CINXE.COM

Cipriano Castro - Wikipedia, la enciclopedia libre

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="es" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Cipriano Castro - Wikipedia, la enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","enero","febrero","marzo","abril","mayo","junio","julio","agosto","septiembre","octubre","noviembre","diciembre"],"wgRequestId":"e17fe8cc-d29c-4602-9acd-1bc87f791fb8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Cipriano_Castro","wgTitle":"Cipriano Castro","wgCurRevisionId":165769282,"wgRevisionId":165769282,"wgArticleId":33037,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos","Wikipedia:Artículos que necesitan referencias adicionales","Wikipedia:Referenciar (aún sin clasificar)","Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF","Wikipedia:Artículos con identificadores ISNI","Wikipedia:Artículos con identificadores BNF","Wikipedia:Artículos con identificadores VcBA","Wikipedia:Artículos con identificadores CANTIC","Wikipedia:Artículos con identificadores GND", "Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN","Wikipedia:Artículos con identificadores SNAC","Wikipedia:Artículos con identificadores DeutscheBiographie","Wikipedia:Control de autoridades con 16 elementos","Hombres","Nacidos en 1858","Fallecidos en 1924","Cipriano Castro","Fallecidos en San Juan (Puerto Rico)","Gobernantes que fueron derrocados por un golpe de Estado","Exiliados venezolanos"],"wgPageViewLanguage":"es","wgPageContentLanguage":"es","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Cipriano_Castro","wgRelevantArticleId":33037,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"es","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"es"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true, "nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q469575","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.imagenesinfobox":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.a-commons-directo","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=es&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=ext.gadget.imagenesinfobox&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=noscript&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/02/Cipriano_Castro_1908.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1446"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/02/Cipriano_Castro_1908.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="964"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Cipriano_Castro_1908.jpg/640px-Cipriano_Castro_1908.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="771"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Cipriano Castro - Wikipedia, la enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//es.m.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (es)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//es.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.es"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Canal Atom de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:CambiosRecientes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Cipriano_Castro rootpage-Cipriano_Castro skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Ir al contenido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menú principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portada" title="Visitar la página principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Comunidad" title="Acerca del proyecto, lo que puedes hacer, dónde encontrar información"><span>Portal de la comunidad</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Actualidad" title="Encuentra información de contexto sobre acontecimientos actuales"><span>Actualidad</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosRecientes" title="Lista de cambios recientes en la wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recientes</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasNuevas"><span>Páginas nuevas</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleatoria" title="Cargar una página al azar [x]" accesskey="x"><span>Página aleatoria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ayuda:Contenidos" title="El lugar para aprender"><span>Ayuda</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Informes_de_error"><span>Notificar un error</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasEspeciales"><span>Páginas especiales</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="La enciclopedia libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-es.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Buscar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia" aria-label="Buscar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Herramientas personales"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apariencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apariencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=es.wikipedia.org&amp;uselang=es" class=""><span>Donaciones</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&amp;returnto=Cipriano+Castro" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio" class=""><span>Crear una cuenta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Cipriano+Castro" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Más opciones" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas personales" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas personales</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=es.wikipedia.org&amp;uselang=es"><span>Donaciones</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&amp;returnto=Cipriano+Castro" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear una cuenta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Cipriano+Castro" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores desconectados <a href="/wiki/Ayuda:Introducci%C3%B3n" aria-label="Obtenga más información sobre editar"><span>más información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MisContribuciones" title="Una lista de modificaciones hechas desde esta dirección IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuciones</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MiDiscusi%C3%B3n" title="Discusión sobre ediciones hechas desde esta dirección IP [n]" accesskey="n"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contenidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contenidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Biografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Biografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Biografía</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biografía-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Biografía</span> </button> <ul id="toc-Biografía-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ascenso_militar_e_introducción_a_la_política" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ascenso_militar_e_introducción_a_la_política"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Ascenso militar e introducción a la política</span> </div> </a> <ul id="toc-Ascenso_militar_e_introducción_a_la_política-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Revolución_Liberal_Restauradora" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Revolución_Liberal_Restauradora"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Revolución Liberal Restauradora</span> </div> </a> <ul id="toc-Revolución_Liberal_Restauradora-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gobierno" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gobierno"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Gobierno</span> </div> </a> <ul id="toc-Gobierno-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Revolución_Libertadora" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Revolución_Libertadora"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.1</span> <span>Revolución Libertadora</span> </div> </a> <ul id="toc-Revolución_Libertadora-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bloqueo_de_costas_venezolanas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bloqueo_de_costas_venezolanas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.2</span> <span>Bloqueo de costas venezolanas</span> </div> </a> <ul id="toc-Bloqueo_de_costas_venezolanas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reforma_del_Código_Minero" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Reforma_del_Código_Minero"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.3</span> <span>Reforma del Código Minero</span> </div> </a> <ul id="toc-Reforma_del_Código_Minero-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reforma_del_Código_Civil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Reforma_del_Código_Civil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.4</span> <span>Reforma del Código Civil</span> </div> </a> <ul id="toc-Reforma_del_Código_Civil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ruptura_de_relaciones_diplomáticas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ruptura_de_relaciones_diplomáticas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.5</span> <span>Ruptura de relaciones diplomáticas</span> </div> </a> <ul id="toc-Ruptura_de_relaciones_diplomáticas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enfermedad_y_golpe_de_Estado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Enfermedad_y_golpe_de_Estado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.6</span> <span>Enfermedad y golpe de Estado</span> </div> </a> <ul id="toc-Enfermedad_y_golpe_de_Estado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Exilio_y_muerte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Exilio_y_muerte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Exilio y muerte</span> </div> </a> <ul id="toc-Exilio_y_muerte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-En_la_cultura_popular" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#En_la_cultura_popular"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>En la cultura popular</span> </div> </a> <ul id="toc-En_la_cultura_popular-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véase_también" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Véase_también"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Véase también</span> </div> </a> <ul id="toc-Véase_también-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Referencias</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enlaces_externos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Enlaces_externos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Enlaces externos</span> </div> </a> <ul id="toc-Enlaces_externos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabla de contenidos" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Cipriano Castro</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artículo en otro idioma. Disponible en 25 idiomas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-25" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">25 idiomas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%88_%D9%83%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88" title="سيبريانو كاسترو – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سيبريانو كاسترو" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%88_%D9%83%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88" title="سيبريانو كاسترو – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="سيبريانو كاسترو" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – euskera" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="euskera" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88" title="سیپریانو کاسترو – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سیپریانو کاسترو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B7%E3%83%97%E3%83%AA%E3%82%A2%E3%83%BC%E3%83%8E%E3%83%BB%E3%82%AB%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%AD" title="シプリアーノ・カストロ – japonés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="シプリアーノ・カストロ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8B%9C%ED%94%84%EB%A6%AC%EC%95%84%EB%85%B8_%EC%B9%B4%EC%8A%A4%ED%8A%B8%EB%A1%9C" title="시프리아노 카스트로 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="시프리아노 카스트로" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE" title="Сиприано Кастро – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Сиприано Кастро" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Cipriano_Castro" title="José Cipriano Castro – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="José Cipriano Castro" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE,_%D0%A1%D0%B8%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%BE" title="Кастро, Сиприано – osético" lang="os" hreflang="os" data-title="Кастро, Сиприано" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osético" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – rumano" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumano" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE,_%D0%A1%D0%B8%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%BE" title="Кастро, Сиприано – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Кастро, Сиприано" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D1%96%D0%BF%D1%80%D1%96%D0%B0%D0%BD%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE" title="Чіпріано Кастро – ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Чіпріано Кастро" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Cipriano_Castro" title="Cipriano Castro – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Cipriano Castro" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%A5%BF%E6%99%AE%E9%87%8C%E4%BA%9A%E8%AF%BA%C2%B7%E5%8D%A1%E6%96%AF%E7%89%B9%E7%BD%97" title="西普里亚诺·卡斯特罗 – chino" lang="zh" hreflang="zh" data-title="西普里亚诺·卡斯特罗" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chino" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q469575#sitelinks-wikipedia" title="Editar enlaces interlingüísticos" class="wbc-editpage">Editar enlaces</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacios de nombres"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cipriano_Castro" title="Ver la página de contenido [c]" accesskey="c"><span>Artículo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discusi%C3%B3n:Cipriano_Castro" rel="discussion" title="Discusión acerca de la página [t]" accesskey="t"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar variante de idioma" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">español</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cipriano_Castro"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=history" title="Versiones anteriores de esta página [h]" accesskey="h"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Herramientas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Más opciones" > <div class="vector-menu-heading"> Acciones </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Cipriano_Castro"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=history"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:LoQueEnlazaAqu%C3%AD/Cipriano_Castro" title="Lista de todas las páginas de la wiki que enlazan aquí [j]" accesskey="j"><span>Lo que enlaza aquí</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosEnEnlazadas/Cipriano_Castro" rel="nofollow" title="Cambios recientes en las páginas que enlazan con esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios en enlazadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=es" title="Subir archivos [u]" accesskey="u"><span>Subir archivo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;oldid=165769282" title="Enlace permanente a esta versión de la página"><span>Enlace permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=info" title="Más información sobre esta página"><span>Información de la página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&amp;page=Cipriano_Castro&amp;id=165769282&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre cómo citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Acortador_de_URL&amp;url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FCipriano_Castro"><span>Obtener URL acortado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FCipriano_Castro"><span>Descargar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Cipriano+Castro"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&amp;page=Cipriano_Castro&amp;action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;printable=yes" title="Versión imprimible de esta página [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En otros proyectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cipriano_Castro" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q469575" title="Enlace al elemento conectado del repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apariencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">De Wikipedia, la enciclopedia libre</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="es" dir="ltr"><table style="" class="noprint plainlinks ambox ambox-content"> <tbody><tr> <td class="ambox-image" width="40"> <span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Commons-emblem-question_book_orange.svg/45px-Commons-emblem-question_book_orange.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Commons-emblem-question_book_orange.svg/68px-Commons-emblem-question_book_orange.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Commons-emblem-question_book_orange.svg/90px-Commons-emblem-question_book_orange.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></td> <td class="ambox-text"><div class="ambox-text-div"><strong>Este artículo o sección tiene <a href="/wiki/Wikipedia:VER" class="mw-redirect" title="Wikipedia:VER">referencias</a>, pero necesita más para complementar su <a href="/wiki/Wikipedia:FF" class="mw-redirect" title="Wikipedia:FF">verificabilidad</a>.</strong> <span class="hide-when-compact"><br /> <span style="font-size: smaller;"><i>Busca fuentes:</i> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.google.com/search?as_eq=wikipedia&amp;q=%22Cipriano+Castro%22&amp;num=50">«Cipriano Castro»</a> &#8211; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.com/search?tbm=nws&amp;&amp;as_src=-newswire+-wire+-presswire+-PR+-press+-release+-wikipedia&amp;q=%22Cipriano+Castro%22">noticias</a>&#160;· <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&amp;as_pub=-icon&amp;q=%22Cipriano+Castro%22">libros</a>&#160;· <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Cipriano+Castro%22">académico</a>&#160;· <a rel="nofollow" class="external text" href="http://images.google.com/images?safe=off&amp;as_rights=(cc_publicdomain%7ccc_attribute%7ccc_sharealike%7ccc_noncommercial%7ccc_nonderived)&amp;q=%22Cipriano+Castro%22">imágenes</a></span></span></span></div><div class="hide-when-compact"><small><div>Este aviso fue puesto el 30 de mayo de 2024.</div></small></div></td> </tr> </tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r157776694">.mw-parser-output .infobox .imagen{max-width:100%;margin:0 auto}.mw-parser-output .infobox .imagen img{max-width:100%;height:auto}.mw-parser-output .infobox .mw-kartographer-container .thumbinner,.mw-parser-output .infobox .mw-kartographer-map{box-sizing:border-box;width:100%!important}body.skin-timeless .mw-parser-output .infobox .imagen a.image>img{max-width:100%!important;height:auto!important}</style><table class="infobox biography vcard" style="width:22.7em; line-height: 1.4em; text-align:left; padding:.23em;"><tbody><tr><th colspan="3" class="cabecera persona" style="text-align:center;background-color:transparent;color:inherit;background-color:transparent;;">Cipriano Castro</th></tr><tr><td colspan="3" class="imagen" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_Castro_1908.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Cipriano_Castro_1908.jpg/220px-Cipriano_Castro_1908.jpg" decoding="async" width="220" height="265" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Cipriano_Castro_1908.jpg/330px-Cipriano_Castro_1908.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Cipriano_Castro_1908.jpg/440px-Cipriano_Castro_1908.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="964" /></a></span><br /><div style="display:inline;">Cipriano Castro en 1908</div></td></tr><tr><td colspan="3" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <hr /></td></tr><tr><th colspan="3" style="text-align:center;background-color:#E6E6FA;;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Coat_of_arms_of_Venezuela_(1905-1911).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Coat_of_arms_of_Venezuela_%281905-1911%29.svg/33px-Coat_of_arms_of_Venezuela_%281905-1911%29.svg.png" decoding="async" width="33" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Coat_of_arms_of_Venezuela_%281905-1911%29.svg/50px-Coat_of_arms_of_Venezuela_%281905-1911%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Coat_of_arms_of_Venezuela_%281905-1911%29.svg/67px-Coat_of_arms_of_Venezuela_%281905-1911%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="720" /></a></span><br /><a href="/wiki/Anexo:Gobernantes_de_Venezuela" title="Anexo:Gobernantes de Venezuela">20.º</a> <a href="/wiki/Presidente_de_Venezuela" title="Presidente de Venezuela">Presidente de los Estados Unidos de Venezuela</a><br /><i></i></th></tr><tr><td colspan="3" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> 23 de octubre de 1899-19 de diciembre de 1908</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;"><a href="/wiki/Gabinete_(pol%C3%ADtica)" title="Gabinete (política)">Gabinete</a></th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/Anexo:Gabinete_de_Cipriano_Castro" title="Anexo:Gabinete de Cipriano Castro">Gabinete de Cipriano Castro</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;"><a href="/wiki/Vicepresidente" title="Vicepresidente">Vicepresidente</a></th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Predecesor</th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/V%C3%ADctor_Rodr%C3%ADguez_P%C3%A1rraga" title="Víctor Rodríguez Párraga">Víctor Rodríguez Párraga</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Sucesor</th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a></td></tr><tr><td colspan="3" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <hr /></td></tr><tr><th colspan="3" style="text-align:center;background-color:#E6E6FA;;">Información personal</th></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Nombre completo</th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> José Cipriano Castro Ruiz</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Nacimiento</th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> 12 de octubre de 1858<br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Venezuela_(1836%E2%80%931859).svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Venezuela"><img alt="Bandera de Venezuela" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flag_of_Venezuela_%281836%E2%80%931859%29.svg/20px-Flag_of_Venezuela_%281836%E2%80%931859%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flag_of_Venezuela_%281836%E2%80%931859%29.svg/30px-Flag_of_Venezuela_%281836%E2%80%931859%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flag_of_Venezuela_%281836%E2%80%931859%29.svg/40px-Flag_of_Venezuela_%281836%E2%80%931859%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Capacho_Viejo" title="Capacho Viejo">Capacho Viejo</a>, <a href="/wiki/Provincia_del_T%C3%A1chira" title="Provincia del Táchira">Táchira</a>, <a href="/wiki/Estado_de_Venezuela" title="Estado de Venezuela">Venezuela</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Fallecimiento</th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> 4 de diciembre de 1924<br />(66 años)<br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Puerto_Rico_(1895%E2%80%931952).svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Puerto Rico"><img alt="Bandera de Puerto Rico" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Puerto_Rico_%281895%E2%80%931952%29.svg/20px-Flag_of_Puerto_Rico_%281895%E2%80%931952%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Puerto_Rico_%281895%E2%80%931952%29.svg/30px-Flag_of_Puerto_Rico_%281895%E2%80%931952%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Puerto_Rico_%281895%E2%80%931952%29.svg/40px-Flag_of_Puerto_Rico_%281895%E2%80%931952%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Santurce_(Puerto_Rico)" title="Santurce (Puerto Rico)">Santurce</a>, <a href="/wiki/Puerto_Rico" title="Puerto Rico">Puerto Rico</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Sepultura</th><td colspan="2" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/Pante%C3%B3n_Nacional_de_Venezuela" title="Panteón Nacional de Venezuela">Panteón Nacional de Venezuela</a><span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q469575?uselang=es#P119" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Nacionalidad</th><td colspan="2" class="category" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/Venezuela" title="Venezuela">Venezolana</a></td></tr><tr><th colspan="3" style="text-align:center;background-color:#E6E6FA;;">Familia</th></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Padres</th><td colspan="2" class="plainlist" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <p>José del Carmen (Contreras) Castro<br /> </p> Pelagia Ruiz Becerra</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Cónyuge</th><td colspan="2" class="plainlist" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> Zoila Rosa (Mac Pherson) Martínez&#32;(<abbr title="casado">matr.</abbr>&#160;<abbr title="11 de octubre de 1886">1886</abbr>&#59;&#32;<abbr title="fallecido">fall.</abbr>&#160;<abbr title="4 de diciembre de 1924">1924</abbr>)</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Hijos</th><td colspan="2" class="plainlist" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <ul><li>Rosa Castro Martínez</li></ul></td></tr><tr><th colspan="3" style="text-align:center;background-color:#E6E6FA;;">Información profesional</th></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Ocupación</th><td colspan="2" class="role" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/Fil%C3%B3sofo" class="mw-redirect" title="Filósofo">Filósofo</a>, <a href="/wiki/Militar" title="Militar">Militar</a> y <a href="/wiki/Pol%C3%ADtico" title="Político">Político</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;"><a href="/wiki/Grado_militar" title="Grado militar">Rango militar</a></th><td colspan="2" class="plainlist" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <a href="/wiki/General" title="General">General</a><span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q469575?uselang=es#P410" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:33%;">Partido político</th><td colspan="2" class="plainlist" style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <p><a href="/wiki/Partido_Liberal_Restaurador" title="Partido Liberal Restaurador">Partido Liberal Restaurador</a> (1899-1908) </p> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Partido_liberal_de_Venezuela.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Flag_of_Partido_liberal_de_Venezuela.svg/20px-Flag_of_Partido_liberal_de_Venezuela.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Flag_of_Partido_liberal_de_Venezuela.svg/30px-Flag_of_Partido_liberal_de_Venezuela.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Flag_of_Partido_liberal_de_Venezuela.svg/40px-Flag_of_Partido_liberal_de_Venezuela.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Partido_Liberal_(Venezuela)" title="Partido Liberal (Venezuela)">Partido Liberal</a></td></tr><tr><th colspan="3" style="text-align:center;background-color:#E6E6FA;;">Firma</th></tr><tr><td colspan="3" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;;"> <span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_castro_signature.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cipriano_castro_signature.svg/97px-Cipriano_castro_signature.svg.png" decoding="async" width="97" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cipriano_castro_signature.svg/146px-Cipriano_castro_signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cipriano_castro_signature.svg/195px-Cipriano_castro_signature.svg.png 2x" data-file-width="406" data-file-height="334" /></a></span></td></tr><tr><td class="noprint" colspan="3" style="text-align:left;"><div class="plainlinks wikidata-link" style="font-size: 0.85em">&#x5b;<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q469575" class="extiw" title="d:Q469575">editar datos en Wikidata</a>&#x5d;</div></td></tr></tbody></table> <p><b>Cipriano Castro</b> (<a href="/wiki/Capacho_Viejo" title="Capacho Viejo">Capacho Viejo</a>, <a href="/wiki/Estado_T%C3%A1chira" title="Estado Táchira">Estado Táchira</a>, <a href="/wiki/Venezuela" title="Venezuela">Venezuela</a>, 12 de octubre de 1858-<a href="/wiki/Santurce_(Puerto_Rico)" title="Santurce (Puerto Rico)">Santurce</a>, <a href="/wiki/Puerto_Rico" title="Puerto Rico">Puerto Rico</a>, 4 de diciembre de 1924) fue un <a href="/wiki/Militar" title="Militar">militar</a>, <a href="/wiki/Pol%C3%ADtico" title="Político">político</a>, <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n" title="Revolución">revolucionario</a> <a href="/wiki/Liberalismo_clasico" class="mw-redirect" title="Liberalismo clasico">liberal</a> y <a href="/wiki/Dictadura" title="Dictadura">dictador</a> <a href="/wiki/Venezuela" title="Venezuela">venezolano</a><sup id="cite_ref-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; que se convirtió en jefe de Estado desde el 1899 tras el triunfo de la <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Liberal_Restauradora" title="Revolución Liberal Restauradora">Revolución Liberal Restauradora</a> hasta el <a href="/wiki/Golpe_de_Estado_en_Venezuela_de_1908" title="Golpe de Estado en Venezuela de 1908">golpe de Estado en Venezuela de 1908</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biografía"><span id="Biograf.C3.ADa"></span>Biografía</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=1" title="Editar sección: Biografía"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_Castro_at_the_age_of_20.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Cipriano_Castro_at_the_age_of_20.jpg/160px-Cipriano_Castro_at_the_age_of_20.jpg" decoding="async" width="160" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Cipriano_Castro_at_the_age_of_20.jpg/240px-Cipriano_Castro_at_the_age_of_20.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Cipriano_Castro_at_the_age_of_20.jpg 2x" data-file-width="262" data-file-height="338" /></a><figcaption>Cipriano Castro a la edad de 20 años.</figcaption></figure> <p>Nació en Venezuela, en una población cercana a la actual ciudad de <a href="/wiki/Capacho_Viejo" title="Capacho Viejo">Capacho Viejo</a>, hijo de José del Carmen Castro, agricultor de mediana posición y de Pelagia Ruiz. Después de realizar sus primeros estudios en su pueblo natal y en la ciudad de <a href="/wiki/San_Crist%C3%B3bal_(Venezuela)" title="San Cristóbal (Venezuela)">San Cristóbal</a>, prosigue su formación en el Colegio Seminario de <a href="/wiki/Pamplona_(Colombia)" title="Pamplona (Colombia)">Pamplona (Colombia)</a> (1872-1873).<sup id="cite_ref-:0_2-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="corchete-llamada">[</span>2<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ascenso_militar_e_introducción_a_la_política"><span id="Ascenso_militar_e_introducci.C3.B3n_a_la_pol.C3.ADtica"></span>Ascenso militar e introducción a la política</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=2" title="Editar sección: Ascenso militar e introducción a la política"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 1876 Castro se opuso a la candidatura del general <a href="/wiki/Francisco_Alvarado_Arellano" title="Francisco Alvarado Arellano">Francisco Alvarado Arellano</a> a la presidencia del <a href="/wiki/Estado_T%C3%A1chira" title="Estado Táchira">estado Táchira</a> . En 1878 se desempeñaba como gerente del diario <i>El Álbum</i> cuando participó junto a un grupo de independentistas en la toma de <a href="/wiki/San_Crist%C3%B3bal_(Venezuela)" title="San Cristóbal (Venezuela)">San Cristóbal</a> al negarse a someterse a la autoridad del nuevo presidente del estado.<sup id="cite_ref-:0_2-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="corchete-llamada">[</span>2<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>En 1884 tuvo un desacuerdo con un párroco, Juan Ramón Cárdenas en <a href="/wiki/Capacho_Viejo" title="Capacho Viejo">Capacho</a> , lo que provocó su encarcelamiento en San Cristóbal. A los seis meses escapó y se refugió en <a href="/wiki/C%C3%BAcuta" title="Cúcuta">Cúcuta</a> donde regentaba una posada.<sup id="cite_ref-3" class="reference separada"><a href="#cite_note-3"><span class="corchete-llamada">[</span>3<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Allí conoció a su futura esposa, <a href="/w/index.php?title=Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Zoila Rosa Martínez (aún no redactado)">Zoila Rosa Martínez</a>, quien sería conocida como Doña <i>Zoila.</i><sup id="cite_ref-4" class="reference separada"><a href="#cite_note-4"><span class="corchete-llamada">[</span>4<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; En junio de 1886 regresó al Táchira como soldado, acompañando a los generales Segundo Prato, <a href="/wiki/Buenaventura_Macabeo_Maldonado" title="Buenaventura Macabeo Maldonado">Buenaventura Macabeo Maldonado</a> y <a href="/wiki/Carlos_Rangel_Garbiras" title="Carlos Rangel Garbiras">Carlos Rangel Garbiras</a> para izar nuevamente la bandera de la autonomía, para consternación del gobernador de la región del Táchira, general <a href="/wiki/Esp%C3%ADritu_Santo_Morales" title="Espíritu Santo Morales">Espíritu Santo Morales</a>. Castro derrotó a fuerzas gubernamentales en Capacho Viejo y en Rubio. </p><p> Ascendido a general, Castro comenzó a destacarse en la política interna del estado Táchira. Fue durante el entierro de un compañero de lucha, Evaristo Jaimes, que había muerto en la lucha anterior, que Castro conoció a <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a>, su futuro compañero en su ascenso al poder. Ingresó a la política y se convirtió en gobernador de su provincia de Táchira, pero se exilió a Colombia cuando el gobierno de <a href="/wiki/Caracas" title="Caracas">Caracas</a> fue derrocado en 1892 durante la <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Legalista" title="Revolución Legalista">Revolución Legalista</a>. Castro vivió en Colombia durante siete años, amasando una fortuna en el comercio ilegal de ganado y reclutando un ejército privado.</p><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_Castro,_1884.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Cipriano_Castro%2C_1884.jpg/160px-Cipriano_Castro%2C_1884.jpg" decoding="async" width="160" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Cipriano_Castro%2C_1884.jpg/240px-Cipriano_Castro%2C_1884.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Cipriano_Castro%2C_1884.jpg/320px-Cipriano_Castro%2C_1884.jpg 2x" data-file-width="754" data-file-height="1126" /></a><figcaption>Cipriano Castro en 1884.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Revolución_Liberal_Restauradora"><span id="Revoluci.C3.B3n_Liberal_Restauradora"></span>Revolución Liberal Restauradora</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=3" title="Editar sección: Revolución Liberal Restauradora"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Liberal_Restauradora" title="Revolución Liberal Restauradora"> Revolución Liberal Restauradora</a></i></div> <p>En 1898 a medida que aumentaba la desestabilización del gobierno de <a href="/wiki/Ignacio_Andrade" title="Ignacio Andrade">Ignacio Andrade</a>, crece el dinamismo de los partidarios de Castro, que a la postre formarán un Comité Revolucionario. A principios de 1899, luego de conversaciones infructuosas con <a href="/wiki/Carlos_Rangel_Garbiras" title="Carlos Rangel Garbiras">Carlos Rangel Garbiras</a>, con el fin de realizar una acción conjunta, Castro decide organizar junto con <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a> y otros copartidarios, la denominada <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Liberal_Restauradora" title="Revolución Liberal Restauradora">Revolución Liberal Restauradora</a>, que comenzó con la invasión del territorio nacional desde <a href="/wiki/C%C3%BAcuta" title="Cúcuta">Cúcuta</a>, <a href="/wiki/Colombia" title="Colombia">Colombia</a>, el 23 de mayo de 1899. </p><p>La revolución fue posible debido a la debilidad de Andrade y su torpeza en relación con la anarquía de los jefes militares. Dicho movimiento revolucionario triunfa luego de librarse algunos combates en una guerra relámpago. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gobierno">Gobierno</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=4" title="Editar sección: Gobierno"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Dictadura_de_Cipriano_Castro" title="Dictadura de Cipriano Castro"> Dictadura de Cipriano Castro</a></i></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_Castro_in_Caracas,_1899.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Cipriano_Castro_in_Caracas%2C_1899.jpg/200px-Cipriano_Castro_in_Caracas%2C_1899.jpg" decoding="async" width="200" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Cipriano_Castro_in_Caracas%2C_1899.jpg/300px-Cipriano_Castro_in_Caracas%2C_1899.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Cipriano_Castro_in_Caracas%2C_1899.jpg/400px-Cipriano_Castro_in_Caracas%2C_1899.jpg 2x" data-file-width="442" data-file-height="423" /></a><figcaption>Entrada de Cipriano Castro a <a href="/wiki/Caracas" title="Caracas">Caracas</a>, 22 de octubre de 1899.</figcaption></figure><p>El presidente Andrade abandona el país ante el incontenible avance de las huestes andinas de Castro, quien finalmente entra en Caracas el 22 de octubre de 1899 encargándose de la presidencia de la República hasta diciembre de 1908. </p><p>Desde entonces el nuevo gobierno se dedicó a iniciar un proyecto <a href="/wiki/Centralismo" title="Centralismo">centralista</a>, modernizar las <a href="/wiki/Fuerzas_Armadas_de_Venezuela" class="mw-redirect" title="Fuerzas Armadas de Venezuela">fuerzas armadas</a> bajo el modelo prusiano, dinamizar la economía dependiente del café (Venezuela era el segundo productor mundial detrás del <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a>), restaurar la <a href="/wiki/Gran_Colombia" title="Gran Colombia">Gran Colombia</a>, cancelar la <a href="/wiki/Deuda_externa" title="Deuda externa">deuda externa</a> y se alió con los caudillos más influyentes del país pero debilitando con ello a muchos otros.<sup id="cite_ref-5" class="reference separada"><a href="#cite_note-5"><span class="corchete-llamada">[</span>5<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Para ello utilizó el sistema de alianzas creado por <a href="/wiki/Antonio_Guzm%C3%A1n_Blanco" title="Antonio Guzmán Blanco">Antonio Guzmán Blanco</a> para imponer funcionarios del gobierno central en cada una de las regiones del país, ante esto muchos caudillos se vieron en la disyuntiva de por un lado apoyar el gobierno central o arriesgarse a quedar aislados y sin poder por estas reformas.<sup id="cite_ref-6" class="reference separada"><a href="#cite_note-6"><span class="corchete-llamada">[</span>6<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Revolución_Libertadora"><span id="Revoluci.C3.B3n_Libertadora"></span>Revolución Libertadora</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=5" title="Editar sección: Revolución Libertadora"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Libertadora_(Venezuela)" title="Revolución Libertadora (Venezuela)"> Revolución Libertadora (Venezuela)</a></i></div> <p>La <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Libertadora_(Venezuela)" title="Revolución Libertadora (Venezuela)">Revolución Libertadora</a> (1901-1903) fue una <a href="/wiki/Guerra_civil" title="Guerra civil">guerra civil</a>, en la que una coalición de <a href="/wiki/Caudillo" title="Caudillo">caudillos</a> encabezados por el banquero <a href="/wiki/Manuel_Antonio_Matos" title="Manuel Antonio Matos">Manuel Antonio Matos</a> del Monte, aliados con empresas trasnacionales (<i><a href="/wiki/New_York_%26_Berm%C3%BAdez_Company" title="New York &amp; Bermúdez Company">New York &amp; Bermúdez Company</a></i> y la <i>Orinoco Steamship Company</i>, entre otras),<sup id="cite_ref-Irwin164_7-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Irwin164-7"><span class="corchete-llamada">[</span>7<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; intentaron derrocar al gobierno de Cipriano Castro. Matos planeó y dirigió las operaciones iniciales desde la <a href="/wiki/Indias_Occidentales_Brit%C3%A1nicas" title="Indias Occidentales Británicas">colonia británica</a> de <a href="/wiki/Historia_de_Trinidad_y_Tobago" title="Historia de Trinidad y Tobago">isla de Trinidad</a>, logrando convencer a varios caudillos locales descontentos con el gobierno para sumarse a la lucha. Finalmente en enero de 1902 desembarcó cerca de <a href="/wiki/Coro" title="Coro">Coro</a>, momento en que la guerra civil se extendió por todo el país.<sup id="cite_ref-8" class="reference separada"><a href="#cite_note-8"><span class="corchete-llamada">[</span>8<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;<sup id="cite_ref-9" class="reference separada"><a href="#cite_note-9"><span class="corchete-llamada">[</span>9<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Batalla_de_La_Victoria_-_Tito_Salas_(1903).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Batalla_de_La_Victoria_-_Tito_Salas_%281903%29.jpg/220px-Batalla_de_La_Victoria_-_Tito_Salas_%281903%29.jpg" decoding="async" width="220" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Batalla_de_La_Victoria_-_Tito_Salas_%281903%29.jpg/330px-Batalla_de_La_Victoria_-_Tito_Salas_%281903%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Batalla_de_La_Victoria_-_Tito_Salas_%281903%29.jpg/440px-Batalla_de_La_Victoria_-_Tito_Salas_%281903%29.jpg 2x" data-file-width="1136" data-file-height="783" /></a><figcaption><a href="/wiki/Batalla_de_La_Victoria_(1902)" title="Batalla de La Victoria (1902)">Batalla de La Victoria</a>.</figcaption></figure> <p>Se libraron unas 150 batallas incluyendo la fallida invasión de <a href="/wiki/Carlos_Rangel_Garbiras" title="Carlos Rangel Garbiras">Carlos Rangel Garbiras</a> desde Colombia. En algunas de las batallas Castro participa personalmente al frente de las tropas oficialistas, incluyendo la más importante como fue el <a href="/wiki/Batalla_de_La_Victoria_(1902)" title="Batalla de La Victoria (1902)">asedio de La Victoria</a> en noviembre de 1902, donde con 6500 hombres logra derrotar a los 14&#160;000 revolucionarios anticastristas que intentaban tomar <a href="/wiki/Caracas" title="Caracas">Caracas</a> por la fuerza.<sup id="cite_ref-10" class="reference separada"><a href="#cite_note-10"><span class="corchete-llamada">[</span>10<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; Después de La Victoria los alzados se dividieron debido a las discrepancias internas las que a la larga fueron la causa de su derrota porque el gobierno castrista aprovecha su división para derrotar a cada caudillo por separado, reconquistando el territorio que habían ganado. Aun así quedaron algunos grupos rebeldes activos en algunas zonas orientales, principalmente los partidarios del general <a href="/wiki/Nicol%C3%A1s_Rolando" class="mw-redirect" title="Nicolás Rolando">Nicolás Rolando</a> atrincherados en <a href="/wiki/Ciudad_Bol%C3%ADvar" title="Ciudad Bolívar">Ciudad Bolívar</a>. Después de un bloqueo naval Juan Vicente Gómez ordena el desembarque de tropas y libra la sangrienta <a href="/wiki/Batalla_de_Ciudad_Bol%C3%ADvar" title="Batalla de Ciudad Bolívar">batalla de Ciudad Bolívar</a>. El general Rolando se rinde junto a su estado mayor el 21 de julio de 1903<sup id="cite_ref-11" class="reference separada"><a href="#cite_note-11"><span class="corchete-llamada">[</span>11<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; señalando el fin oficial de la guerra civil. </p><p>La derrota de la <i>Revolución Libertadora</i> marcó el final del siglo&#160;XIX venezolano caracterizado por la inestabilidad política, el bipartidismo y las disputas entre caudillos, donde el método de llegar al poder era mediante la rebelión armada, y el final de la época de las grandes <a href="/wiki/Guerras_civiles_venezolanas" title="Guerras civiles venezolanas">guerras civiles venezolanas</a>,<sup id="cite_ref-Irwin164_7-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-Irwin164-7"><span class="corchete-llamada">[</span>7<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; dando paso a una etapa de consolidación del gobierno central bajo el gobierno de los andinos. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bloqueo_de_costas_venezolanas">Bloqueo de costas venezolanas</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=6" title="Editar sección: Bloqueo de costas venezolanas"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span>&#32;<i><a href="/wiki/Bloqueo_naval_a_Venezuela_de_1902-1903" title="Bloqueo naval a Venezuela de 1902-1903"> Bloqueo naval a Venezuela de 1902-1903</a></i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Bloqueo_de_Venezuela_por_las_potencias_europeas_1902.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Bloqueo_de_Venezuela_por_las_potencias_europeas_1902.jpg/220px-Bloqueo_de_Venezuela_por_las_potencias_europeas_1902.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Bloqueo_de_Venezuela_por_las_potencias_europeas_1902.jpg/330px-Bloqueo_de_Venezuela_por_las_potencias_europeas_1902.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Bloqueo_de_Venezuela_por_las_potencias_europeas_1902.jpg/440px-Bloqueo_de_Venezuela_por_las_potencias_europeas_1902.jpg 2x" data-file-width="590" data-file-height="443" /></a><figcaption>Grabado del alemán <a href="/wiki/Willy_St%C3%B6wer" title="Willy Stöwer">Willy Stower</a> representando el bloqueo de los puertos venezolanos en 1902.</figcaption></figure> <p>La inestabilidad política del país, el enfrentamiento del gobierno con el caudillismo anticastrista y la disminución de los precios de las exportaciones agrícolas particularmente del café (Venezuela era el segundo productor mundial detrás de <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a>), obligan a Castro a suspender temporalmente el servicio de la deuda externa. Por otra parte, continúan los reclamos que las distintas potencias europeas hacen como resultado de daños y perjuicios sufridos por extranjeros residentes en el país con motivo de las guerras civiles. Estos problemas continúan siendo los mismos, pero la posición del país es distinta. </p><p>Las principales potencias exigen el pago inmediato de su dinero en plena <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Libertadora_(Venezuela)" title="Revolución Libertadora (Venezuela)">Revolución Libertadora</a>. Ante la negativa del gobierno a reconocer los reclamos y la suspensión de los pagos de la deuda, <a href="/wiki/Alemania" title="Alemania">Alemania</a> e <a href="/wiki/Inglaterra" title="Inglaterra">Inglaterra</a> resuelven bloquear las costas venezolanas a partir del 9 de diciembre de 1902, aplicando la <a href="/wiki/Diplomacia_de_ca%C3%B1onero" title="Diplomacia de cañonero">Diplomacia de las Cañoneras</a>, a poco más de un mes del asedio de La Victoria. A esta iniciativa se une <a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a> el 12 de diciembre<sup id="cite_ref-12" class="reference separada"><a href="#cite_note-12"><span class="corchete-llamada">[</span>12<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y, poco después, <a href="/wiki/Francia" title="Francia">Francia</a>, <a href="/wiki/Pa%C3%ADses_Bajos" title="Países Bajos">Países Bajos</a>, <a href="/wiki/B%C3%A9lgica" title="Bélgica">Bélgica</a>, <a href="/wiki/Estados_Unidos" title="Estados Unidos">Estados Unidos</a>, <a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a> presentan sus reclamos para que sean considerados junto con los de los países agresores. </p><p>Durante este conflicto el régimen de Castro decreta una <a href="/wiki/Amnist%C3%ADa" title="Amnistía">amnistía</a> general y maneja un discurso político de corte nacionalista enfrentado a las potencias extranjeras a la par que los acorazados alemanes e ingleses hunden varios buques de guerra venezolanos y bombardean <a href="/wiki/La_Guaira" title="La Guaira">La Guaira</a>, <a href="/wiki/Puerto_Cabello" title="Puerto Cabello">Puerto Cabello</a> y la <a href="/wiki/Isla_de_San_Carlos" class="mw-redirect" title="Isla de San Carlos">isla de San Carlos</a>. Sin flota para enfrentar a los agresores, el presidente Castro se defiende con retumbante proclama: <i>«¡La planta insolente del Extranjero ha profanado el sagrado suelo de la Patria!»</i>. Su eco se refleja en la <a href="/wiki/Doctrina_Drago" title="Doctrina Drago">Doctrina Drago</a>, suscrita por el ministro de Relaciones Exteriores argentino de la época, <a href="/wiki/Luis_Mar%C3%ADa_Drago" title="Luis María Drago">Luis María Drago</a>, mediante la cual argumenta la ilegalidad del cobro violento de las deudas por parte de las potencias más importantes de la tierra en detrimento de la soberanía, estabilidad y dignidad de los Estados débiles. </p><p>La mediación del presidente <a href="/wiki/Theodore_Roosevelt" title="Theodore Roosevelt">Theodore Roosevelt</a> de los Estados Unidos, obligada por el uso excesivo de la fuerza contraviniendo los postulados de la <a href="/wiki/Doctrina_Monroe" title="Doctrina Monroe">Doctrina Monroe</a>, logra que el conflicto termine con la firma de los <i>Protocolos de Washington</i> el 13 de febrero de 1903. Las partes en conflicto acuerdan el levantamiento inmediato del bloqueo naval, la reducción de la deuda externa de 352 millones de bolívares a 150,9 millones, y un cronograma de pagos en forma progresiva abonando el 30&#160;% de los ingresos aduaneros del país.<sup id="cite_ref-13" class="reference separada"><a href="#cite_note-13"><span class="corchete-llamada">[</span>13<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Reforma_del_Código_Minero"><span id="Reforma_del_C.C3.B3digo_Minero"></span>Reforma del Código Minero</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=7" title="Editar sección: Reforma del Código Minero"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_Castro_and_his_cabinet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Cipriano_Castro_and_his_cabinet.jpg/290px-Cipriano_Castro_and_his_cabinet.jpg" decoding="async" width="290" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Cipriano_Castro_and_his_cabinet.jpg/435px-Cipriano_Castro_and_his_cabinet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Cipriano_Castro_and_his_cabinet.jpg/580px-Cipriano_Castro_and_his_cabinet.jpg 2x" data-file-width="933" data-file-height="482" /></a><figcaption>Cipriano Castro y su gabinete ministerial</figcaption></figure> <p>Una vez superada la crisis del bloqueo europeo, el 19 de abril de 1904 reforma el <a href="/wiki/C%C3%B3digo_Civil_de_Venezuela" title="Código Civil de Venezuela">Código Civil de Venezuela</a>. Castro luego se ocupa del hipotético tema petrolero y comienza por reformar el Código de Minas en 1904 y, particularmente, la Ley de Minas de 1905 y su Reglamento de 1906, con los que se otorgaron nuevas concesiones, dado el poder absoluto del Ejecutivo Nacional, que podía otorgarlas sin mediar la autorización del Congreso Nacional. Esta Ley de 1905 le dio alta discrecionalidad al Poder Ejecutivo en el otorgamiento de las concesiones. Entonces, se firman las siguientes: a José Antonio Bueno en Delta Amacuro (1906); Manuel Revenga en Zulia (1906); a Andrés Jorge Vigas en el Distrito Colón de Zulia por dos millones de hectáreas (1907); a Antonio Aranguren por un millón de hectáreas en los Distritos Bolívar y Maracaibo en Zulia (1907); a Francisco Jiménez Arráiz por medio millón de hectáreas en los Distritos Zamora y Acosta de Falcón y Silva de Zulia (1907); a Bernabé Planas medio millón de hectáreas en el Distrito Buchivacoa de Falcón (1907). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Reforma_del_Código_Civil"><span id="Reforma_del_C.C3.B3digo_Civil"></span>Reforma del Código Civil</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=8" title="Editar sección: Reforma del Código Civil"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El 16 de marzo de 1904. El presidente, General Cipriano Castro propone la instauración legal del divorcio. La comisión de la Cámara de Diputados que elabora el proyecto del nuevo Código Civil, aprueba por unanimidad, el informe que establece esta figura jurídica que se enfrenta a las disposiciones de la Iglesia Católica. Entre sus ntegrantes figura el abogado tachirense, Tomás Garbiras Guzmán exministro de Instrucción Publica.. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ruptura_de_relaciones_diplomáticas"><span id="Ruptura_de_relaciones_diplom.C3.A1ticas"></span>Ruptura de relaciones diplomáticas</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=9" title="Editar sección: Ruptura de relaciones diplomáticas"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="VT rellink"><span style="font-size:88%">Véase también:</span> <i><a href="/wiki/Crisis_neerlandesa-venezolana_de_1908" title="Crisis neerlandesa-venezolana de 1908">Crisis neerlandesa-venezolana de 1908</a></i></div> <p>La ruptura de relaciones diplomáticas con Colombia en 1901 marca el derrotero de la política internacional del gobierno de Castro que continúa desenvolviéndose entre enfrentamientos y conflictos de diversa inidole. En 1903 comienzan los pleitos con las compañías que participaron en la Revolución Libertadora;<sup id="cite_ref-14" class="reference separada"><a href="#cite_note-14"><span class="corchete-llamada">[</span>14<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; esto se concreta en un juicio entablado contra la <a href="/wiki/New_York_%26_Berm%C3%BAdez_Company" title="New York &amp; Bermúdez Company">New York &amp; Bermúdez Company</a>, en el cual la nación reclama una indemnización de 50 millones de bolívares, y, en segundo lugar, se inicia la expropiación de la Orinoco Steamship Co. Ambos casos desembocan en la ruptura de relaciones diplomáticas entre Venezuela y <a href="/wiki/Estados_Unidos" title="Estados Unidos">Estados Unidos</a> en 1908. </p><p>Pero los enfrentamientos no son solamente con las compañías vinculadas a la <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_Libertadora_(Venezuela)" title="Revolución Libertadora (Venezuela)">Revolución Libertadora</a>, en 1905 es rescindido el contrato de la nación con la Compañía Francesa del Cable Interoceánico. Castro ordena el cierre de las oficinas de la empresa en el país y la expulsión del Encargado de Negocios de Francia, como consecuencia de ello, en 1906 Venezuela y Francia rompen relaciones diplomáticas motivando la expulsión a la colonia británica de <a href="/wiki/Trinidad_y_Tobago" title="Trinidad y Tobago">Trinidad</a> de la colonia corsa asentada en Paria. Paralelamente, el régimen se enfrenta a las compañías holandesas y ordena la requisa obligatoria de los buques de bandera neerlandesa, todo ello conduce, igualmente, a la ruptura de las relaciones diplomáticas con el Reino de los Países Bajos y al bloqueo naval de los puertos nacionales por naves de guerra holandesas.<sup id="cite_ref-15" class="reference separada"><a href="#cite_note-15"><span class="corchete-llamada">[</span>15<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Enfermedad_y_golpe_de_Estado">Enfermedad y golpe de Estado</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=10" title="Editar sección: Enfermedad y golpe de Estado"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:G%C3%B3mez_and_Cipriano_Castro.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/G%C3%B3mez_and_Cipriano_Castro.jpg/220px-G%C3%B3mez_and_Cipriano_Castro.jpg" decoding="async" width="220" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/G%C3%B3mez_and_Cipriano_Castro.jpg/330px-G%C3%B3mez_and_Cipriano_Castro.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/G%C3%B3mez_and_Cipriano_Castro.jpg/440px-G%C3%B3mez_and_Cipriano_Castro.jpg 2x" data-file-width="1183" data-file-height="1782" /></a><figcaption>Cipriano Castro y <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a>.</figcaption></figure> <p>En 1894 Cipriano Castro padeció de una fístula vésico-colónica, rara enfermedad caracterizada por infecciones del <a href="/wiki/Tracto_urinario" class="mw-redirect" title="Tracto urinario">tracto urinario</a> o la salida de <a href="/wiki/Flatulencia" title="Flatulencia">gas intestinal</a> a través de la <a href="/wiki/Uretra" title="Uretra">uretra</a> durante la <a href="/wiki/Micci%C3%B3n" title="Micción">micción</a> (neumaturia) debido a una conexión anormal entre la <a href="/wiki/Vejiga" class="mw-redirect" title="Vejiga">vejiga</a> y otro órgano o la piel como los intestinos (fístula entero-vesical). Se intentó operarlo pero mientras lo intervenían se produjo una caída tensional con una <a href="/wiki/Parada_cardiorrespiratoria" class="mw-redirect" title="Parada cardiorrespiratoria">parada cardiorrespiratoria</a>, por lo cual se desistió de la operación. </p><p>En 1906 renuncia brevemente a la presidencia pero es restituido durante la <a href="/wiki/La_Aclamaci%C3%B3n" title="La Aclamación">La Aclamación</a>.<sup id="cite_ref-16" class="reference separada"><a href="#cite_note-16"><span class="corchete-llamada">[</span>16<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; En febrero de 1907 Castro recibe la noticia de que el general opositor <a href="/wiki/Antonio_Paredes" title="Antonio Paredes">Antonio Paredes</a> ha invadido Venezuela por <a href="/wiki/Pedernales_(Delta_Amacuro)" title="Pedernales (Delta Amacuro)">Pedernales</a>;<sup id="cite_ref-17" class="reference separada"><a href="#cite_note-17"><span class="corchete-llamada">[</span>17<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; semidormido por los analgésicos, se dice, mediante un telegrama en clave dio la orden para el fusilamiento del enemigo,<sup id="cite_ref-18" class="reference separada"><a href="#cite_note-18"><span class="corchete-llamada">[</span>18<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; cuyo cadáver fue echado al río Orinoco. Fue el único fusilamiento del siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XXI</span>.<sup id="cite_ref-Antonio_Paredes_19-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Antonio_Paredes-19"><span class="corchete-llamada">[</span>19<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>Al agravarse su estado de salud por <a href="/wiki/S%C3%ADfilis" title="Sífilis">sífilis</a>, el 23 de noviembre de 1908 <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a> pasa a desempeñar la presidencia en su condición de primer vicepresidente. Al día siguiente Castro se embarca en el buque <i>Guadaloupe</i> rumbo a Europa para curarse. Lo acompaña una comitiva donde destacan su esposa Zoila, la hermana del mandatario Nieves Castro de Parra, y varios médicos, los doctores Pablo Acosta Ortiz, José Antonio Baldó y Rafael Fonseca. </p><p>El viaje de Castro al exterior fue visto como una ocasión propicia para organizar un nuevo movimiento revolucionario por parte de los jefes del liberalismo amarillo y del nacionalismo en el destierro, quienes contaban una vez más con el apoyo de las potencias extranjeras (Estados Unidos de América, Francia y Países Bajos), las cuales habían roto relaciones diplomáticas con Venezuela. La ausencia del país es utilizada por su compadre <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a> para dar un <a href="/wiki/Golpe_de_Estado_en_Venezuela_de_1908" title="Golpe de Estado en Venezuela de 1908">golpe de Estado</a> el 19 de diciembre de 1908. En <a href="/wiki/Berl%C3%ADn" title="Berlín">Berlín</a> eminentes cirujanos de la clínica Gustav Adolphe Ysrael le practican una <a href="/wiki/Nefrectom%C3%ADa" title="Nefrectomía">nefrectomía</a>, siendo el tratamiento exitoso.<sup id="cite_ref-20" class="reference separada"><a href="#cite_note-20"><span class="corchete-llamada">[</span>20<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Exilio_y_muerte">Exilio y muerte</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=11" title="Editar sección: Exilio y muerte"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_Castro_in_Paris,_1908.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Cipriano_Castro_in_Paris%2C_1908.jpg/200px-Cipriano_Castro_in_Paris%2C_1908.jpg" decoding="async" width="200" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Cipriano_Castro_in_Paris%2C_1908.jpg/300px-Cipriano_Castro_in_Paris%2C_1908.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Cipriano_Castro_in_Paris%2C_1908.jpg/400px-Cipriano_Castro_in_Paris%2C_1908.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="607" /></a><figcaption>Cipriano Castro en <a href="/wiki/Par%C3%ADs" title="París">París</a>, 1908.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez.jpg/200px-Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez.jpg" decoding="async" width="200" height="292" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez.jpg/300px-Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez.jpg/400px-Zoila_Rosa_Mart%C3%ADnez.jpg 2x" data-file-width="435" data-file-height="636" /></a><figcaption>Zoila Rosa Martínez, esposa de Cipriano Castro.</figcaption></figure> <p>Castro, una vez repuesto de la operación quirúrgica a que fue sometido en Berlín, pretende regresar para recuperar el poder. En 1909 parte para América pero se queda en <a href="/wiki/Martinica" title="Martinica">Martinica</a> donde sufre una dehiscencia en la herida operada y envía a su esposa Zoila, a <a href="/wiki/La_Guaira" title="La Guaira">La Guaira</a>, con instrucciones de <i>«hablar con el general Gómez, atender su casa y otros asuntos particulares»</i>, pero este dio órdenes de no permitir su desembarco. Regresaron a <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a>, a bordo del vapor <i>Versalles</i>, prácticamente obligados por las autoridades francesas. Castro sufrió el acoso de las potencias resentidas por la política que mantuvo hacia ellas durante los 8 años que estuvo en el poder. Al carecer de los recursos para efectuar una invasión armada, se marcha a <a href="/wiki/Madrid" title="Madrid">Madrid</a> para luego convalecer de su operación en <a href="/wiki/Par%C3%ADs" title="París">París</a> y en <a href="/wiki/Santa_Cruz_de_Tenerife" title="Santa Cruz de Tenerife">Santa Cruz de Tenerife</a>. A fines de 1912 pretende pasar una temporada en <a href="/wiki/Estados_Unidos" title="Estados Unidos">Estados Unidos</a>, pero es apresado y vejado por las autoridades de inmigración en la <a href="/wiki/Isla_Ellis" title="Isla Ellis">isla Ellis</a> y obligado a marcharse en términos perentorios (febrero de 1913). </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Cipriano_Castro_1913.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Cipriano_Castro_1913.jpg/220px-Cipriano_Castro_1913.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Cipriano_Castro_1913.jpg/330px-Cipriano_Castro_1913.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Cipriano_Castro_1913.jpg/440px-Cipriano_Castro_1913.jpg 2x" data-file-width="5716" data-file-height="4166" /></a><figcaption>Cipriano Castro en 1913.</figcaption></figure> <p>Finalmente se establece con su esposa en <a href="/wiki/Santurce_(Puerto_Rico)" title="Santurce (Puerto Rico)">Santurce</a>, <a href="/wiki/Puerto_Rico" title="Puerto Rico">Puerto Rico</a> (1916), bajo una estrecha vigilancia por parte de espías enviados por <a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a>. En 1917, a pesar de sus pésimas relaciones con el gobierno de Estados Unidos, funcionarios de este país, disgustados por la <a href="/wiki/Venezuela_durante_la_Primera_Guerra_Mundial" title="Venezuela durante la Primera Guerra Mundial">actitud neutral de Gómez</a> ante los sucesos de la <a href="/wiki/Primera_Guerra_Mundial" title="Primera Guerra Mundial">Primera Guerra Mundial</a>, establecen contacto con Castro para que encabezara una posible reacción armada en contra del gobierno venezolano, la que no obstante rechaza. </p><p>Su esposa Zoila Martínez de Castro solicita y obtiene permiso para retornar a Venezuela donde pudo vivir tranquilamente sus últimos años, sin ser molestada inclusive protegidas tanto su integridad personal como sus propiedades luego de la muerte de Gómez en 1935; por los presidentes <a href="/wiki/Eleazar_L%C3%B3pez_Contreras" title="Eleazar López Contreras">Eleazar López Contreras</a>, <a href="/wiki/Isa%C3%ADas_Medina_Angarita" title="Isaías Medina Angarita">Isaías Medina Angarita</a>, <a href="/wiki/R%C3%B3mulo_Betancourt" title="Rómulo Betancourt">Rómulo Betancourt</a>, <a href="/wiki/R%C3%B3mulo_Gallegos" title="Rómulo Gallegos">Rómulo Gallegos</a>, <a href="/wiki/Carlos_Delgado_Chalbaud" title="Carlos Delgado Chalbaud">Carlos Delgado Chalbaud</a> y <a href="/wiki/Germ%C3%A1n_Su%C3%A1rez_Flamerich" title="Germán Suárez Flamerich">Germán Suárez Flamerich</a>. Doña Zoila supo desempeñarse con gran decoro y respetabilidad como <a href="/wiki/Primera_dama_de_Venezuela" title="Primera dama de Venezuela">primera dama de Venezuela</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Burial_of_Cipriano_Castro.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Burial_of_Cipriano_Castro.jpg/220px-Burial_of_Cipriano_Castro.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Burial_of_Cipriano_Castro.jpg/330px-Burial_of_Cipriano_Castro.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Burial_of_Cipriano_Castro.jpg/440px-Burial_of_Cipriano_Castro.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="523" /></a><figcaption>Entierro de Cipriano Castro.</figcaption></figure> <p>Castro pasó el resto de su vida en el exilio en <a href="/wiki/Puerto_Rico" title="Puerto Rico">Puerto Rico</a>, haciendo varios planes para regresar al poder, ninguno de los cuales tuvo éxito. </p><p>Castro murió el 4 de diciembre de 1924 en Santurce, Puerto Rico. Sus restos reposaron en el cementerio de <a href="/wiki/San_Juan_de_Puerto_Rico" class="mw-redirect" title="San Juan de Puerto Rico">San Juan de Puerto Rico</a> hasta el 25 de mayo de 1975, cuando fueron repatriados e inhumados en un mausoleo de su pueblo natal. </p><p>El 14 de febrero de 2003 fueron trasladados al <a href="/wiki/Pante%C3%B3n_Nacional_(Venezuela)" class="mw-redirect" title="Panteón Nacional (Venezuela)">Panteón Nacional</a> por orden expresa del presidente <a href="/wiki/Hugo_Ch%C3%A1vez" title="Hugo Chávez">Hugo Chávez</a> en conmemoración de los cien años del bloqueo naval contra Venezuela. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="En_la_cultura_popular">En la cultura popular</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=12" title="Editar sección: En la cultura popular"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Caricatura_francesa_de_Cipriano_Castro_1903.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Caricatura_francesa_de_Cipriano_Castro_1903.jpg/200px-Caricatura_francesa_de_Cipriano_Castro_1903.jpg" decoding="async" width="200" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Caricatura_francesa_de_Cipriano_Castro_1903.jpg/300px-Caricatura_francesa_de_Cipriano_Castro_1903.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Caricatura_francesa_de_Cipriano_Castro_1903.jpg/400px-Caricatura_francesa_de_Cipriano_Castro_1903.jpg 2x" data-file-width="443" data-file-height="590" /></a><figcaption>Caricatura de Castro aparecida en Francia en 1903.</figcaption></figure> <p>Cipriano Castro se convirtió en el blanco de la sátira internacional dados sus polémicas y conflictos con países europeos y los Estados Unidos. Un gran número de viñetas y caricaturas publicadas alrededor del mundo fueron recopiladas por el investigador estadounidense William M. Sullivan y presentadas en el libro <i>Cipriano Castro en la caricatura mundial</i> (1980),<sup id="cite_ref-21" class="reference separada"><a href="#cite_note-21"><span class="corchete-llamada">[</span>21<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; bajo el sello de la extinta Fundación para el Rescate del Acervo Documental Venezolano (FUNRES), por iniciativa del historiador y político <a href="/wiki/Ram%C3%B3n_Jos%C3%A9_Vel%C3%A1squez" class="mw-redirect" title="Ramón José Velásquez">Ramón José Velásquez</a>. </p><p>A mediados del siglo&#160;<span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span> surgió un inusitado interés por su figura, tanto en la revisión histórica, el ensayo y la ficción, uno de los libros más famosos de este periodo es el de <a href="/wiki/Mariano_Pic%C3%B3n_Salas" title="Mariano Picón Salas">Mariano Picón Salas</a>: <i><a href="/wiki/Los_d%C3%ADas_de_Cipriano_Castro" title="Los días de Cipriano Castro">Los días de Cipriano Castro</a></i> (1953), el cual le valdría el <a href="/wiki/Premio_Nacional_de_Literatura_de_Venezuela" title="Premio Nacional de Literatura de Venezuela">Premio Nacional de Literatura 1954</a>. </p><p>Castro fue conocido bajo el apodo de «El Cabito», traducción del apodo de <i>le petit caporal</i> con el cual se designaba a <a href="/wiki/Napole%C3%B3n_Bonaparte" title="Napoleón Bonaparte">Napoleón Bonaparte</a>, personaje que Castro muchas veces pretendió emular. <a href="/wiki/El_Cabito_(novela)" title="El Cabito (novela)"><i>El Cabito</i> (1909)</a> fue el título de una célebre novela de <a href="/wiki/Pedro_Mar%C3%ADa_Morantes" title="Pedro María Morantes">Pedro María Morantes «Pío Gil»</a>, que satirizó duramente al régimen de la Restauración Liberal. En 1978 se estrenó una adaptación cinematográfica de este libro, dirigida por Daniel Oropeza. </p><p>El 23 de noviembre de 2012 se estrenó la ópera <i>El Jamás Vencido</i>, con música y libreto Edwin García, en el teatro Luis Gilberto Mendoza de la ciudad de <a href="/wiki/San_Crist%C3%B3bal_(Venezuela)" title="San Cristóbal (Venezuela)">San Cristóbal</a>. En 2017 se presentó la película <i>La planta insolente</i>, basada en la vida de Castro, protagonizada por <a href="/wiki/Roberto_Moll" title="Roberto Moll">Roberto Moll</a> y dirigida por <a href="/wiki/Rom%C3%A1n_Chalbaud" title="Román Chalbaud">Román Chalbaud</a>. </p><p>En 2023 el <a href="/wiki/Segundo_gobierno_de_Nicol%C3%A1s_Maduro" title="Segundo gobierno de Nicolás Maduro">gobierno de Nicolás Maduro</a> renombró el <a href="/wiki/Aeropuerto_Internacional_General_Cipriano_Castro" title="Aeropuerto Internacional General Cipriano Castro">aeropuerto de San Antonio del Táchira</a> con el nombre de <i>Cipriano Castro</i>.<sup id="cite_ref-22" class="reference separada"><a href="#cite_note-22"><span class="corchete-llamada">[</span>22<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véase_también"><span id="V.C3.A9ase_tambi.C3.A9n"></span>Véase también</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=13" title="Editar sección: Véase también"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Bloqueo_naval_a_Venezuela_de_1902-1903" title="Bloqueo naval a Venezuela de 1902-1903">Bloqueo naval a Venezuela de 1902-1903</a></li> <li><a href="/wiki/Anexo:Gabinete_de_Cipriano_Castro" title="Anexo:Gabinete de Cipriano Castro">Anexo: Gabinete de Cipriano Castro</a></li> <li><a href="/wiki/Partido_Liberal_Restaurador" title="Partido Liberal Restaurador">Partido Liberal Restaurador</a></li> <li><a href="/wiki/Constituci%C3%B3n_de_Venezuela_de_1904" title="Constitución de Venezuela de 1904">Constitución de Venezuela de 1904</a></li> <li><a href="/wiki/Hegemon%C3%ADa_Andina" title="Hegemonía Andina">Hegemonía Andina</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencias">Referencias</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=14" title="Editar sección: Referencias"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="listaref" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFElías_Pino_Iturrieta" class="citation web"><a href="/wiki/El%C3%ADas_Pino_Iturrieta" title="Elías Pino Iturrieta">Elías Pino Iturrieta</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bibliofep.fundacionempresaspolar.org/dhv/entradas/c/castro-cipriano-gobierno-de/">«Gobierno de Cipriano Castro»</a>. <i>Fundación Empresas Polar</i>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=Gobierno+de+Cipriano+Castro&amp;rft.au=El%C3%ADas+Pino+Iturrieta&amp;rft.aulast=El%C3%ADas+Pino+Iturrieta&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Fundaci%C3%B3n+Empresas+Polar&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbibliofep.fundacionempresaspolar.org%2Fdhv%2Fentradas%2Fc%2Fcastro-cipriano-gobierno-de%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:0-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:0_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bibliofep.fundacionempresaspolar.org/dhv/entradas/c/castro-cipriano">«Castro, Cipriano | Fundación Empresas Polar»</a>. <i>bibliofep.fundacionempresaspolar.org</i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 2 de diciembre de 2024</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=Castro%2C+Cipriano+%7C+Fundaci%C3%B3n+Empresas+Polar&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=bibliofep.fundacionempresaspolar.org&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbibliofep.fundacionempresaspolar.org%2Fdhv%2Fentradas%2Fc%2Fcastro-cipriano&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Unsigned (28 August 1901) "Man of Mark: Is President Castro Whose Life of War, Adventure and Romance Would Keep a Dozen Novelists Busy" <i>Moberly Evening Democrat</i> (vol. 31) (Moberly Missouri) p.1, col. 3</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://venezuelaenretrospectiva.wordpress.com/2018/05/14/zoila-rosa-martinez-de-castro/">«Zoila Rosa Martínez de Castro»</a>. <i>Venezuela en Retrospectiva</i>. 14 de mayo de 2018<span class="reference-accessdate">. Consultado el 17 de noviembre de 2022</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=Zoila+Rosa+Mart%C3%ADnez+de+Castro&amp;rft.date=2018-05-14&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Venezuela+en+Retrospectiva&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fvenezuelaenretrospectiva.wordpress.com%2F2018%2F05%2F14%2Fzoila-rosa-martinez-de-castro%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="broken-link"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/castro-jefe-maximo.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=0">Castro, el jefe máximo en Kalipedia Chile</a></span> <span class="plainlinks" style="background-color: var(--background-color-warning-subtle,lightyellow); color: var(--color-base, #202122); font-size:85%">(<a href="/wiki/Ayuda:C%C3%B3mo_recuperar_un_enlace_roto" title="Ayuda:Cómo recuperar un enlace roto">enlace roto</a> disponible en <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>; véase el <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/*/http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/castro-jefe-maximo.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=0">historial</a>, la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/1/http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/castro-jefe-maximo.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=0">primera versión</a> y la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/2/http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/castro-jefe-maximo.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=0">última</a>).</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="broken-link"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/fragil-sistema-alianzas.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=1">Un frágil sistema de alianzas en Kalipedia Chile</a></span> <span class="plainlinks" style="background-color: var(--background-color-warning-subtle,lightyellow); color: var(--color-base, #202122); font-size:85%">(<a href="/wiki/Ayuda:C%C3%B3mo_recuperar_un_enlace_roto" title="Ayuda:Cómo recuperar un enlace roto">enlace roto</a> disponible en <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>; véase el <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/*/http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/fragil-sistema-alianzas.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=1">historial</a>, la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/1/http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/fragil-sistema-alianzas.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=1">primera versión</a> y la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/2/http://cl.kalipedia.com/historia-uruguay/tema/fragil-sistema-alianzas.html?x=20080802klphishve_22.Kes&amp;ap=1">última</a>).</span></span> </li> <li id="cite_note-Irwin164-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Irwin164_7-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Irwin164_7-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Irwin &amp; Micett, 2008: 164</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120703011224/gobiernociprianocastro.blogspot.es/1243099980/">«Revolución Libertadora»</a>. gobiernociprianocastro.blogspot.es. 3 de julio de 2012. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gobiernociprianocastro.blogspot.es/1243099980/">el original</a> el 3 de julio de 2012<span class="reference-accessdate">. Consultado el 13 de enero de 2014</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.btitle=Revoluci%C3%B3n+Libertadora&amp;rft.date=3+de+julio+de+2012&amp;rft.genre=book&amp;rft.pub=gobiernociprianocastro.blogspot.es&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fgobiernociprianocastro.blogspot.es%2F1243099980%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.aporrea.org/actualidad/a48324.html">https://www.aporrea.org/actualidad/a48324.html</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Esteves, 2006: 129</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Irwin &amp; Micett, 2008: 163-164</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFFonzo" class="citation publicación">Fonzo, Erminio. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.academia.edu/19440292/Italia_y_el_bloqueo_naval_de_Venezuela_1902-1903_">«Italia y el bloqueo naval de Venezuela (1902-1903)»</a>. <i>Cultura Latinoamericana. Revista de estudios interculturales, n. 21 (1), 2015, pp. 35-61</i> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(en inglés)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado el 9 de febrero de 2017</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=Italia+y+el+bloqueo+naval+de+Venezuela+%281902-1903%29&amp;rft.au=Fonzo%2C+Erminio&amp;rft.aufirst=Erminio&amp;rft.aulast=Fonzo&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Cultura+Latinoamericana.+Revista+de+estudios+interculturales%2C+n.+21+%281%29%2C+2015%2C+pp.+35-61&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F19440292%2FItalia_y_el_bloqueo_naval_de_Venezuela_1902-1903_&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080524082859/http://www.fpolar.org.ve/Encarte/fasciculo15/fasc1510.html">«Alemania e Inglaterra bloquean a Venezuela - Historia de Venezuela en Imágenes (Fundación Polar)»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fpolar.org.ve/Encarte/fasciculo15/fasc1510.html">el original</a> el 24 de mayo de 2008<span class="reference-accessdate">. Consultado el 10 de junio de 2008</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.btitle=Alemania+e+Inglaterra+bloquean+a+Venezuela+-+Historia+de+Venezuela+en+Im%C3%A1genes+%28Fundaci%C3%B3n+Polar%29&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fpolar.org.ve%2FEncarte%2Ffasciculo15%2Ffasc1510.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Manuel Landaeta Rosales. <i>Riqueza circulante en Venezuela</i>. 1903</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081013032048/http://fpolar.org.ve/encarte/fasciculo15/fasc1508.html">«Relaciones Exteriores - Historia de Venezuela en Imágenes (Fundación Polar)»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fpolar.org.ve/Encarte/fasciculo15/fasc1508.html">el original</a> el 13 de octubre de 2008<span class="reference-accessdate">. Consultado el 1 de octubre de 2008</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.btitle=Relaciones+Exteriores+-+Historia+de+Venezuela+en+Im%C3%A1genes+%28Fundaci%C3%B3n+Polar%29&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fpolar.org.ve%2FEncarte%2Ffasciculo15%2Ffasc1508.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bibliofep.fundacionempresaspolar.org/dhv/entradas/a/aclamacion/">«Aclamación | Fundación Empresas Polar»</a>. <i>bibliofep.fundacionempresaspolar.org</i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 11 de enero de 2023</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=Aclamaci%C3%B3n+%7C+Fundaci%C3%B3n+Empresas+Polar&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=bibliofep.fundacionempresaspolar.org&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbibliofep.fundacionempresaspolar.org%2Fdhv%2Fentradas%2Fa%2Faclamacion%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://camaradecaracas.com/la-camara-caracas-y-sus-historias/ocurrio-aqui/las-memorias-de-antonio-paredes/">«Las memorias de Antonio Paredes | Cámara de Comercio, Industria y Servicios de Caracas»</a>. <i>camaradecaracas.com</i><span class="reference-accessdate">. Consultado el 3 de diciembre de 2024</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=Las+memorias+de+Antonio+Paredes+%7C+C%C3%A1mara+de+Comercio%2C+Industria+y+Servicios+de+Caracas&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=camaradecaracas.com&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fcamaradecaracas.com%2Fla-camara-caracas-y-sus-historias%2Focurrio-aqui%2Flas-memorias-de-antonio-paredes%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://biblat.unam.mx/hevila/BoletindelaAcademiaNacionaldelaHistoriaCaracas/2007/vol90/no358/7.pdf">«EL FUSILAMIENTO DEL GENERAL ANTONIO PAREDES» &#91;03-12-2024&#93;</a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.btitle=EL+FUSILAMIENTO+DEL+GENERAL+ANTONIO+PAREDES&amp;rft.genre=book&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbiblat.unam.mx%2Fhevila%2FBoletindelaAcademiaNacionaldelaHistoriaCaracas%2F2007%2Fvol90%2Fno358%2F7.pdf&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Antonio_Paredes-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Antonio_Paredes_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFLuis_Heraclio_Medina_Canelón" class="citation web">Luis Heraclio Medina Canelón. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://correodelara.com/el-dictador-ordeno-que-lo-mataran-antonio-paredes/">«El dictador ordenó que lo mataran: Antonio Paredes»</a> <span style="color:var(--color-subtle, #555 );">(html)</span>. <i>Correo de Lara</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210727115032/https://correodelara.com/el-dictador-ordeno-que-lo-mataran-antonio-paredes/">Archivado</a> desde el original el 27 de julio de 2021<span class="reference-accessdate">. Consultado el 31 de julio de 2021</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=El+dictador+orden%C3%B3+que+lo+mataran%3A+Antonio+Paredes&amp;rft.au=Luis+Heraclio+Medina+Canel%C3%B3n&amp;rft.aulast=Luis+Heraclio+Medina+Canel%C3%B3n&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Correo+de+Lara&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fcorreodelara.com%2Fel-dictador-ordeno-que-lo-mataran-antonio-paredes%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">William M. Sullivan, "The Harassed Exile: General Cipriano Castro, 1908–1924", <i>The Americas</i> Vol. 33, No. 2 (Oct. 1976), pp. 282–297</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation libro"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books/about/Cipriano_Castro_en_la_caricatura_mundial.html?id=Vx8SMQAACAAJ&amp;redir_esc=y"><i>Cipriano Castro en la caricatura mundial</i></a>. Instituto Autonomo Biblioteca Nacional. 1980<span class="reference-accessdate">. Consultado el 3 de diciembre de 2024</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.btitle=Cipriano+Castro+en+la+caricatura+mundial&amp;rft.date=1980&amp;rft.genre=book&amp;rft.pub=Instituto+Autonomo+Biblioteca+Nacional&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.es%2Fbooks%2Fabout%2FCipriano_Castro_en_la_caricatura_mundial.html%3Fid%3DVx8SMQAACAAJ%26redir_esc%3Dy&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://talcualdigital.com/aeropuerto-de-san-antonio-del-tachira-fue-renombrado-como-general-cipriano-castro/">«Aeropuerto de San Antonio del Táchira fue renombrado como "General Cipriano Castro<span style="padding-right:0.2em;">"</span>»</a>. <i>Tal Cual</i>. 13 de octubre de 2023.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ACipriano+Castro&amp;rft.atitle=Aeropuerto+de+San+Antonio+del+T%C3%A1chira+fue+renombrado+como+%22General+Cipriano+Castro%22&amp;rft.date=2023-10-13&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Tal+Cual&amp;rft_id=https%3A%2F%2Ftalcualdigital.com%2Faeropuerto-de-san-antonio-del-tachira-fue-renombrado-como-general-cipriano-castro%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enlaces_externos">Enlaces externos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;action=edit&amp;section=15" title="Editar sección: Enlaces externos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.venezuelatuya.com/biografias/cipriano_castro.htm">Biografía Cipriano Castro - VenezuelaTuya.com</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> alberga una categoría multimedia sobre <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cipriano_Castro" class="extiw" title="commons:Category:Cipriano Castro">Cipriano Castro</a></b>.</li></ul> <p><br clear="all" /> </p> <table class="wikitable" border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse; margin:0 auto;"> <tbody><tr style="text-align: center;"> <td width="30%">Predecesor:<br /><b><a href="/wiki/Ignacio_Andrade" title="Ignacio Andrade">Ignacio Andrade</a></b> </td> <td width="40%"><b><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Coat_of_arms_of_Venezuela_(1911%E2%80%931930).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Coat_of_arms_of_Venezuela_%281911%E2%80%931930%29.svg/40px-Coat_of_arms_of_Venezuela_%281911%E2%80%931930%29.svg.png" decoding="async" width="40" height="48" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Coat_of_arms_of_Venezuela_%281911%E2%80%931930%29.svg/60px-Coat_of_arms_of_Venezuela_%281911%E2%80%931930%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Coat_of_arms_of_Venezuela_%281911%E2%80%931930%29.svg/80px-Coat_of_arms_of_Venezuela_%281911%E2%80%931930%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="720" /></a></span><br /><a href="/wiki/Presidente_de_Venezuela" title="Presidente de Venezuela">Presidente de los Estados Unidos de Venezuela</a></b><br />23 de octubre de 1899 – 19 de diciembre de 1908 </td> <td width="30%">Sucesor:<br /><b><a href="/wiki/Juan_Vicente_G%C3%B3mez" title="Juan Vicente Gómez">Juan Vicente Gómez</a></b> </td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161257576">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox table{margin:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{display:flex;padding:0.5em;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral,#eaecf0);color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#eeeeff}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d);background-color:var(--background-color-neutral,#27292d);color:var(--color-base,#eaecf0)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)!important;color:var(--color-base,#eaecf0)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}}</style><div class="mw-authority-control"><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="width: inherit;padding:3px"><table class="hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Control_de_autoridades" title="Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><b>Proyectos Wikimedia</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q469575" class="extiw" title="wikidata:Q469575">Q469575</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cipriano_Castro">Cipriano Castro</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&amp;search=%22Q469575%22">Q469575</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identificadores</b></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/identities/viaf-60400035">WorldCat</a></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Fichero_de_Autoridades_Virtual_Internacional" title="Fichero de Autoridades Virtual Internacional">VIAF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/60400035">60400035</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000061252536">0000000061252536</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Francia" title="Biblioteca Nacional de Francia">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12412149f">12412149f</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12412149f">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Apost%C3%B3lica_Vaticana" title="Biblioteca Apostólica Vaticana">VcBA</a>:</span> <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8034&amp;url_prefix=https://opac.vatlib.it/auth/detail/&amp;id=495/70095">495/70095</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_de_Catalu%C3%B1a" title="Biblioteca de Cataluña">CANTIC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058620229406706">981058620229406706</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/13615798X">13615798X</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n81039811">n81039811</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Israel" title="Biblioteca Nacional de Israel">NLI</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007440060505171">987007440060505171</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" class="mw-redirect" title="National Archives and Records Administration">NARA</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10568564">10568564</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q29861311" class="extiw" title="d:Q29861311">SNAC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snaccooperative.org/ark:/99166/w61t2t1j">w61t2t1j</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/061290521">061290521</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Deutsche_Biographie" title="Deutsche Biographie">Deutsche Biographie</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.deutsche-biographie.de/13615798X.html">13615798X</a></span></li> <li><b>Diccionarios y enciclopedias</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" title="Enciclopedia Británica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Cipriano-Castro">url</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/cipriano-castro_(Enciclopedia-Italiana)">url</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q469575" class="extiw" title="wikidata:Q469575">Q469575</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cipriano_Castro">Cipriano Castro</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&amp;search=%22Q469575%22">Q469575</a></span></span></li></ul> </div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐64b5bb4b79‐xtxp4 Cached time: 20250301013534 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.575 seconds Real time usage: 0.819 seconds Preprocessor visited node count: 3710/1000000 Post‐expand include size: 63699/2097152 bytes Template argument size: 6141/2097152 bytes Highest expansion depth: 23/100 Expensive parser function count: 15/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 26304/5000000 bytes Lua time usage: 0.352/10.000 seconds Lua memory usage: 7544153/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 16/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 581.432 1 -total 47.93% 278.681 1 Plantilla:NF 24.77% 143.997 1 Plantilla:Ficha_de_autoridad 12.23% 71.103 1 Plantilla:Listaref 8.57% 49.809 1 Plantilla:Referencias_adicionales 7.92% 46.036 11 Plantilla:Cita_web 6.06% 35.226 1 Plantilla:Aviso 4.31% 25.052 2 Plantilla:Problemas_artículo/validar 3.62% 21.023 1 Plantilla:Matrimonio 2.88% 16.749 12 Plantilla:Str_mid --> <!-- Saved in parser cache with key eswiki:pcache:33037:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250301013533 and revision id 165769282. Rendering was triggered because: page-edit --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtenido de «<a dir="ltr" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;oldid=165769282">https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;oldid=165769282</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Hombres" title="Categoría:Hombres">Hombres</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Nacidos_en_1858" title="Categoría:Nacidos en 1858">Nacidos en 1858</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Fallecidos_en_1924" title="Categoría:Fallecidos en 1924">Fallecidos en 1924</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Cipriano_Castro" title="Categoría:Cipriano Castro">Cipriano Castro</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Fallecidos_en_San_Juan_(Puerto_Rico)" title="Categoría:Fallecidos en San Juan (Puerto Rico)">Fallecidos en San Juan (Puerto Rico)</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Gobernantes_que_fueron_derrocados_por_un_golpe_de_Estado" title="Categoría:Gobernantes que fueron derrocados por un golpe de Estado">Gobernantes que fueron derrocados por un golpe de Estado</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Exiliados_venezolanos" title="Categoría:Exiliados venezolanos">Exiliados venezolanos</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorías ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_enlaces_externos_rotos" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos">Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_que_necesitan_referencias_adicionales" title="Categoría:Wikipedia:Artículos que necesitan referencias adicionales">Wikipedia:Artículos que necesitan referencias adicionales</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Referenciar_(a%C3%BAn_sin_clasificar)" title="Categoría:Wikipedia:Referenciar (aún sin clasificar)">Wikipedia:Referenciar (aún sin clasificar)</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_VIAF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF">Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_ISNI" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores ISNI">Wikipedia:Artículos con identificadores ISNI</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNF">Wikipedia:Artículos con identificadores BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_VcBA" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores VcBA">Wikipedia:Artículos con identificadores VcBA</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_CANTIC" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores CANTIC">Wikipedia:Artículos con identificadores CANTIC</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_GND" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores GND">Wikipedia:Artículos con identificadores GND</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_LCCN" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN">Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_SNAC" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores SNAC">Wikipedia:Artículos con identificadores SNAC</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_DeutscheBiographie" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores DeutscheBiographie">Wikipedia:Artículos con identificadores DeutscheBiographie</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Control_de_autoridades_con_16_elementos" title="Categoría:Wikipedia:Control de autoridades con 16 elementos">Wikipedia:Control de autoridades con 16 elementos</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página se editó por última vez el 1 mar 2025 a las 01:35.</li> <li id="footer-info-copyright">El texto está disponible bajo la <a href="/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_Creative_Commons_Atribuci%C3%B3n-CompartirIgual_4.0_Internacional" title="Wikipedia:Texto de la Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0 Internacional">Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0</a>; pueden aplicarse cláusulas adicionales. Al usar este sitio aceptas nuestros <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/es">términos de uso</a> y nuestra <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/es">política de privacidad</a>.<br />Wikipedia&#174; es una marca registrada de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/es/">Fundación Wikimedia</a>, una organización sin ánimo de lucro.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/es">Política de privacidad</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Limitaci%C3%B3n_general_de_responsabilidad">Limitación de responsabilidad</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desarrolladores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/es.wikipedia.org">Estadísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement/es">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//es.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Cipriano_Castro&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versión para móviles</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Cipriano Castro</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>25 idiomas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Añadir tema</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-bjjdl","wgBackendResponseTime":191,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.575","walltime":"0.819","ppvisitednodes":{"value":3710,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":63699,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6141,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":15,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":26304,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":16,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 581.432 1 -total"," 47.93% 278.681 1 Plantilla:NF"," 24.77% 143.997 1 Plantilla:Ficha_de_autoridad"," 12.23% 71.103 1 Plantilla:Listaref"," 8.57% 49.809 1 Plantilla:Referencias_adicionales"," 7.92% 46.036 11 Plantilla:Cita_web"," 6.06% 35.226 1 Plantilla:Aviso"," 4.31% 25.052 2 Plantilla:Problemas_artículo/validar"," 3.62% 21.023 1 Plantilla:Matrimonio"," 2.88% 16.749 12 Plantilla:Str_mid"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.352","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7544153,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-xtxp4","timestamp":"20250301013534","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Cipriano Castro","url":"https:\/\/es.wikipedia.org\/wiki\/Cipriano_Castro","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q469575","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q469575","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores de los proyectos Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-02-21T03:43:24Z","dateModified":"2025-03-01T01:35:33Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/02\/Cipriano_Castro_1908.jpg","headline":"23.\u1d49\u02b3 Presidente de Venezuela"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10