CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wojsko najemne – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"059abe6f-f0fe-4ff6-9fb7-52915e0deddf","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Wojsko_najemne","wgTitle":"Wojsko najemne","wgCurRevisionId":72791200,"wgRevisionId":72791200,"wgArticleId":134099,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły wymagające dopracowania","Wojska najemne"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Wojsko_najemne","wgRelevantArticleId":134099,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Najemnicy","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{ "tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":72791200,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Wojsko_najemne","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q178197","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser" :false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0b/Il_Condottiere.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1660"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0b/Il_Condottiere.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1107"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Il_Condottiere.jpg/640px-Il_Condottiere.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="885"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wojsko najemne – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Wojsko_najemne"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojsko_najemne"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Wojsko_najemne rootpage-Wojsko_najemne skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wojsko+najemne" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wojsko+najemne" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wojsko+najemne" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wojsko+najemne" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Starożytność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Starożytność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Starożytność</span> </div> </a> <ul id="toc-Starożytność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Średniowiecze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Średniowiecze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Średniowiecze</span> </div> </a> <ul id="toc-Średniowiecze-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Najemnicy_we_wczesnym_średniowieczu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Najemnicy_we_wczesnym_średniowieczu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.1</span> <span>Najemnicy we wczesnym średniowieczu</span> </div> </a> <ul id="toc-Najemnicy_we_wczesnym_średniowieczu-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wczesna_Ruś" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Wczesna_Ruś"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.1.1</span> <span>Wczesna Ruś</span> </div> </a> <ul id="toc-Wczesna_Ruś-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cesarstwo_Bizantyńskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Cesarstwo_Bizantyńskie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.1.2</span> <span>Cesarstwo Bizantyńskie</span> </div> </a> <ul id="toc-Cesarstwo_Bizantyńskie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gwardia_wareska" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Gwardia_wareska"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.1.2.1</span> <span>Gwardia wareska</span> </div> </a> <ul id="toc-Gwardia_wareska-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Najemnicy_w_okresie_pełnego_średniowiecza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Najemnicy_w_okresie_pełnego_średniowiecza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.2</span> <span>Najemnicy w okresie pełnego średniowiecza</span> </div> </a> <ul id="toc-Najemnicy_w_okresie_pełnego_średniowiecza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Regulacje_prawne_dotyczące_najemników" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Regulacje_prawne_dotyczące_najemników"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.3</span> <span>Regulacje prawne dotyczące najemników</span> </div> </a> <ul id="toc-Regulacje_prawne_dotyczące_najemników-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojska_najemne_w_późnym_średniowieczu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojska_najemne_w_późnym_średniowieczu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.4</span> <span>Wojska najemne w późnym średniowieczu</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojska_najemne_w_późnym_średniowieczu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nowożytność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nowożytność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Nowożytność</span> </div> </a> <ul id="toc-Nowożytność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współczesność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Współczesność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Współczesność</span> </div> </a> <ul id="toc-Współczesność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Uregulowania_prawne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uregulowania_prawne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Uregulowania prawne</span> </div> </a> <ul id="toc-Uregulowania_prawne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-W_kulturze_popularnej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#W_kulturze_popularnej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>W kulturze popularnej</span> </div> </a> <ul id="toc-W_kulturze_popularnej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Wojsko najemne</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 69 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-69" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">69 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Huursoldaat" title="Huursoldaat – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Huursoldaat" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/S%C3%B6ldner" title="Söldner – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Söldner" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B2%D9%82" title="مرتزق – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مرتزق" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mercenariu" title="Mercenariu – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mercenariu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Muzdlu_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%A7%C3%BC" title="Muzdlu döyüşçü – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Muzdlu döyüşçü" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%A1%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%9F%E0%A7%87_%E0%A6%B8%E0%A7%88%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95" title="ভাড়াটে সৈনিক – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভাড়াটে সৈনিক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D1%96%D1%82" title="Найміт – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Найміт" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Наемник – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Наемник" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Najamnik" title="Najamnik – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Najamnik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Goprsoudard" title="Goprsoudard – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Goprsoudard" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mercenari" title="Mercenari – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mercenari" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/%C5%BDoldn%C3%A9%C5%99" title="Žoldnéř – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Žoldnéř" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Hurfilwr" title="Hurfilwr – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Hurfilwr" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Lejesoldat" title="Lejesoldat – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Lejesoldat" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/S%C3%B6ldner" title="Söldner – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Söldner" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Palgas%C3%B5dur" title="Palgasõdur – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Palgasõdur" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE%BF%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Μισθοφόρος – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Μισθοφόρος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mercenary" title="Mercenary – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Mercenary" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mercenario" title="Mercenario – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Mercenario" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Soldulo" title="Soldulo – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Soldulo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mertzenario" title="Mertzenario – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mertzenario" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="مزدور – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مزدور" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mercenaire" title="Mercenaire – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mercenaire" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Hierling" title="Hierling – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Hierling" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Amhas" title="Amhas – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Amhas" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mercenario" title="Mercenario – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mercenario" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%A9%EB%B3%91" title="용병 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="용병" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pla%C4%87enici" title="Plaćenici – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Plaćenici" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Mercenario" title="Mercenario – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Mercenario" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tentara_bayaran" title="Tentara bayaran – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Tentara bayaran" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1lali%C3%B0i" title="Málaliði – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Málaliði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mercenario" title="Mercenario – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Mercenario" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%9B%D7%99%D7%A8_%D7%97%D7%A8%D7%91" title="שכיר חרב – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="שכיר חרב" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Wadya_Bayaran" title="Wadya Bayaran – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Wadya Bayaran" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98" title="დაქირავებული ჯარი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="დაქირავებული ჯარი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mamluki" title="Mamluki – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mamluki" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Miles_mercennarius" title="Miles mercennarius – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Miles mercennarius" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Algotnis" title="Algotnis – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Algotnis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Samdinys" title="Samdinys – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Samdinys" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Zsoldos" title="Zsoldos – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Zsoldos" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Mpikarama_an%27_ady" title="Mpikarama an' ady – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Mpikarama an' ady" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tentera_upahan" title="Tentera upahan – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tentera upahan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Huursoldaat" title="Huursoldaat – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Huursoldaat" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%82%AD%E5%85%B5" title="傭兵 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="傭兵" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Leiesoldat" title="Leiesoldat – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Leiesoldat" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Leigesoldat" title="Leigesoldat – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Leigesoldat" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Mercenari" title="Mercenari – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mercenari" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mercen%C3%A1rio" title="Mercenário – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mercenário" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mercenar" title="Mercenar – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mercenar" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%91%D0%BC%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Наёмник – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Наёмник" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Mercenar" title="Mercenar – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Mercenar" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mercenari" title="Mercenari – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mercenari" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mercenary" title="Mercenary – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mercenary" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/%C5%BDoldnier" title="Žoldnier – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Žoldnier" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Najemnik" title="Najemnik – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Najemnik" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%95%DA%A9%D8%B1%DB%8E%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%88" title="بەکرێگیراو – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بەکرێگیراو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Najamnik" title="Najamnik – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Najamnik" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Najamnik" title="Najamnik – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Najamnik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Palkkasotilas" title="Palkkasotilas – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Palkkasotilas" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Legosoldat" title="Legosoldat – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Legosoldat" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AF%82%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%88" title="கூலிப்படை – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கூலிப்படை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87" title="ทหารรับจ้าง – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ทหารรับจ้าง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Paral%C4%B1_asker" title="Paralı asker – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Paralı asker" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%86%D1%8C" title="Найманець – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Найманець" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADnh_%C4%91%C3%A1nh_thu%C3%AA" title="Lính đánh thuê – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lính đánh thuê" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%9B%87%E4%BD%A3%E5%85%B5" title="雇佣兵 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="雇佣兵" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%9B%D7%99%D7%A8_%D7%97%D7%A8%D7%91" title="שכיר חרב – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שכיר חרב" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%83%B1%E5%82%AD%E5%85%B5" title="僱傭兵 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="僱傭兵" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%83%B1%E5%82%AD%E5%85%B5" title="僱傭兵 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="僱傭兵" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q178197#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wojsko_najemne" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Wojsko_najemne" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wojsko_najemne"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Wojsko_najemne"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Wojsko_najemne" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Wojsko_najemne" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&oldid=72791200" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Wojsko_najemne&id=72791200&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWojsko_najemne"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWojsko_najemne"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Wojsko+najemne"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Wojsko_najemne&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mercenaries" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q178197" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Przekierowano z <a href="/w/index.php?title=Najemnicy&redirect=no" class="mw-redirect" title="Najemnicy">Najemnicy</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Pomoc:Przekierowanie" title="Przekierowanie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/30px-Redirect_arrow_without_text.svg.png" decoding="async" width="30" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/45px-Redirect_arrow_without_text.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/60px-Redirect_arrow_without_text.svg.png 2x" data-file-width="47" data-file-height="20" /></a></span><span>Na tę stronę wskazuje <a href="/wiki/Pomoc:Przekierowanie" title="Pomoc:Przekierowanie">przekierowanie</a> z „najemnicy”. Zobacz też: <a href="/wiki/Najemnicy_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Najemnicy (ujednoznacznienie)">Najemnicy (ujednoznacznienie)</a>.</span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Il_Condottiere.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Il_Condottiere.jpg/220px-Il_Condottiere.jpg" decoding="async" width="220" height="304" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Il_Condottiere.jpg/330px-Il_Condottiere.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Il_Condottiere.jpg/440px-Il_Condottiere.jpg 2x" data-file-width="730" data-file-height="1010" /></a><figcaption><a href="/wiki/Leonardo_da_Vinci" title="Leonardo da Vinci">Leonardo da Vinci</a>, „<a href="/wiki/Kondotier" title="Kondotier">Kondotier</a>” (1480)</figcaption></figure> <p><b>Wojsko najemne</b> (także: <i>najemnicy</i>, <i><a href="/wiki/%C5%BBo%C5%82nierz" title="Żołnierz">żołnierze</a> najemni</i>, <i><a href="/wiki/Kondotier" title="Kondotier">kondotierzy</a></i>, <i>żołnierze fortuny</i>) – formacja wojskowa składająca się z ochotników walczących za pieniądze, najczęściej w służbie obcego wojska dla danego państwa, miasta, władcy lub jakiejś organizacji, a nawet osoby prywatnej. Wojska te można wynająć do walki w praktycznie dowolnej sprawie, ponieważ te formacje nie kierują się idealizmem. W tym kontekście najemnicy to ludzie, dla których wojna jest zawodem, z którego czerpią środki do życia (<a href="/wiki/%C5%BBo%C5%82d" title="Żołd">żołd</a>) i wzbogacenia się (łup). Ważną rzeczą jest, aby daną formację określić mianem najemników, zasada dobrowolności służby i pobierania żołdu przez żołnierzy służących w takich oddziałach. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W historii świata, wojska najemne niejednokrotnie odgrywały istotną rolę w kształtowaniu obrazu politycznego różnych epok – począwszy od starożytności, aż po czasy współczesne – będąc często podstawowymi formacjami wojskowymi na militarnej scenie zmagań między państwami, a jednocześnie tylko narzędziem w realizacji celów politycznych władców lub państw. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Starożytność"><span id="Staro.C5.BCytno.C5.9B.C4.87"></span><a href="/wiki/Staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87" title="Starożytność">Starożytność</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Starożytność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Starożytność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Greckie wojska najemne były główną siłą militarną nie tylko greckich <a href="/wiki/Polis" title="Polis">miast-państw</a> (które w znacznym stopniu opierały się na armii obywatelskiej, znacznie jednak ustępującej jakościowo najemnikom), ale także i innych władców w basenie <a href="/wiki/Morze_%C5%9Ar%C3%B3dziemne" title="Morze Śródziemne">Morza Śródziemnego</a>. Dzieje najemników zwerbowanych przez <a href="/wiki/Cyrus_M%C5%82odszy" title="Cyrus Młodszy">Cyrusa Młodszego</a> opisuje <a href="/wiki/Anabaza" title="Anabaza">Anabaza</a>. Najemnikami dowodzonymi przez <a href="/wiki/Memnon_z_Rodos" title="Memnon z Rodos">Memnona z Rodos</a> posługiwał się <a href="/wiki/Dariusz_III" title="Dariusz III">król perski</a> w początkowej fazie wojny przeciwko wyprawie <a href="/wiki/Aleksander_Macedo%C5%84ski" title="Aleksander Macedoński">Aleksandra Wielkiego</a> na Wschód. W armii Aleksandra również służyli najemnicy greccy, chociaż nie byli zasadniczą częścią składową korpusu Aleksandra. W <a href="/wiki/Epoka_hellenistyczna" title="Epoka hellenistyczna">okresie hellenistycznym</a> najemnicy byli istotnym czynnikiem militarnym armii potęg królów syryjskich, egipskich (w nieco mniejszym stopniu), macedońskich i wielu innych pomniejszych władców i tyranów miast. Epoka greckich najemników skończyła się wraz ze wzrostem potęgi <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzym" title="Starożytny Rzym">rzymskiej</a> w basenie Morza Śródziemnego, kiedy to pola bitwy zdominowały <a href="/wiki/Legion" title="Legion">legiony</a>.<br style="clear:both;" /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Średniowiecze"><span id=".C5.9Aredniowiecze"></span>Średniowiecze</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Średniowiecze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Średniowiecze"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:0907_Colleoni_Monument_in_Szczecin_SZN_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/0907_Colleoni_Monument_in_Szczecin_SZN_2.jpg/200px-0907_Colleoni_Monument_in_Szczecin_SZN_2.jpg" decoding="async" width="200" height="344" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/0907_Colleoni_Monument_in_Szczecin_SZN_2.jpg/300px-0907_Colleoni_Monument_in_Szczecin_SZN_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/0907_Colleoni_Monument_in_Szczecin_SZN_2.jpg/400px-0907_Colleoni_Monument_in_Szczecin_SZN_2.jpg 2x" data-file-width="1360" data-file-height="2339" /></a><figcaption>Pomnik <a href="/wiki/Kondotier" title="Kondotier">kondotiera</a> <a href="/wiki/Bartolomeo_Colleoni" title="Bartolomeo Colleoni">Bartolomeo Colleoniego</a> w <a href="/wiki/Szczecin" title="Szczecin">Szczecinie</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Najemnicy_we_wczesnym_średniowieczu"><span id="Najemnicy_we_wczesnym_.C5.9Bredniowieczu"></span>Najemnicy we <a href="/wiki/Wczesne_%C5%9Bredniowiecze" title="Wczesne średniowiecze">wczesnym średniowieczu</a></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Najemnicy we wczesnym średniowieczu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Najemnicy we wczesnym średniowieczu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Wczesna_Ruś"><span id="Wczesna_Ru.C5.9B"></span><a href="/wiki/Ru%C5%9B_Kijowska" title="Ruś Kijowska">Wczesna Ruś</a></h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Wczesna Ruś" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wczesna Ruś"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wymiana handlowa prowadzona we wczesnośredniowiecznej Europie Wschodniej wzdłuż biegnących <a href="/wiki/Od_Wareg%C3%B3w_do_Grek%C3%B3w" title="Od Waregów do Greków">wielkimi rzekami szlaków handlowych</a> sprzyjała rozwojowi gospodarki pieniężnej. Tendencje normańskich kupców i piratów do czerpania zysków z handlu sprzyjały przenikaniu <a href="/wiki/Waregowie" title="Waregowie">Waregów</a> na ziemie Rusi i osiedlaniu się w newralgicznych punktach na skrzyżowaniach szlaków handlowych. Drużyny wojowników ze <a href="/wiki/Skandynawia" title="Skandynawia">Skandynawii</a> początkowo były wynajmowane do eskortowania karawan narażonych na ataki koczowników znad <a href="/wiki/Morze_Czarne" title="Morze Czarne">Morza Czarnego</a>, jednakże ich udział jako najemników w walkach o zdobycie władzy nad poszczególnymi ośrodkami miejskimi Rusi stopniowo stawał się większy<sup id="cite_ref-CITEREFFoote1975219–221_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFFoote1975219–221-1">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFBazylow198525,28_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBazylow198525,28-2">[2]</a></sup>. W okresie od X do połowy XI w. skandynawscy najemnicy stanowili główna siłę drużyn ruskich książąt. W późniejszym okresie znaczna część najemników pochodziła też z innych regionów Europy, a ostatecznie najem wojowników do drużyn został zastąpiony przez opłacenie oddziałów koczowników, głównie <a href="/wiki/Pieczyngowie" title="Pieczyngowie">Pieczyngów</a>, którzy chroniąc granicę księstw pozostawali przy tradycyjnej, plemiennej taktyce<sup id="cite_ref-CITEREFHeath198046–47_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFHeath198046–47-3">[3]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Cesarstwo_Bizantyńskie"><span id="Cesarstwo_Bizanty.C5.84skie"></span><a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Cesarstwo Bizantyńskie</a></h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Cesarstwo Bizantyńskie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cesarstwo Bizantyńskie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rozwinięta gospodarka Bizancjum pozwalała poszczególnym rodom opłacić uniknięcie służby wojskowej. Proces ten nasilił się w X wieku do takich rozmiarów, że wywołał wyraźną tendencję stałego spadku liczebności wojsk poborowych, połączonego ze wzrostem liczebności wojsk najemnych. Cechą armii bizantyjskiej w całej historii Cesarstwa było najmowanie licznych cudzoziemskich oddziałów pomocniczych<sup id="cite_ref-CITEREFHeath198021_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFHeath198021-4">[4]</a></sup>. Intratna służba skutkowała ściąganiem do Bizancjum licznych ochotników z krajów graniczących z Cesarstwem<sup id="cite_ref-CITEREFHeath198022_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFHeath198022-5">[5]</a></sup>. Układ zawarty przez cesarza <a href="/wiki/Leon_VI_Filozof" title="Leon VI Filozof">Leona VI</a> z księciem kijowskim <a href="/wiki/Oleg_M%C4%85dry" title="Oleg Mądry">Olegiem</a> w 907 roku umożliwił zaciąganie także najemników z Rusi<sup id="cite_ref-CITEREFBrowning1997103_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBrowning1997103-6">[6]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Gwardia_wareska"><a href="/wiki/Gwardia_wareska" title="Gwardia wareska">Gwardia wareska</a></h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Gwardia wareska" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gwardia wareska"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kryzys Cesarstwa i wojna domowa w latach 967–989 wpłynęły na zasadniczą reformę wojsk bizantyjskich<sup id="cite_ref-CITEREFBrowning1997114–115_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBrowning1997114–115-7">[7]</a></sup>. Wysłany w 988 roku w apogeum kryzysu dynastycznego na pomoc <a href="/wiki/Bazyli_II_Bu%C5%82garob%C3%B3jca" title="Bazyli II Bułgarobójca">Bazylemu II</a> przez <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_I_Wielki" title="Włodzimierz I Wielki">Włodzimierza I Wielkiego</a> oddział 6000 wareskich najemników zapoczątkował historię elitarnej gwardii wareskiej – oddziału osobistych strażników cesarza, złożonego z uzbrojonych w <a href="/wiki/Top%C3%B3r" title="Topór">topory</a> wojowników, pochodzących ze Skandynawii<sup id="cite_ref-CITEREFHeath198022–23_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFHeath198022–23-8">[8]</a></sup>. W oparciu o wojska najemne Bazylii II pozbawiał stopniowo znaczenia lokalne rodziny arystokracji wojskowej<sup id="cite_ref-CITEREFBrowning1997115_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBrowning1997115-9">[9]</a></sup>, a w I połowie XI wieku normańskie wojska najemne stały się podstawą siły militarnej Bizancjum. Migracja koczowniczych ludów Pieczyngów, <a href="/wiki/Po%C5%82owcy" title="Połowcy">Połowców</a> i Uzów na zachód wzdłuż wybrzeży Morza Czarnego odcięła stopniowo Bizancjum od możliwości dalszego zaciągu wojowników wareskich, skutkując zniszczeniem bazy potęgi militarnej Cesarstwa<sup id="cite_ref-CITEREFBrowning1997118_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBrowning1997118-10">[10]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Najemnicy_w_okresie_pełnego_średniowiecza"><span id="Najemnicy_w_okresie_pe.C5.82nego_.C5.9Bredniowiecza"></span>Najemnicy w okresie <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">pełnego średniowiecza</a></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Najemnicy w okresie pełnego średniowiecza" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Najemnicy w okresie pełnego średniowiecza"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zjawisko włączenia wojsk najemnych w skład średniowiecznych sił zbrojnych na początku XII wieku wynikało z rozwoju gospodarki pieniężnej, umożliwiającej walczącym stronom nie tylko zapłatę zmobilizowanym w ramach <a href="/wiki/Pospolite_ruszenie" title="Pospolite ruszenie">pospolitego ruszenia</a> <a href="/wiki/Rycerstwo" title="Rycerstwo">rycerzom</a>, lecz także opłacenie pomocników i specjalistów wojskowych. Początkowo żołnierze najemni byli w wojskach bardzo nieliczni i zaciągali się jedynie w okresie intensywnego nasilenia walk<sup id="cite_ref-CITEREFDuby1988104_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDuby1988104-11">[11]</a></sup>. Pierwsi najemnicy określani byli w <a href="/wiki/Imperium_Karoli%C5%84skie" title="Imperium Karolińskie">krajach frankońskich</a> jako <i>cottereaux</i> („wyrobnicy”) przez skojarzenie z wędrownymi, biednymi robotnikami rolnymi świadczącymi część prac w średniowiecznych <a href="/wiki/Latyfundium" title="Latyfundium">plantacjach</a>. Przez źródła francuskie nazywani byli także „awanturnikami” i „cudzoziemcami” („Brabantczykami”, „Aragończykami”). Uzbrojeni w prostą broń zaczepną, głównie długie noże, początkowo rekrutowali się z pasterzy i myśliwych z peryferyjnych wobec krajów karolińskich górzystych i słabiej zamieszkałych krain oraz pozbawionej własnej ziemi biedoty żyjącej w przedmieściach miast <a href="/wiki/Niderlandy_(region_historyczny)" class="mw-redirect" title="Niderlandy (region historyczny)">niderlandzkich</a>. Płatna służba w wojsku bądź eskortowanie kupieckich wozów wykonywana była przez nich sezonowo, obok innych pomocniczych prac w transporcie lub <a href="/wiki/Rzemios%C5%82o" title="Rzemiosło">rzemiośle</a><sup id="cite_ref-CITEREFDuby1988105–106_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDuby1988105–106-12">[12]</a></sup>. </p><p>W połowie XII wieku w krajach północnofrankońskich bandy najemników wynajmujących swoje usługi walczącym stronom uzyskały trwalszy i bardziej zorganizowany charakter. Liczyły po kilkuset wyposażonych w wozy wojowników, którym towarzyszyły rodziny. Działały pod przewodnictwem kapitanów, zwanych „książętami łotrów”, których nazwiska były czasami na tyle głośne, że zostali wymienieni imiennie w kronikach od lat 80. XII wieku. <a href="/wiki/%C5%BBo%C5%82d" title="Żołd">Żołd</a> band był określany w drodze negocjacji prowadzonych przez kapitana z jedną z walczących stron. Grupy najemników nie ulegały rozwiązaniu po zakończeniu służby lub wojny, lecz pozostawały w rejonie konfliktów, poszukując nowego angażu do kolejnych działań<sup id="cite_ref-CITEREFDuby1988106–107_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDuby1988106–107-13">[13]</a></sup>. Kompanie najemników podczas bitwy starały się utrzymać zwarty szyk i używając <a href="/wiki/%C5%81uk_(bro%C5%84)" title="Łuk (broń)">broni strzeleckiej</a> oraz pik były w stanie odeprzeć atak ciężkich kawalerzystów. Stawały się niezbędne przy zdobywaniu <a href="/wiki/Zamek" title="Zamek">twierdz</a> i <a href="/wiki/Mury_miejskie" title="Mury miejskie">warownych</a> miast<sup id="cite_ref-CITEREFDuby1988108_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDuby1988108-14">[14]</a></sup> ze względu na znajomość taktyki <a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie" title="Oblężenie">oblężniczej</a>. W przeciwieństwie do zainteresowanych szybkim zakończeniem wyprawy feudałów, stanowiących podstawową siłę pospolitego ruszenia, najemnicy byli także w stanie prowadzić długotrwałe działania oblężnicze. Obsługa <a href="/wiki/Machina_obl%C4%99%C5%BCnicza" title="Machina oblężnicza">machin oblężniczych</a>, <a href="/wiki/Katapulta" title="Katapulta">katapult</a> czy prace <a href="/wiki/Saper" title="Saper">saperskie</a> oraz obsługa kusz wymagały zawodowych, wyspecjalizowanych żołnierzy<sup id="cite_ref-CITEREFCardini1996245_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCardini1996245-15">[15]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Regulacje_prawne_dotyczące_najemników"><span id="Regulacje_prawne_dotycz.C4.85ce_najemnik.C3.B3w"></span>Regulacje prawne dotyczące najemników</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Regulacje prawne dotyczące najemników" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Regulacje prawne dotyczące najemników"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Sob%C3%B3r_latera%C5%84ski_III" title="Sobór laterański III">Sobór laterański trzeci</a> w 1179 roku dekretem potępił najemników ze względu na niechrześcijański sposób prowadzenia wojny: dążenie do zabijania innych chrześcijańskich wojowników oraz mordowanie cywilnej ludności, <a href="/wiki/Zgwa%C5%82cenie" class="mw-redirect" title="Zgwałcenie">gwałcenie</a> kobiet oraz <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99tokradztwo" title="Świętokradztwo">świętokradztwa</a> popełniane na <a href="/wiki/Duchowie%C5%84stwo" title="Duchowieństwo">duchownych</a> i poprzez zabór wyposażenia liturgicznego z kościołów. Pojmanych najemników do końca XII wieku traktowano jak bandytów, skazując na śmierć zamiast uzyskiwania zwyczajowego <a href="/w/index.php?title=Okup_(maj%C4%85tek)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Okup (majątek) (strona nie istnieje)">okupu</a> za uwolnienie<sup id="cite_ref-CITEREFDuby1988108–110_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDuby1988108–110-16">[16]</a></sup>. Sobór potępił również stosowanie w wojnach pomiędzy chrześcijanami nadmiernie śmiercionośnej <a href="/wiki/Kusza" title="Kusza">kuszy</a>, stosowanej w działaniach wojennych wyłącznie przez najemników ze względu na konieczność długotrwałego treningu strzelca<sup id="cite_ref-CITEREFBarber2000250_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBarber2000250-17">[17]</a></sup>. </p><p>Dowódcy najemników korzystali na stopniowo uregulowanym w drugiej połowie XIV w. charakterze <a href="/wiki/Zdobycz_wojenna" title="Zdobycz wojenna">zdobyczy wojennych</a>, pobierając ich znaczną część od podległych sobie żołnierzy i nie podlegając obowiązkowi wypłacania królowi przypadającego mu od innych wojowników i dowódców udziału w łupach. Uzyskiwali z tego tytułu wysokie dochody<sup id="cite_ref-CITEREFBarber2000262_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBarber2000262-18">[18]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Wojska_najemne_w_późnym_średniowieczu"><span id="Wojska_najemne_w_p.C3.B3.C5.BAnym_.C5.9Bredniowieczu"></span>Wojska najemne w <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%BAne_%C5%9Bredniowiecze" title="Późne średniowiecze">późnym średniowieczu</a></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Wojska najemne w późnym średniowieczu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojska najemne w późnym średniowieczu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kryzys gospodarczy XIV wieku i upadek znaczenia <a href="/wiki/Feudalizm" title="Feudalizm">feudalnego</a> rycerstwa przyczyniły się decydująco do rozwoju rynku najemników w krajach niemieckich. Miasta dla obrony swoich interesów wynajmowały zawodowych żołnierzy, którymi początkowo byli głównie strzelcy konni. Dalszy rozwój rynku wojsk najemnych skutkował najmowaniem także wojsk pieszych, w tym używanych przy szturmach <a href="/wiki/Trabant_(%C5%BCo%C5%82nierz)" title="Trabant (żołnierz)">drabantów</a>, wyposażonych w broń ręczną<sup id="cite_ref-CITEREFBiskup201485_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBiskup201485-19">[19]</a></sup>. Pojawienie się w XV w. na polach bitew pierwszej broni palnej, nadało nowe znaczenie wojskom najemnym. Zarówno prymitywna artyleria złożona z <a href="/wiki/Bombarda" title="Bombarda">bombard</a>, stosowanych przy oblężeniach, jak i ręczna broń palna – <a href="/wiki/Hakownica" title="Hakownica">hakownice</a> i późniejsze <a href="/wiki/Arkebuz" title="Arkebuz">arkebuzy</a>, do obsługi których pierwotnie potrzebne było dwóch strzelców – wymagały wykwalifikowanej obsługi. Pomimo zawodności i znacznej podatności na warunki atmosferyczne broni palnej oddziały uzbrojonych w długie piki i w nowoczesną broń piechurów stały się równorzędnym przeciwnikiem dla ciężkiej kawalerii<sup id="cite_ref-CITEREFBarber2000251–252_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBarber2000251–252-20">[20]</a></sup>. </p><p>Nadmierne koszty angażowania najemników na czas wojny skutkowało w zachodniej Europie tendencją do zastąpienia ich przez zorganizowane w gotowe do działań przez cały rok <a href="/wiki/Pu%C5%82k" title="Pułk">pułki</a>. Od połowy XV wieku ekonomiczną możliwość opłacenia <a href="/wiki/Wojsko_zaci%C4%99%C5%BCne" title="Wojsko zaciężne">wojsk zaciężnych</a> zyskują władcy <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Francji_(987%E2%80%931791)" title="Królestwo Francji (987–1791)">Francji</a>, a następnie w latach 70. XV wieku władcy <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Burgundii" title="Królestwo Burgundii">Burgundii</a>, a sławę zyskują jednolicie <a href="/wiki/Mundur" title="Mundur">umundurowane</a>, zdyscyplinowane i jednolicie maszerujące pułki szwajcarskie<sup id="cite_ref-CITEREFBarber2000252–253_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBarber2000252–253-21">[21]</a></sup>. Począwszy od <a href="/wiki/Wojny_w%C5%82oskie" title="Wojny włoskie">wojen włoskich</a> najemnicy stanowili podstawę sił zbrojnych <a href="/wiki/Habsburgowie" title="Habsburgowie">Habsburgów</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[22]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Reislaeufer_Luzerner_Schilling.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Reislaeufer_Luzerner_Schilling.jpg/220px-Reislaeufer_Luzerner_Schilling.jpg" decoding="async" width="220" height="323" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Reislaeufer_Luzerner_Schilling.jpg/330px-Reislaeufer_Luzerner_Schilling.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/Reislaeufer_Luzerner_Schilling.jpg 2x" data-file-width="438" data-file-height="644" /></a><figcaption>Najemnicy <a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">szwajcarscy</a> przekraczający <a href="/wiki/Alpy" title="Alpy">Alpy</a> (Luzerner Chronik, 1513).</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nowożytność"><span id="Nowo.C5.BCytno.C5.9B.C4.87"></span>Nowożytność</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Nowożytność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nowożytność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Największe liczebnie wojska najemne wystawiały <a href="/wiki/Kanton_(Szwajcaria)" title="Kanton (Szwajcaria)">kantony</a> dzisiejszej <a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcarii</a> – byli to głównie <a href="/wiki/Pikinierzy" title="Pikinierzy">pikinierzy</a>, <a href="/wiki/Halabarda" title="Halabarda">halabardnicy</a> i <a href="/wiki/Kusznik" title="Kusznik">kusznicy</a>; dopiero <a href="/wiki/Kongres_wiede%C5%84ski" title="Kongres wiedeński">kongres wiedeński</a> proklamując neutralność Szwajcarii ograniczył możliwość ich zaciągu – mogą służyć jedynie w <a href="/wiki/Gwardia_Szwajcarska" title="Gwardia Szwajcarska">Gwardii Szwajcarskiej</a>. Słynne były również oddziały <a href="/wiki/Kondotier" title="Kondotier">kondotierów</a> włoskich – pisał o nich m.in. <a href="/wiki/Niccol%C3%B2_Machiavelli" title="Niccolò Machiavelli">Niccolò Machiavelli</a> w swoim <i><a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99_(utw%C3%B3r)" title="Książę (utwór)">Księciu</a></i>, ganiąc władców korzystających z ich usług. Opisywał on tych najemników jako wojsko „ambitne, niekarne, niewierne, odważne wobec przyjaciół, tchórzliwe wobec nieprzyjaciół, nie boi się Boga ani dotrzymuje wiary ludziom”. Wśród wyróżniających się formacji najemnych byli także <a href="/wiki/Landsknecht" title="Landsknecht">lancknechci</a>, charakteryzujący się ekstrawaganckimi strojami. W walce używali m.in. dwuręcznych mieczy zwanych <a href="/wiki/Flamberg" title="Flamberg">flambergami</a>. </p><p>Wojska najemne w epoce nowożytnej z czasem przechodziły na margines, zastępowane przez coraz liczniejsze i profesjonalne armie narodowe, choć ich schyłek rozpoczął się już od momentu popularyzacji skutecznej broni palnej. Było to spowodowane spadkiem wartości co prawda doświadczonego, ale drogiego żołnierza najemnego, który w ostatecznym rozrachunku nie był znacząco skuteczniejszy od coraz lepiej szkolonych żołnierzy zaciężnych. W XVIII i XIX w. występowali już sporadycznie.<br style="clear:both;" /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Współczesność"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82czesno.C5.9B.C4.87"></span>Współczesność</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Współczesność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współczesność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Prywatna_firma_wojskowa" title="Prywatna firma wojskowa">Prywatna firma wojskowa</a>.</i></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:MacKenzieSlcu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/MacKenzieSlcu.jpg/350px-MacKenzieSlcu.jpg" decoding="async" width="350" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/MacKenzieSlcu.jpg/525px-MacKenzieSlcu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/MacKenzieSlcu.jpg/700px-MacKenzieSlcu.jpg 2x" data-file-width="2062" data-file-height="1015" /></a><figcaption>Współcześni najemnicy – były żołnierz armii <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">amerykańskiej</a>, później <a href="/wiki/Rodezja" title="Rodezja">rodezyjskiego</a> <a href="/wiki/Special_Air_Service" title="Special Air Service">SAS</a>, <a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">RPA</a> i Republiki <a href="/wiki/Transkei" title="Transkei">Transkei</a> jeszcze później „żołnierz fortuny”, a także korespondent magazynu „Soldier of Fortune” <a href="/wiki/Podpu%C5%82kownik" title="Podpułkownik">podpułkownik</a> <a href="/w/index.php?title=Robert_C._MacKenzie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert C. MacKenzie (strona nie istnieje)">Robert C. MacKenzie</a> (z wąsem, w kapeluszu, stoi w ostatnim rzędzie) z częścią „<a href="/wiki/Sierra_Leone" title="Sierra Leone">Sierra Leone</a> Commando Unit”; drugi z lewej (klęczący) to <a href="/wiki/Podporucznik" title="Podporucznik">podporucznik</a> Andy Myers</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pontifical_Swiss_Guards_in_their_traditional_uniform.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Pontifical_Swiss_Guards_in_their_traditional_uniform.jpg/200px-Pontifical_Swiss_Guards_in_their_traditional_uniform.jpg" decoding="async" width="200" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Pontifical_Swiss_Guards_in_their_traditional_uniform.jpg/300px-Pontifical_Swiss_Guards_in_their_traditional_uniform.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/Pontifical_Swiss_Guards_in_their_traditional_uniform.jpg 2x" data-file-width="320" data-file-height="460" /></a><figcaption>Współcześni żołnierze <a href="/wiki/Gwardia_Szwajcarska" title="Gwardia Szwajcarska">Gwardii Szwajcarskiej</a> w służbie <a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykanu</a>.</figcaption></figure> <p>W czasach współczesnych nastąpiła reaktywacja tego zawodu przede wszystkim w trakcie konfliktów postkolonialnych w <a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">Afryce</a> (<a href="/wiki/Demokratyczna_Republika_Konga" title="Demokratyczna Republika Konga">Demokratyczna Republika Konga</a>, <a href="/wiki/Katanga_(pa%C5%84stwo)" title="Katanga (państwo)">Katanga</a>, <a href="/wiki/Biafra" title="Biafra">Biafra</a>, <a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a>) w drugiej połowie XX wieku. Najsłynniejszym najemnikiem tych czasów był <a href="/wiki/Bob_Denard" title="Bob Denard">Bob Denard</a>, zaś z Polaków <a href="/wiki/Jan_Zumbach" title="Jan Zumbach">Jan Zumbach</a> i <a href="/wiki/Rafa%C5%82_Gan-Ganowicz" title="Rafał Gan-Ganowicz">Rafał Gan-Ganowicz</a>. Najemnicy od tamtego czasu pojawiali i pojawiają się w konfliktach zbrojnych na całym świecie – przykładami mogą być np. wojna w byłej <a href="/wiki/Jugos%C5%82awia" title="Jugosławia">Jugosławii</a>, wojny w <a href="/wiki/Czeczenia" title="Czeczenia">Czeczenii</a> i inne. </p><p>W ostatnich latach następuje komercjalizacja rynku wojsk najemnych. Chodzi o PMC (Private Military Company) – firmy, które wprowadziły na rynek usług wojskowych standardy wielkich korporacji. W ich ofercie można znaleźć zarówno wspomaganie wojsk działających na terytorium obcego państwa (logistyka, ochrona cywilów i zajętych obiektów strategicznych), jak również „usługi”, które dotychczas oficjalnie były dostarczane jedynie przez armię (doradcy wojskowi, specjaliści – np. piloci samolotów). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uregulowania_prawne">Uregulowania prawne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Uregulowania prawne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uregulowania prawne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Konwencje_genewskie" title="Konwencje genewskie">I Protokół Dodatkowy</a> z <a href="/wiki/1977" title="1977">1977</a> w artykule 47 głosi<sup id="cite_ref-pck_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-pck-23">[23]</a></sup>: </p> <dl><dd>1. Najemnik nie ma prawa do statusu <a href="/wiki/Kombatant" title="Kombatant">kombatanta</a> lub <a href="/wiki/Jeniec_wojenny" title="Jeniec wojenny">jeńca wojennego</a>.</dd> <dd>2. Określenie „najemnik” dotyczy każdej osoby, która spełnia następujące kryteria: <dl><dd>(a) została specjalnie zwerbowana w kraju lub za granicą do walki w konflikcie zbrojnym;</dd> <dd>(b) rzeczywiście bierze bezpośredni udział w działaniach zbrojnych;</dd> <dd>(c) bierze udział w działaniach zbrojnych głównie w celu uzyskania korzyści osobistej i otrzymała od strony konfliktu lub w jej imieniu obietnicę wynagrodzenia materialnego wyraźnie wyższego od tego, które jest przyrzeczone lub wypłacane kombatantom mającym podobny stopień i sprawującym podobną funkcję w siłach zbrojnych tej strony;</dd> <dd>(d) nie jest obywatelem strony konfliktu ani stałym mieszkańcem terytorium kontrolowanego przez stronę konfliktu;</dd> <dd>(e) nie jest członkiem sił zbrojnych strony konfliktu;</dd> <dd>(f) nie została wysłana przez państwo inne niż strona konfliktu w <a href="/wiki/Si%C5%82y_pokojowe" title="Siły pokojowe">misji urzędowej</a> jako członek sił zbrojnych tego państwa.</dd></dl></dd></dl> <p>Schwytany najemnik powinien być traktowany humanitarnie zgodnie z art. 75 Protokołu. Odpowiedzialność schwytanego zależy od przepisów państwa – strony. </p><p>Identyczną definicję zawiera „Konwencja o eliminacji najemników w Afryce” z 1977 zawarta w ramach <a href="/wiki/Organizacja_Jedno%C5%9Bci_Afryka%C5%84skiej" title="Organizacja Jedności Afrykańskiej">OJA</a><sup id="cite_ref-OJA_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-OJA-24">[24]</a></sup>. Konwencja <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a> o zwalczaniu rekrutacji, wykorzystania, finansowania i szkolenia najemników z 1989<sup id="cite_ref-ICaR_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-ICaR-25">[25]</a></sup> w art. 1 powiela tę definicję (pomijając wymóg bezpośredniego udziału najemnika w konflikcie zbrojnym) poszerzając ją o <i>osobę, która w jakiejkolwiek innej sytuacji została specjalnie zwerbowana w kraju lub za granicą w celu wzięcia udziału w zbiorowym akcie przemocy</i> („concerted act of violence”) <i>mającym na celu obalenie rządu lub w inny sposób naruszenie porządku konstytucyjnego w państwie albo naruszenie integralności terytorialnej państwa</i> (a przy tym spełnia <i><a href="/wiki/Mutatis_mutandis" title="Mutatis mutandis">mutatis mutandis</a></i> resztę wymienionych wcześniej wymogów, w tym udział w omawianym przedsięwzięciu z chęci <a href="/wiki/Zysk" title="Zysk">zysku</a>). Zakazane są: werbowanie, finansowanie i szkolenie najemników oraz korzystanie z ich usług (art. 2), walka w charakterze najemnika lub jego udział w zbiorowym akcie przemocy (art. 3), usiłowanie popełnienia któregoś z tych czynów, współudział lub pomocnictwo (art. 4). Uczestnicy Konwencji zobowiązują się do zakazu takiej działalności (art. 5) i do współpracy w realizacji zakazu (art. 6). Państwo – strona wedle art. 12 zobowiązane jest w razie odmowy <a href="/wiki/Ekstradycja" title="Ekstradycja">ekstradycji</a> osądzić sprawcę zgodnie z zasadą <i>aut dedere aut iudicare</i> (<a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> „przekazać lub osądzić”)<sup id="cite_ref-roz_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-roz-26">[a]</a></sup>. Spory interpretacyjne (art. 17) rozstrzygać ma <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Trybuna%C5%82_Sprawiedliwo%C5%9Bci" title="Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości">Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości</a>. </p><p><a href="/wiki/Kodeks_karny_(1997)" title="Kodeks karny (1997)">Kodeks karny (1997)</a> w art. 141 § 1 zabrania <a href="/wiki/Obywatelstwo_polskie" title="Obywatelstwo polskie">obywatelom polskim</a> przyjmowania bez zgody właściwego organu<sup id="cite_ref-zgo_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-zgo-27">[b]</a></sup> obowiązków w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej pod <a href="/wiki/Pozbawienie_wolno%C5%9Bci" title="Pozbawienie wolności">karą pozbawienia wolności</a> od 3 miesięcy do lat 5<sup id="cite_ref-tak_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-tak-28">[c]</a></sup>. Według § 2 <i>kto przyjmuje obowiązki w zakazanej przez prawo międzynarodowe wojskowej służbie najemnej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.</i> Tej samej karze podlega werbujący obywateli polskich lub przebywających w Polsce <a href="/wiki/Cudzoziemiec" title="Cudzoziemiec">cudzoziemców</a> do takiej służby albo kto taką służbę opłaca, organizuje, szkoli lub wykorzystuje (art. 142 § 2). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="W_kulturze_popularnej">W kulturze popularnej</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: W kulturze popularnej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: W kulturze popularnej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Jednym z najbardziej znanych fikcyjnych oddziałów najemnych jest <a href="/wiki/Czarna_Kompania" title="Czarna Kompania">Czarna Kompania</a> z powieści <a href="/wiki/Glen_Cook" title="Glen Cook">Glena Cooka</a>.</li> <li>Najemnicy dla których szczytny cel przewyższa chęć zysku – <a href="/wiki/Dru%C5%BCyna_A" title="Drużyna A">Drużyna A</a>.</li> <li>Jeden z najpopularniejszych na świecie <a href="/wiki/Komiks_internetowy" title="Komiks internetowy">komiksów internetowych</a>, <a href="/wiki/Schlock_Mercenary" title="Schlock Mercenary">Schlock Mercenary</a>, opowiada o losach kompanii najemników w dalekiej przyszłości.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mercenaries?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Najemnicy</em></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Condottieri?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Kondotierzy</em></a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Greckie_wojska_najemne_w_staro%C5%BCytno%C5%9Bci" title="Greckie wojska najemne w starożytności">greckie wojska najemne w starożytności</a></li> <li><a href="/wiki/Korsarz" title="Korsarz">korsarz</a>, <a href="/wiki/Kaper" title="Kaper">kaper</a></li> <li><a href="/wiki/Kondotier" title="Kondotier">kondotier</a></li> <li><a href="/wiki/Lisowczycy" title="Lisowczycy">Lisowczycy</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75358068">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em + 2px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Sprz%C4%85tanie_Wikipedii" title="Wikipedia:Sprzątanie Wikipedii"><img alt="Sprzątanie Wikipedii" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Broom_icon.svg/35px-Broom_icon.svg.png" decoding="async" width="35" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Broom_icon.svg/53px-Broom_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Broom_icon.svg/70px-Broom_icon.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ten artykuł należy dopracować<span class="hide-when-compact">:</span></b><div class="hide-when-compact"><i>Uwaga "b" potrzebuje uaktualnienia, bo występuje tam przestarzała wersja ustawy.</i><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Wojsko_najemne" title="Dyskusja:Wojsko najemne">dyskusji tego artykułu</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tego artykułu.</span></div></div> </div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-roz-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-roz_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Rozszerza to obowiązki sformułowane w <a href="/wiki/Konwencje_haskie" class="mw-redirect" title="Konwencje haskie">V Konwencji Haskiej</a> z 1907 o zachowaniu <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_neutralne" title="Państwo neutralne">neutralności</a>, zwłaszcza art. 4 <i>Na terytorium mocarstwa neutralnego nie mogą być formowane oddziały, przeznaczone do walki, ani otwieranie biur werbunkowych na korzyść wojujących stron.</i> Art. 5 nakazuje takiemu państwu karać czyny, sprzeczne z neutralnością, o ile popełnione zostały na jego własnym terytorium.</span> </li> <li id="cite_note-zgo-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-zgo_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Zgody udziela <a href="/wiki/Ministerstwo_Spraw_Wewn%C4%99trznych_(Polska)" title="Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Polska)">minister spraw wewnętrznych</a>, po zasięgnięciu opinii Ministrów <a href="/wiki/Ministerstwo_Obrony_Narodowej" title="Ministerstwo Obrony Narodowej">Obrony Narodowej</a> i <a href="/wiki/Ministerstwo_Spraw_Zagranicznych_(Polska)" title="Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)">Spraw Zagranicznych</a> lub organów przez nich upoważnionych, zaś byłym żołnierzom zawodowym Minister Obrony po zasięgnięciu opinii Ministra Spraw Zagranicznych, wg art. 199 a – 199 f ustawy o powszechnym obowiązku obrony z 1967 z późniejszymi zmianami (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160001534">Dz.U. 2016 poz. 1534</a>).</span> </li> <li id="cite_note-tak-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-tak_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Tak samo karany jest zaciąg do takiej służby (art. 142. § 1). Wcześniejsze przepisy od roku 1918: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181125204109/https://pk.gov.pl/wp-content/uploads/2016/07/6d380c434070597ab121fd5ffb2453b0.pdf"><i>Udzielanie obywatelom polskim zgody na służbę w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej</i></a>. Przepisy w innych krajach: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20041119002239/http://biurose.sejm.gov.pl/teksty_pdf_03/i-992.pdf"><i>Kwestia legalności służby w Legii Cudzoziemskiej w ustawodawstwie Polski i krajów UE</i></a>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFFoote1975219–221-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFFoote1975219–221_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFFoote1975">Foote 1975 ↓</a></span>, s. 219–221.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBazylow198525,28-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBazylow198525,28_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBazylow1985">Bazylow 1985 ↓</a></span>, s. 25,28.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFHeath198046–47-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFHeath198046–47_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFHeath1980">Heath 1980 ↓</a></span>, s. 46–47.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFHeath198021-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFHeath198021_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFHeath1980">Heath 1980 ↓</a></span>, s. 21.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFHeath198022-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFHeath198022_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFHeath1980">Heath 1980 ↓</a></span>, s. 22.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBrowning1997103-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBrowning1997103_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBrowning1997">Browning 1997 ↓</a></span>, s. 103.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBrowning1997114–115-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBrowning1997114–115_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBrowning1997">Browning 1997 ↓</a></span>, s. 114–115.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFHeath198022–23-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFHeath198022–23_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFHeath1980">Heath 1980 ↓</a></span>, s. 22–23.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBrowning1997115-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBrowning1997115_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBrowning1997">Browning 1997 ↓</a></span>, s. 115.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBrowning1997118-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBrowning1997118_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBrowning1997">Browning 1997 ↓</a></span>, s. 118.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDuby1988104-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDuby1988104_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDuby1988">Duby 1988 ↓</a></span>, s. 104.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDuby1988105–106-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDuby1988105–106_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDuby1988">Duby 1988 ↓</a></span>, s. 105–106.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDuby1988106–107-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDuby1988106–107_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDuby1988">Duby 1988 ↓</a></span>, s. 106–107.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDuby1988108-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDuby1988108_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDuby1988">Duby 1988 ↓</a></span>, s. 108.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCardini1996245-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCardini1996245_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCardini1996">Cardini 1996 ↓</a></span>, s. 245.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDuby1988108–110-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDuby1988108–110_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDuby1988">Duby 1988 ↓</a></span>, s. 108–110.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBarber2000250-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBarber2000250_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBarber2000">Barber 2000 ↓</a></span>, s. 250.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBarber2000262-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBarber2000262_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBarber2000">Barber 2000 ↓</a></span>, s. 262.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBiskup201485-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBiskup201485_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBiskup2014">Biskup 2014 ↓</a></span>, s. 85.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBarber2000251–252-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBarber2000251–252_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBarber2000">Barber 2000 ↓</a></span>, s. 251–252.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBarber2000252–253-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBarber2000252–253_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBarber2000">Barber 2000 ↓</a></span>, s. 252–253.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Ernest H.</span><span class="cite-name-initials" title="Ernest H." style="display:none">E.H.</span> </span><span class="cite-lastname">Gombrich</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Ernest H.</span><span class="cite-name-initials" title="Ernest H.">E.H.</span></span>, <i>Krótka historia świata</i>, 2018, s. 196, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788380622487" title="Specjalna:Książki/9788380622487">ISBN <span class="isbn">978-83-8062-248-7</span></a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Ernest+H.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kr%C3%B3tka+historia+%C5%9Bwiata&rft.isbn=978-83-8062-248-7&rft.date=2018&rft.aulast=Gombrich" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-pck-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pck_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.legal-tools.org/doc/6a78d9/pdf/">Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, Genewa, 8 czerwca 1977 r. (Dz. U. z 1992 r., nr 41, poz. 175, załącznik, art. 47)</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ihl-databases.icrc.org/applic/ihl/ihl.nsf/Treaty.xsp?documentId=D9E6B6264D7723C3C12563CD002D6CE4&action=openDocument">lista stron</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</span> </li> <li id="cite_note-OJA-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-OJA_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.icrc.org/ihl/INTRO/485?OpenDocument">Convention for the Elimination of Mercenarism in Africa</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</span> </li> <li id="cite_note-ICaR-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ICaR_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.icrc.org/ihl/INTRO/530?OpenDocument">International Convention against the Recruitment, Use, Financing and Training of Mercenaries</a>, przekład polski w: Marian Flemming <a rel="nofollow" class="external text" href="https://docero.tips/doc/m-flemming-miedzynarodowe-prawo-humanitarne-konfliktow-zbrojnych-xgj2wyv700"><i>Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych</i></a> Warszawa 2003 <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388062891" title="Specjalna:Książki/8388062891">ISBN <span class="isbn">83-88062-89-1</span></a> Cz. I s. 86–90. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XVIII-6&chapter=18&clang=_en">Stronami Konwencji</a> jest 36 państw, podczas gdy I Protokołu ponad 170. Polska podpisała Konwencję 28 grudnia 1990, bez ratyfikacji.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojsko_najemne&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFBarber2000"><a href="/wiki/Richard_Barber" title="Richard Barber">Richard Barber</a>: <i>Od wojownika do rycerza</i>. Warszawa: <a href="/wiki/Bellona_(wydawnictwo)" title="Bellona (wydawnictwo)">Bellona</a>, 2000-2014. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788311129450" title="Specjalna:Książki/9788311129450">ISBN <span class="isbn">978-83-11-12945-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Od+wojownika+do+rycerza&rft.au=%5B%5BRichard+Barber%5D%5D&rft.date=2000-2014&rft.pub=%5B%5BBellona+%28wydawnictwo%29%7CBellona%5D%5D&rft.place=Warszawa&rft.isbn=978-83-11-12945-0"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBazylow1985">Ludwik Bazylow: <i>Historia Rosji</i>. Wyd. III. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1985. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304015935" title="Specjalna:Książki/8304015935">ISBN <span class="isbn">83-04-01593-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Rosji&rft.aulast=Bazylow&rft.aufirst=Ludwik&rft.date=1985&rft.edition=III&rft.pub=Zak%C5%82ad+Narodowy+Imienia+Ossoli%C5%84skich&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.isbn=83-04-01593-5"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBiskup2014"><a href="/wiki/Marian_Biskup" title="Marian Biskup">Marian Biskup</a>: <i>Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454-1466</i>. Oświęcim: Napoleon V, 2014. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788378892885" title="Specjalna:Książki/9788378892885">ISBN <span class="isbn">978-83-7889-288-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Trzynastoletnia+wojna+z+Zakonem+Krzy%C5%BCackim+1454-1466&rft.au=%5B%5BMarian+Biskup%5D%5D&rft.date=2014&rft.pub=Napoleon+V&rft.place=O%C5%9Bwi%C4%99cim&rft.isbn=978-83-7889-288-5"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBrowning1997">Robert Browning: <i>Cesarstwo Bizantyńskie</i>. 1997. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306026152" title="Specjalna:Książki/8306026152">ISBN <span class="isbn">83-06-02615-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cesarstwo+Bizanty%C5%84skie&rft.aulast=Browning&rft.aufirst=Robert&rft.date=1997&rft.isbn=83-06-02615-2"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFCardini1996">Franco Cardini: <i>Wojownik i rycerz</i>. Jacques Le Goff (red.). 1996.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wojownik+i+rycerz&rft.aulast=Cardini&rft.aufirst=Franco&rft.date=1996"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFDuby1988"><a href="/wiki/Georges_Duby" title="Georges Duby">Georges Duby</a>: <i>Bitwa pod Bouvines</i>. Warszawa: <a href="/wiki/Pa%C5%84stwowy_Instytut_Wydawniczy" title="Państwowy Instytut Wydawniczy">Państwowy Instytut Wydawniczy</a>, 1988. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306014782" title="Specjalna:Książki/8306014782">ISBN <span class="isbn">83-06-01478-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bitwa+pod+Bouvines&rft.au=%5B%5BGeorges+Duby%5D%5D&rft.date=1988&rft.pub=%5B%5BPa%C5%84stwowy+Instytut+Wydawniczy%5D%5D&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-06-01478-2"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFFoote1975">Peter Foote: <i>Wikingowie</i>. David M. Wilson. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wikingowie&rft.aulast=Foote&rft.aufirst=Peter&rft.pub=Pa%C5%84stwowy+Instytut+Wydawniczy"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHeath1980">Ian Heath: <i>Armies of the Dark Ages 600-1066</i>. Wyd. II. A Wargames Research Group Ltd publication, 1980. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781326233327" title="Specjalna:Książki/9781326233327">ISBN <span class="isbn">978-1-326-23332-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armies+of+the+Dark+Ages+600-1066&rft.aulast=Heath&rft.aufirst=Ian&rft.edition=II&rft.pub=A+Wargames+Research+Group+Ltd+publication&rft.isbn=978-1-326-23332-7"></span></cite></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.umcs.pl/sil/article/viewFile/4988/pdf"><i>Status prawny najemników w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych</i></a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Profesja_(zaw%C3%B3d)" title="Profesja (zawód)">zawód</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4055364-4">4055364-4</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119344298">119344298</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=34944">34944</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph273344">ph273344</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX525245">XX525245</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/mercenary">topic/mercenary</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/mercenario">mercenario</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/mercenaires/">mercenaires</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=leietropper">leietropper</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojsko_najemne&oldid=72791200">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojsko_najemne&oldid=72791200</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wojska_najemne" title="Kategoria:Wojska najemne">Wojska najemne</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_dopracowania" title="Kategoria:Artykuły wymagające dopracowania">Artykuły wymagające dopracowania</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 6 lut 2024, 23:12.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojsko_najemne&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-s299q","wgBackendResponseTime":223,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.338","walltime":"0.770","ppvisitednodes":{"value":9294,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":33434,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":7516,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":18583,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":5,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 413.777 1 -total"," 28.02% 115.951 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 16.75% 69.295 8 Szablon:Cytuj_książkę"," 15.96% 66.059 1 Szablon:Przypisy"," 14.06% 58.170 21 Szablon:Odn"," 8.30% 34.339 1 Szablon:Cytuj"," 7.99% 33.067 1 Szablon:Dopracować"," 7.67% 31.731 1 Szablon:Przekierowanie"," 7.64% 31.608 2 Szablon:Dmbox"," 5.41% 22.389 1 Szablon:Mbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.139","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4568466,"limit":52428800},"limitreport-logs":"parent:title = \"Szablon:Przekierowanie\"\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-68db4b6789-g5z4n","timestamp":"20241126073911","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Wojsko najemne","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Wojsko_najemne","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q178197","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q178197","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-03-07T07:06:30Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0b\/Il_Condottiere.jpg","headline":"ochotnik walcz\u0105cy w zamian za wynagrodzenie"}</script> </body> </html>