CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="si" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>පරිණාමය - විකිපීඩියා</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )siwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","ජනවාරි","පෙබරවාරි","මාර්තු","අප්‍රේල්","මැයි","ජූනි","ජූලි","අගෝස්තු","සැප්තැම්බර්","ඔක්තෝබර්","නොවැම්බර්","දෙසැම්බර්"],"wgRequestId":"3e097165-c4d0-4de8-99c9-b13eb0b4e280","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"පරිණාමය","wgTitle":"පරිණාමය","wgCurRevisionId":594823,"wgRevisionId":594823,"wgArticleId":15267,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["පරිණාමය","ජීව විද්‍යාව"],"wgPageViewLanguage":"si","wgPageContentLanguage":"si","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"පරිණාමය","wgRelevantArticleId":15267,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"si","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"si"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1063","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=si&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=si&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=si&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Darwin_Tree_1837.png/1200px-Darwin_Tree_1837.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1955"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Darwin_Tree_1837.png/800px-Darwin_Tree_1837.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1304"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Darwin_Tree_1837.png/640px-Darwin_Tree_1837.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1043"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="පරිණාමය - විකිපීඩියා"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//si.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="සංස්කරණය" href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="විකිපීඩියා (si)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//si.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.si"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="විකිපීඩියා Atom පෝෂකය" href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B8%E0%B7%91%E0%B6%AD_%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B7%8A&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-පරිණාමය rootpage-පරිණාමය skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Main menu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Main menu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Main menu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">hide</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> හසුරවන්න </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B6%BD%E0%B7%8A_%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B7%94%E0%B7%80" title="මුල් පිටුව‍ට පිවිසෙන්න [z]" accesskey="z"><span>මුල් පිටුව</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%93%E0%B6%A9%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F:%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%A2%E0%B7%8F_%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA" title="ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ විස්තර, ඔබට කල හැකි දේ, තොරතුරු සොයාගත හැකි තැන්"><span>ප්‍රජා ද්වාරය</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%93%E0%B6%A9%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F:%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B7%93%E0%B6%B1_%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B7%8A" title="කාලීන සිදුවීම් පිළිබඳ පසුබිම් තොරතුරු සොයා දැනගන්න"><span>කාලීන සිදුවීම්</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B8%E0%B7%91%E0%B6%AD_%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B7%8A" title="විකියෙහි මෑත වෙනස්කිරීම් ලැයිස්තුවක් [r]" accesskey="r"><span>මෑත වෙනස්කිරීම්</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%85%E0%B7%84%E0%B6%B9%E0%B7%94" title="අහඹුලෙස පිටුවක් පෙන්වන්න [x]" accesskey="x"><span>අහඹු පිටුව</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="සොයා දැනගත හැකි තැන"><span>උදව්</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B6%BD%E0%B7%8A_%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B7%94%E0%B7%80" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="විකිපීඩියා" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-si.svg" style="width: 6.5625em; height: 1.1875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-si.svg" width="104" height="12" style="width: 6.5em; height: 0.75em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%9C%E0%B7%80%E0%B7%9A%E0%B7%82%E0%B6%AB%E0%B6%BA" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="විකිපීඩියා ගවේෂණය [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>හොයන්න</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="විකිපීඩියා හොයන්න" aria-label="විකිපීඩියා හොයන්න" autocapitalize="sentences" title="විකිපීඩියා ගවේෂණය [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="විශේෂ:ගවේෂණය"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">සොයන්න</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="පුද්ගලික මෙවලම්"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_si.wikipedia.org&uselang=si" class=""><span>පරිත්‍යාග</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%9C%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%94%E0%B6%B8_%E0%B6%AD%E0%B7%90%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B6%A7&returnto=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="ඔබ ගිණුමක් තනා පිවිසෙන්නේ නම් මැනවි; කෙසේ වුවත්, එය අනිවාර්ය නොවේ." class=""><span>ගිණුමක් තනන්න</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%93%E0%B6%BD%E0%B6%9A_%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%82%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B6%BA&returnto=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="අඩවියට පිවිසීමට ඔබව දිරිගැන්වේ. එහෙත් පිවිසීම අනිවාර්ය නොවේ. [o]" accesskey="o" class=""><span>පිවිසෙන්න</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="පුද්ගලික මෙවලම්" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">පුද්ගලික මෙවලම්</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_si.wikipedia.org&uselang=si"><span>පරිත්‍යාග</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%9C%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%94%E0%B6%B8_%E0%B6%AD%E0%B7%90%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B6%A7&returnto=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="ඔබ ගිණුමක් තනා පිවිසෙන්නේ නම් මැනවි; කෙසේ වුවත්, එය අනිවාර්ය නොවේ."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ගිණුමක් තනන්න</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%93%E0%B6%BD%E0%B6%9A_%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%82%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B6%BA&returnto=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="අඩවියට පිවිසීමට ඔබව දිරිගැන්වේ. එහෙත් පිවිසීම අනිවාර්ය නොවේ. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>පිවිසෙන්න</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%E0%B6%8B%E0%B6%AF%E0%B7%80%E0%B7%94:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B8%E0%B6%9C%E0%B7%9A_%E0%B6%AF%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%9A%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B6%BA" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>දායකත්වයන්</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B8%E0%B6%9C%E0%B7%9A_%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A1%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="මෙම අන්තර්ජාල ලිපිනයෙන් කර ඇති සංස්කරණයන් පිළිබඳ සාකච්ඡාව [n]" accesskey="n"><span>සාකච්ඡාව</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contents" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contents</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">hide</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Beginning</div> </a> </li> <li id="toc-ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</span> </div> </a> <ul id="toc-ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමයේ_විශේෂප්‍රාප්තිය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමයේ_විශේෂප්‍රාප්තිය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>පරිණාමයේ විශේෂප්‍රාප්තිය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමයේ_විශේෂප්‍රාප්තිය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමය_සදහා_වු_අනුවර්තනය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමය_සදහා_වු_අනුවර්තනය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>පරිණාමය සදහා වු අනුවර්තනය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමය_සදහා_වු_අනුවර්තනය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමය_ප්‍රේණිය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමය_ප්‍රේණිය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>පරිණාමය ප්‍රේණිය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමය_ප්‍රේණිය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමීය_වෙනස්වීම" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමීය_වෙනස්වීම"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>පරිණාමීය වෙනස්වීම</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-පරිණාමීය_වෙනස්වීම-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle පරිණාමීය වෙනස්වීම subsection</span> </button> <ul id="toc-පරිණාමීය_වෙනස්වීම-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-පරිණාමික_විකෘති_තැනීම" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමික_විකෘති_තැනීම"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>පරිණාමික විකෘති තැනීම</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමික_විකෘති_තැනීම-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමික_ගහණ_ප්‍රවේණිය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමික_ගහණ_ප්‍රවේණිය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>පරිණාමික ගහණ ප්‍රවේණිය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමික_ගහණ_ප්‍රවේණිය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමය_සඳහා_මූලික_ක්‍රමවේද" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමය_සඳහා_මූලික_ක්‍රමවේද"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>පරිණාමය සඳහා මූලික ක්‍රමවේද</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමය_සඳහා_මූලික_ක්‍රමවේද-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමීය_ප්‍රතිඵල" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමීය_ප්‍රතිඵල"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>පරිණාමීය ප්‍රතිඵල</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමීය_ප්‍රතිඵල-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</span> </div> </a> <ul id="toc-ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ජීවයේ_පරිණාමය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ජීවයේ_පරිණාමය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>ජීවයේ පරිණාමය</span> </div> </a> <ul id="toc-ජීවයේ_පරිණාමය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිනාමික_නෂ්ඨ_වීම" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිනාමික_නෂ්ඨ_වීම"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>පරිනාමික නෂ්ඨ වීම</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිනාමික_නෂ්ඨ_වීම-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමික_ප්‍රවේණිය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමික_ප්‍රවේණිය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>පරිණාමික ප්‍රවේණිය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමික_ප්‍රවේණිය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාමය_සහ_පොදු_පරිණාමය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාමය_සහ_පොදු_පරිණාමය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>පරිණාමය සහ පොදු පරිණාමය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාමය_සහ_පොදු_පරිණාමය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාම_යෙදීම" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාම_යෙදීම"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>පරිණාම යෙදීම</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාම_යෙදීම-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාම_සම්බන්ධතාවය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාම_සම්බන්ධතාවය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>පරිණාම සම්බන්ධතාවය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාම_සම්බන්ධතාවය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-පරිණාම_ලිංගිකත්ව_ප්‍රතිසංයෝජනය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#පරිණාම_ලිංගිකත්ව_ප්‍රතිසංයෝජනය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>පරිණාම ලිංගිකත්ව ප්‍රතිසංයෝජනය</span> </div> </a> <ul id="toc-පරිණාම_ලිංගිකත්ව_ප්‍රතිසංයෝජනය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-මානව_පරිණාමය" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#මානව_පරිණාමය"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>මානව පරිණාමය</span> </div> </a> <ul id="toc-මානව_පරිණාමය-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-සටහන්" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#සටහන්"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>සටහන්</span> </div> </a> <ul id="toc-සටහන්-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">පරිණාමය</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 157 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-157" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">157 languages</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Evolusie" title="Evolusie – අෆ්‍රිකාන්ස්" lang="af" hreflang="af" data-title="Evolusie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="අෆ්‍රිකාන්ස්" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – ස්විස් ජර්මානු" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Evolution" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="ස්විස් ජර්මානු" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%9D%E1%8C%8D%E1%88%98%E1%89%B0_%E1%88%88%E1%8B%8D%E1%8C%A5" title="ዝግመተ ለውጥ – ඇම්හාරික්" lang="am" hreflang="am" data-title="ዝግመተ ለውጥ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ඇම්හාරික්" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Evoluci%C3%B3n" title="Evolución – ඇරගොනීස්" lang="an" hreflang="an" data-title="Evolución" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="ඇරගොනීස්" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1" title="التطور – අරාබි" lang="ar" hreflang="ar" data-title="التطور" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="අරාබි" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1" title="التطور – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="التطور" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1" title="تطور – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تطور" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6" title="ক্ৰমবিকাশ – ඇසෑම්" lang="as" hreflang="as" data-title="ক্ৰমবিকাশ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ඇසෑම්" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Evoluci%C3%B3n_biol%C3%B3xica" title="Evolución biolóxica – ඇස්ටියුරියන්" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Evolución biolóxica" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="ඇස්ටියුරියන්" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/T%C9%99kam%C3%BCl" title="Təkamül – අසර්බයිජාන්" lang="az" hreflang="az" data-title="Təkamül" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="අසර්බයිජාන්" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%84_%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="تکامول تئوریسی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="تکامول تئوریسی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – බාෂ්කිර්" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="බාෂ්කිර්" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Evolution" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Evuolioc%C4%97j%C4%97" title="Evuoliocėjė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Evuoliocėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Эвалюцыя – බෙලරුසියානු" lang="be" hreflang="be" data-title="Эвалюцыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="බෙලරුසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Эвалюцыя – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Эвалюцыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Еволюция – බල්ගේරියානු" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Еволюция" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="බල්ගේරියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8" title="বিবর্তন – බෙංගාලි" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বিবর্তন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="බෙංගාලි" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8" title="বিবর্তন – Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="বিবর্তন" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Evolucija" title="Evolucija – බොස්නියානු" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Evolucija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="බොස්නියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8" title="Эволюци – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Эволюци" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Evoluci%C3%B3" title="Evolució – කැටලන්" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Evolució" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="කැටලන්" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%C3%A9ng-hu%C3%A1" title="Céng-huá – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Céng-huá" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8" title="Эволюци – චෙච්නියානු" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Эволюци" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="චෙච්නියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon – සෙබුඅනො" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Ebolusyon" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="සෙබුඅනො" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%95%D8%B1%DB%95%D8%B3%DB%95%D9%86%D8%AF%D9%86" title="پەرەسەندن – සොරානි කුර්දිෂ්" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پەرەسەندن" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="සොරානි කුර්දිෂ්" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Evoluce" title="Evoluce – චෙක්" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Evoluce" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="චෙක්" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8" title="Эволюци – චවේෂ්" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Эволюци" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="චවේෂ්" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Esblygiad" title="Esblygiad – වෙල්ෂ්" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Esblygiad" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="වෙල්ෂ්" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Evolution_(biologi)" title="Evolution (biologi) – ඩැනිශ්" lang="da" hreflang="da" data-title="Evolution (biologi)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ඩැනිශ්" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – ජර්මන්" lang="de" hreflang="de" data-title="Evolution" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ජර්මන්" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Evolusyon" title="Evolusyon – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Evolusyon" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BE%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%BE%CE%B7" title="Εξέλιξη – ග්‍රීක" lang="el" hreflang="el" data-title="Εξέλιξη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ග්‍රීක" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Evoluzi%C3%B2un" title="Evoluziòun – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Evoluziòun" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – ඉංග්‍රීසි" lang="en" hreflang="en" data-title="Evolution" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ඉංග්‍රීසි" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Evolucio_(teorio)" title="Evolucio (teorio) – එස්පැරන්ටෝ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Evolucio (teorio)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="එස්පැරන්ටෝ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Evoluci%C3%B3n_biol%C3%B3gica" title="Evolución biológica – ස්පාඤ්ඤ" lang="es" hreflang="es" data-title="Evolución biológica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ස්පාඤ්ඤ" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Evolutsioon" title="Evolutsioon – එස්තෝනියානු" lang="et" hreflang="et" data-title="Evolutsioon" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="එස්තෝනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Eboluzio" title="Eboluzio – බාස්ක්" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Eboluzio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="බාස්ක්" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Voluci%C3%B3n" title="Volución – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Volución" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="فرگشت – පර්සියානු" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فرگشت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="පර්සියානු" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Evoluutio" title="Evoluutio – ෆින්ලන්ත" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Evoluutio" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ෆින්ලන්ත" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Menningarl%C3%A6ran" title="Menningarlæran – ෆාරෝස්" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Menningarlæran" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ෆාරෝස්" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89volution_(biologie)" title="Évolution (biologie) – ප්‍රංශ" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Évolution (biologie)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ප්‍රංශ" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Ewolutsion" title="Ewolutsion – උතුරු ෆ්‍රිසියානු" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Ewolutsion" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="උතුරු ෆ්‍රිසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Evol%C3%BAsje" title="Evolúsje – බටහිර ෆ්‍රිසියානු" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Evolúsje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="බටහිර ෆ්‍රිසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/%C3%89abhl%C3%B3id" title="Éabhlóid – අයර්ලන්ත" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Éabhlóid" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="අයර්ලන්ත" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/%C3%89volousyon_(byoloji)" title="Évolousyon (byoloji) – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Évolousyon (byoloji)" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Mean-fh%C3%A0s" title="Mean-fhàs – ස්කොට්ටිශ් ගෙලික්" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Mean-fhàs" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="ස්කොට්ටිශ් ගෙලික්" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Evoluci%C3%B3n" title="Evolución – ගැලීසියානු" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Evolución" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ගැලීසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tekove_%C3%B1emoambue" title="Tekove ñemoambue – ගුවාරනි" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tekove ñemoambue" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="ගුවාරනි" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%89%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%95%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AA%BE%E0%AA%82%E0%AA%A4%E0%AA%BF" title="ઉત્ક્રાંતિ – ගුජරාටි" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ઉત્ક્રાંતિ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="ගුජරාටි" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%91%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%A6%D7%99%D7%94" title="אבולוציה – හීබෲ" lang="he" hreflang="he" data-title="אבולוציה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="හීබෲ" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE-%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="क्रम-विकास – හින්දි" lang="hi" hreflang="hi" data-title="क्रम-विकास" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="හින්දි" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Evolution" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Evolucija" title="Evolucija – කෝඒෂියානු" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Evolucija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="කෝඒෂියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Evolisyon" title="Evolisyon – හයිටි" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Evolisyon" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="හයිටි" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Evol%C3%BAci%C3%B3_(biol%C3%B3gia)" title="Evolúció (biológia) – හන්ගේරියානු" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Evolúció (biológia)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="හන්ගේරියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%BE%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Էվոլյուցիա – ආර්මේනියානු" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Էվոլյուցիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ආර්මේනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%BE%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Մարդկային Ծիները – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Մարդկային Ծիները" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – ඉන්ටලින්ගුආ" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Evolution" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ඉන්ටලින්ගුආ" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Evolusi" title="Evolusi – ඉන්දුනීසියානු" lang="id" hreflang="id" data-title="Evolusi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ඉන්දුනීසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Evolution" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Ebolusion" title="Ebolusion – ඉලොකො" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Ebolusion" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ඉලොකො" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8" title="Эволюци – ඉන්ගුෂ්" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Эволюци" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ඉන්ගුෂ්" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Evoluciono" title="Evoluciono – ඉඩො" lang="io" hreflang="io" data-title="Evoluciono" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ඉඩො" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9Er%C3%B3un" title="Þróun – අයිස්ලන්ත" lang="is" hreflang="is" data-title="Þróun" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="අයිස්ලන්ත" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Evoluzione" title="Evoluzione – ඉතාලි" lang="it" hreflang="it" data-title="Evoluzione" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ඉතාලි" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%80%B2%E5%8C%96" title="進化 – ජපන්" lang="ja" hreflang="ja" data-title="進化" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ජපන්" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Ivoluushan" title="Ivoluushan – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Ivoluushan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/%C3%89volusi" title="Évolusi – ජාවා" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Évolusi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ජාවා" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90" title="ევოლუცია – ජෝර්ජියානු" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ევოლუცია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="ජෝර්ජියානු" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tamhazt" title="Tamhazt – කාබිල්" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tamhazt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="කාබිල්" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/%C5%A8har%C5%A9raka_(evolution)" title="Ũharũraka (evolution) – කිකුයු" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Ũharũraka (evolution)" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="කිකුයු" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – කසාඛ්" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="කසාඛ්" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%B8" title="ವಿಕಾಸ – කණ්ණඩ" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ವಿಕಾಸ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="කණ්ණඩ" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A7%84%ED%99%94" title="진화 – කොරියානු" lang="ko" hreflang="ko" data-title="진화" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="කොරියානු" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – කරන්චි-බාකර්" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="කරන්චි-බාකර්" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/P%C3%AA%C5%9Fve%C3%A7%C3%BBn" title="Pêşveçûn – කුර්දි" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Pêşveçûn" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="කුර්දි" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Esplegyans" title="Esplegyans – කෝනීසියානු" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Esplegyans" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="කෝනීසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – කිර්ගිස්" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="කිර්ගිස්" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Evolutio" title="Evolutio – ලතින්" lang="la" hreflang="la" data-title="Evolutio" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ලතින්" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Evolutioun_(Biologie)" title="Evolutioun (Biologie) – ලක්සැම්බර්ග්" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Evolutioun (Biologie)" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="ලක්සැම්බර්ග්" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – ලෙස්ගියන්" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="ලෙස්ගියන්" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Evolui" title="Evolui – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Evolui" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Evolutie_(biologie)" title="Evolutie (biologie) – ලිම්බර්ගිශ්" lang="li" hreflang="li" data-title="Evolutie (biologie)" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="ලිම්බර්ගිශ්" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%A7%E0%BA%B4%E0%BA%A7%E0%BA%B1%E0%BA%94%E0%BA%97%E0%BA%B0%E0%BA%99%E0%BA%B2%E0%BA%81%E0%BA%B2%E0%BA%99" title="ວິວັດທະນາການ – ලාඕ" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ວິວັດທະນາການ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="ලාඕ" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Evoliucija" title="Evoliucija – ලිතුවේනියානු" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Evoliucija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="ලිතුවේනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Evol%C5%ABcija" title="Evolūcija – ලැට්වියානු" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Evolūcija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="ලැට්වියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/%C3%88volusi" title="Èvolusi – මදුරීස්" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Èvolusi" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="මදුරීස්" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ev%C3%B4lisi%C3%B4na" title="Evôlisiôna – මලගාසි" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Evôlisiôna" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="මලගාසි" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Еволуција – මැසිඩෝනියානු" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Еволуција" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="මැසිඩෝනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%80%E0%B4%B5%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%82" title="ജീവപരിണാമം – මලයාලම්" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജീവപരിണാമം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="මලයාලම්" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8" title="Эволюци – මොංගෝලියානු" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Эволюци" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="මොංගෝලියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="उत्क्रांती – මරාති" lang="mr" hreflang="mr" data-title="उत्क्रांती" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="මරාති" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Evolusi" title="Evolusi – මැලේ" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Evolusi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="මැලේ" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Evoluzzjoni" title="Evoluzzjoni – මොල්ටිස්" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Evoluzzjoni" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="මොල්ටිස්" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Eibolu%C3%A7on" title="Eiboluçon – මිරන්ඩීස්" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Eiboluçon" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="මිරන්ඩීස්" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%84%E1%80%B7%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%B2%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9C%E1%80%B2%E1%80%99%E1%80%BE%E1%80%AF%E1%80%96%E1%80%BC%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%89%E1%80%BA" title="ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ် – බුරුම" lang="my" hreflang="my" data-title="ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="බුරුම" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84" title="تکامل – මැසන්ඩරනි" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="تکامل" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="මැසන්ඩරනි" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Evolutschoon" title="Evolutschoon – පහළ ජර්මන්" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Evolutschoon" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="පහළ ජර්මන්" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE-%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="क्रम-विकास – නේපාල" lang="ne" hreflang="ne" data-title="क्रम-विकास" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="නේපාල" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE" title="विकासक्रम – නෙවාරි" lang="new" hreflang="new" data-title="विकासक्रम" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="නෙවාරි" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Evolusi" title="Evolusi – නියාස්" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Evolusi" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="නියාස්" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Evolutie_(biologie)" title="Evolutie (biologie) – ලන්දේසි" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Evolutie (biologie)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ලන්දේසි" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Evolusjon" title="Evolusjon – නෝර්වීජියානු නයිනෝර්ස්ක්" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Evolusjon" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="නෝර්වීජියානු නයිනෝර්ස්ක්" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Evolusjon" title="Evolusjon – නෝර්වීජියානු බොක්මල්" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Evolusjon" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="නෝර්වීජියානු බොක්මල්" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Evolucion_(biologia)" title="Evolucion (biologia) – ඔසිටාන්" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Evolucion (biologia)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ඔසිටාන්" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A6" title="ਵਿਕਾਸਵਾਦ – පන්ජාබි" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਵਿਕਾਸਵਾਦ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="පන්ජාබි" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon – පන්පන්ග" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Ebolusyon" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="පන්පන්ග" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Evolushon" title="Evolushon – පපියමෙන්ටො" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Evolushon" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="පපියමෙන්ටො" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="හොඳ ලිපි"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ewolucja_biologiczna" title="Ewolucja biologiczna – පෝලන්ත" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ewolucja biologiczna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="පෝලන්ත" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Evolussion" title="Evolussion – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Evolussion" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B4%D9%86" title="ایولوشن – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ایولوشن" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84" title="تکامل – පෂ්ටො" lang="ps" hreflang="ps" data-title="تکامل" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="පෂ්ටො" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Evolução – පෘතුගීසි" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Evolução" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="පෘතුගීසි" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikch%27aqyay" title="Rikch'aqyay – ක්වීචුවා" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Rikch'aqyay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="ක්වීචුවා" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Evoluziun" title="Evoluziun – රොමෑන්ශ්" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Evoluziun" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="රොමෑන්ශ්" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Evolu%C8%9Bie" title="Evoluție – රොමේනියානු" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Evoluție" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="රොමේනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – රුසියානු" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="රුසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D1%96%D1%8F" title="Еволуція – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Еволуція" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – සඛා" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="සඛා" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Teoria_de_sa_evolutzioni" title="Teoria de sa evolutzioni – සාර්ඩිනිඅන්" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Teoria de sa evolutzioni" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="සාර්ඩිනිඅන්" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7" title="ارتقا – සින්ධි" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ارتقا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="සින්ධි" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Evolucija" title="Evolucija – Serbo-Croatian" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Evolucija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Serbo-Croatian" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Azzigz" title="Azzigz – ටචේල්හිට්" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Azzigz" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="ටචේල්හිට්" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Evolution" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Biologick%C3%A1_evol%C3%BAcia" title="Biologická evolúcia – ස්ලෝවැක්" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Biologická evolúcia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="ස්ලෝවැක්" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Evolucija" title="Evolucija – ස්ලෝවේනියානු" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Evolucija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="ස්ලෝවේනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Evolucioni" title="Evolucioni – ඇල්බේනියානු" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Evolucioni" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ඇල්බේනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_(%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Еволуција (биологија) – සර්බියානු" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Еволуција (биологија)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="සර්බියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/%C3%89volusi" title="Évolusi – සන්ඩනීසියානු" lang="su" hreflang="su" data-title="Évolusi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="සන්ඩනීසියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Evolution" title="Evolution – ස්වීඩන්" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Evolution" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="ස්වීඩන්" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mageuko_ya_spishi" title="Mageuko ya spishi – ස්වාහිලි" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mageuko ya spishi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="ස්වාහිලි" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AE%BF%E0%AE%B5%E0%AE%B3%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D_%E0%AE%95%E0%AF%8A%E0%AE%B3%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%88" title="படிவளர்ச்சிக் கொள்கை – දෙමළ" lang="ta" hreflang="ta" data-title="படிவளர்ச்சிக் கொள்கை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="දෙමළ" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A3%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%82" title="పరిణామం – තෙළිඟු" lang="te" hreflang="te" data-title="పరిణామం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="තෙළිඟු" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Evolusaun" title="Evolusaun – ටේටම්" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Evolusaun" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="ටේටම්" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%82%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Эволютсия – ටජික්" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Эволютсия" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="ටජික්" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3" title="วิวัฒนาการ – තායි" lang="th" hreflang="th" data-title="วิวัฒนาการ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="තායි" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ebolusyon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Ivolusan" title="Ivolusan – ටොක් පිසින්" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Ivolusan" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="ටොක් පිසින්" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Evrim" title="Evrim – තුර්කි" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Evrim" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="තුර්කි" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Эволюция – ටාටර්" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Эволюция" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="ටාටර්" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%96%D1%8F" title="Еволюція – යුක්රේනියානු" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Еволюція" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="යුක්රේනියානු" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%DB%82_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7" title="نظریۂ ارتقا – උර්දු" lang="ur" hreflang="ur" data-title="نظریۂ ارتقا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="උර්දු" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Evolutsiya" title="Evolutsiya – උස්බෙක්" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Evolutsiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="උස්බෙක්" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Evol%C3%BCcii" title="Evolücii – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Evolücii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="විශේෂාංග ලිපි"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Tiến hóa – වියට්නාම්" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tiến hóa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="වියට්නාම්" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Vot%C3%BCkam" title="Votükam – වොලපූක්" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Votükam" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="වොලපූක්" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon – වොරෙය්" lang="war" hreflang="war" data-title="Ebolusyon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="වොරෙය්" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%BC%94%E5%8C%96" title="演化 – වූ චයිනිස්" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="演化" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="වූ චයිනිස්" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90" title="ევოლუცია – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ევოლუცია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%95%D7%95%D7%90%D7%9C%D7%95%D7%A6%D7%99%D7%A2" title="עוואלוציע – යිඩිශ්" lang="yi" hreflang="yi" data-title="עוואלוציע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="යිඩිශ්" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%BC%94%E5%8C%96" title="演化 – චීන" lang="zh" hreflang="zh" data-title="演化" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="චීන" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%BC%94" title="天演 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="天演" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ACn-h%C3%B2a" title="Chìn-hòa – මින් නන් චයිනිස්" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chìn-hòa" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="මින් නන් චයිනිස්" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%80%B2%E5%8C%96" title="進化 – කැන්ටොනීස්" lang="yue" hreflang="yue" data-title="進化" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="කැන්ටොනීස්" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1063#sitelinks-wikipedia" title="අන්තර්භාෂාමය සබැඳි සංස්කරණය කරන්න" class="wbc-editpage">සබැඳි සංස්කරණය කරන්න</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="නාම අවකාශ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="අන්තර්ගත පිටුව නරඹන්න [c]" accesskey="c"><span>පිටුව</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A1%E0%B7%8F%E0%B7%80:%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="අන්තර්ගත පිටුව පිළිබඳ සාකච්ඡාව (පිටුව නොපවතියි) [t]" accesskey="t"><span>සාකච්ඡාව</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">සිංහල</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="දසුන්"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA"><span>කියවන්න</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit" title="මෙම පිටුවේ ප්‍රභව කේතයන් සංස්කරණය කරන්න [e]" accesskey="e"><span>සංස්කරණය</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=history" title="මෙම පිටුවේ පෙර සංශෝධන [h]" accesskey="h"><span>ඉතිහාසය බලන්න</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="මෙවලම්" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">මෙවලම්</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tools</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">hide</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA"><span>කියවන්න</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit" title="මෙම පිටුවේ ප්‍රභව කේතයන් සංස්කරණය කරන්න [e]" accesskey="e"><span>සංස්කරණය</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=history"><span>ඉතිහාසය බලන්න</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B7%84%E0%B7%92_%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A_%E0%B7%83%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%B3%E0%B7%93_%E0%B6%87%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%AF/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="මෙය හා සබැ‍ඳෙන සියළු විකි පිටු ලැයිස්තුවක් [j]" accesskey="j"><span>මෙතනට සබැඳෙන්නේ කුමක්ද</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B7%83%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%B3%E0%B7%94%E0%B6%B1%E0%B7%94_%E0%B6%B8%E0%B7%91%E0%B6%AD_%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B7%8A/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" rel="nofollow" title="මෙම පිටුව හා සබැඳි පිටුවල ‍නව වෙනස්කිරීම් [k]" accesskey="k"><span>සහසම්බන්ධිත වෙනස්වීම්</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82_%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B7%94" title="සියලු විශේෂ පිටුවල ලැයිස්තුවක් [q]" accesskey="q"><span>විශේෂ පිටු</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&oldid=594823" title="පිටුවෙහි මෙම අනුවාදයට ස්ථාවර සබැඳිය"><span>ස්ථාවර සබැඳුම</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=info" title="More information about this page"><span>පිටුවේ තොරතුරු</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:CiteThisPage&page=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&id=594823&wpFormIdentifier=titleform" title="මෙම පිටුව උපුටාගැනීමක්සේ දක්වන ආකාරය පිළිබඳ තොරතුරු."><span>මෙම පිටුව උපුටා දක්වන්න</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsi.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B6%25B4%25E0%25B6%25BB%25E0%25B7%2592%25E0%25B6%25AB%25E0%25B7%258F%25E0%25B6%25B8%25E0%25B6%25BA"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsi.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B6%25B4%25E0%25B6%25BB%25E0%25B7%2592%25E0%25B6%25AB%25E0%25B7%258F%25E0%25B6%25B8%25E0%25B6%25BA"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> මුද්‍රණය/නිර්යාත කෙරුම </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:Book&bookcmd=book_creator&referer=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA"><span>පොතක් නිර්මාණය කරන්න</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:DownloadAsPdf&page=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=show-download-screen"><span>PDF ලෙස බාගතකරන්න</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&printable=yes" title="මෙම පිටුවෙහි මුද්‍රිත අනුවාදය [p]" accesskey="p"><span>මුද්‍රණ ආකෘතිය</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> වෙනත් ව්‍යාපෘති තුල </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Evolution" hreflang="en"><span>විකිමාධ්‍ය කොමන්ස්</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1063" title="සම්බන්ධිත දත්ත ගබඩා උපාංගය වෙත සබැඳිය [g]" accesskey="g"><span>Wikidata අයිතමය</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">hide</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">විකිපීඩියා වෙතින්</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="si" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r716087">.mw-parser-output .sidebar{width:25em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:640px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar nomobile hlist" style="border: 1px solid #90db90;"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle"><a href="/wiki/Biology" class="mw-redirect" title="Biology">ජීවවේදය</a> පිළිබඳ ලිපි මාලාවේ කොටසක් වන</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="background: #90db90; padding-top:0.2em;"><b><a class="mw-selflink selflink">පරිණාමය</a></b></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:Darwin_Tree_1837.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Darwin_Tree_1837.png/200px-Darwin_Tree_1837.png" decoding="async" width="200" height="326" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Darwin_Tree_1837.png/300px-Darwin_Tree_1837.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Darwin_Tree_1837.png/400px-Darwin_Tree_1837.png 2x" data-file-width="1390" data-file-height="2265" /></a><figcaption></figcaption></figure></td></tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background: #90db90"> යාන්ත්‍රණ සහ ක්‍රියාවලි</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Adaptation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adaptation (පිටුව නොපවතියි)">අනුවර්තනය</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">පරිණාමය</a></li> <li><a href="/wiki/Genetic_drift" class="mw-redirect" title="Genetic drift">ජාන ප්ලාවිතය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gene_flow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gene flow (පිටුව නොපවතියි)">ජාන ගලනය</a></li> <li><a href="/wiki/History_of_life" class="mw-redirect" title="History of life">ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Maladaptation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maladaptation (පිටුව නොපවතියි)">Maladaptation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Modern_synthesis_(20th_century)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modern synthesis (20th century) (පිටුව නොපවතියි)">Modern synthesis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mutation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mutation (පිටුව නොපවතියි)">විකෘතිය</a></li> <li><a href="/wiki/Natural_selection" class="mw-redirect" title="Natural selection">ස්වභාවික වරණය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Neutral_theory_of_molecular_evolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neutral theory of molecular evolution (පිටුව නොපවතියි)"> Neutral theory</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Population_genetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Population genetics (පිටුව නොපවතියි)">Population genetics</a></li> <li><a href="/wiki/Speciation" class="mw-redirect" title="Speciation">විශේෂ ප්‍රාප්තිය</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background: #90db90"> පර්යේෂණ සහ ඉතිහාසය</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Introduction_to_evolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Introduction to evolution (පිටුව නොපවතියි)">හැඳින්වීම</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evidence_of_common_descent&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evidence of common descent (පිටුව නොපවතියි)">සාක්ෂි</a></li> <li><a href="/wiki/Evolutionary_history_of_life" class="mw-redirect" title="Evolutionary history of life">ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</a></li> <li><a href="/wiki/History_of_evolutionary_thought" class="mw-redirect" title="History of evolutionary thought">ඉතිහාසය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Level_of_support_for_evolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Level of support for evolution (පිටුව නොපවතියි)">අනුග්‍රහයෙහි මට්ටම</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Modern_synthesis_(20th_century)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modern synthesis (20th century) (පිටුව නොපවතියි)">නූතන සංස්ලේෂණය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Objections_to_evolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Objections to evolution (පිටුව නොපවතියි)">විරෝධයන්</a> / <a href="/w/index.php?title=Creation%E2%80%93evolution_controversy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Creation–evolution controversy (පිටුව නොපවතියි)">මතභේදය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_effects_of_evolutionary_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social effects of evolutionary theory (පිටුව නොපවතියි)">සමාජීය ආචරණය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolution_as_fact_and_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolution as fact and theory (පිටුව නොපවතියි)">සිද්ධාන්ත සහ පරිසිද්ධි</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background: #90db90"> <a href="/w/index.php?title=%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA:%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B7%93%E0%B6%BA_%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B7%80_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="ද්වාරය:පරිණාමීය ජීව විද්‍යාව (පිටුව නොපවතියි)">පරිණාමීය ජීව විද්‍යා</a> ක්ෂේත්‍ර</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cladistics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cladistics (පිටුව නොපවතියි)">Cladistics</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ecological_genetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ecological genetics (පිටුව නොපවතියි)">පාරිසරික ප්‍රවේණි විද්‍යාව</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolutionary_anthropology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolutionary anthropology (පිටුව නොපවතියි)">Evolutionary anthropology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolutionary_developmental_biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolutionary developmental biology (පිටුව නොපවතියි)">පරිණාමීය ප්‍රවර්ධනය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolutionary_psychology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolutionary psychology (පිටුව නොපවතියි)">පරිණාමීය මනෝවිද්‍යාව</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Molecular_evolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Molecular evolution (පිටුව නොපවතියි)">අණුක පරිණාමය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phylogenetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phylogenetics (පිටුව නොපවතියි)">වංශ ප්‍රවේණිය</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Population_genetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Population genetics (පිටුව නොපවතියි)">ගහන ප්‍රවේණි විද්‍යාව</a></li> <li><a href="/wiki/Systematics" class="mw-redirect" title="Systematics">වර්ගීකරණය</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="padding:0.15em 0.15em 0.25em; display:block; margin-bottom:0.55em; background-color: #e7f4e7;"> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:Issoria_lathonia.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Portal icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Issoria_lathonia.jpg/16px-Issoria_lathonia.jpg" decoding="async" width="16" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Issoria_lathonia.jpg/24px-Issoria_lathonia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Issoria_lathonia.jpg/32px-Issoria_lathonia.jpg 2x" data-file-width="629" data-file-height="445" /></a></span> <a href="/wiki/%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA:%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B7%80_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ද්වාරය:ජීව විද්‍යාව">ජීව විද්‍යාව ද්වාරය</a></li></ul></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r573293">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r500068">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-නරඹන්න"><a href="/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%90%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%BD:Evolution_sidebar" title="සැකිල්ල:Evolution sidebar"><abbr title="මෙම සැකිල්ල නරඹන්න">v</abbr></a></li><li class="nv-සාකච්ඡාව"><a href="/w/index.php?title=%E0%B7%83%E0%B7%90%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%BD%E0%B7%92_%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A1%E0%B7%8F%E0%B7%80:Evolution_sidebar&action=edit&redlink=1" class="new" title="සැකිලි සාකච්ඡාව:Evolution sidebar (පිටුව නොපවතියි)"><abbr title="මෙම සැකිල්ල සාකච්ඡා කරන්න">t</abbr></a></li><li class="nv-සංස්කරණය"><a class="external text" href="https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B7%83%E0%B7%90%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%BD:Evolution_sidebar&action=edit"><abbr title="මෙම සැකිල්ල සංස්කරණය කරන්න">e</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>පරිණාමය</b> යනු පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ජීව විශේෂ ගහණයක ප්‍රවේණික ද්‍රව්‍යයේ ජාන ලක්ෂණවල වෙනස්කම් ඇතිවීමේ ක්‍රියාවලියයි. ජීවියෙකුගෙන් ඔහුගේ දුහිතෘ ජීවියාට යැවෙන ජාන මගින් මෙම ප්‍රවේණික ලක්ෂණ ඇති කරයි. ජානවල විකෘතිතාව හෝ වෙනස් ලක්ෂණ ජීවීන්ට ඇති කිරීම මගින් ජීවීන් අතර පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට උරුමවන ලක්ෂණ ඇති වේ. එම නිසා නව ලක්ෂණ ජීවී ගහණ අතර ජාන මාරුවීමෙන්ද (ආගමන / විගමනය ) විශේෂ අතර තිරස් ජාන මාරුවෙන්ද ඇති වේ. ලිංගිකව වර්ගයා බෝ කරන ජීවීන්ගේ ජාන ප්‍රතිසංවිධානය (recombination) මගින් නව ජාන සම්මිශ්‍රණ සෑදෙන අතර මේවා නිසා ජීවීන් අතර ලක්ෂණවල වෙනස්කම් වැඩි වේ. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:Illustration;_%27The_Evolution_of_Man%27_Wellcome_L0063036.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Illustration%3B_%27The_Evolution_of_Man%27_Wellcome_L0063036.jpg/452px-Illustration%3B_%27The_Evolution_of_Man%27_Wellcome_L0063036.jpg" decoding="async" width="452" height="280" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Illustration%3B_%27The_Evolution_of_Man%27_Wellcome_L0063036.jpg/678px-Illustration%3B_%27The_Evolution_of_Man%27_Wellcome_L0063036.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Illustration%3B_%27The_Evolution_of_Man%27_Wellcome_L0063036.jpg/904px-Illustration%3B_%27The_Evolution_of_Man%27_Wellcome_L0063036.jpg 2x" data-file-width="6606" data-file-height="4088" /></a><figcaption>විවිද මානව වර්ගයන්හි අස්ති සැකිලි</figcaption></figure> <p>පරිණාමයට හේතු සාධක වූ ප්‍රධාන ක්‍රම 2 ක් ඇත. පළමුවැන්න <b>ස්වභාවික වරණයයි</b>. නොනැසී පැවති වර්ගයා බෝකිරීමේ හැකියාව ඇති ප්‍රවේණික ලක්ෂණ ගහණයක වැඩිපුර ප්‍රචලිත වීමත් එසේ කළ නොහැකි ගති ලක්ෂණ වඳවීමත්ය. වාසිදායක ලක්ෂණ සහිත ජීවීන් කාර්යක්ෂමව වර්ගයා බෝකිරීම නිසා පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට මෙම වාසි දායක ලක්ෂණ ගමන් කිරීම නිසා ඉහත කී දෙය සිදු වේ. පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ලක්ෂණවල සාර්ථක, කුඩා, අහඹු වෙනස්කම්වීම මගින් තැනට / කලට සුදුසු සේ අනුගත වේ. එම ස්වභාවික වරණය පරිසරයට ඉතා සුදුසු ජීවීන් තෝරයි. ප්‍රතිවිරුද්ධ ලෙස ජාන ගලනය ගහණයක ලක්ෂණවල සංඛ්‍යාතයෙහි අහඹු වෙනස්කම් ඇති කරයි. යම්කිසි ජීවියෙක් නොනැසී සාර්ථකව වර්ගයා බෝකරනවාද නැද්ද යන්න තුලින් එය ඇති වේ. ජාන ගලනය මගින් හෝ වරණය තුලින් ඇතිවන වෙනස්කම් කුඩා වුවද පරම්පරා ගණනාවක් තිස්සේ එකතුවන මෙම වෙනස්කම් තුලින් කාලයත් සමග ජීවීන්ගේ සැලකිය යුතු වෙනස්කම් ඇති වේ. </p><p><b>විශේෂය</b> යන්නෙහි එක් අර්ථකථනයක් නම් තවෙකෙක් හා එක්ව සරු ජීවියෙක් බිහිකිරීමේ හැකියාව ඇති ජීවීන් කාණ්ඩයකටය. විශේෂ ගහණ තුළට වෙන් වූ පසු එම ගහණයන් (දෙක) අතර විකෘති, ජාන ගලනය, ස්වභාවික වරණය අන්තර්වර්ගයා බෝකිරීම් සිදු නොවේනම් නව විශේෂයක ඇරඹුමක් ඇති වේ. ජීවීන් අතර ඇතිවන සමානත්වය නිසා සෑම විශේෂයක්ම මීමුත්තෙකුගෙන් හෙමින් හෙමින් සිදුවන මෙම වෙනස්කම් නිසා අපසරණය වී පැවත එන්නැතැයි විශ්වාස කෙරේ. </p><p>පරිණාමික ජීව විද්‍යාව තුලින් පරිණාමය සිදුවූවා යන්න සඳහා කරුණු ලේඛනගත කරන අතර එය එසේ වූයේ ඇයිද යන්න සොයා බැලීමට පරීක්ෂණ සොයාගන්නා අතර ඒවාට පරීක්ෂණ ද සිදු කරයි. පොසිල වාර්තා හා ජීවී විවිධත්වය නිසා බොහෝ විද්‍යාඥයින්ට 19 වැනි ශතවර්ෂයේ මැද භාගයේ සිටම විශේෂ කාලයක් තිස්සේ වෙනස් වූ බව පැහැදිලි විය. කෙසේ වුවද, 1859 දී <a href="/wiki/%E0%B6%A0%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A_%E0%B6%A9%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A" title="චාල්ස් ඩාවින්">චාල්ස් ඩාවින්ගේ</a> ස්වභාවිකවරණයෙන් පරිණාමයට සාධක වූ බව කියැවෙන ජීවීන්ගේ සම්භවය නම් කෘතිය එළි දක්වන තුරුම මෙම පරිණාමය කෙසේ සිදුවුනිද යන්න අපැහැදිලිව පැවතිනි. විද්‍යාඥයින්ගේ සංගමය තුළ ඩාවින්ගේ එම සොයා ගැනීම ඉතා ඉක්මණින් පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර 1930 දී ඩාවින්ගේ <a href="/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA" title="ස්වභාවික වරණය">ස්වභාවික වරණය</a> මෙන්ඩලිය ප්‍රවේණිය සමග එක්කර නවතම පරිණාමික නිමැවුම බිහි වූ අතර එයින් පරිණාමයේ ඒකකය වූ ජානය සමග පරිණාමයේ ක්‍රියාවලිය වූ ස්වභාවිකවරණය සම්බන්ධ විය. මෙම ශක්තිමත් පැහැදිලි කළ හැකි හා අනාවැකි පලකළ හැකි මතය නව සමීක්ෂණ පරීක්ෂණවලට මග සෑදූ අතර (නිතර ඇතිවන නව ප්‍රශ්න නිසා), එය නව ජීව විද්‍යාවේ ජීව විවිධත්වය පිළිබඳ පිළිගන්නා පැහැදිලි කිරීම ලෙස මාධ්‍යයක වැදගත් මූලධර්මයක් බවට පත් විය. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය"><span id=".E0.B6.A2.E0.B7.93.E0.B7.80.E0.B6.BA.E0.B7.9A_.E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.93.E0.B6.BA_.E0.B6.89.E0.B6.AD.E0.B7.92.E0.B7.84.E0.B7.8F.E0.B7.83.E0.B6.BA"></span>ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=1" title="ඡේදය සංස්කරණය: ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink relarticle mainarticle" style="font-style:italic; padding-left:2em;">ප්‍රධාන ලිපිය: <a href="/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B7%80%E0%B6%BA%E0%B7%9A_%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B7%93%E0%B6%BA_%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA" class="mw-redirect" title="ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය">ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</a></div> <p>ජීවයේ සම්භවය - ජීවයේ සම්භවය පරිණාමය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය මුල් පුරුකක් වන්නට ඇත. නමුදු ජීවින් ඇන්ජිමත් සමග පරිණාමය ඇතිවූවා යන්න තේරුම් ගිය පසු හා පරිණාමය සඳහා පරීක්ෂණ කළ තොරතුරු ලබාගත් පසු ජීවයේ සම්භවය පරිණාමයට සරල ඇති වීම මත නොයැපුනි. දැනට පවතින විද්‍යාඥයින්ගේ ඒකමතික තීරණයට අනුව ජීවය, රසායන ක්‍රියාවල සිට සංකිර්ණ ජීව රසායනික ක්‍රියාවලීන් නිසා ඇති වූවක් බව එය ඒසේ වූයේ කෙසේ ද යන්න පැහැදිලි නැති නමුත් පිළිගැනේ‍. ජීවයේ වර්ධනය මුල් ජීවීන්ගේ ව්‍යුහය, විශ්වයේ ඇදීම, මීමුතු ජීවියාගේ හැඳින්වීම හා ස්වභාවය, ආදී ජාන එකතුව / පොකුණ පිළිබඳ ස්ථිරත්වයක් නොමැත‍. තනිව බෙදන RNA අණු, සරල සෛලවල එකතුව ආදී ලෙසට ඇත‍‍‍. යෝජනා මිස ජීවයේ සම්භවය පිළිබඳ විද්‍යඥයින්ගේ ඒකමතිකත්වයක් නොමැත. </p><p>ජීවයේ පැවතී ඒම </p><p><br /> එකම ආදී මී මුත්තෙක්ගෙන් මිනිසාට සමානකම් ඇති ජීවීන් පැවත ඒ. පෘථිවියේ සියලු ජීව සංවිධාන ආදි මී මුත්තෙක්ගෙන් හෝ ආදි ජාන පොකුණකින් පැවත ඒ. අද පවතින විශේෂඥ පරිණාමයේ යම් අවස්ථාවක සිටින අතර විශේෂ තැනීමේ හා විශේෂ නෂ්ඨ වීමේ දිගු කාර්යබාරයක නිරත වෙමින් සිටී.එනම ආදියෙක්ගෙන් පැවත ඒම, ජීවීන් පිළිබඳ සරල කරුණු 4 ක් නිසා නිගමනය කළේය. </p> <table> <tbody><tr> <td>1. “තැනට අවශ්‍ය පරිදි හැඩ ගැනීම” මගින් පැහැදිලි කළ නොහැකි භූගෝලීය වශයෙන් පැතිරීමක සිටීම </td></tr> <tr> <td>2. සර්ව සම්පූර්ණ ලෙස එක හා සමාන ජීවීන් නිසා නොව බාහිර රූපී සමානකම් බෙදාගන්නා ජීවීන් නිසා ජීව විවිධත්වය ඇති වීම </td></tr> <tr> <td>3. පැහැදිලි අරමුණක් නොමැති නමුත් ආදි ක්‍රියාකාරී වූ සමහර ලක්ෂණ අදත් සමහර ජීවීන් තුළ තිබීම </td></tr> <tr> <td>4. මෙම සමානකම් මත ජීවීන් යම්කිසි මණ්ඩලයකට අනුව කාණ්ඩ කළ හැකි වීම. </td></tr></tbody></table> <p>ආදී විශේෂ ඔවුන්ගේ පරිණාමික ඉතිහාසයේ සමහර වාර්තා තබා ගොස් ඇත. පොසිල, අද ජීවත්වන ජීවීන්ගේ ශරීර ස්ථානය සමග ගත් කළ රූපානුආකාර හෝ ශරීර ස්ථාන වාර්තා අඩංගු වේ. අද ජීවත්වන ජීවීන් හා නෂ්ඨ විශේෂවල ශරීර ස්ථානය, කායිච්චේද විද්‍යාව සංසන්දනය කළවිට පාශාන විද්‍යාඥ - පාෂාණීය ධාතු විද්‍යාව හට එම විශේෂ කාගෙන් විකරණය වූවේද යන්න පිළිබඳ කිව හැක. නමුත් මෙම ආකාරයෙන් සාර්ථක විග්‍රහයක් කළ හැක්කේ කවච, කටු, දත්, අස්ථි වැනි තද කොටස් අඩංගු ජීවීන්ටය. </p><p>තව දුරටත් කියනවානම් ප්‍රොකැරියෝටාවන් (බැක්ටීරියා හා ඇකයා වැනි) සමාන රූපාකාර සීමාකාර සංඛ්‍යාවක බෙදා හද‍ා ගෙන ඇති නමුදු ඔවුන්ගේ පොසිල මගින් ඔවුන්ගේ ආදිතමයා පිළිබඳ තොරතුරු ලබා නොදෙයි. නවතම සාක්ෂි, ජීවීන්ගේ ජීව රසායනයන්ගේ සමානකම් නිසා සැපයේ. උදාහරණ ලෙස සෑම ජීවී සෛලයක්ම නියුක්ලික් අම්ල හා ඇපනේ අම්ල භාවිතා කිරීම, ජීවීන්ගේ ජානවල ඉතිරි වූ පරිණාමික වාර්තා, අණුක ජාන විද්‍යාවෙහි වර්ධනය සමග හෙළි විය. විකෘති නිසා ඇති වූ අණූක ඔරලෝසුව, වෙලාව අනුව ජීවීන් විශේෂ 2 ක් ආදිතමයන්ගෙන් වෙන් වී දෙපැත්තකට ගමන් කිරීමට ඇරඹූ කාලය නිගමනය කළ හැකි වීම. උදාහරණ ලෙස මිනිසාගේ හා චිම්පන්සියාගේ DNA වල ඇති සමීප ජානමය සමානතා එක් ආදිතමයෙක්ගෙන් මේ දෙදෙනාම පැවත එන බව ආලෝකමත් කළේය. </p><p><b>ජීවයේ පරිණාමය</b> </p><p>එකම ආදිතමයෙක්ගෙන් (මැද සිටින) අද පවතින විශේෂ පැවත එන බව පරිණාමික ගස පෙන්වා දෙයි. රාජධානි 3 ක් වර්ණවලින් දක්වා ඇත. බැක්ටීරියාවන් නිල් පාටින්ද ආරකීඩාවන් කොළපාටින්ද ඉයුකැරියෝටාවන් රතු වර්ණයෙන් ද යනුවෙනි. </p><p>ජීවයේ සම්භවය කෙසේ වූයේද යන්න අවිනිශ්චිත වුවද ප්‍රෝකැරියෝටාවන් පෘථිවියේ ප්‍රථම ජීවීන් බව පැහැදිලිය. මෙය වසර බිලියන 3 , 4 කට පෙරය. සෛලික සංවිධානයේ හෝ බාහිර රූපාකාරයේ පෙනිය හැකි වෙනසක් මෙම ජීවීන්ගේ මී ළඟ වසර බිලියන කිහිපය තුළ සිදු වී නැත. </p><p>පරිණාමයේ මී ළඟ නවතමයා ඉයුකැරියෝටාවන් විය. ආදි ඉයුකැරියෝටාවන් විසින් ආදි බැක්ටීරියාවන් භක්ෂණය කර අන්තර් සහජීවනය පවත්වා ගැනීම නිසා මෙය ඇති විය. මෙම භක්ෂණය වූ බැක්ටීරියාවත් ධාරක සෛලයත් යන දෙකම පරිණාමය විය. එනම්, එම බැක්ටීරියාව මයිට්‍රොකොණ්ඩ්‍රියමක් හෝ හයිඩ්‍රොජනෝසෝමයක් බවට පරිවර්තනය වීමෙන්ය. ආදි ශාක හා ඇල්ගීවල දෙවැනි භක්ෂණයක් සිදු විය. එනම්, සයනොබැක්ටීරියාවක් වැනි ජීවියෙක් භක්ෂණය කිරීම තුළින් හරිතලව ඇති වීමය. </p><p>ඉසියකැරන් සාගරවල බහුසෛලික ජීවීන්ගේ උපත සිදුවන තෙක් ඒක සෛලික ඉයුකැරියෝටාවන් , ප්‍රොකායෝටාවන් ඒකියාවන් තුළ ජීවයේ අතීතය පැවතුනි. ස්පොන්ජින්, දුඹුරු ඇල්ගී, සයනොබැක්ටීරියා, පුස් හා මික්සොබැක්ටීරියාවන් ලෙසට බහු සෛලිකයන්ගේ පරිණාමය සිදු විය. </p><p>කේම්බ්‍රියන් පුපුරායෑම ලෙස හඳුන්වනු ලබන සිද්ධිය නිසා ආසන්න ලෙස වසර මිලියන 10 ක් තුළදී මුල්ම බහුසෛලික ජීවියාගේ උපතත් සමගම ජීව විවිධත්වයේ විශිෂ්ඨ ප්‍රමාණයක් සිදු විය. අද පවතින බොහෝ ජීවින්, පොසිල වාර්තාවල ද ඇතුළත්වන අතර කෙමෙන් නෂ්ඨ වී ගිය එක් පෙළපතක සිට පැවත එන්නක් විය. ප්‍රභාසංස්ලේෂණය නිසා වායුගෝලයේ O2 තැන්පත්වීම වැනි නොයෙකුත් ජීවයට මූලික වූ කරුණු කේම්බ්‍රියන් පිපිරීමෙන් යෝජනා විය. වසර මිලියන 500 කට ප්‍රථම ශාක හා දිලීර පොළව ආක්‍රමණය කර කොළණි සෑදූ අතර එය ඉක්මණින්ම ආත්‍රපෝඩාවන් හා අනෙකුත් සත්වයන් ද කළේය. උභය ජීවීන් වසර මිලියන 300 කට ප්‍රථම ඇති විය.ඉන්පසු ආදි ඇමිනියෝටාවන් ද වසර මිලියන 200 කට පෙර ක්ෂීරපායීන්ද මිලියන 100 කට පෙර පක්ෂීන්ද (දෙදෙනාම උරග වැනි සම්භවයකින් පැවතේ) පැමිණියහ. මහා ජීවීන් මෙන්ම කුඩා ජීවීන්ද ( පරිණාමික ක්‍රියාවලියේ ආදි කාලයේ විකසනය වූ අයට සමාන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ) පරිණාමයේ ඉතා සාර්ථක ලෙස යෙදී පෘථිවියේ වැදගත් තැනක් ගෙන ඇත. එනම්, බොහෝ ජීව ස්කන්ධ හා විශේෂ යන දෙකම ප්‍රොකැරයෝටාවන් වීමයි. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමයේ_විශේෂප්‍රාප්තිය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA.E0.B7.9A_.E0.B7.80.E0.B7.92.E0.B7.81.E0.B7.9A.E0.B7.82.E0.B6.B4.E0.B7.8A.E2.80.8D.E0.B6.BB.E0.B7.8F.E0.B6.B4.E0.B7.8A.E0.B6.AD.E0.B7.92.E0.B6.BA"></span>පරිණාමයේ විශේෂප්‍රාප්තිය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=2" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමයේ විශේෂප්‍රාප්තිය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>විශේෂ ප්‍රාප්තිය යනු එක් ජීවි විශේෂයක් තවත් ජීවි විශේෂයක් නිර්මාණය කළ හැකි සත්ත්ව පරම්පරාවක් ලෙස ප්‍රභේදනය වීමේ ක්‍රියාවලි මෙම ක්‍රියාවලිය විද්‍යාගාර තුළ සහ ස්වාභවික පරිසයෙන්හි පවත්වන ලද පරික්ෂණ තුළින් නිර්ක්ෂණය කර ඇත. විශේෂප්‍රාප්තිය උදෙසා ක්‍රියාවලින් හතරක් පවති. සත්ත්වයන්ගේ විශේෂප්‍රාප්කිය සිදු කිරිම ඇලොපැථරින් විෂේඡාප්තිය ඔස්සේ වැඩි වශයෙන් සිදු කරයි. මෙහිදි සංක්‍රමණය විම වනි ක්‍රියා හේතුවෙන් භූගෝලීය තනිවන ශිෂ්ටාචාරනයන්හි සිදු වු විශේෂපත්‍රාප්තිය පිළිබද පරික්ෂණය සිදු කර ඇත. </p><p>පෙරිපට්‍රික් විශේෂප්‍රාප්තිය දෙවැනි ක්‍රියාවලිය වේ. මෙම ක්‍රියාවලියේ දි ද කුඩා ශිෂ්ටාචාර නව පරිසරක් තුළ තනි වු විට සිදුවන විශේෂ ප්‍රාප්තිය පිළිබද පරික්ෂණ සිදු කෙරේ. අලොපැට්රික් විශේප්‍රාප්තියදි විශාල ශිෂ්ඨාචාර පිළිබද ගවේෂණය කරන අතර මෙහිදී කුඩා ශිෂ්ටාචාර පිළිබද රපික්ෂණය පවත්වයි. </p><p>තුන්වන ක්‍රියාවලිය පැරපැට්‍රික් විශේෂප්‍රාප්තිය වේ. මෙහි දී පෙරිපැට්‍රික් විශේෂප්‍රාප්තියේ මෙන්ම කුඩා ශිෂ්ඨාචාර ගවේෂණ කරයි. නමුත් මෙහිදි කුඩා වශිෂ්ඨාචාර සහ මහා ශිෂ්ටාචාර දෙක පිළිබදවම ගෙව්ෂණය කිරිම පෙරිප්‍රැටික් විශේෂප්‍රාප්තියට වඩා වෙනස් වේ. </p><p>ජීවින් භූගෝලීය තිවිමෙන් තාරව හා තම ව්වාසස්ථාන වෙනස් විමකින් තොරව බේදනය වු ආකාරය පිළිබද සිම්ප්‍රැටික් විශේෂප්‍රාප්තිය තුළින් ගවේෂළුය කරනු ලබයි. මෙම ක්‍රමය තුලින් සත්ත්වයන්ගේ විශේඹප්‍රාප්තිය අවම වශයෙන් සිදු වී ඇත. එකම ශිෂ්ටාචාරය තුළ සිදුවන ජාන ගලන තුළින් නව ජීවින් ප්‍රභේද අවම විම මිට හේතු සාධක ලෙසින් දැක්විය හැකිය. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමය_සදහා_වු_අනුවර්තනය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA_.E0.B7.83.E0.B6.AF.E0.B7.84.E0.B7.8F_.E0.B7.80.E0.B7.94_.E0.B6.85.E0.B6.B1.E0.B7.94.E0.B7.80.E0.B6.BB.E0.B7.8A.E0.B6.AD.E0.B6.B1.E0.B6.BA"></span>පරිණාමය සදහා වු අනුවර්තනය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=3" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමය සදහා වු අනුවර්තනය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ජීවින් හට වඩා හොඳ පැවැත්මක් සහ ප්‍රජනනයක් ඇති කිරිමේ අරමුණින් යම් නිශ්චිත ක්‍රියාකාරිත්වයක සංස්ථිතිය හෝ පැවැත්ම වැඩි දියුණු කිරිම අනුවර්තනය තුළින් සිදු කරනු ලැබේ. මෙලෙස අනුවර්තනය සිදු කිරිම එක් එක් සත්ත්ව ප්‍රභේදයන් සදහා විශේෂ වු ගති ලක්ෂණ ස්වල්ප වශයෙන් වෙනස් කිරිම කුළින් හෝ ස්වාභාවික පරිසරයට වඩාත්ම සුදුසු ලෙස විචල්‍ය ඇති කිරිමෙන් සිදු කරනු ලබයි. මෙම ක්‍රියාවලිය තුළින් ශරිරි අංග එක් වතාවක් සේම සමහර අවස්ථාවන්හිදි ශරිර අනුවර්තන අංග නැතිවිමද සිදු විය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස බැක්ටීරියා අනුවර්තනය සැළකිල්ලට ගැනිමේදි මෙම අවස්ථාවන් දෙකම දැක ගැනිමට ලැබේ. එහි බැක්ටිරියාවක් ප්‍රතිජිවකය ප්‍රතිචාර දැක්විමෙහි සමහර අවස්ථාවන්හිදි බැක්ටිරියාව ඉවත් කිරිම තුළින් ප්‍රතිජිවක ඖෂධ සෛලය තුළය යෑම අවහිර කරනු ඇත. මෙලෙස ගති ලක්ෂණ වෙනස් කර ගැනිම ඉතා සරළ අනුවර්තනය ලෙස දැක්වවුද සමහර අවස්ථාවන්හිදි මෙලෙස එක් අවස්ථාවක් මුල් කරගෙන ඇති කර ගන්නා අනුවර්තන අහඹු ලෙස වෙනත් ක්‍රියාවක් සදහා ද ප්‍රයෝජනයවත් වන අවස්ථා ඇත. උදාහරණයක් වශයෙන් අප්‍රිකානු කටුස්සා හොල්පිසිස් ගැසැන්කරි කවුළු තුළ සැග වි සිටිම සදහා පැතලි හිසක් වර්ධනය කර ගන්නා ලදි. නමුත් පසු කරළක මෙම පැතලි හිස මෙම සක්තක්ව ප්‍රභේසට ගසින් ගස යෑම සදහා හොද අනුවර්තනයක් විය. </p><p>දැනට පවත්නා සංස්ථිතිය කුළින් අනුවර්තන නිර්මාණයව වන නමුත් එක හා සමන සංස්ථිතිය සහිත සත්ත්ත විශේෂයන්හි එම සංස්ථිතික අවයව කුළින් ගන්නා ප්‍රයෝජන සම්පුර්ණයෙන් වෙනස්විය හැකි. උදාහරණයක් වශයෙන් වවුලාගේ අත්තටු වල පිහිටා ඇති අස්ථි සැලැවිම මනුෂ්‍ය දැතෙහි සහ සිල් මත්සයාගේ අත්වල පිහිටා ඇති අස්ථි සැලැස්ම හා සමාන වේ. සිල් මත්ස්‍යා වවුලා සහ මනුශ්‍යයා එකම ප්‍රභේදයකට අයක් මුතුන් මිත්තෙක් මගින් පැවත එන බව විශ්වාස කරන අතරඑම මුතුන්මිත්තා සතුව ඉදිරි ගාත්‍රා වල අංගුලිකා පහක් පිහිටා තිබි ඇත. මෙම අනුවර්තනය වි මනුෂ්‍යයන් එම ප්‍රභේදයකට අයත් මුතුමිත්තා සතුව ඉදිරි ගාත්‍රා වල අංගුලිකා පහක් පිහිටා තිබි ඇත. මෙම අනුවර්තනය වි මනුෂ්‍යන් හට ඇගලි ලෙසද වවුලන්ගේ සහ සීල් මත්සයන්ගේ අත්තටු සහ අත්වල ස්ථිර ලෙස ද පිහිටා ඇත. </p><p>අනුවර්තන ක්‍රියාවලියේදි සමහර අවස්ථාවන්හි දී අයවය වල මුලික කර්තව්‍ය ගිලිහි ගොස් අවශිෂ්ඨ සැලැසක් බවට එය වික්වනු ඇත එවැනි අයවය වර්තමාන ජීවියා හට කිසිදු ප්‍රයෝජනයක් ගෙන නොදුන්නද අතීත ජීවියා හට බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනයත් වන්නට ඇත. උදාහරණයක් වශයෙනි වර්තමානයේදි පියාසාර කිරිමට නොහැකි පක්ෂින් හට පිහිටා ඇති අත්තටු සහ කලිමසුන් සහ සර්පයන්ට පිහිටා ඇති උකුල් අස්ථිය දැක්විය හැකිය. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමය_ප්‍රේණිය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA_.E0.B6.B4.E0.B7.8A.E2.80.8D.E0.B6.BB.E0.B7.9A.E0.B6.AB.E0.B7.92.E0.B6.BA"></span>පරිණාමය ප්‍රේණිය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=4" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමය ප්‍රේණිය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>DNA ව්යුරහය : මධ්ය්යේ ඇති භෂ්ම පොස්පොලිපිඩ සීනි දාමවලින් වට වී ද්විත්ව හෙලික්සයක් ලෙසට සැකසී ඇත. ජීවියෙකුගේ සමහර ගති ලක්ෂණ වැනි වෙන වෙනම ප්රලභින්න ලක්ෂණ තුළින් පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට උරුම වේ. උදා:- ඇස්ව වර්ණය ප්‍රවේණිගත ලක්ෂණයක් වන අතර එය එක් මාතෘ ජීවියෙක් ගෙන් දුහිතෘ පියාට උරුම වේ. මෙම උරුමගත වන ලක්ෂණ ජානවලින් පාලනය කරන අතර එවැනි පාලනය කර සම්පූර්ණ ජාන කණ්ඩායමකම එම ජීවියාගේ ගෙෙනා්මය ලෙස හඳුන්වන අතර එය එම ජීවියාගේ ජාන කේතය හා ප්‍රවේණි දර්ශක එකය. ජීවියකුගේ රූපාණුදර්ශය සෑම විටම ප්‍රවේණික ලක්ෂණයක් නොවේ. තලෙළු සම උරුම වන්නේ පුද්ගලයෙක්ගේ ‍ප්‍රවේණි දර්ශය හිරු එළිය සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කිරීම නිසාය. එම නිසා තලෙළු සම ප්රයවේණික ලක්ෂණයක් නොවේ. කෙසේ නමුත් පුද්ගලයා අනුව හිරු එළියටත් සමඟ ක්‍රියා කරන ආකාරය වෙනස් වේ. කෙසේ නමුත් පුද්ගලයා අනුව හිරු එළියටත් සමඟ ක්රිසයා කරන ආකාරය වෙනස් වේ. එය ඔවුන්ගේ ප්‍රිනෝමයේ ඇති වෙනස්කම් මත සිදුවේ. ඉතා හොඳ උදා වන්නේ ප්‍රවේණික ලක්ෂණයක් වන ඇල්බින්සම් ඇල බවයි. මෙහි දී පුද්ගලයා හිරු එළියට කෙතරම් හසු නොවුවද තලෙළු නොවන අතර හිරු එළියට ඉතාමත් සංවේදී වේ. </p><p>ප්‍රවේණික ලක්ෂණ පරම්පාර‍ාවන් අතර DNA (ජානමය තොරතුරු ගබඩා කර තබා ගන්නා අණුවකි) අණු හරහා ප්‍රචලිත වේ. භෂ්ම අණු වර්ග 4කින් යුත් මහා අණුවකි. DNA.DNA අණුවෙහි භෂ්ම අනුපිළිවෙල හා ජාන තොරතුරු අඩංගු වේ. එය යම් වගන්තියක තේරුමක් දීමට එහි ඇති අකුරු එකිනෙකට සම්බන්ධ වෙන අයුරින් නැතහොත් පරිගණක වැඩසටහනක එහි bits අනුපිළිවෙලට දක්වන සම්බන්ධයට සමාන වේ. DNA අණු කොටසක තනි ක්‍රියාකාරී ඒකකයක් ජානයක් ලෙස හැඳින්වේ. වෙන වෙනත් ජානවල වෙන වෙනත් භෂ්ම අඩංගුය. සෛලවල මෙම දිගු දාම DNA අනු ප්‍රෝටින හා එක්ව ප්‍රවේණි දේහ නම් සංක්ෂිප්ත ව්‍යුහ සාදයි. මෙම ප්‍රවේණි දේහයක එක් නියමිත ස්ථානයක් ලෙස හඳුන්වයි. පුද්ගලයන් අතර මෙම ස්ථානය/ පථය තිබෙන DNA අනුපිළිවෙල වෙනස්කම් මෙම එකිනෙකට වෙනස් අනුපිළිවෙලවල් ඇලීල ලෙස හඳුන්වයි. නව ඇලීල සාදමින් විකෘති මඟින් මෙම DNA අනුපිළිවෙලවල් වෙනස් වේ. ජානයක මෙලෙස විකෘතියක් සිදු වූ විට ඇති වන නව ඇලීලය ජානය කලින් පාලනය කළ රූපාකාරය (phenotype එක) සිදුවූ විට ඇතිවන වෙනස්කම් සිදුවේ. සමහර අවස්ථාවල දී ඇලිලයක් හා ප්‍රවේණික ලක්ෂණ අතර සරල අනුරූපතාවයක් තිබුණ ද බොහෝ ලක්ෂණ නූගත් සංකීර්ණ වන අතර බහු අන්තර් ක්‍රියා කරන ජාන මඟින් පාලනය වේ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමීය_වෙනස්වීම"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.93.E0.B6.BA_.E0.B7.80.E0.B7.99.E0.B6.B1.E0.B7.83.E0.B7.8A.E0.B7.80.E0.B7.93.E0.B6.B8"></span>පරිණාමීය වෙනස්වීම</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=5" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමීය වෙනස්වීම"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>යමෙකුගේ ජාන ආකාරය, පරිසරය හා අන්තර් ක්‍රියා කිරීම නිසා ඔහුගේ රූපාකාරය රඳා පවතී. එම නිසා වෙනස් රූපාකාර යම්කිසි ගහණයක ඇති ජාන ආකාරයෙහි වෙනස්කම් නිරූපණය කරයි. කාලයක් තිස්සේ ජාන විවිධත්වයෙහි සිදුවන වෙනස පරිණාමය ලෙස නව පරිණාමික වාදයෙහි ඇතුළත්ය. යම්කිසි ඇලීලයක සංඛ්‍යාතය කාලයත් සමග උස් පහත් වන අතර එය අනෙක් ජානවල‍ට සාපේක්ෂව බලද්දී ඇලීල සංඛ්‍යාතයේ ඉදිරි ගමන පරිණාමික බලයන් මත තීරණය වේ. ඇලීලයක් නියතයකට ආ විට පරිණාමික වෙනස්කම් නැති වී යන අතර එසේ වන්නේ ඇලීලය ගහණයෙන් ඉවත් වූ විට හෝ එය ඓන්ද්‍ර ඇලීලයේ ස්ථානය සම්පූර්ණයෙන්ම ගත් විටය. වෙනස්කම් ප්‍රවේණි දේහයේ විකෘතිතා ඇති වූ විට ජාන ගලනය , ලිංගික ප්‍රජනනයේදී ජාන ප්‍රතිසංවිධානය වූ විටය. තවද, වෙන වෙනස් විශේෂ අතර හුවමාරු වූ විටදී ද මෙය සිදු වේ. උදාහරණ ලෙස බැක්ටීරියාවන්ගේ තිරස් ජාන මාරුව, ශාකවල මුහුම්කරණය ඉහත සඳහන් කළ අයුරින් කෙතරම් වෙනස්කම් පැමිණියද යම් විශේෂයක පිනෝමය එම විශේෂයට පමණක් විශේෂිතයි. කෙසේ වුවද ජානයේ ඉතා කුඩා වෙනසක් වුව රූපාකාරයේ ඉතා වැදගත් වෙනසක් ඇති කල හැක. චිම්පන්සියා මානවයාගෙන් වෙසනස් වන්නේ පිනෝම අතර ඇති 5% ක වෙනස නිසාය. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="පරිණාමික_විකෘති_තැනීම"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.92.E0.B6.9A_.E0.B7.80.E0.B7.92.E0.B6.9A.E0.B7.98.E0.B6.AD.E0.B7.92_.E0.B6.AD.E0.B7.90.E0.B6.B1.E0.B7.93.E0.B6.B8"></span>පරිණාමික විකෘති තැනීම</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=6" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමික විකෘති තැනීම"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>ප්‍රවේණි දේහයක කොටසක පිටපත් තැනීම</b> ජීවියකුගේ ප්‍රවේනි ද්‍රව්‍යවල සිදුවන අහඹු විකෘති නිසා ජාන විවිධත්වයන් ඇති වේ. විකිරණ, වෛරස, ට්‍රාන්පොසෝන, විකෘති ජනක රසායන ද්‍රව්‍ය, DNA බෙදීමේ දී හෝ සෛල විභාජනය (ලිංගික) ඌනනයේ දී සිදුවන වැරදි නිසා සෛලවල ප්‍රවේණි ද්‍රව්‍යවල DNA අනුපිළිවෙලෙන් ඇතිවන‍වෙනස්කම් විකෘති නම් වේ. මෙම විකෘති DNA අනුපිළිවෙලේ විකෘති වර්ග කිහිපයක් තනයි. බලපෑමක් ඇති නොකරන, ජානයේ ඵලයට බලපෑමක් ඇති කරන, ජානය ක්‍රියාකාරී වීම වළකන ආදී විකෘතිය. ඩ්‍රොසපිලා මෙලනොගාස්ටර් නම් පළතුරු මැස්සාගෙන් කළ අධ්‍යයනවලට අනුව, විකෘතියක් නිසා ජානයකින් නිෂ්පාදනය කරන ප්‍රෝටීනයක වෙනසක් වුවහොත්, එය බොහෝ ‍දුරට හානිදායක වන අතර, මෙම විකෘතිවලින් 70%ක් හානිදායක ප්‍රතිඵල ඇති කරන අතර ඉතිරි කොටස ඉතා ස්වල්ප ප්‍රමාණයෙන් වාසිදායක වේ හෝ කිසිම වෙනසක් ඇති නොකරයි. විකෘති මඟින් සෛලවලට ඇතිවන හානිය මඟ ඇරවා ගැනීමට විකෘති ඉවත් කිරීමට DNA අලුත්වැඩියා සිදු කරන ක්‍රියාලි සිදුවේ. එමනිසා විශේෂයකට වඩා හොඳ/ ශුද්ධ විකාති සංඛ්‍යානය විනාශකාරී විකෘති වැනි ඉහල විකෘති වේගයක වැයත් DNA අලුත්වැඩියා පද්ධති වැනි සෛලයක විකෘති අඩු කිරීමට සෛලයක ඇති පරිවෘත්තීය වැය අතර ගණු දෙණුව මත පවතී. <b>රෙට් රෝ</b> වෛයිරස වැනි සමහර විශේෂ ඉතා ඉහල විකෘති වේග දක්වන අතර ඔවුනගේ දුහිතෘ ජිවීන් බොහෝමයක් විකෘති ජාන අඩංගු වේ. මෙම වේගවත් විකෘති සෑදීම වර්ණගත වී ඇත්තේය. එම නිසා වෛරසවට නිරන්තර වේගවත්ව විකසනය විය හැකි අතර මානව ප්‍රතිශක්තීකරණ පද්ධතියේ ක්‍රියාවලීන් බේරී සිටිය හැක. DNA විශාල කොටස්වල පිටපත් සාදමින් සිදුවන විකෘති, නව ජාන තැනීමේ විශාල ප්‍රමාණයේ අමුද්‍රව්‍ය සඳහා ප්‍රභවයන් වේ. සෑම අවුරුදු මිලියන ගණනකම සත්ත්ව ප්‍රවේනි ද්‍රව්‍යවල දහයේ සිට සිය ගණනක් ජාන මෙලෙස පිටපත් වේ. බොහෝ ජාන ආදි ජීවීන්ගේ විශාල ජාන පවුල්වලට අයත් වේ. නව ජාන විකෘති මඟින් හෝ ආදීන්ගේ ජාන විකෘති වීමෙන් හෝ තැනේ. නැතහොත් ජානවල කොටස් ප්‍රති සංවිධානය වී නව ක්‍රියාකාරීත්ව ඇති නව සංයෝජන තැනීමෙන් සිදුවේ. ආලෝකයට සංවේදනය වන ව්‍යුහ සෑදීමට ඇස ජාන 4ක් යොදා ගනී. 3ක් වර්ණ දෘශ්ඨිකත්වයට හා 1ක් අදුරේදී පෙනීම සඳහා සෑම 4කම එකම ආදී ජානයකින් පැමිණ ඇත. ජානයක් පිටපත් විමෙන් ඇති වාසිය නම් සමපාත වන හෝ අතිරික්ත ක්‍රියා (ජාන කිහිපයක) නිසා විනාශකාරී විය හැකි ඇලීල බැද තබා ගනී. එම නිසා ජාන විවිධත්වය වැඩි වනවා ඇත. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="පරිණාමික_ගහණ_ප්‍රවේණිය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.92.E0.B6.9A_.E0.B6.9C.E0.B7.84.E0.B6.AB_.E0.B6.B4.E0.B7.8A.E2.80.8D.E0.B6.BB.E0.B7.80.E0.B7.9A.E0.B6.AB.E0.B7.92.E0.B6.BA"></span>පරිණාමික ගහණ ප්‍රවේණිය</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=7" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමික ගහණ ප්‍රවේණිය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>පරිණාමික ගහණ ප්‍රවේණිය සුදු පැහැති තිත් සළඹයා ඔවුන්ගේ පරිණාමයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බිහි වූ කළු පැහැති සළඹයා </p><p>ජානමය පැත්තෙන් බැලූ කළ පරිණාමය නම් පොදු ජාන කිටුවක් බෙදා හදා ගන්නා ගහණයක ජීවීන්ගේ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට සිදු වන ඇලීල සංඛ්‍යාතයේ වෙනසකි. ගහණයක් යනු එකම විශේෂයක ජීවීන් යම් කිසි නියමිත ඉඩ ප්‍රමාණයක, කාලයක සිටින ජිවීන් කාණ්ඩයකි. උදා:- ලෙස හුදකලා වනාන්තරවල වෙසෙන එකම විශේෂයකට අයත් සියලු සළඹයන් ගත හැක. ජිවීන්ගේ රූපාකාර වල වෙනස්කම් සිදු කරන එකම ජානයක් මෙම ගහණ තුළ විකල්ප ආකාර කිහිපයක් තිබිය හැක. උදා - ලෙස සළඹයාගේ වර්ණය තීරණය කරනු ලබන ජාන සඳහා ඇලීල සියල්ලේම එකතුව වන අතර එක එක ඇලීල ජාන කිටුව තුළ නියමිත / යම්කිසි ගණනක් තිබේ. යම් කිසි ඇලීලයක, ජාන කිටුව තුළ පවතින භාගය ඇලීල සංඛ්‍යාතය නම් වේ. එකිනෙක සමඟ අභිජනයෙන් සිදු කරන ජීවී ගහණයක මෙම ඇලීල සංඛ්‍යාතයෙහි වෙනසක් වු විට පරිණාමය සිදු වේ. උදා :- සළඹ ගහණයක කළු වර්ණ ඇති වුත් බොහෝ සුළභ උන් බවට පත්වීම. ගහණයක පරිණාමය සිදු කළ ක්‍රියාවලීන් මොනවාද යන්න තේරුම් ගැනීමට නම් යම් කිසි ගහණයක පරිණාමය සිදු නොවීමට තිබිය යුතු තත්ව මොනවදා යන්න සොයා ‍බැලීම ප්‍රයෝජනවත්ය. හාඩ් වෙන්බර්ග්ගේ මූලධර්මයන්ට අනුව සෑහෙන පමණ වූ විශාලත්වයක් ඇති ගහණයක ඇලිල සංඛ්‍යාතය, එම ගහණය මත වෙන එකම බලපෑම ශුක්‍රාණු හා ඩිම්බ සෑදීමේ දී සිදු වන ඇලීලවල සිදුවන අහඹු සැකසීම හා සංසේචිත ලිංගික සෛලවල සිදු වන අහඹු සංයෝජන පමණක්නම් නියතයක්ව පවතී. එවැනි ගහණයක් හාජි වෙන්බර්ග් සමතුලිතයේ පවතී යයි කියනු ලබන අතර පරිණාමයට ලක් නොවේ. </p><p><br /> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:Biston.betularia.7200.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Biston.betularia.7200.jpg/220px-Biston.betularia.7200.jpg" decoding="async" width="220" height="131" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Biston.betularia.7200.jpg/330px-Biston.betularia.7200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Biston.betularia.7200.jpg/440px-Biston.betularia.7200.jpg 2x" data-file-width="2798" data-file-height="1662" /></a><figcaption>සුදු පුල්ලි සහිත සළඹයා.</figcaption></figure> <p><br /> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:Biston.betularia.f.carbonaria.7209.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Biston.betularia.f.carbonaria.7209.jpg/220px-Biston.betularia.f.carbonaria.7209.jpg" decoding="async" width="220" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Biston.betularia.f.carbonaria.7209.jpg/330px-Biston.betularia.f.carbonaria.7209.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Biston.betularia.f.carbonaria.7209.jpg/440px-Biston.betularia.f.carbonaria.7209.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="1366" /></a><figcaption>සුදු පුල්ලි සහිත සළඹයා කලු පැහැ සළඹයකු බවට පරිණාමනය වි ඇති අයුරු.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමය_සඳහා_මූලික_ක්‍රමවේද"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA_.E0.B7.83.E0.B6.B3.E0.B7.84.E0.B7.8F_.E0.B6.B8.E0.B7.96.E0.B6.BD.E0.B7.92.E0.B6.9A_.E0.B6.9A.E0.B7.8A.E2.80.8D.E0.B6.BB.E0.B6.B8.E0.B7.80.E0.B7.9A.E0.B6.AF"></span>පරිණාමය සඳහා මූලික ක්‍රමවේද</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=8" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමය සඳහා මූලික ක්‍රමවේද"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>පරිණාමය සඳහා මූලික ක්‍රමවේද 3 කි. ස්වභාවිකවරණය ජාන ගලනය ස්වභාවික වරණය මගින් නොනැසී පැවතිය හැකි වර්ගයා බෝකළ හැකියාව වැඩිකරන ජාන වැඩිකරන අතර ජාන ගලනය ( genetic drift) මගින් වර්ගයා බෝ කිරීමේදී සිදුවන විභාජන‍යේදී යම්කිසි පරම්පරාවක ජාන අහඹු ලෙස සාම්පල් ගත වීම තුළින් එම ඇලිලවල සංඛ්යා තය අහඹුව වැඩි කර ගනී. ජාන ගලනය යනු ගහණය තුළ හා අතර ජාන හුවමාරුවයි. ගහණයක ස්වභාවික වරණයද , (genetic drift) ගලනය ද වඩා වැදගත් යන්න තීරණය වන්නේ වරණයේ ශක්තිමත් භාවය හා සාර්ථක ගහණයේ විශාලත්වය ( වර්ගයා බෝකළ හැකි ජීවීන්ගේ සංඛ්යාකව) මතයි. විශාල ගහණයක් තුළ ස්වභාවික වරණය වැදගත් තැනක් ගන්නා අතර කුඩා ගහණයක් තුළ ගලනය ප්‍රධාන තැනක් ගැනීම තුළින් අහිතකර විකෘතීන්ට ගහණයක් තුළ පැවැත්මක් ඇතිකළ හැක. එම නිසා ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වෙනස්වන ගහණ විශාලත්වය මගින් පරිණාමයේ මාවතට විස්මයානුකූල වෙනසක් ඇති කළ හැක. ඒකාකාර ගහණයක් තුළ ගහණයේ විශාලත්වයට තාවකාලිකව හැකිලීමක් සිදු වී ජාන විවිධත්වය නැතිවී යාමක් එනම් ගහණ අවහිරය සිදු වේ. ගහණයන් අතර ජාන ගලනය ( ආගමන විගමනය අඩුවීම තුළින් ) අඩුවීම නිසා නව වාසස්ථානවලට පුළුල්වීම් නිසා හෝ ගහණ උප බෙදීම් තුළින් ද එම අවහිරවීම් සිදු වේ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමීය_ප්‍රතිඵල"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.93.E0.B6.BA_.E0.B6.B4.E0.B7.8A.E2.80.8D.E0.B6.BB.E0.B6.AD.E0.B7.92.E0.B6.B5.E0.B6.BD"></span>පරිණාමීය ප්‍රතිඵල</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=9" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමීය ප්‍රතිඵල"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ජීවියකුගේ ආකාරය හා හැසිරීමෙහි සෑම පැත්තක්ම මත පරිණාමය බලපායි. වඩාත්ම ප්‍රකට වී ඇති ලෙසට ස්භාවික වර්ණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසට සිදු වූ විශේෂිත හැසිරීම් හා කායික අනුරූපකාය. ආහාර සොයා ගැනීම්, ගොදුරක් වීමෙන් වැළකීමට, සහකරු සොයා ගැනීමට මෙම අනුරූපතා සතත්වයන්ට උපකාරී වේ. වර්ණය සඳහා ජීවීන් එකිනෙකා සමඟ සහයෝගීව ක්‍රියා කර, අනෙකාට උදව් කරගනිමින් හෝ පරස්පර ලෙස ක්‍රියා කරන්නන් සමඟ හෝ සහජීවනයෙන් කටයුතු කරයි. දිගු කාලීන ලෙස පරිණාමය විසින් ආදී මී මුතු ගහණවල ජීවීන්ගෙන් අන්තර් ලිංගිකව වර්ගයා බෝ නොකරන නව විශේෂ තනයි. පරිණාමික ප්‍රථිපල මහා පරිණාමය (පරිණාමය විශේෂය මට්ටමින් හෝ ඊට ඉහල මට්ටමින් සිදු වන විට (නව විශේෂ තැනීම වැනි) ක්ෂුද්‍ර පරිණාමය (ගහණයක/ විශේෂයක අනුරූපතා ගොඩ නැඟීම වැනි කුඩා පරිනාමික සිද්ධි) ලෙස දෙකකට බෙදිය හැක. සාමාන්‍යයෙන් ගත් කළ ක්ෂුද්‍ර පරිනාමික සිද්ධි දිගු කාලයක් තිස්සේ සිදු වූ විට මහා පරිනාමික සිද්ධි සිදුවේ. කාලයේ ඇති වෙනස මිස ක්ෂුද්‍ර හා මහා පරිණාම‍ය අතර මූලික වෙනසක් නැත. නමුදු මහා පරිනාමයේ දී සියලුම විශේෂවල ලක්ෂණ වැදගත් වේ. පුද්ගලයන්/ සත්ත්වයන් අතර ඇති විශාල ප්‍රමාණයේ වෙනස්කම් යම් විශේෂයකට නව වාසස්ථානවලට හැඩ ගැසීම වේගවත් කරයි. වඳ වීමේ සම්භාවිතාවය අඩු කරයි. ගහණයක කොටසක් තනි වීම නිසා විශාල / පුළුල් භූ විද්‍යාත්මක පරාසයන් විසින් නව විශේෂ තැනීමේ අවස්ථා වැඩි කරයි. මෙවැනි අවස්ථාවල ක්ෂුද්‍ර හා මහා පරිනාමය වෙනස් කොට සමහර විට සැලකිය හැක. පොදු වැරදි චින්තනයක් වන්නේ පරිනාමය දිගින් දිගටම සිදුවේ යන්නයි. නමුත් ස්භාවික වරණය සඳහා දිගු කාලීන අභිමතාර්ථයන් නොමැති අතර විශාල සංකීර්ණතා අත්‍යවශ්‍යයෙන් ඇති නොකරයි. සංකීර්ණ විශේෂ බිහිවී ඇති නමුත්, සියලු ජිවීන්ගේ සංඛ්‍යාව ඉහල යෑමත් සරල ජීවී ආකාර බහුල වීමත් නිසා ඇති වුණු අතුරු ඵලයක් ලෙස සිදු වූවකි. උදා:- ලෙස සම්පූර්ණයෙන්ම වාගේ බහුතරයක් ජීව විශේෂ අන්වීක්ෂාකාර ප්‍රොකැැරියෝටාවන් වන අතර, ඔවුන්ගේ කුඩා ශරීර ප්‍රමාණය නොතකා පෘථිවියේ ජෛව ස්කන්ධයෙන් අඩක් පමණ අයත් කරගන්නා, පෘථිවියේ පුළුල් බොහෝ ජෛව විවිධත්වයක් පවතින ජීවී කොටසක් වේ. එම නිසා අතීතය පුරාම සරල ජීවී ආකාර පොළව මත ප්‍රමුඛ ජීවීන් ආකාර වී ඇති අතර, අද දක්වා ඔවුන් ප්‍රධාන ජීවී ආකාර බවට පත්වීම නොකඩවා සිදු විය. එමෙන්ම සංකීර්ණ ජීවී ආකාර පෙනුමින් පුළුල් ජෛව විවිධත්වයක් ඇති ලෙස පෙනුන ද එසේ වන්නේ ඔවුන් පියවි ඇසට හොඳින් පෙනෙන බැවින්ය. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ජීවයේ_පරිණාමීය_ඉතිහාසය_2"><span id=".E0.B6.A2.E0.B7.93.E0.B7.80.E0.B6.BA.E0.B7.9A_.E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.93.E0.B6.BA_.E0.B6.89.E0.B6.AD.E0.B7.92.E0.B7.84.E0.B7.8F.E0.B7.83.E0.B6.BA_2"></span>ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=10" title="ඡේදය සංස්කරණය: ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink relarticle mainarticle" style="font-style:italic; padding-left:2em;">මූලික ලිපිය: <a href="/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B7%80%E0%B6%BA%E0%B7%9A_%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B7%93%E0%B6%BA_%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA" class="mw-redirect" title="ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය">ජීවයේ පරිණාමීය ඉතිහාසය</a></div> <p>ජීවයේ සම්භවය - ජීවයේ සම්භවය පරිණාමය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය මුල් පුරුකක් වන්නට ඇත. නමුදු ජීවින් ඇන්ජිමත් සමග පරිණාමය ඇතිවූවා යන්න තේරුම් ගිය පසු හා පරිණාමය සඳහා පරීක්ෂණ කළ තොරතුරු ලබාගත් පසු ජීවයේ සම්භවය පරිණාමයට සරල ඇති වීම මත නොයැපුනි. දැනට පවතින විද්‍යාඥයින්ගේ ඒකමතික තීරණයට අනුව ජීවය, රසායන ක්‍රියාවල සිට සංකිර්ණ ජීව රසායනික ක්‍රියාවලීන් නිසා ඇති වූවක් බව එය ඒසේ වූයේ කෙසේ ද යන්න පැහැදිලි නැති නමුත් පිළිගැනේ‍. ජීවයේ වර්ධනය මුල් ජීවීන්ගේ ව්‍යුහය, විශ්වයේ ඇදීම, මීමුතු ජීවියාගේ හැඳින්වීම හා ස්වභාවය, ආදී ජාන එකතුව / පොකුණ පිළිබඳ ස්ථිරත්වයක් නොමැත‍. තනිව බෙදන RNA අණු, සරල සෛලවල එකතුව ආදී ලෙසට ඇත‍‍‍. යෝජනා මිස ජීවයේ සම්භවය පිළිබඳ විද්‍යඥයින්ගේ ඒකමතිකත්වයක් නොමැත. </p><p>ජීවයේ පැවතී ඒම </p><p><br /> එකම ආදී මී මුත්තෙක්ගෙන් මිනිසාට සමානකම් ඇති ජීවීන් පැවත ඒ. පෘථිවියේ සියලු ජීව සංවිධාන ආදි මී මුත්තෙක්ගෙන් හෝ ආදි ජාන පොකුණකින් පැවත ඒ. අද පවතින විශේෂඥ පරිණාමයේ යම් අවස්ථාවක සිටින අතර විශේෂ තැනීමේ හා විශේෂ නෂ්ඨ වීමේ දිගු කාර්යබාරයක නිරත වෙමින් සිටී.එනම ආදියෙක්ගෙන් පැවත ඒම, ජීවීන් පිළිබඳ සරල කරුණු 4 ක් නිසා නිගමනය කළේය. </p> <table> <tbody><tr> <td>1. “තැනට අවශ්‍ය පරිදි හැඩ ගැනීම” මගින් පැහැදිලි කළ නොහැකි භූගෝලීය වශයෙන් පැතිරීමක සිටීම </td></tr> <tr> <td>2. සර්ව සම්පූර්ණ ලෙස එක හා සමාන ජීවීන් නිසා නොව බාහිර රූපී සමානකම් බෙදාගන්නා ජීවීන් නිසා ජීව විවිධත්වය ඇති වීම </td></tr> <tr> <td>3. පැහැදිලි අරමුණක් නොමැති නමුත් ආදි ක්‍රියාකාරී වූ සමහර ලක්ෂණ අදත් සමහර ජීවීන් තුළ තිබීම </td></tr> <tr> <td>4. මෙම සමානකම් මත ජීවීන් යම්කිසි මණ්ඩලයකට අනුව කාණ්ඩ කළ හැකි වීම. </td></tr></tbody></table> <p>ආදී විශේෂ ඔවුන්ගේ පරිණාමික ඉතිහාසයේ සමහර වාර්තා තබා ගොස් ඇත. පොසිල, අද ජීවත්වන ජීවීන්ගේ ශරීර ස්ථානය සමග ගත් කළ රූපානුආකාර හෝ ශරීර ස්ථාන වාර්තා අඩංගු වේ. අද ජීවත්වන ජීවීන් හා නෂ්ඨ විශේෂවල ශරීර ස්ථානය, කායිච්චේද විද්‍යාව සංසන්දනය කළවිට පාශාන විද්‍යාඥ - <a href="/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B6%AB%E0%B7%93%E0%B6%BA_%E0%B6%B0%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%94_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="පාෂාණීය ධාතු විද්‍යාව">පාෂාණීය ධාතු විද්‍යාව</a> හට එම විශේෂ කාගෙන් විකරණය වූවේද යන්න පිළිබඳ කිව හැක. නමුත් මෙම ආකාරයෙන් සාර්ථක විග්‍රහයක් කළ හැක්කේ කවච, කටු, දත්, අස්ථි වැනි තද කොටස් අඩංගු ජීවීන්ටය. </p><p>තව දුරටත් කියනවානම් ප්‍රොකැරියෝටාවන් (බැක්ටීරියා හා ඇකයා වැනි) සමාන රූපාකාර සීමාකාර සංඛ්‍යාවක බෙදා හද‍ා ගෙන ඇති නමුදු ඔවුන්ගේ පොසිල මගින් ඔවුන්ගේ ආදිතමයා පිළිබඳ තොරතුරු ලබා නොදෙයි. නවතම සාක්ෂි, ජීවීන්ගේ ජීව රසායනයන්ගේ සමානකම් නිසා සැපයේ. උදාහරණ ලෙස සෑම ජීවී සෛලයක්ම නියුක්ලික් අම්ල හා ඇපනේ අම්ල භාවිතා කිරීම, ජීවීන්ගේ ජානවල ඉතිරි වූ පරිණාමික වාර්තා, අණුක ජාන විද්‍යාවෙහි වර්ධනය සමග හෙළි විය. විකෘති නිසා ඇති වූ අණූක ඔරලෝසුව, වෙලාව අනුව ජීවීන් විශේෂ 2 ක් ආදිතමයන්ගෙන් වෙන් වී දෙපැත්තකට ගමන් කිරීමට ඇරඹූ කාලය නිගමනය කළ හැකි වීම. උදාහරණ ලෙස මිනිසාගේ හා චිම්පන්සියාගේ DNA වල ඇති සමීප ජානමය සමානතා එක් ආදිතමයෙක්ගෙන් මේ දෙදෙනාම පැවත එන බව ආලෝකමත් කළේය. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ජීවයේ_පරිණාමය"><span id=".E0.B6.A2.E0.B7.93.E0.B7.80.E0.B6.BA.E0.B7.9A_.E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA"></span>ජීවයේ පරිණාමය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=11" title="ඡේදය සංස්කරණය: ජීවයේ පරිණාමය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>එකම ආදිතමයෙක්ගෙන් (මැද සිටින) අද පවතින විශේෂ පැවත එන බව පරිණාමික ගස පෙන්වා දෙයි. රාජධානි 3 ක් වර්ණවලින් දක්වා ඇත. බැක්ටීරියාවන් නිල් පාටින්ද ආරකීඩාවන් කොළපාටින්ද ඉයුකැරියෝටාවන් රතු වර්ණයෙන් ද යනුවෙනි. </p><p>ජීවයේ සම්භවය කෙසේ වූයේද යන්න අවිනිශ්චිත වුවද ප්‍රෝකැරියෝටාවන් පෘථිවියේ ප්‍රථම ජීවීන් බව පැහැදිලිය. මෙය වසර බිලියන 3 , 4 කට පෙරය. සෛලික සංවිධානයේ හෝ බාහිර රූපාකාරයේ පෙනිය හැකි වෙනසක් මෙම ජීවීන්ගේ මී ළඟ වසර බිලියන කිහිපය තුළ සිදු වී නැත. </p><p>පරිණාමයේ මී ළඟ නවතමයා ඉයුකැරියෝටාවන් විය. ආදි ඉයුකැරියෝටාවන් විසින් ආදි බැක්ටීරියාවන් භක්ෂණය කර අන්තර් සහජීවනය පවත්වා ගැනීම නිසා මෙය ඇති විය. මෙම භක්ෂණය වූ බැක්ටීරියාවත් ධාරක සෛලයත් යන දෙකම පරිණාමය විය. එනම්, එම බැක්ටීරියාව මයිට්‍රොකොණ්ඩ්‍රියමක් හෝ හයිඩ්‍රොජනෝසෝමයක් බවට පරිවර්තනය වීමෙන්ය. ආදි ශාක හා ඇල්ගීවල දෙවැනි භක්ෂණයක් සිදු විය. එනම්, සයනොබැක්ටීරියාවක් වැනි ජීවියෙක් භක්ෂණය කිරීම තුළින් හරිතලව ඇති වීමය. </p><p>ඉසියකැරන් සාගරවල බහුසෛලික ජීවීන්ගේ උපත සිදුවන තෙක් ඒක සෛලික ඉයුකැරියෝටාවන් , ප්‍රොකායෝටාවන් ඒකියාවන් තුළ ජීවයේ අතීතය පැවතුනි. ස්පොන්ජින්, දුඹුරු ඇල්ගී, සයනොබැක්ටීරියා, පුස් හා මික්සොබැක්ටීරියාවන් ලෙසට බහු සෛලිකයන්ගේ පරිණාමය සිදු විය. </p><p>කේම්බ්‍රියන් පුපුරායෑම ලෙස හඳුන්වනු ලබන සිද්ධිය නිසා ආසන්න ලෙස වසර මිලියන 10 ක් තුළදී මුල්ම බහුසෛලික ජීවියාගේ උපතත් සමගම ජීව විවිධත්වයේ විශිෂ්ඨ ප්‍රමාණයක් සිදු විය. අද පවතින බොහෝ ජීවින්, පොසිල වාර්තාවල ද ඇතුළත්වන අතර කෙමෙන් නෂ්ඨ වී ගිය එක් පෙළපතක සිට පැවත එන්නක් විය. ප්‍රභාසංස්ලේෂණය නිසා වායුගෝලයේ O2 තැන්පත්වීම වැනි නොයෙකුත් ජීවයට මූලික වූ කරුණු කේම්බ්‍රියන් පිපිරීමෙන් යෝජනා විය. වසර මිලියන 500 කට ප්‍රථම ශාක හා දිලීර පොළව ආක්‍රමණය කර කොළණි සෑදූ අතර එය ඉක්මණින්ම ආත්‍රපෝඩාවන් හා අනෙකුත් සත්වයන් ද කළේය. උභය ජීවීන් වසර මිලියන 300 කට ප්‍රථම ඇති විය.ඉන්පසු ආදි ඇමිනියෝටාවන් ද වසර මිලියන 200 කට පෙර ක්ෂීරපායීන්ද මිලියන 100 කට පෙර පක්ෂීන්ද (දෙදෙනාම උරග වැනි සම්භවයකින් පැවතේ) පැමිණියහ. මහා ජීවීන් මෙන්ම කුඩා ජීවීන්ද ( පරිණාමික ක්‍රියාවලියේ ආදි කාලයේ විකසනය වූ අයට සමාන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ) පරිණාමයේ ඉතා සාර්ථක ලෙස යෙදී පෘථිවියේ වැදගත් තැනක් ගෙන ඇත. එනම්, බොහෝ ජීව ස්කන්ධ හා විශේෂ යන දෙකම ප්‍රොකැරයෝටාවන් වීමයි. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිනාමික_නෂ්ඨ_වීම"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.B1.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.92.E0.B6.9A_.E0.B6.B1.E0.B7.82.E0.B7.8A.E0.B6.A8_.E0.B7.80.E0.B7.93.E0.B6.B8"></span>පරිනාමික නෂ්ඨ වීම</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=12" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිනාමික නෂ්ඨ වීම"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:Tarbosaurus_museum_Muenster.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Tarbosaurus_museum_Muenster.jpg/220px-Tarbosaurus_museum_Muenster.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Tarbosaurus_museum_Muenster.jpg/330px-Tarbosaurus_museum_Muenster.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/de/Tarbosaurus_museum_Muenster.jpg 2x" data-file-width="433" data-file-height="342" /></a><figcaption>ටාබොසොරස් ඇට සැකිල්ලක් ක්‍රිටේපියස් යුගයේ අගභාගයේ දී සිදු වූ ක්‍රිටේපියස් තෘතීක නෂ්ටවීම නිසා වඳ වී ගිය පක්ෂි නොවූ ඩයිනෝසෝරසයෙකි.</figcaption></figure> <p>යම් විශේෂක සිදුවන, එම විශේෂය සම්පූර්ණයෙන්ම අතුරුදහන් වීම/වඳ වීම නෂ්ඨ වීම ලෙස හැඳින්වේ. මෙය අසාමාන්‍ය සංසිද්ධි‍යක් නොවන අතර නව විශේෂ තැනෙනවා සේම තිබෙන විශේෂ වඳ විම සාමාන්‍ය සිද්ධියකි. මෙම නෂ්ඨ වීම් අතීතය පුරා සිද්ධ වූ අතර එම වේගය ඉහල නඟින්නේ කලාතුරකින් සිදුවන මහා නෂ්ඨ සිද්ධීන් නිසාය. ක්‍රිටේපියස් - තෘතීක නෂ්ඨවීම් උදාහරණයකි. මෙය බොහෝ දෙනා දන්නා ලෙස ඩයිනෝසෝරයන් වඳ වී ගිය සංසිද්ධියකි. නමුත් ඊටත් කලින් සිදු වූ පර්මියන් - ට්‍රයසික් නෂ්ඨ වී ගියේය. හොලොසීන නෂ්ඨ වීමේ සංසිද්ධිය තවමත් සිදුවෙමින් පවතින, අතීතයේ අවුරුදු දහස් ගණනක සිට මිනිසා පෘථිවි ‍ගෝලයෙහි ව්‍යාප්ත වීමත් සමඟ සිදු වන මහා නෂ්ඨ සිද්ධියකි. අද නෂ්ඨ වීමේ වේගය පසුබිමේ එම වේගයට වඩා 100-1000 ගුණයකින් වැඩි අතර 21 සියවස මැද භාගය වන විට විශේෂ 30% පමණ වඳ වී යනු ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. මිනිසුන්ගේ ක්‍රියාකාරීත්වයන් මෙම නෂ්ඨවීම්වලට පෙරමුණ ගන්නා අතර ගෝලීය උණුසුම අනාගතයේ දී මෙහි වේගය ‍තවත් වැඩි කරනු ඇත. </p><p>කුමන වර්ගය ද යන්න අනුව මෙම නෂ්ඨ වීම් බොහෝමයකට හේතු වන අතර එයට හේතුව නොපැහැදිලි නමුත් විශේෂ අතර සම්පත්වලට ඇති තරඟය බලපාන්නේ නම් මෙය ස්භාවික වර්ණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසට එක් විශේෂයක් තෝරා පත්වීමේ ක්‍රියාවලියක් විය හැක. අතරතුර සිදුවන මහා නෂ්ඨ වීම සංසිද්ධින් ද වැදගත් වන අතර වරණ ක්‍රියාකාරීත්වයක් ලෙස ක්‍රියා කරනවාට වඩා ජෛව විවිධත්වය ප්‍රබල ලෙස අඩු කරන අතර එය නොනැසී පවතින්න්ගේ විශේෂ තැනීම් හා පරිණාමයේ වේගවත් පුපුරවා හැරීම් ලෙස නොවිසෙස් ආකාරයෙන් සිදුවේ. <a href="/wiki/%E0%B6%A9%E0%B6%BA%E0%B7%92%E2%81%A3%E0%B6%B1%E0%B7%9D%E0%B7%83%E0%B6%BB%E0%B6%BA%E0%B6%B1%E0%B7%8A" title="ඩයි⁣නෝසරයන්">ඩයි⁣නෝසරයන්</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමික_ප්‍රවේණිය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B7.92.E0.B6.9A_.E0.B6.B4.E0.B7.8A.E2.80.8D.E0.B6.BB.E0.B7.80.E0.B7.9A.E0.B6.AB.E0.B7.92.E0.B6.BA"></span>පරිණාමික ප්‍රවේණිය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=13" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමික ප්‍රවේණිය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>DNA ව්යුහය : මධ්යයේ ඇති භෂ්ම පොස්පොලිපිඩ සීනි දාමවලින් වට වී ද්විත්ව හෙලික්සයක් ලෙසට සැකසී ඇත. </p><p>ජීවියෙකුගේ සමහර ගති ලක්ෂණ වැනි වෙන වෙනම ප්රභින්න ලක්ෂණ තුළින් පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට උරුම වේ. උදා:- ඇස්ව වර්ණය ප්‍රවේණිගත ලක්ෂණයක් වන අතර එය එක් මාතෘ ජීවියෙක් ගෙන් දුහිතෘ ජීවියාට උරුම වේ. මෙම උරුමගත වන ලක්ෂණ ජානවලින් පාලනය කරන අතර එවැනි පාලනය කර සම්පූර්ණ ජාන කණ්ඩායමකම එම ජීවියාගේ ගෙනෝමය ලෙස හඳුන්වන අතර එය එම ජීවියාගේ ජාන කේතය හා ප්‍රවේණි දර්ශක එකය. </p><p>ජීවියකුගේ රූපාණුදර්ශය සෑම විටම ප්‍රවේණික ලක්ෂණයක් නොවේ. තලෙළු සම උරුම වන්නේ පුද්ගලයෙක්ගේ ප්‍රවේණි දර්ශය හිරු එළිය සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කිරීම නිසාය. එම නිසා තලෙළු සම ප්‍රවේණික ලක්ෂණයක් නොවේ. කෙසේ නමුත් පුද්ගලයා අනුව හිරු එළියටත් සමඟ ක්‍රියා කරන ආකාරය වෙනස් වේ. කෙසේ නමුත් පුද්ගලයා අනුව හිරු එළියටත් සමඟ ක්රියා කරන ආකාරය වෙනස් වේ. එය ඔවුන්ගේ ප්‍රිනෝමයේ ඇති වෙනස්කම් මත සිදුවේ. ඉතා හොඳ උදා වන්නේ ප්‍රවේණික ලක්ෂණයක් වන ඇල්බින්සම් ඇල බවයි. මෙහි දී පුද්ගලයා හිරු එළියට කෙතරම් හසු නොවුවද තලෙළු නොවන අතර හිරු එළියට ඉතාමත් සංවේදී වේ. </p><p><br /> ප්‍රවේණික ලක්ෂණ පරම්පරාවන් අතර DNA (ජානමය තොරතුරු ගබඩා කර තබා ගන්නා අණුවකි) අණු හරහා ප්‍රචලිත වේ. භෂ්ම අණු වර්ග 4කින් යුත් මහා අණුවකි. DNA.DNA අණුවෙහි භෂ්ම අනුපිළිවෙල හා ජාන තොරතුරු අඩංගු වේ. එය යම් වගන්තියක තේරුමක් දීමට එහි ඇති අකුරු එකිනෙකට සම්බන්ධ වෙන අයුරින් නැතහොත් පරිගණක වැඩසටහනක එහි bits අනුපිළිවෙලට දක්වන සම්බන්ධයට සමාන වේ. DNA අණු කොටසක තනි ක්‍රියාකාරී ඒකකයක් ජානයක් ලෙස හැඳින්වේ. වෙන වෙනත් ජානවල වෙන වෙනත් භෂ්ම අඩංගුය. සෛලවල මෙම දිගු දාම DNA අනු ප්‍රෝටින හා එක්ව ප්‍රවේණි දේහ නම් සංක්ෂිප්ත ව්යුහ සාදයි. මෙම ප්‍රවේණි දේහයක එක් නියමිත ස්ථානයක් ලෙස හඳුන්වයි. පුද්ගලයන් අතර මෙම ස්ථානය/ පථය තිබෙන DNA අනුපිළිවෙල වෙනස්කම් මෙම එකිනෙකට වෙනස් අනුපිළිවෙලවල් ඇලීල ලෙස හඳුන්වයි. නව ඇලීල සාදමින් විකෘති මඟින් මෙම DNA අනුපිළිවෙලවල් වෙනස් වේ. ජානයක මෙලෙස විකෘතියක් සිදු වූ විට ඇති වන නව ඇලීලය ජානය කලින් පාලනය කළ රූපාකාරය (phenotype එක) සිදුවූ විට ඇතිවන වෙනස්කම් සිදුවේ. සමහර අවස්ථාවල දී ඇලිලයක් හා ප්‍රවේණික ලක්ෂණ අතර සරල අනුරූපතාවයක් තිබුණ ද බොහෝ ලක්ෂණ නූගත් සංකීර්ණ වන අතර බහු අන්තර් ක්‍රියා කරන ජාන මඟින් පාලනය වේ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාමය_සහ_පොදු_පරිණාමය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA_.E0.B7.83.E0.B7.84_.E0.B6.B4.E0.B7.9C.E0.B6.AF.E0.B7.94_.E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA"></span>පරිණාමය සහ පොදු පරිණාමය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=14" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාමය සහ පොදු පරිණාමය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:Thamnophis_sirtalis_sirtalis_Wooster.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Thamnophis_sirtalis_sirtalis_Wooster.jpg/220px-Thamnophis_sirtalis_sirtalis_Wooster.jpg" decoding="async" width="220" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Thamnophis_sirtalis_sirtalis_Wooster.jpg/330px-Thamnophis_sirtalis_sirtalis_Wooster.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Thamnophis_sirtalis_sirtalis_Wooster.jpg/440px-Thamnophis_sirtalis_sirtalis_Wooster.jpg 2x" data-file-width="3384" data-file-height="2820" /></a><figcaption>සුලබ ගර්ටර් සර්පයෙක්</figcaption></figure> <p>සමහර ජීවින් අතර අන්තර් ක්‍රියා නිසා තරගය සහ සහයොගිත්වය යන දෙකම ඇති වි ඇත. විශේෂ දෙකක් අතර තරගයක් ඇති අවස්ථාවලට එනම් උදාහරණ වශයෙන් රෝගකාරකයා සහ ධාරකයා, විලෝපිකයා සහ විලෝපිතයා අතර ඇති තරඟය දැක්විය හැකිය. මෙවිට මෙම ජිවින්ට මෙම අන්තර් ක්‍රියාවලට ගැලපෙන අනුවර්තන ඇති කර ගත හැකිවේ. මෙහිදි එක් විශේෂයක පරිණාමය අනෙක් විශේෂයේ ද පරිණාමයට හේතු වේ. මෙම දෙවන විශේෂයේ පරිණාමය නැවත මුල් විශේෂයේ තවත් පරිණාමයක් ඇති කිරීමට හේතු වේ. මෙම වර්ණ සහ ප්‍රතිචාර චක්‍රය පරිණාමය ලෙස හඳුන්වයි. </p><p>උදාහරණ ලෙස රළු සමක් ඇති Nowt සත්ව ආකාරය tetrodotoxin නම් විශේෂ රසායනිකයක් නිෂ්පාදනය කරන අතර ඔවුන්ගේ විලෝපිකයන් වන (commongarer snake) නම් සර්පයින්ගේ Tetradoxin ප්‍රතිරෝධය ඇති කිරීමට සමත්වීම නිදසුන් ලෙස දැක්විය හැකිය. මෙම විලෝපික, විලෝපිත යුවලගේ පරිණාමික ක්‍රියාවලිය බලවත් විම නිසා ඉතා විශාල ලෙස Nowt සතුන් tetrodotoxin නිපදවන අතර විලෝපිත සර්පයින්ගේ tetrodotoxin ප්‍රතිරෝධය අධික වීම සිදුව ඇත. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාම_යෙදීම"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8_.E0.B6.BA.E0.B7.99.E0.B6.AF.E0.B7.93.E0.B6.B8"></span>පරිණාම යෙදීම</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=15" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාම යෙදීම"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>කෘත්‍රිම වරණය, තාක්ෂණික පරිණාම යෙදීම් අතරින් මුල් තැනක් ගන්නේය. සත්වයන් හීලෑකිරීමේදී සහ නොයෙකුත් පැලෑටි පරිහරණය කරන විට අතීතයේ පටන් කෘත්‍රිම වරණය යොදා ගෙන ඇත. තවද මෙම යෙදීම් ජාන ඉංජිනේරු විද්‍යාවේදී ඉතාමත් වැදගත් වන්නේය. </p><p>වඩා යහපත් ක්‍රියාවලීන් සපයා දෙන හේතුව මත පරිඝණක විද්‍යාව තුල පරිණාමය වැදගත් ස්ථානයක් ගන්නේය. මෙහිදී පරිණාමයේ ආභාශයන් එක් කොට 1960 වර්ශයන් හීදි නොයෙකුත් ලියකියවිලි මුද්‍රනය වී ඇත. </p><p>තවද පරිණාමවාදී ඇල්ගොරිදම මේ වන විට බොහෝ සේ උපයෝගී කරගන්නේය. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාම_සම්බන්ධතාවය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8_.E0.B7.83.E0.B6.B8.E0.B7.8A.E0.B6.B6.E0.B6.B1.E0.B7.8A.E0.B6.B0.E0.B6.AD.E0.B7.8F.E0.B7.80.E0.B6.BA"></span>පරිණාම සම්බන්ධතාවය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=16" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාම සම්බන්ධතාවය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>නොයෙකුත් සත්ව වර්ගයන් අතර ඇති වන සියලුම අන්තර් ක්‍රියාවන් ඝට්ටනයක් පෙන්නුම් නොකරන්නේය. බොහෝ පැලෑටීන් වල කඳන්මත හට ගන්නා දිලීර මෙයට හොඳම උදාහරණයකි. මෙම දිලීරත් පැලෑටිත් එකිනෙකාගේ ඇති පෝෂනයන් හුවමාරු කරගන්නේය. එකම වර්ගයා තුලත් සංයෝගයක් පෙන්නුම් කරන්නේය. මෙය වඩාත් පෙන්නුම් කරන ජීවීන් වන්නේ මීමැස්සන් කුහුඹුවන් සහ වේයන්ය. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="පරිණාම_ලිංගිකත්ව_ප්‍රතිසංයෝජනය"><span id=".E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8_.E0.B6.BD.E0.B7.92.E0.B6.82.E0.B6.9C.E0.B7.92.E0.B6.9A.E0.B6.AD.E0.B7.8A.E0.B7.80_.E0.B6.B4.E0.B7.8A.E2.80.8D.E0.B6.BB.E0.B6.AD.E0.B7.92.E0.B7.83.E0.B6.82.E0.B6.BA.E0.B7.9D.E0.B6.A2.E0.B6.B1.E0.B6.BA"></span>පරිණාම ලිංගිකත්ව ප්‍රතිසංයෝජනය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=17" title="ඡේදය සංස්කරණය: පරිණාම ලිංගිකත්ව ප්‍රතිසංයෝජනය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ලිංගහීන ජීවීන් ගේ ජාන එකිනෙකට සම්බන්ධ වී ඇත. කෙසේ නමුත් අනෙකුත් ජීවීන් ඔවුනොවුන්ගේ මව්පිය වර්ණ දේහයන් උපයෝග වන්නේය. ඉන් අනතුරුව තව තවත් ජාන සුසංයෝගයකින් අනතුරුව අනෙකුත් ප්‍රජාවයන් බිහි වන්නේය. මෑත යුගයේදී හඳුනාගෙන ඇත්තේ ජීවියක ලිංගිකත්වය ජාන ප්‍රභේදයන්ට ඉඩ සලස්වන බවය. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="මානව_පරිණාමය"><span id=".E0.B6.B8.E0.B7.8F.E0.B6.B1.E0.B7.80_.E0.B6.B4.E0.B6.BB.E0.B7.92.E0.B6.AB.E0.B7.8F.E0.B6.B8.E0.B6.BA"></span>මානව පරිණාමය</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=18" title="ඡේදය සංස්කරණය: මානව පරිණාමය"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>මානව පරිණාමය, හෝමෝසේපියන්, අනෙකුත් මානයන් මහා වානයින් සහ ක්ෂිරපායින්ගෙන් වෙනස් වු විශේෂ ප්‍රභේදයක් ලෙස මතුවීම සම්බන්ධ ජීව විද්‍යාත්මක විකාශනයෙහි කොටසකි. එය මෙම වෙනස සිදුවු ආකාරය තේරුම් ගැනීමට හා විස්තර කිරීමට උත්සාහ ගන්නා පෘථුල විද්‍යාත්මක විමසුමක විෂය පථය වෙයි. මානව පරිණාමය පිලිබද අධ්‍යනයෙහි බොහෝ විද්‍යාත්මක ශික්ෂණයන්, වඩාත් සැළකිය යුතු ලෙස, භෞතික මානව විද්‍යාව, වාග් විද්‍යාව හා ජාන විද්‍යාව අඩංගුවේ. </p><p>මානව පරිණාමයට අදාලව "මානවයා " යන පදයෙන් ‍හැදින් වනුයේ හෝමෝ නැමැති ජානයයි. නමුත් මානව පරිණාමය පිලිබද අධ්‍යයනයන් හි ඇස්ටුලෝපිකිසිනුන් වැනි අනෙකුත් හෝමෝන වර්ගයන්ද සමාන්‍යයෙන් ඇතුලත් වේ. හෝමෝ ජානය අවුරැදු මිලියන 2 කට පමණ පෙර අප්‍රිකාවේදී ඔස්ට්‍රලෝපිකිසීනුන්ගෙන් ප්‍රභේද විය. ආසියාවට ව්‍යාප්ත වු හෝමෝ ඉරෙක්ටස් සහ යුරෝපය ව්‍යාප්ත වු හෝමෝ ඇන්ඩලෙන්සිස් ඇතුළු හොමොවන්ගේ ප්‍රභේද කිහිපයක් විකාශනය විය. හොමෝසේපියන්ස් වර්ගයා විකාශනය වුයේ. අවුරැදු 400,000 සහ 250,000 කට පෙර කාල සිමාව තුලයි. බොහෝ විද්‍යාඥයින් නුතන මානවයා එච්ඉරෙක්ටස් සහ නිඇන්ඩර්තාල් වර්ගයන් අප්‍රිකාවේ විකාශනය වි ලෝකය සිසාරා ව්‍යාප්ත වුන අදහස පිලිගනි. අනෙකුත් අය නුතන මානවයා එකීය පුළුල් ලෙස ව්‍යාප්ත වු ජනගහනයක් ලෙස විකාශනය විය යන මතය දරති. <a href="/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA_%E0%B7%84%E0%B7%8F_%E0%B7%83%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%B3%E0%B7%92_%E0%B7%80%E0%B7%90%E0%B6%BB%E0%B6%AF%E0%B7%92_%E0%B6%B8%E0%B6%AD" title="පරිණාමය හා සබැඳි වැරදි මත">පරිණාමය හා සබැඳි වැරදි මත</a> </p><p>හැබිලිස්ගෙන් ඇරඹි මානවයන් වැඩි සංකිර්ණතාවයකින් යුත් ගල් මෙවලම් පාවිච්චි කළහ. අවුරැදු 50,000 කට පමණ පෙර සිට ආරම්භ වි මානව තාක්ෂණය සහ සංස්කෘතිය වඩා වේගයෙන් වෙනස් විමක් ආරම්භ විය. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="සටහන්"><span id=".E0.B7.83.E0.B6.A7.E0.B7.84.E0.B6.B1.E0.B7.8A"></span>සටහන්</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&action=edit&section=19" title="ඡේදය සංස්කරණය: සටහන්"><span>සංස්කරණය</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r573305">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r573301">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Wiktionary-logo-en-v2.svg/40px-Wiktionary-logo-en-v2.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Wiktionary-logo-en-v2.svg/60px-Wiktionary-logo-en-v2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Wiktionary-logo-en-v2.svg/80px-Wiktionary-logo-en-v2.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><i><b><a href="https://en.wiktionary.org/wiki/si:Special:Search/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" class="extiw" title="wiktionary:si:Special:Search/පරිණාමය">පරිණාමය</a></b></i> , යන්න නිදහස් ශබ්දකෝෂය වන වික්ෂනරිය දී සොයා බලන්න.</div></div> </div> <p>| <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution#Sex_and_recombination">Evolution - Sex and recombination</a> |} </p> <table> <tbody><tr><td></td></tr> </tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=පරිණාමය&oldid=594823">https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=පරිණාමය&oldid=594823</a>" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82:%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%9C" title="විශේෂ:ප්‍රවර්ග">ප්‍රවර්ග</a>: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B6%BA:%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="ප්‍රවර්ගය:පරිණාමය">පරිණාමය</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B6%BA:%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B7%80_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ප්‍රවර්ගය:ජීව විද්‍යාව">ජීව විද්‍යාව</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> මේ පිටුව අන්තිමට සැකසුවේ 30 සැප්තැම්බර් 2023 දින දී, 06:45 වේලාවෙහිදීය.</li> <li id="footer-info-copyright"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">ක්‍රියේටිව් කොමන්ස් ඇට්‍රිබ්යුශන්/ශෙයා-අලයික් වරපතට</a> යටත්ව ඉහත පෙළ ඔබ වෙත සැපයෙයි; අමතර කොන්දේසි අදාළ විය හැක. විස්තර සඳහා <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">පරිහරණ කොන්දේසි</a> බලන්න.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">පෞද්ගලිකත්ව ප්‍රතිපත්තිය</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%93%E0%B6%A9%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F:%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B7%85%E0%B7%92%E0%B6%B6%E0%B6%B3">විකිපීඩියා පිළිබඳ</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%93%E0%B6%A9%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F:%E0%B6%B4%E0%B7%9C%E0%B6%AF%E0%B7%94_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%A0%E0%B6%B1%E0%B6%BA">වියාචනයන්</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">දියුණුකරන්නෝ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/si.wikipedia.org">සංඛ්‍යාන දත්ත</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">කුකි ප්‍රකාශය</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//si.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">ජංගම දසුන</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b786b4b4d-nwcmt","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.144","walltime":"0.201","ppvisitednodes":{"value":362,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":16532,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1123,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":7774,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 151.951 1 -total"," 72.41% 110.022 1 සැකිල්ල:පරිණාමය3"," 69.00% 104.849 1 සැකිල්ල:Sidebar"," 18.99% 28.859 1 සැකිල්ල:Wiktionary"," 15.55% 23.627 1 සැකිල්ල:Sister_project"," 13.89% 21.106 1 සැකිල්ල:Side_box"," 6.78% 10.306 1 සැකිල්ල:ප්‍රධාන"," 6.40% 9.723 1 සැකිල්ල:Portal-inline"," 3.16% 4.808 2 සැකිල්ල:Rellink"," 1.58% 2.395 1 සැකිල්ල:මූලික"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.084","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":965345,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6b786b4b4d-bd8vg","timestamp":"20241119023222","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0db4\u0dbb\u0dd2\u0dab\u0dcf\u0db8\u0dba","url":"https:\/\/si.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%B8%E0%B6%BA","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1063","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1063","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-09-05T10:45:11Z","dateModified":"2023-09-30T06:45:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/10\/Darwin_Tree_1837.png"}</script> </body> </html>