CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Alban Arşakiləri — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"e0afbb42-20f8-478a-ba45-cc316778393f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Alban_Arşakiləri","wgTitle":"Alban Arşakiləri","wgCurRevisionId":7715207,"wgRevisionId":7715207,"wgArticleId":74647,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Vikipediya:Mənbə azlığı olan məqalələr","Vikipediya:Şəkil kartoçkasında viki-işarə olan məqalələr","Əlifba sırasına görə sülalələr","Qafqaz Albaniyası","Azərbaycan tayfaları","Sülalələr","Qafqaz Albaniyası tarixi"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Alban_Arşakiləri","wgRelevantArticleId":74647,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2471407","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.20"};RLSTATE={ "ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.darkModeFixes":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements", "ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2CdarkModeFixes%2Clogo&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1588"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1059"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="847"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Alban Arşakiləri — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Alban_Arşakiləri rootpage-Alban_Arşakiləri skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Məzmuna keç</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Əsas menyu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Əsas menyu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Əsas menyu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Əsas menyu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">yan panelə köçür</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizlə</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Naviqasiya </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Layihələr" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Layihələr" > <div class="vector-menu-heading"> Layihələr </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Xüsusi" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Xüsusi" > <div class="vector-menu-heading"> Xüsusi </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipediya" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-az.svg" style="width: 7.5em; height: 1.1875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-az.svg" width="120" height="14" style="width: 7.5em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Axtar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Axtar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Axtar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Şəxsi alətlər"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüş"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Səhifənin şrift ölçüsünün, eninin və rənginin görünüşünü dəyişdirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüş" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüş</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=az.wikipedia.org&uselang=az" class=""><span>İanə et</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Alban+Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil" class=""><span>Hesab yarat</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Alban+Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o" class=""><span>Daxil ol</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Şəxsi alətlər" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Şəxsi alətlər</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="İstifadəçi menyusu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=az.wikipedia.org&uselang=az"><span>İanə et</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Alban+Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Alban+Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıxış etmiş redaktorlar üçün səhifələr <a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:Giri%C5%9F" aria-label="Redaktə haqqında ətraflı məlumat əldə edin"><span>daha ətraflı</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Ebağla\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"az\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv class=\"plainlinks\" style=\"margin: 0 0 3px; border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); background-color:var(--background-color-base, #fff); color: inherit;\"\u003E\n\u003Cdiv class=\"nomobile\" style=\"float:left; margin:5px;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025_in_Azerbaijan\" title=\"c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025 in Azerbaijan\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/81px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"81\" height=\"95\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/123px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/163px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"355\" data-file-height=\"414\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"color: gray; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, \u0026#39;DejaVu Sans Condensed\u0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 13pt; position: relative;\"\u003E1 fevral – 31 mart 2025-ci il tarixlərində təşkil olunan beynəlxalq \u003Ca href=\"/wiki/Vikipediya:Feminizm_v%C9%99_folklor_2025\" title=\"Vikipediya:Feminizm və folklor 2025\"\u003E\u003Cb\u003EFeminizm və folklor\u003C/b\u003E\u003C/a\u003E məqalə müsabiqəsində iştiraka dəvət edirik.\u003Cbr /\u003E Siz də qoşulun və töhfənizi verin!\u003Cbr /\u003E\u003Cb\u003EƏtraflı:\u003C/b\u003E \u003Ca href=\"/wiki/Vikipediya:Feminizm_v%C9%99_folklor_2025\" title=\"Vikipediya:Feminizm və folklor 2025\"\u003EFeminizm və folklor 2025\u003C/a\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"clear: both;\"\u003E\u003C/div\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Mündəricat" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Mündəricat</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">yan panelə köçür</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizlə</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Tarixi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarixi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Tarixi</span> </div> </a> <ul id="toc-Tarixi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hökmdarları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hökmdarları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Hökmdarları</span> </div> </a> <ul id="toc-Hökmdarları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Həmçinin_bax" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Həmçinin_bax"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Həmçinin bax</span> </div> </a> <ul id="toc-Həmçinin_bax-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İstinadlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#İstinadlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>İstinadlar</span> </div> </a> <ul id="toc-İstinadlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Mündəricat" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Mündəricat" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mündəricatı göstər/gizlət" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mündəricatı göstər/gizlət</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Alban Arşakiləri</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başqa dildəki məqaləyə keçin. 9 dildə mövcuddur." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-9" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">9 dildə</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Arsakidiese_dinastie_van_Kaukasiese_Albani%C3%AB" title="Arsakidiese dinastie van Kaukasiese Albanië – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Arsakidiese dinastie van Kaukasiese Albanië" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Arsacid_dynasty_of_Caucasian_Albania" title="Arsacid dynasty of Caucasian Albania – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Arsacid dynasty of Caucasian Albania" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="دودمان اشکانی اران – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دودمان اشکانی اران" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80_(%D5%B4%D5%A1%D5%A6%D6%84%D5%A9%D5%A1%D6%81)" title="Արշակունիներ (մազքթաց) – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Արշակունիներ (մազքթաց)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="არშაკიდების კავკასიის ალბანეთი – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="არშაკიდების კავკასიის ალბანეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Albanijos_Ar%C5%A1akidai" title="Albanijos Aršakidai – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Albanijos Aršakidai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fanjakan%27_ny_Arsakida" title="Fanjakan' ny Arsakida – malaqas" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fanjakan' ny Arsakida" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malaqas" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Dinastia_ars%C3%A1cida_da_Alb%C3%A2nia" title="Dinastia arsácida da Albânia – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Dinastia arsácida da Albânia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%B4%D1%8B_%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8" title="Аршакиды Кавказской Албании – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Аршакиды Кавказской Албании" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2471407#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad fəzaları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" rel="discussion" title="Səhifə barədə müzakirə [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil variantını dəyişdirin" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüş"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=edit" title="Səhifənin vikimətnini redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Vikimətni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Səhifə alətləri"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alətlər" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Alətlər</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Alətlər</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">yan panelə köçür</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizlə</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha çox seçim" > <div class="vector-menu-heading"> Fəaliyyətlər </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=edit" title="Səhifənin vikimətnini redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Vikimətni redaktə et</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=history"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ümumi </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&oldid=7715207" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&id=7715207&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlQ%C4%B1sald%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAlban_Ar%25C5%259Fakil%25C9%2599ri"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrKodu&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAlban_Ar%25C5%259Fakil%25C9%2599ri"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Çap et/ixrac </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Alban+Ar%C5%9Fakil%C9%99ri"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:PdfOlaraqY%C3%BCkl%C9%99&page=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Digər layihələrdə </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2471407" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Səhifə alətləri"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüş"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüş</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">yan panelə köçür</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizlə</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7809508">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid #36c;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%}html body.mediawiki.skin-minerva .mw-parser-output .ambox{border-width:0 0 0 4px}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424);background-color:var(--background-color-error-subtle,#fee7e6)}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424)}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid var(--color-warning,#edab00)}.mw-parser-output .ambox-good{border-left:10px solid #66cc44}.mw-parser-output .ambox-discussion{border-left:10px solid #339966}.mw-parser-output .ambox-merge{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}.mw-parser-output .ambox .mbox-textsmall-div{font-size:90%}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(max-width:1366px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:6%;margin-right:6%}}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:0;margin-right:0}}</style><table class="mbox-Mənbə_azlığı plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-Unreferenced" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Question_book-new.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div">Bu məqalədəki məlumatların <b><a href="/wiki/Vikipediya:Yoxlan%C4%B1la_bilm%C9%99" title="Vikipediya:Yoxlanıla bilmə">yoxlanıla bilməsi</a> üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var</b>.</div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact"><span class="hide-when-compact"> Lütfən, məqaləyə <a href="/wiki/Vikipediya:Etibarl%C4%B1_m%C9%99nb%C9%99l%C9%99r" title="Vikipediya:Etibarlı mənbələr">etibarlı mənbələr</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:EditPage/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Xüsusi:EditPage/Alban Arşakiləri">əlavə edərək</a> onu təkmilləşdirməyə kömək edin. Mənbəsiz məzmun problemlər yarada və silinə bilər. Problemlər həll edilməmiş şablonu məqalədən çıxarmayın. Daha ətraflı məlumat və ya məqalədəki problemlərlə bağlı müzakirə aparmaq üçün <a href="/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Müzakirə:Alban Arşakiləri">məqalənin müzakirə səhifəsinə</a> diqqət yetirə bilərsiniz.</span></div></td></tr></tbody></table> <table class="infobox infobox-5444c889e2b03dfb" style="" data-name="Sülalə"><tbody><tr><th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-above" style="">Alban Arşakiləri</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <span data-wikidata-property-id="P94" class="no-wikidata"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg/250px-Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg" decoding="async" width="250" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg/375px-Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg/500px-Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg 2x" data-file-width="544" data-file-height="720" /></a><figcaption>“<a href="/wiki/Alban_%C3%B6lk%C9%99sinin_tarixi" title="Alban ölkəsinin tarixi">Alban ölkəsinin tarixi</a>”ndə <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Alban</a> <a href="/wiki/%C3%87ar" title="Çar">çarı</a> Urnayr və <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Sasanilər imperiyası">Sasani</a> <a href="/wiki/%C5%9Eah%C9%99n%C5%9Fah" title="Şahənşah">şahənşahı</a> <a href="/wiki/II_%C5%9Eapur" title="II Şapur">II Şapurun</a> təsviri olan miniatür</figcaption></figure></span> </td></tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist" style="min-width: 7em;">Banisi</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P112" class="no-wikidata"><a href="/wiki/I_Va%C3%A7aqan" title="I Vaçaqan">I Cəsur Vaçaqan</a></span></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist" style="min-width: 7em;">Sonuncu hökmdar</th> <td class="plainlist"> <a href="/wiki/III_Va%C3%A7aqan" title="III Vaçaqan">III Mömün Vaçaqan</a></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist" style="min-width: 7em;">Hazırkı rəhbər</th> <td class="plainlist"> yoxdur</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist" style="min-width: 7em;">Əsası qoyulub</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P571" class="no-wikidata">I əsr</span></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist" style="min-width: 7em;">Soyun kəsilməsi</th> <td class="plainlist"> V əsr</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist" style="min-width: 7em;">Milliyyət</th> <td class="plainlist"> <a href="/wiki/Parflar" title="Parflar">parf</a></td> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header" style="">Titullar</th> </tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> Böyük knyaz</td> </tr> </tbody></table> <p><b>Alban Arşakiləri </b> – <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Qafqaz Albaniyasını</a> miladi tarixlə I əsrdən 510-cu ildək idarə etmiş hökmdar sülaləsi. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tarixi">Tarixi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&veaction=edit&section=1" title="Tarixi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Tarixi"><span>vikimətni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Eramızın I əsrində hakimiyyətə gələn alban arşakiləri VI əsrə kimi – "alban mütləqiyyəti <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasanilər</a> tərəfindən ləğv olunana və ölkə Sasani canişinlərinə verilənədək" davam gətirə bildilər. <a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlının</a> təqdim etdiyi siyahıda arşakilər sülaləsindən olan on alban hökmdarının adı çəkilir: <i>"<a href="/wiki/Arran_(h%C3%B6kmdar)" title="Arran (hökmdar)">Arandan</a> arşakilərin böyük nəslindən olan Cəsur Vaçaqanadək ötən günlərin sayı məlum deyildir. Albaniyanı idarə edən hökmdarların adları sıra üzrə belədir: I Cəsur Vaçaqan, Vaçe, Urnayr, II Vaçaqan, Mihravan, Satay, Asay, Yesuagen, Vaçe və nəhayət, III Mömin Vaçaqan".</i> Siyahıdan aydın olur ki, Aran arşakilərdən olmayıb; görünür, <a href="/wiki/Parfiya" title="Parfiya">Parfiya</a> arşakilərinin bir qolu olan bu sülalənin nümayəndələri ölkədəki yerli sülaləni əvəz etmişdir. </p><p>Siyahıdan göründüyü kimi, <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Albaniyanın</a> ilk arşaki hökmdarı e. I əsrində hakimiyyətə gələn <a href="/wiki/I_C%C9%99sur_Va%C3%A7aqan" class="mw-redirect" title="I Cəsur Vaçaqan">I Cəsur Vaçaqan</a> olmuşdur. Belə güman etmək olar ki, Vaçaqanın sələfləri olan yerli hökmdarlar Albaniyanın bütün vilayətlərinə sahib deyildilər. Məhz I Vaçaqan ölkəni birləşdirməyə və mərkəzləşmiş dövlət yaratmağa müvəffəq olmuşdu. Onun nə özü, nə də varisi I Vaçe haqqında başqa məlumat yoxdur. <a href="/wiki/Urnayr" title="Urnayr">Urnayrın</a> hakimiyyət illəri dəqiq məlum deyil. <a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlının</a> məlumatına görə, Urnayr Sasani Şahənşahı <a href="/wiki/II_%C5%9Eapur" title="II Şapur">II Şapurun</a> (309–379), <a href="/wiki/Bizans" class="mw-redirect" title="Bizans">Bizans</a> imperatoru Böyük Konstantinin (337–361), eləcə də erməni hökmdarları III Tridatın (287–330), Tiqranın (338–345), Arşakın (345–367) və Papın (370–374) müasiri olub. Mənbələrdə onun adı ilk dəfə 313-cü ildə, alban əyanları ilə birlikdə xristianlığı qəbul etməsi münasibətilə çəkilmişdir. Onunla bağlı son məlumat 371-ci ildə baş vermiş <a href="/w/index.php?title=Dzirav_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dzirav döyüşü (səhifə mövcud deyil)">Dzirav döyüşü</a> ilə bağlıdır. Beləliklə, Urnayrın hakimiyyət başında ən azı 313-cü ildən 371-ci ilə kimi olduğu güman edilir. </p><p>Alban tarixçisi <a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlı</a> onu <i>"böyük müharibələrdə [sələflərinin] şanlı adına varis çıxaraq, <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistanın</a> içərilərində qələbə bayrağı sancan rəşadətli ər"</i><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> adlandırır. </p><p><a href="/wiki/Urnayr" title="Urnayr">Urnayrın</a> daxili siyasətində əsas yerlərdən birini <a href="/wiki/B%C3%BCtp%C9%99r%C9%99stlik" class="mw-redirect" title="Bütpərəstlik">bütpərəstliklə</a> mübarizə, <a href="/wiki/Xristianl%C4%B1q" title="Xristianlıq">xristianlığın</a> dövlət dininə çevrilməsi, kilsənin torpaqla təmin olunması, ilkin bəhərin kilsəyə ayrılması tutur. Hökmdarın, saray adamlarının, əyanların və Albaniya əhalisinin bir hissəsinin qəbul etdikləri xristianlıq təşəkkül tapan feodal mədəniyyətinin ideoloji əsası oldu. Əhalinin bir hissəsi isə öz köhnə bütpərəst inamlarına, bir hissəsi isə <a href="/wiki/M%C9%99zd%C9%99kil%C9%99r_h%C9%99r%C9%99kat%C4%B1" title="Məzdəkilər hərəkatı">məzdəkizmə</a> – <a href="/wiki/At%C9%99%C5%9Fp%C9%99r%C9%99stlik" class="mw-redirect" title="Atəşpərəstlik">atəşpərəstliyə</a> sadiq qaldı. </p><p>Urnayrdan sonra mənbələrdə alban arşakilərindən <a href="/wiki/Yesuagen" title="Yesuagen">Yesuagen</a> haqqında məlumat var. Onun dövründə köhnə <a href="/wiki/Alban_%C9%99lifbas%C4%B1" title="Alban əlifbası">əlifbanın</a> təkmilləşdirilməsi yolu ilə yeni alban yazısı yarandı. Bu barədə <a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlı</a>, eləcə də V – VIII əsrlərin erməni müəllifləri <a href="/wiki/Koryun" title="Koryun">Koryun</a>, <a href="/wiki/Movses_Xorenli" title="Movses Xorenli">Movses Xorenli</a> xəbər verirlər. Təlim-tədrisin təşkilinin Yesuagen tərəfindən həyata keçirilmiş forması xüsusi maraq doğurur. </p><p>444-cü ildə Yesuagenin <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasani</a> şahənşahı <a href="/w/index.php?title=II_Y%C9%99zdig%C9%99rd&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Yəzdigərd (səhifə mövcud deyil)">II Yəzdigərdin</a> bacısından olan oğlu II Vaçe hökmdar elan edildi. Moisey Kalankatlının məlumatına görə bu alban hökmdarı Sasani şahənşahı Perozun əmri ilə onun dövründə dövlətin paytaxtı olmuş Perozabad (Partav -<a href="/wiki/B%C9%99rd%C9%99" title="Bərdə">Bərdə</a>) şəhərini saldırdı. Paytaxtın <a href="/wiki/Q%C9%99b%C9%99l%C9%99" title="Qəbələ">Qəbələdən</a> Bərdəyə köçürül-məsi xarici-siyasi dəyişikliklərlə, türkdilli köçərilərin tez-tez baş verən basqınları ilə bağlı idi; məhz bu, ölkənin mədəni-siyasi mərkəzinin <a href="/wiki/K%C3%BCr" title="Kür">Kürün</a> sol sahilindən sağ sahilinə keçirilməsinə səbəb olur. </p><p><a href="/wiki/II_Va%C3%A7e" title="II Vaçe">II Vaçenin</a> hakimiyyət illəri <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasanilər</a> əleyhinə baş verən xalq azadlıq hərəkatları ilə əlamətdar oldu. Bunlardan457–463-cü illərdə II Vaçenin özünün rəhbərliyi ilə bilavasitə <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Albaniyada</a> baş qaldıran azadlıq hərəkatını göstərmək olar. <a href="/wiki/Qafqaz_albanlar%C4%B1" title="Qafqaz albanları">Albanları</a> və başqa Qafqaz xalqlarını bu üsyana sövq edən əsas amil Sasanilərin iqtisadi, siyasi və mədəni-ideoloji boyunduruğu olmuşdu. </p><p>Mənbələrin məlumatından görünür ki, Sasani üsuli-idarəsinin <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Albaniya</a>,<a href="/wiki/%C4%B0beriya" class="mw-redirect" title="İberiya">İberiyadakı</a> xristian təbəələrinə münasibətdə apardığı siyasət sabit olmamış, daim dəyişikliklərə uğradı. Xristianlar <a href="/wiki/Roma_imperiyas%C4%B1" title="Roma imperiyası">Roma imperiyasında</a> təqiblərə məruz qaldıqda Sasani şahları onlara himayədarlıq etmiş, xristianların simasında romalılara qarşı arxa cəbhədə müttəfiq qazanmaq ümidi ilə onları öz ərazilərində həvəslə qəbul etmişdilər. Xristianlığın qələbəsi, onun şərqi Roma imperiyasında, həmçinin Albaniya, Ermənistan və İberiyada dövlət dininə çevrilməsi ilə <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Sasanilər imperiyası">Sasanilər imperiyasında</a> xristianlara münasibət dəyişdi. Sasani şahları mötədil təriqətlərə mənsub olan xristianları təqib etməyə, eləcə də öz yerlərində rəsmi kilsə ilə mübarizə aparan müxtəlif təriqətləri müdafiə etməyə başladılar. Qonşuluqda siyasi və dini cəhətdən Sasanilərə düşmən, lakin Roma imperiyası ilə həmdin ölkənin olması həm Şimaldan, həm də qərbdən möhkəmləndirilmiş təbii sərhədləri olmayan bu ölkəni həmin istiqamətlərdən daim təhlükəyə məruz qoyurdu. </p><p>428-ci ildə <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasanilər</a> <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistanda</a> hökmdar hakimiyyətini ləğv edib, onu imperiyanın əyalətlərindən birinə çevirdilər. Həmin dövrdə <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Albaniya</a> müəyyən siyasi müstəqilliyini saxlaya bilmiş vassal ölkə idi. Dünyəvi feodalların və ruhanilərin müstəsna hüquqları, eləcə də alban arşakilərinin simasında daxili, bəzən də xarici siyasət yürüdən hökmdar hakimiyyəti saxlanmışdı, </p><p>lakin alban hökmdarlarının separatçılığı mərkəzi hakimiyyəti narahat edirdi. V əsrin ortalarında şimali Qafqaz köçərilərinin artmaqda olan basqınlarından, eləcə də <a href="/wiki/Bizans" class="mw-redirect" title="Bizans">Bizansın</a> <a href="/wiki/Attila" title="Attila">Attila</a> ilə müharibəyə və kilsə münaqişələrinə cəlb olunmasından istifadə edən <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasanilər</a> Qafqaz xalqlarının müqavimətinə və müstəqilliyinə həmişəlik son qoymaq, Albaniya və İberiyanı da öz əyalətlərinə çevirmək üçün açıq və qəti tədbirlərə əl atdılar. Hər şeydən əvvəl <a href="/w/index.php?title=II_Y%C9%99zdig%C9%99rd&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Yəzdigərd (səhifə mövcud deyil)">II Yəzdigərd</a> (438–457) Cənubi qafqazlıların hərbi qüvvələrini imperiyanın Şimal-Şərq hüdudlarına – <a href="/wiki/Hunlar" title="Hunlar">hunlarla</a> mübarizəyə səfərbər edərək, bununla onların müqavimətini zəiflətdi. </p><p>II Yəzdigərd vergi siyasətini də dəyişdi. Əhalinin ümumi siyahıya alınması və üzərinə vergi qoyulacaq hər şeyin qeydiyyatdan keçirilməsi nəticəsində vergilər xeyli dərəcədə artdı. Kəndlilərlə yanaşı, şəhər əhalisi, eləcə də əvvəllər azatlar zümrəsi ilə bir tutulan və yalnız torpaq vergisi verən ruhanilər də ağır vergi ilə yükləndilər. </p><p>Əkilib-əkilməməsindən asılı olmayaraq bütün əkinə yararlı sahələrə vergi qoyuldu. <a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99r" class="mw-redirect" title="Xəzər">Xəzərin</a> qərb sahilində ucaldılan beş sıra müdafiə xəttinin tikintisi də tamamilə <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Albaniya</a> əhalisi üzərinə düşdü. <a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlı</a> yazırdı: <i>"<a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqaz</a> dağları ilə Böyük Şərq (<a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99r" class="mw-redirect" title="Xəzər">Xəzər</a>) dənizi arasındakı möhtəşəm tikinti üçün inşaatçılar toplayan və müxtəlif material arayan Sasani şahları ölkəmizi taqətdən salmışdılar"</i>. </p><p>Bu tədbirlərlə yanaşı <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasanilər</a> Cənubi Qafqaz xalqlarını, o cümlədən albanları zorla məzdəkizmə (atəşpərəstliyə) çevirmək yolu ilə onların mədəni-ideoloji assimilyasiyasına nail olmağa çalışırdılar. Etiqad məsələsi yalnız dini mahiyyət daşımırdı, bu həmçinin mühüm siyasi əhəmiyyətə malik məsələ idi. Dini assimilyasiyasının əsas məqsədi mərkəzin siyasi hakimiyyətini möhkəmləndirmək, tabe olmayan xalqların tam itaətkarlığını təmin etmək, onları öz müstəqillikləri uğrunda apardıqları mübarizədə kömək umduqları Bizansdan ayırmaq idi. Beləliklə, məhz həmin vaxtdan üç Qafqaz xalqı dini müttəfiqə çevrildilər. </p><p><a href="/w/index.php?title=II_Y%C9%99zdig%C9%99rd&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Yəzdigərd (səhifə mövcud deyil)">II Yəzdigərdin</a> gördüyü bütün bu iqtisadi və siyasi tədbirlər 450–451-ci illərdə baş verən anti – Sasani hərəkatına səbəb oldu; bunun üçün əsas bəhanə Cənubi Qafqaza göndərilmiş yeddi yüz atəşpərəstin (onlardan üç yüzü Albaniya üçün nəzərdə tutulmuşdu) xristianlığın kökünü kəsmək və məzdəkizmi yaymaq cəhdləri olmuşdu. </p><p><a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a> və <a href="/wiki/%C4%B0beriya" class="mw-redirect" title="İberiya">İberiyaya</a> nisbətən Albaniyada üsyan daha ağır şəraitdə keçirdi. <a href="/wiki/Beyl%C9%99qan" title="Beyləqan">Paytakaran</a> şəhərində Sasani silahlı qüvvələri cəmlənmişdi. <a href="/wiki/%C3%87ola" title="Çola">Çola</a> ərazisində <a href="/wiki/Hunlar" title="Hunlar">hunlara</a> qarşı yürüşdən qayıtmış on min Sasani atlısı yerləşmişdi. Sasanilər onların köməyilə Gürcüstan və Albaniyada baş qaldırmış üsyanı zəiflətmək, Ermənistandakı hərəkatı boğmaq istəyirdilər. </p><p>II Yəzdigərd tərəfindən şah sarayına çağırılaraq orada girov kimi saxlanılan və məzdəkizmi qəbul etməyə məcbur edilən alban hökmdarı <a href="/wiki/II_Va%C3%A7e" title="II Vaçe">II Vaçe</a> üsyançıları açıq şəkildə müdafiə edə bilməzdi. Albaniyadakı üsyana ölkənin Cənubi Qafqaz xalqlarının azadlıq hərəkatına başçılıq edən, hərbi əməliyyatın ümumi strateji planını hazırlayan <a href="/wiki/Vardan_Mamikonyan" title="Vardan Mamikonyan">Vardan Mamikonyanla</a> sıx əlaqə saxlayan ölkə patriarxı – katolikosu və hazarapeti-vəziri rəhbərlik edirdi. </p><p>450-ci ildə alban hökmdarlarının qış iqamətgahı olan <a href="/wiki/Xalxal" class="mw-disambig" title="Xalxal">Xalxal</a> şəhəri yaxınlığında (müasir <a href="/wiki/Qazax" title="Qazax">Qazax</a> zonası) üsyançılarla Sasani qoşunları arasında döyüş baş verdi. Bu döyüş Sasani qoşunlarının tam məğlubiyyəti ilə başa çatdı. Bu qələbədən sonra Sasanilnilərin Albaniyada tutduqları qala və şəhərlərə hücum çəkən <a href="/wiki/Qafqaz_albanlar%C4%B1" title="Qafqaz albanları">albanların</a>, <a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">ermənilərin</a> və <a href="/wiki/%C4%B0berl%C9%99r" title="İberlər">iberlərin</a> müttəfiq qoşunları daha sonra "<a href="/w/index.php?title=D%C9%99rb%C9%99nd_ke%C3%A7idi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dərbənd keçidi (səhifə mövcud deyil)">hun keçidinə</a>" doğru birgə yürüş etdilər. Onlar II Yəzdigərd tərəfindən tikilən qalanı dağıdaraq buradakı Sasani qarnizonunu məhv etdilər və alban hökmdar nəslindən olan bir knyazı keçidin komendantı təyin etdilər. <a href="/wiki/Hunlar" title="Hunlar">Hunların</a> ölkəsinə və başqa şimali Qafqaz torpaqlarına gedib, <a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">farslara</a> qarşı ittifaq bağlamaq da ona həvalə edildi. Hunlar kömək vəd etdilər. Bu zaman eftalilərlə müharibədə uduzan Sasani şahənşahı II Yəzdigərd <a href="/wiki/Orta_Asiya" class="mw-redirect" title="Orta Asiya">Orta Asiyadan</a> <a href="/wiki/Ktesifon" title="Ktesifon">Ktesifona</a> qayıtdı. Bizanslıların Cənubi Qafqaz xristianlarının işinə qarışmadığına əmin olan II Yəzdigərd üsyanı zor gücünə boğmaq qərarına gələrək, Mihr-Nersesi böyük ordu və çoxsaylı fillərlə ora göndərdi. Albaniya, Ermənistan və Gürcüstandakı üsyançılardan bir çoxunu bahalı hədiyyələr və vədlərlə üsyandan yayındırmaq mümkün oldu. Feodalların çoxu öz yerlərinə qayıtdılar. Farslar <i>"Vardan Mamikonyanla Albaniya və Gürcüstan arasında çox məharətlə bağlanmış ittifaq müqaviləsini pozmağa"</i> müvəffəq oldular. 451-ci il iyunun 3-də <a href="/w/index.php?title=Artaz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Artaz (səhifə mövcud deyil)">Artaz</a> vilayətindəki Avarayr düzündə (indiki <a href="/wiki/Maku" title="Maku">Maku</a> ilə <a href="/wiki/Xoy" title="Xoy">Xoy</a> arasında) <a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">farslarla</a> üsyançılar arasındakı məşhur döyüş üsyançıların ağır məğlubiyyəti ilə başa çatdı. </p><p>Ümumqafqaz antisasani üsyanı yatırıldıqdan az sonra, 457–463-cü illərdə alban xalqının Sasanilərə qarşı çevrilmiş ən böyük üsyanı baş verdi. Üsyana hökmdar <a href="/wiki/II_Va%C3%A7e" title="II Vaçe">II Vaçe</a> özü başçılıq edirdi. 450–451-ci illər üsyanından sonra heç bir güzəştə getməyən Sasani şahı II Yəzdigərd albanların ən vacib tələblərini belə ödəmək istəmədi. </p><p>457-ci ildə II Yəzdigərd vəfat etdi; onun ölümü Sasani xanədanında hakimiyyət uğrunda mübarizəni kəskinləşdirdi. Bundan istifadə edən <a href="/wiki/II_Va%C3%A7e" title="II Vaçe">II Vaçe</a> <a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">farslara</a> qarşı çıxdı. Bu çıxış ilk növbədə özünü II Vaçenin məcburi surətdə qəbul etdiyi <a href="/wiki/Z%C9%99rd%C3%BC%C5%9Ftilik" class="mw-redirect" title="Zərdüştilik">zərdüştilikdən</a> əl çəkməsində göstərdi. </p><p>459-cu ildə Sasani taxtında Peroz (459–484) oturdu. Onun dövründə təbəələrin onsuz da ağır olan vəziyyəti uzunmüddətli quraqlıq, qıtlıq və Perozun xarici müharibələri nəticəsində daha da ağırlaşdı. </p><p>Bütün bunlar <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Albaniyada</a> narazılığa və arasıkəsilməz üsyanlara səbəb oldu. Erməni tarixçisi <a href="/w/index.php?title=Yeqi%C5%9Fe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yeqişe (səhifə mövcud deyil)">Yeqişenin</a> dediyi kimi, Sasani dövlətində müvəqqəti olaraq yaranmış əmin-amanlıq 459-cu ildə <a href="/w/index.php?title=%22alban_h%C3%B6kmdar%C4%B1n%C4%B1n_tabe_olmaqdan_q%C9%99ti_imtina_etm%C9%99si_il%C9%99%22&action=edit&redlink=1" class="new" title=""alban hökmdarının tabe olmaqdan qəti imtina etməsi ilə" (səhifə mövcud deyil)">"alban hökmdarının tabe olmaqdan qəti imtina etməsi ilə"</a> pozuldu. Çola keçidini ələ keçirən alban üsyançıları <a href="/wiki/Massagetl%C9%99r" title="Massagetlər">maskutların</a> qoşunlarını ölkəyə buraxaraq, Böyük Qafqazın on bir "hökmdarı" ilə ittifaq bağladılar və onların köməyilə Albaniyaya soxulan Sasani qoşunları ilə iki il uğurlu hərbi əməliyyatlar apardılar. <a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">Farsların</a> Vaçe ilə dəfələrlə danışıqlara girmək cəhdləri heç bir nəticə vermədi. Onda Peroz böyük muzdla tutduğu <a href="/wiki/Hunlar" title="Hunlar">hunları</a> – <a href="/w/index.php?title=On_o%C4%9Fuzlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="On oğuzlar (səhifə mövcud deyil)">onoqurları</a> köməyə çağırdı. Alan qapısından Albaniyaya soxulan hunlar 462-ci ildə <a href="/wiki/Qafqaz_albanlar%C4%B1" title="Qafqaz albanları">albanlarla</a> döyüşə girdilər, bütün ili alban hökmdarı ilə vuruşdular. Vaçenin qoşunlarının azalmasına və dağılmasına baxmayaraq hunlar onu tabe edə bilmədilər. </p><p>Bu müharibə Sasani ordusunun muzdlu döyüşçüləri olan onoqurlar üçün də çox uğursuz oldu. Onların bir qismi döyüş meydanında, digərləri xəstəliklərdən həlak oldu. </p><p>Albaniyada 457-ci ildə başlayan bu üsyan yalnız 463-cü ildə yatırıldı. <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasanilərin</a> ölkədəki mövqeyi yenidən möhkəmləndi, <a href="/wiki/II_Va%C3%A7e" title="II Vaçe">II Vaçe</a> taxt-tacdan imtina etdi, arşakilər sülaləsinin hakimiyyətinə 30 illik ara verildi; ölkəni Sasanilərin canişini – mərzban idarə etməyə başladı. </p><p><a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlı</a> yepiskop Qutun hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmış Vaçeyə göndərdiyi mədhiyyə-məktubundan gətirdiyi parçada siyasi hakimiyyətini itirmiş ölkənin dininin əldən verilmədiyini xüsusi qeyd edərək yazırdı: <i>"Sənin ölkənin doğma dini hifz olunmuş, böyük kilsələr salamat, kiçik kilsələr əmin-amanlıqda, ruha-nilər ibadətlərdə, qurbanlar mehrablarda qalmışdır".</i> </p><p>484-cü ildə Şahənşah <a href="/w/index.php?title=Valar%C5%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Valarş (səhifə mövcud deyil)">Valarş</a> (484–488) Sasani hökmdarı elan edildi. İmperiya ərazisində hökm sürən ağır siyasi və iqtisadi vəziyyət müharibə nəticəsində dağılmış kəndli təsərrüfatını bərpa etməyə çalışan Valarşı onun sələflərinin Cənubi Qafqazda həyata keçirdikləri dini təqib siyasətinə son qoymağa və Qafqaz xalqları ilə sülh bağlamağa məcbur etdi. <a href="/w/index.php?title=Nvarsaq_s%C3%BClh%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nvarsaq sülhü (səhifə mövcud deyil)">Nvarsaq</a> kəndində üsyançıların təqdim etdiyi şərtlərlə bağlanmış bu sülh müqaviləsinə görə Sasani hökuməti Albaniya, Ermənistan və Gürcüstanda xeyli güzəştlərə yol verdi, Albaniyada arşakilər sülaləsinin hakimiyyəti yenidən bərpa edildi. Alban hökmdarının daxili idarəçilikdə müstəqilliyi tanındı. Din və etiqad azadlığı təmin edildi, alban əyanlarının imtiyazları bərpa edildi, feodal naharar nəsillərinin iyerarxiya prinsipi toxunulmaz qaldı. Ölkənin ali hakimi və nahararların başçısı yalnız alban hökmdarı özü ola bilərdi. </p><p>487-ci ildə alban arşaki sülaləsinin sonuncu nümayəndəsi, II Vaçenin qardaşı oğlu Mömin ləqəbli III Vaçaqan alban hökmdarı oldu. <a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlı</a> yazır: <i>"Vaçedən başlayaraq Mömin Vaçaqana kimi keçən 30 il müddətində Albaniya hökmdarsız qaldı…"</i>. Alban tarixçisinin sözlərinə görə, <i>"yenidən bir məmləkət daxilində birləşən Albaniya sakinləri hökmdar ailəsindən cəsur, müdrik, dərrakəli və hündürboylu Vaçaqanı seçdilər. Alban hökmdarı Vaçenin qardaşı Yəzdigərdin oğlu olan Vaçaqanı Sasani şahı Valarşın köməyi ilə taxta oturtdular".</i> </p><p><a href="/w/index.php?title=M%C3%B6min_III_Va%C3%A7aqan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mömin III Vaçaqan (səhifə mövcud deyil)">Mömin III Vaçaqanın</a> hökmdarlığı Albaniyanın siyasi və mədəni-dini dirçəlişi idi. O, hər şeydən əvvəl, ölkədə dini birliyə nail olmağa, xristianlığın ümumdövlət dininə çevrilməsinə çalışdı. Bu məqsədlə o, atəşpərəstləri, bütün bütpərəst təriqətlərini möhkəm təqib edir, onların kökünü kəsirdi. III Vaçaqan məktəblər açır, dağıdılmış kilsə və monastırları yenidən qurur, yenilərini tikir, kilsə rütbələrini bərpa edirdi. <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Albaniyanın</a> müstəqilliyini möhkəmləndirməyə çalışan III Vaçaqan yad dini-siyasi təsirlərə və xarici qüvvələrin assimilyatorçu siyasətinə qarşı dayana biləcək müstəqil alban kilsəsinin böyük siyasi rolunu nəzərə alaraq, bu kilsənin laxlamış dayaqlarını möhkəmləndirməyi, onu iqtisadi cəhətdən gücləndirməyi zəruri hesab etdi. Bu məqsədlə o, <a href="/wiki/Aluen_kils%C9%99_m%C9%99clisi" class="mw-redirect" title="Aluen kilsə məclisi">Aquen məclisini</a> topladı. Bu məclis bir tərəfdən alban kilsəsinin müstəqilliyinin təsdiq edilməsinə kömək etməli, digər tərəfdən dövlət hakimiyyətini möhkəmləndirmək, feodal azğınlığına son qoymaq, ruhaniləri dünyəvi əyanlarla bərabərləşdirmək, dünyəvi əyanların və ruhanilərin vergi ödəyən zümrə ilə münasibətlərini nizamlamaq, eləcə də ölkənin siyasi müstəqilliyini saxlamaq və yadelli qüvvələrlə mübarizə etmək məqsədilə bütün silklərin dini birliyinə nail olmaq üçün şərait yaratmalı idi. III Vaçaqan Albaniyada son Arşaki hökmdarı oldu. </p><p>Arşakilər sülaləsindən olan bütün alban hökmdarları müstəqil alban siyasəti aparır, alban ideallarına – alban dövlətinə, xalqına, dininə sədaqətlə xidmət edirdilər; tədricən onların ilkin farslıq əlamətləri aradan getmiş, onlar tez bir zamanda yerli mədəniyyəti mənimsəmiş, albanlaşmışdılar. </p><p><a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Alban dövləti</a> alban arşakiləri dövründə qədim Albaniyanın ənənələrini davam etdirərək, özünün heç kəsdən asılı olmayan müstəqil daxili və bəzən də xarici siyasətini yürütmüşdür. </p><p>510-cu ildə, <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Sasanilər imperiyası">Sasanilər imperiyasında</a> vəziyyət sabitləşən kimi, Sasani şahları Albaniya və İberiyada (<a href="/wiki/Kartli" title="Kartli">Kartlidə</a>) yerli hökmdar sülalələrini ləğv etdilər. <a href="/wiki/I_Xosrov" title="I Xosrov">I Xosrov</a> tərəfindən keçirilən inzibati islahatlar nəticəsində Sasani imperiyasının dörd canişinliyə (kusta) bolünməsi təsdiq edildi. Bütün Cənubi Qafqaz ölkələri kimi, Albaniya da Şimal canişinliyinin, Adurbadaqan – Azərbaycan da adlandırılan Qafqaz kustunun tərkibinə daxil edildi . Bu vəziyyət 628-ci ilə kimi davam etdi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hökmdarları"><span id="H.C3.B6kmdarlar.C4.B1"></span>Hökmdarları</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&veaction=edit&section=2" title="Hökmdarları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Hökmdarları"><span>vikimətni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li><a href="/wiki/I_Va%C3%A7aqan" title="I Vaçaqan">I Vaçaqan</a> (III əsrin ikinci yarısı-?)</li> <li><a href="/wiki/I_Va%C3%A7e" title="I Vaçe">I Vaçe</a> (255–262)</li> <li><a href="/wiki/Urnayr" title="Urnayr">Urnayr</a> (313–371)</li> <li><a href="/wiki/II_Va%C3%A7aqan" title="II Vaçaqan">II Vaçaqan</a> (371-?)</li> <li><a href="/wiki/Mirhavan" title="Mirhavan">Mirhavan</a> (?-?)</li> <li><a href="/wiki/Satoy" title="Satoy">Satoy</a> (?-?)</li> <li><a href="/wiki/Asay" title="Asay">Asay</a> (?-?)</li> <li><a href="/wiki/Yesuagen" title="Yesuagen">Yesuagen</a> (424–444)</li> <li><a href="/wiki/II_Va%C3%A7e" title="II Vaçe">II Vaçe</a> (444–463)</li> <li><a href="/wiki/III_Va%C3%A7aqan" title="III Vaçaqan">III Vaçaqan</a> (487–510)</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax"><span id="H.C9.99m.C3.A7inin_bax"></span>Həmçinin bax</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&veaction=edit&section=3" title="Həmçinin bax bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Həmçinin bax"><span>vikimətni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ar%C5%9Fakil%C9%99r" title="Arşakilər">Arşakilər</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar"><span id=".C4.B0stinadlar"></span>İstinadlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&veaction=edit&section=4" title="İstinadlar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstinadlar"><span>vikimətni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Azərbaycan Tarixi (yeddi cilddə), Bakı, 2007, II cild.</span> </li> </ol></div></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Qafqaz_Albaniyası_hökmdarları" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Qafqaz_Albaniyas%C4%B1_knyazlar%C4%B1" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Qafqaz_Albaniyası_hökmdarları" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Qafqaz Albaniyası</a> hökmdarları</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">İlk hökmdarlar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Arran_(h%C3%B6kmdar)" title="Arran (hökmdar)">Arran</a>  • <a href="/wiki/Aranil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Aranilər">Arran və I Vaçaqan arasında 34 hökmdar</a>  • <a href="/wiki/Oroys" title="Oroys">Oroys</a>  • <a href="/wiki/Zober" title="Zober">Zober</a>  • <a href="/wiki/Polimiya" title="Polimiya">Polimiya</a>  • <a href="/wiki/Alban_%C3%A7ar%C4%B1_(Satinikin_atas%C4%B1)" title="Alban çarı (Satinikin atası)">Satinikin atası</a>  • <a href="/w/index.php?title=Alban_%C3%A7ar%C4%B1_(Datian%C4%B1n_s%C9%99l%C9%99fi)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alban çarı (Datianın sələfi) (səhifə mövcud deyil)">Datianın sələfi</a>  • <a href="/wiki/Datian" title="Datian">Datian</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="6" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fayl:Statue_of_Caucasian_Albanian_king_Javanshir,_VII_century.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Statue_of_Caucasian_Albanian_king_Javanshir%2C_VII_century.JPG/100px-Statue_of_Caucasian_Albanian_king_Javanshir%2C_VII_century.JPG" decoding="async" width="100" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Statue_of_Caucasian_Albanian_king_Javanshir%2C_VII_century.JPG/150px-Statue_of_Caucasian_Albanian_king_Javanshir%2C_VII_century.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Statue_of_Caucasian_Albanian_king_Javanshir%2C_VII_century.JPG/200px-Statue_of_Caucasian_Albanian_king_Javanshir%2C_VII_century.JPG 2x" data-file-width="1558" data-file-height="3407" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a class="mw-selflink selflink">Alban Arşakiləri</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><i><a href="/wiki/Sanatruk" title="Sanatruk">Sanatruk</a></i><sup>2</sup>  • <a href="/wiki/I_Va%C3%A7aqan" title="I Vaçaqan">I Vaçaqan</a>  • <a href="/wiki/I_Va%C3%A7e" title="I Vaçe">I Vaçe</a>  • <a href="/wiki/Urnayr" title="Urnayr">Urnayr</a> (313-371)  • <a href="/wiki/II_Va%C3%A7aqan" title="II Vaçaqan">II Vaçaqan</a> (371-?)  • <a href="/wiki/Mirhavan" title="Mirhavan">Mirhavan</a>  • <a href="/wiki/Satoy" title="Satoy">Satoy</a>  • <a href="/wiki/Asay" title="Asay">Asay</a>  • <a href="/wiki/Yesuagen" title="Yesuagen">Yesuagen</a> (432-444)  • <a href="/wiki/II_Va%C3%A7e" title="II Vaçe">II Vaçe</a> (444-463)  • <a href="/wiki/III_Va%C3%A7aqan" title="III Vaçaqan">III Vaçaqan</a> (487-510)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Sasanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Sasanilər">Sasanilərin</a> <a href="/wiki/Albaniya_(satrapl%C4%B1q)" title="Albaniya (satraplıq)">mərzbanları</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/I_Varsken" title="I Varsken">I Varsken</a> (470-482)  • <a href="/w/index.php?title=Piran_G%C3%BC%C5%9Fn%C9%99sp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piran Güşnəsp (səhifə mövcud deyil)">Piran Güşnəsp</a><sup><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Piran_Gushnasp" class="extiw" title="en:Piran Gushnasp">en</a></sup> (533/534-542)  • <a href="/w/index.php?title=%C6%8Frv%C9%99nd_G%C3%BC%C5%9Fn%C9%99sp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ərvənd Güşnəsp (səhifə mövcud deyil)">Ərvənd Güşnəsp</a><sup><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Arvand_Gushnasp" class="extiw" title="en:Arvand Gushnasp">en</a></sup> (540-541, 545 — 540-cı illərin sonu)  • <a href="/wiki/II_Xosrov" title="II Xosrov">II Xosrov</a> (580-ci illər)  • <a href="/w/index.php?title=Qay%C5%9Fak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qayşak (səhifə mövcud deyil)">Qayşak</a> (626-?)  • <a href="/w/index.php?title=Sema_Vi%C5%9Fnasp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sema Vişnasp (səhifə mövcud deyil)">Sema Vişnasp</a> (?-629)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Mehranil%C9%99r" title="Mehranilər">Mehranilər</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Varaz_Qriqor" title="Varaz Qriqor">Varaz Qriqor</a> (628-642)  • <a href="/wiki/Cavan%C5%9Fir" title="Cavanşir">Cavanşir</a> (642-681)  • <a href="/wiki/I_Varaz_Trdat" title="I Varaz Trdat">I Varaz Trdat</a> (681-694)  • <a href="/w/index.php?title=Sparama_(%C3%A7ari%C3%A7a)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sparama (çariça) (səhifə mövcud deyil)">Sparama</a><sup>1</sup> (694-699)  • <a href="/w/index.php?title=%C5%9Eeroy%C9%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şeroyə (səhifə mövcud deyil)">Şeroyə</a><sup>1</sup> (699-704)  • I Varaz Trdat (704-705)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">İddiaçılar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Tonq_Yabqu_xaqan" title="Tonq Yabqu xaqan">Ziebel</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Əyalət hakimləri<sup>2</sup></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/II_Vardan_(Qafqaz_Albaniyas%C4%B1_%C3%A7ar%C4%B1)" title="II Vardan (Qafqaz Albaniyası çarı)">II Vardan</a> (705-711)  • <a href="/wiki/Narse_(Qafqaz_Albaniyas%C4%B1)" title="Narse (Qafqaz Albaniyası)">Narse</a> (711-740)  • <a href="/wiki/I_Qagik" title="I Qagik">I Qagik</a> (740-770)  • <a href="/wiki/I_Stepanos" title="I Stepanos">I Stepanos</a> (770-800)  • <a href="/wiki/II_Varaz_Trdat" title="II Varaz Trdat">II Varaz Trdat</a> (800-812)  • <a href="/wiki/S%C9%99hl_ibn_Sumbat" class="mw-redirect" title="Səhl ibn Sumbat">Səhl ibn Sumbat</a> (822-854)  • <a href="/wiki/Hovannes" title="Hovannes">Hovannes</a>/<a href="/wiki/M%C3%BCaviy%C9%99_ibn_S%C9%99hl" title="Müaviyə ibn Səhl">Müaviyə ibn Səhl</a> (838/839-854)  • <a href="/wiki/Atrnerseh" title="Atrnerseh">Atrnerseh</a> (?-870)  • <a href="/w/index.php?title=Sparam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sparam (səhifə mövcud deyil)">II Varaz Trdatın qızı Sparma</a><sup>1</sup> (854-?)  • <a href="/wiki/Qriqor_Hammam" title="Qriqor Hammam">Qriqor Hammam</a> (893-897)  • <a href="/wiki/II_Atrnerseh" class="mw-redirect" title="II Atrnerseh">II Atrnerseh</a> (906-944)  • <a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Fxan_%C6%8Fbu_%C6%8Fbd%C3%BClmalik" title="İşxan Əbu Əbdülmalik">İşxan Əbu Əbdülmalik</a> (1044-1110)  • <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Kvirike" title="Böyük Kvirike">Böyük Kvirike</a> (1032-1038)</div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div><sup>1</sup>hökmdarın yoxluğunda<br /><sup>2</sup>titullar formal xarakter daşıyır, həqiqi hakimiyyət deyil və ya müəyyən tarixi mənbələrdə Albaniya çarı adlandırılır</div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Alban_Arşakiləri&oldid=7715207">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Alban_Arşakiləri&oldid=7715207</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:%C6%8Flifba_s%C4%B1ras%C4%B1na_g%C3%B6r%C9%99_s%C3%BClal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Əlifba sırasına görə sülalələr">Əlifba sırasına görə sülalələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası">Qafqaz Albaniyası</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Az%C9%99rbaycan_tayfalar%C4%B1" title="Kateqoriya:Azərbaycan tayfaları">Azərbaycan tayfaları</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:S%C3%BClal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Sülalələr">Sülalələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Qafqaz_Albaniyas%C4%B1_tarixi" title="Kateqoriya:Qafqaz Albaniyası tarixi">Qafqaz Albaniyası tarixi</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kateqoriyalar: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:M%C9%99nb%C9%99_azl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_olan_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Mənbə azlığı olan məqalələr">Vikipediya:Mənbə azlığı olan məqalələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C5%9E%C9%99kil_karto%C3%A7kas%C4%B1nda_viki-i%C5%9Far%C9%99_olan_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Şəkil kartoçkasında viki-işarə olan məqalələr">Vikipediya:Şəkil kartoçkasında viki-işarə olan məqalələr</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 09:10, 27 iyul 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Axtar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Axtar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Mündəricat" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mündəricatı göstər/gizlət" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mündəricatı göstər/gizlət</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Alban Arşakiləri</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>9 dildə</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Mövzu əlavə et</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c66dc9bfb-9cdrp","wgBackendResponseTime":137,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.184","walltime":"0.267","ppvisitednodes":{"value":749,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":25720,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1696,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3587,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 213.997 1 -total"," 48.07% 102.858 1 Şablon:Sülalə"," 45.85% 98.128 1 Şablon:Məlumat_qutusu"," 35.15% 75.214 1 Şablon:Mənbə_azlığı"," 28.08% 60.101 1 Şablon:Ambox"," 19.63% 42.016 3 Şablon:Wikidata"," 17.54% 37.537 1 Şablon:Məlumat_qutusu/orijinal_başlıq"," 10.85% 23.209 1 Şablon:Qafqaz_Albaniyası_knyazları"," 9.60% 20.535 1 Şablon:Navbox"," 4.81% 10.288 1 Şablon:İstinad_siyahısı"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.093","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2566422,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype wikibase-item of P112 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-576886c6f6-cf7s5","timestamp":"20250225231155","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Alban Ar\u015fakil\u0259ri","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2471407","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2471407","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-02-23T14:41:00Z","dateModified":"2024-07-27T09:10:46Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/82\/Manuscript_of_Mesrop_Vayotsdzoretsi.jpg"}</script> </body> </html>