CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ba" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Физик химия — Википедия</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ғинуар","февраль","март","апрель","май","июнь","июль","август","сентябрь","октябрь","ноябрь","декабрь"],"wgRequestId":"38a4a0ce-9d41-43ac-981e-8e5e4a8a4694","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Физик_химия","wgTitle":"Физик химия","wgCurRevisionId":1237816,"wgRevisionId":1237816,"wgArticleId":123848,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ISBN серле һылтанмаһын ҡулланған биттәр","Физик химия"],"wgPageViewLanguage":"ba","wgPageContentLanguage":"ba","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Физик_химия","wgRelevantArticleId":123848,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject" :"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ba","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ba"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11372","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.editZeroSection","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.sidebarRelated","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ba&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ba&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ba&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg/1200px-Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="906"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg/800px-Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="604"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg/640px-Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="483"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Физик химия — Википедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ba.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Үҙгәртергә" href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедия (ba)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ba.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ba"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Википедия — Atom каналы" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D2%BA%D1%83%D2%A3%D2%93%D1%8B_%D2%AF%D2%99%D0%B3%D3%99%D1%80%D1%82%D0%B5%D2%AF%D2%99%D3%99%D1%80&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Физик_химия rootpage-Физик_химия skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Эстәлеккә күсергә</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Төп меню" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Төп меню</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Төп меню</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">йәшерергә</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Навигация </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82" title="Баш биткә күсергә [z]" accesskey="z"><span>Баш бит</span></a></li><li id="n-index" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%BB%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D1%80%D2%BB%D3%99%D1%82%D0%BA%D0%B5%D1%81"><span>Алфавитлы күрһәткес</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D2%93%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B2%D0%B0%D2%A1%D0%B8%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Ағымдағы ваҡиғалар тураһында белешмә мәғлүмәт"><span>Ағымдағы ваҡиғалар</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-articles" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-articles" > <div class="vector-menu-heading"> Мәҡәләләр </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-featured" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%BA%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Һайланған</span></a></li><li id="n-good" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%AF%D2%A1%D1%88%D1%8B_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Яҡшы</span></a></li><li id="n-quality" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Сифатлы</span></a></li><li id="n-1000" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:1000_%D3%99%D2%BB%D3%99%D0%BC%D0%B8%D3%99%D1%82%D0%BB%D0%B5_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99"><span>1 000 мотлаҡ</span></a></li><li id="n-10000" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%B4%D0%B0"><span>10 000 әһәмиәтле</span></a></li><li id="n-Башҡортнамә" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B0%D1%88%D2%A1%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D2%BB%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D0%B1%D1%83%D0%BB%D1%8B%D1%80%D2%93%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%B5%D1%88_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Башҡортнамә</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%AF%D2%A3%D1%8B_%D0%B1%D0%B8%D1%82%D1%82%D3%99%D1%80"><span>Яңы биттәр</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%9E%D1%81%D1%80%D0%B0%D2%A1%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99" title="Осраҡлы һайланған битте ҡарарға [x]" accesskey="x"><span>Осраҡлы мәҡәлә</span></a></li><li id="n-URL-ҡыҫҡартыу" class="mw-list-item"><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:UrlShortener"><span>URL ҡыҫҡартыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Ҡатнашыу </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99" title="Проект буйынса нимә эшләй алыуығыҙ һәм ҡайҙа нимә барлығы тураһында белешмә"><span>Берләшмә</span></a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%A0%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9"><span>Ҡоролтай</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D2%BA%D1%83%D2%A3%D2%93%D1%8B_%D2%AF%D2%99%D0%B3%D3%99%D1%80%D1%82%D0%B5%D2%AF%D2%99%D3%99%D1%80" title="Һуңғы үҙгәртеүҙәр исемлеге [r]" accesskey="r"><span>Һуңғы үҙгәртеүҙәр</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%88%D0%BC%D3%99" title="«Википедия» буйынса белешмә"><span>Белешмә</span></a></li><li id="n-sitesupportregional" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%90%D2%93%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B2%D0%B0%D2%A1%D0%B8%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80/%D0%91%D0%B0%D1%88%D2%A1%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D2%BB%D1%8B%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B4%D0%B8_%D1%8F%D1%80%D2%99%D0%B0%D0%BC"><span>Матди ярҙам</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедия" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ru.svg" style="width: 7.5em; height: 1.25em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="ирекле энциклопедия" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ba.svg" width="118" height="11" style="width: 7.375em; height: 0.6875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%AD%D2%99%D0%BB%D3%99%D2%AF" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Википедия эсендә эҙләү [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Эҙләү</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Википедия эсендә эҙләү" aria-label="Википедия эсендә эҙләү" autocapitalize="sentences" title="Википедия эсендә эҙләү [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Махсус:Эҙләү"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Эҙләргә</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Шәхси ҡоралдар"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Уҡыу көйләүҙәре"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Измените внешний вид страницы, размер, ширину и цвет шрифта." > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Уҡыу көйләүҙәре" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Уҡыу көйләүҙәре</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=ba" class=""><span>Иғәнә</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%98%D2%AB%D3%99%D0%BF_%D1%8F%D2%99%D1%8B%D1%83%D1%8B_%D1%8F%D2%BB%D0%B0%D1%83&returnto=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA+%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Мотлаҡ булмаһа ла, иҫәп яҙмаһы төҙөргә һәм системала танылырға тәҡдим итәбеҙ" class=""><span>Теркәлеү</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D1%83&returnto=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA+%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Бында теркәлеү үтергә була, әммә мотлаҡ түгел [o]" accesskey="o" class=""><span>Танылыу</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Күберәк мөмкинлектәр" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Шәхси ҡоралдар" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Шәхси ҡоралдар</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Ҡатнашыусы менюһы" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=ba"><span>Иғәнә</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%98%D2%AB%D3%99%D0%BF_%D1%8F%D2%99%D1%8B%D1%83%D1%8B_%D1%8F%D2%BB%D0%B0%D1%83&returnto=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA+%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Мотлаҡ булмаһа ла, иҫәп яҙмаһы төҙөргә һәм системала танылырға тәҡдим итәбеҙ"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Теркәлеү</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D1%83&returnto=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA+%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Бында теркәлеү үтергә була, әммә мотлаҡ түгел [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Танылыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Танылмаған мөхәррирҙәр өсөн бит <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A0%D3%99%D1%85%D0%B8%D0%BC_%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D2%99" aria-label="Мөхәррирләү тураһында ентеклерәк"><span>Күберәк белергә</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D3%A8%D0%BB%D3%A9%D1%88%D3%A9%D0%BC" title="Был IP-адрестан яһалған төҙәтеүҙәр [y]" accesskey="y"><span>Өлөш</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D3%98%D2%A3%D0%B3%D3%99%D0%BC%D3%99_%D0%B1%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="IP-адресығыҙ өсөн фекер алышыу бите [n]" accesskey="n"><span>Фекер алышыу</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eйәшерергә\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"ba\" dir=\"ltr\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Йөкмәткеһе" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Йөкмәткеһе</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">йәшерергә</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Башы</div> </a> </li> <li id="toc-Физик_химия_тарихы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Физик_химия_тарихы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Физик химия тарихы</span> </div> </a> <ul id="toc-Физик_химия_тарихы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Физик_химияның_өйрәнеү_даирәһе" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Физик_химияның_өйрәнеү_даирәһе"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Физик химияның өйрәнеү даирәһе</span> </div> </a> <ul id="toc-Физик_химияның_өйрәнеү_даирәһе-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Физик_химия_һәм_химик_физика_араһында_айырма" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Физик_химия_һәм_химик_физика_араһында_айырма"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Физик химия һәм химик физика араһында айырма</span> </div> </a> <ul id="toc-Физик_химия_һәм_химик_физика_араһында_айырма-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Физик_химия_бүлектәре" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Физик_химия_бүлектәре"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Физик химия бүлектәре</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Физик_химия_бүлектәре-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Физик химия бүлектәре бүлеген күрһәтергә/йәшерергә</span> </button> <ul id="toc-Физик_химия_бүлектәре-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Коллоид_химия" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Коллоид_химия"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Коллоид химия</span> </div> </a> <ul id="toc-Коллоид_химия-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Кристаллохимия" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Кристаллохимия"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Кристаллохимия</span> </div> </a> <ul id="toc-Кристаллохимия-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Радиохимия" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Радиохимия"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Радиохимия</span> </div> </a> <ul id="toc-Радиохимия-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Термохимия" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Термохимия"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Термохимия</span> </div> </a> <ul id="toc-Термохимия-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Атом_төҙөлөшөн_өйрәнеү" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Атом_төҙөлөшөн_өйрәнеү"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Атом төҙөлөшөн өйрәнеү</span> </div> </a> <ul id="toc-Атом_төҙөлөшөн_өйрәнеү-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Металдар_коррозияһы_тураһында_тәғлимәт" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Металдар_коррозияһы_тураһында_тәғлимәт"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>Металдар коррозияһы тураһында тәғлимәт</span> </div> </a> <ul id="toc-Металдар_коррозияһы_тураһында_тәғлимәт-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Иретмәләр_тураһында_тәғлимәт" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Иретмәләр_тураһында_тәғлимәт"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.7</span> <span>Иретмәләр тураһында тәғлимәт</span> </div> </a> <ul id="toc-Иретмәләр_тураһында_тәғлимәт-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Химик_кинетика" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Химик_кинетика"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.8</span> <span>Химик кинетика</span> </div> </a> <ul id="toc-Химик_кинетика-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Фотохимия" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Фотохимия"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.9</span> <span>Фотохимия</span> </div> </a> <ul id="toc-Фотохимия-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Химик_термодинамика" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Химик_термодинамика"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.10</span> <span>Химик термодинамика</span> </div> </a> <ul id="toc-Химик_термодинамика-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Физик-химик_анализ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Физик-химик_анализ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.11</span> <span>Физик-химик анализ</span> </div> </a> <ul id="toc-Физик-химик_анализ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Химик_ҡушылмаларҙың_реакцион_һәләте_теорияһы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Химик_ҡушылмаларҙың_реакцион_һәләте_теорияһы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.12</span> <span>Химик ҡушылмаларҙың реакцион һәләте теорияһы</span> </div> </a> <ul id="toc-Химик_ҡушылмаларҙың_реакцион_һәләте_теорияһы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Юғары_энергиялар_химияһы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Юғары_энергиялар_химияһы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.13</span> <span>Юғары энергиялар химияһы</span> </div> </a> <ul id="toc-Юғары_энергиялар_химияһы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Лазер_химияһы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Лазер_химияһы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.14</span> <span>Лазер химияһы</span> </div> </a> <ul id="toc-Лазер_химияһы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Радиация_химияһы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Радиация_химияһы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.15</span> <span>Радиация химияһы</span> </div> </a> <ul id="toc-Радиация_химияһы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ядро_химияһы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ядро_химияһы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ядро химияһы</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ядро_химияһы-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ядро химияһы бүлеген күрһәтергә/йәшерергә</span> </button> <ul id="toc-Ядро_химияһы-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Электрохимия" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Электрохимия"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Электрохимия</span> </div> </a> <ul id="toc-Электрохимия-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Әҙәбиәт" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Әҙәбиәт"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Әҙәбиәт</span> </div> </a> <ul id="toc-Әҙәбиәт-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Сонохимия" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Сонохимия"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Сонохимия</span> </div> </a> <ul id="toc-Сонохимия-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Иҫкәрмәләр" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Иҫкәрмәләр"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Иҫкәрмәләр</span> </div> </a> <ul id="toc-Иҫкәрмәләр-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Йөкмәткеһе" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Йөкмәткене күрһәтергә/йәшерергә" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Йөкмәткене күрһәтергә/йәшерергә</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Физик химия</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Икенсе телдәге мәҡәләгә күсегеҙ. 100 телдә уҡырға була" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-100" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">100 тел</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Fisiese_chemie" title="Fisiese chemie — африкаанс" lang="af" hreflang="af" data-title="Fisiese chemie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанс" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Physikalische_Chemie" title="Physikalische Chemie — швейцарский немецкий" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Physikalische Chemie" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="швейцарский немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Quimica_fisica" title="Quimica fisica — арагонский" lang="an" hreflang="an" data-title="Quimica fisica" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагонский" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A1_%D9%81%D9%8A%D8%B2%D9%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A9" title="كيمياء فيزيائية — арабский" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كيمياء فيزيائية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабский" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Fisicoqu%C3%ADmica" title="Fisicoquímica — астурийский" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Fisicoquímica" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурийский" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Fiziki_kimya" title="Fiziki kimya — азербайджанский" lang="az" hreflang="az" data-title="Fiziki kimya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайджанский" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="شیمی‌فیزیک — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شیمی‌فیزیک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Kimikang_pisikal" title="Kimikang pisikal — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Kimikang pisikal" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%B7%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Фізічная хімія — белорусский" lang="be" hreflang="be" data-title="Фізічная хімія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="белорусский" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Фізычная хімія — белорусский (тарашкевица)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Фізычная хімія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="белорусский (тарашкевица)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Физикохимия — болгарский" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Физикохимия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгарский" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A7%8C%E0%A6%A4_%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8" title="ভৌত রসায়ন — бенгальский" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভৌত রসায়ন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгальский" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Fizikalna_hemija" title="Fizikalna hemija — боснийский" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Fizikalna hemija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="боснийский" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Qu%C3%ADmica_f%C3%ADsica" title="Química física — каталанский" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Química física" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанский" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="کیمیای فیزیکی — центральнокурдский" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کیمیای فیزیکی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="центральнокурдский" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Fyzik%C3%A1ln%C3%AD_chemie" title="Fyzikální chemie — чешский" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Fyzikální chemie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чешский" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%C4%83%D0%BB%D0%BB%D0%B0_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8" title="Физикăлла хими — чувашский" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Физикăлла хими" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашский" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Cemeg_ffisegol" title="Cemeg ffisegol — валлийский" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cemeg ffisegol" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валлийский" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Fysisk_kemi" title="Fysisk kemi — датский" lang="da" hreflang="da" data-title="Fysisk kemi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="датский" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Physikalische_Chemie" title="Physikalische Chemie — немецкий" lang="de" hreflang="de" data-title="Physikalische Chemie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Φυσικοχημεία — греческий" lang="el" hreflang="el" data-title="Φυσικοχημεία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="греческий" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Physical_chemistry" title="Physical chemistry — английский" lang="en" hreflang="en" data-title="Physical chemistry" data-language-autonym="English" data-language-local-name="английский" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Fizika_kemio" title="Fizika kemio — эсперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Fizika kemio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Fisicoqu%C3%ADmica" title="Fisicoquímica — испанский" lang="es" hreflang="es" data-title="Fisicoquímica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испанский" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/F%C3%BC%C3%BCsikaline_keemia" title="Füüsikaline keemia — эстонский" lang="et" hreflang="et" data-title="Füüsikaline keemia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстонский" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kimika_fisiko" title="Kimika fisiko — баскский" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kimika fisiko" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскский" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="شیمی‌فیزیک — персидский" lang="fa" hreflang="fa" data-title="شیمی‌فیزیک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="персидский" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Fysikaalinen_kemia" title="Fysikaalinen kemia — финский" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Fysikaalinen kemia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="финский" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Alisevnafr%C3%B8%C3%B0i" title="Alisevnafrøði — фарерский" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Alisevnafrøði" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарерский" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Chimie_physique" title="Chimie physique — французский" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Chimie physique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французский" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/F%C3%BCsikaalisk_chemii" title="Füsikaalisk chemii — северный фризский" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Füsikaalisk chemii" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="северный фризский" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Chimi_fizik" title="Chimi fizik — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Chimi fizik" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Fisicoqu%C3%ADmica" title="Fisicoquímica — галисийский" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Fisicoquímica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисийский" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%99%D7%9E%D7%99%D7%94_%D7%A4%D7%99%D7%96%D7%99%D7%A7%D7%9C%D7%99%D7%AA" title="כימיה פיזיקלית — иврит" lang="he" hreflang="he" data-title="כימיה פיזיקלית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="иврит" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8" title="भौतिक रसायन — хинди" lang="hi" hreflang="hi" data-title="भौतिक रसायन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Physical_chemistry" title="Physical chemistry — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Physical chemistry" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Fizikalna_kemija" title="Fizikalna kemija — хорватский" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Fizikalna kemija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Fizikai_k%C3%A9mia" title="Fizikai kémia — венгерский" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Fizikai kémia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерский" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A1" title="Ֆիզիկական քիմիա — армянский" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ֆիզիկական քիմիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянский" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Chimia_physic" title="Chimia physic — интерлингва" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Chimia physic" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kimia_fisik" title="Kimia fisik — индонезийский" lang="id" hreflang="id" data-title="Kimia fisik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезийский" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Fizikokemio" title="Fizikokemio — идо" lang="io" hreflang="io" data-title="Fizikokemio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/E%C3%B0lisefnafr%C3%A6%C3%B0i" title="Eðlisefnafræði — исландский" lang="is" hreflang="is" data-title="Eðlisefnafræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландский" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Chimica_fisica" title="Chimica fisica — итальянский" lang="it" hreflang="it" data-title="Chimica fisica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальянский" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E5%8C%96%E5%AD%A6" title="物理化学 — японский" lang="ja" hreflang="ja" data-title="物理化学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="японский" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%90" title="ფიზიკური ქიმია — грузинский" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფიზიკური ქიმია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузинский" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Физикалық химия — казахский" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Физикалық химия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казахский" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%AC%BC%EB%A6%AC%ED%99%94%ED%95%99" title="물리화학 — корейский" lang="ko" hreflang="ko" data-title="물리화학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корейский" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Физикалык химия — киргизский" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Физикалык химия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="киргизский" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Chemia_physica" title="Chemia physica — латинский" lang="la" hreflang="la" data-title="Chemia physica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латинский" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Fysiosjemie" title="Fysiosjemie — лимбургский" lang="li" hreflang="li" data-title="Fysiosjemie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбургский" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Chimica_fisica" title="Chimica fisica — Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Chimica fisica" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Fizikin%C4%97_chemija" title="Fizikinė chemija — литовский" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Fizikinė chemija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литовский" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Fizik%C4%81l%C4%81_%C4%B7%C4%ABmija" title="Fizikālā ķīmija — латышский" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Fizikālā ķīmija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латышский" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Физичка хемија — македонский" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Физичка хемија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македонский" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AD%E0%B5%97%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ഭൗതികരസതന്ത്രം — малаялам" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഭൗതികരസതന്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малаялам" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8" title="Физикийн хими — монгольский" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Физикийн хими" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="монгольский" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kimia_fizik" title="Kimia fizik — малайский" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kimia fizik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малайский" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%B0%E1%80%95%E1%80%93%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%97%E1%80%B1%E1%80%92" title="ရူပဓာတုဗေဒ — бирманский" lang="my" hreflang="my" data-title="ရူပဓာတုဗေဒ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бирманский" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Physikaalsche_Chemie" title="Physikaalsche Chemie — нижненемецкий" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Physikaalsche Chemie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="нижненемецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Fysische_chemie" title="Fysische chemie — нидерландский" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Fysische chemie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерландский" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fysikalsk_kjemi" title="Fysikalsk kjemi — нюнорск" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fysikalsk kjemi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="нюнорск" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fysikalsk_kjemi" title="Fysikalsk kjemi — норвежский букмол" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Fysikalsk kjemi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвежский букмол" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Quimia_fisica" title="Quimia fisica — окситанский" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Quimia fisica" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситанский" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AD%E0%A9%8C%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A8%95_%E0%A8%B0%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%87%E0%A8%A3_%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%97%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%A8" title="ਭੌਤਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ — панджаби" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਭੌਤਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="панджаби" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Chemia_fizyczna" title="Chemia fizyczna — польский" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Chemia fizyczna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="польский" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D9%84_%DA%A9%DB%8C%D9%85%D8%B3%D9%B9%D8%B1%DB%8C" title="فزیکل کیمسٹری — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="فزیکل کیمسٹری" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/F%C3%ADsico-qu%C3%ADmica" title="Físico-química — португальский" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Físico-química" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португальский" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Chimie_fizic%C4%83" title="Chimie fizică — румынский" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Chimie fizică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынский" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Физическая химия — русский" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Физическая химия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="русский" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ACmica_f%C3%ACsica" title="Chìmica fìsica — сицилийский" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Chìmica fìsica" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилийский" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Physical_chemistry" title="Physical chemistry — шотландский" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Physical chemistry" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шотландский" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B2%D9%8A%DA%AA%D9%84_%DA%AA%D9%8A%D9%85%D8%B3%D9%BD%D8%B1%D9%8A" title="فزيڪل ڪيمسٽري — синдхи" lang="sd" hreflang="sd" data-title="فزيڪل ڪيمسٽري" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синдхи" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Fysik%C3%A1la_kemiija" title="Fysikála kemiija — северносаамский" lang="se" hreflang="se" data-title="Fysikála kemiija" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="северносаамский" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Fizi%C4%8Dka_hemija" title="Fizička hemija — сербскохорватский" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Fizička hemija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="сербскохорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B7%E0%B7%9E%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%B1_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="භෞතික රසායන විද්‍යාව — сингальский" lang="si" hreflang="si" data-title="භෞතික රසායන විද්‍යාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="сингальский" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Physical_chemistry" title="Physical chemistry — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Physical chemistry" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Fyzik%C3%A1lna_ch%C3%A9mia" title="Fyzikálna chémia — словацкий" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Fyzikálna chémia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словацкий" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Fizikalna_kemija" title="Fizikalna kemija — словенский" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Fizikalna kemija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенский" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kimia_fizike" title="Kimia fizike — албанский" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kimia fizike" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанский" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Физичка хемија — сербский" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Физичка хемија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербский" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kimia_fisik" title="Kimia fisik — сунданский" lang="su" hreflang="su" data-title="Kimia fisik" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сунданский" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fysikalisk_kemi" title="Fysikalisk kemi — шведский" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fysikalisk kemi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведский" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kemia_ya_fizikia" title="Kemia ya fizikia — суахили" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kemia ya fizikia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахили" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%AF%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%AF_%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="இயற்பிய வேதியியல் — тамильский" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இயற்பிய வேதியியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамильский" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%9F%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B9%8C" title="เคมีเชิงฟิสิกส์ — тайский" lang="th" hreflang="th" data-title="เคมีเชิงฟิสิกส์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайский" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kimikang_makapisika" title="Kimikang makapisika — тагалог" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kimikang makapisika" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="тагалог" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Fiziksel_kimya" title="Fiziksel kimya — турецкий" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Fiziksel kimya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%B7%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Фізична хімія — украинский" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Фізична хімія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украинский" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A1" title="طبیعی کیمیاء — урду" lang="ur" hreflang="ur" data-title="طبیعی کیمیاء" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Fizik_kimyo" title="Fizik kimyo — узбекский" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Fizik kimyo" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбекский" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Fizine_himii" title="Fizine himii — вепсский" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Fizine himii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="вепсский" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%B3a_l%C3%BD" title="Hóa lý — вьетнамский" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hóa lý" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнамский" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kimika_pisika" title="Kimika pisika — варай" lang="war" hreflang="war" data-title="Kimika pisika" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E5%8C%96%E5%AD%A6" title="物理化学 — у" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="物理化学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="у" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%90" title="ფიზიკური ქიმია — мегрельский" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ფიზიკური ქიმია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="мегрельский" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%99%D7%96%D7%99%D7%A7%D7%90%D7%9C%D7%99%D7%A9%D7%A2_%D7%9B%D7%A2%D7%9E%D7%99%D7%A2" title="פיזיקאלישע כעמיע — идиш" lang="yi" hreflang="yi" data-title="פיזיקאלישע כעמיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идиш" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E5%8C%96%E5%AD%A6" title="物理化学 — китайский" lang="zh" hreflang="zh" data-title="物理化学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="китайский" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Bu%CC%8Dt-l%C3%AD_h%C3%B2a-ha%CC%8Dk" title="Bu̍t-lí hòa-ha̍k — миньнань" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Bu̍t-lí hòa-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="миньнань" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E5%8C%96%E5%AD%B8" title="物理化學 — кантонский" lang="yue" hreflang="yue" data-title="物理化學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонский" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11372#sitelinks-wikipedia" title="Башҡа телдәргә һылтанмаларҙы төҙәтеү" class="wbc-editpage">Һылтанмаларҙы төҙәтергә</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Исем арауыҡтары"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Эстәлек битен ҡарау [c]" accesskey="c"><span>Бит</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%B5%D2%AF:%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" rel="discussion" title="Биттең эстәлеге тураһында фекерләшеү [t]" accesskey="t"><span>Фекер алышыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Телде үҙгәртергә" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">башҡортса</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ҡарауҙар"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F"><span>Уҡыу</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit" title="Был битте үҙгәртеү [v]" accesskey="v"><span>Үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit" title="Биттең сығанаҡ кодын үҙгәртеү [e]" accesskey="e"><span>Кодты үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=history" title="Биттең төҙәтеүҙәр журналы [h]" accesskey="h"><span>Тарих</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ҡоралдар"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ҡоралдар" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ҡоралдар</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ҡоралдар</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">йәшерергә</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Күберәк мөмкинлектәр" > <div class="vector-menu-heading"> Ғәмәлдәр </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F"><span>Уҡыу</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit" title="Был битте үҙгәртеү [v]" accesskey="v"><span>Үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit" title="Биттең сығанаҡ кодын үҙгәртеү [e]" accesskey="e"><span>Кодты үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=history"><span>Тарих</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Дөйөм </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%91%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D2%BB%D1%8B%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Был биткә һылтанған барлыҡ биттәрҙең исемлеге [j]" accesskey="j"><span>Был биткә һылтанмалар</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%91%D3%99%D0%B9%D0%BB%D0%B5_%D2%AF%D2%99%D0%B3%D3%99%D1%80%D1%82%D0%B5%D2%AF%D2%99%D3%99%D1%80/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" rel="nofollow" title="Был бит һылтанған биттәрҙәге һуңғы үҙгәртеүҙәр [k]" accesskey="k"><span>Бәйле үҙгәртеүҙәр</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81_%D0%B1%D0%B8%D1%82%D1%82%D3%99%D1%80" title="Барлыҡ махсус биттәр исемлеге [q]" accesskey="q"><span>Махсус биттәр</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&oldid=1237816" title="Биттең был өлгөһөнә даими һылтанма"><span>Даими һылтанма</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=info" title="Был бит тураһында ентекләберәк"><span>Бит мәғлүмәттәре</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%A6%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0&page=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&id=1237816&wpFormIdentifier=titleform" title="Был биттән нисек өҙөмтә яһау тураһында мәғлүмәт"><span>Биттән өҙөмтә яһарға</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fba.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A4%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B8%25D0%25BA_%25D1%2585%25D0%25B8%25D0%25BC%25D0%25B8%25D1%258F"><span>Ҡыҫҡа URL алыу</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:QrCode&url=https%3A%2F%2Fba.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A4%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B8%25D0%25BA_%25D1%2585%25D0%25B8%25D0%25BC%25D0%25B8%25D1%258F"><span>QR код алыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Баҫтырыу/сығарыу </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:Collection&bookcmd=book_creator&referer=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA+%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F"><span>Китап төҙөү</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:DownloadAsPdf&page=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=show-download-screen"><span>PDF форматында йөкләү</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&printable=yes" title="Биттең ҡағыҙға баҫтырыу өсөн өлгөһө [p]" accesskey="p"><span>Баҫтырыу өлгөһө</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Башҡа проекттарҙа </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Physical_chemistry" hreflang="en"><span>Викимилек</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11372" title="Мәғлүмәт һаҡлағысына бәйле элементҡа һылтанма [g]" accesskey="g"><span>Викимәғлүмәт элементы</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ҡоралдар"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Уҡыу көйләүҙәре"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Уҡыу көйләүҙәре</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">йәшерергә</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ba" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg/250px-Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg" decoding="async" width="250" height="189" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg/375px-Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg/500px-Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg 2x" data-file-width="2988" data-file-height="2256" /></a><figcaption>«Физик химияға инеш». М. В. Ломоносов ҡулъяҙмаһы (1936) </figcaption></figure> <p><b>Физи́к хи́мия</b> (ҡыҫҡаса — <b>физхимия</b>) — химик матдәләрҙең әүерелеше, төҙөлөшө тураһындағы <a href="/wiki/%D0%A4%D3%99%D0%BD" title="Фән">фән</a>, химияның бүлеге. <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Физика">Физиканың</a> теоретик һәм эксперименталь ысулдары менән <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Химия">химик</a> күренештәрҙе өйрәнә. <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Химия">Химияның</a> иң ҙур бүлектәренең береһе. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Физик_химия_тарихы"><span id=".D0.A4.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F_.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B8.D1.85.D1.8B"></span>Физик химия тарихы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=1" title="Физик химия тарихы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=1" title="Физик химия тарихы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Физик химияға XVIII быуатта нигеҙ һалына. Хәҙерге фән методологияһындағы һәм танып-белеү теорияһы мәсьәләләрендәге «Физик химия»ны беренсе мәртәбә М. В. Ломоносов ҡуллана, ул 1752 йылда Петербург университеты студенттарына "Физик химия курсы"н уҡый. Ул үҙенең лекцияларында «Физик химия — ҡатмарлы есемдәрҙә барған химик операцияларҙы физик алымдар менән аңлатып бирә торған фән» тигән төшөнсә бирә. Ғалим үҙенең йылылыҡтың корпускуляр-кинетик теорияһы тигән хеҙмәтендә өҫтә ҡуйылған барлыҡ һорауҙарға тулы яуап бирә. </p><p>Концепцияның айырым гипотезаларын дәлилләүсе эксперименталь алымдар ошо ҡылыҡһырламала үткәрелә. </p><p>М. В. Ломоносов тикшеренеүҙәренең күп йүнәлешендә ошо принцептарға таяна: үҙе уйлап тапҡан "быяла тураһында фән"дә; масса һаҡланыу законын раҫлаусы төрлө тәжрибәләрҙә; эретмәләр тураһында тәғлимәттә — ул асҡан физика һәм химия феноменын өйрәнеү программаһы бөгөнгө көнгә тиклем үҫеш юлында. </p><p>Һуңынан был өлкәлә йөҙ йылға яҡын тәнәфес була, Рәсәйҙә беренселәрҙән булып физик һәм химик тикшеренеүҙәрҙе 1850 йылда <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B5%D0%B2_%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Менделеев Дмитрий Иванович">Д. И. Менделеев</a> дауам итә. </p><p>1865 йылда Харьков университетында Н. Н. Бекетов физик химия курсы буйынса лекцияларҙы дауам итә. </p><p>Рәсәйҙә беренсе физик химия кафедраһы 1914 йылда <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82-%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3_%D0%B4%D3%99%D2%AF%D0%BB%D3%99%D1%82_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%8B" title="Санкт-Петербург дәүләт университеты">Санкт-Петербург университетында</a> асыла, көҙөн Д. П. Коноваловтың уҡыусыһы М. С. Вревский мотлаҡ курсты уҡытыу һәм физик химиянан практик күнекмәләрҙе башлай. </p><p>Физик химия мәҡәләләрен нәшер итеүсе беренсе журналға 1887 йылда В. Оствальдом һәм Я. Вант-Гофф нигеҙ һала. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Физик_химияның_өйрәнеү_даирәһе"><span id=".D0.A4.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D3.A9.D0.B9.D1.80.D3.99.D0.BD.D0.B5.D2.AF_.D0.B4.D0.B0.D0.B8.D1.80.D3.99.D2.BB.D0.B5"></span>Физик химияның өйрәнеү даирәһе</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=2" title="Физик химияның өйрәнеү даирәһе бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=2" title="Физик химияның өйрәнеү даирәһе бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Физик химия хәҙерге химияның төп теоретик нигеҙе булып тора, ул квант механикаһы, статистик физика, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Термодинамика">термодинамика</a>, һыҙыҡһыҙ динамика, ҡыр теорияһы кеүек физиканың мөһим бүлектәренәдәге алымдарға таяна. Молекулалар төҙөлөшө, химик термодинамика, химик кинетика һәм катализ тәғлимәтен дә үҙ эсенә ала. </p><p>Физхимия электрохимия, фотохимия, өҫкө тартылыу көстәренең физик химияһы (шул иҫәптән адсорбция), радиацион химия, металдар коррозияһы, юғары молекулалы ҡушылмалар физик химияһы, полимерҙар физикаһы) кеүек айырым бүлектәргә бүленә. Физхимияға бик яҡын коллоид химия, физик-химик анализ һәм квант химияһы үҙ аллы фән булып тора. Физик химияның күпселек бүлектәренең тикшереү ысулдары һәм методологик алымдары буйынса башҡа бүлектәрҙән айырылып торған сиктәре бар. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Физик_химия_һәм_химик_физика_араһында_айырма"><span id=".D0.A4.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F_.D2.BB.D3.99.D0.BC_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D0.BA_.D1.84.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA.D0.B0_.D0.B0.D1.80.D0.B0.D2.BB.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0_.D0.B0.D0.B9.D1.8B.D1.80.D0.BC.D0.B0"></span>Физик химия һәм химик физика араһында айырма</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=3" title="Физик химия һәм химик физика араһында айырма бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=3" title="Физик химия һәм химик физика араһында айырма бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Был фәндәрҙең икеһе лә химия һәм физика араһындағы сиктә тора, ҡайһы берҙә химик физика физик химияға инә. Был фәндәр араһында аныҡ ҡына һыҙат үткәреү мөмкин түгел. Әммә аныҡ ҡына итеп был айырманы түбәндәгесә билдәләнергә мөмкин: </p> <ul><li>физик химия бер үк ваҡытта күп киҫәксәләр ҡатнашлығында барған процестарҙы өйрәнә;</li> <li>Химик физика айырым киҫәксәләрҙе һәм улар араһындағы үҙ-ара тәьҫир итешеүҙе, йәғни үҙенсәлекле атомдарҙы һәм молекулаларҙы ҡарай (шулай итеп, физик химияла киң ҡулланылған «идеаль газ» төшөнсәһенә урын юҡ)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Физик_химия_бүлектәре"><span id=".D0.A4.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F_.D0.B1.D2.AF.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D1.82.D3.99.D1.80.D0.B5"></span>Физик химия бүлектәре</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=4" title="Физик химия бүлектәре бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=4" title="Физик химия бүлектәре бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Коллоид_химия"><span id=".D0.9A.D0.BE.D0.BB.D0.BB.D0.BE.D0.B8.D0.B4_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F"></span>Коллоид химия</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=5" title="Коллоид химия бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=5" title="Коллоид химия бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Колло́ид хи́мия (бор.-грек. κόλλα — елем) — фаза бүленешендә барлыҡҡа килгән дисперслы система һәм өҫкө күренештәр тураһындағы фән. Адгезия, адсорбция, сылатыу, коагуляцию, электрофорез кеүек күренештәрҙе өйрәнә һәм төҙөлөш материалдары, быраулау эштәре технологияларын камиллаштыра. Хәҙерге коллоидаль химия — химия, физика, биология киҫелешендә торған фән. </p><p>Хәҙерге коллоидаль химияның төп йүнәлештәре: </p> <ul><li>Өҫлөк күренештәренең термодинамикаһы.</li> <li>ПАВ адсорбцияһын өйрәнеү.</li> <li>Дисперслы системаларҙың барлыҡҡа килеүен һәм тотороҡлолоғон, уларҙың молекуляр-кинетик, оптик һәм электр үҙенсәлектәрен өйрәнеү.</li> <li>Дисперслы структураларҙың физик-химик механикаһы.</li> <li>Дисперслы системаларҙа ПАВ, электр зарядтары, механик тәьҫир итеү һ. б. йоғонтоһонда барған процестарҙың теорияһын һәм молекуляр механизмдарын эшләү.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Кристаллохимия"><span id=".D0.9A.D1.80.D0.B8.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BB.D0.BB.D0.BE.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F"></span>Кристаллохимия</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=6" title="Кристаллохимия бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=6" title="Кристаллохимия бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Кристаллохи́мия — кристалдар төҙөлөшөн һәм уларҙың матдә тәбиғәте менән бәйләнешен өйрәнә. Химияның бүлеге булараҡ, кристалохимия кристалография фәне менән бәйләнгән.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Химия бүлеге булараҡ, кристаллохимия кристаллография менән тығыҙ бәйләнгән һәм кристаллдарҙағы атомдарҙың арауыҡтағы урынлашыуын һәм химик бәйләнешен, шулай уҡ кристалл матдәләрҙең физик һәм химик үҙенсәлектәренең уларҙың төҙөлөшөнә бәйлелеген өйрәнә. Рентгеноструктура анализы, структур электронография һәм нейтронография ярҙамында кристаллохимия атом-ара алыҫлыҡтың абсолют дәүмәлдәрен һәм химик бәйләнештәр һыҙыҡтары араһындағы мөйөштәрҙе (валент мөйөштәрен) билдәләй. Кристаллохимия 425 меңдән ашыу берләшмәнең кристалл структураһы тураһында бай материалға эйә, уларҙың яртыһынан күберәген органик булмаған берләшмәләр тәшкил итә. </p><p>Кристаллохимия өйрәнеү өлкәһенә инә: </p> <ul><li>кристалл структуралар системаһы һәм уларҙа күҙәтелгән химик бәйләнеш төрҙәрен тасуирлау;</li> <li>кристалл структураларҙы интерпретациялау (теге йәки был кристалл матдәнең төҙөлөшөн билдәләүсе сәбәптәрҙе асыҡлау) һәм уларҙы алдан күҙаллау;</li> <li>кристалдарҙың физик һәм химик үҙенсәлектәренең уларҙың структураһы һәм химик бәйләнеш характеры менән бәйләнешен өйрәнеү.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Радиохимия"><span id=".D0.A0.D0.B0.D0.B4.D0.B8.D0.BE.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F"></span>Радиохимия</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=7" title="Радиохимия бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=7" title="Радиохимия бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Радиохимия — аҙ миҡдарҙағы матдәләр, шыйығайтылған иретмәләр һәм ион нурланышын өйрәнеүсе фән.ref>Несмеянов А. Н., Радиохимия, М., 1972.</ref> Радиохимия өйрәнгән матдәләрҙең радиоактивлығы уларҙың микроскопик миҡдарын үлсәүҙең юғары һиҙгерлектәге үҙенсәлекле ысулдарын, дистанцион автоматлаштырылған анализ ысулдарын ҡулланырға мөмкинлек бирә һәм талап итә. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Термохимия"><span id=".D0.A2.D0.B5.D1.80.D0.BC.D0.BE.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F"></span>Термохимия</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=8" title="Термохимия бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=8" title="Термохимия бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Helium_atom_QM_uk.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Helium_atom_QM_uk.svg/285px-Helium_atom_QM_uk.svg.png" decoding="async" width="285" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Helium_atom_QM_uk.svg/428px-Helium_atom_QM_uk.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Helium_atom_QM_uk.svg/570px-Helium_atom_QM_uk.svg.png 2x" data-file-width="665" data-file-height="667" /></a><figcaption>Гелий атомы һәм уның ядроһын сығыштырыу</figcaption></figure> <p>Термохи́мия — химик термодинамика бүлеге. </p> <ul><li>реакцияларҙың йылылыҡ эффекттарын билдәләү һәм өйрәнеү,</li> <li>уларҙың төрлө физик-химик параметрҙар менән үҙ-ара бәйләнешен билдәләү</li> <li>матдәләрҙең йылылыҡ һыйҙырышлылығын үлсәү һәм уларҙың фаза күсештәре йылылығын билдәләү.</li></ul> <p>Термохимияның төп эксперименталь ысулдары булып: </p> <ul><li>калориметрия,</li> <li>дифференциаль термик анализ,</li> <li>дериватография.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Атом_төҙөлөшөн_өйрәнеү"><span id=".D0.90.D1.82.D0.BE.D0.BC_.D1.82.D3.A9.D2.99.D3.A9.D0.BB.D3.A9.D1.88.D3.A9.D0.BD_.D3.A9.D0.B9.D1.80.D3.99.D0.BD.D0.B5.D2.AF"></span>Атом төҙөлөшөн өйрәнеү</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=9" title="Атом төҙөлөшөн өйрәнеү бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=9" title="Атом төҙөлөшөн өйрәнеү бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>А́том (бор. грк. ἄτομος — бүленмәй торған) — матдәнең сифатын билдәләүсе иң ваҡ киҫәксәләр. Атом ядронан һәм электрондарҙан тора. Төрлө атомдар берләшеп молекула барлыҡҡа килтерә. Әгәр ядролағы протондар һаны электрондар һаны менән тап килһә, атом дөйөм алғанда электр нейтраль булып сыға. Юғиһә ул ниндәйҙер ыңғай йәки кире зарядҡа эйә һәм ион тип атала. Ҡайһы бер осраҡтарҙа атомдар тип ядро заряды электрондарҙың дөйөм зарядына тиң булған электронейтраль системаларҙы ғына аңлайҙар, шуның менән уларҙы электр заряды булған иондарға ҡаршы ҡуялар. Ядро атом массаһының 99,9% - тан ашыуын тәшкил итә. Ядро ыңғай зарядлы протондарҙан һәм көслө тәьҫир итешеү ярҙамында бер-береһенә бәйләнгән зарядһыҙ нейтрондарҙан тора. Атомдар ядролағы протондар һәм нейтрондар һаны буйынса классификациялана: Z протондары һаны периодик системала атомдың тәртип номерына тап килә һәм уның ниндәй химик элемент булыуын билдәләй, Ә N нейтрондары һаны был элементтың Билдәле изотобы булыуын билдәләй. Z һаны шулай уҡ атом ядроһының дөйөм электоыңғай электр зарядын (Ze) һәм нейтраль атомдағы уның күләмен билдәләүсе электрондар һанын билдәләй. Атомдар атом-ара бәйләнештәр менән бәйле төрлө күләмдәге молекулалар барлыҡҡа килтерә. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Rust_and_dirt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Rust_and_dirt.jpg/285px-Rust_and_dirt.jpg" decoding="async" width="285" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Rust_and_dirt.jpg/428px-Rust_and_dirt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Rust_and_dirt.jpg/570px-Rust_and_dirt.jpg 2x" data-file-width="1904" data-file-height="1504" /></a><figcaption>Тутыҡ иң таралған коррозия төрө.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Металдар_коррозияһы_тураһында_тәғлимәт"><span id=".D0.9C.D0.B5.D1.82.D0.B0.D0.BB.D0.B4.D0.B0.D1.80_.D0.BA.D0.BE.D1.80.D1.80.D0.BE.D0.B7.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B_.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0.D2.BB.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0_.D1.82.D3.99.D2.93.D0.BB.D0.B8.D0.BC.D3.99.D1.82"></span>Металдар коррозияһы тураһында тәғлимәт</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=10" title="Металдар коррозияһы тураһында тәғлимәт бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=10" title="Металдар коррозияһы тураһында тәғлимәт бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Корро́зия (лат. corrosio — ашалыу) — тирә-яҡ мөхит менән химик һәм физик-химик бәйләнеш һөҙөмтәһендә металдарҙың тарҡалыуы.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Конструкция материалдарының термодинамик тотороҡһоҙлоғо коррозияға сәбәпсе булып тора. Көндәлек тормошта тимер «тутыҡҡан» тип әйтәләр. Полимерҙарҙың да тутығыуы билдәле. Уларға ҡарата «ҡартайыу» төшөнсәһе бар, ул металдар өсөн «коррозия» терминына оҡшаш. Коррозия тиҙлеге, һәр химик реакция кеүек үк, температураға ныҡ бәйле. Температураның 100 градусҡа күтәрелеүе коррозия тиҙлеген бер нисә тәртипкә арттыра ала. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Иретмәләр_тураһында_тәғлимәт"><span id=".D0.98.D1.80.D0.B5.D1.82.D0.BC.D3.99.D0.BB.D3.99.D1.80_.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0.D2.BB.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0_.D1.82.D3.99.D2.93.D0.BB.D0.B8.D0.BC.D3.99.D1.82"></span>Иретмәләр тураһында тәғлимәт</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=11" title="Иретмәләр тураһында тәғлимәт бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=11" title="Иретмәләр тураһында тәғлимәт бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Иретмә-эрегән матдә өлөшсәләренән, эреткестәрҙән һәм уларҙың үҙ-ара тәьҫир итешеү продукттарынан торған бер төрлө ҡатнашма. Теге йәки был төр эретмәнең барлыҡҡа килеүе молекула-ара, атом-ара, межион йәки башҡа төр үҙ-ара тәьҫир итешеүҙең интенсивлығы, йәғни теге йәки был агрегат торошоноң барлыҡҡа килеүен билдәләгән көстәр менән бәйле. Айырмалары: эретмәнең барлыҡҡа килеүе төрлө матдәләрҙең өлөшсәләренең үҙ-ара тәьҫир итешеү характерына һәм интенсивлығына бәйле. Эретмәләр газлы, шыйыҡ һәм ҡаты була. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Химик_кинетика"><span id=".D0.A5.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D0.BA_.D0.BA.D0.B8.D0.BD.D0.B5.D1.82.D0.B8.D0.BA.D0.B0"></span>Химик кинетика</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=12" title="Химик кинетика бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=12" title="Химик кинетика бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Химик кинетика йәки химик реакциялар кинетикаһы — химик реакцияларҙың ваҡыт эсендә үҙгәреү закондарын өйрәнеүсе физик химия бүлеге. Был закон тышҡы шарттар һәм химик әүерелеү механизмы менән бәйле. </p><p>Катализ — катализатор тигән матдәләр ҡатнашлығында химик реакцияның үҙгәреү процессы. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Фотохимия"><span id=".D0.A4.D0.BE.D1.82.D0.BE.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F"></span>Фотохимия</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=13" title="Фотохимия бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=13" title="Фотохимия бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Spectre.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Spectre.svg/220px-Spectre.svg.png" decoding="async" width="220" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Spectre.svg/330px-Spectre.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Spectre.svg/440px-Spectre.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="370" /></a><figcaption>Яҡтылыҡ</figcaption></figure> <p>Фотохимия юғары энергиялар химияһының бер өлөшө, физик химия бүлеге алыҫ ультрафиолеттан инфраҡыҙыл нурланышҡа тиклем яҡтылыҡ тәьҫирендә барған химик әүерелештәрҙе (молекулаларҙың ҡуҙғытылған торошо химияһы, фотохимик реакциялар) өйрәнә. Тирә-яҡ мөхиттә һәм үҙебеҙҙә барған күп кенә мөһим процестар фотохимик тәбиғәткә эйә. <a href="/wiki/%D0%A4%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%B7" title="Фотосинтез">Фотосинтез</a>, күреү һәм атмосферала уф-нурланыш тәьҫирендә озон барлыҡҡа килеүе кеүек күренештәрҙе атау ғына етә. </p> <dl><dt>Фотохимия закондары</dt> <dd></dd></dl> <ul><li>Фотохимик үҙгәрештәр система тарафынан йотолған яҡтылыҡ тәьҫирендә генә була.</li> <li>Һәр йотолған фотон беренсел актта бер генә молекуланы әүҙемләштерә ала.</li> <li>Һәр фотонды молекула йотоу менән иң түбәнге синглет (мультиплетность 1) торошоноң йәки иң түбәнге триплет (мультиплетность 3) торошоноң күсеп ултырыу ихтималлығы бар.</li> <li>Эретмәләрҙә барған органик фотохимик процестарҙың күбеһендә йә беренсе ҡуҙғытылған синглетлы, йә беренсе ҡуҙғытылған триплетлы хәлдәр ҡатнаша.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Химик_термодинамика"><span id=".D0.A5.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D0.BA_.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.BC.D0.BE.D0.B4.D0.B8.D0.BD.D0.B0.D0.BC.D0.B8.D0.BA.D0.B0"></span>Химик термодинамика</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=14" title="Химик термодинамика бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=14" title="Химик термодинамика бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Хими́к термодина́мика — процесстарҙы химик термодинамика ысулы менән өйрәнеүсе физик химия бүлеге.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Химик термодинамиканың төп йүнәлештәре: </p> <ol><li>"Классик химик термодинамика", термодинамик тигеҙлекте өйрәнә.</li> <li>"Термохимия", химик реакцияларҙы оҙатып барыусы йылылыҡ эффекттарын өйрәнә.</li> <li>Эретмәләр теорияһы, молекуляр төҙөлөш һәм молекула-ара үҙ-ара тәьҫир итешеү тураһындағы мәғлүмәттәрҙән сығып, матдәнең термодинамик үҙенсәлектәрен моделдәштерә.</li></ol> <p>Химик термодинамика химияның бындай бүлектәренә тығыҙ бәйләнгән: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Аналитик химия">аналитик химия</a>;</li> <li>электрохимия;</li> <li>коллоид химия;</li> <li>адсорбция һәм хроматография.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Физик-химик_анализ"><span id=".D0.A4.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA-.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D0.BA_.D0.B0.D0.BD.D0.B0.D0.BB.D0.B8.D0.B7"></span>Физик-химик анализ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=15" title="Физик-химик анализ бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=15" title="Физик-химик анализ бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Физик-химик анализ — геометрик анализлау өсөн системаның торошо һәм составы-үҙенсәлектәре даграммаларын төҙөп үткәрелгән ысул. Был ысул башҡа анализдар асыҡлай алмағын ҡушылмаларҙы (мәҫәлән, баҡырлы алтын ҡушылмаһын (CuAu)) билдәләргә мөмкинлек бирә. Тәүҙә физик-химик анализ өлкәһендәге тикшеренеүҙәр фазалар күсеше температураһының составҡа бәйле булыуын өйрәнеүгә йүнәлтелә. Әммә Н.С.Курнаков әйтеүенсә, системаның теләһә ниндәй физик үҙенсәлеге состав функцияһы булып тора, ә фаза хәлен өйрәнеү өсөн электр үткәреүсәнлеген, ҡуйылығын, өҫкө йөҙ тартылыуын, йылы һыйҙырышлығын, рефракция коэффициентын, һығылмалылығын һәм башҡа физик үҙенсәлектәрен файҙаланырға мөмкин. <sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Физик-химик анализ теорияһының нигеҙендә формалаштырылған Н.С.Курнаковтың ярашлылыҡ һәм өҙлөкһөҙлек принциптары ята. Өҙлөкһөҙлөк принцибы буйынса, әгәр системала яңы фазалар барлыҡҡа килмәһә йәки булғандары бөтмәһә, айырым фазаларҙың үҙенсәлектәре һәм дөйөм алғанда системаның үҙенсәлектәре өҙлөкһөҙ үҙгәрә, тип раҫлай. Һәр фаза комплексына состав-үҙенсәлек диаграммаһындағы билдәле бер геометрик образ тап килә, тип раҫлай тап килеү принцибы. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Химик_ҡушылмаларҙың_реакцион_һәләте_теорияһы"><span id=".D0.A5.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D0.BA_.D2.A1.D1.83.D1.88.D1.8B.D0.BB.D0.BC.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.80.D2.99.D1.8B.D2.A3_.D1.80.D0.B5.D0.B0.D0.BA.D1.86.D0.B8.D0.BE.D0.BD_.D2.BB.D3.99.D0.BB.D3.99.D1.82.D0.B5_.D1.82.D0.B5.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B"></span>Химик ҡушылмаларҙың реакцион һәләте теорияһы</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=16" title="Химик ҡушылмаларҙың реакцион һәләте теорияһы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=16" title="Химик ҡушылмаларҙың реакцион һәләте теорияһы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Химик ҡушылмаларҙың реакцион һәләте теорияһы — химик ракциялар механизмын һәм химик әүерелеш актын өйрәнеүсе фән. Һуңғы йылдарҙағы иҫәп-хисап, квант химияһы өлкәләрендәге һәм физик-химик анализдар ошо фән үҫеше менән бәйле. </p><p>Химик ҡушылмаларҙың реакцион һәләте теорияһы - химия фәненең һуңғы тиҫтә йылдарҙа әүҙем үҫешкән сағыштырмаса йәш тармағы, был иҫәпләү һәм квант химияһы, шулай уҡ физик-химик анализ ысулдары өлкәһендәге үҫеш менән бәйле. </p><p>Химик ҡушылмаларҙың реакцион һәләте теорияһы эксперименталь ысулдары: </p> <ul><li>Молекуляр шәлкемдәр ысулы</li> <li>Фемтосекунд спектроскопияһы</li> <li>Электрон парамагнит резонансы</li> <li>Ядро магнит резонансы</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Юғары_энергиялар_химияһы"><span id=".D0.AE.D2.93.D0.B0.D1.80.D1.8B_.D1.8D.D0.BD.D0.B5.D1.80.D0.B3.D0.B8.D1.8F.D0.BB.D0.B0.D1.80_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B"></span>Юғары энергиялар химияһы</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=17" title="Юғары энергиялар химияһы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=17" title="Юғары энергиялар химияһы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Юғары энергиялар химияһы (Химия высоких энергий ({ХВЭ)) — йылылыҡ тәҫьиренән башҡа матдәлә барған физик һәм химик процесстарҙы өйрәнеүсе фән. Йылылыҡтан башҡа ионлаштырыусы нурланыш, яҡтылыҡ, плазма, ультратауыш, механик бәрелеү ҙә химик процессҡа тәҫьир итә<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Юғары энергиялар химияһы (ХВЭ) матдәлә йылылыҡ булмаған энергия тәьҫирендә барған химик реакцияларҙы һәм әүерелеүҙәрҙе өйрәнә. Бындай реакцияларҙың һәм әүерелеүҙәрҙең механизмдарына һәм кинетикаһына йылылыҡ хәрәкәте энергияһына ҡарағанда энергияһы күберәк булған тиҙ, ҡуҙғытылған йәки ионлашҡан өлөшсәләрҙең байтаҡ тигеҙ булмаған концентрациялары һәм ҡайһы бер химик бәйләнеш осраҡтары хас. Матдәгә тәьҫир иткән йылылыҡ булмаған энергия йөрөтөүселәр: тиҙләтелгән электрондар һәм иондар, шәп һәм яй нейтрондар, альфа- һәм бета-өлөштәр, позитрондар, мюондар, пиондар, атомдар һәм молекулалар, электромагнит нурланыш кванттары, шулай уҡ импульслы электр, магнит һәм акустик ҡырҙар. </p><p>Юғары энергиялар химияһы процестары ваҡытлыса стадиялары буйынса фемтосекунд ваҡытында барған һәм унан кәмерәк физиктарға бүленә, уның барышында йылылыҡ булмаған энергия мөхиткә тигеҙ бүленмәй һәм «ҡыҙыу тап» барлыҡҡа килә, уның барышында «ҡыҙыу тап»та тигеҙһеҙлек һәм немогенлыҡ сағыла һәм, ниһайәт, дөйөм химия законында химик үҙгәрештәргә буйһона. Һөҙөмтәлә тигеҙләнеш процестары иҫәбенә барлыҡҡа килә алмаған бүлмә температураһында <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом">атомдарҙың</a> һәм <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B0" title="Молекула">молекулаларҙың</a> ошондай иондары һәм ҡуҙғытылған торошо барлыҡҡа килә. </p><p>Бүлмә температураларында иондар һәм атомдар, молекулаларҙың ҡуҙғытылған торошо (уларҙа был өлөшсәләр тигеҙ процестар иҫәбенә барлыҡҡа килә алмай) ХВЭ-ның тышҡы сағылышы булып тора. Н. Е. Аблесимов тигеҙ булмаған физик-химик системаларҙың үҙенсәлектәре менән идара итеүҙең релаксация принцибын билдәләй. Релаксация ваҡыты физик йоғонто оҙайлылығынан күберәк булған осраҡта, релаксацион процестарҙың физик-химик стадияһындағы (шул иҫәптән эксплуатациялау процесындағы) тигеҙ булмаған конденсирланған системаларҙа релаксация механизмдары тураһындағы мәғлүмәттәрҙе файҙаланып, химик формалар, фазалар һәм матдәләр (материалдар) үҙенсәлектәре менән идара итеү мөмкинлеге бар. </p><p>Юғары энергиялар химияһының төп бүлектәре: </p> <ul><li>Фотохимия</li> <li>Лазер химияһы</li> <li>Радиационная химия</li> <li>Плазмохимия (газовой һәм конденсат фазаһында)</li> <li>Механохимия</li> <li>Криохимия</li> <li>Ядеро химияһф</li></ul> <p>һәм башҡалар </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Лазер_химияһы"><span id=".D0.9B.D0.B0.D0.B7.D0.B5.D1.80_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B"></span>Лазер химияһы</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=18" title="Лазер химияһы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=18" title="Лазер химияһы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Лазер химияһы — <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%80" title="Лазер">лазер</a> нурланышында барған химик процесстарҙы өйрәнеүсе физик химияның бүлеге. Был фән химик процесстарға <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%80" title="Лазер">лазер</a> нуры тәҫьирен өйрәнә<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Лазер тәьҫирендә йылылыҡ һәм фотохимик процессатар үтә. Лазер химияһы офтальмологияла, микрохирургия ҡулланыла. </p><p>Лазер нурланышының монохроматлығы селектив рәүештә бер төр молекулаларҙы ҡуҙғытырға мөмкинлек бирә, шул уҡ ваҡытта башҡа төр молекулалары ҡуҙғытылмай ҡала. Был процеста ҡуҙғытыу механизмы матдә һеңдереү спектрында һыҙаттарҙы ябыу дәрәжәһе менән генә сикләнгән. Шул рәүешле ҡуҙғытыу йышлығын һайлап, молекулаларҙың һайлау әүҙемлеген арттырып ҡына ҡалмай, ә нурланыштың реакция зонаһына үтеп инеү тәрәнлеген дә үҙгәртә алабыҙ. </p><p>Лазер нурланышы фокустикаһы мөмкинлеге энергияны тәьҫир итеүсе ҡатнашма менән шөғөлләнгән күләмдең билдәле бер өлкәһенә локаль рәүештә индерергә мөмкинлек бирә. Химик реакцияларға лаборатор тәьҫир итеү йылылыҡ һәм фотохимик булыуы мөмкин. Лазер офтальмологияһы һәм микрохирургия, шул уҡ лазер химияһымедицина маҡсатында ҡулланыла. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Радиация_химияһы"><span id=".D0.A0.D0.B0.D0.B4.D0.B8.D0.B0.D1.86.D0.B8.D1.8F_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B"></span>Радиация химияһы</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=19" title="Радиация химияһы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=19" title="Радиация химияһы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Радиация химияһы — матдәгә ионлаштырыусы нурланыш тәьҫирендә барған юғары энергиялар химияһының өлөшө, физик химияның бүлеге<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Электронагнит нурланыш, рентген нурланышы, гамма-нурҙар, синхротрон нурланыш, тиҙләтергән элементар киҫәксәләр ағымы (электрондар, протондар, нейтрондар, альфа-киҫәксәләр) ионлаштырау һәләтенә эйә. </p> <dl><dt>Радиация химияһы тарихы</dt></dl> <p>Радиация химияһы 1895 йылда Вильгельм Рентген х-нурланышын асҡас һәм 1896 йылда Антуан Анри Беккерем радиоактив тарҡалыш барлығын асҡас барлыҡҡа килә. </p><p>1899—1903 йылдарҙа ирле-ҡатынлы <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%9A%D1%8E%D1%80%D0%B8,_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" class="mw-redirect" title="Склодовская-Кюри, Мария">М.Кюри</a> һәм <a href="/wiki/%D0%9A%D1%8E%D1%80%D0%B8,_%D0%9F%D1%8C%D0%B5%D1%80" class="mw-redirect" title="Кюри, Пьер">П. Кюри</a> радиоактивлыҡ буйынса беренсе тәжрибәләр үткәрә. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ядро_химияһы"><span id=".D0.AF.D0.B4.D1.80.D0.BE_.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B"></span>Ядро химияһы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=20" title="Ядро химияһы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=20" title="Ядро химияһы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ядро химияһы — юғары энергиялы химияның бер өлөшө, физик химия тармағы, ул ядро реакцияларын һәм уның менән берләшкән физик-химия процестарын өйрәнә, матдәнең физик-химия һәм ядро үҙенсәлектәре араһындағы бәйләнеште өйрәнә<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ядро химияһы йыш ҡына радиохимияны (ҡайһы берҙә уның киҫәге булараҡ) һәм нур химияһын өйрәнеү өлкәләренә ҡарай. Был төрлө фәндәр, әммә ядро химияһы уларҙың теоретик нигеҙе булып тора. Тәүҙә атом ядроның трансформацияһын ядро физикаһы өлкәһе өйрәнгән, шуға ядро химияһы термины хәҙер ҙә ҡабул ителмәй, ә химия, билдәләүенсә, атомдар йәҙрәһе үҙгәрешһеҙ ҡалған химик реакцияларҙы ғына өйрәнә. Ядро химияһы радиохимия, химик физика һәм ядро физикаһы киҫелешендә барлыҡҡа килгән. </p><p>Ядро химияһының төн йүнәлештәре: </p> <ul><li>ядро реакцияларын һәм уға бәйле физик-химия процестарын өйрәнеү;</li> <li>«яңы атомдар» химияһы;</li> <li>реактор ысулы менән яңы элементтарҙы һәм радионуклидтарҙы эҙләү һәм синтезлау;</li> <li>радиоактив тарҡалыуҙың яңы төрҙәрен эҙләү.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Электрохимия"><span id=".D0.AD.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D1.82.D1.80.D0.BE.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F"></span>Электрохимия</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=21" title="Электрохимия бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=21" title="Электрохимия бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Электрохимия — электр тогы үткәндә системаларҙы һәм фаза сиген өйрәнә торған химия бүлеге, кондукторҙарҙа, электродтарҙа (металдарҙан йәки ярымүткәргестәрҙән, шул иҫәптән графиттан) һәм ионлы кондукторҙарҙа (электролиттар) барған процестарҙы өйрәнеүсе фән. Электрохимия арауыҡта айырылған электродтарҙа окисланыу һәм ҡайтарылыу процестарын, иондарҙың һәм электрондарҙың күсеүен өйрәнә. Электрохимияла заряд молекуланан молекулаға туранан-тура күсереү өйрәнмәй. </p><p>Ғәҙәттә электрохимия теоретик һәм ғәмәли бүлектәргә бүленә. </p> <dl><dt>Теоретик электрохимия</dt></dl> <ul><li><b>Электролиттар теорияһы</b> <dl><dd>Электролитик диссоциация</dd> <dd>Иретмәләр термодинамикаһы</dd> <dd>Дебай-Хюккел теорияһы</dd> <dd>Диффузия</dd> <dd>Иондар миграцияһы</dd> <dd>Иретмәләр электрүткәреүсәнлеге (Электропроводность растворов)</dd> <dd>Иретмәләр (Расплавы)</dd> <dd>Ҡаты электролиттар (Твердые электролиты)</dd></dl></li> <li><b>Гетероген системалар электролиттары (Электрохимия гетерогенных систем)</b> <dl><dd>Электорхимик термодинамика (Электрохимическая термодинамика)</dd> <dd>Ике электр ҡатламы (Двойной электрический слой)</dd> <dd>Адсорбция</dd> <dd>Электорохимик кинетаика (Электрохимическая кинетика)</dd></dl></li></ul> <dl><dt>Ғәмәли электорохимия (Прикладная электрохимия)</dt></dl> <ul><li>Электр тогының химик сығанаҡтары (Химические источники тока (ХИТ))</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%82%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гальванотехника (был бит юҡ)">Гальванотехника</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гальванопластика (был бит юҡ)">Гальванопластика</a></li> <li>Электрохимик етештереү (Электрохимические производства)</li> <li>Мисәт платалары технологиялары (Технология печатных плат)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Әҙәбиәт"><span id=".D3.98.D2.99.D3.99.D0.B1.D0.B8.D3.99.D1.82"></span>Әҙәбиәт</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=22" title="Әҙәбиәт бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=22" title="Әҙәбиәт бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Химическая энциклопедия НИ «Большая российская энциклопедия», М., 1998;</li> <li>Некрасов, В. В. «Основы общей химии» в 2-х т., том 1, М.: «Химия», 1973. — 656 c.</li> <li>Вайс Е. Ф., Буйкр Е. В., Салмина А. Б. «Физическая химия» 2008</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Сонохимия"><span id=".D0.A1.D0.BE.D0.BD.D0.BE.D1.85.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.8F"></span>Сонохимия</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=23" title="Сонохимия бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=23" title="Сонохимия бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Тауыш химияһы (сонохимия) - химияның көслө акустик тулҡындарҙың үҙ-ара тәьҫир итешеүен һәм бер ваҡытта барлыҡҡа килгән химик һәм физик-химик эффекттарҙы өйрәнеүсе бүлеге. Тауыш химияһы тауыш ҡыры күләмендә барған тауыш-химик реакцияларҙың кинетикаһын һәм механизмын тикшерә. Тауыш химияһы өлкәһенә шулай уҡ тауыш ҡырындағы ҡайһы бер физик-химик процестар ҡарай: сонолюминесценция, тауыш тәьҫирендә матдәнең диспергирланыуы, эмульгирлау һәм башҡа коллоид-химик процестар. </p><p>Сонохимия акустик тирбәлеүҙәр тәьҫирендә барлыҡҡа килгән химик реакцияларҙы - тауыш-химик реакцияларҙы тикшереүгә ҙур иғтибар бирә. Ғәҙәттә, тауыш-химик процестарҙы ультратауыш диапазонында тикшерәләр (20 ГГц-тан алып бер нисә ГГц-ҡа тиклем). Килогерц диапазонында һәм инфратауыш диапазонында тауыш тирбәлеүҙәре һирәгерәк өйрәнелә. Тауыш химияһы кавитация процестарын өйрәнә. </p><p>Тауыш химик реакцияларҙы өйрәнеү өсөн түбәндәге ысулдар ҡулланыла: </p> <ul><li>Шыйыҡсала юғары йышлыҡлы тауыш тирбәлеүҙәрен барлыҡҡа килтереү өсөн кире пьезоэлектрик эффект һәм магнитострикция эффекты;</li> <li>Тауыш химияһы реакцияларының продукттарын тикшереү өсөн аналитик химия.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Иҫкәрмәләр"><span id=".D0.98.D2.AB.D0.BA.D3.99.D1.80.D0.BC.D3.99.D0.BB.D3.99.D1.80"></span>Иҫкәрмәләр</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&veaction=edit&section=24" title="Иҫкәрмәләр бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&section=24" title="Иҫкәрмәләр бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small" style=""> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfbr.ru/rffi/ru/books/o_27717">Химическая физика на пороге XXI века. К 100-летию </a><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%91%D0%BD%D0%BE%D0%B2,_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Семёнов, Николай Николаевич (был бит юҡ)">Н. Н.Семёнова</a>. — <span style="border-bottom:1px dotted gray; cursor:default" title="Москва">М</span>.: Наука, 1996. — 218 с. — <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D1%81%D1%8B%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D2%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B/5020018767" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-02-001876-7</a>.</span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20200918174018/https://www.rfbr.ru/rffi/ru/books/o_27717">Архивная копия</a> от 18 сентябрь 2020 на <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B2_%D0%98%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0#Проекты" class="extiw" title="ru:Архив Интернета">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Бокий Г. Б. Кристаллохимия. М.: Изд-во МГУ, 1960. — 357 с.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Бриккер Ю., Меньшиков Ю.</i> <span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=BpiKEx-3uwQ">Коррозия металлов, способы защиты от неё</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">  <span class="ref-info" title="телендә" style="font-size:85%; cursor:help; color:var(--color-subtle, #54595d);">(билдәһеҙ)</span></span>. <i>Учебный фильм для ВУЗов</i>. <a href="/w/index.php?title=%D0%A6%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%87%D1%84%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Центрнаучфильм (был бит юҡ)">Центрнаучфильм</a> (1980). <small>Дата обращения: 18 март 2013.</small> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141007193015/http://www.youtube.com/watch?v=BpiKEx-3uwQ">Архивировано</a> 7 октябрь 2014 года.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Пригожин И., Дефей Р. Химическая термодинамика. Новосибирск: Наука, 1966. 510 с.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Курнаков Н. С.</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://almjashev.chemdm.ru/library/kurnakov.zip">Введение в физико-химический анализ</a> / Под ред. В. Я. Аносова и М. А. Клочко. — 4-е изд. доп. — М.-Л.: Издательство АН СССР, 1940. — 562 с.</span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160304133117/http://almjashev.chemdm.ru/library/kurnakov.zip">Архивная копия</a> от 4 март 2016 на <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B2_%D0%98%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0#Проекты" class="extiw" title="ru:Архив Интернета">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Бугаенко Л. Т., Кузьмин М. Г., Полак Л. С. Химия высоких энергий. Химия, 1988. — 368 с.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Башкин А. С. Химические лазеры / А. С. Башкин, В. И. Игошин, А. Н. Ораевский, В. А. Щеглов — М.: Наука, 1982.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Пикаев А. К. Современная радиационная химия: Основные положения: Экспериментальная техника и методы. М.: Наука, 1985. 375 с.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Чоппин Г., Ридберг Я., Ядерная химия. Основы теории и применения, пер. с англ., М., 1984;</span> </li> </ol> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">«<a dir="ltr" href="https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Физик_химия&oldid=1237816">https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Физик_химия&oldid=1237816</a>» битенән алынған</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Махсус:Категориялар">Категория</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Категория:Физик химия">Физик химия</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Йәшерелгән категория: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:ISBN_%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5_%D2%BB%D1%8B%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BC%D0%B0%D2%BB%D1%8B%D0%BD_%D2%A1%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B8%D1%82%D1%82%D3%99%D1%80" title="Категория:ISBN серле һылтанмаһын ҡулланған биттәр">ISBN серле һылтанмаһын ҡулланған биттәр</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Был бит һуңғы тапҡыр 17:23 10 май 2023 үҙгәртелгән.</li> <li id="footer-info-copyright">Текст <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a> буйынса рөхсәт ителгән; өҫтәмә шарттар ҡулланылыуы мөмкин. Тулыраҡ мәғлүмәт алыу өсөн, <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Ҡулланыу шарттарын</a> ҡарағыҙ.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ru">Сер һаҡлау сәйәсәте</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A2%D0%B0%D1%81%D1%83%D0%B8%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0">Википедия тураһында</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%AF%D1%83%D0%B0%D0%BF%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%88_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%83">Яуаплылыҡтан баш тартыу</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Тәртип кодексы</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Эшләүселәр</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ba.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie ҡулланыу тураһында белдереү</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ba.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобиль версия</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5cd4cd96d5-86grn","wgBackendResponseTime":146,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.122","walltime":"0.157","ppvisitednodes":{"value":775,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":5860,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1359,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":5898,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 100.165 1 Ҡалып:Иҫкәрмәләр","100.00% 100.165 1 -total"," 62.52% 62.620 1 Ҡалып:Cite_web"," 25.49% 25.529 2 Ҡалып:Книга"," 10.21% 10.230 2 Ҡалып:Указание_места_в_библиоссылке"," 4.73% 4.740 1 Ҡалып:Ref-lang"," 3.46% 3.470 2 Ҡалып:Wayback"," 2.67% 2.673 1 Ҡалып:М."," 2.38% 2.385 1 Ҡалып:±."," 2.24% 2.243 1 Ҡалып:Ref-info"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.017","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1125822,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7cc4589599-fkzkt","timestamp":"20241114150605","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0424\u0438\u0437\u0438\u043a \u0445\u0438\u043c\u0438\u044f","url":"https:\/\/ba.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11372","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11372","author":{"@type":"Organization","name":"\u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430 \u043f\u0440\u043e\u0435\u043a\u0442\u0442\u0430\u0440\u044b\u043d\u0434\u0430 \u04a1\u0430\u0442\u043d\u0430\u0448\u044b\u0443\u0441\u044b\u043b\u0430\u0440"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430 \u0424\u043e\u043d\u0434\u044b","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2017-07-19T20:11:25Z","dateModified":"2023-05-10T17:23:59Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/30\/Lomonosov_Chymiae_Physicae_1752.jpg"}</script> </body> </html>