CINXE.COM
1854 — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>1854 — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"9b058460-af09-4507-8dd3-5d7120efafd6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"1854","wgTitle":"1854","wgCurRevisionId":224408195,"wgRevisionId":224408195,"wgArticleId":3510,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article utilisant une Infobox","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Portail:Années 1850/Articles liés","Portail:XIXe siècle/Articles liés","Portail:Époque contemporaine/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","1854"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"1854","wgRelevantArticleId":3510,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7670","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/45/Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="778"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/45/Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="519"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg/640px-Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="415"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="1854 — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/1854"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=1854&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/1854"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-1854 rootpage-1854 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d'articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=1854" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=1854" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=1854" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=1854" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Événements" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Événements"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Événements</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Événements-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Événements</span> </button> <ul id="toc-Événements-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Afrique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Afrique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Afrique</span> </div> </a> <ul id="toc-Afrique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Amérique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Amérique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Amérique</span> </div> </a> <ul id="toc-Amérique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asie_et_Pacifique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asie_et_Pacifique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Asie et Pacifique</span> </div> </a> <ul id="toc-Asie_et_Pacifique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Europe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Europe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Europe</span> </div> </a> <ul id="toc-Europe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Naissances_en_1854" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Naissances_en_1854"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Naissances en 1854</span> </div> </a> <ul id="toc-Naissances_en_1854-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Décès_en_1854" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Décès_en_1854"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Décès en 1854</span> </div> </a> <ul id="toc-Décès_en_1854-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">1854</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 173 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-173" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">173 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – abkhaze" lang="ab" hreflang="ab" data-title="1854" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abkhaze" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="1854" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="1854" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/1854_%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0." title="1854 እ.ኤ.አ. – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="1854 እ.ኤ.አ." data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="1854" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="1854" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – arabe marocain" lang="ary" hreflang="ary" data-title="1854" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabe marocain" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="1854" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="1854" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="1854" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="1854" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B8%DB%B5%DB%B4_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="۱۸۵۴ (میلادی) – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="۱۸۵۴ (میلادی)" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B9%D1%8B%D0%BB" title="1854 йыл – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="1854 йыл" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="1854" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="1854" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="1854" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="1854" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="1854" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="1854" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%A7%E0%A7%AE%E0%A7%AB%E0%A7%AA" title="১৮৫৪ – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="১৮৫৪" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF_%E0%A7%A7%E0%A7%AE%E0%A7%AB%E0%A7%AA" title="মারি ১৮৫৪ – bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="মারি ১৮৫৪" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="1854" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/1854." title="1854. – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="1854." data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="1854" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/1854_ni%C3%A8ng" title="1854 nièng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="1854 nièng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/1854_%D1%88%D0%BE" title="1854 шо – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="1854 шо" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="1854" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%A1%D9%A8%D9%A5%D9%A4" title="١٨٥٤ – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="١٨٥٤" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – tatar de Crimée" lang="crh" hreflang="crh" data-title="1854" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tatar de Crimée" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="1854" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="1854" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="1854" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="1854" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="1854" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="1854" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="1854" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="1854" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="1854" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="1854" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="1854" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="1854" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="1854" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="1854" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B8%DB%B5%DB%B4" title="۱۸۵۴ – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="۱۸۵۴" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="1854" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="1854" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – féroïen" lang="fo" hreflang="fo" data-title="1854" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="féroïen" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – francoprovençal" lang="frp" hreflang="frp" data-title="1854" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovençal" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="1854" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="1854" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="1854" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="1854" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/1854%E5%B9%B4" title="1854年 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="1854年" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – créole guyanais" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="1854" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="créole guyanais" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="1854" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="1854" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="1854" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="1854" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AB%E0%A5%AA" title="१८५४ – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="१८५४" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – hindi fidjien" lang="hif" hreflang="hif" data-title="1854" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/1854." title="1854. – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="1854." data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – haut-sorabe" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="1854" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="haut-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/1854_(almanak_gregoryen)" title="1854 (almanak gregoryen) – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="1854 (almanak gregoryen)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="1854" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="1854" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/1854_%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="1854 թուական – arménien occidental" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="1854 թուական" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="arménien occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="1854" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="1854" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="1854" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="1854" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="1854" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="1854" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/1854%E5%B9%B4" title="1854年 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="1854年" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="1854" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="1854" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – karakalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="1854" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1854 жыл – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="1854 жыл" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B3%A7%E0%B3%AE%E0%B3%AB%E0%B3%AA" title="೧೮೫೪ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="೧೮೫೪" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/1854%EB%85%84" title="1854년 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="1854년" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1854 джыл – karatchaï balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="1854 джыл" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karatchaï balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/1854-%D3%A7%D0%B4_%D0%B2%D0%BE" title="1854-ӧд во – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="1854-ӧд во" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="1854" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="1854" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B9%D0%B8%D1%81" title="1854 йис – lezghien" lang="lez" hreflang="lez" data-title="1854 йис" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezghien" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="1854" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="1854" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="1854" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="1854" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/1854_m." title="1854 m. – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="1854 m." data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/1854._gads" title="1854. gads – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="1854. gads" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AB%E0%A5%AA" title="१८५४ – maïthili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="१८५४" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maïthili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="1854" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="1854" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="1854" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="1854" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – maori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="1854" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="1854" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="1854" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="1854" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87.%E0%A4%B8._%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AB%E0%A5%AA" title="इ.स. १८५४ – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इ.स. १८५४" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B8" title="1854 и – mari occidental" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="1854 и" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="mari occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="1854" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%81%81%E1%81%88%E1%81%85%E1%81%84" title="၁၈၅၄ – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="၁၈၅၄" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B8%D0%B5" title="1854 ие – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="1854 ие" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B8%DB%B5%DB%B4" title="۱۸۵۴ – mazandérani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="۱۸۵۴" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandérani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="1854" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – napolitain" lang="nap" hreflang="nap" data-title="1854" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitain" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="1854" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – bas-saxon néerlandais" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="1854" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="bas-saxon néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A8%E0%A5%8D_%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AB%E0%A5%AA" title="सन् १८५४ – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="सन् १८५४" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="1854" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="1854" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="1854" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="1854" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – sotho du Nord" lang="nso" hreflang="nso" data-title="1854" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="sotho du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="1854" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="1854" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AD%A7%E0%AD%AE%E0%AD%AB%E0%AD%AA" title="୧୮୫୪ – odia" lang="or" hreflang="or" data-title="୧୮୫୪" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/1854-%C3%A6%D0%BC_%D0%B0%D0%B7" title="1854-æм аз – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="1854-æм аз" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="1854" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AB%E0%A5%AA" title="१८५४ – pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="१८५४" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="pali" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="1854" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="1854" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="1854" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="1854" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="1854" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1854 год – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="1854 год" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="1854" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AB%E0%A5%AA" title="१८५४ – sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="१८५४" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – iakoute" lang="sah" hreflang="sah" data-title="1854" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iakoute" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="1854" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/1854%D8%B9" title="1854ع – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="1854ع" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – same du Nord" lang="se" hreflang="se" data-title="1854" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="same du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/1854." title="1854. – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="1854." data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – shan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="1854" data-language-autonym="တႆး" data-language-local-name="shan" class="interlanguage-link-target"><span>တႆး</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="1854" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="1854" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="1854" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – same d’Inari" lang="smn" hreflang="smn" data-title="1854" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="same d’Inari" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="1854" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="1854" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="1854" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="1854" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="1854" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="1854" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – silésien" lang="szl" hreflang="szl" data-title="1854" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silésien" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="1854" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="1854" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D0%B8_1854" title="Соли 1854 – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Соли 1854" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E.%E0%B8%A8._2397" title="พ.ศ. 2397 – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="พ.ศ. 2397" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="1854" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="1854" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="1854" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="1854" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B5%D0%BB" title="1854 ел – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="1854 ел" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/1854_%D0%B0%D1%80" title="1854 ар – oudmourte" lang="udm" hreflang="udm" data-title="1854 ар" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="oudmourte" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="1854" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/1854%D8%A1" title="1854ء – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="1854ء" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="1854" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="1854" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="1854" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – flamand occidental" lang="vls" hreflang="vls" data-title="1854" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="flamand occidental" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="1854" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – wallon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="1854" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="wallon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="1854" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/1854%E5%B9%B4" title="1854年 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="1854年" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="1854" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="1854" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/1854_nienz" title="1854 nienz – zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="1854 nienz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/1854" title="1854 – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="1854" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/1854%E5%B9%B4" title="1854年 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="1854年" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/1854_n%C3%AE" title="1854 nî – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="1854 nî" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/1854%E5%B9%B4" title="1854年 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="1854年" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7670#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/1854" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:1854" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/1854"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/1854"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/1854" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/1854" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&oldid=224408195" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=1854&id=224408195&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2F1854"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2F1854"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=1854"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=1854&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1854&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:1854" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7670" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Cette page concerne l'année <b>1854</b> (MDCCCLIV en chiffres romains) du <a href="/wiki/Calendrier_gr%C3%A9gorien" title="Calendrier grégorien">calendrier grégorien</a>. </p> </div></div> <div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive" style="width:21em"> <div class="entete" style="background-color: #C0D1E2;"> <div><small>Chronologies</small></div> </div><div class="images"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Description de cette image, également commentée ci-après" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg/220px-Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg/330px-Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg/440px-Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg 2x" data-file-width="760" data-file-height="493" /></a></span> </div> <div class="legend">La mosquée de Dinguiraye v. 1900.</div><table><caption class="hidden" style="background-color:#CEE0F2;">Données clés</caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><a href="/wiki/1851" title="1851">1851</a> <a href="/wiki/1852" title="1852">1852</a> <a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a> <b> <a class="mw-selflink selflink">1854</a> </b> <a href="/wiki/1855" title="1855">1855</a> <a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> <a href="/wiki/1857" title="1857">1857</a><br /><small><b>Décennies :</b></small><br /><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1820" title="Années 1820">1820</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1830" title="Années 1830">1830</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1840" title="Années 1840">1840</a> <b> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1850" title="Années 1850">1850</a> </b> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1860" title="Années 1860">1860</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1870" title="Années 1870">1870</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1880" title="Années 1880">1880</a><br /><small><b>Siècles :</b></small><br /><a href="/wiki/XVIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIe siècle">XVII<sup>e</sup></a> <a href="/wiki/XVIIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIIe siècle">XVIII<sup>e</sup></a> <b> <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle">XIX<sup>e</sup></a> </b> <a href="/wiki/XXe_si%C3%A8cle" title="XXe siècle">XX<sup>e</sup></a> <a href="/wiki/XXIe_si%C3%A8cle" title="XXIe siècle">XXI<sup>e</sup></a><br /><small><b>Millénaires :</b></small><br /><a href="/wiki/Ier_mill%C3%A9naire_av._J.-C." title="Ier millénaire av. J.-C.">-I<sup>er</sup></a> <a href="/wiki/Ier_mill%C3%A9naire" title="Ier millénaire">I<sup>er</sup></a> <b> <a href="/wiki/IIe_mill%C3%A9naire" title="IIe millénaire">II<sup>e</sup></a> </b> <a href="/wiki/IIIe_mill%C3%A9naire" title="IIIe millénaire">III<sup>e</sup></a> </td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#CEE0F2;"><a href="/wiki/Liste_des_chronologies_par_zone_g%C3%A9ographique" title="Liste des chronologies par zone géographique">Chronologies géographiques</a></caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r223867407">.mw-parser-output div.NavFrame{background-color:var(--background-color-base,#fff);border:1px var(--border-color-base,#a2a9b1);border-style:solid;margin-bottom:1em;clear:both}.mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{min-height:1.6em;font-weight:bold;background-color:#efefef;color:var(--color-emphasized,#000);text-align:center}.mw-parser-output div.NavContent{display:block;margin:0;text-align:left}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavFrame{padding:2px;text-align:center;border-collapse:collapse;font-size:95%}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavPic{padding:2px;float:left}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavEnd{height:0;clear:both}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{background-color:#27292d}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output table div.NavFrame a{color:#88a3e8}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output table div.NavFrame a.new{color:#fd7865}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{background-color:#27292d}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output table div.NavFrame a{color:#88a3e8}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output table div.NavFrame a.new{color:#fd7865}}</style><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_en_Afrique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Afrique (page inexistante)">Afrique</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_en_Afrique_du_Sud&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Afrique du Sud (page inexistante)">Afrique du Sud</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Alg%C3%A9rie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Algérie (page inexistante)">Algérie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Angola&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Angola (page inexistante)">Angola</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_B%C3%A9nin&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Bénin (page inexistante)">Bénin</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Botswana&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Botswana (page inexistante)">Botswana</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Burkina_Faso&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Burkina Faso (page inexistante)">Burkina Faso</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Burundi&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Burundi (page inexistante)">Burundi</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Cameroun&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Cameroun (page inexistante)">Cameroun</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Cap-Vert&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Cap-Vert (page inexistante)">Cap-Vert</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_R%C3%A9publique_centrafricaine&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en République centrafricaine (page inexistante)">République centrafricaine</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Comores&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Comores (page inexistante)">Comores</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_R%C3%A9publique_du_Congo&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en République du Congo (page inexistante)">République du Congo</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_R%C3%A9publique_d%C3%A9mocratique_du_Congo&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en République démocratique du Congo (page inexistante)">République démocratique du Congo</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_C%C3%B4te_d%27Ivoire&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Côte d'Ivoire (page inexistante)">Côte d'Ivoire</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Djibouti&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Djibouti (page inexistante)">Djibouti</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_%C3%89gypte&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Égypte (page inexistante)">Égypte</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_%C3%89rythr%C3%A9e&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Érythrée (page inexistante)">Érythrée</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_%C3%89thiopie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Éthiopie (page inexistante)">Éthiopie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Gabon&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Gabon (page inexistante)">Gabon</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Gambie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Gambie (page inexistante)">Gambie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Ghana&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Ghana (page inexistante)">Ghana</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Guin%C3%A9e&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Guinée (page inexistante)">Guinée</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Guin%C3%A9e-Bissau&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Guinée-Bissau (page inexistante)">Guinée-Bissau</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Guin%C3%A9e_%C3%A9quatoriale&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Guinée équatoriale (page inexistante)">Guinée équatoriale</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Kenya&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Kenya (page inexistante)">Kenya</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Lesotho&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Lesotho (page inexistante)">Lesotho</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Liberia&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Liberia (page inexistante)">Liberia</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Libye&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Libye (page inexistante)">Libye</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Madagascar&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Madagascar (page inexistante)">Madagascar</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Malawi&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Malawi (page inexistante)">Malawi</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Mali&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Mali (page inexistante)">Mali</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Mauritanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Mauritanie (page inexistante)">Mauritanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Maurice_(pays)&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Maurice (pays) (page inexistante)">Maurice</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Maroc&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Maroc (page inexistante)">Maroc</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Mozambique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Mozambique (page inexistante)">Mozambique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Namibie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Namibie (page inexistante)">Namibie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Niger&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Niger (page inexistante)">Niger</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Nigeria&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Nigeria (page inexistante)">Nigeria</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Ouganda&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Ouganda (page inexistante)">Ouganda</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Rwanda&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Rwanda (page inexistante)">Rwanda</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Sahara_occidental&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Sahara occidental (page inexistante)">Sahara occidental</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Sao_Tom%C3%A9-et-Principe&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Sao Tomé-et-Principe (page inexistante)">Sao Tomé-et-Principe</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_S%C3%A9n%C3%A9gal&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Sénégal (page inexistante)">Sénégal</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Seychelles&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Seychelles (page inexistante)">Seychelles</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Sierra_Leone&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Sierra Leone (page inexistante)">Sierra Leone</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Somalie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Somalie (page inexistante)">Somalie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Soudan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Soudan (page inexistante)">Soudan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Soudan_du_Sud&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Soudan du Sud (page inexistante)">Soudan du Sud</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Swaziland&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Swaziland (page inexistante)">Swaziland</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Tanzanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Tanzanie (page inexistante)">Tanzanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Tchad&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Tchad (page inexistante)">Tchad</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Togo&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Togo (page inexistante)">Togo</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Tunisie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Tunisie (page inexistante)">Tunisie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Zambie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Zambie (page inexistante)">Zambie</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_au_Zimbabwe&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Zimbabwe (page inexistante)">Zimbabwe</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_par_pays_en_Am%C3%A9rique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 par pays en Amérique (page inexistante)">Amérique</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Antigua-et-Barbuda&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Antigua-et-Barbuda (page inexistante)">Antigua-et-Barbuda</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Argentine&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Argentine (page inexistante)">Argentine</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Bahamas&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Bahamas (page inexistante)">Bahamas</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_la_Barbade&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à la Barbade (page inexistante)">Barbade</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Belize&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Belize (page inexistante)">Belize</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Bolivie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Bolivie (page inexistante)">Bolivie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Br%C3%A9sil&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Brésil (page inexistante)">Brésil</a>, <a href="/wiki/1854_au_Canada" title="1854 au Canada">Canada</a> <small>(<a href="/wiki/1854_au_Nouveau-Brunswick" title="1854 au Nouveau-Brunswick">Nouveau-Brunswick</a> et <a href="/wiki/1854_au_Qu%C3%A9bec" class="mw-redirect" title="1854 au Québec">Québec</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Chili&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Chili (page inexistante)">Chili</a> <small>()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Colombie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Colombie (page inexistante)">Colombie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Costa_Rica&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Costa Rica (page inexistante)">Costa Rica</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Cuba&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Cuba (page inexistante)">Cuba</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_R%C3%A9publique_dominicaine&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en République dominicaine (page inexistante)">République dominicaine</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_la_Dominique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à la Dominique (page inexistante)">Dominique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_%C3%89quateur&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Équateur (page inexistante)">Équateur</a>, <a href="/wiki/1854_aux_%C3%89tats-Unis" title="1854 aux États-Unis">États-Unis</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_la_Grenade&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à la Grenade (page inexistante)">Grenade</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Guatemala&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Guatemala (page inexistante)">Guatemala</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Guyana&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Guyana (page inexistante)">Guyana</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Ha%C3%AFti&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Haïti (page inexistante)">Haïti</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Honduras&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Honduras (page inexistante)">Honduras</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Jama%C3%AFque&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Jamaïque (page inexistante)">Jamaïque</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Mexique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Mexique (page inexistante)">Mexique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Nicaragua&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Nicaragua (page inexistante)">Nicaragua</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Panama&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Panama (page inexistante)">Panama</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Paraguay&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Paraguay (page inexistante)">Paraguay</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_P%C3%A9rou&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Pérou (page inexistante)">Pérou</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Saint-Christophe-et-Ni%C3%A9v%C3%A8s&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Saint-Christophe-et-Niévès (page inexistante)">Saint-Christophe-et-Niévès</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Saint-Vincent-et-les-Grenadines&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Saint-Vincent-et-les-Grenadines (page inexistante)">Saint-Vincent-et-les-Grenadines</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Sainte-Lucie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Sainte-Lucie (page inexistante)">Sainte-Lucie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Salvador&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Salvador (page inexistante)">Salvador</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Suriname&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Suriname (page inexistante)">Suriname</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Trinit%C3%A9-et-Tobago&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Trinité-et-Tobago (page inexistante)">Trinité-et-Tobago</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Uruguay&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Uruguay (page inexistante)">Uruguay</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_au_Venezuela&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Venezuela (page inexistante)">Venezuela</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_par_pays_en_Asie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 par pays en Asie (page inexistante)">Asie</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_en_Abkhazie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Abkhazie (page inexistante)">Abkhazie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Afghanistan (page inexistante)">Afghanistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Arabie_saoudite&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Arabie saoudite (page inexistante)">Arabie saoudite</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Arm%C3%A9nie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Arménie (page inexistante)">Arménie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Azerba%C3%AFdjan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Azerbaïdjan (page inexistante)">Azerbaïdjan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Bahre%C3%AFn&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Bahreïn (page inexistante)">Bahreïn</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Bangladesh&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Bangladesh (page inexistante)">Bangladesh</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Bhoutan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Bhoutan (page inexistante)">Bhoutan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Birmanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Birmanie (page inexistante)">Birmanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Brunei&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Brunei (page inexistante)">Brunei</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Cambodge&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Cambodge (page inexistante)">Cambodge</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_le_Caucase&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans le Caucase (page inexistante)">Caucase</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Chine&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Chine (page inexistante)">Chine</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Chypre&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Chypre (page inexistante)">Chypre</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Cor%C3%A9e_du_Nord&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Corée du Nord (page inexistante)">Corée du Nord</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Cor%C3%A9e_du_Sud&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Corée du Sud (page inexistante)">Corée du Sud</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_%C3%89mirats_arabes_unis&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Émirats arabes unis (page inexistante)">Émirats arabes unis</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_G%C3%A9orgie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Géorgie (page inexistante)">Géorgie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Inde&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Inde (page inexistante)">Inde</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Indon%C3%A9sie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Indonésie (page inexistante)">Indonésie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Irak&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Irak (page inexistante)">Irak</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Iran&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Iran (page inexistante)">Iran</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Isra%C3%ABl&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Israël (page inexistante)">Israël</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Japon&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Japon (page inexistante)">Japon</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Jordanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Jordanie (page inexistante)">Jordanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Kazakhstan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Kazakhstan (page inexistante)">Kazakhstan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Kirghizistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Kirghizistan (page inexistante)">Kirghizistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Kurdistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Kurdistan (page inexistante)">Kurdistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Kowe%C3%AFt&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Koweït (page inexistante)">Koweït</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Laos&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Laos (page inexistante)">Laos</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Liban&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Liban (page inexistante)">Liban</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Malaisie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Malaisie (page inexistante)">Malaisie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Maldives&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Maldives (page inexistante)">Maldives</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Mongolie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Mongolie (page inexistante)">Mongolie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_N%C3%A9pal&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Népal (page inexistante)">Népal</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Oman&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Oman (page inexistante)">Oman</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Oss%C3%A9tie_du_Sud-Alanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Ossétie du Sud-Alanie (page inexistante)">Ossétie du Sud-Alanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Ouzb%C3%A9kistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Ouzbékistan (page inexistante)">Ouzbékistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Pakistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Pakistan (page inexistante)">Pakistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Palestine&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Palestine (page inexistante)">Palestine</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Philippines (page inexistante)">Philippines</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_par_pays_au_Proche-Orient&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 par pays au Proche-Orient (page inexistante)">Proche-Orient</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Qatar&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Qatar (page inexistante)">Qatar</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Russie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Russie (page inexistante)">Russie</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Singapour&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Singapour (page inexistante)">Singapour</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Sri_Lanka&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Sri Lanka (page inexistante)">Sri Lanka</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Syrie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Syrie (page inexistante)">Syrie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Tadjikistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Tadjikistan (page inexistante)">Tadjikistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Ta%C3%AFwan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Taïwan (page inexistante)">Taïwan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Tha%C3%AFlande&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Thaïlande (page inexistante)">Thaïlande</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Timor_oriental&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Timor oriental (page inexistante)">Timor oriental</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Turkm%C3%A9nistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Turkménistan (page inexistante)">Turkménistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Turquie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Turquie (page inexistante)">Turquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Vi%C3%AAt_Nam&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Viêt Nam (page inexistante)">Viêt Nam</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_au_Y%C3%A9men&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Yémen (page inexistante)">Yémen</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_en_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Europe (page inexistante)">Europe</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_en_Abkhazie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Abkhazie (page inexistante)">Abkhazie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Allemagne&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Allemagne (page inexistante)">Allemagne</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Albanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Albanie (page inexistante)">Albanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Andorre&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Andorre (page inexistante)">Andorre</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Arm%C3%A9nie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Arménie (page inexistante)">Arménie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Autriche&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Autriche (page inexistante)">Autriche</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Azerba%C3%AFdjan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Azerbaïdjan (page inexistante)">Azerbaïdjan</a>, <a href="/wiki/1854_en_Belgique" title="1854 en Belgique">Belgique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Bi%C3%A9lorussie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Biélorussie (page inexistante)">Biélorussie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Bosnie-Herz%C3%A9govine&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Bosnie-Herzégovine (page inexistante)">Bosnie-Herzégovine</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Bulgarie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Bulgarie (page inexistante)">Bulgarie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_le_Caucase&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans le Caucase (page inexistante)">Caucase</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Chypre&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Chypre (page inexistante)">Chypre</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Croatie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Croatie (page inexistante)">Croatie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Danemark&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Danemark (page inexistante)">Danemark</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Espagne&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Espagne (page inexistante)">Espagne</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Estonie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Estonie (page inexistante)">Estonie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Finlande&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Finlande (page inexistante)">Finlande</a>, <a href="/wiki/1854_en_France" title="1854 en France">France</a> <small>(<a href="/wiki/1854_en_Bretagne" title="1854 en Bretagne">Bretagne</a>, <a href="/wiki/1854_en_Lorraine" title="1854 en Lorraine">Lorraine</a> et )</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_G%C3%A9orgie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Géorgie (page inexistante)">Géorgie</a>, <a href="/wiki/1854_en_Gr%C3%A8ce" title="1854 en Grèce">Grèce</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Hongrie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Hongrie (page inexistante)">Hongrie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Irlande&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Irlande (page inexistante)">Irlande</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Islande&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Islande (page inexistante)">Islande</a>, <a href="/wiki/1854_en_Italie" title="1854 en Italie">Italie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Kazakhstan&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Kazakhstan (page inexistante)">Kazakhstan</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Kosovo&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Kosovo (page inexistante)">Kosovo</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Lettonie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Lettonie (page inexistante)">Lettonie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Liechtenstein&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Liechtenstein (page inexistante)">Liechtenstein</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Lituanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Lituanie (page inexistante)">Lituanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Luxembourg&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Luxembourg (page inexistante)">Luxembourg</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Mac%C3%A9doine_du_Nord&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Macédoine du Nord (page inexistante)">Macédoine du Nord</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Malte&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Malte (page inexistante)">Malte</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Moldavie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Moldavie (page inexistante)">Moldavie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Monaco&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Monaco (page inexistante)">Monaco</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Mont%C3%A9n%C3%A9gro&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Monténégro (page inexistante)">Monténégro</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Norv%C3%A8ge&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Norvège (page inexistante)">Norvège</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Oss%C3%A9tie_du_Sud-Alanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Ossétie du Sud-Alanie (page inexistante)">Ossétie du Sud-Alanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Pays-Bas&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Pays-Bas (page inexistante)">Pays-Bas</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Pologne&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Pologne (page inexistante)">Pologne</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Portugal&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Portugal (page inexistante)">Portugal</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Roumanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Roumanie (page inexistante)">Roumanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Royaume-Uni&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Royaume-Uni (page inexistante)">Royaume-Uni</a> <small>()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Russie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Russie (page inexistante)">Russie</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Saint-Marin&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Saint-Marin (page inexistante)">Saint-Marin</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Serbie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Serbie (page inexistante)">Serbie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Slovaquie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Slovaquie (page inexistante)">Slovaquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Slov%C3%A9nie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Slovénie (page inexistante)">Slovénie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Su%C3%A8de&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Suède (page inexistante)">Suède</a>, <a href="/wiki/1854_en_Suisse" title="1854 en Suisse">Suisse</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Tch%C3%A9quie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Tchéquie (page inexistante)">Tchéquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Turquie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Turquie (page inexistante)">Turquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Ukraine&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Ukraine (page inexistante)">Ukraine</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_au_Vatican&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Vatican (page inexistante)">Vatican</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_par_pays_en_Oc%C3%A9anie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 par pays en Océanie (page inexistante)">Océanie</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_en_Australie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Australie (page inexistante)">Australie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_%C3%8Eles_Cook&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Îles Cook (page inexistante)">Îles Cook</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_%C3%89tats_f%C3%A9d%C3%A9r%C3%A9s_de_Micron%C3%A9sie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux États fédérés de Micronésie (page inexistante)">États fédérés de Micronésie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Fidji&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Fidji (page inexistante)">Fidji</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Indon%C3%A9sie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Indonésie (page inexistante)">Indonésie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_%C3%8Eles_Marshall&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Îles Marshall (page inexistante)">Îles Marshall</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Nauru&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Nauru (page inexistante)">Nauru</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_%C3%A0_Niue&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 à Niue (page inexistante)">Niue</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Nouvelle-Z%C3%A9lande&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Nouvelle-Zélande (page inexistante)">Nouvelle-Zélande</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Palaos&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Palaos (page inexistante)">Palaos</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_Papouasie-Nouvelle-Guin%C3%A9e&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Papouasie-Nouvelle-Guinée (page inexistante)">Papouasie-Nouvelle-Guinée</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Kiribati&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Kiribati (page inexistante)">Kiribati</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_%C3%8Eles_Salomon&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Îles Salomon (page inexistante)">Îles Salomon</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Samoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Samoa (page inexistante)">Samoa</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Samoa_am%C3%A9ricaines&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Samoa américaines (page inexistante)">Samoa américaines</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_au_Timor_oriental&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Timor oriental (page inexistante)">Timor oriental</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Tonga&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Tonga (page inexistante)">Tonga</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_aux_Tuvalu&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 aux Tuvalu (page inexistante)">Tuvalu</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_au_Vanuatu&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 au Vanuatu (page inexistante)">Vanuatu</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_dans_les_mers_et_oc%C3%A9ans&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans les mers et océans (page inexistante)">Mers et océans</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_dans_la_Manche&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans la Manche (page inexistante)">Manche</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_mer_Baltique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en mer Baltique (page inexistante)">Mer Baltique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_mer_des_Cara%C3%AFbes&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en mer des Caraïbes (page inexistante)">Mer des Caraïbes</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_mer_Caspienne&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en mer Caspienne (page inexistante)">Mer Caspienne</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en mer Méditerranée (page inexistante)">Mer Méditerranée</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_mer_du_Nord&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en mer du Nord (page inexistante)">Mer du Nord</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_mer_Noire&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en mer Noire (page inexistante)">Mer Noire</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_mer_Rouge&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en mer Rouge (page inexistante)">Mer Rouge</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_l%27oc%C3%A9an_Arctique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans l'océan Arctique (page inexistante)">Océan Arctique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_l%27oc%C3%A9an_Atlantique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans l'océan Atlantique (page inexistante)">Océan Atlantique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_l%27oc%C3%A9an_Austral&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans l'océan Austral (page inexistante)">Océan Austral</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_l%27oc%C3%A9an_Indien&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans l'océan Indien (page inexistante)">Océan Indien</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_dans_l%27oc%C3%A9an_Pacifique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans l'océan Pacifique (page inexistante)">Océan Pacifique</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div> <a href="/w/index.php?title=1854_en_Antarctique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en Antarctique (page inexistante)">Antarctique</a></td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#CEE0F2;"><a href="/wiki/Liste_des_chronologies_th%C3%A9matiques" title="Liste des chronologies thématiques">Chronologies thématiques</a></caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><div class="liste-horizontale"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_en_art&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en art (page inexistante)">Art</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/wiki/1854_en_architecture" title="1854 en architecture">Architecture</a>, <a href="/wiki/1854_en_arts_plastiques" title="1854 en arts plastiques">Arts plastiques</a> <small>(<a href="/w/index.php?title=1854_en_dessin&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en dessin (page inexistante)">Dessin</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_gravure&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en gravure (page inexistante)">Gravure</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_lithographie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en lithographie (page inexistante)">Lithographie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_peinture&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en peinture (page inexistante)">Peinture</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_en_sculpture&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en sculpture (page inexistante)">Sculpture</a>)</small>, <small>()</small>, <small>()</small>, <a href="/wiki/1854_en_litt%C3%A9rature" title="1854 en littérature">Littérature</a> <small>()</small>, Musique <small>(<a href="/wiki/1854_en_musique" title="1854 en musique">Populaire</a> et <a href="/wiki/1854_en_musique_classique" title="1854 en musique classique">Classique</a>)</small>, <a href="/wiki/1854_en_photographie" title="1854 en photographie">Photographie</a> et <a href="/wiki/1854_au_th%C3%A9%C3%A2tre" title="1854 au théâtre">Théâtre</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_en_ing%C3%A9nierie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en ingénierie (page inexistante)">Ingénierie</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><small>()</small>, <a href="/wiki/1854_en_architecture" title="1854 en architecture">Architecture</a>, <a href="/wiki/1854_dans_les_chemins_de_fer" title="1854 dans les chemins de fer">Chemins de fer</a> <small>(<a href="/w/index.php?title=Liste_des_accidents_ferroviaires_en_France_en_1854&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liste des accidents ferroviaires en France en 1854 (page inexistante)">Accidents ferroviaires en France</a>)</small>, <small>()</small> et <a href="/w/index.php?title=1854_dans_les_parcs_de_loisirs&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans les parcs de loisirs (page inexistante)">Parcs de loisirs</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_en_politique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en politique (page inexistante)">Politique</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/wiki/1854_en_droit" title="1854 en droit">Droit</a>, <a href="/wiki/Liste_d%27%C3%A9lections_en_1854" title="Liste d'élections en 1854">Élections</a> et <small>()</small> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1854_en_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en religion (page inexistante)">Religion</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_dans_le_bouddhisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans le bouddhisme (page inexistante)">Bouddhisme</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_le_christianisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans le christianisme (page inexistante)">Christianisme</a> <small>(<a href="/wiki/1854_dans_le_catholicisme" title="1854 dans le catholicisme">Catholicisme</a>, et <a href="/w/index.php?title=1854_dans_le_protestantisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans le protestantisme (page inexistante)">Protestantisme</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_l%27hindouisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans l'hindouisme (page inexistante)">Hindouisme</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_dans_l%27islam&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans l'islam (page inexistante)">Islam</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_dans_le_juda%C3%AFsme&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 dans le judaïsme (page inexistante)">Judaïsme</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="[afficher]/[masquer]"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/wiki/1854_en_science" title="1854 en science">Science</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1854_en_arch%C3%A9ologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en archéologie (page inexistante)">Archéologie</a>, <small>()</small>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_biologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en biologie (page inexistante)">Biologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_chimie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en chimie (page inexistante)">Chimie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_climatologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en climatologie (page inexistante)">Climatologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_exploration&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en exploration (page inexistante)">Exploration</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_g%C3%A9ologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en géologie (page inexistante)">Géologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_histoire&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en histoire (page inexistante)">Histoire</a>, <a href="/wiki/1854_en_math%C3%A9matiques" title="1854 en mathématiques">Mathématiques</a>, <a href="/wiki/1854_en_pal%C3%A9ontologie" class="mw-redirect" title="1854 en paléontologie">Paléontologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_physique&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en physique (page inexistante)">Physique</a>, <a href="/w/index.php?title=1854_en_psychologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en psychologie (page inexistante)">Psychologie</a>, <a href="/wiki/1854_en_sant%C3%A9_et_m%C3%A9decine" title="1854 en santé et médecine">Santé et médecine</a> et <a href="/w/index.php?title=1854_en_sociologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en sociologie (page inexistante)">Sociologie</a> </p> </div> <div class="NavEnd"> </div> </div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=D%C3%A9c%C3%A8s_en_1854&action=edit&redlink=1" class="new" title="Décès en 1854 (page inexistante)">Décès</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=1854_en_journalisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="1854 en journalisme (page inexistante)">Journalisme</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Naissance_en_1854&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naissance en 1854 (page inexistante)">Naissance</a></li> <li><a href="/wiki/1854_en_philosophie" title="1854 en philosophie">Philosophie</a></li> <li><a href="/wiki/Terrorisme_avant_1946" title="Terrorisme avant 1946">Terrorisme</a></li></ul> </div></td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#CEE0F2;">Calendriers</caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_romain" title="Calendrier romain">Romain</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_chinois" title="Calendrier chinois">Chinois</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_gr%C3%A9gorien" title="Calendrier grégorien">Grégorien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">Julien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_h%C3%A9bra%C3%AFque" title="Calendrier hébraïque">Hébraïque</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_hindou" title="Calendrier hindou">Hindou</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_h%C3%A9girien" title="Calendrier hégirien">Hégirien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_persan" title="Calendrier persan">Persan</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_r%C3%A9publicain" title="Calendrier républicain">Républicain</a></li></ul> </div></td> </tr></tbody></table><p class="navbar bordered noprint" style="border-color:#CEE0F2;"><span class="plainlinks navigation-not-searchable"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=1854&action=edit">modifier</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Ann%C3%A9es" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></p></div> <p>L'année <b>1854</b> est une <a href="/wiki/Ann%C3%A9e_commune" title="Année commune">année commune</a> qui <a href="/wiki/Ann%C3%A9e_commune_commen%C3%A7ant_un_dimanche" title="Année commune commençant un dimanche">commence un dimanche</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Événements"><span id=".C3.89v.C3.A9nements"></span>Événements</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Événements" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Événements"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Afrique">Afrique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Afrique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Afrique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/23_f%C3%A9vrier" title="23 février">23 février</a> : à l’issue de la convention de <a href="/wiki/Bloemfontein" title="Bloemfontein">Bloemfontein</a>, la Grande-Bretagne reconnaît l’indépendance de l’<a href="/wiki/%C3%89tat_libre_d%27Orange" title="État libre d'Orange">État libre d'Orange</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_mai" title="21 mai">21 mai</a> : le <a href="/wiki/Empire_toucouleur" title="Empire toucouleur">Toucouleur</a> <a href="/wiki/Oumar_Tall" title="Oumar Tall">El Hadj Omar Tall</a> quitte <a href="/wiki/Dinguiraye_(Guin%C3%A9e)" title="Dinguiraye (Guinée)">Dinguiraye</a> et se lance dans une guerre sainte<sup id="cite_ref-Saint-Martin_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Saint-Martin-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Il attaque ses voisins animistes, s’empare de la région aurifère du <a href="/wiki/Bambouk" title="Bambouk">Bambouk</a> et de <a href="/wiki/Nioro-du-Sahel" title="Nioro-du-Sahel">Nioro</a> (1855). Mû par l’idéologie universaliste de l’islam et par un projet de rénovation égalitaire de la société, il encourage le libéralisme de la confrérie <a href="/wiki/Tidjaniya" class="mw-redirect" title="Tidjaniya">Tidjaniya</a>, dont il est le représentant, et se promet d’imposer une « fraternité transcendante » aux peuples du Soudan occidental.</li></ul> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:L%27Illustration_1862_gravure_Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/L%27Illustration_1862_gravure_Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha.jpg/170px-L%27Illustration_1862_gravure_Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha.jpg" decoding="async" width="170" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/L%27Illustration_1862_gravure_Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha.jpg/255px-L%27Illustration_1862_gravure_Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/L%27Illustration_1862_gravure_Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha.jpg/340px-L%27Illustration_1862_gravure_Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha.jpg 2x" data-file-width="4394" data-file-height="5661" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha" title="Mohamed Saïd Pacha">Mohamed Saïd Pacha</a> en 1862. Gravure de <i><a href="/wiki/L%27Illustration" title="L'Illustration">L'Illustration</a></i>.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/13_juillet" title="13 juillet">13 juillet</a> : le pacha d’<a href="/wiki/%C3%89gypte_sous_les_Alaouites" title="Égypte sous les Alaouites">Égypte</a> <a href="/wiki/Abbas_Ier_Hilmi" title="Abbas Ier Hilmi">Abbas Hilmi <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a> est assassiné. <a href="/wiki/Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha" title="Mohamed Saïd Pacha">Mohammad Sa'id Pacha</a>, son oncle, fils de <a href="/wiki/M%C3%A9h%C3%A9met_Ali" title="Méhémet Ali">Méhémet Ali</a>, prend sa succession (fin en <a href="/wiki/1863" title="1863">1863</a>)<sup id="cite_ref-Fargette_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fargette-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Moins réticent à l’égard des Européens que son prédécesseur, il ne fait pas preuve de la même compétence politique que son père. Le début de son règne est marqué par la participation de l’armée égyptienne dans la <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">guerre de Crimée</a> auprès des alliés de l’<a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">Empire ottoman</a>.</li> <li><a href="/wiki/29_octobre" title="29 octobre">29 octobre</a>, <a href="/wiki/Aden" title="Aden">Aden</a> : départ de l’expédition de <a href="/wiki/Richard_Francis_Burton" title="Richard Francis Burton">Burton</a> vers <a href="/wiki/Harar" title="Harar">Harar</a> en <a href="/wiki/%C3%89thiopie" title="Éthiopie">Éthiopie</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/30_novembre" title="30 novembre">30 novembre</a> : premier acte de concession accordé par <a href="/wiki/Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha" title="Mohamed Saïd Pacha">Saïd Pacha</a>, fils de <a href="/wiki/M%C3%A9h%C3%A9met_Ali" title="Méhémet Ali">Méhémet Ali</a>, à <a href="/wiki/Ferdinand_de_Lesseps" title="Ferdinand de Lesseps">Ferdinand de Lesseps</a> pour le creusement et l’exploitation pendant 99 ans d’un <a href="/wiki/Canal_de_Suez" title="Canal de Suez">canal</a> à travers l’<a href="/wiki/Isthme_de_Suez" title="Isthme de Suez">isthme de Suez</a><sup id="cite_ref-Fargette_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Fargette-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/2_d%C3%A9cembre" title="2 décembre">2 décembre</a>, <a href="/wiki/Alg%C3%A9rie_fran%C3%A7aise" title="Algérie française">Algérie</a> : le <a href="/wiki/Nicolas_Desvaux" title="Nicolas Desvaux">colonel Desvaux</a>, à la suite du combat de <a href="/wiki/Megarine" title="Megarine">Meggarine</a> le <a href="/wiki/29_novembre" title="29 novembre">29 novembre</a>, occupe <a href="/wiki/Touggourt" title="Touggourt">Touggourt</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/16_d%C3%A9cembre" title="16 décembre">16 décembre</a> : <a href="/wiki/Louis_Faidherbe" title="Louis Faidherbe">Louis Faidherbe</a> prend ses fonctions de <a href="/wiki/Administrateurs_coloniaux_au_S%C3%A9n%C3%A9gal" title="Administrateurs coloniaux au Sénégal">gouverneur</a> du <a href="/wiki/S%C3%A9n%C3%A9gal" title="Sénégal">Sénégal</a>, dont il commence la conquête (1854-<a href="/wiki/1861" title="1861">1861</a> et <a href="/wiki/1863" title="1863">1863</a>-<a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a>)<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Faidherbe unifie le Sénégal (1854-1865) qui devient une colonie française. Au prix de campagnes militaires incessantes, il transforme les comptoirs commerciaux de <a href="/wiki/Saint-Louis_(S%C3%A9n%C3%A9gal)" title="Saint-Louis (Sénégal)">Saint-Louis</a> et de <a href="/wiki/Gor%C3%A9e" class="mw-redirect" title="Gorée">Gorée</a> en une seule colonie unifiée et étroitement surveillée. Il crée le corps des tirailleurs sénégalais (<a href="/wiki/1857" title="1857">1857</a>) et achève de soumettre les chefs locaux.</li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9cembre_1854" title="Décembre 1854">Décembre</a> : sous la pression des européens, le <a href="/wiki/Mohamed_Sa%C3%AFd_Pacha" title="Mohamed Saïd Pacha">khédive d’Égypte</a> supprime le commerce des esclaves Noirs au <a href="/wiki/Soudan" title="Soudan">Soudan</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. En <a href="/wiki/1855" title="1855">1855</a>, il installe une garnison à <a href="/wiki/Fachoda" title="Fachoda">Fachoda</a> pour lutter contre la traite, mais devra la retirer deux ans plus tard devant son échec.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Amérique"><span id="Am.C3.A9rique"></span>Amérique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Amérique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Amérique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/1854_au_Canada" title="1854 au Canada">1854 au Canada</a>, <a href="/wiki/1854_au_Nouveau-Brunswick" title="1854 au Nouveau-Brunswick">1854 au Nouveau-Brunswick</a> et <a href="/wiki/1854_aux_%C3%89tats-Unis" title="1854 aux États-Unis">1854 aux États-Unis</a>.</div></div> <ul><li><a href="/wiki/24_mars" title="24 mars">24 mars</a> : <a href="/wiki/Abolition_de_l%27esclavage" title="Abolition de l'esclavage">abolition de l'esclavage</a> au <a href="/wiki/Venezuela" title="Venezuela">Venezuela</a><sup id="cite_ref-Langue_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Langue-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Buenos_Aires-Jura_de_la_Constituci%C3%B3n_(1854).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Buenos_Aires-Jura_de_la_Constituci%C3%B3n_%281854%29.jpg/220px-Buenos_Aires-Jura_de_la_Constituci%C3%B3n_%281854%29.jpg" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Buenos_Aires-Jura_de_la_Constituci%C3%B3n_%281854%29.jpg/330px-Buenos_Aires-Jura_de_la_Constituci%C3%B3n_%281854%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Buenos_Aires-Jura_de_la_Constituci%C3%B3n_%281854%29.jpg/440px-Buenos_Aires-Jura_de_la_Constituci%C3%B3n_%281854%29.jpg 2x" data-file-width="1896" data-file-height="1345" /></a><figcaption><time class="nowrap" datetime="04-12" data-sort-value="04-12">12 avril</time> : l'<a href="/wiki/%C3%89tat_de_Buenos_Aires" title="État de Buenos Aires">État de Buenos Aires</a>, sécessionniste, approuve sa propre Constitution<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/17_avril" title="17 avril">17 avril</a> : coup d'État du général <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Mar%C3%ADa_Melo" title="José María Melo">José María Melo</a> en <a href="/wiki/R%C3%A9publique_de_Nouvelle-Grenade" title="République de Nouvelle-Grenade">République de Nouvelle-Grenade</a><sup id="cite_ref-Annuaire_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Annuaire-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Le pays se soulève (<a href="/wiki/Guerre_civile_colombienne_(1854)" title="Guerre civile colombienne (1854)">Guerre civile colombienne</a>).</li> <li><a href="/wiki/30_mai" title="30 mai">30 mai</a> : la <a href="/wiki/Acte_Kansas-Nebraska" class="mw-redirect" title="Acte Kansas-Nebraska">loi sur le Kansas et le Nebraska</a> (le peuple décidera du sort de l’esclavage) annule le <a href="/wiki/Compromis_du_Missouri" title="Compromis du Missouri">compromis du Missouri</a>, qui fixait la limite nord de l’esclavage à 36°30’<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/5_juin" title="5 juin">5 juin</a> : <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_r%C3%A9ciprocit%C3%A9_canado-am%C3%A9ricain" title="Traité de réciprocité canado-américain">traité de réciprocité entre les États-Unis et le Canada</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, qui expire en <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> du fait des États-Unis.</li> <li><a href="/wiki/6_juillet" title="6 juillet">6 juillet</a> : création du <a href="/wiki/Parti_r%C3%A9publicain_(%C3%89tats-Unis)" title="Parti républicain (États-Unis)">Parti Républicain</a> (abolitionniste) aux <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a>. Il regroupe les anciens <a href="/wiki/Parti_whig_(%C3%89tats-Unis)" title="Parti whig (États-Unis)">whigs</a>, <i><a href="/wiki/Parti_du_sol_libre" title="Parti du sol libre">Free Soilers</a></i> et démocrates antiesclavagistes qui sont opposés à la loi sur le Kansas et le Nebraska<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/13_juillet" title="13 juillet">13 juillet</a> : intervention américaine au <a href="/wiki/Nicaragua" title="Nicaragua">Nicaragua</a> (<a href="/wiki/San_Juan_del_Norte" class="mw-redirect" title="San Juan del Norte">San Juan del Norte</a>) : le village de <a href="/wiki/San_Juan_de_Nicaragua" title="San Juan de Nicaragua">Greytown</a> est détruit<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> pour venger une offense faite au ministre-résident américain en poste au Nicaragua le <a href="/wiki/15_mars" title="15 mars">15 mars</a>.</li> <li><a href="/wiki/9_octobre" title="9 octobre">9 octobre</a> : ouverture à <a href="/wiki/Ostende" title="Ostende">Ostende</a> (<a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a>) d’une conférence diplomatique entre l’<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> et les <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a> au sujet de l’achat par ces derniers de l’<a href="/wiki/Cuba_(%C3%AEle)" title="Cuba (île)">île de Cuba</a>. Elle se poursuit jusqu’au <a href="/wiki/11_octobre" title="11 octobre">11</a> à Ostende, puis jusqu’au <a href="/wiki/18_octobre" title="18 octobre">18</a> à <a href="/wiki/Aix-la-Chapelle" title="Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a> (<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>)<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/18_octobre" title="18 octobre">18 octobre</a> : signature à <a href="/wiki/Aix-la-Chapelle" title="Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a> (<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>) du <i><a href="/wiki/Manifeste_d%27Ostende" title="Manifeste d'Ostende">manifeste d'Ostende</a></i> proposant au gouvernement des <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a> de faire rapidement des propositions à l’<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> pour l'achat de <a href="/wiki/Cuba" title="Cuba">Cuba</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/3_d%C3%A9cembre" title="3 décembre">3 décembre</a> : <a href="/wiki/Abolition_de_l%27esclavage" title="Abolition de l'esclavage">abolition de l'esclavage</a> au <a href="/wiki/P%C3%A9rou" title="Pérou">Pérou</a><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/4_d%C3%A9cembre" title="4 décembre">4 décembre</a> : le général <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Mar%C3%ADa_Melo" title="José María Melo">José María Melo</a> est battu par les forces combinées de <a href="/wiki/Pedro_Alc%C3%A1ntara_Herr%C3%A1n" title="Pedro Alcántara Herrán">Pedro Alcántara Herrán</a>, <a href="/wiki/Tom%C3%A1s_Cipriano_de_Mosquera" title="Tomás Cipriano de Mosquera">Tomás Cipriano de Mosquera</a> et <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Hilario_L%C3%B3pez" title="José Hilario López">José Hilario López</a> à <a href="/wiki/Bogota" title="Bogota">Bogota</a>. Exil de Melo et fin de la <a href="/wiki/Guerre_civile_colombienne_(1854)" title="Guerre civile colombienne (1854)">Guerre civile colombienne</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/24_d%C3%A9cembre" title="24 décembre">24 décembre</a> : arrivée des premiers immigrés travailleurs indiens à la Darse de <a href="/wiki/Pointe-%C3%A0-Pitre" title="Pointe-à-Pitre">Pointe-à-Pitre</a>, venus remplacer les esclaves africains affranchis<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Un monument en leur mémoire a été érigé en <time class="nowrap" datetime="2004-12" data-sort-value="2004-12">décembre 2004</time> à cet endroit, <i>in memoriam</i>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asie_et_Pacifique">Asie et Pacifique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Asie et Pacifique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Asie et Pacifique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/4_f%C3%A9vrier" title="4 février">4 février</a> : construction du fort de Viernyi (<a href="/wiki/Almaty" title="Almaty">Alma-Ata</a>) par la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a> au <a href="/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan">Kazakhstan</a><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Commodore_Perry%27s_second_fleet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Commodore_Perry%27s_second_fleet.jpg/250px-Commodore_Perry%27s_second_fleet.jpg" decoding="async" width="220" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Commodore_Perry%27s_second_fleet.jpg/330px-Commodore_Perry%27s_second_fleet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Commodore_Perry%27s_second_fleet.jpg/500px-Commodore_Perry%27s_second_fleet.jpg 2x" data-file-width="750" data-file-height="463" /></a><figcaption> <a href="/wiki/13_f%C3%A9vrier" title="13 février">13 février</a> : seconde visite au <a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a> de la flotte de <a href="/wiki/Matthew_Perry_(militaire)" title="Matthew Perry (militaire)">Perry</a></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/13_f%C3%A9vrier" title="13 février">13 février</a>, <a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a> : retour de la flotte du <a href="/wiki/Commodore_(%C3%89tats-Unis)" title="Commodore (États-Unis)">commodore</a> <a href="/wiki/Matthew_Perry_(militaire)" title="Matthew Perry (militaire)">Matthew C. Perry</a> dans la baie de <a href="/wiki/Tokyo" title="Tokyo">Tokyo</a>, pour chercher la réponse du gouvernement nippon. Il se présente devant le port de <a href="/wiki/Shimoda" title="Shimoda">Shimoda</a> avec sept navires de guerre. Le nouveau <a href="/wiki/Shogun" title="Shogun">shogun</a> <a href="/wiki/Iesada_Tokugawa" class="mw-redirect" title="Iesada Tokugawa">Iesada Tokugawa</a> décide de consulter l’empereur<sup id="cite_ref-Delplanque_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-Delplanque-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/13_mars" title="13 mars">13 mars</a> : sur le conseil de la <a href="/wiki/Compagnie_anglaise_des_Indes_orientales" class="mw-redirect" title="Compagnie anglaise des Indes orientales">Compagnie anglaise des Indes orientales</a>, <a href="/wiki/James_Broun-Ramsay" title="James Broun-Ramsay">lord Dalhousie</a> fait occuper <a href="/wiki/Jhansi" title="Jhansi">Jhansi</a> (<a href="/wiki/Bengale" title="Bengale">Bengale</a>), qui connaît une crise politique ouverte à l’occasion de la montée sur le trône du nouveau roi, Anando Rao, âgé de cinq ans<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/31_mars" title="31 mars">31 mars</a> : <a href="/wiki/Convention_de_Kanagawa" title="Convention de Kanagawa">traité de Kanagawa</a>, par lequel <a href="/wiki/Matthew_Perry_(militaire)" title="Matthew Perry (militaire)">Perry</a> obtient l’<a href="/wiki/Bakumatsu" title="Bakumatsu">ouverture de ports japonais</a> aux navires américains<sup id="cite_ref-Delplanque_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-Delplanque-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Shimoda" title="Shimoda">Shimoda</a> et <a href="/wiki/Hakodate" title="Hakodate">Hakodate</a>).</li> <li><a href="/wiki/10_mai" title="10 mai">10 mai</a>, <a href="/wiki/Liban" title="Liban">Liban</a> : mort du <a href="/wiki/Histoire_du_Liban#1840-1860_:_le_double_caïmacanat" title="Histoire du Liban">caïmacan</a> <a href="/wiki/Maronisme" class="mw-redirect" title="Maronisme">maronite</a> Haydar Bellama<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Son fils Bachir lui succède. Après dix ans de service aux côtés des autorités ottomanes, Bellama s’était taillé une réputation de corrompu et d’apostat (il se convertit à l’islam et redevient chrétien au gré des circonstances). Devant l’opposition populaire, son fils s’exile à Istanbul. Un nouveau patriarche maronite, Paul Masad, est élu le <a href="/wiki/12_novembre" title="12 novembre">12 novembre</a><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/24_mai" title="24 mai">24 mai</a> : première assemblée du <a href="/wiki/Parlement_de_Nouvelle-Z%C3%A9lande" title="Parlement de Nouvelle-Zélande">Parlement de Nouvelle-Zélande</a>, à <a href="/wiki/Auckland" title="Auckland">Auckland</a><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/Mai_1854" title="Mai 1854">Mai</a> : le <a href="/wiki/N%C3%A9pal" title="Népal">Népal</a> déclare la guerre au <a href="/wiki/Tibet" title="Tibet">Tibet</a> (<a href="/wiki/Trait%C3%A9_entre_le_N%C3%A9pal_et_le_Tibet_de_1856" title="Traité entre le Népal et le Tibet de 1856">paix en 1856</a>)<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/27_ao%C3%BBt" title="27 août">27 août</a> (<time class="nowrap" datetime="08-18" data-sort-value="08-18">18 août</time> du calendrier julien), <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">guerre de Crimée</a> : victoire russe sur une escadre franco-britannique à la <a href="/wiki/Bataille_de_Petropavlovsk" class="mw-redirect" title="Bataille de Petropavlovsk">bataille de Petropavlovsk</a>, au <a href="/wiki/Kamtchatka" title="Kamtchatka">Kamtchatka</a><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/14_octobre" title="14 octobre">14 octobre</a> : <a href="/wiki/Trait%C3%A9_d%27amiti%C3%A9_anglo-japonais" title="Traité d'amitié anglo-japonais">traité d'amitié anglo-japonais</a> signé à <a href="/wiki/Nagasaki" title="Nagasaki">Nagasaki</a><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Eureka_stockade_battle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Eureka_stockade_battle.jpg/220px-Eureka_stockade_battle.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Eureka_stockade_battle.jpg/330px-Eureka_stockade_battle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Eureka_stockade_battle.jpg/440px-Eureka_stockade_battle.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1835" /></a><figcaption><a href="/wiki/3_d%C3%A9cembre" title="3 décembre">3 décembre</a> : <i>Barricade à <a href="/wiki/Eureka_(Victoria)" title="Eureka (Victoria)">Eureka</a></i>, aquarelle de J. B. Henderson (1854).</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/3_d%C3%A9cembre" title="3 décembre">3 décembre</a> : répression de la révolte des chercheurs d’or d’<a href="/wiki/Eureka_(Victoria)" title="Eureka (Victoria)">Eureka</a>, près de <a href="/wiki/Ballarat" title="Ballarat">Ballarat</a>, en Australie. Elle fait 25 tués et 30 blessés<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/23_d%C3%A9cembre" title="23 décembre">23</a> et <a href="/wiki/24_d%C3%A9cembre" title="24 décembre">24 décembre</a> : <a href="/wiki/Grands_s%C3%A9ismes_de_l%27%C3%A8re_Ansei" title="Grands séismes de l'ère Ansei">tremblements de terre</a> au Japon suivis d’un <a href="/wiki/Tsunami" title="Tsunami">tsunami</a><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Soulèvement des tribus <a href="/wiki/Hmong" title="Hmong">Miao</a> du <a href="/wiki/Guizhou" title="Guizhou">Guizhou</a> en <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (fin en <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Europe">Europe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Europe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Europe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/1854_en_Belgique" title="1854 en Belgique">1854 en Belgique</a>, <a href="/wiki/1854_en_France" title="1854 en France">1854 en France</a>, <a href="/wiki/1854_en_Italie" title="1854 en Italie">1854 en Italie</a> et <a href="/wiki/1854_en_Suisse" title="1854 en Suisse">1854 en Suisse</a>.</div></div> <ul><li><a href="/wiki/1er_janvier" title="1er janvier"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier</a> : le <a href="/wiki/Royaume_de_Hanovre" title="Royaume de Hanovre">royaume de Hanovre</a> et le <a href="/wiki/Grand-duch%C3%A9_de_Bade" title="Grand-duché de Bade">grand-duché de Bade</a> rejoignent le <a href="/wiki/Zollverein" title="Zollverein">Zollverein</a><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/3_janvier" title="3 janvier">3 janvier</a>, <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">Guerre de Crimée</a> : une flotte franco-britannique pénètre en <a href="/wiki/Mer_Noire" title="Mer Noire">mer Noire</a> pour venir en aide aux Turcs contre la Russie<sup id="cite_ref-Arnold_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/28_janvier" title="28 janvier">28 janvier</a> : des <a href="/wiki/R%C3%A9volte_%C3%A9pirote_de_1854" title="Révolte épirote de 1854">soulèvements</a> ont lieu dans les <a href="/wiki/Gr%C3%A8ce_ottomane" title="Grèce ottomane">provinces ottomanes du nord de la Grèce</a>, en <a href="/wiki/Albanie" title="Albanie">Albanie</a>, en <a href="/wiki/%C3%89pire" title="Épire">Épire</a>, en <a href="/wiki/Thessalie" title="Thessalie">Thessalie</a> (<a href="/wiki/Kalambaka" class="mw-redirect" title="Kalambaka">Kalambaka</a>) et en <a href="/wiki/Mac%C3%A9doine_(r%C3%A9gion)" title="Macédoine (région)">Macédoine</a><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Les insurgés, incapables de prendre <a href="/wiki/Arta_(Gr%C3%A8ce)" class="mw-redirect" title="Arta (Grèce)">Arta</a>, sont battus à Péta le <a href="/wiki/25_avril" title="25 avril">25 avril</a> ; les consuls français et britanniques obtiennent l’arrêt des combats de l’amnistie<sup id="cite_ref-Dalègre_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dalègre-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/27_f%C3%A9vrier" title="27 février">27 février</a> : le tsar refuse de prendre connaissance de l’ultimatum franco-britannique exigeant l’évacuation des <a href="/wiki/Principaut%C3%A9s_danubiennes" title="Principautés danubiennes">principautés danubiennes</a> avant le <a href="/wiki/30_avril" title="30 avril">30 avril</a><sup id="cite_ref-Arnold_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/F%C3%A9vrier_1854" title="Février 1854">Février</a>, <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a> : présentation au <a href="/wiki/Parlement_du_Royaume-Uni" title="Parlement du Royaume-Uni">Parlement</a> du rapport de Northcote et de Trevelyan sur la fonction publique, qui préconise la sélection par concours écrit plutôt que par cooptation et jette les bases de l’organisation de la haute administration<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/11_mars" title="11 mars">11 mars</a> : en France, le <a href="/wiki/Armand_Jacques_Leroy_de_Saint-Arnaud" class="mw-redirect" title="Armand Jacques Leroy de Saint-Arnaud">maréchal de Saint-Arnaud</a> prend le commandement de l’armée d’Orient<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/12_mars" title="12 mars">12 mars</a> : la <a href="/wiki/France" title="France">France</a> et le <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a> s’allient à l’<a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">empire ottoman</a><sup id="cite_ref-Arnold_33-2" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/20_mars" title="20 mars">20 mars</a> : les troupes russes passent le Danube<sup id="cite_ref-Arnold_33-3" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/27_mars" title="27 mars">27 mars</a>, <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">Guerre de Crimée</a> : la <a href="/wiki/France" title="France">France</a> et le <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a> déclarent la guerre à la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a>, en guerre contre l’<a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">empire ottoman</a>, en application du <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Constantinople_(1832)" title="Traité de Constantinople (1832)">traité de Constantinople de 1832</a><sup id="cite_ref-Yon_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Yon-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/20_avril" title="20 avril">20 avril</a> : <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Joseph_Ier_d%27Autriche" class="mw-redirect" title="François Joseph Ier d'Autriche">François Joseph <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr> d'Autriche</a> choisit la neutralité dans la crise d’Orient et conclut un traité d’alliance défensive avec la <a href="/wiki/Prusse" title="Prusse">Prusse</a> au cas où la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a> entrerait dans les <a href="/wiki/Balkans" title="Balkans">Balkans</a>, qui met la <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">confédération germanique</a> en dehors du conflit<sup id="cite_ref-Arnold_33-4" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Balaklava-camp.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Balaklava-camp.png/170px-Balaklava-camp.png" decoding="async" width="170" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Balaklava-camp.png/255px-Balaklava-camp.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Balaklava-camp.png/340px-Balaklava-camp.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="620" /></a><figcaption>Le camp de <a href="/wiki/Balaklava" title="Balaklava">Balaklava</a>. Photographie de <a href="/wiki/Felice_Beato" title="Felice Beato">Felice Beato</a> et <a href="/wiki/James_Robertson" title="James Robertson">James Robertson</a>.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/22_avril" title="22 avril">22 avril</a> : <ul><li>une flotte franco-britannique bombarde la ville russe d’<a href="/wiki/Odessa" title="Odessa">Odessa</a><sup id="cite_ref-Guérin_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Guérin-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>les <a href="/wiki/R%C3%A9volte_%C3%A9pirote_de_1854" title="Révolte épirote de 1854">insurgés grecs</a> sont battus a <a href="/wiki/Domokos" class="mw-redirect" title="Domokos">Damoko</a> (Thessalie) par Abdi pacha. Le <a href="/wiki/25_avril" title="25 avril">25</a>, les Ottomans prennent Peta, le quartier général de l’insurrection<sup id="cite_ref-Townsend_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Townsend-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/25_mai" title="25 mai">25 mai</a> : les troupes franco-britanniques débarquent au <a href="/wiki/Pir%C3%A9e" class="mw-redirect" title="Pirée">Pirée</a> pour empêcher la <a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a> de s’allier à la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a> dans le <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">conflit turc</a><sup id="cite_ref-Didot_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Didot-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/14_juin" title="14 juin">14 juin</a> : la <a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">Porte</a> autorise l’<a href="/wiki/Empire_d%27Autriche" title="Empire d'Autriche">Autriche</a> à occuper les <a href="/wiki/Principaut%C3%A9s_danubiennes" title="Principautés danubiennes">provinces roumaines</a><sup id="cite_ref-Townsend_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-Townsend-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Durant les combats, les patriotes roumains mènent campagne pour l’union.</li> <li><a href="/wiki/18_juin" title="18 juin">18 juin</a>, Abdi pacha et Fuad Effendi prennent d’assaut le camp retranché des <a href="/wiki/R%C3%A9volte_%C3%A9pirote_de_1854" title="Révolte épirote de 1854">insurgés grecs</a> à Kalabak ou <a href="/wiki/Kalampaka" class="mw-redirect" title="Kalampaka">Kalampaka</a> en Thessalie<sup id="cite_ref-Didot_41-1" class="reference"><a href="#cite_note-Didot-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/28_juin" title="28 juin">28 juin</a> : pronunciamiento de <a href="/wiki/Vic%C3%A1lvaro" title="Vicálvaro">Vicálvaro</a> en <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> (<i>Vicalvarada</i>) ; le <a href="/wiki/7_juillet" title="7 juillet">7 juillet</a>, <a href="/wiki/Leopoldo_O%27Donnell" title="Leopoldo O'Donnell">Leopoldo O'Donnell</a> proclame le manifeste de <a href="/wiki/Manzanares_(Castille-La_Manche)" title="Manzanares (Castille-La Manche)">Manzanarès</a>, programme libéral rédigé par <a href="/wiki/Antonio_C%C3%A1novas_del_Castillo" title="Antonio Cánovas del Castillo">Antonio Cánovas del Castillo</a>. Le mouvement atteint Madrid le <a href="/wiki/17_juillet" title="17 juillet">17 juillet</a> et le <a href="/wiki/30_juillet" title="30 juillet">30</a> porte au pouvoir les progressistes menés par <a href="/wiki/Baldomero_Espartero" title="Baldomero Espartero">Baldomero Espartero</a>, nommé <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_des_ministres_espagnol" class="mw-redirect" title="Président du Conseil des ministres espagnol">Président du Conseil des ministres</a> et <a href="/wiki/Leopoldo_O%27Donnell" title="Leopoldo O'Donnell">Leopoldo O'Donnell</a>, ministre de la guerre (<a href="/wiki/Biennat_progressiste" title="Biennat progressiste">Biennat progressiste</a>, 1854-<a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a>)<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Agitation en <a href="/wiki/Catalogne" title="Catalogne">Catalogne</a>.</li> <li><a href="/wiki/3_juin" title="3 juin">3 juin</a> : l’empereur d’Autriche somme le tsar d’évacuer la <a href="/wiki/Principaut%C3%A9_de_Moldavie" title="Principauté de Moldavie">Moldavie</a> et la <a href="/wiki/Principaut%C3%A9_de_Valachie" title="Principauté de Valachie">Valachie</a>. Les troupes russes obtempèrent le <a href="/wiki/8_ao%C3%BBt" title="8 août">8 août</a> pour éviter un second front dans les <a href="/wiki/Balkans" title="Balkans">Balkans</a><sup id="cite_ref-Arnold_33-5" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. L’alliance austro-russe est brisée.</li> <li><a href="/wiki/13_juin" title="13 juin">13 juin</a> : défaite des libéraux aux législatives partielles en <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a>. Ils perdent la majorité mais le roi convainc le Premier ministre <a href="/wiki/Henri_de_Brouck%C3%A8re" title="Henri de Brouckère">Henri de Brouckère</a> de conserver le pouvoir (<a href="/wiki/17_juin" title="17 juin">17 juin</a>)<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/8_ao%C3%BBt" title="8 août">8 août</a> : conférence de Vienne. Adoption des <i>Quatre points de Vienne</i>. <a href="/wiki/Empire_d%27Autriche" title="Empire d'Autriche">Autriche</a>, <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a> et <a href="/wiki/France" title="France">France</a> exigent de la Russie, qui refuse, la garantie collective des <a href="/wiki/Principaut%C3%A9s_danubiennes" title="Principautés danubiennes">principautés danubiennes</a> et de la Serbie, la protection internationale des chrétiens ottomans, la libre navigation sur le <a href="/wiki/Danube" title="Danube">Danube</a> et la révision de la <i>Convention des Détroits</i> de <a href="/wiki/1841" title="1841">1841</a> (plus de navires de guerre)<sup id="cite_ref-Arnold_33-6" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/12_ao%C3%BBt" title="12 août">12 août</a>, <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">Guerre de Crimée</a> : le corps expéditionnaire de la <a href="/wiki/Mer_Baltique" title="Mer Baltique">Baltique</a> met le siège devant la <a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Bomarsund" class="mw-redirect" title="Siège de Bomarsund">forteresse de Bomarsund</a> qui capitule le <a href="/wiki/16_ao%C3%BBt" title="16 août">16 août</a><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/31_ao%C3%BBt" title="31 août">31 août</a> : <a href="/wiki/%C3%89pid%C3%A9mie_de_chol%C3%A9ra_de_Broad_Street" title="Épidémie de choléra de Broad Street">Épidémie de choléra de Broad Street</a> à <a href="/wiki/Soho_(Londres)" title="Soho (Londres)">Soho</a> (<a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a>)<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Austrian_troops,_25_August-6_September_1854,_Lanzedelli.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Austrian_troops%2C_25_August-6_September_1854%2C_Lanzedelli.jpg/220px-Austrian_troops%2C_25_August-6_September_1854%2C_Lanzedelli.jpg" decoding="async" width="220" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Austrian_troops%2C_25_August-6_September_1854%2C_Lanzedelli.jpg/330px-Austrian_troops%2C_25_August-6_September_1854%2C_Lanzedelli.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Austrian_troops%2C_25_August-6_September_1854%2C_Lanzedelli.jpg/440px-Austrian_troops%2C_25_August-6_September_1854%2C_Lanzedelli.jpg 2x" data-file-width="3041" data-file-height="2513" /></a><figcaption><a href="/wiki/6_septembre" title="6 septembre">6 septembre</a> : les troupes autrichiennes entrent à <a href="/wiki/Bucarest" title="Bucarest">Bucarest</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:French_Zouaves_storming_and_capturing_Telegraph_Hill_battle_alma.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/French_Zouaves_storming_and_capturing_Telegraph_Hill_battle_alma.jpg/220px-French_Zouaves_storming_and_capturing_Telegraph_Hill_battle_alma.jpg" decoding="async" width="220" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/French_Zouaves_storming_and_capturing_Telegraph_Hill_battle_alma.jpg/330px-French_Zouaves_storming_and_capturing_Telegraph_Hill_battle_alma.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/French_Zouaves_storming_and_capturing_Telegraph_Hill_battle_alma.jpg/440px-French_Zouaves_storming_and_capturing_Telegraph_Hill_battle_alma.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="780" /></a><figcaption><a href="/wiki/20_septembre" title="20 septembre">20 septembre</a> : <a href="/wiki/Bataille_de_l%27Alma" title="Bataille de l'Alma">bataille de l’Alma</a></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/14_septembre" title="14 septembre">14 septembre</a>, <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">Guerre de Crimée</a> : débarquement des troupes françaises, britanniques et turques à <a href="/wiki/Bataille_d%27Eupatoria" title="Bataille d'Eupatoria">Eupatoria</a> en <a href="/wiki/Crim%C3%A9e" title="Crimée">Crimée</a><sup id="cite_ref-Arnold_33-7" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/19_septembre" title="19 septembre">19</a> au <a href="/wiki/20_septembre" title="20 septembre">20 septembre</a> : le <a href="/wiki/Armand_Jacques_Leroy_de_Saint-Arnaud" class="mw-redirect" title="Armand Jacques Leroy de Saint-Arnaud">maréchal de Saint-Arnaud</a> et le Britannique Lord Raglan battent l’amiral russe <a href="/wiki/Alexandre_Sergue%C3%AFevitch_Menchikov" title="Alexandre Sergueïevitch Menchikov">Menchikov</a> à la <a href="/wiki/Bataille_de_l%27Alma" title="Bataille de l'Alma">bataille de l’Alma</a><sup id="cite_ref-Arnold_33-8" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Les généraux Bosquet et Canrobert sont blessés.</li> <li><a href="/wiki/26_septembre" title="26 septembre">26 septembre</a> : le maréchal de Saint-Arnaud, malade du choléra, embarque à destination de la France sur le <i>Berthollet</i>. Le général <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Certain_de_Canrobert" title="François Certain de Canrobert">Canrobert</a> lui succède à la tête de l’armée française d’Orient. Le <a href="/wiki/29_septembre" title="29 septembre">29 septembre</a>, le maréchal meurt sur le bateau en mer Noire à l’âge de 54 ans<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Newcastle_and_Gateshead_Great_Fire_1854_-_Bonded_warehouse_-_Bonded_warehouse_-_Illustrated_London_News.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Newcastle_and_Gateshead_Great_Fire_1854_-_Bonded_warehouse_-_Bonded_warehouse_-_Illustrated_London_News.jpg/250px-Newcastle_and_Gateshead_Great_Fire_1854_-_Bonded_warehouse_-_Bonded_warehouse_-_Illustrated_London_News.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Newcastle_and_Gateshead_Great_Fire_1854_-_Bonded_warehouse_-_Bonded_warehouse_-_Illustrated_London_News.jpg/330px-Newcastle_and_Gateshead_Great_Fire_1854_-_Bonded_warehouse_-_Bonded_warehouse_-_Illustrated_London_News.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Newcastle_and_Gateshead_Great_Fire_1854_-_Bonded_warehouse_-_Bonded_warehouse_-_Illustrated_London_News.jpg/500px-Newcastle_and_Gateshead_Great_Fire_1854_-_Bonded_warehouse_-_Bonded_warehouse_-_Illustrated_London_News.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="541" /></a><figcaption><a href="/wiki/6_octobre" title="6 octobre">6 octobre</a> : grand incendie de <a href="/wiki/Newcastle_upon_Tyne" title="Newcastle upon Tyne">Newcastle</a> et de <a href="/wiki/Gateshead" title="Gateshead">Gateshead</a>, en <a href="/wiki/Angleterre" title="Angleterre">Angleterre</a>, illustration du <i>London News</i> du 14 octobre 1854</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/9_octobre" title="9 octobre">9 octobre</a>, <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">Guerre de Crimée</a> : début du long <a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_S%C3%A9bastopol_(1854)" class="mw-redirect" title="Siège de Sébastopol (1854)">siège de la ville de Sébastopol</a> qui va durer 11 mois jusqu'au <time class="nowrap" datetime="1855-09-12" data-sort-value="1855-09-12">12 septembre 1855</time><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Au cours de l’hiver, les belligérants engagent des négociations de paix.</li> <li><a href="/wiki/12_octobre" title="12 octobre">12 octobre</a> : le roi de <a href="/wiki/Prusse" title="Prusse">Prusse</a> prend des mesures en faveur de la noblesse. Il transforme la chambre haute du landtag en Chambre de la noblesse : les sièges sont désormais attribués à vie et sont transmis héréditairement.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:William_Simpson_-_Charge_of_the_light_cavalry_brigade,_25th_Oct._1854,_under_Major_General_the_Earl_of_Cardigan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/William_Simpson_-_Charge_of_the_light_cavalry_brigade%2C_25th_Oct._1854%2C_under_Major_General_the_Earl_of_Cardigan.jpg/220px-William_Simpson_-_Charge_of_the_light_cavalry_brigade%2C_25th_Oct._1854%2C_under_Major_General_the_Earl_of_Cardigan.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/William_Simpson_-_Charge_of_the_light_cavalry_brigade%2C_25th_Oct._1854%2C_under_Major_General_the_Earl_of_Cardigan.jpg/330px-William_Simpson_-_Charge_of_the_light_cavalry_brigade%2C_25th_Oct._1854%2C_under_Major_General_the_Earl_of_Cardigan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/William_Simpson_-_Charge_of_the_light_cavalry_brigade%2C_25th_Oct._1854%2C_under_Major_General_the_Earl_of_Cardigan.jpg/440px-William_Simpson_-_Charge_of_the_light_cavalry_brigade%2C_25th_Oct._1854%2C_under_Major_General_the_Earl_of_Cardigan.jpg 2x" data-file-width="4353" data-file-height="2880" /></a><figcaption><a href="/wiki/25_octobre" title="25 octobre">25 octobre</a>, <a href="/wiki/Bataille_de_Balaklava" title="Bataille de Balaklava">bataille de Balaklava</a> : <a href="/wiki/Charge_de_la_brigade_l%C3%A9g%C3%A8re" title="Charge de la brigade légère">charge de la brigade légère</a>.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/25_octobre" title="25 octobre">25 octobre</a>, <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">Guerre de Crimée</a> : <a href="/wiki/Bataille_de_Balaklava" title="Bataille de Balaklava">bataille de Balaklava</a><sup id="cite_ref-Arnold_33-9" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, marquée par <a href="/wiki/Charge_de_la_brigade_l%C3%A9g%C3%A8re" title="Charge de la brigade légère">la charge de la brigade légère</a> de lord Cardigan - immortalisée dans un poème de <a href="/wiki/Alfred_Tennyson" title="Alfred Tennyson">Lord Tennyson</a> et au <a href="/wiki/La_Charge_de_la_brigade_l%C3%A9g%C3%A8re_(film,_1936)" title="La Charge de la brigade légère (film, 1936)">cinéma</a>.</li> <li><a href="/wiki/31_octobre" title="31 octobre">31 octobre</a> : signature de la <i>Convention du 20/<time class="nowrap" datetime="1854-10-31" data-sort-value="1854-10-31">31 octobre 1854</time></i> entre la <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_suisse" class="mw-redirect" title="Confédération suisse">Confédération suisse</a> et le <a href="/wiki/Grand-Duch%C3%A9_de_Bade" class="mw-redirect" title="Grand-Duché de Bade">grand-Duché de Bade</a> concernant la délimitation des frontières<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/5_novembre" title="5 novembre">5 novembre</a>, <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">Guerre de Crimée</a> : les troupes russes de l'amiral <a href="/wiki/Alexandre_Sergue%C3%AFevitch_Menchikov" title="Alexandre Sergueïevitch Menchikov">Menchikov</a> sont défaites à la <a href="/wiki/Bataille_d%27Inkerman" title="Bataille d'Inkerman">bataille d’Inkerman</a>, par les généraux français Bosquet et Canrobert<sup id="cite_ref-Arnold_33-10" class="reference"><a href="#cite_note-Arnold-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/14_novembre" title="14 novembre">14 novembre</a> : une terrible tempête traverse l’Europe d'ouest en est, causant la perte de 41 navires en <a href="/wiki/Mer_Noire" title="Mer Noire">Mer Noire</a><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/2_d%C3%A9cembre" title="2 décembre">2 décembre</a> : <a href="/wiki/Ultimatum" title="Ultimatum">ultimatum</a> <a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">autrichien</a> à la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a> — Formation d'une alliance de l’<a href="/wiki/Empire_d%27Autriche" title="Empire d'Autriche">Autriche</a> avec le <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a> et la <a href="/wiki/France" title="France">France</a><sup id="cite_ref-Yon_38-1" class="reference"><a href="#cite_note-Yon-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/8_d%C3%A9cembre" title="8 décembre">8 décembre</a> : le pape <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie IX</a> proclame le « <i><a href="/wiki/Dogme" title="Dogme">dogme</a> de l’<a href="/wiki/Immacul%C3%A9e_Conception" title="Immaculée Conception">immaculée conception</a> de la vierge Marie</i> » pour l’<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique_romaine" class="mw-redirect" title="Église catholique romaine">Église catholique romaine</a> par la bulle <i><a href="/wiki/Ineffabilis_Deus" title="Ineffabilis Deus">Ineffabilis Deus</a></i><sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Naissances_en_1854">Naissances en 1854</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Naissances en 1854" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Naissances en 1854"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Voir la catégorie : <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_en_1854" title="Catégorie:Naissance en 1854">Naissance en 1854</a>.</div></div> <ul><li><a href="/wiki/10_janvier" title="10 janvier">10 janvier</a> : <ul><li><a href="/wiki/Henry_Detouche" title="Henry Detouche">Henry Detouche</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a>, <a href="/wiki/Dessinateur" title="Dessinateur">dessinateur</a>, <a href="/wiki/Aquarelle" title="Aquarelle">aquarelliste</a>, <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a>, <a href="/wiki/Lithographie" title="Lithographie">lithographe</a>, <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a> et <a href="/wiki/Critique_d%27art" title="Critique d'art">critique d'art</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1913-03-12" data-sort-value="1913-03-12">12 mars 1913</time>).</li> <li><a href="/wiki/Heinrich_K%C3%B6selitz" title="Heinrich Köselitz">Heinrich Köselitz</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1918-08-15" data-sort-value="1918-08-15">15 août 1918</time>).</li> <li><a href="/wiki/Richard_von_Perger" title="Richard von Perger">Richard von Perger</a>, <a href="/wiki/Chef_d%E2%80%99orchestre" class="mw-redirect" title="Chef d’orchestre">chef d’orchestre</a>, <a href="/wiki/P%C3%A9dagogie" title="Pédagogie">pédagogue</a> et <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/Empire_d%27Autriche" title="Empire d'Autriche">autrichien</a> († <time class="nowrap" datetime="1911-01-11" data-sort-value="1911-01-11">11 janvier 1911</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/11_janvier" title="11 janvier">11 janvier</a> : <a href="/wiki/Louis_Maurice_Pierrey" title="Louis Maurice Pierrey">Louis Maurice Pierrey</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1912-06-23" data-sort-value="1912-06-23">23 juin 1912</time>).</li> <li><a href="/wiki/14_janvier" title="14 janvier">14 janvier</a> : <a href="/wiki/Auguste_Jouve" title="Auguste Jouve">Auguste Jouve</a>, <a href="/wiki/Photographe" title="Photographe">photographe</a>, <a href="/wiki/C%C3%A9ramiste" title="Céramiste">céramiste</a> et <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1936-11-14" data-sort-value="1936-11-14">14 novembre 1936</time>).</li> <li><a href="/wiki/17_janvier" title="17 janvier">17 janvier</a> : <a href="/wiki/Antonio_Moscheni" title="Antonio Moscheni">Antonio Moscheni</a>, <a href="/wiki/Fr%C3%A8re_j%C3%A9suite" title="Frère jésuite">frère jésuite</a>, <a href="/wiki/Missionnaire_chr%C3%A9tien" title="Missionnaire chrétien">missionnaire</a> et <a href="/wiki/Peinture_religieuse" title="Peinture religieuse">peintre religieux</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> († <time class="nowrap" datetime="1905-11-15" data-sort-value="1905-11-15">15 novembre 1905</time>).</li> <li><a href="/wiki/20_janvier" title="20 janvier">20 janvier</a> : <ul><li><a href="/wiki/%C3%89mile_Bastien-Lepage" title="Émile Bastien-Lepage">Émile Bastien-Lepage</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1938-01-19" data-sort-value="1938-01-19">19 janvier 1938</time>).</li> <li><a href="/wiki/Frank_B._Weeks" title="Frank B. Weeks">Frank B. Weeks</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_du_monde_des_affaires" title="Personnalité du monde des affaires">homme d'affaires</a> et <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">américain</a> († <time class="nowrap" datetime="1935-10-02" data-sort-value="1935-10-02">2 octobre 1935</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/22_janvier" title="22 janvier">22 janvier</a> : <a href="/wiki/Auguste_Ch%C3%A9rion" title="Auguste Chérion">Auguste Chérion</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> et <a href="/wiki/Ma%C3%AEtre_de_chapelle" title="Maître de chapelle">maître de chapelle</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <a href="/wiki/1904" title="1904">1904</a>).</li> <li><a href="/wiki/23_janvier" title="23 janvier">23 janvier</a> : <a href="/wiki/Louis_Bernard-Saraz" title="Louis Bernard-Saraz">Louis Bernard-Saraz</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1908-06-22" data-sort-value="1908-06-22">22 juin 1908</time>).</li> <li><a href="/wiki/29_janvier" title="29 janvier">29 janvier</a> : <a href="/wiki/Georges-Henri_Manesse" title="Georges-Henri Manesse">Georges-Henri Manesse</a>, peintre, aquarelliste, graveur et illustrateur français († <time class="nowrap" datetime="1941-12-10" data-sort-value="1941-12-10">10 décembre 1941</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/4_f%C3%A9vrier" title="4 février">4 février</a> : <a href="/wiki/Franz_Courtens" title="Franz Courtens">Franz Courtens</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">belge</a> († <time class="nowrap" datetime="1943-01-02" data-sort-value="1943-01-02">2 janvier 1943</time>).</li> <li><a href="/wiki/7_f%C3%A9vrier" title="7 février">7 février</a> : <a href="/wiki/Charles_Francisque_Raub" title="Charles Francisque Raub">Charles Francisque Raub</a>, peintre français († <time class="nowrap" datetime="1926-09-04" data-sort-value="1926-09-04">4 septembre 1926</time>).</li> <li><a href="/wiki/10_f%C3%A9vrier" title="10 février">10 février</a> : <a href="/wiki/Giovanni_Muzzioli" title="Giovanni Muzzioli">Giovanni Muzzioli</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> († <time class="nowrap" datetime="1894-08-05" data-sort-value="1894-08-05">5 août 1894</time>).</li> <li><a href="/wiki/13_f%C3%A9vrier" title="13 février">13 février</a> : <a href="/wiki/Maxmili%C3%A1n_Pirner" title="Maxmilián Pirner">Maxmilián Pirner</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Enseignant" title="Enseignant">enseignant</a> <a href="/wiki/Autriche-Hongrie" title="Autriche-Hongrie">austro-hongrois</a> puis <a href="/wiki/Tch%C3%A9coslovaquie" title="Tchécoslovaquie">tchécoslovaque</a> († <time class="nowrap" datetime="1924-04-02" data-sort-value="1924-04-02">2 avril 1924</time>).</li> <li><a href="/wiki/20_f%C3%A9vrier" title="20 février">20 février</a> : <a href="/wiki/D%C3%A9sir%C3%A9_Lubin" title="Désiré Lubin">Désiré Lubin</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1929-06-04" data-sort-value="1929-06-04">4 juin 1929</time>).</li> <li><a href="/wiki/23_f%C3%A9vrier" title="23 février">23 février</a> : <a href="/wiki/Jos%C3%A9_de_Calasanz_F%C3%A9lix_Santiago_Vives_y_Tut%C3%B3" title="José de Calasanz Félix Santiago Vives y Tutó">José de Calasanz Félix Santiago Vives y Tutó</a>, <a href="/wiki/Fr%C3%A8res_mineurs_capucins" title="Frères mineurs capucins">capucin</a> et <a href="/wiki/Cardinal_(religion)" title="Cardinal (religion)">cardinal</a> <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">espagnol</a> († <time class="nowrap" datetime="1913-09-07" data-sort-value="1913-09-07">7 septembre 1913</time>).</li> <li><a href="/wiki/25_f%C3%A9vrier" title="25 février">25 février</a> : <a href="/wiki/%C3%89mile_Dezaunay" title="Émile Dezaunay">Émile Dezaunay</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1938-06-04" data-sort-value="1938-06-04">4 juin 1938</time>).</li> <li><a href="/wiki/27_f%C3%A9vrier" title="27 février">27 février</a> : <a href="/wiki/Auguste_Raynaud_(peintre)" title="Auguste Raynaud (peintre)">Auguste Raynaud</a>, peintre français († <time class="nowrap" datetime="1937-12-21" data-sort-value="1937-12-21">21 décembre 1937</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/12_mars" title="12 mars">12 mars</a> : <a href="/wiki/%C3%89mile_Reinaud" title="Émile Reinaud">Émile Reinaud</a>, <a href="/wiki/Avocat_(m%C3%A9tier)" title="Avocat (métier)">avocat</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> et <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1924-11-21" data-sort-value="1924-11-21">21 novembre 1924</time>).</li> <li><a href="/wiki/18_mars" title="18 mars">18 mars</a> : <ul><li><a href="/wiki/Adolfo_Hohenstein" title="Adolfo Hohenstein">Adolfo Hohenstein</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a>, <a href="/wiki/Affichiste" title="Affichiste">affichiste</a>, <a href="/wiki/Costumier" title="Costumier">costumier</a> et <a href="/wiki/Chef_d%C3%A9corateur" title="Chef décorateur">décorateur</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1928-04-12" data-sort-value="1928-04-12">12 avril 1928</time>).</li> <li><a href="/wiki/Nikola%C3%AF_Rouzski" title="Nikolaï Rouzski">Nikolaï Rouzski</a>, <a href="/wiki/G%C3%A9n%C3%A9ral" title="Général">général</a> <a href="/wiki/Empire_russe" title="Empire russe">russe</a> († <time class="nowrap" datetime="1918-10-18" data-sort-value="1918-10-18">18 octobre 1918</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/23_mars" title="23 mars">23 mars</a> : <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Henri_Ravaut" title="René Henri Ravaut">René Henri Ravaut</a>, peintre français († <time class="nowrap" datetime="1913-04-23" data-sort-value="1913-04-23">23 avril 1913</time>).</li> <li><a href="/wiki/25_mars" title="25 mars">25 mars</a> : <a href="/wiki/Gabriel_Biessy" title="Gabriel Biessy">Gabriel Biessy</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († 1935).</li> <li><a href="/wiki/27_mars" title="27 mars">27 mars</a> : <ul><li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Kulczy%C5%84ski" title="Władysław Kulczyński">Władysław Kulczyński</a>, <a href="/wiki/Zoologiste" class="mw-redirect" title="Zoologiste">zoologiste</a> <a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">polonais</a> († <time class="nowrap" datetime="1919-12-09" data-sort-value="1919-12-09">9 décembre 1919</time>).</li> <li><a href="/wiki/Edgar_Tinel" title="Edgar Tinel">Edgar Tinel</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> et <a href="/wiki/Pianiste" title="Pianiste">pianiste</a> <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">belge</a> († <time class="nowrap" datetime="1912-10-28" data-sort-value="1912-10-28">28 octobre 1912</time>).</li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/10_avril" title="10 avril">10 avril</a> : <a href="/wiki/Albert-Antoine_Lambert" title="Albert-Antoine Lambert">Albert-Antoine Lambert</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1925-08-27" data-sort-value="1925-08-27">27 août 1925</time>).</li> <li><a href="/wiki/12_avril" title="12 avril">12 avril</a> : <a href="/wiki/Paul_Louchet" title="Paul Louchet">Paul Louchet</a>, bronzier, ciseleur, sculpteur, peintre et graveur français († <time class="nowrap" datetime="1936-08-16" data-sort-value="1936-08-16">16 août 1936</time>).</li> <li><a href="/wiki/13_avril" title="13 avril">13 avril</a> : <a href="/wiki/Wilhelm_Claudius" title="Wilhelm Claudius">Wilhelm Claudius</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a>, <a href="/wiki/Illustrateur" title="Illustrateur">illustrateur</a> et <a href="/wiki/Dessinateur" title="Dessinateur">dessinateur</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1942-09-25" data-sort-value="1942-09-25">25 septembre 1942</time>).</li> <li><a href="/wiki/16_avril" title="16 avril">16 avril</a> : <a href="/wiki/Auguste_F%C3%A9lix_Bauer" title="Auguste Félix Bauer">Auguste Félix Bauer</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Peinture_d%27histoire" title="Peinture d'histoire">d'histoire</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <a href="/wiki/1933" title="1933">1933</a>).</li> <li><a href="/wiki/18_avril" title="18 avril">18 avril</a> : <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Frappa" title="José Frappa">José Frappa</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1904-02-17" data-sort-value="1904-02-17">17 février 1904</time>).</li> <li><a href="/wiki/19_avril" title="19 avril">19 avril</a> : <a href="/wiki/Charles_Angrand" title="Charles Angrand">Charles Angrand</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Pointillisme" title="Pointillisme">néo-impressionniste</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> de l'<a href="/wiki/%C3%89cole_de_Rouen" title="École de Rouen">École de Rouen</a> († <time class="nowrap" datetime="1926-04-01" data-sort-value="1926-04-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> avril 1926</time>).</li> <li><a href="/wiki/24_avril" title="24 avril">24 avril</a> : <a href="/wiki/Albert_Fouri%C3%A9" title="Albert Fourié">Albert Fourié</a>, <a href="/wiki/Sculpteur" title="Sculpteur">sculpteur</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Illustrateur" title="Illustrateur">illustrateur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1937-12-17" data-sort-value="1937-12-17">17 décembre 1937</time>).</li> <li><a href="/wiki/29_avril" title="29 avril">29 avril</a> : <a href="/wiki/Henri_Poincar%C3%A9" title="Henri Poincaré">Henri Poincaré</a>, <a href="/wiki/Math%C3%A9maticien" title="Mathématicien">mathématicien</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1912-07-17" data-sort-value="1912-07-17">17 juillet 1912</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_mai" title="1er mai"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> mai</a> : <ul><li><a href="/wiki/William_Percy_French" title="William Percy French">William Percy French</a>, compositeur, parolier et auteur d'aquarelles irlandais († <time class="nowrap" datetime="1920-01-24" data-sort-value="1920-01-24">24 janvier 1920</time>).</li> <li><a href="/wiki/William_Woodville_Rockhill" title="William Woodville Rockhill">William Woodville Rockhill</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> et <a href="/wiki/Diplomate" title="Diplomate">diplomate</a> <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">américain</a> († <time class="nowrap" datetime="1914-12-08" data-sort-value="1914-12-08">8 décembre 1914</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/6_mai" title="6 mai">6 mai</a> : <a href="/wiki/George_Winthrop_Fairchild" title="George Winthrop Fairchild">George Winthrop Fairchild</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">américain</a> († <time class="nowrap" datetime="1924-12-31" data-sort-value="1924-12-31">31 décembre 1924</time>).</li> <li><a href="/wiki/6_mai" title="6 mai">6 mai</a> : <a href="/wiki/Herm%C3%A9n%C3%A9gilde_Duchaussoy" title="Herménégilde Duchaussoy">Herménégilde Duchaussoy</a>, <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9orologue" title="Météorologue">météorologue</a>, <a href="/wiki/Enseignant" title="Enseignant">enseignant</a> et <a href="/wiki/Maire" title="Maire">maire</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1934-04-17" data-sort-value="1934-04-17">17 avril 1934</time>).</li> <li><a href="/wiki/21_mai" title="21 mai">21 mai</a> : <a href="/wiki/John_Frederick_Peto" title="John Frederick Peto">John Frederick Peto</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">américain</a> († <time class="nowrap" datetime="1907-11-23" data-sort-value="1907-11-23">23 novembre 1907</time>).</li> <li><a href="/wiki/22_mai" title="22 mai">22 mai</a> : <a href="/wiki/Jacob_Gould_Schurman" title="Jacob Gould Schurman">Jacob Gould Schurman</a>, <a href="/wiki/Ambassadeur" title="Ambassadeur">ambassadeur</a>, <a href="/wiki/Enseignant" title="Enseignant">professeur</a> et <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">américain</a> († <time class="nowrap" datetime="1942-08-12" data-sort-value="1942-08-12">12 août 1942</time>).</li> <li><a href="/wiki/25_mai" title="25 mai">25 mai</a> : <a href="/wiki/Joann%C3%A8s_Drevet" title="Joannès Drevet">Joannès Drevet</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1940-06-12" data-sort-value="1940-06-12">12 juin 1940</time>).</li> <li><a href="/wiki/26_mai" title="26 mai">26 mai</a> : <a href="/wiki/Augustin_Marcotte_de_Quivi%C3%A8res" title="Augustin Marcotte de Quivières">Augustin Marcotte de Quivières</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1907-02-23" data-sort-value="1907-02-23">23 février 1907</time>).</li> <li><a href="/wiki/30_mai" title="30 mai">30 mai</a> : <a href="/wiki/Wenceslau_de_Moraes" title="Wenceslau de Moraes">Wenceslau de Moraes</a>, officier de la marine et <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a> <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">portugais</a> († <time class="nowrap" datetime="1929-07-01" data-sort-value="1929-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 1929</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/5_juin" title="5 juin">5 juin</a> : <a href="/wiki/Iouri_Pen" title="Iouri Pen">Iouri Pen</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Empire_russe" title="Empire russe">russe</a> puis <a href="/wiki/Union_des_r%C3%A9publiques_socialistes_sovi%C3%A9tiques" title="Union des républiques socialistes soviétiques">soviétique</a> († <time class="nowrap" datetime="1937-03-01" data-sort-value="1937-03-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> mars 1937</time>).</li> <li><a href="/wiki/8_juin" title="8 juin">8 juin</a> : <a href="/wiki/F%C3%A9lix_Despagnet" title="Félix Despagnet">Félix Despagnet</a>, ophtalmologue français († <time class="nowrap" datetime="1902-08-11" data-sort-value="1902-08-11">11 août 1902</time>).</li> <li><a href="/wiki/11_juin" title="11 juin">11 juin</a> : <a href="/wiki/Theodor_Rocholl" title="Theodor Rocholl">Theodor Rocholl</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1933-09-13" data-sort-value="1933-09-13">13 septembre 1933</time>).</li> <li><a href="/wiki/13_juin" title="13 juin">13 juin</a> : <a href="/wiki/Jenny_Nystr%C3%B6m" title="Jenny Nyström">Jenny Nyström</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Illustratrice" class="mw-redirect" title="Illustratrice">illustratrice</a> <a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">suédoise</a> († <time class="nowrap" datetime="1946-01-17" data-sort-value="1946-01-17">17 janvier 1946</time>).</li> <li><a href="/wiki/15_juin" title="15 juin">15 juin</a> : <a href="/wiki/Phraya_Manopakorn_Nititada" class="mw-redirect" title="Phraya Manopakorn Nititada">Phraya Manopakorn Nititada</a>, <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> <a href="/wiki/Premier_ministre_de_Tha%C3%AFlande" title="Premier ministre de Thaïlande">premier ministre de Thaïlande</a> († <time class="nowrap" datetime="1948-10-01" data-sort-value="1948-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 1948</time>).</li> <li><a href="/wiki/16_juin" title="16 juin">16 juin</a> : <a href="/wiki/Hugo_Thimig" title="Hugo Thimig">Hugo Thimig</a>, <a href="/wiki/Acteur" title="Acteur">acteur</a> et <a href="/wiki/R%C3%A9alisateur" title="Réalisateur">réalisateur</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1944-09-24" data-sort-value="1944-09-24">24 septembre 1944</time>).</li> <li><a href="/wiki/18_juin" title="18 juin">18 juin</a> : <a href="/wiki/Maurice_Ordonneau" title="Maurice Ordonneau">Maurice Ordonneau</a>, <a href="/wiki/Dramaturge" title="Dramaturge">dramaturge</a> et <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1916-11-14" data-sort-value="1916-11-14">14 novembre 1916</time>).</li> <li><a href="/wiki/26_juin" title="26 juin">26 juin</a> : <a href="/wiki/Louis_S%C3%A9rendat_de_Belzim" title="Louis Sérendat de Belzim">Louis Sérendat de Belzim</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Maurice_(pays)" title="Maurice (pays)">mauricien</a> et <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1933-03-25" data-sort-value="1933-03-25">25 mars 1933</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/3_juillet" title="3 juillet">3 juillet</a> : <a href="/wiki/Leo%C5%A1_Jan%C3%A1%C4%8Dek" title="Leoš Janáček">Leoš Janáček</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/Tch%C3%A8ques" title="Tchèques">tchèque</a> († <time class="nowrap" datetime="1928-08-12" data-sort-value="1928-08-12">12 août 1928</time>).</li> <li><a href="/wiki/4_juillet" title="4 juillet">4 juillet</a> : <a href="/wiki/Heinrich_Z%C3%B6llner" title="Heinrich Zöllner">Heinrich Zöllner</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> et un <a href="/wiki/Chef_d%27orchestre" title="Chef d'orchestre">chef d'orchestre</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1941-05-08" data-sort-value="1941-05-08">8 mai 1941</time>).</li> <li><a href="/wiki/15_juillet" title="15 juillet">15 juillet</a> : <a href="/wiki/Jacek_Malczewski" title="Jacek Malczewski">Jacek Malczewski</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">polonais</a> († <time class="nowrap" datetime="1929-10-08" data-sort-value="1929-10-08">8 octobre 1929</time>).</li> <li><a href="/wiki/20_juillet" title="20 juillet">20 juillet</a> : <a href="/wiki/Marie_Petiet" title="Marie Petiet">Marie Petiet</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Portrait" title="Portrait">portraitiste</a> <a href="/wiki/France" title="France">française</a> († <time class="nowrap" datetime="1893-04-16" data-sort-value="1893-04-16">16 avril 1893</time>).</li> <li><a href="/wiki/23_juillet" title="23 juillet">23 juillet</a> : <a href="/wiki/Norbert_G%C5%93neutte" title="Norbert Gœneutte">Norbert Gœneutte</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a>, <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a> et <a href="/wiki/Illustrateur" title="Illustrateur">illustrateur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1894-10-09" data-sort-value="1894-10-09">9 octobre 1894</time>).</li> <li><a href="/wiki/24_juillet" title="24 juillet">24 juillet</a> : <a href="/wiki/Konstantin_Jirecek" title="Konstantin Jirecek">Konstantin Jirecek</a>, <a href="/wiki/Slaviste" class="mw-redirect" title="Slaviste">slaviste</a> et <a href="/wiki/Historien" title="Historien">historien</a> <a href="/wiki/Autriche-Hongrie" title="Autriche-Hongrie">austro-hongrois</a> († <time class="nowrap" datetime="1918-01-10" data-sort-value="1918-01-10">10 janvier 1918</time>).</li> <li><a href="/wiki/30_juillet" title="30 juillet">30 juillet</a> : <ul><li><a href="/wiki/Auguste-Antoine_Durandeau" title="Auguste-Antoine Durandeau">Auguste-Antoine Durandeau</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Peintre_d%C3%A9corateur" title="Peintre décorateur">décorateur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († 1941).</li> <li><a href="/wiki/Alfred_Smith_(peintre)" title="Alfred Smith (peintre)">Alfred Smith</a>, peintre post-impressionniste français († <time class="nowrap" datetime="1936-11-03" data-sort-value="1936-11-03">3 novembre 1936</time>).</li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/3_ao%C3%BBt" title="3 août">3 août</a> : <a href="/wiki/Fernand_de_La_Tombelle" title="Fernand de La Tombelle">Fernand de La Tombelle</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> et <a href="/wiki/Organiste" title="Organiste">organiste</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1928-08-13" data-sort-value="1928-08-13">13 août 1928</time>).</li> <li><a href="/wiki/5_ao%C3%BBt" title="5 août">5 août</a> : <a href="/wiki/Nelson_W._Fisk" title="Nelson W. Fisk">Nelson W. Fisk</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_du_monde_des_affaires" title="Personnalité du monde des affaires">homme d'affaires</a> et <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">américain</a> († <time class="nowrap" datetime="1923-10-01" data-sort-value="1923-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 1923</time>).</li> <li><a href="/wiki/10_ao%C3%BBt" title="10 août">10 août</a> : <a href="/wiki/Maurice_George_Moore" title="Maurice George Moore">Maurice George Moore</a>, <a href="/wiki/Militaire" title="Militaire">militaire</a> et <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Irlande_(pays)" title="Irlande (pays)">irlandais</a> († <time class="nowrap" datetime="1939-09-08" data-sort-value="1939-09-08">8 septembre 1939</time>).</li> <li><a href="/wiki/17_ao%C3%BBt" title="17 août">17 août</a> : <a href="/wiki/Georges_Dubosc" title="Georges Dubosc">Georges Dubosc</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Journaliste" title="Journaliste">journaliste</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1927-06-18" data-sort-value="1927-06-18">18 juin 1927</time>).</li> <li><a href="/wiki/23_ao%C3%BBt" title="23 août">23 août</a> : <a href="/wiki/Moritz_Moszkowski" title="Moritz Moszkowski">Moritz Moszkowski</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> et <a href="/wiki/Pianiste" title="Pianiste">pianiste</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> d'ascendance <a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">polonaise</a> († <time class="nowrap" datetime="1925-03-04" data-sort-value="1925-03-04">4 mars 1925</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_septembre" title="1er septembre"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> septembre</a> : <a href="/wiki/Engelbert_Humperdinck" title="Engelbert Humperdinck">Engelbert Humperdinck</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1921-09-27" data-sort-value="1921-09-27">27 septembre 1921</time>).</li> <li><a href="/wiki/6_septembre" title="6 septembre">6 septembre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Max_Wladimir_von_Beck" title="Max Wladimir von Beck">Max Wladimir von Beck</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Empire_d%27Autriche" title="Empire d'Autriche">autrichien</a> († <time class="nowrap" datetime="1943-01-20" data-sort-value="1943-01-20">20 janvier 1943</time>).</li> <li><a href="/wiki/Jan_Monchablon" title="Jan Monchablon">Jan Monchablon</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1904-10-02" data-sort-value="1904-10-02">2 octobre 1904</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/11_septembre" title="11 septembre">11 septembre</a> : <a href="/wiki/Hippolyte_Petitjean" title="Hippolyte Petitjean">Hippolyte Petitjean</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1929-09-18" data-sort-value="1929-09-18">18 septembre 1929</time>).</li> <li><a href="/wiki/16_septembre" title="16 septembre">16 septembre</a> : <a href="/wiki/Armand_Berton_(peintre)" title="Armand Berton (peintre)">Armand Berton</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a>, <a href="/wiki/Illustrateur" title="Illustrateur">illustrateur</a> et <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († 1927).</li> <li><a href="/wiki/18_septembre" title="18 septembre">18 septembre</a> : <a href="/wiki/Fausto_Zonaro" title="Fausto Zonaro">Fausto Zonaro</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> († <time class="nowrap" datetime="1929-07-19" data-sort-value="1929-07-19">19 juillet 1929</time>).</li> <li><a href="/wiki/20_septembre" title="20 septembre">20 septembre</a> : <a href="/wiki/Fernand_Quignon" title="Fernand Quignon">Fernand Quignon</a>, peintre français († <time class="nowrap" datetime="1941-01-31" data-sort-value="1941-01-31">31 janvier 1941</time>).</li> <li><a href="/wiki/22_septembre" title="22 septembre">22 septembre</a> : <a href="/wiki/Ovide_Musin" title="Ovide Musin">Ovide Musin</a>, <a href="/wiki/Violoniste" title="Violoniste">violoniste</a> et <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">belge</a> († <time class="nowrap" datetime="1929-10-30" data-sort-value="1929-10-30">30 octobre 1929</time>).</li> <li><a href="/wiki/29_septembre" title="29 septembre">29 septembre</a> : <a href="/wiki/Cincinnatus_Leconte" title="Cincinnatus Leconte">Cincinnatus Leconte</a>, homme politique et militaire haïtien († <time class="nowrap" datetime="1912-08-08" data-sort-value="1912-08-08">8 août 1912</time>).</li> <li><a href="/wiki/30_septembre" title="30 septembre">30 septembre</a> : <a href="/wiki/L%C3%A9on-Gustave_Ravanne" title="Léon-Gustave Ravanne">Léon-Gustave Ravanne</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1904-10-14" data-sort-value="1904-10-14">14 octobre 1904</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/10_octobre" title="10 octobre">10 octobre</a> : <a href="/wiki/Ger%C3%B3nimo_Gim%C3%A9nez" title="Gerónimo Giménez">Gerónimo Giménez</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> et <a href="/wiki/Chef_d%27orchestre" title="Chef d'orchestre">chef d'orchestre</a> <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">espagnol</a> († <time class="nowrap" datetime="1923-02-19" data-sort-value="1923-02-19">19 février 1923</time>).</li> <li><a href="/wiki/14_octobre" title="14 octobre">14 octobre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Gabriel_de_Cool" title="Gabriel de Cool">Gabriel de Cool</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1936-11" data-sort-value="1936-11">novembre 1936</time>).</li> <li><a href="/wiki/Henry_Tenr%C3%A9" title="Henry Tenré">Henry Tenré</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1926-01-29" data-sort-value="1926-01-29">29 janvier 1926</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/16_octobre" title="16 octobre">16 octobre</a> : <a href="/wiki/Oscar_Wilde" title="Oscar Wilde">Oscar Wilde</a>, <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a> <a href="/wiki/Irlande_(pays)" title="Irlande (pays)">irlandais</a> († <time class="nowrap" datetime="1900-11-30" data-sort-value="1900-11-30">30 novembre 1900</time>).</li> <li><a href="/wiki/17_octobre" title="17 octobre">17 octobre</a> : <a href="/wiki/Jeanne_Alaux" title="Jeanne Alaux">Jeanne Alaux</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Dessinatrice" class="mw-redirect" title="Dessinatrice">dessinatrice</a> <a href="/wiki/France" title="France">française</a> († <time class="nowrap" datetime="1908-02-05" data-sort-value="1908-02-05">5 février 1908</time>).</li> <li><a href="/wiki/19_octobre" title="19 octobre">19 octobre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Alfred_Melot" title="Alfred Melot">Alfred Melot</a>, peintre français († <time class="nowrap" datetime="1941-07-31" data-sort-value="1941-07-31">31 juillet 1941</time>).</li> <li><a href="/wiki/Sergue%C3%AF_Vassilkovski" title="Sergueï Vassilkovski">Sergueï Vassilkovski</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Empire_russe" title="Empire russe">russe</a> († <time class="nowrap" datetime="1917-10-07" data-sort-value="1917-10-07">7 octobre 1917</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/20_octobre" title="20 octobre">20 octobre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Alphonse_Allais" title="Alphonse Allais">Alphonse Allais</a>, <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a>, <a href="/wiki/Humoriste" title="Humoriste">humoriste</a> († <time class="nowrap" datetime="1905-10-28" data-sort-value="1905-10-28">28 octobre 1905</time>).</li> <li><a href="/wiki/%C3%89douard_Michel-Lan%C3%A7on" title="Édouard Michel-Lançon">Édouard Michel-Lançon</a>, peintre français († 1931).</li> <li><a href="/wiki/Arthur_Rimbaud" title="Arthur Rimbaud">Arthur Rimbaud</a>, <a href="/wiki/Po%C3%A8te" title="Poète">poète</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1891-11-10" data-sort-value="1891-11-10">10 novembre 1891</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/21_octobre" title="21 octobre">21 octobre</a> : <a href="/wiki/Leonard_Ochtman" title="Leonard Ochtman">Leonard Ochtman</a>, peintre impressionniste américain d'origine néerlandaise († <time class="nowrap" datetime="1934-10-27" data-sort-value="1934-10-27">27 octobre 1934</time>).</li> <li><a href="/wiki/22_octobre" title="22 octobre">22 octobre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Gaston_de_La_Touche" title="Gaston de La Touche">Gaston de La Touche</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a>, <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a>, <a href="/wiki/Illustrateur" title="Illustrateur">illustrateur</a> et <a href="/wiki/Sculpteur" title="Sculpteur">sculpteur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1913-07-12" data-sort-value="1913-07-12">12 juillet 1913</time>).</li> <li><a href="/wiki/Pertap_Singh_d%27Idar" title="Pertap Singh d'Idar">Pertap Singh d'Idar</a>, homme d'État indien († <time class="nowrap" datetime="1922-09-04" data-sort-value="1922-09-04">4 septembre 1922</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/24_octobre" title="24 octobre">24 octobre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Axel_Axelson" title="Axel Axelson">Axel Axelson</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">suédois</a> († <time class="nowrap" datetime="1892-04-10" data-sort-value="1892-04-10">10 avril 1892</time>).</li> <li><a href="/wiki/Louis_Braquaval" title="Louis Braquaval">Louis Braquaval</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1919-11-19" data-sort-value="1919-11-19">19 novembre 1919</time>).</li> <li><a href="/wiki/Horace_Plunkett" title="Horace Plunkett">Horace Plunkett</a>, homme politique anglo-irlandais († <time class="nowrap" datetime="1932-03-26" data-sort-value="1932-03-26">26 mars 1932</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/25_octobre" title="25 octobre">25 octobre</a> : <a href="/wiki/Daniel_Ihly" title="Daniel Ihly">Daniel Ihly</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">suisse</a> († <time class="nowrap" datetime="1910-01-19" data-sort-value="1910-01-19">19 janvier 1910</time>).</li> <li><a href="/wiki/31_octobre" title="31 octobre">31 octobre</a> : <a href="/wiki/Hermann_Hendrich" title="Hermann Hendrich">Hermann Hendrich</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1931-07-18" data-sort-value="1931-07-18">18 juillet 1931</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/6_novembre" title="6 novembre">6 novembre</a> : <a href="/wiki/John_Philip_Sousa" title="John Philip Sousa">John Philip Sousa</a> à <a href="/wiki/Washington_(district_de_Columbia)" title="Washington (district de Columbia)">Washington, DC.</a> († <time class="nowrap" datetime="1932-03-06" data-sort-value="1932-03-06">6 mars 1932</time>).</li> <li><a href="/wiki/9_novembre" title="9 novembre">9 novembre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Hugo_M%C3%BChlig" title="Hugo Mühlig">Hugo Mühlig</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> († <time class="nowrap" datetime="1929-02-16" data-sort-value="1929-02-16">16 février 1929</time>).</li> <li><a href="/wiki/Joseph_Miroslav_Weber" title="Joseph Miroslav Weber">Joseph Miroslav Weber</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a>, <a href="/wiki/Violoniste" title="Violoniste">violoniste</a> et <a href="/wiki/Organiste" title="Organiste">organiste</a> <a href="/wiki/Tch%C3%A8ques" title="Tchèques">tchèque</a> † <time class="nowrap" datetime="1906-01-01" data-sort-value="1906-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1906</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/16_novembre" title="16 novembre">16 novembre</a> : <ul><li><a href="/wiki/Louis-Alexandre_Cabi%C3%A9" title="Louis-Alexandre Cabié">Louis-Alexandre Cabié</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1939-02-26" data-sort-value="1939-02-26">26 février 1939</time>).</li> <li><a href="/wiki/Luigi_Gioli" title="Luigi Gioli">Luigi Gioli</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> ( † <time class="nowrap" datetime="1947-10-27" data-sort-value="1947-10-27">27 octobre 1947</time>).</li></ul></li> <li><a href="/wiki/17_novembre" title="17 novembre">17 novembre</a> : <a href="/wiki/Hubert_Lyautey" title="Hubert Lyautey">Hubert Lyautey</a>, <a href="/wiki/Mar%C3%A9chal_de_France" title="Maréchal de France">maréchal de France</a> († <time class="nowrap" datetime="1934-07-27" data-sort-value="1934-07-27">27 juillet 1934</time>).</li> <li><a href="/wiki/21_novembre" title="21 novembre">21 novembre</a> : Giacomo della Chiesa, futur <a href="/wiki/Pape" title="Pape">pape</a> <a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XV" title="Benoît XV">Benoît XV</a> († <time class="nowrap" datetime="1922-01-22" data-sort-value="1922-01-22">22 janvier 1922</time>).</li> <li><a href="/wiki/26_novembre" title="26 novembre">26 novembre</a> : <a href="/wiki/%C3%89mile_Wambach" title="Émile Wambach">Émile Wambach</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a>, <a href="/wiki/Chef_d%27orchestre" title="Chef d'orchestre">chef d'orchestre</a>, <a href="/wiki/Violoniste" title="Violoniste">violoniste</a> et <a href="/wiki/Pianiste" title="Pianiste">pianiste</a> <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">belge</a> († <time class="nowrap" datetime="1924-05-06" data-sort-value="1924-05-06">6 mai 1924</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/3_d%C3%A9cembre" title="3 décembre">3 décembre</a> : <a href="/wiki/Fernand_Mourret" title="Fernand Mourret">Fernand Mourret</a>, <a href="/wiki/Pr%C3%AAtre" title="Prêtre">prêtre</a>, <a href="/wiki/Historien" title="Historien">historien</a> et <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1938-05-28" data-sort-value="1938-05-28">28 mai 1938</time>).</li> <li><a href="/wiki/9_d%C3%A9cembre" title="9 décembre">9 décembre</a> : <a href="/wiki/Pekka_Hannikainen" title="Pekka Hannikainen">Pekka Hannikainen</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> et <a href="/wiki/Chef_de_ch%C5%93ur" title="Chef de chœur">chef de chœur</a> <a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">finlandais</a> († <time class="nowrap" datetime="1924-09-13" data-sort-value="1924-09-13">13 septembre 1924</time>).</li> <li><a href="/wiki/11_d%C3%A9cembre" title="11 décembre">11 décembre</a> : <a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Galien-Laloue" title="Eugène Galien-Laloue">Eugène Galien-Laloue</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1941-04-18" data-sort-value="1941-04-18">18 avril 1941</time>).</li> <li><a href="/wiki/14_d%C3%A9cembre" title="14 décembre">14 décembre</a> : <a href="/wiki/Vojt%C4%9Bch_Hynais" title="Vojtěch Hynais">Vojtěch Hynais</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Autriche-Hongrie" title="Autriche-Hongrie">austro-hongrois</a> puis <a href="/wiki/Tch%C3%A9coslovaquie" title="Tchécoslovaquie">tchécoslovaque</a> († <time class="nowrap" datetime="1925-08-22" data-sort-value="1925-08-22">22 août 1925</time>).</li> <li><a href="/wiki/19_d%C3%A9cembre" title="19 décembre">19 décembre</a> : <a href="/wiki/Robert_Vollstedt" title="Robert Vollstedt">Robert Vollstedt</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> de <a href="/wiki/Valse" title="Valse">valses</a> († <time class="nowrap" datetime="1919-11-22" data-sort-value="1919-11-22">22 novembre 1919</time>).</li> <li><a href="/wiki/21_d%C3%A9cembre" title="21 décembre">21 décembre</a> : <a href="/wiki/Victor-Jean_Daynes" title="Victor-Jean Daynes">Victor-Jean Daynes</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <a href="/wiki/1930" title="1930">1930</a>).</li> <li><a href="/wiki/23_d%C3%A9cembre" title="23 décembre">23 décembre</a> : <a href="/wiki/Adrian_Stokes" class="mw-redirect" title="Adrian Stokes">Adrian Stokes</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">britannique</a> († <time class="nowrap" datetime="1935-11-30" data-sort-value="1935-11-30">30 novembre 1935</time>).</li> <li><a href="/wiki/30_d%C3%A9cembre" title="30 décembre">30 décembre</a> : <a href="/wiki/Enrico_Giannelli" title="Enrico Giannelli">Enrico Giannelli</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> († <time class="nowrap" datetime="1945-07-15" data-sort-value="1945-07-15">15 juillet 1945</time>).</li></ul> <ul><li>Date précise inconnue : <ul><li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne-Louis_Chayllery" title="Eugène-Louis Chayllery">Eugène-Louis Chayllery</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <time class="nowrap" datetime="1926-08-08" data-sort-value="1926-08-08">8 août 1926</time>).</li> <li><a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Samuel_Cordey" title="Frédéric Samuel Cordey">Frédéric Samuel Cordey</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> († <a href="/wiki/1911" title="1911">1911</a>).</li> <li><a href="/wiki/Napoleone_Parisani" title="Napoleone Parisani">Napoleone Parisani</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> († <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a>).</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Décès_en_1854"><span id="D.C3.A9c.C3.A8s_en_1854"></span>Décès en 1854</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Décès en 1854" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Décès en 1854"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Voir la catégorie : <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_en_1854" title="Catégorie:Décès en 1854">Décès en 1854</a>.</div></div> <ul><li><a href="/wiki/6_janvier" title="6 janvier">6 janvier</a> : <a href="/wiki/Luigi_Vacca" class="mw-redirect" title="Luigi Vacca">Luigi Vacca</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> (° <a href="/wiki/1778" title="1778">1778</a>).</li> <li><a href="/wiki/13_janvier" title="13 janvier">13 janvier</a> : <a href="/wiki/Marie_Octavie_Sturel_Paign%C3%A9" title="Marie Octavie Sturel Paigné">Marie Octavie Sturel Paigné</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">française</a> (° <time class="nowrap" datetime="1819-05-09" data-sort-value="1819-05-09">9 mai 1819</time>).</li> <li><a href="/wiki/16_janvier" title="16 janvier">16 janvier</a> : <a href="/wiki/Charles_Gaudichaud-Beaupr%C3%A9" title="Charles Gaudichaud-Beaupré">Charles Gaudichaud-Beaupré</a>, <a href="/wiki/Botaniste" title="Botaniste">botaniste</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1789-09-04" data-sort-value="1789-09-04">4 septembre 1789</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/11_f%C3%A9vrier" title="11 février">11 février</a> : <a href="/wiki/Antoine_de_Stolberg-Wernigerode" title="Antoine de Stolberg-Wernigerode">Antoine de Stolberg-Wernigerode</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> (° <time class="nowrap" datetime="1785-10-23" data-sort-value="1785-10-23">23 octobre 1785</time>).</li> <li><a href="/wiki/17_f%C3%A9vrier" title="17 février">17 février</a> : <a href="/wiki/John_Martin" title="John Martin">John Martin</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">britannique</a> (° <time class="nowrap" datetime="1789-07-19" data-sort-value="1789-07-19">19 juillet 1789</time>).</li> <li><a href="/wiki/27_f%C3%A9vrier" title="27 février">27 février</a> : <a href="/wiki/F%C3%A9licit%C3%A9_Robert_de_Lamennais" class="mw-redirect" title="Félicité Robert de Lamennais">Félicité Robert de Lamennais</a>, <a href="/wiki/Philosophe" title="Philosophe">philosophe</a> <a href="/wiki/Chr%C3%A9tien" title="Chrétien">chrétien</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a>, à <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> (° <time class="nowrap" datetime="1782-06-19" data-sort-value="1782-06-19">19 juin 1782</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/10_mars" title="10 mars">10 mars</a> : <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Clemente_Pereira" title="José Clemente Pereira">José Clemente Pereira</a>, <a href="/wiki/Magistrat" title="Magistrat">magistrat</a> et <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">luso</a>-<a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">brésilien</a> (° <time class="nowrap" datetime="1787-02-17" data-sort-value="1787-02-17">17 février 1787</time>).</li> <li><a href="/wiki/13_mars" title="13 mars">13 mars</a> : <a href="/wiki/Joseph_de_Vill%C3%A8le" title="Joseph de Villèle">Joseph de Villèle</a> comte de Villèle, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1773-04-14" data-sort-value="1773-04-14">14 avril 1773</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_avril" title="1er avril"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> avril</a> : <a href="/wiki/Henriette_Lorimier" title="Henriette Lorimier">Henriette Lorimier</a>, <a href="/wiki/Portrait" title="Portrait">portraitiste</a> <a href="/wiki/France" title="France">française</a> (° <time class="nowrap" datetime="1775-08-07" data-sort-value="1775-08-07">7 août 1775</time>).</li> <li><a href="/wiki/21_avril" title="21 avril">21 avril</a> : <a href="/wiki/Jean_Desfoss%C3%A9s" title="Jean Desfossés">Jean Desfossés</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Canada" title="Canada">canadien</a> (° <time class="nowrap" datetime="1787-11" data-sort-value="1787-11">novembre 1787</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/2_mai" title="2 mai">2 mai</a> : <a href="/wiki/Sulpiz_Boisser%C3%A9e" title="Sulpiz Boisserée">Sulpiz Boisserée</a>, <a href="/wiki/Artiste" title="Artiste">artiste</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> (° <time class="nowrap" datetime="1783-08-02" data-sort-value="1783-08-02">2 août 1783</time>).</li> <li><a href="/wiki/21_mai" title="21 mai">21 mai</a> : <a href="/wiki/Bernhard_von_Lindenau" title="Bernhard von Lindenau">Bernhard von Lindenau</a>, <a href="/wiki/Avocat_(m%C3%A9tier)" title="Avocat (métier)">avocat</a>, <a href="/wiki/Astronome" title="Astronome">astronome</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> et <a href="/wiki/Collectionneur_d%27art" class="mw-redirect" title="Collectionneur d'art">collectionneur d'art</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> (° <time class="nowrap" datetime="1780-06-11" data-sort-value="1780-06-11">11 juin 1780</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_juin" title="1er juin"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> juin</a> : <a href="/wiki/Josipina_Turnograjska" title="Josipina Turnograjska">Josipina Turnograjska</a>, <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivaine</a> et <a href="/wiki/Compositrice" title="Compositrice">compositrice</a> <a href="/wiki/Slov%C3%A8nes" title="Slovènes">slovène</a> (° <time class="nowrap" datetime="1833-07-09" data-sort-value="1833-07-09">9 juillet 1833</time>).</li> <li><a href="/wiki/16_juin" title="16 juin">16 juin</a> : <a href="/wiki/Francisco_de_Paula_Sousa_e_Melo" title="Francisco de Paula Sousa e Melo">Francisco de Paula Sousa e Melo</a>, <a href="/wiki/Noblesse" title="Noblesse">noble</a> et <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">brésilien</a> (° <time class="nowrap" datetime="1791-01-05" data-sort-value="1791-01-05">5 janvier 1791</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/29_juillet" title="29 juillet">29 juillet</a> : <a href="/wiki/Pierre_Duval_Le_Camus" title="Pierre Duval Le Camus">Pierre Duval Le Camus</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1790-02-13" data-sort-value="1790-02-13">13 février 1790</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/7_ao%C3%BBt" title="7 août">7 août</a> : <a href="/wiki/Heinrich_Praeger" title="Heinrich Praeger">Heinrich Praeger</a>, <a href="/wiki/Ma%C3%AEtre_de_chapelle" title="Maître de chapelle">maître de chapelle</a>, <a href="/wiki/Violoniste" title="Violoniste">violoniste</a>, <a href="/wiki/Guitariste" title="Guitariste">guitariste</a> et <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> (° <time class="nowrap" datetime="1783-12-23" data-sort-value="1783-12-23">23 décembre 1783</time>).</li> <li><a href="/wiki/12_ao%C3%BBt" title="12 août">12 août</a> : <a href="/wiki/Antoine_Chazal" title="Antoine Chazal">Antoine Chazal</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Gravure" title="Gravure">graveur</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1793-11-08" data-sort-value="1793-11-08">8 novembre 1793</time>).</li> <li><a href="/wiki/14_ao%C3%BBt" title="14 août">14 août</a> : <a href="/wiki/Pietro_Nocchi" title="Pietro Nocchi">Pietro Nocchi</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Peinture_n%C3%A9oclassique" class="mw-redirect" title="Peinture néoclassique">néoclassique</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> (° <time class="nowrap" datetime="1783-06-11" data-sort-value="1783-06-11">11 juin 1783</time>).</li> <li><a href="/wiki/21_ao%C3%BBt" title="21 août">21 août</a> : <a href="/wiki/August_Ferdinand_Anacker" title="August Ferdinand Anacker">August Ferdinand Anacker</a>, <a href="/wiki/Compositeur" title="Compositeur">compositeur</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> (° <time class="nowrap" datetime="1790-10-17" data-sort-value="1790-10-17">17 octobre 1790</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/2_septembre" title="2 septembre">2 septembre</a> : <a href="/wiki/Pierre_Alphonse_Laurent" title="Pierre Alphonse Laurent">Pierre Alphonse Laurent</a>, <a href="/wiki/Math%C3%A9maticien" title="Mathématicien">mathématicien</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1813-07-18" data-sort-value="1813-07-18">18 juillet 1813</time>).</li> <li><a href="/wiki/12_septembre" title="12 septembre">12 septembre</a> : <a href="/wiki/Charles-Fran%C3%A7ois_Brisseau_de_Mirbel" title="Charles-François Brisseau de Mirbel">Charles-François Brisseau de Mirbel</a>, <a href="/wiki/Botaniste" title="Botaniste">botaniste</a> et <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1776-03-27" data-sort-value="1776-03-27">27 mars 1776</time>).</li> <li><a href="/wiki/17_septembre" title="17 septembre">17 septembre</a> : <a href="/wiki/Pierre_Paul_Demaray" title="Pierre Paul Demaray">Pierre Paul Demaray</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Canada" title="Canada">canadien</a> (° <time class="nowrap" datetime="1798-10-08" data-sort-value="1798-10-08">8 octobre 1798</time>).</li> <li><a href="/wiki/18_septembre" title="18 septembre">18 septembre</a> : <a href="/wiki/John_W._Taylor" title="John W. Taylor">John W. Taylor</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">américain</a> (° <time class="nowrap" datetime="1784-03-26" data-sort-value="1784-03-26">26 mars 1784</time>).</li> <li><a href="/wiki/20_septembre" title="20 septembre">20 septembre</a> : <a href="/wiki/Frederick_Catherwood" title="Frederick Catherwood">Frederick Catherwood</a>, <a href="/wiki/Illustrateur" title="Illustrateur">illustrateur</a> et <a href="/wiki/Architecte" title="Architecte">architecte</a> <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">britannique</a> (° <time class="nowrap" datetime="1799-02-27" data-sort-value="1799-02-27">27 février 1799</time>).</li> <li><a href="/wiki/22_septembre" title="22 septembre">22 septembre</a> : <a href="/wiki/Armand_Jacques_Leroy_de_Saint-Arnaud" class="mw-redirect" title="Armand Jacques Leroy de Saint-Arnaud">Armand Jacques Leroy de Saint-Arnaud</a>, <a href="/wiki/Mar%C3%A9chal_de_France" title="Maréchal de France">maréchal de France</a> (° <time class="nowrap" datetime="1798-08-20" data-sort-value="1798-08-20">20 août 1798</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/5_octobre" title="5 octobre">5 octobre</a> : « <a href="/wiki/Leoncillo" title="Leoncillo">Leoncillo</a> » (Juan León y López), <a href="/wiki/Matador" title="Matador">matador</a> <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">espagnol</a> (° <time class="nowrap" datetime="1788-09-02" data-sort-value="1788-09-02">2 septembre 1788</time>).</li> <li><a href="/wiki/16_octobre" title="16 octobre">16 octobre</a> : <a href="/wiki/Goswin_de_Stassart" title="Goswin de Stassart">Goswin de Stassart</a>, <a href="/wiki/Homme_d%27%C3%89tat" title="Homme d'État">homme d'État</a> et <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a> <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">belge</a> (° <time class="nowrap" datetime="1780-09-02" data-sort-value="1780-09-02">2 septembre 1780</time>).</li> <li><a href="/wiki/22_octobre" title="22 octobre">22 octobre</a> : <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Mar%C3%ADa_Paz" title="José María Paz">José María Paz</a>, <a href="/wiki/Militaire" title="Militaire">militaire</a> <a href="/wiki/Vice-royaut%C3%A9_du_R%C3%ADo_de_la_Plata" title="Vice-royauté du Río de la Plata">espagnol</a> puis <a href="/wiki/Argentine" title="Argentine">argentin</a> (° <time class="nowrap" datetime="1791-09-09" data-sort-value="1791-09-09">9 septembre 1791</time>).</li> <li><a href="/wiki/26_octobre" title="26 octobre">26 octobre</a> : <a href="/wiki/Carlos_Bello" title="Carlos Bello">Carlos Bello</a>, écrivain et homme politique chilien (° <time class="nowrap" datetime="1815-05-30" data-sort-value="1815-05-30">30 mai 1815</time>).</li> <li><a href="/wiki/27_octobre" title="27 octobre">27 octobre</a> : <a href="/wiki/Th%C3%A9odore_de_Jolimont" title="Théodore de Jolimont">Théodore de Jolimont</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> et <a href="/wiki/Lithographie" title="Lithographie">lithographe</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1787-02-08" data-sort-value="1787-02-08">8 février 1787</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/21_novembre" title="21 novembre">21 novembre</a> : <a href="/wiki/Thomas_Degeorge" title="Thomas Degeorge">Thomas Degeorge</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a> (° <time class="nowrap" datetime="1786-10-08" data-sort-value="1786-10-08">8 octobre 1786</time>).</li> <li><a href="/wiki/24_novembre" title="24 novembre">24 novembre</a> : <a href="/wiki/Carl_Joseph_Begas" title="Carl Joseph Begas">Carl Joseph Begas</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_germanique" title="Confédération germanique">allemand</a> (° <time class="nowrap" datetime="1794-09-30" data-sort-value="1794-09-30">30 septembre 1794</time>).</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/7_d%C3%A9cembre" title="7 décembre">7 décembre</a> : <a href="/wiki/%C3%96d%C3%B6n_Be%C3%B6thy" title="Ödön Beöthy">Ödön Beöthy</a>, <a href="/wiki/Personnalit%C3%A9_politique" title="Personnalité politique">homme politique</a> <a href="/wiki/Royaume_de_Hongrie_(1718-1867)" title="Royaume de Hongrie (1718-1867)">hongrois</a> (° <time class="nowrap" datetime="1796-12-02" data-sort-value="1796-12-02">2 décembre 1796</time>).</li></ul> <ul><li>Date précise inconnue : <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A1rkos_Drago%C3%BAmis" title="Márkos Dragoúmis">Márkos Dragoúmis</a>, enseignant et homme politique grec (° 1770).</li> <li><a href="/wiki/Michele_Ridolfi" title="Michele Ridolfi">Michele Ridolfi</a>, <a href="/wiki/Artiste_peintre" title="Artiste peintre">peintre</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a> (° 1793).</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Anderson_Walker1963"><span class="ouvrage" id="Eric_Anderson_Walker1963">Eric Anderson Walker, <cite class="italique">The Cambridge history of the British Empire</cite>, CUP Archive, <time>1963</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=0Sk8AAAAIAAJ&pg=PA363">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+history+of+the+British+Empire&rft.pub=CUP+Archive&rft.au=Eric+Anderson+Walker&rft.date=1963&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Saint-Martin-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Saint-Martin_2-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Saint-Martin1968"><span class="ouvrage" id="Yves_Saint-Martin1968">Yves Saint-Martin, <cite class="italique">Un fils d'El Hadj Omar : Aguibou, roi du Dinguiray et du Macina (1843 ?-1907)</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 8, Cahiers d'études africaines, <time>1968</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/cea_0008-0055_1968_num_8_29_3128">présentation en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 151<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Un+fils+d%27El+Hadj+Omar+%3A+Aguibou%2C+roi+du+Dinguiray+et+du+Macina+%281843+%3F-1907%29&rft.pub=Cahiers+d%27%C3%A9tudes+africaines&rft.aulast=Saint-Martin&rft.aufirst=Yves&rft.date=1968&rft.volume=8&rft.pages=151&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Fargette-3"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Fargette_3-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Fargette_3-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Fargette1996"><span class="ouvrage" id="Guy_Fargette1996">Guy Fargette, <cite class="italique">Méhémet Ali, le fondateur de l’Égypte moderne</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">Éditions L'Harmattan</a>, <time>1996</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7384-4064-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7384-4064-8"><span class="nowrap">978-2-7384-4064-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=SKTHMSoWO_EC&pg=PA220">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=M%C3%A9h%C3%A9met+Ali%2C+le+fondateur+de+l%E2%80%99%C3%89gypte+moderne&rft.pub=%C3%89ditions+L%27Harmattan&rft.aulast=Fargette&rft.aufirst=Guy&rft.date=1996&rft.isbn=978-2-7384-4064-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Wright1906"><span class="ouvrage" id="Thomas_Wright1906">Thomas Wright, <cite class="italique">The Life of Sir Richard Burton</cite>, Library of Alexandria, <time>1906</time>, 291 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4655-5013-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4655-5013-2"><span class="nowrap">978-1-4655-5013-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=gsT9iVjjPvAC&pg=PAPT23">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Life+of+Sir+Richard+Burton&rft.pub=Library+of+Alexandria&rft.aulast=Wright&rft.aufirst=Thomas&rft.date=1906&rft.tpages=291&rft.isbn=978-1-4655-5013-2&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Barbier1855"><span class="ouvrage" id="Jean_Barbier1855">Jean Barbier, <cite class="italique">Itinéraire historique et descriptif de l'Algérie</cite>, <a href="/wiki/Hachette_Livre" title="Hachette Livre">Hachette</a>, <time>1855</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=FcsRAAAAYAAJ&pg=PA366">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Itin%C3%A9raire+historique+et+descriptif+de+l%27Alg%C3%A9rie&rft.pub=Hachette&rft.aulast=Barbier&rft.aufirst=Jean&rft.date=1855&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Abou_Sall2013"><span class="ouvrage" id="Ibrahima_Abou_Sall2013">Ibrahima Abou Sall, <cite class="italique">Les relations entre le Fuuta Tooro et l’émirat du Brakna (Moyenne Vallée du Sénégal) : Un terreau du colonialisme français : 1850-1903</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">Éditions L'Harmattan</a>, <time>2013</time>, 304 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-296-53608-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-296-53608-1"><span class="nowrap">978-2-296-53608-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=55zly8DBBLIC&pg=PA87">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+relations+entre+le+Fuuta+Tooro+et+l%E2%80%99%C3%A9mirat+du+Brakna+%28Moyenne+Vall%C3%A9e+du+S%C3%A9n%C3%A9gal%29+%3A+Un+terreau+du+colonialisme+fran%C3%A7ais+%3A+1850-1903&rft.pub=%C3%89ditions+L%27Harmattan&rft.au=Ibrahima+Abou+Sall&rft.date=2013&rft.tpages=304&rft.isbn=978-2-296-53608-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Collins2008"><span class="ouvrage" id="Robert_O._Collins2008"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Robert O. Collins, <cite class="italique" lang="en">A History of Modern Sudan</cite>, Cambridge, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, <time>2008</time>, 331 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-521-85820-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-521-85820-5"><span class="nowrap">978-0-521-85820-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=-zpShVWIxwIC&pg=PA15">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Modern+Sudan&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.aulast=Collins&rft.aufirst=Robert+O.&rft.date=2008&rft.tpages=331&rft.isbn=978-0-521-85820-5&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Langue-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Langue_8-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Langue1999"><span class="ouvrage" id="Frédérique_Langue1999">Frédérique Langue, <cite class="italique">Histoire du Venezuela : de la conquête à nos jours</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">Éditions L'Harmattan</a>, <time>1999</time>, 397 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7384-7432-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7384-7432-2"><span class="nowrap">978-2-7384-7432-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=KYAsU4g0qIIC&pg=PA187">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+du+Venezuela&rft.pub=%C3%89ditions+L%27Harmattan&rft.stitle=de+la+conqu%C3%AAte+%C3%A0+nos+jours&rft.aulast=Langue&rft.aufirst=Fr%C3%A9d%C3%A9rique&rft.date=1999&rft.tpages=397&rft.isbn=978-2-7384-7432-2&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1854"><cite class="italique">Constitución del estado de Buenos Aires</cite>, La Tribuna, <time>1854</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=vOf6YTZBxN8C&pg=PA24">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Constituci%C3%B3n+del+estado+de+Buenos+Aires&rft.pub=La+Tribuna&rft.date=1854&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Annuaire-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Annuaire_10-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1854"><cite class="italique">Annuaire des deux mondes : histoire générale des divers états</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 4, Revue des deux Mondes, <time>1854</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=R-1F4ZynTMgC&pg=PA817">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Annuaire+des+deux+mondes&rft.pub=Revue+des+deux+Mondes&rft.stitle=histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+des+divers+%C3%A9tats&rft.date=1854&rft.volume=4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kerignard2004"><span class="ouvrage" id="Sophie_Kerignard2004">Sophie Kerignard, <cite class="italique">100 fiches d'histoire du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Br%C3%A9al" title="Éditions Bréal">Éditions Bréal</a>, <time>2004</time>, 334 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7495-0340-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7495-0340-0"><span class="nowrap">978-2-7495-0340-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=pIWUJejLnS0C&pg=PA205">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=100+fiches+d%27histoire+du+XIXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.pub=%C3%89ditions+Br%C3%A9al&rft.aulast=Kerignard&rft.aufirst=Sophie&rft.date=2004&rft.tpages=334&rft.isbn=978-2-7495-0340-0&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lacoursière1996"><span class="ouvrage" id="Jacques_Lacoursière1996">Jacques Lacoursière, <cite class="italique">Histoire populaire du Québec : 1841-1896</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 3, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Septentrion" title="Éditions du Septentrion">Les éditions du Septentrion</a>, <time>1996</time>, 1831 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-89448-066-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-89448-066-3"><span class="nowrap">978-2-89448-066-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=hbrS3bYEzKoC&pg=PA74">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+populaire+du+Qu%C3%A9bec&rft.pub=Les+%C3%A9ditions+du+Septentrion&rft.stitle=1841-1896&rft.aulast=Lacoursi%C3%A8re&rft.aufirst=Jacques&rft.date=1996&rft.volume=3&rft.tpages=1831&rft.isbn=978-2-89448-066-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boller2004"><span class="ouvrage" id="Paul_F._Boller2004">Paul F. Boller, <cite class="italique">Presidential Campaigns : From George Washington to George W. Bush</cite>, Oxford University Press, <time>2004</time>, 479 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-19-516716-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-19-516716-0"><span class="nowrap">978-0-19-516716-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=fq8pY-vThDUC&pg=PA91">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Presidential+Campaigns&rft.place=Oxford+University+Press&rft.stitle=From+George+Washington+to+George+W.+Bush&rft.aulast=Boller&rft.aufirst=Paul+F.&rft.date=2004&rft.tpages=479&rft.isbn=978-0-19-516716-0&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Théodore_Chéron_de_Villiers1857"><span class="ouvrage" id="Pierre_Théodore_Chéron_de_Villiers1857">Pierre Théodore Chéron de Villiers, <cite class="italique">Politique contemporaine. Histoire de la diplomatie et des faits, des hommes et des choses, 1854-1857</cite>, Paris, E. Dentu, <time>1857</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=QRxYAAAAcAAJ&pg=PA275">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Politique+contemporaine.+Histoire+de+la+diplomatie+et+des+faits%2C+des+hommes+et+des+choses%2C+1854-1857&rft.place=Paris&rft.pub=E.+Dentu&rft.au=Pierre+Th%C3%A9odore+Ch%C3%A9ron+de+Villiers&rft.date=1857&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ford_Rhodes1893"><span class="ouvrage" id="James_Ford_Rhodes1893">James Ford Rhodes, <cite class="italique">History of the United States from the Compromise of 1850 : 1854–1860</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 2, New York, Harper & Bros, <time>1893</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/historyofuniteds02rhod#page/38/mode/2up">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+the+United+States+from+the+Compromise+of+1850&rft.place=New+York&rft.pub=Harper+%26+Bros&rft.stitle=1854%E2%80%931860&rft.au=James+Ford+Rhodes&rft.date=1893&rft.volume=2&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Buloz1855"><span class="ouvrage" id="François_Buloz1855">François Buloz, <cite class="italique">Annuaire des deux mondes : histoire générale des divers états</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 5, Bureau de l'Annuaire des deux mondes, <time>1855</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=vsLPAAAAMAAJ&pg=PA718">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Annuaire+des+deux+mondes&rft.pub=Bureau+de+l%27Annuaire+des+deux+mondes&rft.stitle=histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+des+divers+%C3%A9tats&rft.aulast=Buloz&rft.aufirst=Fran%C3%A7ois&rft.date=1855&rft.volume=5&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Couëlle2000"><span class="ouvrage" id="Colombe_Couëlle2000">Colombe Couëlle, <cite class="italique">Le cabinet de curiosités : mélanges offerts à Claude Wanquet</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">L'Harmattan</a>, <time>2000</time>, 366 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7475-0130-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7475-0130-9"><span class="nowrap">978-2-7475-0130-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=cAYZK_XQG4kC&pg=PA209">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+cabinet+de+curiosit%C3%A9s&rft.pub=L%27Harmattan&rft.stitle=m%C3%A9langes+offerts+%C3%A0+Claude+Wanquet&rft.aulast=Cou%C3%ABlle&rft.aufirst=Colombe&rft.date=2000&rft.tpages=366&rft.isbn=978-2-7475-0130-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Jaques2007"><span class="ouvrage" id="Tony_Jaques2007"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Tony Jaques, <cite class="italique" lang="en">Dictionary of Battles and Sieges : A-E</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1, Westport (Conn.), <a href="/wiki/Greenwood_Publishing_Group" title="Greenwood Publishing Group">Greenwood Publishing Group</a>, <time>2007</time>, 1354 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-313-33537-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-313-33537-2"><span class="nowrap">978-0-313-33537-2</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0-313-33536-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/0-313-33536-2"><span class="nowrap">0-313-33536-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=3amnMPTPP5MC&pg=PA149">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dictionary+of+Battles+and+Sieges+%3A+A-E&rft.place=Westport+%28Conn.%29&rft.pub=Greenwood+Publishing+Group&rft.aulast=Jaques&rft.aufirst=Tony&rft.date=2007&rft.volume=1&rft.tpages=1354&rft.isbn=978-0-313-33537-2&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Nicolas2005"><span class="ouvrage" id="Mireille_Nicolas2005">Mireille Nicolas, <cite class="italique">Mon anthologie de littérature antillaise : De la culture : De ses origines à 1975</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">Éditions L'Harmattan</a>, <time>2005</time>, 272 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-296-39213-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-296-39213-7"><span class="nowrap">978-2-296-39213-7</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=O3Rohq_8QZQC&pg=PA60">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mon+anthologie+de+litt%C3%A9rature+antillaise+%3A+De+la+culture&rft.pub=%C3%89ditions+L%27Harmattan&rft.stitle=De+ses+origines+%C3%A0+1975&rft.aulast=Nicolas&rft.aufirst=Mireille&rft.date=2005&rft.volume=1&rft.tpages=272&rft.isbn=978-2-296-39213-7&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Джусупбеков1960"><span class="ouvrage" id="С._Д_Джусупбеков1960">С. Д Джусупбеков, <cite style="font-style:normal">Алма-Ата : столица Казахской ССР</cite>, Казахское книжное изд-во,‎ <time>1960</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=UbANAQAAIAAJ&dq=1854&pg=PA10">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0-%D0%90%D1%82%D0%B0+%3A+%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B0+%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.pub=%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5+%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D0%B8%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE&rft.aulast=%D0%94%D0%B6%D1%83%D1%81%D1%83%D0%BF%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2&rft.aufirst=%D0%A1.+%D0%94&rft.date=1960&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Delplanque-21"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Delplanque_21-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Delplanque_21-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Delplanque2009"><span class="ouvrage" id="Marc_Delplanque2009">Marc Delplanque, <cite class="italique">Le Japon résigné : la non-résistance au changement fait sa force</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">L'Harmattan</a>, <time>2009</time>, 366 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-296-09461-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-296-09461-1"><span class="nowrap">978-2-296-09461-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=oPpwnktGL1wC&pg=PA26">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Japon+r%C3%A9sign%C3%A9&rft.place=Paris&rft.pub=L%27Harmattan&rft.stitle=la+non-r%C3%A9sistance+au+changement+fait+sa+force&rft.aulast=Delplanque&rft.aufirst=Marc&rft.date=2009&rft.tpages=366&rft.isbn=978-2-296-09461-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Roy2006"><span class="ouvrage" id="Tapti_Roy2006">Tapti Roy, <cite class="italique">Raj of the Rani</cite>, <a href="/wiki/Penguin_Books_India" class="mw-redirect" title="Penguin Books India">Penguin Books India</a>, <time>2006</time>, 236 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-14-306221-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-14-306221-9"><span class="nowrap">978-0-14-306221-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=ZNn0_j-qs-kC&pg=PA61">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Raj+of+the+Rani&rft.pub=Penguin+Books+India&rft.aulast=Roy&rft.aufirst=Tapti&rft.date=2006&rft.tpages=236&rft.isbn=978-0-14-306221-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Nantet1965"><span class="ouvrage" id="Jacques_Nantet1965">Jacques Nantet, <cite class="italique">Historia del Líbano</cite>, Editorial Oceánidas, <time>1965</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=27nrAAAAMAAJ&dq=1854&pg=PA152">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+del+L%C3%ADbano&rft.pub=Editorial+Oce%C3%A1nidas&rft.aulast=Nantet&rft.aufirst=Jacques&rft.date=1965&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Joseph_von_Hefele1952"><span class="ouvrage" id="Karl_Joseph_von_Hefele1952">Karl Joseph von Hefele, <cite class="italique">Histoire des conciles d'après les documents originaux</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 11, Letouzey et Ané, <time>1952</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=j4UwAQAAIAAJ&dq=Paul+Masad&pg=PA668">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+des+conciles+d%27apr%C3%A8s+les+documents+originaux&rft.pub=Letouzey+et+An%C3%A9&rft.au=Karl+Joseph+von+Hefele&rft.date=1952&rft.volume=11&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Levine2006"><span class="ouvrage" id="Stephen_Levine2006">Stephen Levine, <cite class="italique">New Zealand as it Might Have Been</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1, Victoria University Press, <time>2006</time>, 288 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-86473-545-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-86473-545-4"><span class="nowrap">978-0-86473-545-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Dkgnttz9gEwC&pg=PA62">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=New+Zealand+as+it+Might+Have+Been&rft.pub=Victoria+University+Press&rft.aulast=Levine&rft.aufirst=Stephen&rft.date=2006&rft.volume=1&rft.tpages=288&rft.isbn=978-0-86473-545-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Northy1998"><span class="ouvrage" id="W.B._Northy1998">W.B. Northy, <cite class="italique">Land of the Gurkhas : Or, The Himalayan Kingdom of Nepal</cite>, Asian Educational Services, <time>1998</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-81-206-1329-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-81-206-1329-4"><span class="nowrap">978-81-206-1329-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=zMIZYF38ss0C&pg=PA74">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Land+of+the+Gurkhas&rft.pub=Asian+Educational+Services&rft.stitle=Or%2C+The+Himalayan+Kingdom+of+Nepal&rft.aulast=Northy&rft.aufirst=W.B.&rft.date=1998&rft.isbn=978-81-206-1329-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Grainger2008"><span class="ouvrage" id="John_D._Grainger2008"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> John D. Grainger, <cite class="italique" lang="en">The First Pacific War : Britain and Russia, 1854-1856</cite>, Woodbridge, Boydell Press, <time>2008</time>, 207 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-84383-354-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-84383-354-3"><span class="nowrap">978-1-84383-354-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=MWSdcMzJI0YC&pg=PA36">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+First+Pacific+War&rft.place=Woodbridge&rft.pub=Boydell+Press&rft.stitle=Britain+and+Russia%2C+1854-1856&rft.aulast=Grainger&rft.aufirst=John+D.&rft.date=2008&rft.tpages=207&rft.isbn=978-1-84383-354-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Freiherr_von_Martens,_Ferdinand_de_Cornot_baron_de_Cussy1857"><span class="ouvrage" id="Karl_Freiherr_von_Martens,_Ferdinand_de_Cornot_baron_de_Cussy1857">Karl Freiherr von Martens, Ferdinand de Cornot baron de Cussy, <cite class="italique">Recueil manuel et pratique de traités, conventions et autres actes diplomatiques</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 7, F.A. Brockhaus, <time>1857</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=rJMBAAAAYAAJ&pg=PA350">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Recueil+manuel+et+pratique+de+trait%C3%A9s%2C+conventions+et+autres+actes+diplomatiques&rft.pub=F.A.+Brockhaus&rft.au=Karl+Freiherr+von+Martens%2C+Ferdinand+de+Cornot+baron+de+Cussy&rft.date=1857&rft.volume=7&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bernard1995"><span class="ouvrage" id="Michel_Bernard1995">Michel Bernard, <cite class="italique">Histoire de l'Australie, de 1770 à nos jours : naissance d'une nation du Pacifique</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">L'Harmattan</a>, <time>1995</time>, 136 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7384-2928-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7384-2928-5"><span class="nowrap">978-2-7384-2928-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=AwsjOis_Lv0C&pg=PA56">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+de+l%27Australie%2C+de+1770+%C3%A0+nos+jours&rft.pub=L%27Harmattan&rft.stitle=naissance+d%27une+nation+du+Pacifique&rft.aulast=Bernard&rft.aufirst=Michel&rft.date=1995&rft.tpages=136&rft.isbn=978-2-7384-2928-5&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Le_Pichon2003"><span class="ouvrage" id="Xavier_Le_Pichon2003">Xavier Le Pichon, <cite class="italique">Kaiko. Voyage aux extrémités de la mer</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Odile_Jacob" title="Éditions Odile Jacob">Odile Jacob</a>, <time>2003</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7381-1323-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7381-1323-8"><span class="nowrap">978-2-7381-1323-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=srXAwdTb6O4C&pg=PA103">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kaiko.+Voyage+aux+extr%C3%A9mit%C3%A9s+de+la+mer&rft.pub=Odile+Jacob&rft.au=Xavier+Le+Pichon&rft.date=2003&rft.isbn=978-2-7381-1323-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mignot2009"><span class="ouvrage" id="Fabrice_Mignot2009">Fabrice Mignot, <cite class="italique">La France et les princes thaïs des confins du Viêt-Nam et du Laos : des pavillons noirs à Diên Biên Phu (1873-1954)</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">Éditions L'Harmattan</a>, <time>2009</time>, 199 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-296-10559-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-296-10559-1"><span class="nowrap">978-2-296-10559-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=dyWd-SG1RNcC&pg=PA52">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+France+et+les+princes+tha%C3%AFs+des+confins+du+Vi%C3%AAt-Nam+et+du+Laos+%3A+des+pavillons+noirs+%C3%A0+Di%C3%AAn+Bi%C3%AAn+Phu+%281873-1954%29&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+L%27Harmattan&rft.aulast=Mignot&rft.aufirst=Fabrice&rft.date=2009&rft.tpages=199&rft.isbn=978-2-296-10559-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Buloz1854"><span class="ouvrage" id="François_Buloz1854">François Buloz, <cite class="italique">Annuaire des deux mondes : histoire générale des divers états</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 4, Revue des deux Mondes, <time>1854</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=HDBBAAAAcAAJ&pg=PA510">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Annuaire+des+deux+mondes&rft.pub=Revue+des+deux+Mondes&rft.stitle=histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+des+divers+%C3%A9tats&rft.aulast=Buloz&rft.aufirst=Fran%C3%A7ois&rft.date=1854&rft.volume=4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Arnold-33"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Arnold_33-0">a</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-1">b</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-2">c</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-3">d</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-4">e</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-5">f</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-6">g</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-7">h</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-8">i</a> <a href="#cite_ref-Arnold_33-9">j</a> et <a href="#cite_ref-Arnold_33-10">k</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Arnold2002"><span class="ouvrage" id="Guy_Arnold2002">Guy Arnold, <cite class="italique">Historical Dictionary of the Crimean War</cite>, Scarecrow Press, <time>2002</time>, 208 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8108-6613-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8108-6613-3"><span class="nowrap">978-0-8108-6613-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=_UreS--MoD0C&pg=PAPR16">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+of+the+Crimean+War&rft.pub=Scarecrow+Press&rft.aulast=Arnold&rft.aufirst=Guy&rft.date=2002&rft.tpages=208&rft.isbn=978-0-8108-6613-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Tyrrell1855"><span class="ouvrage" id="Henry_Tyrrell1855">Henry Tyrrell, <cite class="italique">The History of the War with Russia</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 5, London Print. and Publishing Company, <time>1855</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=w0EOAAAAQAAJ&pg=PA74">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+History+of+the+War+with+Russia&rft.pub=London+Print.+and+Publishing+Company&rft.aulast=Tyrrell&rft.aufirst=Henry&rft.date=1855&rft.volume=5&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Dalègre-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Dalègre_35-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dalègre2002"><span class="ouvrage" id="Joëlle_Dalègre2002">Joëlle Dalègre, <cite class="italique">Grecs et Ottomans, 1453-1953 : de la chute de Constantinople à la disparition de l'empire ottoman</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">Editions L'Harmattan</a>, <time>2002</time>, 268 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7475-2162-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7475-2162-8"><span class="nowrap">978-2-7475-2162-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=_pgdlaQO8QkC&pg=PA201">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Grecs+et+Ottomans%2C+1453-1953+%3A+de+la+chute+de+Constantinople+%C3%A0+la+disparition+de+l%27empire+ottoman&rft.pub=Editions+L%27Harmattan&rft.aulast=Dal%C3%A8gre&rft.aufirst=Jo%C3%ABlle&rft.date=2002&rft.tpages=268&rft.isbn=978-2-7475-2162-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Charlot1989"><span class="ouvrage" id="Claire_Charlot1989">Claire Charlot, <cite class="italique">L'énarchie à l'anglaise</cite>, Presses Univ. Septentrion, <time>1989</time>, 260 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-85939-343-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-85939-343-4"><span class="nowrap">978-2-85939-343-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=lm2d7UOhwWsC&pg=PA26">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27%C3%A9narchie+%C3%A0+l%27anglaise&rft.pub=Presses+Univ.+Septentrion&rft.aulast=Charlot&rft.aufirst=Claire&rft.date=1989&rft.tpages=260&rft.isbn=978-2-85939-343-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text">Dictionnaire de la conversation et de la lecture, vol. 1, <i>op. cit</i>, p. 263.</span> </li> <li id="cite_note-Yon-38"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Yon_38-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Yon_38-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Yon2004"><span class="ouvrage" id="Jean-Claude_Yon2004">Jean-Claude Yon, <cite class="italique">Le Second Empire : Politique, société, culture</cite>, <a href="/wiki/Armand_Colin" title="Armand Colin">Armand Colin</a>, <time>2004</time>, 256 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-200-24259-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-200-24259-6"><span class="nowrap">978-2-200-24259-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=1oprR7SHcg4C&pg=PAPT98">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Second+Empire&rft.pub=Armand+Colin&rft.stitle=Politique%2C+soci%C3%A9t%C3%A9%2C+culture&rft.aulast=Yon&rft.aufirst=Jean-Claude&rft.date=2004&rft.tpages=256&rft.isbn=978-2-200-24259-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Guérin-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Guérin_39-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Guérin1858"><span class="ouvrage" id="Léon_Guérin1858">Léon Guérin, <cite class="italique">Histoire de la dernière guerre de Russie (1853 - 1856)</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1, Dufour, <time>1858</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=n8BCAAAAcAAJ&pg=PA94">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+de+la+derni%C3%A8re+guerre+de+Russie+%281853+-+1856%29&rft.pub=Dufour&rft.aulast=Gu%C3%A9rin&rft.aufirst=L%C3%A9on&rft.date=1858&rft.volume=1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Townsend-40"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Townsend_40-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Townsend_40-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Henry_Townsend1862"><span class="ouvrage" id="George_Henry_Townsend1862">George Henry Townsend, <cite class="italique">The Manual of Dates</cite>, Routledge, Warne, & Routledge, <time>1862</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=sSVTAAAAcAAJ&pg=PA630">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Manual+of+Dates&rft.pub=Routledge%2C+Warne%2C+%26+Routledge&rft.au=George+Henry+Townsend&rft.date=1862&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Didot-41"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Didot_41-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Didot_41-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1864"><cite class="italique">Dictionnaire de la conversation et de la lecture</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1, Firmin Didot Frères, Fils et Cie., <time>1864</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=PdCyBPS8k3UC&pg=PA65">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dictionnaire+de+la+conversation+et+de+la+lecture&rft.pub=Firmin+Didot+Fr%C3%A8res%2C+Fils+et+Cie.&rft.date=1864&rft.volume=1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Buloz1855"><span class="ouvrage" id="François_Buloz1855">François Buloz, <cite class="italique">Annuaire des deux mondes : histoire générale des divers états</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 5, Revue des deux mondes, <time>1855</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=bmQ9AAAAYAAJ&pg=PA241">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Annuaire+des+deux+mondes&rft.pub=Revue+des+deux+mondes&rft.stitle=histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+des+divers+%C3%A9tats&rft.aulast=Buloz&rft.aufirst=Fran%C3%A7ois&rft.date=1855&rft.volume=5&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1853-1854"><cite class="italique">Annuaire des deux mondes : histoire générale des divers États</cite>, Paris, Revue des deux mondes, 1853-1854 <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=ZN9FAAAAcAAJ&pg=PA118">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Annuaire+des+deux+mondes&rft.place=Paris&rft.pub=Revue+des+deux+mondes&rft.stitle=histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+des+divers+%C3%89tats&rft.date=1854&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1854"><cite class="italique">Annuaire des deux mondes : histoire générale des divers états</cite>, Paris, Revue des deux mondes, <time>1854</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=SzAFAAAAQAAJ&pg=PA920">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Annuaire+des+deux+mondes&rft.place=Paris&rft.pub=Revue+des+deux+mondes&rft.stitle=histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+des+divers+%C3%A9tats&rft.date=1854&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Patrick_Manson1908"><span class="ouvrage" id="Sir_Patrick_Manson1908">Sir Patrick Manson, <cite class="italique">Maladies des pays chauds</cite>, Masson et cie, <time>1908</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=_w41AQAAMAAJ&dq=1854&pg=PA371">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Maladies+des+pays+chauds&rft.pub=Masson+et+cie&rft.au=Sir+Patrick+Manson&rft.date=1908&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="DesplacesGabriel_Michaud1843"><span class="ouvrage" id="Ernest_DesplacesLouis_Gabriel_Michaud1843">Ernest Desplaces et Louis Gabriel Michaud, <cite class="italique">Biographie universelle</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 37, Paris, Madame C. Desplaces, <time>1843</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=feAUAAAAQAAJ&pg=PA260">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Biographie+universelle&rft.place=Paris&rft.pub=Madame+C.+Desplaces&rft.aulast=Desplaces&rft.aufirst=Ernest&rft.au=Louis+Gabriel+Michaud&rft.date=1843&rft.volume=37&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Auger1859"><span class="ouvrage" id="Charles_Auger1859">Charles Auger, <cite class="italique">Guerre d'Orient : siège de Sébastopol : historique du service de l'artillerie (1854-1856)</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1, Paris, Veuve Berger-Levrault & fils, <time>1859</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=dyNEAAAAYAAJ&pg=PA97">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Guerre+d%27Orient+%3A+si%C3%A8ge+de+S%C3%A9bastopol+%3A+historique+du+service+de+l%27artillerie+%281854-1856%29&rft.place=Paris&rft.pub=Veuve+Berger-Levrault+%26+fils&rft.aulast=Auger&rft.aufirst=Charles&rft.date=1859&rft.volume=1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Freiherr_von_Martens,_Ferdinand_de_Cornot_baron_de_Cussy1857"><span class="ouvrage" id="Karl_Freiherr_von_Martens,_Ferdinand_de_Cornot_baron_de_Cussy1857">Karl Freiherr von Martens, Ferdinand de Cornot baron de Cussy, <cite class="italique">Recueil manuel et pratique de traités, conventions et autres actes diplomatiques</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 7, F.A. Brockhaus, <time>1857</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=rJMBAAAAYAAJ&pg=PA357">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Recueil+manuel+et+pratique+de+trait%C3%A9s%2C+conventions+et+autres+actes+diplomatiques&rft.pub=F.A.+Brockhaus&rft.au=Karl+Freiherr+von+Martens%2C+Ferdinand+de+Cornot+baron+de+Cussy&rft.date=1857&rft.volume=7&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text">Cf. <span class="ouvrage" id="2010">« <cite style="font-style:normal">La météorologie française a 150 ans</cite> », <i>METMAR</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 206,‎ <time>2010</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">3-5</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://comprendre.meteofrance.com/content/2010/5/23386-48.pdf">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+m%C3%A9t%C3%A9orologie+fran%C3%A7aise+a+150+ans&rft.jtitle=METMAR&rft.issue=206&rft.date=2010&rft.pages=3-5&rft_id=http%3A%2F%2Fcomprendre.meteofrance.com%2Fcontent%2F2010%2F5%2F23386-48.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Clerc1855"><span class="ouvrage" id="Jean-Baptiste_Clerc1855">Jean-Baptiste Clerc, <cite class="italique">Le 8 décembre 1854 ou Marie Immaculée, définition du dogme, mémorial</cite>, Paris, Lecoffre, <time>1855</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=YtMe6XQ1lJUC&pg=PA125">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+8+d%C3%A9cembre+1854+ou+Marie+Immacul%C3%A9e%2C+d%C3%A9finition+du+dogme%2C+m%C3%A9morial&rft.place=Paris&rft.pub=Lecoffre&rft.aulast=Clerc&rft.aufirst=Jean-Baptiste&rft.date=1855&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1854"></span></span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liens_externes">Liens externes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1854&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1854&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:1854?uselang=fr">1854</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wikisource"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:1854" class="extiw" title="s:Catégorie:1854">1854</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikisource</span></span></li> </ul> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/date/1854/">L’année 1854</a> sur le site de la <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale de France</a></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_1850" title="Portail des années 1850"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Pendule_de_Foucault_au_musee_des_arts_et_metiers.jpg/40px-Pendule_de_Foucault_au_musee_des_arts_et_metiers.jpg" decoding="async" width="32" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Pendule_de_Foucault_au_musee_des_arts_et_metiers.jpg/60px-Pendule_de_Foucault_au_musee_des_arts_et_metiers.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Pendule_de_Foucault_au_musee_des_arts_et_metiers.jpg/120px-Pendule_de_Foucault_au_musee_des_arts_et_metiers.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_1850" title="Portail:Années 1850">Portail des années 1850</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail du XIXe siècle"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Journal-des-chemins-de-fer-image-titre.png/60px-Journal-des-chemins-de-fer-image-titre.png" decoding="async" width="48" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Journal-des-chemins-de-fer-image-titre.png/120px-Journal-des-chemins-de-fer-image-titre.png 1.5x" data-file-width="694" data-file-height="280" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail:XIXe siècle">Portail du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89poque_contemporaine" title="Portail du monde contemporain"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hannover_Gehry-Tower.jpg/18px-Hannover_Gehry-Tower.jpg" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hannover_Gehry-Tower.jpg/27px-Hannover_Gehry-Tower.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hannover_Gehry-Tower.jpg/36px-Hannover_Gehry-Tower.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89poque_contemporaine" title="Portail:Époque contemporaine">Portail du monde contemporain</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐5c6f46dcf‐dfmsx Cached time: 20250331080817 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.684 seconds Real time usage: 0.865 seconds Preprocessor visited node count: 10251/1000000 Post‐expand include size: 342807/2097152 bytes Template argument size: 77612/2097152 bytes Highest expansion depth: 25/100 Expensive parser function count: 44/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 81307/5000000 bytes Lua time usage: 0.200/10.000 seconds Lua memory usage: 5599734/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 601.403 1 -total 27.88% 167.699 1 Modèle:Références 27.77% 167.009 1 Modèle:Palette_Années 27.39% 164.725 1 Modèle:Méta_infobox_navigation 21.67% 130.302 48 Modèle:Ouvrage 18.50% 111.252 3 Modèle:Méta_infobox_navigation/Liste 16.95% 101.951 5 Modèle:Trim 16.58% 99.694 31 Modèle:Multiparamètres 14.63% 88.014 135 Modèle:Date 12.87% 77.389 1 Modèle:Palette_Années/Géographique --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:3510:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250331080817 and revision id 224408195. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=1854&oldid=224408195">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=1854&oldid=224408195</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégorie</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:1854" title="Catégorie:1854">1854</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Ann%C3%A9es_1850/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Années 1850/Articles liés">Portail:Années 1850/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:XIXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:XIXe siècle/Articles liés">Portail:XIXe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89poque_contemporaine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Époque contemporaine/Articles liés">Portail:Époque contemporaine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 31 mars 2025 à 10:08.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/1854" title="Spécial:Citer/1854">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=1854&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">1854</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>173 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5f6c89f4bf-q55tm","wgBackendResponseTime":210,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.684","walltime":"0.865","ppvisitednodes":{"value":10251,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":342807,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":77612,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":44,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":81307,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 601.403 1 -total"," 27.88% 167.699 1 Modèle:Références"," 27.77% 167.009 1 Modèle:Palette_Années"," 27.39% 164.725 1 Modèle:Méta_infobox_navigation"," 21.67% 130.302 48 Modèle:Ouvrage"," 18.50% 111.252 3 Modèle:Méta_infobox_navigation/Liste"," 16.95% 101.951 5 Modèle:Trim"," 16.58% 99.694 31 Modèle:Multiparamètres"," 14.63% 88.014 135 Modèle:Date"," 12.87% 77.389 1 Modèle:Palette_Années/Géographique"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.200","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5599734,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-dfmsx","timestamp":"20250331080817","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"1854","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/1854","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7670","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7670","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-07-13T10:33:29Z","dateModified":"2025-03-31T08:08:09Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/45\/Mosqu%C3%A9e_de_Dinguiraye.jpg","headline":"ann\u00e9e du XIXe si\u00e8cle"}</script> </body> </html>