر قرآن و اسلام.</i></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="برای_مطالعه_بیشتر"><span id=".D8.A8.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B7.D8.A7.D9.84.D8.B9.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B4.D8.AA.D8.B1"></span>برای مطالعه بیشتر</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=48" title="ویرایش بخش: برای مطالعه بیشتر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="انگلیسی"><span id=".D8.A7.D9.86.DA.AF.D9.84.DB.8C.D8.B3.DB.8C"></span>انگلیسی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=49" title="ویرایش بخش: انگلیسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>مقدماتی</dt></dl> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32987365">.mw-parser-output .refbegin{font-size:90%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul{margin-left:0}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{margin-left:0;padding-left:3.2em;text-indent:-3.2em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul,.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul li{list-style:none}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{padding-left:1.6em;text-indent:-1.6em}}.mw-parser-output .refbegin-100{font-size:100%}.mw-parser-output .refbegin-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .refbegin-columns ul{margin-top:0}.mw-parser-output .refbegin-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="refbegin refbegin-columns references-column-count references-column-count-2" style="column-count: 2;"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85_%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D8%A2%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="قوام آنتونی آپیا">Appiah, Kwame Anthony</a>. <i>Thinking it Through – An Introduction to Contemporary Philosophy</i>, 2003, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-513458-3" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-513458-3">0-19-513458-3</a></li> <li>Blumenau, Ralph. <i>Philosophy and Living</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-907845-33-9" title="ویژه:منابع کتاب/0-907845-33-9">0-907845-33-9</a></li> <li>Craig, Edward. <i>Philosophy: A Very Short Introduction</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-285421-6" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-285421-6">0-19-285421-6</a></li> <li>Curley, Edwin, <i>A Spinoza Reader</i>, Princeton, 1994, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-691-00067-0" title="ویژه:منابع کتاب/0-691-00067-0">0-691-00067-0</a></li> <li>Durant, Will, <i>Story of Philosophy: The Lives and Opinions of the World's Greatest Philosophers</i>, Pocket, 1991, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-671-73916-6" title="ویژه:منابع کتاب/0-671-73916-6">0-671-73916-6</a>, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-671-73916-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-671-73916-4">978-0-671-73916-4</a></li> <li>Harrison-Barbet, Anthony, <i>Mastering Philosophy</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-333-69343-4" title="ویژه:منابع کتاب/0-333-69343-4">0-333-69343-4</a></li> <li>Higgins, Kathleen M. and Solomon, Robert C. <i>A Short History of Philosophy</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-510196-0" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-510196-0">0-19-510196-0</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Philosophy_Now&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philosophy Now (صفحه وجود ندارد)">Philosophy Now</a> magazine</li> <li>Russell, Bertrand. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040807090338/http://philosophy.hku.hk/think/phil/russell/">The Problems of Philosophy</a></i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-511552-X" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-511552-X">0-19-511552-X</a></li> <li>Sinclair, Alistair J. <i>What is Philosophy? An Introduction</i>, ۲۰08, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-903765-94-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-903765-94-4">978-1-903765-94-4</a></li> <li>Sober, E. (۲۰۰۱). <i>Core Questions in Philosophy: A Text with Readings</i>. Upper Saddle River, Prentice Hall. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-13-189869-8" title="ویژه:منابع کتاب/0-13-189869-8">0-13-189869-8</a></li> <li>Solomon, Robert C. <i>Big Questions: A Short Introduction to Philosophy</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-534-16708-X" title="ویژه:منابع کتاب/0-534-16708-X">0-534-16708-X</a></li> <li>Warburton, Nigel. <i>Philosophy: The Basics</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-415-14694-1" title="ویژه:منابع کتاب/0-415-14694-1">0-415-14694-1</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journals.cambridge.org/thi">Think: philosophy for everyone</a> Lively and accessible articles written by philosophers pre-eminent in their fields, for a broad audience. Free articles are available online.</li></ul> </div> </div> <dl><dt>مقدماتی بر حسب موضوع</dt></dl> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32987365"><div class="refbegin refbegin-columns references-column-count references-column-count-2" style="column-count: 2;"> <ul><li>Copleston, Frederick. <i>Philosophy in Russia: From Herzen to Lenin and Berdyaev</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-268-01569-4" title="ویژه:منابع کتاب/0-268-01569-4">0-268-01569-4</a></li> <li>Critchley, Simon. <i>Continental Philosophy: A Very Short Introduction</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-285359-7" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-285359-7">0-19-285359-7</a></li> <li>Hamilton, Sue. <i>Indian Philosophy: a Very Short Introduction</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-285374-0" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-285374-0">0-19-285374-0</a></li> <li>Harwood, Sterling, ed. , Business as Ethical and Business as Usual (Belmont, CA: Wadsworth Publishing Co. , 2000); www.sterlingharwood.com</li> <li>Imbo, Samuel Oluoch. '3'An Introduction to African Philosophy<i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-8476-8841-0" title="ویژه:منابع کتاب/0-8476-8841-0">0-8476-8841-0</a></i></li> <li>Knight, Kelvin. <i>Aristotelian Philosophy: Ethics and Politics from Aristotle to MacIntyre</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7456-1977-0" title="ویژه:منابع کتاب/0-7456-1977-0">0-7456-1977-0</a></li> <li>Kupperman, Joel J. <i>Classic Asian Philosophy: A Guide to the Essential Texts</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-513335-8" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-513335-8">0-19-513335-8</a></li> <li>Leaman, Oliver. <i>A Brief Introduction to Islamic Philosophy</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7456-1960-6" title="ویژه:منابع کتاب/0-7456-1960-6">0-7456-1960-6</a></li> <li>Lee, Joe and Powell, Jim. <i>Eastern Philosophy For Beginners</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-86316-282-7" title="ویژه:منابع کتاب/0-86316-282-7">0-86316-282-7</a></li> <li>Nagel, Thomas. <i>What Does It All Mean? A Very Short Introduction to Philosophy</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-505292-7" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-505292-7">0-19-505292-7</a></li> <li>Scruton, Roger. <i>A Short History of Modern Philosophy</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-415-26763-3" title="ویژه:منابع کتاب/0-415-26763-3">0-415-26763-3</a></li> <li>Smart, Ninian. <i>World Philosophies</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-415-22852-2" title="ویژه:منابع کتاب/0-415-22852-2">0-415-22852-2</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Richard_Tarnas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Tarnas (صفحه وجود ندارد)">Tarnas, Richard</a>. <i>The Passion of the Western Mind: Understanding the Ideas That Have Shaped Our World View</i>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-345-36809-6" title="ویژه:منابع کتاب/0-345-36809-6">0-345-36809-6</a></li></ul> </div> </div> <dl><dt>کتب گزیده از قطعات فلسفی</dt></dl> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32987365"><div class="refbegin refbegin-columns references-column-count references-column-count-2" style="column-count: 2;"> <ul><li><i>Classics of Philosophy (Vols. ۱ & ۲، 2nd edition)</i> by Louis P. Pojman</li> <li><i>Classics of Philosophy: The 20th Century (Vol. 3)</i> by Louis P. Pojman</li> <li><i>The English Philosophers from Bacon to Mill</i> by Edwin Arthur</li> <li><i>European Philosophers from Descartes to Nietzsche</i> by Monroe Beardsley</li> <li><i>Contemporary Analytic Philosophy: Core Readings</i> by James Baillie</li> <li><i>Existentialism: Basic Writings (Second Edition)</i> by Charles Guignon, Derk Pereboom</li> <li><i>The Phenomenology Reader</i> by Dermot Moran, Timothy Mooney</li> <li><i>Medieval Islamic Philosophical Writings</i> edited by Muhammad Ali Khalidi</li> <li><i>A Source Book in Indian Philosophy</i> by Sarvepalli Radhakrishnan, Charles A. Moore</li> <li><i>A Source Book in Chinese Philosophy</i> by <a href="/w/index.php?title=Wing-tsit_Chan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wing-tsit Chan (صفحه وجود ندارد)">Wing-tsit Chan</a></li> <li>Kim, J. and Ernest Sosa, Ed. (1999). <i>Metaphysics: An Anthology</i>. Blackwell Philosophy Anthologies. Oxford, Blackwell Publishers Ltd.</li> <li><i>The Oxford Handbook of Free Will</i> (2004) edited by Robert Kane</li> <li>Husserl, Edmund and Welton, Donn, <i>The Essential Husserl: Basic Writings in Transcendental Phenomenology</i>, Indiana University Press, 1999, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-253-21273-1" title="ویژه:منابع کتاب/0-253-21273-1">0-253-21273-1</a></li></ul> </div> </div> <dl><dt>کتب مرجع</dt></dl> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32987365"><div class="refbegin refbegin-columns references-column-count references-column-count-2" style="column-count: 2;"> <ul><li><i>The Oxford Companion to Philosophy</i> edited by Ted Honderich</li> <li><i>The Cambridge Dictionary of Philosophy</i> by Robert Audi</li> <li><i>The Routledge Encyclopedia of Philosophy</i> (10 vols.) edited by Edward Craig, <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%86%D8%A7%D9%86%D9%88_%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="لوچانو فلوریدی">لوچانو فلوریدی</a> (available online by subscription); or</li> <li><i>The Concise Routledge Encyclopedia of Philosophy</i> edited by Edward Craig (an abridgement)</li> <li><i>Encyclopedia of Philosophy</i> (8 vols.) edited by Paul Edwards; in 1996, a ninth supplemental volume appeared which updated the classic 1967 encyclopedia.</li> <li><i>International Directory of Philosophy and Philosophers</i>. Charlottesville, Philosophy Documentation Center.</li> <li><i>Directory of American Philosophers</i>. Charlottesville, Philosophy Documentation Center.</li> <li><i>Routledge History of Philosophy</i> (10 vols.) edited by John Marenbon</li> <li><i>History of Philosophy</i> (9 vols.) by <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فردریک کاپلستون">فردریک کاپلستون</a></li> <li><i>A History of Western Philosophy</i> (5 vols.) by W.T. Jones</li> <li><i>Encyclopaedia of Indian Philosophies</i> (8 vols.), edited by Karl H. Potter et al. (first 6 volumes out of print)</li> <li><i>Indian Philosophy</i> (2 vols.) by Sarvepalli Radhakrishnan</li> <li><i>A History of Indian Philosophy</i> (5 vols.) by Surendranath Dasgupta</li> <li><i>History of Chinese Philosophy</i> (2 vols.) by Fung Yu-lan, Derk Bodde</li> <li><i>Encyclopedia of Chinese Philosophy</i> edited by Antonio S. Cua</li> <li><i>Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion</i> by Ingrid Fischer-Schreiber, Franz-Karl Ehrhard, Kurt Friedrichs</li> <li><i>Companion Encyclopedia of Asian Philosophy</i> by Brian Carr, Indira Mahalingam</li> <li><i>A Concise Dictionary of Indian Philosophy: Sanskrit Terms Defined in English</i> by John A. Grimes</li> <li><i>History of Islamic Philosophy</i> edited by Seyyed Hossein Nasr, Oliver Leaman</li> <li><i>History of Jewish Philosophy</i> edited by Daniel H. Frank, Oliver Leaman</li> <li><i>A History of Russian Philosophy: From the Tenth to the Twentieth Centuries</i> by Valerii Aleksandrovich Kuvakin</li> <li>Ayer, A.J. et al. , Ed. (1994) <i>A Dictionary of Philosophical Quotations</i>. Blackwell Reference Oxford. Oxford, Basil Blackwell Ltd.</li> <li>Blackburn, S. , Ed. (1996)<i>The Oxford Dictionary of Philosophy</i>. Oxford, Oxford University Press.</li> <li>Mauter, T. , Ed. <i>The Penguin Dictionary of Philosophy</i>. London, Penguin Books.</li> <li>Runes, D. , Ed. (1942). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ditext.com/runes/"><i>The Dictionary of Philosophy</i></a>. New York, The Philosophical Library, Inc.</li> <li>Angeles, P.A. , Ed. (1992). <i>The Harper Collins Dictionary of Philosophy</i>. New York, Harper Perennial.</li> <li>Bunnin, N. et al. , Ed. (1996) <i>The Blackwell Companion to Philosophy</i>. Blackwell Companions to Philosophy. Oxford, Blackwell Publishers Ltd.</li> <li>Hoffman, Eric, Ed. (1997) <i>Guidebook for Publishing Philosophy</i>. Charlottesville, Philosophy Documentation Center.</li> <li>Popkin, R.H. (1999). <i>The Columbia History of Western Philosophy</i>. New York, Columbia University Press.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فارسی"><span id=".D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"></span>فارسی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=50" title="ویرایش بخش: فارسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite id="CITEREFبدیو" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%86_%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%88" title="آلن بدیو">بدیو، آلن</a>. <i>در ستایش عشق</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D8%B1+%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%B4+%D8%B9%D8%B4%D9%82&rft.aulast=%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%88&rft.aufirst=%D8%A2%D9%84%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFواربرتون" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D9%84_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86" title="نایجل واربرتون">واربرتون، نایجل</a>. <i>تاریخچهٔ کوتاهی از فلسفه</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87%D9%94+%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87%DB%8C+%D8%A7%D8%B2+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&rft.aulast=%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86&rft.aufirst=%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D9%84&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFآرنت" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="هانا آرنت">آرنت، هانا</a>. <i>وضع بشر</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%88%D8%B6%D8%B9+%D8%A8%D8%B4%D8%B1&rft.aulast=%D8%A2%D8%B1%D9%86%D8%AA&rft.aufirst=%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%A7&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFشیکون" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="تئودور شیک (صفحه وجود ندارد)">شیک، تئودور</a>؛ <a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%B3_%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="لوکیس ون (صفحه وجود ندارد)">ون، لوکیس</a>. <i>چگونه دربارهٔ چیزهای عجیب بیندیشیم؟</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%D9%94+%DA%86%DB%8C%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%B9%D8%AC%DB%8C%D8%A8+%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%D8%9F&rft.aulast=%D8%B4%DB%8C%DA%A9&rft.aufirst=%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1&rft.au=%D9%88%D9%86%2C+%D9%84%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%B3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFیالوم" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="اروین یالوم">یالوم، اروین</a>. <i>وقتی نیچه گریست</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%88%D9%82%D8%AA%DB%8C+%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87+%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA&rft.aulast=%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%85&rft.aufirst=%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمیتروویچ" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%88_%D9%85%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%88%DB%8C%DA%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="برانکو میتروویچ (صفحه وجود ندارد)">میتروویچ، برانکو</a>. <i>فلسفه برای معماران</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.aulast=%D9%85%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%88%DB%8C%DA%86&rft.aufirst=%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%88&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFیالوم" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="اروین یالوم">یالوم، اروین</a>. <i>درمان شوپنهاور</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86+%D8%B4%D9%88%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B1&rft.aulast=%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%85&rft.aufirst=%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFیالوم" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="اروین یالوم">یالوم، اروین</a>. <i>روان درمانی اگزیستانسیالیس</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3&rft.aulast=%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%85&rft.aufirst=%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFاورلیوس" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%B3" class="mw-redirect" title="مارکوس اورلیوس">اورلیوس، مارکوس</a>. <i>تأملات</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA&rft.aulast=%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%B3&rft.aufirst=%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFاسپینوزا" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7" title="باروخ اسپینوزا">اسپینوزا، باروخ</a>. <i>مسئله اسپینوزا</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87+%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7&rft.aulast=%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7&rft.aufirst=%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFبرایسن" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%84_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%86" class="mw-redirect" title="بیل برایسن">برایسن، بیل</a>. <i>تاریخچهٔ تقریباً همه چیز</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87%D9%94+%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%8B+%D9%87%D9%85%D9%87+%DA%86%DB%8C%D8%B2&rft.aulast=%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%86&rft.aufirst=%D8%A8%DB%8C%D9%84&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFاورول" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%AC_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="جورج اورول">اورول، جورج</a>. <i>۱۹۸۴</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DB%B1%DB%B9%DB%B8%DB%B4&rft.aulast=%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%84&rft.aufirst=%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%AC&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFگوردر" class="citation book"><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86_%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B1" class="mw-redirect" title="یوستین گوردر">گوردر، یوستین</a>. <i>دنیای سوفی</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%B3%D9%88%D9%81%DB%8C&rft.aulast=%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B1&rft.aufirst=%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFکلاکمارتین" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%84_%DA%A9%D9%84%D8%A7%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="دنیل کلاک (صفحه وجود ندارد)">کلاک، دنیل</a>؛ <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ریموند مارتین (صفحه وجود ندارد)">مارتین، ریموند</a>. <i>پرسیدن مهم‌تر از پاسخ دادن است!</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%86+%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1+%D8%A7%D8%B2+%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%21&rft.aulast=%DA%A9%D9%84%D8%A7%DA%A9&rft.aufirst=%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%84&rft.au=%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86%2C+%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFراسل" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">راسل، برتراند</a>. <i>آیندهٔ بشر</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87%D9%94+%D8%A8%D8%B4%D8%B1&rft.aulast=%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&rft.aufirst=%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFراسل" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">راسل، برتراند</a>. <i>جهانی که من می‌شناسم</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C+%DA%A9%D9%87+%D9%85%D9%86+%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%85&rft.aulast=%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84&rft.aufirst=%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFاستوارت_میل" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D9%84" title="جان استوارت میل">استوارت میل، جان</a>. <i>دربارهٔ آزادی</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%D9%94+%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C&rft.aulast=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA+%D9%85%DB%8C%D9%84&rft.aufirst=%D8%AC%D8%A7%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFنیچه" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87" title="فریدریش نیچه">نیچه، فریدریش</a>. <i>فراسوی خیر و شر</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88%DB%8C+%D8%AE%DB%8C%D8%B1+%D9%88+%D8%B4%D8%B1&rft.aulast=%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87&rft.aufirst=%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFپرسیگ" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="روبرت پرسیگ (صفحه وجود ندارد)">پرسیگ، روبرت</a>. <i>ذهن و هنر تعمیر موتورسیکلت</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B0%D9%87%D9%86+%D9%88+%D9%87%D9%86%D8%B1+%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1+%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84%D8%AA&rft.aulast=%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C%DA%AF&rft.aufirst=%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFدکارت" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت">دکارت، رنه</a>. <i>تأملاتی دربارهٔ فلسفهٔ نخستین</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%D9%94+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%D9%94+%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86&rft.aulast=%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA&rft.aufirst=%D8%B1%D9%86%D9%87&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFشوپنهاور" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B1" title="آرتور شوپنهاور">شوپنهاور، آرتور</a>. <i>جهان به منزلهٔ اراده و بازنمایی</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D9%87+%D9%85%D9%86%D8%B2%D9%84%D9%87%D9%94+%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87+%D9%88+%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C&rft.aulast=%D8%B4%D9%88%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B1&rft.aufirst=%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFآئورلیوس" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%A6%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="مارکوس آئورلیوس">آئورلیوس، مارکوس</a>. <i>تأملات</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA&rft.aulast=%D8%A2%D8%A6%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%B3&rft.aufirst=%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFته_چینگ" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88_%D8%AA%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="تائو ته چینگ">ته چینگ، تائو</a>. <i>لائو تزو</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%88+%D8%AA%D8%B2%D9%88&rft.aulast=%D8%AA%D9%87+%DA%86%DB%8C%D9%86%DA%AF&rft.aufirst=%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFداستایوفسکی" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%81%D8%B3%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فئودور داستایوفسکی">داستایوفسکی، فئودور</a>. <i>برادران کارامازوف</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86+%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%81&rft.aulast=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%81%D8%B3%DA%A9%DB%8C&rft.aufirst=%D9%81%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFدو_باتن" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%86_%D8%AF%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%86" title="آلن دو باتن">دو باتن، آلن</a>. <i>تسلی بخشی‌های فلسفه</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C+%D8%A8%D8%AE%D8%B4%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&rft.aulast=%D8%AF%D9%88+%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%86&rft.aufirst=%D8%A2%D9%84%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFسوتکیرمک_کی" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%88%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="کاترین سوتکیر (صفحه وجود ندارد)">سوتکیر، کاترین</a>؛ <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%88_%D9%85%DA%A9_%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="متیو مک کی (صفحه وجود ندارد)">مک کی، متیو</a>. <i>رهایی از زندان ذهن</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C+%D8%A7%D8%B2+%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86+%D8%B0%D9%87%D9%86&rft.aulast=%D8%B3%D9%88%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D8%B1&rft.aufirst=%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86&rft.au=%D9%85%DA%A9+%DA%A9%DB%8C%2C+%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%88&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&section=51" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به <i><b><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" class="extiw" title="q:فلسفه">فلسفه</a></b></i> در ویکی‌گفتاورد موجود است.</div></div> </div> <ul><li><a class="external text" href="https://fa.wikibooks.org/wiki/نگاهی_به_تاریخ_فلسفه">نگاهی به تاریخ فلسفه</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101013135139/http://p4c.ir/index.html">فلسفه برای کودکان و نوجوانان</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dw-world.de/dw/article/0,,5788183,00.html">گالری عکس: آلمان و فیلسوفان بزرگ معاصرش</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/">Stanford Encyclopedia of Philosophy</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iep.utm.edu/">The Internet Encyclopedia of Philosophy</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wadsworth.com/philosophy_d/special_features/timeline/timeline.html">Philosophy Timeline</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080308040333/http://www.wadsworth.com/philosophy_d/special_features/timeline/timeline.html">بایگانی‌شده</a> در ۸ مارس ۲۰۰۸ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160922061702/http://www.philosophyforums.com/">Philosophy Forums</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://philosophyreview.blogspot.com/">Philosophy Magazines and Journals</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://curlie.org/Society/Philosophy/">فلسفه</a> در <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D8%B2" title="دی‌موز">کرلی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journals.cambridge.org/phi">Philosophy (review)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ocw.nd.edu/philosophy">Philosophy</a> OpenCourseWare from the <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%85" title="دانشگاه نوتردام">دانشگاه نوتردام</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/group/Philosophy">Philosophy Discussion Group</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pdcnet.org/">Philosophy Documentation Center</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/643889/The-Will-to-Believe-and-Other-Essays-in-Popular-Philosophy">Popular Philosophy</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فلسفه" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="الگو:فلسفه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="بحث الگو:فلسفه"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فلسفه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فلسفه" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">فلسفه</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="رشته‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="فهرست رشته‌های دانشگاهی">رشته‌ها</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em">شاخه‌های سنتی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">اخلاقیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%81" class="mw-redirect" title="فلسفه‌های مضاف">فلسفه‌های مضاف</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="فلسفه آموزش و پرورش">آموزش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="فلسفه ادبیات">ادبیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="فلسفه اطلاعات">اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه اجتماعی">اجتماع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="فلسفه اقتصاد">اقتصاد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه بهداشت (صفحه وجود ندارد)">بهداشت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="فلسفه تاریخ">تاریخ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه جامعه‌شناسی (صفحه وجود ندارد)">جامعه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="فلسفه سکسوالیته">جنسیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="فلسفه جنگ">جنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7" title="فلسفه جغرافیا">جغرافیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="فلسفه حقوق">حقوق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فلسفه دین">دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">ذهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="فلسفه رایانه">رایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه روان‌شناسی">روان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="فلسفه ریاضیات">ریاضیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فلسفه زبان">زبان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه زیست‌بوم (صفحه وجود ندارد)">زیست‌بوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه سیاسی">سیاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فلسفه شیمی">شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="انسان‌شناسی فلسفی">طبیعت انسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فرافلسفه">فلسفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فلسفه فیزیک">فیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فلسفه فناوری">فناوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه مهندسی">مهندسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="فلسفه منطق">منطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">هنر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="فلسفه موسیقی">موسیقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85" title="فلسفه فیلم">فیلم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فلسفه فرهنگ">فرهنگ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%B4_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه هوش مصنوعی">هوش مصنوعی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="گرایش‌های_فلسفی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="فهرست گرایش‌های فلسفی">گرایش‌های فلسفی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="تاریخ فلسفه">بر اساس دوره</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه دوران باستان">باستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه غربی">غربی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">قرون وسطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="فلسفه رنسانس">رنسانس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه پیشامدرن (صفحه وجود ندارد)">پیشامدرن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="فلسفه جدید">مدرن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1" title="فلسفه معاصر">معاصر</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه دوران باستان">باستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه چینی">چین</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کنفسیوس‌گرایی">کنفسیوس‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="تائوئیسم">تائوئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="موهیسم">موهیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="لگالیسم (صفحه وجود ندارد)">لگالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D9%86" title="ذن">ذن</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><span style="font-size:90%;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه یونان باستان">یونان و</a><br /><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="فلسفه هلنیستی">روم</a> </span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه پیشاسقراطی">پیشاسقراطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب الئایی">الئاییان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C" title="مکتب ایونی">ایونیان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D9%81%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="مکتب افسوسی">اِفسوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%85%D9%84%D8%B7%DB%8C" title="مکتب ملطی">ملطیان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب کورنایی">کورناییان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%85%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب مگارایی">مگاراییان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="مکتب فیثاغوری">فیثاغوری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%86%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9%88%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="مکتب نوفیثاغورسی">نوفیثاغورسی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D8%AA%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب اتم‌گرایی">اتمیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب چندگانه‌گرایی">چندگانه‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%B3%D8%B7%D8%A7%D8%A6%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="سوفسطائی‌گری">سوفسطاییان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%88%D9%86%DB%8C" title="مکتب پیرهونی">پیرهونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="رواقی‌گری">رواقیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%A9%D9%84%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%86" title="مکتب کلبیون">کلبیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B0%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="لذت‌پرستی">لذت‌پرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="هرمنوتیک">هرمنوتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="فلسفه افلاطون">افلاطون</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه نوافلاطونی">نوافلاطونی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="ارسطوگری">ارسطوگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A1" title="فلسفه مشاء">مشاء</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه هندی">هند</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88" title="فلسفه هندو"> هندو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه بودایی">بودایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="چارواکا">چارواکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%DB%8C%D9%86" title="فلسفه جین">جین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلسفه در ایران">ایران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه مزدکی (صفحه وجود ندارد)">مزدکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه مانوی (صفحه وجود ندارد)">مانوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">مزدیسنا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A6%DB%8C%D9%86_%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آئین زروانی">زروانی</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">قرون وسطی</a> <div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;padding-top:0.2em;line-height:1.1em;font-weight:normal;">۹ تا ۱۶ میلادی<br /></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه غربی">اروپا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="فلسفه مسیحی">مسیحی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه مدرسی">مدرسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">قرون وسطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="تومیسم">تومیسم</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;">شرقی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88_%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="نئو کنفوسیانیسم">نئو کنفوسیانیسم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه هندی">هندی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="دوایتا (صفحه وجود ندارد)">دوایتا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="ناویا-نایایا (صفحه وجود ندارد)">ناویا-نایایا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="ویشیشتادواتیا (صفحه وجود ندارد)">ویشیشتادواتیا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="فلسفه اسلامی">اسلامی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه اولیه اسلامی">اولیه اسلامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اشراق">اشراق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A1" title="فلسفه مشاء">مشاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابن‌سیناگرایی">ابن‌سیناگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87" title="حکمت متعالیه">متعالیه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه یهودی">یهودی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه یهودی-اسلامی (صفحه وجود ندارد)">یهودی اسلامی</a> (۸۰۰–۱۴۰۰ م)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="فلسفه جدید">جدید</a> <div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;padding-top:0.2em;line-height:1.1em;font-weight:normal;">۱۷ تا ۱۹ میلادی<br /></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;">افراد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه دکارت (صفحه وجود ندارد)">دکارت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="فلسفه کانت">کانت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="نئوکانت‌گرایی">نئوکانت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%DA%AF%D9%84" title="فلسفه هگل">هگل‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3" class="mw-redirect" title="فلسفه مارکس">مارکسیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه اسپینوزا (صفحه وجود ندارد)">اسپینوزاگرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><span style="font-size:90%;"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="ایده">ایده</a> / <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ماده (فلسفه) (صفحه وجود ندارد)">ماده</a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جبرگرایی">جبرگرایی</a></li> <li>دوگانه‌گرایی</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تجربه‌گرایی">تجربه‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ایدئالیسم">ایدئالیسم</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ادئالیسم مطلق (صفحه وجود ندارد)">مطلق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایدئالیسم بریتانیایی (صفحه وجود ندارد)">بریتانیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ایدئالیسم آلمانی">آلمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="ایدئالیسم عینی">عینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایدئالیسم ذهنی (صفحه وجود ندارد)">ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ایدئالیسم استعلایی">استعلایی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="رئالیسم کلاسیک">رئالیسم کلاسیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="ماتریالیسم">ماتریالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یگانه‌انگاری">یگانه‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عمل‌گرایی">عمل‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="تقلیل‌گرایی">تقلیل‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خردگرایی">خردگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%86%D9%81%D8%B9" class="mw-redirect" title="اصالت نفع">اصالت نفع</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;">دیگر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="آنارشیسم">آنارشیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جمع‌گرایی">جمع‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88_%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="نئو کنفوسیانیسم">نئو کنفوسیانیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="محافظه‌کاری">محافظه‌کاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تاریخ‌گرایی">تاریخ‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="کل‌نگری">کل‌نگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انسان‌گرایی">انسان‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فردگرایی">فردگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="لیبرالیسم کلاسیک">لیبرالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نوگرایی">نوگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="قانون طبیعی">قانون طبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="نیهیلیسم">نیهیلیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" class="mw-redirect" title="پدیده‌شناسی (فلسفه)">پدیدارشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اثبات‌گرایی">اثبات‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="قرارداد اجتماعی">قرارداد اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="سوسیالیسم">سوسیالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تعالی‌گرایی">تعالی‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1" title="فلسفه معاصر">معاصر</a> <div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;padding-top:0.2em;line-height:1.1em;font-weight:normal;">۲۰ تا ۲۱ میلادی<br /></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فلسفه تحلیلی">تحلیلی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="اخلاق کاربردی">اخلاق کاربردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فمینیسم تحلیلی">فمینیسم تحلیلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="مارکسیسم تحلیلی">مارکسیسم تحلیلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیامدگرایی">پیامدگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="خردگرایی انتقادی">خردگرایی انتقادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="فلسفه تجربی">فلسفه تجربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="ابطال‌پذیری">ابطال‌پذیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="دستور زایشی">دستور زایشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="اثبات‌گرایی منطقی">اثبات‌گرایی منطقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-disambig" title="قانون‌گرایی">قانون‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="اخلاق هنجاری">اخلاق هنجاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فرااخلاق">فرااخلاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="واقع‌گرایی اخلاقی">واقع‌گرایی اخلاقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA" title="اخلاق فضیلت">اخلاق فضیلت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="معرفت‌شناسی طبیعی‌شده">طبیعت‌گرایی کواین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81" title="فلسفه زبان متعارف">زبان متعارف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فلسفه پساتحلیلی">فلسفه پساتحلیلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D9%84%D8%B2" class="mw-redirect" title="جان رولز">رولزگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="معرفت‌شناسی اصلاح‌شده">معرفت‌شناسی اصلاح‌شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="علم‌گرایی">علم‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="رئالیسم علمی">رئالیسم علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="شک‌گرایی علمی">شک‌گرایی علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%86%D9%81%D8%B9" class="mw-redirect" title="اصالت نفع">اصالت نفع</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D9%88%DB%8C%D9%86" title="حلقه وین">حلقه وین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%AF_%D9%88%DB%8C%D8%AA%DA%AF%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="لودویگ ویتگنشتاین">ویتگنشتاین‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فلسفه قاره‌ای">قاره‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نظریه انتقادی">نظریه انتقادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ساخت‌گشایی">ساخت‌گشایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فمینیسم">فمینیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AA" title="مکتب فرانکفورت">مکتب فرانکفورت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86" title="تاریخ‌گرایی نوین">تاریخ‌گرایی نوین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="هرمنوتیک">هرمنوتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="نئومارکسیسم">نئومارکسیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" class="mw-redirect" title="پدیده‌شناسی (فلسفه)">پدیدارشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86" title="فلسفه پسامدرن">پست‌مدرنیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پساساختارگرایی">پساساختارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ساختارگرایی">ساختارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="مارکسیسم غربی">مارکسیسم غربی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;">دیگر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%A9%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%88" title="مکتب کیوتو">مکتب کیوتو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%A2%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D9%86%D8%AF)" title="عینیت‌گرایی (آین رند)">عینیت‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="نظریه‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em">نظریه‌ها</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_(%D9%87%D9%86%D8%B1)" title="فرمالیسم (هنر)">فرمالیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظریه هنر (صفحه وجود ندارد)">نظریه هنر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="زیبایی‌شناسی احساسات (صفحه وجود ندارد)">زیبایی‌شناسی احساسات</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">اخلاق</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیامدگرایی">پیامدگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D9%88%D8%B8%DB%8C%D9%81%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="اخلاق وظیفه‌گرا">اخلاق وظیفه‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA" title="اخلاق فضیلت">فضیلت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%86%D9%81%D8%B9" class="mw-redirect" title="اصالت نفع">اصالت نفع</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="اختیار">اختیار</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جبرگرایی">جبرگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_(%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="لیبرترینیسم (متافیزیک)">لیبرترینیسم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D8%AA%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب اتم‌گرایی">اتم‌گرایی</a></li> <li>دوگانه‌گرایی</li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یگانه‌انگاری">یگانه‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی متافیزیکی">طبیعت‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="معرفت‌شناسی ساختارگرایانه (صفحه وجود ندارد)">ساختارگرایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تجربه‌گرایی">تجربه‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایدئالیسم معرفت‌شناسانه (صفحه وجود ندارد)">ایدئالیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="خاص‌گرایی معرفت‌شناسانه (صفحه وجود ندارد)">خاص‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="فیدیسم (صفحه وجود ندارد)">فیدیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خردگرایی">خردگرایی</a> / <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="استدلال‌گرایی (صفحه وجود ندارد)">استدلال‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="شک‌گرایی فلسفی">شک‌گرایی فلسفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شک‌گرایی">شک‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خودتنهاانگاری">خودتنهاانگاری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">ذهن</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رفتارگرایی">رفتارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همایندگرایی">همایندگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86)" title="کارکردگرایی (فلسفه ذهن)">کارکردگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="عینی‌گرایی (فلسفه)">عینی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ذهنیت‌گرایی">ذهنیت‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="هنجار (فلسفه) (صفحه وجود ندارد)">هنجارمندی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="مطلق‌گرایی اخلاقی">مطلق‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="خاص‌گرایی اخلاقی (صفحه وجود ندارد)">خاص‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نسبی‌گرایی">نسبی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="اخلاق‌ستیزی">اخلاق‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="شک‌گرایی اخلاقی">شک‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="جهانی‌گرایی اخلاقی">جهانی‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هستی‌شناسی">هستی‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D9%86%D8%B4_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="نظریه کنش (فلسفه)">کنش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%AF_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="رخداد (فلسفه)">رخداد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه فرایند (صفحه وجود ندارد)">فرایند</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="واقعیت">واقعیت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ضدواقع‌گرایی">ضدواقع‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مفهوم‌گرایی">مفهوم‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ایدئالیسم">ایدئالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ماده‌باوری">ماده‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نام‌گرایی">نام‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فیزیکالیسم">فیزیکالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="واقع‌گرایی فلسفی">واقع‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="غیره" style="font-size:114%;margin:0 4em"><div class="hlist"><ul><li>غیره</li></ul></div></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87" title="رده:فلسفه بر پایه منطقه">بر پایه منطقه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه آفریقایی">آفریقایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه اتیوپیایی (صفحه وجود ندارد)">اتیوپیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D8%AA%DA%A9" title="فلسفه آزتک">آزتک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه بومیان آمریکا (صفحه وجود ندارد)">بومیان آمریکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82" title="فلسفه شرق">شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه چینی">چینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه مصر باستان">مصری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%86%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه چکی (صفحه وجود ندارد)">چکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="فلسفه هندی">هندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه اندونزیایی (صفحه وجود ندارد)">اندونزیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلسفه در ایران">ایرانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه ژاپنی">ژاپنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فلسفه کره‌ای">کره‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه ویتنامی (صفحه وجود ندارد)">ویتنامی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه پاکستانی (صفحه وجود ندارد)">پاکستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه غربی">غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه آمریکایی">آمریکایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه بریتانیایی">بریتانیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه دانمارکی (صفحه وجود ندارد)">دانمارکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه فرانسوی (صفحه وجود ندارد)">فرانسوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فلسفه آلمانی">آلمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه یونان باستان">یونانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلسفه ایتالیایی">ایتالیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه لهستانی (صفحه وجود ندارد)">لهستانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه رومانیایی (صفحه وجود ندارد)">رومانیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه روسی">روسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه اسلوونیایی (صفحه وجود ندارد)">اسلوونیایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em">فهرست‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="برون‌نمای فلسفه (صفحه وجود ندارد)">برون‌نما</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="نمایه فلسفه (صفحه وجود ندارد)">نمایه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست فلسفه‌ها (صفحه وجود ندارد)">مکتب‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="واژه‌نامه فلسفه (صفحه وجود ندارد)">واژه‌نامه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" title="فهرست فیلسوفان">فیلسوفان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%84%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فهرست مسئله‌های حل‌نشده در فلسفه">فهرست مسئله‌های حل‌نشده در فلسفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="جنبش فلسفی">جنبش‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:WikiProject_Science_pearls/List_of_publications_in_philosophy&action=edit&redlink=1" class="new" title="ویکی‌پدیا:WikiProject Science pearls/List of publications in philosophy (صفحه وجود ندارد)">انتشارات</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.8em">متفرقه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="زنان در فلسفه">زنان در فلسفه</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه">درگاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="رده:فلسفه">رده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه فلسفه">ویکی‌پروژه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="ویژه:تغییرات مرتبط/الگو:موضوعات فلسفه">موضوعات</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="علم_منطق" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="الگو:منطق"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="بحث الگو:منطق"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:منطق"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="علم_منطق" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">علم منطق</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تاریخ</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="تاریخ منطق (صفحه وجود ندارد)">عمومی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%DA%86%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="علم منطق در چین (صفحه وجود ندارد)">چینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="علم منطق در یونان (صفحه وجود ندارد)">یونانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق هندی (صفحه وجود ندارد)">هندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق در فلسفه اسلامی (صفحه وجود ندارد)">اسلامی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مقالات اصلی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF_(%D8%B9%D9%82%D9%84)" class="mw-redirect" title="خرد (عقل)">خرد</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="منطق فلسفی">منطق فلسفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="فلسفه منطق">فلسفه منطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" title="منطق ریاضی">منطق ریاضی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="فرامنطق">فرامنطق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="زبرمنطق (صفحه وجود ندارد)">زبَر-منطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="منطق در علوم رایانه">منطق در علوم رایانه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مفاهیم منطق</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li class="mw-empty-elt"></li></ul></li></ul></div><table class="nowraplinks hlist navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:9em; line-height:1.6em;"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="استدلالی (صفحه وجود ندارد)">استدلالی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C" title="استدلال استنتاجی">قیاسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A1" class="mw-redirect" title="استقراء">استقرائی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84_%D9%85%D8%B9%DA%A9%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="استدلال معکوس (صفحه وجود ندارد)">معکوس</a></li> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:9em; line-height:1.6em;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق محتواگرا (صفحه وجود ندارد)">محتواگرا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="گزاره (منطق)">گزاره</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84" title="استدلال">استنتاج</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="برهان (منطق)">برهان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="اعتبارمندی (صفحه وجود ندارد)">اعتبارمندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D9%82%D8%A7%D9%86%D8%B9%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="اصل قانع‌کنندگی (صفحه وجود ندارد)">قانع‌کنندگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AA%D8%B1%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق ترم (صفحه وجود ندارد)">منطق ترم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="تفکر نقادانه">تفکر نقادانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%87" title="مغالطه">مغالطه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3" title="قیاس">قیاس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A2%D9%88%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظریه برهان‌آوری (صفحه وجود ندارد)">نظریهٔ برهان‌آوری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:9em; line-height:1.6em;"><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" title="منطق ریاضی">ریاضی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="عبارت (منطق ریاضی) (صفحه وجود ندارد)">عبارت</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%AE%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="عبارت خوش‌ساخت (صفحه وجود ندارد)">عبارت خوش‌ساخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_(%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C)" class="mw-redirect" title="مجموعه (ریاضی)">مجموعه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%B5%D8%B1_(%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C)" class="mw-redirect" title="عنصر (ریاضی)">عنصر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87_(%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده (نظریه مجموعه) (صفحه وجود ندارد)">رده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" class="mw-redirect" title="اصل (منطق)">اصل موضوع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B6%DB%8C%D9%87" title="قضیه">قضیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_(%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C)" class="mw-redirect" title="برهان (ریاضی)">برهان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B9%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="تعبیرات (منطق) (صفحه وجود ندارد)">تعبیرات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="برهان سازگاری (صفحه وجود ندارد)">سازگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="درستی (منطق)">درستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="کاملیت (صفحه وجود ندارد)">کاملیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="تصمیم‌پذیری (صفحه وجود ندارد)">تصمیم‌پذیری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پرسمان انجام‌پذیری بولی (صفحه وجود ندارد)">انجام‌پذیری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="استقلال (منطق ریاضی) (صفحه وجود ندارد)">استقلال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B5%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان صوری">زبان صوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B5%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دستگاه صوری">دستگاه صوری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دستگاه قیاسی (صفحه وجود ندارد)">دستگاه قیاسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نظریه مجموعه‌ها">نظریهٔ مجموعه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86" title="نظریه برهان">نظریهٔ برهان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AF%D9%84" title="نظریه مدل">نظریهٔ مدل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظریه بازگشتی (صفحه وجود ندارد)">نظریهٔ بازگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نظریه نوع‌ها">نظریهٔ انواع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AD%D9%88_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="نحو (منطق)">نحو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="معناشناسی منطق (صفحه وجود ندارد)">معناشناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دنباله معنایی (صفحه وجود ندارد)">دنباله معنایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87_%D9%86%D8%AD%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دنباله نحوی (صفحه وجود ندارد)">دنباله نحوی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:9em; line-height:1.6em;"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="حساب گزاره‌ای">گزاره‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C" title="تابع بولی">توابع بولی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D8%B3%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="حساب مسندات تکین (صفحه وجود ندارد)">حساب مسندات تکین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="حساب گزاره‌ای">حساب گزاره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="رابط‌های منطقی">ادات منطقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4" title="جدول ارزش">جدول ارزش</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:9em; line-height:1.6em;"><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%85%D8%B3%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="منطق مسند">محمولات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%85%D8%B3%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="منطق مسند">منطق دسته یکم</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D8%B3%D9%88%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظریه تسویر (صفحه وجود ندارد)">سورها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق دسته دوم (صفحه وجود ندارد)">منطق دسته دوم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:9em; line-height:1.6em;"><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AA" title="منطق موجهات">موجهات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B6_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق فرایض اخلاقی (صفحه وجود ندارد)">تکلیفی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق شناختی (صفحه وجود ندارد)">شناختی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%85%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق زمانمند (صفحه وجود ندارد)">زمانمند</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق اعتقادی (صفحه وجود ندارد)">اعتقادی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:9em; line-height:1.6em;"><span class="nobold">غیر<a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="منطق کلاسیک">کلاسیک‌های</a> دیگر</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق محاسبه‌پذیری (صفحه وجود ندارد)">محاسبه‌پذیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%81%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="منطق فازی">فازی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AE%D8%B7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق خطی (صفحه وجود ندارد)">خطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B1%D8%A8%D8%B7" title="منطق ربط">ربط</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%86%D8%A7%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق نایک‌نوا (صفحه وجود ندارد)">نایک‌نوا</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مجادله‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق ناهماهنگی‌پذیر (صفحه وجود ندارد)">ناهماهنگی‌پذیری</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دودرستی (صفحه وجود ندارد)">دودُرُستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="منطق شهودگرایانه (صفحه وجود ندارد)">منطق شهودگرایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3" title="پارادوکس">متناقض‌نماها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="خلاف‌آمد (صفحه وجود ندارد)">خلاف‌آمدها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="تجربی بودن منطق (صفحه وجود ندارد)">تجربی بودن منطق</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">افراد اصلی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%81%DB%8C%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابن النفیس (صفحه وجود ندارد)">ابن النفیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87" title="ابن تیمیه">ابن تیمیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B2%D9%85" title="ابن حزم">ابن حزم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="ابن رشد">ابن رشد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AB%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%81_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="ثورالف اسکولم (صفحه وجود ندارد)">اسکولم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%AC_%D8%A8%D9%88%D9%84" title="جرج بول">بول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%BE%D9%87_%D9%BE%D8%A6%D8%A7%D9%86%D9%88" title="جوزپه پئانو">پئانو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%AA%D9%86%D9%85" title="هیلاری پاتنم">پاتنم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="پانینی">پانینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="پولس ایرانی">پولس ایرانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="چارل پیرس (صفحه وجود ندارد)">پیرس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AF_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="آلفرد تارسکی">تارسکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="آلن تورینگ">تورینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D9%86%D8%B2%D9%88_%DA%86%D8%B1%DA%86" title="آلونزو چرچ">چرچ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%B1%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دارماکیرتی (صفحه وجود ندارد)">دارماکیرتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="دیگناگه (صفحه وجود ندارد)">دیگناگه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="شهاب‌الدین یحیی سهروردی">شهاب‌الدین یحیی سهروردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="غزالی">غزالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="فارابی">فارابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%AE%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="فخر رازی">فخر رازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%A8_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D9%87" title="گوتلوب فرگه">فرگِه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%84%D9%81_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%BE" title="رودلف کارناپ">کارناپ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86)&action=edit&redlink=1" class="new" title="کانادا (منطق‌دان) (صفحه وجود ندارد)">کانادا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="گئورگ کانتور">کانتور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A7%D9%88%D9%84_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%BE%DA%A9%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="شاول کریپکه (صفحه وجود ندارد)">کریپکه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81_%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="ابویوسف کندی">کِنْدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="ویلارد کواین">کواین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%AF%D9%86%D8%AA%D8%B2%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گرهارد گنتزن (صفحه وجود ندارد)">گنتزن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%AA%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="نیایه سوترا (صفحه وجود ندارد)">گوتاما</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AA_%DA%AF%D9%88%D8%AF%D9%84" title="کورت گودل">گودل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="لطفی زاده">لطفی زاده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%AA%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="موتزی (صفحه وجود ندارد)">موتزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%88%D9%86%D9%87" title="ناگارجونه">ناگارجونه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%87%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA" title="داویت هیلبرت">هیلبرت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AB_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%AF" class="mw-redirect" title="آلفرد نورث وایت‌هد">وایت‌هد</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فهرست‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="فهرست منطقدانان">منطق‌دانان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AA%D8%A7%D8%AC" title="فهرست قواعد استنتاج">قواعد استنتاج</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فهرست پارادوکس‌ها">متناقض‌نماها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فهرست مغالطه‌ها">سفسطه‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست موضوعات علم منطق (صفحه وجود ندارد)">عمومی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="جدول نمادهای علم منطق (صفحه وجود ندارد)">جدول نمادها</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="رده:منطق">رده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="رده:مقاله‌های خرد منطق">نوشتارهای ناتمام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" title="رده:مقاله‌های خرد منطق ریاضی">نوشتارهای ناتمام منطق ریاضی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="علوم_انسانی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الگو:علوم انسانی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:علوم انسانی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:علوم انسانی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="علوم_انسانی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="علوم انسانی">علوم انسانی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;height:2.5em;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="حقوق">حقوق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زبان‌شناسی">زبان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="ادبیات">ادبیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AE%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="سخن‌شناسی">سخن‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="هنرهای نمایشی">هنرهای نمایشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="سیاست">سیاست</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">فلسفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دین‌شناسی">دین‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%AC%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="هنرهای تجسمی">هنرهای تجسمی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="روشن‌فکری" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Intellectualism&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Intellectualism (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Intellectualism&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:Intellectualism (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Intellectualism" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:Intellectualism"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="روشن‌فکری" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="روشن‌فکری">روشن‌فکری</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">شرایط عمومی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Intellect&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellect (صفحه وجود ندارد)">Intellect</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4" title="هوش">هوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1" class="mw-redirect" title="روشنفکر">روشنفکر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B2%D9%87%D9%88%D8%B4%DB%8C" title="تیزهوشی">تیزهوشی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_history&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual history (صفحه وجود ندارد)">Intellectual history</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%82%D8%AA_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="صداقت روشنفکری">صداقت روشنفکری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_humility&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual humility (صفحه وجود ندارد)">Intellectual humility</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_inbreeding&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual inbreeding (صفحه وجود ندارد)">Intellectual inbreeding</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_functioning&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual functioning (صفحه وجود ندارد)">Intellectual functioning</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%AA_%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="مالکیت فکری">مالکیت فکری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rigour&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rigour (صفحه وجود ندارد)">Intellectual rigor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_virtue&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual virtue (صفحه وجود ندارد)">Intellectual virtue</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectualisation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectualisation (صفحه وجود ندارد)">Intellectualisation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D9%84%DB%8C%D8%AC%D9%86%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="اینتلیجنتسیا">اینتلیجنتسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خردگرایی">خردگرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اجتماعی/فنی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فرهنگستان">فرهنگستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="آموزش و پرورش">آموزش و پرورش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1" class="mw-redirect" title="روشنفکر">روشنفکر</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Female_public_intellectuals&action=edit&redlink=1" class="new" title="Female public intellectuals (صفحه وجود ندارد)">Female public intellectuals</a></li></ul></li> <li><a class="mw-selflink selflink">فلسفه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scholar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scholar (صفحه وجود ندارد)">Scholar</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="مکتب فکری">مکتب فکری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="روش علمی">روش علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="اندیشه">اندیشه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">قانونی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%AA_%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="مالکیت فکری">مالکیت فکری</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_property_organization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual property organization (صفحه وجود ندارد)">Organization</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_property_infringement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual property infringement (صفحه وجود ندارد)">infringement</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Outline_of_intellectual_property&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of intellectual property (صفحه وجود ندارد)">Outline</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%AA" title="تولید رضایت">تولید رضایت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">قومی/ملی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Chinese_intellectualism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chinese intellectualism (صفحه وجود ندارد)">Chinese intellectualism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chungin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chungin (صفحه وجود ندارد)">Chungin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جریان‌های روشن‌فکری در ایران">جریان‌های روشن‌فکری در ایران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1" class="mw-redirect" title="روشنفکر">روشنفکر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scholar-official&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scholar-official (صفحه وجود ندارد)">Literati</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Belletrist&action=edit&redlink=1" class="new" title="Belletrist (صفحه وجود ندارد)">belletrist</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tui_(intellectual)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tui (intellectual) (صفحه وجود ندارد)">Tui</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%AA" title="تولید رضایت">تولید رضایت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اقدامات متقابل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="ضد روشنفکری">ضد روشنفکری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Atel_(slang)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atel (slang) (صفحه وجود ندارد)">Atel</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Boffin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boffin (صفحه وجود ندارد)">Boffin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Egghead&action=edit&redlink=1" class="new" title="Egghead (صفحه وجود ندارد)">Egghead</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%DA%A9" title="گیک">گیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_cover&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual cover (صفحه وجود ندارد)">Intellectual cover</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%82%D8%AA_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="صداقت روشنفکری">صداقت روشنفکری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%87_(%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="خوره (روان‌شناسی)">خوره (روان‌شناسی)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=March_of_Intellect&action=edit&redlink=1" class="new" title="March of Intellect (صفحه وجود ندارد)">March of Intellect</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudointellectual&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudointellectual (صفحه وجود ندارد)">Pseudointellectual</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Self-deception&action=edit&redlink=1" class="new" title="Self-deception (صفحه وجود ندارد)">Self-deception</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">جستارهای وابسته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="عصر روشنگری">عصر روشنگری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_capital&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual capital (صفحه وجود ندارد)">Intellectual capital</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_dark_web&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual dark web (صفحه وجود ندارد)">Intellectual dark web</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C" title="کم‌توانی ذهنی">کم‌توانی ذهنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=FP_Top_100_Global_Thinkers&action=edit&redlink=1" class="new" title="FP Top 100 Global Thinkers (صفحه وجود ندارد)">FP Top 100 Global Thinkers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Martyred_Intellectuals_Day&action=edit&redlink=1" class="new" title="Martyred Intellectuals Day (صفحه وجود ندارد)">Martyred Intellectuals Day</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1" title="اندیشه‌گر">اندیشه‌گر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="32" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/48px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/64px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="درگاه:آموزش (صفحه وجود ندارد)">درگاه آموزش</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Socrates.png" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/10px-Socrates.png" decoding="async" width="10" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/15px-Socrates.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/21px-Socrates.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه">درگاه فلسفه</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فلسفه&oldid=40662321">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فلسفه&oldid=40662321</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="رده:فلسفه">فلسفه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="رده:باورها">باورها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:علوم انسانی">علوم انسانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="رده:مقاله‌های موضوعات اصلی">مقاله‌های موضوعات اصلی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B7%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9" title="رده:صفحه‌های دارای خطا در ارجاع">صفحه‌های دارای خطا در ارجاع</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%AA%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رده:صفحات دارای نام ارجاع تکراری">صفحات دارای نام ارجاع تکراری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="رده:صفحه‌های دارای ارجاع با پارامتر پشتیبانی‌نشده">صفحه‌های دارای ارجاع با پارامتر پشتیبانی‌نشده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%A8_(%D9%81%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9)" title="رده:صفحه‌های با یادکرد خراب (فقدان منبع)">صفحه‌های با یادکرد خراب (فقدان منبع)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%D8%AA%D8%A7_%DB%B1%DB%B4%DB%B5%DB%B3)" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)">مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان پارسی میانه">مقاله‌های دارای واژگان به زبان پارسی میانه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D9%84%DB%8C" title="رده:مقاله‌ها با پیوندهای کرلی">مقاله‌ها با پیوندهای کرلی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۷:۳۰ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c9b544f44-4xhb4","wgBackendResponseTime":185,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.624","walltime":"1.907","ppvisitednodes":{"value":8820,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":416377,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":7444,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":49,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":261839,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1562.814 1 -total"," 34.71% 542.390 1 الگو:پانویس"," 22.25% 347.665 45 الگو:یادکرد_کتاب"," 12.31% 192.421 1 الگو:نوار_کناری_فلسفه"," 9.94% 155.365 6 الگو:Cite_web"," 9.30% 145.406 8 الگو:Lang"," 9.10% 142.154 1 الگو:Lang-grc"," 8.53% 133.324 30 الگو:نوشتار_اصلی"," 4.64% 72.482 1 الگو:فلسفه"," 4.42% 69.050 12 الگو:Navbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.015","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":24971653,"limit":52428800},"limitreport-profile":[["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","260","23.2"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","180","16.1"],["?","180","16.1"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","100","8.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","80","7.1"],["validateData \u003Cmw.lua:728\u003E","60","5.4"],["dataWrapper \u003Cmw.lua:672\u003E","60","5.4"],["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","60","5.4"],["\u003Cmw.title.lua:50\u003E","40","3.6"],["\u003Cپودمان:Citation/CS1/fa:721\u003E","20","1.8"],["[others]","80","7.1"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-c999fddf4-wlsr2","timestamp":"20241127084740","ttl":21600,"transientcontent":true}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0641\u0644\u0633\u0641\u0647","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5891","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5891","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-05-09T19:42:24Z","dateModified":"2024-11-24T07:30:55Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/9b\/Philbar_4.png","headline":"\u0628\u0631\u0631\u0633\u06cc \u067e\u0631\u0633\u0634\u200c\u0647\u0627\u06cc \u0639\u0645\u0648\u0645\u06cc \u0648 \u0627\u0633\u0627\u0633\u06cc"}</script> </body> </html>