CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Armena lingvo - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"f18e1e37-112e-45f0-ad37-15a810d4847d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Armena_lingvo","wgTitle":"Armena lingvo","wgCurRevisionId":8931350,"wgRevisionId":8931350,"wgArticleId":107,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj","Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo","Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Elstaraj artikoloj","Armena lingvo","Lingvoj de Armenio","Lingvoj de Turkio","Lingvoj de Libano","Lingvoj de Azerbajĝano","Lingvoj de Kartvelio","Hindeŭropa lingvaro","Lingvoj de Azio"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Armena_lingvo","wgRelevantArticleId":107, "wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":8766042,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8785","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp", "ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Armenian_Language_distribution_map.png/1200px-Armenian_Language_distribution_map.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="955"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Armenian_Language_distribution_map.png/800px-Armenian_Language_distribution_map.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="637"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Armenian_Language_distribution_map.png/640px-Armenian_Language_distribution_map.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="510"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Armena lingvo - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/Armena_lingvo"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redakti" href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Armena_lingvo"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Armena_lingvo rootpage-Armena_lingvo skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Ĉefa menuo </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do">Ĉefpaĝo</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion">Komunuma portalo</a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo">Diskutejo</a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj">Aktualaĵoj</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r">Lastaj ŝanĝoj</a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj">Novaj paĝoj</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x">Hazarda paĝo</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi">Helpo</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"> Serĉi </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Aspekto </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo" class="">Donaci</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Armena+lingvo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class="">Krei konton</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Armena+lingvo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class="">Ensaluti</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Personaj iloj </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo">Donaci</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Armena+lingvo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"> Krei konton</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Armena+lingvo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"> Ensaluti</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado">Lernu pli</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y">Kontribuoj</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n">Diskuto</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Ĉefaj_dialektoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ĉefaj_dialektoj"> <div class="vector-toc-text"> 1 Ĉefaj dialektoj </div> </a> <ul id="toc-Ĉefaj_dialektoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enklasado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Enklasado"> <div class="vector-toc-text"> 2 Enklasado </div> </a> <ul id="toc-Enklasado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historio"> <div class="vector-toc-text"> 3 Historio </div> </a> <button aria-controls="toc-Historio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Baskuli Historio subsekcio </button> <ul id="toc-Historio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Originoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Originoj"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Originoj </div> </a> <ul id="toc-Originoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fruaj_kontaktoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fruaj_kontaktoj"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Fruaj kontaktoj </div> </a> <ul id="toc-Fruaj_kontaktoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grek-armena_hipotezo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Grek-armena_hipotezo"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Grek-armena hipotezo </div> </a> <ul id="toc-Grek-armena_hipotezo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grek-armen-arja_hipotezo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Grek-armen-arja_hipotezo"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Grek-armen-arja hipotezo </div> </a> <ul id="toc-Grek-armen-arja_hipotezo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Evoluo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Evoluo"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Evoluo </div> </a> <ul id="toc-Evoluo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modernaj_ŝanĝoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Modernaj_ŝanĝoj"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Modernaj ŝanĝoj </div> </a> <ul id="toc-Modernaj_ŝanĝoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vortprovizo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Vortprovizo"> <div class="vector-toc-text"> 4 Vortprovizo </div> </a> <ul id="toc-Vortprovizo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Alfabeto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Alfabeto"> <div class="vector-toc-text"> 5 Alfabeto </div> </a> <ul id="toc-Alfabeto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_historio_de_la_studo_de_la_Armena_lingvo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#La_historio_de_la_studo_de_la_Armena_lingvo"> <div class="vector-toc-text"> 6 La historio de la studo de la Armena lingvo </div> </a> <button aria-controls="toc-La_historio_de_la_studo_de_la_Armena_lingvo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Baskuli La historio de la studo de la Armena lingvo subsekcio </button> <ul id="toc-La_historio_de_la_studo_de_la_Armena_lingvo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-5a_-_10a_jarcentoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#5a_-_10a_jarcentoj"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 5a - 10a jarcentoj </div> </a> <ul id="toc-5a_-_10a_jarcentoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-11a_-_16a_jarcentoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#11a_-_16a_jarcentoj"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 11a - 16a jarcentoj </div> </a> <ul id="toc-11a_-_16a_jarcentoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-17a_-_18a_jarcentoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#17a_-_18a_jarcentoj"> <div class="vector-toc-text"> 6.3 17a - 18a jarcentoj </div> </a> <ul id="toc-17a_-_18a_jarcentoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-19-a_jarcento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#19-a_jarcento"> <div class="vector-toc-text"> 6.4 19-a jarcento </div> </a> <ul id="toc-19-a_jarcento-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fonologio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonologio"> <div class="vector-toc-text"> 7 Fonologio </div> </a> <button aria-controls="toc-Fonologio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Baskuli Fonologio subsekcio </button> <ul id="toc-Fonologio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Akcento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Akcento"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Akcento </div> </a> <ul id="toc-Akcento-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vokaloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vokaloj"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Vokaloj </div> </a> <ul id="toc-Vokaloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konsonantoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Konsonantoj"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Konsonantoj </div> </a> <ul id="toc-Konsonantoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Morfologio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Morfologio"> <div class="vector-toc-text"> 8 Morfologio </div> </a> <button aria-controls="toc-Morfologio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Baskuli Morfologio subsekcio </button> <ul id="toc-Morfologio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Substantivo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Substantivo"> <div class="vector-toc-text"> 8.1 Substantivo </div> </a> <ul id="toc-Substantivo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verbo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Verbo"> <div class="vector-toc-text"> 8.2 Verbo </div> </a> <ul id="toc-Verbo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Infinitivo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Infinitivo"> <div class="vector-toc-text"> 8.2.1 Infinitivo </div> </a> <ul id="toc-Infinitivo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prezenco" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prezenco"> <div class="vector-toc-text"> 8.3 Prezenco </div> </a> <ul id="toc-Prezenco-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Imperfekto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Imperfekto"> <div class="vector-toc-text"> 8.4 Imperfekto </div> </a> <ul id="toc-Imperfekto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Futuro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Futuro"> <div class="vector-toc-text"> 8.5 Futuro </div> </a> <ul id="toc-Futuro-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Radikoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Radikoj"> <div class="vector-toc-text"> 8.5.1 Radikoj </div> </a> <ul id="toc-Radikoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dialektoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dialektoj"> <div class="vector-toc-text"> 9 Dialektoj </div> </a> <ul id="toc-Dialektoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ortografio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ortografio"> <div class="vector-toc-text"> 10 Ortografio </div> </a> <ul id="toc-Ortografio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hindeŭropaj_kognatoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hindeŭropaj_kognatoj"> <div class="vector-toc-text"> 11 Hindeŭropaj kognatoj </div> </a> <ul id="toc-Hindeŭropaj_kognatoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tipografio_kaj_periodaĵoj_en_la_armena" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tipografio_kaj_periodaĵoj_en_la_armena"> <div class="vector-toc-text"> 12 Tipografio kaj periodaĵoj en la armena </div> </a> <ul id="toc-Tipografio_kaj_periodaĵoj_en_la_armena-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencoj"> <div class="vector-toc-text"> 13 Referencoj </div> </a> <ul id="toc-Referencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literaturo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Literaturo"> <div class="vector-toc-text"> 14 Literaturo </div> </a> <ul id="toc-Literaturo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eksteraj_ligiloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Eksteraj_ligiloj"> <div class="vector-toc-text"> 15 Eksteraj ligiloj </div> </a> <ul id="toc-Eksteraj_ligiloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Ŝaltu la enhavtabelon </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Armena lingvo</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 155 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-155" aria-hidden="true" > 155 lingvoj </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%8B_%D0%B1%D1%8B%D0%B7%D1%88%D3%99%D0%B0" title="Аерманы бызшәа — abĥaza" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аерманы бызшәа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abĥaza" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Armeens" title="Armeens — afrikansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Armeens" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikansa" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%AD%E1%88%9C%E1%8A%95%E1%8A%9B" title="አርሜንኛ — amhara" lang="am" hreflang="am" data-title="አርሜንኛ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhara" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Idioma_armenio" title="Idioma armenio — aragona" lang="an" hreflang="an" data-title="Idioma armenio" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragona" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%88_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="अर्मेनियाई भाषा — angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="अर्मेनियाई भाषा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="اللغة الأرمنية — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="اللغة الأرمنية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A0%DC%AB%DC%A2%DC%90_%DC%90%DC%AA%DC%A1%DC%A2%DC%9D%DC%90" title="ܠܫܢܐ ܐܪܡܢܝܐ — Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܠܫܢܐ ܐܪܡܢܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%84%D9%89" title="ارمنلى — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ارمنلى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Idioma_armeniu" title="Idioma armeniu — asturia" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Idioma armeniu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturia" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Armenava" title="Armenava — Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Armenava" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Erm%C9%99ni_dili" title="Erməni dili — azerbajĝana" lang="az" hreflang="az" data-title="Erməni dili" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajĝana" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="ارمنی دیلی — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ارمنی دیلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D1%80%D0%BC%D3%99%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Әрмән теле — baŝkira" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Әрмән теле" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baŝkira" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Армянская мова — belorusa" lang="be" hreflang="be" data-title="Армянская мова" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belorusa" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Армянская мова — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Армянская мова" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Арменски език — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Арменски език" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="আর্মেনীয় ভাষা — bengala" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আর্মেনীয় ভাষা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengala" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Armenieg" title="Armenieg — bretona" lang="br" hreflang="br" data-title="Armenieg" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretona" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Armeni" title="Armeni — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Armeni" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Armenia-ng%E1%B9%B3%CC%84" title="Armenia-ngṳ̄ — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Armenia-ngṳ̄" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B9%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Эрмалойн мотт — ĉeĉena" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Эрмалойн мотт" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ĉeĉena" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Pinulongang_Armenyanhon" title="Pinulongang Armenyanhon — cebua" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Pinulongang Armenyanhon" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebua" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A6%DB%95%D8%B1%D9%85%DB%95%D9%86%DB%8C" title="زمانی ئەرمەنی — sorana" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زمانی ئەرمەنی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorana" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9n%C5%A1tina" title="Arménština — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Arménština" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Arme%C5%84sczi_j%C3%A3z%C3%ABk" title="Armeńsczi jãzëk — Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Armeńsczi jãzëk" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D1%87%C4%95%D0%BB%D1%85%D0%B8" title="Эрмен чĕлхи — ĉuvaŝa" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Эрмен чĕлхи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ĉuvaŝa" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Armeneg" title="Armeneg — kimra" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Armeneg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="kimra" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Armensk_(sprog)" title="Armensk (sprog) — dana" lang="da" hreflang="da" data-title="Armensk (sprog)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dana" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Armenische_Sprache" title="Armenische Sprache — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Armenische Sprache" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Ermenki" title="Ermenki — Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Ermenki" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Arme%C5%84%C5%A1%C4%87ina" title="Armeńšćina — malsuprasoraba" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Armeńšćina" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="malsuprasoraba" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Αρμενική γλώσσα — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Αρμενική γλώσσα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Armenian_language" title="Armenian language — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Armenian language" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Idioma_armenio" title="Idioma armenio — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Idioma armenio" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Armeenia_keel" title="Armeenia keel — estona" lang="et" hreflang="et" data-title="Armeenia keel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estona" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Armeniera" title="Armeniera — eŭska" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Armeniera" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="eŭska" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="زبان ارمنی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Armenian_kieli" title="Armenian kieli — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Armenian kieli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nien" title="Arménien — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Arménien" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Armeensk_spriak" title="Armeensk spriak — nord-frisa" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Armeensk spriak" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="nord-frisa" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Armeensk" title="Armeensk — okcident-frisa" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Armeensk" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="okcident-frisa" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Airm%C3%A9inis" title="An Airméinis — irlanda" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Airméinis" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlanda" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Lingua_armenia" title="Lingua armenia — galega" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Lingua armenia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galega" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Armenia%C3%B1e%27%E1%BA%BD" title="Armeniañe'ẽ — gvarania" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Armeniañe'ẽ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="gvarania" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Armeainish" title="Armeainish — manksa" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Armeainish" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manksa" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Armenia-ng%C3%AE" title="Armenia-ngî — Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Armenia-ngî" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A8%D7%9E%D7%A0%D7%99%D7%AA" title="ארמנית — hebrea" lang="he" hreflang="he" data-title="ארמנית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrea" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%88_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="आर्मीनियाई भाषा — hinda" lang="hi" hreflang="hi" data-title="आर्मीनियाई भाषा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hinda" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Armenian_bhasa" title="Armenian bhasa — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Armenian bhasa" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Armenski_jezik" title="Armenski jezik — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Armenski jezik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Armen%C5%A1%C4%87ina" title="Armenšćina — suprasoraba" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Armenšćina" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="suprasoraba" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C3%96rm%C3%A9ny_nyelv" title="Örmény nyelv — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Örmény nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հայերեն — armena" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հայերեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armena" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Հայերէն — Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Հայերէն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Lingua_armenie" title="Lingua armenie — Interlingvao" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Lingua armenie" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingvao" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Armenia" title="Bahasa Armenia — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa Armenia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pagsasao_nga_Armenio" title="Pagsasao nga Armenio — iloka" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pagsasao nga Armenio" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="iloka" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Эрмалой мотт — inguŝa" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Эрмалой мотт" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inguŝa" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Armeniana_linguo" title="Armeniana linguo — Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Armeniana linguo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Armenska" title="Armenska — islanda" lang="is" hreflang="is" data-title="Armenska" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islanda" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Lingua_armena" title="Lingua armena — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Lingua armena" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%AB%E3%83%A1%E3%83%8B%E3%82%A2%E8%AA%9E" title="アルメニア語 — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アルメニア語" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basa_Arm%C3%A8ni" title="Basa Armèni — java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basa Armèni" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="java" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%AE%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="სომხური ენა — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სომხური ენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Armenia" title="Bahasa Armenia — Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bahasa Armenia" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Армян тілі — kazaĥa" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Армян тілі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaĥa" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EB%A5%B4%EB%A9%94%EB%8B%88%EC%95%84%EC%96%B4" title="아르메니아어 — korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아르메니아어" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korea" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman%C3%AA_ermen%C3%AE" title="Zimanê ermenî — kurda" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Zimanê ermenî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurda" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%BA%D1%8B%D0%B2" title="Армен кыв — komia" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Армен кыв" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komia" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Армян тили — kirgiza" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Армян тили" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiza" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua_Armenia" title="Lingua Armenia — latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua Armenia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Lingua_ermeni" title="Lingua ermeni — judhispana" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Lingua ermeni" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="judhispana" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Haieren_(lingua)" title="Haieren (lingua) — Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Haieren (lingua)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Armeens" title="Armeens — limburga" lang="li" hreflang="li" data-title="Armeens" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburga" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Lengua_armenn-a" title="Lengua armenn-a — Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Lengua armenn-a" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Lengua_armena" title="Lengua armena — Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Lengua armena" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9E%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B2%E0%BA%AD%E0%BA%B2%E0%BB%80%E0%BA%A1%E0%BB%80%E0%BA%99%E0%BA%8D" title="ພາສາອາເມເນຍ — laŭa" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ພາສາອາເມເນຍ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laŭa" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Arm%C4%97n%C5%B3_kalba" title="Armėnų kalba — litova" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Armėnų kalba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litova" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Arm%C4%93%C5%86u_valoda" title="Armēņu valoda — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Armēņu valoda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D1%8F%D0%BB%D1%8C" title="Армянонь кяль — mokŝa" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Армянонь кяль" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokŝa" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_armeniana" title="Fiteny armeniana — malagasa" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny armeniana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malagasa" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Bahaso_Armenia" title="Bahaso Armenia — minankabaŭa" lang="min" hreflang="min" data-title="Bahaso Armenia" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minankabaŭa" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Ерменски јазик — makedona" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Ерменски јазик" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedona" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B7" title="അർമേനിയൻ ഭാഷ — malajalama" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അർമേനിയൻ ഭാഷ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalama" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D1%85%D1%8D%D0%BB" title="Армени хэл — mongola" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Армени хэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongola" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%91%EA%AF%94%EA%AF%83%EA%AF%A6%EA%AF%85%EA%AF%A4%EA%AF%8C%EA%AF%A5%EA%AF%9F_%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9F" title="ꯑꯔꯃꯦꯅꯤꯌꯥꯟ ꯂꯣꯟ — manipura" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯑꯔꯃꯦꯅꯤꯌꯥꯟ ꯂꯣꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipura" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="आर्मेनियन भाषा — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="आर्मेनियन भाषा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Armenia" title="Bahasa Armenia — malaja" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa Armenia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaja" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Армянонь кель — erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Армянонь кель" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzja" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AC" title="ارمنیج — mazandarana" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ارمنیج" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarana" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Armeensche_Sprake" title="Armeensche Sprake — platgermana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Armeensche Sprake" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="platgermana" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Armeensk" title="Armeensk — Low Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Armeensk" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Low Saxon" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="आर्मेनियाली भाषा — nepala" lang="ne" hreflang="ne" data-title="आर्मेनियाली भाषा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepala" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="आर्मेनियन भाषा — nevara" lang="new" hreflang="new" data-title="आर्मेनियन भाषा" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="nevara" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Armeens" title="Armeens — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Armeens" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Armensk" title="Armensk — novnorvega" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Armensk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="novnorvega" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Armensk" title="Armensk — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Armensk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8ni" title="Armèni — okcitana" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Armèni" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitana" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B3_%C3%A6%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Сомихаг æвзаг — oseta" lang="os" hreflang="os" data-title="Сомихаг æвзаг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="oseta" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%86%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A9%87%E0%A8%A8%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%88_%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਆਰਮੇਨੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ — panĝaba" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਆਰਮੇਨੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panĝaba" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Am%C3%A1nung_Armeniu" title="Amánung Armeniu — pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Amánung Armeniu" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampanga" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Aarmanyan" title="Aarmanyan — Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Aarmanyan" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_ormia%C5%84ski" title="Język ormiański — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Język ormiański" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Lenga_armen-a" title="Lenga armen-a — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Lenga armen-a" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%8C" title="آرمینیائی — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="آرمینیائی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%8A_%DA%98%D8%A8%D9%87" title="ارمني ژبه — paŝtua" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ارمني ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paŝtua" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADngua_arm%C3%AAnia" title="Língua armênia — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Língua armênia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Arminya_simi" title="Arminya simi — keĉua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Arminya simi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keĉua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Limba_armean%C4%83" title="Limba armeană — rumana" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Limba armeană" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumana" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Армянский язык — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Армянский язык" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8B%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Арменьскый язык — Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Арменьскый язык" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Icyarumeniya" title="Icyarumeniya — ruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Icyarumeniya" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="ruanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D1%8D%D1%8D%D0%BD_%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Эрмээн тыла — jakuta" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Эрмээн тыла" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakuta" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9F%E1%B1%A8%E1%B1%A2%E1%B1%AE%E1%B1%B1%E1%B1%A4%E1%B1%AD%E1%B1%9F%E1%B1%B1_%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8%E1%B1%A5%E1%B1%A4" title="ᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ — santala" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santala" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Limba_armena" title="Limba armena — sarda" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Limba armena" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarda" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lingua_armena" title="Lingua armena — sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lingua armena" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilia" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Armenie_leid" title="Armenie leid — skota" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Armenie leid" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skota" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A_%D9%BB%D9%88%D9%84%D9%8A" title="آرمينيائي ٻولي — sinda" lang="sd" hreflang="sd" data-title="آرمينيائي ٻولي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sinda" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Armeniagiella" title="Armeniagiella — nord-samea" lang="se" hreflang="se" data-title="Armeniagiella" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="nord-samea" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Armenski_jezik" title="Armenski jezik — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Armenski jezik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Armenian_language" title="Armenian language — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Armenian language" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9n%C4%8Dina" title="Arménčina — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Arménčina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Armen%C5%A1%C4%8Dina" title="Armenščina — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Armenščina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_armene" title="Gjuha armene — albana" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjuha armene" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albana" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Јерменски језик — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јерменски језик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Basa_Arm%C3%A9nia" title="Basa Arménia — sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Basa Arménia" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sunda" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Armeniska" title="Armeniska — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Armeniska" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kiarmenia" title="Kiarmenia — svahila" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kiarmenia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="svahila" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Uormja%C5%84sko_godka" title="Uormjańsko godka — silezi-pola" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Uormjańsko godka" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silezi-pola" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%AE%E0%AF%87%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF_%E0%AE%AE%E0%AF%8A%E0%AE%B4%E0%AE%BF" title="அருமேனிய மொழி — tamila" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அருமேனிய மொழி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamila" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD%D0%B8_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D3%A3" title="Забони арманӣ — taĝika" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забони арманӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="taĝika" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="ภาษาอาร์มีเนีย — taja" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษาอาร์มีเนีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="taja" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Ermeni_dili" title="Ermeni dili — turkmena" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Ermeni dili" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmena" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Armenyo" title="Wikang Armenyo — tagaloga" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Wikang Armenyo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloga" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Erm%C9%99ni_zyvon" title="Erməni zyvon — Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Erməni zyvon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ermenice" title="Ermenice — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ermenice" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D1%80%D0%BC%D3%99%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Әрмән теле — tatara" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Әрмән теле" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatara" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD_%D0%BA%D1%8B%D0%BB" title="Армян кыл — udmurta" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Армян кыл" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurta" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D8%B1%D9%85%DB%95%D9%86_%D8%AA%D9%89%D9%84%D9%89" title="ئەرمەن تىلى — ujgura" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئەرمەن تىلى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgura" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Вірменська мова — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Вірменська мова" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="آرمینیائی زبان — urduo" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آرمینیائی زبان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduo" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Arman_tili" title="Arman tili — uzbeka" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Arman tili" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeka" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Armenijan_kel%27" title="Armenijan kel' — Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Armenijan kel'" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Armenia" title="Tiếng Armenia — vjetnama" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tiếng Armenia" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vjetnama" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Larmeniy%C3%A4nap%C3%BCk" title="Larmeniyänapük — Volapuko" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Larmeniyänapük" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapuko" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/%C3%85rmenyin_(lingaedje)" title="Årmenyin (lingaedje) — valona" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Årmenyin (lingaedje)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valona" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Armenyo_nga_pinulongan" title="Armenyo nga pinulongan — varaja" lang="war" hreflang="war" data-title="Armenyo nga pinulongan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varaja" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9A%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9A%E8%AF%AD" title="亚美尼亚语 — vua" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="亚美尼亚语" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vua" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AE%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="სომეხური ნინა — Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="სომეხური ნინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A8%D7%9E%D7%A2%D7%A0%D7%99%D7%A9" title="ארמעניש — jida" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ארמעניש" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jida" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%88d%C3%A8_Arm%C3%A9n%C3%AD%C3%A0" title="Èdè Arméníà — joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Èdè Arméníà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9A%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9A%E8%AF%AD" title="亚美尼亚语 — ĉina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="亚美尼亚语" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ĉina" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9E%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9E%E8%AA%9E" title="亞美尼亞語 — Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="亞美尼亞語" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Armenia-g%C3%AD" title="Armenia-gí — Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Armenia-gí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9E%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9E%E6%96%87" title="亞美尼亞文 — kantona" lang="yue" hreflang="yue" data-title="亞美尼亞文" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantona" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8785#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Armena_lingvo" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c">Artikolo</a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Diskuto:Armena_lingvo&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskuto pri la artikolo (paĝo ne ekzistas) [t]" accesskey="t">Diskuto</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Esperanto </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&stable=1">Legi</a></li><li id="ca-current" class="collapsible selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&stable=0&redirect=no" title="Vidi ĉi tiu paĝo kun kontrolendaj ŝanĝoj [v]" accesskey="v">Kontrolendaj ŝanĝoj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v">Redakti</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e">Redakti fonton</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h">Vidi historion</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Iloj </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&stable=1">Legi</a></li><li id="ca-more-current" class="collapsible selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&stable=0&redirect=no">Kontrolendaj ŝanĝoj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v">Redakti</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e">Redakti fonton</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=history">Vidi historion</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/Armena_lingvo" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j">Ligiloj ĉi tien</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/Armena_lingvo" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k">Rilataj ŝanĝoj</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u">Alŝuti dosieron</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj" title="Listo de ĉiuj specialaj paĝoj [q]" accesskey="q">Specialaj paĝoj</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&oldid=8931350" title="Porĉiama ligilo al ĉi versio de la paĝo">Konstanta ligilo</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo">Informoj pri la paĝo</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Citi&page=Armena_lingvo&id=8931350&wpFormIdentifier=titleform" title="Informoj pri kiel citi ĉi tiun paĝon">Citi ĉi tiun artikolon</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FArmena_lingvo">Akiri mallongigitan URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FArmena_lingvo">Elŝutu QR-kodon</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Armena+lingvo">Krei libron</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=Armena_lingvo&action=show-download-screen">Elŝuti kiel PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p">Presebla versio</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Armenian_language" hreflang="en">Vikimedia Komunejo</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://eo.wikinews.org/wiki/Kategorio:Armena_lingvo" hreflang="eo">Vikinovaĵoj</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8785" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g">Ero en Vikidatumoj</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-indicator-fr-review-status" class="mw-indicator"><indicator name="fr-review-status" class="mw-fr-review-status-indicator" id="mw-fr-revision-toggle">Pending</indicator></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><div id="mw-fr-revision-messages"><div id="mw-fr-revision-details" class="mw-fr-revision-details-dialog" style="display:none;"><div tabindex="0"></div><div class="cdx-dialog cdx-dialog--horizontal-actions"><header class="cdx-dialog__header cdx-dialog__header--default"><div class="cdx-dialog__header__title-group"><h2 class="cdx-dialog__header__title">Page version status</h2>Malneta versio</div><button class="cdx-button cdx-button--action-default cdx-button--weight-quiet
							cdx-button--size-medium cdx-button--icon-only cdx-dialog__header__close-button" aria-label="Close" onclick="document.getElementById("mw-fr-revision-details").style.display = "none";" type="submit"></button></header><div class="cdx-dialog__body"><a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Armena_lingvo&oldid=8766042&diff=cur">3 ŝanĝoj</a> en ĉi tiu versio atendas <a href="/wiki/Helpo:Markitaj_versioj" title="Helpo:Markitaj versioj">kontrolon</a>. La <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Armena_lingvo&stable=1">stabila versio</a> estis <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Protokolo&type=review&page=Armena_lingvo">patrolita</a> je 5 jun. 2024.</div></div><div tabindex="0"></div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Armenian_WV_Banner.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Armenian_WV_Banner.jpg/775px-Armenian_WV_Banner.jpg" decoding="async" width="775" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Armenian_WV_Banner.jpg/1163px-Armenian_WV_Banner.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Armenian_WV_Banner.jpg/1550px-Armenian_WV_Banner.jpg 2x" data-file-width="2865" data-file-height="412" /></a><figcaption></figcaption></figure> <table class="infobox" style="border: gray solid 1px; width: 23em; -moz-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; -webkit-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; box-shadow: 4px 4px 4px #CCC;"> <tbody><tr> <td align="center" style="background-color:#c9ffd9; color:black;" colspan="2" class="kaplinio komikso">Armena lingvo Հայերեն / Hajeren </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"><a href="/wiki/Dosiero:Armenian_Language_distribution_map.png" class="mw-file-description" title="Mapo de disvastiĝo de la lingvo"><img alt="Mapo de disvastiĝo de la lingvo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Armenian_Language_distribution_map.png/220px-Armenian_Language_distribution_map.png" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Armenian_Language_distribution_map.png/330px-Armenian_Language_distribution_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Armenian_Language_distribution_map.png/440px-Armenian_Language_distribution_map.png 2x" data-file-width="2596" data-file-height="2067" /></a> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2" style="font-size:90%;">Mapo de disvastiĝo de la lingvo </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align:center; background-color:#c9ffd9; color:black;"><a href="/wiki/Moderna_lingvo" title="Moderna lingvo">moderna lingvo</a> • <a href="/wiki/Natura_lingvo" title="Natura lingvo">natura lingvo</a> </th></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align:center; background-color:#c9ffd9; color:black;"><a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_lingvaro" title="Hindeŭropa lingvaro">hindeŭropa lingvaro</a> </th></tr> <tr> <td>Parolata en </td> <td><a href="/wiki/Argentino" title="Argentino">Argentino</a>, <a href="/wiki/Armenio" title="Armenio">Armenio</a>, <a href="/wiki/A%C5%ADstralio" title="Aŭstralio">Aŭstralio</a>, <a href="/wiki/Azerbaj%C4%9Dano" title="Azerbajĝano">Azerbajĝano</a>, <a href="/wiki/Barato" title="Barato">Barato</a>, <a href="/wiki/Brazilo" title="Brazilo">Brazilo</a>, <a href="/wiki/%C4%88ilio" title="Ĉilio">Ĉilio</a>, <a href="/wiki/Egiptio" title="Egiptio">Egiptio</a>, <a href="/wiki/Etiopio" title="Etiopio">Etiopio</a>, <a href="/wiki/Francio" title="Francio">Francio</a>, <a href="/wiki/Grekio" title="Grekio">Grekio</a>, <a href="/wiki/Irano" title="Irano">Irano</a>, <a href="/wiki/Jordanio" title="Jordanio">Jordanio</a>, <a href="/wiki/Kanado" title="Kanado">Kanado</a>, <a href="/wiki/Kartvelio" title="Kartvelio">Kartvelio</a>, <a href="/wiki/Kipro" title="Kipro">Kipro</a>, <a href="/wiki/Libano" title="Libano">Libano</a>, <a href="/wiki/Montara_Karaba%C4%A5o" title="Montara Karabaĥo">Montara Karabaĥo</a>, <a href="/wiki/Rusio" title="Rusio">Rusio</a>, <a href="/wiki/Sirio" title="Sirio">Sirio</a>, <a href="/wiki/Turkio" title="Turkio">Turkio</a>, <a href="/wiki/Urugvajo" title="Urugvajo">Urugvajo</a>, <a href="/wiki/Usono" title="Usono">Usono</a> </td></tr> <tr> <td>Parolantoj </td> <td>6 700 000 </td></tr> <tr> <td>Denaskaj parolantoj </td> <td>ĉ. 6 milionoj </td></tr> <tr> <td>Fremdlingvo / dua lingvo por </td> <td>ĉ. 4 milionoj </td></tr> <tr> <td>Skribo </td> <td><a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armena alfabeto</a> </td></tr> <tr> <th align="center" style="background-color:#c9ffd9; color:black;" colspan="2">Oficiala statuso </th></tr> <tr> <td>Oficiala lingvo en </td> <td>Armenio, Montara Karabaĥo </td></tr> <tr> <td>Reguligita de </td> <td>Language Committee </td></tr> <tr> <th align="center" style="background-color:#c9ffd9; color:black;" colspan="2">Lingvaj kodoj </th></tr> <tr> <td>Lingvaj kodoj </td> <td> </td></tr> <tr> <td>  <a href="/wiki/ISO_639" title="ISO 639">ISO 639</a>-1 </td> <td>hy </td></tr> <tr> <td>  <a href="/wiki/ISO_639" title="ISO 639">ISO 639</a>-2 </td> <td> </td></tr> <tr> <td>    <a href="/wiki/Bibliografio" title="Bibliografio">Bibliografia</a> </td> <td>arm (B), hye (T) </td></tr> <tr> <td>    <a href="/wiki/Terminologio" title="Terminologio">Terminologia</a> </td> <td>hye </td></tr> <tr> <td>  <a href="/wiki/ISO_639-3" title="ISO 639-3">ISO 639-3</a> </td> <td>hye </td></tr> <tr> <td>  Glottolog </td> <td>arme1241 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Angla_lingvo" title="Angla lingvo">Angla</a> nomo </td> <td>Armenian </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Franca_lingvo" title="Franca lingvo">Franca</a> nomo </td> <td>arménien </td></tr> <tr> <td colspan="3" align="center" style="background-color:#c9ffd9; color:black;">Vikipedio </td></tr> <tr> <td colspan="3" align="center" class="infoboximage"><div class="noprint toccolours" style="vertical-align: top; padding:0; font-size: 90%; text-align:center;"> <table style="background:transparent;"> <tbody><tr> <td width="1%" style="padding:.2em;background-color:#eef8ff;border:0;"><a href="/wiki/Dosiero:Wikipedia-logo.png" class="mw-file-description" title="Emblemo de Vikipedio"><img alt="Emblemo de Vikipedio" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wikipedia-logo.png/17px-Wikipedia-logo.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wikipedia-logo.png/26px-Wikipedia-logo.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wikipedia-logo.png/34px-Wikipedia-logo.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a> </td> <td width="98%;" style="background-color:#eef8ff;border:0;">Vizitu <a href="/wiki/Vikipedio" title="Vikipedio">vikipedion</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B7%D5%BB" class="extiw" title="hy:Գլխավոր Էջ">en la armena lingvo</a>! </td></tr></tbody></table></div> </td></tr> <tr><td class="shangu-shablonon infoboximage" colspan="2" style="text-align:center;padding:0 0.2em 0.2em 0.2em"><div class="noprint toccolours" style="border:2px solid #a2a9b1;padding:5px;background-color:#c9ffd9;color:black;font-size:xx-small;font-weight:normal"><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8785" title="d:Q8785"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/15px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/23px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a><figcaption></figcaption></figure><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Informkestoj" title="Vikipedio:Informkestoj"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/15px-Information_icon.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/23px-Information_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/30px-Information_icon.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></a><figcaption></figcaption></figure><a href="/wiki/%C5%9Cablono:Informkesto_lingvo" title="Ŝablono:Informkesto lingvo">v</a> • <a href="/wiki/%C5%9Cablono-Diskuto:Informkesto_lingvo" title="Ŝablono-Diskuto:Informkesto lingvo">d</a> • <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Cablono%3AInformkesto_lingvo&action=edit">r</a></div></td></tr> </tbody></table> La armena lingvo (propra nomo: Հայերեն [Hajerēn]) estas <a href="/wiki/Izolita_lingvo" class="mw-redirect" title="Izolita lingvo">izolita grupo</a> apartenanta al la <a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_lingvaro" title="Hindeŭropa lingvaro">Hindeŭropa lingvaro</a>. La armena estas la <a href="/wiki/Oficiala_lingvo" title="Oficiala lingvo">ŝtata lingvo</a> de <a href="/wiki/Armenio" title="Armenio">Armenio</a> kaj de la ne agnoskita ŝtato de <a href="/wiki/Arca%C4%A5a_Respubliko" title="Arcaĥa Respubliko">Arcaĥa Respubliko</a>. La tuta nombro de parolantoj ĉirkaŭ la mondo estas ĉirkaŭ 5,9 - 6,7 milionoj da homoj. Laŭ esplorado de la Masaĉuseca Instituto de Teknologio, la armena estas unu el la 50 plej influaj lingvoj en la mondo.<a href="#cite_note-Hrach_Martirosyan_2013_Pp._85-1">[1]</a> Estas hipotezo ke la armena havas la plej grandan parencecon kun la <a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">greka lingvo</a>. Kune kun kelkaj formortintaj lingvoj (<a href="/wiki/Friga_lingvo" title="Friga lingvo">friga</a>, <a href="/wiki/Taka_lingvo" class="mw-redirect" title="Taka lingvo">trakia</a>, <a href="/wiki/Daka_lingvo" title="Daka lingvo">daka</a>, <a href="/wiki/Ilirio" title="Ilirio">iliria</a>, kaj <a href="/wiki/Peonio_(regno)" title="Peonio (regno)">peonia</a>), ĝi kuniĝas en la pra-balkana lingva branĉo. Kelkaj esploristoj kredas ke la <a href="/wiki/Grek-armena_hipotezo" title="Grek-armena hipotezo">hipotezo</a> pri la proksima rilato de la greka kaj friga kun la armena ne estas konfirmita en la lingva materialo. Estas indikite, ke la friga plej proksimas al la antikvaj grekaj kaj malnovaj <a href="/wiki/Makedonio_(Grekio)" title="Makedonio (Grekio)">makedonaj lingvoj</a>, ĉar ĝi kombinas pli da trajtoj kun la antikva greka ol kun aliaj <a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_lingvaro" title="Hindeŭropa lingvaro">hindeŭropaj lingvoj</a>. Modernaj glotokronologiaj studoj faritaj de K. Atkinson, ne konfirmas la ekziston de la <a href="/wiki/Grek-armena_hipotezo" title="Grek-armena hipotezo">greka-armena lingvo</a>.<a href="#cite_note-2">[2]</a> La armena lingvo havas pli fruan genezon kompare kun la <a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">greka</a>. La armena kiel sendependa lingvo ekzistas de la 6-a jarcento a.K. Inter la hindeŭropaj lingvoj estas unu el la plej <a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_pralingvo" title="Hindeŭropa pralingvo">antikvaj lingvoj</a>. La moderna <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armena alfabeto</a> estis kreita de <a href="/wiki/Mesrop_Ma%C5%9Dtoc" title="Mesrop Maŝtoc">Mesrop Maŝtoc</a> en 405 p.K. Nuntempe, la lingvo estas reprezentita de okcident-armenaj kaj orientaj armenaj variantoj. Dum sia longa historio, distingita en speciala hindeŭropa lingvaro, la armena lingvo poste ekkontaktis kun diversaj hindeŭropaj kaj ne-hindeŭropaj lingvoj - ambaŭ vivaj kaj nun mortintaj - prenante de ili kaj alportante ĝis hodiaŭ multe de tio kio povis konservi rektajn skribajn atestojn. En malsamaj tempoj, la <a href="/wiki/Hitita_lingvo" title="Hitita lingvo">hitita</a> kaj la <a href="/wiki/Hurida_lingvo" title="Hurida lingvo">hurida</a>, <a href="/wiki/Urarta_lingvo" title="Urarta lingvo">urarta</a>, <a href="/wiki/Akada_lingvo" title="Akada lingvo">akada</a>, <a href="/wiki/Aramea_lingvo" title="Aramea lingvo">aramea</a>, <a href="/wiki/Siria_lingvo" title="Siria lingvo">siria</a>, <a href="/wiki/Araba_lingvo" title="Araba lingvo">araba</a>, <a href="/wiki/Parta_lingvo" title="Parta lingvo">parta</a>, <a href="/wiki/Persa_lingvo" title="Persa lingvo">persa</a>, <a href="/wiki/Kartvela_lingvo" title="Kartvela lingvo">kartvela</a>, <a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">greka</a> kaj <a href="/wiki/Latina_lingvo" title="Latina lingvo">latina</a> lingvoj estis en kontakto kun la armena lingvo. Ĉi tiuj datumoj estas aparte gravaj por <a href="/wiki/Urarto" title="Urarto">urartologoj</a>, <a href="/wiki/Iranologio" title="Iranologio">iranologoj</a>, <a href="/wiki/Kartvelio" title="Kartvelio">kartvelistoj</a>, kiuj derivas multajn faktojn el la historio de la lingvoj, kiujn ili studas de la armena.<a href="#cite_note-3">[3]</a> La armena lingvo havas <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">unikan alfabeton</a>. Ĝi estis kreita de <a href="/wiki/Mesrop_Ma%C5%9Dtoc" title="Mesrop Maŝtoc">Mesrop Maŝtoc</a> en 405. Maŝtoc, kun la intenco krei la <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armenan alfabeton</a>, ekzamenis kelkajn el la manuskriptoj skribitaj en fremdaj lingvoj vojaĝante al la urboj <a href="/wiki/Dijarbakiro" title="Dijarbakiro">Dijabakiro</a>, <a href="/wiki/Urfa" class="mw-redirect" title="Urfa">Urfa</a> kaj <a href="/wiki/Samosato" title="Samosato">Samosat</a>, kaj malkaŝante la armenajn literojn en 405. La kreo de la alfabeto ankaŭ donis la renaskiĝon de literaturo kaj la fundamento de ora epoko en la <a href="/wiki/Armena_literaturo" title="Armena literaturo">armenlingva literaturo</a>. La kreado de la armena alfabeto ne nur donis skribsistemon al la lingvo, sed normigis ĝin.<a href="#cite_note-4">[4]</a> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ĉefaj_dialektoj">Ĉefaj dialektoj</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=1" title="Redakti sekcion: Ĉefaj dialektoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=1" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ĉefaj dialektoj">redakti fonton</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Armenian_presence_within_modern_Turkish_borders_in_early_1600s.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Armenian_presence_within_modern_Turkish_borders_in_early_1600s.png/300px-Armenian_presence_within_modern_Turkish_borders_in_early_1600s.png" decoding="async" width="300" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Armenian_presence_within_modern_Turkish_borders_in_early_1600s.png/450px-Armenian_presence_within_modern_Turkish_borders_in_early_1600s.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Armenian_presence_within_modern_Turkish_borders_in_early_1600s.png/600px-Armenian_presence_within_modern_Turkish_borders_in_early_1600s.png 2x" data-file-width="1636" data-file-height="984" /></a><figcaption> Armenlingvanoj estis plimulto en areoj kun pli forta koloro kaj grava malplimulto en areoj kun milda koloro. Ĝi reprezentas la limojn de nuna Turkio.</figcaption></figure> Estas tri lingvoformoj de la armena vaste akceptataj, plus la transira periodo de la lingvo, konata kiel kilikia aŭ mezarmena: <ul><li><a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">klasika armena lingvo</a> (aŭ <a href="/wiki/Grabaro" class="mw-redirect" title="Grabaro">Grabaro</a>), kiu ekde la <a href="/wiki/5-a_jarcento" title="5-a jarcento">5-a jarcento</a> estis skribata. En religiaj okazoj ĝi ankoraŭ estas uzata dum la moderna epoko. En tiu lingvo ekzistas riĉa literaturo pri religiaj temoj, historiaj okazintaĵoj, poezio kaj epiko.<a href="#cite_note-Xenophon_IV.v.2–9-5">[5]</a></li> <li><a href="/wiki/Kilikia_armena_lingvo" title="Kilikia armena lingvo">Kilikia armena lingvo</a>: estas meza stadio de la armena lingvo dum la Mezepoko, inter la klasika kaj la modernaj branĉoj de la lingvo. Ĝi estis la lingvo de la <a href="/wiki/Armena_re%C4%9Dlando_en_Kilikio" title="Armena reĝlando en Kilikio">Armena reĝlando en Kilikio</a>. Dum ĝia uzado, la <a href="/wiki/Armenoj" title="Armenoj">armenoj</a> enkondukis du pliajn literojn en la alfabeton. Nuntempe ĝi estas mortinta lingvo.</li> <li><a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orient-armena lingvo</a> (propra nomo: Արևելյան հայերեն [Arevelian Hayerēn]), la <a href="/wiki/Oficiala_lingvo" title="Oficiala lingvo">oficiala lingvo</a> de la Respubliko <a href="/wiki/Armenio" title="Armenio">Armenio</a>, kiu ankaŭ estas parolata de grupo en <a href="/wiki/Irano" title="Irano">Irano</a>.<a href="#cite_note-6">[6]</a></li> <li><a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcident-armena lingvo</a> (propra nomo: Արևմտյան հայերեն [Arevmtian Hayerēn]), kiu elorigine estis hejma en <a href="/wiki/Anatolio" title="Anatolio">Anatolio</a>, post la <a href="/wiki/Armena_genocido" title="Armena genocido">amasa masakro</a> dum la <a href="/wiki/Unua_mondmilito" class="mw-redirect" title="Unua mondmilito">unua mondmilito</a> ankaŭ estas parolata de multaj armenoj en la <a href="/wiki/Diasporo" title="Diasporo">diasporo</a>.<a href="#cite_note-Diakonoff1985-7">[7]</a></li></ul> Entuta nombro de parolantoj estas ĉirkaŭ 6,7 milionoj (en <a href="/wiki/1999" title="1999">1999</a>), el tiuj pli ol 3 milionoj nuntempe loĝas en la <a href="/wiki/Armenio" title="Armenio">Respubliko Armenio</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enklasado">Enklasado</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=2" title="Redakti sekcion: Enklasado" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=2" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Enklasado">redakti fonton</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Mesrop1776t.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8f/Mesrop1776t.jpg" decoding="async" width="239" height="374" class="mw-file-element" data-file-width="239" data-file-height="374" /></a><figcaption>Miniaturo pri Mesrop Maŝtoc el armena anuskripto de 1776</figcaption></figure> La armena lingvo similas al la <a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">greka lingvo</a> en vortstoko (multaj similaĵoj laŭ vidpunkto de etimologia deveno). La armena ankaŭ havas multajn <a href="/wiki/Pruntovorto" class="mw-redirect" title="Pruntovorto">pruntovortojn</a> el la <a href="/wiki/Persa_lingvo" title="Persa lingvo">irana</a>, <a href="/wiki/Franca_lingvo" title="Franca lingvo">franca</a>, <a href="/wiki/Latina_lingvo" title="Latina lingvo">latina</a> kaj <a href="/wiki/Rusa_lingvo" title="Rusa lingvo">rusa</a> lingvoj.<a href="#cite_note-iranicaonline.org-8">[8]</a> La distingaĵoj de la armena lingvo estis rekonitaj de filologo <a href="/wiki/Johann_Heinrich_H%C3%BCbschmann" title="Johann Heinrich Hübschmann">Johann Heinrich Hübschmann</a> (1875)<a href="#cite_note-iranicaonline.org-8">[8]</a> Ĝiaj <a href="/wiki/Fonologio" title="Fonologio">fonologio</a> kaj <a href="/wiki/Sintakso" title="Sintakso">sintakso</a> estas influitaj de la najbaraj <a href="/wiki/Ka%C5%ADkaza_lingvaro" title="Kaŭkaza lingvaro">kaŭkazaj</a> kaj <a href="/wiki/Tjurka_lingvaro" title="Tjurka lingvaro">tjurkaj lingvaroj</a>. Kelkaj dialektoj de la armena posedas <a href="/wiki/Ejektivo" title="Ejektivo">ejektivojn</a>, kio estas ne tipa por <a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_lingvaro" title="Hindeŭropa lingvaro">hindeŭropaj lingvoj</a> kaj verŝajne rezultis el la influo de la najbaraj lingvoj. La akcento kutime restas sur la lasta <a href="/wiki/Silabo" title="Silabo">silabo</a>. La armena havas riĉan <a href="/wiki/Kazo" class="mw-redirect" title="Kazo">kazo</a>-sistemon (7 kazoj), sed ne faras <a href="/wiki/Genro_(gramatiko)" title="Genro (gramatiko)">genran</a> distingon. La plejmulto el arkaismaj sintezitaj verbformoj anstataŭiĝis per analitikaj konstruaĵoj (kun helpverbo). La <a href="/wiki/Konjunktivo" title="Konjunktivo">konjunktivo</a> ne plu estas uzata. La armena estas lingvo kun vortordo subjekto-predikato-objekto (SPO). La pozicio de nedifina artikolo varias inter la <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orient-armena</a> kaj la <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcident-armena</a>. Oriente ĝi antaŭas, okcidente malantaŭas la substantivon.<a href="#cite_note-9">[9]</a> La armena estas skribata uzante sian propran <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">alfabeton</a>, kiu estis kreita de <a href="/wiki/Cenobito" title="Cenobito">cenobito</a> <a href="/wiki/Mesrop_Ma%C5%9Dtoc" title="Mesrop Maŝtoc">Mesrop Maŝtoc</a>. Ĝi konsistas el 38 <a href="/wiki/Litero" title="Litero">literoj</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historio">Historio</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=3" title="Redakti sekcion: Historio" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=3" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Historio">redakti fonton</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Originoj">Originoj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=4" title="Redakti sekcion: Originoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=4" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Originoj">redakti fonton</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Manuscript_arm_5-6AD.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Manuscript_arm_5-6AD.jpg/237px-Manuscript_arm_5-6AD.jpg" decoding="async" width="237" height="314" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Manuscript_arm_5-6AD.jpg/356px-Manuscript_arm_5-6AD.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Manuscript_arm_5-6AD.jpg/474px-Manuscript_arm_5-6AD.jpg 2x" data-file-width="760" data-file-height="1006" /></a><figcaption><a href="/wiki/Manuskripto" title="Manuskripto">Manuskripto</a> armenlingva de la 5a aŭ 6-a jarcento</figcaption></figure> La armena estas sendependa branĉo de la <a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_lingvaro" title="Hindeŭropa lingvaro">hindeŭropaj lingvoj</a>.<a href="#cite_note-britannica.com-10">[10]</a> Ĝi interesas lingvistojn pro siaj apartaj fonologiaj evoluoj en tiu familio. Armena montras pli da satemigo ol kentumigo, kvankam ĝi ne estas klasifikita kiel aparteno al iu el ĉi tiuj subgrupoj. Iuj lingvistoj provis konkludi ke armena, <a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">greka</a> (<a href="/wiki/Friga_lingvo" title="Friga lingvo">friga</a>) kaj <a href="/wiki/Hindirana_lingvaro" title="Hindirana lingvaro">hind-irana</a> estis dialekte proksimaj unu al la alia; ene de ĉi tiu hipoteza dialekta grupo, la pra-armena situo inter la pra-greka kentum-subgrupo kaj pra-hindirana (satema subgrupo).<a href="#cite_note-p._6-11">[11]</a> Armenio estis unulingva lando antaŭ la dua jarcento a.K. plej malfrue. Ĝia lingvo havas longan literaturan historion, kun traduko de la 5a-jarcenta biblio kiel ĝia plej malnova konservanta teksto. Ĝia vortprovizo historie estis influita de okcidentaj <a href="/wiki/Irana_lingvaro" title="Irana lingvaro">Meza-iranaj lingvoj</a>, precipe <a href="/wiki/Parta_lingvo" title="Parta lingvo">parta</a>, kaj laŭ pli malgranda kvanto de <a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">greka</a>, <a href="/wiki/Persa_lingvo" title="Persa lingvo">persa</a> kaj <a href="/wiki/Siria_lingvo" title="Siria lingvo">siria</a>. Ekzistas du normigitaj modernaj literaturaj formoj, <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orienta armena</a> kaj <a href="/wiki/Okcidenta_Armenio" title="Okcidenta Armenio">okcidenta armena</a>, kun kiuj plej nuntempaj dialektoj estas reciproke kompreneblaj.<a href="#cite_note-public.iastate.edu-12">[12]</a> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Caucasus-ethnic_es.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Caucasus-ethnic_es.svg/322px-Caucasus-ethnic_es.svg.png" decoding="async" width="322" height="374" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Caucasus-ethnic_es.svg/482px-Caucasus-ethnic_es.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Caucasus-ethnic_es.svg/643px-Caucasus-ethnic_es.svg.png 2x" data-file-width="984" data-file-height="1144" /></a><figcaption>Hispana karto de etnolingvistikaj grupoj de kaŭkazo. La armena aperas verdkolore.</figcaption></figure> Kvankam armenoj estis konataj en la historio multe pli frue (ekzemple, ili estis menciitaj en la 6-a jarcento a.K. <a href="/wiki/Behistun-surskribo" title="Behistun-surskribo">Behistun-surskribo</a> kaj en la historio <a href="/wiki/Anabazo_de_Ksenofono" title="Anabazo de Ksenofono">Anabazo de Ksenofono</a>), la plej malnova pluvivanta armenlingva teksto estas la 5-a-jarcenta traduko de la Biblio fare de monaĥo <a href="/wiki/Mesrop_Ma%C5%9Dtoc" title="Mesrop Maŝtoc">Mesrop Maŝtoc</a>, kiu kreis la <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armenan alfabeton</a> en 405, tiutempe ĝi havis 36 leterojn. Iuj ankaŭ atribuas al li la kreadon de la <a href="/wiki/Ka%C5%ADkaz-albana_alfabeto" title="Kaŭkaz-albana alfabeto">kaŭkaz-albana alfabeto</a>. En la Anabazo, Ksenofono priskribas multajn aspektojn de la armena vivo kaj gastamo post ĉirkaŭ 401 aK. Li raportas, ke la <a href="/wiki/Armenoj" title="Armenoj">armena popolo</a> parolis lingvon, kiu al lia orelo sonis kiel la lingvo de la <a href="/wiki/Persoj" title="Persoj">persoj</a>.<a href="#cite_note-Culture_2009,_p383-13">[13]</a><a href="#cite_note-Hans_J._Holm_2011-14">[14]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fruaj_kontaktoj">Fruaj kontaktoj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=5" title="Redakti sekcion: Fruaj kontaktoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=5" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Fruaj kontaktoj">redakti fonton</a>]</div> W. M. Austin (1942) konkludis, ke estis frua kontakto inter armenaj kaj <a href="/wiki/Anatolia_lingvaro" title="Anatolia lingvaro">anatoliaj lingvoj</a>, bazitaj sur tio, kion li konsideris komunaj arkaismoj, kiel la manko de ina sekso kaj la foresto de hereditaj longaj vokaloj. Tamen, male al komunaj novigadoj (aŭ <a href="/wiki/Sinapomorfio" title="Sinapomorfio">sinapomorfio</a>), la komuna reteno de arkaismoj (aŭ <a href="/wiki/Simpleziomorfo" title="Simpleziomorfo">simpleziomorfo</a>) ne estas konsiderata konkluda pruvo de periodo de komuna izolita evoluo.<a href="#cite_note-Strabo,_Geographica_1981,_p._33-15">[15]</a> En 1985, la sovetia lingvisto <a href="/wiki/Igor_Diakonov" title="Igor Diakonov">Igor Diakonov</a> rimarkis la ĉeeston en <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">klasika armena lingvo</a> de tio, kion li nomas "Kaŭkaza substrato" identigita de pli fruaj kleruloj, konsistante el pruntaĵoj de la <a href="/wiki/Kartvela_lingvaro" title="Kartvela lingvaro">kartvelaj</a> kaj <a href="/wiki/Na%C4%A5-dagestana_lingvaro" title="Naĥ-dagestana lingvaro">nordorientaj kaŭkazaj lingvoj</a>. Notante, ke <a href="/wiki/Hurid-urarta_lingvaro" title="Hurid-urarta lingvaro">Hurid-urartaj popoloj</a> loĝis la <a href="/wiki/Armena_Altebena%C4%B5o" title="Armena Altebenaĵo">armenan altebenaĵon</a> en la <a href="/wiki/2-a_jarmilo_a.K." title="2-a jarmilo a.K.">2-a jarmilo a.K.</a>, Diakonov identigas en armena hurid-urarta substrato ekde terminoj sociaj, kulturaj kaj bestaj kaj plantoj kiel ałaxin "sklavino" (← Hur. Al ( l) a (e) ḫḫenne, cov "maro" (← Urart. ṣûǝ "(enlanda) maro", ułt "kamelo" (← Hurr. uḷtu), kaj xnjor "pomo (arbo)" (← Hurr. uriinzuri) ).<a href="#cite_note-16">[16]</a> Iuj el la esprimoj, kiujn li donas, agnoskas, havas akadan aŭ sumeran devenon, sed li sugestas, ke ili estis pruntitaj tra hurida aŭ urarta lingvoj. Pro tio, ke ĉi tiuj pruntoj ne suferas solidajn ŝanĝojn, karakterizajn por la disvolviĝo de la armena de la pra-hindeŭropa, li datiĝas sian prunton al tempo antaŭ la skribita registro sed post la <a href="/wiki/Praarmena_lingvo" title="Praarmena lingvo">pra-armena lingvo</a>.<a href="#cite_note-17">[17]</a> Pruntedonaj vortoj el iranaj lingvoj, kune kun la aliaj antikvaj raportoj kiel tiu de <a href="/wiki/Ksenofono" title="Ksenofono">Ksenofono</a>, komence gvidis lingvistojn erare klasifiki la armenan kiel iranan lingvon. Sciencistoj kiel <a href="/wiki/Paul_de_Lagarde" title="Paul de Lagarde">Paul de Lagarde</a> kaj F. Müller kredis, ke la similaĵoj inter la du lingvoj signifas, ke irana kaj armena estas la sama lingvo. La distingeco de armena estis rekonita kiam filologo <a href="/wiki/Johann_Heinrich_H%C3%BCbschmann" title="Johann Heinrich Hübschmann">Johann Heinrich Hübschmann</a> (1875) uzis la komparan metodon por distingi du tavolojn de iranaj vortoj de la pli malnova armena vortaro. Li montris, ke la armena ofte havis 2 morfemojn por unu koncepto, kaj la ne-iranaj komponantoj donis koheran hindeŭropan koheron diferencan de la irana, kaj ankaŭ pruvis, ke la <a href="/wiki/Fleksio" title="Fleksio">fleksia morfologio</a> diferencas de tiu en iranaj lingvoj.<a href="#cite_note-18">[18]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Grek-armena_hipotezo">Grek-armena hipotezo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=6" title="Redakti sekcion: Grek-armena hipotezo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=6" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Grek-armena hipotezo">redakti fonton</a>]</div> La hipotezo ke la greka estas la plej proksima vivanta parenco de la armena lingvo devenas de <a href="/wiki/Holger_Pedersen" title="Holger Pedersen">Holger Pedersen</a> (1924), kiu notis, ke la nombro de grek-armenaj leksikaj vortoj estas pli granda ol tiu de kompromisoj inter armena kaj ajna <a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_lingvaro" title="Hindeŭropa lingvaro">hindeŭropa lingvo</a>. <a href="/wiki/Antoine_Meillet" title="Antoine Meillet">Antoine Meillet</a> (1925, 1927) plue esploris morfologian kaj fonologian kompromison, postulante, ke la gepatraj lingvoj de la greka kaj armena estas dialektoj en tuja geografia proksimeco en la pra-hindeŭropa periodo. La hipotezo de Meillet fariĝis populara post sia Esquisse (1936). <a href="/wiki/Georg_Renatus" title="Georg Renatus">Georg Renatus Solta</a> (1960) ne tro postulas pri tia grek-armena parenceco, sed li konkludas ke konsiderante kaj la leksikon kaj la morfologion, la greka estas klare la dialekto plej proksima al la armena. <a href="/wiki/Eric_P._Hamp" title="Eric P. Hamp">Eric P. Hamp</a> (1976, 91) subtenas la grek-armenan hipotezon, anticipante eĉ tempon "kiam ni devus paroli pri helen-armena" (signifante la postulon de greka-armena pralingvo).<a href="#cite_note-19">[19]</a> Armena kundividas la <a href="/wiki/A%C5%ADgmento" title="Aŭgmento">aŭgmenton</a>, kaj negacion derivitan de la frazo pra-hindeŭropa lingvo *ne h₂oyu kʷid ("neniam io ajn" aŭ "ĉiam nenio"), kaj la reprezento de vortosistemaj laringoj per protetaj vokaloj, kaj alia fonologia kaj morfologiaj trajtoj kun la greka. Tamen, kiel Fortson (2004) komentas, "kiam ni atingas niajn plej fruajn armenajn registrojn en la <a href="/wiki/5-a_jarcento" title="5-a jarcento">5-a jarcento</a> p.K., la atesto de ia tia frua parenceco estis reduktita al kelkaj tentaj pecoj".<a href="#cite_note-20">[20]</a><a href="#cite_note-Adams419-21">[21]</a><a href="#cite_note-Brixhe72-22">[22]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Grek-armen-arja_hipotezo">Grek-armen-arja hipotezo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=7" title="Redakti sekcion: Grek-armen-arja hipotezo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=7" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Grek-armen-arja hipotezo">redakti fonton</a>]</div> Grek-armen-arja estas hipoteza <a href="/wiki/Klado" title="Klado">klado</a> ene de la hindeŭropa familio, praulo de la <a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">greka lingvo</a>, la armena, kaj la <a href="/wiki/Hindirana_lingvaro" title="Hindirana lingvaro">hind-iranaj lingvoj</a>. Grek-arj unuo estus dividita je pra-greka kaj pra-hind-irana meze de la <a href="/wiki/3-a_jarmilo_a.K." title="3-a jarmilo a.K.">3-a jarmilo a.K.</a> Implicite, pra-armena estus situanta inter pra-greka kaj pra-hind-irana, kongrue kun la fakto, ke armenoj dividas iujn trajtojn nur kun hind-irananaj (la satem-ŝanĝo) sed aliaj nur kun la greka (s> h). Grek-arja havas relative ampleksan subtenon inter hindeŭrop-istoj, ĉar la hindeŭropa hejmlando troviĝas en la <a href="/wiki/Armena_Altebena%C4%B5o" title="Armena Altebenaĵo">Armenaj Altebenaĵoj</a>, la "<a href="/wiki/Armena_hipotezo" title="Armena hipotezo">armena hipotezo</a>". Fruaj kaj fortaj pruvoj estis donitaj de la ekzameno de Eulero en 1979 pri komunaj trajtoj en greka kaj sanskrita nominala fleksio. Uzata kune kun la grek-armena hipotezo, la armena lingvo ankaŭ estus inkluzivita sub la etikedo Arja-Grek-Armena, dividante en pra-greka /friga kaj "Armen-arja" (praulo de armena kaj hind-irana).<a href="#cite_note-23">[23]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Evoluo">Evoluo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=8" title="Redakti sekcion: Evoluo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=8" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Evoluo">redakti fonton</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:The_Four_Gospels,_1495,_Portrait_of_St_Mark_Wellcome_L0031107.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/The_Four_Gospels%2C_1495%2C_Portrait_of_St_Mark_Wellcome_L0031107.jpg/220px-The_Four_Gospels%2C_1495%2C_Portrait_of_St_Mark_Wellcome_L0031107.jpg" decoding="async" width="220" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/The_Four_Gospels%2C_1495%2C_Portrait_of_St_Mark_Wellcome_L0031107.jpg/330px-The_Four_Gospels%2C_1495%2C_Portrait_of_St_Mark_Wellcome_L0031107.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/The_Four_Gospels%2C_1495%2C_Portrait_of_St_Mark_Wellcome_L0031107.jpg/440px-The_Four_Gospels%2C_1495%2C_Portrait_of_St_Mark_Wellcome_L0031107.jpg 2x" data-file-width="2934" data-file-height="3677" /></a><figcaption>La kvar evangelioj, 1495, Portreto de Sankta Markoĉe armena manskribaĵo</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:The_first_Bible_printed_in_the_Armenian_language.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/The_first_Bible_printed_in_the_Armenian_language.jpg/220px-The_first_Bible_printed_in_the_Armenian_language.jpg" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/The_first_Bible_printed_in_the_Armenian_language.jpg/330px-The_first_Bible_printed_in_the_Armenian_language.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/The_first_Bible_printed_in_the_Armenian_language.jpg/440px-The_first_Bible_printed_in_the_Armenian_language.jpg 2x" data-file-width="736" data-file-height="576" /></a><figcaption>unua presaĵo en armena lingvo, Biblio, 1666</figcaption></figure> <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">Klasika armena lingvo</a> (grabar), atestita de la <a href="/wiki/5-a_jarcento" title="5-a jarcento">5-a jarcento</a> ĝis la <a href="/wiki/19-a_jarcento" title="19-a jarcento">19-a jarcento</a> kiel la literatura normo (ĝis la 11-a jarcento ankaŭ kiel parolita lingvo kun malsamaj variaĵoj), estis parte anstataŭigita de <a href="/wiki/Kilikia_armena_lingvo" title="Kilikia armena lingvo">Meza armena</a>, atestita ekde la 12-a jarcento ĝis la 18-a jarcento. Faka literaturo preferas "malnovan armenan" por <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">grabaro</a> kiel tuto, kaj nomas kiel "klasika" la lingvon uzitan en la 5-a-jarcenta literaturo, "Post-Klasikaĵo" de la malfruaj 5-a ĝis 8-a jarcentoj, kaj "Malfrua Grabaro" tiu de la periodo kovrante la 8-a ĝis 11-a jarcentoj. Poste ĝi estis uzata ĉefe en religia kaj faka literaturo, escepte de renaskiĝo dum la frua moderna periodo, kiam oni provis provizi ĝin kiel la lingvon de literatura renaskiĝo, kun novklasikaj inklinoj, per la kreado kaj disvastigo de literaturo en diversaj ĝenroj, precipe de la <a href="/wiki/Mekitarista_kongregacio" title="Mekitarista kongregacio">Mekitaristoj</a>. La unua armena periodaĵo, Azdarar, estis publikigita en <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">grabaro</a> en 1794.<a href="#cite_note-24">[24]</a> La klasika formo pruntis multajn vortojn el mez-iranaj lingvoj, ĉefe partia, kaj enhavas pli malgrandajn inventarojn de pruntvortoj el greka, siria, araba, mongola, persa, kaj indiĝenaj lingvoj kiel urarta. Penado por modernigi la lingvon en <a href="/wiki/Bagratida_Armenio" title="Bagratida Armenio">Bagratida Armenio</a> kaj la <a href="/wiki/Armena_re%C4%9Dlando_en_Kilikio" title="Armena reĝlando en Kilikio">Armena Reĝlando en Kilikio</a> (11-14-a jarcentoj) rezultigis la aldonon de du pliaj literoj al la alfabeto ("օ" kaj "ֆ"), alportante la totalan nombron al 38.<a href="#cite_note-25">[25]</a> La Lamentoj de <a href="/wiki/Gregorio_de_Narek" title="Gregorio de Narek">Gregorio de Narek</a> (951-1003) estas ekzemplo de la disvolviĝo de stilo de literaturo kaj skribo de la malnova armena lingvo de la 10-a jarcento. Krom levi la literaturan stilon kaj vortprovizon de la armena lingvo aldonante multe pli ol mil novajn vortojn, per siaj aliaj himnoj kaj poemoj Gregorio pavimis la vojon al siaj posteuloj por inkludi laikajn temojn kaj regionajn lingvojn en siaj skribaĵoj. La ŝanĝo de temoj el plejparte religiaj tekstoj al verkadoj kun laikaj vidpunktoj plibonigis kaj riĉigis la vortprovizon. "Vorto de Saĝo", poemo de Hovhannes Sargavak dediĉita al <a href="/wiki/Sturno" title="Sturno">sturno</a>, legitimas poezion dediĉitan al naturo, amo aŭ ina beleco. Iom post iom, la interesoj de la loĝantaro ĝenerale reflektis ankaŭ aliajn literaturajn verkojn. Konstantino Jerzinkaci kaj pluraj aliaj eĉ prenas la nekutiman paŝon kritiki la eklezian establon kaj trakti la sociajn aferojn de la armena patrujo. Tamen, ĉi tiuj ŝanĝoj reprezentis la naturon de la literatura stilo kaj sintakso, sed ili ne konsistigis grandegajn ŝanĝojn en la fundamentoj de la gramatiko aŭ la morfologio de la lingvo. Ofte, kiam verkistoj kodigas parolitan dialekton, aliaj lingvouzantoj tiam estas instigitaj imiti tiun strukturon tra la literatura aparato konata kiel <a href="/wiki/Paralelismo" title="Paralelismo">paralelismo</a>.<a href="#cite_note-p._6-11">[11]</a><a href="#cite_note-public.iastate.edu-12">[12]</a> En la 19-a jarcento, la tradicia armena patrujo denove estis dividita. Ĉi-foje, <a href="/wiki/Orienta_Armenio" title="Orienta Armenio">orienta Armenio</a> estis konkerita al <a href="/wiki/Ka%C4%9Daroj" title="Kaĝaroj">kaĝaroj</a> fare de la <a href="/wiki/Rusia_Imperio" title="Rusia Imperio">Rusa Imperio</a>, dum <a href="/wiki/Okcidenta_Armenio" title="Okcidenta Armenio">Okcidenta Armenio</a>, enhavanta du trionojn de <a href="/wiki/Granda_Armenio" title="Granda Armenio">historia Armenio</a>, restis sub otomana regado. La antagonisma rilato inter la rusaj kaj otomanaj imperioj kondukis al kreado de du apartaj kaj malsamaj medioj sub kiuj la armenoj vivis. Duonvoje tra la 19-a jarcento, du gravaj koncentriĝoj de armenaj komunumoj estis plue solidigitaj.<a href="#cite_note-Diakonoff597-26">[26]</a><a href="#cite_note-Diakonoff597-26">[26]</a> Pro persekutoj aŭ la serĉado de pli bonaj ekonomiaj ŝancoj, multaj armenoj vivantaj sub otomana rego iom post iom transloĝiĝis al <a href="/wiki/Konstantinopolo" title="Konstantinopolo">Konstantinopolo</a>, dum <a href="/wiki/Tbiliso" title="Tbiliso">Tbiliso</a> fariĝis la centro de armenoj vivantaj sub rusa regado. Ĉi tiuj du kosmopolitaj urboj tre baldaŭ fariĝis la primaraj polusoj de la armena intelekta kaj kultura vivo.<a href="#cite_note-27">[27]</a> La enkonduko de novaj literaturaj formoj kaj stiloj, same kiel multaj novaj ideoj vastigantaj Eŭropon, atingis armenojn vivantajn en ambaŭ regionoj. Ĉi tio kreis ĉiam kreskantan bezonon altigi la popola,aŝĥarabar, al la digno de moderna literatura lingvo, kontraste kun la tima anakronisma <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">klasika armena lingvo</a>, grabar. Multaj dialektoj ekzistis en la tradiciaj armenaj regionoj, kiuj, malsame kiel ili, havis iujn morfologiajn kaj fonetikajn ecojn komune. Surbaze de ĉi tiuj ecoj aperis du gravaj normoj:<a href="#cite_note-Diakonoff597-26">[26]</a> <ul><li>Okcidenta normo: La enfluo de enmigrintoj el diversaj partoj de la tradicia armena patrujo al Konstantinopolo kristaligis la oftajn elementojn de la regionaj dialektoj, malfermante la vojon al stilo de skribado, kiu postulis pli mallongan kaj flekseblan formon ol <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">Grabaro</a>.</li> <li>Orienta normo: La dialekto de <a href="/wiki/Erevano" title="Erevano">Erevano</a> disponigis la kunigajn elementojn de orienta armeno, centrita en <a href="/wiki/Tbiliso" title="Tbiliso">Tbiliso</a>, <a href="/wiki/Kartvelio" title="Kartvelio">Kartvelio</a>. Simila al la okcident-armena varianto, la Moderna orienta normo estis en multaj manieroj pli praktika kaj alirebla por la plimultoj ol <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">Grabaro</a>.<a href="#cite_note-28">[28]</a></li></ul> Ambaŭ centroj vigle daŭrigis la antaŭenigon de moderna normigita lingvo. La disvastiĝo de ĵurnaloj en ambaŭ versioj (Orienta kaj Okcidenta) kaj la disvolviĝo de reto de lernejoj kie modernaj armenaj lingvoj estis instruitaj, draste pliigis la indicon de legado (malgraŭ la malhelpoj de la koloniaj administrantoj), eĉ en malproksimaj kamparaj areoj. La apero de literaturaj verkoj plene verkitaj en la modernaj versioj legitimigas la ekziston de la lingvo. Komence de la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a> ambaŭ variaĵoj de la sola moderna armena lingvo superis Grabaron kaj malfermis la vojon al nova kaj simpligita gramatika strukturo de la lingvo en la du malsamaj kulturaj sferoj. Krom pluraj morfologiaj, fonetikaj kaj gramatikaj diferencoj, la plej ofta vortaro kaj ĝenerale analogaj reguloj de gramatikaj fundamentoj permesas al uzantoj de unu varianto kompreni la alian, se ili flue regas unu el la literaturaj normoj.<a href="#cite_note-29">[29]</a> Persian,<a href="#cite_note-30">[30]</a> Post la <a href="/wiki/Unua_mondmilito" class="mw-redirect" title="Unua mondmilito">Unua Mondmilito</a>, la ekzisto de la du modernaj versioj de la sama lingvo estis sankciita eĉ pli klare. La <a href="/wiki/Armena_Soveta_Socialisma_Respubliko" title="Armena Soveta Socialisma Respubliko">Armena Soveta Socialisma Respubliko</a> (1920-1990) uzis <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orientan armenan</a> kiel ĝia oficialan lingvon, dum la <a href="/wiki/Armena_diasporo" title="Armena diasporo">diasporo</a> kreita post la <a href="/wiki/Armena_genocido" title="Armena genocido">armena genocido</a> konservis la <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcidentan armenan dialekton</a>.<a href="#cite_note-31">[31]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Modernaj_ŝanĝoj">Modernaj ŝanĝoj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=9" title="Redakti sekcion: Modernaj ŝanĝoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=9" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Modernaj ŝanĝoj">redakti fonton</a>]</div> La du modernaj literaturaj dialektoj, okcidenta (origine asociitaj kun verkistoj en la <a href="/wiki/Otomana_Imperio" title="Otomana Imperio">Otomana Imperio</a>) kaj orienta (origine asociitaj kun verkistoj en la <a href="/wiki/Rusia_Imperio" title="Rusia Imperio">Rusa Imperio</a>), forigis preskaŭ ĉiujn siajn turkajn leksikajn influojn en la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a>, ĉefe post la <a href="/wiki/Armena_genocido" title="Armena genocido">armena genocido</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vortprovizo">Vortprovizo</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=10" title="Redakti sekcion: Vortprovizo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=10" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vortprovizo">redakti fonton</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Urabatagirq.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Urabatagirq.jpg/300px-Urabatagirq.jpg" decoding="async" width="300" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Urabatagirq.jpg/450px-Urabatagirq.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d4/Urabatagirq.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="402" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Urbatagirk" title="Urbatagirk">Urbatagirk</a>, unua moderna presaĵo en armena lingvo.</figcaption></figure> Laŭ datumoj de la fino de la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a>, la vortprovizo de la armena literatura lingvo estis ĉirkaŭ 150,000 vortoj. La "Dialektologia Vortaro de la Armena Lingvo" inkluzivas pli ol 100.000 dialektajn vortojn. La nombro de vortoj en <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">antikva armena lingvo</a> estis pli ol 60.000 vortoj registritaj en liturgiaj kaj laikaj verkoj tra la jarcentoj.<a href="#cite_note-32">[32]</a> La armena lingvo, same kiel ĉiuj lingvoj kun longa historio, enhavas tavolojn de diversaj originoj. Iranaj pruntaĵoj en armena lingvo estas la plej granda nombro. La historiaj radikoj de ĉi tiu fakto estas klarigitaj per la tre longaj kaj profundaj kontaktoj de la <a href="/wiki/Armenoj" title="Armenoj">armena popolo</a> kun tiuj, kiuj regis en <a href="/wiki/Irano" title="Irano">Irano</a> kaj, foje, en la <a href="/wiki/Armena_Altebena%C4%B5o" title="Armena Altebenaĵo">Altebenaĵoj de Armenio</a>, la antikvaj ŝtatoj, ĉefe kun la <a href="/wiki/Partia_Imperio" title="Partia Imperio">Regno de la Partoj</a> <a href="/wiki/3-a_jarcento_a.K." title="3-a jarcento a.K.">3-a jarcento a.K.</a> - <a href="/wiki/3-a_jarcento" title="3-a jarcento">3-a jarcento p.K.</a>).<a href="#cite_note-33">[33]</a> Laŭ Diakonov, estas granda nombro de pruntaĵoj, precipe de la <a href="/wiki/Parta_lingvo" title="Parta lingvo">parta lingvo</a> kaj relative malmultaj vortoj de la <a href="/wiki/Mezpersa_lingvo" title="Mezpersa lingvo">meza persa lingvo</a>. Laŭ Aĝarjan, la totala nombro de ĉiuj iranaj pruntaĵoj estas ĉirkaŭ 1.405 vortoj, inkluzive de 960 mezpersaj (pahlavi) kaj 445 vortoj, kiuj konsistigas la Novan Persan tavolon aperinta post la <a href="/wiki/11-a_jarcento" title="11-a jarcento">11-a jarcento</a>. Samtempe, el ĉiuj iranaj pruntaĵoj, laŭ Hovhannisjan, ĉirkaŭ 130 vortoj troviĝas en la skribitaj armenaj fontoj nur 1-2 fojojn. Proksimume 581 mezpersaj vortoj kaj 103 novaj persaj vortoj pluvivis en moderna armena. Samtempe la plej multaj iranaj pruntaĵoj rilatas al ŝtata administrado, feŭda vivo, literaturo kaj aliaj abstraktaj konceptoj, ktp. Oni ankaŭ notu, ke kelkaj el ĉi tiuj vortoj, siavice, estas prenitaj de la persa el aliaj antikvaj lingvoj, sed estis enkondukitaj en la armenan pere de la persa. Tra la armena lingvo, la irananoj penetris en kartvelan. La plimulto de la kartvelaj pruntaĵoj de la mezpersa devenas de la armena lingvo.<a href="#cite_note-34">[34]</a> La nombro de grekaj pruntaĵoj, laŭ Aĝaryan, estas 916 vortoj (inkluzive de tiuj de la <a href="/wiki/Kilikia_armena_lingvo" title="Kilikia armena lingvo">meza armena</a> kaj moderna armena lingvo), el kiuj 164 estas uzataj en moderna armena literatura lingvo. Laŭ Hovhannisjan, la nombro de grekaj pruntaĵoj estas 293 vortoj. La <a href="/wiki/Armenoj" title="Armenoj">armenoj</a> ankaŭ kontaktis la antikvajn <a href="/wiki/%C5%9Cemidoj" title="Ŝemidoj">ŝemidajn</a> popolojn. La ekzisto de du tavoloj el <a href="/wiki/Aramea_lingvo" title="Aramea lingvo">aramea origino</a> en la <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">antikva armena lingvo</a> estis pruvita. La plej malnovaj esprimoj, ĉefe rilataj al komerco kaj metiarto, same kiel klerikaj, devenas de la tempo de la <a href="/wiki/A%C4%A5emenida_dinastio" title="Aĥemenida dinastio">aĥemenidoj</a> (6-a-4-a jarcentoj a.K.) kaj <a href="/wiki/Tigrano_la_Granda" title="Tigrano la Granda">Tigrano la Granda</a> (95-55 a.K.); pli posta tavolo, vortoj de preĝlibra karaktero, estis transdonita al Armenio kune kun la <a href="/wiki/Kristanismo" title="Kristanismo">kristana eklezio</a>. La nombro de siriaj pruntaĵoj, laŭ Hovhannisjan, estas ĉirkaŭ 130 vortoj. Aĝarjan identigas kvar historiajn tavolojn kaj nomigas la tutan nombron de pruntaĵoj de 209 vortoj, el kiuj 120 ankaŭ estas uzataj en moderna armena lingvo. El ĉiuj pruntaĵoj, 27 vortoj povas esti spuritaj ĝis la asiria-babilona historia tavolo. Inter tiaj vortoj, ekzemple, "sigelo" kanniki.<a href="#cite_note-35">[35]</a> Aĝarjan identigas 10 latinajn vortojn konservita rekte el la romia-armena rilato (2-a a.K - 4-a jarcento p.K.) en antikvaj tempoj: կայսր (kajsr) - caesar (cezaro), արկղ (arkł) - arcla (kaso, skatolo), սկուտղ (skutł) - Scutella, սիտղ (SITL) - situla, կառք (Kark') - carrus (ĉaro), ղենջակ (łenǰak) - linteum, բաստեռն (basteṙn) - basterna, լկտիք (lktik') - Lectica, մարգարիտ (Margarit). En la armena literatura lingvo, meze de la 20-a jarcento, estis nur ĉirkaŭ 20 turkaj pruntaĵoj. En sia libro "La turkaj pruntaĵoj en la armena lingvo" de 1902, Aĝarjan citis vortojn el la dialektoj de <a href="/wiki/Konstantinopolo" title="Konstantinopolo">Konstantinopolo</a>, <a href="/wiki/Van" title="Van">Van</a>, <a href="/wiki/Montara_Karaba%C4%A5o" title="Montara Karabaĥo">Montara Karabaĥo</a>, Naĥiĉevan-ĉe-Dono, kiuj estis prenitaj el la <a href="/wiki/Turka_lingvo" title="Turka lingvo">turka</a> kaj <a href="/wiki/Azerbaj%C4%9Dana_lingvo" title="Azerbajĝana lingvo">azerbajĝana</a> lingvoj.<a href="#cite_note-36">[36]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Alfabeto">Alfabeto</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=11" title="Redakti sekcion: Alfabeto" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=11" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Alfabeto">redakti fonton</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Mesrob_Mashtots_1882.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Mesrob_Mashtots_1882.jpg/220px-Mesrob_Mashtots_1882.jpg" decoding="async" width="220" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/Mesrob_Mashtots_1882.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="368" /></a><figcaption> Mesrop Maŝtoc, kreinto de la <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armena alfabeto</a>.</figcaption></figure> La moderna armena lingvo uzas la originalan armenan alfabeton. La alfabeto estis kreita en 405 de la saĝulo kaj pastro Mesrop Maŝtoc kaj komence konsistis el 36 literoj, el kiuj 7 estas vokaloj kaj 29 konsonantaj literoj.<a href="#cite_note-37">[37]</a> Dum pli ol mil sescent jaroj, la <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armena alfabeto</a> ekzistis preskaŭ senŝanĝa. En la 11-a jarcento, du pliaj literoj estis aldonitaj - Օ kaj Ֆ. Dum sia longa historio, la grafika skemo de la armenaj literoj suferis iujn ŝanĝojn. La plej frua formo estas rondigita erkatagir (fera skribo) kiu distingiĝis pro sia monumenteco, kiu regis ĝis la fino de la 13-a jarcento. Ekde ĉi tiu periodo, pli kursiva formo - bolorgir disvastiĝis. Ĝiaj unuaj ekzistantaj specimenoj devenas de la malfrua <a href="/wiki/10-a_jarcento" title="10-a jarcento">10-a jarcento</a>. Ankaŭ en la <a href="/wiki/Mezepoko" title="Mezepoko">Mezepoko</a>, la kaligrafiaj formoj ŝhagiro kaj notrgiro estis oftaj.<a href="#cite_note-38">[38]</a> <table class="wikitable" style="line-height:normal;text-align:center"> <tbody><tr style="font-size:1.4em"> <th>ա</th> <th>բ</th> <th>գ</th> <th>դ</th> <th>ե</th> <th>զ</th> <th>է</th> <th>ը</th> <th>թ</th> <th>ժ</th> <th>ի</th> <th>լ</th> <th>խ</th> <th>ծ</th> <th>կ</th> <th>հ</th> <th>ձ</th> <th>ղ</th> <th>ճ</th> <th>մ </th></tr> <tr style="font-size:1.2em"> <td>a</td> <td>b</td> <td>g</td> <td>d</td> <td>je/e</td> <td>z</td> <td>e</td> <td>ë</td> <td>t’</td> <td>ž</td> <td>i</td> <td>l</td> <td>x</td> <td>ts</td> <td>k</td> <td>h</td> <td>dz</td> <td>ṙ</td> <td>tš</td> <td>m </td></tr> <tr style="font-size:1.4em"> <th>յ</th> <th>ն</th> <th>շ</th> <th>ո</th> <th>չ</th> <th>պ</th> <th>ջ</th> <th>ռ</th> <th>ս</th> <th>վ</th> <th>տ</th> <th>ր</th> <th>ց</th> <th>ւ</th> <th>փ</th> <th>ք</th> <th>օ</th> <th>ֆ</th> <th>ու</th> <th>և </th></tr> <tr style="font-size:1.2em"> <td>j</td> <td>n</td> <td>š</td> <td>vo/o</td> <td>tš’</td> <td>p</td> <td>dž</td> <td>r</td> <td>s</td> <td>v</td> <td>t</td> <td>r’</td> <td>ts’</td> <td>w</td> <td>p’</td> <td>k’</td> <td>o</td> <td>f</td> <td>u</td> <td>yew/ew </td></tr></tbody></table> La unua frazo en armena lingvo tradukita de Mesrop Maŝtoc post kiam li inventis la literojn, laŭdire, estas la unua linio de la <a href="/wiki/Sentencoj_de_Salomono" title="Sentencoj de Salomono">Libro de Proverboj</a> de <a href="/wiki/Salomono" title="Salomono">Salomono</a>: <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; border-style:none; background-color:transparent;" class="cquote"> <tbody><tr> <td width="20" valign="top" style="color:#B2B7F2;font-size:35px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 10px;">“ </td> <td valign="top" style="padding:4px 10px;text-indent:1em;font-style:italic;"><a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B9%D5%A5%D5%AC_%D5%A6%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6_%D5%A5%D6%82_%D5%A6%D5%AD%D6%80%D5%A1%D5%BF,_%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AC_%D5%A6%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%BD_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B3%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%B5" class="extiw" title="wikt:ճանաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ">Ճանաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ</a>: Čanačʿel zimastutʿiwn ew zxrat, imanal zbans hančaroy. «Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento.» </td> <td width="20" valign="bottom" style="color:#B2B7F2;font-size:36px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 10px;">” </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="padding-top: 10px"><cite style="font-style:normal;">—<a href="/wiki/Sentencoj_de_Salomono" title="Sentencoj de Salomono">Sentencoj</a>, 1:2.</cite> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="La_historio_de_la_studo_de_la_Armena_lingvo">La historio de la studo de la Armena lingvo</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=12" title="Redakti sekcion: La historio de la studo de la Armena lingvo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=12" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: La historio de la studo de la Armena lingvo">redakti fonton</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="5a_-_10a_jarcentoj">5a - 10a jarcentoj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=13" title="Redakti sekcion: 5a - 10a jarcentoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=13" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: 5a - 10a jarcentoj">redakti fonton</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Aristakes_Grich.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Aristakes_Grich.jpg/180px-Aristakes_Grich.jpg" decoding="async" width="180" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Aristakes_Grich.jpg/270px-Aristakes_Grich.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Aristakes_Grich.jpg/360px-Aristakes_Grich.jpg 2x" data-file-width="429" data-file-height="600" /></a><figcaption>Unua folio de la ortografia vortaro de <a href="/w/index.php?title=Aristako_Gri%C4%89&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aristako Griĉ (paĝo ne ekzistas)">Aristako Griĉ</a>, 12-a jarcento</figcaption></figure> La unua esploristo de la armena lingvo estas Mesrop Maŝtoc mem (361-440), kiu kreis la armenan alfabeton ĉirkaŭ la jaro 405. Post kreo de la alfabeto, Maŝtoc kun grupo de monaĥaj sciencistoj determinis la fonetikajn kaj literumajn normojn de la armena lingvo .<a href="#cite_note-p._6-11">[11]</a> En la dua duono de la <a href="/wiki/5-a_jarcento" title="5-a jarcento">5-a jarcento</a>, la Gramatika Arto de Dionizo de Trakio (2-a - 1-a jarcentoj a.K.) estis tradukita armenlingve, kio markis la komencon de nova stadio en la studado de la armena lingvo, la formado de ĝiaj propraj lingvaj vidpunktoj kaj la unua sendependa lingva armena disciplino . Grava kvanto da gramatikaj verkoj ekaperis ekde ĉi tiu jarcento. Ĉi tiu laboro iĝis la bazo de la verkoj de lingvaj akademianoj de fru-mezepoka kaj mezepoka Armenio - Mambra Vertsanoha (5-a jarcento),<a href="#cite_note-Strabo,_Geographica_1981,_p._33-15">[15]</a> <a href="/wiki/David_Anhaght" title="David Anhaght">David Anhaght</a> (5-6-a jarcento),<a href="#cite_note-Hrach_Martirosyan_2013_Pp._85-1">[1]</a> <a href="/wiki/Movses_Kertogh" title="Movses Kertogh">Movses Kertogh</a> (7-a jarcento), kaj aliaj. <a href="/wiki/Jeznik_Koghbaci" title="Jeznik Koghbaci">Jeznik Koghbaci</a> entreprenis la unuan provon distingi dialektojn de la armena lingvo per distingado de "pli malaltaj" kaj "superaj" dialektoj . <a href="/wiki/David_Kerakan" title="David Kerakan">David Kerakan</a> (5-a-6-a jarcentoj) en "Gramatika Interpretado" faris specialan kontribuon al la klasifiko de la principoj de la etimologio de la armena lingvo.<a href="#cite_note-britannica.com-10">[10]</a> David bezonis sufiĉan singardecon por establi la etimologion, notante "Trovi la etimologion ne estas afero de ĉiuj, sed nur de la saĝuloj. Stepanos Sjunetzi (735) kredis, ke gramatiko devas baziĝi sur literaturo kiel primara fonto de materialo; ĉi-lasta ankaŭ starigis demandojn pri la rolo de la gramatiko en solvo de problemoj de ortografio kaj <a href="/w/index.php?title=Ortoepio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ortoepio (paĝo ne ekzistas)">ortoepio</a>, kritiko de literaturaj tekstoj ktp. Sjuntsi donis la unuan klasifikon de armenaj dialektoj, distingis centrajn kaj periferiajn dialektojn, listigas 7 periferiajn dialektojn de la armena lingvo kaj notas ilian literaturan signifon:<a href="#cite_note-39">[39]</a> <blockquote>Kaj ankaŭ oni devas scii ĉiujn dialektojn periferiajn de la propra lingvo, kiu estas la esenco de <a href="/wiki/Kor%C4%89ajko" title="Korĉajko">Korĉajko</a> kaj Ĥuto kaj Kvara Armenio kaj <a href="/wiki/Armenia_(Romia_Imperio)" title="Armenia (Romia Imperio)">Alta Armenio</a> kaj <a href="/wiki/Sjunika_re%C4%9Dlando" title="Sjunika reĝlando">Sjuniko</a> kaj <a href="/wiki/Arca%C4%A5o" title="Arcaĥo">Arcaĥo</a> , kaj ne nur la mezaj kaj centraj dialektoj estas taŭgaj.</blockquote> Ekde la fino de la <a href="/wiki/7-a_jarcento" title="7-a jarcento">7-a jarcento</a>, la unuaj vortaroj aperas kun alfabeta aranĝo de vortoj. La unua vortaro de ĉi tiu tipo estis la traduko de la greka <a href="/wiki/Nomscienco" title="Nomscienco">onomastiko</a>. Ĝi listigas la nomojn de la hebreaj literoj, tiam la hebreaj vortoj estas transdonitaj en la armenan skribsistemon kun ilia traduko al la armena. Ekde la fino de la <a href="/wiki/10-a_jarcento" title="10-a jarcento">10-a jarcento</a>, la <a href="/wiki/Leksikografio" title="Leksikografio">leksikografio</a> de <a href="/wiki/Armenio" title="Armenio">Armenio</a> travivis rapidan floradon.<a href="#cite_note-40">[40]</a> La gramatika laboro de la dua duono de la 9-a jarcento, verkita de Amama Arevelzi, estas ĉefe <a href="/wiki/Teologio" title="Teologio">teologia</a>. Jam post la restarigo de la sendependa armena reĝlando de la <a href="/wiki/Bagratida_dinastio" class="mw-redirect" title="Bagratida dinastio">bagratidoj</a>, tiel nomata, <a href="/wiki/Bagratida_Armenio" title="Bagratida Armenio">Bagratida Armenio</a>, nova florado de ĉiuj specoj de kulturo kaj scienco ekiĝis, inkluzive intereson pri <a href="/wiki/Filozofio" title="Filozofio">filozofio</a>, <a href="/wiki/Gramatiko" title="Gramatiko">gramatiko</a>, <a href="/wiki/Retoriko" title="Retoriko">retoriko</a> kaj ĉiuj malnovaj sciencaj tradicioj.<a href="#cite_note-public.iastate.edu-12">[12]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="11a_-_16a_jarcentoj">11a - 16a jarcentoj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=14" title="Redakti sekcion: 11a - 16a jarcentoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=14" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: 11a - 16a jarcentoj">redakti fonton</a>]</div> Post kiam la lando perdis sian sendependecon, akademianoj kaj preĝejestroj de Armenio daŭre kreis vortarojn kaj gramatikajn verkojn dediĉitajn al la armena lingvo. Nova pliiĝo en la armena gramatika pensado estas observata ekde la 11-a kaj, precipe, en la 12-a - 13-a jarcentoj. <a href="/wiki/Grigor_Magistros" title="Grigor Magistros">Grigor Magistros</a> (ĉ. 990-1059) en sia gramatika verko inkluzivas kompilon de la ideoj de ĉiuj antaŭaj armenaj gramatikoj. Li unue notis la enan transformon de <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">grabaro</a>. En la studo de etimologio, li konsideris la artikulacian klasifikon de sonoj kaj materialoj de aliaj lingvoj,<a href="#cite_note-Culture_2009,_p383-13">[13]</a><a href="#cite_note-Hans_J._Holm_2011-14">[14]</a> liberigis etimologion de arbitraj interpretoj; donis al ĝi sciencan bazon. Magistros asertis la neceson koni la lingvojn per kiuj la armenoj kontaktiĝas; protestoj kontraŭ arbitra etimologio:<a href="#cite_note-41">[41]</a> <blockquote>Se iu etimologigas tiajn vortojn, oni faros grandan eraron. Multfoje oni vidis kiel tiaj etimologiitaj vortoj pruntitaj de aliaj lingvoj, niaj najbaroj, kaj eĉ homoj konsideris sin saĝuloj, kaj ĉi tio ŝajnas nescio pri lingvoj.</blockquote> <table class="graytable"> <caption>Esploristoj de la armena lingvo de la Mezepoko </caption> <tbody><tr> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Grigor_Magistros.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Grigor_Magistros.jpg/160px-Grigor_Magistros.jpg" decoding="async" width="160" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Grigor_Magistros.jpg/240px-Grigor_Magistros.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/84/Grigor_Magistros.jpg 2x" data-file-width="300" data-file-height="431" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Hovhannes_Pluz_Yerznkatsi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Hovhannes_Pluz_Yerznkatsi.jpg/155px-Hovhannes_Pluz_Yerznkatsi.jpg" decoding="async" width="155" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Hovhannes_Pluz_Yerznkatsi.jpg/233px-Hovhannes_Pluz_Yerznkatsi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Hovhannes_Pluz_Yerznkatsi.jpg 2x" data-file-width="300" data-file-height="447" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Esayi_Nchetsi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Esayi_Nchetsi.jpg/160px-Esayi_Nchetsi.jpg" decoding="async" width="160" height="218" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Esayi_Nchetsi.jpg/240px-Esayi_Nchetsi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Esayi_Nchetsi.jpg/320px-Esayi_Nchetsi.jpg 2x" data-file-width="367" data-file-height="500" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Arakel_Syunetsi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Arakel_Syunetsi.jpg/140px-Arakel_Syunetsi.jpg" decoding="async" width="140" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Arakel_Syunetsi.jpg/210px-Arakel_Syunetsi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0c/Arakel_Syunetsi.jpg 2x" data-file-width="245" data-file-height="395" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr> <tr> <td align="center"><a href="/wiki/Mesrop_Ma%C5%9Dtoc" title="Mesrop Maŝtoc">Mesrop Maŝtoc</a> (ок. 990—1059), Interpreto de la Gramatiko </td> <td align="center"><a href="/wiki/Hovhannes_Jerznkaci" title="Hovhannes Jerznkaci">Hovhannes Jerznkaci</a> (ок. 1230—1293), «Kolekto de gramatikaj interpretoj» </td> <td align="center"><a href="/wiki/Jesaji_N%C5%9Deci" title="Jesaji Nŝeci">Jesaji Nŝeci</a> (1260/1265—1338), «Gramatikaj difinoj» </td> <td align="center"><a href="/wiki/Arakel_Sjuneci" title="Arakel Sjuneci">Arakel Sjuneci</a> (1350—1425), «Mallonga gramatika analizo» </td></tr></tbody></table> Grava evento de la epoko estas la unua ortografia reformo. En la dua duono de la <a href="/wiki/12-a_jarcento" title="12-a jarcento">12-a jarcento</a>, Aristako Griĉ verkis la vortaron de la armena lingvo. La plej signifa monumento de gramatika arto de la epoko estas la kompilo de Hovhannes Jerznkaci (ĉ. 1230-1293) "Kolekto de gramatikaj interpretoj", kompletigita en 1291.<a href="#cite_note-42">[42]</a><a href="#cite_note-43">[43]</a> Erznkaci transdonis konjugacio-tabelojn kun ekzemploj de malnova kaj meza armena lingvoj. La verkoj de <a href="/wiki/Jesaji_N%C5%9Deci" title="Jesaji Nŝeci">Jesai Nŝeci</a> (1260/1265 - ĉ. 1338), Hovhannes Corecoci (1270-1338) ("Mallonga recenzo pri gramatiko"), <a href="/wiki/Gregorio_Tatevaci" title="Gregorio Tatevaci">Gregorio Tatevaci</a> (1346-1409) ankaŭ estas konataj. Arakel Sjunetzi (ĉ. 1350-1425) en La Mallonga Gramatika Analizo pritraktas la fiziologiajn bazojn de parolado, donas detalan klasifikon de ĉiuj specoj de silaboj. Grava kontribuo al la disvolviĝo de la armena lingvistiko estis Gevorg Skevraci (13a jarcento) - aŭtoro de 3 verkoj: "Instrukcio pri la ecoj de silaboj", "Instrukcio pri <a href="/wiki/Prozodio" title="Prozodio">prozodio</a>" kaj "Instrukcio pri la arto de skribado". Li disvolvis la lingvajn principojn de Aristako Griĉ; unue solvis la principojn de la armena lingvo-farado; traktis demandojn pri gramatiko kaj <a href="/wiki/Interpunkcio" title="Interpunkcio">interpunkcio</a>; evoluigis transigajn regulojn. La rekomenditaj reguloj de Skevraci estas uzataj en la armena lingvo ĝis nun kun malgrandaj ŝanĝoj.<a href="#cite_note-44">[44]</a> Hovhannes Krneci (1290 / 1292-1347) en sia verko "Pri Gramatiko", kompletigita en 1344, donis kompletan priskribon de la armena lingvo; elmetis la plenan kurson de ĝia sintakso. Vardan Arevelci (ĉ. 1198-1271), aŭtoro de du gramatikaj verkoj, en la eseo "Pri Partoj de Parolado" ankaŭ priskribis la principojn de la sintakso de la armena lingvo kaj, laŭ funkcia bazo, identigis 8 partojn de vorto. Arevelci protektis la rajtojn de la <a href="/wiki/Kilikia_armena_lingvo" title="Kilikia armena lingvo">meza armena lingvo</a>, perceptante ŝanĝojn en la lingvo kiel natura procezo:.<a href="#cite_note-Hovannisian-45">[45]</a> <blockquote> Kio estas pli malbona, se iu anstataŭ erkotasan ("dek du" en <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">antikva armena</a>) parolas tasnejerku ("dek du" en parolata lingvo)</blockquote> Armena leksikografio daŭre evoluas en la <a href="/wiki/Alta_Mezepoko" class="mw-redirect" title="Alta Mezepoko">Alta Mezepoko</a>. Multnombraj klarigaj vortaroj estas kreitaj de individuaj aŭtoroj aŭ verkoj, kaj ankaŭ pli ĝeneralaj. La Armena-persa Vortaro de Vardan, datiĝinta el 11-a aŭ 12a jarcentoj jarcentoj, estas konata. El la dulingva aŭ trilingva vortaroj konataj kiel "araba-persa-armena vortaro" 13-a aŭ 14-a jarcento. Ĝi estas konservita nur fragmente kaj enhavas 225 vortojn. Filozofiaj kaj kuracistaj terminologiaj vortaroj pluvivas.<a href="#cite_note-46">[46]</a> Hakobo el Krimeo (1360–1426) verkis gramatikan artikolon resumante sian scion pri literumado. En la <a href="/wiki/16-a_jarcento" title="16-a jarcento">16-a jarcento</a>, Azaria Ĝugaeci, aŭtoro de Gramatikaj Interpretoj kaj David Zejtunci, esploris pri la gramatiko de la armena lingvo. En 1567, Abgar Tokaci publikigis la unuan presitan alfabeton de la armena lingvo - "Malgranda Gramatiko aŭ Alfabeto" ( Փոքր քերականություն կամ այբբենարան, Pokr kerakanutjun kam ajbbenë".<a href="#cite_note-47">[47]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="17a_-_18a_jarcentoj">17a - 18a jarcentoj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=15" title="Redakti sekcion: 17a - 18a jarcentoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=15" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: 17a - 18a jarcentoj">redakti fonton</a>]</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Mkhitar_of_sebaste.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Mkhitar_of_sebaste.jpg" decoding="async" width="200" height="236" class="mw-file-element" data-file-width="200" data-file-height="236" /></a><figcaption><a href="/wiki/M%C4%A5itar_Sebastaci" title="Mĥitar Sebastaci">Mĥitar Sebastaci</a> (1676—1749)</figcaption></figure> Ekde la mezo de la <a href="/wiki/16-a_jarcento" title="16-a jarcento">16-a jarcento</a>, eŭropaj sciencistoj ankaŭ komencis montri intereson pri la armena lingvo, sed la studo de la armena lingvo en <a href="/wiki/E%C5%ADropo" title="Eŭropo">Eŭropo</a> komenciĝis en la unua duono de la <a href="/wiki/17-a_jarcento" title="17-a jarcento">17-a jarcento</a>. Ekde ĉi tiu jarcento la historio de la armena lingvistiko eniris novan historian periodon, nomatan "latinigita armena", pro la latinaj esprimaj formoj artefarite enkondukitaj de gramatikoj. Sed malgraŭ tio, ĉi tiu periodo estis grava paŝo en la historio de armena lingva pensado. Sciencistoj priskribis preskaŭ la tutan strukturon de la armena lingvo; eĉ pli profunde en ĝiajn ecojn.<a href="#cite_note-Xenophon_IV.v.2–9-5">[5]</a> En 1624, Francesco Rivola publikigis la armenan gramatikon, kiu tamen, estis libera je forta romanigo kaj raciigo de la gramatikaj reguloj karakterizaj de postaj aŭtoroj. En 1637 Simeon Ĝugaeci (malfrua <a href="/wiki/16-a_jarcento" title="16-a jarcento">16-a jarcento</a> - 1657) verkis la libron Libro nomata Gramatiko, en kiu li analizis detale ĉiujn aspektojn de la armena lingvo - <a href="/wiki/Gramatiko" title="Gramatiko">gramatiko</a>, <a href="/wiki/Fonetiko" title="Fonetiko">fonetiko</a>, <a href="/wiki/Leksiko" title="Leksiko">leksiko</a>, ktp. La sekva esploristo estis Clement Galanus, kiu eldonis en 1645 "Gramatiko kaj Logiko", ankaŭ dediĉita al la armena lingvo. Ĉi-lasta uzis la verkojn de antaŭaj armenaj gramatikoj. Voskan Jerevanci (1614-1674), aŭtoro de pluraj libroj pri la lingvo, en la Libro de Gramatiko (1666) faris la studon de la <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">antikva armena lingvo</a>. En 1674 eldonis la purecon de la armena parolado aŭ armena gramatiko de Hovhannes Olov (1635-1691) kun kiu komenciĝas nova epoko de scienca studado de armena stilo. En la sama jaro, lia "armena gramatiko" (latina) estis publikigita. Hovhannes Ĝugaeci en 1693 verkis "Mallonga Gramatiko kaj Logiko", surbaze de la principoj de Simeon Ĝugaeci. Kombinante la principojn de la armenaj interpretistoj de Dionizo kun la principoj de la tielnomita "latinigita gramatiko", verkis sian "Libron de Gramatiko" Ĥaĉatur Karneci (1666-1740).<a href="#cite_note-48">[48]</a><a href="#cite_note-WDL-49">[49]</a> Jam ĉe la <a href="/wiki/17-a_jarcento" title="17-a jarcento">17-a</a> - <a href="/wiki/18-a_jarcento" title="18-a jarcento">18-a jarcentoj</a>, armenaj pensuloj laboris pri la aliroj de kompara historia lingvistiko. Ekde la unua duono de la 18-a jarcento estas tendenco foriĝi de la latinigo de gramatiko, kiu daŭris ĉirkaŭ jarcenton. John Joachim Schröder (1680-1756) publikigis en 1711 la verkon "La vortrezoro de la armena lingvo" kun malsama priskribo. La libro ankaŭ priskribas la orientan version de la "popola" lingvo. Schroeder precipe kritikas Clement Galanus kaj Hovhannes Tin pro artefaritaj novigoj. <a href="/wiki/M%C4%A5itar_Sebastaci" title="Mĥitar Sebastaci">Mĥitar Sebastaci</a> (1676-1749), la romanigo kaj artefaritaj novigoj de kelkaj antaŭaj fakuloj estas eĉ pli kritikitaj. En 1730 lia "Gramatiko de Malnova Armena Lingvo" estis publikigita en Venecio. Poste ĉi tiu laboro iĝis la bazo por <a href="/wiki/Kartvela_lingvo" title="Kartvela lingvo">kartvela gramatiko</a>, kompilita en 1753. En la <a href="/wiki/18-a_jarcento" title="18-a jarcento">18-a jarcento</a>,<a href="#cite_note-50">[50]</a> la ampleksa kaj mallonga <a href="/wiki/Gramatiko" title="Gramatiko">gramatiko</a> de Baghdasar Dpira (1683-1768) havis konsiderindan famon. La unua el ili estis publikigita en 1736 kaj denove represita dufoje en la sama jarcento. Post Sebastaci, Bagdasar Dpir ankoraŭ pli liberigas la gramatikon de latinismo kaj raciismaj novigoj. Grava okazaĵo en la historio de armena lingvistiko estis La gramatiko de la armena lingvo, publikigita en 1779 de Mikajel Ĉamĉjan (1738-1823). La verko emfazas pro ĝia scienca klareco kaj detalo. La gramatiko de Ĉamĉjan baziĝas sur la sistemo de <a href="/wiki/M%C4%A5itar_Sebastaci" title="Mĥitar Sebastaci">Mĥitar Sebastaci</a>. En 1781 la unua presita <a href="/wiki/Alfabeto" title="Alfabeto">alfabeto</a> estis publikigita en la nova armena lingvo.<a href="#cite_note-51">[51]</a> <table class="graytable"> <caption>Gramatikaj verkoj de la epoko </caption> <tbody><tr> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:ArmenianGrammatica.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/ArmenianGrammatica.jpg/170px-ArmenianGrammatica.jpg" decoding="async" width="170" height="258" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/ArmenianGrammatica.jpg/255px-ArmenianGrammatica.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d2/ArmenianGrammatica.jpg 2x" data-file-width="329" data-file-height="500" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Eremia_Meghretsi._Bargirk_Hayots,_1698.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Eremia_Meghretsi._Bargirk_Hayots%2C_1698.jpg/170px-Eremia_Meghretsi._Bargirk_Hayots%2C_1698.jpg" decoding="async" width="170" height="265" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/62/Eremia_Meghretsi._Bargirk_Hayots%2C_1698.jpg 1.5x" data-file-width="230" data-file-height="358" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Qerakanutyun.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Qerakanutyun.jpg/170px-Qerakanutyun.jpg" decoding="async" width="170" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Qerakanutyun.jpg/255px-Qerakanutyun.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Qerakanutyun.jpg/340px-Qerakanutyun.jpg 2x" data-file-width="361" data-file-height="552" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td align="center" width="25%"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%AB.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%AB.jpg/190px-%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%AB.jpg" decoding="async" width="190" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%AB.jpg/285px-%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%AB.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%AB.jpg/380px-%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%AB.jpg 2x" data-file-width="414" data-file-height="557" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr> <tr> <td align="center"><a href="/wiki/Mesrop_Ma%C5%9Dtoc" title="Mesrop Maŝtoc">Mesrop Maŝtoc</a> (ок. 990—1059), "Pureco de la Armena Parolado aŭ Armena Gramatiko" </td> <td align="center"><a href="/wiki/Hovhannes_Jerznkaci" title="Hovhannes Jerznkaci">Hovhannes Jerznkaci</a> (ок. 1230—1293), Hovhannes el Konstantinopolo, Romo, 1675. Unua paĝo de la klariga vortaro. </td> <td align="center"><a href="/wiki/Jesaji_N%C5%9Deci" title="Jesaji Nŝeci">Jesaji Nŝeci</a> (1260/1265—1338), Jeremia Megreci, 1698. "Gramatiko de la Antikva Armena Lingvo" </td> <td align="center"><a href="/wiki/Arakel_Sjuneci" title="Arakel Sjuneci">Arakel Sjuneci</a> (1350—1425), M. Sebastaci, Venecio, 1730 "Vortaro de la armena lingvo" Volumo I, </td></tr></tbody></table> En la 17a-18a jarcentoj, la leksikografio daŭre formiĝis: "Բառգիրք Հայոց. Dictionarium armeno-latinum" Francesco Rivola (1621)," Dictionarium latino-armenum " (1695, 17.500 vortoj) Astvacatura Nersesoviĉ," Dictionarium novum armeno-latinum "(26,000 vortoj) Jacob Willot, vortaroj de Stepanos Rosĉka (1670-1739) , klariga vortaro (1698, 8500 vortoj) de Eremija Megreci, ktp. La atingo de la armena leksikografio de la epoko estas konsiderata kiel la du-voluma "Vortaro de la armena lingvo" (1749—1769) de Mĥitar Sebastaci, enhavanta proksimume 37000 kapvortojn. En 1788 la unua armena-rusa vortaro de Kleopatra Sarafjan estis publikigita en <a href="/wiki/Sankt-Peterburgo" title="Sankt-Peterburgo">Sankt-Peterburgo</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="19-a_jarcento">19-a jarcento</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=16" title="Redakti sekcion: 19-a jarcento" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=16" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: 19-a jarcento">redakti fonton</a>]</div> La sekva fazo de la jarcenta historio de <a href="/wiki/Armenaj_studoj" title="Armenaj studoj">armenaj lingvaj studoj</a> eniras la 19-an jarcenton. Inter la signifaj fakuloj de la komenco de la jarcento estas Gabriel Avetikjan (1751-1827), aŭtoro de armena Gramatiko (1815), kaj Arsen Bagratuni (1790-1866), aŭtoro de pluraj gramatikaj verkoj (1852, 1857). Harutjun Avgerjan (1774-1854), krom dulingvaj vortaroj (armena-angla, 1825; angla-armena, 1821; ktp.), Skribis studon (1821), kiu traktas la etimologion de la armena lingvo. Gabriel Avetikjan, Ĥaĉatur Surmeljan kaj Mkrtiĉ Avgerjan en <a href="/wiki/Venecio" title="Venecio">Venecio</a> en 1836-1837 kreis duvoluman klarigan "Nova Vortaro de la Armena Lingvo", kiu ankoraŭ konservas sian sciencan valoron ĝis hodiaŭ. Minas Bĵŝkjan (1777-1851) - aŭtoro de la "Gramatiko de la armena lingvo" (1840) kaj alia multlingva gramatiko. La libro ricevis grandan oran medalon de la <a href="/wiki/Rusia_Imperio" title="Rusia Imperio">Rusa Imperio</a>. Ĉi tiu periodo inkluzivas la studon de la germana orientalisto Heinrich Petermann. Meze de la <a href="/wiki/19-a_jarcento" title="19-a jarcento">19-a jarcento</a>, la gramatiko de la moderna armena lingvo estas verkita de Arsen Ajtunjan (1866) kaj S. Palasajan (1870). <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fonologio">Fonologio</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=17" title="Redakti sekcion: Fonologio" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=17" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Fonologio">redakti fonton</a>]</div> Pra-hindeŭropaj <a href="/wiki/Plozivo" title="Plozivo">plozivoj</a> estas aspirataj en la <a href="/wiki/Praarmena_lingvo" title="Praarmena lingvo">pra-armena lingvo</a>, unu el la cirkonstancoj ofte ligitaj al la glotala teorio, kies versio postulis, ke la senvoĉaj oklusivoj de la pra-hindeŭropa estas aspiritaj. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Akcento">Akcento</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=18" title="Redakti sekcion: Akcento" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=18" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Akcento">redakti fonton</a>]</div> En la armena, la akcento falas sur la lastan silabon sed se la lasta silabo enhavas la difinitan artikolon [ə] aŭ [n], kaj la posesivajn artikolojn ս kaj դ, en kies kazo ĝi falas sur la antaŭlasta. Ekzemple, [ɑχɔɾˈʒɑk], [mɑʁɑdɑˈnɔs], [ɡiˈni] sed [vɑˈhɑɡən] kaj [ˈdɑʃtə]. Esceptoj al ĉi tiu regulo estas iuj vortoj kun la fina litero է (ե en la reformita ortografio) (մի՛թէ, մի՛գուցե, ո՛րեւէ) kaj foje la numeraloj (վե՛ցերորդ, տա՛սներորդ, ktp.), same kiel, նամանաւանդ, հիմա, այժմ, kaj malgranda nombro de aliaj vortoj. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vokaloj">Vokaloj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=19" title="Redakti sekcion: Vokaloj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=19" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vokaloj">redakti fonton</a>]</div> Moderna armena lingvo havas ses vokalojn. Ĉiu vokala fonemo en la tabelo estas reprezentita per tri simboloj. La unua indikas la elparolon de fonemo en la <a href="/wiki/Internacia_Fonetika_Alfabeto" title="Internacia Fonetika Alfabeto">Internacia Fonetika Alfabeto</a> (IPA). Post tio aperas la litero de la <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armena alfabeto</a> kiu reprezentas la sonon. La lasta simbolo estas ĝia latinlitera transliterumado (laŭ ISO 9985). <dl><dd><table class="wikitable"> <tbody><tr> <th rowspan="2"> </th> <th colspan="2">Antaŭa </th> <th rowspan="2">Centra </th> <th colspan="2">Posta </th></tr> <tr> <th>Ne ronda</th> <th>Ronda </th> <th>Ne ronda</th> <th>Ronda </th></tr> <tr> <th align="left">Fermita </th> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">i ի </td> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">(y) </td> <td>  </td> <td>  </td> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">u ւ </td></tr> <tr> <th align="left">Duonmalferma </th> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">ɛ ե </td> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">(œ) </td> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">ə ը </td> <td>  </td> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">o ո-օ </td></tr> <tr> <th align="left">Malferma </th> <td>  </td> <td>  </td> <td>  </td> <td class="nounderlines" style="font-size:larger;">ɑ ա </td> <td>  </td></tr></tbody></table></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Konsonantoj">Konsonantoj</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=20" title="Redakti sekcion: Konsonantoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=20" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Konsonantoj">redakti fonton</a>]</div> La sekva tabelo listigas la orientan armenan konsonantan sistemon. La <a href="/wiki/Plozivo" title="Plozivo">plozivoj</a> kaj <a href="/wiki/Afrikato" title="Afrikato">afrikatoj</a> havas specialan aspiracian serion (plejparte transskribite kun apostrofo post la litero): p ', t', k '(sed č). Ĉiu fonemo en la tabelo estas reprezentita per tri simboloj. La unua indikas la elparolon de fonemo en la <a href="/wiki/Internacia_Fonetika_Alfabeto" title="Internacia Fonetika Alfabeto">Internacia Fonetika Alfabeto</a> (IPA), post kiu aperas la responda litero de la <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armena alfabeto</a>, kaj la lasta simbolo estas ĝia transskribo laŭ latinaj literoj laŭ ISO 9985 (1996). <dl><dd><table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>  </th> <th><a href="/wiki/Bilabialo" title="Bilabialo">Bilabialo</a> </th> <th><a href="/wiki/Lip-denta_konsonanto" title="Lip-denta konsonanto">Lip-denta</a> </th> <th><a href="/wiki/Alveolaro" title="Alveolaro">Alveolaro</a> </th> <th><a href="/wiki/Postalveolaro" title="Postalveolaro">Postalveolaro</a> </th> <th><a href="/wiki/Palatalo" title="Palatalo">Palatalo</a> </th> <th><a href="/wiki/Velsono" title="Velsono">Velsono</a> </th> <th><a href="/wiki/Glotalo" title="Glotalo">Glotalo</a> </th></tr> <tr align="center"> <th><a href="/wiki/Plozivo" title="Plozivo">Ploziva</a> </th> <td style="font-size:larger;">p b pʰ պ բ փ </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">t d tʰ տ դ թ </td> <td> </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">k g kʰ կ գ ք </td> <td> </td></tr> <tr align="center"> <th><a href="/wiki/Naza_konsonanto" title="Naza konsonanto">Naza</a> </th> <td style="font-size:larger;">m մ </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">n ն </td> <td>  </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr align="center"> <th><a href="/wiki/Frotsono" title="Frotsono">Frotsona</a> </th> <td> </td> <td style="font-size:larger;">f v ֆ վ </td> <td style="font-size:larger;">s z ս զ </td> <td style="font-size:larger;">ʃ ʒ շ ժ </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">χ ʁ խ ղ </td> <td style="font-size:larger;">h հ </td></tr> <tr align="center"> <th><a href="/wiki/Afrikato" title="Afrikato">Afrikata</a> </th> <td> </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">ʦ ʣ ʦʰ ծ ձ ց </td> <td style="font-size:larger;">ʧ ʤ ʧʰ ճ ջ չ </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr align="center"> <th><a href="/wiki/Alproksimanto" title="Alproksimanto">Alproksimanto</a> </th> <td> </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">ɹ ր </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">j յ </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr align="center"> <th><a href="/wiki/Trilo" title="Trilo">Trila</a> </th> <td> </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">r ռ </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr align="center"> <th><a href="/wiki/Alproksimanto" title="Alproksimanto">Aproksimanta</a> <a href="/wiki/Lateralo" title="Lateralo">lateralo</a> </th> <td> </td> <td> </td> <td style="font-size:larger;">l լ </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr></tbody></table></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Morfologio">Morfologio</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=21" title="Redakti sekcion: Morfologio" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=21" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Morfologio">redakti fonton</a>]</div> Armena korespondas kun aliaj hindeŭropaj lingvoj en ĝia strukturo, sed ĝi dividas karakterizajn sonojn kaj trajtojn de ĝia gramatiko kun najbaraj lingvoj de la Kaŭkaza regiono. La armena estas riĉa je kombinado de konsonantoj. Kaj la klasika armena kaj la modernaj parolitaj kaj literaturaj dialektoj havas kompleksan sistemon de substantiva deklinacio, kun ses aŭ sep substantivokazoj sed neniu seksa genro. En moderna armena lingvo, la uzo de helpaj verboj por montri akcenton ĝenerale kompletigis la fleksiajn verbojn de <a href="/wiki/Klasika_armena_lingvo" title="Klasika armena lingvo">klasika armena lingvo</a>. Negativaj verboj konjugacias malsame al pozitivaj en multaj tempoj, alie aldonante nur la negativan չ al la pozitiva konjugacio. Gramatike, fruaj formoj de armena lingvo havis multon komune kun klasika greka kaj latina, sed la moderna lingvo, kiel moderna greka, spertis multajn transformojn, aldonante iujn analitikajn ecojn.<a href="#cite_note-52">[52]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Substantivo">Substantivo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=22" title="Redakti sekcion: Substantivo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=22" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Substantivo">redakti fonton</a>]</div> Klasika armena havas neniun gramatikan genron, eĉ ne en la pronomo, sed estas ina sufikso (-ուհի "-uhi"). Ekzemple, ուսուցիչ (usuts'ich, "instruisto") iĝas ուսուցչուհի (usuts'chuhi, ina instruisto). Ĉi tiu sufikso, tamen, ne havas gramatikan efikon en la frazo. La nominala fleksio, tamen, konservas plurajn specojn de hereditaj tigaj klasoj. Substantivoj estas rifuzitaj por unu el sep kazoj:<a href="#cite_note-53">[53]</a> <a href="/wiki/Nominativo" title="Nominativo">nominativo</a> (ուղղական uxxakan), <a href="/wiki/Akuzativo" title="Akuzativo">akuzativo</a> (հայցական hayc'akan), <a href="/wiki/Lokativo" title="Lokativo">lokativo</a> (ներգոյական nergoyakan), <a href="/wiki/Genitivo" title="Genitivo">genitivo</a> (սեռական seṙakan), <a href="/wiki/Dativo" title="Dativo">dativo</a> (տրական trakan), <a href="/wiki/Ablativo" title="Ablativo">ablativo</a> (բացառական bac'aṙakan), aŭ <a href="/wiki/Instrumentalo" title="Instrumentalo">instrumentalo</a> (գործիական gorciakan).<a href="#cite_note-54">[54]</a> <dl><dt>Ekzemploj de substantiva deklinacio en <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orienta armena lingvo</a></dt></dl> <table class="wikitable"> <caption>Հեռախոս Heṙaxos (telefono) </caption> <tbody><tr> <th>Kazo </th> <th>Singularo </th> <th>Pluralo </th></tr> <tr> <td>Nominativo </td> <td>հեռախոս(ը-ն)* heṙaxos(ë-n)* </td> <td>հեռախոսներ(ը-ն)* heṙaxosner(ë-n)* </td></tr> <tr> <td>Akuzativo </td> <td>հեռախոսը(-ն)* heṙaxosë(-n)* </td> <td>հեռախոսները(-ն)* heṙaxosnerë(-n)* </td></tr> <tr> <td>Genitivo </td> <td>հեռախոսի heṙaxosi </td> <td>հեռախոսների heṙaxosneri </td></tr> <tr> <td>Dativo </td> <td>հեռախոսին heṙaxosin </td> <td>հեռախոսներին heṙaxosnerin </td></tr> <tr> <td>Ablativo </td> <td>հեռախոսից heṙaxosic' </td> <td>հեռախոսներից heṙaxosneric' </td></tr> <tr> <td>Instrumentalo </td> <td>հեռախոսով heṙaxosov </td> <td>հեռախոսներով heṙaxosnerov </td></tr> <tr> <td>Lokativo </td> <td>հեռախոսում heṙaxosum </td> <td>հեռախոսներում heṙaxosnerum </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <caption>Մայր Mayr (patrino) </caption> <tbody><tr> <th>Kazo </th> <th>Singularo </th> <th>Pluralo </th></tr> <tr> <td>Nominativo </td> <td>մայր(ը-ն)* mayr(ë-n)* </td> <td>մայրեր(ը-ն)* mayrer(ë-n)* </td></tr> <tr> <td>Akuzativo </td> <td>մայրը(-ն)* mayrë(-n)* </td> <td>մայրերը(-ն)* mayrerë(-n)* </td></tr> <tr> <td>Genitivo </td> <td>մոր mor </td> <td>մայրերի mayreri </td></tr> <tr> <td>Dativo </td> <td>մորը(-ն)* morë(-n)* </td> <td>մայրերին mayrerin </td></tr> <tr> <td>Ablativo </td> <td>մորից moric' </td> <td>մայրերից mayreric' </td></tr> <tr> <td>Instrumentalo </td> <td>մորով morov </td> <td>մայրերով mayrerov </td></tr></tbody></table> La <a href="/wiki/Kazo_(gramatiko)" title="Kazo (gramatiko)">kazo</a> de la rekta objekto dependas de animeco. Por senanimaj substantivoj oni uzu la nominativon, kaj por animaj substantivoj oni uzu la dativon. Aldone, por animaj substantivoj oni neniam uzu la lokativon. <table class="wikitable"> <caption>Հանրապետություն Hanrapetut'yun (respubliko) </caption> <tbody><tr> <th>Kazo </th> <th>Singularo </th> <th>Pluralo </th></tr> <tr> <td>Nominativo </td> <td>հանրապետություն(ը-ն)* hanrapetut'yun(ë-n)* </td> <td>հանրապետություններ(ը-ն)* hanrapetut'yunner(ë-n)* </td></tr> <tr> <td>Akuzativo </td> <td>հանրապետությունը(-ն)* hanrapetut'yunë(-n)* </td> <td>հանրապետությունները(-ն)* hanrapetut'yunnerë(-n)* </td></tr> <tr> <td>Genitivo </td> <td>հանրապետության hanrapetut'yan </td> <td>հանրապետությունների hanrapetut'yunneri </td></tr> <tr> <td>Dativo </td> <td>հանրապետությանը(-ն)* hanrapetut'yanë(-n)* </td> <td>հանրապետություններին hanrapetut'yunnerin </td></tr> <tr> <td>Ablativo </td> <td>հանրապետությունից hanrapetut'yunic' </td> <td>հանրապետություններից hanrapetut'yunneric' </td></tr> <tr> <td>Instrumentalo </td> <td>հանրապետությամբ hanrapetut'yamb </td> <td>հանրապետություններով hanrapetut'yunnerov </td></tr> <tr> <td>Lokativo </td> <td>հանրապետությունում hanrapetut'yunum </td> <td>հանրապետություններում hanrapetut'yunnerum </td></tr></tbody></table> <dl><dt>Ekzemploj de substantiva deklinaciado ĉe <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcidenta armena lingvo</a></dt></dl> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td rowspan="2">  </td> <td colspan="2">դաշտ / tašd (kampo) </td> <td colspan="2">կով / gov (bovino) </td></tr> <tr> <td>singularo </td> <td>pluralo </td> <td>singularo </td> <td>pluralo </td></tr> <tr> <td>Nom-Akuz. (Ուղղական-Հայցական) </td> <td>դաշտ / tašd </td> <td>դաշտեր / tašder </td> <td>կով / gov </td> <td>կովեր / gover </td></tr> <tr> <td>Gen-Dat (Սեռական-Տրական) </td> <td>դաշտի / tašdi </td> <td>դաշտերու / tašderu </td> <td>կովու / govu </td> <td>կովերու / goveru </td></tr> <tr> <td>Abl (Բացառական) </td> <td>դաշտէ / tašde </td> <td>դաշտերէ / tašdere </td> <td>կովէ / gove </td> <td>կովերէ / govere </td></tr> <tr> <td>Instr (Գործիական) </td> <td>դաշտով / tašdov </td> <td>դաշտերով / tašderov </td> <td>կովով / govov </td> <td>կովերով / goverov </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td rowspan="2">  </td> <td colspan="2">գարուն / karun (Printempo) </td> <td colspan="2">օր / or (tago) </td> <td colspan="2">Քոյր / kuyr (fratino) </td></tr> <tr> <td>singularo </td> <td>pluralo </td> <td>singularo </td> <td>pluralo </td> <td>singularo </td> <td>pluralo </td></tr> <tr> <td>Nom-Akuz. (Ուղղական-Հայցական) </td> <td>գարուն karun </td> <td>գարուններ karunner </td> <td>օր or </td> <td>օրեր orer </td> <td>քոյր kuyr </td> <td>քոյրեր kuyrer </td></tr> <tr> <td>Gen-Dat (Սեռական-Տրական) </td> <td>գարնան karnan </td> <td>գարուններու karunneru </td> <td>օրուայ oruay </td> <td>օրերու oreru </td> <td>քրոջ kroč </td> <td>քոյրերու kuyreru </td></tr> <tr> <td>Abl (Բացառական) </td> <td>գարունէ karune </td> <td>գարուններէ karunnere </td> <td>օրուընէ oruəne </td> <td>օրերէ orere </td> <td>քրոջմէ kročme </td> <td>քոյրերէ kuyrere </td></tr> <tr> <td>Instr (Գործիական) </td> <td>գարունով karunov </td> <td>գարուններով karunnerov </td> <td>օրով orov </td> <td>օրերով orerov </td> <td>քրոջմով kročmov </td> <td>քոյրերով kuyrerov </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td rowspan="2">  </td> <td colspan="2">հայր / hayr (patro) </td> <td colspan="2">Աստուած / Asdvadz (Dio) </td> <td colspan="2">գիտութիւն / kidutiun (scienco) </td></tr> <tr> <td>singularo </td> <td>pluralo </td> <td>singularo </td> <td>pluralo </td> <td>singularo </td> <td>pluralo </td></tr> <tr> <td>Nom-Akuz. (Ուղղական-Հայցական) </td> <td>հայր hayr </td> <td>հայրեր hayrer </td> <td>Աստուած Asdvadz </td> <td>աստուածներ asdvadzner </td> <td>գիտութիւն kidutiun </td> <td>գիտութիւններ kidutiunner </td></tr> <tr> <td>Gen-Dat (Սեռական-Տրական) </td> <td>հոր hor </td> <td>հայրերու hayreru </td> <td>Աստուծոյ Asdudzuy </td> <td>աստուածներու asdvadzneru </td> <td>գիտութեան kidutean </td> <td>գիտութիւններու kidutiunneru </td></tr> <tr> <td>Abl (Բացառական) </td> <td>հորմէ horme </td> <td>հայրերէ hayrere </td> <td>Աստուծմէ Asdudzme </td> <td>աստուածներէ asdvadznere </td> <td>գիտութենէ kidutene </td> <td>գիտութիւններէ kidutiunnere </td></tr> <tr> <td>Instr (Գործիական) </td> <td>հորմով hormov </td> <td>հայրերով hayrerov </td> <td>Աստուծմով Asdudzmov </td> <td>աստուածներով asdvadznerov </td> <td>գիտութեամբ / գիտութիւնով kiduteamp / kidutiunov </td> <td>գիտութիւններով kidutiunnerov </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Verbo">Verbo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=23" title="Redakti sekcion: Verbo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=23" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Verbo">redakti fonton</a>]</div> Verboj en la armena havas vastan sistemon de konjugacio kun du ĉefaj verbaj tipoj en <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orienta armena</a> kaj tri en <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcidenta armena</a> ŝanĝanta formojn de gramatikaj <a href="/w/index.php?title=Tempo_(gramatiko)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tempo (gramatiko) (paĝo ne ekzistas)">tempo</a>, <a href="/wiki/Gramatika_modo" title="Gramatika modo">modo</a> kaj <a href="/wiki/Aspekto" title="Aspekto">aspekto</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Infinitivo">Infinitivo</h4>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=24" title="Redakti sekcion: Infinitivo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=24" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Infinitivo">redakti fonton</a>]</div> La infinitivo de armenaj verboj estas formita per la radiko, vokalo, kaj la afikso -լ (-l). La finaĵoj reflektas la nombron de eblaj konjugacioj. Okcidenta armena estas konservativa, konservante tri konjugaciojn ĉe a, e, kaj i, dum orienta armena nur laŭ la tipoj I kaj II: <table class="wikitable" style="width:80%"> <caption>Infinitivo </caption> <tbody><tr> <th style="width:20%">Tipo</th> <th>Okcidenta</th> <th>Orienta</th> <th>vorto </th></tr> <tr> <td>I (e-stem)</td> <td>սիրել sirel</td> <td>սիրել sirel</td> <td valign="top">ami </td></tr> <tr> <td>II (i-stem/e-stem)</td> <td>խօսիլ xōsil</td> <td>խոսել xosel</td> <td valign="top">paroli </td></tr> <tr> <td>III (a-stem)</td> <td>կարդալ gartal</td> <td>կարդալ kardal</td> <td valign="top">legi </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prezenco">Prezenco</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=25" title="Redakti sekcion: Prezenco" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=25" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Prezenco">redakti fonton</a>]</div> Formado de la nuna tempo (prezento) diferencas inter <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orienta</a> kaj <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcidenta</a> dialektoj. Fakte, la `prezenco indikativo en la orient-armena ne havas similaĵon en la okcidenta. Tamen, la okcidenta prezenca indikativo havas identan formo al la orienta ĉe la prezenca kondicionalo. Orienta armena lingvo uzas la <a href="/wiki/Participo" title="Participo">participon</a> (-um) por la prezenco en la verbo լինել (linel "esti"). Okcidenta armena uzas sintezan ĝeneralan formon de la verbo antaŭita de la partiklo կը gë / gə /. La sinteza formo konjugaciiĝas laŭ la vokalo de la verbo (t.e, e, i aŭ a). <table class="wikitable" style="width:90%"> <caption>Prezenca Indikativo </caption> <tbody><tr valign="top"> <th>Orienta</th> <th colspan="6">Pronomo </th></tr> <tr valign="top"> <th>gloso </th> <td><abbr class="abbr" title="1st person singular">1sg.</abbr> ես jes (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person singular">2sg.</abbr> դու du (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person singular">3sg.</abbr> նա na (li, ŝi, ĝi)</td> <td><abbr class="abbr" title="1st person plural">1pl.</abbr> մենք menk῾ (ni)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person plural">2pl.</abbr> դուք duk῾ (vi))</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person plural">3pl.</abbr> նրանք nrank῾ (ili) </td></tr> <tr valign="top"> <td>ami Tipo I </td> <td>սիրում եմ sirum em </td> <td>սիրում ես sirum es </td> <td>սիրում է sirum ē </td> <td>սիրում ենք sirum enk῾ </td> <td>սիրում եք sirum ek῾ </td> <td>սիրում են sirum en </td></tr> <tr valign="top"> <td>paroli Tipo II </td> <td>խոսում եմ xosum em </td> <td>խոսում ես xosum es </td> <td>խոսում է xosum ē </td> <td>խոսում ենք xosum enk῾ </td> <td>խոսում եք xosum ek῾ </td> <td>խոսում են xosum en </td></tr> <tr valign="top"> <td>legi 'Tipo III </td> <td>կարդում եմ kardum em </td> <td>կարդում ես kardum es </td> <td>կարդում է kardum ē </td> <td>կարդում ենք kardum enk῾ </td> <td>կարդում եք kardum ek῾ </td> <td>կարդում են kardum en </td></tr> <tr valign="top"> <th>Okcidenta</th> <th colspan="6">Pronomo </th></tr> <tr valign="top"> <th>gloso </th> <td><abbr class="abbr" title="1st person singular">1sg.</abbr> ես jes (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person singular">2sg.</abbr> դուն tun (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person singular">3sg.</abbr> ան an (li, ŝi, ĝi)</td> <td><abbr class="abbr" title="1st person plural">1pl.</abbr> մենք menk῾ (ni)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person plural">2pl.</abbr> դուք tuk῾ (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person plural">3pl.</abbr> անոնք anonk῾ (ili) </td></tr> <tr valign="top"> <td>ami Tipo I </td> <td>կը սիրեմ gë sirem </td> <td>կը սիրես gë sires </td> <td>կը սիրէ gë sirē </td> <td>կը սիրենք gë sirenk῾ </td> <td>կը սիրէք gë sirek῾ </td> <td>կը սիրեն gë siren </td></tr> <tr valign="top"> <td>paroli Tipo II </td> <td>կը խօսիմ gë xōsim </td> <td>կը խօսիս gë xōsis </td> <td>կը խօսի gë xōsi </td> <td>կը խօսինք gë xōsink῾ </td> <td>կը խօսիք gë xōsik῾ </td> <td>կը խօսին gë xōsin </td></tr> <tr valign="top"> <td>legi Tipo III </td> <td>կը կարդամ gë gartam </td> <td>կը կարդաս gë gartas </td> <td>կը կարդայ gë garta* </td> <td>կը կարդանք gë gartank῾ </td> <td>կը կարդաք gë gartak῾ </td> <td>կը կարդան gë gartan </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Imperfekto">Imperfekto</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=26" title="Redakti sekcion: Imperfekto" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=26" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Imperfekto">redakti fonton</a>]</div> La formado de la imperfekto estas simila al la formado de la prezenca indikativo en ambaŭ dialektoj. Orienta armena uzas la participon -ում (-um) kun la neregula verbo լինել (linel "esti"). Okcidenta armena uzas sintezan imperfektan formon de la verbo antaŭita de la partiklo կը gë / gə /. <table class="wikitable" style="width:90%"> <caption>Imperfekta Indikativo </caption> <tbody><tr valign="top"> <th>Orienta</th> <th colspan="6">Pronomo </th></tr> <tr valign="top"> <th>gloso </th> <td><abbr class="abbr" title="1st person singular">1sg.</abbr> ես jes (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person singular">2sg.</abbr> դու du (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person singular">3sg.</abbr> նա na (li, ŝi, ĝi)</td> <td><abbr class="abbr" title="1st person plural">1pl.</abbr> մենք menk῾ (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person plural">2pl.</abbr> դուք duk῾ (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person plural">3pl.</abbr> նրանք nrank῾ (ili </td></tr> <tr valign="top"> <td>ami Tipo I </td> <td>սիրում էի sirum ēi </td> <td>սիրում էիր sirum ēir </td> <td>սիրում էր sirum ēr </td> <td>սիրում էինք sirum ēink῾ </td> <td>սիրում էիք sirum ēik῾ </td> <td>սիրում էին sirum ēin </td></tr> <tr valign="top"> <td>paroli Tipo II </td> <td>խոսում էի xosum ēi </td> <td>խոսում էիր xosum ēir </td> <td>խոսում էր xosum ēr </td> <td>խոսում էինք xosum ēink῾ </td> <td>խոսում էիք xosum ēik῾ </td> <td>խոսում էին xosum ēin </td></tr> <tr valign="top"> <td>legi Tipo III </td> <td>կարդում էի kardum ēi </td> <td>կարդում էիր kardum ēir </td> <td>կարդում էր kardum ēr </td> <td>կարդում էինք kardum ēink῾ </td> <td>կարդում էիք kardum ēik῾ </td> <td>կարդում էին kardum ēin </td></tr> <tr valign="top"> <th>Okcidenta</th> <th colspan="6">Pronomo </th></tr> <tr valign="top"> <th>gloso </th> <td><abbr class="abbr" title="1st person singular">1sg.</abbr> ես jes (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person singular">2sg.</abbr> դուն tun (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person singular">3sg.</abbr> ան an (li, ŝi, ĝi)</td> <td><abbr class="abbr" title="1st person plural">1pl.</abbr> մենք menk῾ (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person plural">2pl.</abbr> դուք tuk῾ (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person plural">3pl.</abbr> անոնք anonk῾ (ili) </td></tr> <tr valign="top"> <td>ami Tipo I </td> <td>կը սիրէի gë sirēi </td> <td>կը սիրէիր gë sirēir </td> <td>կը սիրէր gë sirēr </td> <td>կը սիրէինք gë sirēink῾ </td> <td>կը սիրէիք gë sirēik῾ </td> <td>կը սիրէին gë sirēin </td></tr> <tr valign="top"> <td>paroli Tipo II </td> <td>կը խօսէի gë xōsēi </td> <td>կը խօսէիր gë xōsēir </td> <td>կը խօսէր gë xōsēr </td> <td>կը խօսէինք gë xōsēink῾ </td> <td>կը խօսէիք gë xōsēik῾ </td> <td>կը խօսէին gë xōsēin </td></tr> <tr valign="top"> <td>legi Tipo III </td> <td>կը կարդայի gë gartayi </td> <td>կը կարդայիր gë gartayir </td> <td>կը կարդար gë gartar </td> <td>կը կարդայինք gë gartayink῾ </td> <td>կը կարդայիք gë gartayik῾ </td> <td>կը կարդային gë gartayin </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Futuro">Futuro</h3>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=27" title="Redakti sekcion: Futuro" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=27" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Futuro">redakti fonton</a>]</div> Kiel la formado de la prezenco, la futuro en la armena havas du variantajn konstruojn kun kontraŭaj signifoj. La orient-armena futuro estas farita per la futura participo -լու (-lu) kun la verbo en prezenco լինել (linel). La okcident-armena futuro estas farita per la ĝenerala sinteza verbo antaŭita de la partiklo պիտի (bidi). (Ĉi okcidenta formo estas identa al la orienta armena ne-pasinta bezonaĵo) <table class="wikitable" style="width:90%"> <caption>Futuro </caption> <tbody><tr valign="top"> <th>Orienta</th> <th colspan="6">Pronomo </th></tr> <tr valign="top"> <th>gloso </th> <td><abbr class="abbr" title="1st person singular">1sg.</abbr> ես jes (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person singular">2sg.</abbr> դու du (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person singular">3sg.</abbr> նա na (li, ŝi, ĝi)</td> <td><abbr class="abbr" title="1st person plural">1pl.</abbr> մենք menk῾ (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person plural">2pl.</abbr> դուք duk῾ (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person plural">3pl.</abbr> նրանք nrank῾ (ili) </td></tr> <tr valign="top"> <td>ami Tipo I </td> <td>սիրելու եմ sirelu em </td> <td>սիրելու ես sirelu es </td> <td>սիրելու է sirelu ē </td> <td>սիրելու ենք sirelu enk῾ </td> <td>սիրելու եք sirelu ek῾ </td> <td>սիրելու են sirelu en </td></tr> <tr valign="top"> <td>paroli Tipo II </td> <td>խոսելու եմ xoselu em </td> <td>խոսելու ես xoselu es </td> <td>խոսելու է xoselu ē </td> <td>խոսելու ենք xoselu enk῾ </td> <td>խոսելու եք xoselu ek῾ </td> <td>խոսելու են xoselu en </td></tr> <tr valign="top"> <td>legi Tipo III </td> <td>կարդալու եմ kardalu em </td> <td>կարդալու ես kardalu es </td> <td>կարդալու է kardalu ē </td> <td>կարդալու ենք kardalu enk῾ </td> <td>կարդալու եք kardalu ek῾ </td> <td>կարդալու են kardalu en </td></tr> <tr valign="top"> <th>Okcidenta</th> <th colspan="6">Pronomo </th></tr> <tr valign="top"> <th>gloso </th> <td><abbr class="abbr" title="1st person singular">1sg.</abbr> ես jes (mi)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person singular">2sg.</abbr> դուն tun (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person singular">3sg.</abbr> ան an (li, ŝi, ĝi)</td> <td><abbr class="abbr" title="1st person plural">1pl.</abbr> մենք menk῾ (ni)</td> <td><abbr class="abbr" title="2nd person plural">2pl.</abbr> դուք tuk῾ (vi)</td> <td><abbr class="abbr" title="3rd person plural">3pl.</abbr> անոնք anonk῾ (ili) </td></tr> <tr valign="top"> <td>ami Tipo I </td> <td>պիտի սիրեմ bidi sirem </td> <td>պիտի սիրես bidi sires </td> <td>պիտի սիրէ bidi sirē </td> <td>պիտի սիրենք bidi sirenk῾ </td> <td>պիտի սիրէք bidi sirek῾ </td> <td>պիտի սիրեն bidi siren </td></tr> <tr valign="top"> <td>paroli Tipo II </td> <td>պիտի խօսիմ bidi xōsim </td> <td>պիտի խօսիս bidi xōsis </td> <td>պիտի խօսի bidi xōsi </td> <td>պիտի խօսինք bidi xōsink῾ </td> <td>պիտի խօսիք bidi xōsik῾ </td> <td>պիտի խօսին bidi xōsin </td></tr> <tr valign="top"> <td>legi Tipo III </td> <td>պիտի կարդամ bidi gartam </td> <td>պիտի կարդաս bidi gartas </td> <td>պիտի կարդայ bidi garta* </td> <td>պիտի կարդանք bidi gartank῾ </td> <td>պիտի կարդաք bidi gartak῾ </td> <td>պիտի կարդան bidi gartan </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Radikoj">Radikoj</h4>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=28" title="Redakti sekcion: Radikoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=28" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Radikoj">redakti fonton</a>]</div> Estas du ĉefaj radikoj po verbo, la prezenca radiko kaj preterita radiko. Por konjugacioj I / II, la preterita estas identa al la prezenca, kiu estas baze la verbo krom la vokalo kaj ties finaĵo: <table class="wikitable" style="width:80%"> <tbody><tr> <th colspan="2">Radiko</th> <th>Okcidenta</th> <th>Orienta </th></tr> <tr> <td style="width:15%" valign="top">Tipo I</td> <td style="width:15%" valign="top">prezenco/preterito</td> <td>սիր- sir-</td> <td>սիր- sir- </td></tr> <tr> <td valign="top">Tipo II</td> <td valign="top">presenco/preterito</td> <td>խօս- xōs-</td> <td>խոս- xos- </td></tr> <tr> <td valign="top" rowspan="2">Tipo III</td> <td valign="top">presenco</td> <td>կարդ- gart-</td> <td>կարդ- kard- </td></tr> <tr> <td valign="top">preterito</td> <td>կարդաց- gartac῾-</td> <td>կարդաց- kardac῾- </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dialektoj">Dialektoj</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=29" title="Redakti sekcion: Dialektoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=29" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Dialektoj">redakti fonton</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Armenian_dialects,_Adjarian_1909.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Armenian_dialects%2C_Adjarian_1909.png/454px-Armenian_dialects%2C_Adjarian_1909.png" decoding="async" width="454" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Armenian_dialects%2C_Adjarian_1909.png/681px-Armenian_dialects%2C_Adjarian_1909.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Armenian_dialects%2C_Adjarian_1909.png/908px-Armenian_dialects%2C_Adjarian_1909.png 2x" data-file-width="1757" data-file-height="754" /></a><figcaption>Mapo de historiaj armenaj dialektoj komence de la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a>: <li style="list-style-type: none; list-style-image: none; text-indent: 0em; margin: 0;"> -um dialektoj, proksimaj al <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orient-armena lingvo</a></li> <li style="list-style-type: none; list-style-image: none; text-indent: 0em; margin: 0;"> -el dialektoj (intermeze)</li> <li style="list-style-type: none; list-style-image: none; text-indent: 0em; margin: 0;"> -gë dialektoj, proksimaj al la <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcident-armena lingvo</a></li></figcaption></figure> La armena lingvo estas plurcentra lingvo, havante du modernajn normigitajn formojn: <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orienta armena</a> kaj <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcidenta armena lingvo</a>. La plej karakteriza trajto de okcidenta armena estas tio, ke ĝi spertis plurajn fonetikajn fuziojn; ĉi tiuj eble ŝuldiĝas al proksimeco kun arabaj kaj tjurk-parolantaj komunumoj. Ekzemple, <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orient-armenaj parolantoj</a> prononcas (թ) kiel [tʰ], (դ) kiel [d], kaj (տ) kiel <a href="/wiki/Plozivo" title="Plozivo">plozivo</a> [t˭]. <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">Okcidenta armena</a> simpligis la plozivan sistemon en simplan dividon inter voĉaj plozivoj kaj aspiritaj; la unua serio korespondas al la ploziva serio de <a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">orienta armena</a>, kaj la dua respondas al la orientaj voĉaj kaj aspirataj serioj. Tiel, la <a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">okcidenta dialekto</a> prononcas ambaŭ (թ) kaj (դ) kiel [tʰ], kaj la (տ) litero kiel [d].<a href="#cite_note-WDL-49">[49]</a> Ne ekzistas preciza lingva limo inter unu <a href="/wiki/Dialekto" title="Dialekto">dialekto</a> kaj alia ĉar preskaŭ ĉiam estas dialekta transira zono de iu grandeco inter paroj de geografie identigitaj dialektoj.<a href="#cite_note-WDL-49">[49]</a> Armena povas esti dividita en du ĉefajn dialektajn blokojn kaj tiuj blokoj en individuajn dialektojn, kvankam multaj el la okcident-armenaj dialektoj formortis pro la efikoj de la <a href="/wiki/Armena_genocido" title="Armena genocido">Armena Genocido</a>.<a href="#cite_note-WDL2-55">[55]</a> Aldone, neniu dialekto estas tute homogena: ĉiu dialekto povas esti subdividita en plurajn subdialektojn. Kvankam okcidentaj kaj orientaj armenaj ofte estas priskribitaj kiel malsamaj dialektoj de la sama lingvo, multaj subdialektoj ne estas facile reciproke kompreneblaj. Tamen, flua parolanto de unu el du tre variemaj dialektoj, kiuj ankaŭ estas klera pri unu el la normaj lingvoj, kiam eksponite al la alia dialekto dum kelka tempo povos kompreni la alian relative facile.<a href="#cite_note-56">[56]</a> Distriktaj okcidentaj armenaj variaĵoj nuntempe uzataj inkludas <a href="/wiki/Ham%C5%9Denida_dialekto" title="Hamŝenida dialekto">hamŝenidan</a>, parolitan de la <a href="/wiki/Ham%C5%9Denidoj" title="Hamŝenidoj">hamŝenidoj</a>; la dialektoj de armenoj de <a href="/wiki/Kesabo" title="Kesabo">Kesabo</a> (Քեսապի բարբառ), <a href="/wiki/Latakio" title="Latakio">Latakio</a> kaj <a href="/wiki/Jisr_al-%C5%9Cugur" title="Jisr al-Ŝugur">Jisr al-Ŝugur</a> (Sirio), <a href="/wiki/An%C4%9Daro" title="Anĝaro">Anĝaro</a>, <a href="/wiki/Libano" title="Libano">Libano</a>, kaj <a href="/wiki/Vak%C4%B1fl%C4%B1" title="Vakıflı">Vakıflı</a>, <a href="/wiki/Samanda%C4%9F" title="Samandağ">Samandağ</a> (<a href="/wiki/Turkio" title="Turkio">Turkio</a>), parto de la "Sueidia" dialekto (Սուէտիայի բարբառ).<a href="#cite_note-WDL-49">[49]</a> Formoj de la <a href="/wiki/Karina_dialekto" title="Karina dialekto">Karina dialekto</a> de okcidenta armena lingvo estas parolataj de kelkaj cent mil homoj en norda Armenio, plejparte en <a href="/wiki/Gjumri" title="Gjumri">Gjumri</a>, <a href="/wiki/Artik" title="Artik">Artik</a>, <a href="/wiki/A%C4%A5urjan" title="Aĥurjan">Aĥurjan</a>, kaj ĉirkaŭ 130 vilaĝoj en provinco <a href="/wiki/%C5%9Cirako" title="Ŝirako">Ŝirako</a>, kaj de armenoj en <a href="/wiki/%C4%9Cava%C4%A5o" title="Ĝavaĥo">Ĝavaĥko</a> provinco de <a href="/wiki/Kartvelio" title="Kartvelio">Kartvelio</a> (<a href="/wiki/A%C4%A5alkalako" title="Aĥalkalako">Aĥalkalako</a>, <a href="/wiki/A%C4%A5alci%C4%A5o" title="Aĥalciĥo">Aĥalciĥo</a>).<a href="#cite_note-57">[57]</a> En Naĥiĉevano-ĉe-Dono, la armenoj parolas alian okcidentan armenan variaĵon bazitan sur la dialekto de la <a href="/wiki/Armenoj_en_Krimeo" title="Armenoj en Krimeo">armenoj de Krimeo</a>, de kie ili venis por establi la urbon kaj ĉirkaŭajn vilaĝojn en 1779.<a href="#cite_note-58">[58]</a> Okcident-armenaj dialektoj estas nuntempe parolataj ankaŭ en <a href="/wiki/Gavaro" title="Gavaro">Gavar</a> (antaŭe Nek Bajazet kaj Kamo, okcidente de <a href="/wiki/Lago_Sevan" class="mw-redirect" title="Lago Sevan">Lago Sevan</a>), <a href="/wiki/Aparan" title="Aparan">Aparan</a>, kaj <a href="/wiki/Talin" title="Talin">Talin</a> en <a href="/wiki/Armenio" title="Armenio">Armenio</a> (<a href="/wiki/Mu%C5%9D-dialekto" title="Muŝ-dialekto">Muŝ-dialekto</a>), kaj de la granda armena loĝantaro de <a href="/wiki/Ab%C4%A5azio" title="Abĥazio">Abĥazio</a>, kie ili estas konsiderataj kiel la unua aŭ dua etna malplimulto, aŭ eĉ egala laŭ la nombro de la loka <a href="/wiki/Ab%C4%A5azoj" title="Abĥazoj">abĥaza loĝantaro</a>.<a href="#cite_note-WDL-49">[49]</a> <table class="wikitable"> <caption>Ekzemploj </caption> <tbody><tr> <th>Esperanto </th> <th><a href="/wiki/Orient-armena_lingvo" title="Orient-armena lingvo">Orient-armena</a> </th> <th><a href="/wiki/Okcident-armena_lingvo" title="Okcident-armena lingvo">Okcident-armena</a> </th></tr> <tr> <td>Jes </td> <td>Ayo (այո) </td> <td>Ayo (այո) </td></tr> <tr> <td>Ne </td> <td>Voč' (ոչ) </td> <td>Voč' (ոչ) </td></tr> <tr> <td>Mi vidas vin </td> <td>K'ez em tesnum (քեզ եմ տեսնում) </td> <td>Gdesnem kez(i) (կը տեսնեմ քեզ(ի)) </td></tr> <tr> <td>Saluton </td> <td>Barev (բարև) </td> <td>Parev (բարեւ) </td></tr> <tr> <td>Mi iras </td> <td>Gnum em (գնում եմ) </td> <td>Gertam (gor) (կ՚երթամ (կոր)) </td></tr> <tr> <td>Venu! </td> <td>Ari! (արի՛) </td> <td>Yegur! (եկո՛ւր) </td></tr> <tr> <td>Mi manĝos </td> <td>Utelu em (ուտելու եմ) </td> <td>Bidi udem (պիտի ուտեմ) </td></tr> <tr> <td>Mi devas fari </td> <td>Piti anem (պիտի անեմ) </td> <td>Enelu em (ընելու եմ) </td></tr> <tr> <td>Mi manĝus </td> <td>Utelu ei (ուտելու էի) </td> <td>Bidi udei (պիտի ուտէի) </td></tr> <tr> <td>Ĉu ĉi tio estas via? </td> <td>Sa k'onn e? (սա քո՞նն է) </td> <td>Asiga k'ugt e? (ասիկա քո՞ւկդ է) </td></tr> <tr> <td>Ŝia/lia avino </td> <td>Nra tatikə (նրա տատիկը) </td> <td>Anor nenen/mecmaman (անոր նէնէն/մեծմաման) </td></tr> <tr> <td>Rigardu ĝin! </td> <td>Dran nayir (դրան նայիր) </td> <td>Ador naye (ատոր նայէ) </td></tr> <tr> <td>Ĉu vi manĝis tion? </td> <td>Du es berel sranc'? (դո՞ւ ես բերել սրանց) </td> <td>Tun perir asonk? (դո՞ւն բերիր ասոնք) </td></tr> <tr> <td>Kiel vi fartas? Bone. </td> <td>Vonc' es? Voč'inč' (Ո՞նց ես։ Ոչինչ։) </td> <td>Inč'bes es? Lav (Ինչպէ՞ս ես։ Լաւ։) </td></tr> <tr> <td>Ĉu vi diris? Diru! </td> <td>Asac'ir? Asa! (Ասացի՞ր։ Ասա՛։) </td> <td>əsir? əse! (Ըսի՞ր։ Ըսէ՛։) </td></tr> <tr> <td>Ĉu vi prenis ĝin el ni? </td> <td>Mezanic' es arel? (մեզանի՞ց ես առել) </td> <td>Mezme arac es? (մեզմէ՞ առած ես) </td></tr> <tr> <td>Bonan matenon </td> <td>Bari louys (բարի լույս) </td> <td>Pari louys (բարի լոյս) </td></tr> <tr> <td>Bonan vesperon </td> <td>Bari yereko (բարի երեկո) </td> <td>Pari irigoun (բարի իրիկուն) </td></tr> <tr> <td>Bonan nokton </td> <td>Bari gišer (բարի գիշեր) </td> <td>Kišer pari (գիշեր բարի) </td></tr> <tr> <td>Mi amas min </td> <td>Siroum es inc' (սիրում ես ինձ) </td> <td>Zis gë sires (զիս կը սիրես) </td></tr> <tr> <td>Mi estas armeno </td> <td>Yes hay em (ես հայ եմ) </td> <td>Yes hay em (ես հայ եմ) </td></tr> <tr> <td>Mi sopiras vin </td> <td>Karotel em k'ez (կարոտել եմ քեզ) </td> <td>K'ez garodtser em (քեզ կարօտցեր եմ) </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ortografio">Ortografio</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=30" title="Redakti sekcion: Ortografio" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=30" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ortografio">redakti fonton</a>]</div> La <a href="/wiki/Armena_alfabeto" title="Armena alfabeto">armena alfabeto</a> (armene: Հայոց գրեր, romanigita: Hayotser aŭ armena: Հայոց այբուբեն, latinigita: Hajoc ajbuben) estas grafike unika alfabeta skriba sistemo, kiu estas uzata por skribi la armenan lingvon. Ĝi estis kreita ĉirkaŭ la jaro 405 de <a href="/wiki/Mesrop_Ma%C5%9Dtoc" title="Mesrop Maŝtoc">Mesrop Maŝtoc</a>, armena lingvisto kaj eklezia gvidanto, kaj origine enhavis 36 leterojn. Du pliaj literoj, օ (o) kaj ֆ (f), estis aldonitaj en la <a href="/wiki/Armena_re%C4%9Dlando_en_Kilikio" title="Armena reĝlando en Kilikio">Mezepoko</a>. Dum la ortografia <a href="/wiki/Armena_lingvoreformo" title="Armena lingvoreformo">reformo de la 1920-aj jaroj</a> en <a href="/wiki/Armena_Soveta_Socialisma_Respubliko" title="Armena Soveta Socialisma Respubliko">sovetia Armenio</a>, nova litero և (majuskla ԵՎ) estis aldonita, kiu estis ligita antaŭ ե+ւ, dum la litero Ւ ւ estis forĵetita kaj reenkondukita kiel parto de nova litero ՈՒ ու (kiu estis <a href="/wiki/Digrafo" title="Digrafo">digrafo</a> antaŭe). Ĉi tiu alfabeto kaj asociita ortografio estas uzata de plej multaj armenaj parolantoj de la Respubliko Armenio kaj en la landoj de la antaŭa <a href="/wiki/Sovetunio" title="Sovetunio">Sovetunio</a>. Nek la reformitaj alfabeto nek la ortografio estis adoptitaj de <a href="/wiki/Armena_genocido" title="Armena genocido">diasporaj armenoj</a>, kaj de orient-armenaj parolantoj de Irano kaj ĉiuj okcidentaj armenaj parolantoj, kiuj daŭre uzas la tradician alfabeton kaj literumon.<a href="#cite_note-WDL-49">[49]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hindeŭropaj_kognatoj">Hindeŭropaj kognatoj</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=31" title="Redakti sekcion: Hindeŭropaj kognatoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=31" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Hindeŭropaj kognatoj">redakti fonton</a>]</div> La armena lingvo estas <a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa" class="mw-disambig" title="Hindeŭropa">hindeŭropa</a>, do multaj el ĝiaj pra-hind-eŭropaj vortoj estas <a href="/wiki/Kognato" title="Kognato">kognatoj</a> en aliaj hindeŭropaj lingvoj kiel la angla, la latina, la greka kaj la sanskrita. Ĉi tiu tabelo listigas nur kelkajn el la pli rekoneblaj paroloj: <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Armena</th> <th><a href="/wiki/Angla_lingvo" title="Angla lingvo">Angla</a></th> <th><a href="/wiki/Latino" class="mw-redirect" title="Latino">Latino</a></th> <th><a href="/wiki/Persa_lingvo" title="Persa lingvo">Persa</a></th> <th><a href="/wiki/Greka_lingvo" title="Greka lingvo">Klasika Greka</a></th> <th><a href="/wiki/Sanskrito" title="Sanskrito">Sanskrito</a></th> <th><a href="/wiki/Rusa_lingvo" title="Rusa lingvo">Rusa</a></th> <th><a href="/w/index.php?title=Malnova_irlanda_lingvo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malnova irlanda lingvo (paĝo ne ekzistas)">Malnova irlanda lingvo</a></th> <th><a href="/wiki/Hinde%C5%ADropa_pralingvo" title="Hindeŭropa pralingvo">HPL</a> </th></tr> <tr> <td>մայր <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D6%80" class="extiw" title="wikt:մայր">mayr</a> "patrino"</td> <td>mother ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> mōdor)</td> <td>māter "patrino"</td> <td>مادر mɒdær "patrino"</td> <td>μήτηρ mētēr "patrino"</td> <td>मातृ mātṛ "patrino"</td> <td>мать mat'</td> <td>máthair "patrino"</td> <td>*máH₂ter- "patrino" </td></tr> <tr> <td>հայր <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D6%80" class="extiw" title="wikt:հայր">hayr</a> "patro"</td> <td>father ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> fæder)</td> <td>pater "patro"</td> <td>پدر pedær "patro"</td> <td>πατήρ patēr "patro"</td> <td>पितृ pitṛ "patro"</td> <td>папа papa </td> <td>athair "patro"</td> <td>*pH₂tér "patro" </td></tr> <tr> <td>եղբայր <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%A5%D5%B2%D5%A2%D5%A1%D5%B5%D6%80" class="extiw" title="wikt:եղբայր">eġbayr</a> "frato"</td> <td>brother ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> brōþor)</td> <td>frāter "frato"</td> <td>برادر bærɒdær "frato"</td> <td>φράτηρ phrātēr "frato"</td> <td>भ्रातृ bhrātṛ "frato"</td> <td>брат brat</td> <td>bráthair "frato"</td> <td>*bʱráH₂ter- "frato" </td></tr> <tr> <td>դուստր <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%BF%D6%80" class="extiw" title="wikt:դուստր">dustr</a> "filino"</td> <td>daughter ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> dohtor)</td> <td>(Oscan futrei "daughter")</td> <td>دختر doxtær "filino"</td> <td>θυγάτηρ thugatēr "filino"</td> <td>दुहितृ duhitṛ "filino"</td> <td>дочь doč'</td> <td>der, Dar- "daughter (of)"</td> <td>*dʱugH₂-tér "filino" </td></tr> <tr> <td>կին <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%AF%D5%AB%D5%B6" class="extiw" title="wikt:կին">kin</a> "virino"</td> <td>queen ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> cwēn "queen, woman, wife")</td> <td></td> <td>کیانه kianæ "virino, edzino"</td> <td>γυνή gunē "virino, edzino"</td> <td>ग्ना gnā/ जनि jani "virino"</td> <td>жена žena "virino"</td> <td>ben "virino"</td> <td>*gʷén-eH₂ "virino" </td></tr> <tr> <td>իմ <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%AB%D5%B4" class="extiw" title="wikt:իմ">im</a> "mia"</td> <td>my, mine ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> min)</td> <td>me-us, -a, -um etc. "mia"</td> <td>من/ـم mæn/æm "mia"</td> <td>ἐμ-ός, -ή, -όν em-os, -ē, -on etc. "mia, de mi"</td> <td>मम mama "mia"</td> <td>мой moy</td> <td>mo "mia, min"</td> <td>*mene "mia" </td></tr> <tr> <td>անուն <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="extiw" title="wikt:անուն">anun</a> "nomo"</td> <td>name ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> nama)</td> <td>nōmen "nomo"</td> <td>نام nɒm "nomo"</td> <td>ὄνομα onoma "nomo"</td> <td>नामन् nāman "nomo"</td> <td>имя im'a</td> <td>ainm "nomo"</td> <td>*H₁noH₃m-n̥- "nomo" </td></tr> <tr> <td>ութ <a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/%D5%B8%D6%82%D5%A9" class="extiw" title="wikt:ութ">utʿ</a> "8"</td> <td>eight ( ← <a href="/wiki/Malnova_angla_lingvo" class="mw-redirect" title="Malnova angla lingvo">MA</a> eahta)</td> <td>octō "ok"</td> <td>هشت hæʃt "ok"</td> <td>ὀκτώ oktō "ok"</td> <td>अष्ट aṣṭa "ok"</td> <td>во́семь vosem'</td> <td>ocht "ok"</td> <td>*H₁oḱtō(u) "ok" </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tipografio_kaj_periodaĵoj_en_la_armena">Tipografio kaj periodaĵoj en la armena</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=32" title="Redakti sekcion: Tipografio kaj periodaĵoj en la armena" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=32" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Tipografio kaj periodaĵoj en la armena">redakti fonton</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Tagharan1513.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Tagharan1513.jpg/320px-Tagharan1513.jpg" decoding="async" width="320" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Tagharan1513.jpg/480px-Tagharan1513.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c1/Tagharan1513.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="434" /></a><figcaption>«Tagaran» («Preĝkantoj»), <a href="/wiki/Venecio" title="Venecio">Venecio</a>, 1513</figcaption></figure> La armena lingvo iĝis la unua lingvo de presado inter la lingvoj de la <a href="/wiki/Komunumo_de_Sendependaj_%C5%9Ctatoj" title="Komunumo de Sendependaj Ŝtatoj">Komunumo de Sendependaj Ŝtatoj</a>, la <a href="/wiki/Baltaj_%C5%9Dtatoj" class="mw-redirect" title="Baltaj ŝtatoj">baltaj ŝtatoj</a>, kaj ankaŭ multaj lingvoj de Azio kaj Eŭropo. Ekde la komenco de la armena libropresado ĝis 1800, pli ol 1154 titoloj de armenaj libroj estis eldonitaj (inter la lingvoj de la <a href="/wiki/Komunumo_de_Sendependaj_%C5%9Ctatoj" title="Komunumo de Sendependaj Ŝtatoj">KSŜ</a> kaj la baltaj ŝtatoj, la dua, post la ruslingvaj eldonoj, estas la nombra indikilo). La unua eldono en la armena estis realigita de Johan Schildberger en <a href="/wiki/Majenco" title="Majenco">Majenco</a> en 1475 en latina skribo (la preĝo "<a href="/wiki/Patro_nia" title="Patro nia">Nia Patro</a>"). En 1486, Bernard von Braindenbach publikigis la armenan tekston en ksilografia presilo. La komenco de la armena libropresado devenas de 1512, kiam en Venecio <a href="/wiki/Hakob_Megapart" title="Hakob Megapart">Hakob Megapart</a> publikigis la libron "<a href="/wiki/Urbatagirk" title="Urbatagirk">Urbatagirk</a> ("Libro de vendredo")". 32 titoloj de armenaj libroj, eldonitaj dum la <a href="/wiki/16-a_jarcento" title="16-a jarcento">16-a jarcento</a>, estis konservitaj, 19 el kiuj estis presitaj de armenaj libro-eldonistoj ekskluzive en armena lingvo. En 1616, Hovhannes Karmenjantuc fondis armenan presejon en <a href="/wiki/Lvivo" title="Lvivo">Lvivo</a> - unu el la unuaj presejoj sur la teritorio de <a href="/wiki/Ukrainio" title="Ukrainio">Ukrainio</a>, kaj en 1639 armena presejo estis fondita en <a href="/wiki/%C4%9Culfo" title="Ĝulfo">Ĝulfo</a> - la unua presejo en Irano. Dum la jaroj 1666-1668, la unua presaĵo de la <a href="/wiki/Biblio" title="Biblio">Biblio</a> en la armena kun ilustraĵoj de <a href="/wiki/Albrecht_D%C3%BCrer" title="Albrecht Dürer">Albrecht Dürer</a> estis presita en la armena presejo de <a href="/wiki/Amsterdamo" title="Amsterdamo">Amsterdamo</a>. En 1675 estis eldonita la unua presita libro en la nova armena lingvo, aŝĥarhabar. <blockquote> DAS ARMENISCH (ERMENISCH H) PATER NOSTER Har myer ur erqink; es sur eytza annun chu; ka archawun chu; jegetzi kam chu [worpes] hyerginckch yer ergory; [es] hatz meyr anhabas tur myes eisor; yep theug meys perdanatz hentz myengkch theugunch meyrokch perdapanatz; yep my theug myes y phurtzuthiun; haba prige myes y tzscharen. Amen. </blockquote> La unuaj armenaj presejoj estis fonditaj en Venecio en 1512 kaj en 1567 en <a href="/wiki/Konstantinopolo" title="Konstantinopolo">Konstantinopolo</a>, kaj tiam la armenaj presejoj estis malfermitaj en <a href="/wiki/Romo" title="Romo">Romo</a> (1584), Lvivo (1616), <a href="/wiki/Milano" title="Milano">Milano</a> (1621) <a href="/wiki/Parizo" title="Parizo">Parizo</a> (1633), <a href="/wiki/Livorno" title="Livorno">Livorno</a> (1643), Amsterdamo. (1660), <a href="/wiki/Marsejlo" title="Marsejlo">Marsejlo</a> (1673), <a href="/wiki/Lepsiko" class="mw-redirect" title="Lepsiko">Lepsiko</a> (1680), <a href="/wiki/Padovo" title="Padovo">Padovo</a> (1690), <a href="/wiki/Londono" title="Londono">Londono</a> (1736), <a href="/wiki/Sankt-Peterburgo" title="Sankt-Peterburgo">Sankt-Peterburgo</a> (1781), ktp. En la posta jarcento, armenaj presejoj malfermiĝis en <a href="/wiki/Moskvo" title="Moskvo">Moskvo</a> (1820), <a href="/wiki/%C5%9Cu%C5%9Do_(urbo)" title="Ŝuŝo (urbo)">Ŝuŝo</a> (1828), <a href="/wiki/Novjorko" title="Novjorko">Novjorko</a> (1857), <a href="/wiki/Erevano" title="Erevano">Erevano</a> (1876), <a href="/wiki/Bostono" title="Bostono">Bostono</a> (1899), ktp. Ĝenerale, ĝis 1920, pli ol 460 preslokoj funkciis ĉirkaŭ la mondo, presante librojn, revuojn kaj gazetojn en la armena lingvo. Ĉirkaŭ 1696, la unua geografia mapo en la armena lingvo estis presita en Amsterdamo. La unua armena gazeto Azdarar (Vestnik) estis publikigita en 1794 en <a href="/wiki/Madraso" title="Madraso">Madraso</a> (<a href="/wiki/Barato" title="Barato">Barato</a>); ekde 1799 en Taregrutjun-revuo ("Kroniko") estis publikigita en Venecio. Komence de la 19-a jarcento, la periodaj eldonoj de "Taregrutjun" (1800-1802), "Eganak buzandian" (1803-1820), "Iŝatakaran" (1807-1808), "Ditak-busandjan" (1808), "Ditak-busandjan" (1812 - 1816), Hajeli Kalkatjan (1820), Ŝtemaran (1821-1823), ktp. La unua armena gazeto, semajna gazeto inter orientaj armenoj, "Areveljan Canucmunk" ("orientaj novaĵoj") estis publikigita en 1815 en <a href="/wiki/Astra%C4%A5ano" title="Astraĥano">Astrakano</a>. <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:TomarGrigoryan.jpg" class="mw-file-description" title="Gregoria kalendaro, Romo, 1584."><img alt="Gregoria kalendaro, Romo, 1584." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/TomarGrigoryan.jpg/84px-TomarGrigoryan.jpg" decoding="async" width="84" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/TomarGrigoryan.jpg/126px-TomarGrigoryan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/TomarGrigoryan.jpg/169px-TomarGrigoryan.jpg 2x" data-file-width="675" data-file-height="960" /></a></div> <div class="gallerytext">Gregoria kalendaro, Romo, 1584.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:HarantsVarq.jpg" class="mw-file-description" title="«Vivo de la patroj», Ĝulfo, 1641."><img alt="«Vivo de la patroj», Ĝulfo, 1641." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/HarantsVarq.jpg/78px-HarantsVarq.jpg" decoding="async" width="78" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/HarantsVarq.jpg/117px-HarantsVarq.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/HarantsVarq.jpg/156px-HarantsVarq.jpg 2x" data-file-width="325" data-file-height="500" /></a></div> <div class="gallerytext">«Vivo de la patroj», Ĝulfo, 1641.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:Girk_ashkharhats.jpg" class="mw-file-description" title="«Libro de la mondoj», Amsterdam, 1668."><img alt="«Libro de la mondoj», Amsterdam, 1668." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Girk_ashkharhats.jpg/79px-Girk_ashkharhats.jpg" decoding="async" width="79" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Girk_ashkharhats.jpg/118px-Girk_ashkharhats.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Girk_ashkharhats.jpg/158px-Girk_ashkharhats.jpg 2x" data-file-width="329" data-file-height="500" /></a></div> <div class="gallerytext">«Libro de la mondoj», Amsterdam, 1668.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:Arhest_hamaroghutyan_(Christopher_Clavius_Armenian_translation).jpg" class="mw-file-description" title="«Маtемаtiko», Marsejlo, 1675."><img alt="«Маtемаtiko», Marsejlo, 1675." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Arhest_hamaroghutyan_%28Christopher_Clavius_Armenian_translation%29.jpg/70px-Arhest_hamaroghutyan_%28Christopher_Clavius_Armenian_translation%29.jpg" decoding="async" width="70" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Arhest_hamaroghutyan_%28Christopher_Clavius_Armenian_translation%29.jpg/105px-Arhest_hamaroghutyan_%28Christopher_Clavius_Armenian_translation%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Arhest_hamaroghutyan_%28Christopher_Clavius_Armenian_translation%29.jpg/140px-Arhest_hamaroghutyan_%28Christopher_Clavius_Armenian_translation%29.jpg 2x" data-file-width="421" data-file-height="720" /></a></div> <div class="gallerytext">«Маtемаtiko», Marsejlo, 1675.</div> </li> </ul> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:Movses_Khorenatsi_(1695).jpg" class="mw-file-description" title="«Historio de Armenio» Moseo de Ĥoreno, Аmsterdamo, 1695."><img alt="«Historio de Armenio» Moseo de Ĥoreno, Аmsterdamo, 1695." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Movses_Khorenatsi_%281695%29.jpg/75px-Movses_Khorenatsi_%281695%29.jpg" decoding="async" width="75" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Movses_Khorenatsi_%281695%29.jpg/113px-Movses_Khorenatsi_%281695%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Movses_Khorenatsi_%281695%29.jpg/151px-Movses_Khorenatsi_%281695%29.jpg 2x" data-file-width="532" data-file-height="846" /></a></div> <div class="gallerytext">«<a href="/wiki/Historio_de_Armenio_(verka%C4%B5o)" title="Historio de Armenio (verkaĵo)">Historio de Armenio</a>» <a href="/wiki/Moseo_de_%C4%A4oreno" title="Moseo de Ĥoreno">Moseo de Ĥoreno</a>, Аmsterdamo, 1695.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:Jashots.jpg" class="mw-file-description" title="Evangeliaro, Venecio, 1686—1688."><img alt="Evangeliaro, Venecio, 1686—1688." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Jashots.jpg/84px-Jashots.jpg" decoding="async" width="84" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Jashots.jpg/125px-Jashots.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Jashots.jpg/167px-Jashots.jpg 2x" data-file-width="670" data-file-height="960" /></a></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Evangeliaro" title="Evangeliaro">Evangeliaro</a>, Venecio, <a href="/wiki/1686" title="1686">1686</a>—<a href="/wiki/1688" title="1688">1688</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:Agatangeghos,_Girk%27_vipasanut%27ean,_Constantinople,_1709.jpg" class="mw-file-description" title="«Historio de Armenio» Agatangelos, Konstantinopolo, 1709."><img alt="«Historio de Armenio» Agatangelos, Konstantinopolo, 1709." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Agatangeghos%2C_Girk%27_vipasanut%27ean%2C_Constantinople%2C_1709.jpg/82px-Agatangeghos%2C_Girk%27_vipasanut%27ean%2C_Constantinople%2C_1709.jpg" decoding="async" width="82" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Agatangeghos%2C_Girk%27_vipasanut%27ean%2C_Constantinople%2C_1709.jpg/123px-Agatangeghos%2C_Girk%27_vipasanut%27ean%2C_Constantinople%2C_1709.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Agatangeghos%2C_Girk%27_vipasanut%27ean%2C_Constantinople%2C_1709.jpg/164px-Agatangeghos%2C_Girk%27_vipasanut%27ean%2C_Constantinople%2C_1709.jpg 2x" data-file-width="342" data-file-height="500" /></a></div> <div class="gallerytext">«Historio de Armenio» <a href="/wiki/Agatangelos" title="Agatangelos">Agatangelos</a>, Konstantinopolo, 1709.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Dosiero:VorogaytParats.jpg" class="mw-file-description" title="Armena Konstitucio, Ŝaamirjan, Madraso, 1773."><img alt="Armena Konstitucio, Ŝaamirjan, Madraso, 1773." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/VorogaytParats.jpg/120px-VorogaytParats.jpg" decoding="async" width="120" height="79" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/VorogaytParats.jpg/180px-VorogaytParats.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/VorogaytParats.jpg/240px-VorogaytParats.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="329" /></a></div> <div class="gallerytext">Armena Konstitucio, Ŝaamirjan, <a href="/wiki/Madraso" title="Madraso">Madraso</a>, 1773.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencoj">Referencoj</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=33" title="Redakti sekcion: Referencoj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=33" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Referencoj">redakti fonton</a>]</div> <div class="reflist references-small" style="-moz-column-count:3; column-count:3; -webkit-column-count:3; padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-Hrach_Martirosyan_2013_Pp._85-1">↑ <a href="#cite_ref-Hrach_Martirosyan_2013_Pp._85_1-0">1,0</a> <a href="#cite_ref-Hrach_Martirosyan_2013_Pp._85_1-1">1,1</a> Hrach Martirosyan. The place of Armenian in the Indo-European language family: the relationship with Greek and Indo-Iranian. Journal of Language Relationship • Вопросы языкового родства • 10 (2013) • Pp. 85—137 </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Sanjian, Avedis K.. (1996) “The Armenian Alphabet”, The World's Writing Systems. Oxford University Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780195079937" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780195079937</a>. “...Classical (Grabar), Middle, and Modern: two mutually intelligible literary dialects, East and West Armenian.”.</cite> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Campbell, George. (2003) “Armenian, Modern Standard”, Concise Compendium of the World's Languages. Routledge. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781134720279" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781134720279</a>. “This second form is known as Western Armenian; Eastern Armenian is the written and spoken language used in the CIS. The two forms are mutually intelligible, indeed very close to each other.”.</cite> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> "Armenia as Xenophon Saw It", p. 47, Historio de Armenio. Vahan Kurkjian, 2008 </li> <li id="cite_note-Xenophon_IV.v.2–9-5">↑ <a href="#cite_ref-Xenophon_IV.v.2–9_5-0">5,0</a> <a href="#cite_ref-Xenophon_IV.v.2–9_5-1">5,1</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"><a href="/wiki/Ksenofono" title="Ksenofono">Ksenofono</a>. Anabazo, p. IV.v.2–9.</cite> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <cite style="font-style:normal;">Austin, William M. (Januaro–Marto 1942). “Is Armenian an Anatolian Language?”, Language 18, p. 22–25. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.2307/409074" class="extiw" title="doi:10.2307/409074">10.2307/409074</a>.</cite>  </li> <li id="cite_note-Diakonoff1985-7"><a href="#cite_ref-Diakonoff1985_7-0">↑</a> <cite style="font-style:normal;">Diakonoff, I. M. (1985). “<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/Hurro-urartianBorrowingsInOldArmenian#page/n1/mode/1up">Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian</a>”, Journal of the American Oriental Society 105, p. 597–603. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.2307/602722" class="extiw" title="doi:10.2307/602722">10.2307/602722</a>.</cite>  </li> <li id="cite_note-iranicaonline.org-8">↑ <a href="#cite_ref-iranicaonline.org_8-0">8,0</a> <a href="#cite_ref-iranicaonline.org_8-1">8,1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/armenia-iv">ARMENIA AND IRAN iv. Iranian influences in Armenian Language</a>. Alirita 26an de oktobro 2015 . </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151221145559/http://www.utexas.edu/cola/centers/lrc/books/read12.html">A Reader in Nineteenth Century Historical Indo-European Linguistics: On the Position of Armenian in the Sphere of the Indo-European Languages</a>. Utexas.edu (2007-03-20). Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.utexas.edu/cola/centers/lrc/books/read12.html">la originalo</a> je 2015-12-21. Alirita 2012-12-18 . </li> <li id="cite_note-britannica.com-10">↑ <a href="#cite_ref-britannica.com_10-0">10,0</a> <a href="#cite_ref-britannica.com_10-1">10,1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/eb/article-9109780/Armenian-language">Armenian language – Britannica Online Encyclopedia</a> </li> <li id="cite_note-p._6-11">↑ <a href="#cite_ref-p._6_11-0">11,0</a> <a href="#cite_ref-p._6_11-1">11,1</a> <a href="#cite_ref-p._6_11-2">11,2</a> Handbook of Formal Languages (1997) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=yQ59ojndUt4C&pg=PA6&dq=armeno-aryan&client=firefox-a#v=onepage&q=armeno-aryan&f=true">p. 6</a>. </li> <li id="cite_note-public.iastate.edu-12">↑ <a href="#cite_ref-public.iastate.edu_12-0">12,0</a> <a href="#cite_ref-public.iastate.edu_12-1">12,1</a> <a href="#cite_ref-public.iastate.edu_12-2">12,2</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180514140029/http://www.public.iastate.edu/~cfford/Indoeuropean%20language%20family%20tree.jpg">Indo-European tree with Armeno-Aryan, exclusion of Greek</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.public.iastate.edu/~cfford/Indoeuropean%20language%20family%20tree.jpg">la originalo</a> je 2018-05-14. Alirita 2019-05-29 . </li> <li id="cite_note-Culture_2009,_p383-13">↑ <a href="#cite_ref-Culture_2009,_p383_13-0">13,0</a> <a href="#cite_ref-Culture_2009,_p383_13-1">13,1</a> Indo-European Language and Culture: An Introduction, Benjamin W. Fortson, John Wiley and Sons, 2009, p383. </li> <li id="cite_note-Hans_J._Holm_2011-14">↑ <a href="#cite_ref-Hans_J._Holm_2011_14-0">14,0</a> <a href="#cite_ref-Hans_J._Holm_2011_14-1">14,1</a> Hans J. Holm (2011): “Swadesh lists” of Albanian Revisited and Consequences for its position in the Indo-European Languages. The Journal of Indo-European Studies, Volume 39, Number 1&2. </li> <li id="cite_note-Strabo,_Geographica_1981,_p._33-15">↑ <a href="#cite_ref-Strabo,_Geographica_1981,_p._33_15-0">15,0</a> <a href="#cite_ref-Strabo,_Geographica_1981,_p._33_15-1">15,1</a> Strabo, Geographica, XI, 14, 5; Հայոց լեզվի համառոտ պատմություն, Ս. Ղ. Ղազարյան։ Երևան, 1981, էջ 33 (Concise History of Armenian Language, S. Gh. Ghazaryan. Yerevan, 1981, p. 33). </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110520041256/http://language.psy.auckland.ac.nz/files/gray_and_atkinson2003/grayatkinson2003.pdf">Russell D. Gray and Quentin D. Atkinson, Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin, Nature 426 (27 November 2003) 435-439</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="https://language.psy.auckland.ac.nz/files/gray_and_atkinson2003/grayatkinson2003.pdf">la originalo</a> je 20an de majo 2011. Alirita 20an de julio 2015 . </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> (2010) Historia Vortaro de Armenio. Lanham, <a href="/wiki/Marilando" title="Marilando">Marilando</a>: Scarecrow Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780810874503" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8108-7450-3</a>. “Although mutually intelligible, eastern Armenian preserved classical phonology, whereas western Armenian demonstrated sound loss among closely related consonants.”.</cite> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> The Armenians: Their History and Culture. Kar Publishing House, p. 65. “There are two main dialects: Eastern Armenian (Soviet Armenia, Persia), and Western Armenian (Middle East, Europe, and America) . They are mutually intelligible.”.</cite> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> Renfrew, A.C., 1987, Archaeology and Language: The Puzzle of Indo-European Origins, London: Pimlico. (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0712666125" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7126-6612-5</a>); Tamaz V. Gamkrelidze kaj V. V. Ivanov, The Early History of Indo-European Languages, Scientific American, Marto 1990; <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Renfrew-2003">Renfrew, Colin. (2003) “Time Depth, Convergence Theory, and Innovation in Proto-Indo-European”, Languages in Prehistoric Europe. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/3825314499" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-8253-1449-9</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Vavroušek P.. (2010) “Frýžština”, Jazyky starého Orientu. Prago: Univerzita Karlova v Praze. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9788073083120" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-80-7308-312-0</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-Adams419-21"><a href="#cite_ref-Adams419_21-0">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">J. P. Mallory, Douglas Q. Adams.. (1997) Encyclopedia of Indo-European culture. London: Fitzroy Dearborn Publishers, p. 419. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781884964985" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781884964985</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-Brixhe72-22"><a href="#cite_ref-Brixhe72_22-0">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Brixhe C.. (2008) “Phrygian”, The Ancient Languages of Asia Minor. Novjorko: Cambridge University Press.</cite> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <cite style="font-style:normal;">Mallory, James P. (1997). “Kuro-Araxes Culture”, Encyclopedia of Indo-European Culture, p. 341–42.</cite>  </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> A. Bammesberger in The Cambridge History of the <a href="/wiki/English_language" class="mw-redirect" title="English language">English Language</a>, 1992, (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780521264747" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-521-26474-7</a>), p. 32: the model "still remains the background of much creative work in Indo-European reconstruction" even though it is "by no means uniformly accepted by all scholars". </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> Indoiranisch-griechische Gemeinsamkeiten der Nominalbildung und deren indogermanische Grundlagen (= Aryan-Greek Communities in Nominal Morphology and their Indoeuropean Origins; in German) (282 p.), Innsbruck, 1979 </li> <li id="cite_note-Diakonoff597-26">↑ <a href="#cite_ref-Diakonoff597_26-0">26,0</a> <a href="#cite_ref-Diakonoff597_26-1">26,1</a> <a href="#cite_ref-Diakonoff597_26-2">26,2</a> Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian, I. M. Diakonoff, Journal of the American Oriental Society, Vol. 105, No. 4 (Oct. - Dec., 1985), 597. </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <cite style="font-style:normal;">Mirzoyan, H. (2005). “Նարեկացու բառաշխարհը”, Banber Erewani Hamalsarani (Armena) 1, p. 85–114.</cite>  </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> How Did New Persian and Arabic Words Penetrate the Middle Armenian Vocabulary? Remarks on the Material of Kostandin Erznkac'i's Poetry, Andrzej Pisowicz, New Approaches to Medieval Armenian Language and Literature, edited by Joseph Johannes Sicco Weitenberg, (Rodopi B.V., 1995), 96. </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> Tangsux in Armenia, E. SCHÜTZ, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol. 17, No. 1 (1964), 106. </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> Razmik Panossian, The Armenians: From Kings and Priests to Merchants and Commissars, (Columbia University Press, 2006), 39. </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Ouzounian-2000">Ouzounian, Nourhan. (2000) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=uvA-oV0alP8C">The heritage of Armenian literature</a>. Detroit: Wayne State Univ. Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0814328156" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0814328156</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Švejcer-1986">Švejcer, Aleksandr D.. (1986) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=TQhCAAAAQBAJ">Contemporary Sociolinguistics: Theory, Problems, Methods</a>. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, p. 70. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9027215189" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9027215189</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> James Clackson, Indo-European Linguistics, An Introduction (2007, Cambridge) Robert S.P. Beekes, Comparative Indo-European Linguistics, An Introduction (1995, John Benjamins) Oswald J.L. Szemerényi, Introduction to Indo-European Linguistics (1996, Oxford) </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Khachaturian-2009">Khachaturian, Lisa. (2009) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=A0uY_tuRcx8C">Cultivating nationhood in imperial Russia the periodical press and the formation of a modern Armenian identity</a>. New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/1412813727" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1412813727</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> (2014) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=nQPpBQAAQBAJ">International Yearbook of Futurism</a>. Walter de Gruyter GmbH & Co KG. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/3110334100" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3110334100</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Waters-2009">Waters, Bella. (2009) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=BFN6SuymI00C">Armenia in pictures</a>. Mineapolo: VGS/Twenty-First Century Books. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0822585766" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0822585766</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Cobarrubias-1983">Cobarrubias, Juan. (1983) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=x9KoAkzfVqIC&lpg=PA315&dq=armenian%20lexical%20purification&pg=PA315#v=onepage&q=purified&f=false">Progress in language planning: International Perspectives</a>. Berlin: Mouton Publishers, p. 315, 319. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/902793388X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 902793388X</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Kortmann-2011">Kortmann, Bernd. (2011) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=vi_VCm51kpkC">The Languages and Linguistics of Europe: A Comprehensive Guide</a>. Walter de Gruyter. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9783110220261" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-3110220261</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> (1919) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=3nLnAAAAMAAJ&">The New Armenia, Vol. 11-12</a>. New Armenia Publishing Company, p. 160. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/1248372786" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1248372786</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> (2009) “Sociolinguistics in the Caucasus”, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=AtCNAgAAQBAJ&pg=PA128">The Routledge Handbook of Sociolinguistics Around the World: A Handbook</a>. Routledge. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780415422789" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0415422789</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <cite style="font-style:normal;">Baghdassarian-Thapaltsian, S. H. (1970). “<a rel="nofollow" class="external text" href="http://lraber.asj-oa.am/1696/">hy:Շիրակի դաշտավայրի բարբառային նկարագիրը</a>” (hy), p. 51–60. Alirita 24an de marto 2013..</cite>  </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Adalian-2010">Adalian, Rouben Paul. (2010) Historical Dictionary of Armenia. Lanham, Maryland: Scarecrow Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780810874503" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8108-7450-3</a>. “Although mutually intelligible, eastern Armenian preserved classical phonology, whereas western Armenian demonstrated sound loss among closely related consonants.”.</cite> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Baliozian, Ara. (1975) The Armenians: Their History and Culture. Kar Publishing House. “.”.</cite> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> Islam Tekushev (5an de januaro 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160920130336/https://www.opendemocracy.net/od-russia/islam-tekushev/unlikely-home">An unlikely home</a>. openDemocracy. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.opendemocracy.net/od-russia/islam-tekushev/unlikely-home">la originalo</a> je 2016-09-20. Alirita 22an de aŭgusto 2016 . </li> <li id="cite_note-Hovannisian-45"><a href="#cite_ref-Hovannisian_45-0">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> (2003) Hovannisian, Richard: Armenian Karin/Erzerum. Costa Mesa, California: Mazda Publ.. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781568591513" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781568591513</a>. “Thus, even today the Erzerum dialect is widely spoken in the northernmost districts of the Armenian republic as well as in the Akhalkalak (Javakheti; Javakhk) and Akhaltskha (Akhaltsikh) districts of southern Georgia”.</cite> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Campbell, George. (2003) “Armenian, Modern Standard”, Concise Compendium of the World's Languages. Routledge. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781134720279" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781134720279</a>. “.”.</cite> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Sanjian, Avedis K.. (1996) “The Armenian Alphabet”, The World's Writing Systems. Oxford University Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780195079937" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780195079937</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111001212725/http://www.nla.am/meghapart/English/1500.htm">Hakob Meghapart project</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nla.am/meghapart/English/1500.htm">la originalo</a> je 2011-10-01. Alirita 2019-05-29 . </li> <li id="cite_note-WDL-49">↑ <a href="#cite_ref-WDL_49-0">49,0</a> <a href="#cite_ref-WDL_49-1">49,1</a> <a href="#cite_ref-WDL_49-2">49,2</a> <a href="#cite_ref-WDL_49-3">49,3</a> <a href="#cite_ref-WDL_49-4">49,4</a> <a href="#cite_ref-WDL_49-5">49,5</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wdl.org/en/item/11302/">The Book of Fridays</a> (1512). Alirita 2013-06-01 . </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100226022545/http://ermeni.org/ermenice/vagharshapat_uni.htm">Archived copy</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ermeni.org/ermenice/vagharshapat_uni.htm">la originalo</a> je 2010-02-26. Alirita 2009-09-08 . <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100226022545/http://ermeni.org/ermenice/vagharshapat_uni.htm">Arkivita kopio</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ermeni.org/ermenice/vagharshapat_uni.htm">la originalo</a> je 2010-02-26. Alirita 2019-05-29 . </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110531152852/http://www.nla.am/meghapart/English/1600.htm">Hakob Meghapart project</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nla.am/meghapart/English/1600.htm">la originalo</a> je 2011-05-31. Alirita 2019-05-29 . </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Adalian-2010">Adalian, Rouben Paul. (2010) Historical dictionary of Armenia, 2‑a eldono, Lanham, MD: Scarecrow Press, p. 543. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780810874503" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780810874503</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;">Bournoutian, George. (1982) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.nl/books?id=wOptAAAAMAAJ&q=armenia+1722+safavid+rule&dq=armenia+1722+safavid+rule&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjHjqOsz4DNAhWDHsAKHVRQDWYQ6AEIRTAF">Eastern Armenia in the last decades of Persian rule, 1807-1828</a>. Undena Publications, p. 7–8. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780890031230" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0890031230</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> (2005) The Heritage of Armenian Literature: From the eighteenth century to modern times. Detroit: Wayne State Univ Pr. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780814332214" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780814332214</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-WDL2-55"><a href="#cite_ref-WDL2_55-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wdl.org/en/item/11304/">Song Book by Hakob Meghapart</a> (1513). Alirita 2013-06-01 . </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090912132316/http://www.hyeetch.nareg.com.au/culture/book_p1.html">HyeEtch - Arts & Culture: The Art of The Book, page 1</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hyeetch.nareg.com.au/culture/book_p1.html">la originalo</a> je 2009-09-12. Alirita 2009-09-08 . <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090912132316/http://www.hyeetch.nareg.com.au/culture/book_p1.html">Arkivita kopio</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hyeetch.nareg.com.au/culture/book_p1.html">la originalo</a> je 2009-09-12. Alirita 2019-05-29 . </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> National Library of Armenia, Hagop Meghapart Project: <a rel="nofollow" class="external free" href="http://nla.am/arm/meghapart/Arm/1512.htm">http://nla.am/arm/meghapart/Arm/1512.htm</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304084535/http://nla.am/arm/meghapart/Arm/1512.htm">Arkivigite je</a> 2016-03-04 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> <cite class="libro" style="font-style:normal;"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=GmtPLvnrc38C&pg=PA43&dq=Hakob+Meghapart&hl=en&ei=5FHES9HzJdj8sQb_geGtDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CD4Q6AEwAg#v=onepage&q=Hakob%20Meghapart&f=false">The Heritage of Armenian Literature: From the eighteenth century to modern times Volume 3</a>. Wayne State University Press, 2005.</cite> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literaturo">Literaturo</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=34" title="Redakti sekcion: Literaturo" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=34" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Literaturo">redakti fonton</a>]</div> <ul><li>Adjarian, Herchyah H. (1909) Classification des dialectes arméniens, par H. Adjarian. Parizo: Honoro Champion.</li> <li>Clackson, James. 1994. The Linguistic Relationship Between Armenian and Greek. Londono: Publications of the Philological Society, No 30. (and Oxford: Blackwell Publishing)</li> <li>Holst, Jan Henrik (2009) Armenische Studien. Wiesbaden: Harrassowitz.</li> <li>Mallory, J. P. (1989) In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology and Myth. Londono: Thames & Hudson.</li> <li>Vaux, Bert. 1998. The Phonology of Armenian. Oksfordo: Clarendon Press.</li> <li>Vaux, Bert. 2002. "The Armenian dialect of Jerusalem." in Armenians in the Holy Land. "Louvain: Peters.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eksteraj_ligiloj">Eksteraj ligiloj</h2>[<a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&veaction=edit&section=35" title="Redakti sekcion: Eksteraj ligiloj" class="mw-editsection-visualeditor">redakti</a> | <a href="/w/index.php?title=Armena_lingvo&action=edit&section=35" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Eksteraj ligiloj">redakti fonton</a>]</div> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Armenian_language?uselang=eo">Kategorio Armena lingvo en la Vikimedia Komunejo</a> (Multrimedaj datumoj)</li><li class="dictionary"><a href="https://eo.wiktionary.org/wiki/Kategorio:Armena" class="extiw" title="wikt:Kategorio:Armena">Armena lingvo en la Vikivortaro</a> (Universala vortaro)</li><li class="news"><a href="https://eo.wikinews.org/wiki/Kategorio:Armena_lingvo" class="extiw" title="n:Kategorio:Armena lingvo">Armena lingvo en Vikinovaĵoj</a> (Liberaj novaĵoj) </li></ul> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.omniglot.com/writing/armenian.htm">La armena alfabeto</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.cilicia.com">[1]</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.sprachprofi.de.vu/english/arm.htm">http://www.sprachprofi.de.vu/english/arm.htm</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040103183050/http://www.sprachprofi.de.vu/english/arm.htm">Arkivigite je</a> 2004-01-03 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Armenian_Lessons">senpagaj lecionoj de la armena</a></li></ul> <div style="position:absolute; z-index:100; right:10px; top:45px;" class="titola_ikono noprint"> <div style="position: relative; width: 14px; height: 14px;"> <div style="position: absolute; top: 0px; left: 0px; font-size: 100px; overflow: hidden; line-height: 100px; z-index: 3; font-size:150pt;"><a href="/wiki/Vikipedio:Elstaraj_artikoloj" title="Vikipedio:Elstaraj artikoloj"></a></div> <div style="position: absolute; top: 0px; left: 0px; z-index: 2"><a href="/wiki/Vikipedio:Elstaraj_artikoloj" title="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por elstara artikolo."><img alt="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por elstara artikolo." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/14px-Cscr-featured.svg.png" decoding="async" width="14" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/21px-Cscr-featured.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/28px-Cscr-featured.svg.png 2x" data-file-width="466" data-file-height="443" /></a></div> </div> </div> <table class="noprint plainlinks" style="margin: 0 10%; border-collapse: collapse; background: #FBFBFB; border: 1px solid #aaa; border-left: 10px solid #66CC44;"> <tbody><tr> <td style="padding: 2px 0px 2px 0.5em;text-align: center;"> <div style="padding: 0.25em 0.5em;width:52px;"> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File"><img alt="Elstara artikolo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Qsicon_Exzellent.svg/24px-Qsicon_Exzellent.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Qsicon_Exzellent.svg/36px-Qsicon_Exzellent.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Qsicon_Exzellent.svg/48px-Qsicon_Exzellent.svg.png 2x" data-file-width="24" data-file-height="24" /><figcaption>Elstara artikolo</figcaption></figure></div></td> <td style="padding: 0.25em 0.5em;width: 100%;">Ĉi tiu artikolo estis je la <a href="/wiki/14-a_de_majo" title="14-a de majo">14-a de majo</a> <a href="/wiki/2023" title="2023">2023</a> akceptita en la liston de <a href="/wiki/Vikipedio:Elstaraj_artikoloj" title="Vikipedio:Elstaraj artikoloj">elstaraj artikoloj</a>.</td> </tr> </tbody></table> <div class="noprint" style="clear:both; margin-top:0px; border: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); padding: 0px; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color:inherit"> <table> <tbody><tr> <td class="navbox-group"><a href="/wiki/Norma_datumaro" title="Norma datumaro">Bibliotekoj</a> </td> <td class="plainlinks hlist" style="font-size: 80%;"> <ul><li><a href="/wiki/Helpo:Bibliotekoj" title="Helpo:Bibliotekoj">PeEnEo</a>: <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/?curid=107">107</a></li> <li><a href="/wiki/Komuna_Norma_Datumaro" title="Komuna Norma Datumaro">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4120142-5">4120142-5</a></li> <li><a href="/wiki/Kontrolnumero_de_la_Kongresa_Biblioteko_de_Usono" title="Kontrolnumero de la Kongresa Biblioteko de Usono">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/names/sh85007285">sh85007285</a></li> <li><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Francio" title="Nacia Biblioteko de Francio">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb120145318">120145318</a></li> <li><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Dieto" title="Nacia Biblioteko de Dieto">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00560354">00560354</a></li> <li><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_la_%C4%88e%C4%A5a_Respubliko" title="Nacia Biblioteko de la Ĉeĥa Respubliko">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph118614">ph118614</a></li> <li><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Hispanio" title="Nacia Biblioteko de Hispanio">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://datos.bne.es/resource/XX539662">XX539662</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Armena_lingvo&oldid=8931350">https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Armena_lingvo&oldid=8931350</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Armena_lingvo" title="Kategorio:Armena lingvo">Armena lingvo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Lingvoj_de_Armenio" title="Kategorio:Lingvoj de Armenio">Lingvoj de Armenio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Lingvoj_de_Turkio" title="Kategorio:Lingvoj de Turkio">Lingvoj de Turkio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Lingvoj_de_Libano" title="Kategorio:Lingvoj de Libano">Lingvoj de Libano</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Lingvoj_de_Azerbaj%C4%9Dano" title="Kategorio:Lingvoj de Azerbajĝano">Lingvoj de Azerbajĝano</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Lingvoj_de_Kartvelio" title="Kategorio:Lingvoj de Kartvelio">Lingvoj de Kartvelio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Hinde%C5%ADropa_lingvaro" title="Kategorio:Hindeŭropa lingvaro">Hindeŭropa lingvaro</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Lingvoj_de_Azio" title="Kategorio:Lingvoj de Azio">Lingvoj de Azio</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kun_eksmodaj_cit%C5%9Dablonoj" title="Kategorio:Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj">Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Listo_de_arkivitaj_pa%C4%9Doj_de_Retarkivo" title="Kategorio:Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo">Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Elstaraj_artikoloj" title="Kategorio:Elstaraj artikoloj">Elstaraj artikoloj</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ĉi tiu paĝo estis lastafoje redaktita je 12:00, 24 nov. 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Armena_lingvo&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-rx7s9","wgBackendResponseTime":268,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.590","walltime":"0.761","ppvisitednodes":{"value":16144,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":78904,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":31429,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":29,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":48563,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 552.558 1 -total"," 46.52% 257.053 1 Ŝablono:Informkesto_lingvo"," 21.52% 118.907 1 Ŝablono:Referencoj"," 9.43% 52.123 27 Ŝablono:Citaĵo_el_libro"," 8.55% 47.217 1 Ŝablono:Banderolo-P948"," 7.54% 41.639 19 Ŝablono:Cite_book"," 5.70% 31.508 1 Ŝablono:Projektoj"," 5.52% 30.527 3 Ŝablono:Transl"," 3.89% 21.497 1 Ŝablono:Ŝanĝu_ŝablonon"," 3.38% 18.668 21 Ŝablono:LingvaKlasifiko/ano"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.164","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3466374,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-7qmt5","timestamp":"20241128040225","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Armena lingvo","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/Armena_lingvo","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8785","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8785","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-03-15T16:18:59Z","dateModified":"2024-11-24T12:00:22Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/e9\/Armenian_Language_distribution_map.png","headline":"hind-e\u016dropa lingvo parolata en Armenio"}</script> </body> </html>